GII PHP CH YU P DNG THNH CNG HNH THC U T PPP NHM HUY NG VN NGOI NGN SCH NH NC XY DNG NG CAO TC VIT NAM3.a. D bo nhu cu vn u t v kh nng p ng vn u t ngoi ngn sch nh nc cho xy dng ng cao tc Vit Nam n nm 2020 v tm nhn sau nm 2030a.1. Nhu cu vn u t cho xy dng ng cao tc Vit Nam n nm 2020 -- Giai on t 2010 2020, Vit Nam th hin quan im pht trin kinh t x hi vi tc nhanh gn lin vi pht trin bn vng. t c mc tiu mang tm chin lc , trc tin, Vit Nam cn phi gia tng vn u t hn na cho pht trin kt cu h tng, c bit l h thng ng b hin i. V thc hin mc tiu pht trin bn vng th cn phi m bo s dng tit kim cc ngun ti nguyn, ngun lc v phi t hiu qu kinh t, x hi, song hnh vi vic bo v mi trng. V vy, nhu cu v vn cho pht trin kinh t - x hi, trong c h thng ng cao tc Vit Nam l rt ln, m ngun vn NSNN li hn hp, y thc s l thch thc vi Vit Nam D bo nhu cu vn u t (B GTVT trc tip qun l)n v tnh: t VNNgunGi tr

NSNN110.000 (55%)

Tri phiu chnh ph45.000 (22.5%)

Ngun huy ng ngoi NS45.000 (22.5%)

Tng200.000 (100%)

Ngun: Bo co nh gi thc trng v gii php pht trin KCHT 2010,B GTVTThiu ngun vn u t cc d n s ri vo vng lun qun, cc cng trnh chm tin ; bin ng gi c lm lng vn u t v th m tng ln. Cc d n phi iu chnh tng vn u t nhiu ln, nh d n ng cao tc Cu Gi - Ninh Bnh t 3.800 t ng, iu chnh ln 1 ln 7.000 t ng v iu chnh ln 2 l 8.974 t ng; D n ng cao tc Si Gn Trung Lng t 6.000 t ng ln 10.000 t ng; D n ng cao tc Lng Ha Lc t 3.700 t ng ln 7.500 t ngTheo c tnh ca i din Ngn hng Th gii ti Vit Nam, t mc tiu tng trng GDP nm 2020 tng 2,2 ln so vi 2010, GDP bnh qun u ngi khong 3000 - 3200 USD, nhu cu v vn u t cho kt cu h tng tng xng vi mc tiu pht trin phi t khong 9 - 10% GDP nh giai on va qua phi nng ln t nht l bng 11% GDP. Nh vy vo nhng nm cui thp k cn ti khong 30- 35 t USD/nm, giai on va qua l 9 - 10 t USD/nmC th: S d n xut (2011 - 2030) l 44 d n vi tng vn u t 67.648 USD, trong NSNN l 47.354 triu USD; S d n cam kt l 12 d n vi tng s vn u t l 11.691 triu USD, NSNN l 8.184 triu USD; Cc d n u tin cao nht (2011 - 2020) l 7 d n vi tng vn u t l 7.169 triu USD, trong vn NSNN l 5.019 triu USD; Chng trnh trng im (2011 2020) c 19 d n vi tng vn u t l 18.860 triu USD, trong vn NSNN l 13.202 triu USD. Nu ch trng ch vo vn nh vn NSNN, pht hnh tri phiu, vn 158 vay ODA th khng th p ng c nhu cu, v nhng ngun nu trn d c huy ng ht cng ch p ng 40%, phn cn li (60%) phi huy ng t ngun vn ngoi NSNN. Chnh v vy, Vit Nam cn thit phi p dng m hnh u t, m phn huy ng vn phi lm th no mang tnh t ph, mi c ngun lc thc hin cc mc tiu chin lc nh ra.a.2. D bo nhu cu v vn u t ngoi ngn sch cho xy dng c s h tng, trong u tin cho ng cao tc Vit Nam n nm 2030 v nhng nm tip theo Hin ti, c n 43 quc gia v vng lnh th c d n u t Vit Nam. Tng s d n FDI c cp php t nm 1988 n nm 2008 ln ti 10.981 d n, t tng s vn ng k trn 163,607 t USD, ring nm 2007, Vit Nam thu ht c 21,347 T USD, trong gii ngn c 8,030 t USD; trong hai nm 2008 v 2009 kt qu t c l 64 t USD ng k v 12 t USD thc hin nm 2008, con s ny ca nm 2009 l 21,482 t USD v 10 t USD; bn thng u nm 2010 vn FDI ng k l 5,92 t USD v thc hin l 3,4 t USD; tng 36% so vi cng k nm 2009. Nh vy, c th ni trong bi cnh khng hong kinh t ton cu v cnh tranh gay gt th kt qu t c trong vic huy ng ngun vn FDI ca nm 2009 v 2010 th hin c gng n lc ca Vit Nam trong vn ng xc tin u t v ci thin mi trng u t (ch tiu trong nm 2009 l 20 t USD vn cam kt v 8 t USD vn thc hin). Tuy vn cam kt t c ca nm 2009 gim so vi nm 2008, nhng ch tiu quan trng l vn thc hin ch b gim 13% ( nhiu nc trong khu vc, vn ny b ct gim ti 20%- 30%). Khng ch t c kt qu ng ghi nhn v tc gii ngn trong bi cnh vn huy ng mi v vn tng thm st gim m Vit Nam cn tng c s d n, quy m vn ca d n.Ngun vn FDI v nhng lnh vc c vn FDI, gp phn a nn kinh t Vit Nam vt qua y suy gim, duy tr tc tng trng dng vi mc tng 5,32%. Cc doanh nghip c vn FDI cn ng gp rt ln trong vic gii quyt vn cng n vic lm ti Vit Nam, thu ht c 1,7 triu lao ng, to ra 17,5% GDP, 43,4% gi tr sn xut cng nghip trong nm 2009. Tuy ngun vn FDI vo Vit Nam t c nhng kt qu nu trn, song ngun vn ny Vit Nam vn cn bc l nhng hn ch: l v c cu phn b FDI vo Vit Nam vn cha hp l, hin ti lnh vc dch v lu tr v n ung thu ht s quan tm ca cc nh u t vn FDI nht (vi 8,8 t USD cp mi v tng thm). Trong , c 32 d n cp mi (tng vn u t l 4,9 t USD), v 8 d n tng thm vn (vi s vn tng thm l 3,8 t USD). ng th hai l lnh vc bt ng sn (7,6 t USD vn ng k mi v tng thm). Lnh vc cng nghip ch bin, ch to c quy m vn ng k ng th ba trong nm 2009 ng Simon Ellis, chuyn gia cao cp v giao thng ca Ngn hng Th gii c tnh, chi ph cho chng trnh pht trin ng cao tc ca Vit Nam ang thay i nhanh chng. Nu ban u Vit Nam cn 15.000 t ng (tng ng 0,9 t la M) th nay Cc ng b B giao thng tnh ton li cho thy, cn ti 22.000 t ng (tng ng 1,3 t la M), mi nm s tin ny c tnh chim 1,5-2,2% GDP v l mt sc p ln, c bit khi lm pht v khng hong ti chnh nh giai on hin nay. Do , ngun vn FDI cng l mt ngun vn m Chnh ph cn quan tm cho u t xy dng ng cao tc Vit Nam. Theo nh gi ca ADB, trong vng 5 nm, t 2006 - 2010, ngun vn u t pht trin c s h tng Vit Nam vo khong 140 t la M (trung bnh 28 t/nm). Tuy nhin, lng vn cn rt thp so vi nhu cu pht trin thc t ca cc d n giao thng, c bit l cc d n ng cao tc. V mt tch cc, y c xem l c hi u t cho cc doanh nghip theo hnh thc PPP, hnh thc u t ny s khng ch gip gim p lc v vn m cn tng hiu qu u t, cng c th coi y l th hin s quan tm ca Chnh ph ti i sng kinh t ca t nc. Chnh ph tp trung mi ngun lc u tin vn pht trin c s h tng giao thng vn ti. Ngay sau khi Chnh ph Hoa K b cm vn v thit lp quan h bnh thng ha vi Vit Nam.Theo , cc t chc ti chnh quc t v nhiu nh ti tr ni li quan h vi Vit Nam, nh vy, Vit Nam c b sung mt ngun lc ODA ng k cho u t pht trin giao thng vn ti; Cc ngun vn u t t NSNN, vay tn dng u i, Chnh ph pht hnh tri phiu Chnh ph. ng thi hon chnh c ch chnh sch huy ng vn u t, huy ng cc ngun vn ngoi NSNN bng nhiu hnh thc PPP: BOT, BT, BTO, nhng bn quyn thu ph pht trin c s h tng giao thng, trong c cc d n xy dng ng cao tc; cng tc huy ng vn c c bit ch trng. Vit Nam ch ng ku gi v m phn vi Chnh ph, nh ti tr Quc t trong huy ng v s dng vn ODA mt cch kp thi, ng vai tr to ln v ht sc hiu qu trong vic thc hin mt s d n xy dng ng cao tc. Tng cng th ch v chuyn giao cng ngh ngnh Giao thng vn ti theo hng hi nhp; Cng tc qun l v thc hin u t xy dng d n c tng cng, chn chnh, m bo tin , cht lng d n u t, an ton lao ng trong thi cng v