TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

GiớiThiệu

OrhanPamuk,"mộttrongnhữngtiếngnóimớimẻvàđộcđáonhấttrongvănchươngđươngđại"nhưlờiIndependentonSundaynhậnxét,đãviếtnhiềucuốnsách,trongđócóPháođàitrắngvàCuộcđờimới.

O

Năm2003,ôngnhậngiảiInternationalIMPACDublinchocuốnTêntôilàĐỏ,vànăm2004,FaberấnhànhbảndịchtiếngAnhcuốnTuyếtcủaông,đượcMargaretAtwoodcangợilà"cuốnsáchkhôngthểthiếucủathờiđạichúngta".

Istanbul,mộtghichépcủaôngvềcuộcsốngnơithànhphốnày,đãđượcđềcửgiảiSamuelJohnsoncủaBBC4,đượcKateHickmantrongNewStatesmangọilà"đẹpđẽmộtcáchphithườngvàsiêuviệt",OrhanPamukhiệnđangsốngởIstanbul.

TácphẩmcủaôngcósựphứctạptinhtếcủatấmhoavănHồigiáotrungcổ,mộthiệuquảđãđượcđánhgiáxứngđáng,bởihiểubiếtcủaPamukvềquákhứvănhóaThổNhĩKỳthìchỉcósựquantâmcủaôngđốivớitriểnvọngcủacáchìnhthứctruyệnkểhiệnđạimớisánhnổi...ChỉriêngvớitưcáchmộtsuyngẫmvềnghệthuậtTêntôilàĐỏđãtinhtếmộtcáchđiêuluyện,đòihỏisựchútâmsátcaonhấtvàcũngđápđềnxứngđáng."

TomHolland,DailyTelegraph.

"Nóbaohàmcảtiểuthuyếttrinhthám,khảoluậnnghệthuậtvàthrillertâmlý.Trênhếtngườiđọcđượctiếpxúcvớimộtlờithankhócbithươngvà

siêuphàmdànhchotàinghệtruyềnthốngđãbịlịchsửchônvùivàbịthờithượngcoirẻ."

MurroughO'Brien,IndependentonSunday.

"Đọccuốnsáchnàycũnggiốngnhưđangởtrongmộtgiấcmơphươngxathầndiệu.Nhưngnócũngbaohàmtínhtrítuệthựctế.Pamukđãviếtvớiniềmvuitolớn...Đólàmộtcuốnsáchbạncóthểchìmđắmvàotrong,vàailàmvậysẽđượcnếmtrảisựsungsướng."

AlanMassie,TheScotsman.

"Thuyếtphụcmộtcáchđaulòng...Cuốnsáchnàyvềhìnhthứcvừathôngminh,vừadídỏmvànóivềnhữngvấnđềnghiêmtúc.Nhưngngaycólờimôtảnàycũngchưanóihếtđượcđiềutheotôiđãlàmnênsựlớnlaođíchthựccủacuốntiểuthuyết,vốnnằmởchỗnóthựchiệnđượcmộtcáchthoảimáinhữnggìcáctiểuthuyếtgiavẫnluôncốgắngvươntớinhưngrấtítngườilàmđược.Nótruyềnđạtlạiđờisốnghàngngàygiữavấnvítxúccảm,ócnãovàthểxácmộtcáchđầythuyếtphục,vànóthựchiệnđiềuđóvớiđầytrắcẩn,rộnglượng,nhântình."

DickDavis,TimesLiterarySupplemen

"Mộtcuốnthrillertriếthọcxâydựngxungquanhsựvachạmgiữahaiquanniệmvềýnghĩanghệthuật,cũnglàmộtvựcthẳmgiữahainềnvănminhkhácbiệt.Nhữngtácphẩmlớnluônnóivềthờiđạicủamình,trongtuầnlễđầynhữngvụđánhbomtựsátởMỹ,tiểuthuyếtxuấtsắcnàylớntiếngđòitaphảichúý...Đólàmộttácphẩmthâmthúyvớicănrễsâuxa.Vượtxamột'tiểuthuyếtlịchsử'thôngthường,nócómộtđộnglựctựsựkhóquênthốngnhấtcảquákhứlẫnhiệntại,cũngnhưtàinăngnghệthuậtđỉnhcaovớitựhấpdẫnđạichúngđãbiếnPamukthànhtácgiảđươngđạilớnnhấtThổNhĩKỳ...KinhKorancónói,"CảmiềnđônglẫnmiềntâyđềunằmtrongThượngđế".Trongtácphẩmhiếmcóvàtuyệtdiệunày,Pamukđãđưarađượclờikhẳngđịnhtươngtựvềsựcảmthôngthốngnhấtkhibiêngiớiđó."

HywelWilliams,Guardian.

"Mộthỗnhợpsắcbéngiữatruyệnvụán,ngụngônhậuhiệnđạivàtiểuthuyếtlãngmạnlịchsử.TấtsẽgợirasosánhvớiTêncủađóaHồngcủaUmbertoEcovàquảchúngcónhữngtươngđồngrộnglớn,chodùphongcáchmãnhmẽvàcáchxâydựngcátínhnhânvậttinhtếcủaPamuklàhoàntoàncủariêngông...TêntôilàĐỏvớinhữngcâuchuyệnlồngtrongchuyện,tựbiệntriếthọcvànhữngnhânvậtphứctạplàmộtminhchứngtuyệtvờivềnhữnggìtiểuthuyếtcóthểlàmđược...Mêhồn."

S.B.Kelly,ScotlandonSunday

"Kỳvĩ...Trongcáithếgiớitoànhànggiảdễkhiếnconngườimấtlòngtinvàovănhọcnày,Pamuklàthựcchất,vàcuốnsáchnàycólẽcũngthuộcvàosốítnhữngtácphẩmvănchươngrađờigầnđâysẽcònđượcnhớđếnvàocuốithếkỷnày."

AvkatAltinel,Observer.

"Hơntấtcảmọimuốnsáchkhácmàtôicònnhớđược,nókhôngchỉtómtắtđượcnhữngmâuthuẫnquákhứvàhiệntạicủaIstanbul,màcảcáiđẹpkinhhồn,vĩnhhằngcủađôthànhnày.Nóicáchkhác,nógầnnhưhoànthiện.TấtcảnhũnggìnócầncólàmộtgiảiNobel.

MaureenFreely,NewStatesman.

"Huyềnhoặc,điênđầu,kíchthích...kháchoàntoànsovớithểloạithrillerlịchsửtruyềnthốngphươngTây...Đâylàmộtcuốntiểuthuyếttuyệtdiệu,mơmàng,nồngnànvàtránglệ,mangchấtphươngxamộtcáchđộcđáovàlôicuốnnhất."

PhilipHensher,Spectator.

"NguờiphươngTâychúngtachỉcònbiếttạơntrờirằngtrênđờicómộttiểuthuyếtgianhưOrhanParmuktồntại,đểlàmcầunốigiữachúngtavớimộtnềnvănhóakhác,thuộcmộtdisảncũnggiàucónhưcủachúngtavậy."

TomHolland,DailyTelegraph.

"Pamukđãchứngtỏsựkiênnhẫnvàkhảnăngxâydựngcủanhữngngườikểchuyệnthếkỷ19vàcáctruyềnnhâncủahọ,ProustvàMann...vànănglựctưởngtượngcủaôngdượcgắnkèmvớimộtcảmquansâuxavềbíẩnvàsongnghĩa."

JohnUpdike,TheNewYorker.

Istanbulcuốithậpkỷ90củathếkỷXVI.VuaThổNhĩKỳbímậtchokhởithảomộtcuốnsáchvĩđạiđểcatụngsinhbìnhvàđếquốccủamình,đượctrangtríbởinhữnghọasĩgiỏinhấtthờibấygiờ-theolốiTâyphương.Nhưngkhimộttrongnhữngnhàtiểuhọabịgiếtchết,sưphụcủahọđãbuộcphảitìmđếnsựgiúpđỡtừbênngoài.Cáichếtcủangườihọasĩlàdokìnhđịchnghềnghiệp,ghentuôngluyếnáihaylàkhủngbốtínngưỡng?

Làmộttiểuthuyếtvụánlykỳ,TêntôilàĐỏcònlàmộtchiêmnghiệmtuyệtdiệuvềtìnhyêu,đammênghệthuậtvànhữngcăngthẳnggiữaĐôngvàTây.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

ĐôiLờiCủaNhữngNgườiDịch

Lờiđầutiênmàchúngtôimuốnthưacùngbạnđọclàmộtlờitạlỗi,vìchúngtôiđãkhôngthểdịchtừtiếngThổ,ngônngữsángtácđíchthựccủatácgiả,màphảidịchquabảntiếngAnh,nghĩalàchúngtôikhôngthểuốngnướctậnnguồn,vànhưthếchắcchắnđãkhôngthểthấuhiểuvàchuyểntảiđượcmọiýnghĩtinhtếvàthâmtrầm(màchúngtôicóthểmườngtượngđượcchodùchỉđọcquabảntiếngAnh),củatácgiả.Tuynhiên,chúngtôicũngmongcácbạnchiasẻniềmtinvàođộtrungthựctrongbảntiếngAnhcủaErdagM.Goknar,vìbảndịchnàyđãđemvềchotácgiảnhiềugiẲithưởngvănhọcgiátrịcủanhiềunướcchâuÂuvàgiúptácgiảtiếpcậnvớiđộcgiảthếgiớicũngnhưbangiámkhảocủagiảiNobel.Điềuthứnhì,đểcứuvãnphầnnàokhuyếtđiểmnóitrên,chúngtôiđãcốgắnggiữlạikhôngkhíIstanbulcũngnhưsắctháiThổNhĩKỳbằngcáchtrảnhiềuđịadanhvànhândanhvềtiếngThổ(dĩnhiênlàdướidạngphiênâmLatinhhóa).TrongbảntiếngAnh,vớimụctiêutạodễdàngchongườiđọcphươngTây,dịchgiảE.Goknarđãchuyểnhầuhếtđịadanhvànhândanh,cũngnhưcáctêntựacủanhiềucổthưThổNhĩKỳđượcđềcậptrongtácphẩm,sangtiếngAnh.ChúngtôichorằnglàmnhưthếlàthiếutôntrọngbảnsắcThổNhĩKỳ(nghĩalàthiếutinhthầndânchủ)củanguyêntác.Đểlàmcôngviệcnày,chúngtôidựahoàntoànvàothôngtintrênInternet,quarấtnhiềutrangwebmàchúngtôikhôngthểliệtkêhếtởđây.CónhiềutêntựacổthưvàđịadanhkhônghềcótrênInternet,điềunàykhiếnchúngtôinghĩrằngchúnglàsảnphẩmhưcấucủaPamuk,dođókhôngthểtruynguyênđượctêngọibằngtiếngThổrasao.Vớinhữngtrườnghợpnày,chúngtôiđànhdịchratiếngViệt(theobảntiếngAnh)vàkhôngthểchúthíchgìcả.

L

Vídụ,trongtruyện,cónămnhàtiểuhọađượcđặtnghệdanhriêng.Vì

họlàsảnphẩmhưcấunênkhôngthểcóthôngtintrênInternet.

NhữngnghệdanhấyđãđượcdịchsangtiếngAnh,chúngtôikhôngthểbiếtnguyêngốctiếngThổlàgìvàdođóđànhtrảvềtiếngThổbằngcáchsửdụngTựđiểnAnh-Thổmộtcáchtươngđốimàkhôngthểbiếtđíchxáccáchtrảvềấycóđúngnguyêntáckhôngvìnhưtabiếttrongngônngữnàocũngcónhiềutừđồngnghĩa.NhữngnghệdanhấytrongbảntiếngAnh,làBlack(Siyah;nghĩalà"Đen"),Butterfly(Kelebek:"Bướm"),Olive(Zeytin:CâyÔliu),Elegant(Zarif:"Taonhã"vàStork(Leylek:"Concò").Rấtmongđộcgiảlượngthứchoviệcnàyvìmụctiêugìngiữkhôngkhílstanbulcủatácphẩm.Nhữngchitiếtnàocóthôngtintrênmạng,chúngtôiđềuđưavàochúthíchđểđộcgiảcóthểhiểutácphẩmrõhơn.Vànhưđãnóitrên,chúngtôikhôngmuốnlàmrườmràcuốnsáchquaviệcliệtkêcácnguồnthôngtinđãsửdụng,tuyrằngviệcnàycónghĩalàviphạmtácquyền.

Mộtchitiếtthúvịmàchúngtôibiếtđượckhitruynguyêncácchitiếttrongtácphẩmlà:tênnhânvậtShekurelàtênmẹruộtcủatácgiả,còntênOrhanvàShevket(haiđứaconcủaShekure)chínhlàtêncủatácgiảvàngườianhcủaông,mộtnhàsửhọcđanggiảngdạytạiĐạihọcBogaziciởIstanbul.

Vàđiềusaucùng,vốnlàhệquảcủadòngsuynghĩnóitrên,màchúngtôimuốnthưavớiđộcgiảbảndịchnàylà:nhữngđiềulýthúmàquívịcảmnhậnđượcquabảndịchđềulàcủatácgiảPamuk,cònnhữnghạtsạntứcnhữngđiềukhóchịu,trongtiểuthuyếtnày,chắcchắnlàdolỗicủachúngtôi,nhữngngườidịch.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương1:TôiLàMộtTửThi

Bâygiờtôichẳnglàgìcảngoàimộttửthi,mộtcáixácởdướiđáymộtcáigiếng.Tuytôitrúthơithởcuốicùngđãlâurồivàtimtôiđãngừngđập,nhưngkhôngmộtai,ngoàitênsátnhânxấuxaấy,biếtđượcchuyệngìđãxảyrachotôi.Cònvớitênđêtiệnđó,nóđãsờtìmcáivícủatôivàlắngnghehơithởcủatôiđểchắcrằngtôiđãchết,rồiđávàobụngtôi,váctôiđếnmégiếng,nângtôilênvàthảtôixuốngdưới.Khirơi,cáiđầutôivốnbịhắnđậpbằngmộthònđá,đãvỡtoác;khuônmặttôi,cáitránvàhaimá,bịgiậpnát;nhiềuxươngbịvỡvụn,vàmiệngtôiđầymáu.

B

Tronggầnbốnngàytôimấttích:vợvàcáccontôihẳnđãcốtìmtôi;congáitôi,rũliệtvìthankhóc,hẳnđangrầurĩnhìnracổngtrướcsân.Phải,tôibiếtcảnhàtôiđangởbêncửasổhyvọngthấytôitrởvề.

Nhưnghọcóthựcsựchờđợikhông?Tôithậmchíkhôngchắcđượcđiềuđó.Cólẽhọđãquenvớisựvắngmặtcủatôi-buồnthay!Vìởđây,phíabênkia,ngườitacócảmgiácrằngcuộcsốngtrướcđâycủamìnhvẫntiếpdiễn.Trướckhitôirađời,đãcóthờigianvôđịnh,vàsaucáichếtcủatôi,thờigianbấttận.Tôichưatừngnghĩvềđiềunàytrướcđây:tôiđãsốngmộtcáchrựcrỡgiữahaikhoảngvôtậncủabóngđêm.

Tôihạnhphúc;bâygiờtôinhậnrarằngmìnhđãhạnhphúc.

TôiđãlàmđượcnhữnghọatiếttrangtríđẹpnhấttrongxưởngcủaĐứcvua;khôngaisánhđượcvớitaynghềbậcthầycủatôi.

Quacôngviệclàmriêngấy,tôiđãkiếmđượcchíntrămđồngbạcmộttháng.Điềuđó,dĩnhiên,chỉkhiếntoànbộsựvụnàycàngkhóchịuđựng

hơn.

Tôiđảmnhiệmviệcvẽhìnhvàtrangtríchonhữngcuốnsách.Tôitôdátméptranggiấy,sơnvẽcáckhoảnglềbằngnhữnghọatiếtlá,cành,hoahồng,cácloàihoakhácvàchimgiốngynhưthật.TôivẽnhữngđámmâyvânvikiểuTrungHoa,nhữngđámlánhochồnglênnhauvànhữngcánhrừngđầymàusắcchekhuấtlũnai,nhữngthuyềnbuồm,cáctiểuvương,câycối,cungđiện,bọnngựavàcácthợsăn.Lúccòntrẻ,tôicóthểtrangtrímộtcáiđĩabàn,haymặtlưngmộtchiếcgương,haymộtcáirương,hoặcđôikhitrầnnhàcủamộtdinhthựhaymộttòanhànôngthônởBosphorus,hoặcthậmchímộtcáimuỗnggỗ.Tuynhiên,trongnhữngnămsaunày,tôichỉchuyênchúvàonhữngtrangbảnthảobởivìĐứcvuacủachúngtatrảcônghậuhĩnhchonhữngthứđó.Bâygiờtôicũngkhôngthểnóiđiềuđócóvẻvônghĩa.Anhvẫnhiểugiátrịcủatiềnbạcngaycảkhianhđãchếtmà.

Saukhingheđượctiếngnóinhưphéplạcủatôi,cácvịcóthểnghĩ,"Aithèmquantâmchuyệnôngkiếmđượcbaonhiêukhicònsống?Hãynóichochúngtôibiếtôngnhìnđượcgì?Cócuộcsốngsaucáichếtkhông?Linhhồncủaôngởđâu?CònThiênđàngvớiĐịangụcthìthếnào?Cáichếtnóralàmsao?Ôngcóđauđớnkhông?"Cácvịnóiđúng,ngườitacựckỳtòmòvềKiếpsau.Cólẽcácvịđãngheđượccâuchuyệnvềmộtngườibịthôithúcbởinỗitòmònàyđếnđộôngtalangthanggiữacácbinhsĩtrêntrậnđịa.Ôngtatìmkiếmmộtngườiđãtừngchếtđivàsốnglạigiữanhữnglínhbịthươngđangcốbámlấycuộcsống,mộtngườilínhnàođócóthểnóichoôngtabiếtvềnhữngbímậtcủaThếgiớibênkia.NhưngmộttrongcácchiếnbinhcủaTamerlane1,vìtưởngôngtalàngườicủaphíaquânthù,đãxảôngtalàmhaibằngmộtnhátđaongọtxớt,khiếnôngtađitớikếtluậnrằngtrongCõimaihậuconngườiluônbịchẻlàmhaimảnh.

Nhảmnhí!Hoàntoànngượclại,tôicònthậmchítinrằngnhữnglinhhồnbịchialìatrongcuộcsốngsẽhòanhậplạiởCõimaihậu.NgượcvớinhữngtuyênbốcủabọnngoạiđạođầytộilỗivốnđãrơivàotầmkhốngchếcủaQuỷsứ,quảthựclàcómộtthếgiớikhác,tạơnThượngđế,vàbằngchứnglàtôiđangnóichuyệnvớiquívịtừthếgiớiấyđây.Tôiđãchết,song

nhưquívịcóthểnóirõràng,tôikhônghềngừngtồntại.Đươngnhiêntôiphảithúthật,tôikhônghềthấynhữngdòngsôngchảybênnhữnghàngcộtvàngvàbạccủaThiênđàng,nhữngcộicâycólátobảntrĩuquảnotrònvànhữngtrinhnữxinhđẹpđãđượcđềcậptrongkinhKoranVinhquang-tuytôinhớrấtrõmìnhđãtôvẽthườngxuyênvàhăngsaythếnàonhữngbứctranhvềcáctrinhnữmắttotrònnhưđượcmôtảtrongchương"Nhữnggìsẽđến."Cũngchẳnghềcódấuvếtnàocủanhữngdòngsôngsữa,rượuvang,nướctrongvàmậttừngđượcmôtảvớixiếtbaohoamỹ,khôngphảitrongkinhKoran,màbởinhữngvịchiêmbaothấuthịnhưIbnArabi2.NhưngtôikhôngcóýđịnhthuphụcniềmtincủanhữngngườivốnđãtrảiquamộtcáchcôngchínhnhữnghyvọngvàviễnkiếncủahọvềThếgiớibênkia,nênhãychophéptôituyênbốrằngtấtcảnhữnggìtôithấychỉliênquancụthểđếnnhữngtìnhhuốngrấtriêngtưcủatôithôi.BấtkỳtínhữunàodùchỉcórấtítkiếnthứcvềcuộcsốngsaucáichếtcũngcóthểbiếtrằngmộtkẻbấtmãntrongtìnhtrạngcủatôicũngrấtkhómànhìnthấyđượcnhữngconsôngởThiênđàng.

Tómlại,tôi,kẻđượcgọilàThợcảZarifEffendi3,đãChết,nhữngchuađượcchôncất,dođólinhhồntôichưahoàntoànlìakhỏithânxác.Tìnhcảnhkhácthườngnày,tuyrằngdĩnhiêntrườnghợpcủatôichẳngphảilàtrườnghợpđầutiên,đãgâyramộtnỗiđaukhổkinhhoàngchocáiphầnbấttửtrongtôi.Tuychẳngsờđượccáisọgiậpnátcủamìnhhaycáithânthểđangthốirữađầynhữngvếtthương,toàncácxươnggãyvàngậpmộtnửatrongnướclạnhgiá,nhưngtôivẫncảmnhậnđượcnỗiđaukhổsâuxacủalinhhồntôitrongcơnvậtvãtuyệtvọnghòngthoátkhỏivòngtróibuộcphàmtrầncủanó.Điềuđótựanhưtoànthểthếgiới,cùngvớithânxáctôi,đãrútgọnlạithànhmộtkhốiđauthương.

Tôichỉcóthểsosánhsựrútgọnnàyvớicảmgiáckỳlạvềsựgiảiphóngmàtôinhậnthấyđượctronggiâyphútvôsongcủacáichết.Vâng,tôilậptứchiểurằngtênđêtiệnđómuốngiếttôikhihắnbấtngờđậptôibằngmộthònđávàlàmvỡsọtôi,nhưngtôikhôngtinrằnghắncóthểđitớicùng.Tôiđộtnhiênnhậnrarằngmìnhlàmộtkẻđầyhyvọng,mộtđiềutôikhôngýthứcđượckhicònsốngcáiđờimìnhtrongnhữngkhoảngtốigiữaxưởnglàmviệc

vàgiađình.Tôibấulấycuộcsốngmộtcáchquyếtliệtvớitấtcảmóngtay,ngóntayvàhàmrăngvốnđãngậpsâuvàodathịthắn.Tôisẽkhônglàmcácvịphátchánvớinhữngchitiếtđauđớnvềnhữngcúđấmđámàkếđótôiđãnhậnlãnh.

Trongcảnhthốngkhổnàykhitôibiếtmìnhsẽchết,mộtcảmgiácnhẹnhõmkhôngtinđượctrànngậptrongtôi.Tôicảmthấysựnhẹnhõmnàytronggiâyphútlìađời;việctôiđếnđượcphíabênnàythậtdịuêm,giốngnhưgiấcmơthấymìnhđangngủvậy.

Đôigiàybámđầytuyếtvàbùncủakẻgiếttôilàđiềucuốicùngtôighinhậnđược.Tôikhépmắtlạicứnhưsắpngủ,vàtôinhẹnhànglướtđi.

Điềuphànnànlúcnàycủatôikhôngphảilàchuyệnnhữngchiếcrăngđãrụngnhưhạtcâyvàocáimiệngđầymáucủatôi,hoặcngaycảcáimặttôibịgiậpnátđếnkhôngthểnhậnra,hoặccảnhtôibịbỏmặcdướiđáymộtcáigiếng-màlạilàchuyệnmọingườicứchorằngtôicònsống.Tấmlinhhồnbốirốicủatôiđaukhổvìgiađìnhvàbạnbèthânthiếtcủatôi,nhữngngười,vâng,dẫuthườngxuyênnghĩđếntôilạitưởngtượngtôibịvướngvàocôngviệclặtvặtnàođó,ởđâuđótạiIstanbul,hoặcthậmchíđangtheođuổimộtphụnữkhác.Đủrồi!Hãytìmraxáctôingaylậptức,cầunguyệnchotôivàđưatôiđichôn.Trênhết,hãytìmrakẻgiếttôi!Vìchodùquívịcóchôntôitrongngôimộhuyhoàngnhấtnhưngchừngnàotênkhốnnạnđócònđượctựdothìtôivẫncònlănlộnkhôngyêntronghuyệtmộchờđợi,gâychotấtcảquívịcảmgiáckhôngđángtincậy.Hãytìmchorakẻsátnhâncon-nhà-đĩ-điếmấyvàtôisẽkểtỉmỉchoquívịnghetôiđãnhìnthấygìtrongcáiKiếpsaunày-nhưnghãyhiểuđiềunày:khibắtđượchắn,hắnphảibịtratấnbằngcáchchậmrãibẻgãytámhaymườicáixươngcủahắn,tốtnhấtlàbẻxươngsườnbằngmộtcáiê-tôtrướckhichọcthủngdađầucủahắnbằngnhữngcáixiênđượccácthợtratấnchếriêngchocôngviệcnày,vànhổmáitócnhơmnhớpghêtởmcủahắntừngsợimột,đểmỗilầnnhổhắnlạirúlên.

Kẻsátnhânđólàaimàchọcgiậntôiđếnthế?Tạisaohắngiếttôitheokiểuđầybấtngờnhưvậy?Hãyquantâmvàchúýnhữngchuyệnđó.Quívị

nóicuộcđờinàyđầyrẫybọntộiphạmđêtiệnvàđốnmạtsao?Cólẽđứanàylàm,cólẽđứakialàmhả?Nếuthếthìchotôicảnhbáoquívị:Cáichếtcủatôiẩnchứamộtâmmưughêrợnnhắmvàođạogiáocủachúngta,nhắmvàocáctruyềnthốngvàthếgiớiquancủachúngta.Hãymởtomắt,hãypháthiệnratạisaonhữngkẻthùđốivớicuộcđờimàquívịtintưởng,cuộcđờimàquívịđangsống,vàđốivớiđạoHồilạihủydiệttôi.Hãytìmhiểutạisaomộtngàykiachúngcóthểgâyrachuyệntươngtựchoquívị.Từngthứmột,tấtthảycácthứđãđượctiênđoánbởiđứcthầyvĩđạiNusretHoiaxứErzurum4,ngườimàtôiđãlắngnghetrongnướcmắt,đềuđangdiễnrađây.

Hãychotôinóiluônrằngnếutìnhcảnhchúngtarơivàođãđượcmôtảtrongmộtcuốnsách,thìngaycảchuyêngiagiỏinhấttrongnhữngtayvẽtiểuhoạ5cũngkhôngbaogiờmongđượcminhhọachonó.GiốngnhưvớikinhKoran-CầuThượngđếđừngđểtôibịhiểulầm-sứcmạnhkinhthiêncủamộtcuốnsáchnhưthếxuấtpháttừtínhchấtbấtkhảmôtảcủanó.Tôierằngquívịkhônghiểuthấuđượcđiềunày.

Hãynghetôi.Khicònlàđứahọcviệc,tôicũngsợhãivàdođócũngphớtlờnhữngsựthậtnềntảngnàyvàcáctiếngnóitừcõibênkia.Tôiđãchếgiễunhữngchuyệnnhưvậy.Nhưngtôiđãkếtliễuđờimìnhởđáysâucủacáigiếngtồitệnày!Chuyệnđócóthểxảyđếnchoquívị,cẩnthậnđấy.Cònbâygiờ,tôichẳngcònbiếtlàmgìngoàichuyệntrôngđợiđượcmụcrữahoàntoàn,đểquívịcóthểtìmthấytôinhờlầntheocáimùinồngnặcđó.Tôichẳngcònbiếtlàmgìngoàitrôngđợi-vàtưởngtượngđếncảnhtratấnmàmộtngườinhântừnàođósẽgâyrachotênsátnhânđốnmạtấymộtkhihắnbịbắt.

--------------------------------

1Tamerlane:tênLatinhcủaTimurLenkhoặcTimur-eLang(1336-1405):kẻchinhphụcphầnlớnTâyvàTrungÁ,lậprađếquốcTimurid.[Mọichúthíchđềucủangườidịch].

2IbnArabi(1165-1240):họcgiảHồigiáo,triếtgiapháithầnbí.

3Effendi:Quíngàiđángkính,-trongtiếngThổ.Chúngtôitạmdịchlà"kínhmến"khidanhxưngnàyđứngsautêngọi.

4NusretHoia:CólẽtácgiảlấynguyênmẫutừMehmedxứBirgi(1522-1573),mộtgiáosĩchủtrươngchốnglạimọicảicáchtronghànhđạoHồigiáo,chorằngmọiảnhhưởngphươngTây,chođếncàphê,thuốclá,bàica,điệumúađềungượcvớigiáoluậtHojahoặcKhoja,nghĩalà"thủlãnh,ngườigiảnggiảikinhsách."

5Nhàtiểuhọa:thợvẽtranhtrangtrí,nhấtlàchocácbảnthảothờiđếquốcOttoman.Họthườngdùngmàusáng,thậmchídátvàngbạcvàotranh.TiểuhọaOttomankhôngtheoluậtphốicảnhvìtheotinhthầnHồigiáo,vẽtranhhiệnthựclàmộttộilỗi.Nhânvậtchínhtrongtruyệnlàmộtnhàtiểuhọa.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương2:TôiĐuợcGọiLàSiyah

SaumườihainămvắngbóngtôitrởvềIstanbulnhưkẻmộngdu."Đấtđãgọianhta,"họnóithếvềnhữngngườisắpchết,vàtrongtrườnghợpcủatôi,cáichếtđãkéotôitrởlạithànhphốnày,nơitôisinhravàlớnlên.Khibanđầutrởlại,tôinghĩởđâychỉcócáichết;vềsau,tôicũngsẽgặptìnhyêu.Tuynhiêntìnhyêulàmộtđiềuxavờivàđãbịlãngquên,giốngnhưkýứcvềviệcđãtừngsốngởthànhphốnàycủatôivậy.ChínhởIstanbulnày,cáchnaymườihainăm,tôiđãvướngvàotìnhyêuvôvọngvớicôemhọcủamình.

S

BốnnămsaukhitôirờiIstanbul,trongkhibăngquanhữngthảonguyênvôtận.nhữngngọnnúiphủtuyếtvànhữngthànhphốubuồnxứBaTưđểphátthưvàthuthuế,tôitựthúnhậnrằngmìnhđãdầnquênđikhuônmặtcủamốitìnhthờiniênthiếumàtôiđãbỏlạiphíasau.Vớinỗikinhhoàngngàycàngtăng.tôicốgắngmộtcáchtuyệtvọngđểnhớlạinàng,đểrồinhậnrarằngbấtchấptìnhyêu,mộtkhuônmặtlâungàykhônggặpcuốicùngsẽmờphai.TrongnămthứsáusốngởphươngĐông,duhànhhoặclàmthưkýphụcvụchonhữngtổngtrấn,tôibiếtrằngkhuônmặtmàtôihìnhdungkhôngcònlàkhuônmặtcủangườitôiyêudấu.Sauđó,vàonămthứtám,tôiđãquênnhữnggìtôitừnggợilạitrongtâmtrímộtcáchsailầmhồinămthứsáu,vàlạimườngtượngmộtnétmặthoàntoànkháchẳn.Theocáchnày,vàonămthứmườihai,khitôitrởlạithànhphốnàyởtuổibamươisáu,tôiđauđớnnhậnrarằngkhuônmặtngườitôiyêutừđấyđãbiếnmấtkhỏitôirồi.

Nhiềubạnbèvàhọhàngtôiđãchếttrongmườihainămbiệtxứcủatôi.TôiđếnthămnghĩatrangnhìnxuốngcửasôngHalic1cầunguyệnchomẹvàcáccậutôi,nhữngngườiđãchếtkhitôivắngmặt.Mùibùnđấthòaquyện

vàokýứctôi.Aiđóđãlàmvỡmộtchiếcbìnhgốmbênmộmẹtôi.Chẳnghiểuvìsao,nhìnnhữngmảnhgốmvỡ,tôibậtkhóc.Tôikhócchongườichếthaybởivìtôi,thậtkỳlạ,chỉmớibắtđầucuộcđờimìnhsaungầnấynăm?Haybởitôiđãđếnchỗkếtthúccủachuyếnhànhtrìnhcuộcđờimình?Tuyếtnhẹrơi.Bịmêhoặcbởinhữngbôngtuyếtbaykhắpnơi,tôichìmđắmtrongnhữngbiếnđổicủacuộcđờitôiđếnđộkhôngnhậnraconchómựcđangchằmchằmnhìntôitừgóctốinghĩatrang.

Nướcmắtngớt,tôichùimũi.Tôithấyconchómựcvẫyđuôithânthiệnkhitôirờinghĩatrang.Saunày,tôichuyểnđếnsốnggiữanhữnglánggiềngcủachúngtôi,thuêmộttrongnhữngngôinhàmàmộtngườihọhàngbênnộicủatôitừngsống.CóvẻnhưtôigợichobàchủnhànhớlạiđứacontraibàđãbịlínhBaTưcủatriềuSafavidgiếtngoàimặttrậnnênbàđãđồngýlaudọnnhàcửavànấuănchotôi.

TôibắtđầunhữngchuyếnđibộdàivàthúvịkhắpcácconđườngnhưthểtôichưatừngởIstanbul,màtạmthờiởmộttrongnhữngthànhphốẲRậptậnđầukiatráiđất.Đườngphốtrởnênhẹphơn,hoặcchúngcóvẻnhưthếvớitôi.Ởnhiềunơi,trênnhữngconđườnglenlỏigiữanhữngngôinhàsansát,tôibuộcphảinépvàotườnghoặccáccửanhàđểtránhbịnhữngconngựathồcồngkềnhvaphải.Cónhiềungườikhágiảhơn,hoặccóvẻnhưthếvớitôi.Tôithấymộtchiếcxengựalộnglẫy,cứnhưmộttòathànhdonhữngconngựakiêuhãnhkéo,nhữngconvậtnhưthếkhôngthểthấyởẲRậphayBaTư.Gần"CộtCháy",tôithấymộtsốănmàyquầnáoráchrướixúmxítvàonhaukhimùicủalònggàtừkhuchợgàphấtquachỗhọ.Mộtngườibịmùtrongsốhọmỉmcườikhiôngtatheodõituyếtrơi.

NếucóainóivớitôiIstanbultừnglàmộtthànhphốnghèohơn,nhỏhơnvàhạnhphúchơn,cóthểtôiđãkhôngtin,nhưngđólànhữnggìcontimtôinóivớitôi.Dùngôinhàcủangườiyêutôivẫnởchỗcũgiữađámcâyđoạnvàcâydẻ,nhưngnaynhữngngườikhácđangsốngtrongđó,nhưtôiđượcbiếtkhihỏithămtậnnơi.Tôipháthiệnrằngmẹcủangườiyêutôi,tứcdìtôi,đãchết,vàchồngbà,Enishte2củatôicùngcongáiôngđãdọnđi.

Cũngnhờthếtôibiếtđượcrằngngườichavàcôcongáiấylànạnnhâncủanhữngnỗibấthạnhnàođó,qualờicủanhữngngườilạtrongnhà,nhữngngườimàtrongnhữngtìnhhuốngnhưthếluônnhiệttình,khôngmảymaybiếtrằnghọđangbópnáttráitimvàhủyhoạigiấcmơcủabạnmộtcáchtànnhẫnđếnthếnào.Giờthìtôisẽkhôngmôtảtấtcảđiềunàyvớibạn,nhưnghãychophéptôinóirằngkhinhớlạinhữngngàyhèđầynắngấmxanhtươitrongkhuvườncũđó,tôicũngnhậnthấynhữngnhũbăngtobằngngóntayúttôiđangbámđầynhữngnhánhcâyđoạnởmộtnơimànỗiđaukhổ,tuyếtvàsựquênlãnggiờchẳnggợilạiđiềugìngoàicáichết.

TôiđãbiếtvềmộtsốchuyệnxảyrachohọhàngcủatôithôngqualáthưEnishtecủatôigửichotôiởTabriz.TrongthưđóôngrủtôitrởlạiIstanbul,giảithíchrằngôngđangchuẩnbịmộtcuốnsáchbímậtchoĐứcvuavàrằngôngcầntôigiúpđỡ.ÔngtừngngherằngcómộtthờigianởTabriztôiđãlàmsáchchonhữngtổngtrấnOttoman,cácthốngđốcvàngườidânIstanbul.Nhữngviệctôilàmhồiđólàdùngtiềntạmứngcủakháchhàng,nhữngkẻđặthànglàmbảnthảoởIstanbul,đểtìmranhữngnhàtiểuhọavànhữngnhàthưpháp,họvốnchánđờivìchiếntranhvàsựhiệndiệncủabinhlínhOttoman,nhưngkhôngbỏđiđếnKazvinhaymộtthànhphốBaTưnàokhác,vàchínhnhữngbậcthầynày-luônphànnànvềcảnhnghèotúngvàbịquênlãng-lànhữngngườitôigiaonhiệmvụsaochép,minhhọavàkhâulạicáctrangbảnthảomàsauđótôisẽgửitrởvềIstanbul.NếukhôngvìlòngđammênhữngcuốnsáchđẹpvàcóminhhọamàEnishtecủatôiđãgieovàolòngtôithờitrẻtuổithìcólẽtôiđãchẳngbaogiờdínhdángvàonhữngđeođuổinhưthếnày.

Tạikhuchợcuốiconđường,nơimàEnishtecủatôitừngsống,tôinhậnrangườithợcắttóc,mộtbậcthầytrongnghề,tạicửahàngcủayvẫnởgiữanhữngtấmgương,nhữngdaocạotinhtươm,bìnhđựngnướcvàbànchảixàphòngấy.Tôinhìnvàomắtynhưngkhôngchắcynhậnratôi.Tôithíchthúkhithấychiếcchậugộiđầu,vốnđượctreobằngsợidâyxíchthòngtừtrầnxuống,vẫnđongđưatheođườngvòngcungnhưxưa,lắctớilắcluikhiyđổđầynướcnóngvào.

Mộtsốkhuxómvàđườngphốtôitừngluitớithờitrẻđãbiếnthànhkhóivàtro,thayvàođólànhữngtàntíchcháyrụinơibọnchóhoangtụhọpvànơinhữngkẻtrúngụđiênkhùnglàmkinhhoàngbọntrẻcontrongvùng.Ởnhữngnơibịlửathiêurụikhácnhữngngôinhàtránglệđãđượcxâylên,vàtôikinhngạctrướcvẻxahoacủachúng,trướcnhữngcửasổkínhmàuVeniceđắttiềnnhất,vàtrướcnhữngdinhthựhaitầnglộnglẫyvớinhữngcửasổnhôralơlửngbêntrênnhữngbứctườngcao.

Nhưtrongnhiềuthànhphốkhác,tiềnkhôngcònchútgiátrịnàoởIstanbul.VàolúctôitừphươngĐôngtrởvề,nhữnghiệubánhmìtừngbánnhữngổbánhlớnmộttrămđồngdrachma3lấymộtđồngxubạcnaylạinướngnhữngổbánhchỉbằngphânnửakíchcỡvớigiáynhưcũ,vàchúngkhôngcònmùivịgiốngnhưhồitôicònnhỏ.Nếungườimẹquácốcủatôichứngkiếnngàybàphảibỏrabađồngbạcđểmuamộttátrứng,bàsẽnói"Mìnhphảibỏđitrướckhibọngàtrởnênhưhỏngđếnđộchúngỉalênchúngtathayvìdướiđất."Nhưngtôibiếtlàvấnđềtiềnmấtgiáởđâucũngvậy.NgườitađồnrằngnhữngtàubuôncủaxứVenicevàFlanderschởđầynhữngrươngtiềngiả.Tạisởđúctiềnhoànggia,nơimộttrămđồngdrachmabạctừngđượcđúcthànhnămtrămđồngxu,naydochiếntranhliênmiênvớingườiBaTư,nêncùngsốđồngdrachmabạcđónayđượcđúcthànhtámtrămđồngxu.KhibinhlínhThổNhĩKỳpháthiệnnhữngđồngtiềnhọđượctrảlươngthựcsựnổitrêncửasôngHalicnhưnhữnghạtđậukhôrơitừcầutàucủachợđầumốiraucải,họđãnổiloạn,baovâylâuđàicủaĐứcvuanhưthểnólàpháođàicủakẻthù.

MộtgiáosĩcótênlàNusret,ngườigiảngđạotạiThánhđườngBayazidvàtựnhậnlàdòngdõiđấngtiêntriMuhammadvinhquangcủachúngtôi,đãnổidanhtrongthờikỳđồibại,lạmphát,tộiphạmvàtrộmcắpnày.VịhojaxuấtxứtừthịtrấnErzurumnhỏbénày,chorằngnhữngthảmhọagiángxuốngIstanbultrongmườinămrồi-kểcảnhữngvụhỏahoạnởquậnKazanjilarvàBahcekapi,nhữngcơndịchbệnhkhiếnmườingànngườichết,nhữngcuộcchiếntranhliênmiênvớingườiBaTưgâytổnthấtvôvànsinhmạng,cũngnhưviệcmấtnhữngpháođàinhỏOttomanởphíaTâychongườiThiênchúagiáotrongcuộcnổidậy-làdochúngtađãlạckhỏiconđường

củađấngTiêntri,docoithườngnhữngrăndạynghiêmkhắccủakinhKoranvinhquang,doviệcdungdưỡngbọnThiênchúagiáo,dobuônbánthoảimáirượuvangvàdochơinhữngnhạccụtrongnhànguyệncủadânkhổtu4.

Ngườibándưachua,kẻnhiệttìnhchotôibiếtvềvịgiáosĩtừErzurumđãnóirằngnhữngđồngxugiảnày-nhữngđồngducatmới,nhữngđồngfloringiảcóinhìnhsưtửvànhữngđồngxuOttomanvớihàmlượngbạcngàycànggiảm-vốntrànngậpcácchợbúavàkhubánhàng,giốngnhưngườiCircassia,Abkhazia,Mingaria,Bosnia,GeorgiavàArmeniavốnđầytrênphốxá,đangkéochúngtôixuốngcảnhsuythoáicùngcựckhómàthoátrađược.Tôicũngnghenóirằngbọnvôlạivàphiếnloạntụtậptrongcácquáncàphêvàkếtbèlũđếnsáng;rằngbọncùngkhổcótínhcáchđángngờ,nhữngkẻđiênkhùngnghiệnthuốcphiệncùngnhữngkẻtheopháikhổtuKalenderisốngngoàivòngphápluật,đềukhẳngđịnhđitheoconđườngcủathánhAllah,đãnhảymúathâuđêmtrongnhữngviệnkhổtutheotiếngnhạc,tựdùngxiênđâmmìnhvàsẵnsàngthamgiavàomọitròđồibạitrướckhigiaocấumộtcáchmanrợvớinhauvàvớibấtkỳcậutrainàochúngtìmthấy.

Tôikhôngbiếtliệucóphảiâmthanhdudươngcủađànluýtđãcuốnhúttôitheo,hayphảichăngtrongtrạngtháirốibờicủanhữngkýứcvàkhaokhát,tôikhôngcòncóthểchịuđựngđượcngườibándưađộcđịaấynữavàbấulấytiếngnhạcnhưmộtcáchđểthoátkhỏicuộcnóichuyện.Tuynhiêntôibiếtrõđiềunày:Khibạnyêumộtthànhphốvàthườngxuyênđibộthámhiểmnó,thìthểxác,chưanóiđếnlinhhồnbạn,saumộtsốnămdầnsẽbiếtrõnhữngconphốđếnđộtrongmộtcơnusầu,cólẽbịkhuấyđộngbởimộttrậntuyếtrơinhẹđầymuộnphiềnnhưthếnày,anhsẽpháthiệnđôichântựýđưaanhvềphíamộttrongnhữngmũiđấtưathíchcủamình.

ĐấylàcáchtôitìnhcờrờikhỏiChợThợRènvàcuốicùngđứngngắmtuyếtrơixuốngcửasôngHalictừmộtnơicạnhThánhđườngSuleymaniye.Tuyếtđãbắtđầutíchtụlạitrênnhữngmáinhàquayvềhướngbắcvàtrênnhữngphầnmáivòmphơitrướclàngióđôngbắc.Mộtcontàuđangtiếnvào,vớinhữngcánhbuồmđanghạxuốngvẫychàotôibằngtấmvảibạtphất

phơ.MàucánhbuồmhòavớisắcđẫmsươngvàxámxịtcủamặtsôngHalic.Nhữngcâybáchvàcâytiêuhuyền,cácmáinhà,nỗibuồncủabuổihoànghôn,nhữngâmthanhđếntừvùnglâncậnbêndưới;tiếngraocủanhữngngườibánrongvàtiếnglacủatrẻconđangchơitrongsânthánhđườngtrộnlẫntrongđầutôivàtuyênbốrõràngrằng,kiếpsau,tôisẽkhôngthểsốngởbấtcứnơinàongoạitrừthànhphốnày.Tôicócảmgiácrằngkhuônmặtcủangườiyêutôi,vốnđãmấthúttrongtôibaonămqua,cóthểbấtngờhiệnravớitôi.

Tôibắtđầuthảbộxuốngđồivàhòavàođámđông.Saubuổicầukinhtối,tôilấpđầydạdàytôitạimộtcửahàngbángan.Trongcửahàngtrốngtrơn,tôichămchúlắngngheôngchủ,ngườiđangtrìumếnnhìntôiăntừngmiếngnhưthểôngđangchomộtconmèoăn.Theonhữngchỉdẫnvàhướngđiôngvẽratôinhậnramìnhrẽvàomộttrongnhữngconngõhẹpđàngsauchợnôlệ-saukhiđườngphốđãsụptối-vàtìmraquáncàphê.

Bêntrongthậtđôngvàấm.Ngườikểchuyện,giốngnhữngngườitôitừngthấyởTabrizvàcácthànhphốBaTư,vàngườiđượcdânởđógọilà"ngườicổvũ,"ngồitrênmộtchiếcbụccaobêncạnhlòcủi.Ymởravàtreotrướcmặtđámđôngmộtbứctranhhìnhmộtconchóđượcvẽvộivãtrêntờgiấythônhưngcómộtvẻtaonhãnàođó.Yđangnóivềconchóvàthỉnhthoảngchỉvàobứcvẽ.

--------------------------------

1Halic(ngườiAnhgọilàGoldenHorn-Sừngvàng-theotêngọibằngtiếngHyLạp):CửasôngchiaIstanbullàmhai.

2Enishtecónghĩalà"dượng"(theocáchgọicủamiềnNam)hay"chú"(theocáchgọimiềnBắc)tứcchồngcủadì(emgáimẹmình).

3ĐơnvịtiềntệcủaHyLạp.

4Khổtu:(dervish,tiếngBaTư,nghĩađen,kẻănmày,khấtsĩ)NhữngtínđồthườngthuộcpháiSufi,mộthệpháithầnbímuốntìmđếnThượngđế

thôngquachaytịnh,nhịnăn,thamthiền,nhảymúa,cahát...ĐôikhihọbịlênánlàdịgiáoởcáctỉnhmiềnđôngThổNhĩKỳ.MộtchipháicựcđoancủahệkhổtulàKalendericũngđượcnhắctớitrongtiểuthuyếtnày.Họchủtrươngtránhmọisựphôtrương,biểutượngbềngoàivàtổchứcgiáophẩm;họgiữkínviệcthờphượng,coithườngmọitậptụcchínhthứccủađạoHồivàítnhiềuchốngđốichínhquyền.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương3:TôiLàMộtConChó

Nhưcácvịcóthểnóimộtcáchchắcchắn,cácvịthânmến,nhữngchiếcrăngnanhcủatôiquádàivànhọnđếnđộchúnghầunhưkhôngnằmlọttrongmiệngtôiđược.Tôibiếtđiềunàytạochotôimộtvẻđedọa,nhưnglạilàmtôikhoáitrá.Thấycỡrăngtôi,mộttaybánthịtcólầndámnóirằng,"Thánhthầnơi,nóđâuphảichó,lợnrừngthìcó!"Tôingoạmhắnmộtcáiratròđếnđộmấycáirăngnanhcủatôithấuqualớpmỡđếntậnxươngđùihắn.Cácvịbiếtđấy,đốivớimộtconchó,chẳngcógìhàilòngbằngphậprăngvàokẻthùkhốnkhổcủanótrongmộtcơnphẫnnộtheobảnnăng.Khimộtcơhộinhưthếxuấthiện,đólà,khinạnnhâncủatôi,kẻđángbịcắn,ngốcnghếchvàkhônghaybiếtđingangqua,răngcủatôinhứcnhốitrongtưthếsẵnsàng,đầutôiquaycuồngvớikhaokhátvàthậmchíkhôngcốý,tôiđãphátramộttiếnggừdựngtócgáy.

N

Tôilàmộtconchó,vàbởivìconngườicácvịlànhữngđộngvậtkhôngsángsuốtbằngtôi,nêncácvịtựnhủ:"Chókhôngbiếtnói."Tuynhiêncácvịlạicóvẻtinmộtcâuchuyệntrongđócácxácchếtnóiđượcvàcácnhânvậtsửdụngngôntừmàcóthểhọkhônghiểu.Chóquảthựcbiếtnói,nhưngchỉnóivớinhữngngườibiếtcáchlắngnghe.

Ngàyxưa,lâulâulắmrồi,ởmộtvùngđấtxaxôi,mộtgiáosĩngạomạntừmộtthịxãtỉnhlẻđếnmộttrongnhữngthánhđườnglớnnhấtởmộtthủđô;chúngtacứgọinólàThánhđườngBayazidđi.Thậtthíchhợpkhitạmgiấutênôngnày,vìvậytacứgọiôngấylà"HusretHoja."Nhưngsaotôilạiphảichegiấuthêmnữa:ôngnàylàmộtgiáosĩđầnđộn.Ybùđắpchotríthôngminhkhiêmtốncủamìnhbằngsứcmạnhcủamiệnglưỡi.CầuThượngđếbanphúcchonó.MỗithứSáu,ylàmchocảgiáoxứbịkíchthích,xúcđộngrơinướcmắtđếnđộmộtsốtrongbọnhọcóthểkhócđếnngấtđihoặc

héokhôvàtànúa.Xinđừnghiểulầmtôi,khôngnhưnhữnggiáosĩcókhiếugiảngđạokhác,bảnthânykhôngkhóc.Tráilại,trongkhimọingườikháckhóc,ynhấnmạnhbàithuyếtgiảngcủaykhônghềchớpmắtnhưthểđểtrừngphạtgiáoxứ.Rấtcóthể,nhữngkẻlàmvườn,nhữngthưđồngtronghoàngtộc,nhữngngườilàmkẹo,tiệndânvàcácgiáosĩgiốngyđãtrởthànhnhữngđầytớcủaybởivìhọthíchcáilưỡiđangmúamayđó.Phải,rốtcuộcykhôngphảilàchó,khôngthưacácvị,ylàmộtconngười-mànhânvôthậptoàn-vàtrướcnhữngđámđôngbịmêhoặcđó,yquênhếtmọisựkhithấyviệcdọadẫmđámđôngcũngthíchthúnhưviệclàmhọkhócvậy.Khiyhiểurằngysẽkiếmđượcnhiềubánhmìhơntrongcôngcuộcmớimẻnày,ytiếntớichỗquálốvàcảgannóinhữnglờisau:

"Lýdoduynhấtkhiếnxảyrasựtănggiá,dịchbệnhvàthấtbạiquânsựlàbởichúngtaquênđạoHồicủathờiđấngTiêntrivinhquangcủachúngtamàxuôitheonhữnglờigiảdối.LiệubàisửthigiángthếcủađấngTiêntrihồiđócóđượcđọcđểtưởngnhớngườichếtkhông?Liệunghilễngàythứbốnmươi1khicácmónngọtnhưkẹomèvàbộtchiênđượcđưarađểtỏlòngkínhtrọngngườichết,cóđượctiếnhànhkhông?KhiMuhammadcònsống,kinhKoranvinhquangcóđượcđọctodudươnggiốngnhưbàihátkhông?LiệulệnhcầukinhcóđượctruyềnđimộtcáchkhoatrươngvàcaongạođểchứngtỏtiếngẲRậpcủaaiđógầngũithếnàovớitiếngẲRậpcủamộtngườiẲRậpkhông?Cóhaykhôngchuyệnhôlệnhcầukinhmộtcáchrụtrè,vớivẻhoamỹcủamộtngườiđànôngbắtchướcđànbàkhông?Ngàynay,ngườitacầukhẩntrướcnhữngnấmmồ,vanxinnhữngbùđắp.Họhyvọngngườichếtcanthiệpgiúpđỡchohọ.Họviếngthămmộcácvịthánhvàthờphượngtrướcnhữngnấmmồnàygiốngnhưbọnngoạigiáotrướcnhữngphiếnđá.Họbuộcnhữngmiếngvảitạơnkhắpnơi,vàđưaranhữnghứahẹncúngtếđểđáplạisựcứurỗi.CóphảinhữngtínđồdòngkhổtulàkẻtruyềnbánhữngniềmtinnhưthếtrongthờiđạicủaMuhammadkhông?IbnArabi,kẻhướngdẫntinhthầncủanhữngtínđồnày,đãtrởthànhmộttộiđồbởiđãquảquyếtrằngPharaohngoạiđạođãchếtnhưmộttínhữu.Nhữngtínđồkhổtunày,theodòngMevlevi,Halveti,KalenderivànhữngkẻhátkinhKorancónhạcđệmhoặcbiệnminhchoviệcnhảymúavớitrẻconvàtrẻvịthànhniênbằngcáchnóirằng"dùgìchúngtôicũngcầunguyệnvớinhau,

tạisaokhông?"đềulàlũmọiđen.Nhàcửabọnkhổtunàyphảibịpháhủy,móngcủachúngphảiđượcđàosâubảysảitayvàđấtđàolênphảiđemđổxuốngbiển.Chỉcóvậythìnhữngbuổicầukinhtheonghithứcmớicóthểtiếnhànhlạiởđóđược."

TôinghenóirằngHusretHojanày,thậmchícònđưavấnđềđixahơn,đãtuyênbốvăngcảnướcbọt,"A,nhữngtínđồthuầnthànhcủata!Uốngcàphêdứtkhoátlàmộttộilỗi!ĐấngTiêntrivinhquangcủachúngtakhôngdùngcàphêbởivìngàibiếtnólàmtrítuệmùmờ,gâylởloét,thoátvịvàvôsinh;ngàihiểurằngcàphêchẳnglàgìngoàitròmưumẹocủaQuỷsứ.Quáncàphêlànơinhữngkẻtruyhoanvàbọnrongchơigiàucóngồigốikềgối,tựdấnmìnhvàomọikiểucưxửthôtục;thựctế,thậmchítrướckhiniêmphongnhàcửacủabọntínđồkhổtuthìphảicấmcácquáncàphê.Ngườinghèocóđủtiềnđểuốngcàphêkhông?

Nhữngngườithườngxuyênluitớinhữngnơiđó,đãtrởnênnghiệncàphêvàkhôngcònkiểmsoátđượcđầuócđếnmứchọthựcsựlắngnghevàtinvàonhữnggìbọnchónòivàchólainói.Nhưngnhữngainguyềnrủatavàtôngiáocủachúngta,chúngmớilàbọnchólaithựcsự."

Nếucácvịchophép,tôimuốnđáplạilờiphêpháncuốicùngcủavịgiáosĩđángkínhnày.Dĩnhiên,aicũngbiếtrằngnhữngvịhaji,hoja,giáosĩvànhàthuyếtgiáođềukhinhmiệtbọnchóchúngtôi.Theoquanđiểmcủatôi,toànbộvấnđềcóliênquanđếnđấngTiêntriMuhammadđángkínhcủachúngta,cầubìnhyênvànhữngđiềutốtđẹpđếnvớingài,ngườiđãthàcắtđứtmộtmảnháochoàngcủamìnhmàtrênđómộtconmèođangnằmngủhơnlàđánhthứcconvật.Bằngviệcnêuralòngyêuthươngđốivớiconmèo,thứtìnhcảmmàlũchóchúngtôibịkhướctừ,vàvìmốicừuhậnmuônthuởcủachúngtôivớiconthúthuộcgiốngleotrèonày,convậtmàthậmchímộtngườingungốcnhấtcũngcôngnhậnlàmộtkẻbạcbẽo,ngườitađãcốhàmýrằngbảnthânđấngTiêntrikhônghềưalũchó.Họtinchắcrằngchúngtôisẽlàmôuếnhữngngườiđãtiếnhànhnhữngtẩyrửatheonghithức,vàkếtquảcủaniềmtinsailầmvàcótínhvukhốngnàylàchúngtôibịngănkhôngchovàocácthánhđườngtrongnhiềuthếkỷvàbịcáclaocôngquétdọncho

ăngậytrongsâncủahọ.

Chophéptôinhắccácvịvề"Al-kahf"2,chươnghaynhấttrongkinhKoran.TôinhắccácvịnhớkhôngphảivìtôinghingờrằngtrongsốchúngtatạiquáncàphêtốtđẹpnàycóthểcónhữngngườikhôngbaogiờđọckinhKoran,màbởivìtôimuốngợichocácvịnhớlại:Chươngnàykểcâuchuyệnvềbảyngườitrẻtuổivốnđãphátmệtvìphảisốnggiữanhữngkẻngoạigiáonênlánhmìnhtrongmộtcáihangnơihọđivàomộtgiấcngủsâu.ĐấngAllahsauđóbịttaihọlạivàlàmchohọngủsuốtbatrămlẻchínnăm.Khithứcdậy,họchỉbiếtđượcbaonhiêunămđãtrôiquasaukhimộtngườitrongbọnhọbướcvàoxãhộiconngườivàthửxàimộtđồngbạcđãtrởthànhđồcổ.Tấtcảhọđềukinhngạckhibiếtđượcnhữnggìđãxảyra.ChươngnàymôtảmộtcáchtinhtếsựgắnbócủaconngườivớiđấngAllah,nhữngphéplạcủaNgười,bảnchấtphùducủathờigianvàniềmvuicủagiấcngủsâu,vàdùkhôngphảitìnhhuốngcủatôi,nhưnghãychophéptôinhắccácvịnhớvềkhổthơthứmườitámvốnđềcậpđếnmộtconchónằmtạimiệnghangnơibảychàngtrẻtuổiđangngủ.RõrànglàaicũnglấylàmtựhàokhiđượcxuấthiệntrongkinhKoran.Làmộtconchó,tôirấtquantâmđếnchươngnày,vàquanótôicóýđịnhlàmchonhữngngườiErzurum,nhữngngườigọikẻthùcủahọlàbọnchólaibẩnthỉu,phảisuynghĩlại.

Vậythì,lýdothựcsựchoviệcthùhậnbọnchólàgì?Tạisaocácvịcứnhấtquyếtchorằngbọnchólàôuế,vàlauchùi,tẩyuếnhàcácvịtừtrênxuốngdướinếucómộtconchóngẫunhiênbướcvào?Tạisaocácvịtinrằngnhữngaiđụngvàochúngtôilàđãlàmhỏngnghithứctắmrửacủahọ?Nếuáochùngcủacácvịchạmphảibộlôngẩmcủachúngtôi,tạisaocácvịnhấtquyếtgiặtchiếcáođóbảylầngiốngnhưmộtphụnữrồ?Chỉcáibọnthợthiếcphảichịutráchnhiệmcholờivucáorằngcáinồibịchóliếmthìphảivứtđihoặcgòmớilại.Hoặccólẽ,phải,cảbọnmèo...

Khingườitarờibỏlàngmạcđểđổilấycuộcsốngquanhquẩnnơithànhthị,bọnchóchăncừuvẫnởlạicáctỉnh;đólàkhinhữnglờiđồnđạivềsựôuếcủabọnchónhưtôibắtđầulantruyền.NhưngtrướckhiđạoHồixuấthiệnthìhaitrongsốmườihaithángmỗinămlà"thángcủachó."Nhưngbây

giờmỗiconchóđềubịcoilàmộtđiềmgở.Tôikhôngmuốncácvịưutưvềvấnđềcủariêngtôi,hỡinhữngngườibạnthânmếncủatôi,cácvịđếnđâyđểnghemộtcâuchuyệnvàsuygẫmvềbàihọccủanó-thậtlòngmànói,cơngiậncủatôixuấtpháttừnhũngcôngkíchcủavịgiáosĩđángkínhnàyđốivớicácquáncàphêcủachúngta.CácvịsẽnghĩgìnếutôinóirằngHusretxứErzurumnàythuộcdòngdõiđángngờ?Nhưnghọcũngnóivớitôirằng,"Ngươitưởngngươilàgiốngchógìchứhả?Ngươiđangcôngkíchvịgiáosĩđángkínhbởivìchủcủangươilàngườikểchuyệntheotranhchuyênkểchuyệntạimộtquáncàphêvàngươimuốnbảovệy.Cútxéođi!"Cầuthầnthánhthathứ,tôikhôngchêbaibấtkỳai.Nhưngtôilàkẻrấtngưỡngmộnhữngquáncàphêcủachúngta.Cácvịbiếtđấy,tôikhôngquantâmđếnviệcchândungcủatôiđượcvẽtrêntờgiấyrẻtiềnnhưthếhoặcviệctôilàmộtconthúbốnchân,màtôilấylàmtiếcrằngtôikhôngthểngồigiốngnhưmộtconngườivàuốngcàphêvớicácvị.Chúngtasẽchếtvìcàphêcủachúngtavànhữngquáncàphêcủachúngta-chuyệngìthếnày?Xemkìa,ôngchủcủatôiđangrótcàphêchotôitừmộtbìnhcàphênhỏ.Chắccácvịnóimộtbứctranhkhôngthểuốngcàphêchứgì?Làmơnnhìnđi!Conchónàyđangsungsướngtápcàphêđây.

A,vâng,thếlàđúng,nólàmtôiấmlên,cáinhìncủatôisắcsảohơnvàýnghĩcủatôinhậmlẹhơn.Giờhãynghenhữnggìtôimuốnnóivớicácvị.BêncạnhnhữngsúcvảilụaTrungHoavànhữngđồgốmTrungHoađượctrangtríbằngnhữngbônghoamàuxanhlam,thìviênphápquanVenicegửiđếncáigìchoNurhayat,côcongáiyêuquýcủaĐứcvuađángkínhcủachúngta?MộtconchócáiVenicemềmmạiđángyêuvớimộtcáiáokhoácbằnglụavàlôngchồn.Tôinghenóirằngconchócáinàyđượccưngchiềuđếnđộnócócảmộtcáiváylụađỏnữa.Mộttrongnhữngđứabạncủatôithựcsựđãgiaocấuvớinó,theochỗtôibiết,vànóthậmchíkhôngthểthamgialàmchuyệnnàymàkhôngmặccáiváykiacủanó.ỞxứTâyvựccủanó,conchónàocũngmặcquầnáonhưvậycả.TôitừngnghekểởđócómộtphụnữVeniceđượcgọilàtaonhãvàcógiáodục,khibàtathấymộtconchótrầntruồng-hoặccóthểbàtathấycáiđồcủanó,tôikhôngchắc-,bàbađãrúlên,"ÔiChúaơi,conchótrầntruồng!"vàbấttỉnhngaylậptức.

ỞnhữngvùngđấtcủabọnTâyvựcvôthần,đượcgọilàngườiÂuđấy,conchónàocũngcóchủ.Nhữngconvậtđángthươngnàybịngườitadắttrênđườngphố,xíchtròngquanhcổ,bịràngbuộcnhưnhữngtênnôlệcùngkhổnhấtvàbịlôiđikhắpnơimàlúcnàocũngchỉmộtmình.BọnngườiTâyvựcấybuộcnhữngconvậtkhốnkhổnàyphảivàoởtrongnhàhọ,thậmchívàotậngiườngcủahọ.Bọnchókhôngđượcphépđidạovớinhau,chứđừngnóiđếnchuyệnđượcngửivàđùagiỡncùngnhau.Trongtìnhcảnhkhốnkhổđó,bịbuộcxích,chúngkhôngthểlàmgìkhácngoàituyệtvọngnhìnnhautừxamỗikhichạmmặtnhaungoàiphố.BọnchóchạyrôngkhắpđườngphốIstanbulthoảimáicảbầycảlũ,theokiểuchúngtôisống,bọnchódámđedọaconngườinếucần,cóthểnằmkhoanhtròntrongmộtgócấmáphoặcnằmdàitrongbóngrâmyênbìnhngủ,cóthểỉabấtcứnơinàochúngmuốnvàcắnbấtkỳaichúngmuốn,nhữngconchónhưthếkhôngcótrongkháiniệmcủabọnvôthần.KhôngphảitôikhôngnghĩrằngđâycóthểlàlýdokhiếnnhữngtínđồcủatayErzurumkiachốngđốiviệccầunguyệnchobọnchócũngnhưviệcchochúngănthịttrênđườngphốIstanbulđểđượcthánhthầnbanơnvàcũnglàlýdotạisaohọphảnđốiviệcthànhlậpnhưnghộitừthiệnnhằmthựchiệnnhữngdịchvụnhưthế.

Nếuhọcóýđịnhvừađốixửvớichúngtôinhưkẻthùvừabiếnchúngtôithànhlũvôthần,thìhãyđểtôinhắchọrằngviệclàmkẻthùcủalũchóvàviệclàmmộtkẻvôthần,haichuyệnlàmộtvàyhệtnhau.Tôihyvọng,tạinhữngcuộchànhhìnhkhôngcònxachonhữngconngườitồitệnày,tôithỉnhcầunhữngngườibạnđaophủcủachúngtôihãymờichúngtôitớicắnmộtphát,nhưđôikhihọlàmđểnêumộttấmgươngrănđe.

Trướckhitôidứtlời,hãychotôinóiđiềunày:ôngchủtrướccủatôilàmộtngườirấtcôngbằng.Khichúngtôirờinhàbanđêmđểđiăntrộm,chúngtôiđãhợptác:Tôicóthểbắtđầusủa,vàycóthểcắtcổhọngnạnnhâncủachúngtôivàtiếngrúcủahắnsẽbịtiếngsủacủatôiátmất.Đểtrảcôngtôitrợgiúp,ysẽchặtnhỏnhữngkẻcótộimàyđãtrừngphạt,luộclênchotôiăn.Tôikhôngthíchthịtsống.Cầuthầnthánhphùhộ,chotayđaophủtươnglaicủavịgiáosĩtừErzurumđósẽlưuýchuyệnnàyđểbaotửtôikhôngbịkhóchịuvìthứthịtsốngcủatênvôlạiđó.

--------------------------------

1Nghilễngàythứ40:mộtphongtụctangchếHồigiáo,gồmviệccầukinhchongườichếtvàphânphátthựcphẩmchongườisống,đượccửhànhvàongàythứ40saucáichết.

2Hangđộng.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương4:TôiSẽBịGọiLàKẻSátNhân

Không,tôihẳnkhôngtinrằngmìnhcóthểgiếtbấtkỳaichodùngườitanóivớitôinhưthếnhiềulầntrướckhitôigiếttênngungốcđó;vàvìthếhànhviphạmtộicủatôiđôikhilùixatôigiốngnhưmộtchiếcthuyềnbuồmnướcngoàibiếnmấtởchântrời.Thỉnhthoảng,thậmchítôicảmthấynhưthểtôichưaphạmbấtcứtộiácnào.BốnngàyđãtrôiquatừkhitôibuộcphảithủtiêugãZarifbấthạnh,mộtngườianhemvớitôithếmàchỉđếnbâygiờ,ởmộtchừngmựcnàođó,tôimớichấpnhậntìnhcảnhcủamình.

K

Lẽratôinênchọncáchgiảiquyếttìnhtrạngkhóxửvàbấtngờnàymàkhôngphảithủtiêubấtcứai,nhưngtôibiếtkhôngcóchọnlựanàokhác.Tôiđãxửlývấnđềnàyngaytạichỗ,nhậnlấygánhnặngtráchnhiệm.Tôikhôngthểđểchonhữngcáobuộcsaitráicủamộtkẻdạidộtgâynguyhiểmchocảcộngđồngnhữngnhàtiểuhọa.

Tuynhiên,phảimấtmộtthờigiantôimớiquenvớiviệcmìnhlàtêngiếtngười.Tôikhôngthểchịuđựngđượcviệccứởtrongnhà,vìvậytôirađường.Tôikhôngthểchịuđựngconphốcủatôi,vìvậytôitớimộtconphốkhác,rồimộtconphốkhácnữa.

Khitôinhìnvàokhuônmặtngườikhác,tôinhậnrarằngnhiềungườitrongsốhọtinrằnghọvôtộibởivìhọchưacócơhộikếtliễumộtsinhmạng.Thậtkhómàtinrằnghầuhếtngườitađềuđạođứchơnhoặctốthơntôichỉvìmộtbiếnđổinhỏnhặtnàođócủasốphận.Ítnhất,họcóvẻmặtítnhiềungốcnghếchhơnbởihọchưatừnggiếtngười,vàgiốngnhưtấtcảlũngốc,họlàmnhưcónhữnghảoý.Saukhitôigiảiquyếtthằngchađángkhinhđó,việclangthangkhắpđườngphốIstanbultrongbốnngàylàđãđủchotôikhẳngđịnhrằngbấtkỳaivớimộttiathôngminhtrongmắtvàmảng

tốicủatâmhồnhắttrênkhuônmặtđềulàmộtkẻsátnhânẩnmình.Chỉnhữngkẻđầnđộnmớivôtội.

Chẳnghạnnhưtốinay,trongkhiđanglàmấmngườilênvớimộttáchcàphêbốckhóitạiquáncàphênằmởnhữngconphốnhỏsaukhuchợnôlệ,nhìnvàobứcvẽconchótreotrênbứctườngcuốiphòng,tôidầndầnquênmấttìnhtrạngkhốnkhổcủamìnhvàcùngnhữngngườikhácbậtcườitrướcmọiđiềuconchóthuậtlại.Rồitôicócảmgiácmộttrongsốnhữngngườingồicạnhtôilàmộttêngiếtngườitầmthườnggiốngnhưtôi.Dùhắntacũngchỉcườinhạongườikểchuyệngiốngnhưtôi,nhưngtrựcgiáccủatôibịđánhđộng,hoặcbởicáchcánhtayhánnằmgầncánhtaytôihoặcdocáchhắnbồnchồngõmấyngóntayvàotáchhắn.Tôikhôngchắclàmcáchnàotôibiết,nhưngbấtngờtôiquaysangnhìnthẳngvàomắthắn.Hắngiậtmìnhvàmặthắnnhănnhó.Khiđámđônggiảitán,mộtngườiquencủahắnnắmlấycánhtayhắnmànói,"BọnngườicủaNusretHojachắcchắnsẽbốrápchỗnày."

Nhướngmày,hắnradấuchongườiđóimlặng.Nỗisợhãicủahọlansangtôi.Khôngaitinbấtcứai,mọingườiđềucócơbịngườiởkềbêngiếtbấtcứlúcnào.

Trờiđãlạnhhơn,tuyếtrơiđãđóngdàycácgócphốvàchântường.Trongcáidàyđặccủađêmtối,tôichỉcóthểlầnrađườngđidọctheocácconphốhẹpbằngcáchsờsoạnghaitay.Thỉnhthoảng,ánhsángmờcủamộtngọnđèndầuvẫncòncháyđâuđótrongmộtngôinhàgỗhắtratừnhữngcửasổtốiđenvànhữngtấmrèmđãkéoxuống,phảnchiếutrêntuyết;nhưnghầunhưtôikhôngthểthấygì,vàtìmđườngbằngcáchlắngngheâmthanhcủanhữnglínhgácđanggõgậytrênmặtđá,lắngnghetiếngsủacủabọnchóđiên,hoặctiếngđộngphátratừcácngôinhà.Thỉnhthoảngnhữngconphốhẹpvàđángngạicủathànhphốnàycóvẻbừnglênbởithứánhsángkỳlạphátratừchínhmặttuyết;vàtrongbóngtối,giữanhữngđổnátvàcâycối,tôinghĩmìnhđãtrôngthấymộttrongnhữngconmatừnglàmchoIstanbultrởthànhmộtnơiđángsợcảngànnămnay.Thỉnhthoảngtừbêntrongcácngôinhàtôinghetiếngnhữngconngườikhốnkhổđanglêncơnhohoặcthở

phìphìhoặcrênrỉnóimớtrongcơnmơ,hoặctôinghetiếnglacủanhữngôngchồngvàbàvợkhihọcốbópcổlẫnnhau,tiếngbọntrẻđangkhóclócdướichânhọ.

Suốthaiđêmliêntục,tôiđếnquáncàphênàyđểsốnglạiniềmhạnhphúctôicảmthấytrướckhitrởthànhkẻsátnhân,đểnângtinhthầnvàđểlắngnghengườikểchuyện.Hầuhếtnhữngngườibạnvẽtiểuhọacủatôi,lũhuynhđệmàtôiđãsốngchungcảđờivẫnđếnđâymỗiđêm.Vìtôiđãlàmimmiệngcáitênlỗmãngvốnđãcùngtôithựchiệnnhữngtranhminhhọatừthờiniênthiếu,nêntôikhôngmuốngặpmặtbấtcứaitrongbọnhọ.

Tôirấtxấuhổvềcuộcsốngcủanhữnghuynhđệcủatôi,nhữngkẻkhôngthểlàmgìmàkhôngngồilêđôimách,vàvềbầukhôngkhívuivẻđángghétởnơinày.Thậmchítôicònpháchọavàibứctranhchongườikểchuyệnđểhọkhôngbuộctộitôilàpháchlối,nhưngchuyệnđócũngkhôngchấmdứtđượclòngđốkỵcủahọ.

Họcólýdođểghentỵ.Khôngaitrongsốhọcóthểquamặttôitrongviệcphamàu,trongviệctạoravàtôđiểmphầnlềtranggiấy,bốtrícáctrang,chọnđềtài,vẽcáckhuônmặt,dànxếpcuộcchiếntranhhốihảvànhữngcảnhđisăn,vẽcácconthú,cácvịvua,tàubè,ngựa,chiếnbinhvànhữngtìnhnhân.Khôngaicóthểgiỏibằngtôitrongviệclàmnhữngbứctranhminhhọamangđầyhồnthơcảtrongviệcmạvàng.Tôikhôngkhoáclác,nhưngtôigiảithíchđiềunàyvớicácvịđểcácvịcóthểhiểutôimộtcáchđầyđủ.Quathờigian,sựghentỵđãtrởthànhmộtyếutốkhôngthểthiếuđượcnhưthuốcmàutrongcuộcđờicủangườihọasĩbậcthầy.

Trongnhữngchuyếnđibộcủatôi,vốnngàycàngkéodàihơndotrạngtháibồnchồn,thỉnhthoảngtôiđốimặtvớinhữngngườinôngdânsùngđạothuầnkhiếtvàtrongtrắngvàmộtýniệmkỳlạbấtngờnảytrongđầutôi:Nếutôiđangnghĩvềchuyệntôilàkẻgiếtngười,ngườiđốidiệntôisẽđọcđượcđiềuđótrêngươngmặttôi.Vìthếtôibuộcmìnhphảinghĩđếnnhữngđiềukhác,cũngnhư,dằnvặttrongnỗilúngtúng,tôiđãbuộcmìnhphảixuađuổinhữngýnghĩvềphụnữtrongkhicầukinhnhưmộtthanhniênmới

lớn.Nhưngkhôngnhưnhữngngàytraitrẻkhitôikhôngthểgạthànhđộnggiaophốirakhỏiýnghĩcủamình,giờthìtôithựcsựcóthểquênvụgiếtngườimàtôiđãphạm.

Cácvịthấyrằng,thụcra,tôigiảithíchtấtcảviệcnàybởivìchúngliênquanđếntìnhtrạngkhóxửcủatôi.Nhưngnếutôiđịnhtiếtlộdùchỉmộtchitiếtliênquanđếnchínhvụgiếtngười,cácvịsẽhìnhdungratấtcảvàđiềunàysẽkhiếntôikhôngcònlàmộttêngiếtngườivôdanh.khôngnhândiện,đanglangthanggiữacácvịnhưmộthồnmanữamàhạtôixuốngđịavịmộttêntộiphạmbìnhthường,đãtựthú,tựnộpmạng,rồisớmtrảgiáchotộiácbằngcáiđầucủahắn.Tôixinphépkhôngdừnglạiởmộtchitiếtđơnlẻnào,hãyđểtôigiữlạimộtsốmanhmốichoriêngmình:Hãycốkhámphátôilàaiquacáchchọnlựatừngữvàmàusắccủatôi,vìnhữngngườicảnhgiácgiốngcácvịcóthểnghiêncứudấuchânđểbắtmộttêntrộm.Việcnàyđếnlượtnó,lạiđưachúngtađếnvấnđề"phongcách,"vốnđanglàmốiquantâmphổbiến:Liệumộtnhàtiểuhọa,bấtkỳnhàtiểuhọanào,cũngcóphongcáchriêngcủaanhtakhông?Mộtcáchsửdụngmàu,mộttiếngnóihoàntoànriêngcủaanhtakhông?

ChúngtahãyxemmộtbứccủaBihzad,bậcthầycủanhữngbậcthầy,thánhbảotrợchomọinhàtiểuhọa.Tôitìnhcờbắtgặpkiệttácnày,vốncũngliênquanmậtthiếtđếnhoàncảnhcủatôibởivìnómôtảmộtvụgiếtngười,trongsốnhữngtrangcủamộtcuốnsáchtuyệtđẹpcủatrườngpháiHeratrađờicáchnaychínmươinăm.NóxuấthiệntừthưviệncủamộtônghoàngBaTưbịgiếttrongmộttrậnchiếngiànhquyềnkếvịtànkhốcvàkểlạicâuchuyệnvềHusrevvàShirin.DĩnhiênlàcácvịbiếtrõsốphậncủaHusrevvàShirin,tôimuốnnóiđếnphiênbảncủaNizami1,chứkhôngphảicủaFirdusi.

Cặptìnhnhânnàycuốicùnglấyđượcnhausauvôvànthửtháchvàkhổải;tuynhiênShiruyetrẻtuổivàđộcác,contraicủaHusrevvớivợtrướccủaôngta,sẽkhôngđểhọyên.HoàngtửnàykhôngchỉnhòmngóngaivàngcủachamìnhmàcònđểýcảngườivợtrẻShirincủachamìnhnữa.Shiruye,ngườiđượcNizamitả"Hơithởcủaycómùithốicủamiệngconsưtử"tìm

đủmọicáchđểbỏtùchayvàkếvịngaivàng.Mộtđêm,bướcvàophòngngủcủachayvàShirin,ysờsoạngtìmđườngtrongbóngtốivàkhinhậnrahaingườitrêngiường,ydùngdaogămđâmvàongựcchay.VìvậymáungườichachảychođếnbìnhminhvàôngchếttừtừtrênchiếcgiườngôngnằmcùngnàngShirinxinhđẹp,trongkhinàngvẫnngủbìnhyêncạnhông.

BứctranhnàycủabậcthầyvĩđạiBihzad,cũngnhưbảnthâncâuchuyệntrìnhbàynỗisợhãikhủngkhiếpmàtôiđãmangtronglòngsuốtnhiềunăm:Nỗikinhhoàngkhithứcdậytrongđêmđenmànhậnracómộtngườilạđanggâynhữngtiếngđộngnhỏkhihắnbòloanhquanhtrongbóngtốicănphòng!Hãytưởngtượngkẻxâmnhậpđómộttaycầmcondaogămcòntaykiabópcổquívị.Mọichitiết,bứctườngtrangtríđẹpmắt,hoavăntranghoàngcửasổvàcáikhung,nhữngthiếtkếhìnhtrònvàuốnlượntrêntấmthảmđỏ,màusắccủatiếngrúcâmlặngphátratừcổhọngbịbópchặtcủaquívị,nhữngbônghoamàuvàngvàtíađượcthêuvớisựkhéoléovàsinhđộngđếnkinhngạctrênchiếcmềnbônglộnglẫymàbànchântrầnđángtởmcủakẻsátnhânkiađangtànnhẫngiẫmlênkhihắnkếtliễumạngsốngcủaquívị,tấtcảchitiếtđóphụcvụchocùngmộtmụcđích:Trongkhilàmtăngvẻđẹpcủabứctranh,chúngcũngnhắcquívịnhớrằngcănphòngtrongđóquívịsẽsớmchếtđivàthếgiớimàquívịsẽsớmlìabỏđẹpđếnthếnào.Tháiđộthờơcủacáiđẹptrongtranhvàcủathếgiớitrướccáichếtcủaquívị,tìnhtrạnghoàntoàncôđơntrongcáichếtcủaquívịbấtchấpsựcómặtcủavợquívị,đâylàýnghĩatấtyếuxộcthẳngvàotâmthứcquívị.

"BứcnàycủaBihzad,"bậcthầylãothànhđãnóicáchnayhaimươinămkhichúngtôixemxétcuốnsáchmàtôicầmtrênđôitayrunrẩy.Khuônmặtôngđượcchiếusángkhôngphảibằngngọnnếngầnđó,màbằngniềmvuicủachínhđiềuquansátđược"BứctranhnàyquáBihzadđếnđộkhôngcầnchữký."

Bihzadýthứcquárõvềđiềunàyđếnđộôngkhôngcầngiấuchữkýcủaôngởbấtkỳchỗnàotrênbứctranh.Vàtheobậcthầycótuổinày,cómộtcảmgiáclúngtúngvàxấuhổtrongquyếtđịnhnàycủaông.Nơinàocósựđiêuluyệnđíchthựcvànghệthuậtthựcsựthìngườihọasĩcóthểvẽmộtkiệt

tácvôsongmàkhôngđểlạidùchỉmộtdấuvếtvềlailịchcủahọ.

Losợchomạngsốngcủamình,tôiđãgiếtnạnnhânbấthạnhcủamìnhtheomộtcáchthôsơvàbìnhthường.Khitôitrởlạivùngbịhỏahoạntànphánàymỗiđêmđểxácminhxemliệutôicóđểlạibấtcứdấuvếtnàocóthểtốgiácmìnhkhông,thìnhữngvấnđềvềphongcáchngàycànglộrõtrongđầutôi.Nhữnggìđượctônsùngnhưmộtphongcáchthìchẳnglàgìhơnmộtsựbấttoànhoặcsaisótcóthểtốgiácbàntaytộilỗi.

Tôicóthểxácđịnhđượcchỗnàymàthậmchíkhôngcầnánhsángcủatuyếtđangrơi,vìvùngnày,đãbịhỏahoạnsanbằng,lànơitôikếtthúccuộcđờicủangườibạnsuốthaimươilămnămcủatôi.Giờđâytuyếtđãchelấpvàxóahếtmọimanhmốivốncóthểđượcxemnhưchữký,chứngtỏrằngđấngAllahđãđồngtìnhvớiBihzadvàtôivềvấnđềphongcáchvàchữký.Nếuthựcsựchúngtôiđãphạmphảimộttộilỗikhôngthểthathứquaviệcminhhọachocuốnsáchđó-nhưgãngớngẩnđóđãkhẳngđịnhcáchđâybốnngày-chodùchúngtôiđãlàmthếmộtcáchvôýthức,thìchắcđấngAllahđãkhôngbantặngđặcânnàychonhữngnhàtiểuhọachúngtôi.

Đêmđó,khiZarifkínhmếnvàtôiđếnđây,tuyếtchưabắtđầurơi.Chúngtôicóthểnghetiếngtrucủabọnchólaivọngtừxa.

"Nào,tụimìnhđếnđâylàmgì?"Kẻkhôngmayđóhỏi."Anhđịnhchỉchotôicáigìởđâylúcđêmhômkhuyakhoắtthếnày?"

"Ngayphíatrướccómộtcáigiếng,cáchđómườihaibướcchântôicóchônmớtiềntôidànhdụmmấynămnay,"tôinói."Nếuanhgiữbímậtmọichuyệntôiđãgiảithíchvớianh,Enishtekínhmếnvàtôisẽbảođảmrằnganhđượctưởngthưởnghậuhĩ."

"Tôiphảihiểurằnganhđangthừanhậnmìnhbiếtrõnhữngviệcđanglàmngaytừđầu,đúngkhông?"hắnbồnchồnhỏi.

"Tôithừanhận,"tôimiễncưỡngnóidối.

"Anhthừanhậnbứctranhanhlàmmangtínhbángbổ,đúngkhông?"Hắnnóimộtcáchngâythơ."Nódịgiáo,mộtsựphạmthượngmàkhôngmộtkẻđứngđắnnàocóganphạmphải.AnhsẽbịthiêutrongvựcHỏangục.Nỗithốngkhổvàđớnđaucủaanhsẽkhôngbaogiờvơibớt-vàanhđãbiếntôithànhtòngphạm.l,Khinghehắnnói,vớinỗikhủngkhiếptôicảmthấynhữnglờicủahắncósứcmạnhvàsựnghiêmtrọngđếnđộ,dùmuốnhaykhông,ngườitasẽlưuýđếnchúng,hyvọngrằngchúngsẽchứngthựcvềnhữngkẻkhốnkhổkhácngoàibảnthânhọ.NhiềulờiđồnđạigiốngthếnàyvềEnishtekínhmếnbắtđầulannhanhdosựbímậtquanhcuốnsáchôngtađanglàmvàsốtiềnôngtasẵnlòngtrả-vàbởithầyOsman,TrưởngbanTrangtrí,coithườngôngta.Tôichợtnghĩrằngcólẽtaythợmạvànganhemcủatôi,Zarif,vớiýđịnhxảoquyệtđãsửdụngnhữngsựkiệnnàyđểhỗtrợchonhữnglờibuộctộidốitrácủahắn.Hắntatrungthựctớimứcnào?

Tôiđãđểchohắnlặplạinhữnglờikhẳngđịnhvốnkhiếnchúngtôigâygổvớinhau,vàtrongkhinói,hắnchẳnglựalờigìcả.Hắncóvẻmuốnkhiêukhíchtôiđểcheđậymộtlỗilầm,nhưtrongsuốtnhữngnămhọcnghềcủachúngtôi,khimụctiêulàtránhsựtrừngphạtcủathầyOsman.Hồiđótôinhậnrasựthậtthàcủahắnđầysứcthuyếtphục.Làthợhọcviệc,đôimắthắnthườngmởtogiốngnhưbâygiờvậy,nhữnghồiđóchúngchưalòadầnvìcôngviệctôđiểm.Nhưngsaucùngtôiquyếtkhôngchùntay;hắnđãsẵnsàngthúnhậnmọichuyệnvớimọingười.

"Nghetôinóinày,"tôinóivớivẻbựctức."Chúngtatrangtrísách,tạoranhữnghọatiếtcholềtrang,vẽkhungtrêncáctranggiấy,mìnhtrangtrírựcrỡtừngtrangvớinhữngsắcvàng,mìnhlàmrabứctranhtuyệtvờinhấttrongcácbứctranh,mìnhtrangtrínhữngcáitủcáihộp.Suốtbaonămrồibọnmìnhchẳnglàmgìkhác.Đólànghềcủachúngta.Họyêucầuchúngtalàmtranh,đặthàngchúngtasắpxếpmộtcontàu,mộtconsơndương,hoặcmộtôngvuatrongphầnviềncủacáikhungnàođó,đòihỏimộtkiểuchimcụthể,mộtloạihìnhảnhcụthể,chọncảnhcụthểkiatrongcâuchuyện,bỏquacáinàycáinọ.Bấtcứđiềugìhọđòihỏi,chúngtađềuthựchiện."Nghenày"Enishtekínhmếnđãnóivớitôi,"Hãyvẽmộtconngựatheotrítưởngtượngcủariênganh,ngaychỗnày."Trongbangày,giốngnhữnghọasĩvĩđạithời

xưa,tôiđãphácthảohàngtrămconngựađếnđộtôicóthểbiếtchínhxác"mộtconngựatheotrítưởngtượngcủariêngtôi",lànhưthếnào.Đểquentay,tôiđãvẽhànglôngựatrênmộttờgiấythôSamarkand."

TôimangnhữngbứcphácthảonàyrachoZarifxem.Hắntanhìnchúngvớivẻthíchthúvà,cúisátvàotờgiấy,bắtđầunghiêncứunhữngconngựađenvàtrắngtrongánhtrăngmờmờ."NhữnghọasưlãothànhcủapháiShirazvàHeart"tôinói,"khẳngđịnhrằngmộtnhàtiểuhọaphảiphácthảoliêntụcnhữngconngựatrongsuốtnămmươinămđểcóthểvẽđượcconngựamàđấngAllahmườngtượngvàaoước.Họkhẳngđịnhrằngbứctranhtuyệthảonhấtvềngựaphảiđượcvẽtrongbóngtối,vìmộtnhàtiểuhọathựcsựsẽbịmùkhilàmviệcsuốtthờikỳnămmươinămđó,nhưngtrongquátrìnhđó,tayanhtasẽnhớđượcconngựa."

Vẻngâythơtrêngươngmặthắn,mộtkhuônmặttôitừngthấyrấtlâutrướcđây,khichúngtôicònnhỏ,chotôibiếtrằnghắnhoàntoànbịnhữngconngựacủatôithuhút.

"Họthuêchúngta,vàchúngtacốtạoraconngựakỳdiệunhấtkhóđạttớinhất,nhưnhữnglãosưphụđãlàm.Chẳngcógìhơn.Họkhôngcôngbằngkhibắtchúngtachịutráchnhiệmvềbấtcứđiềugìngoàiviệcminhhọa."

"Tôikhôngchắcđiềuđóđúng,"hắnnói."Chúngtacũngcónhữngtráchnhiệmvàýchícủariêngmình.TôikhôngsợaitrừđấngAllah.ChỉcóNgườimớichochúngtalýtríđểchúngtaphânbiệtđượccáiThiệnvớicáiÁc".

Đólàmộtcâutrảlờithíchhợp.

"ĐấngAlllahthấyvàbiếttấtcả..."TôinóibằngtiếngẲRập."Ngườisẽbiếtrằnganhvớitôi,chúngtađãlàmviệcnàymàkhôngýthứcvềnhữnggìchúngtađanglàm.AnhsẽbáocáochoaibiếtvềEnishtekínhmến?ChẳnglẽanhkhôngbiếtđằngsauviệcnàylàướcmuốncủaĐứcvuađángkínhcủachúngtasao?"

Imlặng.

TôitựhỏiliệuhắnthựcsựlàmộttênngớngẩnnhưthếhaysựmấtbìnhtĩnhvàthóithuyếtgiảnghùnghổcủahắnquảlàxuấtpháttừlòngthànhthựckínhsợđấngAllah.

Chúngtôidừnglạibênmiệnggiếng.Trongbóngtối,tôimơhồbắtgặpánhmắtcủahắnvàcóthểthấyrằnghắnđangsợ.Tôithươnghạichohắn.Nhưngđiềuđóđãquátrễ.TôicầuxinThượngđếchotôithêmmộtdấuhiệunữachứngtỏrằngngườiđangđứngtrướcmặttôikhôngchỉlàmộttênhènnhátnguđầnmàcònlàmộtkẻtệhạivôphươngcứuchữa.

"Đếmmườihaibướcrồiđào"tôinói.

"Rồianhsẽlàmgì?"

"TôisẽgiảithíchtấtcảvớiEnishtekínhmến,vàôngtasẽđốttấtcảtranh.Còncógiảiphápnàokhácnữa?NếumộttrongnhữngđồđệcủaNusretHojangheđượcluậnđiệuquykếtnhưthế,cảchúngtalẫnxưởnglàmsáchnghệthuậtsẽtanthànhtrobụi.AnhcóquenbiếtbấtkỳtayErzurumnàokhông?Hãynhậnsốtiềnnàyđểchúngtôitinchắcrằnganhsẽkhôngkhaichúngtôira."

"Tiềnđượcđựngtrongcáigì?"

"CóbảymươilămđồngvàngVenicetrongmộtchiếcbìnhgốm."

NhữngđồngtiềnVenicethìnghedễhiểu,nhưngởđâutôilạinảyraýtưởngvềchiếcbìnhgốmvậy?Thậtlàngốcmớithấynóđángtin.VìthếtôilạicàngtinchắcrằngThượngđếphùhộtôivàđãchotôimộtdấuhiệu.Ngườibạnhọcnghềcũcủatôi,kẻmàmỗinămquađilạicàngthamlamhơn,đãbắtđầuhàohứngđếmmườihaibướctheohướngtôiđãchỉ.

Lúcđótrongđầutôicóhaiđiều.ĐầutiênlàkhônghềcónhũngđồngtiềnVenicehaybấtcứthứgìtươngtựđượcchônởđócả!Nếutôikhôngnảyraýnghĩvềmóntiềnấythìtênngớngẩnnàysẽhủydiệtchúngtôi.Bấtchợt

tôicảmthấymuốnômhônlênmátayđạingốcnàynhưđôikhitôivẫnlàmkhichúngtôicònhọcviệc,nhữngnămthángđãlàmchúngtôixacách.Thứhai,tôilohìnhdungrachuyệnchúngtôisẽđàođấtthếnàođây.Bằngmóngtayà?Nhưngsựtrầmtưnày,nếucácvịcóthểgọinónhưvậy,kéodàichỉtrongnháymắt.

Kinhhoàng,tôichộpmộtcụcđábêncạnhgiếng.Trongkhihắnbướcđếnbướcthứbảyhaythứtámgìđó,tôitheokịphắnvàdùnghếtsứcbìnhsinhđậpvàogáyhắn.Tôiđậphắnmaulẹvàtànbạođếnđộnhấtthờitôihoảnghốt,nhưthểcúđánhấyđãgiángxuốngđầuchínhtôivậy.Ôi,tôicảmthấyđượccơnđaucủahắn.

Thayvìđaukhổvìnhữnggìtôiđãlàm,tôilạimuốnkếtthúcnhanhchóngviệcnày.Hắnbắtđầugiãygiụatrênmặtđấtvànỗikinhhoàngcủatôisâuthêm.

Rấtlâusaukhitôithảhắnxuốnggiếng,tôiđãngẫmnghĩxemsựtànbạotronghànhđộngcủamìnhhoàntoànkhôngphùhợpđếnthếnàovớivẻtrangnhãcủamộtnhàtiểuhọa.

--------------------------------

1TácgiảámchỉthiphẩmKhusrawoShirin("KhusrawvàShirin"),cònviếtlàHusrevoShirincủanhàthơNezamiGanjavihoặcNizamiGancevi(1141-1209)ngườiAzerbaijan,đượccoilàtácgiảsửthitrữtìnhlớnnhấttrongvănhọcBaTư.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương5:TôiLàDượngYêuQuýCủaCháu

TôilàdượngcủaSiyah,enishtecủanó,nhưngnhữngngườikháccũnggọitôilà"Enishte."CómộtthờigianmẹcủaSiyahkhuyếnkhíchnógọitôilà"Enishtekínhmến,"vàsauđó,khôngchỉmìnhSiyah,màmọingườiđềugọitôitheokiểuđó.Bamươinămtrước,saukhichúngtôichuyểnđếnconđườngẩmướtvàtốitămnúpdướihàngcâyđoạnvàcâydẻphíabênkiaquậnAksaray,Siyahbắtđầuthườngxuyênđếnthămnhàchúngtôi.Đólàchỗởcủachúngtôitrướckhicóngôinhànày.NếutôirađitrongchiếndịchmùahèvớiTổngtrấnMahmut,tôihẳnsẽtrởvềvàomùathuđểthấyrằngSiyahvớimẹnóđếnlánhởnhàchúngtôi.MẹcủaSiyah,cầumongchobàđượcyênnghỉ,làchịcủangườivợquácốcủatôi.Cónhiềulầnvàonhữngtốimùađông,tôivềnhàvàthấyvợtôivớimẹcủaSiyahômnhauvàanủinhautrongnướcmắt.

T

ChacủaSiyah,vốnkhôngcòngiữđượcchỗdạytạinhữngngôitrườngtôngiáonhỏbéxaxôinơiôngtừngdạynữa,cótínhtìnhcụccằnnóngnảyvàmộtđiểmyếulàrượuchè.LúcđóSiyahlênsáu;nókhóckhimẹnókhóc,bìnhtĩnhlạikhimẹnóimlặngvànghĩvềtôi.Enishtecủanó,vớisựsợhãi.

Tôithấyvuikhithấynótrướcmặttôilúcnày.mộtđứacháutraicươngcường,chínchắnvàlễphép.Sựtôntrọngnódànhchotôisựâncầntrongcáchnóhôntaytôivàéptaytôivàotránnó,cáicáchnónóichẳnghạnnhư"Thuầntúydànhchomàuđỏ,"khinóđưachotôilọmựcMôngCổnhưmộtmónquà,cùngvẻlễphépvàthóiquenkhépnépcủanócứchụmhaiđầugốilạikhingồitrướcmặttôi,tấtcảchuyệnđókhôngchỉchothấynólàmộtngườiđànôngtrưởngthànhđầyhiểubiếtnhưnókhaokháttrởthành,màcònnhắcchotôinhớrằngtôithựcsựlàmộtngườilớnđángkínhnhưtôitừngaoước.

Nógiốngchanó,ngườitôitừnggặpmộthailần:Nócaogầy,haicánhtayvàbàntaycủanócónhữngcửchỉhơibồnchồnnhưngphùhợp.Thóiquenđặthaitaylêngốihoặcnhìnsâuvàchămchúvàomắttôinhưthểmuốnnói,"Cháuhiểu,cháuđangnghedượngvớilòngtônkính"khitôinóivớinómộtđiềugìquantrọng,hoặccáchnógậtđầuvớimộtnhịpđiệutinhtếtheochừngmựcnhữnglờinóicủatôi,thảyđềurấtthíchhợp.Bâygiờ,khiđếntừngtuổinày,tôibiếtrằnglòngtônkínhthậtsựkhôngxuấtpháttừtráitim,màtừlòngtôntrọngvànhữngnguyêntắcriêngbiệt.

TrongsuốtnhữngnămmẹSiyahthườngxuyêndẫnnóđếnnhàchúngtôivớimọilýdovìbàđãtiênliệumộttươnglaichonótạiđây,tôihiểunhữngcuốnsáchlàmnóvuithích,vàđiềunàymangchúngtôilạigầnnhau.Nhưnhữngngườitrongnhànàythườngnói,nósẽlàm"thợhọcviệc"chotôi.TôigiảithíchchonóbiếtcáchnhữngnhàtiểuhọaởShiraztạoramộtphongcáchmớibằngviệcnângđườngchântrờilênđếnđỉnhcủalềgiấy,vàrằngtrongkhimọingườimôtảMejnuntrongtâmtrạngđaukhổtạisamạc,điênlênvìyêunàngLeyla1củaanhta,thìbậcthầyvĩđạiBihzadlạicóthểtruyềnđạttốthơnnhiềunỗicôđơncủaMejnunbằngviệcvẽylangthanggiữanhữngnhómphụnữđangnấunướng,cốgắngnhenlửađểđuncủibằngcáchthổivàochúng,hoặcđiloanhquanhgiữanhữnglềubạt.TôinhậnthấythậtngớngẩnkhihầuhếtnhữngngườivẽminhhọamuốnmôtảcảnhHusrevrìnhnàngSharintrầntruồngđangtắmtronghồlúcnửađêmđãtômàumộtcáchkỳcụcnhữngconngựavàquầnáocủacặptìnhnhânnàymàkhônghềđọcbàithơcủaNizami,quanđiểmcủatôilà,nhàtiểuhọanàocầmcọlênmàkhôngcóđủquantâmvàchuđáođểđọcvănbảnmàanhtađangminhhọathìkẻđóchẳngbịthúcđẩybởicáigìngoàilòngtham.

HiệngiờtôirấthàilòngkhithấyrằngSiyahcóđượcmộtđứctínhquantrọngkhác:Đểtránhsựchánnảntrongnghệthuật,ngườitaphảicoinónhưmộtsựnghiệp.Chodùngườitacótàinăngvàýthứcnghệthuậtlớncỡnàođinữa,anhtavẫnphảikiếmtiềnbạcvàquyềnlựcởchỗkhácđểtránhbỏrơinghệthuậtcủamìnhkhikhôngnhậnđượcsựđềnbùxứngđángchotàinăngvànỗlựccủaanhta.

SiyahkểlạichuyệnnóđãgặptừngngườimộttrongsốnhữngnhàminhhọavàthưphápbậcthầyởTabrizkhinólàmsáchchocáctổngtrấn,nhữngngườiIstanbulgiàucóvànhữngmạnhthườngquântạicáctỉnhnhưthếnào.Tôihiểura,tấtcảcácnghệsĩnàyđềunghèokhóvàbịgụcngãtrướcsựvônghĩatrongsốphậncủahọ.KhôngchỉởTabriz,màởMashhadvàAleppo,nhiềungườivẽtiểuhọađãbỏviệclàmsáchmàbắtđầulàmnhữngbứctranhrờiriênglẻ-nhữngmónlạmắtcóthểlàmvuilòngdukháchchâuÂu-thậmchínhữngbứctranhkhiêudâm.

NgườitađồnrằngbảnthảocóminhhọamàVuaAbbastặngchoĐứcvuacủachúngtatrongHòaướcTabrizđãbịngườitatháorờiđểsửdụngcáctrangtrongđóchomộtcuốnsáchkhác.NgườitacholàAkbar,hoàngđếcủangườiHindustanđãvungtiềnđểlàmmộtcuốnsáchmớivớikhổlớnhơnđếnđộhầuhếtcácnhàminhhọatàinăngxứTabrizvàKazvindừngngaynhữnggìhọđanglàmmàkéonhauđếnlâuđàicủaông.

Khikểchotôinghecácchuyệnnày,nócũngvuivẻxenvàonhữngcâuchuyệnkhác;chẳnghạnnómỉmcườimôtảmộtcâuchuyệnthúvịvềvụgiảmạođấngcứuthếMehdihoặcviệcngườiUzbekđộtngộtnổicơnthịnhnộkhiônghoàngngungốcmàngườiSafavidgửisanglàmcontinđểcầuhòađãngãbệnhbấtngờvàchỉtrongbangàylàchết.Tuynhiên,quavẻuámphảngphấttrênkhuônmặtnó,tôicóthểthấyrằngtìnhtrạngkhóxửmàkhôngaitrongchúngtôinhắcđến,nhưnglạigâyrắcrốichocảhaichúngtôi,vẫnchưađượcgiảiquyết.

Mộtcáchtựnhiên,Siyah,cũngnhưmọithanhniênvốnthườngxuyênluitớinhàtôihoặcnghengườikhácnóivềchúngtôihoặcbiếtvềShekure,đứacongáixinhđẹpcủatôiqualờiđồn,đãyêuconbé.Cólẽhồiđótôiđãkhôngxemchuyệnnàylàđủnguyhiểmđángđểquantâm,nhưngmọingười-kểcảnhữngkẻchưatừngtrôngthấycongáitôi-cũngđãphảilòngnó,ngườiđẹpcủanhữngngườiđẹp.NguồncộiđaukhổcủaSiyahchínhlàniềmđammêquálớncủamộtchàngtraitrẻxấusốvốnđượctựdođếnnhàchúngtôi,ngườiđượcchấpnhậnvàđượcyêuthíchtrongnhàchúngtôivàlàngườithựcsựcócơhộigặpShekure.Nókhônghềgiấugiếmtìnhyêucủanó,như

tôihyvọng,màđãphạmsailầmlàđểlộraniềmđammêdữdộicủanóvớicongáitôi.

Kếtquảlànóbịbuộcphảirờikhỏinhàchúngtôimãimãi.

TôichorằnghiệngiờSiyahđãbiếtbanămsaukhinórờikhỏiIstanbul,congáitôiđãcướimộtkỵbinh,đanglúctuổithanhxuânđẹpnhấtcủanó,vàrằngngườilínhđó,đãlàchacủahaiđứacontrainhưngvẫnthiếusựhiểubiếtthôngthường,đãthamgiamộtchiếndịchvàkhôngtrởvề.Trongbốnnămkhôngainghetingìvềngườikỵbinhnày.Tôisuyrarằngnóđãbiếthết,khôngchỉvìnhữngchuyệnđồnđạinhưthếlantruyềnnhanhởIstanbul,màcònbởitrongnhữnglầnimlặngtrôiquagiữahaichúngtôi,tôicảmthấynóđãbiếttoànbộcâuchuyệntừlâu,quacáchnónhìnvàomắttôi.Thậmchívàolúcđó,khinóliếcnhìncuốnKitabal-Ruh2vốnđangđểmởtrêngiáđọchìnhchữX,tôibiếtnóđangchúýlắngnghetiếngconcáiShekurechạychơikhắpnhà;tôibiếtnóbiếtrằngcongáitôicùnghaicontraicủaconbéđãquayvềnhàtôi.

TôiquênđềcậpđếnngôinhàmớitôiđãxâytrongkhiSiyahvắngmặt.RấtcókhảnănglàSiyah,giốngnhưbấtcứchàngtrainàovốnquyếttâmtrởthànhngườigiàucóvàuytín,cũngchorằngthậtbấtlịchsựkhibànvềmộtvấnđềnhưthế.Tuynhiên,khichúngtôibướcvào,tôinóivớinótrêncầuthangrằngtầnghailuônđỡẩmhơn,vànhờchuyểnlênlầumàcáckhớpcủatôibớtđaunhức.Khitôinói"tầnghai,"tôicảmthấybốirốikỳlạ.nhưngđểtôinóichocácvịbiết:Nhữngngườicóíttiềnhơntôi,thậmchíchỉlàmộtanhkỵbinhcóchútítđấtđai,cũngsớmcóthểxâynhàhaitầng.

Chúngtôiởtrongcănphòngcócửachínhmàuxanhmàtôidùnglàmxưởngvẽvàomùađông,vàtôicócảmgiácrằngSiyahýthứcvềsựcómặtcủaShekuretrongcănphòngkếbên.TôilậptứctiếtlộchonóvấnđềđãkhiếntôiviếtláthưgửiđếnTabrizmờinóvềIstanbul.

"GiốngnhưcháuđãhợptácvớinhữngnhàthưphápvàvẽtiểuhọaTabriz,tacũngđangchuẩnbịmộtbảnthảocóminhhọa,"tôinói."Kháchhàngcủata,nóithực,chínhlàĐứcvuavinhquangcủachúngta,Nềnmóng

củathếgiới.Bởivìcuốnsáchnàylàmộtbímật,ĐứcvuađãmượndanhTrưởngngânkhốđểtrảlươngchota.VàtađãthỏathuậnvớitừnghọasĩtàihoavàlừngdanhnhấttrongxưởnglàmviệccủaĐứcvua.Tađangtiếnhànhgiaochongườinàyviệcminhhọamộtconchó,ngườikhácmộtcáicây,ngườithứbataralệnhlàmcáchọatiếtphầnlềvànhữngđámmâytrênchântrời,mộtngườikhácnữathìchịutráchnhiệmvềnhữngconngựa.TamuốnnhữngthứtavẽtiêubiểuchotoànbộthếgiớicủaĐứcvua,giốngnhưtrongtranhcủanhữngbậcthầyVenice.NhưngkhôngnhưngườiVenice,côngviệccủatakhôngchỉlàvẽnhữngđốitượngvậtchất,màtấtnhiêncònmôtảsựphongphúnộitại,nhữngniềmvuivàsợhãitrongvươngquốcmàĐứcvuatrịvì.Nếucuốicùngtađưavàobứctranhvẽmộtđồngvàng,thìđósẽlàxemnhẹđồngtiền;tađãđưaThầnchếtvàquỷSatan3vàobởichúngtasợchúng.Takhôngbiếtnhữnglờiđồnđạinóivềđiềugì.Tamuốnsựbấttửcủamộtcộicây,sựmệtmỏicủamộtconngựavàsựthôtụccủamộtconchóbiểutrưngchoĐứcvuavinhquangcủachúngtavàvươngquốctrầnthếcủangười.Tacũngmuốnlựclượngcácnhàminhhọanòngcốtcủata,biệtdanh"Leylek","Zeytin","Zarif"và"Kelebek"đượcchọnnhữngđềtàitheoýhọ.Cảtrongnhữngtốimùađônglạnhnhất,đángsợnhất,mộttrongnhữngnhàminhhọacủaĐứcvuavẫnbímậtđếnđểchotabiếtanhtađangchuẩnbịgìchocuốnsách.

"Chúngtađanglàmloạitranhgì?Tạisaochúngtaminhhọachúngtheocáchđó?Lúcnàytathựcsựkhôngthểtrảlờicháu.Khôngphảivìtagiữbímậtvớicháu,vàkhôngphảivìrốtcuộctasẽkhôngnóichocháubiết.Cứnhưbảnthântacũnghoàntoànkhôngbiếtnhữngbứctranhcóýnghĩagì.Tuynhiênchắcchắntabiếtnhữngbứctranhnàyphảithuộcdạnggì."

Bốnthángsaukhitôigửiláthư,tôinghetaythợcắttócngụtrênconđườngngàyxưatôitừngsốngnóirằngSiyahđãtrởlạiIstanbul,vàđếnlượttôimờinóđếnnhàchúngtôi.Tôiýthứcrõràngcâuchuyệncủatôihứahẹnnỗibuồnlẫnniềmvuimàchúngsẽnốikếtchúngtôivớinhau.

"Mỗibứctranhnóilênmộtcâuchuyện,"tôinói."Nhàtiểuhọa,đểlàmđẹpchobảnthảochúngtađọc,đãmôtảnhữngnhữngcảnhsinhđộngnhất:

lầnđầunhữngtìnhnhângặpnhau;Rustemanhhùngcắtđầuconquáivậthungác;nỗithốngkhổcủaRustemkhinhậnrakẻlạmàônghạsátchínhlàcontraiông;gãMejnuncuồngtìnhlangthangởnơihoangdã,côđộcgiữađámsưtử,hổ,hươuvàchórừng;nỗithốngkhổcủaAlexanderngườiđãđếnkhurừngtrướctrậnđánhđểtiênđoánhậuquảtừlũchim,chứngkiếnconchimưngkhổnglồxéxácconchimsăncủaông.Mắtchúngta,mệtmỏikhiđọcnhữngcâuchuyệnnày,sẽnhìnvàonhữngbứctranh.Nếucóđiềugìđótrongvănbảnmàsứctưởngtượngvàtrítuệcủachúngtaphảicựcnhọclắmmớihìnhdungđược,thìtranhminhhọalậptứctrợgiúpchúngta.Nhữnghìnhảnhnàylàcâuchuyệnnảynởthànhmàusắc.Nhưngbứctranhmàkhôngcócâuchuyệncủanóđikèmlàđiềubấtkhả.

"Hoặctatừngnghĩthế,"tôinóithêm,nhưthểhốitiếc."Nhưngđiềunàythựctếhoàntoàncóthểxảyra.HainămtrướctalạimộtlầnnữadulịchđếnVenicetrongvaitròđạisứcủaĐứcvua.TađãquansátrấtkỹnhữngchândungmàcácbậcthầyVeniceđãthựchiện.Taquansátmàkhônghềbiếtcácbứctranhấyliênquanđếncâuchuyệnvàbốicảnhnào,vàtađãcốgắngrútracâuchuyệntừhìnhảnh.Mộtngàynọ,tađingangmộtbứctranhtreotrêntườngmộttòalâuđàivàtachếtlặng.

"Hơncảmọithứ,bứcđóvẽmộtngười,mộtaiđógiốngnhưta.Dĩnhiên,đólàmộtkẻngoạigiáo,khôngphảilàmộtngườitrongchúngta.Thếnhưng,khitachămchúnhìnnó,tacócảmgiácnhưthểtagiốnghệtnó.Nhưngnóhoàntoànkhônggiốngtachútnào.Nócókhuônmặttròntrịađếnđộcóvẻnhưkhôngcóxươnggòmá,vàhơnnữa,nókhôngcódấuvếtgìcủachiếccằmtuyệtvờicủata.Dùnótrôngtuyệtkhônggiốngtachútnào,nhưngkhinhìnvàobứctranh,timtađậpliênhồinhưthểđólàchândungcủachínhtavậy.

"QuaquýôngVenice,ngườidẫntađikhắptòalâuđàinày,tabiếtđượcrằngbứcchândungđóvẽmộtngườibạn,mộttayquýtộcnhưôngta.Ôngtađãđưamọithứquantrọngtrongcuộcđờiôngtavàobứcchândungnày:Trongbốicảnhcóthểthấyđượcquakhungcửasổmởlàmộtnôngtrại,mộtngôilàngvàmộtsựkếthợpmàusắctạothànhmộtkhurừngtrôngrấtthực.

Nằmtrênchiếcbàntrướcmặttayquýtộcnàylàmộtcáiđồnghồ,nhữngquyểnsách,Thờigian,Cáiác,Cuộcsống,mộtcâybútviếtthưpháp,mộtbảnđồ,mộtlabàn,nhữngchiếchộpđựngtiềnvàng,đồvặtvãnh,nhữngthứkhônggiátrị,nhữngvậtbíhiểmnhưngdễnhậnravốnthườngcómặttrongnhiềubứctranh,bóngdángcáchồnmavàquỷsứvàcảbứchìnhcôcongáixinhđẹptuyệttrầncủangườiđànôngnàyđangđứngcạnhchamình.

"Câuchuyệnmàbứctranhnàymuốntôđiểmvàlàmhoànchỉnhlàgì?Trongkhixemxéttácphẩm,dầndầntaýthứcrằngcâuchuyệnnằmbêndướilàchínhbứctranh.Bứcvẽnàyhoàntoànkhôngphảilàphầntriểnkhaicủamộtcâuchuyệnnàocả.tựthânnóđãlàmộtcáigìriêngbiệtrồi.

"Takhôngbaogiờquênbứctranhđãlàmtalúngtúngnhưthế.Tarờitòalâuđài,trởvềnhàkháchvànghĩvềbứctranhđósuốtđêm.Tacũngmuốnđượcvẽchândungtheokiểunày.Nhưngkhông,điềuđókhôngthíchhợp,chỉcóĐứcvuamớiđượcvẽchândungnhưthế!ĐứcvuaphảiđượcvẽcùngvớimọithứNgàisởhữu,nhữngthứtượngtrưngchoNgàivàtạothànhvươngquốccủaNgài.Tađitớiquyếtđịnhrằngmộtbảnthảocóthểđượcminhhọatheoýtưởngnày.

"NgườinghệsĩbậcthầyVeniceđãvẽchândungvịquýtộcnàytheomộtcáchmàcháucóthểlậptứcnhậnravịquýtộccụthểđólàai.Nếucháuchưatừnggặpngườiđó,vànếuhọbảocháuchỉraôngtatrongđámđônghàngngànngười,cháucóthểchọnrađúngngườinàynhờvàobứcchândungđó.NhữngbậcthầyVeniceđãkhámpháranhữngkỹthuậthộihọamàquađóhọcóthểlàmnổibậtbấtcứairakhỏinhữngngườikhác-khôngdựavàoquầnáohayhuychươngcủangườiđó,màbằngđườngnétđặcthùcủakhuônmặt.Đâylàcốttủycủa"nghệthuậtchândung."

"Nếukhuônmặtcháuđượcvẽkiểunàydùchỉmộtlần,khôngaicóthểquênđượccháu,vànếucháuđixa,nhữngaiđãtừngnhìnthấybứcchândungcủacháusẽcảmthấysựhiệndiệncủacháunhưthểcháuthựcsựđangởgầnbên.Nhữngaichưatừnggặpcháukhicònsống,thậmchínhiềunămsaukhicháuquađời,họvẫncóthểthấyrõcháunhưthểcháuđangđứng

trướcmặthọvậy."

Chúngtôiimlặnghồilâu.Ánhsánglạnhlẽomangmàubănggiábênngoàilọtvàoquaphầntrêncủacửasổhànhlangdẫnrađường;đâylàcủasổmàphầnbêndướikhôngbaogiờđượcmởra,tôivừamớidùngmộtmảnhvảinhúngsápongdánkínlại.

"Cómộtnhàtiểuhọa,"tôinói."AnhtavẫnđếnđâynhưnhữnghọasĩkhácvìcuốnsáchbímậtcủaĐứcvua,vàdượngvớianhtacóthểlàmviệcvớinhauđếnbìnhminh.Anhtarấtgiỏimạvàng.Zarifkínhmếnkhôngmayđó,mộtđêmnọanhtađãrờikhỏiđâyvàchẳngbaogiờvềđếnnhà.Taerằnghọđãgiếtanhta,taythợcảmạvàngtộinghiệpcủata."

--------------------------------

1HainhânvậttrongthiphẩmLeylaoMeinun(LeylivàMejnun)cũngcủaNezami.

2Kitabal-Ruh(Sáchvềlinhhồn):TácphẩmcủatônQayyimAl-Jawziyya(trongđâyđượcviếtthànhEl-jevziyye)trìnhbàyquanniệmcủaHồigiáovềkiếpsautheokinhKoranvàhọcthuyếtcủacácgiáosĩkhác,trongđókhẳngđịnhrằngngườichếtngheđượcvàbiếtrõngườisống.

3TrongtruyềnthốngHồigiáo,SatanđượcgọitheotiếngẲRậplàShaitan.Têngọinàyvốnlàmộttĩnhtừ,cónghĩalà"lạclối"vìShaitanchuyêncámdỗloàingườiđilạclối.KinhKorancòngọiShaitanbằngmộttênkháclàIblis.Pamukgiànhchương47củatiểuthuyếtnàyđểkểvềSatan,chủyếulàdựatheokinhKoran.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương6:TôiLàOrhan

Siyahhỏi:"Cóthựclàhọđãgiếtanhtakhông?"

S

Siyahnàythìcao,gầy,vàhơihoảngsợ.Tôiđangđivềphíachỗhọngồinóichuyệntrongxưởnghọaởtầnghaicócửamàuxanhthìôngngoạitôinói,"Cóthểhọđãgiếtanhta."Rồiôngnhìnthấytôi."Conlàmgìởđâyvậy?"

Ôngnhìntôitheomộtcáchkhiếntôichỉbiếttrèolênđùiôngmàkhôngdámtrảlời.Sauđóôngđặttôixuốngngay.

"HôntaySiyahđi,"ôngbảo.

TôihônmubàntaySiyahvàápnóvàotrántôi.Nókhôngcómùikhóchịu.

"Nóduyênthếnhỉ."Siyahnóivàhônlênmátôi."Maimốtnósẽtrởthànhmộtchàngtraidũngcảm."

"NólàOrhan,sáutuổi.Nócómộtđứaanhnữa,Shevket,bảytuổi.Thằngnhócđóbướngghêlắm."

"CháuđingượctớiconphốcổởAksaray",Siyahnói."Trờithậtlạnh,mọithứphủđầytuyết.Nhưngcóvẻnhưchẳngcógìthayđổicả"

"Ôi!Mọithứđềuthayđổi,mọithứđãtrởnêntồitệhơn",ôngngoạitôinói."Hếtsứctồitệ."Ôngquaysangtôi."Anhconđâu?"

"Anhấyởvớiôngthầynhàmình,ôngthầyđóngsáchấy."

"Vậyconlàmgìởđây?"

"Thầyấybảocon,làmtốtđấy,giờcháuđichơiđượcrồi."

"Rồiconvềđâymộtmìnhà?"Ôngtôihỏi."Anhconphảiđivớiconchứ?"RồiôngnóivớiSiyah."Cómộtthợđóngsáchbạncủata,tụinhỏlàmviệcvớiôngấymộttuầnhailầnsaubuổihọckinhKoran.Tụinólàthợhọcviệccủaôngta.họcnghềđóngsách."

"Cháucóthíchvẽtranhminhhọagiốngôngngoạikhông?"Siyahhỏi.

Tôikhôngtrảlờichúấy.

"Vậyđượcrồi,"ôngtôinói."Giờconđichỗkhácchơiđi."

Hơinóngtừlòthanđểsưởicănphòngquádễchịuđếnđộtôikhôngmuốnrờiđi.Tôiđứngyênmộtláthítmùisơnvàkeo.Tôingửithấycảmùicàphênữa.

"Nhữngviệcminhhọatheocáchmớicóbiểuhiệnmộtcáchnhìnmớikhông?"ôngtôibắtđầu."Đâylàlýdokhiếnhọgiếttaythợmạvàngđángthươngđóbấtchấpchuyệnanhtavẫnlàmviệctheophongcáchcũ.Thậmchítachưadámchắcrằnganhtađãbịgiết,chỉchắcrằnganhtahiệnmấttíchthôi.Họđangminhhọamộtcâuchuyệntưởngniệmbằngthơ,cuốnSur-nama1choĐứcvuatheolệnhcủathầyOsmanTrưởngbanTrangtrí.Mỗinhàtiểuhọalàmviệctạinhàriêngcủahọ.TuynhiênthầyOsmanchiếmmộtchỗtrongxưởnglàmsáchnghệthuậtcủacungđiện.Đểbắtđầutamuốncháuđếnđóquansátmọithứ.Talorằngnhữngngườikia,nhữngtayvẽtiểuhọaấy,đãđitớichỗcãicọvàgiếtlẫnnhau.HọcónghệdanhđượcthầyOsmanđặtchocáchnaynhiềunăm:"Kelebek","Zeytin,""Leylek"...Cháucũngnênđiquansátkhihọlàmviệctạinhà."

Thayvìxuốngcầuthang,tôivònglại.Cótiếngđộngphátratừphòngkếcạnh,cótủâmtường,nơiHayriyengủ.Tôibướcvào.TrongphòngkhôngcóHayriye,chỉlàmẹtôi.Bàbốirốikhithấytôi.Bàđangđứngnửangườitrong

tủ.

"Nãygiờconởđâu?"bàhỏi.

Nhưngbàbiếttôiởđâu.Ởlưngtủcómộtlỗnhỏquađóngườitacóthểnhìnthấyxưởnglàmviệccủaôngngoạitôi,vànếucửaxưởngmởthìthấyđượccảhànhlangrộngvàphòngngủcủaôngtôibênkiahànhlangcạnhcầuthang-dĩnhiênlànếucửaphòngngủcủaôngtôicũngmở.

"Conởchỗôngngoại."tôinói."Mẹơimẹđanglàmgìtrongđấyvậy?

"Mẹchưanóivớiconlàôngngoạicókháchvàconkhôngđượcquấyôngsao?"Bàrầytôi,nhưngkhônglớntiếng,bởibàkhôngmuốnkháchnghe."Họđanglàmgìvậy?"sauđóbàhỏi,giọngngọtngào.

"Họngồi.Nhưngkhôngbàythuốcmàura.Ôngthìnói,cònngườikianghe."

"Ôngkháchngồikiểunào?"

Tôingồixuốngsànvàbắtchướcdángđiệucủavịkhách:"Giờconlàmộtngườinghiêmtranglắmđâynghe,mẹnhìnnè.Connhíumàyngheôngngoạinói,cứnhưconđangngheđọcsửthigiángthếấy.Lâulâuconlạigậtđầu,rấtnghiêmtranggiốngynhưôngkháchđó."

"Xuốngnhàđi",mẹtôinói,tìmHayriyelậptức."

Bàngồixuốngvàbắtđầuviếtvàomộtmẩugiấynhỏtrêncáibànbàđãbàyra.

"Mẹơimẹviếtgìvậy?"

"Nhanhlên.MẹbảoconxuốngnhàtìmHayriyemà?"

Tôixuốngnhàbếp.Anhtôi,Shevket,đãvề.Hayriyeđặttrướcmặtanhấymộtđĩacơmlàmsẵnđịnhdànhchokhách.

"Thằngphảnthùng,"anhtôinói."Màybỏđiđểtaoởlạivớiôngthầy.Taophảimộtmìnhlàmhếtviệcgấpgiấyđểđóngsách.Mấyngóntaytaobầmtímhếtrồi."

"Hayriye,mẹemkêuchịkìa."

"Chừngnàoănxongtaosẽchomàymộttrận",anhtôinói."Màyphảiđềncáitộilườibiếngvàphảnbộicủamày."

KhiHayriyeđikhỏi,anhtôiđứnglênbướcvềphíatôivớivẻđầyđedọa,anhthậmchícònchưaănxongđĩacơm.Tôibỏchạykhôngkịp.Anhấychộplấycổtaytôimàvặn.

"Thôiđi,Shevket,đừng,anhlàmemđau."

"Màycòntrốnviệcrồibỏđichơinữakhông?"

"Không,emkhôngbỏđinữa."

"Thềđi."

"Emthề."

"ThềtrênkinhKoran."

"TrênkinhKoran."

Anhấykhôngbuôngtaytôira.Anhấylôitôiđếntrướccáimâmlớnbằngđồngmàchúngtôidùnglàmbànănvàbắttôiquỳxuống.Anhấyđủkhỏeđểănđĩacơmtrongkhivẫntiếptụcvặncánhtaytôi.

"Dẹptròhànhhạemđi,đồbạochúa,"Hayriyenói.Chịtakhoácáoấmrồiđirangoài."Đểnóyên."

"Loviệccủachịđi,côtớgái,"anhtôinói.Anhấyvẫnvặncánhtaytôi."Chịđiđâuvậy?"

"Muachanh,"Hayriyenói.

"Chịnóidối,"anhtôinói."Trongtủcònđầynhócchanh."

Khianhấythảlỏngtaytôi,tôiđộtnhiênvùngthoátrađược.

Tôiđáanhấyvàchộplấychângiácắmnến,nhưnganhấybổnhàolêntôi,làmtôinghẹtthở.Anhấyđávănggiácắmnến,vàcáimâmđồngrơixuống.

"HaiđứabaylàtaihọaThượngđếgiángxuống!"mẹtôinói.Bàhạthấpgiọngđểkháchkhôngnghe.Làmthếnàobàbăngquacánhcửamởcủaxưởngvẽ,quahànhlang,vàxuốngcầuthangmàkhôngbịSiyahthấy?

Bàtáchchúngtôira."Haiđứatiếptụclàmkhổmẹ,phảikhông?"

"Orhannóidốithầyđóngsách,"Shevketnói."Nóbỏconởlạilàmhếtmọichuyện."

"Sụyttt!"mẹnói,tátanhấymộtcái.

Bàđánhanhấynhẹhều.Anhkhôngkhóc."Conmuốnbavề",anhấynói."ChừngnàobavềbasẽlấylạicâygươmcóchuôinạmngọccủachúHasan,rồinhàmìnhlạidọnvềsốngvớichúHasan."

"Immồm"'mẹtôinói.BấtngờbànổigiậnđếnđộbànắmcánhtayShevketvàlôianhngangnhàbếp,quacầuthangtớicănphòngquayraphíacóbóngmátcủakhoảngsân.Tôiđitheo.Mẹtôimởcửa.Khithấytôi,bànói,"Vàotrong,cảhaiđứa".

"Nhưngconcólàmgìđâu,"tôinói.Nhưngtôicũngbướcvào.Mẹđóngcửalạisaulưngchúngtôi.Dùtrongphòngkhôngtốiđen-cóánhsángyếuớtlenquanhữngkhecửachớpđốidiệnvớicâylựuởsânsau-nhưngtôithấysợ.

"Mởcửarađimẹ,"tôinói."Conlạnh."

"Dẹpcáitròrênrỉđi,thằngnhátgan,"Shevketnói."Chútxíumẹmởliềnmà."

Mẹmởcửa."Cácconcóchịungoanngoãnđànghoàngchođếnkhikháchvềkhông?"bànói."Đượcrồi,tụiconsẽngồitrongbếpcạnhbếplòchođếnkhiôngSiyahvề,màcácconkhôngđượclênlầu,hiểukhông?

"Trongđâychánlắm,"Shevketnói."Hayriyeđiđâuvậymẹ?"

"Đừngcóxenvàochuyệnngườikhácđingoài",mẹnói.

Chúngtôinghemộtcontronglũngựahíngoàichuồng.Conngựalạihí.Nókhôngphảilàconngựacủaôngngoạitôi,màcủaSiyah.Chúngtôimệtvìvuiđùa,nhưthểđólàmộtngàyđẹp.Mẹmỉmcười,vàmuốnchúngtôicũngmỉmcười.Bướctớihaibước,bàmởcửachuồngngựavốnđốidiệnvớicầuthangbênngoàinhàbếp.

"Xuỵt",bàkêuchõvàochuồngngựa.

BàquayquadẫnchúngtôivàonhàbếpđầychuộtvàmùidầumỡcủaHayriye.Bàbắtchúngtôingồixuống."Ngồiyênđâychotớikhikháchravề.Màcũngđừngđánhnhaukẻongườitalạinghĩlàtụiconhư."

"Mẹơi,"tôinóivớibàtrướckhibàđóngcửanhàbếp."Conmuốnnóicáinàychomẹnghe:Ngườitagiếtôngthợmạvàngcủaôngngoạirồi."

--------------------------------

1CóhaibảnSur-nama(cònviếtlàSumama-iHumayun),mộtvềcáclễhộidướitriềuvuaArmetIII(1673-1736)đượchoàntấtnăm1720,vàmộtvềlễhộidướitriềuvuaMuradIII(1574-1595)hoàntấtnăm1582.Cảhaiđềucónhiềuminhhọa.TranhtrongcuốnthứnhấtđãchịuảnhhưởngcủahộihọaphươngTâynênởđâytácgiảmuốnnóiđếncuốnthứnhì.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương7:TôiĐuợcGọiLàSiyah

KhilầnđầunhìnthấyconnàngtôibiếtngayrằnglâunaytôinhớvềkhuônmặtShekuremộtcáchsailầm.GiốngnhưkhuônmặtcủaOrhan,mặtnànggầy,dùcằmnàngdàihơnhìnhảnhtôicònnhớ.Dođómiệngcủangườitôiyêuchắcchắnnhỏvàhẹphơntôihìnhdung.Trongmườihainăm,khilangbạthếtthànhphốnàyđếnthànhphốkhác,tôiđãmởrộngmiệngcủaShekurevìkhaokhátvàđãtưởngtượngđôimôicủanàngkhêugợihơn,đầyđặnvàhấpdẫnhơngiốngmộtquảdâutâytochínmọng.

K

GiátôimangtheobênmìnhchândungcủaShekuređượcvẽtheophongcáchcủanhữngbậcthầyVenice,thìchắctôiđãkhôngcảmthấymấtmátđếnthếtrongnhữngchuyếnđidàikhitôihầunhưkhôngthểnhớlạingườimìnhyêudấu,ngườimàkhuônmặttôiđãđểlạiởđâuđóphíasau.Vìnếukhuônmặtcủangườiyêucònghikhắcmãitrongtráitimanh,thìthếgiớinàyvẫnlànhàcủabạn.

ViệcgặpđứaconútcủaShekurerồinóichuyrệnvớinó,nhìnsátkhuônmặtnóvàhônnó,đãdấylêntrongtôimộtcảmgiácbồnchồnđặctrưngcủavậnrủi,củanhữngkẻgiếtngườivànhữngkẻcótội.Mộtgiọngbêntrongthôithúctôi,"Nhanhlên,đigặpnàngđi."

Trongchốclát,tôithầmnghĩđếnviệcrờikhỏichỗcủaEnishtecủatôivàmởtungcánhcửadọctheohànhlangrộngnày,tôiđãđếmchúngquakhóemắt,nămcánhcửatối,mộttrongsốđódĩnhiênmởracầuthang-chođếnkhitôitìmthấyShekure.Nhưng,tôiđãbịxacáchngườitôiyêutrongsuốtmườihainămvìtôiđãbấtcẩnđểlộnhữnggìtrongtimmình.Tôiquyếtđịnhthậntrọngchờđợi,lắngngheEnishtecủatôitrongkhichiêmngưỡngnhữngđồvậtmàShekuređãđụngvàovàchiếcgốilớnmàaibiếtcôấyđã

nằmlênbaonhiêulần.

DượngkểvớitôirằngĐứcvuamuốncuốnsáchđượchoàntấtđúnghạncholễkỷniệmmộtngànnămHegira1.Đứcvuacủachúngtôi,Ngườichechởthếgiới,muốnchứngtỏrằngtrongnămthứmộtngàncủalịchHồigiáo,NgàivàđấtnướccủaNgàicóthểsửdụngnhữngphongcáchcủangườiTâyvựcnhưchínhdânTâyvực.BởivìNgàicũngđãcholàmmộtcuốnSur-nama,Đứcvuachuẩnyrằngnhữngnhàtiểuhọabậcthầy,nhữngngườimàNgàibiếtlàhếtsứcbậnrộn,đượcphéprútvềlàmviệcởnhàriêngchoyêntĩnhthayvìlàmviệcgiữađámđôngtạixưởngvẽ.DĩnhiênNgàicũngbiếtrõrằngtấtcảbọnhọđềuthườngxuyênbímậtđếnthămEnishtecủatôi.

"CháunênđếnthămthầyOsmanTrưởngbanTrangtrí",Enishtenói."Mộtsốngườinóirằngôngđãmù,ngườikhácchorằngôngđãlẫn.Tathìcholàôngvừamùvừalẫn."

BấtchấpthựctếrằngEnishtecủatôikhôngcódanhtiếnglànhàminhhọabậcthầyvàđâyhoàntoànkhôngphảilàlãnhvựcsởtrườngcủaông,ôngvẫnđiềuhànhđượcmộtbảnthảocóminhhọa.TrênthựctếđiềunàylàdosựchophépvàkhíchlệcủaĐứcvua,mộttìnhhuốngmàdĩnhiêngâycăngthẳngchomốiquanhệgiữaôngvớilãosưphụOsman.

Nghĩvềthờithơấu,tôiđểchotâmtrímìnhbịhútvàođồđạcvàvậtdụngtrongnhà.TừmườihainămtrướctôivẫnnhớtấmthảmtrảisànbằnglenxanhxứKula,chiếcbìnhđựngnướcbằngđồng,khayvàbộtáchuốngcàphê,cáixôbằngđồngvànhữngtáchuốngcàphêthanhtúchắclàđượcmangvềtừtậnTrungHoaquađườngBồĐàoNha,nhưbàdìquácốcủatôiđãkhoenhiềulần.Nhữngmónđồnày,nhưchiếcbànthấpđểđọcsáchcóchânhìnhchữXkhảmxàcừ,cáigiámángkhănxếpđượcđóngđinhvàotường,chiếcgốinhungđỏmàngaykhichạmvàolàtôinhớlạiđượcsựmượtmàcủanó,đềutừngôinhàởAksaraynơitôitrảiquathờithơấuvớiShekure,chúngvẫnmangđiềugìđócủaniềmhạnhphúclớnlaotừnhữngngàytôicònvẽtranhtrongngôinhàđó.

Vẽtranhvàniềmhạnhphúc.Tôimuốncácđộcgiảyêuquýcủatôi,

nhữngngườiquantâmđếncâuchuyệnvàsốphậncủatôihãyghinhớhaiđiềunày,vìchúnglàkhởiđầuchothếgiớicủatôi.Cólúc,tôiđượctoạinguyệnởđây,giữanhữngcuốnsách,nhữngcâycọđểviếtthưphápvànhữngbứctranh.SauđótôivướngvàotìnhyêuvàbịtrụcxuấtkhỏiThiênđàngnày.Trongnhữngnămchịuđựngsựđàyảivìtình,tôithườngnghĩmìnhphảithựcsựmangơnShekurevàtìnhyêutôidànhchonàngsâunặngnhưthếnàobởivìchúngđãgiúptôithíchnghimộtcáchlạcquanvớicuộcđờivàthếgiới.Bởivì,vớisựngâythơtrẻconcủamình,tôitinchắcrằngtìnhyêucủatôisẽđượcđáptrả,dovậymàtôitrởnênquáyêntâmvàxemthếgiớinàylàmộtnơitốtđẹp.Bạnthấyđó,chínhvớitháiđộnghiêmtúcnàymàtôigắnbómìnhvớinhữngcuốnsáchvàyêuchúng,yêuviệcđọcmàhồiđóEnishteđòihỏiởtôi,nhữngbuổihọcgiáolýcùngviệcvẽtranhvàminhhọacủatôi.Nhưngnếusởdĩtôicóđượcnửađầunềngiáodụcvuitươi,tốtđẹpvànhiềutráiquảlànhờtìnhyêucủatôidànhchoShekure,thìtôicóđượccáikiếnthứcđentốivốnđầuđộctôisuốtthờigiansauđólàbởitôibịcựtuyệt;nỗithèmkhátcủatôivàonhữngđêmgiárétmuốnđượcphunravàbiếnmấtnhưnhữngngọnlửađangtàndầntronglòsắtcủamộtquántrọ,cứmơđimơlạisaumộtđêmyêuđươngthấymìnhđanglaoxuốngmộtvựcthẳmcôđơncùngvớibấtcứngườiđànbànàonằmbêncạnhtôi,vàýniệmrằngtôichỉlàthứvôgiátrị-tấtcảthứđólàdoShekuremangtới.

"Cháucóbiếtrằng,"Enishtecủatôirấtlâusaunàycónói,saukhichếtlinhhồnchúngtacóthểgặplinhhồncủanhữngđànôngvàđànbàtrongthếgiớinày,nhũngngườivốnđangngủbìnhyêntrêngiườngcủahọkhông?"

"Không,cháukhôngbiết."

"Chúngtathựchiệnmộtchuyếnhànhtrìnhdàisaukhichết,vìvậytakhôngsợchết.CáitasợlàchếtmàchưahoàntấtcuốnsáchnàychoĐứcvua."

Mộtphầntrongtôicảmthấytôimạnhhơn,hợplýhơnvàđángtincậyhơnEnishtecủatôi,vàmộtphầnkháclạiđangnghĩvềgiácủachiếcáotrùmmàtôiđãmuatrênđườngđếnđâyđểgặpconngườitừngngănkhôngchotôi

hỏicướicongáiôngấy,vàcũngnghĩđếncáikhớpbạcvớibộyênlàmthủcôngchoconngựamàngaysaukhixuốngnhà,tôiđãdắtrakhỏichuồngcưỡiđi.

Tôinóivớiông,tôisẽbáolạichoôngmọithứtôihọcđượctrongnhữngcuộcviếngthămcácnhàtiểuhọa.Tôihôntayôngvàápnólêntrán.Tôiđixuốngnhà,bướcrasân,cảmđượccáilạnhcủatuyếttrùmlêntôi,chấpnhậnrằngtôikhôngphảimộtđứatrẻmàcũngkhôngphảimộtônggià:Tôivuisướngcảmnhậnđượcthếgiớitrêndathịttôi.Khitôiđóngcửachuồngngựa,mộtcơngiónhẹthổiqua.Tôicầmcươngdẫnconngựatrắngbướctheolốiđilátđáđếnphầnsânđất,vàcảhaichúngtôicùngrùngmình:Tôicảmthấynhưthểnhữngđôichânsănchắc,mạnhmẽcủanó,sụbồnchồnvàtínhbướngbỉnhcủanólàcủachínhtôi.Ngaykhichúngtôirađếnđườngtôisắplẹlàngnhảylênlưngngựavàbiếnmấtởcuốiconđườnghẹpnhưmộtkỵsĩtrongtruyềnthuyết,khôngbaogiờquaylạinữa,thìmộtphụnữtolớn,mộtchịDoTháimặctoànmàuhồngvàmangmộtcáibịlớn,chẳngbiếttừđâuhiệnravàbắtchuyệnvớitôi.Chịtatolớndềnhdàngnhưmộtcáitủđứng.Nhữngchịtavuinhộn,sốngđộng,thậmchícònnhínhảnh.

"Chàngtraidũngcảm,ngườihùngtrẻtuổi,tôithấyanhđúnglàđẹptrainhưngườitađồnđại,"chịtanói."Anhcóvợchưa?Haycònđộcthân?AnhcóthểhạcốmuatừEsther,ngườibánrongưutúcủaIstanbulmộtchiếckhăntaylụađểtặngngườiyêubímậtcủaanhkhông?"

"Không."

"MộtkhănquàngvaiđỏbằnglụaAtlas?"

"Không."

"Đừngcócứquát"không"vớitôinhưthế!Làmsaomàconngườiquảcảmnhưanhlạikhôngcómộtngườiyêuhayngườitìnhbímậtnào?Aimàbiếtcóbaonhiêutrinhnữmắtlonglanhđangkhaokhátanhkiachứ?"

Thânhìnhchịtakéodàigiốngnhưvócdángmảnhdẻcủamộtnghệsĩ

nhàolộnvàchịtanghiêngmìnhvềphíatôitrongmộtđộngtácduyêndáng.Đồngthời,vớisựkhéoléocủamộtnhàảothuậtcóthểđộtnhiênlôiratừkhoảngkhôngđủthứ,chịtalàmcholáthưxuấthiệntrêntay.Tôilénchộplấynó,vàcứnhưtôiđãtậpdượtchogiâyphútnàytrongnhiềunăm,tôivộivàngvàkhéoléonhétnóvàochiếckhănquàngquấntừvaixuốnghông.Đólàmộtláthưdày,cócảmgiácgiốngnhưlửaápvàolàndalạnhbuốtbênhông,giữalưngvàbụngtôi.

"Đinướckiệu,"chịhàngrongEsthernói."Tớigócđườngrẽphải,đitheovòngcungcủabứctườngvàcứđinướckiệu,nhưngkhiđếnchỗcâylựuthìquaylạivànhìnvàongôinhàanhvừarờikhỏi,ngaycửasổbênphảianh."Chịtađitiếpconđườngcủamìnhvàkhuấtdạngtrongchốclát.

Tôileolênlưngngựa,nhưnglóngngóngnhưngườimớicưỡingựalầnđầu.Timtôiđậpthìnhthịch,đầuóctôiđầykíchđộng,haibàntaytôiquêncáchđiềukhiểndâycương,nhưngkhihaichântôikẹpchặtmìnhngựa,lýtrílànhmạnhvàkỹnăngđãđiềukhiểnđượccảconngựalẫnbảnthântôi,vànhưEstherđãchỉdẫn,conngựakhônngoancủatôiđinướckiệuđềubướcvà,đángyêulàmsao,chúngtôirẽphảivàomộtconphốnhỏ!

Chínhlúcđótôicảmthấycóthểtôiđẹptraithực.Nhưtrongnhữngcâuchuyệncổtích,từsaumỗitấmrèmvàmỗicửasổmắtcáomộtphụnữbẽnlẽnđangdõitheotôivàtôicảmthấymìnhcóthểbốccháylầnnữavớicùngngọnlửatừngthiêuhủytôingàytrước.Đâycóphảilàđiềutôitừngkhaokhát?Cóphảitôilạingãgụclầnnữatrướccănbệnhmàtôiđãchịuđựngtrongtừngấynămkhông?Ánhmặttrờithìnhlìnhxuyênquađámmâykhiếntôigiậtmình.

Câylựunằmchỗnào?Nócóphảilàcáicâymảnhmai,ủrũnàykhông?Đúngrồi!Tôihơixoayngườisangphảitrênyênngựa.Tôithấymộtcửasổđàngsautàngcây,nhưngkhôngcóaiởđó.TôiđãbịcáichịEstherđólừarồi!

Ngaykhitôinghĩthếthìnhữngcánhcửarèmbámđầybăngcủaôcửasổmởtungravớimộttiếngbậtlớnnhưđangphátnổ,vàsaumườihainăm,

tôilạithấykhuônmặttuyệtvờicủangườitôiyêudấusaunhữngnhánhcâyphủtuyết,giữakhungcửasổđóngđầybăngtuyếtphảnchiếulấplánhtrongnắngđó.

Ngườiyêudấumắtđencủatôiđangnhìntôihaynhìnvàocuộcsốngkhácđằngsautôi?Tôikhôngxácđịnhđượcnàngđangbuồnhaymỉmcườihaymỉmcườimộtcáchbuồnrầu.Conngựangungốc,khôngquantâmđếnnỗilòngtôi,đichậmlạinào!Tôibìnhtĩnhxoayngườitrênyênlầnnữa,dánchặttianhìnkhaokhátlâuhếtmứccóthểvàokhungcửađóchođếnkhikhuônmặtbíẩn,thanhtúvàhốcháccủanàngbiếnmấtđằngsaunhữngnhánhcây.

Rấtlâusau,saukhimởláthưcủanàngvànhìnbứcminhhọabêntrong,tôinghĩviệctôigặpnàngtạicửasổtrênlưngngựalạigiốnglàmsaocáigiâyphútđó,đãđượcvẽcảngànlần,trongđóHusrevđếngặpShirindướicửasổphòngnàng-riêngtrongtrườnghợpcủachúngtôithìcócâylựuusầuchenvàogiữa.Khitôinhậnrasựtươngđồngnày,ôi,tôiđãbùngcháyđếnthếnàovìtìnhyêunhưhọmôtảtrongnhữngcuốnsáchmàchúngtanângniuvàyêuthíchlàmvậy.

--------------------------------

1Hegira:cuộcdicưcủaMuhammadvàcácđồđệđếnthànhMedinanăm622,nămnàyđượccoilànămthứnhấttronglịchHồigiáo.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương8:TôiLàEsther

TôibiếttấtcảcácvịđềutựhỏiShekuređãviếtnhữnggìtrongláthưtôichuyểnchoSiyah.Vìđâycũnglàđiềutòmòcủatôi,tôiđãhọcđượcmọithứcầnbiết.Vậynếucácvịmuốnbiết,hãygiảvờnhưđanglậtngượcnhữngtrangcủacâuchuyệnvàđểtôikểchocácvịnghenhữnggìxảyratrướckhitôigiaoláthưđó.

T

Bâygiờ,trờiđangtốidần,tôiđãtrởvềnhàchúngtôiởkhuDoTháinhỏbécổkínhởcửasôngHalicvớiôngchồngNesimcủatôi,haingườigiàđanghồnghộcthở,cốgiữấmbằngviệcđútthêmcủivàolò.Đừngđểýchuyệntôitựgọimình"già".Khitôichấtnhữngmónhàngcủatôi-cảnhữngmónrẻtiềnlẫnquýgiá,chắcchắnlàđểdụdỗcácbànhưnhẫn,bôngtai,dâychuyềnvàđồtrangsứcrẻtiền-vàonhữngchồngkhăntaylụa,găngtay,khăntrảigiườngvàvảimayáosơmiđủmàuđượcgửiquanhữngcontàuBồĐàoNha,khitôikhoáclênvaicáibịđó,thìEstherlàmộtcáimuôivàIstanbullàmộtcáiấmđunnước,khôngcómộtconphốnàotôikhôngqua.Khôngcómộtchuyệnngồilêđôimáchhaymộtláthưnàomàtôikhôngmangtừnhànàysangnhàkhác,vàtôiđãđóngvaibàmốichophânnửacáccôgáichưachồngởIstanbul,nhưngtôikhôngbắtđầuvụkểlểdàidòngnàyđểkhoáclácđâu.Nhưtôinói,chúngtôiđangnghỉngơivàobuổitốivàcốccốcaiđóđangđứngngoàicửa.TôiđiramởcửavàthấyHayriye,côgáinôlệngờnghệchđó,đangđứngtrướcmặt.Côtacầmmộtláthưtrêntay.Tôikhôngdámchắclàdolạnhhaydokíchđộng,nhưngcôtaruncảngườikhigiảithíchnhữngýmuốncủaShekure.

ThoạttiêntôichorằngláthưnàysẽđượcgửichoHasan,điềuđógiảithíchvìsaotôiquákinhngạc.CácvịđãbiếtvềôngchồngcủaShekurexinhđẹpmà,anhtakhôngtrởvềsauchiếntranh-theotôicáimạnganhtađãkết

thúctừlâurồi.Cácvịcũngbiết,ngườichinhphukhôngbaogiờtrởvềđócũngcómộtđứaemtraisitình,nồngnhiệttênlàHasan.VìvậyhãyhìnhdungsựngạcnhiêncủatôikhithấyrằngláthưcủaShekurekhôngcóýdànhchoHasan,màchomộtngườikhác.Láthưnàynóigì?Estherđiênlênvìtòmò,vàcuốicùngtôiđãxoayxởđọcđượcnó.

Nhưngchaoôi,chúngtakhôngbiếtrànhnhauđếnthế,đúngkhông?Thậtlòngmànói,tôihếtsúclúngtúngvàlolắng.Cácvịsẽchẳngbaogiờbiếttôiđãđọcláthưnàynhưthếnàođâu.Cólẽcácvịsẽchêcườivàxemthườngtôivìthóichộnrộn-nhưthểchínhquívịkhônghềthócmáchnhưnhữngbácphócạovậy.Tôichỉkểlạichocácvịnhữnggìtôibiếtquaviệcđọcláthư.ĐâylànhữnggìShekurengọtngàođãviết:

Siyahkínhmến,anhlàvịkháchđếnchơinhàemvìcóquanhệthânthiếtvớichaemNhưngđừngmongđợiemgậtđầu.Nhiềuviệcđãxảyratừkhianhrađi.Emđãlấychồng,vàcóhaicontraimạnhkhỏe,dũngcảm.MộtđứalàOrhan,làđứaanhthấyvừamớiđếnxưởngvẽ.Trongkhiemchờđợichồngemtrởvềtrongsuốtbốnnămqua,emchẳngnghĩđếngìkhác.Cóthểemcảmthấycôđơn,tuyệtvọngvàyếuđuốikhisốngvớihaiđứaconvàngườichagià.Emthấythiếuvắngsứcmạnhvàsựchechởcủangườiđànông,nhưngkhôngchophépainghĩrằnghọcóthểlợidụnghoàncảnhcủaem.Vìthếemsẽrấtvuinếuanhđừngđếnthămchúngemnữa.Trướcđâyanhđãtừnglàmemkhóxử,vàsauđóemđãphảichịunhiềuđaukhổđểlấylạidanhdựtrongmắtchaem!Cùngvớiláthưnày,emcũnggửilạibứctranhanhđãvẽvàgửichoemkhianhcònlàmộtchàngtraibốcđồngnhưngcònthiếukhônngoan.Emlàmđiềunàyđểanhkhôngcònấpủbấtkỳhyvọngsailầmnàohoặchiểusaibấtcứgiấuhiệunào.Quảlàsailầmkhitinrằngngườitacóthểyêukhinhìnmộtbứctranh.Tốtnhấtlàanhnênthôihẳnđừngđếnnhàchúngemnữa.

Shekuretộinghiệpcủatôi,emkhôngphảimộtnhàquýtộcmàcũngkhôngphảilàtổngtrấnvớimộtcondấulykỳđểđónglênláthưcủaem!Ởcuốitrang,côấykýmẫutựđầucủatêncô,nótrôngnhưmộtconchimnhỏbésợhãi.Khôngcógìhơn.

Tôivừanóitớicondấu1.Cólẽcácvịđangtựhỏilàmcáchnàotôimởvàdánlạinhữngláthưniêmbằngsápnày.Nhưngthựctếláthưhoàntoànkhôngđượcniêmgìcả."MụEstherđólàmộtngườiDoTháimùchữ,"Shekurethânmếncủatôiđãnghĩnhưvậy."Mụấykhôngbaogiờhiểuđượctaviếtgìđâu".Quảthựctôikhôngđọcđượcnhữnggìviếttrongđó,nhưngtôiluônluôncóthểnhờngườikhácđọcgiùm.Vàđốivớinhữnggìkhôngđượcviếtra,tôivẫncóthểsẵnsàngtự"đọc"được.Cácvịbốirối,đúngkhông?

Hãyđểtôitrìnhbàytheokiểunày,nhưthếthậmchíkẻnguđầnnhấtcũngsẽhiểu:

Mộtláthưkhôngchỉđượctruyềnđạtbằngcácconchữ.Mộtláthư,giốngnhưcuốnsách,cóthểđọcđượcbằngcáchngửi,sờmó,vuốtve.Vìthếngườithôngminhsẽnói,"Vậytiếptụcđi,đọccoithưnóigìvớibạn!"trongkhikẻchậmhiểusẽnói,"Vậytiếpđiđọccoihắnviếtgìtrongđó"GiờhãylắngnghenhữngđiềukhácmàShekuređãnói:

1.DùemđãbímậtgửiláthưnàybằngcáchnhờEsther,ngườiđãbiếnviệcphátthưthànhmộtvấnđềthươngmạivàthóiquen,nhưngemchothấyrằngemkhôngcóýđịnhchegiấuđiềuđómộtchútnào.

2.Việcemđãgấpnólạinhưmộtcáibánhnướngquảthựcngụýbímậtvàhuyềnbí.Nhưngbứcthưkhôngbịniêmkínvàcómộtbứctranhtogửikèm.Hàmýrõrànglà,"Xinhãygiữbímậtcủachúngtabằngmọigiá,"vốnphùhợpvớimộtlờimờigọitìnhyêuhơnlàmộtláthưcựtuyệt.

3.Hơnnữa,mùicủaláthưkhẳngđịnhlốigiảithíchnày.Hươngthơmnàyđủnhẹđểtạosựmơhồ-phảichăngcôtađãcốtìnhtẩmnướchoacholáthư?-nhưngđủcámdỗđểthổibùnglênsựtòmòcủangườiđọc-đâylàmùithơmcủanướchoahaymùicủabàntaynàng?Vàmộtmùithơmvốnđủđểlàmhàilòngngườiđànôngtộinghiệpđãđọcláthưnàychotôinghe,chắcchắnsẽcócùngtácđộngđốivớiSiyah.