pht trin bn vng mi trng. Nh nc cho php cp vn u t cho cc d n c s h tng nm trong kt cu h tng kinh t - x hi c thc hin t nhiu ngun vn nh NSNN, tn dng u t ca Nh nc, vay vn ngn hng thng mi, vn ODA, vn FDI, vn ca doanh nghip v cc ngun vn ca cc thnh phn kinh t khc a.3. Tng hp nhu cu v kh nng cung ng vn u t xy dng ng cao tc Vit Nam Vit Nam l nc c t trng vn u t vo c s h tng thi gian gn y, mc cao so vi th gii, nhng c s h tng ca Vit Nam vn cha p ng c yu cu pht trin kinh t x hi. Theo phn tch, nh gi ca Ngn hng th gii v ngn hng ADB, duy tr mc tng trng nh hin nay Vit Nam cn tng thm u t vo c s h tng bng 11- 12% GDP. Vn ny c lnh o B K hoch - u t, khng nh" u t vo c s h tng phi tng gp i s pht trin kinh t, nu khng c s h tng s l lc cn" . Vi mc tiu tr thnh nc cng nghip theo hng hin i vo nm 2020, nhu cu v vn u t vo c s h tng, trong c ng cao tc, l rt ln Vit Nam c th xy dng c mt h thng c s h tng ng b v pht trin. Nhng nm ti cng s l thi gian tr n cho phn ln cc khon vay ODA trc y. l nhng l do gy nn tnh trng thiu ht ti chnh cho u t pht trin kt cu h tng, c bit l xy dng ng cao tc. a.3.1. Thc t p ng t ngun NSNN v c tnh cht NSNN giai on 2006 2010 - Trong tng nhu cu vn ca giai on 2006 2010 (200.000 t), vay vn ODA khong 55.000 t; pht hnh tri phiu khong 45.000 t; vn NSNN trong nc khong 55.000 t v huy ng ngun vn ngoi NSNN khong 45.000 t xy dng cc tuyn ng cao tc ti cc vng kinh t trng im v ti cc thnh ph ln. - Tnh hnh huy ng vn nh sau: + Ngun vn nc ngoi (56.500 t): Mc vn ny c xc nh trn c s cc d n c s quan tm ca cc nh ti tr. Song vi Vit Nam vn quan trng cn quan tm l kh nng gii ngn. Do , t c mc vn ni trn, mc gii ngn vn nc ngoi trong 5 nm ti bnh qun cao gp 2,5 ln mc gii ngn hin nay. + Ngun vn NS trong nc (55.444 t) b tr vn i ng (14.822 t), tr n (736 t), tr n ng theo Q 910 (2.033 t), tr n Qu HTPT (4.089 t), tr n ng B Ti chnh (800 t), cn li cho cc d n chuyn tip (2.531 t), hon thnh cc d n nh hon (1.128 t), khi cng mi mt s d n (13.810 t), gp 163 vn cho cc d n BOT (15.029 t). y l s vn ti thiu b tr vn i ng, tr cc khon n v u t nhng d n ti cc khu vc kh khn, khng c kh nng hon vn, nhng rt cp bch nhm p ng nhu cu pht trin ca cc a phng v m bo an ton giao thnga.3.2. Kh nng p ng t ngun NSNN v c tnh cht NSNN giai on tip theo. Theo Bo co Pht trin Vit Nam nm 2007 ca WB, u t hng nm vo kt cu h tng ca Vit Nam chim t 9-10% GDP (t trng ny l rt cao so vi cc nc trn th gii). Tuy nhin, p ng nhu cu pht trin kinh t - x hi, cng theo nh gi ca WB v ca ADB, duy tr mc tng trng nh d kin hin nay, Vit Nam cn tng thm u t vo kt cu h tng t 11-12% GDP. Vi mc b tr nh hin nay kh nng 5 nm ti NSNN (Vn NN v vn NS trong nc) ch b tr c khong 45.000 t t 40% nhu cu, nh vy cn thiu khong 66.944 t. Ngun tri phiu Chnh ph (45.000 t): Th tng Chnh ph c quyt nh v ch dnh cho mt s d n nht nh, ch yu l dnh cho cc vng kh khn, min ni, hi o. Phn cn li, huy ng t khu vc ngoi NSNN. Nu ba ngun vn trn huy ng , th Vit Nam c bn c ngun vn thc hin cc d n ng cao tc hin c. Song, nu NSNN gp kh khn, buc phi gin tin mt s d n sau nm 2010. Vn cp bch l lm th no huy ng c khong 45.000 t vn ngoi NSNN xy dng cc tuyn ng cao tc. p ng nhu cu pht trin h thng ng b hin i, mi c th thc hin c mc tiu chin lc vo nm 2020, v trc mt c th gii quyt tnh trng n tc giao thng ti cc vng kinh t trng im v cc thnh ph ln. Nu khng huy ng c cc ngun vn ny, s rt kh c th thc hin c cc cng trnh d n ng cao tc Vit Nam.a.4. p dng Phn tch SWOT trong huy ng vn ngoi NSNN u t xy dng ng cao tc Vit Nam: c th tng cng huy ng vn ngoi NSNN u t pht trin ng cao tc Vit Nam, cc nh lm chnh sch nn p dng Phn tch SWOT trong huy ng vn im mnh - Nm trong mc tiu chin lc CNH v HH t nc ca Chnh ph, - Qu t cho xy dng v pht trin ng cao tc ln, - c s ng thun ca c h thng chnh tr. im yu - Cc doanh nghip khu vc t nhn u c im xut pht thp, vn iu l cha mnh. - Cha c kinh nghim u t xy dng ng cao tc. - i ng tham gia xy dng ng cao tc cha c o to bi bn. C hi - Nhiu tp on kinh t ln cc nc sn sng tham gia u t xy dng v pht trin ng cao tc Vit Nam.- C nhiu bi hc kinh nghim t cc nc i trc, c thnh cng v cha thnh cng, -c s ng h caWB,ADB, JIBIC,.. Thch thc - Tng vn u t cho mt d n ng cao tc qu ln. - Thi gian thu hi vn di - Cc tiu chun quyt nh u t kh xc nh. - Cha c c quan u mi thm quyn gii quyt mi vn v ng cao tc => Qua phn tch,s gip chng ta khai thc c im mnh, tn dng c thi c, khc phc im yu v sn sng ng u vi thch thc trong huy ng vn thc hin cc d n xy dng ng cao tc cho giai on tip theo. 3.2. Quan im nh hng v huy ng vn u t ngoi ngn sch thc hin cc d n xy dng ng cao tc Vit Nam. Ch trng ng n ca ng, Nh nc th hin ti cc Ngh quyt i hi ng t nm 1986 (i hi ng VI).n nay, trong u tin u t pht trin 65 giao thng vn ti, c bit l xy dng c s h tng, trong c u t xy dng mng li ng cao tc, c s h tng giao thng i trc mt bc to tin v gp phn thc y kinh t pht trin; v mt php l, h thng vn bn quy phm php lut, dn hon thin v c bn, to ra mi trng n nh, thng thong v ng b, trong c bit l lnh vc xy dng c bn v u t xy dng kt cu h tng. Nh vy, kin nh thc hin mc tiu CNH v HH t nc, Vit Nam n lc tp hp lc lng, c bit l cc ngun lc ti chnh cho pht trin kt cu h tng k thut. nh hng n nm 2030: V c bn, p ng c nhu cu vn ti v dch v vn ti ca x hi vi cht lng cao, t tiu chun quc t, nhanh chng, m thun, an ton; kt ni c vi cc phng thc vn ti khc, nht l cc im chuyn ti hnh khch ng di vi vn ti hnh khch th. Hon thin v c bn hin i ha mng li kt cu h tng giao thng ng b; tip tc xy dng cc on tuyn, tuyn ng cao tc, ng th, ng vnh ai, m bo giao thng thun tin, thng sut. Chnh ph thc hin chc nng phc v nhn dn, chuyn t t duy qun l sang t duy phc v, cung ng v cho php ngi dn cng vi Nh nc hp tc cung ng dch v cng. Cng trnh ng cao tc mt loi hng ha cng khi c hon thnh, s gip x hi c thm mt la chn khi tham gia giao thng. B Giao thng vn ti ch tr, phi hp vi B K hoch v u t, B Ti chinh xy dng c ch to vn u t mng ng cao tc, theo hng khuyn khch mi thnh phn kinh t trong v ngoi nc tham gia u t xy dng. 3.3. Cc gii php ch yu nhm huy ng vn ngoi ngn sch cho xy dng ng cao tc Vit Nam thng qua hnh thc PPP. Nh phn tch, mt trong nhng nguyn nhn c bn dn n tin thc thi cc d n xy dng ng cao tc Vit Nam cha t, nh thiu vn u t, quy hoch cha t theo chun quc t, thiu kinh nghim v huy ng vn ngoi NSNN cho thc hin xy dng d n, cha c mt c quan u mi c thm quyn gii quyt cc vn lin quan n d n xy dng ng cao tc... V vy, khc phc nhng nguyn nhn c bn ny. Trong chin lc lu di, Chnh ph cn thc hin tt chc nng hoch nh chin lc pht trin kinh t x hi ca t nc trong mi tng quan mt thit vi lnh vc huy ng vn u t, c bit l u t pht trin c s h tng, trong c giao thng ng b. Cn phi nng cao cht lng quy hoch tng th, c chnh sch huy ng ng b cc ngun vn, ph hp vi quy hoch ngnh, lnh th v lnh vc u tin. Nng cao nng lc v hiu qu qun l u t vi vic hon thin b my t chc, c quy trnh chun v b th tc hnh chnh trong u t v xy dng. 3.3.1. Gii php phi hp cc hnh thc u t nhm huy ng vn ngoi ngn sch xy dng ng cao tc Vit Nam Chnh ph cn nhanh chng ci thin v ng nht mi trng u t to iu kin cho vic khai thc cc ngun vn u t pht trin trong cc thnh phn kinh t. S dng hiu qu cc cng c nh k ton, kim ton, t php h tr m bo kinh doanh cnh tranh lnh mnh. Sm xy dng v hon thin khung php lut ph hp vi hnh thc u t PPP, mt hnh thc u t ang c k vng to bc t ph trong huy ng vn u t cho xy dng v pht trin ng b hin i Vit Nam. Thc tin hot ng u t pht trin kt cu h tng trong nhng nm qua cho thy, h thng kt cu h tng Vit Nam hin nay ch yu c xy dng trn c s cc ngun lc ca Chnh ph, t NSNN: bao gm cc khon thu ngn sch v cc ngun vn khc huy ng qua NSNN. thc hin thnh cng mc tiu chin lc, k hoch tng trng kinh t n nm 2015 v n nm 2020, ng thi duy tr mc huy ng vn u t pht trin h tng, ang c nh gi l kh cao trong nhng nm gn y.3.3.1.1. iu chnh c ch s dng vn ngn sch nh nc Ngun vn NSNN cho pht trin h tng phi c s dng tp trung cho cc cng trnh trng im, gii quyt nhu cu u t i vi cc d n cng trnh t mang li li nhun, li ch v kinh t ti chnh trc tip, y l nhng d n c nh gi l km hp dn i vi khu vc t. ng thi, ngun vn NSNN c s dng hp l trong vic tham gia cc cng trnh, d n h tng, u t theo m hnh i tc cng t nhm m bo tin cy, chia s ri ro trong u t pht trin v kinh doanh cc cng trnh d n ng cao tc thc hin theo m hnh PPP. Ngoi ra, vn NSNN cn c s dng to iu kin hnh thnh v pht trin th trng hp dn trong u t pht trin h thng kt cu h tng, trong c cc d n ng cao tc, nh gii phng mt bng, to iu kin d n c li ch kinh t ti chnh trc tip, hp dn cc nh u t khu vc t tham gia. Tng cng vic pht hnh tri phiu Chnh ph, tri phiu cng trnh to ngun vn u t pht trin, c bit l vi cc cng trnh trng yu, iu ny gip cc d n ang cn tm dng v thiu vn, tip tc c hon thnh. 3.3.1.2. M rng hnh thc u t huy ng vn t khu vc t, bao gm c u t nc ngoi Vi thc t v mc tiu chin lc pht trin kinh t t nc, nhu cu v vn u t ln, kh nng p ng ca NSNN c hn, s tham gia ca khu vc t 68 ang c k vng to bc t ph trong gii quyt vn thiu vn, l ngun lc thay th hiu qu cho pht trin c s h tng, trong c ng cao tc. Nhng, vn t ra l lm th no huy ng c ngun vn ny? Lm th no hp dn nh u t t nhn gp vn u t? Cc vn c nu ra trong nh gi cc d n ng cao tc in hnh chng 3, v cc nguyn nhn dn n nhng vn , gii quyt trit , gii php cho vn ny nh sau. - Th nht, tng tnh hp dn ca cc d n PPP, theo Quyt nh 71/2010/Q-CP th cc d n PPP, vn gp ca Nh nc n 30% tng vn u t t ngn sch nh nc. Song phn gp vn ca Nh nc nh th vn c th cha thc s hp dn cc nh u t t nhn tham gia, nn cn thit nghin cu, hc tp kinh nghim Nht Bn a ra t l h tr vn u t t NSNN hp l hn. c quc gia, t l vn gp ca Nh nc n 49%, c bit l trong thi k u ca cng cuc kin to ng cao tc, tng tnh hp dn cc nh u t t nhn, bn cnh cn c c ch gim st s dng ngun vn ny mt cch c hiu qu. - Th hai, Cn c chnh sch khi thng cc knh huy ng vn. Kinh nghim ca cc nc pht trin cho thy, mt trong nhng nhn t thnh cng l kh nng tip cn cc khon vn vay, c th l vay u i thng qua th trng ti chnh trong v ngoi nc. cc nh u t thc hin d n PPP xy dng ng cao tc Vit Nam c th tip cn c vi cc ngun ti chnh quc t, trong ngn hn, Chnh ph c th thc hin vic m bo v t gi v mc doanh thu ti thiu, cn trong di hn Chnh ph cn to dng th trng ti chnh pht trin ng b, t mc tn nhim theo thng l chung ca khu vc v quc t. - Th ba, i mi chnh sch thu ph, bi hon theo hng ngi s dng cng trnh ng cao tc phi tr ph mc ph xp x bi hon c chi ph u t h tng., mc ph hin nay l thp so vi khu vc v trn th gii. Nu vi mc ph hp l v ph hp cng vi cc quy nh nghim ngt ca Chnh ph i vi ngi tham gia giao thng khi cng trnh hon thnh a vo s dng cng to thm hp dn vi nh u t. Cn c chnh sch gi c hp l m bo li ch ca nh u t cng nh kh nng chi tr ca doanh nghip v ngi dn. 169 - Th t, Tng cng hiu qu ca hot ng u t c s h tng, trong c ng cao tc, trong qun l hot ng ny, cn c c ch cnh tranh, nng cao cht lng cng trnh, ng thi tm c nh u t nng lc ti chnh. Tng cng qun l gim st, nng cao hiu qu vn u t t NSNN. m bo hiu qu u t, pha Nh nc t xc nh ch trng, lp v ph duyt d n n trin khai thc hin d n, cc bin php hu hiu chng lng ph, tht thot, tham nhng trong u t, xy dng. Xy dng h thng tiu chun nh gi cc d n u t v thc hin cng tc theo di, nh gi, kim tra, thanh tra vic qun l v s dng cc d n u t bng ngun vn Nh nc. Nn cng khai cc d n bng ngun vn NSNN ngi dn c bit, t c th s chia vi Nh nc trong vic to ngun vn thc hin cc d n xy dng ng cao tc. cao trch nhim gim st ca Quc hi i vi cc cng trnh trng im quc gia, ca HND i vi cc d n u t trn a bn; tng cng gim st cng ng, gim st nhn ca nhn dn, hon thin c ch, chnh sch ngi dn kim tra cng vic c lin quan n s dng NSNN, t ai, ti sn ca Nh nc, cng l nguyn vng chnh ng ca nhn dn. Chnh ph cn c c ch, chnh sch bin t ai ti nguyn thnh ngun lc u t pht trin ng cao tc. 3.3.1.3. p dng cc m hnh u t nhm huy ng vn ngoi ngn sch theo hng tng trch nhim v mc ng gp ca ngi s dng cc dch v cng nh cc cng trnh ng cao tc Qua thc t cho thy, c th b sung vo ngun vn cho u t pht trin cc cng trnh ng cao tc, ng thi nng cao trch nhim ca ngi s dng, ca ton x hi i vi vic bo v, bo tr cc cng trnh ng cao tc. Chnh v vy vic nghin cu hnh thnh cc qu nh qu bo tr cng trnh ng b v ng cao tc l rt cn thit. Kinh nghim ca Nht Bn cho thy, thc hin vic hnh thnh v qun l tt cc qu ny, c th huy ng c ngun vn ng k t s ng gp ca ngi s dng, t h tr ca cc t chc, c nhn... Hn na t thnh cng ca vic thc hin qun l cc qu ni trn, c th nng cao thc ca ngi dn, ca ngi trc tip s 170 dng cng trnh, t s tit kim c ngun vn cho x hi, cc ngun vn c th c s dng cho cc mc tiu quan trng khc ca Chnh ph. 3.3.1.4. Hnh thnh cc nh ch ti chnh, to thm cc knh huy ng vn u t pht trin ng cao tc c hiu qu. c th tp hp mt cch hiu qu cc ngun lc t cc thnh phn trong nn kinh t, t bi hc kinh nghim thnh lp Qu ng b ca Nht Bn, Chnh ph cn xem xt thnh lp mt nh ch ti chnh, c th l nh ch tn dng, nh Ngn hng u t pht trin ng b v ng cao tc Vit Nam. Ngn hng hot ng trn c s ngun vn u t ban u c m bo bng ngun NSNN, v tip l cc ngun lc huy ng rng ri t cc thnh