4.TôilàEsther,ngườikhôngbiếtđọcmàcũngkhôngbiếtviết,nhưng

đâylàđiềutôibiết:dùdòngchữvànétchữcóvẻnóirằng"Ôi,tôiđangvội,tôiviếtcẩuthảvàkhôngchúýcẩnthận,"songnhữngchữnàyvốnríurítmộtcáchtaonhãnhưthểđangchìmvàolàngiónhẹ,lạitruyềnđạtmộtthôngđiệphoàntoàntráingược,thậmchícụmtừcủacôấy"vừamớiđến"khinóitớiOrhanngụýrằngláthưđãđượcviếtngaygiâyphútđó,đểlộmộtmánhkhóerõràngnhưsựcẩnthậnchứatrongmỗidòng.

5.BứctranhđượcgửikèmláthưmôtảnàngShirinxinhđẹpnhìnhìnhảnhchàngHusrevđẹptraivàyêungay,nhưđượckểtrongcâuchuyệnmàthậmchítôi,EstherngườiDoThái,cũngbiếtrõ.MọicôgáibịtìnhphụởIstanbulđềuthíchcâuchuyệnnày,nhưngtôichưatừngthấyaigửiđimộtbứctranhminhhọaliênquanđếnnó.

Điềunàylúcnàocũngcóthểxảyravớicácvị,nhữngngườimaymắnbiếtchữ:Mộtthiếunữvốnkhôngbiếtchữnhờcácvịđọcmộtláthưtìnhcôấynhậnđược.Láthưquágâyngạcnhiên,linhđộngvàbốirốiđếnđộchủnhâncủanó,dùlúngtúngtrướcviệcbịcácvịchiasẻbímậtvềnhữngchuyệntìnhcảmriêngtưnhấtcủacôta,xấuhổvàlolắng,nhưngvẫnyêucầucácvịđọclạiláthưmộtlầnnữa.Cácvịđọcnólầnnữa.Cuốicùng,cácvịđọcláthưquánhiềulầnđếnđộcảhaithuộclòngnó.Rồingaysauđócôtasẽcầmláthưvànói,"Anhấynóicâuđóởchỗnàyhả?"và"Anhấynóicâuđóchỗkiasao?"Khicácvịchỉranhữngchỗtươngứng,côtasẽnghiềnngẫmnhữngđoạnđó,tuyvẫnkhôngthểhiểunhữngchữviếtởđó.Khicôtanhìnvàonhữngconchữcongcong,đôikhitôiquáxúcđộngđếnđộquênrằngmìnhcũngkhôngbiếtđọchoặcviếtvàcảmthấynỗithôithúcmuốnômchặtnhữngcôgáimùchữđangrỏnướcmắtxuốngtranggiấyđó.

Rồicũngcónhữngngườiđọcthưthậtsựđángghét;cầumongcácvịđừnggiốngaitrongsốđó:Khicôgáicầmláthưtrongtayđểđượcsờnólầnnữa,ướcaonhìnngắmnómàkhônghiểuchữnàonằmởđâu.nhữngkẻkhóưanàythườngnóivớicô,"Côđịnhlàmgìnữa?Côkhôngbiếtđọc,cômuốncoicáigìnữa?"Mộtsốhọthậmchícònkhôngtrảlạiláthư,rồicưxửvớinócứnhưnólàcủahọ.Nhiềulần,nhiệmvụbắtchuyệnvớihọvàđòilạiláthưlạirơivàotôi,Esther.Tôilàloạiphụnữtửtếnhưvậyđó.NếuEstherthích

cácvị,côấycũngsẽđếngiúpđỡcácvị.

--------------------------------

1BảntiếngAnhdùngchữSeal,vừacónghĩalàcondấu,vừalàdấuniêmphong.Thờixưangườitaniêmphongbằngcáchđổmộtítsápgắnhaimépphongbìlạirồiápcondấuriêngcủamình(thườnglàmặtcủachiếcnhẫn)vàolớpsápnóng.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương9:Tôi,Shekure

Ồ,tạisaotôilạiởđóbêncửasổngaykhiSiyahcưỡiconngựatrắngcủaanhấyphóngqua?Tạisaotôimởcánhcửarèmtheotrựcgiácđúnggiâyphútấyvàđămđămnhìnanhấyhồilâunhưvậytừphíasaunhữngcànhlựuphủtuyếtđó?Tôikhôngthểnóichắcvớibạn.TôiđãnhờHayriyenhắnchoEsther.DĩnhiêntôibiếtrõrằngSiyahsẽđitheolốiđó.Trongkhiđó,tôimộtmìnhlênphòngcótủchìmvàcửasổnhìnracâylựuđểkiểmtranhữngkhăntrảigiườngtrongrương.Trongcơnbốcđồng,vàngayđúnggiâyphútđótôiđẩybậtcánhcửarèmbằnghếtsứcmìnhvàánhnắngtrànngậpcănphòng:Đứngnơicửasổ,tôimặtđốimặtvớiSiyah,ngườigiốngnhưmặttrờilàmlóamắttôi.Ôi,điềuđóthậtđángyêu.

Anhấyđãlớnvàchínchắn,đãmấtđivẻkhẳngkhiuvụngvềthờitrẻ,anhấyđãtrởthànhmộtngườiđànôngquyếnrũ.NghenàyShekure,tráitimtôiđãthựcsựbảotôi,anhấykhôngchỉđẹptrai,hãynhìnvàomắtanhấy,anhấycótráitimcủamộtđứatrẻ,tinhkhiếtnhưthế,côđơnnhưthế:Hãycướianhấyđi,tuynhiêntôiđãgửianhấymộtláthưtrongđótôichoanhấymộtthôngđiệphoàntoànngượclại.

Dùanhấylớnhơntôimườihaituổi,nhưngkhimớimườihai,tôiđãchínchắnhơnanhấy.Hồiđó,thayvìđứngthẳngvàđườnghoàngtrướcmặttôitheokiểuthíchhợpvớimộtngườiđànôngvàthôngbáorằnganhấysẽlàmđiềunàyđiềunọ,nhảytừchỗnàyhoặcleovàothứkia,thìanhấychỉvùimặtvàocuốnsáchhoặcbứctranhnàođó,ẩnmìnhnhưthểmọithứđềulàmanhlúngtúng.Rồianhấycũngđemlòngyêutôi.Anhvẽmộtbứctranhthổlộtìnhyêucủaanh.Lúcđócảhaichúngtôiđềuđãchínchắn.Khitôimườihai,tôicócảmgiácSiyahkhôngcòncóthểnhìnvàomắttôiđượcnữa,nhưthểanhấysợtôipháthiệnrarằnganhyêutôi.Chẳnghạn,anhấycóthểnói"Đưachoanhcáidaocánngàđó,"mắtnhìncondaomàkhôngnhìntôi.

Vídụ,nếutôihỏianhấy,"Anhthíchnướcquảanhđàokhông?"Anhấykhôngthểđơngiảnrahiệuđồngýbằngmộtnụcườidịudànghaycáigậtđầu,nhưchúngtathườnglàmkhimiệngcònđầythứcăn.Thayvìthếanhấylạigàolên"Phải"hếtsứcmình,nhưthểđangcốnóichuyệnvớimộtngườiđiếc.Anhấysợnhìnvàomặttôi.Tôilàmộtthiếunữđẹpcựckỳ.Bấtcứngườiđànôngnàonhìnthấytôi,thậmchíchỉmộtlần,từxa,hoặcquatấmmànhérahaycánhcửamởtoang,haythậmchíquanhữnglớpkhăntrùmđầubìnhthườngcủatôi,đềulậptứcyêutôi.Tôikhôngphảilàkẻkhoekhoang,tôigiảithíchđiềunàyđểbạnhiểucâuchuyệncủatôivàcóthểchiasẻnhiềuhơnnỗisầumuộncủatôi.

TrongchuyệnkểnổitiếngvềHusrevvàShirin,cómộtphútgiâymàSiyahvàtôitranhluậnrấtchitiết.BạncủaHusrev,Shapur,cóýlàmchoHusrevvàShirinyêunhau.NgàynọShirintháptùngmộtchuyếndungoạnmiềnquêvớicáccôngnươngtrongtriều,khiđónàngthấymộtbứctranhvẽHusrevmàShapurbímậttreotrênmộtcànhcâymànhómdungoạndừnglạinghỉchânngaybêndưới.NhìnbứctranhvẽchàngHusrevtuấntútrongkhuvườnxinhđẹpđó,Shirinđemlòngyêungay.Nhiềubứctranhđãmôtảphútgiâynày-hoặc"cảnh"nhưcácnhàtiểuhọathườnggọi-trongđóđặctảcáivẻchiêmngưỡngvàlúngtúngcủaShirinkhinàngngướcnhìnhìnhảnhHusrev.KhiSiyahcònlàmviệcvớichatôi,anhấyđãthấybứctranhnàynhiềulầnvàđãhailầnsaochépchínhxácbằngcáchnhìnnguyênbảnđểvẽlại.Saukhiyêutôi,anhấysaothêmmộtbứcchoriêngmình.

Nhưnglầnnày,thếvàochỗcủaHusrevvàShirin,anhvẽchínhanhvàtôi,SiyahvàShekure.Nếukhôngcónhữngchúthíchbêndướicácnhânvậtthìchắcchỉcótôimớibiếtngườiđànôngvàthiếunữtrongbứctranhlàai.Bởivìthỉnhthoảngkhichúngtôivuiđùaloanhquanh,anhấyđãvẽchúngtôitrongcùngcáchthứcvàmàusắc:Tôitoànmàuxanh,anhấytoànđỏ.Vànếuđiềunàychưađủbiểulộ,anhấysẽghitênchúngtôibêndướihìnhvẽ.Anhấyđểbứctranhởchỗtôisẽnhìnthấyrồibỏđi.Anhấytheodõixemtôiphảnứngrasaotrướctácphẩmcủaanhấy.

TôibiếtrõrằngtôikhôngthểyêuanhấynhưShirin,nêntôigiảnhư

khôngbiết.VàobuổitốicáingàyhèSiyahđưachotôibứctranh,tronglúcchúngtôicốgiảikhátbằngnướcquảanhđàochuaướpnướcđáđượccholàmangsuốttừnúiUlubăngtuyếtvềtôinóivớichatôirằnganhđãtỏtìnhvớitôi.VàolúcđóSiyahvừatốtnghiệptrườnggiáolý.Anhđidạyởnhữngkhuxaxôivàvìtháiđộcươngquyếtcủachatôihơnlàvìmongmuốncủaanh,SiyahđãnỗlựcđểcóđượcsựđỡđầucủaTổngtrấnNaimđầyquyềnlựcvàđángkính.Nhưngtheochatôi,Siyahchưađủkhônngoan.Chatôi,ngườiđãdồnhếttâmtríđểSiyahcóđượcmộtchỗtrongnhómhầucậncủaTổngtrấnNaim,ítnhấtlàkhởiđầutrongvaitròmộtthưký,đãphànnànrằnganhkhôngnỗlựcđểđẩysựnghiệpcủamìnhtiếnxahơn;nóicáchkhácSiyahlàmộtkẻhoàntoànngốcnghếch.VàđúngcáiđêmnóichuyệnvềSiyahvớitôichatôiđãtuyênbố,"Tanghĩđứacháutrainghèokhổnàycóthamvọngrấtcao",vàkhôngđểýđếnsựcómặtcủamẹtôiôngthêm,"nóthôngminhhơnchúngtanghĩ."

Tôikhổsởnhớlạinhữnggìchatôiđãlàmtrongnhữngngàysauđó,cáchtôitránhnéSiyahthếnào,anhthôiđếnnhàchúngtôirasao,nhưngtôisẽkhônggiảithíchtấtcảchuyệnnàyvìtôisợrằngbạnsẽđâmrakhôngthíchtôivàchatôimất.Tôithềvớibạn,chúngtôichẳngcóchọnlựanàokhác.Bạnbiếttrongnhữngtìnhhuốngnhưthếnhữngngườicólýtrílậptứccảmthấyrằngtìnhyêukhôngcóhyvọngchỉlàvôvọngđếnthếnàovàhiểunhữnggiớihạnquanhkhuvựcphilýcủacontim,đãkếtthúcnómaulẹbằngmộtphátbiểulịchsự,"Họthấyhaiđứakhôngxứngđôivừalứa.Chỉcóvậythôi."Nhưngtôisẽchobạnbiếtrằngmẹtôiđãnhiềulầnnói."Ítnhấtlàđừnglàmtannáttráitimthằngbé."Siyah,ngườimàmẹtôithườnggọilà"thằngbé",đãhaimươibốn,vàtôibằngnửatuổianh.BởichatôixemlờitỏtìnhcủaSiyahlàmộthànhvithôlỗ,nênôngkhôngtánđồngnhữngướcmuốncủamẹtôi.

DùchúngtôichưaquênhẳnanhlúcchúngtôinghetinanhrờikhỏiIstanbul,nhưngchúngtôiđãđểanhhoàntoàntuộtkhỏivòngtìnhcảmcủachúngtôi.Bởitrongnhiềunămchúngtôikhôngnhậnđượctinanhtừbấtcứthànhphốnào,tôinghĩrằngcấtkỹbứctranhanhđãvẽtặngtôithìcũngphải,coinhưlàmộtdấuvếtchonhữngkỷniệmvàtìnhbạnấuthờicủa

chúngtôi.Đểngănkhôngchochatôi,vàsauđólàngườichồngchiếnbinhcủatôipháthiệnrabứctranhrồigiậndữhayghentuông,tôiđãkhéoléocheđậycáitên"Shekure"và"Siyah"bêndướicáchìnhvẽbằngcáchlàmchotrôngnhưcóaiđóđãvôýđánhđổmựcHasanPashacủachatôilênđấy,rồisauđượcsửalạichogiốngnhữngbônghoa.Vìhômnaytôiđãtrảlạibứctranhđóchoanhấy,cólẽnhữngaitrongsốcácbạnvốnkhôngtánthànhviệctôixuấthiệntrướcmắtanhấynơicửasổsẽcảmthấyxấuhổmàxétlạinhữngthànhkiếncủamìnhởmứcnàođó.

Saukhichoanhấythấymặt,tôivẫncònđứngnơicửasổthêmmộtlát,tắmmìnhtrongmàuđỏsẫmcủamặttrờichiều,vàsữngsờtrướccảnhkhuvườnngậptrongánhsángđỏcam,chođếnkhitôicảmthấycáilạnhcủatrờiđêm.Khônghềcógió.Tôikhôngquantâmviệccóaiđóđitrênđườngsẽnóigìkhithấytôiởkhungcửasổmởđó.MộttrongnhữngcongáicủaTổngtrấnZiver,Mesrure,ngườiluôncườitovàvuihơnhớnkhinóiranhữngđiềugâyngạcnhiênnhấtvàonhữngthờiđiểmthiếuthíchhợpnhấtkhichúngtôivuivẻvàcườiđùađiđếnnhàtắmcôngcộngmỗituần,đãcólầnbảotôingườitakhôngbaogiờbiếtchínhxáccôấyđangnghĩgì.Còntôithìbiếtthếnày:Đôikhitôinóimộtđiềugìđómàvừanóixongđãnhậnrangayrằngđólàsuynghĩcủariêngmình;nhưngkhivừađiđếnnhậnthứcnhưvậythìtôicũngtinchắcchínhđiềungượclạimớilàsựthực.

TôilấylàmtiếckhiZarifKínhmếntộinghiệp,mộttrongnhữngnhàtiểuhọachatôithườngmờiđếnnhà-vàtôisẽkhônggiấugiếmchuyệntôiđãtheodõitừngngườitrongbọnhọ-đãmấttích,giốngnhưngườichồngxấusốcủatôi."Zarif"làngườixấuxanhấttrongbọnhọvàcótâmhồntồitệnhất.

Tôiđóngcánhcửarèmlại,rờiphòngvàđixuốngnhàbếp.

"MẹơiShevketkhôngnghelờimẹ,"Orhanmách."KhichúSiyahdắtngựakhỏichuồng,anhShevketđãrakhỏibếprồitheodõichúấyqualỗnhìntrộm."

"Xạo!"Shevketnói,vungtaykhỏiđầu."Mẹtheodõichúấyquacáilỗ

trongtủ."

"Hayriye"tôinói."Chiênbánhmìvớichútbơrồichobọntrẻănvớibộthạnhnhânvàđường."OrhannhảytưngtưngđầyvuisướngdùShevketimlặng.Nhưngkhitôiđitrởlênlầu,bọntrẻchạytheotôi,lahét,xôđẩynhaucạnhtôiđầykíchđộng."Thôitừtừ,từtừnào,"tôivừanóivừabậtcười."Lũranh."Tôivỗnhẹlênhaicáilưngmảnhkhảnhcủachúng.

Thúvịlàmsaokhiđượcởnhàvớibọntrẻlúctrờidầntối!Chatôiđãlặnglẽđắmmìnhvớicuốnsách.

"Kháchcủachavềrồi,"tôinói."Conhyvọnganhtakhôngquấyrầychalắm."

"Tráilạikìa,"ôngnói."Nólàmtavui.NóluônhếtsứckínhtrọngEnishtecủanó."

"Tốtquá."

"Nhưngbâygiờnócũngcẩnthậnvàkhônngoan."

ÔngnóiđiềuđóđểquansátphảnứngcủatôithìítmàchủyếulàđểkhéplạiđềtàinàytheomộtcungcáchcoithườngSiyah.Vàobấtcứdịpnàokhác,tôihẳnsẽtrảlờiôngvớigiọnglưỡicạnhkhóe,nhưtôithườnglàm.Tuynhiênlầnnày,tôichỉnghĩđếnSiyahđangrongruổitrênlưngconngựatrắngcủaanh,vàtôirùngmình.

Tôikhôngchắcchuyệnđóxảyranhưthếnào,nhưngsauđótrongcănphòngcócáitủ,Orhanvàtôiômlấynhau,Shevketcũngthamgia;cómộtcuộcđụngđộngắngiữahaiđứa.Khichúngvậtnhau,tấtcảchúngtôilănxuốngdướisàn.Tôihônvàogáyvàtócchúng,tôiépchúngvàongực,tôivàcảmthấysứcnặngcủachúngtrênbộngựctôi.

"Aaa,"tôinói."Tóctụiconhôirình.NgàymaimẹsẽchotụiconđinhàtắmvớiHayriye."

"ConkhôngmuốnđinhàtắmvớiHayriyenữa,"Shevketnói.

"Saovậy?Conlớnquárồihả?"tôihỏi.

"Mẹơisaomẹkhôngmặccáiáokhoácđỏtíađẹpcủamẹ?"Shevkethỏi.

Tôiđisangphòngkhácvàlấyrachiếcáokhoácđỏtía.Tôikhoáclênchiếcáoxanhnhạttôithườngmặc.Trongkhithayáo,tôicảmthấylạnhvàrun,nhưngtôicóthểcảmthấylàndamìnhnóngbừng,cơthểtôimạnhmẽvàtrànđầysứcsống.Tôiđãthoamộtchútphấnhồnglênmá,vìmátôichắcđãbịhoenkhitôilăntrònvớibọntrẻ,nhưngtôixoađềubằngcáchliếmlòngbàntayrồichàxátmá.Bạncóbiếtrằngnhữnghọhàngcủatôi,nhữngphụnữtôigặpởphòngtắmvàbấtcứaiđãgặptôi,đềukhẳngđịnhrằngtôitrônggiốngmộtthiếunữmườisáuhơnlàmộtbàmẹhaimươibốntuổicóhaiconvàđãquahếtthờixuânsắcnhấtkhông?Hãytinhọ,tinthựcsựnếukhôngtôisẽkhôngkểchobạnnghenữa.

Đừngngạcnhiênrằngtôiđangnóichuyệnvớibạn.Trongnhiềunămtôiđãlụcnhữngbứctranhtrongmớsáchcủachatôiđểlùngkiếmhìnhảnhvềnhữngphụnữvànhữngđạimỹnhân.Họquảthựctồntại,nhưnghiếmcó,vàluônluôncóvẻelệ,lúngtúng,chỉnhìnnhau,nhưmuốnphântrần.Họkhôngbaogiờngẩngđầulên,đứngthẳngvàđốidiệnvớiconngườiởthếgiớinàynhưnhữngngườilínhvàcácvịvuachúa.Chỉtrongnhữngcuốnsáchđượcminhhọavộivàng,rẻtiềnbởinhữnghọasĩcẩuthảthìđôimắtcủamộtsốphụnữmớikhônghướngxuốngđấthaynhìnvàovậtgìđótrongtranh-ồ,tôikhôngchắc,mộtngườitìnhhaychiếccốcchẳnghạn-mànhìnthẳngvàođộcgiả.Từlâutôiđãbănkhoănvềđộcgiảđó.

Tôirùngmìnhvuisướngkhinghĩvềnhữngcuốnsáchhaitrămtuổi,cótừthờiTamerlane,nhữngcuốnmàvìchúngnhữngngườiThiênchúagiáohamsưutậpđãhânhoanđổranhữngđồngvàngvàmangtheosuốtconđườngtrởvềđấtnướcmình:cólẽmộtngàykiamộtaiđótừvùngđấtxaxôisẽlắngnghecâuchuyệnnàycủatôi.Đâychẳngphảilàđiềunằmđằngsaunỗikhaokhátđượcghilạitrêncáctrangsáchư?Chẳngphảivìchínhniềmvuinàymàcácvuachúavàtểtướngbantặnghàngtúivàngđểngườitaviết

sửvềhọsao?

Khitôicảmthấyniềmvuisướngnày,giốngnhưnhữnggiainhânđómàmộtmắtnhìnvàocuộcđờitrongcuốnsáchcònmộtmắtđểvàocuộcsốngbênngoài,tôicũngkhaokhátmuốnnóivớicácbạn,nhữngngườiđangngắmnhìntôitừkhônggianvàthờigianxaxôinàocóaibiếtđược.Tôilàmộtphụnữthôngminhvàhấpdẫn,vàtôithấyvuikhimìnhđượcngườitanhìnngắm.Vànếuđôilúctôicóngẫunhiênnóidốimộthaicâu,bạncũngđừngvìthếmàcónhữngkếtluậnsaivềtôi.

Cólẽbạnđãnhậnthấyrằngchatôirấtyêuthươngtôi.Trướctôiôngcóbangườicontrai,nhưngThượngđếđãlầnlượtmanghọđi,chỉđểlạimìnhtôi,congáiông.Chatôicưngchiềutôidùtôicướimộtngườikhôngphảidoôngchọnlựa.Tôiđượcgảchomộtlínhkỵbinhchuyênnghiệp,ngườitôiđãđểývàmơtưởng.Nếugiaochochatôiquyếtđịnhthìchồngtôikhôngnhữngphảilàngườivĩđạinhấttrongcáchọcgiả,anhcònlàmộtngườiamhiểuvềtranhvànghệthuật,cósứcmạnhvàquyềnthế,vàgiàunhưKarun,ngườigiàucónhấttrongnhữngngườiđượckinhKorannhắctới.Ýniệmmơhồvềmộtngườiđànôngnhưthếthậmchíkhôngthểtìmthấyđượctrongnhữngtrangsáchcủachatôi,vàvìthếắthẳntôiđãbịbuộcphảichếtmòntrongnhàmãimãi.

Vẻđẹpcủachồngtôimangtínhhuyềnthoại,vàtôiđãưnganhthôngquanhữngngườitrunggian.Anhấyđãtìmđượccơhộixuấthiệntrướcmặttôikhitôitừnhàtắmcôngcộngtrởvề.Đôimắtanhấyrựcsángnhưlửa,vàtôilậptứcyêuanhấy.Anhấycóđôimắtxanh,dasáng,tócđenvàđôitaymạnhmẽ;nhưngvềcơbảnanhấyngâythơvàlặnglẽnhưmộtđứatrẻđangngủ.Tuynhiênítnhấtvớitôi,cóvẻnhưởanhấycũngcómùimáu,cólẽvìanhấyđãdùngtrọnsứcmạnhchoviệctànsátngườikháctrongtrậnchiếnvàtíchgópchiếnlợiphẩm,tuyrằngởnhàanhdịudàngvàlặnglẽnhưmộtcôgái.Ngườiđànôngnày-ngườimàchatôicoinhưmộtanhlínhkhôngđồngxudínhtúi,vàvìthếđãphảnđối-sauđóđượcphépcướitôivìtôidọatựtử.Vàsaukhiquânđộicấpchoanhmộttháiấptrịgiámườingànđồngbạc,mộtphầnthưởngchochủnghĩaanhhùngtronghếttrậnđánhnàyđến

trậnđánhkhácmàởđóanhđãcónhữngthànhtíchcựckỳdũngcảmthìquảthậtmọingườiđềughentỵvớichúngtôi.

BốnnămtrướckhianhkhôngtrởvềcùngnhữngngườilínhkhácsaucuộcchiếnvớingườiSafavid,thoạttiêntôikhôngthấylolắng.Bởi,càngcónhiềukinhnghiệmtrênchiếntrường,anhlạicàngtrởnênkhônngoanvàkhéoléohơntrongviệctạoracơhộichochínhmình,trongviệcmangvềnhànhữngbổnglộclớnhơn,kiếmđượctháiấplớnhơn,thunhậnnhiềubinhlínhdướiquyềnhơn.Cónhữngnhânchứngnóirằnganhđãtrốnvàonúicùngbinhlínhcủamìnhsaukhibịcắtrờikhỏimộtcánhquân.Banđầutôierằnganhcómộtkếhoạchvàhyvọnganhsẽtrởvề,nhưngsauhainămtôidầnquenvớisựvắngmặtcủaanh,vàkhinhậnracóbaonhiêuphụnữcôđơnởIstanbulgiốngtôicũngcóchồnglàlínhtrậnmấttích,tôiđãcamchịusốphậnmình.

Banđêm,trêngiườngngủ,tôiômlũconcủachúngtôivàđaubuồnmàkhóc.Đểdỗyênchúng,tôiđãnóivớichúngnhữnglờidốitráđầyhyvọng;chẳnghạnngườinàyngườinọcóchứngcớrằngchachúngsẽvềtrướcmùaxuân.Vềsau,khilờinóidốicủatôitruyềnđi,thayđổivàlantỏachođếnkhinótìmđườngtrởlạivớitôithìtôilàngườiđầutiêntinvàotintứctốtlànhđó.

Khinguồnbảobọcchínhcủagiađìnhbiếnmất,chúngtôirơivàonhữnggiaiđoạnkhókhăn.ChúngtôisốngtrongmộtngôinhàthuêởCharshikapivớiôngchachồnglịchthiệpngườiAbkhazia,ngườichưabaogiờsốngmộtcuộcđờithoảimái,vàemtraianhấy,ngườicũngcóđôimắtxanh.Chachồngtôi,ngườitừngbỏcôngviệcchếtạogươngsaukhicontraicảcủaôngkhálênnhờbinhnghiệp,đãtrởlạinghềcũcủaôngởtuổibóngxế.Hasan,ngườiemchồngđộcthâncủatôi,làmviệctrongngànhhảiquan,vàkhiphátđạtchúấyđãlênkếhoạchđảmnhiệmvaitròcủa"ngườiđànôngtrongnhà".Mộtmùađôngnọ,vìsợkhôngtrảđượctiềnthuênhà,họvộimangngườinôlệchuyênlàmviệcnhàrachợnôlệmàbáncôấyđi,sauđóhọmuốntôilàmcôngviệcbếpnúc,giặtquầnáovàthậmchíđichợđểmuasắmthaychocôấy.Tôikhôngphảnkhángbằngcáchnói."Bộtôilàhạngđànbà

đảmnhiệmviệclaodịchnhưthếsao?"Tôinénlòngtựáixuốngmàlàmviệc.NhưngkhiHasan,emchồngtôi,naykhôngcòncônôlệđểchúấyđêmđêmkéovàophòngnữa,bắtđầuphácửavàophòngtôi,tôikhôngbiếtphảilàmgì.

Dĩnhiêntôicóthểquayvềnhàchatôingay,nhưngtheoquantòaHồigiáochồngtôivẫncònsốngvềmặtpháplý,nếutôigiậnnhữngngườibênchồng,họcóthểkhôngdừnglạiởviệcbuộccontôivớitôitrởvềnhàchồngtôimàcókhicònlàmnhụcchúngtôihơnnữabằngviệckhiếntôivàchatôi,ngườiđã"giamgiữ"tôi,bịtrừngphạt.Nóithật,lẽratôicóthểyêuHasan,ngườimàtôithấynhânhậuvàthuầnlýhơnchồngtôi,vàrõràngrấtyêuthươngtôi.Nhưngnếutôilàmđiềunàymàkhôngsuynghĩcẩnthận,tôiđãcóthểcầuThượngđếchechở,trởthànhnôlệcủachúấythayvìlàvợ.Dùgìđinữa,bởivìhọsợtôisẽđòiphầnthừakếcủamìnhrồisauđóbỏhọđểtrởvềvớichatôicùngbọntrẻ,nênhọcũngkhônghămhởchờquantòaquyếtđịnhcôngnhậncáichếtcủachồngtôi.Nếutheoquantòachồngtôichưachết,tôiđươngnhiênkhôngthểcướiHasan,màcũngkhôngthểcướibấtkỳaikhác.Bởitìnhhuốngkhóxửnàyđãbuộcchặttôivàongôinhàđóvàcuộchônnhânđó,nênnhữngngườibênchồngtôithíchviệctôicómộtngườichồng"mấttích"vàtiếptụcduytrìtìnhtrạngmơhồnàyhơn.Đểbạnkhỏiquêntôimuốnnhắclạirằngtôilohếtmọiviệctrongnhàhọ,tôilàmmọichuyệntừnấuănđếngiặtgiũchohọ,vàhơnthếnữa,mộtngườitrongbọnhọcònyêutôiđiêncuồng.

KhichachồngtôivàHasanngàycàngkhônghàilòngvớitìnhtrạngnàyvàquyếtđịnhđãđếnlúctôiphảilấyHasan,điềucầnthiếtđầutiênlàchuẩnbịcácnhânchứngđểthuyếtphụcquantòarằngchồngtôiđãchết.Vìvậynếunhữngngườiruộtthịtnhấtcủaôngchồngmấttíchcủatôi,chachồngvàemtraichồngtôi,chấpnhậncáichếtcủaanhấy,nếukhôngcònainữaphảnđốiviệctuyênbốchồngtôichết,vànếu,vớicáigiávàiđồngbạc,cácnhânchứngchịuxácnhậnrằnghọđãthấythihàingườinàytrênchiếntrường,thìquantòacũngbuộclòngphảitheoýhọ.KhókhănnhấtlàthuyếtphụcHasanmộtkhitôiđượccôngnhậnlàquảphụ,rằngtôisẽkhôngrờikhỏigiađìnhđó,khôngđòihỏiphầnthừakếcủatôihoặcđòitiềnđểcướichúấy;vàhơn

thếnữa,thuyếtphụcchúấyrằngtôilấychúấytheoýmuốntựdocủatôi.

Dĩnhiêntôibiếtrằngđểđạtđượcsựtintưởngcủachúấyvềmặtnày,tôiphảingủvớichúấyvớimộttháiđộhoàntoàntựnguyệnđểchúấytinchắcrằngtôihoàntoànưngthuậnchúấy,khôngphảiđểchúchophéptôilydịchồngtôi,màbởivìtôithựclòngyêuchúấy.

NếucốgắngítnhiềuthìlẽratôiđãyêuđượcHasan.Chúấytrẻhơnôngchồngmấttíchcủatôitámtuổi,vàkhichồngtôicònởnhàHasangiốngnhưđứaemtraibébỏngcủatôi,vàtìnhcảmđókhiếntôiyêumếnchúấy.Tôithíchtháiđộnồngnhiệtvànhúnnhườngcủachú,niềmvuicủachúkhichơivớicáccontôivàcảcáicáchchúnhìntôithèmmuốnnhưthểchúđangchếtkhátcòntôilàmộtlynướcquảanhđàomátlạnh.Mặtkhác,tôicũngbiếtmìnhthựcsựphảitựéplòngyêumộtngườiđànôngvốnbắttôigiặtquầnáovàkhôngquantâmđếnviệctôiphảilangthangkhắpcácchợnhưmộtconnôlệtầmthường.Trongsuốtnhữngngàyđó,mỗikhitôicódịpghénhàchatôivàkhóckhôngdứtkhinhìnvàonhữngnồi,chảo,chénbátvàcốctách,trongsuốtnhữngđêmkhibọntrẻvớitôiômchặtnhaungủthànhmộtkhối,Hasankhônghềchotôilýdođểthayđổicontim.Chúấykhôngtinrằngtôicóthểyêuchúấyhoặctiềnđềquantrọngvàbắtbuộcchocuộchônnhâncủachúngtôisẽtựnóxuấthiện;vàbởivìchúkhôngtinvàochínhmình,nênchúấyđãhànhđộngkhôngthíchhợp.Chúấycốdồntôivàogóc,hôntôivàvuốtvetôi.Chúấytuyênbốrằngchồngtôisẽkhôngtrởvề,rằngchúấysẽgiếttôi.Chúấyđedọatôi,khócnhưmộtđứatrẻvà,bởivộivàngvàbốirối,chúấyđãkhôngdànhthờigianchomộttìnhyêucaođẹpvàchânthựccóthểnẩynở.Tôibiếttôikhôngbaogiờcóthểlấychúấy.

Mộtđêm,khichúấycốphácửacănphòngnơitôiđangngủvớibọntrẻ,tôilậptứcnhổmdậy,vàkhônghềnghĩrằngtôicóthểlàmbọntrẻsợhãi,tôigàohếtsứcbìnhsinhrằngcácácthầnđãxâmnhậpngôinhà.CơnhoảngloạnvàtiếngrúnàyđãđánhthứcchachồngtôivàvìthếphơibàyHasantrướcmặtchachúấy,khisựbạolựcđầykíchđộngcủachúấyvẫncònhiệnrõ.Giữanhữngtiếngrúlốbịchvàlờinguyềnrủavônghĩacủatôivớicácácthần,ônggiàtrầmtínhnàyvớivẻbốirốiđãhiểurasựthậtkhủngkhiếp:

Contraiôngđãbịhớphồnvàcóýđồkhôngthíchhợpvớivợcủaanhtrainó,mộtngườimẹcóhaicon.Chachồngtôikhôngtrảlờikhitôinóitôisẽkhônghềchợpmắtchotớisángluônnhìnracửađểbảovệhaicontôikhỏi"ácthần."Ngàyhômsautôithôngbáotôisẽvềnhàchatôicùngbọntrẻvàởđódàingàyđểchămsócôngtronglúcbệnhhoạn;vìvậyHasanchấpnhậnmìnhthấtbại.Tôitrởvềnhàchatôi,mangtheo,nhưnhữngkỷvậtchocuộchônnhâncủatôi,cáiđồnghồcónhữngquảchuôngdochồngtôicướpđượctừHungary(anhấyđãkhôngxiêutheolờicámdỗbánnóđi),chiếcroilàmtừgânnhữngconngựaẲRậpthiệnchiếnnhất,bộcờlàmbằngngàvoiTabrizmàbọntrẻnhàtôithườngdùngđểchơitròchiếntranhvàcáigiácắmnếnbằngbạc(chiếnlợiphẩmtừtrậnNahjivan)màtôiđãđấutranhquyếtliệtđểgiữlạikhitiềnđãcạn.

Nhưtôimongđợi,việcrờibỏcănnhàcủangườichồngvắngmặtcủatôiđãbiếntìnhyêuthiếutrântrọngvàđầyámảnhcủaHasanthànhmộtđịangụcvôvọng.Biếtrõrằngchakhôngủnghộmình,nênthayvìđedọatôi,chúấymưutìmlòngthươnghạibằngcáchgửichotôinhữngláthưtìnhmàởcácgóccủatranggiấychúấyvẽnhữngconchimcôđộc,nhữngconsưtửmắtrướmlệvànhữngconlinhdươngrầurĩ.Tôisẽkhônggiấubạnchuyệntôivừamớiđọcchúnglạimộtlầnnữa,nhữngláthưđóchothấytrítưởngtượngphongphúcủaHasan,điềumàtôikhôngbiếtkhichúngtôicònsốngbênnhaudướimộtmáinhà-ấylànếunhưchúấykhôngphảinhờmộttrongnhữngngườigiỏithơcahayhộihọahơnchúấyviếtvàtôđiểmchúng.

Trongláthưgầnđâynhất.Hasantrịnhtrọnghứarằngtôisẽkhôngcònlàmộtnôlệlàmviệcnhànữa,vàrằngchúấyđãlàmrarấtnhiềutiền.Điềutiếtlộnàytronggiọngthưngọtngào,trântrọngvàhàihướccủachúấy,kếthợpvớinhữngtròđánhlộnvànhucầubấttậncủabọntrẻ,vànhữnglờiphànnàncủachatôi,đãbiếnđầutôithànhmộtcáitrốngthiếcthựcsự.Thựctình,chínhvìmuốnthởramộthơinhẹnhõmvớithếgiớinàynêntôimớimởnhữngcánhcửasổđó.

TrướckhiHayriyedọnbànăntối,tôichuẩnbịmộtngụmbiađắnglàmtừhoacâychàlàhạngnhấtẲRập;tôitrộnvàomộtthìamậtongvàmộtchút

nướcchanh,rồinhẹnhàngbướcvàophòngchatôikhiôngđangđọccuốnKitabal-Ruh,vànhưmộtâmhồn1,tôiđặtnótrướcmặtôngmàkhônggâychúýđếnsựcómặtcủatôi,nhưôngthíchvậy.

"Tuyếtđangrơihả?"Ônghỏibằnggiọngbuồnbãvàyếuớtđếnđộtôihiểungaylậptứcđâysẽlàmùatuyếtrơicuốicùngmàngườichatộinghiệpcủatôicònnhìnthấyđược.

--------------------------------

1Âmhồn(ẲRậpjinniy):TrongthầnthoạiẲRập,mộtlớphữuthểsiêunhiênthấphơncấpthiênthầnhayácquỷ,têngọinàytrongtiếngAnhđượcviếtthànhjinn,jinni,geniehoặcgenii.Vớibảnchấtlàlửahoặckhí.Âmhồncókhảnăngđộilốtngườihoặcthú,vàđượccholàhiệndiệntrongmọivậtvôtri.Theotruyềnthuyết,âmhồnthíchhànhhạconngườivìbấtcứhànhvigìlàmhạitớichúngdùvôtìnhhaycốý,vàđượccoilàthủphạmcủanhiềuchứngbệnhvàcáctainạntrênđời;tuynhiênnhữngngườibiếtphápthuậtcóthểkhaithácâmhồnđểlàmlợichomình.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương10:TôiLàMộtCáiCây

Tôilàmộtcáicâyvàtôihoàntoàncôđộc.Tôikhócrũtrongmưa.VìđấngAllah,hãylắngnghenhữnggìtôimuốnnói.Hãyuốngcốccàphêcủacácvịđểcơnbuồnngủrờixavàđểmắtcácvịmởtora.Hãynhìntôinhưcácvịnhìncácácthầnvàđểtôigiảithíchvớicácvịvìsaotôicôđộcnhưthế.

T

1.Ngườitaviệncớrằngtôiđượcphácthảovộivàngtrêntờgiấythô,khôngphếtkeođểbứctranhvẽmộtcáicâycóthểtreosaulưngngườikểchuyệnchuyênnghiệp.Đúngvậy.Vàolúcnày,khôngcócộicâymảnhdẻnàocạnhtôi,khôngcónhữngcâybảylámiềnthảonguyên,khôngcónhữngdạngđáuốnéođenngòmmànhiềukhitrônggiốngquỷSatanhoặcmộtngườinàođóvàkhôngcónhữngđámmâyvânvikiểuTrungHoa.Chỉcómặtđất,bầutrời,bảnthântôivàchântrời.Nhưngcâuchuyệncủatôiphứctạphơnnhiều.

2.Trongvaitròmộtcáicây,tôikhôngcầncómặttrongmộtcuốnsách.Tuynhiên,trongvaitròbứctranhvẽcáicây,tôibốirốikhithấymìnhkhôngphảilàmộttrangtrongbảnthảonàođó.Vìtôikhôngtượngtrưngchomộtcáigìtrongcuốnsách,nêntôinghĩrằngbứctranhcủatôisẽbịđóngđinhtrêntườngvànhữngngườikiểunhưbọnngoạigiáovàvôđạosẽphủphụctrướctôiđểthờphụng.CầumongnhữngđồđệcủavịHojaxứErzurumkhôngbiếtđượcrằngtôithầmtựhàovớiýnghĩnày-nhưngsauđótôicảmthấyhếtsứcsợhãivàlúngtúngcựcđộ.

3.Lýdochủyếuchosựcôđơncủatôilàởchỗthậmchítôikhôngbiếttôithuộcvềnơiđâu.Tôiđượcdựtrùlànằmtrongmộtcâuchuyện,nhưngtôiđãrụngkhỏiđónhưmộtchiếclámùathu.Hãyđểtôikểchocácvị

chuyệnđó.

Rụngkhỏicủachuyệncủatôigiốngnhư

mộtchiếclárơivàomùathu

Cáchnaybốnmươinăm,vuaBaTưTahmasp,kẻđạithùcủadânOttomancũngnhưcủavịvuabảotrợvĩđạinhấtthếgiớichohộihọa,bắtđầungàycànglúlẫnvàkhôngcònhamthíchrượuvang,thơca,âmnhạcvàhộihọa;hơnnữa,ôngcũngbỏuốngcàphê,vàdĩnhiên,đầuócôngngừnghoạtđộng.Đầysựnghingờcủamộtlãogiàmặtdàingoẵng,lòngdạđentối,ôngđãdờiđôtừTabriz,lúcđócònlàlãnhthổBaTư,đếnKazvinđểlánhxanhữngđạoquâncủangườiOttoman.Mộtngàykia,khiônggiàhơnchútnữa,ôngbịmộtácthầnám,bịmộtcơnhoảngloạn,vàtrongkhicầuxinsựthathứcủaThượngđế,ôngthềsẽhoàntoànchừarượu,bọnthanhniênđẹptraivàhộihọa,vốnlàchứngcứđủsứcchothấyrằngsaukhiđãmấtsởthíchvớicàphê,vịvuaBaTưvĩđạinàycũngmấtcảsựminhmẫn.

Đólàtạisaonhữngngườiđóngsách,nhàthưpháp,thợmạvàngvànhàtiểuhọacóthầnhứng,nhữngkẻtạoranhữngkiệttácvĩđạinhấtthếgiớisuốtmộtgiaiđoạnhaimươinămởTabriz,đãbỏchạytánloạnnhưbầygàgôđếncácthànhphốkhác.IbrahimMirza,cháutraivàcũnglàconrểcủavuaTahmasp,đãmờinhữngngườitàihoanhấttrongsốhọđếnMashhad,nơiônggiữchứcthốngđốc,vàchohọởtrongxưởngtiểuhọacủaôngđểsaochépmộtbảnthảocóminhhọavàtrangtrírựcrỡtuyệtvờivềbảytruyệnngụngôntrongthiphẩmHaftAwrang1củaJami,nhàthơvĩđạiởHeratdướitriềuđạiTamerlane.VuaTahmasp,ngườivừangưỡngmộvừatỵhiềmvớiđứacháutraithôngminhtuấntúcủamìnhvàhốihậnvìđãgảcongáichochàngta,đãhéohonvìghentứckhinghenóivềcuốnsáchtuyệtmỹnàyvàgiậndữtrụcxuấtcháutraiôngkhỏichứcthốngđốcMashhad,đàychàngđếnthànhphốKain,sauđótrongmộtcơngiậndữkháclạiđẩytiếpchàngđếntậnthịtrấnSebzivar.NhữngngườitrangtrísáchvàthưphápởMashhadsauđóphiêubạtđếnnhữngthànhphốvàkhuvựckhác,tớicácxưởnglàmsáchnghệthuậtcủanhữngvuachúakhác.

Tuynhiên,kỳdiệuthay,cuốnsáchtuyệtvờicủavuaIbrahimMirzađãkhôngbịbỏdở,vìtrongsốhầucậncủaôngcómộtthủthưtậntụy.NgườinàyngồitrênlưngngựasuốtconđườngđếnShiraznơicónhữngthợmạvàngtàihoanhấtsinhsống;sauđóôngtasẽmangvàitrangđếnIsfahantìmnhữngnhàthưpháptaonhãnhấtcủahệchữNestalik;sauđóôngbăngquanhữngngọnnúihùngvĩđểđếnđượcBukharaởđóôngđãdànxếpxâydựngbốcụcbứctranhvànhờnhữnghọasĩtàihoavĩđạitừnglàmviệcdướiquyềnĐạihãnUzbekvẽthànhhìnhdáng;kếđếnôngxuốngmiềnHeratđểđặtmộttrongnhữngbậcthầygiàđãlòavẽtheokýứcnhữngđườngconguốnlượncủacâyvàlá;đếnthămmộtnhàthưphápkhácởHerat,ônghướngdẫnnhàthưphápnàykhắcdấuhiệubêntrêncánhcửatrongbứctranhbằngkiểuchữRikavàng;cuốicùngônglênđườngtrởlạimiềnnam,đếnKain,ởđóôngbàyranửatrangôngđãhoàntấtsausáuthángrongruổi.ÔngnhậnđượclờikhenngợicủađứcngàiIbrahimMirza.

Vớitốcđộnày,rõràngcuốnsáchsẽkhôngbaogiờhoàntất,vìthếnhiềukỵsĩliênlạcngườiTatarđãđượctuyểnmộ.Ngoàitờbảnthảovốnsẽchứabàivănđượcsaochépvàtácphẩmnghệthuật,mỗikỵsĩcònđượcgiaomộtláthưgửichongườinghệsĩtrongđómôtảtácphẩmmàngườitamongmuốn.VìvậynhữngngườiđưathưnàymangnhữngtrangbảnthảođikhắpnhữngconđườngtrênlãnhthổBaTư,Khorasan,UzbekvàTransoxania.Việcsángtạocuốnsáchđãtăngtốccùngvớiđộiquânngườiđưathư.Nhiềulần,trongđêmtuyết,trang59và162chẳnghạnsẽgặpnhautrongmộtquántrọmàởđócácvịngherõtiếngsóitru,vàkhibắtđầutròchuyệnthântình,họpháthiệnrarằnghọđangcómặttrongcùngmộtdựánlàmsáchvàcóthểsẽlấycáctrangkháctừphòngcủamìnhranhằmthửxácđịnhgiữahọvớinhauxemchúngnằmởđâuvàthuộcchuyệnngụngônnào.

Tôiđượcdựtrùsẽnằmtrongnhữngtrangcủatậpbảnthảocóminhhọanàymàtôiđaubuồnnghetinđãhoàntấthômnay.Thậtkhôngmay,vàomộtngàyđônglạnhlẽo,taykỵsĩliênlạcngườiTatarmangtôitheođãbịcướptấncôngkhianhtabăngquamộthẻmnúiđá.ThoạttiênchúngđánhđậpanhchàngTatartộinghiệp,rồichúnglộtsạchhànhlývàhãmhiếpanhtatheokiểucủabọncướptrướckhigiếtanhtamộtcáchtànnhẫn.Kếtquảlàtôi

chẳngbiếtgìvềtranggiấymàtôitừđórơira.Lờithỉnhcầucủatôilàcácvịhãynhìnvàotôivàhỏi:"CólẽbạnđượcdựtrùtạobóngmátchoMejnundướilốtngườichăncừukhichàngđếnthămLeylatronglềucủanàngchăng?"Hay"Bạnđượcdựtrùsẽtanvàođêmtối,biểutrưngchosựđentốitrongtâmhồncủangườiđànôngkhốnkhổvàvôvọngchăng?"Tôihẳnđãxiếtbaoướcmuốnđượcbổsungchohạnhphúccủahaikẻyêunhau,nhữngkẻđãchạytrốncảthếgiới,vượtđạidươngđểtìmsựkhuâykhỏatrênmộtđảođầychimmuôngcâytrái!TôihẳnđãmuốnlàmbóngmátchechoAlexandervàogiâyphútcuốiđờiôngtrongchiếndịchchinhphụcHindustankhiôngchếtdobịchảymáucamdaidẳngvìsaynắng.Hoặctôiđượcdựtrùtượngtrưngchosựthôngtháivàsứcmạnhcủamộtngườichađưaralờikhuyênvềtìnhyêuvàcuộcsốngchođứacontraicủaông?A,tôiđượcdựđịnhtăngthêmýnghĩavàvẻduyêndángchocâuchuyệnnàođây?

Trongsốnhữngtêncướpđãgiếtngườiđưathưvàmangtôitheochúng,kéolêđầutôichúcxuốngquahếtngọnnúinàyđếnngọnnúikhác,hếtthànhphốnàyđếnthànhphốkhác,cómộttênđôikhihiểuđượcgiátrịcủatôivàcóđủtinhtếđểnhậnrarằngnhìnmộtbứctranhvẽcáicâycòndễchịuhơnnhìnmộtcáicây,nhưngvìhắnkhôngbiếttôinằmtrongcâuchuyệnnàonênhắnnhanhchóngchántôi.Saukhilôitôihếtthànhphốnàysangthànhphốkhác,tênvôlạinàyđãkhôngxévụntôirahoặcvứttôiđinhưtôilongại,màbántôichomộtngườicóhọctạimộtquántrọđểlấymộtbìnhrượu.Thỉnhthoảngbanđêmngườiđànôngnhạycảmbấthạnhnàynhìntôidướiánhnếnmàkhóc.Cuốicùngôngtachếtvìsầukhổvàngườitabánnhữngcủacảicủaôngtađi.NhờngườikểchuyệnchuyênnghiệpnàychịumualạimàtôiđếnđượcIstanbulnày.Giờđâytôirấthạnhphúc,vàlấylàmvinhhạnhđượcởđâygiữacácvị,nhữngnhàtiểuhọavàthưphápnhạycảm,tàihoa,cóýchí,tinhmắtvàđầycảmhứngdiệukỳcủaĐứcvuaOttoman-vàlạyThượngđếtôivancácvịđừngtinnhữngngườichorằngtôiđượcvẽvộitrêngiấythôbởimộttaytiểuhọachuyênnghiệpnàođóđểlàmđạocụtreotường.

Nhưnghãynghenhữnglờidốitrá,vukhốngvànhữngđiềusaisựthậttrơtráokhácđanglantruyềnđiềugìkìa!Cácvịchắccònnhớđêmrồiông

chủtôiđãđóngđinhtreobứctranhvẽmộtconchólênbứctườngnàyvàkểlạinhữngcuộcphiêulưucủaconvậtnguxuẩnđónhưthếnào;vàđồngthờiôngtakểvềnhữngcuộcphiêulưucủavịHusretHojaxứErzurumrasaomà!Hiệngiờ,nhữngkẻsùngbáingàiNusretHojavinhquangđãhiểusaicâuchuyệnnàyhoàntoàn;họnghĩôngtalàmụctiêucâuchuyệnkểcủachúngtôi.Cóchắclàchúngtôiđãnóirằngnhàthuyếtgiáovĩđại,Đứcthầyđángkínhấy,cógốcgácbấtminhchăng?CầuThượngđếthathứ!Điềuđóthậmchícònnảyratrongđầuchúngtôinữasao?Quảlàchuyệnácý,quảlàmộtlờidốitrátrơtrẽn!Rõràng,HusretxứErzurumđãbịnhầmvớiNusretxứErzurum,vìvậyhãychophéptôitiếptụckểchocácvịnghecâuchuyệnvềNedretHojamắtlácxứSivasvàcáiCây.

Ngoàiviệclênánhànhđộngquyếnrũnhữngcậubéđẹptraivànghệthuậthộihọa,NedretHojamắtlácxứSivasnàycònmộtmựcchorằngcàphêlàsảnphẩmcủaQuỷsứvàbọnuốngcàphêsẽxuốngHỏangụchết.Này,cácvịxứSivas,cácvịcóquênchuyệnnhánhcâykhổnglồnàycủatôiđãbịuốncongnhưthếnàokhông?Hãyđểtôikểcácvịnghevụnày,nhưngrồicácvịphảithềlàkhôngkểlạivớibấtcứai,vàcầuxinthánhAllahchechởcácvịkhỏilờivukhốngvôcăncứ.Mộtsáng,tôithứcdậythìthấymộtgãkhổnglồ-CầuThượngđếchechởhắnta,hắncaonhưcáithápvớibàntaygiốngnhưmóngvuốtsưtử-đãleolêncànhnàycủatôivànấptrongđámláumtùmcùngvịHojađãđềcậpởtrênvà,xinthứlỗichocáchdiễnđạtnày,họhìhụcgiốngnhưlũchóđộngtình.Trongkhigãkhổnglồ,kẻmàvềsautôinhậnrachínhlàQuỷsứ,chútâmvàocôngviệccủahắnvớinhânvậtchínhcủachúngta,hắnmêđắmhôntaiôngtavàthìthàovàođó,"Càphêlàmộtthứtộilỗi,càphêlàthứđồibại..."Vìvậynhữngaitinvàoảnhhưởngtaihạicủacàphêkhôngphảihọtinvàonhữngđiềurăntừđạogiáotốtlànhcủachúngta,màtinvàochínhQuỷsứ.VàcuốicùngtôisẽđềcậpđếnnhữnghọasĩTâyvực,vìvậynếucóbấtcứkẻsuyđồinàotrongsốcácvịtừngcókỳvọngđượcgiốnghọ,cầumongcácvịlưuýđếnlờicảnhbáocủatôivàcóngườingăncảncácvị.GiờnhữnghọasĩTâyvựcnàyvẽlạikhuônmặtcủavua,linhmục,nhàquýtộc,thậmchícảphụnữtheomộtcáchmàsaukhinhìnbứcchândungcácvịcóthểnhậnrangườiđótrênđườngphố.Nhữngngườivợcủahọvẫntựdolangthangtrêncácconđường-bây

giờ,hãytưởngtượngphầncònlại.Cứnhưlàmvậyvẫnchưađủ,họcònđưavấnđềđixahơn.Tôikhôngcóýmuốnnóivềmặtdắtkhách,màvềmặtvẽtranh.

MộttaytiểuhọachuyênnghiệpchâuÂuvàmộthọasĩbậcthầyvĩđạikhácđangđiquamộtđồngcỏTâyvựcvàthảoluậnvềsựđiêuluyệnvànghệthuật.Trongkhihọtảnbộ,mộtkhurừnghiệnratrướcmắthọ.Ngườitàihoanhấttronghaingườinóivớingườikia:"Việcvẽtheophongcáchmớiđòihỏinhiềutàinăngđếnđộnếuanhvẽmộttrongnhữngcáicâycủakhurừngnày,mộtngườiđãnhìnbứctranhđócóthểđếnđây,vànếuđủlòngmongmuốn,anhtacóthểchỉrađúngcâyđógiữanhữngcâykhác."TôicámơnthánhAllahrằngtôi,mộtcáicâytầmthườngtrướcmặtcácvị,đãkhôngbịvẽvớiýđịnhnhưthế.VàkhôngphảivìtôisợnếumìnhđượcvẽtheocáchnhưvậythìtấtcảchóởIstanbulsẽchorằngtôilàcáicâythậtvàđáivàotôi.Tôikhôngmuốnlàmộtcáicây,tôimuốnlàýnghĩacủanó.

--------------------------------

1Bảyngaivàng.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương11:TôiĐuợcGọiLàSiyah

Tuyếtbắtđầurơilúckhuyavàtiếptụcchođếnsáng.TôiđãbỏcảđêmđọcđiđọclạiláthưcủaShekure.Tôiđitớiđiluitrongcănphòngtrốngtrơncủangôinhàtrốngtrơn,thỉnhthoảngnghiêngvềphíagiánến;trongánhsánglậplòecủangọnnếntùmù,tôiquansátnétchữrunrungiậndữcủangườitôiyêudấu,nhữngcúnhàolộnâmmưuđánhlừatôivàchuỗilắchôngtừphảiquatráicủachúng.Bấtngờ,nhữngcánhcửarèmấymởratrướcmắttôivàkhuônmặtngườitôiyêudấucùngnụcườimuộnphiềncủanàngxuấthiện.Vàkhitôithấykhuônmặtthậtcủanàng,tôiquêntấtcảkhuônmặtkhácvớinhữngcáimiệnganhđàochuađãngàycàngchínmuồitrongtrítưởngtượngcủatôi.

T

Lúcnửađêm,tôichìmtrongnhữnggiấcmơhônnhân:Tôitinchắcvàotìnhyêucủamìnhhoặctinchắcrằngnóđượcđáptrả-chúngtôicướinhautrongtrạngtháicựckỳmãnnguyện-những,niềmhạnhphúctưởngtượngcủatôitrongbốicảnhmộtngôinhàcócầuthang,đãtantànhkhitôikhôngthểtìmđượccôngviệcthíchhợpvàbắtđầugâygổvớivợtôi,khôngthểlàmchonàngquantâmđếnlờinóicủatôi.

TôibiếttôicóđượcnhữnghìnhảnhmangđiềmgởnàytừđoạnnóivềnhữngbấthạnhtronghônnhântrongIhyaUlumal-Din1củaGazzalimàtôiđãđọctrongnhữngđêmsốngđộcthânởẲRập;đồngthờitôinhớlạirằngtrongchínhđoạnđólạicólờikhuyênvềnhữngíchlợicủahônnhân,dùbâygiờtôichỉcóthểnhớhaitrongsốđó:trướctiênlàmọithứtrongnhàđượcgiữngănnắp(khônghềcósựngănnắpnhưthếtrongngôinhàtưởngtượngcủatôi);thứhai,tránhđượctộithủdâmvàtộilêbước-mộtcảmgiáctộilỗithậmchícònsâuhơn-theosaunhữngtênmacôdắttôiđiquanhữngngõhẻmtốitămđếnchỗởcủabọngáiđiếm.

Ýtưởngvềsựcứurỗilinhhồnvàolúckhuyakhoắtnàyđãkhiếntôinghĩđếnchuyệnthủdâm.Vớimộtsựkhaokhátchấtphác,vàđểđầuócthoátkhỏinỗithôithúckhôngthểchốnglạinày,tôirútvềmộtgócphòng,nhưthóiquen,nhưngmộtlátsautôinhậnrarằngmìnhkhôngthểthủdâm-chứngcứrõràngrằngtôilạivướngvàotìnhyêulầnnữasaumườihainăm!

Điềunàykhiếntôiquákíchđộngvàsợhãiđếnđộtôiđiloanhquanhtrongphònggầnnhưrunlênnhưngọnlửacủacâynến.NếuShekurecốýxuấthiệnnơicửasổ,vậytạisaoláthưnàylạiđemchotôimộtniềmtintráingượchẳn?Tạisaochanànggọitôiđến?Khitôibướcđi,tôicócảmgiácrằngcánhcửa,bứctườngvàsànnhàọpẹpđangcốcótkétlênđểtrảlờitừngcâuhỏicủatôi.

TôinhìnbứctranhmìnhvẽcáchnaynhiềunămtảnàngShirinbịcúsétáitìnhkhinhìnhìnhchàngHusrevtreotrêncànhcây.Nókhôngkhiếntôilúngtúngnhưmỗilầnhiệnratrongđầutôivàonhữngnămsaunày,cũngkhôngđưatôitrởvềnhữngkýứcêmđềmthờiniênthiếu.Đếnsángđầuóctôiđãnắmvữngtìnhhình:Vớiviệctrảlạibứctranh,Shekuređãđimộtnướctrongváncờtìnháimànàngđãkhéoléonhửtôivào.Tôingồitrongánhnếnviếtthưtrảlờinàng.

Buổisáng,saukhingủmộtlát,tôirờinhàđibộdọctrênđườngquacácconphố,nhétláthưtrongngựcvàhộpđựngbútmựccủatôi,theothóiquen,trongkhănquàngvai.TuyếtlàmrộngnhữngconđườnghẹpởIstanbulvàkhiếnchothànhphốbớtđinhữngđámđông.Mọithứđềuyêntĩnhvàtrầmlặnglại,nhưhồitôicòntrẻ.Lũquạcóvẻnhưngậpđầycácmáinhà,nhữngmáivòmvàkhuvườnIstanbulnhưđãtừngngậpđầynhưthếvàonhữngngàyđôngtuyếtgiáhồitôicòntrẻ.Tôibướcnhanh,lắngnghetiếngbướcchântôitrêntuyếtvànhìnđámsươngtừhơithởcủatôi.Tôicànglúccàngkíchđộng,vàmongxưởnglàmviệctrongcungđiệnmàEnishtecủatôimuốntôiđếnthămcũngyênlặngnhưcácconphốnày.TrướckhibướcvàokhuDoThái,tôinhờmộtthằngnhócđườngphốnhắnchoEsther,kẻcóthểgiaoláthưcủatôiđếnShekure,biếtchỗcóthểgặptôisaubuổicầukinhtrưa.

TôiđếnxưởngthủcônghoànggianằmsauHagiaSophiakhásớm.NgoàinhữngnhũbăngthòxuốngtừmáihiênthìchẳngcóthayđổigìởtòanhànơitôithườngđếnthămEnishtecủatôivàtừnglaođộnghồicònhọcviệc.

Theochânmộtthợhọcviệctrẻđẹptrai,tôiđiquanhữngthợđóngsáchgiànua,bịchoángvìmùikeovàmùihồcủathợđóngsách,nhữngnhàtiểuhọalưngđãsớmcòngvànhữngthanhniênđangtrộnthuốcmàumàthậmchíkhôngnhìnvàonhữngchiếctôđặttrênđầugốihọ,họbịánhlửatrongbếplòthuhútmộtcáchquáđỗibuồnphiền.Trongmộtgóc,tôithấymộtônggiàđangtỉmỉsơnmộtquảtrứngđàđiểuđặttrênđùi,mộtônggiàkhácsaymêtôđiểmmộtngănkéovàmộtthợhọcviệctrẻthánphụcnhìncảhaingười.Quamộtcánhcửamở,tôichứngkiếnnhữnghọctròtrẻđangbịquởtráchtrongkhichúngchồmtớitrước,mũihầunhưchạmvàonhữngtờgiấytrảitrướckhuônmặtđỏlựng,trongkhichúngcốhiểunhữnglỗilầmmìnhphạmphải.Trongmộtphòngkhác,mộtthợhọcviệcrầurĩủê,nhấtthờiquênhếtmàusắc,giấyvàviệcvẽ,đămđămnhìnconđườngmàtừđótôivừahămhởbướcvào.

Chúngtôileolêncầuthanglạnhgiá.Chúngtôiđidọchàngcộtchạyquanhphíatrongtầnghaicủatòanhà.Bêndưới,ởsântrongphủđầytuyết,haihọctròtrẻ,rõràngđangrunrẩyvìlạnhdùchúngmặcáokhoácbằnglenthôdày,đangchờ-cólẽlàchờmộttrậnđònsắpđến.Tôinhớthờitrẻcủatôivànhữngtrậnđòndànhchonhữnghọctròlườibiếnghoặclãngphíthuốcmàuđắttiền,vànhữngcúroibuốtóc,đánhvàoganbànchânchođếnkhichảymáu.

Chúngtôibướcvàomộtcănphòngấmcúng.Tôithấyhaithợmớivàonghềvừahoàntấtgiaiđoạnhọcviệc.VìnhữngthợcảnhữngkẻđượcSưphụOsmanđặtchonghệdanhriêng,hiệnlàmviệctạinhànêncănphòngnày,từngkhơidậylòngkínhtrọngsâusắcvàniềmvuisướngtrongtôi,naykhôngcòncóvẻgiốngxưởnglàmviệccủamộtvịvuagiàucóvàvĩđạimàchỉcònlàmộtcănphònglớntrongmộtquántrọhẻolánhnàođóởvùngnúiphươngĐôngxaxôi.

Ngayđàngkiabênvách,trướcmộtcáiquầydài,tôithấyTrưởngbanTrangtrí,SưphụOsman,lầnđầutrongmườilămnămqua.Ôngcóvẻgiốngmộthồnma.Mỗikhingẫmnghĩchuyệnminhhọavàvẽtranhtrongnhữngcuộchànhtrìnhcủamình,bậcthầyvĩđạinàythườnghiệnratrongtâmtrítôinhưthểôngchínhlàBihzad;naytrongbộáochoàngtrắngvàtrongánhsángtrắngnhưtuyếtchiếuquakhungcửasổđốidiệnvớiHagiaSophia,trôngnhưthểtừlâuôngđãtrởthànhmộttrongnhữnglinhhồncủaThếgiớibênkia.Tôihôntayông,màtôinhậnthấyđãtrổđồimồi,vàtôitựgiớithiệumình.TôigiảithíchrằnghồinhỏEnishtecủatôiđãgửitôiđếnđâyhọc,nhưngtôithíchcôngviệcbàngiấyhơnnênđãrađi.Tôikểlạinhữngnămthángrongruổitrênđường,thờigiantôisốngởcácthànhphốphươngĐônglàmthưkýchocáctổngtrấnhoặcnhânviênchongườiquảnlýngânkhố.Tôinóivớiôngrằng,khilàmviệcvớiTổngtrấnSerhatvànhữngngườikhác,tôiđãgặpnhữngnhàthưphápvàtrangtríởTabrizvàlàmranhữngcuốnsáchnhưthếnào;tôiđãsốngởBaghdadvàAleppo,ởVanvàTiflis,vàtôiđãchứngkiếnnhiềucuộcchiến.

"A.Tiflis!"bậcthầyvĩđạiđónói,trongkhinhìnánhsángtừkhuvườntuyếtphủlenqualớpvảidầuchecửasổ."Tuyếtđangrơingoàiđóhả?"CungcáchcủaôngthíchhợpvớinhữngbậcthầygiàBaTưvốnlòadầnđitrongkhihoànthiệnnghệthuậtcủahọ;nhữngngườimà,saumộttuổinàođó,sốngcuộcđờinửathầnthánhnửalúlẫn,vànhữngtruyềnthuyếtvôtậnvẫnđượckểvềhọ.TôilậptứcthấytrongđôimắtnhưâmhồncủaôngrằngônghếtsứckhinhthườngEnishtecủatôivàhơnnữaôngcònnghingờcảtôi.DùvậytôivẫngiảithíchrằngởnhữngsamạcẲRậptuyếtkhôngchỉrơixuốngđất,nhưnóđangrơixuốngHagiaSophianày,mànócũngrơivàokýứcnữa.Tôithêudệt:KhituyếtrơitrênpháođàiTinis,nhữngphụnữgiặtquầnáohátnhữngbàihátvềmàusắccủahoavàtrẻemgiấukemdướigốiđểdànhchomùahè.

"Hãychotabiếtnhữngnhàtrangtrívàhọasĩvẽnhữnggìởnhữngquốcgiaanhtừngghéqua,"ôngnói."Họvẽcáigì?"

Mộthọasĩtrẻcóđôimắtmơmàngđanglựacáctrangtronggóc,chìm

trongmộngmơ,ngẩngđầulênkhỏibànlàmviệccùngnhữngngườikháctrongphòngvànhìntôinhưngụý."Mongđâylàcâutrảlờitrungthựcnhấtcủaanh."Nhiềungườitrongsốthợthủcôngnàykhôngbiếtđếnngườichủtiệmtạphóangaygócphốcủahọhoặcmộtcânbánhmìgiábaonhiêu,nhưnghọrấttòmòvềtinđồnmớinhấtởĐôngBaTư,nơicácđộiquânđánhnhau,cácônghoàngsiếtcổnhauvàcướpbócthànhphốtrướckhiđốtchúngthànhbìnhđịa,nơichiếntranhvàhòabìnhđốichọinhaumỗingày,nơinhữngvầnthơhaynhấtđượcsángtácvànhữngtranhminhhọacùngnhữngbứctranhđẹpnhấtđượclàmrasuốtbaothếkỷ.

"QuốcvươngTahmasptrịvìnămmươihainăm.Trongnhữngnămcuốiđời,nhưquývịbiết,ôngđãtừbỏtìnhyêusáchvở,việcminhhọavàvẽtranh,quaylưnglạivớicácnhàthơ,nhàminhhọavàthưpháp,vàrútmìnhvàoviệcthờphượng,nayôngđãquađời,vàrồiIsmail,contraiôngkếvịngaivàng,"tôinói."QuốcvươngTahmasphiểurõbảnchấtthùđịchvàkhóchịucủacontraiông,vìthếôngđãgiữcontraiông,ngườisẽlàvuatươnglai,trongcảnhkíncổngcaotườngsuốthaimươinăm.NgaykhiIsmailkếvịngaivàng,trongmộtcơnđiêncuồng,ôngđãchothắtcổnhữngemtraicủamình-mộtsốtrướcđócònbịôngchọcmùmắt.Tuynhiên,cuốicùngnhữngkẻthùcủaIsmailcũngthànhcôngtrongviệcdụônghútthuốcphiệnvàđầuđộcông,vàsaukhithoátđượcsựhiệndiệncụthểcủaôngta,họđưangườianhtraidởhơiMuhammadKhodabandehcủaônglênngaivàng.Trongtriềuđạicủaôngnày,mọiônghoàng,anhem,cáctổngđốcvàngườiUzbek,tómlạilàmọinguồnđãbắtđầunổiloạn.HọsănđuổinhauvàsănđuổiTổngtrấnSerhatmộtcáchhungbạođếnđộcảxứBaTưhóathànhtrobụivàchìmtronghỗnloạn.Thựctếquốcvươnghiệntạihoàntoànkhôngcótiềnbạcvàtríthôngminhvàgầnnhưmù,khôngcókhảnăngtàitrợchoviệcsángtáccùngminhhọanhữngbảnthảocótrangtrí.VìvậynhữngnhàminhhọahuyềnthoạicủaKazvinvàHeratnày,tấtcảnhữngbậcthầylãothànhnày,cùngvớithợhọcviệccủahọ,nhữngnghệsĩtừngtạoranhữngkiệttáctrongcácxưởnglàmviệccủaQuốcvươngTahmasp,nhữnghọasĩvàngườitômàumàchiếccọcủahọđãlàmchonhữngconngựachồmraphinướcđạivànhữngconbướmcủahọvỗcánhkhỏitranggiấy,tấtcảnhữngthợđóngsáchvànhàthưphápbậcthầy,thảyđềubịbỏmặckhôngcôngviệckhôngmột

xu,túngthiếu,khôngnhàcửavàtrơtrọi.MộtsốditảnđếnmiềnBắcsốngchungvớingườiUzbek,mộtsốvềphíaTâyđếnẤnĐộ.Mộtsốkhácnhậnlàmnhữngcôngviệckhác,lãngphítàinăngvàthanhdanhhọ,mộtsốkháccònphụcvụchonhữngônghoàngvàtổngđốctầmthường,tấtcảlàkẻthùkhôngđộitrờichungcủanhau,đểbắtđầulàmnhữngcuốnsáchcỡlòngbàntaychỉcóvàitờminhhọa.Đượcviếtnhanh,vẽvội,nhữngcuốnsáchrẻtiềnnàyxuấthiệnkhắpnơi,phùhợpvớithịhiếucủabinhlính,nhữngtổngtrấnthôlỗvànhữngônghoànghưhỏng."

"Họđòigiábaonhiêu?"ThầyOsmanhỏi.

"TôingherằngSadikiBeyvĩđạiđãminhhọamộtbảnNhữngsinhvậtlạ,domộtlínhkỵbinhUzbekđặtlàm,vớigiácónămmươiđồngvàng.TronglềucủamộttổngtrấntầmthườngvừatừmộtchiếndịchmiềnĐôngvềđếnErzurum,tôithấymộttậpgồmtoànhìnhảnhdâmdụctrongđócónhữngbứctranhcủahọasĩbậcthầySiyavush.Vàibậcthầyvĩđạichưabỏnghềminhhọathìđanglàmvàbánnhữngbứctranhlẻkhôngnằmtrongbấtcứcâuchuyệnnàocả.Nghiêncứunhữngtờtranhlẻnhưthế,ngàikhôngthểnóinómôtảchocảnhnàohoặccâuchuyệnnào;ngàichỉcóthểngưỡngmộnóvìchínhnó,vìniềmvuicủaviệcngắmnhìnmàthôi.Chẳnghạn,ngàicóthểbìnhluận,"Bứcnàygiốngchínhxácmộtconngựa,nóđẹplàmsao,"vàngàisẽtrảcôngchongườinghệsĩtrêncơsởđó.Nhữngcảnhchiếntrậnhoặclàmtìnhthậtphổbiến.Giátrảchomộttrậnđánhloạnxạđãxuốngcònbatrămđồngbạc,vàhầunhưkhôngcókháchhàngnàoquantâm.Đểbánđượcnhữngbứctranhgiárẻvàđểthuhútngườimuahơn,mộtsốbứcchỉđượcvẽbằngmựcđentrênloạigiấykhôngkeo,chưahoànchỉnhmàkhôngcómộtnétcọmàunào."

"Cómộtthợmạvàngcủatarấtưphảilẽvàtàinănghếtmực,"ThầyOsmannói."Anhtacoisóccôngviệccủamìnhvớivẻtaonhãđếnđộchúngtagọianhtalà"ZarifKínhmến".Nhưnganhtađãbỏchúngta.Đãsáungàyrồimàngườitakhôngthấyanhtađâucả.Anhtađơngiảnlàbiếnmất.

"Saolạicóngườicóthểtừbỏmộtxưởnglàmviệc,mộttổấmhạnhphúc

nhưthếnàyđượcnhỉ?"Tôinói.

"Kelebek,Zeytin,LeylekvàZarif,bốnthợcảtrẻtuổigiỏigiangmàtađãhuấnluyệntừkhihọlàthợhọcviệc,naylàmviệctạinhàtheolệnhcủaĐứcvua",ThầyOsmannói.

ViệcnàyrõrànglàđểhọcóthểlàmviệcthoảimáihơnchocuốnSur-namavốnlàcôngtrìnhmàcảxưởngđềuthamgia.LầnnàyĐứcvuađãkhôngchuẩnbịmộtchỗlàmviệcđặcbiệtchonhữngnhàtiểuhọabậcthầycủaNgàitrongsâncủacungđiện;thayvàođóNgàitruyềnlệnhhọlàmviệcchocuốnsáchđặcbiệtnàytạinhà.KhinhậnrarằngchắcchắnlệnhnàyđượcbanhànhchochínhcuốnsáchmàEnishtecủatôiđanglàm,tôicâmbặt.ThầyOsmanmuốnnóibónggiógìởđây?

"NuriKínhmến,"ônggọimộthọasĩnhợtnhạtlomkhom,"dẫnThầySiyahcủachúngta"quansát"xưởnglàmviệcđi!"

"Quansát"làmộtnghithứcthườnglệtrongnhữngcuộcviếngthămhaithángmộtlầncủaĐứcvuatạinơilàmviệccủacácnhàtiểuhọatrongsuốtquãngthờigiansôinổikhiĐứcvuamuốntheodõisátnhữnggìdiễnratạixưởnglàmviệc.VớisựtrợgiúpcủaHazim,TrưởngNgânkhố;Lokman,TrưởngBiênniênsửquan,vàSưphụOsman,TrưởngbanTrangtrí,Đứcvuasẽđượcbáocáovềviệctạithờiđiểmbấtkỳnàođócácbậcthầynàyđanglàmviệcvớitrangnàotrongcuốnsáchnào,aimạvàngbứctranhnào,aitômàubứctranhnào,vàtừngngườimột,cácthợtômàu,ngườixếptrang,thợmạvàngvànhữngnhàtiểuhọabậcthầy,màtàinăngcủahọchophéphọhoànthànhnhữngđiềukỳdiệu,đãthamgiacôngviệcthếnào.TôithấybuồnrằnghọvẫngiữmộtnghilễgiảtạothaychocáinghilễmànaykhôngcònđượcthựchiệnnữavìtuổitácvàbệnhtậtđãbuộcTrưởngBiênniênsửquanLokmanKínhmến.ngườiđãviếthầuhếtnhữngcuốnsáchđượcminhhọa,phảinằmliệtởnhà;bởiThầyOsmanthườngbiếnmấttrongsựphẫnnộvàgiậndữ;bởibốnthợcảbậcthầycótênKelebek,Zeytin,LeylekvàZarifđềulàmviệctạinhà;vàbởiĐứcvuakhôngcòntrànđầynhiệttìnhgiốngnhưđứatrẻtrongxưởnglàmviệcnữa.Nhưđãxảyravớinhiềunhàtiểuhọa,

NuriKínhmếnngàycànggiàđimộtcáchvôích,khôngđượctrảinghiệmcuộcsốngđầyđủhoặctrởthànhmộtbậcthầytrongnghệthuậtcủamình.Tuynhiênkhôngvôíchnếuôngtadànhnhữngnămthángđótrênbànlàmviệcđểlưngtrởnêncòng:ôngtaluônchútâmtớinhữnggìđangxảyratrongxưởnglàmviệc,tớiviệcngườinàođanglàmtrangtuyệtmỹnào.