phn trong nn kinh t, cc t chc v dn c. Ngn hng ny thc hin vic huy ng vn u t pht trin cc cng trnh ng b v ng cao tc. 3.3.1.5. i mi t duy u t pht trin ng b, xc nh r vai tr ca Nh nc trong u t pht trin ng cao tc Vit Nam. Theo xu th thi i, trong vic cung ng dch v cng, Nh nc phi chuyn hng u t t trc tip sang vic to dng mi trng, to c ch khuyn khch khu vc t tham gia. c bit l vi nhng dch v, hng ha kh nng mang li li nhun nh ng cao tc, Chnh ph cn hon thin h thng php lut v xy dng v pht trin ng cao tc, khu vc t sn sng tham gia gp vn vi Nh nc, iu ny, chng nhng Nh nc c th gii bi ton thiu vn, m cn c th tn dng c cc kinh nghim qun l hiu qu vn u t t khu vc t. V vic cung ng dch v, hng ha cng, Nh nc nn y quyn cho khu vc t lm nhng g h c th lm tt v sn sng cng nh quyt tm lm trong vic cung ng dch v, hng ha cng. Nh nc ch nn lm nhng g khu vc t khng mun lm v khng c li nhun h khng tham gia, khng c lm v khng th lm c v vt qu kh nng v ti chnh ca h. 3.3.2. Gii php hon thin hnh lang php l v cc iu kin vn dng cc hnh thc huy ng vn ngoi ngn sch xy dng ng cao tc Vit Nam Hon thin hnh lang php l l mt trong cc iu kin tin p dng cc hnh thc huy ng vn ngoi NSNN cho xy dng cc d n ng cao tc Vit Nam, cn tp tp trung vo cc ni dung sau y: 4.3.2.1. Ban hnh lut Cng T (PPP). to cn c php l vng chc cho khu vc t tham gia d n PPP xy dng v pht trin ng b. Kinh nghim xy dng v pht trin ng cao tc cc nc trn th gii v khu vc cho thy, cc d n p dng hnh thc u t BOT, BTO, BT hu nh s dng vn t nhn n 100%, c ngha l Nh nc y quyn cho t nhn cung cp hng ha cng, Nh nc ch qun l bng cc quy nh m bo v cht lng, gi c. ng b thc hin mc tiu chin lc ca mnh, Nh nc cn sm ban hnh lut PPP, thc hin vic huy ng vn t khu vc ngoi NSNN c hiu qu, phi c s vo cuc ca c h thng chnh tr, c bit l vic ban hnh cc vn bn php quy, cc cn c php l vi vai tr nn tng cho hot ng xy dng v pht trin mng li ng cao tc, cn s thng nht v th hin ch, quyt tm cng nh s h tr tch cc ca Nh nc i vi cc lc lng ngoi NSNN tham gia xy dng v pht trin ng cao tc Vit Nam. Nh nu nguyn nhn ca nhng tn ti chng 3, v sao cc nh u t t nhn cha mn m vi chnh sch khuyn khch hp tc u t PPP cho xy dng ng cao tc, mt nguyn nhn c bn, l v cha c c nhng quy nh t tnh php l cao, mi ch l cc Ngh nh v Quy ch th im. V vy, Chnh ph cn nhanh chng lut ha cc chnh sch v huy ng vn u t ngoi ngn sch cho xy dng ng cao tc Vit Nam. 3.3.2.1. Xy dng v hon thin chnh sch v hnh lang php l huy ng vn c hiu qu Nh nc qun l iu hnh ton b cc hot ng din ra trong x hi bng h thng cc cng c hu hiu. Trong , c ch chnh sch l cc cng c v m v cng quan trng, n va th hin ch, chc nng vn c ca Nh nc, va hng dn cc cng dn, cc t chc tun th cc quy nh c php lut tha nhn, t trt t x hi c chp hnh, mc ch qun l c tun th. Theo tinh thn , bt k mt hot ng no trong nn kinh t cng c cc o lut tng ng hng dn quy nh v bo v cho hot ng , c cn c php l pht trin bn vng. Vi mc tiu chung ca chin lc pht trin kinh t - x hi, Vit Nam phn u n nm 2020 c bn tr thnh nc cng nghip theo hng hin i. Vit nam cn phi c nn cng nghip, nng nghip, dch v hin i vi c cu hp l, v trn ht, phi c h thng kt cu h tng hin i, ng b thng sut v hon chnh. Vit Nam, Nh nc nhn thc r vai tr trong qun l nn kinh t theo c ch th trng, nhiu hot ng cung cp dch v, hng ha cng c Nh nc x hi ha bng vic huy ng s tham gia ca ton dn, nh vic s dng vn ngn sch cho lnh vc ny c gim bt, NSNN tp trung cho pht trin kt cu h tng, to iu kin tin cho nn kinh t pht trin. Vit Nam t c nhiu thnh tu ng ghi nhn, song t mc tiu ca Chin lc pht trin kinh t - x hi ra cho giai on 2010 2020 v nhng nm tip theo, i vi vic pht trin KCHT, Vit Nam cn phi c gng nhiu hn na, v phi c nhng gii php mang tnh t ph v huy ng vn u t, v ch c th l vn u t ngoi NSNN cho xy dng v pht trin ng cao tc, mi t c mc tiu nyChnh ph cn phi c chnh sch cng vi cc gii php hp l v ng b cho vic p dng cc hnh thc u t nhm huy ng vn ngoi ngn sch. Cng nh hnh thc u t cho xy dng v pht trin ng cao tc BOT, BTO, BT,... cc hnh thc PPP ny i hi phi c hnh lang php l hon thin, thng nht v n nh iu chnh hot ng u t. Cc chnh sch v gii php cn p ng cc yu cu sau : 4.3.2.2. V cng khai minh bch trong quyn li v ngha v i vi hnh thc u t theo m hnh PPP, mc d c Quy ch th im, song cng cn nhn mnh v chi tit hn v Phn tham gia ca Nh nc, v phn tham gia ny ca Nh nc c phn bit vi cc hnh thc gp vn ca nh u t. y l im cn khin nhiu nh u t t nhn e ngi. V doanh nghip Nh nc, theo Quy ch th im th cha r l c c tham gia vo mt d n ng cao tc u t xy dng theo m hnh PPP hay khng. Tiu ch no xc nh mt d n l c tm quan trng v c quy m ln th nht thit phi c lng ha, phi c quy nh c th. Cn cng khai phn nh trch nhim v quyn li ca cc bn tham gia d n xy dng cng trnh ng cao tc, cc nh u t nghin cu trc khi a ra quyt nh u t. 3.3.2.3. V quy ch c th ca d n Cc d n ng cao tc u t xy dng theo m hnh PPP c hng cc m bo v cam kt ca Chnh ph theo xut ca c quan Nh nc c thm quyn v c Chnh ph ph duyt, hin ti vn cha c quy nh r rng v phm vi c th ca cc m bo cng nh cam kt. Nh phn tch, Quy ch th im mun thnh cng, cn c thm nhng quy nh mang tnh c th, m thc t thc hin ti cc d n c nghin cu, hu nh u c nhng quy nh ring bit mang tnh c th, nh iu chnh tng mc vn, gia hn thi gian hon thnh, nh d n ng cao tc Cu Gi - Ninh Bnh... 3.3.2.4. V gii quyt tranh chp Trong Quy ch th im, iu v gii quyt tranh chp cha c quy nh r, cc bn tham gia c th cp n vn gii quyt tranh chp trong Hp ng d n, song cha c quy nh r cc bn c cn c xc nh khi c tranh chp xy ra. i vi d n xy dng cc cng trnh ng cao tc, thi gian thc hin d n thng ko di, nn nu chnh sch v c ch c ban hnh v k kt thc hin u t b thay i ngay trong qu trnh thc hin d n, s thc s gy kh khn cho cc nh u t tham gia xy dng cng trnh d n. Do c th nh hng n nim tin ca nh u t. Tuy vy, vi vic ko di thi hn ca mt chnh sch v c ch v thc t lun bin ng, c th s khng cn ph hp trong khi d n vn ang thc hin, y li l mt thch thc cho cc c quan qun l Nh nc. Chnh v vy, vic to hnh lang php l, chnh sch, c ch cn c phn tch, tnh ton k lng, u t vo vic ra chnh sch, c ch sao cho m bo n nh v khng nh hng n vic thc thi cng trnh D n 3.3.2.5. Cam kt mnh m ca Nh nc i vi hnh thc u t PPP. L hnh thc u t ang c k vng s to bc t ph trong vic gii bi ton thiu vn u t trm trng hin nay, khng ch Nh nc trng ch vo m hnh PPP gim ti gnh nng NSNN cho thc hin mc tiu chin lc, m ngay c khu vc ngoi NSNN cng ht sc quan tm v nhng u i t Nh nc cho vic tham gia u t ca h theo hnh thc PPP. Mt trong nhng hn ch ca hnh thc u t theo