VàtôicũnghămhởngắmnghíalầnđầutiênnhữngtranghuyềnthoạicủacuốnSur-nama,vốnkểlạinhữngnghilễcắtbìchovịhoàngtửcủaĐứcvua.KhicònởBaTư,tôiđãnghenhữngcâuchuyệnvềlễcắtbìkéodàinămmươihaingàynàytrongđóngườidânthuộcmọingànhnghề,mọiphườnghội,cảIstanbul,đềuthamdự,thựcsựvàothờiđiểmkhicuốnsáchghinhớsựkiệnvĩđạinàyđangđượcchuẩnbị.

Trongbứctranhđầutiênđặttrướcmặttôi,lấybốicảnhkhuđấtđượcràocẩnthậncủahoànggiatronglâuđàicủaIbrahimPashaquácố,Đứcvua,Ngườichechởthếgiớinày,đangnhìnchămchúnhữnglễhộiởkhuHítrườngbêndướivớivẻhàilòng.KhuônmặtNgài,thậmchídùkhôngquáchitiếtđếnđộchophépngườitaphânbiệtNgàivớingườikhácchỉbằngnhữngnétđặctrưng,đãđượcvẽmộtcáchkhéoléovàvớilòngkínhtrọngsâusắc.VềbênphảicủabứctranhtờđôimàtrongđóĐứcvuađượcthểhiệnởbêntráicónhữngtểtướng,tổngtrấn,cácsứthầnBaTư,Tatar,TâyvựcvàVeniceđứngdướinhữngmáichevàcửasổ.Bởivìhọkhôngphảinhữngquốcvương,nênđôimắthọđượcvẽmộtcáchvộivàngcẩuthảvàkhôngtậptrungvàocáigìđặcbiệtngoàicảnhnáonhiệttrênquảngtrườngđó.Saunày,trongnhữngbứctranhkhác,tôinhậnthấysựsắpxếpvàbốcụctranggiốngnhuvậyđượclặplạichodùhoavăntrangtríbứctườngcâycốivànhữngviênđámàuđấtnungđượcvẽtheonhữngphongcáchvàmàusắckhácnhau.Mộtkhinhữngngườisaochépđãviếtraphầnchữrồi,nhữngtranhminhhọađãhoàntấtvàcuốnsáchđãđượcđónggáyrồithìngườiđọc,khigiởtừngtrang,sẽthấymỗilầnmộthoạtđộnghoàntoànkhácnhautrongnhữngmàusắchoàntoànkhácnhautạiHítrườngvốnvẫnnằmdướicáinhìnchămchúđócủaĐứcvuavàđámkháchcủaNgài-nhữngngườiluônđứngyhệtnhưvậy,mãimãinhìnvàocùngmộtkhuvựcbêndưới.

Ởđóngaytrướcmắt,tôithấyngườitađangtranhgiànhnhauhàngtrămtôcơmtrộnđượcđặttrongHippodrome;tôithấynhữngconthỏvàchimcònsốngvọtratừchỗconbòquayvàlàmđámđôngđanglaovàođóphảigiậtmình.TôithấymộtđámnhữngngườithợcảgòđồngđangngồitrênmộtchiếcxengựatrướcĐứcvua,nhữngthànhviêntrongđóđangnệnvàomiếngđồngnhưngkhôngbaogiờchạmtớingườiđangnằmtrênxevớichiếcđeđặtngangtrêntấmngựctrần.TôithấynhữngthợlắpkínhđangtrangtríkínhbằnghoacẩmchướngvàcâybáchtrongkhihọdiễuhànhtrướcĐứcvuatrênmộtcỗxe,nhữngthợlàmbánhkẹođangđọctonhữngbàithơngọtngàotrongkhicưỡibọnlạcđàchấtđầynhữngtúiđườngvàbàyranhữngchiếclồngchứanhữngconvẹtlàmbằngđường;vànhữngthợkhóagiàkhoekhoangnhiềuloạikhóatreo,khóamóc,thencửa,khóabánhrăngtrongkhithanvãnvềnhữngtệnạncủathờiđạimớivànhữngcánhcửamới.Kelchek,Zeytin,Leylekđãlàmnhữngbứctranhvẽnhữngnhàảothuật:Mộttrongsốhọđanglàmnhữngquảtrứnglănxuốngtheomộtcâycọcmàkhôngrơixuống-nhưthểtrênmộtphiếnđárộng-theonhịptrốnglụclạcdomộtngườikhácgõ.

TrongmộtcỗxekháctôithấyrõTổngtrấnThuyềntrưởngKilicAliđangbuộcnhữngkẻngoạiđạobịôngbắtgiữngoàibiểnlàmmột"ngọnnúicủabọnngoạiđạo"bằngđấtsét;sauđóôngchấttấtcảnôlệlêncỗxe,vàkhiđếnngaytrướcmặtĐứcvua,ôngtachochâmngòimớthuốcnổtrong"ngọnnúi"đóđểchứngminhôngđãbiếnđấtđaicủabọnngoạiđạothànhtiếngthankhócvàrênrỉbằngđạnđạibácnhưthếnào.Tôithấynhữngtayđồtểnhẵnnhụimặcđồngphụcđỏtíacầmvàsửdụngdaophay,cườivớinhữngxáccừuđỏhồngđãcạosạchlôngtreotrênmóc.KhángiảvỗtayủnghộnhữngngườidạysưtửđangdắtmộtconsưtửbịxíchđếntrướcmặtĐứcvua,khiêukhíchvàchọcgiậnnóchođếnkhiđôimắtnóhằntiamáugiậndữ;vàởtrangkếtiếp,tôithấyconsưtử,tiêubiểuchokhốiHồigiáo,đuổitheomộtconlợnhồngxám,biểutượngchobọnngoạiđạoThiênchúagiáoxảoquyệt.Tôingắmnhìnthỏathuêmộtbứctranhvẽmộtthợcắttócvừatreomìnhlộnngượctrêntrầnmộtcửahàngdựngtrênmộtchiếcxevừacạochomộtkháchhàngtrongkhingườiphụtácủaôngta,mặcđồđỏ,cầmgươngvàmộtchiếcthaubằngbạcchứaxàphòngthơm,chờlấytiềncông;

tôidòhỏivềlailịchcủanhàtiểuhọaphithườngchịutráchnhiệmvềbứctranhnày.

"Điềuthụcsựquantrọnglàởchỗmộtbứctranh,quavẻđẹpcủanó,hướngchúngtađếnsựsungmãncủacuộcsống,đếnlòngcảmthông,lòngtôntrọngđốivớinhữngmàusắccủathếgiớimàThượngđếđãtạora,vàđếnsựchiêmnghiệmvàđứctin.Lailịchcủanhàtiểuhọalàkhôngquantrọng."

CóphảiNurinhàtiểuhọa,ngườirấttinhtếtrongýnghĩnhiềuhơntôitưởng,trởnêndèdặtvìôngtahiểurằngEnishtecủatôipháitôiđếnđâyđểđiềutra,hayôngtachỉlặplạinhưvẹtlờicủaSưphụOsmanTrưởngbanTrangtrí?

CóphảiZariflàngườichịutráchnhiệmtoànbộviệcmạvàngnàykhông?"Tôihỏi."Hiệngiờailàmcôngviệcnàythayanhta?"

Giờthìcóthểnghethấynhữngtiếnglarúcủabọntrẻquacánhcửamởrasântrong.Bêndưới,mộttrongnhữngngườiđứngđầunhómđangchođánhroivàoganbànchânnhữngthợhọcviệcchắcđãbịbắtquảtanggiấubộtmựcđỏtrongtúihoặcmiếngvàngtrongmộtcuộngiấy;cólẽchínhlàhaiđứamàbannãytôithấyđangrunrẩychờđợitrongcáilạnhgiánày.Nhữnghọasĩtrẻchộplấycơhộiđểchếgiễuchúng,liềnchạyđếncửanhìn.

"VàothờiđiểmcácthợhọcviệctônềncủaHítrườngđâybằngmàuhồng,hoàntấtnónhưThầyOsmanđãralệnh,"NuriKínhmếnnóimộtcáchcẩntrọng."ngườianhemZarifKínhmếncủachúngtôichắcsẽtrởvềtừchỗnàođóanhtađãtớivàsẽhoàntấtviệcmạvàngtrênhaitrangnày.Thầycủachúngtôi,nhàtiểuhọaOsman,muốnZarifKínhmếntômàusànnhàbẩnthỉucủaHítrườngmỗicảnhmộtkhácđi.Màuhồngphấn,xanhẤn,vàngnghệhoặcmàucứtngỗng.Bấtcứainhìnbứctranhcũngsẽnhậnratrongbứctranhđầurằngđâylàmộtquảngtrườngbẩnthỉuvàphảicómàuđất,nhưngtrongbứctranhthứhaivàthứba,ôngmuốnmàukhácđểlàmôngvuimắt.Việctôđiểmphảimangđếnniềmvuichomỗitrang."

Tôiđểýmộtsốtranhtrêntờgiấymàmộtngườiphụtáđểlạitronggóc

phòng.AnhtađanglàmbứctranhkhổmộttờchocuốnZafernameh2,môtảmộthạmđộihảiquânđanglênđườngvàotrậnđánh,nhưngrõrànglàtiếngrúcủanhữngngườibạnanhtađangbịđánhvàoganbànchânđãkíchthíchtayminhhọanàybỏcôngviệcchạyđixem.Cáihạmđộiđượcanhtalàmbằngcáchvẽlặpđilặplạicáccontàuyhệtnhauvớimộtkiểuhìnhkhốithậmchíkhôngcóvẻgìlànổiđượctrênbiển;nhưng,sựgiảtạonày,khôngcógiótrêncánhbuồm,làdosựthiếuvắngkỹnăngởngườihọasĩhơnlàdokiểudánghìnhkhối.Tôibuồnrầuthấyrằngkiểudángnàyđãđượccắtrathôbạotừmộtcuốnsáchcũmàtôikhôngthểnhớtên,cólẽlàmộttậptranhcắtdán.RõràngSưphụOsmanđãbỏquaquánhiều.

Khichúngtôiđếnbànlàmviệcriêngcủaôngta,NuriKínhmếntựhàotuyênbốrằngôngtađãhoànthànhmộtphùhiệuhoànggiamạvàngchoĐứcvua;ôngtađãlàmnótrongbatuần.TôithậtlòngthánphụcphùhiệuvàhọatiếtdátvàngcủaNuriKínhmến,vốnđượclàmtrênmộttờgiấytrắngđểbảođảmrằngngườinhậnnóvàlýdogửinóđisẽvẫnnằmtrongvòngbímật.TôibiếtrõrằngnhiềutổngtrấnbốcđồngởphươngĐôngđãkhôngdámnổiloạnkhinhìnthấyvẻtránglệquýpháivàmạnhmẽtrongphùhiệucủaĐứcvua.

Kếđến,chúngtôithấynhữngkiệttácmớiđâynhấtmànhàthưphápJemalđãchéptay,hoàntấtvàđểlại;nhưngchúngtôivộivãlướtquachúngđểtránhtinvàonhữngkẻchốngđốimàusắcvàviệctrangtrívốnchorằngnghệthuậtthậtsựchỉbaogồmviệcviếtthưpháp,vàviệctrangtrímàusắcchođẹpmắthơnchẳngquachỉlàmộtbiệnphápthứyếuđểnhấnmạnhthêm.

NasirHọasĩđangbàyramộttấmtranhminhhọalộnxộnmàanhtacóýđịnhsửachữatừmộtphiênbảnKhamse3củaNizamicóniênđạitừthờicáccontraicủaTamerlane;bứctranhmôtảHusrevđangnhìnShirintrầntruồngkhinàngtắm.

Mộtngườinguyênlàthợcảchínmươihaituổi,đãgầnnhưmùvàchẳngcógìđểnóingoàiviệckhẳngđịnhrằngsáumươinămtrướcôngđãhôntay

SưphụBizhadởTabrizvàlúcđóbậcthầyhuyềnthoạivĩđạiđãmùvàsaykhướt,vớiđôibàntayrunrẩyđãchỉchochúngtôinéthọatiếttrangtrítrênhộpđựngviếtmàôngsẽtặngnhưmộtmónquàngàylễchoĐứcvuakhinóđượchoànthànhsaubathángnữa.

Mộtkhoảngimlặngngắnbaotrùmtoànbộxưởnglàmviệcnơicógầntámmươihọasĩ,họctròvàthợhọcnghềđanglàmviệctrongnhữngngănnhỏởtầngdưới.Đâylàkhoảngimlặngsaulúcđánhđòn,tôiđãnhiềulầntrảiquanhữngkhoảnglặngtươngtự;mộtsựimlặngcólúcbịphávỡbởitiếngcườicốnénhoặcmộtlờinhậnxéthómhỉnh,cólúcbởivàitiếngthổnthứchoặctiếngrênrỉcốnéncủacậutraibịđòntrướckhicơnkhóccủacậugợichonhữngnhàtiểuhọađãthànhnghềnhớlạinhữngtrậnđònchínhhọtừngphảichịukhicònlàthợhọcviệc.Nhưngvịthầychínmươihaituổigầnnhưmùnàyđãkhiếntôicảmnhậnmộtđiềugìđósâusắchơntrongthoángchốc,ởđây,xakhỏimọitrậnđánhvàsựnáoloạn:cảmgiácrằngmọithứđangđếnhồikếtthúc.Ngaytrướcngàytậnthể,cũngsẽcómộtsựimlặngnhưthếnày.

Việcvẽtranhlàsựimlặngcủatưtưởngvàâmnhạccủathịgiác.

KhitôihôntaySưphụOsmanđểtạmbiệt,tôicảmthấykhôngchỉlòngkínhtrọngsâusắcđốivớiôngmàcòncảmộttìnhcảmkhiếnlinhhồntôixáođộng:lòngthươnghạiphalẫnsùngkínhdànhchomộtvịthánh,mộtcảmgiácphạmtộilạkỳ.ĐiềunàycólẽbởivìEnishtecủatôi-ngườimuốncáchọasĩ,dùcôngkhaihaybímật,hãybắtchướcnhữngphươngphápcủacácbậcthầyTâyvực-làđốithủcủaông.

Bấtchợttôicũngcảmthấyrằngcólẽđâylàlầncuốitôigặpđượcvịthầyvĩđạinàycònsống,vàtrongtrạngtháibốirốimuốnlàmvuilòngvàcổvũthầy,tôiđãhỏimộtcâu:

"Thưathầyđángkính,điềugìphânbiệtnhàtiểuhọađíchthựcvớinhàtiểuhọabìnhthường?"TôichorằngvịTrưởngbanTrangtrí,ngườiquáquenthuộcvớinhữngcâuhỏibợđỡthếnày,sẽchotôimộtcâutrảlờiquaquítvàônghiệnđangtrongtrạngtháihoàntoànquênmấttôilàai.

"Khônghềcómộtphươngphápnàocóthểphânbiệtnhàtiểuhọavĩđạivớinhàtiểuhọabấttàivàbấttín,"ôngnóivớitấtcảsụnghiêmtúc."Điềunàythayđổitheothờigian.Nhữngtàinăngvàđạođứcmàanhtadựavàođểđốimặtvớicáiácvốnđedọanghệthuậtcủachúngtamớilàđiềuquantrọng.Ngàynay,đểxácđịnhmộthọasĩtrẻcótàithựcsựđếnđâu,tasẽhỏianhtabacâuhỏi."

"Nhữngcâuhỏiđólàgì?"

"Anhtacótin,dướitácđộngcủalềthóigầnđâycũngnhưdướiảnhhưởngcủangườiTrungHoavàchâuÂu,rằnganhtaphảicómộtkỹthuậtvẽđộcđáo,mộtphongcáchriêngcủaanhtakhông?Làmộtngườitrangtrí,liệuanhtacómuốncómộtcungcách,mộtkhíacạnhkháchẳnnhữngngườikháckhông,vàliệuanhtacónỗlựcchứngminhđiềunàybằngcáchkýtênđâuđótrêntácphẩmcủamìnhgiốngnhưnhữngbậcthầyTâyvựckhông?Đểxácđịnhmộtcáchchínhxácnhữngđiềunày,trướctiêntasẽhỏianhtamộtcâuhỏivề"phongcách"và"chữký."

"Rồisauđó?"tôikínhcẩnhỏi.

"Sauđótasẽmuốnbiếtnhàtrangtrínàycảmthấynhưthếnàovềnhữngcuốnsáchbịđổichủ,bịsútchỉ,vànhữngbứctranhcủachúngtađangđượcsửdụngtrongnhữngcuốnsáchkhácvàtrongnhữngthờiđạikhácsaukhicáchoàngđếvàquốcvương,nhữngngườiđặtlàmrachúng,đãchếtđi.Đâylàmộtvấnđềtếnhịđòihỏimộtcâutrảlờibấtchấpnólàmvuilònghaygâybựcbộichota.Vìvậy,tasẽhỏinhàminhhọanàymộtcâuhỏivềthờigiảm-thờigiancủanhàminhhọavàthờigiancủađấngAllah.Cậucótheokịptakhông,cậubé?"

Không,nhưngtôikhôngtrảlờinhưthế.Thayvàođó,tôihỏi,"Còncâuhỏithứba?"

"Câuhỏithứbasẽlà"phậnmù!"SưphụOsmannói,sauđóôngimlặngnhưthểđiềunàykhôngcầngiảithích.

"Phậnmùlàsao?"tôibốirốihỏi.

"Phậnmùlàsựimlặng.Nếucậukếthợpnhữnggìtavừanóicâuhỏithứnhấtvàcâuhỏithứhai,thì"phậnmù"sẽhiệnra.Nólàmứcxanhấtmàngườitacóthểđếnđượctrongnghềminhhọa;nólàviệcthấyđượcnhữnggìhiệnratừcõiuminhcủađấngAllah."

Tôikhôngnóinữa.Tôibướcrangoài.Tôibướcxuốngnhữngbậcthanglạnhgiákhôngchútvộivã.TôibiếtrằngtôisẽhỏiKelebek,ZeytinvàLeylekbacâuhỏicủavịthầyvĩđạinày,khôngchỉvìmuốncóchuyệnđểnói,màcònđểhiểurõhơnnhữngnhânvậthuyềnthoạisốngnày,vốnlàngườicùngthờivớitôi.

Tuynhiêntôikhôngđếnnhàcủanhữngthợcảtrangtríđóngay.TôigặpEsthergầnkhucutrúDoTháitạimộtkhuchợmớinhìnxuốngngãbasôngHalicvàeoBosphorus.EstherđangrấtbồnchồntrongbộđồmàuhồngmàchịbuộcphảimặcdochịlàmộtngườiDoThái,vớithânhìnhtolớnđầysinhlựccủamình,miệngchịtakhôngngớtđộngđậy,vàchânmàycùngđôimắtchịliêntụcnháynhórahiệuchotôi;thựcrađấylàcungcáchcủachịtalúcởgiữanhữngphụnữnôlệđimuasắm,nhữngphụnữmặcáotrùmthùngthìnhcủanhữngkhunghèokhổ,giữanhữngđámđôngđangchămchúvàođốngcàrốt,mộcqua,nhữngbóhànhvàcủcải.Chịtanhétláthưtôiđưachovàoquầnvớimộtđộngtácthànhthạovàbíẩn,nhưthểcảchợnàyđangtheodõichúngtôi.

ChịnóivớitôirằngShekuređangnghĩđếntôi.Chịnhậntiềncôngvàkhitôinói,"Làmơnđưanógấpgiùm,"thìchịtachothấyrằngchịtacònhàngđốngviệcphảilàmbằngcáchphácmộtcửchỉvềphíamớđồcủachịvànóichịchỉcóthểgiaoláthưchoShekuretrướcbuổitrưa.TôiyêucầuchịnóivớiShekurerằngtôisẽđếnthămbanhàtiểuhọatrẻtuổivànổitiếngnọ.

--------------------------------

1IhyaUlumal-Din:(Phụcsinhcủakhoahọctôngiáo).TácphẩmcủaImamGazzali(1058-1111),đượcđọcnhiềunhấttrongthếgiớiẲRậpsau

kinhKoran,viếtvềnhữngđòihỏicủađứctin,nhữngkiếnthứccầnthiếtcủađờingười,nhữngđứctínhcầncóvànhữngthóixấuphảikhắcphụcvàviệcchămlođờisốnglinhhồn.

2Zafernameh:Sáchcácchiếnthắng.

3Khamse:bộngũthưcủaNizami,gồmMakhzanal-Asrar(Khotàngnhữngbíẩn)HusrevoShirin,LeylaoMejnun,Haftpeykar(Bảynhansắc)vàEskandamama(ChuyệnAlexanderĐạiđế).

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương12:TôiĐuợcGọiLà"Kelebek"

Lệnhcầukinhbuổitrưachưađượcgiónglên.Mộttiếnggõcửa,tôimởvànhậnraSiyahKínhmến,ngườiởcùngchúngtôimộtthờigiantrongthờilàmthợhọcviệc.Chúngtôiômvàhônlênmánhau.TôitựhỏicóphảianhđãmangtheochỉthịtừEnishtecủaanhtakhông,khianhtanóirằnganhtamuốnxemnhữngtrangtôiđangminhhọavànhữngbứctranhcủatôi,rằnganhtađếnthămtrongtìnhbạn,vàsẽhỏitôimộtcâuhỏinhândanhĐứcvua.

L

"Rấttốt,"tôinói,"tôisẽtrảlờicâuhỏigìđây?"

Anhtanóivớitôi.Rấttốt,nào!

PhongcáchvàChữký

"Chừngnàomànhữnghọasĩbấttàicònbịthúcđẩybởitiềnbạcvàdanhvọngthayvìniềmvuicủaviệcnhìnngắmvàniềmtinvàonhữngthăngtiếntrongtaynghềcủahọ,"tôinói,thìchúngtasẽcòntiếptụcchứngkiếnthêmnhiềusựtầmthườngvàthóihámdanhtươngtựnhưnỗiámảnhvề"phongcách"và"chữký"này."Tôiđưaracâumàođầunàybởiđâylàcungcáchphảilàm,chứkhôngphảivìtôitinvàonhữnggìmìnhnói.Nănglựcvàtàinăngthựcsựkhôngthểbịpháhỏngbởilònghámvànghaydanhvọng.Hơnnữanếunóirasựthực,thìtiềnbạcvàdanhvọnglànhữngưuquyềnkhôngthểchuyểnnhượngđượccủangườicótài,nhưtrongtrườnghợpcủatôi,vànóchỉthôithúcchúngtalậpđượcnhữngkỳtíchlớnlaohơn.Nhưngnếutôicôngkhainóirađiềunàythìnhữngnhàminhhọahạngxoàngtrongbantiểuhọasẽđiênlênvìđốkỵmànhảyxổvàotôi,vìvậy,đểchứngminhrằngtôiyêucôngviệcnàyhơnhọnhiều,tôisẽvẽbứctranhtảmộtcáicâytrênmộthạtlúa.Tôihiểurõrằngsựhammuốn"phongcách.""chữký"và"tínhcách"

nàyđãđếnvớichúngtatừmãitậnphươngĐôngquacácbậcthầyTrungHoakhôngmaynàođóvốnbịchệchhướngdoảnhhưởngcủangườiÂu,bởinhữngbứctranhmàcáctusĩdòngTênmangđếntừphươngTây.Tuynhiên,hãyđểtôikểanhnghebadụngôntạothànhmộtthuyếttrìnhvềchủđềnày."

BadụngônvềPhongcáchvàChữký

ALIF

Ngàyxưa,ởphíaBắcHerat,trongmộtlâuđàitrênnúicao,cómộtĐạiHãntrẻsống,anhtarấtsaymêtrangtrívàhộihọa.VịHãnnàychỉyêuduynhấtmộtnàngtronghậucungcủamình,vàngườiphụnữTatarhấpdẫnnày,kẻmàanhyêuđiêncuồng,nàngcũngyêuanh.Họlàmtìnhliêntụcsángđêm,vàsốngtrongtrạngtháiđắmđuốinhưthếđếnđộmongướccủahọlàđượcsốngnhưthếmãimãi.Họnhanhchóngkhámphárằngcáchhaynhấtđểbiếnmongướccủahọthànhhiệnthựclàgiởcáccuốnsáchravànhìnchămchú,trongnhiềugiờvànhiềungàyliêntục,vàonhữngbứctranhhoànmỹđếnđộsữngsờcủacáclãohọasư.

Khinhìnnhữngbứcvẽhoànhảonày,đượcsaolạimộtcáchhoànmỹ,họcảmthấynhưthểthờigiansẽngừngtrôivàhạnhphúccủariênghọsẽhòacùngniềmvuilớncủathờiđạivàngsonlộratrongcáccâuchuyện.Trongxưởnglàmsáchhoànggiacómộtnhàtiểuhoạ,bậcthầycủanhữngbậcthầy,ngườivẽđivẽlạinhữngbứctranhhoànmỹchonhữngtranggiốngnhaucủanhữngcuốnsáchgiốngnhau.Theothóiquen,bậcthầynàyđãmiêutảnỗithốngkhổtrongtìnhyêucủaFerhaddànhchoShirin,hoặcnhữngcáinhìnyêuthươngvàkhaokhátgiữaLeylavàMejnun,hoặccáinhìnđầytìnhý,đanghĩamàHusrevvàShirintraonhautrongkhuvườnnhàtrờihuyềnthoạiđó-tuynhiênvớimộtthayđổinhỏ:Thayvìnhữngcặptìnhnhânhuyềnthoạinày,ngườinghệsĩsẽvẽvịHãnvàmỹnhânTatarcủaanhta.Nhìnnhữngtrangnày,vịHãnvàngườiyêucủaanhvữngtinrằnghạnhphúccủahọsẽkhôngbaogiờkếtthúc,vàhọbanphátchonhàtiểuhọatàibanàyrấtnhiềuvàngcùnglờikhenngợi.Tuynhiêncuốicùngsựtângbốcnàyđãkhiếnnhàtiểuhọatrởnênlầmlạc;bịQuỷsứxúigiục,ôngtakhôngcho

rằngnhờnhữngbậcthầygiàmàtranhôngmớiđạtđượcsựhoànhảo,màngạomạnchorằngchỉmộtchútchấmpháthiêntàicủaôngtalàđủchotácphẩmcủaôngthậmchícònhấpdẫnhơn.VịHãnvàngườiyêucủaanhtaxemnhữngcáchtânnày-nhữngchấmphámangphongcáchcánhâncủanhàtiểuhọabậcthầy-chỉlànhữngkhuyếtđiểm,vàchúngkhiếnhọbốirốisâuxa.Trongnhữngbứctranhnày,màvịHãnđãxemxéthếtsứckỹlưỡng,anhcảmthấyrằnghạnhphúctrướcđâycủamìnhđãbịphávỡtheonhiềucáchkhácnhau,vàanhngàycàngghentỵvớigiainhânTatarxinhđẹpcủamình,ngườiđượcnhàhọasĩvẽtheobútphápriêngcủaôngta.Vìvậy,vớiýđịnhlàmchonàngTatarxinhđẹpghentuông,anhđãlàmtìnhvớimộthầukhiếpkhác.Ngườivợyêucủaanhquábuồnkhổkhibiếtđượcsựphảnbộinàyquanhữnglờiđồnđãitronghậucungđếnđộnànglặnglẽtreocổtrênmộtcànhcâytuyếttùngtrongsânhậucung.VịHãn,khihiểurasailầmmìnhphạmphải,vànhậnrarằngsựmêđắmphongcáchcủanhàtiểuhọachínhlànguồncộicủabiếncốkhủngkhiếpnày,bènchọcmùmắttaynghệsĩbậcthầyđãbịQuỷsứxúigiục.

BA

NgàyxưaởmộtquốcgiaphươngĐôngcómộtvịvuagià,mộtngườiyêutranhminhhọa,việctôđiểmsáchvàcácbứctiểuhọa,ôngsốnghạnhphúcvớibàvợTrungHoađẹplộnglẫy.Thanôi,lạixảyrachuyệnlàđứacontraituấntúcủaQuốcvươngvớingườivợtrướcvàbàvợtrẻhiệnnaycủaôngphảilòngnhau.

Ngườicon,kinhhoàngvìnỗimìnhđãphảnbộicha,vàhổthẹntrướctìnhyêutộilỗicủamình,liềntựgiammìnhtrongxưởnglàmsách,đắmmìnhvàohộihọa.Dochàngvẽvìnỗibuồnvàsứcmạnhcủatìnhyêu,nênmỗibứctranhcủachàngđềugâyấntượngđếnđộngườichiêmngưỡngkhôngthểphânbiệtchúngvớitácphẩmcủanhữngbậcthầylãothành.Đứcvuarấttựhàovềcontraimình,vàbàvợtrẻTrungHoacònnói,"Phải,thậtấntượng!"khinhìncácbứctranh."Nhưngthờigianrồisẽquađi,vànếuchàngtakhôngkýtênvàotácphẩmcủamình,sẽkhôngaibiếtrằngchàngtalàngườilàmrakiệttácnày."Đứcvuađáp,"Nếucontraitakývàocácbứctranhcủa

nóthìliệucócôngbằngkhôngkhinónhậnnhữnglờikhendànhchokỹthuậtvàphongcáchcủanhữngbậcthầylãothànhmànóđãbắtchước?Hơnnữa,nếunókývàotácphẩmcủanó,thìchẳngphảinómuốnnóirằng"Tranhcủatôimangnhữngkhuyếtđiểmcủatôi"sao?"BàvợTrungHoa,tuyhiểurằngmìnhkhôngthểthuyếtphụcđượcôngchồnggiàvềvấnđềchữký,cuốicùngđãthànhcôngtrongviệcthuyếtphụccontraiôngta,vốnluôngiammìnhtrongxưởnglàmsáchnhưmọikhi.Hổthẹnvìphảithổlộtìnhyêu,bịthuyếtphụcbởinhữngýtưởngcủangườimẹkếxinhđẹpvàvớisựthúcgiụccủaQuỷsứ,ngườiconđãkýtênmìnhvàomộtgócbứctranh,giữabứctườngvàcỏ.Ởmộtđiểmmàchàngcholàkhónhậnra.BứctranhđầutiênchàngkývẽmộtcảnhtrongHusrevoShirin.Cácvịbiếtchuyệnđómà:SaukhiHusrevvàShirincướinhau,Shiruye,contraicủaHusrevvớingườivợtrước,đãyêuShirin.Mộtđêm,lẻnvàophòngngủcủahọquacửasổ,Shiruyenhanhnhẹnđâmdaogămvàongựcchahắn.KhiĐứcvuathấybứctranhcontraiôngvẽcảnhnày,ôngbịchoángvớicảmgiácrằngbứctranhlàhiệnthâncủamộtkhuyếtđiểmnàođó;ôngđãnhìnthấychữký,nhưngkhônghoàntoànýthứcvềđiềuđó,vàđơngiảnlàôngphảnứngvớibứctranhvớiýnghĩrằng."Bứctranhnàycómộtkhuyếtđiểm."Vàbởingườitakhôngbaogiờgặpbấtcứđiềugìnhưthếởnhữngbậcthầylãothành,nênĐứcvuađộtnhiênthấykinhhoàng,nghingờrằngtậpsáchmàôngđangđọckhôngkểlạimộtcâuchuyệnhaymộttruyềnthuyếtmàlànhữnggìtuyệtđốikhôngthíchhợpvớimộtcuốnsách:nónóivềchínhthựctại.Khiôngvuagiàýthứcđượcđiềunày,ôngchoángvángvìkinhhoàng.Đứaconhọasĩcủaôngđãvàophòngquacửasổ,nhưtrongbứctranh,vàkhôngnhìnđếnlầnthứhaivàođôimắttrợntrừngcủangườicha,anhtalẹlàngcắmcondaogăm-lớnnhưcondaotrongbứcvẽ-vàongựcchamình.

DJIM

TrongcuốnJamial-Tawarikh1củamình,RashiduddinxứKazvinđãphấnkhởiviếtrằngcáchnay250nămởKazvin,việctôđiểmbảnthảo,thưphápvàminhhọalànhữngbộmônnghệthuậtđượcquýtrọngvàyêuthíchnhất.VịvuađangtrịvìởKazvinlúcđócaitrịtrênbốnmươiquốcgiatừByzantiumđếnTrungHoa-cólẽtìnhyêuđốivớinghệthuậtlàmsáchlà

điềubímậtcủacườngquốcvĩđạinày-nhưngthanôi,ôngkhôngcócontraikếvị.Đểngănkhôngcholãnhthổôngchinhphụcđượcbịchiacắtsaukhiôngchết,nhàvuaquyếtđịnhtìmchocôcongáixinhđẹpcủaôngmộtngườichồnglànhàtiểuhọathôngminh,vàdomụcđíchnày,ôngđãsắpxếpmộtcuộctranhtàigiữabathợcảtrẻtuổixuấtsắctrongxưởnglàmviệccủaông,tấtcảđềucònđộcthân.TheoJamial-TawarikhcủaRashiduddin,đềtàicủacuộcthinàythậtđơngiản:Bấtcứailàmrabứctranhgâyấntượngnhấtsẽlàngườichiếnthắng!GiốngnhưchínhRashiduddin,cácnhàtiểuhọatrẻbiếtrằngđiềunàycónghĩalàphảivẽtranhtheophongcáchcủacácbậcthầyxưa,vìvậycảbavẽlạimộtcảnhđượcnhiềungườiưathíchnhất:TrongmộtkhuvườngợilạiVườnđịađàng,mộtthiếunữtrẻđẹpđứnggiữanhữngcâybáchvàtuyếttùng,giữalũthỏnhútnhátvàbọnchiménnhộnnhạo,chìmđắmtrongnỗisầutìnhphụ,chămchămnhìnxuốngđất.Hoàntoànvôtình,bachàngtiểuhọađãvẽlạichínhxáccùngmộtcảnhđónhưnhữngbậcthầyxưađãvẽnhưngmộtngười,vìmuốnkhẳngđịnhmìnhvàdođóchịutráchnhiệmvềvẻđẹpcủabứctranh,đãgiấuchữkýcủaanhtagiữanhữngđóahoathủytiêntrongmộtđiểmkhuấtnhấtcủakhuvườn.Vàvìhànhđộngtáotợnnày,chứngtỏngườinghệsĩđãtừbỏtínhkhiêmtốncủanhữngbậcthầyxưa,anhtalậptứcbịđàykhỏiKazvinđếnTrungHoa.Dođócuộcthiphảitiếnhànhlầnnữavớihainhàtiểuhọacònlại.Lầnnàycảhaivẽmộtbứctranhđángyêunhưmộtbàithơ,môtảmộtthiếunữxinhđẹpcưỡitrênlưngngựatrongmộtkhuvườntuyệtmỹ.Nhưngmộttronghainhàtiểuhọanày-domộtnétcọsơxuấthoặccốý,khôngaibiếtđãmiêutảkỳcụclỗmũiconbạchmãcủacôgáicóđôimắtTrungHoavàxươnggòmácao,vàđiềunàybịnhàvuavàcongáicủangàicholàmộtkhuyếtđiểm.Sựthựcthìnhàtiểuhọanàykhôngkýtênanhta,nhưngtrongbứctranhtuyệtđẹpcủamìnhrõrànganhtađãlàmmộtthayđổikhéoléoởcáimũiconngựađểlàmnổibậttácphẩm.Vịvua,vốntừngtuyênbố"Khuyếtđiểmlàmẹđẻcủaphongcách,"đãlưuđàychàngtiểuhọanàyđếnByzantium.NhưngtheotácphẩmcủaRashiduddin,còncómộtsựkiệnquantrọngcuốicùngxảyrakhingườitađangchuẩnbịmọiviệccholễcướigiữacôngchúavớichàngtiểuhọatàinăng,ngườiđãvẽhoàntoàngiốngnhữngbậcthầyxưamàkhônghềcóchữkýhaysựthayđổinào:Trọncảngàytrướclễcưới,congáinhàvuarầurĩ

ngắmbứctranhcủachàngtiểuhọatrẻtuổitàihoangườisẽtrởthànhchồngnàngngàymai.Khimànđêmbuôngxuống,nàngđếngặpchavànói:"Sựthựcrằngnhữngbậcthầyxưatrongnhữngbứctranhhoànmỹcủahọ,thườngvẽnhữngthiếunữxinhđẹpgiốngngườiTrungHoa,vàđâylàmộtnguyêntắcbấtbiếnđếnvớichúngtatừphươngĐông,"nàngnói."Nhưngkhihọyêuaiđó,cáchọasĩsẽđưamộtđiểmnàođấycủangườimìnhyêuvàoviệctáihiệncặpchânmày,mắt,môi,tóc,nụcườihoặcthậmchíhàngmicủacôthiếunữxinhđẹpnày.Sựthayđổibímậttrongnhữngbứctranhnhưvậycủahọsẽlàmộtdấuhiệumàcáctìnhnhân,vàchỉcónhữngtìnhnhân,mớicóthểnhìnra.Conđãchămchúnhìncôgáicưỡitrênlưngngựanàysuốtcảngày,thưachayêuquý,màkhôngthấycódấuvếtnàocủaconởcôtacả!Nhàtiểuhọanàycólẽlàmộtbậcthầyvĩđại,anhtatrẻvàtuấntú,nhưnganhtakhôngyêucon."Dođónhàvuahủybỏhônlễngaytứckhắc,vàngườichacùngcôcongáisốngnhữngngàycònlạibênnhausuốtđời.

"Nhưvậy,theodụngônthứba,sựkhônghoànhảođẻracáimàchúngtagọilà"phongcách","Siyahnóimộtcáchhếtsứclễphépvàcungkính."Vàchuyệnnhàtiểuhọađangyêusẽbịlộrõqua"chữký"ẩntronghìnhảnhcủakhuônmặt,conmắthoặcnụcườicủangườiđẹpphảikhông?"

"Không,"tôinóivớimộttháiđộthểhiệnniềmtinvàlòngtựhào."Nhữnggìchuyểntừcôgái,tâmđiểmtìnhyêucủanhàtiểuhọabậcthầy,vàobứctranhcủaanhtacuốicùngkhôngphảilàsựthiếuhoànhảohaykhuyếtđiểmmàlàmộtquytắcnghệthuậtmới.Bởivìsaumộtthờigianvàquaviệcbắtchước,mọingườisẽbắtđầuvẽkhuônmặtcủacáccôgáigiốngnhưkhuônmặtxinhđẹpcủacôgáiđó"

Chúngtôiimlặng.TôithấyrằngSiyah,ngườiđangchămchúlắngnghebadụngôntôivừakể,bâygiờtậptrungchúývàoâmthanhmàngườivợhấpdẫncủatôigâyrakhinàngđitớiluitronghànhlangvàcănphòngbêncạnh.Tôinhìnanhtađầyhămdọa.

"Dụngônthứnhấtxácđịnhrằng"phongcách"làsựkhônghoànhảo,"tôinói."Chuyệnthứhaichorằngmộtbứctranhhoànhảothìkhôngcầnchữ

ký,vàchuyệnthứbakếthợpnhữngýtưởngcủachuyệnthứnhấtvàchuyệnthứhai,vìthếchứngminhrằng"chữký,và"phongcách"chỉlàtròtựkhenngợimộtcáchngốcnghếchvàtrơtrẽnchomộttácphẩmcókhuyếtđiểm."

Conngườinày,kẻmàtôivừachomộtbàihọcvôgiá,hiểuvềhộihọađượcbaonhiêu?Tôinói:"Anhcóhiểutôilàaiquanhữngcâuchuyệncủatôikhông?"

"Chắcchắn,"anhtanói,khôngchúttintưởng.

Vìvậycácvịđừngcốđoánxemtôilàaiquađôimắtvànhữngkháiniệmcủaanhta,hãyđểtôinóithẳngvớicácvị.Tôicóthểlàmmọithứ.GiốngnhưnhữngbậcthầyxưaởKazvin,tôicóthểvẽvàtômàuvớiniềmvuisướnghạnhphúc.Tôinóiđiềunàyvớimộtnụcười:tôigiỏihơnmọingười.TôihoàntoànkhôngliênquangìđếnlýdochochuyếnviếngthămcủaSiyah,mànó-nếungẫunhiêntrựcgiáccủatôimáchđúng-chínhlàchuyệnthợmạvàngZarifKínhmếnmấttích.

Siyahhỏitôivềsựkếthợpgiữahônnhânvànghệthuật.

Tôilàmviệcrấtnhiềuvàthíchthúvớicôngviệccủamình.Tôivừamớicướimộtcôgáixinhđẹpnhấtvùng.Nhữngkhitôikhôngtrangtrísách,chúngtôilàmtìnhnhưđiên.Rồitôilạilaovàocôngviệc.Nhưngtôikhôngtrảlờinhưthế."Đâylàmộtvấnđềnghiêmtúc,"tôinói."Nếunhữngkiệttácphátsinhtừcâycọcủamộtnhàtiểuhọa,thìđếnkhiphảivẽvợanhta,anhtasẽlúngtúngkhôngbiếtlàmsaokhơidậyniềmhứngthúđó",tôinói."Sựthậtcũngngượclại:Nếucâybútsậycủagãđànônglàmhàilòngngườivợ,thìcâybútsậynghệthuậtcủaanhtasẽkémcỏihơnnếutasosánhchúngvớinhau",tôinóithêm.Giốngnhưmọingườivốnghentỵvớitàinăngcủanhàtiểuhọa,Siyahcũngvậy,đãtinvàonhữnglờidốitránàyvàthấyphấnkhởi.

Anhtanóimuốnxemnhữngtrangtôivừamớiminhhọa.Tôimờianhtangồiởbànlàmviệccủatôi,giữanhữngthuốcmàu,lọmực,đáđánhbóng,cọ,bútmựcvànhữngtấmbìacứngđểcắtsậy.Siyahđangxembứctranhtờ

đôimàtôiđanghoàntấtchocuốnSur-namatrongđómôtảlễcắtbìcủaHoàngtử,vàtôingồicạnhanhtatrênchiếcnệmđỏmàhơiấmgợitôinhớrằngngườivợxinhđẹpcủatôivớicặpđùituyệtmỹcủanàngvừamớingồiđây;quảthực,tôiđãdùngcâybútsậycủatôiđểvẽnỗibuồncủanhữngtùnhânkhốnkhổtrướcmặtĐứcvua,trongkhingườivợthôngminhcủatôibấuchặtlấycâybútsậyđànôngcủatôi.

BứctranhrộnghaitrangtôiđangvẽmôtảviệcgiảithoátnhữngconnợbịkếtánvàcầmtùcùnggiađìnhhọnhờơncủaĐứcvua.TộiđặtĐứcvuavàogócmộttấmthảmtrênđóchấtđầynhữngchiếctúiđựngnhữngđồngbạc.ĐàngsauNgài,tôiđặtvịTrưởngNgânkhốđangcầmsổcáighinợmàđọctolên.Tôivẽnhữngconnợbịkếtán,bịxíchvàonhaubằngnhữngcáicùmsắtquanhcổ,trongnỗikhốnkhổvàđauđớnvớinhữngcáinhănmày,nhữngkhuônmặtdàithượt,mộtsốcòncóđôimắtngấnlệ.TôivẽnhữngngươichơiđànluýtbằngmàuđỏvớikhuônmặtvuisướngtrongkhihọđệmnhạcchonhữnglờikinhnguyệnvàbàithơvuitươiđikèmvớiviệctraomónquànhântừcủaĐứcvua:thachongườibịkếtánkhỏibịởtù.Đểnhấnmạnhviệcthoátkhỏicảnhđauđớnvàbuồnphiềncủanợnần-dùtôikhôngdựtínhnhưthếtừlúcđầu-bêncạnhngườicuốicùngtrongđámtùnhânkhốnkhổ,tôivẽcảvợanhtamặcđồmàutía,trôngthảmhạibầncùng,cùngcôcongáitócdàicủaanhta,buồnrầunhưngđẹpmặcáochoàngrộngmàuđỏthẫm.ĐểtaySiyahcứnhíumàynàycóthểhiểuviệcminhhọangangbằngvớitìnhyêucuộcsốngnhưthếnào,tôiđịnhgiảithíchtạisaonhómnhữngconnợbịxíchnàyđượctrảirộngsuốthaitranggiấy;tôiđịnhnóivớianhtacáiluậnlýẩntàngcủamàuđỏtrongtranh,tôiđịnhgiảithíchnhữngđiềumàvợtôicùngtôiđãcườicợtbàncãitrongkhingắmnghíabứctranhnày,chẳnghạnnhưcáchtôitômàumộtcáchthíchthú-điềumànhữngbậcthầyxưakhôngbaogiờlàm-choconchónằmnghỉtuốttronggócbằngđúngmàucáiáotrùmbằnglụaatlascuaĐứcvua,nhưnganhtađãhỏitôimộtcâuhỏihếtsứckhiếmnhãvàthôlỗ:CóthểnàotôibiếtZarifKínhmếnbấthạnhởđâukhông?

Anhtadùngtừ"bấthạnh"làsao?TôikhôngnóichoanhtabiếtrằngZarifKínhmếnlàmộtkẻđạovăntệhại,mộttênngốcvốnlàmcôngviệcmạ

vàngchỉvìtiền,khônghềcóchútdấuvếtnàocủacảmhứng."Không,"tôinói,"tôikhôngbiết."

CóphảitôiđãtừngnghĩđếnviệcnhưngtínđồhunghăngvàcuồngtíncủataythuyếtgiáoxứErzurumcóthểđãhãmhạiZarifKínhmến?TôivẫngiữđượcbìnhtĩnhvàcốkềmlạikhôngtrảlờirằngZarifKínhmếnrõrànglàmộtkẻtrongbọnđó."Không."tôinói."Tạisao?"

Nghèođói,dịchbệnh,tìnhtrạngvôđạođứcvàtaitiếngmàchúngtađanggánhchịutrongthànhphốIstanbulnàychỉcóthểđượcquykếtchoviệcchúngtađangxalìađạoHồithờiMohammed,ThánhTôngđồcủaThượngđế,việchấpthụnhữngPhongtụcđồibạimớivàđểnhữngxúccảmkiểuTâyvực,châuÂunảynởgiữachúngta.ĐólàtấtcảnhữnggìtaythuyếtgiáoxứErzurumđónói,nhưngmặtkhácnhữngkẻthùcủaôngtacốgắngthuyếtphụcĐứcvuatheohướngngượclạibằngviệckhẳngđịnhrằngnhữngngườidânErzurumđóđangtấncôngnhữngngôinhàcủapháikhổtunơingườitachơinhạcvàhọđanglàmbẩnmộcủanhũngvịthánh.HọbiếttôikhôngchiasẻlònghậnthùcủahọđốivớiĐứcngàiErzurum,vìvậyhọnóinhữnglờibónggiólịchsự:"AnhcóphảilàkẻđãchămsócngườianhemZarifKínhmếncủachúngtakhông?"

Bấtchợttôihiểurarằngnhữnglờiđồnđạinàytừlâuđãlantruyềntronggiớitiểuhọa.Rằngnhómnhữngkẻbấttàithiếunănglực,khôngcảmhứngđangkhoáitráquykếtrằngtôichẳnglàgìngoàimộttêngiếtngườimanrợ.TôicảmthấymuốntrútmộtlọmựcvàosọcủatênSiyahlốbịchnàychỉvìhắnđãthựclòngtinvàolờivukhốngcủanhómtiểuhọađốkỵnày.

Siyahđangxemxétxưởnglàmviệccủatôi,lưugiữmọithứanhtathấyvàokýức.Anhtaquansátkỹchiếckéodàicắtgiấycủatôi,nhữngchiếcchéngốmđựngđầysơnvàng,nhữngchénthuốcmàu,quảtáothỉnhthoảngtôinhấmnhápkhilàmviệc,bìnhcàphênằmtrênbếplòphíasau,nhữngtáchcàphênhỏxíucủatôi,nhữngtấmnệm,ánhsánglọtvàoquacửasổkhéphờ,chiếcgươngtôidùngđểkiểmtrabốcụctrang,nhữngchiếcáongắncủatôivà,đàngkia,chiếckhănquàngđỏcủavợtôivướnglạitronggócnhư

mộttộilỗidonànglàmrơikhilẹlàngrờikhỏiphòngvìnghetiếnggõcửacủaSiyah.

Chodùtôicócheđậynhữngýnghĩcủamìnhkhôngchoanhtabiết,nhưngtôilạibàynhữngbứctranhtôiđãvẽvàcănphòngtôiđangsốngratrướccáinhìndòxétvàsoimóicủaanhta.Tôicócảmgiácrằngsựkiêungạonàycủatôisẽlàmộtcúsốcđốivớitấtcảcácvịnhưngtôilàngườikiếmđượcnhiềutiềnnhất,vàvìthếtôilàkẻgiỏinhấttrongđámtiểuhọa!Phải,ThượngđếhẳnđãmuốnnghệthuậttôđiểmtrởnênmêlyđểNgườicóthểchứngminhrằngbảnthânthếgiớinàymêlynhưthếnàođốivớinhữngaithựcsựthấyđượcnó.

--------------------------------

1Jamial-Tawarikh:Lịchsửthếgiới.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương13:TôiĐuợcGọiLà"Leylek"

Khoảnggầnbuổicầukinhtrưatôinghecótiếnggõcửa.ĐólàSiyah,ngườibạntừthuởthiếuthời.Chúngtôiômnhau.Anhtalạnhrunvàtôimờianhtavàonhà.Thậmchítôikhônghỏilàmthếnàoanhtabiếtđườngđếnnhàtôi.EnishtecủaanhtahẳnđãpháianhtađếnđâyđểhỏivềsựvắngmặtcủaZarifKínhmếnvàtungtíchcủaanhta.Khôngchỉcóthế,anhtacònmanglờitừThầyOsman."Chophéptôihỏianhmộtcâu,"anhtanói."TheoThầyOsman,"thờigian"táchmộtnhàtiểuhọathựcsựkhỏinhữngnhàtiểuhọakhác:Thờigiancủaviệcminhhọa."Ýnghĩcủatôirasao?Hãylắngnghekỹ.

K

HộihọavàThờigian

Đãlâulắmrồi,nhưmọingườiđềubiết,nhữngnhàminhhọatrongvươngquốcHồigiáochúngta,baogồmnhữngbậcthầyẲRậpxưachẳnghạn,doquanniệmthếgiớitheokiểucủabọnngoạiđạoTâyvựcngàynay,thườngnhìnmọivậtvàvẽnótừcấpđộcủamộtkẻlangthang,tênđầnđộnhaymộtnhânviênbánhàngđangđứngởquầy.Khôngbiếtvềnhữngkỹthuậtphốicảnhngàynay,vốnlàthứmàcácbậcthầyTâyvựcvênhváokhoekhoang,thếgiớicủahọvẫnmùmờvàbịgiớihạn,hạnchếtrongluậtphốicảnhđơngiảncủakẻđầnđộnhoặctaynhânviênbánhàng.Sauđómộtsựkiệnlớnđãdiễnravàtoànbộthếgiớiminhhọacủachúngtôiđãthayđổi.Xinchotôibắtđầutừđây.

BacâuchuyệnvềHộihọavàThờigian

ALIF

Cáchnaybatrămnămmươinăm,khiBaghdadrơivàotayngườiMôngCổvàbịcướpphátànnhẫntrongmộtngàylạnhgiáthuộcthángSafar,IbnShakirlànhàthưphápvàsaochépnổitiếngnhấtvàtàibanhấtkhôngchỉởthếgiớiẲRậpmàcònởcảthếgiớiHồigiáo;dùcòntrẻ,ôngđãchéptayhaimươihaitập,hầuhếtlàkinhKoranvàcóthểđượctìmthấytrongcácthưviệnnổitiếngthếgiớiởBaghdad.IbnShakirtinnhữngcuốnsáchnàysẽcònmãiđếntậnthế,vàvìvậy,ôngchấpnhậnkháiniệmthờigianbấttậnvàsâuthẳm.Ônglaođộngcậtlựcsuốtđêmdướiánhnếnđểlàmcuốncuốicùngtrongsốnhữngcuốnsáchhuyềnthoạiđó,màngàynaychúngtakhôngđượcbiếtđếnbởi,chỉtrongvàingày,từngcuốnmộtđãbịbinhlínhcủaĐạihãnMôngCổHulaguxétan,cắtvụn,đốtrồinémxuốngsôngTigris.CũngnhưnhữngbậcthầythưphápẲRập,trungthànhvớikháiniệmvềsựvĩnhcửucủatruyềnthốngvànhữngcuốnsách,trongbốnthếkỷđãcóthóiquenchomắthọnghỉngơinhưmộtcáchphòngngừachứngmùbằngcáchquaylưngvềphíamặttrờimọcvànhìnvềhướngchântrờitây,IbnShakirleolênngọnthápcủaThánhđườngCaliphettrongcáilạnhbuổisáng,vàtừbaolơnnơithầytubáogiờgọingườingoanđạocầunguyện,đãchứngkiếntấtcảnhữnggìsẽkếtthúcmộttruyềnthốngnghệthuậtsaochépkéodàinămthếkỷ.Đầutiên,ôngchứngkiếnnhữngbinhlínhtànbạocủaHulagutiếnvàoBaghdad,vàôngvẫncònởđótrênđỉnhngọntháp.Ôngnhìnthấychúngcướpbócvàtànphákhắpcảthànhphố,tànsáthàngtrămngànngười,giếtchếtvịcuốicùngtrongcáctrưởnggiáocủađạoHồivốnđãcaitrịBaghdadtrongnửathiênniênkỷ,hãmhiếpphụnữ,đốtcácthưviệnvàhủyhoạihàngchụcngàncuốnsáchbằngcáchnémxuốngsôngTigris.Haingàysau,giữamùihôithốicủaxácchếtvàtiếngkêukhóctrướccáichết,ôngnhìnthấydòngTigrisđangchảyđãbiếnsangmàuđỏdomựctừnhữngcuốnsáchtanra,vàôngnghĩ,làmsaomànhữngcuốnsáchôngđãsaochépbằngchữviếttuyệtđẹp,nhữngcuốnsáchgiờđâyđãbiếnmất,lạikhônggópđượcchútcôngsứcgìđểngănchặnvụtànsátvàhủydiệtnày,vàthếlàôngthềkhôngbaogiờviếtlạinữa.Hơnnữa,ôngnảysinhkhaokhátmuốndiễntảnỗiđaucủamìnhvàthảmhọamàôngđãchứngkiếnquahộihọa,thứnghệthuậtmàchomãiđếnngàyđóôngvẫncoithườngvàcholàsựlăngmạđấngAllah;vànhưthế,vớimớgiấyluônmangtheobênmình,ôngvẽlạinhữnggìđãthấytừđỉnhtháp.

SựhồisinhthầndiệusuốtbatrămnămtrongnghệthuậtminhhọaHồigiáosaucuộcxâmlượccủaMôngCổcóđượclànhờyếutốđó,cáiđãphânbiệtnóvớinghệthuậtcủanhữngkẻngoạigiáovàdânThiênchúagiáo;nghĩalà,nhờviệcmôtảthếgiớiđầykhốnkhổtừvịtrítrêncaonhưcủaThượngđế,đạtđượcbằngcáchchẳngvẽgìngoàimộtđườngchântrời.Chúngtacóđượcsựhồisinhnàynhờđườngchântrời,vàcũngnhờviệclớnShakirđivềphươngbắcsaukhiôngchứngkiếnvụtànsát-theohướngmàcácđạoquânMôngCổtừđóđến-mangtheobênmìnhnhữngbứctranhcủaôngvàthamvọngminhhọatrongtim;tómlại,chúngtamangnợrấtnhiềuviệcôngtìmhiểukỹthuậtvẽtranhcủacácbậcthầyTrungHoa.Vìvậy,rõràngkháiniệmthờigianvôtậnvốnnằmtrongtimnhữngngườisaochépvàthưphápẲRậpsuốtnămtrămnămrốtcuộcthểhiệnkhôngphảitrongchữviếtmàtronghộihọa.ChứngcứvềđiềunàynằmtrongsựkiệnrằngnhữngtranhminhhọatrongcácbảnthảovàtậpsáchvốnbịxévụnvàbiếnmấtđãchuyểnvàonhữngcuốnsáchkhácvànhữngtậpkhácđểtồntạimãimãitrongvaitròhélộcõitrầnthếcủađấngAllah.

BA

Ngàyxưa,khôngquálâumàcũngkhônggầnđâylắm,mọithứđềubắtchướcnhữngthứkhác,vìthế,nếukhôngvìtuổigiàvàcáichết,conngườisẽkhôngbaogiờhiểubiếtgìhơnvềhànhtrìnhcủathờigian.Phải,khicõitrầnthếđượctrìnhbàylặpđilặplạiquacùngnhữngcâuchuyệnvànhữngbứctranh,nhưthểthờigiankhônghềtrôi,độiquânnhỏbécủaFahirShahđánhtanbinhlínhcủaĐạihãnSelahattin-nhưcuốnTarih1súctíchcủaSalimxứSamarkandchứngthực.SaukhiFahirShahcảthắngbắtgiữđượcĐạihãnSelahattinvàtratấnôngnàyđếnchết,nhiệmvụđầutiênđểkhẳngđịnhchủquyềncủaôngta,theophongtục,làviếngthămthưviệnvàhậucungcủavịĐạihãnchiếnbại.Trongthưviện,ngườiđóngsáchdàykinhnghiệmcủaSelahattinquácốđãtáchrờinhữngcuốnsáchcủavịvuanàyvàsắpxếplạicáctrang,bắtđầusoạnthànhnhữngcuốnsáchmới.Nhữngnhàthưphápcủaôngđãthaythếnhómtừ"ĐạihãnSelahattinbáchthắng"thành"FahirShahđạithắng",vànhữngnhàtiểuhọacủaôngbắtđầuthaythếhìnhảnhSelahattinquácố-đượcvẽmộtcáchtuyệtmỹtrênnhữngtrangbảnthảođẹp

nhất-nhânvậtmàvàogiâyphútđóđãbắtđầuphaimờtrongkýứcngườidân,bằngchândungcủaFahirShahtrẻtuổihơn.Khivàohậucung,FahirShahkhôngkhókhăngìtrongviệcxácđịnhngườiphụnữđẹpnhấttrongđó,nhưngbởiônglàconngườitaonhãamhiểusáchvởvànghệthuậtchonênthayvìbuộcnàngưngthuậnôngthìôngtròchuyệnvớinàngvớiquyếttâmchiếmđượctráitimnàng.Dođó,NerimanSultan,hoakhôitrongnhữngmỹnữcủaSelahattinquácố,ngườivợcóđôimắtlonglanhcủaôngta,chẳngnóigìngoàimộtyêucầuđốivớiFahirShah:rằngbứctranhminhhọachồngnàngtrongmộtphiênbảncủachuyệntìnhlãngmạnLeylaoMejnun,trongđóLeylađượcvẽthànhNerimanSultanvàMejnunlàSelahattin,khôngbịthayđổi.Nàngmuốnrằngítnhấttrongtrangnày,sựbấttửmàchồngnàngđãcốđạtđượcsuốtbaonămthángquanhữngcuốnsáchsẽkhôngbịphủnhận.FahirShahđạithắngcaothượngchấpnhậnyêucầuđơngiảnnày,vànhữngthợcảlàmsáchcủaôngđểlạiriêngmộttrangđó.ThếlàFahirvàNerimanlàmtìnhngaysauđóvàtrongmộtthờigianngắnđãquênsạchnhữngkinhhoàngcủaquákhứ,rồidầndầnthậtlòngyêunhau.NhưngFahirShahvẫnkhôngquênbứctranhđótrongLeylaoMejnun.Không,khôngphảisựghentuônghayviệcvợôngđượcvẽchândungcùngngườichồngcũcủanànglàmôngkhóchịu.Điềugiàyvòônglà:Vìôngkhôngđượcvẽtrongtruyềnthuyếtcổtrongcuốnsáchtránglệđó,ôngsẽkhôngthểgianhậphàngngũnhữngngườibấttửcùngvợông.

Nỗinghingờnàynhưconsâugặmnhấmôngtrongsuốtnămnăm,vàvàolúctànmộtđêmlàmtìnhlênđếncựcđiểmhạnhphúcvớiNeriman,giánếntrêntay,ôngbướcvàothưviệnnhưmộttêntrộmtầmthường,mởcuốnLeylaoMejnunra,vàngaychỗkhuônmặtngườichồngquácốcủaNeriman,ôngvẽkhuônmặtcủachínhông.Tuynhiên,cũngnhưnhiềuvịvuayêuviệcminhhọavàvẽtranh,ônglàmộthọasĩnghiệpdưnênkhôngthểvẽmìnhthậtchínhxác.Đếnsáng,khingườithủthưcủaôngmởcuốnsáchvìnghicóngườisửabậytrongđóvànhìnthấymộtnhânvậtkhácthếchỗSelahattinquácốbêncạnhLeylamangkhuônmặtNeriman,thìthayvìnhậnrađólàFahirShah,ôngtalạikhẳngđịnhđólàAbdullahShahtrẻtuổiđẹptrai,kẻđạithùcủaFahirShah.ChuyệnmáchlẻonàyđãkhiêukhíchbinhlínhcủaFahirShahvàkhíchlệAbdullahShah,vịtânvươnghunghăng

vàtrẻtuổicủanướclánggiềng,vịtânvươngnàycuốicùngngaytrongchiếndịchđầutiênđãđánhbại,bắtgiữvàgiếtchếtFahirShah,rồithiếtlậpchủquyềncủamìnhđốivớithưviệnvàhậucungcủakẻthùvàtrởthànhchồngmớicủaNerimanSultanxinhđẹptuyệttrần.

DJIM

CácnhàtiểuhọaIstanbulđãkểlạitruyềnthuyếtvềUzynMehmet-còngọilàMuhammadKhorasaniởBaTư-chủyếunhưmộtvídụvềcuộcsốngthọvàchứngmùlòa.TuynhiêntruyềnthuyếtvềUzynMehmetlạilàmộtdụngônvềhộihọavàthờigian.Điểmnổibậtchủyếucủabậcthầynày,ngườivốnbắtđầuhọcnghềtừnămlênchín,đãminhhọatrongkhoảngtrêndưới110nămmàkhôngbịmù,làởchỗôngkhôngcóđiểmnổibậtnàocả.Ởđâytôikhônghềđùacợt,màthểhiệnlòngngưỡngmộchânthànhcủatôi.UzynMehmetvẽmọithứ,nhưmọingườikhácđãvẽ,theophongcáchcủanhữngbậcthầyvĩđạithờixưathậmchícònhơnthếnữa,vàbởivìlýdonày,ônglàbậcthầyvĩđạinhấttrongmọingườithầy,sựkhiêmcungvàlòngtậntụyvớinghềminhhọavàhộihọacủaông,màôngchorằngđểphụcvụAllah,đãđặtôngrangoàicảnhữngvụtranhchấptrongcácxưởnglàmsáchnghệthuậtnơiônglàmviệclẫnthamvọngtrởthànhnhàtiểuhọađầuđàn,dùôngcótuổitácvàtàinăngthíchhợp.Trongvaitrònhàtiểuhọa,suốt110nămôngđãkiênnhẫnvẽlạimọichitiếttầmthường:cỏđượcvẽđểlấpđầycácméptrang,hàngngànchiếclá,nhữngđámmâyvânvi,bờmngựabằngnhữngnétcọngắnlặpđilặplại.nhữngbứctườnggạch,phầntrangtrítườngvôtậnvàhàngchụcngànkhuônmặtcóchiếccằmthanhtúvàđôimắtxếchmàmỗikhuônmặtlàsựmôphỏnglẫnnhau.UzynMehmethoàntoàntoạinguyệnvàkhépkín,khôngbaogiờdámtựlàmmìnhnổibậthaykhăngkhăngvềphongcáchhoặccátính.Ôngxemhọaxưởngcủamọiônghoànghayvịvuanơiôngđếnlàmviệcnhưnhàcủaôngvàxembảnthânmìnhchỉlàmộtmóntrongngôinhàđó.Khicácvuachúagiếthạilẫnnhauvànhữngnhàtiểuhọachạytừthànhphốnàyđếnthànhphốkhácnhưnhữngphụnữtronghậucungđểtậphợpdướisựchechởcủanhữngôngchủmới,phongcáchcủaxưởnglàmsáchnghệthuậtmớitrướctiênsẽđượcxácđịnhtrongnhữngchiếclámàUzynMehmetđãvẽ,trongcỏcủaông,trongđườngnét

uốnlượncủanhữngtảngđá,vàtrongnhữngđườngnétẩngiấucủasựnhẫnnạicủaông.Khiôngtámmươituổi,ngườitaquênrằngônglàngườiphàmmàbắtđầutinrằngôngsốngtrongnhữngtruyềnthuyếtmàôngđãminhhọa.Cólẽvìlýdonàymộtsốngườivẫnchorằngôngtồntạingoàithờigianvàsẽkhôngbaogiờgiàhoặcchết.Cónhữngngườichorằngviệcôngkhôngbịmù-chodùôngkhôngcónhàcửariêng,ngủtrongnhữngcănphònghaytúplềudùnglàmxưởngchonhàtiểuhọavàdànhgầnhếtthờigianđểnhìnvàonhữngtrangbảnthảo-lànhờphépthầndiệucủathờigianđãngưngtrôiđốivớiông.Mộtsốngườikhẳngđịnhrằngôngđãmù,khôngcầnphảinhìnnữavìôngvẽtheokýức.Ởtuổi19,bậcthầyhuyềnthoạinày,vốnkhônglậpgiađìnhvàthậmchíchưatừnglàmtình,đãgặpđượcmẫulýtưởngbằngxươngbằngthịtvềmộtcậubéđẹptraimắtxếch,cằmnhọnvàkhuônmặtnhưtrăngmàôngđãvẽtrongsuốtmộtthếkỷ:mộtthợhọcviệcmườisáutuổingườiHoalaiCroatiatrongxưởngtiểuhọacủavuaTahmasp,vàôngyêucậuta.Đểdụdỗcậubéhọcviệchếtsứcđẹptrainày,nhưmộtngườitìnhthựcsựvẫnlàm,ônglênkếhoạchvàthamgiavàonhữngcuộctranhgiànhquyềnlựcgiữacácnhàtiểuhọa;ôngthảmìnhtheonhữngtrònóidối,lừagạtvàbịpbợm.Thoạttiên,nhàtiểuhọabậcthầycủaKhorasannàythấysungsứclênbởinỗlựcđểđuổikịpnhữngthờitrangnghệthuậtmàôngđãnétránhđượcsuốttrămnămqua,nhưngnỗlựcnàycũngtáchôngrakhỏinhữngngàythánghuyềnthoạibấtdiệtxưakia.Mộtbuổichiềutànọ,khiđangmơmàngnhìnchàngtraihọcviệcxinhđẹptrướcmộtôcửasổmở,ôngnhiễmlạnhdocơngiórétởTabriz.Ngàyhômsau,trongmộtchuỗihắthơiliêntục,ôngbịmùhoàntoàn.Haingàysau,ôngtéxuốngcầuthangđácủaxưởnglàmviệcmàchết.

"TôicónghetêncủaUzynMahmetxứKhorasan,nhưngtôichưahềnghetruyềnthuyếtnày,"Siyahnói.

Anhtatếnhịđưaralờinhậnxétcủamìnhchứngtỏrằnganhtabiếtcâuchuyệnđãkếtthúcvàtâmtríanhtađangnghĩvềnhữngđiềutôivừakể.Tôiimlặngmộthồivìvậyanhtacóthểnhìntôitùythích.Vìtôithườngkhóchịukhihaitayởkhông,nênngaykhibắtđầucâuchuyệnthứhaitôibắtđầuvẽlại,tiếptụcngaychỗtôibỏdởkhiSiyahgõcửa.Ngườithợhọcviệc

Mahmutdễthươngcủatôi,luônngồidướichântôivàphathuốcvẽchotôi,chuốtnhọncâybútsậychotôivàđôikhixóađinhữngsaisótcủatôi,giờlặnglẽngồicạnhtôi,lắngnghevàchămchúnhìn;chúngtôicóthểngherõtiếngvợtôidichuyểntrongnhà.

"Aaaha."Siyahnói,"Đứcvuahiệnra."

Anhtanhìnbứctranhvớivẻkínhcẩn,vàtôiravẻnhưlýdochosựkínhcẩncủaanhtachẳngcógìquantrọng,nhữnghãyđểtôinóithậtvớicácvị:TrongtoànbộhaitrămbứctranhvềlễcắtbìtrongcuốnSur-nama,Đứcvuađượcvẽđangngồivàtừcửasổcủakhuvựchoànggiađượcxâydựngchonhữngdịplễ,Ngàiđãnhìntheotrongsuốtnămmươihaingàycuộcdiễnhànhcủacácthươngnhân,cácphườnghội,khángiả,binhlínhvàcáctùnhân.ChỉtrongmộtbứctranhcủatôiNgàiđượcvẽđứng,némnhữngđồngflorintừtrongnhữngchiếctúidadàychođámđôngtrênquảngtrường.Mụcđíchcủatôilàghilạivẻngạcnhiênvàkíchđộngcủađámđôngđangđấm,đá,vậtlộnnhautrongkhitranhgiànhmòlượmtiềndướiđất,môngchổngtítlêntrời.

"Nếutìnhyêulàmộtphầnđềtàicủahộihọa,thìtácphẩmphảiđượcthểhiệnvớitìnhyêu,"tôinói."Nếucóđaukhổdínhvào,nỗiđaukhổđóphảipháttiếtratừhộihọa.Nhữngđaukhổ,ngaykhitanhìntranhlầnđầu,phảihiệnratừsựhàihòanộitạivôhìnhnhưngcóthểnhậnrađượccủabứctranh,chứkhôngphảitừnhữnghìnhngườitrongbứctranhminhhọahoặctừnhữnggiọtnướcmắtcủahọ.Tôikhôngvẽsựngácnhiên,vìtrongnhiềuthếkỷ,hàngtrămnhàtiểuhọabậcthầyđãthểhiệnnórồi,nhưmộtnhânvậtvớingóntrỏthọcvàocáimiệnghátròncủahắn,màtôilàmchotoànbộbứctranhlàhiệnthâncủasựngạcnhiên.TôiđãhoàntấtđượcđiềunàybằngcáchmờiĐứcvuađứnglên."

Tôitòmòvàkhóchịutrướckiểuanhtaxemxétkỹlưỡngnhữngmónsởhữuvàdụngcụminhhọacủatôi,thậmchítoànbộcuộcđờitôinữakìa,đểtìmkiếmmộtmanhmối;vàsauđótôibắtđầunhìnngôinhàcủachínhmìnhquađôimắtanhta.

Cácvịbiếtnhữngbứctranhvềlâuđài,dinhthựvàcungđiệncómộtthờiđượclàmởTabrizvàShirazđấy;vìvậybứctranhnàycóthểtáitạocáinhìnxuyênthấucủađấngAllah,ngườithấyvàhiểutấtcả,nhàtiểuhọacóthểvẽtheothiếtdiệnnhưthểnóbịmặtlưỡidaocạothẳngkhổnglồ,maquáicắtlàmđôi,vàanhtacóthểvẽmọichitiếtbêntrong-vốnkhôngthểthấyđượctừbênngoài-đếntừngcáinồivàchảo,lyuốngnước,hìnhtrangtrítrêntường,màncửa,nhữngconvẹttronglồng,nhữnggócriêngtưnhất,vànhữngchiếcgốitrênđómộtthiếunữdễthươngđangngủhầunhưchưabaogiờđượcainhìnthấytrongánhsángbanngày.Giốngnhưmộtngườiđọctòmòvớilòngkínhnể,Siyahxemxétnhữngthuốcmàu,giấytờ,sáchvở,ngườiphụtádễthươngcủatôi,nhữngtrangcủacuốnKitabal-kostum2vàcuốnsưutậptranhcắtdánmàtôilàmchomộtdukháchTâyvực,nhữngcảnhlàmtìnhvànhữngtrangkhôngđứngđắnkhácmàtôiđãbímậtvẽchomộttổngtrấn,nhữngbìnhmựcbằngthủytinhđủmàu,bằngđồngvàgốm,nhữngcondaochuốtbútbằngngà,nhữngchiếccọcánvàngcủatôi,vàphải,cảnhữngcáinhìncủangườithợhọcviệcxinhtraicủatôinữa.

"Khôngnhưnhữngbậcthầygià,tôiđãchứngkiếnnhiềutrậnđánh,rấtnhiều,"tôinóiđểlấpđầysựimlặng."Nhữngcỗmáychiếntranh,nhữngviênđạnđạibác,quânđội,xácchết;chínhtôilàngườitrangtrítrầnnhữngngôilềuchoĐứcvuavàcáctướnglãnhcủachúngta.Saumộtchiếndịchquânsự,trênđườngtrởvềIstanbul,chínhtôiđãghilạitrêntranhnhữngcảnhchiếntrậnmàmọingườirồisẽquênmất,nhữngthithểbịchémlàmđôi,cuộcđụngđộcủacácđộiquânthùnghịch,binhlínhcủabọnngoạiđạokhốnkhổrunrẩytrướcđạibáccủachúngta,binhlínhbảovệnhữngngọnthápcólỗchâumaicủanhữnglâuđàibịbaovây,nhữngkẻphiếnloạnbịchémđầuvàcơncuồngloạncủanhữngconngựađangphinướcđạitấncông.Tôighimọiđiềutôithấyvàokýức:mộtcốixaycàphêmới,mộtkiểusongcửasổtôichưatừngthấytrướcđây,mộtkhẩuđạibác,còsúngcủaloạisúngtrườngTâyvựcmới,aimặcáochoàngmàugì,trongmộtbữatiệcaiăngì,aiđểbàntaymìnhởđâuvànhưthếnào..."

"Bàihọcđạođứccủabacâuchuyệnanhvừakểlàgì?",Siyahhỏitheokiểutómtắtmọithứvàyêucầutôigiảithích.

"Alif",tôinói."Câuchuyệnđầutiênvớingọnthápchứngminhrằngchodùnhàtiểuhọacótàinăngđếncỡnào,thìchínhthờigianmớilàmchomộtbứctranh"hoànhảo"."Ba",câuchuyệnthứhai"vớihậucungvàthưviện,chothấyrằngcáchduynhấtđểthoátkhỏithờigianlàquakỹnăngvàviệcminhhọa.Còncâuchuyệnthứba.đếnphiênanhnóitôinghe."

"Djim!"Siyahnóiđầytựtin,"câuchuyệnthứbanóivềnhàtiểuhọamộttrămmườichíntuổikếthợp"Alif"với"Ba"đểnóirằngthờigiankếtthúcnhưthếnàođốivớimộtngườitừbỏcuộcsốnghoànhảovàviệctrangtríhoànhảo,chẳngđểlạicáigìngoàicáichết.Đâythựcsựlàđiềunómuốnchứngtỏ."

--------------------------------

1Tarih:Lịchsử.

2Sáchcáctrangphục.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương14:TôiĐuợcGọiLà"Zeytin"

Saubuổicầukinhtrưa,tôiđangvuisướngvànhanhnhẹnvẽnhữngkhuônmặtcủacáccậutraithìnghetiếnggõcửa.Bàntaytôigiậtlênvìngạcnhiên.Tôiđặtcọxuống.Tôicẩnthậnđểmiếngbìacứngdùngđểlàmviệcđangnằmtrêngốitôisangmộtbên.

S

Chạyranhưmộtngọngió,tôilầmrầmcầunguyệntrướckhimởcửa.Tôisẽkhônggiấucácvịbấtcứđiềugì,bởivìcácvị,ngườicóthểnghetôitừtrongcuốnsáchnày,gầnđấngAllahhơnchúngtôinhiềutrongthếgiớikhốnkhổvàghêtởmnày.AkbarKhan,hoàngđếHindustanvàlàvịvuagiàunhấtthếgiới,đangchuẩnbịcáimàmộtngàynàođósẽtrởthànhmộtcuốnsáchhuyềnthoại.Đểhoànthànhdựáncủamình,ôngtathôngbáođếnkhắpthếgiớiHồigiáomờigọinhữngnghệsĩvĩđạinhấtvềvớiôngta.

NhữngngườiôngtapháiđếnIstanbulđãthămtôihômqua,mờitôiđếnHindustan.Lầnnày,tôimởcửavànhậnra,đấykhôngphảihọmàlàSiyahbạnquenthờithơấucủatôi,ngườitôiđãquênhoàntoàn.Siyahhồiđókhôngthểởlạivớichúngtôi,anhtaghentyvớichúngtôi."Sao?"