m hnh PPP cho xy dng v pht trin ng cao tc, l tnh ri ro cao. Thng thng, xy dng cc cng trnh ng b, c bit l ng cao tc, l hot ng kinh doanh c li, nn chc chn s c ri ro. V vy khi p dng hnh thc u t PPP, pha Nh nc cn cam kt mnh m trong vic hn ch ri ro, m bo li ch ca doanh nghip tham gia u t xy dng ng cao tc. Ngoi cc cam kt m bo cng khai minh bch trong cc qu trnh lp danh mc d n, nghin cu tin kh thi, u thu, m phn hp ng,.. Quy trnh trin khai d n xy dng cc cng trnh ng cao tc l mt quy trnh phc tp, do y l nhng d n c quy m vn ln, chi ph cao, thi gian trin thc hin i di. c bit phc tp khi c s tham gia ca khu vc t nhn. Nh nc cng nh cc nh u t t nhn cn thit phi tin hnh cng tc o to cn b c kin thc v hiu r v quy trnh PPP trong thc hin d n cng nh khai thc ng cao tc sau khi cng trnh hon thnh. 3.3.2.6. Tng cng s ng h ca Nh nc cho cc d n u t xy dng ng cao tc theo hnh thc PPP Trong cc d n xy dng cng trnh ng cao tc u t theo hnh thc PPP, cng nh hu ht cc d n u t h thng giao thng khc, cn thit c s tham gia tch cc ca Nh nc. V y cn l vic thc hin chc nng vn c ca Nh nc, l qun l iu hnh ton b cc hot ng din ra trong x hi v cung ng cc dch v cng cho cng ng. Vi hng lot cc cng vic ca mt d n ng cao tc, v d nh gii phng mt bng, mt cng vic ngoi tm ca Doanh nghip D n, doanh nghip khng th ng ra thc hin c. c mt bng sch, sn sng cho vic thc thi cng trnh d n, thc s l mt thch thc i vi doanh nghip. l mt cng vic ht sc phc tp v lin quan khng ch trc tip n quyn li, n li ch kinh t ca nhiu h dn, m cn nh hng n thi quen, phong tc tp qun ca ngi dn cc a phng c d n i qua. Chnh v l , vic gii phng mt bng tr nn rt kh khn, phc tp v thc t hin nay Vit Nam i vi cc rng, vic gii phng mt bng tr thnh im nghn ca nhiu cng trnh d n giao thng ng b ni chung v cc d n ng cao tc ni ring. Giai on hin nay, khi m hnh thc u t xy dng cng trnh ng cao tc theo m hnh PPP cn l mt hnh thc mi m, vn cha c nhiu doanh nghip mn m vi m hnh ny, th cc chnh sch, cc chng trnh h tr, khuyn khch ca Nh nc phi hp dn cc nh u t t nhn sn sng gp vn tham gia thc hin. Quy ch th im cng cho thy c gng ca Chnh ph trong vic xy dng v pht trin m hnh u t PPP cho pht trin kinh t - x hi ni chung v c s h tng trong c ng cao tc ni ring. Vit Nam cha c nhiu kinh nghim i vi hnh thc u t PPP, nn cc d n cn c y mnh thc hin c rt kinh nghim, t c th a ra cc iu chnh chnh sch sao cho ph hp vi vic pht trin hnh thc u t mang nhiu k vng ny. Chnh ph s ban hnh c ch chnh sch cng cc vn bn php quy di lut nhm to iu kin thun li cho nh u t t nhn tham gia cc d n xy dng v pht trin ng cao tc ti Vit Nam. Thm vo na Chnh ph cn chun b cc nghin cu kh thi mt cch c cn c khoa hc v chnh xc tng tnh hp dn cho d n. Do , cc d n u t theo hnh thc PPP phi c mt chin lc ring xy dng nghin cu kh thi, lm sao cho nghin cu th hin c nhng li ch khi doanh nghip tham gia u t d n xy dng v pht trin ng cao tc cng vi Nh nc. 3.3.3. Gii php tng cng c ch huy ng v chnh sch huy ng u t pht trin ng cao tc Vit Nam Vi tnh hnh thc t hin nay ca Vit Nam, Nh nc cn phi chuyn i hng p dng cc m hnh u t nhm tp hp ngun lc t mi thnh phn trong nn kinh t, huy ng s tham gia ca khu vc tim nng khu vc t trong xy dng v pht trin ng cao tc. Khu vc tim nng ny chng nhng c k vng v ngun vn u t m cn k nng qun l vn u t hiu qu, k nng qun l ngun vn u t hiu qu l im mnh m khu vc cng hin nay ang rt cn thit phi c b sung. Nh vy, chia s ri ro, Nh nc cn tp trung vo khu gii phng mt bng, gii quyt vn mt bng sch ng tin cng trnh c lin hon l khu rt quan trng, nhiu d n ng cao tc hin nay gp phi tnh trng ny. Chm thi cng hoc gin on thi gian xy dng s lm tng chi ph cho cng trnh, nh hng n tin v thi gian hon thnhl iu m bt c ban qun l d n ng cao tc no cng khng mun gp phi. Do vy, Chnh ph phi xy dng chnh sch, nu cn thit phi php lnh ha, v cng tc gii phng mt bng. i mi c cu u t v nng cao hiu qu u t cng, kt hp vai tr ca Nh nc v th trng trong huy ng v s dng ngun lc. Dn thay thi thc l Nh nc lun phi u t trc tip, cung cp cc loi hng ha cng trong x hi, trong c ng cao tc. Chnh sch a ra cn th hin vic to ra th trng u t pht trin ng cao tc hp dn nhng nh u t ngoi NSNN tham gia hp tc, tng cng nng lc qun l d n u t; nng cao hiu qu u t; cng vi Nh nc trong xy dng pht trin ng cao tc. Chnh v vy, Nh nc cn i mi mt cch mnh m c ch, phng thc u t, kinh doanh, qun l huy ng tng th cc ngun lc t khu vc t vo u t pht trin ng cao tc. Nh phn tch chng 2, c th ca cc cng trnh d n ng cao tc l i hi phi huy ng mt lng vn ln, thi gian xy dng, khai thc, s dng ko di, li ch trc tip, nht l cc li ch kinh t ti chnh km hp dn. Nhng bi v ngun lc u t t Nh nc hn ch, m vi mc tiu chin lc, Vit Nam khng th khng xy dng pht trin ng cao tc. Do vy, Nh nc cn phi xc nh r trch nhim ca ton x hi, l s ng gp trong cng cuc kin thit t nc. lm c iu ny cn phi i mi mt cch ton din t c ch chnh sch, p dng cc hnh thc u t, khai thc, kinh doanh, qun l v duy tr, ci to nng cp cc cng trnh, d n ng cao tc theo hng s dng hiu qu NSNN v m bo li ch ca cc nh u t tham gia u t pht trin ng cao tc cng nh cc hng ha dch v cng khc v li ch chung ca ton x hi 3.3.3.1. Pht trin ng cao tc phi ph hp vi chin lc pht trin kinh t x hi thi k 2011 2020 v tm nhn di hn nng cao hiu qu v tit kim ngun lc Cc cng trnh ng cao tc c xc nh l huyt mch ca t nc, l nn tng, l c s vt cht ca s pht trin kinh t x hi, du n ca t nc hin i, phi c b tr khng gian trn c s tm nhn di hn ti 50 nm v iu ny cn c th hin trn quy hoch. Nh vy, cn thit phi: Th tng Chnh ph sm ph duyt cc quy hoch, n B Giao thng trnh c c s php l cho vic trin khai cc bc tip theo, quy hoch a phng, vng min, ngnh phi ha cng quy hoch tng th ca t nc, Phi c chnh sch nht qun, n nh v lu di trong vic huy ng vn u t ngoi ngun NSNN, To c ch thng thong c sc hp dn khu vc ngoi Nh nc tham gia, c trong v ngoi nc trong pht trin mng li ng cao tc Vit Nam. 3.3.3.2. Nhm gii php nhm thc hin c hiu qu d n xy dng ng cao tc + V th ch, chnh sch Vic t nhn tham gia u t xy dng ng cao tc s gp phn vo vic khc phc nhng vn nh tham nhng, lng ph, bi v ngun vn ca khu vc t nhn lun c qun l cht ch, mang li hiu qu cao hn khu vc cng. nh gi ca i din cc ngn hng WB, ADB v JBIC u cho rng, nu c ch php lut tt, cc chnh sch u i ph hp, cc nh cung cp dch v t nhn s lm tt hn cc nh cung cp dch v thuc khu vc cng. V vy cn khuyn khch u t t nhn tham gia xy dng ng cao tc thng qua m hnh PPP. Vic u t ny cn quy hoch c th v mang tnh di hn ca Nh nc cng nh ca tng a phng, song song vi , cn thit lp u mi lin kt vng chc gia Nh nc v t nhn. + Gii php nhm nng cao hiu qu u t Kt hp ng b cc gii php nhm y nhanh tin u t cc d n xy dng, pht trin ng cao tc, tip tc ci cch mnh m cc th tc hnh chnh trong lnh vc u t nh th tc thnh lp doanh nghip, th tc cp giy chng nhn u t v cc giy php lin quan n lnh vc u t d n. C th ha vic phn cng, phn cp gia cc ngnh, a phng. C ch chnh sch cn phi linh hot, mm do nhng cng phi ht sc r rng, minh bch nhm to iu kin cho nh u t pht huy v gn b vi a phng, nh: chnh sch thu, gi thu t, cng tc gii phng mt bng, di dn ti nh c, thu nhn cng a phng u t cho o to cn b ti cc a phng, lp v cng b danh mc d n, cc quy hoch r rng, cng khai. i vi cc d n ln, phc tp cn thit thu t vn nc ngoi giu kinh nghim lp qui hoch m bo pht trin bn vng. Nghin cu, lp cc chnh sch trn c s khoa hc v c s tham gia ng gp kin ca cc ngnh, a phng c lin quan trc khi ban hnh, p dng, trnh phi iu chnh, hng dn nhiu ln, chng cho hoc gy kh khn trong thc hin. Nng cao hiu qu u t d n thng qua vic thm nh k v la chn cc d n trc khi u t, kim sot cht ch chi ph u t d n, trnh tht thot 180 trong u t, c bit l i vi ch u t l DNNN nhm nng cao hiu qu u t d n, nng cao hiu qu s dng vn tng tnh hp dn i vi cc nh ti tr vn. Ch cho php cc n v nng lc v kinh nghim thc hin u t d n. To c ch, chnh sch v iu kin cho nh u t trong v ngoi nc tp trung thc hin d n vi hnh thc PPP: BOT, BT, BTO.. bn cnh ngun vn ODA, ngun vn NSNN. Cn c c ch chnh sch thng thong cho cc doanh nghip t nhn c kh nng tham gia thng qua u thu cng khai cc d n. 3.4. Cc kin ngh i vi cc cp3.4.1 Kin ngh v chnh sch vi Chnh ph.a. Cn c chin lc pht trin ph hp p ng cc mc tiu pht trin, chin lc pht trin trn, chin lc ca ngnh GTVT cn c hng tip cn tng th vi s kt hp cht ch gia cc bin php k thut v phi k thut, c th: Xc nh r cc hnh lang tng trng v u t chin lc cho cc hnh lang ny, hin nay trong quy hoch tng th v ng cao tc Vit Nam, hnh thnh cc hnh lang kinh t trong im, nn chin lc pht trin cn c th v u tin pht trin cc hnh lang kinh t trng im. Xc nh cc trung tm kinh t - x hi v m bo s linh hot hiu qu, cc trung tm kinh t - x hi cn c m bo tnh lan ta bng vic c u tin pht trin, ng thi phi c cc ngha v trong thc hin vai tr ca mnh. Tng cng mi lin kt gia cc trung tm v cc hnh lang tng trng kinh t. Trn quy hoch th hin iu ny, thc t rt cn s ch o st sao ca Chnh ph thng qua mt c quan u mi, c vai tr gim st vc thc thi cc d n mang tnh kt ni. Ti a ha s tham gia ca khu vc t nhn, ngun vn mang tnh k vng gii bi ton thiu vn trong u t xy dng ng cao tc ca Vit Nam hin nay v tng lai. Chnh ph cn c chin lc c th trong huy ng ngun vn ny. Ti a ha s thng nht gia pht trin GTVT vi pht trin vng, nu Chnh ph khng thng nht c pht trin giao thng ng b, c bit l ng cao tc vi pht trin vng min th vai tr huyt mch ca giao thng ng b v ng mch ch ca ng cao tc s khng c th hin. Hn na pht trin giao thng ng b vi mt trong cc mc tiu l kt ni cc vng min, tng cng s pht trin cc vng min, nn chin lc pht trin ca Chnh ph cn th hin ti a ha s pht trin thng nht gia GTVT vi pht trin vng min. Tng cng nng lc th ch, r rng nng lc th ch hin nay ca cc nh lm chnh sch cn hn ch, Chnh ph cn quan tm nng cao nng lc th ch khng ch cho cc nh lm chnh sch, m ngay c nhng nh thc thi chnh sch. Nhm p ng s tham gia ngy cng gia tng ca cc phng tin c trng ti ln, gia tng cc hot ng cng nghip v mi quan tm v giao thng lin tnh, s an ton, s tha mi cng nh tit kim thi gian i li, trong quy hoch, cc tuyn ng cao tc s c xem xt trn cc kha cnh: Vai tr ca ng cao tc trong pht trin vng, pht trin kinh t - x hi, Chnh ph cn tng cng cng tc tuyn truyn gio dc thc ca cng dn, s tham gia ca ton dn s gim thiu nhng sai phm ng tic c th xy ra, ng 5A l mt v d, sau khi ng 5 A a vo khai thc, nhn dn ko v sinh sng dc hai bn tuyn ng, bin ng 5A thnh ph 5A, cc trng hp x ro ng i li l mt trong nhng nguyn nhn ca nhiu ti nn giao thng ng tic xy ra. Vai tr ca ng cao tc trong mng li giao thng tng th, trong chin lc pht trin Chnh ph cn th hin vai tr ng mnh ch ca ng cao tc, kt ni lu thng vi mng li giao thng quc gia v quc t. Pht trin mng li ng cao tc c s kt ni tt v s bn vng v khai thc, qun l, nu khng rt c th xy dng d n ng cao tc xong, ngha l khi c sn phm, mi o to lc lng khai thc, s dng, s qu mun. Phi hp v thng nht vi cc quy hoch v d n hin c; kt ni mng li giao thng th thnh mt th giao thng vn ti hon chnh. Chnh ph ch o cc Ban, Ngnh v cc a phng lin quan xy dng h thng vn bn php l ng b, c ch, chnh sch minh bch, to iu kin cho pht trin h thng ng cao tc. C ch chnh sch cn phi c chnh sa ph hp, thng thong, thun li trong vic khuyn khch v thu ht cc nh u t trong v ngoi nc cho xy dng v pht trin ng cao tc. Chnh ph cn c th ha cc c ch chnh sch lin quan n vic to lp v thu ht cc ngun vn u t pht trin h thng ng cao tc. C th nh 185 phng php to vn qua vic i t ly h tng (BT) c thc hin kh thnh cng v xy dng c nhiu d n ng cao tc ln nh: d n ng cao tc Lng - Ha lc. ngh xy dng mt s c ch chnh sch h tr cc doanh nghip l ch u t cc d n thuc danh mc cc d n trng im quc gia theo hnh thc PPP: BOT, BT, BTO to iu kin cho cc doanh nghip c th tip cn v s dng cc ngun vn u t bao gm c vn ODA nhm h tr cho cc doanh nghip thc hin d n c hiu qu. Tip tc ch o cc cp chnh quyn a phng c gii php c th, ch tr v phi hp vi cc ch u t nhanh chng tho g cc kh khn vng mc v gii phng mt bng, di dn ti nh c, sm bn giao cho nh thu trin khai thc hin d n m bo tin . Cho php ch u t c s dng h thng giao thng hin hu ca cc a phng thc hin thi cng, to iu kin thun li trong gii quyt th tc cp giy php u t. Chnh ph, cc B ngnh cn c chnh sch u tin h tr cc ngun vn di hn, cc ngun vn vay nc ngoi cho cc Ngn hng thng mi cho vay u t pht trin ng cao tc. Cn c c ch chnh sch khuyn khch, h tr i vi cc doanh nghip u t xy dng ng cao tc, h tr doanh nghip thu hi vn u t, v y l nhng d n u t c thi gian thu hi vn di ( chnh sch min gim thu cho cc d n c tnh kh thi, xy dng chnh sch v gi, to thun li, u i.. cho cc nh u t).b. Chnh ph nn to lp mi trng cnh tranh bnh ng, lnh mnh m bo c cnh tranh lnh mnh trong lnh vc vn ti, cc thnh phn kinh t tham gia vn ti phi chp hnh nghim chnh cc yu cu sau: Thc hin y ngha v ng gp vi Nh nc (cc loi thu, ph) vi mc ng gp hp l. Cc phng tin tham gia kinh doanh vn ti thuc cc thnh phn kinh t phi m bo tiu chun k thut v an ton vn ti, bo v mi trng. 186 Xa b c quyn trong kinh doanh vn ti: Cc phng thc vn ti cnh tranh bng li th ca mnh, bng cht lng vn ti, m bo: Nhanh chng, tin nghi, an ton, bng gi c. Chm