Anhtabảoanhtađếnđểnóichuyện,đểlàmmộtchuyếnthămviếngthântình,đểxemcáctranhminhhọacủatôi.Tôichàođónanhtađểanhtacóthểxemtấtcả.TôibiếthômnayanhtavừađếnthămThầyOsmanvàhôntayôngta.Vịthầyvĩđạinày,anhtagiảithích,đãchoanhtanhữnglờikhônngoanđểsuygẫm:"Phẩmchấtcủangườihọasĩtrởnênrõràngtrongnhữngcuộcthảoluậnvềchứngmùvàkýức",anhtanóivậy.Vìvậyhãyđểnórõràng:

ChứngmùvàKýức

Trướckhicónghệthuậttrangtrímàusắcthìlàcõitốiđenvàsauđócũngsẽlàcõitốiđen.Quamàusắc,thuốcmàu,nghệthuậtvàtìnhyêucủachúngta,chúngtanhớlạirằngAllahđãralệnhchochúngta"Hãynhìn!"Biếtcónghĩalànhớlạinhữnggìtađãthấy.Thấylàbiếtmàkhôngnhớ.Vìvậy,việcvẽlànhớlạicõitốiđen.Nhữngbậcthầyvĩđại,nhữngngườicóchungtìnhyêuhộihọavànhậnrarằngmàusắcvàcảnhđẹpphátsinhtừbóngtối,sẽkhaokháttrởvềcõitốiđencủaAllahthôngquamàusắc.NhữngnghệsĩkhôngcókýứcthìkhôngnhớđếnAllahcũngnhưcõiđencủaNgười.Tấtcảbậcthầyvĩđại,trongtácphẩmcủahọ,cốtìmkiếmkhoảngtrốngthâmsâuđóbêntrongmàusắcvàbênngoàithờigian.ĐểtôigiảithíchvớicácvịviệcnhớlạibóngtốimàcácbậcthầyvĩđạithờixưaởHeratđãtiếtlộnàycónghĩalàgì.

BacâuchuyệnvềChứngmùvàKýức

ALIF

TrongbảndịchratiếngThổNhĩKỳcủaLami"iChelebichotácphẩmHediyeal-Siki-dostluk1củathisĩBaTưJami,vốnkểcáccâuchuyệnvềnhữngvịthánh,cóviếtrằngtrongxưởnglàmsáchcủaVuaJihan,ngườitrịvìđấtnướcGaragoýunly2,bậcthầylừngdanhSheikhAliTabriziđãminhhọamộtphiênbảntuyệtvờichocâuchuyệnHusrevoShirin.Theonhữnggìtôiđượcnghe,trongbảnthảohuyềnthoạinày,màphảimấtmườihainămmớihoànthành,SheikhAli,bậcthầycủanhữngbậcthầytiểuhọađãthểhiệnmộttàinăngvàkỹxảovàđãvẽnhữngbứctranhtuyệtvờiđếnđộchỉcóBihzad,bậcthầyvĩđạinhấttrongcácbậcthầythờixưa,mớicóthểsánhvớiôngta.Thậmchítrướckhibảnthảominhhọanàyhoàntấtđượcphânnửa,vuaJihanđãbiếtrằngôngtasẽsớmsởhữumộtcuốnsáchtuyệthảovôsongtrênthếgiới.VìvậyôngsốngtrongsợhãivàghentỵđốivớiUzynHasantrẻtuổi,ngườitrịvìnướcAkgoýunly,vàtuyênbốhắnlàkẻthùchínhcủaông.HơnnữaJihannhanhchóngcảmthấyrằngdùuytíncủaôngsẽtănglênrấtlớnsaukhicuốnsáchhoàntất,ngườitavẫncóthểlàmmộtphiênbảncuốnsáchnàytốthơnchoUzynHasan.Làmộttrongsốnhữngkẻghentỵvốnđầuđộcthóitựmãncủachínhmìnhbằngýtưởng"Nếungườikháccũnghưởng

đượchạnhphúctộtcùngnàythìsao?",Jihanlậptứcnghĩngayrằngnếunhàtiểuhọabậcthầynàylàmmộtbảngiốngnhưvậy,hoặcthậmchíđẹphơn,thìnósẽđượcdànhchoUzynHassan,kẻthùchínhcủaông.Vìvậy,đểngănkhôngchobấtcứaingoàiôngsởhữucuốnsáchtuyệtvờinày,JihanquyếtđịnhgiếtSheikhAlisaukhiôngnàyhoànthànhcuốnsách.NhưngmộtmỹnhântốtbụngngườiCircassiatronghậucungcủaôngkhuyênôngchỉcầnlàmmùmắtnhàtiểuhọatàibanàylàđủ.Jihanlậptứcchấpthuậnýtưởngthôngminhnày,ôngtabèntruyềnlệnhchobộhạcủamình,cuốicùngchuyệnđóđếntaiSheikhAli.DùvậySheikhAlikhôngbỏdởcuốnsáchđểtrốnkhỏiTabriznhưnhữngnhàminhhọatầmthườngkháchẳnsẽlàm.Ôngkhôngviệnđếnnhữngtrònhưtrìhoãntiếntrìnhhaylàmnhữngtranhminhhọakémđểnókhông"hoànhảo",vànhờđóngănchặnviệcmìnhbịchọcmùmắt.Thậmchíôngcònlàmviệccàngnhiệttìnhvàkiênđịnhhơn.

Trongngôinhànơiôngsốngmộtmình,ôngbắtđầulàmviệcsaubuổicầukinhsángvàtiếptụcminhhọacùngnhữngconngựa,câytuyếttùng,nhữngtìnhnhân,nhữngconrồngvànhữngônghoàngđẹptraidướiánhnếntrongđêmchođếnkhinướcmắtcayđắngtràora.Nhiềulần,ôngnhìnngắmsuốtbaongàybứcminhhọacủamộttrongnhữngbậcthầyvĩđạixưacủaHerattrongkhiônglàmmộtbảnsaogiốnghệttrênmộttờgiấykhác.Cuốicùng,ônghoànthànhcuốnsáchchovuaJihanxứGaragoýunly.Vànhưnhàtiểuhọatàihoanàyđãchờđợi,thoạttiênôngđượckhenngợivàthưởngvôsốvàng,sauđóthìbịchọcmùbằngmộtcâykimnhọnvốndùngđểgắnlôngchimtrênkhănquấnđầu.Trướckhicơnđaucủaônglắngxuống,SheikhAliđãrờiHeratđếnđầuquânchoUzynHasanxứAkgoýunly."Phải,tôithựcsựđãmù,"ôngtagiảithíchvớiUzynHasan,"Nhưngtôivẫnnhớtừngnéttránglệcủabảnthảomàtôiđãtrangtrítrongmườimộtnămqua,từngnétbút,từngnétcọ,vàbàntaytôicóthểvẽlạitheotrínhớ.TâuBệhạ,tôicóthểminhhọabảnthảovĩđạinhấtmọithờiđạichongài.Vìđôimắttôikhôngcònbịphântâmvìsựbẩnthỉucủacuộcđờinày.TôisẽcóthểvẽtấtcảnhữngvinhquangcủaAllahtheokýức,tronghìnhthứcthuầnkhiếtnhấtcủachúng."UzynHasantinlờinhàtiểuhọavĩđạinày;vànhàtiểuhọagiữlờihứa,minhhọatheokýứcmìnhcuốnsáchlộnglẫynhấttrongsốnhữngsáchchongườitrịvìAkgoýunly.Mọingườiđềubiếtsứcmạnhtinhthầndocuốn

sáchmớiđemlạichínhlànhữnggìnằmđằngsauchiếnthắngcủaUzynHasantrướcBlacksheetvàviệcvịvuachiếnthắnghànhhìnhJihantrongmộtcuộcđộtkíchgầnBingol.Cuốnsáchlộnglẫynày.cùngvớicuốnmàSheikhAliTabriziđãlàmchovuaJihanquácố,đượcđưavàokhotàngcủaĐứcvuachúngtatạiIstanbulkhiUzynHasanbáchthắngbịhoàngđếFatihMehmet3đánhbạitạitrậnOtlukbeli.Nhữngaithựcsựnhìnthấythìđềubiết.

BA.

VìNgườibảnxứThiênđàng,ĐạivươngSuleyman,Kẻđặtraluậtpháp,ưuáinhữngnhàthưpháphơnnhữngnhàminhhọa,nênnhữngnhàtiểuhọakhôngmaythờiđósẽkểlạicâuchuyệnnàynhưmộtminhchứngchothấyminhhọahơnhẳnthưphápnhưthếnào.Tuynhiênnhữngaichúýkỹsẽnhậnra,câuchuyệnnàythựcsựnóivềphậnmùvàkýức.SaucáichếtcủaTamerlane,ngườicaitrịthếgiới,cáccontraivàcháunộiôngbắtđầutấncôngvàđánhnhaumộtcáchkhôngthươngxót.Mỗikhimộtngườitrongbọnhọchinhphụcđượcthànhphốcủamộtđốiphương,hànhđộngđầutiêncủahắnlàđúctiềncủariêngmìnhvàđọcmộtbàithuyếtgiáotạithánhđường.Hànhđộngthứhaitrongvaitròkẻchiếnthắnglàxérờinhữngcuốnsáchmàhắnchiếmđược;mộtlờiđềtặngmớisẽđượcviếtra,catụngkẻchinhphụcmớilàngườithốngtrịthếgianmới,mộtphầnlailịchmớisẽđượcthêmvàocuốisách,vàtấtcảđượcđónglạivớinhauđểnhữngainhìnvàocuốnsáchcủakẻchinhphụcsẽtinrằnghắntathựcsựlàkẻthốngtrịthếgiới.KhiAbdullatif,contraicủaUlugBeyvàchắtnộicủaTamerlane,chiếmđượcHeart,ôngtahuyđộngnhữngnhàtiểuhọa,thưphápvàngườiđóngsáchmộtcáchquávộivàng,thúcéphọquásứcđểlàmramộtcuốnsáchvinhdanhchaôngta,mộtngườiamhiểunghệthuậtlàmsách,đếnđộkhinhữngtậpsáchcòntronggiaiđoạnrờirạcchưađónglạivànhữngtrangchéptayđãbịhủyhoạivàđốtcháy,thìnhữngbứctranhtươngứngbịtrộnlẫncảvàonhau.VìthanhdanhcủaUlugBeykhôngchophépcontraiôngsắpxếpvàkhâunhữngtậpsáchlạimàkhôngquantâmđếnbứctranhnàothuộccâuchuyệnnào,nênôngliềntậphọptấtcảcácnhàtiểuhọaởHeratyêucầuhọkểlạicáccâuchuyệnnhằmxếpcáctranhminhhọalạichođúng

thứtự.Tuynhiên,mỗinhàtiểuhọalạikểmộtcâuchuyệnkhácnhau,nênthứtựcủanhữngtấmtranhlạicànglộnxộnhơn.Sauđóngườitatìmđượcnhàtiểuhọađầuđàngiànhấtcònsốngsót.ÔngđãbịmùsaukhilaođộngvấtvảvớinhữngcuốnsáchcủatấtcảcácvịvuavàhoàngtửởHerattrongnămmươibốnnămqua.Mọingườichấnđộngdữdộikhinhậnrarằngôngthầygiàhiệnđangnhìnvàocácbứctranhkiađãthựcsựmù.Mộtsốngườicườiầmlên.Vịthầygiànàyyêucầungườitađưađếnmộtcậubéthôngminh,dướibảytuổivàchưabiếtđọcbiếtviết.Ngườitatìmđượcmộtđứatrẻnhưthếvàđưađếnchoông.Nhàtiểuhọagiàđặttrướcmặtnómộtsốtranhminhhọa."Hãytảlạinhữnggìconthấy",ônghướngdẫn.Khicậubétảlạinhữngbứctranh,nhàtiểuhọagiàngướcđôimắtmùlêntrời,lắngnghethậtkỹvàtrảlời:"AlexanderđangbếDariushấphốitrongShahnameh4củaFirdusi...chuyệnkểvềôngthầyyêuđứahọctròđẹptraitrongGulistan5củaSadi...cuộctranhtàicủacácthầythuốctrongMakhzanal-Asrar6củaNizami...".Nhữngnhàtiểuhọakhác,bựcbộitrướcđồngnghiệpgiàlãomùlòacủahọ,bènnói,"Chúngtôicũngcóthểnóichoôngbiếtvậy.Đâylànhữngcảnhnổitiếngnhấttrongnhữngcâuchuyệnnổitiếng."Lầnlượt,nhàtiểuhọamùlòagiàlãonàyđặtnhữngbứcminhhọakhónhấttrướcmặtthằngbévàlạichúýlắngnghe."HurmuzđangđầuđộctừngnhàthưphápmộttrongShahnamehcủaFirdusi,"ôngnói,lạingửamặtlêntrời."Mộtsựthểhiệnkémcỏicâuchuyệnkhủngkhiếpvềngườichồngbịcắmsừngbắtgặpvợanhtavàtìnhnhâncủacôảtrênmộtcâylê,trongMasnawi7CủaRumi,ôngnói.Theocáchnày,dựavàonhữngmôtảcủacậubé,ôngxácđịnhđượctấtcảcácbứctranhdùkhônghềnhìnđượcbứcnào,vàdođóthànhcôngtrongviệcđónglạinhữngcuốnsáchđúngthứtự.KhiUlugBeyvàoHeratcùngquânđộicủamình,ôngđãhỏinhàtiểuhọagiànàyxemnhờbímậtgìmàông,mộtngườimù,cóthểnhậndạngnhữngcâuchuyệnmànhữngnhàminhhọabậcthầykháckhôngthểxácđịnhchodùhọnhìnthấychúng."Nhưngườitaquanniệm,khôngphảikýứccủatôiđãbùđắpchophậnmùcủatôi,"nhàminhhọagiàđáp."Tôiluônhiểurằngngườitacóthểnhớlạicâuchuyệnkhôngchỉquahìnhảnhmàcònquacảlờikểnữa."UlugBeyđáprằngnhữngnhàtiểuhọacủaôngbiếtlờivàcảcâuchuyện,nhưngvẫnkhôngthểsắpxếpcáctranhtheothứtựđược."Bởivì,"ônggiànói,"họ

suynghĩcẩnthậnkhivẽtranh,vốnlàkỹnănghoặcnghệthuậtcủahọ,nhưnghọkhônghiểurằngnhữngbậcthầygiàlàmnhữngbứctranhnàytheokýứcvềchínhđấngAllah."UlugBeyhỏilàmsaomộtđứatrẻbiếtnhữngđiềunhưthế."Đứabékhôngbiết,"nhàtiểuhọagiànói,"Nhưngtôimộtnhàtiểuhọamùgià,biếtrằngAllahtạoracõitrầnthếnàytheocáchmàmộtđứabébảytuổithôngminhmuốnthấynó;hơnnữa,Allahtạoracõitrầngiannàyđể,trênhết,mọingườicóthểnhìnngắm.Sauđó,Ngàicungcấpchochúngtangôntừđểchúngtacóthểchiasẻvàthảoluậnvớinhaunhữnggìchúngtathấy.Chúngtasailầmkhichorằngnhữngcâuchuyệnnàylàkếtquảcủangôntừvàrằngnhữngbứcminhhọađượcvẽlàđểphụcvụchonhữngcâuchuyệnnày.Hoàntoànngượclại,vẽtranhlàhànhđộngtìmlạinhữngkýứccủaAllahvànhìnthếgiớinhưNgườinhìnthếgiới."

DJIM

Cáchnayhaitrămnămmươinăm,cácnhàtiểuhọaẲRậpcóthóiquennhìnchằmchằmvàochântrờitâylúcbìnhminhđểlàmdịunhữnglolắngmuônthuởvàdễhiểuvềviệcbịmùmànhàtiểuhọanàocũngnghĩtới;tươngtự,mộtthếkỷsauởShiraz,nhiềunhàminhhọavẫnănquảócchónghiềnvớicánhhoahồngkhibụngtrốngvàobuổisáng.Trongthờikỳđó,giớitiểuhọagiàcủaIsfahancũngtinrằngánhnắnglàthủphạmgâymù,chứngbệnhmàlầnlượthọđềuphảichịu,nhưthểmộtnạndịch,họthườnglàmviệctronggóctốimờmờcủacănphòng,hầuhếtcạnhánhnến,đểngănkhôngchoánhsángmặttrờichiếuthẳngvàobànlàmviệc.Cuốingày,trongxưởnglàmviệccủanhữngnghệsĩUzbekcủaBukhara,nhữngthợcảtiểuhọasẽrửamắtbằngnướcđãđượccácthầycảlàmphép.Nhưngtrongnhữngcáchphòngngừanày,quanniệmthuầnkhiếtnhấtvềkiếpmùlạiđượcnhàtiểuhọaSeyyitMirek,cốvấnchobậcthầyvĩđạiBihzad,nghĩraởHerat.TheonhàtiểuhọabậcthầyMirek,chứngmùkhôngphảilàmộttaihọa,mànólàphầnthưởngvinhdựmàđấngAllahbanchonhàtiểuhọanàođãcốnghiếncảcuộcđờichonhữngvinhquangcủaNgười;bởikhinhàtiểuhọatiếnhànhminhhọa,ấylàanhtatìmkiếmcáchnhìncõitrầnthếcủaAllah,vàcáithịkiếnđộcnhấtnàychỉcóthểđạtđượcthôngquaviệchồitưởngsaukhiđãbịmù,chỉsaukhinhàtiểuhọalàmviệccậtlựccảđời,vàchỉsaukhiđôimắt

anhtamệtmỏivàanhtasứccùnglựckiệt.Vìvậy,cáchnhìncủaAllahvềthếgiớicủaNgườichỉtrởnênrõràngquakýứccủanhữngnhàtiểuhọamù.Khihìnhảnhnàyđếnvớinhàtiểuhọagià,đólàkhiôngthấythếgiớinhưAllahthấynó,quabóngtốicủakýứcvàkiếpmù,nhàminhhọasẽdànhcảcuộcđờihuấnluyệnbàntaymìnhđểnócóthểchuyểnsựpháthiệntránglệnàyvàotranggiấy.TheosửgiaMirzaMuhammetHaydarDuglat,ngườiviếtnhiềuvềnhữngtruyềnthuyếtcủagiớitiểuhọaHerat,thìbậcthầySeyyitMirek,trongphầngiảithíchchokháiniệmđãđềcậptrênđâycủaôngvềhộihọa,đãsửdụngvídụvềnhàminhhọamuốnvẽmộtconngựa.Ônglậpluậnrằngngaycảmộthọasĩbấttàinhất-ngườimàđầuóctrốngrỗnggiốngnhưnhữnghọasĩVenicehiệnnay.nhữngkẻvẽbứctranhconngựatrongkhinhìnvàoconngựa-vẫntạorahìnhảnhđótừkýức;bởivìanhbiếtđấy,ngườitakhôngthểcùngmộtlúcvừanhìnconngựavừanhìnvàotranggiấymìnhđangvẽngựa.Thoạttiên,nhàminhhọanhìnconngựa,sauđóanhtanhanhchóngchuyểnnhữnggìnằmtrongđầuanhtavàotranggiấy.Trongkhoảngthờigianchuyểntiếpđó,thậmchíchỉtrongnháymắtnhữnggìngườihọasĩthểhiệntrêntranggiấykhôngphảilàconngựaanhtathấymàlàkýứcvềconngựaanhtavừanhìn.Chứngcứđóchothấyrằngvớingaycảmộtnhàminhhọakhốnkhổnhất,ôngtachỉcóthểlàmđượcmộtbứctranhthôngquakýức.Sựmởrộngkháiniệmnàytheoluậnlý,vốnxemcuộcsốnglaođộngtíchcựccủamộtnhàtiểuhọachỉlàviệcchuẩnbịchoniềmhạnhphúcsẽđếncủakiếpmùvàkýứcmù,điđếnchỗchorằngnhữngbậcthầycủaHeratxemnhữngtranhminhhọahọlàmchocácvuachúavàhoàngtửyêuthíchsáchchỉnhưlàhuấnluyệnbàntay-nhưmộtbàitập.Họchấpnhậncôngviệcđó,vẽliêntụcvànhìnchămchămvàocáctranhdướiánhnếntrongnhiềungàykhôngngừngnghỉ,nhưthứlaođộngđầyniềmvuivốnđưanhàtiểuhọađếnchỗmù.Suốtcảcuộcđờimình,nhàtiểuhọabậcthầyMirekđãkhôngngừngtìmraphútgiâythíchhợpnhấtchođiềuvinhquangnhấtsắpđếnnày,hoặcbằngcáchcốýthúcđẩychứngmùquaviệcbỏcôngvẽcâycốicùngtấtcảlácủachúngtrênmóngtay,hạtgạovàcảtrênnhữngsợitóc,hoặcbằngcáchcốtìnhtrìhoãnbóngtốisắpđếnbằngviệcvẽcẩuthảnhữngkhuvườndễchịuđầyánhnắng.Khiôngtađãbảymươi,đểthưởngchobậcthầyvĩđạinày,VuaHuseyinBaykarachophépôngbước

vàokhobáuchứahàngngàntấmbảnthảomànhàvuađãsưutậpvàcấtgiữsaunhiềulớpkhóa.Trongkhobáuđócũngchứavũkhí,vàngbạcvàhànghànglớplớpnhunglụa,dướiánhnếncủachiếcđènbằngvàng,ThầyMireknhìnchămchúnhữngtrangsáchtránglệ,màmỗitranglàmộttruyềnthuyếtdonhữngbậcthầyxưacủaHeratlàm.Saubangàyđêmxemxéttỉmỉkhôngnghỉ,bậcthầynàybịmù.Ôngchấpnhậntìnhtrạngnàyvớisựchínchắnvàcamchịu,theocáchngườitachàođóncácThiênsứcủađấngAllah,vàôngkhôngbaogiờnóihayvẽnữa.MirzaMuhammetHaydarDuglat,tácgiảcuốnTarih-iResidi8,đãkếtluậndiễnbiếnnàynhưsau:"MộtnhàtiểuhọađãhợpnhấtvớitầmnhìnvàcảnhtrícủathờigianbấttửcủaAllahkhôngbaogiờcóthểquaytrởlạinhữngtrangbảnthảodànhchongườiphàm,"vàôngnóithêm,"BấtcứnơinàomàkýứccủanhàtiểuhọamùvớiđượctớiAllah,ởđóbaotrùmmộtsựimlặngtuyệtđối,mộtbóngtốiđầyânsủngvàsựvôtậncủamộttranggiấytrắng."

ChắcchắnvìmuốnđượcthoảimáihơnlàmuốnnghecâutrảlờicủatôichocâuhỏicủaThầyOsmanvềkiếpmùvàkýứcnênSiyahmớihỏitôicâuđótrongkhianhtanhìnchămchúnhữngvậtdụngcủatôi,cănphòngcủatôivàbứctranhcủatôi.

Nhưngmộtlầnnữa,tôihàilòngkhithấynhữngcâuchuyệntôivừakểđãtácđộngđếnanhta."KiếpmùlàmộtcõihạnhphúctộtcùngmàQuỷsứvàtộilỗibịngănkhôngthểvàođược",tôinóivớianhta.

"ỞTabriz,"Siyahnói,"doảnhhưởngcủaThầyMirek,mộtsốnhàtiểuhọatheophongcáchcũvẫnxemkiếpmùlàđứchạnhvĩđạinhấtmàAllahbancho,vàhọphiềnlòngkhihọgiàđimàvẫnchưamù.Ngaycảngàynay,vìsợrằngngườikhácsẽxemđiềunàynhưchứngcứcủaviệcthiếukỹxảovàtàinăng,nênhọgiảvờbịmù.DoquanniệmđạođứcvốnmangảnhhưởngcủaJemalettinxứKazvinnày,mộtsốtrongbọnhọvẫnngồihàngtuầnliềntrongbóngtốigiữanhữngchiếcgươngtrongánhsángmờmờcủangọnđèndầu,khôngănkhônguống,chỉnhìnchằmchằmvàonhữngtrangminhhọadocácbậcthầyHeratngàyxưađãvẽđểhọccáchnhậnbiếtthếgiớigiốngmộtngườimùdùhọkhôngthựcsựbịmù."

Cóngườigõcửa.Tôimởcửathìthấymộtcậuhọcviệcđẹptraitrongxưởnglàmviệcđangtrợntrònđôimắtđẹpnhưhaiquảhạnh.Cậutanóirằngxácngườianhemcủachúngtôi,thợmạvàngZarifKínhmến,đãđượctìmthấytrongmộtcáigiếnghoang,vàđámtanganhtasẽcửhànhtạiThánhđườngMihrimahtrongbuổicầukinhchiều.Xongcậutachạyđibáotinnàychonhữngngườikhác.Ôi,cầuAllahchechởchúngcon.

--------------------------------

1Hediyeal-Siki-dostluk:Quàtặngbạntình.

2Garagoýunly:XemphầnNiênbiểuởcuốisách.

3Mehmet:Kẻchinhphục.

4Shahnameh:SáchcácVua.

5Gulistan:VườnHồng.

6Makhzanal-Asrar:Khotàngnhữngbíẩn.

7Masnawi:Nhữngcâuthơđôithônglinh.

8Tarih-iResidi:LịchsửResidi.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương15:TôiLàEsther

Hãychotôibiết,liệutìnhyêulàmchongườitatrởthànhtênngốchaychỉcónhữngtênngốcmớiyêu?Tôilàmộtkẻbánquầnáovàbàmốitrongnhiềunăm,màtôichẳngbiếtchútgìvềchuyệnnày.Tôihồihộplàmsaokhitrởnênthânquenvớinhữngngười-hoặcnhữngđôi-vốnngàycàngthôngminhhơnvàcàngyêusâuđậmthìcàngtrởnêntinhquáivàxảoquyệt.Nhưngtôibiếtrõđiềunày:Nếumộtngườiphảisửdụngđếnmưumẹo,sựlừađảovàthủđoạnvụnvặt,thìcónghĩalàanhtacònlâumớiyêu.VềphầnSiyahKínhmến,rõrànglàanhtamấtbìnhtĩnh-thậmchíkhinóivềShekureanhtacònmấtcảtựchủ.

H

Ởchợ,tôinóivớianhtađiệpkhúcthuộclòngmàtôithườngnóivớimọingười:Shekureluônnghĩvềanhta,côấyhỏitôivềthưhồiâmcủaanhta,tôichưatừngthấycôấynhưvậybaogiờvàvânvân.Anhtanhìntôivớicáinhìnkhiếntôithấytộinghiệp.AnhtabảotôiđemthưđếnchoShekurengaylậptức.

Mọichàngngốcđềuchorằngtìnhyêucủaanhtalàtìnhhuốngcấpbáchcầnphảigấplên,dođóphôbàycườngđộtìnhyêucủaanhtavàvôtìnhđặtvũkhívàotayngườiyêucủaanhta.Bàihọc:Sựhấptấplàmtrìhoãnnhữngthànhquảtìnhyêu.

NếuchàngSiyahsitìnhbiếttrướctiêntôiđánhmộtđườngvòngkhimangláthưmàanhtaralệnhchotôigiao"Hỏatốc,"anhtasẽcámơntôi.Trongquảngtrườngchợ,tôigầnchếtcóngkhichờanhta.Saukhianhtađi,tôinghĩmìnhnênđếnthămmộttrongnhữngđứa"congái"củatôiđểsưởiấm.Tôigọinhữngcôgáimàtôitừnggiúpchuyểnthư,nhữngngườimàtôiđổmồhôitránđểmaimối,là"congái"tôi.Côgáixấuxínàycủatôiquá

biếtơntôiđếnđộmỗilầntôighéthăm,khôngchỉhầuhạtôihếtmình,lăngxănggiốngnhưconmối,conbécònnhétvàiđồngbạcvàotaytôinữa.Hiệngiờconbéđangcómangvàrấtvui.Conbéchâmtrà,tôinhấptừngngụmthưởngthức.Khiconbéđểtôimộtmình,tôiđếmmớtiềnSiyahđãchotôi.Haimươiđồngbạc.

Tôilạilênđường.Tôiđiquanhữngngãtưvànhữngconhẻmđángngạilầylội,đóngbăngvàhầunhưkhôngthểđiđược.Khitôigõcửa,sựvuivẻngậptrongtôivàtôilato.

"Quầnáođây!Quầnáođâyyy!"tôinói."ĐếnxemloạivảimuxơlincựctốtdànhchoĐứcvuađây.ĐếnxemnhữngkhănchoàngKashmirlộnglẫyđây,vảinhungBursađểmaykhănquàngđây,áocánhAiCậpviềnlụathượnghạngđây,khăntrảibànmuxơlinthêuđây,nệmvàkhăntrảigiườngđây,cảkhăntayđủmàuđâynữa.Quầnáođâyyy!"

Cửamở,tôibướcvào.Nhưthườnglệ,cănnhàđầymùigiườngchiếu,giấcngủ,mùidầuchiênvàẩmmốc,mùikhủngkhiếpđặcbiệtcủanhữngkẻđộcthânlớntuổi.

"Mụphùthủygià,"anhtanói."Làmgìmàmụladữvậy?"Tôilặnglẽmócláthưtraochoanhta.Trongcănphònglờmờ,anhtarónrénvàlặnglẽđếngầntôirồivồlấynó.Anhtabướcvàocănphòngkếbênnơiluôncómộtngọnđèndầu.Tôichờngayngưỡngcửa.

"Baanhkhôngcóởnhàhả?"

Anhtakhôngtrảlời.Anhtachìmđắmvàoláthư.Tôiđểanhtađọcmộtmình.Anhtađứngđàngsaungọnđèn,tôikhôngthấyđượcmặtanhta.Saukhiđọcxongláthưanhtađọclạilầnnữa.

"Anhtaviếtgìtrongđóvậy?"tôihỏi.

Hasanđọc:

Shekureyêuquýnhấtđờianh,vìanhcũngđãnhiềunămnaytrảiqua

nhữnggiấcmơcủamộtkẻcôđơnnênanhthấuhiểumộtcáchtrântrọngviệcemchờchồngmàkhônghềnghĩđếnngườikhác.Ngườitacóthểchờđợiđiềugìkhácởmộtngườiphụnữnhưemngoàiđứchạnhvàsựtrungthực?(Hasancườikhùngkhục!)Tuynhiênviệcanhđếnthămchaemvìhộihọasẽkhôngđitớichỗquấyrầyem.Điềunàythậmchíkhônghềcótrongnghĩcủaanh.Anhkhônghềnóirằngmìnhđãnhậnđượcmộtdấuhiệunàocủaemhaybấtcứsựkhíchlệnàokhác.Khikhuônmặtemhiệnrangaycửasổnhưthứánhsángdiệukỳ,anhxemđóchínhlàmộtđặcâncủaThượngđế.Niềmvuiđượcthấymặtemlàtấtcảnhữnggìanhcần.(HắnlấycâunàycủaNizami.Hasancắtngangbựcbội.)Nhưngemyêucầuanhgiữkhoảngcách;vậyhãychoanhbiếtemcóphảilàmộtthiênthầnkhôngmàviệctớigầnemlạikhủngkhiếpđếnvậy?Hãynghenhữnggìanhmuốnnói,nghenày:Anhthườngcốdỗgiấckhinhìnánhtrăngchiếutrênnhữngngọnnúitrơtrụiởnhữngquántrọxaxôibuồntẻnơikhôngcóaitrừmộtngườigiữquántrọliềulĩnhvàvàikẻtộiphạmtrốngiátreocổđếncưngụ,vàởđó,lúcnửađêm,lắngnghetiếngtrucủanhữngconsóithậmchícòncôđơnvàbấthạnhhơncảchínhanh.Anhthườngnghĩrằngmộtngàynàođóemsẽđộtnhiênhiệnravớianh,nhưemđãlàmthếnơicửasổ.

Hãyđọckỹ:Bâygiờkhianhvềvớichaemvìcuốnsách,emgửitrảlạibứctranhanhđãlàmhồinhỏ.Anhbiếtđâykhôngphảilàdấuliệubáocáichếtcủaemmàlàdấuhiệurằnganhđãtìmlạiđượcem.Anhđãgặpmộttronghaiđứaconcủaem,Orhan.Đứabékhôngchatộinghiệpđó.Mộtngàynàođóanhsẽtrởthànhchanó!

"Thượngđếchechởanhta,anhtaviếthaythiệt,"tôinói,"anhchàngnàyđãtrởthànhthisĩthứthiệt."

"Emcóphảilàmộtthiênthầnkhôngmàviệctớigầnemlạikhủngkhiếpđếnvậy?"anhtalặplại."HắnăncắpdòngnàycủaIbnZerhani.Tôicóthểviếthayhơn."Anhtamócláthưcủaanhtarakhỏitúi."CầmcáinàyđưachoShekure."

Lầnđầutiên,việcnhậntiềncùngnhữngláthưkhiếntôibốirối.Tôicảm

thấymộtđiềugìđógiốngnhưsựghêtởmđốivớingườiđànôngnàyvànỗiámảnhkhùngđiêncủaanhta,tìnhyêuđơnphươngcủaanhta.Hasan,nhưđểkhẳngđịnhlinhcảmcủatôilầnđầutiênsaurấtlâunayđãgạtbỏphépxãgiaolịchsựcủaanhtamànóirấtthôlỗ:

"Hãynóivớicôấylànếumuốn,chúngtôicóthểbuộccôấytrởvềđâyvớisứcépcủaquantòa."

"Anhthựclòngmuốntôinóinhưvậyhả?"

Imlặng.

"Không,"anhtanói.Ánhsángtừngọnđèndầusoisángkhuônmặtanhta,chotôithấyanhtacúiđầunhưđứatrẻcólỗi.ChínhvìtôibiếtmặtnàycủatínhcáchHasanquárõmàtôitôntrọngmộtsốtìnhcảmcủaanhtavàchuyểnthưchoanhta.Khôngphảichỉvìtiền,nhưcácvịcóthểnghĩ.

Tôirờingôinhà,vàanhtachặntôingaycửa.

"ChịcóchoShekurebiếttôiyêucôấycỡnàokhông?"Anhtahỏitôimộtcáchđầykíchđộngvàngốcnghếch.

"Bộanhkhôngchocôấybiếtđiềuđótrongmấyláthưsao?"

"Hãychỉchotôilàmsaothuyếtphụcđượccôấyvớichacôấy?Làmsaotôithuyếtphụcđượchọ?"

"Cứlàmộtngườitốt,"tôinóivàđiracửa.

"Ởtuổinày,quátrễrồi..."anhtanóiđầykhổnão.

"Anhbắtđầukiếmđượcnhiềutiền,NhânviênHảiquanHasan.Điềunàykhiếnngườitatrởthànhmộtngườitốt..."tôinóirồibỏđi.

Ngôinhàđóquátối,quábuồnđếnđộkhôngkhíbênngoàicóvẻấmhơn.Ánhnắngchiếuvàomặttôi.TôiướcchoShekuređượchạnhphúc.Nhưngtôicũngcảmthấythếnàoấyđốivớingườiđànôngtộinghiệptrong

ngôinhàtốităm,lạnhlẽovàẩmthấpđó.TrongcơnbốcđồngtôirẽvàokhuchợgiavịởLaleli,nghĩrằngmùicủaquế,nghệtâyvàtiêusẽlàmtinhthầntôisảngkhoáilại.Tôiđãlầm.

TạinhàShekure,saukhinhậnnhữngláthư,côlậptứchỏithămvềSiyah,tôinóivớicôrằngngọnlửatìnhyêuđãnhấnchìmkhôngthươngtiếccảconngườianhta.Tinnàylàmcôthấyvui.

"NgaycảnhữngphụnữkhôngchồngcôđơnbậnđanlátcũngbàntánviệcZarifKínhmếnbịgiết,"sauđótôinói,đổiđềtài.

"Hayriye,hãylàmvàimónbánhkẹolàmquàchiabuồnrồimangđếnchoKalbiye,quảphụcủaZarifKínhmếntộinghiệp",Shekurenói.

"TấtcảngườiErzurumvàrấtđôngngườikhácsẽdựlễtangcủaanhta,"tôinói."Họhàngcủaanhtathềsẽtrảthù."ShekuređãbắtđầuđọcthưcủaSiyah.Tôinhìnkhuônmặtcômộtcáchchămchúvàtứctối.Ngườiphụnữnàycólẽcáogiàđếnđộcóthểkiểmsoátnhữngcảmxúccủamìnhthểhiệntrênnétmặt.Trongkhicôđọc,tôicócảmgiácrằngsựimlặngcủatôilàmcôhàilòng,rằngcôxemnónhưsựtánthànhcủatôivềtầmquantrọngđặcbiệtcôdànhcholáthưcủaSiyah.Shekuređọcxongláthưvàmỉmcườivớitôi;nhìnthấysựhàilòngcủacô,tôicảmthấybuộcphảihỏi,"Anhtaviếtgìvậy?"

"Giốngnhưthờianhtacònnhỏ...Anhtayêutôi."

"Cônghĩsao?"

"Tôilàphụnữđãcóchồng.Tôiđangchờchồngtôi."

Tráivớimongđợicủacácvị,việccôấynóidốitôisaukhiyêucầutôidínhlíuvàochuyệnriêngtưcủacôấykhônglàmtôigiận.Thựcsựra,lờibìnhluậnnàylàmtôinhẹnhõm.Giánhưtrongsốcáccôgáitrẻvàphụnữmàtôiđưathưvàkhuyênnhủvềcáchcưxửởđờicónhiềungườiquantâmđếnnhữngchitiếthơn,giốngnhưShekure,thìhọđãgiảmbớtđếnphânnửa

côngviệcchocảhaiphíachúngtôirồi.Quantrọnghơn,họsẽđiđếnnhữngcuộchônnhântốtđẹphơn.

"Cònláthưkiaviếtgì?"tôihỏi.

"TôikhôngđịnhđọcthưcủaHasanlúcnày,"côấyđáp."HasancóbiếtSiyahđãtrởvềIstanbulkhông?"

"ThậmchíanhtacònkhôngbiếtSiyahcótrênđờinàynữalà."

"ChịcónóichuyệnvớiHasankhông?"côhỏi,trợntrònđôimắttođenxinhđẹp.

"Nhưcôđãyêucầu."

"Sao?"

"Anhtađangđaukhổ.Anhtayêucôthathiết.Chodùtimcôthuộcvềngườikhác,bâygiờthậtkhóthoátkhỏianhta.Bằngviệcchấpnhậnnhữngláthưcủaanhta,côđãkhíchlệanhtarấtnhiều.Tuynhiênhãythậntrọngvớianhta.Vìanhtakhôngchỉmuốncôtrởvềđó,màbằngcáchxácnhậnanhcủaanhtađãchết,anhtađangchuẩnbịcướicô."

Tôimỉmcườiđểlàmdịusứcnặngcủanhữnglờinàyvàđểkhôngbịbiếnthànhcáiloacủakẻbấtbìnhkia.

"Vậyngườikianóigì?"côhỏi,nhưngchẳnglẽchínhcôcũngbiếtmìnhđanghỏivềaisao?

"Nhàtiểuhọaấyà?"

"Đầuóctôirốitunghếtrồi,"bấtngờcônói,cólẽsợnhữngýnghĩcủachínhmình."Cóvẻnhưmọichuyệnrốiloạnhếtcả.Chatôingàycànggià.Rồichúngtôisẽrasao,nhữngđứatrẻkhôngchanàysẽthếnàođây?Tôicócảmgiácmộtđiềuxấuđangđến,rằngQuỷsứsắplàmtròquáiácgìđóchochúngtôi.Esther,nóigìđểcổvũtôiđi."

"Đừngquálolắng,Shekurethânyêu,"tôinóikhinỗixúcđộngtràodângtronglòng."Côthậtsựthôngminh,côrấtxinhđẹp.Mộtngàynàođócôsẽngủchunggiườngvớingườichồngđẹptraicủacô,côsẽômchặtanhta,vàkhiquênđượcmọiưutưcủamình,côsẽhạnhphúc.Tôicóthểđọcđượcđiềuấytrongmắtcô."

Cảmgiácnhưthếdânglêntrongtôiđếnđộmắttôingấnlệ.

"Được,nhưngaisẽlàchồngtôi?""Tráitimthôngminhcủacôkhôngtrảlờichocôsao?"

"Bởivìtôikhônghiểuđiềutráitimtôiđangnóirằngtôithấychánnản."

BấtchợttôinhậnrarằngShekurekhôngtintưởngtôichútnàocả,rằngcôấykhéoléocheđậysựnghingờcủacôấyđểbiếtđượcnhữnggìtôiđãbiết,rằngcôấyđangcốkhơidậylòngthươnghạicủatôi.Khitôithấycôấysẽkhôngviếthồiâmchonhữngláthưđóngaylúcnày,tôichộplấytúicủamình,bướcrasânvàbỏđi-nhưngkhôngquênnóiđiềumàtôitừngnóivớimọicôgái,cảnhữngngườibịlé:

"Đừngsợ,nếucôgiữchođôimắtđẹpcủacôtinhtường,thìkhôngcónỗibấthạnhnào,hoàntoànkhôngcónỗibấthạnhnàosẽxảyravớicôđâu."

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương16:Tôi,Shekure

Thậtlòngmànói,cứmỗilầnEstherngườibánquầnáođếnthămtôilạitưởngtượngramộtngườiđànôngđangyêurốtcuộcsẽcónỗithôithúcmuốnviếtmộtláthưkhảdĩkhuấyđộngtráitimmộtphụnữthôngminhnhưtôi-đẹp,cógiáodụcvàgóabụa,nhưngvớithanhdanhcònnguyênvẹn-vàlàmchonóđậprộnràng.Vàviệcpháthiệnrằngláthưđếntừmộttrongnhữngngườithườngxuyêntheođuổitôiítnhấtsẽcủngcốquyếttâmvàsựkiêntrìchờđợingàytrởvềcủachồngtôi.Songnhữngngàynày.mỗilầnEstherravề,tôilạitrởnênbốirốivàcảmthấycònkhổnãohơn.

T

Tôilắngngheâmthanhtrongthếgiớicủamình.Từnhàbếpvanglêntiếngnướcsôilụpbụpvớimùicủachanhvàhành.

Hayriyeđangluộcbí.ShevketvàOrhanđangnôđùavàchơitròkiếmsĩtrongsândướigốccâylựu,tôinghetiếnglacủachúng.Chatôingồilặnglẽtrongphòngkếbên.TôimởláthưcủaHasanrađọcvàyêntâmrằngchẳngcólýdogìđểlolắng.Tôivẫnhơisợchúấyhơn,vàtựhàovìđãcưỡnglạiđượcnhữngnỗlựccủachúấymuốnlàmtìnhvớitôikhichúngtôicònsốngchungmộtnhà.Kếđến,tôiđọcláthưcủaSiyah,cầmthậtnhẹnhàngnhưthểnólàmộtchúchimmỏngmanhyếuớt,vànhữngýtưởngcủatôibịxáotrộn.Tôikhôngđọclạinhữngláthư.MặttrờilórasaunhữngđámmâyvàtôichợtnghĩnếucómộtđêmtôibướcvàophòngngủcủaHasanvàlàmtìnhvớichúấythìkhôngai,trừđấngAllah,sẽlàngườikhônngoanhơntôicả.Chúấygiốngngườichồngmấttíchcủatôi;hẳnlàcũngmộtmàthôi.Đôikhimộtýtưởngkỳlạgiốngnhưvậyhiệnratrongđầutôi.Khimặttrờinhanhchóngsưởiấmtôi,tôicóthểcảmthấythânthểmình:datôi,cổtôi,thậmchíhainúmvútôi.Orhanlẻnvàokhiánhnắngchiếuvàotôiquacánhcửamở.

"Mẹơimẹđọccáigìvậy?"nóhỏi.

Thôiđược,cònnhớtôicónóirằngtôikhôngđọclạinhữngláthưEsthervừađưakhông?Tôiđãnóidối.Tôiđangđọclạichúng.Lầnnày,tôithựcsựxếpchúnglạivàgiấuvàoáochoàng.

"Lạiđây,con,ngồilênđùimẹnày,"tôinóivớiOrhan.Nólàmtheo."Ô.Connặngquárồi.CầuThượngđếchechởcon,conlớnthậtrồi,"tôinóivàhônnó."Conlạnhnhưnướcđáấy..."

"Mẹấmquá,mẹà,"nóngắtlời,rúcvàongựctôi.

Chúngtôitựasátvàonhau,vuisướngngồinhưvậytrongimlặng.Tôihítgáynóvàhônnó.Tôisiếtchặtnó.Chúngtôingồiim.

"Connhộtquá,"saucùngnónói."

"Nóimẹnghenào,"tôinóivớigiọngnghiêmtúc."NếuBụthiệnravàchoconmộtđiềuước,conướcgì?"

"ConmuốnShevketbiếnmất."

"Còngìnữa?Concómuốncóchakhông?"

"Không,chừngnàolớnlênconsẽcướimẹ."

Khôngphảituổigià,việcmấtđinhansắchaythậmchímấtchồngvàtiềnbạclàđiềutệhạinhấttrongsốcáctaiương,màđiềuthậtsựkhủngkhiếplàkhôngcóaighentỵvớibạn.TôithảthânthểấmápcủaOrhanxuống.Nghĩrằngmộtngườiđànbàtộilỗinhưtôiphảicướimộtaiđócólòngtốt,tôiđisanggặpchatôi.

"ĐứcvuasẽbanthưởngchochasaukhitậnmắtchứngkiếncuốnsáchcủaNgàiđãhoàntất,"tôinói."ChasẽđếnVenicelầnnữa."

"Takhôngchắc,"chatôinói."Vụsátnhânnàykhiếntađauđớn.Nhưngkẻthùcủachúngtarõràngrấtmạnh."

"Conbiếtrằngtìnhhuốngcủariêngconđãkhuyếnkhíchhọ,gâyranhữnghiểulầmvànhữnghyvọngvôcăncứ."

"Ýconlàsao?"

"Conphảilấychồngcàngsớmcàngtốt."

"Cáigì?"chatôinói."Lấyai?Màconđãcóchồngrồi.Ýnàyởđâuravậy?"ônghỏi."Aimuốncướicon?Ngaycảnếuchúngtatìmramộtngườihấpdẫnvàbiếtđiều,"ngườichahiểubiếtcủatôinói,"Chakhôngtinchúngtacóthểchấpnhậnanhta,conhiểumà."Ôngkếtluậntìnhhuốngbấthạnhcủatôinhưsau:"Conphảihiểurằngcónhữngvấnđềphứctạpvàlớnlaomàchúngtaphảigiảiquyếttrướckhiconcóthểtáigiá."Saumộthồilâuimlặng,ôngnóithêm,"Conmuốnrờibỏtaphảikhông,conyêu?"

"Tốiquaconmơthấychồngconđãchết,"tôinói.Tôikhôngkhóctheokiểumộtphụnữvốnthựcsựcómộtgiấcmơnhưthếsẽkhóc.

"Giốngnhưnhữngngườibiếtcáchhiểumộtbứctranh,ngườitaphảibiếtcáchhiểumộtgiấcmơ."

"Theoýchalàconnênmôtảlạigiấcmơđóà?"

Imlặngmộtlát:Chúngtôimỉmcườivớinhau,nhanhchóngluậnra-nhưnhữngngườithôngminhthườnglàm-tấtcảnhữngkếtluậncóthểcótừvấnđềnày.

"Bằngcáchgiảithíchgiấcmơcủacon,tacóthểtinchắcchồngconđãchết,nhưngchachồng,emchồngconvàquantòa,nhữngkẻbuộcphảilắngnghechúngta,sẽđòihỏibằngchứngcụthểhơn."

"Convớibọntrẻđãvềởđâyhainămrồivàbênnhàchồngconkhôngthểbuộccontrởvề..."

"Bởivìhọbiếtrấtrõhọphảichịutráchnhiệmvềnhữngđiềusaiquấy

màchínhhọđãlàm."chatôinói."Điềunàykhôngcónghĩalàhọsẽsẵnlòngchophépconđềnghịlydị."

"NếuchúngtalàtínđồcủagiáopháiMalikihayHanbeli,"tôinói,"thìquantòa,khithừanhậnchồngconvắngmặtđãhơnbốnnămrồi,họsẽchấpnhậnchoconlydịcộngvớiviệcbảođảmmộtkhoảntrợcấpchocon.Nhưngvìchúngta.nhờơnthánhAllah,làtínđồHanefi,nênchúngtakhôngthểchọncáchnày."

"ĐừngnóitớigãtheopháiShafitạmthayquantòaUskudavớita.Đókhôngphảilàmộtkếhoạchhayho."

"MọiphụnữIstanbulcóchồngmấttíchngoàimặttrậnđềuđếnchỗôngấymangtheonhânchứngđểđượclydị.VìôngtatheopháiShafi,ôngtachỉhỏi,"Cóphảichồngbàmấttíchkhông?","Ôngtamấttíchbaolâurồi?","Bàcórắcrốigìtrongviệckiếmđủtiềnđểsốngkhông?","nhữngngườinàylànhânchứngcủabàhả?",vàchấpnhậncholydịngay."

"Shekureyêuquýcủata,aiđãcấynhữngkếhoạchnhưthếvàođầuconvậy?"ônghỏi."Aiđãlấymấtlýtrícủaconthế?"

"Saukhiconđượclydịvĩnhviễn,nếucómộtngườithậtsựlấymấtlýtrícủacon,dĩnhiênchasẽnóichoconbiếtaicóthểlàngườinhưvậyvàconsẽkhôngbaogiờchấtvấnquyếtđịnhcủachavềchồngconnữa."

Ngườichakhônngoancủatôi,nhậnracongáiôngcũngkhônngoannhưông,bắtđầuchớpmắt.Chatôisẽchớpmắtnhanhnhưthếnàyvìbalýdo:1.Bởiôngđangtrongtìnhthếkhóxửvàôngđangsuytínhđểtìmmộtlốithoátkhônkhéo;2.Bởiôngsắpkhócvìsầukhổvàtuyệtvọng;3.Bởiôngđangtrongtìnhthếkhóxử,nênkếthợpkhéoléolýdomộtvàhaiđểtạoấntượngrằngôngcóthểkhócvìsầukhổ.

"Consẽmangbọntrẻđivàbỏlạingườichagiànàysao?"Concónhậnrarằngvìcuốnsáchcủachúngta"-phải,ôngnóicuốnsáchcủachúngta"-nhàtasợbịgiết,rồibâygiờconlạimuốnmangbọntrẻđi,tachỉcònnước

chờđợicáichếtthôi."

"Chathânyêu,chẳngphảichaluônmiệngnóirằngchỉcólydịmớicứuconkhỏigãemchồngvôtíchsựđósao?"

"Takhôngmuốnconbỏta.Mộtngàynàođóchồngconsẽtrởvề.Thậmchídùnókhôngvềthìcũngchẳnghạigìviệcconđãcóchồng-miễnlàconsốngtrongnhànàyvớita."

"Conchẳngmuốngìhơnđượcsốngtrongnhànàyvớicha."

"Conyêu,chẳngphảiconmớinóirằngconmuốnlấychồngcàngsớmcàngtốtsao?"

Đâylàngõcụtmàbạnlọtvàokhitranhluậnvớicha:Rốtcuộcthì,chínhbạncũngsẽtinchắcbạnsai.

"Concónói",tôinói,nhìnchằmchằmxuốngmặtđấttrướcmặt.Rồi,cốkìmnướcmắtvàđượckhíchlệbởisựthậtvềnhữnggìđangnảyratrongđầu,tôinói:"Vậylàconsẽkhôngbaogiờtáigiáđượcsao?"

"Cómộtchỗđặcbiệttrongtráitimtadànhchođứaconrểnàokhôngmangconrờixata.Ailàkẻtheođuổicon,liệunócóchịusốngtrongnhànàyvớichúngtakhông?"

Tôiimlặng.Dĩnhiên,cảhaichúngtôiđềubiết,chatôisẽkhôngbaogiờcoitrọngmộtđứaconrểchịuvềsốngchungvớichúngtôi,màdầndầnsẽkhinhmiệtvàápchếchàngrể.Vàkhisựkhinhthườngkhéoléovàtệhạicuangườichadànhchođứaconrểchịuvàosốngchungnhàvợxảyrathìtôisẽnhanhchóngkhôngcònmuốnlàmngườivợđónữa.

"Conbiếtrằngtrongtìnhhuốngcủacon,nếukhôngcósựchấpthuậncủangườichathìviệccướihỏilàhoàntoànkhôngthể,đúngkhông?Takhôngmuốnconlấychồng,vàtakhôngchophépconlàmthế..."

"Conkhôngmuốnlấychồng,conchỉmuốnlydị."

"...bởivìthútínhcẩuthảcủamộtngườivốnchẳngquantâmđếngìkhácngoàinhữngmốiquantâmcủariênganhtacóthểlàmconthươngtổn.Conbiếtlàtarấtyêuconmà,đúngkhông,Shekureyêuquý?Ngoàirachúngtacònphảihoànthànhcuốnsáchnàynữa".

Tôichẳngnóigì.Vìnếutôinóitiếp-bịthúcđẩybởiQuỷsứ,kẻbiếtrõtôiđanggiậndữ-tôisẽnóithẳngvàomặtchatôirằngtôibiếtôngđêmđêmvẫnngủvớiHayriye.Nhưngliệucóthíchhợpvớimộtphụnữnhưtôikhithừanhậnrằngcôtabiếtngườichagiàcủacôngủvớimộtnữnôlệkhông?

"Aimuốncướiconvậy?"

Tôinhìnxuốngđấtvàimlặng,khôngphảivìbốirối,màvìgiậndữ.Vàchínhviệcnhậnramứcđộgiậndữcủamình,nhưngkhôngthểphảnứnglạibằngmộttháiđộnàođó,lạicàngkhiếntôitứctốihơn.Lúcđó,tôihìnhdungchatôivàHayriyetrêngiườngtrongtưthếđángtởmvàlốbịchkia.Tôichựctràonướcmắtkhinói:

"Cónồibíluộctrênbếp,consợnókhét."

Tôichạyquaphòngcạnhcầuthang,cănphòngcócửasổnhìnragiếngluônbịđónglại.Trongbóngtối,tôiquờtaytìmtấmnệmcuộn,trảirarồinằmxuống.Ôi,thậtdễchịuxiếtbao,đượcnằmxuốngmàngủthiếptrongkhinướcmắttuôntrànnhưđứatrẻbịphạtoan!Vàthậtđaukhổkhibiếtrằngtôilàngườiduynhấttrênthếgiớinàythíchtôi.Khitôikhóctrongnỗicôđộc,chỉcóbạn,ngườingheđượctiếngthổnthứcrênrỉcủatôi,làcóthểgiúptôi.Mộtlátsau,tôinhậnraOrhanđãnằmdàitrêngiườngtôi.Nóngảđầuvàongựctôi.Tôinhậnranóđangthởdài,vàcũngkhóc.Kéonósátvàomình,tôiômnó.

"Nínđimẹ."Mộtlátsaunónói."Chađánhtrậnxonglàvềmà."

"Saoconbiết?"

Nókhôngtrảlời.Tôiyêunóquá,tôisiếtnóvàongựcđếnđộtôiquên

hếtmọiưuphiền.TrướckhiômchặtOrhanmềmmạivàmỏngmanhcủatôimàngủthiếpđi,hãyđểtôithúnhậnmốiquantâmcấpbáchcủatôi:tôihốitiếc,vìtứctốichatôimàtôiđãchobạnbiếtvềchuyệngiữachatôivớiHayriye.Không,tôikhôngnóidối,nhưngtôivẫnbốirốiquá,đếnđộtôithấytốtnhấtlàbạnnênquênchuyệnđóđi.Hãylàmnhưtôichưatừngđềcậpđếnbấtcứchuyệngì,nhưthểchatôivớiHayriyekhônghềcódandíugìnhuthế,đượckhông?

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương17:TôiLàDượngYêuQuýCủaCháu

Thanôi,thậtkhónghĩkhicómộtđứacongái.Khinókhóctrongphòngkếbên,tôinghetiếngthổnthứccủanó,nhưngtôikhôngthểlàmgìngoàiviệcnhìnvàonhữngtrangsáchtôiđangcầmtrêntay.Trênmộttrangcủatậpsáchtôiđangcốđọc,cuốnKitabaL-Qiyamah1,viếtrằngbangàysaukhichết,linhhồncủaconngười,đượcAllahchophép,sẽđếnthămthânxácmànótừnglưutrú.Khinhìnthấytrạngtháiđángthươngcủathânxácnónằmtronghuyệt,đầymáu,đangthốirữavàrỉnước,linhhồnsẽđaulòng,khổsở,rầurĩvàứalệ,nhìnnày,sợidâyxácphàmkhốnkhổcủatôi,thânxáccũthảmhạicủatôi.Lậptức,tôinghĩđếnkếtthúccayđắngcủaZarifKínhmếndướiđáygiếng,linhhồnanhtahẳnbốirốinhưthếnàokhitrởlạithămvànhậnraxáccủamìnhkhôngnằmtronghuyệtmànằmdướiđáygiếng.

T

KhitiếngkhóccủaShekuretắthẳn,tôidẹpcuốnsáchvềcáichếtsangmộtbên.Tôimặcchiếcáolótlen,quấnchặtkhănchoànglendàyquanheochoấmbụng,mặcchiếcquầndàiviềnlôngthỏvàkhisắprờinhà,quaysangtôipháthiệnShevketngaycửa.

"Ôngngoạiđiđâuvậy?"

"Cháuvàonhàđi.Tađếnđámtang."

Tôibăngquanhữngconđườngđầytuyết,giữanhữngngôinhànghèonànxiêuvẹohầunhưkhôngthểđứngthẳngđược,băngquanhữngkhubịhỏahoạnthiêurụi.Tôiđibộhồilâu,bằngnhữngbướcthậntrọngcủamộtngườicótuổicốsaochokhôngtrượtngãxuốngtuyết.Tôiđiquanhữngkhunhà,nhữngkhuvườnvàcánhđồnghẻolánh.Tôiđiquanhữngcửahàngbánxengựavàbánhxengựa,quacáctiệmlàmđồsắt,làmyênngựanhữngtiệm

chếtạoyêncươngvàđóngmóngngựatrênđườngratớibứctườngbaoquanhthànhphố.

TôikhôngchắctạisaohọquyếtđịnhbắtđầucuộcđưatangmãitừThánhđườngMihrimahgầnCổngEdirne.Tạithánhđườngtôiômnhữngngườianhemkiêungạovàbốirốicủangườichết,họcóvẻgiậndữvàngoancố.Giớitiểuhọavàthưphápchúngtôiômnhaukhóc.Trongkhicầunguyệntrongmànsươngmùxámxịtbấtngờđổxuốngnuốtchửngmọithứ,ánhmắttôihướngvềquantàinằmtrênbụctanglễbằngđácủathánhđườngvà,tintôiđi,tôicảmthấyquácămgiậntênđêtiệnđãphạmphảitộiácnàyđếnđộbàikinhAllahummeBarikcũngtrởthànhlộnxộntrongđầutôi.

Saunhữngbàikinhcầu,trongkhigiáođoànghévaikhiêngquantài,tôivẫnlẩnquẩngiữanhữngnhàtiểuhọavàthưpháp.

Leylekvàtôiđãquênrằngtrongnhiềuđêm,khichúngtôingồidướiánhsánglờmờcủangọnđèndầulàmviệcvớicuốnsáchcủatôichođếnsáng,anhtađãcốthuyếtphụctôivềsựkémcỏicủaZarifKínhmếntrongviệcmạvàng,vềsựthiếucânbằngtrongcáchsửdụngmàucủaanhta-anhtatômọithứmàuxanhnướcbiểnđểnótrôngphongphúhơn!Cảhaichúngtôiđềuquênrằngtôiđãthựcsựtinanhta,bằngcáchcôngnhậnrằng"Nhưngkhôngaikhácđủtưcáchlàmcôngviệcnày,"vàmộtlầnnữachúngtôiômnhaukhóc.SauđóZeytinnhìntôiđầytôntrọngvàthânthiệntrướckhiômtôi-mộtngườibiếtcáchômlàmộtngườitốtvànhữngtháiđộnàylàmtôivuiđếnnỗitôinhớlạirằngtrongsốcáchọasĩcủaxưởngvẽ,anhtalàngườitintưởngnhấtvàocuốnsáchcủatôi.

TrênnhữngbậcthềmdẫnxuốngsânchínhtôinhậnramìnhđangđứngcạnhThầyOsmanTrưởngbantrangtrí.Cảhaichúngtôilúngtúngkhôngbiếtnóigì,mộtkhoảnhkhắccăngthẳngvàkỳlạ.Mộttrongnhữnganhemcủangườixấusốbắtđầukhóc,vàaiđólato,"Thượngđếthậtvĩđại."

"Tớinghĩatrangnào?"ThầyOsmanhỏitôichocóhỏi.

Câutrảlời"Tôikhôngbiết"vìlýdonàođónghecóvẻthùđịch.Bốirối

vàkhôngsuynghĩtôihỏingườiđứngcạnhtôitrêncácbậcthangbằngchínhcâuhỏiđó,"Tớinghĩatrangnào?NghĩatrangcạnhCổngEdirnehả?"

"Eyup,"tayngốctrẻcórâu,vẻcáukỉnh,liềnđáp.

"Eyup,"tôiquaysangnóivớivịthầynày,nhưngôngtađãnghethấynhữnggìtayngốcđónói.Rồiôngtanhìntôinhưmuốnnói,"Tôihiểu,"theocáchđểchotôibiếtrằngôngtakhôngmuốncuộcgặpgỡcủachúngtôikéodàithêmchútnàonữa.

KhôngđềcậpđếnảnhhưởngcủatôiđốivớiviệcĐứcvuangàycàngquantâmđếnnhữngphongcáchhộihọaTâyvực,dĩnhiênThầyOsmanbụcbộichuyệnĐứcvuađãralệnhchotôigiámsátviệcviết,trangtrívàminhhọanhữngbảnthảocótôđiểm,màtôiđãmôtảlà"bímật."ThỉnhthoảngĐứcvuabuộcThầyOsmanvĩđạisaochépmộtchândungĐứcvua,domộtngườiVenicelàm.TôibiếtThầyOsmanchorằngtôichịutráchnhiệmvềviệcphảibắtchướcnhàhọasĩđó,vềviệclàmbứctranhkỳcụcđó,màôngtalàmvớisựkinhtởm,gọikinhnghiệmnàylà"tratấn."Sựphẫnnộcủaônglàcólýdo.

Đứnggiữađườngcầuthangmộtlát,tôingướcnhìnbầutrời.

Khitôitinchắclàmìnhbịbỏlạiphíasau,tôitiếptụcbướcxuốngnhữngbậcthềmlạnhgiá.Tôichưaxuốngđượchaibậc-dùrấtchậm-thìcóngườinắmlấycánhtayvàômtôi:Siyah.

"Trờilạnhquá,"nónói."Chắcdượnglạnhlắm."

TôikhôngchútnghingờđâychínhlàngườilàmxáotrộnđầuóccủaShekure.Sựtựtinquacáchnónắmlấycánhtaytôiđãđủchứngminh.Cóđiềugìđótrongtháiđộcủanómuốnnói."Tôiđãlàmviệctrongmườihainămvàđãthựcsựtrưởngthành."

Khichúngtôixuốngtớichâncầuthang,tôinóivớinórằngtôichờnóbáocáolạinhữnggìnóhọcbiếtđượcởxưởnglàmviệc.

"Đitiếpđicon,"tôibảo."Đinhanhlênđểbắtkịpđoànđưatang."Nósửngsốt,nhưngkhônglộra.Cáchnóbuôngcánhtaytôivớisựdèdặtvàđitiếptớitrướctôikhiếntôihàilòng.NếutôigiaoShekurechonó,liệunócóđồngýsốngchungnhàvớichúngtôikhông?

ChúngtôirờithànhphốquaCổngEdirne.Tôithấyquantàisắpchìmvàomànsươngcùngvớiđámđôngnhữngnhàminhhọa,thưphápcùngthợhọcviệcđangkhiêngnótrênvaimàđinhanhxuốngđồivềhướngcửasôngHalic.Họbướckhánhanh,họđãđihếtnửađoạnđườngchạyđếnthunglũngđầytuyếtdẫnvàoEyup.Trongmànsươnglặnglẽ,xavềphíatrái,ốngkhóicủaxưởngnếnHanimSultanCharityvuivẻnhảkhói.Dướibóngtườngthành,cónhữngxưởngthuộcdavàlòmổhoạtđộngsôinổiphụcvụchonhữngngườibánthịtHyLạpởEyup.Mùiđồlòngbayratừnhữngnơiấytrùmkhắpthunglũng,lankhắpmáivòmmờmờcủaThánhđườngEyupvànghĩatrangđầynhữngcâytuyếttùngcạnhđó.Saukhiđibộhồilâu,tôinghetiếngtrẻconnôđùabêndướitrongkhudâncưDoTháimớixâyởBalatvọnglên.

KhichúngtôiđếnvùngđấtbằngphẳngcủanghĩatrangEyup,Kelebektiếnđếnchỗtôi,vàtheokiểucáchnóngnảythườnglệ,anhtađộtngộtnêulênđềtàicủamình:

"ZeytinvớiLeyleklàkẻđứngđàngsautròthôbỉnày,"anhtanói."Giốngnhưmọingười,họbiếttôivớingườichếtcóquanhệrấtxấu.Họbiếtaicũngrõđiềunày.Haiđứatôicómộtsựđốkỵ,thậmchílàthùđịchvàđốikhángcôngkhai,quanhviệcaisẽlênlãnhđạoxưởngsauThầyOsman.Bâygiờhọmongchờtộilỗitrútxuốngđầutôi,hayítnhất,TrưởngNgânkhố,vàdướiảnhhưởngcủaôngta,cảĐứcvuanữasẽlánhxatôi,màkhông,lánhxatấtcảchúngta."

"Anhnói"chúngta"đólàaivậy?"

"Nhữngngườitrongchúngtavốntinrằngđạođứccũphảiđượcduytrìtạixưởng,rằngchúngtaphảitheoconđườngđượcnhữngbậcthầyBaTưvạchsẵn,rằngmộtnghệsĩkhôngđượcminhhọabấtcứcảnhnàochỉvìtiền.

Thayvìvũkhí,quânđội,nôlệvànhữngcuộcchinhphục,chúngtatinrằngnhữnghuyềnthoại,truyềnthuyếtvàcâuchuyệnxưaphảiđượcmộtlầnnữađưavàosáchvởcủachúngta.Chúngtakhôngđượctừbỏnhữngkhuônmẫucũ.Nhữngnhàtiểuhọađíchthựckhôngnênlacàởcáccửahàngtrongchợvàvẽbấtcứvậtcũnào,nhữngbứckhiếmnhã,đểlấyvàiđồngtiền.Đứcvuasẽthấychúngtađúng."

"Anhđangtựbuộctộimìnhmộtcáchđiênrồ,"tôinóithếđểanhtadẹpcáithóihuênhhoangđóđi."Tôitinchắcrằnghọaxưởngnàykhôngthểchứachấpbấtcứaicókhảnăngphạmphảimộttộiácnhưthế.Tấtcảcácbạnlàanhemvớinhau.Chẳngcóhạigìcholắmkhitaminhhọavàithứmàtrướcđâychưatừngđượcvẽ,ítnhấtthìkhôngcóhạigìlớnđếnmứctrởthànhcơhộichosựthùđịch."

Ngẫunhiênmàkhilầnđầutôinghetintứckhủngkhiếpnày.tôicómộtnhậnthứcbấtchợtnàođó.KẻgiếtZarifKínhmếnlàmộttrongnhữngthợcảhạngnhấttronghọaxưởngcủacungđiệnvàhắnnằmtrongđámđôngtrướcmặttôi,đangleolênngọnđồidẫnđếnnghĩatrang.Tôicũngtinchắcrằngtêngiếtngườisẽtiếptụctròquáiácvàsáchđộngcủahắn,rằnghắnlàmộtkẻthùcủacuốnsáchtôiđanglàm,vàrấtcóthểhắnđãđếnnhàtôiđểlấyđivàitácphẩmmàchúngtôiđangminhhọavàvẽ.LiệucóphảiKelebek,giốngnhưhầuhếtcácnghệsĩthườngxuyênluitớinhàtôi,cũngđãyêuShekure?Nhưanhtađãquảquyết,liệuanhtacóquênnhữnglầntôiyêucầuanhtavẽnhữngbứctranhđốilậpvớiquanđiểmcủaanhta,hayanhtachỉchọctứctôivớikỹnănglãoluyệnmàthôi?

Không,mộtlátsautôinghĩanhtachắckhôngchọctứctôi.Kelebek,nhưnhữngthợcảminhhọakhác,rõràngđãchịuơntôi:Bởinhữngmónquàvàtiềnchocácnhàtiểuhọangàycàngít,dochiếntranhvàmộtphầnbởisựthiếuquantâmcủaĐứcvua,đãcólúcnguồnthunhậpthêmquantrọngduynhấtcủahọlànhữnggìhọkiếmđượckhilàmviệcchotôi.Tôibiếthọganhnhauđểđượctôichúý,vàvìlýdonày-nhưngkhôngchỉlýdonày-tôiđãgặptừngngườitrongbọnhọtạinhàtôi,điềuđókhólònglàcơsởđểhọthùđịchvớitôi.Tấtcảcácnhàtiểuhọacủatôiđãđủtrưởngthànhđểcưxửmột

cáchthôngminh,đểthànhthậttìmramộtlýdođểkhâmphụcmộtngườimàhọmangơnvìđãđemlạilợitứcchohọ.

Đểphávỡsựimlặngvàđểbảođảmrằngchủđềtrướcđócủacuộcnóichuyệnsẽkhôngđượcnhắclại,tôinói"Ồ,haynhỉ!Họđưaquantàilênđồicũngnhanhnhưkhimangnóxuống."

Kelebekcườiphôhếtcảrăng:"Dotrờilạnh."

Anhchàngnàythựcsựcóthểgiếtngườisao,tôitựhỏi,chẳnghạnvìlòngđốkỵhắncóthểgiếttôikhông?Hắncólýdosauđây:Ngườinàyđanghạthấpgiátrịtôngiáocủatôi.Không,nhưnganhtalàmộtthợcảgiỏi,mộthiệnthânhoànhảocủatàinăng,tạisaoanhtacầnphảigiếtngười?Tuổitáckhôngchỉcónghĩalàphảicăngsứcmìnhrađểvượtdốc,tôikếtluận,màcònlàkhôngsợhãicáichết.Nócónghĩalàkhôngcònlònghammuốn,bướcvàophòngngủcủamộtnữnôlệkhôngvìcơnkíchđộng,màvìthóiquen.Trongcơnbùngvỡcủabảnnăng,tôinóithẳngvàomặtanhtaquyếtđịnhcủatôi:

"Tôikhônglàmtiếpcuốnsáchnữa."

"Cáigì?"Kelcheknói,vẻmặtanhtathayđổi.

"Cóđiềugìxuixẻotrongđó.Đứcvuađãcắtgiảmtàitrợ.AnhnhớnóilạichoZeytinvớiLeylekbiếtnghe."

Cólẽanhtacònhỏinhiềuhơn,nhưngchúngtôinhậnramìnhđangtrênđoạndốccủasânnghĩatranggiữahàngcâytuyếttùngdàyđặc,nhữngcâydươngxỉcaongấtvànhữngbiamộ.Khiđámđôngbaoquanhhuyệt,dấuhiệuduynhấtchotôibiếtngườitađanghạcáixácxuốnghuyệtngaylúcđólàcườngđộtiếngkhóctiếngnứcnởcùngnhữngtiếngthanvanbismillahivàalamilletiResulullahtănglên.

"Giởvảichemặtanhấyra."aiđónói.

Họgiởtấmvảiliệmtrắngra,vàhọhẳnđãmắtđốimắtvớixácchếtnếu

conmắtthựcsựvẫncòntrongcáiđầugiậpnátđó.Tôiđứngphíasaunênkhôngthấyđượcgì.TôiđãtừngnhìnvàomắtThầnchết,khôngphảiởdướihuyệt,màởmộtnơihoàntoànkhác...

Mộtkýức:Cáchnaybamươinăm,ôngnộicủaĐứcvua,NgườibảnxứThiênđàng,đãquyếtđịnhdứtkhoátsẽchiếmCyprustừtayngườiVenice.ThượngthưTôngiáovụEbussuutKínhmến,khikểlạirằnghònđảonàytừngđượcchọnlàmnguồncungcấplươngthựcchoMeccavàMedina,đãramộtcáotriítnhiềutuyênbốrằngthậtkhôngthíchhợpkhimộthònđảovốnđãgiúpnuôisốngnhữngthánhđịamànayvẫnnằmdướisựkiểmsoátcủabọnngườiThiênchúagiáongoạiđạo.Nhiệmvụgiannankếtiếp,tứclàthôngbáochoVenicebiếtcáiquyếtđịnhbấtngờrằnghọphảigiaonộphònđảo,lạirơivàotôi.DođómàtôicódịpdulịchđếncácnhàthờlớncủaVenice.Dùtôithánphụcnhữngcâycầuvàlâuđàicủahọ,nhưngcáitôimêmẩnnhấtlànhữngbứctranhtreotrongnhàcủangườiVenice.Tuynhiên,giữatìnhcảnhlúngtúngnày,tôivẫntinvàolònghiếukháchđượcngườiVenicethểhiệnvàtrìnhbàybảncáotriđầyđedọađóthôngbáovớihọmộtcáchngạomạn,kiêukỳrằngĐứcvuamuốncóCyprus.NgườiVenicequágiậndữđếnđộtronghộinghịđượctriệutậpkhẩncấphọđiđếnquyếtđịnhrằngthậmchíviệcthảoluậnmộtcáotrinhưthếcũnglàđiềukhôngthểchấpnhận.Nhữngđámđôngphẫnnộđãbuộctôiphảitựnhốtmìnhtronglâuđàicủaviênphápquan.Vàkhimộtsốtênquákhíchtìmcáchlọtquađượclínhcanhvànhữngngườigáccửamàbắtđầutấncôngtôi,haitrongcácbinhlínhcủangàiphápquanđãhộtốngtôivượtquamộttrongnhữngđườnghầmbímậtđếnmộtlốithoátramộtconkênh.Ởđó,trongđámsươngmùkhôngkhácgìđámsươngmùnàyđây,tôichợtnghĩngườichèothuyềnnhợtnhạtvàcaolênhkhênhtrongbộđồtrắng,ngườinắmlấycánhtaytôikhôngaikháchơnlàThầnchết.Tôibắtgặphìnhphảnchiếucủatôitrongmắtôngta.

Lòngđầykhaokhát,tôimơhoàntấtcuốnsáchcủatôitrongvòngbímậtvàtrởlạiVenice.Tôiđangđếngầnhuyệtmộ,đãđượclấpđấtcẩnthận.Ngaygiâyphútnày,cácthiênthầnđangthẩmvấnanhtatrêntrời,hỏixemanhtalànamhaynữ,tôngiáocủaanhtalàgì,anhtacôngnhậnailàđấngtiêntricủamình.Khảnăngvềcáichếtcủatôiđãnảyratrongđầutôi.

Mộtconquạsàxuốngcạnhtôi.TôitrìumếnnhìnvàođôimắtSiyahvàyêucầunókhoáctaytháptùngtôitrênđườngtrởvề.Tôibảonórằngtôichờgặpnóởnhàtôivàosángsớmhômsauđểlàmtiếpcuốnsách.Thựclòngtôiđãtưởngtượngđếncáichếtcủachínhmình,vàmộtlầnnữa,nhậnrarằngcuốnsáchphảiđượchoàntất,bằngmọigiá.

--------------------------------

1[35]KitabaL-Qiyamah:Sáchtậnthế.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương18:TôiSẽBịGọiLàKẻSátNhân

HọnémđấtbùnlạnhlẽolêncáixácméomóbiếndạngcủaZarifKínhmếnbạcmệnhvàtôikhócnhiềuhơnbấtkỳai.Tôigàoto,"Tôimuốnchếtcùnganhấy!"và"Hãychotôinằmchungmộvớianhấy!"Vàhọômeotôilạiđểtôiđừngnhàoxuống.Tôithởgấp,vàhọấnbàntaylêntrántôi,kéođầutôingửarasauđểtôicóthểthở.Quacáinhìncủahọhàngngườichết,tôicảmthấycólẽtôiđãquácườngđiệutiếngnứcnởkêugào;tôiliềnbìnhtâmlại.Dựavàonỗibuồnquámứccủatôi,nhữngkẻnhiềuchuyệntrongxưởngcóthểchorằngZarifKínhmếnvớitôiyêunhau.