dt c quyn trong kinh doanh vn ti, nh vy s thu ht s tham gia ca khu vc t nhn trong hot ng kinh doanh ny. 4.4.1.3. Chnh ph cn c chnh sch bo v mi trng Cc chnh sch v kinh t - x hi v cc quy nh khc: Chnh sch thu nhim: Chnh sch thu nhim l bin php kim sot kinh t c hiu qu da trn nguyn tc ngi gy nhim phi tr tin cho vic lm trong sch li mi trng. Chnh sch khuyn khch vt cht: Ni dung ca chnh sch ny gm nhng iu khon v gim thu hoc tr gi cho cc loi xe t gy nhim, vi mc ch nhm khuyn khch s dng cc loi xe c mc nhim ti thiu khi tham gia trn ng cao tc. Chnh sch v s dng nhin liu: c th dn dn thay th nhin liu ang dng cho t bng cc dng nng lng khc t gy nhim, nhiu nc quy nh v mng li cp nhin liu. Cc trm cp xng phi c my bm bn xng khng ch (hoc lng ch ln nht l 0,013gam/lit). Chnh sch quy nh trch nhim, cho nhng ngi sn xut, i l v s dng t: Cc nh sn xut v i l bn xe phi c trch nhim bo hnh min ph cho cc t ca mnh v cht lng kh x trong mt thi gian nht nh (thng l 5 nm u k t lc bn xe). Cc gii php m bo tiu chun, khng kh i vi cc khu vc giao thng mt cao: cc khu vc c mt giao thng cao, nhim do kh thi vt qu quy nh tiu chun cho php, v vy cn c cc gii php bo v mi trng cc khu vc ny, nht l nhng on tuyn ng cao tc thuc ni thnh cc thnh ph ln.c. Chnh sch v an ton giao thng ng cao tc m bo an ton giao thng ng cao tc v kha cnh lut l, chnh sch, cn tp trung vo cc yu t sau: 187 Ngi li xe: C chnh sch quy nh nht qun v vic cp pht bng li xe cn c o to chnh quy v thng nht trong c nc, c ch thng pht nng i vi li xe vi phm lut giao thng. Ngi li xe tham gia giao thng trn ng cao tc phi c vn ha ng cao tc. Tiu chun phng tin: C chnh sch nht qun qun l cht lng phng tin trong vic cp php lu hnh xe trn ng cao tc. C chnh sch quy nh r tiu chun k thut ti thiu cho cc loi xe c lu hnh.d. Chnh sch pht trin ngun lc Theo kinh nghim ca Hn Quc, c th khai thc, s dng v ngay c vic xy dng cng trnh ng cao tc, Chnh ph Hn Quc tin hnh o to lc lng nhn lc tham gia vo hot ng ca lnh vc ny. iu ny cng hon ton ph hp vi chin lc pht trin ngun nhn lc cht lng ca Vit Nam trong giai on ti. c bit qun l vn hnh tt vic xy dng v khai thc ng cao tc Vit Nam, Chnh ph cn: C chnh sch tuyn dng, s dng nhn lc mt cch hp l. C chnh sch c th i vi nhn vin phc v vic khai thc trn cc tuyn ng cao tc. . Nhng nhn vin ny phi hi kin thc v vn ha v ng cao tc.e. Xy dng n v nng ct qun l ng cao tc Vit Nam Nh nhn nh ca nhiu nh nghin cu, v thng qua bi hc kinh nghim ca mt s nc ASEAN, thc hin c mc tiu chin lc pht trin c s h tng kinh t - x hi.M trc ht l xy dng v pht trin h thng ng cao tc, Vit Nam chng nhng cn mt lng vn ln, m Vit Nam cn phi i mt vi nhng vn nh cng tc t chc xy dng, k hoch iu hnh trin khai cc d n cng i hi tnh khoa hc, cng tc qun l vn hnh hin i, chuyn nghip. Tt c nhng iu ny gn nh cha c tin l Vit Nam, nn khng ch nhng vn v ngun vn, tr thnh thch thc rt ln, m kinh nghim qun l iu hnh thc thi d n cng ang l nhng tr ngi cn c tho g. Hin nay, Vit Nam ang c ba ch s hu v ng cao tc, l Cng ty u t v pht trin ng cao tc Vit nam (VEC), Tng Cng ty Pht trin h tng v u t Ti chnh Vit Nam (VIDIFI), Ngn hng u t v Pht trin Vit Nam (BIDV). iu tt yu l mi ch s c mt cch thc qun l khc nhau v d nhin l khng thng nht, iu ny rt kh cho vic thc hin mc tiu chin lc. Mc tiu ca cc cng ty ny l xy dng v vn hnh mt con ng cao tc an ton v hiu qu, phc v nhu cu ca ngi dn tham gia giao thng. Ngn hng pht trin Chu (ADB) xy dng chun mc v tha thun " Vn hnh v qun l" do Chnh ph k kt vi doanh nghip nh nc, quy nh r quyn v ngha v ca mi bn trong pht trin ng cao tc. Mc ch ca tha thun ny l i x bnh ng vi doanh nghip nh nc nh i x vi mt cng ty "t nhn" v m bo c c s php l khi cho thu hoc nhng quyn v bt c phng din no ca d n (cho thu bin qung co, thu ph . v.v.). iu cn lu l cc tha thun nhng quyn c thc hin phi trong phm vi mi trng php l hin hnh (lut lao ng, lut bo v mi trng v lut v an ton) v ph hp vi chnh sch v m ca Nh nc4.4.1.8. Nhm gii php v th ch, chnh sch bao gm cc vn v ti chnh, cng tc gii phng mt bng v qun l d n V ti chnh, l vn chnh yu nht v cng l vn nan gii nht, ngay c vi cc nc pht trin. Cc ngun lc ti chnh cn thit cho thc hin d n c huy ng t cc ngun ngn sch (chim 40% tng vn u t). Hin nay, tng ngun ngn sch pht trin kt cu h tng ni chung v ng cao tc ni ring, Nh nc cho php pht hnh tri phiu chnh ph v ca mt s thnh ph ln. y l gii php cn thit b sung v thay th dn cho ngun vn ODA, tuy nhin cng cha huy ng c nh mong mun, v vy cn tip tc hon thin php lut v hot ng ny tng thm kh nng thu ht vn u t. thu ht vn u t, chia s ri ro cho nh u t, NSNN tham gia vo cc d n BOT, lm tng tnh kh thi ca d n. Nhng cng vic nh: Gii phng mt bng, ti nh c do Nh nc m nhn v cng phi c quy nh c th bng cc vn bn php quy. Tng mc u t hng nm cho ngnh Giao thng vn ti c iu kin thu ht nhiu hn vn ODA, trang tri cc khon n phi tr cho Qu H tr pht trin, n ng trc theo Quyt nh 910/Q- TTg cho B Ti chnh, tr n ng trc cho cc a phng v c ngun vn trin khai cc d n cp bch. To c ch thng thong hn thu ht vn u t t ngun ngoi ngn sch, c bit l vay li sut thng thng ca cc nh ti tr u t cc d n c thu ph. B tr v c phng n kh thi cho vic c vn cho cc d n ang v s trin khai. Chnh ph cn c th ha cc c ch chnh sch lin quan n vic to v thu ht cc ngun vn u t pht trin h thng ng cao tc. C th nh phng php to vn qua vic i t ly h tng (BT) c thc hin kh thnh cng v xy dng c nhiu d n ng cao tc ln nh: d n ng cao tc Thng Long (Lng- Ha lc). Tip tc ch o cc cp chnh quyn a phng c gii php c th, ch tr v phi hp vi cc ch u t nhanh chng tho g cc kh khn vng mc v gii phng mt bng, di dn ti nh c, sm bn giao mt bng sch cho nh thu trin khai thc hin d n m bo tin thi cng cng trnh. f. Cc gii php thc hin n ht nm 2015 v nhng nm tip theoTip tc r sot, iu chnh quy hoch c ph duyt ph hp vi tnh hnh thc t, k c quy hoch pht trin giao thng vn ti ca cc tnh. Ngun vn NSNN v c tnh cht ngn sch (tri phiu Chnh ph, Tn dng u i...) cn hn ch trong khi nhu cu u t giai on 2010 - 2015 rt ln, do vy s phi ch ng khai thc mi ngun vn xy dng kt cu h tng, c bit l ng cao tc. Nghin cu p dng cc tin b khoa hc cng ngh x l cc vn k thut xut pht t iu kin a cht thy vn phc tp ca khu vc nh vn st, trt, kin c ha cng trnh nhm lm gim gi thnh xy dng v nng cao cht lng cng trnh. Tng cng cng tc ch o iu hnh, thanh tra kim tra v gim st u t. Phi hp cht ch vi cc B, Ngnh, a phng y nhanh tin thi cng sm a cng trnh vo khai thc s dng. Tip tc thc hin nghim tc cc Ngh quyt ca B Chnh tr, Ngh quyt ca Quc Hi, ca Chnh