H

Tôinấpđằngsaumộtcâytiêuhuyềnchođếnkhiđámtangkếtthúcđểtránhlôikéothêmsựchúývềphíaanh.MộtngườibàconcủatênngốcmàtôiđãtốngxuốngĐịangục-mộtkẻthậmchícònđầnđộnhơnngườichết-pháthiệntôiđằngsaugốccâyvànhìnsâuvàomắttôivớicáinhìnmàhắncholàđầyýnghĩa.Hắnômtôimộtlát,rồitênngốcnàynói:"Anhlà"Thứbảy"hay"Thứtư"?"

""Thứtư"cómộtthờilànghệdanhcủangườiquácốnày,"tôinói.Hắnimlặng.

Câuchuyệnđằngsaunhữngnghệdanhnày,vốnràngbuộcchúngtôilạivớinhaugiốngnhưmộtthỏaướcmật,thậtđơngiản:Hồichúngtôicònhọcviệc,khinhàtiểuhọaOsmanvừatừphụtáthợcảtiếnlênthànhthợcả,tấtcảchúngtôicóchunglòngkínhtrọng,ngưỡngmộvàyêuthươngsâusắcđốivớithầy.Ônglàmộtđạinghệsĩvàôngđãdạychúngtôimọithứ,vìThượngđếđãbanchoôngmộtnăngkhiếunghệthuậttuyệtvờivàtríthôngminhcủamộtâmhồn.Mỗisáng,theoyêucầuđốivớicácthợhọcviệc,mộtđứatrongbọnchúngtôisẽđếnnhàthầy,rồikínhcẩntheosauthầytrênconđườngđến

xưởng,ômbútvàhộpđựngcọcủathầy,túivàcặpđựngđầygiấycủathầy.Chúngtôirấtthíchđượcgầnôngđếnđộchúngtôithườngtranhcãivàđánhnhauđểquyếtđịnhxemđứanàosẽđượcđivàongàynàođó.

ThầyOsmancómộtđứahọctròcưng.Nhưngnếunólúcnàocũngđượcđi,điềuđósẽthổibùngngọnlửangồilêđôimáchbấttậnvànhữngchuyệnđùavôvịmàchắcchắnrồisẽđầytrongxưởng.Vìthếvịthầyvĩđạinàyđãquyếtđịnhrằngmỗiđứachúngtôisẽđượcgiaochomộtngàynhấtđịnhtrongtuần.Vịthầyvĩđạinàylàmviệcvàothứsáuvàởnhàvàothứbảy.Contraiông,ngườiôngrấtyêu-kẻsaunàyphảnbộiôngvàchúngtôibằngcáchtừbỏnghềnày-sẽtháptùngchavàocácngàythứhainhưnhữngthợhọcviệcbìnhthường.Cũngcómộtngườianhemcaogầycủachúngtôiđượcgọilà"Thứnăm",mộtnhàtiểuhọatàinănghơntấtcảchúngtôi,songđãchếtkhicòntrẻvìchứngsốtcủamộtcănbệnhlạ.ZarifKínhmến,cầuChúaphùhộanhta,sẽđivàongàythứtư,vìthếđượcgọilà"Thứtư".Vềsauvịthầyvĩđạicủachúngtôiđổitênchúngtôimộtcáchđầyyêuthươngvàýnghĩatừthứhaithành"Zeytin"("ôliu"),từthứsáuthành"Leylek"("Cò")vàtừ"Chủnhật"thành"Kelebek"("Bướm"),cònngườichếthômnaythìthầyđặtlạitênlà"Zarif"("Taonhã"),ýmuốnámchỉvẻtrauchuốttrongcáchmạvàngcủaanhta.Vịthầyvĩđạinàyhẳnđãnói,"Chào"Thứtư"sángnayconkhỏekhông?"vớiZarifquácốnhưthầyvẫnthườngchàotấtcảchúngtôihồiđó.Khitôinhắclạicáchthầythườngchàohỏitôi,tôinghĩmắttôihẳnđãđầylệ:ThầyOsmankhâmphụcchúngtôi,vàthầycóthểứanướcmắtkhinhìnvẻđẹptrongtácphẩmcủachúngtôi;thầysẽhônbàntayvàcánhtaychúngtôi,vàbấtchấpnhữngtrậnđòn,chúngtôicảmthấynhưmìnhđangởThiênđàngkhicònlànhữngthợhọcviệc;vàvìthếtàinăngcủachúngtôibừngnởcùngtìnhyêucủathầy.Thậmchíthóighentỵ,vốnphủbónglênnhữngnămthánghạnhphúcđó,hồiấycũngcómộtsắctháikhác.

Bâygiờtôihoàntoànbịchiacắt,giốngnhưnhữngnhânvậtmàđầuvàtayhọđượcthợcảnàyvẽvàtômàutrongkhithânthểvàquầnáocủahọdomộtthợkhácvẽ.KhimộtkẻkínhsợThượngđếnhưtôibấtngờtrởthànhkẻsátnhân,nócầncómộtthờigianđểthíchnghi.Tôiđãsửdụnggiọngthứ

hai,giọngthíchhợpvớimộtkẻsátnhân,đểtôivẫncóthểsinhhoạtnhưthểcuộcsốngcũcủatôivẫntiếpdiễn.Hiệngiờtôiđangnóibằnggiọngthứhaichếgiễuvàxảoquyệt,cáigiọngtôigiữnằmngoàicuộcsốngthườnglệcủatôi.Thỉnhthoảng,dĩnhiên,cácvịsẽnghegiọngnóithườnglệ,quenthuộccủatôi,giọngnóiđóvẫnsẽlàgiọngduynhấtcủatôinếutôikhôngtrởthànhkẻsátnhân.

Nhưngkhitôinóivớinghệdanhcủamình,tôisẽkhôngbaogiờnhậnmìnhlàmẻsátnhân."Đừngaikếthợphaigiọngnàylạivớinhau,tôikhôngcóphongcáchriênghaynhữngkhuyếtđiểmtrongnghệthuậtđểlàmlộthânphậngiấukíncủamìnhđâu.Thựctếtôitinrằngphongcách,hayđạiloạinhưthế,bấtcứthứgìgiúpphânbiệthọasĩnàyvớihọasĩkhác,làmộtkhuyếtđiểmkhôngphảilàcátính,nhưmộtsốngườitừngtuyênbốmộtcáchngạomạn.

Tôithừanhậnrằngtrongtìnhhuốngcủamình,điềunàyđặtramộtvấnđề.BởidùtôicóthểnóithôngquacáinghệdanhmàThầyOsmanđãưuáiđặtchotôivàđượcEnishteKínhmếnsửdụng,bởiôngcũngngưỡngmộnó,nhưngthậtkhôngkhônngoannếutôimuốncácvịđoánxemtôilàKelebek,ZeytinhayLeylek.VìnếucácvịlàmthếcácvịsẽkhôngdodựgiaotôichonhữngkẻtratấncủaviênChỉhuyđộicậnvệhoànggiacủaĐứcvua.

Và,tôiphảiquantâmđếnnhữnggìtôinghĩvànói.Thựctìnhtôibiếtrằngcácvịđanglắngnghetôingaycảkhitôiđangsuyngẫmvềnhữngvấnđềriêngtư.Tôikhôngthểchophépaisuyđoáncẩuthảtừnhữngnỗibấtmãncủatôihoặcnhữngchitiếtcủacuộcđờitôimàquađócácvịcóthểkếttộitôi.Cảkhikểlạinhữngchuyện"Alif","Ba",và"Djim"tôiluônchúýđếncáinhìncủacácvị.

Mộtbêngồmnhữngchiếnbinh,nhữngtìnhnhân,nhữngônghoàng,nhữnganhhùngtruyềnthuyếtmàtôiđãhàngchụcngànlầnminhhọađốimặtvớibấtcứthứgìđượcvẽởđó,trongthờiđiểmthầnthoạiđó-chẳnghạn,nhữngkẻthùhọđanggiaochiến,nhữngconrồnghọđanggiết,hoặcnhữngthiếunữxinhđẹpmàhọđangnhỏnướcmắtkhócthương.Nhưngmột

khíacạnhkhác,vàmặtbênkiacủathânthểhọ,lạiđốimặtvớingườiyêusáchvở,kẻtìnhcờnhìnvàobứctranhtránglệnày.Nếutôicóphongcáchvàtínhcách,nókhôngchỉẩntrongtácphẩmnghệthuậtcủatôimàcảtrongtộiácvàlờinóicủatôinữa!Vâng,hãycốkhámpháxemtôilàaiquamàusắcvàlờinóicủatôi!

Tôicũngbiếtrằngnếucácvịtómđượctôi,nósẽlànguồnanủicholinhhồnkhốnkhổcủaZarifKínhmếnbấthạnh.Họđangxúcđấttrútlênanhtatrongkhitôiđứngđâydướihàngcây,giữabầychimvéovon,nhìndòngnướclấplánhvàngcủasôngHalicvànhữngmáivòmxámxịtcủaIstanbul,vàmộtlầnnữanhậnradiệukỳbiếtbaokhicònđượcsống.ZarifKínhmếnđángtộingaysaukhianhtagianhậphàngngũcủataythuyếtgiáohunghăngxứErzurum,anhtahoàntoànkhôngcònthíchtôi;nhưngtronghaimươilămnămcùngminhhọanhữngcuốnsáchchoĐứcvua,cónhiềulúcchúngtôithấyrấtgầngũinhau.Cáchnayhaimươinăm,chúngtôitrởthànhbạnbètrongkhiđanglàmmộtcuốnlịchsửhoànggiabằngthơchophụhoàngquácốcủaĐứcvuahiệnnay.NhưngkhilàmtámbảnminhhọađikèmmộttậpthơcủaFuzulichúngtôilạicàngthânthiếthơnbaogiờhết.

Hồiđó,mộttốimùahè,nhưmộtnhượngbộchonhữngướcmuốnphilýnhưngdễhiểucủaanhta-rõrànglàmộtnhàtiểuhọaphảicảmnhậnđượctronghồnmìnhbàivănmàanhtađangminhhọa-tôiđãđếnđâykiênnhẫnlắngngheanhtađọctomộtcáchhuêdạngnhữngcâuthơtrongtậptácphẩmcủaFuzulitrongkhinhữngbầychiménhoảnghốtvỗcánhtrênđầuchúngtôi.Tôivẫnnhớmộtcâuđượcđọcđêmđó:"Takhôngphảilàtamàmuônthuởlàngươi."Tôiluôntựhỏilàmsaongườitaminhhọađượcchocâunày.

Tôichạytớinhàanhtangaykhinghetinngườitatìmđượcxácanhta.Ởđó,khuvườnnhỏxíunơichúngtôitừngngồivàđọcthơ,bâygiờphủđầytuyết,cóvẻnhỏhơn,giốngnhưbấtcứkhuvườnnàokhitathămlạisaunhiềunăm.Ngôinhàcủaanhtavẫnvậy.Từphòngkếbêntôinghetiếnggàokhóccủaphụnữ,vànhữnglờithanvãncườngđiệucủahọ,cànglúccàngdângcaonhưthểhọđangganhđuavớinhau.Khingườianhcảcủaanhtanói,tôichúýlắngnghe:KhuônmặtcủangườianhemZarifbấthạnhcủa

chúngtôihầunhưđãbịhủyhoại,đầuanhtabịđậpnát.

Saukhianhtađượcđưakhỏiđáygiếngnơianhtanằmsuốtbốnngày,anhemcủaanhtakhôngnhậnrađượcanhta,vàngườivợtộinghiệpcủaanhta,Kalbiye,màhọđưatừnhàđến,đànhphảiquaquầnáoráchnáttảtơimớinhậndiệnđượccáithithểkhôngthểnhìnranàytrongđêmtối.TôinhớlạimộtbứctranhvẽcácthươngnhânMidiankéoYusufkhỏicáihốmànhữnganhemđốkịcủaanhtađãnémanhtaxuống.TôirấtthíchvẽcảnhnàytrongtruyệnYusufoZuleyha1,vìnónhắcchúngtôinhớrằnglòngđốkịlàcảmxúcchủyếutrongcuộcsống.

Cómộtkhoảngimlặngbấtngờ.Tôicócảmgiácmọiconmắtđềuđổdồnvềtôi.Tôinênkhóckhông?TôibắtgặpđôimắtSiyah.Tênvôlạiđángtởmđó,hắnđangnhìnchúngtôi,giốngnhưmộtkẻđượcEnishteKínhmếnpháiđếnđâyđểtìmrasựthật.

"Aicóthểphạmmộttộiáckhủngkhiếpnhưthế?"ngườianhcảkêulên."Loạisúcvậtnhẫntâmnàocóthểsáthạingườianhemchúngta,kẻkhôngdámlàmhạimộtconkiến?"Anhtatrảlờicâuhỏinàybằngnhữnggiọtnướcmắt,vàtôikhóctheoanhta,giảvờsầukhổtrongkhicốtìmcâutrảlờichoriêngtôi:NhữngkẻthùcủaZariflàai?Nếuđókhôngphảilàtôi,thìaikháccóthểgiếtanhta?Tôinhớlạirằngcáchnayítlâu-tôitinđólàkhicuốnHuner-nama2đangđượcchuẩnbị-anhtathamgiatranhcãivớinhữnghọasĩnàođócóýmuốnbácbỏkỹthuậtcủacácbậcthầyxưavàtiêuhủynhữngtrangmàcácnhàtiểuhọachúngtôiđãlaođộngcậtlựctrênđó;vìvậyhọsẽlàmhỏngcácđườngviềnbằngnhữngmàusắckinhkhủngđượcdùngđểtôđiểmchorẻhơnvànhanhhơn.Họlàai?Tuynhiênsaunàynhữnglờiđồnđạibắtđầulantruyềnrằngsựthùđịchdấylênkhôngphảivìlýdonày,màvìsựganhđuamuốngiànhcảmtìnhcủamộtthợhọcviệcđóngsáchđẹptrailàmviệcởtầngtrệt;nhưngđấylàchuyệncũ.VàcónhữngngườibựctứctrướcphẩmcáchcủaZarif,sựkhéoléocủaanhta,tháiđộnữtínhđầyhiểubiếtcủaanhta,nhưngđiềunàycóliênquanđếnmộtvấnđềhoàntoànkhác:Zarifbịtróibuộcmộtcáchmùquángvàophongcáchcũ,mộtkẻcuồngtínvềsựphốihợpmàusắcgiữamạvàngvàminhhọa,vàtrướcmặtThầy

Osman,anhtacóthểchỉrachẳnghạnnhữnglỗilầmkhônghềcócủanhữngnhàtiểuhọakhác-đặcbiệtlàcủatôi-vớivẻhómhỉnhdịudàng.CuộccãicọcuốicùngcủaanhtacóliênquanđếnmộtvấnđềmànhiềunămtrướcđâyđãtrởnênrấtnhạycảmđốivớiThầyOsman:giớitiểuhọahoànggia,nhữngngườilàmthêmngoàigiờ,đãbímậtnhậnlàmthêmnhữngviệctầmthườngbênngoàicungđiện.Trongnhữngnămgầnđây,khimốiquantâmcủaĐứcvuabắtđầunhạtdầnvà,cùngvớinó,tiềnbạcdoTrưởngNgânkhốchiracũngítđi,cácnhàtiểuhọabắtđầuđếnthămnhữngngôinhàhaitầngcủacáctổngtrấntrẻngungốc-vànhữnghọasĩtàigiỏinhấtnửađêmthìđếnthămEnishte.

TôihoàntoànkhôngchútlolắngtrướcquyếtđịnhcủaEnishtekhônglàmtiếpcuốnsáchcủaông-hoặccủachúngtôi-haylýdorằngnómangđiềmxấutheoôngnói.Dĩnhiên,ôngđãđoánrằngtênsátnhânđãhạthủZarifKínhmếnnguxuẩnlàmộtngườitrongnhómchúngtôi,nhữngkẻđangtrangtrícuốnsáchcủaông.Hãyđặtcácvịvàotrườnghợpôngta:Cácvịcómờimộttênsátnhânđếnnhàcácvịnửathángmộtlầnđểtrangtrísáchvàobanđêmkhông?Trướctiêncácvịkhôngxácđịnhđượclailịchtêngiếtngườivàtayminhhọagiỏinhấtsao?Tôitinchắcchắnrằngôngtasẽnhanhchóngsuyraaitrongsốnhữngnhàtiểuhọalàngườitàinăngnhấtvàcókhảnăngnhấttrongviệcchọnmàu,mạvàng,quyếtđịnhtrang,minhhọa,vẽmặtvàbốcụctrang,vàsaukhilàmthế,ôngtasẽtiếptụclàmviệcvớitôimộtmình.Tôikhôngthểhìnhdungôngtasẽnhỏnhenđếnmứcnghĩvềtôinhưmộtkẻsátnhântầmthườngthayvìmộtnhàtiểuhọatàinăngđíchthực.

QuakhóemắttôiquansáttênSiyahKínhmếnngungốcđómàEnishteđicùng.Khihaingườinàyrờikhỏiđámđôngởnghĩatrangđangtảnhàng,vàđixuốngbếncảngEyup,tôitheohọ.Họxuốngmộtchiếcthuyềndàibốntaychèo,vàsauđó,tôibướcxuốngmộtthuyềnsáutaychèocùngvàithợhọcviệctrẻ,nhữngkẻđãquênmấtngườichếtcùngđámtangmàđangvuiđùa.TrongtầmnhìnthấyCổngPhanar,thuyềncủachúngtôicólúcquágầnnhauđếnđộcácmáichèochạmvàonhau,vàtôicóthểthấySiyahđanghămhởthìthầmvớiEnishte.Ngaysauđótôinghĩ:kếtthúcmộtsinhmạngmớidễlàmsao.ÔiThượngđế,Ngườiđãchomỗingườitrongchúngtasứcmạnh

khôngthểtinđượcnày,nhưngNgườicũngkhiếnchúngtasợhãikhisửdụngnó.

Tuynhiên,nếuaichỉmộtlầnvượtquanỗisợhãinàyvàhànhđộng,lậptứcanhtasẽtrởthànhmộtconngườikháchẳn.CólúctôikhôngchỉsợhãiQuỷsứmàcònsợcảdấuhiệumơhồnhấtcủacáiáctrongtôi.Tuynhiên,bâygiờtôicócảmgiácmìnhcóthểchịuđựngđượcđiềuác,vàcònhơnthếnữa,nólàkhôngthểthiếuđượcđốivớimộtnghệsĩ.Saukhitôigiếtkẻkhốnkhổđóbấtchấpchứngrunởhaibàntaytôivốnkéodàichỉvàingày,tôivẫnvẽtốthơn,tôisửdụngmàusắcsánghơnvàtáobạohơn.Vàquantrọngnhất,tôinhậnrarằngtôicóthểgợilênnhữngđiềukỳdiệutrongtrítưởngtượng.NhưngđiềunàyđặtracâuhỏiliệucóbaonhiêungườiởIstanbulcóthểđánhgiácaovẻlộnglẫytrongnhữngtranhminhhọacủatôi?

NgoàikhơicảnggầnJibali,ngaygiữacửasôngHalic,tôicămhờnnhìnIstanbul.Nhữngmáivòmphủtuyếtsánglấplánhtrongánhnắngđộtngộtxuyênquanhữngđámmây.Mộtthànhphốcànglớnvàcàngđatạpthìcàngcónhiềunơiđểchegiấutộiácvàtộilỗicủanó;nócàngđôngđúcthìcàngcónhiềungườiẩnnúpphíasau.Trítuệcủamộtthànhphốphảiđượcđokhôngchỉbằngnhữnghọcgiả,thưviện,nhàtiểuhọa,nhàthưphápvàtrườnghoạmàcònbằngsốlượngtộiphạmngấmngầmxảyratrênnhữngđườngphốtốitămcủanóquahàngngànnăm.Theolýluậnnày,rõràngIstanbullàthànhphốthôngminhnhấtthếgiới.

TạicảngUnkapani,tôirờithuyềncủamìnhngaysaukhiSiyahvàEnishtecủahắnrờikhỏithuyền.Tôiởphíasauhọkhihọdìunhauleolênđồi.NgayvịtrícủatrậnhỏahoạngầnđâydướibóngThánhđườngSultanMehmet,họdừnglạinóilờichiatay.EnishteKínhmếncònlạimộtmình,vàtrongphútchốctrôngôngtagiốngnhưmộtônggiàbơvơ.Tôicảmthấythôithúcmuốnchạyđếnbênôngtađểnóichoôngbiếtnhữnggìmàtaymanrợđó,kẻmàchúngtôivừadựđámtangvềđãgiãibàymộtcáchvukhốngvớitôi;tôiđịnhthúnhậnnhữnggìtôiđãlàmđểbảovệchúngtôi,vàđịnhhỏiôngta:"NhữnggìZarifKínhmếnkhẳngđịnhcóthậtkhông?CóphảichúngtađanglạmdụngsựtincậycủaĐứcvuaquanhữngtranhminhhọachúngta

làmkhông?Nhữngkỹthuậthộihọacủachúngtacómangtínhphảntrắcvàlàmộtsựlăngmạđốivớiđạogiáocủachúngtakhông?Vàngàicóhoàntấtbứctranhlớncuốicùngđókhông?"

Tôiđứnggiữaconđườngtuyếtphủkhimànđêmbuôngxuống,nhìndọctheoconđườngtốiđenđãbịbỏlạicùngvớitôichocácâmhồn,thầntiên,bọntrộmcướp,chonỗisầukhổcủanhữngngườichavànhữngđứaconquaytrởvềnhàvàchonỗibuồncủanhữnghàngcâyphủtuyết.Cuốiđường,bêntrongngôinhàhaitầngđồsộcủaEnishteKínhmến,màgiờtôicóthểthấyquanhữngnhánhcâydẻtrơtrụi,cómộtngườiphụnữđẹpnhấtthếgiớiđangsống.Nhưng,không,tạisaotôiphảilàmmìnhphátđiênlênvậy?

--------------------------------

1YusufoZuleyha(Zulaikha):(YusufvàZuleyha):TruyệndângiancủathếgiớiHồigiáo,làtựacủamộttrườngcađượccholàcủaFirdusi,cũnglàchuyệnthứnămtậpHaftAwrang(Bảyngaivàng)gồmbảychuyệncủaJami.

2Huner-nama:SáchđượclàmởIstanbul,gồmnhiềutập,trongkhoảng1523-1588kểlạicáckỹnăngmàgiớicầmquyềnthườngrènluyệnvàhữudụngtrongchiếntranh(nhưcưỡingựa.bắncung,sănvớichimưng...).

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương19:TôiLàMộtĐồngTiềnVàng

Nhìnnày!TôilàmộtđồngvàngOttomanSultanihaimươihaicarat,vàtôimanghuyhiệuvinhquangcủaĐứcvua,Ngườichechởthếgiới.Ởđây,giữađêmtrongquáncàphêngonnàytrànngậpnỗibuồntangchế,Leylek,mộttrongnhữngthợcảvĩđạicủaĐứcvua,vừavẽxongbứctranhvềtôi,dùanhtachưatrangđiểmchotôibằnglớpsơnlótvàng-tôisẽđểđiềuđóchocácvịtùyýtưởngtượng.Hìnhảnhtôiởđâytrướcmặtcácvị,nhưngchínhtôithìcómặttrongchiếcvícủangườianhemyêuquýcủacácvị,Leylek,nhàtiểuhọalừngdanh.Giờanhtađangđứngdậy,rúttôikhỏivívàkhoetôivớitừngngườitrongcácvị.Xinchào,xinchào,nhữnglờichàodànhchomọihọasĩbậcthầyvàcácloạikhách.Đôimắtcủacácvịsẽmởtokhicácvịnhìnvẻlấplánhcủatôi,cácvịrùngmìnhkhitôilunglinhtrongánhđèndầu,vàcuốicùngcácvịtứctốighentỵvớichủnhâncủatôi,ThợcảLeylek.Cácvịcũngchínhđángkhixửsựnhưthế,vìkhôngcócáithướcnàođotàinăngcủanhàminhhọatốthơntôi.

N

Trongbathángqua,ThợcảLeylekđãkiếmđượcchínhxácbốnmươibảyđồngvànggiốngnhưtôi.TấtcảchúngtôinằmtrongvítiềnnàyvàThợcảLeylek,cácvịtựnhìnxem,khônggiấutôivớibấtcứai;anhtabiếtkhôngaitronggiớitiểuhọaIstanbulkiếmđượcnhiềutiềnhơnanhta.Tôitựhàovìđượcgiớihọasĩcoilàthướcđotàinăngvàvìchấmdứtđượcnhữngcuộctranhcãikhôngcầnthiết.Hồixưa,trướckhichúngtaquenvớicàphêvàđầuócchúngtatrởnênnhạybénhơn,nhữngnhàtiểuhọangungốckhônghàilòngvớiviệcdànhnhữngbuổitốiđểtranhcãixemailàngườitàinăngnhấtvàaicócảmthứcnhạybénnhấttrướcmàusắc,aicóthểvẽmộtcáicâyhaynhất,hoặcailãoluyệnnhấttrongviệcvẽmây;không,họcũngquayrađánhnhauvìnhữngvấnđềnhưthế,đấmgãyrăngnhaukhiđánhlộn.Bâygiờý

kiếncủatôiquyếtđịnhmọithứ,cómộtsựhòahợpngọtngàotronghọaxưởng,vàhơnthếnữa,cómộtbầukhôngkhíhợpvớinhữngbậcthầyxưacủaHerat.

Ngoàiviệcghinhậnsựhòahợpvàkhôngkhídoýkiếncủatôimanglại,hãyđểtôiliệtkênhữngđiềukhácmàtôicóthểđánhđổiđược:bànchâncủamộtnữnôlệtrẻđẹp,vốntươngđươngvớikhoảngmộtphầnnămmươiconngườicô;mộtchiếcgươngcủaanhthợcạocókhungbằnggỗdáingựatốt,mépcẩnngà;mộtchiếctủnhiềungănkéođượcsơnphếtkỹvàtrangtríbằnghọatiếtmặttrờitỏasángvàlábạctrịgiáchínmươiđồngbạc;120ổbánhmìmớiralò;mộthuyệtmộvàbaquantài;mộtbăngđeotaybằngbạc;mộtphầnmườiconngựa;cặpchâncủamộtnànghầugiàvàmập;mộtconbê;haimónđồsứchấtlượngcao;mộtthánglươngcủanhàtiểuhọaBaTưMehmetpháikhổtuởTabrizvàphầnlớnnhữngngườigiốngôngtalàmviệctrongxưởngvẽcủaĐứcvua,mộtconchimưngsăntốtkèmcáilồng;mườivòrượunhocủaPanayot;mộtgiờtuyệtvờivớiMahmut,mộttrongnhữngchàngtraicósắcđẹplừngdanhthếgiới,vànhiềucơhộikháckhôngthểkểxiết.

Trướckhiđếnđây,tôiđãtrảiquamườingàytrongchiếctúibẩnthỉucủamộtthợhọcnghềđónggiàynghèokhổ.Mỗiđêm,conngườibấthạnhnàyvẫnngủtrêngiườngcủaanhta,kểtênvôsốthứanhtacóthểmuabằngtôi.Nhữngdòngcủabàisửthinày,ngọtngàonhưmộtbàihátru,chotôithấyrằngkhôngcóchỗnàotrêntráiđấtnàymàmộtđồngtiềnkhôngthểđến.

Điềuđóđãgợitôinhớlại.Nếutôikểlạitấtcảnhữnggìđãxảyravớitôitrướckhiđếnđâythìhẳnphảitốnnhiềutậpsách.Khônghềcóngườilạtrongsốchúngtôi,tấtcảchúngtôiđềulàbạnbè;miễnlàcácvịhứakhôngnóivớibấtcứai,vàmiễnlàLeylekKínhmếnkhôngphậtlòng,tôisẽnóivớicácvịmộtbímật.Cácvịcóthềlàkhôngnóivớiaikhông?

Vậyđểtôinói.TôikhôngphảilàđồngtiềnvàngOttomanSultanihaimươihaicaratđíchthựcđượcđúctạiXưởngđúctiềnChemberliash.Tôilàđồngtiềngiả.NgườitalàmtôiởVenicebằngcáchsửdụngvàngchưađủ

tuổivàmangtôiđếnđây,mạonhậntôilàđồngvàngOttomanhaimươihaicarat.Tôirấtcảmkíchtrướcsựthấuhiểuvàcảmthôngcủacácvị.

DựatrênnhữnggìtôithuthậpđượckhiởtrongxưởngđúctiềnởVenicethìcôngviệcnàydiễnrađãnhiềunăm.ChođếngầnđâynhữngđồngvàngthấptuổimàdânngoạigiáoVenicemangđếnphươngĐôngđểtiêuthụlànhữngđồngducatxứVeniceđó(đúcởcùngxưởngđó.NhữngngườiOttomanchúngtôi,mãimãitôntrọngnhữnggìđượcviếtra,khôngchúýđếnlượngvàngtrongmỗiđồngducat-miễnlàlờikhắctrênđóvẫngiốngnhau-nênnhữngđồngvàngVenicegiảnàytrànkhắpIstanbul.Sauđó,nhậnrarằngnhữngđồngtiềnítvàngmànhiềuđồngthìcứnghơn,chúngtôibắtđầuphânbiệtnhữngđồngtiềnbằngcáchcắn.Vídụ,cácvịđangcháybỏngyêuđương;cácvịchạyvộiđếnMahmut,chàngtraicóvẻđẹpkhôngaisánhbằngvàđượcmọingườiyêumếnđó;trướctiênanhchàngbỏđồngtiền-chứkhôngphảithứgìkhác-vàocáimiệngmềmmạicủaanhtarồicắnvàtuyênbốnólàđồgiả.KếtquảlàanhchàngsẽđưacácvịlênThiênđàngchỉtrongnửagiờthayvìtrọnmộtgiờ.NhữngkẻngoạigiáoVenice,khinhậnrarằngnhữngđồngtiềncủahọgâyranhữngbấtlợinhưthếbènquyếtđịnhrằnghọcũngcóthểlàmgiảnhữngđồngOttoman,lậpluậnrằngngườiOttomansẽbịlừalại.

Bâygiờhãychotôilưuýcácvịvềmộtđiềuhoàntoànkỳquái:KhinhữngkẻngoạigiáoVenicenàyvẽ,cứnhưhọkhônghềvẽmàlàđangthựcsựtạoracáivậtthểhọđangvẽấy.Tuynhiên,khiđụngđếntiềnbạcthìthayvìlàmrathứthật,họlạilàmnhữngđồngtiềngiả.

Chúngtôiđượcchấtvàohòmsắt,đưalêntàuvàlănqualộnlạisuốtchuyếnđitừVeniceđếnIstanbul.Tôithấymìnhnằmtrongmộtcửahàngđổitiền,trongcáimiệngđầymùitỏicủaôngchủcửahàng.Chúngtôichờmộtlát,vàmộtnôngdânchấtphácbướcvàomuốnđổimộtsốvàng.Tayđổitiềnbậcthầy,mộtkẻlừađảothậtsự,tuyênbốrằnghắnphảicắnđồngtiềnđểxemcóphảilàtiềngiảkhông.Thếlàhắnlấyđồngtiềncủangườinôngdânvàbỏvàomiệng.

Khichúngtôigặpnhautrongmiệnghắn,tôinhậnrađồngtiềncủangườinôngdânlàđồngtiềnOttomanSultaniđíchthục.

Ythấytôitrongmùitỏihôirìnhđóvànói,"Màychỉlàmộtđồngtiềngiả."Yđúng,nhưngtháiđộkiêungạocủayđụngchạmtựáitôivàtôinóiláovớiy."Thậtrathì,ngườianhemạ,chínhanhmớilàđồngbạcgiả."

Trongkhiđó,ngườinôngdâncứkiêuhãnhkhẳngđịnh,"Làmsaođồngtiềncủatôilạilàtiềngiảđược?Tôiđãchônnódướiđấtcáchnayhaimươinăm,hồiđóthứtệnạnnhưlàmtiềngiảđãcórồisao?"

Tôiđangtựhỏikếtquảsẽrasaothìtayđổitiềnlôitôirakhỏimiệngthayvìđồngvàngcủangườinôngdân."Mangđồngvàngcủaôngđi,tôichẳngthèmthứtiềngiảđángtởmcủabọnngoạigiáoVenice,"hắnnói,"ôngkhôngthấyxấuhổsao?"Ngườinôngdânđáplạibằngnhữnglờilẽgaygắt,rồicầmlấytôibướcrakhỏicửa.Saukhinghecùnglờituyênbốtươngtựtừnhữngngườiđổitiềnkhác,ngườinôngdânmấttinhthầnvàôngtađổitôinhưmộtđồngtiềnkémchấtlượngđểlấyvỏnvẹnchínmươiđồngbạc.Thiêntruyềnkỳbảynămlangthangvôtậntừtayngườinàysangtayngườikháccủatôiđãmởđầunhưthế.

HãychophéptôithừanhậnvớilòngtựhàorằngtôiđãtrảiquaphầnlớnthờigianởIstanbulnàyđểlangthangtừvítiềnnàysangvítiềnkhác,từkhănquàngđếntúi,phùhợpvớimộtđồngtiềnthôngminh.Cơnácmộngtệhạinhấtcủatôilàbịbỏvàomộtcáilọvàchônchếtdímấynămdướimộttảngđátrongmộtkhuvườntôikhôngphủnhậnrằngchuyệnđókhôngxảyravớitôi,nhưngvìlýdonàođó,nhữnglúcnhưthếkhôngkéodàilâu.

Nhiềungườicótôilạimuốntốngkhứtôicàngsớmcàngtốt,nhấtlàkhihọpháthiệnratôilàgiả.Tuynhiêntôichưatìnhcờgặpngườinàochịucảnhbáongườimuacảtinrằngtôilàđồgiả.Mộtngườimôigiới,khôngnhậnratôilàđồgiả,đãđếmramộttrămhaimươiđồngbạcđểđổilấytôi,rồinguyềnrủachínhmìnhtrongcơnthịnhnộ,rầurĩvàbồnchồnngaykhihắnbiếtmìnhbịlừa,vànhữngcơngiậndữnàykhôngchịunguôingoaichođếnkhihắntốngkhứđượctôibằngcáchlừangườikhác.Trongcơnkhókhăn

này,cảkhihắncốgắnglừađảongườikhácnhiềulần,mỗilầnlạimỗithấtbạivìsựvộivàngvàgiậndữcủahắn,hắnlạitiếptụcluônmồmnguyềnrủakẻ"bấtnhân"nàođãlừađảohắnđầutiên.

SuốtbảynămquaởIstanbul,tôiđãđượctraotaynămtrămsáumươilần,vàkhôngcóngôinhà,cửahàng,chợ,quầysạp,thánhđường,nhàthờhaygiáođườngDoTháinàomàtôichưavào.Khilangthang,tôibiếtđượcrằngsốchuyệntầmphàođượclantruyền,sốtruyềnthuyếtđượckểlạivàsốlờinóidốixoayquanhtêntôivượthơnmứctôitưởngrấtnhiều.Tôiliêntụcbịtráchcứ:Chẳngcógìđượccholàcógiátrịhơnngoàitôira,tôithậttànnhẫn,tôimùquáng,thậmchíbảnthântôicũngmêtiền,thếgiớibấthạnhnàyxoayquanhkhôngphảiThượngđếmàquanhtôi,vàchẳngcógìmàtôikhôngmuađược-ấylàchưanóigìđếnbảnchấthènhạ,tầmthườngvàbẩnthỉucủatôi.Vànhữngaibiếttôilàđồgiảthậmchícònđưaranhưnglờinhậnxétkhónghehơn.Tuynhiênkhigiátrịthựcsựcủatôitụtxuốngthìgiátrịẩndụcủatôilạitănglên-ấylàbằngchứngrằngthơcalànguồnanủiđốivớinhữngkhốnkhổcủacuộcđời.Nhưngbấtchấpsựsosánhvôcảmvàsựvukhốngthiếusuynghĩnhưthế,tôivẫnnhậnthấyrằngđạiđasốthậtsựyêuquýtôi.Trongthờiđạiđầyhằnthùnày,tâmtìnhcảmthôngnhưthế-thậmchíđếnmứcthathiết-hẳnđãkhiếntấtcảchúngtôivuisướng.

TôiđãthấytừngmétvuôngđấtởIstanbul,từngconphốvàtừngquậnhuyện;tôibiếttấtcảbàntaytừngườiDoTháiđếnngườiAbkhaziavàtừngườiẲRậpđếnMingeria.TôitừngrờiIstanbultrongvítiềncủamộtnhàthuyếtgiáođitừEdirneđếnManisa.Trênđườngđi,chúngtôitìnhcờbịbọncướptấncông.

Mộtđứatrongbọnchúnglalên,"Đưatiềnhoặcnộpmạng!"Hoảnghồn,taythuyếtgiáokhốnkhổđóbèngiấutôitronglỗđít.Nơinày,màhắncholàantoànnhất,cómùikhủngkhiếphơncảmiệngcủatayưatỏivàhoàntoànkhôngdễchịuchútnào.Nhưngtìnhhuốngnhanhchóngtệhạihơnkhithayvì"Đưatiềnhoặcnộpmạng!"bọncướpbắtđầugào"Phẩmtiếthaycáimạngcủamày!"Chúngxếphàngthayphiênhãmhiếphắnta.Tôikhôngdámmôtảcáitrạngtháithốngkhổmàchúngtôiphảichịutrongcáilỗchậthẹpđó.

VìlýdonàymàtôikhôngthíchrờiIstanbul.

TôitừngđượchânhoanđónnhậnởIstanbul.Cácthiếunữhôntôinhưthểtôilàngườichồngtrongmơcủahọ,họgiấutôidướigối,giữacặpngựcđồsộvàtrongđồlót;thậmchíhọvuốtvetôitronggiấcngủđểchắcrằngtôivẫncònởđó.Tôiđượccấtcạnhlòsưởitrongnhàtắmcôngcộng,trongmộtchiếcủng,dướiđáymộtchainhỏtrongmộtcửahàngxạhươngcómùituyệtdiệu,vàtrongmộtcáitúibímậtmayvàobaođựngđậucủangườiđầubếp.TôitừnglangthangkhắpIstanbultrongnhữngthắtlưnglàmbằngdalạcđà,nhữnglớplótáokhoáclàmtừvảicarôAiCập,tronglớpvảilótgiàyvàtronggóckhuấtnhữngquầnthụngnhiềumàu.TaythợsửađồnghồtàihoaPetrogiấutôivàomộtngănbímậttrongcáiđồnghồquảlắc,vàmộtchủtiệmtạphóaHyLạpnhétthẳngtôivàomộttảngphômaikashari.Tôiđượcgiấucùngvớichâubáu,condấuvànhữngchìakhóađượcquấntrongmiếngvảidàyxếpgọnvàoốngkhói,bếplòdướibậucửasổ,trongnhữngchiếcnệmnhồirơmkhô,trongnhữngcănphòngngầmvànhữngngăntủbímật.Tôibiếtnhữngôngbốthườngđứnglênrờibànănđểkiểmtraxemtôicònởchỗcũkhông,nhữngphụnữngậmtôinhưngậmkẹochẳngvìlýdogì,bọntrẻáptôilênmũimàngửivàngườigiàsắpxuốnglỗkhôngthểnàothưtháitrừkhihọlôitôirakhỏichiếcvídacừuítnhấtbảylầnmộtngày.CónhữngphụnữCircassiatỉmẩn,saukhibỏcảngàyđểlauchùinhàcửa,lấynhữngđồngtiềnvàngchúngtôirakhỏivímàcọrửatôibằngbànchảithô.Tôinhớngườiđổitiềnchộtmắtthườngxếpchúngtôithànhnhữngngọntháp;ngườiphukhuânváccómùihoakhiênngưu,cùngvớigiađìnhôngtathườngngắmnhìnchúngtôinhưthểnhìnmộtquangcảnhtuyệtvời,vàtaythợmạvàngnaykhôngcònsốngnữa-khôngcầnnêutên-thườngdànhnhữngbuổitốixếpchúngtôithànhnhữngmẫuthiếtkếkhácnhau.Tôiđãngaodutrênnhữngconthuyềnbằnggỗdáingựa;tôiđãđếnthămcungđiệncácvuachúa;tôiđượcgiấutrongnhữngbìasáchlàmởHerat,tronggótnhữngchiếcgiàytỏamùihoahồngvàtrongnhữngtấmphủyênngựathồ.Tôitừngbiếthàngtrămbàntay:bẩnthỉu,lônglá,bụbẫm,đầydầumỡ,runrẩyvàgiànua.Tôitừngsựcmùicácổthuốcphiện,nhữngcửahàngbánnến,cáthuchiênvàmồhôicủamọingườiIstanbul.Saukhitrảiquasựkíchđộngvàchấnđộngnhưthế,mộttêncướpđêtiệnđãcắtcổnạnnhâncủahắntrongđêmtốivànhét

tôivàovíhắn,rồikhivềđếnngôinhàđángnguyềnrủacủahắn,đãnhổvàomặttôivàcàunhàu,"Mồtổmày,tấtcảcũngchỉvìmày."Tôiđãbịxúcphạm,bịtổnthương,đếnđộtôichẳngmuốngìhơnlàbiếnmất.

Tuynhiên,nếutôikhôngtồntại,thìkhôngaicóthểphânbiệtmộthọasĩgiỏivớimộthọasĩtồi,vàđiềunàysẽdẫnđếnhỗnloạntronggiớitiểuhọa;họsẽlaovàotúmcổnhau.Vìvậytôiđãkhôngbiếnmất.Tôiđãđivàovítiềncủangườitàinăngnhấtvàthôngminhnhấttronggiớitiểuhọavàđếnđượcđây.

NếucácvịnghĩcácvịgiỏihơnLeylek,vậyhãycốmàđoạtlấytôibằngmọicách.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương20:TôiĐuợcGọiLàSiyah

TôitựhỏikhôngbiếtchaShekurecóbiếtnhữngláthưchúngtôitraođổivớinhaukhông.Nếutôinghiêncứugiọngđiệucủanàng,vốnchothấynànglàmộtthiếunữrụtrèrấtsợcha,tôiphảikếtluậnrằnghọkhônghềnóivớinhaumộtlờivềtôi.Nhưngtôicócảmgiácrằngtìnhhìnhkhôngphảithế.VẻlẩnlúttrongcáinhìncủaEsther,vẻhấpdẫncủaShekurebêncửasổ,vẻdứtkhoátkhiEnishtecủatôipháitôitớichỗnhữngnhàminhhọacủaông,vàsựtuyệtvọngcủaôngkhiôngralệnhchotôiđếnsángnay-tấtcảkhiếnchotôivôcùngbấtan.

T

Trongbuổisáng,ngaykhiEnishtecủatôibảotôingồixuốngtrướcmặtông,ôngbắtđầumôtảnhữngbứcchândungôngthấyởVenice.TrongvaitròsứthầncủaĐứcvua,Ngườichechởthếgian,ôngđãviếngthămnhiềulâuđài,nhàthờvàdinhthựcủanhữngkẻgiàucó.Suốtthờigianvàingàyđó,ôngđãđứngtrướchàngngànbứcchândung,ôngđãthấyhàngngànkhuônmặttrongkhungđượcvẽtrênnhữngtấmvảibạtcăngtrêngỗhoặcvẽtrựctiếplêntường."Mỗikhuônmặtđềukháckhuônmặtkếbên.Chúnglànhữngkhuônmặtngườiđặcthù,riêngbiệt!"ôngnói.Ôngbịhớphồnbởitínhđadạngcủachúng,màusắccủachúng,sựdịudàng-thậmchídữdội-củaánhsángdịunhẹcóvẻnhưrơitrênnhữngkhuônmặtấyvàýnghĩaphátratừđôimắtchúng.

"Nhưthểmộtdịchbệnhhiểmđộcđãgiángxuống,mọingườiđềuthuêvẽchândungcủamình!"ôngnói."KhắpVenice,nhữngkẻgiàucóvàthếlựcđềumuốnchândunghọđượcvẽnhưmộtbiểutượng,mộtvậtlưudấucuộcđờihọvàmộtdấuhiệuvềsựgiàucó,quyềnlựcvàảnhhưởngcủahọ-đểhọcóthểluônluônhiệndiệnởđó,đứngtrướcchúngta,khẳngđịnhsựtồntạicủahọ,không,khẳngđịnhcátínhvànétriêngbiệtcủahọ."

Nhữnglờicủaôngđầyvẻxemthườngnhưthểôngnóivìlòngđốkỵ,thamvọnghoặchamdanhlợi.Dù,nhiềulúc,khinóivềnhữngbứcchândungôngđãthấyởVenice,gươngmặtôngđộtngộtsángbừngnhưmặttrẻthơ,đầyhămhở.

Việcvẽchândungđãtrởthànhmộtcănbệnhhaylâygiữanhữngkẻgiàucó,nhữngônghoàngvànhữnggiađìnhquyềnquývốnlàkẻbảotrợnghệthuậtđếnđộkhihọđặtlàmbíchhọavềcáccảnhtrongKinhthánhvànhữngtruyềnthuyếttôngiáochocácbứctườngnhàthờ,bọnngoạigiáonàycònnhấtquyếtrằnghìnhảnhcủachínhhọphảixuấthiệnđâuđótrongbứctranh.Chẳnghạnnhư,trongmộtbứctranhvẽcuộcantángThánhStephan,bạnsẽbấtchợtthấy,giữanhữngngườithankhócbênhuyệtmộ,hiệndiệnkhuônmặtcủachínhônghoàngđangdắtbạnđimộtvòng-trongtrạngtháihếtsứcnhiệttình,phấnchấnvàtựphụ-đểxemcácbứctranhtreotrêntườnglâuđàicủaôngta.Kếđến,tronggóccủamộtbứcbíchhọavẽThánhPeterđangchữachongườibệnhbằngcáibóngcủaông,bạnsẽnhậnravớimộtcảmgiácvỡmộngkỳcụcrằngkẻbấthạnhđangquằnquạitrongcơnđauđóchínhlàngườiemtraikhỏenhưbòmộngcủavịchủnhàlịchthiệpcủabạn.Ngàytiếptheo,lầnnàytrongbứctranhvẽcảnhNgườichếtsốnglại,bạnsẽpháthiệnravịkhách,ngườiđãngốnthứcănbêncạnhbạnlúcbữatrưa.

"Mộtsốngườiđãđiquáxa,chỉđểđượcđưavàotrongmộtbứctranh,"Enishtecủatôinói,đầysợhãinhưthểôngđangnóivềnhữngcámdỗcủaSatan,"đếnđộhọsẵnsàngđượcvẽthànhmộtđầytớđangrótrượutrongđámđônghaymộtkẻnhẫntâmđangnémđámộtkẻphạmtộingoạitình,hoặcmộtkẻsátnhân,haibàntayđẫmmáu."

Giảnhưkhônghiểu,tôinói,"GiốngnhưkiểuchúngtathấyVuaIsmailbướclênngaivàngtrongnhữngcuốnsáchcóminhhọakểlạinhữngtruyềnthuyếtBaTưxưa.HoặckhichúngtatìnhcờthấymộtbứcvẽTamerlane,ngườicaitrịsaunày,trongtruyệnHusrevoShirin."

Cómộttiếngđộngđâuđótrongnhàchăng?

"NhưthểnhữngbứctranhcủangườiVeniceđượclàmđểkhiếnchúngtaphảisợ,"látsauEnishtecủatôinói."Vànhưthểchuyệnchúngtakínhsợquyềnlựcvàtiềnbạccủanhữngngườiđặtlàmnhữngtácphẩmnàycònchưađủ,họcònmuốnchúngtabiếtrằngngaycảviệctồntạitrongthếgiớinàyđãlàmộtsựkiệnrấtkỳbí,rấtđặcbiệt.Họcốlàmchúngtakinhhoàngbằnggươngmặt,đôimắt,phongtháiđộcđáocủahọvàbằngquầnáomàmỗinếpgấpđềuđượchiểnhiệnbằngcáchtạobóng.Họđangcốkhiếnchúngtakhiếpsợbằngviệctrởthànhnhữngsinhvậtbíẩn."

ÔnggiảithíchôngtừngbịlạcnhưthếnàotrongphòngtrưngbàychândungcựcđẹpcủamộtnhàsưutậpđiêncuồngcómộtđiềntrangsangtrọngnằmbênbờhồComo;vịchủnhânnàyđãsưutậpchândungcủamọinhânvậttaitomặtlớntronglịchsửTâyvựctừvuachúađếnhồngy,từbinhlínhđếnthisĩ:"Khivịchủnhàmếnkháchđểtamộtmìnhlangthangtùyýkhắplâuđàicủaôngta,màôngđãtựhàodắttađimộtvòng,tathấyrằngnhữngkẻngoạigiáođượccholànhânvậtquantrọngnày-hầuhếthọđềucóvẻynhưthật,mộtsốcònnhìnthẳngvàomắtta-đãđạtđượctầmquantrọngcủahọtrongthếgiớinàychỉnhờviệcđãchongườitavẽchândungmình.Vẻgiốnghệttrongchândungcủahọkhiếnhọmangđầyvẻmathuật,làmhọquánổibậtđếnđộtronggiâylátđứnggiữacácbứcvẽtacảmthấymìnhthiếusótvàbấtlực.Nếutađượcvẽtheokiểuđóthìcólẽtasẽhiểurõhơntạisaotatồntạitrongthếgiớinày."

Ôngsợhãibởivìbấtchợtônghiểura-vàcólẽkhaokhát-rằngnghệthuậtHồigiáo,đượccácbậcthầyHeratxưahoànthiệnvàxáclậpvữngchắc,sẽđápứngđượcmụctiêucủanónhờsựhấpdẫncủanghệthuậtvẽchândung."Tuynhiênnhưthểtarấtmuốncócảmgiácđộcđáo,kháclạ,vàphithường,"ôngnói.CứnhưbịQuỷsứthúcgiục,ôngcảmthấymìnhbịlôikéomạnhmẽvềphíanhữnggìôngsợhãi."Taphảinóithếnàođây?Nhưthểđâylàcáitộithèmkhát,giốngnhưtrởnênngạomạntrướcThượngđế,giốngnhưxemmìnhlàquantrọngnhất,giốngnhưđặtmìnhvàotrungtâmthếgiới."

Vềsauýtưởngnàyrõdầntrongông:Nhữngphươngphápmàcáchọasĩ

Tâyvựcsửdụngnhưđangchơimộttròchơitrẻconđầytựhào,cóthểcònhơncảmathuậtkhiđượckếthợpvớiĐứcvuacaocảcủachúngta-nhưngthựctếnócóthểtrởthànhmộtsứcmạnhphụcvụchođạogiáocủachúngta,chiphốitấtcảnhữngainhìnthấynó.

Tôihiểurarằngýtưởngchuẩnbịmộtbảnthảocótrangtríđãdấylêntừđó:Enishtecủatôi,ngườitừVenicetrởvềIstanbul,đãđềnghịrằngthậttuyệtvờinếuĐứcvuacủachúngtatrởthànhđềtàichomộtbứcchândungtheophongcáchTâyvực.NhưngsaukhiĐứcNgàiphảnđối,mộtcuốnsáchcónhữngbứcvẽĐứcvuavànhữngvậtthểđạidiệnchoNgàiđãđượcchấpthuận.

"Chínhcâuchuyệnmớilàđiềucốttủy,"vịVuaVinhquangnhấtvàthôngminhnhấtcủachúngtôinói."Mộtbứcminhhọađẹpsẽhoànchỉnhmộtcáchtaonhãchocâuchuyện.Mộttranhminhhọamàkhôngbổsungchomộtcâuchuyệnthìcuốicùngsẽchẳnglàgìngoàimộttượngthầndốitrá.Vìchúngtakhôngthểtinvàomộtcâuchuyệnkhôngtồntại,tựnhiênchúngtasẽbắtđầutinvàochínhbứctranh.ĐiềunàysẽkhôngkhácgìviệcthờphượngnhữngngẫutượngởKaabavốnđãxảyratrướckhiđấngTiêntricủachúngta,cầuNgàiđượcbìnhyênvàơnphúc,pháhủychúng1.Nếukhônglàmộtbộphậncủacâuchuyệnthìlàmsaocácngươiđềnghịvẽ,chẳnghạnđóahoacẩmchướngđỏnàyhaytênlùnláoxượcnọlênđóđược?"

"Bằngcáchphơibàyvẻđẹpvàsựđộcđáocủahoacẩmchướng."

"Trongviệcbốcụccảnh,ngươisẽđặtđóahoađóngaygiữatrangchứ?"

"Tasợ,"Enishtecủatôinói."TathoángthấykinhhoàngkhihiểuraýtưởngcủaĐứcvuamuốnđưatađếnđâu.

ĐiềukhiếnEnishtecủatôisợhãilàýkiếnvềviệcđặtvàogiữatrang-vàtứclà,vàogiữathếgiới-mộtđiềugìđókháchơnnhữnggìThượngđếđãdựđịnh.

"Từđây,"Đứcvuanói,"ngươisẽmuốnbàyramộtbứctranhmàngaygiữanóngươivẽmộttênlùn."Đúngnhưtôiđãdựliệu."Nhưngbứctranhnàysẽkhôngbaogiờđượctrưngbày:ítlâusau,chúngtasẽbắtđầuthờphượngbứctranhmàchúngtatreotrêntường,bấtchấpnhữngýđịnhbanđầu.Nếunhưtatintheocáchcủabọnngoạigiáonày,cầuThượngđếngănkhôngchođiềuấyxảyra,rằngTiêntriJesuscũngchínhlàThượngđếthìtacũngsẽtinrằngngườitacóthểnhìnthấyđượcThượngđếtrongthếgiớinày,thậmchíNgườicóthểxuấthiệntronghìnhdángphàmnhân;chỉkhiấytamớicóthểchấpnhậnvẽloàingườivớiđầyđủchitiếtvàtrưngbàynhữnghìnhảnhnhưthế.Ngươiphảihiểurằng,cuốicùng,chúngtasẽbắtđầuthờphượngmộtcáchkhôngsuynghĩbấtcứbứctranhnàotreotrêntường,đúngkhông?"2

Enishtecủatôinói:"Thầnhoàntoànhiểurõ,vàbởivìhiểurõ,nênthầnsợnhữnggìcảhaichúngtađangnghĩ."

"Vìlýdonày,"Đứcvuanhậnxét,"Tasẽkhôngbaogiờchophéptrưngbàychândungcủata."

"Tuyrằngđấychínhlàđiềuôngtamuốn,"Enishtecủatôithìthầm,vớimộttiếngcườikhúckhíchtinhquái.

Giờđếnphiêntôisợ.

"TuynhiênướcmongcủatalàbứcchândungcủatađượclàmtheophongcáchcủanhữngbậcthầyTâyvực,"Đứcvuaphántiếp.Mộtchândungnhưthế,dĩnhiênsẽphảiđượcgiấutrongnhữngtrangsách.Cuốnsáchđócóthểrasao,ngươichínhlàngườiphảinóichotabiết."

"Trongmộtgiâyphútngạcnhiênvàkínhsợ,tangẫmnghĩlờituyênbốcủaĐứcvua,"Enishtecủatôinói,rồinherăngcườitinhquáihơntrước,bấtchợtôngcóvẻnhưbiếnthànhmộtngườikhác.

"ĐứcvuaVinhquangcủachúngtaralệnhchotabắttaylàmcuốnsáchcủaNgàicấptốc.Đầuóctaquaycuồngvìvuisướng.Ngàinóithêmrằngnó

phảiđượcchuẩnbịlàmmónquàchoPhápquanVenice,ngườimàtasẽđếnthămlầnnữa.Mộtkhicuốnsáchhoàntất,nósẽlàbiểutượngchosứcmạnhtoànthắngcủaĐứcvuacaocảcủachúngta,trongnămthứmộtngànsauHegira.Ngàiđòitaphảichuẩnbịbảnthảocótrangtrínàytrongbímậthoàntoàn,chủyếuđểchegiấumụcđíchcủanónhưmộtnhànhôliudànhchobọnngườiVenice,nhưngcũngnhằmtránhlàmnhữngganhtỵtrongxưởngcàngthêmtrầmtrọnghơn.Vàtrongtâmtrạngvuisướngtộtđộvàthềgiữbímật,tabắttayvàodựánnày."

--------------------------------

1KaabalàtòanhàbằngđáhìnhkhốivuôngởMeccanơicóTảngđáđenmàtruyềnthốngHồigiáocholàmộtphầncủangôiđềnnguyênthủythờTiêntriAbraham.HònđávàtòanhànàylàtâmđiểmcủacuộchànhhươnghàngnămvềMecca.Năm630Mohammedchopháhủychừng360ngẫutượngđặtquanhtòanhànày.NhưngôngcũngralệnhgiữlạitượngJesusvàĐứcbàMaria.

2Đoạnnàyphảnảnhgiáoluậtcấmthờngẫutượng(hìnhngườinóichung)củaHồigiáo.GiáoluậtnàylýgiảitạisaoTalibanchođạibácbắnvàocáctượngPhậttonhấtthếgiớiởAfghanistan,vànhữngnghềnhưnhiếpảnh,điệnảnh,điêukhắc,chândung...khópháttriểntrongthếgiớiHồigiáo.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương21:TôiLàDượngYêuQuýCủaCháu

Vàthếlàvàosángthứsáuđó,tôibắtđầumôtảcuốnsáchchứachândungĐứcvuađượcvẽtheophongcáchVenice.TôibắtđầubànđềtàinàyvớiSiyahbằngcáchkểlạiviệctôiđãnêuvấnđềnàyvớiĐứcvuanhưthếnàovàtôiđãthuyếtphụcNgàitàitrợchocuốnsáchrasao.MụctiêuthầmkíncủatôilàchoSiyahviếtnhữngcâuchuyệnđượcdựtrùsẽđikèmtheonhữngtranhminhhọa,việcmàtôithậmchícònchưabắtđầu.

V

Tôinóivớinórằngtôiđãhoàntấtphầnlớnnhữngtranhminhhọavàbứccuốicùngcũngsắphoàntất."CómộtbứcvẽThầnchết",tôinói,"vàtabảoLeylek,mộttaytiểuhọathôngminhnhấttrongnhómtiểuhọa,vẽmộtcáicâytượngtrưngchosựthanhbìnhtạivươngquốctrầnthếcủaĐứcvua.CómộtbứcvẽquỷSatanvàmộtconngựađểmangchúngtađixathậtxa.Cómộtconchó,luônranhmavàláulỉnh,vàcũngcómộtđồngvàng...Tacónhữngnhàtiểuhọabậcthầyvẽnhữngthứnàycựcđẹp."tôinóivớiSiyah,"đếnđộdùthấychỉmộtlầnthôicháusẽbiếtngaybàivăntươngứngsẽrasao.Thơcavàhộihọa,ngôntừvàmàusắc,nhữngthứnàylàanhemvớinhau,cháubiếtrõvậymà"

Trongmộtlát,tôicânnhắcliệucónênnóichonóbiếttôicóthểgảcongáitôichonókhông.Liệunóchịusốngvớichúngtôitrongngôinhànàykhông?Tôitựnhủkhôngnênđểsựchúýâncầnvàvẻtrẻconcủanólừaphỉnh.TôibiếtnóđanglênkếhoạchchạytrốnvớiShekurecủatôi.Nhưngtôikhôngcònbiếtdựavàoaikhácđểhoàntấtcuốnsáchcủamình.

Cùngnhautrởvềsaubuổilễcầunguyệnthứsáu,chúngtôibànvề"phầnbóng",điểmcáchtânvĩđạinhấtthểhiệntrongnhữngbứctranhcủacácbậcthầyVenice.Tôinói:"Nếuchúngtacóýđịnhlàmtranhdựavàocáchnhìn

củanhữngkháchbộhànhđangchuyệnphiếmvàquansátthếgiớicủahọ;nghĩalà,nếuchúngtacóýđịnhminhhọatừđườngphố,thìchúngtaphảihọccáchlýgiải-nhưngườiTâyvựclàm-nhữnggìthựcsựphổbiếnnhấtởđó:nhữngcáibóng."

"Ngườitavẽbóngbằngcáchnào?"Siyahhỏi.

Thỉnhthoảng,khicháutôilắngnghe,tôinhậnthấyvẻbồnchồnởnó.NóbắtđầunghịchlọmựcMôngCổmànóđãtặngtôi.Nhiềulần,nócầmlấycâycờilửađểkhơilửatrongbếplò.ThỉnhthoảngtôitưởngtượngrằngnómuốngiángcâycờilửađóvàođầuđểgiếttôivìtôidámđưanghệthuậtminhhọakhỏicáchnhìncủaAllah;bởivìtôicóthểphảnbộiướcmơcủanhữngbậcthầyHeratvàtoànbộtruyềnthốnghộihọacủahọ;bởivìtôiđãlừaĐứcvualàmnhưthế.ĐôikhiSiyahngồiimlặnghồilâumànhìnsâuvàomắttôi.Tôicóthểhìnhdungnóđangnghĩgì:"Tôisẽlànôlệcủaôngchođếnkhitôichiếmđượccongáiông."Cólần,nhưtôiđãlàmkhinócònnhỏ,tôidắtnórasânvàcốgiảithíchchonó,nhưmộtngườicha,vềcâycối,vềánhsángchiếutrêncànhlá,vềtuyếtđangtanvàtạisaongôinhàcóvẻnhỏlạikhichúngtarờixachúng.Nhưngđâylàmộtsailầm:Nóchỉchứngminhrằngmốiquanhệchacontrướcđâycủachúngtôitừlâuđãsụpđổ.BâygiờviệcchịuđựngkiênnhẫnnhữnglờihuênhhoangcủamộtônggiàđiênrồđãthếchỗchosựtòmòthờithơấuvàlòngkhaokháthiểubiếtcủaSiyah.TôichỉlàmộtlãogiàcócôcongáilàđốitượngyêuthươngcủaSiyah.ảnhhưởngvàkinhnghiệmcủanhữngđấtnướcvàthànhphốmàcháutraitôiđãđiquatronghàngchụcnămđãtácđộngmạnhlêntâmhồnnó.Nóđãmệtvớitôi,vàtôithươnghạinó.Vàtôichorằngnógiậndữ,khôngchỉvìmườihainămtrướctôikhôngchonócướiShekure-rốtcuộcthìhồiđókhôngcóchọnlựanàokhác-màcònbởitôimơướcvẽnhữngbứctranhtheophongcáchcóthểviphạmnhữngquytắccủacácbậcthầyHerat.Hơnnữa,bởivìtôicứnóisaysưavềđiềunhảmnhínàyvớilòngtinvữngchắcnhưthế,nêntôihìnhdungtớicáichếtcủatôidướitaynó.

Tuynhiêntôikhôngsợnó;ngượclại,tôicốlàmnósợ.Vìtôitinrằngsợhãithíchhợpchotácphẩmmàtôimuốnnóviết."Nhưtrongnhữngbức

tranhnày,"tôinói,mộtngườiphảicóquyềnđặtchínhmìnhvàotrungtâmthếgiới.MộttrongnhữngtaytiểuhọacủatađãthểhiệnxuấtsắcThầnchếtchota.Nhìnđây."Thếlàtôichonóxemnhữngbứctranhtôiđãbímậtđặtnhữnghọasĩbậcthầyvẽtrongnămrồi.Thoạttiênnóhơirụtrè,thậmchísợhãi.KhinóhiểurằngbứctranhvẽThầnchếtmượnhứngtừnhữngcảnhtươngtựcóthểđượctìmthấytrongnhiềutậpcủabộShahnameh-từcảnhAfrasiyabxửtrảmSiyavushchẳnghạn,hoặccảnhRustemgiếtSuhrabmàkhôngnhậnrađólàcontraimình-nónhanhchóngquantâmđếnvấnđềnày.

TrongsốnhữngbứctranhvẽđámtangcủaĐứcvuaSuleymanquácốcómộtbứctôiđãdùngmàusắctáobạonhưngbuồnbã,kếthợpsựnhạycảmvềbốcụcdongườiTâyvựcgợiravớiviệctạobóngcủariêngtôimàtôithêmvàosauđó.Tôichỉrachiềusâumaquáidotácđộngcủamâyvàchântrờiđemlại.TôinhắcnónhớrằngThầnchếtlàđộcnhất,giốngnhữngbứcchândungcủabọnngoạigiáomàtôitừngthấytreotrongcáclâuđàicủangườiVenice;tấtcảđềukhaokhátđượcthểhiệnmộtcáchkhácbiệt."Họmuốntrởnênkhácbiệtvànổibật,"tôinói,vàhọmuốnđiềunàyvớiniềmđammêđếnđộ,hãynhìnđi,nhìnvàođôimắtcủaThầnchết.HãyxemnhữngngườinàykhôngsợThầnchếtnhưthếnào,màđúnghơnlàmứcđộdữdộingấmngầmtrongnỗiaoướctrởthànhmẫuduynhất,độcđáo,khácthường.Hãynhìnvàotranhminhhọanàyvàviếtmộtcâuchuyệnvềnó.HãydiễntảThầnchết.Giấyvớiviếtđây.Tasẽđưanhữnggìcháuviếtchongườisaochépngay."Nóimlặngnhìnchằmchằmvàobứctranh."Aivẽbứcnàyvậy?"hồilâunóhỏi.

"Kelebek.Anhtacótàinhấttrongnhóm.ThầyOsmanthươngvàđượcanhtakínhnểtrongnhiềunămqua."

"Cháutừngthấynhữngbảnthôhơncủabứctranhvẽconchónàytạiquáncàphêcóngườikểchuyệnhànhnghề",Siyahnói.

"Nhữngngườivẽminhhọacủata,hầuhếthọđềubịràngbuộcvềtinhthầnvớiThầyOsmanvàxưởngvẽ,nênvẫnxemthườngviệclaođộngdành

chocuốnsáchcủata.Nhữngđêmkhihọrờikhỏiđâytavẫnhìnhdunghọhưởngthúvuitầmthườngcủamìnhquanhữngtranhminhhọahọvẽvìtiềnvàchếgiễutatạiquáncàphê.VàaitrongsốhọcóbaogiờquênđượclúcĐứcvuanhờmộthọasĩVenicetrẻ,màNgàiđãmờitừsứquántheođềnghịcủata,vẽchândungcủaNgài.Vềsau,NgàiđãnhờThầyOsmansaolạibứctranhsơndầuđó.BịbuộcphảibắtchướcmộthọasĩVenice,ThầyOsmannghĩtalàthủphạmgâyratròépbuộckhócoinàyvàbứcchândungđángxấuhổnảysinhtừđó,ôngtacólý."

Suốtcảngàytôichonóxemmọibứctranh-trừbứcminhhọacuốicùng,màvìlýdonàođótôichưathểhoàntất.Tôigiụcnóviết.Tôibànluậnvềtínhkhícủanhữngtaytiểuhọa,vàtôiliệtkêtổngsốtiềntôiđãthưởngchohọ.Chúngtôibànvề"luậtphốicảnh"vàvềviệcliệunhữngvậtthểmỗilúcmộtnhỏdầnởbốicảnhnềncủacácbứctranhVenicecóphảilàphạmthượngkhông,vàchúngtôicũngnóivềchuyệncũngcóthểZarifKínhmếnbấthạnhđãbịgiếtvìthamvọngquáđộvàbởingườitaghentỵsựgiàucócủaanhta.

KhiSiyahravềđêmđó,tôitinchắcnósẽtrởlạivàosángmainhưđãhứavànósẽlạilắngnghetôikểnhữngcâuchuyệnvốnsẽtạothànhcuốnsáchcủatôi.Tôilắngnghetiếngbướcchâncủanóxadầnđằngsaucánhcổngmở,cóđiềugìđótrongđêmlạnhdườngnhưkhiếnchotêngiếtngườibồnchồnvàkhôngngủcủatôicònmạnhmẽhơnvàácđộchơncảtôicùngcuốnsáchcủatôi.

Tôiđóngchặtcổnglạisaukhinórakhỏi.Tôiđặtchậuđựngnướcbằnggốmcũmàtôidùngđểtrồngcâyhúngquếchặnsaucánhcổngnhưtôivẫnlàmmỗiđêm.Trướckhidụitắtlửatrongbếpvàđingủ,tôinhìnlênthìthấyShekuremặcáongủtrắnggiốngnhưmộthồnmatrongbóngtối.

"Conhoàntoànchắclàconmuốnlấynóhả?"tôihỏi.

"Không,thưachayêuquý.Conđãquênchuyệncướixinlâurồi.Vảlại,conđãcóchồng."

"Nếuconvẫnmuốncướinó,tasẵnsàngđồngýngaybâygiờ."

"Conkhôngmuốnlấyanhấy."

"Saovậy?"

"Vìđiềuđóngượclạiýcha.Thậtlòng,conkhôngmuốnlấyngườinàomàchakhôngưng."

Ngaykhiấy,tôinhậnthấythantrongbếplòánhlêntrongmắtconbé.Đôimắtconbéđãgià,khôngphảivìđaukhổ,màvìgiậndữ;nhưnggiọngnóicủaconbékhônglộchútgìhỗnláo.

"Siyahrấtyêucon,"tôinóilàmnhuđangtiếtlộmộtbímật.

"Conbiết."

"Nólắngnghetấtcảnhữnggìtanóihômnaykhôngphảivìyêuthíchtranh,màvìnóyêucon."

"Anhấysẽhoàntấtcuốnsáchcủacha,đómớilàđiềuquantrọng."

"Mộtngàynàođóchồngconsẽtrởvề,"tôinói.

"Conkhôngchắctạisao,cólẽđólàsựimlặng,nhưngtốinayconnhậnrõrằngchồngconsẽkhôngbaogiờtrởvề.Nhữnggìconmơthấycóvẻchínhlàsựthật:Hẳnchúngđãgiếtanhấy.Anhấyđãbiếnthànhcátbụitừlâurồi."Nóthìthầmcâucuốivìsợbọntrẻđangngủnghe.Vànónóicâuđóvớimộtthoánggiậndữkỳlạ.

"Nếulỡhọcógiếtta,"tôinói,"thìtamuốnconhoàntấtcuốnsáchmàtađãdồntrọntâmhuyết.Hãythềlàconsẽlàmđi."

"Choconhỏi.Aisẽlàngườihoàntấtcuốnsáchcủacha?"

"Siyah!Concóthểbảođảmrằngnósẽhoàntất."

"Chađãchắcchắnanhấysẽlàm,thưacha",nónói."Chađâucầncon."

"Đồngý,nhưngnónhượngbộvìcon.Nếuhọgiếtta,nócóthểsợkhôngdámlàmtiếp."

"Trongtrườnghợpđó,anhấysẽkhôngthểcướicon,"congáithôngminhcủatôinói,mỉmcười.

Tôimoiđâurachitiếtvềnụcườicủanó?Suốtcuộcnóichuyện,tôichẳngthấygìngoàiánhlửachậpchờntrongđôimắtnó.Chúngtôiđangđứngđốidiệnnhaugiữaphòng.

"Cácconcóliênlạcvớinhau,traochonhaunhữngdấuhiệukhông?"tôihỏi,khôngkìmđượcmình.

"Saochathậmchícóthểnghĩramộtđiềunhưthế?"

Mộtkhoảngimlặngnặngnềkéodài.Cótiếngchósủaxaxa.Tôihơilạnhvàrùngmình.Cănphònggiờtốiquáđếnđộchúngtôikhôngthấyđượcnhaunữa;chúngtôichỉcóthểcảmnhậnsựhiệndiệncủanhau.Bấtngờchúngtôiômnhauvớitấtcảsứcmạnh.Conbébắtđầukhóc,vừakhócvừanóirằngnónhớmẹnó.Tôihônvàvỗđầunó,mùitócnórấtgiốngmùitócmẹnó.

Tôidìuconbévềphòngngủcủanórồiđặtnónằmcạnhhaiđứatrẻđangngủbênnhau.Vàkhitôinghĩngượcvềhaingàyvừaqua,tôichắcchắnrằngShekuređãtraođổithưtừvớiSiyah.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương22:TôiĐuợcGọiLàSiyah

Khitôitrởvềnhàđêmđó,khéoléotránhnébàchủnhà-ngườibắtđầucưxửcứnhưmẹtôi-tôitựnhốtmìnhtrongphòngvànằmtrênnệm,đắmmìnhvàonhữngảomộngvềShekure.

K

HãychophéptôicóđượcniềmvuimôtảnhữngâmthanhtôingheđượctrongnhàcủaEnishte.Tronglầnviếngthămthứhaicủatôisaumườihainăm,nàngkhôngxuấthiện.Tuynhiênnàngđãthànhcôngtrongviệcchotôibiếtsựhiệndiệncủanàngmộtcáchquádiệukỳđếnđộtôichắcchắnnàngđangtheodõitôi,trongkhinàngđánhgiátôinhưmộtngườichồngtươnglai,đồngthờilấyđólàmtiêukhiểnnhưđangchơimộttròchơiluậnlý.Biếtđượcđiềunày,tôicũngtưởngtượngtôiluônnhìnthấynàng.VìvậytôicóthểhiểurõhơnkháiniệmcủaIbnArabirằngtìnhyêulàkhảnănglàmchocáivôhìnhthànhhữuhìnhvàkhaokhátlúcnàocũngcảmthấyđượccáivôhìnhtrongconngườimình.

TôicóthểsuyrarằngShekurekhôngngừngtheodõitôivìtôiđãlắngngheâmthanhtừtrongnhàvànghetiếngsàngỗkêucọtkẹt.Cólúc,tôichắcchắnnàngcùnghaiđứaconđangởphòngkếbên,vốnmởraphòngngoàikiêmhànhlang.Tôicóthểnghetiếngbọntrẻxôđẩyvàcãinhautrongkhimẹchúnghẳnlàcốrahiệubảochúngimlặng,dọachúngbằngnhữngcáinhìnvànhíumày.Cókhitôinghehọthìthầmrấtthiếutựnhiên,khôngphảinhưngườitathìthầmđểtránhkhuấyđộngnhữnglờicầunguyệncủaaiđó,màthìthầmmộtcáchgiảtạo,nhưngườitathìthầmtrướckhinổramộttrậncườidữdội.

Mộtlầnkhác,khiôngngoạicủachúngđanggiảithíchvớitôinhữngđiềukỳdiệucủaánhsángvàbóngtối,ShevketvàOrhanbướcvàophòng,và

vớinhữngcửchỉcẩnthậnrõràngđãđượcdiễntậptrước,bưngmộtkhaycàphêchochúngtôi.Nghithứcnày,vốnphảilàphầnviệccủaHayriye,đãđượcShekuresắpxếpđểchúngquansátđượcngườicóthểsẽtrởthànhchachúng.Vàvìthế,tôikhenShevket:"Cháucóđôimắtđẹpquá."Rồitôilậptứcquaysangemnó,Orhan-tôicảmthấyrằngcóthểnóđangnổimáughentỵ-vànóithêm,"Mắtcháucũngđẹpnữa."Kếđếntôiđặtlênkhaymộtcánhhoacẩmchướngđỏnhạtmàtôinhanhchónglấyratừnhữngnếpgấpáochoàngrồihônmátừngđứa.Sauđótôivẫnnghetiếngcườivàtiếngrúcríchtừbêntrong.

Tôicànglúccàngtòmòmuốnbiếtquacáilỗnàotrêncácbứctường,nhữngcánhcửađóng,haycólẽtrêntrầnnhà,vàtừgócnào,mắtnàngđangnhìntôi.Nhìnchămchúmộtvếtnứt,mộtmấugỗ,haynhữnggìtôicholàmộtcáilỗ,tôitưởngtượngShekuređangđứngphíasau.Bấtchợpcảmthấynghingờmộtđiểmđennọ,vàđểxácđịnhxemnghingờcủatôiđúnghaykhông-dùcónguycơbịEnishtecholàláoxượckhiôngtiếptụcbàithuyếttrìnhvôtậncủamình-tôiđứngdậy.Vẫnlàmravẻmộtmônđồchútâm,hoàntoànbịmêhoặcvàchìmđắmtrongsuynghĩ,đểchứngtỏtôitậptrungcaođộthếnàovàocâuchuyệncủaông,tôibắtđầuđitớiluitrongphòngvớivẻtrầmngâm,trướckhiđếngầnđiểmđenkhảnghitrêntường.

KhikhôngnhìnthấyconmắtcủaShekuredánsaucáimàtôinghĩlàlỗnhìntrộm,tôitrànngậpnỗithấtvọng,vàsauđólàcảmgiáccôđơnkỳlạ,vàcảmgiácbồnchồncủamộtngườikhôngbiếtđitiếpvềđâu.ThỉnhthoảngtôilạicócảmgiácbấtchợtvàmạnhmẽrằngShekuređangtheodõitôi,tôihoàntoàntinchắcmìnhđangtrongtầmnhìncủanàng,đếnđộtôibắtđầulàmđiệubộgiốngnhưmộtngườiđangcốchứngtỏanhtathôngminhhơn,mạnhmẽhơn,thậmchígiỏigianghơnthựcchấtanhtacóđểgâyấntượngchongườiphụnữanhtayêu.SauđótôinghĩđếnviệcShekurevàcácconnàngđangsosánhtôivớichồngnàng-ngườichamấttíchcủabọntrẻ-trướckhiđầuóctôitậptrunglạivàotayminhhọaVenicenổitiếngnàođómàlúcấyEnishtecủatôiđangtôthêmnéttriếtlývàochonhữngkỹthuậthộihọacủahắn.TôiướcaođượcgiốngnhữnghọasĩmớinổitiếngchỉvìShekuređãnghechanàngnóiquánhiềuvềhọ,nhữngtayminhhọatạođượctêntuổi

khôngphảibằngviệcchịunỗiđautửvìđạotrongcácxàlimnhưnhữngvịthánh,haybằngviệcchémđầuquânđịchvớimộtcánhtaymạnhmẽvàmộtthanhmãtấubénngótnhưngườichồngvắngmặtđóđãlàm,mànhờmộtbảnthảomàhọsaochéphoặcmộttranghọđãtrangtrí.Tôigắnghếtsứchìnhdungnhữngbứctranhlộnglẫymànhữngnhàminhhọanổitiếngđãtạora,nhữngkẻmà,theonhưEnishtecủatôigiảithích,đượctruyềncảmhứngbởisứcmạnhcủasựtốiđenhữuhìnhcủanóvàsựhuyềnbícủathếgiới.Tôicốhếtsứchìnhdungchúng-nhữngkiệttácmàEnishtecủatôiđãthấyvàhiệnđangcốmôtảchomộtngườivốnchưatừngthấychúng-đếnđộcuốicùng,khitrítưởngtượngcủatôichẳnggiúpgìđược,tôichỉcàngbuồnnảnhơn,càngthấymìnhbémọnhơn.

TôinhìnlênthìpháthiệnrằngShevketlạiđếntrướcmặttôi.Nótiếnđếnchỗtôimộtcáchdứtkhoát,vàtôichorằng-nhưphongtụcđốivớimộtbétrailớnnhấttrongnhữngbộtộcẲRậpnàođóởTransoxianavànhữngbộlạcCircassianthuộcvùngnúiCaucasus-thằngbésẽkhôngchỉhôntaykháchlúckháchmớiđếnthămmàcảkhingườikháchravềnữa.Bịbấtngờ,tôiđãgiơtayrachonóhôn:Ngaylúcđó,từđâuđókhôngxa,tôinghetiếngcườicủanàng.Nàngđangcườitôichăng?Tôibốirốivàđểcứuvãntìnhhình,tôinắmlấyShevketmàhônlênhaimánónhưthểphongtụcmuốntôilàmthế.SauđótôimỉmcườivớiEnishtecủatôinhưđểxinlỗivìđãcắtngangôngvàđểcamđoanvớiôngrằngtôikhôngcóývôlễ,trongkhicẩnthậnkéođứabélạigầnđểkiểmtraxemnócómanghươngthơmcủamẹnókhông.Đếnlúctôihiểurằngthằngbéđãđặtvàotaytôimộtmẩugiấyxếpnhỏthìnóđãquaylưngđiratớigầncửarồi.

Tôigiữchặtmẩugiấytrongnắmtaynhưmộtbáuvật.VàkhihiểurarằngđâylàláthưcủaShekure,tôikhôngthểnénđượcnụcườingốcnghếchvớiEnishtecủatôivìquásungsướng.

ChứngcứnàychưađủchothấyrằngShekuređắmđuốikhaokháttôisao?Bấtchợttôitưởngtượngcảnhchúngtôiđangđiêncuồnglàmtìnhvớinhau.Tôitintưởngquásâuxarằnghìnhảnhkhótinmàtôivừatưởngtượngrađósẽsớmxảyrađếnđộcáigiốngđànôngcủatôibắtđầutrỗidậymột

cáchkhôngđúnglúc-ngaytrướcmặtEnishtecủatôi.Shekurecóchứngkiếnchuyệnnàykhông?TôichútâmvàonhữnggìEnishtecủatôigiảithíchđểchuyểnhướngsựtậptrungcủatôi.

Hồilâusau,khiEnishtecủatôisắpchotôixemmộttấmbảnthảođãminhhọatừcuốnsáchcủaông,tôikínđáomởláthưra,nóbaymùihoakimngân,chỉđểpháthiệnralànànghoàntoànkhôngviếtgìcả.Tôikhôngthểtinvàomắtmình,vàbấtgiáccứlậtqualậtlạiđểxemxétláthư.

"Mộtcáicửasổ,"Enishtecủatôinói."Việcsửdụngnhữngkỹthuậtphốicảnhgiốngnhưviệcquansátthếgiớitừmộtôcửasổ-cháuđangcầmgìđó?"

"Chẳngcógìcả,thưaEnishteKínhmến,"tôinói.Khiôngquayđi,tôiđưamẩugiấygấpđólênmũimàhítsâumùihươngcủanó.

Saubữaănchiều,vìkhôngmuốndùngbôcủaEnishte,tôixinlỗivàbướcranhàvệsinhngoàisân.Trờilạnhcắtda.TôivừalẹlànggiảiquyếtxongmốibậntâmcủatôimàkhôngđểmôngbịlạnhcóngthìthấyShevketbẽnlẽnvàlặnglẽxuấthiệntrướcmặttôi,cảnđườngtôinhưmộttêncướp.Haitaynóbưngcáibôđầynhócvàbốckhóicủaôngngoạinó.Nóbướcvàonhàxísautôirồiđổbô.Nóbướcravàvừadáncặpmắtxinhđẹpcủanóvàomắttôivừaphùngmá,tayvẫngiữchặtcáibôkhông.

"Chúthấyconmèochếtbaogiờchưa?"nóhỏi.Mũinógiốnghệtmũimẹnó.Nàngcóquansátchúngtôikhông?Tôinhìnquanh.Nhữngtấmrèmcửasổtrêntầnghai,nơitôilầnđầuthấylạiShekuresaunhiềunăm,đãđóngkín.

"Không."

"ĐểcháuchỉchochúconmèochếttrongnhàcủaNgườiDoTháibịtreocổnghe?"

Nóbướcrađườngmàkhôngchờtôitrảlời.Tôitheonó.Chúngtôiđi

bốnnămmươibướcdọctheoconđườnglầylộivàlạnhgiá,trướckhibướcvàokhuvườnhoangphế.Ởđâybốcmùilámụcvàẩm,phảngphấtmùimốc.Vớisựtựtincủamộtđứatrẻbiếtrõnơinày,bướctừngbướcnhịpnhàng,vữngchắc,nóđiquacửamộtngôinhàmàuvàng,nằmngaytrướcmặtchúngtôi,khuấtsaucâyvảủrũvàhàngcâyhạnhđào.Ngôinhàtrốngtrơn,nhưngnókhôvàấm,nhưthểcóaiđangsốngởđó.

"Nhànàycủaaivậy?"tôihỏi.

"MấyngườiDoThái.Khiôngchồngchết,vợconôngtađếnkhuDoTháicạnhbếncảngtráicây.HọnhờEstherngườibánquầnáoraobánnhà."

Nóbướcvàogócphòngvàquayra."Conmèomấttiêurồi,"nónói.

"Conmèochếtthìđiđâu?"

"Ôngngoạinóingườichếtđilangthang."

"Khôngphảichínhngườichết,"tôinói."Màlinhhồncủahọmớilangthang."

"Saochúbiết?"nóhỏi.Nóđanggiữchặtcáibôsátđùivớivẻhếtsứcnghiêmtrang.

"Chỉbiếtvậythôi.Bộcháuhayđếnđâylắmhả?"

"MẹcháuđếnđâyvớiEsther.Ngườichếtsốnglại,dướimồngoilên,đếnđâyvàobanđêm,nhưngcháukhôngsợchỗnày.Chúcógiếtaichưa?"

"Có."

"Mấyngười?"

"Khôngnhiều.Hai."

"Bằnggươmhả?"

"Bằnggươm."

"Hồnhọcóđilangthangkhông?"

"Chúkhôngbiết.Theosáchnóithìhọphảilangthang."

"ChúHasancómộtthanhgươmđỏ.Nóbénđếnđộcắtđứttaychúnếuchúđụngvào.Chúấycòncómộtcondaogămcócánnạmngọc.Chúcóphảilàngườigiếtchacháukhông?"

Tôigậtđầuchẳngnói"phải"màcũngchẳngnói"không."."Saocháubiếtchacháuchếtrồi?"

"Mẹcháunóivậyhômqua.Chakhôngvềnữa.Mẹthấychatrongmơ."

Nếucócơhội,chúngtaquyếtđịnhsẽlàm,nhândanhmộtmụcđíchlớnlaohơnbấtcứđiềukhủngkhiếpnàomàchúngtađãchuẩnbịlàmvìnhữnglợilộckhốnkhổcủariêngmình,vìnỗithèmkhátcháybỏngtrongtahoặcvìtìnhyêulàmtannáttimta;vàvìthế,mộtlầnnữatôiquyếtđịnhtrởthànhchacủabọntrẻbịbỏrơinày,và,khitrởvàonhà,tôilắngngheôngngoạicủaShevketmộtcáchchămchúhơnkhiôngmôtảcuốnsáchmàtôiphảihoàntấtlờivănvànhữngtranhminhhọacủanó.

HãyđểtôibắtđầubằngnhữngtranhminhhọamàEnishtecủatôiđãchotôixem,chẳnghạnnhưconngựa.Trêntrangnàykhôngcónhữnghìnhngười,vàquanhchỗconngựahoàntoànđểtrống;tuynhiên,tôikhôngthểnóinóđơngiảnvàthuầntúychỉlàbứctranhvẽconngựa.Phải,conngựaởđó,nhưngrõràngkỵsĩđãbướcsangmộtbên,hoặcaimàbiết,cólẽanhtasắphiệnratừđàngsaumộtbụicâyđượcvẽtheophongcáchKazvin.Điềunàylậptứclộrõtừchiếcyêntrênlưngngựa,vốnmangnhữngdấuhiệuvàvậttrangđiểmcủagiớiquýtộc:cólẽmộtngườivớithanhgươmlămlămtrêntaysắpxuấthiệnbêncạnhconngựa.

RõrànglàEnishtecủatôiđãđặtvẽconngựanàytừmộtnhàminhhọabậcthầy,ngườimàôngđãbímậttriệuđếntừxưởngvẽ.Bởinhàminhhọa

này,đếnvàobanđêm,chỉcóthểvẽmộtconngựa-vốnđãănsâuvàođầuanhtanhưmộtbảnkhắckẽm-nếunhưnólàsựmởrộngcủacâuchuyện,thìanhtasẽbắtđầuvẽtheochínhcáchđó:theotrínhớ.Khianhtavẽconngựa,màanhtađãthấyhàngngànlầntrongcáccảnhyêuđươngvàchiếntranh,thìEnishtecủatôi,khởihứngtừnhữngphươngphápcủacácbậcthầyVenice,chắcchắnđãchỉdẫnnhàminhhọanày;chẳnghạn,cóthểôngđãnói,"Hãyquêntaykỵsĩđi,màvẽmộtcáicâyởđó.Nhưngvẽnóởhậucảnh,theotỉlệnhỏhơn."

Nhàminhhọa,ngườiđếnvàobanđêm,sẽngồitrướcbànlàmviệccùngEnishtecủatôi,hămhởvẽbênánhnếnmộtbứctranhkỳcục,phiquyước,khônggiốngbấtkỳcảnhbìnhthườngnàomàanhtaquenthuộcvànhớtrongđầu.DĩnhiênEnishtecủatôitrảcônganhtahậuhĩchomỗibứcvẽ,nhưngthựctìnhthìphươngphápvẽlạkỳnàycũngcónhữnghấpdẫncủanó.Tuynhiên,nhưvớiEnishtecủatôi,saumộtthờigian,nhàminhhọanàykhôngcònxácđịnhđượcbứcminhhọasẽnângcaovàhoànchỉnhchocâuchuyệnnào.NhữnggìEnishtecủatôimongđợiởtôilàtôisẽxemxétnhữngtranhminhhọađượcvẽtheokiểunửaBaTư,nửaVenicevàviếtmộtcâuchuyệnphùhợpđikèmtheochúngởtrangđốidiện.NếutôimuốncóđượcShekure,dứtkhoáttôiphảiviếtnhữngchuyệnnày,nhưngtấtcảnhữnggìnảyratrongđầutôilànhữngcâuchuyệnmàngườikểchuyệnđãkểtạiquáncàphê.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương23:TôiSẽĐượcGọiLàMộtKẻSátNhân

Tíchtắc,chiếcđồnghồlêndâycótcủatôibáochotôibiếttrờiđãtối.Hiệubáogiờcầukinhchưagiónglên.nhưngtôiđãđốtnếnđặtbêncạnhbànlàmviệccủatôitừlâurồi.Tôinhanhchónghoànthànhbứctranhvẽmộtconnghiệnthuốcphiệntheotrínhớ,saukhinhúngcâybútsậyvàolọmựcđenHasanPasharồiquẹtnólêntờgiấyđượcphếtkeovàđánhbóngkỹlưỡng,thìtôinghetiếngnóigọitôirađườngnhưnóvẫngọihàngđêm.Tôicưỡnglại.Tôiđãquyếttâmkhôngđimàởnhàlàmviệc,thậmchícólúctôicònđóngđinhchặncửalại.

T

CuốnsáchtôiđanggấprúthoàntấtlàdomộtngườiArmeniađặtlàm,ngườinàyđãtừtậnGalatatìmđếnđây,gõcửanhàtôisángnaytrướckhimọingườithứcgiấc.Ngườinày,làmnghềphiêndịchvàdẫnđường,dùnóilắp,đãlùngkiếmtôimỗikhicómộtdukháchTâyvựchayVenicemuốncómột"cuốnsáchtrangphục"vàlôitôivàomộtcuộcmặccảquyếtliệt.Sánghômđó,saukhiđãthỏathuậnmộtcuốnsáchtrangphụcchấtlượngthấpvớigiáhaimươiđồngbạc,tôitiếnhànhminhhọamộtmạchđộchụcngườiIstanbulvàokhoảnggiờcầukinhtối,đặcbiệtchúýđếnchitiếtởquầnáogiàydépcủahọ.

TôivẽmộtThượngthưtôngiáovụ,mộtphukhuânváctrongcungđiện,mộtnhàthuyếtgiáo,mộtlínhbộbinh,mộtnhàkhổtumộtlínhkỵbinh,mộtquantòa,mộtngườibángan,mộtđaophủ-tranhvẽđaophủđanghànhhìnhbánrấtchạy-mộtkẻănmày,mộtphụnữđangđivềnhàtắmhơi,vàmộtngườinghiệnthuốcphiện.Tôiđãlàmnhiềusáchloạinàyđểkiếmthêmvàiđồngbạcđếnđộtôibắtđầubịaranhữngtròchơichomìnhđểchốnglạicơnbuồnchántrongkhivẽ;chẳnghạnnhưtôibuộcmìnhphảivẽmộtquantòamàkhôngnhấcbútlênkhỏimặtgiấyhoặcnhắmmắtmàvẽgãănmày.

Mọitêncướp,nhàthơvànhữngngườiluônbuồnphiềnđềubiếtrằngkhicóhiệulệnhcầukinhtốithìnhữngâmhồnvàmaquỷtronghọsẽcànglúccàngkíchđộngvànổiloạn,chúngđồngthanhthúcgiục:"Ra!Rangoài".Tiếngnóinộitạibấtanđóyêucầu,"Hãytìmngườibầubạn,tìmbóngtốikhổnãovànhụcnhã."Tôiđãdànhthờigianxoadịunhữngâmhồnvàmaquỷnày.Tôiđãvẽnhữngbứctranh,mànhiềungườixemnhưphépthầndiệuhiệnratừtaytôi,vớisựgiúpđỡcủanhữngácthầnnày.Nhưngsuốtbảyngàynaycứsauhoànghôn,từkhitôigiếttêntồitệđó,tôikhôngcònkiểmsoátđượcnhữngâmhồnvàmaquỷtrongtôinữa.Chúngnổigiậndữdộiđếnđộtôiphảitựnhủcóthểchúngsẽbìnhtĩnhlạinếutôirangoàimộtlát.

Saukhinóithế,tôinhậnramìnhlangthangsuốtđêmmàkhôngbiếtbằngcáchnào,cũngnhưmọikhi.Tôibướcnhanh,quanhữngconđườngtuyếtphủ,nhữnglốiđilầylội,nhữngcondốcđóngbăngvànhữngvỉahèvắngngắtnhưthểtôisẽkhôngbaogiờdừnglại.Trongkhitôivàobóngtốicủađêm,vàonhữngnơixaxôinhấtvàhoangvắngnhấtcủathànhphố,tôidầnbỏlinhhồnmìnhlạiphíasauvàđidọctheonhữngconphốhẹp,tiếngbướcchântôidộivàonhữngbứctườngđácủaquánrượu,trườnghọcvàthánhđường,vànỗisợcủatôigiảmxuống.

Đôichântôitựýđưatôiđếnnhữngconđườnghoangphếcủakhunàyởngoạiôthànhphố,nơitôiđếnmỗiđêmvàlànơimàngaycảmaquỷvàâmhồncũngrùngmìnhkhiđiqua.TôinghenóirằngnửasốdântrongvùngnàyđãchếttrongnhữngcuộcchiếntranhvớiBaTư,cònsốcònlạiđãbỏđi,chorằngkhunàymangđiềmgở.Nhưngtôikhôngtinđiềudịđoannhưthế.BikịchduynhấtxảyđếnchonơitốtđẹpnàydonhữngcuộcchiếntranhSafavidlàviệcđóngcửanhàkhổtupháiKalendericáchnaybốnmươinămvìnóbịnghilàchứachấpquânthù.

Tôilangthangđằngsaumấybụidâutằmvànhữngcâynguyệtquế,vốntỏahươngthơmdễchịungaycảtrongthờitiếtlạnhlẽonhấtvàvớitínhkhíbốcđồngthườnglệcủamình,tôidựngngayngắnlạinhữngtấmvánốptườngnằmgiữaốngkhóiđãsụpvàcủasổvớinhữnglớprèmhưnát.Tôi

bướcvàovàhítvàophổimùinhangvàmùimốccònvươngvấthàngtrămnăm.Tôicảmthấyquáhạnhphúckhiởđâyđếnđộtôinghĩmìnhsắpkhóc.

NếutôichưanóithếthìtôimuốnnóirằngtôichẳngsợgìngoàiđấngAllah,vàsựtrừngphạttrongthếgiớinàytheotôichẳngcónghĩalýgì.ĐiềutôisợlàđủloạigiàyvòmànhữngkẻgiếtngườinhưtôisẽphảichịuđựngtrongNgàyphánxétnhưđượcmôtảrõràngtrongkinhKoranVinhquang,ởchươngAl-Furqan(1chẳnghạn.Trongnhữngcổthư,màtôihiếmkhicầmđến,mỗikhitôithấyhìnhảnhvềsựtrừngphạtnàytrongmọisắctháivàsựácliệtcủanó,gợinhớlạinhữngcảnhđơngiản,hợpvớitrẻcon,nhưngrấtkhủngkhiếpvềHỏangụcdocácnhàtiểuhọaẲRậpcổminhhọatrênnhữngtấmdadê,hoặc,vìbấtkỳlýdogìnhữngcảnhtratấncủamaquỷdocáchọasĩbậcthầyMôngCổvàTrungHoavẽ,tôikhôngthểkhôngvẽnhữnghìnhảnhtươngtựnàyvàlưuýđếntínhlôgiccủanó:"CâuthứbamươibacủachươngAl-Isra2nóilênđiềugì?Chẳngphảinónóirằngnếukhôngcólýdobiệnminh,ngườitakhôngđượcphéplấyđisinhmạngngườikhácmàviệcgiếtkẻđóbịThượngđếngăncấmsao?"Vậythìđây:tênđêtiệnmàtôichoxuốngĐịangụckhôngphảilàmộttínhữu,vốnlàloạingườimàThượngđếcấmgiết,ngoàira,tôicólýdorấtchínhđángđểđậpnátsọhắn.

Tênnàyđãvucáobọnchúngtôi,nhữngngườiđangthựchiệncuốnsáchdoĐứcvuabímậtralệnh.Nếutôikhônglàmhắncâmmồm,hắnsẽtốcáoEnishteKínhmến,tấtcảnhàtiểuhọavàcảThầyOsmanlànhữngkẻvôthần,đểchonhữngmônđệđiêncuồngcủaHojaxứErzurumxửlýhọ.Nếuaiđóthànhcôngtrongviệcphaotinrằngcácnhàtiểuhọađanglàmchuyệnbángbổ,thìnhữngmônđệErzurumnày-nhữngkẻđangtìmbấtkỳcớnàođểsửdụngsứcmạnhcủahọ-sẽkhôngchỉhàilòngvớiviệcgiếtchếtnhữngnhàtiểuhọabậcthầynày,màhọcònpháhủytoànbộxưởngvẽvàĐứcvuasẽkhôngdámlàmbấtcứđiềugìngoàiviệcimlặngnhìn.

Nhưtôivẫnlàmmỗilầnđếnđây,tôilaudọnsạchsẽbằngcâychổivàmiếnggiẻlaumàtôiđãgiấutrongmộtgóc.Khilaudọn,tôithấyphấnchấnvàlạicảmthấymìnhnhưmộtđầytớđầytráchnhiệmcủađấngAllah.Để

Ngườikhôngtướcđicảmgiácsungsướngtộtcùngnàycủatôi,tôicầunguyệnhồilâu.Cáilạnh,vốnđủgaygắtđểbiếnmộtbãiphâncáothànhmộtcụcđồng,thấmvàotậnxương.Tôibắtđầucảmthấycơnđaudữdộiđóởđáycổhọng.Tôibướcrangoài.

Ngaysauđó,cũngtrongtâmtrạngkỳlạđó,tôinhậnthấymìnhđangởmộtnơihoàntoànkhác.Tôikhôngbiếtnhữnggìđãxảyra,nhữnggìtôiđãnghĩkhiđitừkhuhoangphếcủangôinhàkhổtutớiđây.Tôikhôngbiếtbằngcáchnàotôiđếnđượcnhữngconđườngtrồngđầycâybáchnày.

Dùtôilangthangnhiềutớiđâu,mộtýnghĩquấyrầydaidẳngcũngkhôngchịurờikhỏitôi,nógặmnhấmtôinhưmộtconsâu.Cólẽnếunóiravớicácvị,tôisẽthấynhẹgánh:"Hãygọihắnlàmộtkẻvukhốngđêtiện"hay"ZarifKínhmếntộinghiệp"-cáchnàocũngnhưnhau-ngaytrướckhitaythợmạvàngđórờikhỏithếgiớinày,hắnđãđưaranhữnglờibuộctộimạnhmẽnhắmvàoEnishtecủachúngtôi,nhưngkhihắnthấytôikhôngbịtácđộngbởituyênbốcủahắnrằngEnishteKínhmếnđãsửdụngnhữngkỹthuậtphốicảnhcủabọnngoạigiáo,tênđêtiệnđóđãtiếtlộnhưsau:"Cómộtbứctranhcuốicùng.Trongbứctranhđó,Enishtebángbổmọithứchúngtatinvào.Nhữnggìôngtalàmkhôngcònlàmộtsựxúcphạmđạogiáonữa,màlàsựbángbổthuầntúy."Hơnnữa,batuầnsaulờibuộctộicủatênvôlạiđó,EnishteKínhmếnđãthựcsựyêucầutôiminhhọamộtsốthứkhôngliênquan,nhưmộtconngựa,mộtđồngtiềnvàThầnchếtởnhữngchỗngẫunhiêntrênmộttranggiấyvàtheonhữngtỉlệkhôngnhấtquánmộtcáchkỳcục;thựctếnólànhữnggìngườitathườngthấyởmộtbứctranhTâyvực.EnishteluônbỏcôngchekínphầnđượckẻdòngcủatranggiấymàôngtamuốntôiminhhọacũngnhưnhữngchỗmàZarifKínhmếnxấusốđãmạvàng,nhưthểôngtamuốngiấumộtđiềugìđókhôngchotôivànhữngnhàtiểuhọakhácbiết.

TôimuốnhỏiEnishteôngđangvẽcáigìtrongbứctranhlớncuốicùngđó,nhưngcónhiềuđiềungăntôilại.Nếutôihỏi,dĩnhiênôngtasẽnghingờtôigiếtZarifKínhmếnvàsẽchomọingườibiếtmốinghingờcủaôngta.Nhưngcómộtđiềugìkháccũnglàmtôibốirối.Nếutôihỏi,ôngtacóthể

tuyênbốrằngZarifKínhmếnthựcsựchínhđángkhicónhữngniềmtinnhưvậy.Đôikhitôitựnhủmìnhphảihỏiôngta,vờnhưsựnghingờnàykhôngphảilàtừZarifKínhmếntruyềnsangtôi,màđơngiảnlàdotôitựnghĩra.Cuốicùngchẳngcócáchnàothuậnlợicả.

Chântôi,vốnluônnhanhhơnđầutôi,đãtựýđưatôiđếnconđườngquanhàcủaEnishteKínhmến.Tôinấptrongmộtchỗkín,cốhếtsứcquansátngôinhàấymộtlúclâutrongđêmtối.Tôitheodõihồilâu:Ẩnsauđámcâylálàngôinhàbềthếhaitầngvàtrôngkỳcụccủamộtkẻgiàucó!TôikhôngxácđịnhđượcphòngcủaShekurenằmởménào.NhưtrongmộtsốbứctranhđượclàmởTabrizdướithờivuaTahmasp,tôihìnhdungngôinhàtheothiếtdiện-nhưthểnóbịmộtcondaocắtlàmđôi-vàtôicốvẽratrongtâmtríxemmìnhsẽthấyShekureởđâu,đàngsaulớpcửarèmnào.

Cửamở,tôithấySiyahrờingôinhàtrongđêmtối.Enishteđứngsaucổngnhìntheoanhtatrànđầythươngmếntronggiâyláttrướckhiđóngcổng.

Ngaycảtâmtrítôi,vốntrôitheonhữngtưởngtượngngungốc,nhanhchóng,vàđầyđaukhổ,cũngrútrađượcbakếtluậndựatrênnhữnggìtôiđãthấy:

Một:VìSiyahíttốnkémhơnvàítnguyhiểmhơn,nênEnishtesẽnhờanhtahoàntấtcuốnsáchcủachúngtôi.

Hai:NàngShekurexinhđẹpsẽcướiSiyah.

Ba:NhữnggìZarifKínhmếnbấthạnhđãnóilàsựthật,vànhưthế,việctôigiếtanhtalàvôích.

Trongnhữngtìnhhuốngnhưthếnày,ngaykhitríóctànnhẫncủachúngtarútrakếtluậncayđắngmàtráitimtaphảnđối,thìtoànbộcơthểsẽnổidậychốnglạiđầuóc.Thoạttiên,nửatríóccủatôiphảnđốidữdộikếtluậnthứba,vốnchothấytôichẳnglàgìngoàikẻsátnhânđángtởmnhất.Haichântôi,mộtlầnnữa,hànhđộngnhanhhơnvàhợplýhơnđầutôiđãđưatôi

đuổisáttheoSiyahKínhmến.

Chúngtôiđiquamấyconđườngnhỏ,khiđótôinghĩhạsátanhta,kẻđangmãnnguyệnvàtựtinđiphíatrướctôikiathìthậtquádễvàmộttộiácnhưthếsẽcứutôikhỏiphảiđốimặtvớihaikếtluậnkhóchịumàtôivừanghĩrađếnthếnào.Hơnnữa,tôihẳnđãkhôngđậpbểđầuZarifKínhmếnmàchẳngcólýdogì.

Bâygiờnếutôichạybaytớitrướctámhaymườibước,đuổikịpSiyahvàgiángmộtcúthậtlựcvàođầuanhta,mọithứsẽdiễnranhưthườnglệ.EnishteKínhmếnsẽmờitôiđếnđểhoàntấtcuốnsách.Nhưngtrongkhiđókhíacạnhtrungthực(Sựtrungthựclàgìnếukhôngphảilàsợhãi?)vàthậntrọnghơncủatôitiếptụcnóivớitôirằngtênquáivậtmàtôiđãgiếtvànémxuốnggiếngthậtsựlàmộtkẻvukhống.Vànếuđúngvậythìtôiđãkhônggiếthắnmộtcáchvôích,vàEnishte,dokhôngcònbấtcứđiềugìđểchegiấuvềcuốnsáchôngđanglàm,hầunhưchắcchắnsẽmờitôitrởlạinhàông.

TuynhiêntrongkhitheodõiSiyahđangđiphíatrước,tôibiếthầunhưchắcchắnrằngkhôngđiềunàotrongsốnàysẽxảyra.Tấtcảchỉlàảotưởng.SiyahKínhmếncógiáhơntôi.Chuyệnnàyvẫnxảyđếnvớitấtcảchúngta:Phảnứngtrướctìnhtrạngquáhợpluậnlý,chúngtasẽnuôidưỡngnhữngtưởngtượngtrongnhiềutuầnvànhiềunămliêntục,thếrồimộtngàykia,chúngtasẽthấymộtđiềugìđó,mộtgươngmặt,mộtbộquầnáo,mộtconngườihạnhphúc,vàbấtchợtnhậnrarằngnhữnggiấcmơcủamìnhsẽkhôngbaogiờtrởthànhhiệnthực;nhưthế,chúngtasẽđếnchỗhiểurằngmộtthiếunữnàođósẽkhôngbaogiờđượcphépcướichúngtahoặcchúngtasẽkhôngbaogiờđạtđượcmộtthànhquảnhưthếtrongcuộcsống.

Tôinhìntheođôivai,cáiđầuvàcổnhấpnhôcủaSiyah-mộtkiểuđikhóchịukỳcục,nhưthểmỗibướcđicủaanhtalàmộtmónquàchothếgiới-vớisựcămghétsâusắcvốncuộntrònmộtcáchdễchịuquanhtimtôi.NhữngngườinhưSiyah,khôngbịnhữngdằnvặtcủalươngtâmvàvớitươnglaihứahẹntrướcmặthọ,vẫnchorằngtoànbộthếgiớinàylànhàcủahọ;họmởmọicánhcửagiốngnhưvịvuabướcvàochuồngngựariêngcủa

ôngtavàlậptứccoithườngnhữngaitrongchúngtađangrúmmìnhtrongđó.Niềmthôithúcmuốnnhặtmộthònđárồichạyđếnsaulưnganhrahầunhưquámạnhmẽđếnđộkhócưỡnglại.

Chúngtôilàhaingườiđànôngcùngyêumộtphụnữ;anhtađangđiphíatrướctôivàhoàntoànkhôngbiếtsựhiệndiệncủatôikhichúngtôiđiquanhữngconđườngngoằnngoèoquanhcocủaIstanbul,lêndốcrồixuốngdốc,chúngtôiđigiốngnhưnhữnghuynhđệquanhữngconđườngvắngvẻchỉcònnhữngbầychóhoangcắnlộn,điquanhữngđốngđổnátsauhỏahoạnnơinhữngâmhồnlảngvảng,cáckhoảnhsânthánhđườngnơicácthiênthầnnằmngủtrênmáivòm,bêncạnhhàngbáchđangrìrầmvớinhữnglinhhồnngườichết,vượtquabờràocủanhữngnghĩatrangtuyếtphủđầyhồnma,rakhỏitầmnhìncủabọncướpđangsiếtcổnhữngnạnnhâncủachúng,điquanhữngcửahàng,chuồngngựa,việnkhổtu,nhữngxưởnglàmnến,xưởngthuộcdavànhữngbứctườngđávôtận;vàkhichúngtôiđếngầnnhauhơn,tôicảmthấytôikhônghềđitheoanhta,màcóvẻnhưtôiđangbắtchướcanhta.

--------------------------------

1Al-Furqan:Tiêuchuẩn.

2Al-Isra:Hànhtrìnhtrongđêm.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương24:TôiLàThầnChết

TôilàThầnchết,cácngườithấyrõđấy,nhưngcácngườikhôngcầnphảisợ,tôichỉlàmộtbứcminhhọamàthôi.Hãycứnhưvậy,tôithấyđượcnỗikinhhãitrongmắtcácngười.Dùcácngườibiếtrấtrõrằngtôikhôngcóthực-giốngnhưbọntrẻđangđắmmìnhvàomộttròchơi-cácngườivẫnbịchìmtrongnỗikinhhoàng,nhưthểcácngườithậtsựthấychínhThầnchếtvậy.Điềunàylàmtôivui.Khinhìntôi,cácngườicócảmgiácrằngcácngườisẽlàmvấybẩnchínhmìnhvìsợhãikhigiâyphútcuốicùngkhôngthểtránhkhỏiđóđếnvớicácngười.Đâykhôngphảinóiđùađâu.

T

KhiđốimặtThầnchết,ngườitamấtkiểmsoátnhữngchứcnăngthânthểhọ-nhấtlànhữngngườiđượctiếnglàdũngcảm.Vìlýdonày,nhữngchiếntrườngđầyxácchếtmàcácngườivẽhàngngànlầnkhôngcómùimáu,thuốcsúngvàáogiápnónghổinhưtathườngnghĩ,màchỉcócứtvàthịtthốirữa.

TôibiếtđâylàlầnđầucácngườithấymộtbứctranhvẽThầnchết.

Cáchnaymộtnăm,mộtônggiàcao,gầy,bíẩnđãmờiđếnnhàmìnhmộtnhàtiểuhọatrẻ,ngườisauđósẽminhhọatôi.Trongphònglàmviệctranhtốitranhsángcủangôinhàhaitầng,ônggiàdọnchobậcthầytrẻtuổinàymộttáchcàphêtẩmhổpháchtuyệtvời,vốnlàmđầuócchàngtrẻtuổinàysảngkhoái.Kếđến,trongcănphòngtốicócửamàuxanhđó,ônggiàđãkíchđộngchàngtiểuhọatrẻbằngviệckhoethứgiấytuyệtđẹptừHindustan,nhữngchiếccọlàmbằnglôngsóc,nhiềutấmvànglákhácnhau,đủloạibútsậyvànhữngdaochuốtbútcócánsanhô,chứngtỏrằngôngtacóthểtrảcônghậuhĩ.

"BâygiờhãyvẽThầnchếtchota,"ônggiànói.

"TôikhôngthểvẽThầnchếtnếuchưamộtlầntrongđờithấyđượcmộtbứctranhThầnchết,"nhàtiểuhọatàihoa,kẻmàngaysauđósẽvẽbứctranhnày,liềnnói.

"Đâuphảilúcnàoanhcũngphảithấymộtbứcminhhọavềmộtthứnàođóthìmớivẽlạiđược,"ônggiàlịchthiệpvànhiệttìnhkiaphảnđối.

"Phải,cólẽkhông,"nhàtiểuhọabậcthầynói."Nhưngnếumuốnbứctranhđóđượchoànhảo,theocáchnhữngbậcthầyngàyxưađãlàm,thìnóphảiđượcvẽhàngngànlầntrướckhitôithửvẽnó.Chodùnhàtiểuhọacótàihoađếnđâuđinữa,thìkhilầnđầutiênvẽmộtvậtnàođó,anhtasẽthểhiệnnónhưmộtthợhọcviệc,màtôithìkhôngbaogiờlàmđượcnhưvậy.TôikhôngthểdẹptàihoacủatôisangmộtbênkhiminhhọaThầnchết;điềunàytươngđươngvớiviệctựsát."

"Mộtcáichếtnhưthếcóthểkhiếnanhtiếpcậnđềtài,"ônggiàchâmbiếm.

"Khôngphảikinhnghiệmvềmộtchủđềmớilàmchochúngtôitrởthànhnhữngbậcthầy,chuyệntrảinghiệmkhônghềbiếnchúngtôithànhnhữngbậcthầy."

"VậymộtsựlãoluyệnnhưthếtấtphảiquenthuộcvớiThầnchết."

Theokiểuđó,họbướcvàomộtcuộcnóichuyệncaosiêuđầynhữngámchỉ,ẩndụ,chơichữ,lốinóimơhồvànhữnglờibónggió,phùhợpvớinhữngnhàtiểuhọavốnkínhtrọngcảnhữngbậcthầycũcũngnhưtàinăngcủachínhhọ.Vìsựhiệnhữucủatôilàđềtàicủacuộcbàncãi,nêntôichúýlắngnghecuộcnóichuyện,toànbộcâuchuyện,tôibiếtsẽlàmchántainhữngnhàtiểuhọalỗilạccủachúngtatrongquáncàphêtuyệtvờinày.Chophéptôinóirằngcuộcbànluậnđãtớiđỉnhđiểmkhichạmđếnvấnđềsau:

"Cóphảithướcđotàinăngcủanhàtiểuhọalàkhảnăngvẽmọithứvới

cùngmộtmứcđộhoànhảonhưnhữngbậcthầyvĩđạihayđấylàkhảnăngđưavàobứctranhmộtchủđềmàkhôngaikháccóthểthấy?"Nhàminhhọatàihoathôngminhđóhỏi,vàdùbảnthânanhtabiếtrõcâutrảlờichovấnđềnày,nhưnganhtavẫnrấtdèdặt.

"NgườiVeniceđánhgiátàinăngcủanhàtiểuhọaquakhảnăngpháthiệnchủđềvànhữngkỹthuậtmớimàtrướcđóchưaaisửdụng,"ônggiàngạomạnkhẳngđịnh.

"NgườiVenicechếttheokiểungườiVenice."nhàminhhọamàsauđóvẽtôinói.

"Mọicáichếtcủachúngtađềugiốngnhau."ônggiànói.

"Truyềnthuyếtvàhộihọakểlạiconngườikhácnhaunhưthếnào,chứkhôngphảicơnngườigiốngnhaunhưthếnào,"nhàminhhọathôngminhnói."Nhàtiểuhọabậcthầyđạtđượcsựlãoluyệnbằngcáchvẽnhữngtruyềnthuyếtđộcđáonhưthểchúngtađãquenthuộcvớichúng."

Theocáchđó,cuộcnóichuyệnchuyểnsangnhữngkhácbiệtgiữacáichếtcủangườiVenicevàngườiOttoman,sangThiênsứcủaThầnchếtvànhữngthiênsứkháccủaAllah,vàchuyệntạisaokhôngthểđánhgiáhọtheotiêuchuẩnnghệthuậtcủabọnngoạigiáo.Bậcthầytrẻtuổi,ngườihiệnđangnhìntôivớiđôimắtđẹptrongquáncàphêthânyêunàycủachúngta,thấybốirốitrướcnhữnglờinghiêmtrọngnày,haibàntayanhtatrởnênbồnchồn,anhtakhaokhátvẽtôi,tuyanhtachưanghĩratôilàloạithựcthểnào.

Lãogiàranhmavàđầytínhtoánvốnmuốnlôicuốnchàngtraitrẻnàyđãnắmbắtđượcmùihămhởcủachàngtrai.Trongphòngtốilãogiàdánmắtmình,vốnlấplánhtrongánhđèndầuleolét,vàochàngtraicóbàntaytàihoa.

"Thầnchết,nhânvậtđượcdânVenicevẽtheohìnhdạngconngười,vớichúngtalạilàmộtthiênsứgiốngnhưAzrael,"ôngtanói."Phải,tronghìnhdạngconngười.GiốngnhưGabriel,vịthiênsứxuấthiệndướilốtngười

phàmkhitruyềnLờiThiêngchođấngTiêntricủachúngta.Anhhiểumà,phảikhông?"

Tôinhậnrarằngchànghọasĩtrẻ,ngườimàAllahđãphúchotàinăngđángkinhngạc,đangnóngruộtmuốnvẽtôi,bởilãogiàquỷquyệtđãthànhcôngtrongviệckíchthíchanhtabằngýtưởngquỷquáinày:Nhữnggìchúngtathathiếtmongmuốnlàvẽmộtthứgìmàchúngtachưabiếtvớitấtcảsựtốitămcủanó,Chứkhôngphảicáichúngtađãbiếtvớitấtcảánhsángcủanó.

"TôikhônghềquenthuộcvớiThầnchếtchútnào."nhàtiểuhọanói.

"TấtcảchúngtađềubiếtThầnchết,"ônggiànói.

"Chúngtasợnó,nhưngchúngtakhôngbiếtnó."

"Vậycôngviệccủaanhlàvẽnỗisợđó,"ônggiànói.

Vậylàanhtasắptạoratôi.Gáycủanhàtiểuhọabậcthầyvĩđạinàyngứaran;bắpthịttayanhtađangcănglênvànhữngngóntayanhtathèmkhátmộtcâybútsậy.Nhưng,bởivìanhtalàkẻthựctàinhấttrongcácbậcthầyvĩđạiđíchthực,nênanhtacốkiềmchếmình,biếtrằngsựcăngthẳngnàysẽlàmsâuđậmhơntìnhyêunghệthuậttrongtâmhồnanhta.

Lãogiàkhônngoannàyhiểuđiềugìđangxảyra,vàtìmcáchtruyềncảmhứngchochàngtraitrongviệcthểhiệntôi,màôngtachắcchắnsẽđượchoàntấtkhônglâu,ôngtabắtđầuđọcnhữngđoạnnóivềtôitừnhữngcuốnsáchnằmtrướcmặt:Kitabal-Ruh1củaEl-Jevziyye,Kitabal-Qiyamah2CủaGazzalivàsáchcủaSuyuti.

Vànhưthế,khinhàtiểuhọabậcthầyvớikhảnăngdiệukỳđangthựchiệnbứcchândungnày,màhiệncácngườiđangnhìnngắmmộtcáchđầysợhãi,anhtacũnglắngngheThiênsứcủaThầnchếtvớihàngngànđôicánhphủkhắpTrờivàĐất,từđiểmxanhấtcủaphươngĐôngđếnđiểmxanhấtcủaphươngTâynhưthếnào.Anhtanghenhữngđôicánhnàysẽlànguồn

anủilớnlaothếnàođốivớikẻthậtsựngoanđạo,nhữngđốivớinhữngkẻtộiđồvàphiếnloạnthìđauđớnnhưmộtcâychôngnhọnxuyênquadathịt.VìđasốnhàtiểuhọacácngườiđềuđivềphíaĐịangục,nênanhtamôtảtôiđầynhữngchôngnhọn.AnhtalắngnghechuyệnthiênsứdoAllahpháiđếnđểlấyđisinhmạngcủacácngườisẽmangtheocuốnsổghitêntấtcảcácngườivàmộtsốtêncácngườisẽbịkhoanhtrònbằngmựcđen.ChỉcóAllahmớibiếtchínhxácgiâyphútcủacáichết:Khigiờphútđótới,mộtchiếclásẽrơitừcộicâybêndướingaivàngcủaNgườivàbấtcứaibắtđượcchiếclánàycóthểbiếtđượcThầnchếtđãđếnlấymạngai.Vìtấtcảlýdođó,nhàtiểuhọađãvẽtôinhưmộthữuthểkhủngkhiếp,nhưngcũngthâmtrầm,giốngnhưmộtngườihiểumọichuyện.Lãogiàđiênđótiếptụcđọc:KhiThiênsứcủaThầnchết,ngườihiệnratronglốtngườiphàm,giơbàntayrabắtlấylinhhồncủamộtkẻđãhếtthờihạnởtrầngian,mộtthứánhsángbaotrùmgiốngnhưánhsángmặttrờisẽtỏakhắp,vàvìthếchàngtiểuhọathôngminhvẽtôitắmmìnhtrongánhsáng,vìanhtacũngbiếtánhsángnàysẽlàvôhìnhđốivớinhữngkẻđangvâyquanhngườichết.ÔnggiàsôinổinàyđọctrongKitabAl-Ruhvềnhữngtêntrộmmộcổtừngtậnmắtthấy,thayvìnhữngxácngườibịđâmthủngbằngchôngnhọn,chỉcónhữngngọnlửavàđầulâuđầychìnấuchảy.Vìthế,nhàminhhọadiệukỳnày,saukhilắngnghechămchúnhữngmôtảnhưthế,đãvẽtôitheomộtcáchsẽlàmkhiếpsợbấtcứainhìnvàotôi.

Saunàyanhtahốitiếcvềnhữnggìmìnhđãlàm.Khôngphảivìsựkhủngkhiếpmàanhtađãđưavàobứctranh,màbởivìanhtadámlàmmộtbứchọanhưthế.Vềphầntôi,tôicảmthấymìnhgiốngnhưmộtngườibịchađẻramìnhnhìnvớisựphiềnnãovàhốitiếc.Tạisaomộtnhàtiểuhọavớiđôitaytàihoalạihốitiếcvìđãminhhọatôi?

1.Bởivìtôi,bứctranhThầnchết,khôngđượcvẽvớitấtcảtàinăng.Nhưcácngườicóthểthấy,tôikhônghoànhảonhưnhữnggìdocácbậcthầyVenicevĩđạihoặcnhữngbậcthầyHeratvẽ.Tôicũngbốirốitrướcvẻthảmhạicủatôi.BậcthầyvĩđạinàyđãkhôngvẽđượctôitheomộtphongcáchphùhợpvớiphẩmgiácủaThầnchết.

2.Bịlãogiàlừagạtmộtcáchkhônkhéo,nhàminhhọabậcthầyvừavẽratôinàyđãpháthiệnrằngmìnhđãvôtìnhvàbấtngờbắtchướcphươngphápvàluậtphốicảnhcủanhữnghọasĩTâyvựcbậcthầy.Linhhồnanhtaxáođộngvìanhtacảmthấymìnhbấtkínhvàlầnđầutiên,anhtacảmthấyhổthẹnvớinhữngbậcthầyxưa.

3.Anhtahẳnđãhiểurarằngnhưmộtsốkẻđầnđộnvốnphátmệtvìtôivàcườicợtlúcnàycũngđãhiểura:Cáichếtkhôngphảilàchuyệnđùa.

Nhàtiểuhọabậcthầyđãtạoratôihiệnlangthangbấttậntrênđườngphốmỗiđêmtrongnhữngcơnhốitiếc;giốngnhưnhữngbậcthầyTrungHoanàođó,anhtatinmìnhđãtrởthànhnhữnggìanhtađãvẽ.

--------------------------------

1Kitabal-Ruh:Sáchvềlinhhồn.

2Kitabal-Qiyamah:Sáchtậnthế.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương25:TôiLàEsther

QuýbàtừnhữngvùnglâncậnnhưKýzýlminarevàKarakediđãđặthàngmềnbôngmàutíavàđỏtừthànhphốBilejik,vìvậytừsángsớmtôiđãchuẩnbịchiếctúilớntạmbợ-mộttấmvảitotôibỏđầyhàngvàbuộclạithànhmộtbólớn.TôidẹptấmlụaTrungHoaxanhlácâyvừamớiđếntheođườngcủathươngnhânBồĐàoNhanhưngkhôngbánđược,thaybằngmiếngmàuxanhdatrờiquyếnrũhơn.Vàdotuyếtrơikhôngngớttrongmùađôngdằngdặcnày,nêntôicẩnthậnxếpđầynhữngchiếcvớsặcsỡ,nhữngkhănchoàngdàyvànhữngchiếcáolótnặng,tấtcảđềubằnglen,đểchúngvàogiữa.Khitôitrảitấmvảinàyra,mộtbóhoađầymàusắcsẽbừngnởkhiếnchothậmchítráitimphụnữthờơnhấtcũngđậploạnxạ.Kếđếntôigóimộtsốkhăntaylụanhẹnhàngđắttiền,víđựngtiềnvàkhănmặtthêuđặcbiệtdànhchonhữngquýbàgọitôiđếnkhôngphảiđểmuasắmmàđểtánchuyện.Tôinhấctúilên.Trờiơi,nónặngquá,làmlưngtôimuốngãy.Tôiđặtnóxuống,mởra.Khitôinhìnvàotrong,thửquyếtđịnhxembỏcáigìlại,thìnghecótiếnggõcửa.Nesimmởcửavàgọitôi.

Q

ĐólànànghầuHayriye,đỏmặtvàbốirối.Côtacầmláthưtrêntay.

"Shekuregửi,"côtanóinhỏ.Cônôlệnàyelệđếnđộcácvịsẽnghĩcôtađangyêuvàmuốnlấychồng.

Hếtsúcnghiêmtúc,tôichộplấyláthư.Tôidặncôngốcnàyhãyquayvềsaochokhôngbịainhìnthấyvàcôtacáolui.

Nesimnhìntôidòhỏi.Tôilấyracáitúilớnhơnnhưngnhẹhơnmàtôithườngmangmỗikhiđichuyểnthư.

"Shekure,congáiEnishteKínhmến,đangyêunồngcháy,"tôinói."Côấymấttrírồi,côgáitộinghiệp."

Tôibahoavàbướcrangoài,nhưngrồibịnỗidaydứtníulại.Nếuphảinóithật,tôimuốnđượcnhỏmộtgiọtnướcmắtchonỗibuồncủaShekurethayvìcoithườngnhữngquanhệtìnhcảmlặtvặtcủacôấy.Côấyđẹpbiếtbao,côgáicóđôimắtđenusầucủatôi!

TôibướcnhanhquanhữngngôinhàọpẹpcủakhuDoThái,chúngthậmchítrôngcònđiêutànvàthêthảmhơntrongcáilạnhbuổisáng.Mộtlátsau,khinhìnthấytênănxinmùvốnluônngồingaygócđườngnhàHasan,tôiraoto,"Quầnáođây!"

"Nàymụphùthủybéo,"gãnói."Mụkhônggàolênthìchỉnghetiếngchâncủamụtacũngnhậnranhưthường."

"Lãomùvôtíchsự,"tôinói."ĐồTatarchếtdầm!NhữngkẻmùnhưlãolàtaihọabịAllahbỏrơi.CầumongNgườigiángcholãosựtrừngphạtxứngđángvớilão."

Trướcđâynhữnglờiqualạinhưthếkhônglàmtôigiậndữ.Tôikhônghềquantâmđếnchúng.ChacủaHasanmởcửa.ÔngtalàmộtngườiAbkhazia,mộtquýôngcaocảvàlịchthiệp.

"Choxemnào,lầnnàycôđemtheothứgìvậy?"ôngnói.

"Thằngconbiếngnháccủaôngcònngủhả?"

"Saonóngủđược?Nóđangchờcôđưatinđến."

Ngôinhànàyquátốiđếnđộmỗilầnđếnthămtôiđềucócảmgiácnhưbướcvàomộtngôimộ.Shekurekhôngbaogiờhỏivềnó,nhưngtôiluônnhấtđịnhchêbainơinàyđểcôkhôngcònnghĩđếnchuyệntrởvềhầmmộnàynữa.ThậtkhóhìnhdungrằngShekurexinhxắnđãtừnglàbàchủcủangôinhànàyvàcôđãsốngởđâyvớinhữngđứabétinhnghịchcủacô.Bêntrongnóbốcmùigiấcngủvàcáichết.Tôibướcvàophòngbêncạnh,bước

sâuhơnvàobóngtối.

Cácvịkhôngthểthấyđượcbàntaychínhmìnhgiơtrướcmặt.ThậmchítôikhôngcócơhộiđểđưaláthưchoHasan.Anhtaxuấthiệntừbóngtốivàgiậtnókhỏitaytôi.Nhưmọikhi,tôiđểanhtamộtmìnhđọcthưvàthỏamãnsựtòmò.Rồianhtanhanhchóngngướclênkhỏitranggiấy.

"Chỉcóbâynhiêuthôisao?"anhtahỏi.Anhtabiếtrằngchẳngcógìkhác,chỉlàmộtbứcthưngắnngủn,"anhtanóirồiđọc.

SiyahKínhmến!Anhđãđếnnhàchúngtôi,vàlưulạinhiềungàyởđây.Nhưngtôinghenóianhchưahềviếtthậmchímộtdòngnàochocuốnsáchcủachatôi.Đừngômấphyvọngnếutrướctiênkhônghoàntấtbảnthảođó.

Cầmláthưtrongtay,anhtanhìnvàomắttôivớivẻbuộctội,nhưthểtấtcảchuyệnnàylàlỗicủatôi.Tôikhôngthíchnhữnglúcimlặngnhưthếtrongngôinhànày.

"Khôngcònchữnàovềviệccôtađãcóchồng,vềchuyệnchồngcôấytừmặttrậnvề,"anhtanói."Tạisaovậy?"

"Làmsaotôibiếttạisao?"tôinói."Tôiđâuphảingườiviếtmấyláthưnày."

"Đôilúctôicũngbănkhoănvềvụđó."anhtanóirồitraobứcthưlạicùngvớimườilămđồngbạc.

"Cóngườicàngkiếmđượcnhiềutiềncàngkeokiệt.Anhkhôngphảiloạiấy,"tôinói.

Cómộtkhíacạnhthôngminh,thúvịnhưthếởngườiđànôngnàynêndùanhtacónhữngđiểmxấuvàđentối,ngườitacũngcóthểthấytạisaoShekurevẫnnhậnthưcủaanhta.

CuốnsáchcủachaShekurelàcáigìvậy?"

"Anhbiếtmà!NgườitanóiĐứcvuachitiềnchoviệcnàyđó."

"Nhữngtaytiểuhọađanggiếtnhauvìmấybứctranhtrongcuốnsáchđó,anhtanói."Đócóphảilàvìtiềnhay-cầuThượngđếthươngxót-vìcuốnsáchđóbángbổđạogiáocủachúngta?Họnóichỉcầnnhìnthoángvàocáctrangtrongđólàđủkhiếnngườitabịmùrồi."

Anhtavừanóithếvừamỉmcườitheocáicáchmàtôibiếtkhôngnêncoilànghiêmtúc.Thậmchídùnólàvấnđềcầnsuynghĩnghiêmtúcđinữa,thìítnhấtanhtachẳngcógìphảicoitrọngviệctôicoitrọngvấnđềnày.Giốngnhưnhiềuđànôngkhácvốntintưởngtôitrongvaitròngườiđưathưvàtrunggianhòagiải,Hasancũngchửirủatôithậmtệkhitựáicủaanhtabịtổnthương.Tôi,docôngviệc,phảigiảvờđaukhổđểlàmvừalònganhta.Cácthiếunữ,tráilại,thườngômtôimàkhóckhitìnhcảmcủahọbịtổnthương.

"Chịlàmộtphụnữthôngminh,"Hasannóiđểvuốtvetựáicủatôi.Anhtatinrằnganhtađãlàmtôithươngtổn."Giaoláthưnàylẹlên.Tôitòmòmuốnbiếtthằngngốcđótrảlờirasao."

Trongmộtthoáng,tôithấymuốnnói."Siyahkhôngngốcđâu."Trongnhữngtìnhhuốngnhưthế,việckhíchchocáctìnhđịchghentuôngnhausẽkhiếnchoEsthermaimốinàykiếmđượcnhiềutiềnhơn.Nhưngtôisợanhtabấtchợtnổikhùnglên.

"AnhbiếttênănmàyTatarcuốiphốchứ?"tôihỏi."Hắntarấtthôbỉ."

ĐểtránhtênmùđótôiđivềđầuđườngphíakiavàvìthếđingangquaChợgàvàosángsớm.TạisaongườiHồigiáokhôngănđầuvớichângà?Bởivìchuyệnđóquákỳcục!Bànộitôi,cầuchobàđượcyênnghỉ,thườngbảotôirằnghồigiađìnhbàmớitừBồĐàoNhasangđâychângàrẻđếnđộbàđemnấulàmthứcăn.

TạiKemeraralik,tôithấymộtphụnữtrênlưngngựađicùngnhữngnôlệcủacôta,ngồithẳnglưngnhưmộtđànông.Côtakiêungạohếtsức,có

thểlàvợcủamộttổngtrấnhoặccongáigiàucócủaôngta.Tôithởdài.NếuchaShekurekhônghếtlòngđếnđãngtrívớimấycuốnsách,nếuchồngcôấytrởvềsauchiếntranhSafavidvớicủacảicướpđược,Shekurecólẽsẽsốnggiốngngườiphụnữkiêukỳnày.Hơnaihết,côấyđángđượchưởngđiềuđó.KhitôirẽvàoconđườngnhàSiyah,timtôiđậpliênhồi.TôicómuốnShekurelấyngườiđànôngnàykhông?TôivừathànhcôngtrongviệcgiữchoShekuredínhdángvớiHasan,đồngthờivừagiữchohọxanhau.NhưngcònSiyahthìsao?AnhtacóthểthựctếtrongmọikhíacạnhtrừchuyệntìnhyêuanhtadànhchoShekure.

"Quầnáođâyyyy",Chẳngcóthứgìcóthểthaythếniềmvuiđượcphátthưchonhữngtìnhnhânđangbốirốivìcôđơnhaythiếuvợvắngchồng.Chodùhọtinchắcmìnhsẽnhậnđượctinxấunhất,nhưngkhisắpđọcthư,họvẫntràntrềhyvọng.

Bằngviệckhôngđềcậpbấtcứgìtớichuyệntrởvềcủachồngmình,bằngviệcgắnliềnlờicảnhbáo"Đừngômấphyvọng"củacôấyvớimộtđiềukiệnduynhất,Shekuredĩnhiênđãchoanhtamộtlýdoquáchínhđángđểhyvọngnhiềuhơn.Tôitheodõianhtađọcthư,lòngvuinhưmởhội.Anhtahạnhphúcquáđếnđộquẫntrí,thậmchísợhãi.Khianhtaluivàotrongđểviếthồiâm,tôi,mộtkẻbánrongquầnáobiếtsuytính,bènmởtúi"phátthư"vàrútramộtchiếcvítiềnđen,chiếctôiđangcốthuyếtphụcbàchủnhàcủaSiyahmua.

"CáinàylàmbằngnhungBaTưhảohạngđó,"tôinói.

"ContraitôichếttrongchiếntranhởBaTư",bàtanói."CôđưathưcủaaichoSiyahvậy?"

Tôicóthểthấyrõtrêngươngmặtbàtarằngbàtađanglênkếhoạchtácthànhcôcongáigầygòcủabà,hoặcaibiếtđượclàcongáinhàai,choSiyahdũngcảm.

"Chẳngaicả,"tôinói."MộtngườibàconnghèokhổcủaanhtađanghấphốitrongnhàthươngBayrampashavàcầntiền."

"Ô,"bàtanóivớivẻnghingờ,kẻxuixẻođólàaivậy?"

"Contraibàchếttrongchiếntranhthếnàovậy?"Tôivặnlại.

Chúngtôibắtđầunhìnnhauvớivẻthùđịch.Bàtalàmộtquảphụvàhoàntoàncôđộc.Cuộcsốngcủabàhẳnrấtkhókhăn.NếucácvịtìnhcờtrởthànhngườibánquầnáokiêmngườiđưatinnhưEsther,cácvịsẽsớmbiếtđượcrằngchỉcócủacải,quyềnlựcvànhữngchuyệntìnhtruyềnthuyếtmớikhiếnngườitatòmò.Mọithứkhácchỉlàsựlophiền,chiacách,ghentỵ,côđơn,thùđịch,nướcmắt,chuyệnđồnđãivàcáinghèobấttận.

Nhữngđiềunhưthếkhôngbaogiờthayđổi,giốngnhưnhữngmónđồtrangbịchomộtngôinhà:mộttấmthảmlencũphaimàu,cáimuôivàcáinồiđồngnhỏnằmtrênmộttấmvỉnướngtrống,cáigắpthanvàthùngtrocạnhbếplò,haicáihòmsờncũmộtlớn,mộtnhỏ-mộtcáigiátreokhănxếpcủađànôngđượcgiữlạiđểchegiấucuộcsốngquảphụhiuquạnhvàmộtthanhgươmcổđểđuổitrộm.

Siyahvộiquaytrởlạivớivítiền"Chịbánquầnáo,"anhtanói,chủyếuđểchobàchủnhàchộnrộnnghethấyhơnlàtôi."Cầmcáinàyđưachobệnhnhânđaukhổđó.Nếuanhtacótrảlờigì,tôisẽchờ.ChịcóthểtìmtôiởnhàEnishteKínhmến,tôisẽởđósuốtngàynay."

Chẳngcầnthiếtphảichơinhữngtrònày.ChẳngcólýdogìkhiếnmộtchàngtraidũngcảmnhưSiyahphảigiấugiếmnhữngthủđoạntìnhtrườngcủaanhta,nhữngdấuhiệuanhtanhậnđược,nhữngkhăntayvàthưtừanhgửinhằmtheođuổimộtcôgái.Hayanhtathựcsựđểmắtđếncongáibàchủnhà?Nhiềulúc,tôikhôngtintưởngSiyahchútnàovàsợrằnganhtađanglừadốiShekure.Thếlàthếnào,dùanhtaởcảngàyvớiShekuretrongcùngmộtngôinhà,saoanhtakhôngrahiệuchocôấyđược?

Khirangoài,tôimởvíra.Bêntrongcóhaimươiđồngxubạcvàmộtláthư.TôiquátòmòvềláthưđếnđộtôigầnnhưchạyđếnnhàHasan.Đámngườibánrauđãbàybắpcải,càrốtvànhữngthứkhácrangaytrướccửahàngcủahọ.Nhưngtôithậmchíkhôngcònhơiđâumàđụngđếnnhữngcủ

tỏitâynotrònđangkêugàođòitôivuốtvechúng.

TôirẽvàomộtconđườngnhỏthìthấygãmùTatarlạiđangởđóđểchọctứctôi."Khỉgió."tôinhổvềphíagã,chỉcóvậythôi.Tạisaocáilạnhnhứcnhốinàykhônglàmchomấytênlangthangấychếtcóngđichorồi?

KhiHasanimlặngđọcthư,tôihầunhưkhônggiữđượckiênnhẫn.Cuốicùng,khôngkìmđượcnữa,tôibuộtmiệnghỏi,"Sao?"

Vàanhtabắtđầuđọcto:

Shekureyêuquýnhấtđờianh,emđãyêucầuanhhoàntấtcuốnsáchcủachaem.Emcóthểtinchắcrằnganhkhôngcómụcđíchnàokhác.Anhđếnnhàemvìlýdoấy,chứkhôngphảiđểlàmphiềnemnhưemđãnghĩtrướcđây.Anhbiếtrõrằngtìnhyêuanhdànhchoemlàchuyệncủariênganh.Nhưngvìtìnhyêunày,anhhoàntoànkhôngthểcầmbútlênvàviếtnhữnggìchaem-dượngyêuquýcủaanh-đãyêucầuchocuốnsáchcủaông.

Mỗikhianhcảmthấysựcómặtcủaemtrongnhà,anhcứngngườivàkhôngthểlàmgìđượcchochaem.Anhđãnghiềnngẫmđiềunàyvànhậnrachỉcómộtlýdo:Saumườihainăm,anhthấymặtemchỉmộtlầnkhiemđếnbêncửasổ.Bâygiờanhrấtsợbịmấtđihìnhảnhđó.Nếuanhđượcthấyemmộtlầnnữagầnhơn,anhsẽkhôngsợmấtem,vàanhcóthểdễdànghoànthànhcuốnsáchcủachaem.HômquaShevketđãđưaanhđếnngôinhàhoangcủaNgườiDoTháibịtreocổ.Sẽkhôngaithấychúngtaởđó.Hômnay,bấtcứkhinàoemthấyphùhợpanhsẽđếnđóchờem.HômquaShevketcónóirằngtronggiấcmơemthấychồngemđãchết.

Hasanđọcláthưmộtcáchchếnhạo,ởnhiềuchỗanhtanângcáigiọngđãcaocủamìnhlêncòncaohơnnữagiốnggiọngđànbà,vàởnhiềuchỗanhbắtchướckiểuvanxinrunrẩycủamộtkẻsitìnhđãmấtsạchlýtrí.AnhtachêbaiviệcSiyahviếtmongước"đượcthấyemchỉmộtlầnnữa"bằngtiếngBaTư.Anhtanóithêm."NgaykhiSiyahthấyrằngShekuređãchohắntaítnhiềuhyvọng,hắnlậtđậtthươnglượng.Kiểumặccảnhưthếkhôngphảilàthứmàmộtngườithựcsựđangyêudùngđến."

"AnhtathựclòngyêuShekure,"tôinóimộtcáchkhờkhạo.

"NhậnxétnàychứngtỏchịđứngvềpheSiyah."anhtanói."NếuShekureviếtrằngcôtamơthấyanhtôiđãchết,điềuđócónghĩalàcôấychấpnhậnchồngmìnhchết."

"Đóchỉlàmộtgiấcmơ,"tôinói,giốngnhưmộtconngốc.

"TôibiếtShevketthôngminhvàláucácỡnàomà.Bọntôisốngvớinhaunhiềunămrồi.Khôngcómẹnóchophéphaythúcgiục,khôngđờinàonódámdẫnSiyahđếnngôinhàcủangườiDoTháibịtreocổ.NếuShekurenghĩcôấyđãkếtthúcvớianhtôivàchúngtôi-thìcôtađãsailầmkhủngkhiếp!Anhtôivẫncònsốngvàsẽtrởvề."

Trướckhikịpkếtluận,anhtađisangphòngkếbênởđóanhtađịnhđốtmộtcâynến,nhưngchỉlàmphỏngtay.Anhtarúlên.Liêntụcliếmchỗphỏng,saucùnganhtacũngđốtđượccâynếnvàđểnócạnhcáibànlàmviệcxếplại.Anhtalấyramộtcâybútsậychấmvàolọmựcvàbắtđầugiậndữviếtlênmộttờgiấynhỏ.Tôicảmnhậnđượcniềmvuisướngcủaanhtakhithấytôiđangnhìnanhta,vàđểchứngtỏrằngtôikhôngsợ,tôicốmỉmcườichoanhtathấy.

"NgườiDoTháitreocổlàai,chịphảibiếtchứ?"anhtahỏi.

"Bênkianhữngngôinhànàycómộtcănnhàmàuvàng.HọnóirằngMosheHamon,thầythuốcđượcsủngáicủanhàvuatrướcđâyvàlàngườigiàucónhất,trongnhiềunămđãđưacôhầuthiếpDoTháicủaôngtavàemtraibàtrốnkhỏiAmasyarồigiấuởđó.Cáchnaynhiềunăm,ởAmasyavàođêmtrướclễVượtqua,khimộtchàngtraiHyLạpđượccholàđã"biếnmất"trongkhudâncưDoThái,ngườitachorằnganhtađãbịaiđósiếtcổchếtđểlấymáuanhtalàmrathứbánhmìkhôngcầnmen.Khinhữngnhânchứnggiảđượcđưara,mộtvụhànhhìnhngườiDoTháibắtđầu;tuynhiênvịthầythuốcđượcsủngáicủanhàvuađãgiúpngườiphụnữxinhđẹpnàyvàemtraibàtatrốnthoát,vàgiấuhọvớisựchophépcủanhàvua.Saukhivuabănghà,kẻthùcủaNgàikhôngtìmrađượcngườiphụnữxinhđẹp,nhưng

họtreocổemtraicủabà,kẻsốngmộtmìnhởđó.

"NếuShekurekhôngchờanhtôitừmặttrậnvề,họsẽtrừngphạtcôta,"Hasannói,traochotôimấyláthư.

Tôikhôngthấysựphẫnnộhaygiậndữtrêngươngmặtanhta,chỉcósựbấthạnhvàbuồnphiềnthườngthấyởkẻtươngtưđó.Bấtchợttôithấytrongmắtanhtatìnhyêuđãlàmanhtagiàđinhanhnhưthếnào.Tiềnbạcanhtakiếmđượctrongngànhhảiquankhônghềlàmanhtatrẻhơn.Sautấtcảnhữngđedọavàđiệubộbựcbộicủaanhta,tôitinrằnganhtacóthểlạihỏitôilàmcáchnàođểgiànhđượcShekure.Nhưnganhtatiếnquágầnđếnchỗtrởnênđộcácđếnđộanhtakhôngthểhỏinữa.Mộtkhingườitachấpnhậncáiác-vàbịcựtuyệttrongtìnhyêulànguyênnhânchính-thìsựtànbạonhanhchóngtheosau.Tôithấysợnhữngýnghĩcủamìnhvàthanhgươmđỏkhủngkhiếpmàbọntrẻnóiđếnđó,vốncắtđứtbấtcứthứgìnóchạmvào;vớitâmtrạngrấtmuốncáolui,trongmộtlúcgầnnhưđiêncuồng,tôiloạngchoạngbướcrađường.

ĐólàlúctôihứngchịunhữnglờichửirủacủagãănmàyTatar.Nhưngtôilậptứclấylạicanđảm.Tôinhẹnhàngnhặtmộtcụcđánhỏdướiđấtbỏvàokhăntaycủagãvànói,"Củamiđó,tênTatarghẻlở."

Khôngcười,tôinhìntaygãmòtìmcụcđámộtcáchđầyhyvọngmàgãnghĩlàmộtđồngxu.Phớtlờnhữnglờichửirủacủagãtôiđivềhướngnhàcủamộttrongnhững"congái"củatôi,ngườimàtôiđãgảchomộtanhchồngtốt.

"Đứacongái"dễthươngcủatôiđãitôimộtmiếngbánh,mộtmónđồănthừa,nhưngvẫncòngiòn.Chuẩnbịchobữaănchiều,conbéđanglàmmónthịtcừuhầmtrongnướcsốtđặcvớitrứngđánhvànêmbằngmậnchua,đúngkiểutôithích.Đểkhônglàmconbéthấtvọng,tôingồichờvàănhaibátđầyvớibánhmìgiòn.

Conbécũnglàmmộtmóntrángmiệngcónhohầm.Khôngchútdodự,tôiđòimộtítmứtcánhhồng,trộnmộtmuỗngđầymónmứtđóvàomón

trángmiệngvàkếtthúcbữaăn.Sauđó,tôilênđườngđigiaonhữngláthưchoShekurebuồnbãcủatôi.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương26:Tôi,Shekure

Tôiđangxếpvàcấtquầnáođãgiặt,phơikhôtừhômquathìHayriyebáolàEstherđến...hoặc,đâylànhữnggìtôiđãdựđịnhkểvớibạn.Nhưngtạisaotôiphảinóidốinhỉ?Thôiđược,khiEstherđến,tôiđangnhìntrộmchatôivàSiyahquacáilỗtrongtủnônnóngchờthưcủaSiyahvàHasan,vàvìthếđầuóctôicứluônnghĩđếnchịta.Ngaykhitôicócảmgiácrằngnhữnglosợvềcáichếtcủachatôilàcólýdo,tôicũngbiếtmốiquantâmSiyahdànhchotôikhôngvữngbền.Anhấyyêutrongchừngmựcanhấymuốncướivợ,vàbởivìanhấymuốncướivợ,anhấyyêu.Nếukhôngcótôi,anhấyvẫnyêu.Nếukhôngcótôi,anhấysẽyêungườikhác,vàcẩnthậnyêucôấytrướckhicưới.

T

Trongnhàbếp,HayriyemờiEstherngồitrongmộtgócvàvừađãichịtamộtlynướchoahồngvừanhìntôivớicáinhìnhốilỗi.Tôinhậnrarằng,vìHayriyeđãtrởthànhtìnhnhâncủachatôi,côtacóthểbáochoôngmọiđiềucôtathấy.Tôisợviệcnàycũngbịbáocáolại.

"Côgáimắtđencủatôi,ngườiđẹpkhôngmaycủatôi,ngườiđẹptuyệtvờitrongnhữngngườiđẹpcủatôi,tôiđếntrễvìNesim,ôngchồngxấuxacủatôi,cứgiữtôilạivìnhữngchuyệnkhôngđâu,"Esthernói."Côkhôngcómộtôngchồnghaycằnnhằnnhảmnhívớicôvàtôihyvọngcôbiếtrõgiátrịcủađiềunày."

Chịtalấyranhữngláthư,tôigiậtchúngkhỏitaychịta.

Hayriyerútvàomộtgóckhuấtnơicôấykhôngcảntrởngườikhácnhưngvẫncóthểnghemọichuyệnchúngtôitraođổivớinhau.ĐểEstherkhôngthấyđượcvẻmặtcủatôi,tôiquaylưngvềphíachịtavàđọcthưcủa

Siyahtrước.KhitôinghĩvềngôinhàcủaNgườiDoTháibịtreocổ,tôithoángrùngmình."Đừngsợ,Shekure,micóthểxoayxởtrongbấtcứtìnhhuốngnàomà."tôitựnhủvàbắtđầuđọcthưcủaHasan.Chúấysắpđiênrồi:

Shekure,tôiđangcháybỏngkhaokhát,nhưngtôibiếtcôkhônghềquantâmchútnào.Trongnhữnggiấcmơ,tôithấymìnhđuổitheocôquanhữngđỉnhđồihoangvắng.Mỗilầncôkhôngtrảlờithưcủatôi-màtôibiếtcôcóđọc,thìmộtmũitêngắnbalôngchimđâmthủngtimtôi.Lầnnàytôiviếtvớihyvọngrằngcôsẽtrảlời.Cótinđồn,mọingườitruyềnnhautinnày,thậmchíconcôcũngnói:Cômơthấychồngmìnhđãchếtvàbâygiờcôtuyênbốrằngcôtựdo.Tôikhôngthểnóiđócóphảilàthậthaykhông.Tôichỉbiếtrằngcôvẫncònlàvợcủaanhtôivàcôvẫncònbịtróibuộcvớigiađìnhnày.Bâygiờchatôinhậnthấytôicólý,cảhaichúngtôiphảiđếnchỗquantòađểbuộccôtrởvềđây.Chúngtôisẽđếncùngnhómngườichúngtôiđãtậphợpđược,vậyhãybáotrướcchochacôbiết.Hãygomhếtđồđạc,côsẽphảitrởvềnhànày.GửithưhồiâmchoEstherngay.

Saukhiđọcláthưlầnnữa,tôitrấntĩnhlạivànhìnEsthervớiđôimắtdòhỏi,nhưngchịtachẳngnóigìmớivềHasanhaySiyah.

Tôilấycâybútsậyđượcgiấutronggóctủchénbátra,đặttờgiấylênbàn,đãđịnhviếtthưtrảlờichoSiyahthìtôiđộtngộtdừnglại.

Cóđiềugìđónảyratrongđầu.TôiquayvềphíaEsther:Chịtađangtậnhưởnglynướchoahồngvớiniềmvuicủamộtđứatrẻ,vàtôithấyrằngchuyệnchịtacóthểbiếtnhữnggìđangxảyratrongđầutôithìthậtbuồncười.

"Xemnụcườicủacôdễthươngbiếtbao,"chịtanói."Đừnglocuốicùngrồimọithứđềuổnthôi.Istanbulđầyrẫynhữngquýôngvàtổngtrấngiàucósẵnsàngbánlinhhồnhọđểcướiđượcmộtmỹnhâncónhiềutàinăngnhưcô."

Bạnhiểunhữnggìtôiđangnóiđó:Đôikhibạnnóimộtđiềugìđómà

bạntintưởng,nhưngngaykhithốtranhữnglờiđóbạnlạitựhỏi,"Tạisaomìnhnóiđiềunàymộtcáchyếuớtnhưvậy,Chodùmìnhhoàntoàntinvàonó?"Đólànhữnggìxảyrakhitôinóinhưsau:

"NhưngEsther,vìThượngđế,aimàmuốncướimộtquảphụcóhaiconchứ?"

"Mộtquảphụnhưcôhả?Nhiều,cảđốngngười,"chịtanói,giơtaydiễnđạt.

Tôinhìnvàomắtchịta.Tôinghĩmìnhkhôngthíchchịta.Tôiimbặtđiđếnđộchịtabiếttôisẽkhôngđưachịtaláthưvàchịtanênrútluiđithìhơn.SaukhiEstherđi,tôirútvàogócriêngcủamìnhtrongnhàđểtôicóthểcảmnhậnđượcsựimlặng-tôibiếtnóithếnàođây-trongtâmhồntôi.

Dựavàotường,tôiđứngimlặnghồilâutrongbóngtối.Tôinghĩvềmình,vềnhữnggìmìnhphảilàm,vềnỗisợhãiđanglớndầntrongtôi.SuốtthờigianđótôivẫnngheđượcShevketvàOrhancãinhautrêncầuthang.

"Cònmàynhátnhưcongái",Shevretnói."Màytoànđánhlén."