ph v chn chnh cng tc u t xy dng, chng tht thot, lng ph, u t dn tri, gii quyt dt im n ng trong xy dng c bn. B XD, B GTVT phi hp vi cc b lin quan, thanh tra, kim tra vic thc hin cc quy nh v qun l chi ph u t xy dng cng trnh, tng cng cng tc gim st, kim tra cht lng, tin cc cng trnh xy dng ng cao tc. B Gio dc v B GTVT phi hp xy dng vn ha ng cao tc, a kin thc ng cao tc vo gio dc ph thng cc cng dn tng lai lnh hi kin thc v ng cao tc, t khi trng thnh cng dn sn sng tham gia giao thng trn ng cao tc mt cch an ton v c vn ha. 3.4.2. Kin ngh vi B Giao thng Vn ti B GTVT cn c chin lc nhm tng cng phi hp lin ngnh, lin vng, gia cc a phng trong pht trin ng cao tc Vit Nam. a. Tng cng phi hp lin ngnh, lin vng, gia cc a phng Do pht trin c s h tng ni chung v ng b ni ring phi i trc mt bc trong pht trin kinh t x hi, v cng do tnh h thng ca ng b, vic phi hp lin ngnh, lin vng v gia cc a phng c ngha c bit quan trng m bo pht trin ng b lin thng hiu qu v bn vng. V vy, cn phi phi hp gia cc a phng trong vng, vi cc ngnh trong t chc thc hin cc d n xy dng v pht trin ng cao tc. b. Xy dng c ch gim st, nh gi u t pht trin ng cao tc Xy dng v hon thin c ch gim st nh gi vic thc hin u t pht trin ng cao tc l rt quan trng v cn thit. Vic thc hin gim st nh gi s c s phi hp gia cc a phng v cc B ngnh Trung ng. Phng hng xy dng v hon thin c ch gim st nh gi u t pht trin ng cao tc nh sau. - Xy dng v hon thin h thng tiu chun kinh t k thut nh gi chung i vi cc d n u t pht trin ng cao tc gn vi c th ca a phng. - Xy dng c ch phi hp gim st thc hin u t v nh gi qu trnh cng nh kt qu u t c bit l cc d n ng cao tc mang tnh kt ni gia cc a phng, a phng v lin vng. - Xc nh m hnh t chc phi hp gim st, nh gi thc hin u t pht trin ng cao tc vng.c. i mi m hnh t chc xy dng, khai thc, qun l, vn hnh cc cng trnh ng cao tc. Hin ti, v c bn cc cng trnh, d n ng cao tc do Nh nc qun l vn hnh. Bi hc kinh nghim t cc nc cho thy gia tng vic huy ng s tham gia ca khu vc ngoi Nh nc cho pht trin ng cao tc, ng thi nng cao hiu qu u t, khai thc, vn hnh, bo tr h thng ng cao tc cn y mnh hn na vic nghin cu ng dng cc m hnh t chc qun l, khai thc, vn hnh cc cng trnh, d n ng cao tc theo hng: - Tip tc r sot, hon thin nhng quy nh php l lin quan n cc hnh thc u t pht trin ng cao tc nh BOT, BTO, BT...m rng cc hnh thc theo hng khuyn khch kt hp kt hp u t, xy dng, khai thc kinh doanh v qun l cc cng trnh ng cao tc .Vic phn cp hoc p dng c ch doanh nghip trong qun l, khai thc, vn hnh...cc cng trnh ng cao tc phi c thc hin trn c s h thng php lut hon thin nhm m bo tnh cng khai, minh bch, lm r thm quyn, trch nhim, ngha v ca cc bn tham gia, tun th cc nguyn tc cung cp, m bo cht lng v gi c loi hng ha cng ng b hin i ng cao tc.d. Cc kin ngh khc: Ngoi cc kin ngh c bn nu trn, m bo pht trin ng b hin i, ng b, kt ni, p ng c nhu cu, iu kin ca s nghip CNH, HH t nc, khng th thiu c ngun nhn lc c nng lc t chc, qun l, xy dng v vn hnh khai thc cc cng trnh ng cao tc; c trch nhim cng nh bin php v khoa hc v cng ngh trong vic xy dng cc tiu chun, k thut; c kin thc v php lut am hiu quy trnh quy phm, cc quy nh trong cc d n xy dng v pht trin ng cao tc. + Ngun nhn lcqua o to phc v cho thc hin cc d n ng cao tc. c th pht trin bn vng h thng ng cao tc Vit Nam, vn ngun nhn lc cho hot ng ny B GTVT cn thc hin theo hng sau: - Ch trng nng cao nng lc hoch nh chnh sch, t vn thit k, t chc qun l cc d n pht trin ng cao tc cho cc cn b lin quan. - Chun b v pht trin nhn lc thc hin cc d n xy dng cc cng trnh ng cao tc, cn tp trung vo lc lng lao ng k thut nh cc cng trnh s, k s, lc lng cng nhn k thut ph hp. - Pht trin nhn lc c kh nng t chc qun l khai thc, kinh doanh cc hng mc cng trnh ng cao tc, pht trin cc dch v gn lin vi cc hng mc cng trnh ng cao tc. + Kin ngh v khoa hc cng ngh u t pht trin h thng ng cao tc trn tinh thn phi ph hp vi xu th v p dng tin b kt hp vi cng ngh hin i, c bit l i vi ng cao tc, nhng cng trnh c gi tr s dng lu di. - Nghin cu vn dng cc tin b khoa hc trong lnh vc xy dng v pht trin ng cao tc; xy dng v hon thin cc tiu chun, quy trnh, quy phm trong cc lnh vc nh kho st, thit k, thi cng, nghim thu, khai thc, bo tr cc cng trnh ng cao tc. Nghin cu cc ng dng cng ngh mi, vt liu mi trong xy dng v pht trin ng cao tc. Nghin cu cc m hnh t chc, qun l vn hnh cc cng trnh, d n ng cao tc ca cc nc c h thng ng cao tc pht trin. u t khai thc cc trang thit b cng ngh mi trong xy dng, khai thc, s dng cc cng trnh ng cao tc. + Kin ngh v tnh ng b nhng c trng tm, trng im v bo v mi trng. Cc cng trnh ng cao tc nht thit phi tun th tnh ng b, iu ny c lu rt r trong Quy hoch tng th pht trin ng b Vit Nam. ng thi, phi m bo c l trnh, bc i ph hp gia cc ngnh, lnh vc thuc kt cu h tng nhm nng cao hiu qu u t chung cng nh tnh cht kh thi ca ton h thng. V mt vn quan trng na h thng ng b hin i ca mi nc phi m bo lin thng vi h thng ng b ca khu vc. 3.4.3. Kin ngh vi cc a phng Chnh ph ch o cc Ban, Ngnh v cc a phng lin quan xy dng h thng vn bn php l ng b, c ch, chnh sch minh bch, to iu kin cho pht trin h thng ng cao tc. Cc a phng, c bit nhng a phng c cng trnh ng cao tc i qua, cn tun th v thc hin tt s ch o ca Chnh ph, th hin s hp tc, nht l trong cng tc gii phng mt bng d n xy dng cng trnh ng cao tc m bo ng tin . ng cao tc sm c khai thc s dng s gp phn to nn tng cho s pht trin kinh t - x hiSau khi Chnh ph c th ha cc c ch chnh sch lin quan n vic to lp v thu ht cc ngun vn u t pht trin h thng ng cao tc. C th nh phng php to vn qua vic i t ly h tng c thc hin kh thnh cng v xy dng c nhiu d n ng cao tc ln, trong c ng cao tc Lng- Ha lc. Cc cp chnh quyn a phng cn c gii php c th, ch tr v phi hp vi cc ch u t nhanh chng tho g cc kh khn vng mc v gii phng mt bng, di dn ti nh c, sm bn giao cho nh thu trin khai thc hin d n m bo tin . Cho php ch u t c s dng h thng giao thng hin hu ca cc a phng thc hin thi cng, to iu kin thun li trong mi cng vic lin quan n thi cng cng nh khai thc cc cng trnh ng cao tc. Tip tc thc hin ch th 22/CT-TW ngy 24/2/2003 ca Ban b th TW ng v cc ngh quyt ca Quc Hi, Chnh ph i vi cng tc bo m trt t an ton giao thng, gim thiu tai nn giao thng. Pht trin mng li giao thng a phng cng vi h thng quc l v h thng ng cao tc to thnh mng li giao thng lin hon nhm nng cao hiu qu vn u t v nng lc vn ti. Chnh quyn a phng cn hng ng vic xy dng, tuyn truyn v gio dc vn ha ng cao tc cho nhn dn trong a phng, c bit l khi d n ng cao tc hon thnh a vo s dng.