"Răngemlunglayrồi,"Orhannói.

Đồngthời,tâmtrítôilạihướngđếnnhữnggìđangxảyragiữachatôivớiSiyah.

Cánhcửamàuxanhcủaxưởngvẽmở,vàtôicóthểdễdàngnghehọnói:"SaukhinhìncácchândungcủanhữngbậcthầyVenice,"chatôinói,chúngtakhiếphãinhậnrarằng,tronghộihọa,đôimắtkhôngchỉlànhữngcáilỗtrênkhuônmặtnữa,lúcnàocũnggiốngnhaumànóphảigiốngđôimắtcủachínhchúngta,nóphảnchiếuánhsángnhưmộttấmgươngvàhấpthuánhsángnhưmộtcáigiếng.Đôimôikhôngthểchỉlàmộtvếtnứtngaygiữakhuônmặtbằngphẳngnhưtờgiấy,màphảilànhữngđườngnétbiểucảm-mỗicáimiệngcómộtsắcđỏkhácnhau-biểulộrõnhữngniềmvui,nỗibuồnvàtinhthầncủatavớitừngđộcohaygiãnnhỏnhấtcủachúng.Mũi

chúngtakhôngcònlàmộtkiểubứctườngchiakhuônmặtlàmhai,màthayvàođólànhữngcôngcụsốngđộngvàkhácthườngmangnétđộcđáocủatừngngười."

LiệuSiyahcóngạcnhiênnhưtôikhinghechatôigọinhữngkẻngoạigiáonày,nhữngkẻđãthuêvẽchândungcủahọ,là"Chúngta"không?Khinhìnquakhehở,tôinhậnthấygươngmặtcủaSiyahnhợtnhạtđếnđộtôithấycảnhgiácngay.Ngườiyêuđentốicủatôi,vịanhhùngkhổtâmcủatôi,anhkhôngthểngủvìnghĩđếntôicảđêmphảikhông?Đócóphảilàlýdokhiếnmặtanhnhợtnhạtthếkhông?

Cólẽbạnkhôngbiếtrằng,Siyahlàmộtngườiđànôngcaogầyvàđẹptrai.Anhấycóvầngtránrộng,mắthìnhquảhạnhđàovàchiếcmũithẳng,thanhtú,mạnhmẽ.Nhưthờianhấycònnhỏ,haibàntayanhdàivàgầy,cácngóntayanhnhanhnhẹn,táymáy.Anhdongdỏngkhỏemạnh,đứngthẳngvàcao,đôibờvairộngnhưngkhôngtobènhưvaingườigánhnước.Hồianhấytrẻ,thânhìnhvàkhuônmặtanhấychưaổnđịnh.Mườihainămsau,khilầnđầutiênthấyanhấytừchỗnấpkínđáonàycủatôi,tôilậptứcnhậnraanhấyđãđạttớiđộhoànhảonàođó.

Bâygiờ,khiđưamắtlênlỗnhìntrộm,tôithấykhuônmặtanhđầyphiềnmuộn.Lậptứctôicảmthấymìnhcótộivàtựhàorằnganhấyđaukhổnhưthếlàvìtôi.Siyahlắngnghenhữnggìchatôinói,nhìnlênbứctranhminhhọalàmchocuốnsách,vớicáinhìnhoàntoànngâythơvànhưtrẻcon.Ngaylúcđó,khitôithấyanhấyhácáimiệngmàuhồngnhưtrẻconcủaanhra,bấtchợttôicảmthấymuốnđútvútôivàođó.Nhữngngóntaycủatôinânggáyanh,vòtócanh,Siyahsẽđặtđầuanhgiữahaibầungựctôi,vànhưcáccontôithườnglàm,anhấysẽlimdimmắtđầythíchthúkhibúvútôi:Saukhihiểurằngchỉthôngqualòngthươngcảmcủatôithìanhấymớitìmđượcbìnhan,anhấysẽhoàntoàngắnbóvớitôi.

TôitoátmồhôimàtưởngtượngraSiyahđangsữngsờtrướckíchcỡcủabộngựctôivớivẻngạcnhiênvàxúccảmmãnhliệt-thayvìnghiêncứubứctranhminhhọaQuỷsứmàchatôichoanhxem.Khôngchỉbộngựctôi,mà

nhưthểlêncơnsaytrướcvẻđẹpcủatôi,anhnhìntóctôi,cổtôi,tấtcảconngườitôi.Anhấybịtôithuhútđếnđộthốtlênnhữnglờitìnhtựmàhồitrẻanhchẳngnghĩrađược;quacáinhìncủaanh,tôinhậnraanhấykínhnểthếnàotrướctháiđộtựhào,phongthái,nềngiáodụccủatôi,việctôikiênnhẫnvàdũngcảmchờđợichồngtôi,vàcáiđẹptrongláthưtôiđãviếtchoanh.

Tôicảmthấygiậnchatôi,ngườiđangdựnglênnhiềuchuyệnkhiếntôikhôngthểtáigiá.TôicũngbộithựcvớinhữngbứcminhhọamàôngnhờcácnhàtiểuhọalàmphỏngtheonhữngbậcthầyTâyvực,vàtôiphátngánvớinhữnghồiứccủaôngvềVenice.

Khitôinhắmmắtlạilầnnữa-lạyđấngAllah,đókhôngphảilàkhaokhátcủariêngtôi-trongýnghĩcủatôi,Siyahđangđếngầntôimộtcáchquángọtngàođếnđộtrongbóngtốitôicóthểcảmthấyanhbêncạnhtôi.Bấtchợt,tôicócảmgiácrằnganhtừđằngsauápsátlưngtôi,anhhônlêngáytôi,sautaitôi,vàtôicóthểcảmnhậnanhmạnhmẽđếnmứcnào.Anhvữngchãi,tovàcứngrắn,vàtôicóthểtựavàoanh.Tôicảmthấyyêntâm.Gáytôinóngran,númvútôisăncứng.Cóvẻnhưởđótrongbóngtối,vớiđôimắtnhắmchặt,tôicóthểcảmthấycáigiốngđangcươnglêncủaanhđằngsautôi,sátvàotôi.Đầutôiquaycuồng.CáiđócủaSiyahrasao?Tôitựhỏi.

Nhiềulầntrongmơ,chồngtôitrongtrạngtháiđaukhổđãchotôixemcáiđócủaanhta.Tôihiểurằngchồngtôiđangvậtlộnđểgiữgìnthânthểđầymáucủaanh,bịđâmvàghimđầynhũngmũitêncủangườiBaTư,đithẳngngườiđếngầntôi.Nhưngđángbuồnlàmsao,cómộtconsônggiữachúngtôi.Khianhgọitôitừbờbênkiangườiđầymáuvàđauđớnkhủngkhiếp,tôinhậnthấyanhđangcươngcứng.NếunhữnggìcôdâuxứGeorgianóitạiphòngtắmcôngcộnglàthật,vànếutinvàonhữnggìcácmụgiànói"Phải,nólớnđếncỡđó,"thìcáicủachồngtôikhônglớnđếnthế.NếucáicủaSiyahlớnhơn,nếucáikhốitotướngtôithấydướithắtlưngcủaSiyahkhianhcầmlấytờgiấytrắngmàtôibảoShevketđưachoanhhômqua;nếuđóthậtsựlànó-vàchắcchắnlànó-thìtôierằngmìnhsẽchịuđauđớnnhiều,chodùnóđưavừavàotrongtôi.

"MẹơiShevketghẹoconkìa."

Tôirờikhỏigóctủtối,lặnglẽbướcvàophòngbênkiahànhlang,nơitôilấycáiáolótvảiđỏrarồimặcvào.Chúngđangnằmtrênnệmcủatôimàlahétvàlănlộn.

"MẹđãbảocácconlàkhiSiyahđếnthìkhôngđượclahétomsòmmà,phảikhông?"

"Mẹơisaomẹmặcáođỏvàovậy?"Shevkethỏi.

"MẹơiShevketghẹoconkìa."Orhannói.

"Mẹđãbảođừngghẹoemrồimà.Còncáithứđángtởmnàysaolạiởđây?"Gầnđócómộtmảngdathú.

"Đólàxáccongìđó."Orhannói."Shevketlượmngoàiđường."

"Liệngnólạichỗcũngaytứckhắc."

"ĐểShevketlàm."

"Mẹnóingaytứckhắc."

Nhưtôivẫnlàmtrướckhiphátvàomôngchúng,tôicắnmôidướimộtcáchgiậndữ,vàthấytôithậtsựnghiêmtúc,chúngsợhãichạyđi.Tôihyvọngchúngvềngayđểkhôngbịcảmlạnh.

Trongtấtcảnhữngnhàtiểuhọa,tôithíchSiyahnhất.Anhthíchtôihơnnhữngngườikhácthíchtôivàtôihiểutâmhồnanh.Tôilấygiấybútrồingồixuốngvàkhôngsuynghĩ,tôiviếtláthưsau:

Đượcrồi,trướckhicóhiệulệnhcầukinhtối,emsẽgặpanhtạingôinhàNgườiDoTháibịtreocổ.Hãyhoàntấtcuốnsáchcủachaemcàngsớmcàngtốt.

TôikhôngtrảlờithưchoHasan.Chodùhômnayanhtađếnchỗquan

tòathực,tôivẫnkhôngtinrằngnhữngngườimàchúấyvàchachúấytậphợpđượcsẽxôngđếnnhàtôingaylậptức.Nếuthựcsựmuốnlàmnhưvậy,chúấyđãkhôngviếtthưchotôivàchờtrảlời.Chắcchắnchúấyđangchờtôitrảlời,vàkhithưhồiâmkhôngtới,chúấysẽđiênlên.Chỉkhiđóchúmớitậphợpngườivàchuẩnbịbắtcóctôi.Đừngnghĩlàtôihoàntoànkhôngsợchúấy.Nhưng,tôitrôngcậySiyahsẽbảovệtôi.Dùsao,hãyđểtôinóichobạnbiếtýnghĩđangcótronglòngtôilúcnày:TôitinrằngtôikhôngquásợHasanvìtôicũngyêuchúấy.Nếubạnphảnđốivàtựnhủ,"Giờthìcôyêuai?"Tôinhậnthấybạncólý.Trongsuốtnhữngnămchúngtôisốngchungmộtnhàchờđợichồngtôitrởvề,khôngphảitôikhôngnhậnrangườiđànôngnàyđángkhinh,yếuđuốivàíchkỷđếnthếnào.NhưnggiờEsthernóivớitôirằngchúấykiếmđượcrấtnhiềutiền-vànhìncáinhướnmàycủachịtatôicóthểbiếtlúcnàochịtanóithật-vìchúấycótiền,vàkèmtheođólàsựtựtin,mộtHasanđộcđoánchắcchắnđãbiếnmất,làmlộramộttínhkhíđentốikỳlạ,giốngnhưcủaâmhồn,khiếnchúấyhấpdẫntôi.Tôinhìnrakhíacạnhnàycủachúấyquanhữngláthưchúkiêntrìgửichotôi.

CảSiyahlẫnHasanđềuđaukhổvìyêutôi.Siyahđãbỏđi,phiêubạtsuốtmườihainăm.Ngườikia,Hasan,gửithưchotôimỗingày,ởcácgócthưchúấyvẽchimchócvớilinhdương.Thoạttiêntôisợchúấy,nhưngsauđó,tôithíchđọctớiđọcluinhữngláthưcủachú.

VìtôibiếtHasanhếtsứctòmòvềmọithứcóliênquanđếntôinêntôikhôngngạcnhiênkhichúbiếttôithấyxácchồngtôitrongmơ.ĐiềutôinghingờlàchuyệnEstherđãđểHasanđọcnhữngláthưtôigửichoSiyah.ĐólàlýdotôikhôngtrảlờichoSiyahquaEsther.Bạnbiếtrõhơntôinhữngnghingờcủatôicólýhaykhông.

"Tụiconđiđâu?"tôihỏikhibọntrẻquaytrởlại.

Chúnghiểungaytôikhônggiậnthật.Mộtcáchkínđáo,tôikéoShevketsangmộtbên,tớibênchiếctủ.Tôibếnólênđùi.Tôiômđầu,cổvàgáynó.

"Conbịlạnhđấy,concưng,"tôinói."Đưamẹhaibàntaydễthươngcủaconđểmẹsưởicho..."Haitaynóbốcmùikhóchịu,nhưngtôikhôngmắng,

épđầunóvàongực,tôiômchặtnóhồilâu.Látsaunóấmlên,vươnvaigiốngmộtconmèocon,rênrỉsungsướng.

"Conyêumẹnhiềulắm,phảikhông?"

"Ummmhmmm."

"Đócóphảilà"vâng"không?"

"Vâng."

"Hơnbấtcứai?"

"Vâng."

"Vậymẹsẽnóivớiconchuyệnnày,"tôinóinhưthểđangtiếtlộmộtbímật."Nhưngconkhôngđượcnóivớiai,nghe?"tôithìthầmvàotainó:"Mẹyêuconnhấttrênđời,conbiếtkhông?"

"HơncảOrhannữahả?"

"HơncảOrhannữa.Orhancònnhỏ,giốngnhưmộtchúchimnon,nóchưahiểugìhết.Conthôngminhhơn,conhiểuđược.Tôihônvàngửitócnó."Vậymẹsẽnhờconmộtchuyện.ConnhớconđãbímậtđưachoSiyahmẩugiấytrắnghômquakhông?Consẽlàmgiốngnhưvậybữanay,nghe?"

"Ôngtalàngườiđãgiếtchađó."

"Cáigì?"

"Ôngtagiếtchacon.ChínhôngtanóivậyhômquatrongngôinhàcủaôngDoTháibịtreocổ."

"Ôngtađãnóicáigì?"

""Tađãgiếtchacháu,"ôngtanói."Tađãgiếtnhiềungười",ôngtanóivậy."

Bấtngờcóđiềugìđóxảyra.Shevkettuộtkhỏiđùitôivàbắtđầukhóc.Tạisaođứabénàybâygiờlạikhóc?Tôithúnhận,tôichắcđãkhôngđiềukhiểnđượcmìnhnêntátnó.Tôikhôngmuốnainghĩrằngtôisắtđá.Nhưnglàmthếnàonócóthểnóimộtđiềubậybạnhưthếvềmộtngườiđangchuẩnbịcướitôi-vàluônnghĩđếnsựanvuicholũtrẻ.

Đứacontraibénhỏkhôngchatộinghiệpcủatôivẫnkhóc,vàlậptứctôihếtsứcbốirối.Tôicũngchựctràonướcmắt.Chúngtôiômnhau.Thỉnhthoảngnónấclên.Cáitátnàyđángđểkhócnhiềuvậysao?Tôivuốttócnó.

Chuyệnlànhưvầy:Ngàyhômqua,nhưbạnbiếtđó,ngẫunhiêntôinóivớichatôirằngtôimơthấychồngtôiđãchết.ThựcsựnhưđãthườngxuyênxảyratrongbốnnămchồngtôikhôngvềsaucuộcchiếnvớingườiBaTư,tôivẫnthoángmơthấyanhấy,vàcũngcómộtxácchết,nhưnganhấylàmộtxácchếtsao?Đâylàmộtđiềubíẩnđốivớitôi.

Nhữnggiấcmơluônđượcsửdụnglàmphươngtiệnchonhữngmụcđíchkhác.ỞBồĐàoNha,xứsởmàbànộicủaEstherđãbỏđi,cóvẻnhưgiấcmơđượcdùnglàmcáicớđểchứngminhnhữngkẻtàgiáođãgặpgỡvàlàmtìnhvớiQuỷsứ.Chẳnghạn,thậmchínếutổtiêncủaEstherchốibỏgốcDoTháicủahọbằngcáchtuyênbố,"ChúngtôiđãtrởthànhdânCônggiáonhưcácbạn,"thìnhữngkẻtratấnthuộcdòngTêncủaGiáohộiBồĐàoNhacũngvẫnkhôngtin,chúngsẽtratấnhọ,buộchọmôtảnhữngâmhồnvàmaquỷtronggiấcmơcủahọ,rồigánchohọnhữnggiấcmơmàhọkhônghềcó.SauđóchúngsẽbuộcngườiDoTháithúnhậnnhữnggiấcmơnàyđểcuốicùnghọcóthểđóngcọcthiêungườiDoThái.Theocáchnày,ởxứđóngườitacóthểkhaithácnhữnggiấcmơ,đểchứngtỏkẻkhácđãgiaocấuvớiQuỷvàđểbuộctộivàkếtánngườiDoThái.

Nhữnggiấcmơlàtốtchobaviệc:

ALIF:Bạnmuốnmộtđiềugìđónhữngbạnkhôngthểhỏixinđược.Vìvậybạnsẽnóirằngbạnmơthấynó.Theocáchnày,bạncóthểđạtđượcnhữnggìbạnmuốnmàkhôngphảimởmiệnghỏixin.

BA:Bạnmuốnhạiaiđó.Chẳnghạn,bạnmuốnvukhốngmộtphụnữ.Vìvậybạnsẽnóirằngmộtphụnữnhư-thế-như-thếphạmtộingoạitìnhhoặcrằngmộtviênchứcnhư-thế-như-thếăncắprượubằngcáibình.Tôimơthấychuyệnđó,bạnchỉcầnnóivậy.Bằngcáchnày,chodùkhôngtinbạn,nhưngngườitahầunhưkhôngquênviệcđềcậpđếnhànhđộngtộilỗi.

DJIM:Bạnmuốnđiềugìđó,nhưngthậmchíbạnkhôngbiếtđólàcáigì.Vìvậybạnsẽmôtảmộtgiấcmơlộnxộn.Lậptứcgiađìnhhoặcbạnbèbạnsẽgiảithíchgiấcmơvàchobạnbiếtbạnmuốncógìhoặchọcóthểlàmgìchobạn.Chẳnghạn,họsẽnói:Bạnmuốncómộtôngchồng,mộtđứacon,mộtngôinhà...

Nhữnggiấcmơchúngtakểkhôngbaogiờlànhữnggiấcmơchúngtathựcsựthấytronggiấcngủcủamình.Khingườitanóihọ"đãthấynó,"đơngiảnlàhọmôtảgiấcmơ"màhọmơthấy"giữabanngày,vàluôncómộtmụcđíchtiềmẩnđằngsau.Chỉcókẻngốcmớitảnhữnggiấcmơbanđêmthựcsựmộtcáchchínhxácnhưhọthấy.Nếubạnlàmthế,mọingườisẽgiễucợtbạnhoặc,nhưtavẫnthấy,giảithíchgiấcmơthànhmộtđiềmxấu.Khôngaicoitrọngnhữnggiấcmơthựcsự,kểcảnhữngngườimơthấychúng.Hoặc,làmơnnóinghexem,bạncóvậykhông?

Quagiấcmơmàtôiđãkểlạimộtcáchlơđãng,tôingụýcóthểchồngtôiđãchếtthật.Dùbanđầuchatôikhôngchấpnhậnđiềunàylàdấuhiệucủasựthật,nhưngsaukhidựđámtang,ôngbấtngờbịthuyếtphụcbởichứngcứcủagiấcmơ,vàkếtluậnrằngchồngtôithựcsựđãchết.Vìvậymọingườikhôngchỉtinrằngchồngtôi,ngườigầnnhưchưahềchếtbốnnămqua,đãchếttrongmộtgiấcmơ,tuyhọcóthểcũngchưadámchắcvềcáichếtcủaanhấynếunhưnókhôngđượcthôngbáochínhthúc.Lúcđóchỉcóbọntrẻthựcsựnhậnrarằngchúngđãmồcôicha.Chúngthựcsựbắtđầuthấyđaulòng.

"Concóbaogiờchiêmbaochưa?"TôihỏiShevket.

"Có",nómỉmcườiđáp."Chamìnhkhôngvề,rồicuốicùngconcướimẹ."

Cáimũinhỏnhắn,mắtđenvàđôivairộngcủanógiốngtôihơnlàchanó.Đôilúctôicảmthấycótộirằngmìnhđãkhôngthểtruyềnchobọntrẻvầngtránrộngvàcaocủachachúng.

"Vậyconchơitiếptròkiếmsĩ,vớiemđi."

"Tụiconchơithanhkiếmcũcủachađượckhông?"

"Được."

Tôinhìnlêntrầnmộtlúclâu,lắngnghetiếngkiếmcủabọntrẻchạmnhau,trongkhicốdậptắtnỗisợhãivàlolắngđangdânglêntronglòng.TôixuốngbếpnóivớiHayriye:"Chatôimuốncómónxúpcánãygiờrồi.CólẽtôiphảinhờchịđếncảngGalleon.SaochịkhônglấyramấyxâutráicâykhômàShevketthíchvàchomỗiđứamộtít."

TrongkhiShevketăntrongbếp,Orhanvớitôilênlầu.Tôibếnólênđùivàhônvàocổnó.

"Conmồhôiđầmđìanày"tôinói."Cóchuyệngìvậy?"

"Shevketlấycâygươmđỏcủachúđánhcon."

"Bầmtímrồinè,"tôivừanóivừasờchỗđó."Concóđaukhông?Shevkethưquá.Nghemẹnóinày.Conrấtthôngminhvànhạycảm.Mẹmuốnnhờconmộtviệc.Nếuconlàmnhữnggìmẹdặn,mẹsẽnóichoconmộtbímậtmàmẹsẽkhôngnóivớiShevkethaybấtcứaikhác."

"Gìvậymẹ?"

"Conthấymẩugiấynàykhông?Conđiđếnchỗôngngoại,màkhôngđểôngthấy,rồinhétmẩugiấynàyvàotaySiyahKínhmến.Conhiểukhông?"

"Dạhiểu."

"Conlàmnghe?"

"Bímậtlàgìvậy?"

"Cứđưachúấymẩugiấy,"tôinói,hôncổnólầnnữa,chỗđócómùidễchịu.

Nhânnóivềmùithơm,đãlâurồiHayriyekhôngđưabọntrẻđếnnhàtắmcôngcộng.ChúngkhôngđitừkhicáigiốngcủaShevketbiếtcứnglêntrướcmặtnhữngphụnữởđó.

"Mẹsẽnóibímậtchoconsau."Tôihônnó."Conrấtthôngminhvàxinhđẹp.Shevketchỉgâyphiền.Nócòndámgiơtayđánhlạimẹnữa.

"Conkhôngđưacáinàyđâu,"nónói."ConsợSiyahKínhmến,ôngtalàngườigiếtchaconđó."

"Shevketnóivậyvớicon,phảikhông?"tôinói."Mauxuốngnhàbảonólênđâyngay."

Orhancóthểthấysựthịnhnộtrênmặttôi.Kinhhãi,nótuộtkhỏiđùitôivàchạykhỏiphòng.CólẽnóhơivuivìShevketgặprắcrối.Látsau,cảhaiđứatrởvàođầybốirốivàxấuhổ.Shevketmộttaycầmxâutráicâykhô,taykiacầmthanhgươm.

"ConnóivớiemlàSiyahđãgiếtchacon,"tôinói."Mẹkhôngmuốnconnóinhưthếtrongnhànàylầnnữa.HaiđứaphảitôntrọngvàyêumếnSiyah.Cácconhiểumẹkhông?Mẹsẽkhôngđểcácconsốngcảđờimàkhôngcócha."

"Conkhôngcầnôngấy.Thàconvềnhàmình,chỗchúHasan,rồichờchaconvề."Shevketnóithẳngthừng.

Điềunàykhiếntôiquágiậnđếnđộtôiphátvàomôngnó.Nókhôngđểthanhgươmxuống;màthanhgươmrơikhỏitaynó.

"Conmuốncha,"nónóitrongnướcmắt.

Nhưngtôicònkhócnhiềuhơnnó.

"Conkhôngcònchanữa,chasẽkhôngvề."tôinóitrongnướcmắt."Cácconmồcôicharồi,cácconkhônghiểusao,haiđứakhốnkhổ."Tôikhócquánhiềuđếnđộtôisợtrongnhànghethấy.

"Tụiconkhôngkhốnkhổ".Shevketvừanóivừakhóc.

Bamẹconkhóchồilâu.Nướcmắtlàmdịulòngtôivàtôicócảmgiácrằngtôikhócbởivìnókhiếntôitrởthànhngườitốthơn.Trongkhicùngkhóc,chúngtôiômchặtnhauvànằmtrênnệm.Shevketrúcđầuvàongựctôinhưđểngủ.Đôikhinórúmvàotôi,nhưthểchúngtôibịdándínhvàonhau,nhưngtôicóthểcảmthấyrằngnókhôngngủ.Hẳnlàtôiđãngủgậtvớichúng,chỉcóđiềuđầuóctôivẫnnghĩđếnnhữnggìđangxảyradướinhà.Tôicóthểngửithấymùithơmcủacamđangsôi.Tôingồibậtdậytrêngiườngvàgâytiếngđộngkhiếnbọntrẻthứcgiấc.

"Xuốngnhà,Hayriyechotụiconăn."

Tôicònmộtmìnhtrongphòng.Bênngoàituyếtbắtđầurơi.TôicầuxinAllahgiúpđỡ.RồitôimởkinhKoran,vàsaukhiđọcmộtlầnnữađoạntrongchươngAal-e-Imran1nóirằngnhữngaibịgiếttrongchiếntrận,nhữngaibịgiếttrênconđườngcủaAllah,sẽđếnvớiNgười,tôithấynhẹnhõmkhôngcònưutưvềngườichồngquácốnữa.ChatôicóchoSiyahxembứcchândungĐứcvuachưahoàntấtkhông?Chatôituyênbốrằngbứcchândungnàysốngđộngđếnđộbấtcứainhìnnósẽphảiquaymắtđivìsợhãi,nhưđãtừngxảyravớinhữngaicốnhìnthẳngvàomắtĐứcvua.

TôigọiOrhan,vàkhôngbếnólênđùitôi,tôihônnóthậtlâulêntrán,đầuvàmá."Bâygiờ,khôngđượcsợ,conđưamiếnggiấynàychoSiyah,nhưngđừngđểchoôngngoạithấy.Conhiểukhông?"

"Răngconlunglay."

"Khinàoconquaylại,nếuconmuốn,mẹsẽnhổcho,"tôinói."Concứ

thathẩnđếnchỗchúấy.Chúsẽkhôngbiếtlàmgìvàsẽômcon.Lúcđóconbímậtnhéttờgiấynàyvàotaychúấy.Conhiểuýmẹkhông?"

"Consợ."

"Chẳngcógìphảisợcả.NếukhôngphảiSiyah,thìconbiếtaimuốnlàmchaconthayvìchúấykhông?ChúHasanđó!ConcómuốnchúHasantrởthànhchaconkhông?"

"Không."

"Đượcrồi,vậycondiđi,Orhanthôngminhxinhđẹpcủamẹ",tôinói."Nếukhông,coichừngđó,mẹsẽgiậnchocoi...Vànếuconkhóc,mẹsẽcànggiậnhơn."

Tôixếpláthưnhiềulầnchonhỏlại,rồinhétvàobàntaybéxíucủanóđangxòeramộtcáchvôvọngvàcamchịu.Allah,xinhãygiúpconđểnhữngđứatrẻmấtchanàykhôngbịbỏrơiphảitựnuôithân.Tôidắtnóđếncửa,nắmtaynó.Nơingưỡngcửamộtlầnnữanónhìntôiđầysợhãi.

Tôinhìnnóqualỗnhìntrộmkhinóđinhữngbướcngậpngừngvềphíatrườngkỷ,đếngầnchatôivàSiyah,dừnglạivàngậpngừnggiâylát,khôngbiếtphảilàmgì.Nónhìntrởlạicáilỗđểtìmtôi.Nóbắtđầukhóc.NhưngvớimộtnỗlựccuốicùngnócũngngồilênđượcđùicủaSiyah.Siyah,đủthôngminhđểhưởngquyềnlàmchađứacontôi,khônghoảnghốtkhithấyOrhankhócmộtcáchkhóhiểutrênlònganhvàanhkiểmtraxemcócáigìtrongtaythằngbékhông.

Orhantrởlạidướicáinhìnngạcnhiêncủachatôi,vàtôichạyđếnômnó,bếnólênđùitôi,hônnóthậtlâu.Tôiđưanóxuốngnhàvàobếpvàchonómónnhokhômànórấtthích.

"Hayriye,dẫnbọntrẻracảngGalleonmuaítcáđốilàmxúpởtiệmcủaKosta.Cầmmấyđồngbạcnàymàmuacá,nếucòntiềnlẻthìmuachoOrhaníttráivảvàdâutâykhôtrênđườngvề,muachoShevketbánhđậuxanh

nướngvàxúcxíchtẩmđườngvớiquảócchó.Dẫntụinóđiloanhquanhchỗnàochúngthíchchođếnbuổicầukinhtối,nhưngcẩnthậncoichừngchúngbịcảmlạnh."

Saukhihọđi,sựyêntĩnhtrongngôinhàkhiếntôithấydễchịu,tôilênlầulấyramộtchiếcgươngnhỏdochachồngtôilàmvàchồngtôitặngtôilàmquà.Tôigiấunógiữanhữngáogốicómùioảihương.Tôitreonólên,nếunhìnmìnhtronggươngtừxa,hoặcdichuyểnkhéoléomộttí,tôicóthểthấycảthânhìnhtôi.Chiếcáolótđỏthậthợpvớitôi.Nhưngtôicũngmuốnmặcchiếcáocánhmàutíacủamẹtôi,vốnnằmtrongmớvậtdụngxuấtgiácủabà.Tôilấyrachiếcáotrùmmàuhồtrănmàbàngoạitôiđãthêunhữngbônghoa,thửmặcvào,nhưngnókhôngvừaýtôi.Khimặcthửnóbêntrongchiếcáocánhmàutía,tôicảmthấymộtcơnớnlạnh;tôirùngmình,vàngọnnếnruntheotôi.Dĩnhiêntrùmngoàicùnglàcáiáochoàngviềnlôngthú,nhưngđếnphútcuốitôiđổiývàlặnglẽđiquahànhlang,tôilấyrachiếcáokhoáclenmàuxanhdatrờirộngvàdàicủamẹtôichovàmặcvào.Ngaylúcđótôinghecótiếngđộngngoàicửavàthấykinhhoàng:Siyahđangravề!Tôilẹlàngcởichiếcáocũcủamẹtôirồimặcchiếcáođỏviềnlôngcủatôivào.Nóchậtởvòngngực,nhưngtôithích,sauđótôiđeotấmmạngtrắngvàmềmnhất,hạxuốngchekínmặt.

DĩnhiênSiyahKínhmếnchưavề;tôiđãđểchosựhoảnghốtđánhlừa.Nếutôirangoàibâygiờ,tôicóthểnóivớichatôilàtôiđimuacávớibọntrẻ.Tôibướcnhẹxuốngthangnhưmộtconmèo.

Tôiđóngcửa-cạchmộttiếng-giốngmộtconma.Tôilặnglẽđiquasânvàkhirađếnngoàiđường,tôithoángquaylạinhìnngôinhà.Nhìnqualớpmạng,nócóvẻnhưkhôngcònlàngôinhàcủachúngtôinữa.

Khôngcóaitrênđường,cảmộtconmèocũngkhông.

Nhữngbôngtuyếtnhảymúatrongkhôngtrung.Rùngmình,tôibướcvàokhuvườnhoang,nơiánhmặttrờikhôngbaogiờđến.Nóbốcmùilámục,mùiẩmướtvàcáichết;nhưngkhitôibướcvàonhàcủaNgườiDoTháibịtreocổ,tôicảmthấynhưđangởtrongnhàmình.Ngườitađồnrằngthần

thánhgặpnhauởđâymỗiđêm,đốtlòvàtiệctùng.Tôigiậtmìnhkhinghetiếngbướcchânmìnhtrongngôinhàtrốngnày.Tôichờ,bấtđộng.Tôinghemộtâmthanhtrongvườn,nhưngsauđómọithứchìmvàoimlặng.Tôinghetiếngchósủagầnđó.Tôinhậnratiếngmọiconchótrongkhutôisốngquatiếngsủacủachúng,nhưngtôikhôngnhậnrađượcconchónày.

Trongquãngimlặngkếđó,tôicảmthấycómộtaikháctrongngôinhà,tôiliềnđứngbấtđộngđểanhtakhôngthểnghetiếngbướcchântôi.NhữngngườilạnóichuyệnkhihọđiquatrênđườngtôinghĩđếnHayriyevàbọntrẻ.Tôicầutrờichochúngđừngbịnhiễmlạnh.Trongkhoảngimlặngkếtiếp,dầndầntôicảmthấyhốitiếc.Siyahkhôngđến.Tôiđãphạmmộtsailầm,vàtôiphảiquayvềnhàtrướckhilòngtựáicủatôibịtổnthươnghơnnữa.Kinhkhủng,tôitưởngtượngrằngHasanđangtheodõitôi,sauđóthìtôinghecótiếngchuyểnđộngtrongvườn.Cánhcửamở.

Tôivộithayđổivịtrí.Tôikhôngbiếttạisaomìnhlàmthế,nhưngkhitôiđứngsangbêntráicửasổmàquađóánhsángyếuớttừkhuvườnchiếuvào,tôinhậnrarằngSiyahcóthểthấytôi,theolốinóicủachatôi,"trongnhữngbíẩncủabóngtối."Tôichemặtbằngtấmmạngvàchờ,lắngnghetiếngbướcchânanhấy.

Siyahbướcquangưỡngcửavàthấytôi,bướcvàibướcnữarồidừnglại.Chúngtôiđứngcáchnhaunămbướcvànhìnnhau.Trônganhkhỏekhoắnvàmạnhmẽhơnsovớikhitôithấyanhqualỗnhìntrộm.Imlặng.

"Giởtấmmạngra,"anhthìthầm,"Làmơnđimà."

"Tôiđãcóchồng.Tôiđangchờchồngtôitrởvề."

"Giởtấmmạngrađi,"anhnóivẫnvớigiọngnhưcũ."Chồngemkhôngbaogiờvềđâu."

"Anhthuxếpgặptôiởđâyđểnóiđiềuđósao?"

"Không,anhnóithếđểcóthểnhìnem.Anhđãnghĩvềemsuốtmười

hainămqua.Giởtấmmạngrađi,emyêu,hãychoanhnhìnemdùchỉmộtlần."

Tôigỡnóra.Tôisungsướngkhianhimlặngngắmnghíakhuônmặttôivànhìnthậtsâuvàomắttôihồilâu.

"Cóchồngvàlàmmẹđãkhiếnemđẹphơnnhiều.Vàkhuônmặtemhoàntoànkhácnhữnggìanhnhớđược."

"Anhnhớvềtôirasao?"

"Trongnỗiđớnđau,bởivìkhianhnghĩvềem,anhkhôngthểkhôngnghĩrằngnhữnggìanhnhớđượckhôngphảilàemmàlàmộtsựtưởngtượng.Trongthờiniênthiếucủachúngmình,emcónhớmìnhtừngbànvềHusrevvớiShirin,họđãyêunhausaukhithấyhìnhảnhcủanhaunhưthếnàokhông?TạisaoShirinkhôngyêuchàngHusrevđẹptraingaylầnđầunàngthấyhìnhảnhchàngtreotrêncànhcâymàphảithấybalầnnàngmớiyêu?Emđãtừngnóilàtrongchuyệncổtíchmọithứđềuxảyrabalần.Anhđãcãivớiemrằngtìnhyêulẽraphảibừngnởngaylầnđầunàngthấybứchình.NhưngaicóthểvẽHusrevđủtrungthựcđểnàngyêuchàng,vàđủchínhxácđểnàngnhậnrachàng?Chúngmìnhchưahềnóivềđiềunày.Trongmườihainămqua,giánhưanhcóđượcbứcchândungxácthựcnhưthếvềkhuônmặtkhôngaisánhđượccủaemthìcólẽanhđãkhôngđaukhổđếnvậy."

Anhấynóinhữngđiềurấtdễthươngtheokiểunày,vềchuyệnnhìnmộtbứcminhhọamàđãđemlòngyêu,vềchuyệnanhđaukhổdữdộivìyêutôiđếnthếnào.Tôiđểýcáchanhtừtừtiếnđếngần,vàtừnglờicủaanhchậpchờnquađầuóctỉnhtáocủatôirồiđậulạiđâuđótrongkýứctôi.Saunàytôisẽsuyngẫmlạinhữnglờinày,từngtừmột.Nhưngvàolúcnàysựcảmkíchcủatôivềmalựctrongnhữngđiềuanhnóichỉthuầnlàtheobảnnăngvànótróibuộctôivớianh.Tôicảmthấycótộivìđãlàmanhđaukhổsuốtmườihainămqua.Mộtngườiănnóingọtngàolàmsao!Siyahtốtxiếtbao!Nhưmộtđứatrẻngâythơ!Tôicóthểthấyđượctấtcảđiềunàyquaánhmắtanh.Việcanhyêutôinhiềunhưvậykhiếntôitincậyanh.

Chúngtôiômnhau.Điềunàylàmtôiquásungsướngđếnđộkhôngcòncảmthấyáynáynữa.Tôiđểchocảmgiácngọtngàonàycuốntôiđi.Tôiômanhchặthơn.Tôiđểchoanhhôntôi,vàtôihônlạianh.Vàkhichúngtôihônnhau,cóvẻnhưcảthếgiớinàybướcvàomộtcảnhtranhtốitranhsángdịudàng.Tôiướcgìmọingườicóthểômnhaugiốngnhuchúngtôi.Tôimơhồnhớlạirằngtìnhyêuvẫnđượccholàphảigiốngthếnày.Anhấyđútlưỡivàomiệngtôi.Tôihàilòngvớinhữnggìmìnhđanglàm,nhưthểcảthếgiớinàyđượcchìmtrongánhsánghạnhphúc;tôichẳngnghĩrađiềugìtồitệcả.

HãyđểtôimôtảchobạncáiômcủachúngtôicóthểđượcnhữngnhàtiểuhọabậcthầyHeratvẽrasao,nếucâuchuyệnbithảmcủatôimộtngàynàođóđượckểlạitrongsách.Cónhữngbứcminhhọagâykinhngạcmàchatôiđãchotôixemtrongđónhữngdòngchữviếtrunrẩycùngnhịpvớinhữngchiếcláđuđưa,hoavăntrêntườngđượcphảnánhtrongnétthiếtkếđườngviềnmạvàngvàniềmvuicủanhữngcánhénchọcthủngphầnviềncủabứctranhgợilênsựphấnchấncủanhữngcặptìnhnhân.

Khitraonhaunhữngcáinhìntừxavàgâykhổchonhaubằngnhữngcâunóiđầyhàmý,nhữngngườiyêunhauthườngđượcvẽquánhỏ,quáxavềkhoảngcách,đếnđộtrongphútchốctacảmthấynhưcâuchuyệnhoàntoànkhôngphảinóivềhọmàchỉliênquanđếnđêmđầysao,hàngcâytốiđen,tòalâuđàituyệtđẹpnơihọgặpgỡ,khoảngsânvàkhuvườntuyệtvờicủanó,màmỗichiếclátrongđóđượcđặctảmộtcáchđặcbiệtvàđầyâuyếm.

Tuynhiên,nếucẩnthậnchúýkỹsựhàihòabíẩncủamàusắc,mànhàtiểuhọachỉcóthểtruyềnđạtvớitấtcảsựhiếnmìnhchonghệthuậtcủaanhta,vàvàoánhsángkỳbílantỏakhắpbứctranh,ngườiquansátsẽlậptứcthấyngayrằngbímậtđằngsaunhữngtranhminhhọanàylàởchỗchúngđượctạorabởichínhtìnhyêu.Cóvẻnhưánhsángbắtnguồntừnhữngkẻyêunhau,từchiềusâucủabứcminhhọa.VàkhiSiyahvớitôiômnhau,niềmhânhoantrànngậpcảthếgiớitheođúngkiểunày.

TạơnThượngđếlàtôiđãchứngkiếncuộcđờinàyđủđểbiếtrằngniềmhoanlạcnàysẽkhôngkéodàilâu.Siyahdịudàngômlấybầungựctolớn

củatôi.Độngtácnàytạocảmgiáctêmêvà,quênđitấtcả.Tôithèmđượcanhbúnúmvútôi.Nhưnganhkhôngchếngựđượcnó,bởivìanhkhôngchắcvềchuyệnanhđanglàm,dùsựkhôngchắccủaanhkhôngngănanhkhỏihammuốnnhiềuhơnnữa.Dầndần,chúngtôicàngômnhaulâuthìnỗisợhãivàbốirốicàngchenvàogiữahaichúngtôi.Nhưngkhianhấybấuvàođùitôiđểkéotôisáthơn,épdươngvậtto,cứngngắccủaanhsátbụngtôi,thoạttiêntôithấythích;tôitòmò.Tôikhôngbốirối.Tôiđãtựnhủrằngchúngtôiđãômnhaunhưthếnàythìtấtphảidẫnđếnchuyệnnhưthế.Vàdùtôiquayđầuđi,tôicũngkhôngthểrờiđôimắtmởtokhỏikíchcỡcủanó.

Látsau,khianhbấtngờcốbuộctôilàmhànhđộngthôtụcmàthậmchínhữngphụnữdumụcKipchakvànhữngcôhầuưakểchuyệntạicácnhàtắmcôngcộngcũngkhônglàm,tôicứngngườitrongsựkinhngạcvàlưỡnglự.

"Đừngnhíumàyvậy,emyêu,"anhấyvannài.

Tôiđứngdậy,đẩyanhấyravàbắtđầulahétvàomặtanhmàchẳngthèmđểýchútnàođếnvẻthấtvọngcủaanhấy.

--------------------------------

1Aal-e-Imran:GiađìnhImran.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương27:TôiĐuợcGọiLàSiyah

TrongbóngtốicủangôinhàNgườiDoTháibịtreocổ,ShekurenhíumàyvàbắtđầunóinhưđiênrằngtôicóthểdễdàngchọccáivậttolớngớmguốctôiđangcầmtrongtayvàomiệngcáccôgáiCircassiamàtôiđãgặpởTiflis,nhữnggáiđiếmKipchak,nhữngcôdâunghèobịbánvàoquánrượu,nhữngquảphụBaTưvàThổNhĩKỳ,nhữnggáiđiếmbìnhdânngàycànggiatăngởIstanbul,nhữngcôgáiMingeriadâmđãng,cácảAbkhaziakhêugợi,nhữngphụnữArmeniađanhđá,nhữngmụkhóưaởGenovavàSyria,cácdiễnviênđượccholàphụnữvànhữngcậutraikhôngbaogiờthỏamãn,nhưngnósẽkhôngthểvàomiệngnàngđược.Nànggiậndữbuộctộitôiđãmấtsạchýthứcvềsựchữngchạcvàtựchủbằngviệcngủvớimọitầnglớptiệndânrẻtiềnđángkhinh-từBaTưđếnBaghdadvàtừcácngõhẻmcủanhữngthànhphốẲRậpnhỏbénóngbứcđếnvùngbờbiểnCaspian-vàđãquênrằngmộtsốphụnữvẫncốhếtsứcmìnhđểgiữgìndanhdựcủahọ.Nàngbuộctộirằngtấtcảnhữnglờiyêuthươngcủatôiđềugiảdối.

T

Tôitrântrọnglắngnghecơngiậndữcủangườitôiyêu,vốnkhiếnchocáibộphậntộilỗitrongtaytôixìuxuống,vàdùtôirấtbốirốitrướctìnhcảnhnàyvàsựcựtuyệtmàtôiphảichịuđựng,nhưngcóhaiviệclàmtôivui:1.rằngtôiđãkiềmchếkhôngtựhạthấpmìnhmàđốichọilạicơngiậndữcủaShekurebằngmộtphảnứngầmĩtươngtự,nhưtôivẫnthườngphảnứngmộtcáchhằnhọcvớinhữngphụnữkháctrongnhữngtìnhhuốngtươngtự,và2.rằngtôipháthiệnraShekurehiểurõnhữngchuyếnđicủatôi,chứngtỏrằngnàngnghĩvềtôinhiềuhơntôitưởng.

Thấytôithấtvọngnhưthếnàokhikhôngthểthựchiệnnhữngthèmmuốncủamình,nàngbắtđầuthấytộinghiệpchotôi.

"Nếuanhthựcsựyêuem,mộtcáchthiếtthavàđầyámảnh,"nàngnóinhưthểcốtựbàochữa,"thìanhđãkiểmsoátđượcmìnhnhưmộtbậcchínhnhânquântử.Anhsẽkhôngcốýxúcphạmdanhdựcủangườiphụnữmàanhấpủnhữngýđịnhnghiêmtúc.Anhkhôngphảilàngườiđànôngduynhấttìmcáchcướiem.Cóaigặpanhtrênđườnganhtớiđâykhông?"

"Không."

Nhưthểnàngnghecótiếngaibướctrongkhuvườntốiphủđầytuyếtnàngquaykhuônmặtdịudàng,màmườihainămquatôiđãkhôngthểnhớlại,vềphíacuốivàchotôiniềmvuiđượcthấykhuônmặtnhìnnghiêngcủanàng.Khinghetiếngláchcáchthoángqua,chúngtôichờtrongimlặng,nhưngchẳngcóaibướcvào.Tôinhớlạithờinàngmớimườihai,Shekuređãkhơidậytrongtôimộtcảmgiáckỳlạbởivìnàngbiếtnhiềuhơntôinhưthếnào.

"ConmaNgườiDoTháibịtreocổđãámchỗnày."nàngnói.

"Emtớiđâybaogiờchưa?"

"Âmhồn,bóngma,ngườichếtđangsống...họđếntheogióámcácđồvậtvàtạoraâmthanhtrongimlặng.Mọithứđềunóiđược.Emkhôngcầnphảiđếnđây.Emcóthểngheđượchọ."

"Shevketđãdẫnanhđếnđâyđểchỉchoanhconmèochết,nhưngnóđãbiếnmất."

"Theoembiếtthìanhcónóivớinórằnganhđãgiếtchanó."

"Khôngphảivậy.Câunóicủaanhđãbịbópméođếncỡđósao?Khôngphảilàanhgiếtchanóimàlàanhthíchlàmchanó."

"Tạisaoanhnóirằnganhđãgiếtchanó?"

"Mớiđầunóhỏianhđãtừnggiếtaichưa.Anhnóivớinósựthậtrằnganhđãgiếthaingười."

"Đểkhoekhoangà?"

"Đểkhoekhoang,vàđểgâyấntượngvớimộtđứatrẻmàanhyêumẹnó,bởivìanhnhậnrarằngngườimẹnàyđãanủihaiđứatrẻbébỏngđóbằngcáchthổiphồngnhữngchiếntíchcủachanóvàkhoekhoangnhữngchiếnlợiphẩmcủaôngtacònlạitrongnhà."

"Cứkhoekhoangđi!Tụinókhôngthíchanh."

"Shevketkhôngthíchanh,nhữngOrhanthìcó,"tôinói,trongcảmgiáctựhàobắtđượclỗicủangườimìnhyêu."Nhưnganhsẽtrởthànhchacủahaiđứa."

Chúngtôirùngmìnhlolắngvàrunruntrongánhsánglờmờnhưthểbóngcủavậtthểnàođókhôngtồntạiđãđiquagiữahaichúngtôi.TôibìnhtĩnhlạivàthấyShekuređangthổnthức.

"NgườichồngbạcmệnhcủaemcómộtemtraitênlàHasan.Trongkhiemchờchồngemvề,emđãsốnghainămchungnhàvớichúấyvàchachồngem.Chúấyyêuem.Sauđóchúấynghingạinhữnggìcóthểđangxảyra.Chúấytứctốitưởngtượngrằngemcóthểlấymộtngườinàođó,cólẽlàanh.Chúấynhắnrằngchúấymuốndùngvũlựcbuộcemtrởvềnhàhọ.Họnóirằngvìemchưađượcquantòacoilàmộtquảphụ,nênhọsẽbuộcemtrởvềnhàđónhândanhchồngem.Họcóthểđộtkíchnhàchúngembấtcứlúcnào.Chaemcũngkhôngmuốnquantòaphánquyếtemlàquảphụ.Nếuemđượcphéplydị,ôngnghĩemsẽtìmchomìnhmộttấmchồngmớimàbỏrơiông.Khitrởvềnhàvớibọntrẻ,emđãmangđếnchoôngmộtniềmhạnhphúclớntrongnỗicôđơnmàôngđãchịuđựngsaucáichếtcủamẹem."Anhcóđồngýsốngvớichúngemkhông?"

"Ýemlàsao?"

"Nếumìnhcướinhau,anhcóchịuvềsốngvớichaem,vớitấtcảchúngemkhông?"

"Anhkhôngbiết."

"Hãynghĩvềchuyệnnàycàngsớmcàngtốt.Tinemđi,anhkhôngcónhiềuthờigianđâu.Chaemcócảmgiácrằngcóđiềugìxấusắpđếnvớicảnhàem,vàemnghĩlàôngđúng.NếuHasanvàngườicủachúấyđộtkíchnhàemvớimộtlũlínhtrángvàlôichaemratrướcquantòa,anhcóchịulàmchứngrằnganhđãthấyxáccủachồngemkhông?AnhvừamớitừBaTưvàhọsẽtinanh."

"Anhsẽlàmchứng.nhưnganhkhôngphảilàngườigiếtanhta."

"Đượcrồi.Cùngmộtnhânchứngkhác,đểemđượctuyênbốlàquảphụ,anhcóchịulàmchứngtrướcquantòarằnganhđãthấycáixácđầymáucủachồngemtrênchiếntrườngBaTưkhông?"

"Thựcsựanhkhôngthấy,nhưngvìem,emyêu,anhsẽlàmchứngnhưthế."

"Anhcóyêuconemkhông?"

"Có,"

"Nóichoembiết,anhyêuchúngvềđiềugì?"

"Anhyêusứcmạnh,tínhquyếtđoán,sựtrungthực,thôngminh,vàtínhbướngbỉnhcủaShevket,"tôinói."Cònanhyêuphongcáchdịudàng,nhạycảmcủaOrhanvàsựláulỉnhcủanó.Anhyêuchuyệnchúnglàconcủaem."

Ngườiyêumắtđencủatôimỉmcườivàứalệ.Sauđó,trongcơnbốirốicótínhtoáncủamộtphụnữhyvọngđạtđượcnhiềuthứtrongthờigianngắn,nàngđổiđềtài:

"CuốnsáchcủachaemphảiđượchoàntấtvàtrìnhlênĐứcvua.Cuốnsáchnàylànguồngốcvậnrủigâyphiềnmuộnchochúngem."

"CònđiềuxấugìgâyphiềnmuộnchochúngtangoàicáichếtcủaZarif

Kínhmếnnữa?"

Câuhỏinàykhiếnnàngkhôngvui.Vớivẻthiếuthậtthàtrongnỗlựctrởnênthậtthà,nàngnói:

"NhữngmônđồcủaNusretHojađangtungtinđồnrằngcuốnsáchcủachaemlàmộttròbángbổvàmangdấuấncủabọnngoạigiáo.Liệucóphảinhữngnhàtiểuhọathườngđếnnhàemđãngàycàngđốkỵnhauđếnmứcđộnghĩranhữngkếhoạchnàykhông?Anhnằmtrongsốhộianhchắcbiếtrõ!"

"Ngườiemchồngcủaem,"tôinói,"anhtacómốiliênhệnàovớinhữngnhàtiểuhọanày,cuốnsáchcủachaemhoặcnhữngmônđồcủaNusretHoja,hayanhtasốngtáchbiệt?"

"Chúấykhôngdínhdánggìđếnnhữngchuyệnđó,màchúấycũngkhônghềsốngtáchbiệt,"nàngnói.

Mộtkhoảngimlặnglạkỳvàbíẩntrôiqua.

"HồiemsốngcùngnhàvớiHasan,khôngcócáchnàođểemtránhmặtanhtasao?"

"Bằnghếtsứcmình,trongngôinhàchỉcóhaiphòng."

Vàiconchó,khôngxalắm,bỗngchúýđếncáigìđó,bắtđầusủađầykíchđộng.

TôikhôngthểmởmiệnghỏitạisaongườichồngquácốcủaShekure,kẻcoinhưđãđắcthắngtrởvềtừnhiềutrậnđánhvàsởhữucảmộttháiấp,lạichịuđểvợsốngchungvớiemtraimìnhtrongmộtcănnhàcóhaiphòng.Rụtrèvàdodự,tôihỏingườiyêuthờithơấucủatôicâuhỏisau:"Tạisaoemquyếtđịnhcướianhta?"

"Dĩnhiênchắcchắnlàchaemphảigảemchoaiđó,"nàngnói.Đólàsựthật,nóđãgiảithíchmộtcáchsúctíchvàthôngminhcuộchônnhâncủanàngtheomộtcáchvừatránhcangợichồngnàngvừakhôngkhiếntôikhó

chịu."Anhđãrađi,cólẽkhôngbaogiờtrởlại.Biếnmấttrongcơndỗihờncólẽlàdấuhiệucủatìnhyêu,nhưngmộtngườitìnhdỗihờnthìcũngkhóchịuvàchẳnghứahẹngìvềtươnglaicả."Đâycũnglàsựthật.nhưngchưađủlàduyêncớđểnàngcướitênđểucángđó.ChẳngkhógìđểsuydiễntừvẻngạingùngcủanàngrằngchỉmộtthờigianngắnsaukhitôirờikhỏiIstanbul,Shekuređãquênmấttôi,nhưmọingườikhác.Nàngđãnóivớitôilờinóidốitrắngtrợnnàyđểxoadịutráitimtannátcủatôi,giámàđượcmộtchút,vàtôicoiđónhưmộtdấuhiệuchohảoýcủanàng,vốnđòihỏilòngbiếtơncủatôi.Tôibắtđầugiảithíchrằngtrongnhữngchuyếnđicủamìnhtôikhôngthểgạtnàngrakhỏiýnghĩnhưthếnào,banđêmhìnhảnhnàngámảnhtôinhưmộtbóngmarasao.Đâylàđiềubímậtnhất,nỗisầukhổsâuđậmnhấtmàtôiđãchịuvàtôichorằngmìnhkhôngbaogiờcóthểchiasẻvớimộtaikhác;sựbuồnkhổnàyhoàntoàncóthật,nhưngnhưtôingạcnhiênnhậnrangaylúcđó,nókhônghềthànhthậtmộtchútnào.

Đểnhữngtìnhcảmvàkhaokhátcủatôicóthểđượchiểumộtcáchchínhxác,tôiphảiphơibàyngaylậptứcýnghĩacủasựkhácbiệtgiữasựthậtvớitínhchânthựcnàymàtôivừabiếtlầnđầu:Việcbiểulộsựthựcbằngngôntừcủamộtngười,dùchânthựcđếnhếtmứcđichăngnữa,vẫnthúcđẩyngườitađitớisựgiảdối.Vídụhaynhấtcólẽxuấtpháttừnhữngnhàtiểuhọachúngtôi,nhữngkẻngàycàngbồnchồnbấtanvìcókẻsátnhântrongsốchúngtôi.Hãyxemxétmộtbứctranhhoànhảo-hìnhảnhmộtconngựachẳnghạn:chodùnóthểhiệnconngựathậttàitìnhđếncỡnàođinữa,thứngựađượcđấngAllahmườngtượngcựckỳtỉmỉhoặcnhữngconngựacủacácnhàtiểuhọabậcthầy,nóvẫnkhôngthểsánhvớitínhchânthựccủanhàtiểuhọatàinăngđãvẽnó.Sựthànhthựccủanhàtiểuhọa,hoặcnhữngđầytớhènmọncủaAllahnhưchúngtôi,khôngxuấthiệntrongphútgiâycủatàinăngvàsựhoànhảo;tráilại,nóxuấthiệntronglúclỡlời,sailầm,mệtnhọcvàthấtvọng.Tôinóiđiềunàyvìnhữngcôgáitrẻ,nhữngkẻsẽvỡmộngkhinhậnthấykhôngcósựkhácbiệtnàogiữanỗikhaokhátmãnhliệtmàtôicảmthấyđốivớiShekuregiâyphútđónhưnàngcũngcóthểbiết-vớichẳnghạnnhưnỗithèmkhátrạorựcmàtôicảmthấyđốivớimộtngườiđẹpKazvincócáimiệngđỏthẫm,nướcdangăm,vócdángthanhtúmàtôigặptrongnhữngchuyếnđi.VớitríthôngminhsắcsảođượcThượngđếbancho

vàtrựcgiácnhưquỷthầncủanàng,Shekurehiểucảkhảnăngchịuđựngcủatôitrongmườihainămđaukhổvìyêulẫncáchcưxửgiốngnhưmộtkẻbịsựthèmkhátchiphối,chẳngnghĩđếnđiềugìkhácngoàiviệcnhanhchóngthỏamãnnhữngthèmkhátđentốicủamìnhngaylầnđầuđượcmộtmìnhởbênnàng.NizamiđãsosánhcáimiệngcủaShirin,mỹnhâncủacácmỹnhân,vớimộtlọmựcchứađầynhữngviênngọc.

Khilũchóbắtđầumộtđợtsủadữdộinữa,Shekurebồnchồnnói,"Bâygiờemphảivề."ĐếnlúcđócảhaichúngtôimớinhậnrarằngngôinhàcủaconmaDoTháiđãhoàntoàntốiđen,dùđêmchưaxuống.Cơthểtôiđộtnhiênbậtlên,muốnômlấynànglầnnữa,nhưnggiốngnhưmộtchúchimsẻbịthương,nàngnhanhnhẹnnéđi.

"Emvẫncònđẹpchứ?Trảlờiemnhanhlên."

Tôinóivớinàng.Nànglắngnghetôimộtcáchdễthươnglàmsao,tinvàđồngýnhữnggìtôinói.

"Cònquầnáocủaem?"

Tôitrảlờinàng.

"Emthơmkhông?"

DĩnhiênShekurecũngbiếtrằngđiềumàNizamigọilà"váncờtìnhyêu"khôngbaogồmnhữngtròchơitutừhoamỹnhưthế,màgồmnhữnghànhđộngđầycảmxúckínđáogiữanhữngngườiyêunhau.

"Anhđịnhkiếmsốngbằngcáchnào?"nànghỏi."Anhchămsócmấyđứaconmồcôichacủaemđượckhông?"Trongkhinóirằngtôiđãhơnmườihainămlàmviênchứcvàthưký,đãthuđượckiếnthứclớnlaotrongchiếntrận,từngchứngkiếncáichếtvàtôicónhữngviễncảnhtươisáng,tôiômnàng.

"Lúcnàychúngtaômnhauđẹplàmsao,"nàngnói."Vàmọithứđãmấtđivẻkỳbíbanđầucủanó."

Đểchứngtỏtôichânthựcnhưthếnào,tôiômnàngthậmchíchặthơn.Tôihỏinàngtạisao,saukhiđãgiữnótrongmườihainăm,nànglạinhờEsthertrảlạibứctranhtôiđãvẽchonàng.

Trongmắtnàng,tôiđọcđượcvẻngạcnhiêncủanàngtrướcsựmệtmỏicủatôivàmộttìnhyêuthươngdângtràntrongnàng.

Chúngtôihônnhau.Lầnnàytôithấymìnhkhôngcònbịtêliệtdướicáiáchkỳlạcủalònghammuốn;cảhaichúngtôisửngsốttrướccảmgiácxônxao-nhưmộtbầychimsẻ-củamộttìnhyêumãnhliệtđãănvàotim,ngực,bụngchúngtôi.Việclàmtìnhkhôngphảilàcáchgiảiđộctốtnhấtchotìnhyêusao?

Khitôisờsoạngbộngựcđồsộcủanàng.Shekuređẩytôirathậmchícòndứtkhoátvàngọtngàohơntrướcđó.Nàngngụýrằngtôikhôngphảilàmộtngườiđànôngđủchínchắnđểduytrìmộtcuộchônnhânđángtincậyvớimộtphụnữmàtôiđãlàmnhụctrướcđó.TôiđãsơýquênrằngQuỷsứsẽnhúngtayvàobấtcứhànhđộnghấptấpvàquáthiếukinhnghiệmnàovốnkhôngbiếtrằngẩndướinhữngcuộchônnhânhạnhphúclàbiếtbaonhiêukiênnhẫnvàđaukhổ.Nàngthoátkhỏivòngtaytôivàđivềphíacửa,tấmmạngnhungđãrơixuốngquanhcổnàng.Tôithấytuyếtrơitrênđườngphố,nơiluônchìmvàobóngtốitrướcnhất,vàquênbẵngrằngchúngtôinãygiờvẫnthìthàoởđây,cólẽđểtránhquấyrầylinhhồncủaNgườiDoTháibịtreocổ,tôikêulên:

"Bâygiờchúngmìnhphảilàmgì?"

"Emkhôngbiết",nàngnói,nghĩđếnnhữngnguyêntắccủa"váncờtìnhyêu."

Băngquakhuvườncũ,nàngđểlạinhữngdấuchânthanhtútrêntuyết-chắcchắnsẽbịmàntrắngtoátnàyxóađivàlặnglẽbiếnmất.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương28:TôiSẽBịGọiLàTênGiếtNgười

Chắcchắnrằngcácvịcũngđãtrảiquanhữnggìtôisắpmôtả:Nhiềulần,điquanhữngconđườngquanhcovôtậncủaIstanbul,trongkhiđangmúcmộtmuỗngraucảihầmđưalênmiệngtạimộtbếpăncôngcộng,haynhìnchằmchằmvàohọatiếtcongcủamộtmảngtrangtrílềsáchtheophongcáchbútsậy,tôicảmthấymìnhđangsốngtronghiệntạicứnhưnólàquákhứ.Nghĩalàmỗikhiđangđidọctheomộtconđườngngậpđầytuyếttrắng,tôisẽcảmthấythôithúcmuốnnóirằngtôiđangđidọctheonóvàomộtlúcnàođóđãqua.

C

Nhữngsựkiệnkhácthườngtôisắpkểlạiđãxảyracùnglúctronghiệntạivàtrongquákhứ.Đólàbuổitối,trờiđãtốiđenvàtuyếtrơilácđáckhitôiđibộxuốngphốnơiEnishteKínhmếncưngụ.

Khôngnhưnhữngtốikhác,tôiđếnđâyvàbiếtchínhxácmìnhmuốngì.Vàonhữngtốikhác,chântôisẽđưatôiđếnđâytrongkhitôinghĩlơmơvềnhữngđiềukhác:rằngtôisẽnóivớimẹtôichỉlàmmộtcuốnsáchmàkiếmđượctớibảytrămđồngbạc,vềbìacủanhữngtácphẩmHeratvớinhữnghọatiếthoahồngtrangtríkhôngdátvàngcóniênđạitừthờiTamerlane,vềcảmgiácchoángvángkhôngngừngkhibiếtrằngnhữngngườikhácvẫnvẽkýtêntôihoặcvềcáchứngxửngớngẩnvàquálốcủatôi.Tuynhiên,lầnnàytôiđếnđâycósuytínhtrướcvàcóýđịnhhẳnhoi.

Cánhcổngtodẫnvàosân-màtôicứekhôngaimởchotôi-tựmởkhitôigõ,táikhẳngđịnhvớitôirằngAllahđứngvềphíatôi.PhầnsânlátđásángbóngmàtôithườngđiquatrongnhữngđêmtôiđếnđểbổsungtranhminhhọamớichocuốnsáchlộnglẫycủaEnishteKínhmếnhiệngiờvắnglặng.Phíabênphảicạnhgiếngcómộtchiếcxô,đậutrênđólàmộtconchim

sẻrõràngkhôngbiếtđếncáilạnh;xahơnmộtchútlàcáilòbằngđángoàitrờimàvìlýdonàođóđãkhôngđượcđốtlêndùlúcnàyđãmuộn;phíabêntrái,chuồngdànhchongựacủakháchchiếmmộtphầntầngtrệtcủangôinhà.Mọithứynhưtôimongđợi.Tôibướcvàoquacánhcửakhôngkhóabêncạnhchuồngngựa,vànhưmộtvịkháchkhôngmờivẫnlàmđểtránhbắtgặpmộtcảnhkhôngthíchhợp,tôigiậmmạnhbướcchânvàholênkhileocầuthanggỗdẫnđếnphòngkhách.

Khôngaiđáplạitiếnghocủatôi,cảtiếnggiẫmmạnhcủađôigiàylấmbùncủatôicũngvậy.Tôicởigiàyđểcạnhnhữngđôigiàyxếphàngtạilốivàohànhlangrộngdùnglàmphòngđợi.

Nhưđãthànhthóiquenmỗikhiđếnđây,tôitìmkiếmcáimàtôicholàđôigiàyxanhthanhtúcủaShekuregiữanhữngđôikhác,nhưngkhôngcó,tôinghĩchắclàkhôngcóaiởnhà.

Tôibướcsangbênphảivàophòng-khôngcóbóngaitrongmọingócngáchcủatầnglầu-nơitôihìnhdungShekuređangômcácconmàngủ.Tôimòtìmgiườngvànệm,rồimởmộtcáirươngtronggócvàmộtchiếctủquầnáocaocócánhcửarấtnhẹ.TrongkhitôinghĩhươngthơmhạnhđàothoangthoảngtrongphònghẳnlàhươngthơmcủadathịtShekure,thìmộtcáigối,vốnđượcnhétvàotủ,rơitrúngcáiđầuđầnđộncủatôirồirơixuốngchiếcbìnhbằngđồngvàmấycáitách.Cũngnhưcácvịnghetiếngđộngvàbấtchợtnhậnracănphòngtốiomom,tôinhậnratrờithậtlạnh.

"Hayriyehả?"EnishteKínhmếnlêntiếngtrongmộtphòngkhác,"Shekurehả?Đứanàođấy?

Tôilẹlàngrakhỏiphòng,đixéongangquahànhlangrộng,bướcvàocănphòngcócửamàuxanhdatrờinơitôilàmviệccùngEnishteKínhmếnchocuốnsáchcủaôngtrongmùađôngqua.

"Tôi,thưaEnishteKínhmến,"tôiđáp."Tôiđây."

"Anhlàai?"

Ngaylúcđó,tôihiểurằngnhữngnghệdanhmàEnishteKínhmếnđãchọnnhằmgiữbímậtthìítmàchủyếulàliênquanđếntrògiễucợttinhtếcủaôngtađốivớichúngtôi.Nhưmộtngườisaochépkiêungạocóthểghilạikýhiệucủamìnhtrêntờcuốicùngcủamộtbảnthảođãminhhọalộnglẫy,tôichầmchậmphátâmnhữngâmtiếttênđầyđủcủatôi,baogồmtênchatôi,nơisinhcủatôivàcụmtừ"ngườiđầytớtộilỗiđángthươngcủacácvị."

"Hả?"Mớiđầuôngthốtlên,rồitiếp"À".

GiốngnhưmộtônggiàgặpThầnchếttrongtruyệnngụngônAssyriatôinghehồicònnhỏ,EnishteKínhmếnchìmvàomộtkhoảngimlặngrấtngắnvốnkéodàimãimãi.Dotôivừađềcậptới"Thầnchết"nênnếucóaitrongcácvịlạitinrằngtôiđếnđâyđểdínhlíuvàomộtchuyệnnhưthế,thìcácvịđãhoàntoànhiểusaicuốnsáchmàcácvịđangcầmtrêntayrồi.Liệucóaiđóvớinhữngýđồnhưthếlạigõcổngtrướckhivào?Cởigiàyra?Đếnmàkhôngmangtheomộtcondaoư?

"Vậylàanhđãđến,"ôngtanói,lạigiốngônggiàtrongtruyệnngụngôn.Nhưngsauđóôngtabắtđầunóibằngmộtgiọnghoàntoànkhác."Xinchàocontrai.Vậynóichotabiếtđi,anhmuốngì?"

Bâygiờtrờiđãtốiđen.Nhưngcóđủánhsánglọtvàoquaôcửasổchebằngvảitẩmsápong-vốnđượcgỡravàomùaxuân,đểlộmộtcâylựuvàcâytiêuhuyền-giúpnhậnrađườngnétcủanhữngvậtthểtrongphòng,đủánhsángđểlàmhàilòngmộtnhàminhhọaTrungHoatầmthường.TôikhôngnhìnrõđượckhuônmặtcủaEnishteKínhmếnkhiôngtangồitrướcchiếcbànđọcsáchthấpnhưthườnglệ,đểánhsángrọivàobêntráiông.Tôicốhếtsứcđểkhôiphụclạimốithântìnhgiữahaichúngtôikhichúngtôivẽnhữngbứctiểuhọacùngnhau,nhẹnhàngvàlặnglẽthảoluậnvềchúngsuốtđêmdướiánhnếngiữanhữngviênđáđánhbóng,nhữngcâybútsậy,lọmựcvàcọvẽnày.Tôikhôngchắccóphảivìcảmgiácxalánhnàyhayvìsựbốirối,nhưngtôithấyxấuhổvàkhôngdámthúnhậncôngkhainhữngnghingạicủamình;lúcđó,tôiquyếtđịnhbiệnbạchchomìnhquamộtcâu

chuyện.

CólẽcácvịcũngcónghevềhọasĩSheikhMuhammadởIsfahan?Khôngmộthọasĩnàocóthểquamặtôngtatrongviệcchọnmàu,trongýthứcvềsựcânđối,trongviệcvẽhìnhngười,thúvậtvànhữngkhuônmặt,trongcáchvẽvớixúccảmđậmchấtthơ,trongviệcápdụngmộtluậnlýbíẩndànhriêngchohìnhhọc.Saukhiđạttớivịthếmộthọasĩbậcthầykhituổicòntrẻ,danhhọanàyvớiphongcáchthầnthánhđãdànhtrọnbamươinămđểtheođuổisựcáchtâncanđảmnhấttrongchủđề,bốcụcvàphongcách.LàmviệctheophongcáchthủymặcTrungHoa-dongườiMôngCổmangđếnchochúngtôi-vớikỹnăngvàmộtýthứctinhtếvềsựcânđối,ônglàngườiđãdunhậpbọnmaquỷkhủngkhiếp,nhữngâmhồncósừng,nhữngconngựacóhòndáito,nhữngquáivậtnửangườivànhữngtênkhổnglồvàophongcáchvẽHeratnhạycảmvàtinhtế;ônglàngườiđầutiênquantâmvàchịuảnhhưởngcủanghệthuậtchândungdonhữngcontàuphươngTâytừBồĐàoNhavàFlandermangđến;ôngtáikhámphánhữngkỹthuậtbịquênlãngcótừthờiThànhCátTưHãnvàđượcgiấukíntrongnhữngphosáchcũmụcnát;trướcbấtcứaikhác,ôngđãdámvẽnhữngcảnhgợidụcởđànôngnhưcảnhAlexandernhìntrộmnhữngmỹnữtrầntruồngtắmtrênđảođànbàvàShirintắmdướiánhtrăng,ôngtavẽđấngTiêntrivinhquangcủachúngtathăngthiêntrênlưngconngựaBurakcócánhcủaNgười,nhữngvịvuacàogãimìnhmẩy,lũchóđanggiaophốivàcáclãnhtụHồigiáouốngrượuvang,vàkhiếncảcộngđồngnhữngngườiyêusáchchấpnhậnchúng.Ôngđãlàmchuyệnđó,cólúcbímật,cólúccôngkhai,uốngrấtnhiềurượuvangvàhútthuốcphiện,vớimộtnỗinhiệttìnhkéodàibamươinăm.Saunày,khituổiđãgià,ôngtrởthànhmônđồcủamộtlãnhtụHồigiáosùngđạo,vàtrongmộtthờigianngắnđãthayđổihoàntoàn.Điđếnkếtluậnrằngmọibứctranhônglàmtrongthờikỳbamươinămtrướclàxúcphạmvàbángbổ,ôngđãchốibỏtấtcảchúng.Hơnnữa,ôngcốnghiếnbamươinămcònlạicủađờiôngchoviệcđitừlâuđàinàyđếnlâuđàikhác,từthànhphốnàyđếnthànhphốkhác,lụclọitrongcácthưviệnvàkhobáucủacácvuachúađểtìmvàhủybỏnhữngbảnthảoôngđãminhhọa.

Trongbấtcứthưviệncủabấtcứvịquýtộcvuachúanàomàôngtìm

thấymộtbứctranhônglàmtừnhữngnămtrước,ôngsẽkhôngtừmộtthủđoạnnàođểtiêuhủynó,tìmcáchtiếpcậnchúngbằngcáchnịnhhóthaymưukế,vàngaykhikhôngaichúýôngsẽxétrangsáchmàôngđãminhhọa,hoặctìmcơhộiđổnướclêntrangđó,làmnóhỏng.Tôikểlạicâuchuyệnnàynhưmộtvídụvềcảnhmộtnhàtiểuhọacóthểchịuđựngđaukhổcựcđộrasaovìvôtìnhtừbỏđứctincủamìnhtrướcsựquyếnrũcủanghệthuật.ĐiềunàylýgiảitạisaotôiđềcậpchuyệnSheikhMuhammadđốtcháythưviệnkhổnglồcủaônghoàngIsmailMirzachứahàngtrămcuốnsáchmàchínhtayvịthầynàyminhhọa;quánhiềusáchđếnđộôngtakhôngthểlựariêngnhữngcuốndoônglàmrakhỏinhữngcuốnsáchkhác.Vớisựcườngđiệulớnlao,nhưthểchínhtôitrảiquachuyệnđó,tôikểtiếpchuyệnvịhọasưnày,trongnỗibuồnkhổvàhốitiếcsâusắc,đãchếtthiêutrongđámcháykhủngkhiếpđóthếnào.

"Concósợ,contrai,"EnishteKínhmếnhỏimộtcáchthươnghại,"nhữngbứctranhchúngtađãlàmkhông?"

Cănphòngbâygiờtốiđen,tôikhôngthểtậnmắtthấynhưngtôicócảmgiácrằngônghỏicâunàyvớimộtnụcười.

"Cuốnsáchcủachúngtakhôngcònlàmộtbímật,"tôiđáp."Cólẽđiềuđókhôngquantrọng.Nhưngtinđồnđanglantruyền.Họnóichúngtađãlénphạmtộibángbổ.Họnóirằngởđây,chúngtađãlàmmộtcuốnsách-khôngnhưĐứcvuađãđặtlàmvàmongmỏi-màlàmộtcuốnsáchđểthỏamãnnhữngýthíchkhácthườngcủachínhchúngta;mộtcuốnsáchnhạobángcảđấngTiêntrivàbắtchướcnhữngbậcthầyngoạigiáo.CóngườithậmchícòntinchúngtavẽquỷSatannhưmộtkẻđángyêu.Họnóichúngtađãphạmphảimộttộilỗikhôngthểthathứbởidámvẽmộtconmòngvàmộtthánhđườngnhưthểchúngcócùngkíchcỡ,theotầmnhìncủamộtconchóhoangghẻlởvớilýdolàthánhđườngnằmởhậucảnh-vìthếmànhạobángnhữngkẻngoanđạođangthamdựbuổicầukinh.Tôikhôngngủđượcvìnghĩvềnhữngđiềunhưthế."

"Chúngtađãcùngnhaulàmtranhminhhọa,"EnishteKínhmếnnói.

"Chúngtacótừngcânnhắcđếnnhữngýtưởngnhưthếchưa,chứđừngnóitớichuyệnlàmmộtđiềuxúcphạmnhưthếđược?"

"Dĩnhiênlàkhôngrồi,"tôinóimộtcáchcởimở."Nhưngngườitavẫncứnghenóicóchuyệnnhưthế.Họnóicómộtbứccuốicùngmàtheolờiđồnđạilàdámcôngkhaitháchthứcđạogiáocủachúngtavànhữnggìchúngtacholàthiêngliêng."

"Bảnthânanhcóthấybứctranhcuốicùngấybaogiờchưa?"

"Không.Tôilàmtranhtheobấtcứgìôngyêucầuởnhữngvịtríkhácnhautrênmộttờgiấyto,chắclàmộtbứcminhhọatờđôi."TôinóivớisựcẩntrọngvàchínhxácmàtôihyvọngsẽlàmvừalòngEnishteKínhmến."Nhưngtôichưatừngthấybứcminhhọahoànchỉnh.Nếutôithấyđượccảbứctranhthìlươngtâmtôiđãthanhthảntrongviệcphủnhậntoànbộtròvukhốngbẩnthỉunàyrồi."

"Tạisaoanhcócảmgiáctộilỗi?"ônghỏi."Cáigìđangcắnrứtlinhhồnanh?Aiđãkhiếnanhnghingờbảnthân?"

"...lolắngrằngmìnhđãcôngkíchnhữnggìchínhmìnhcoilàthiêngliêng,saukhidànhnhiềuthánghoanhỉminhhọachomộtcuốnsách...chịuđựngnhữnggiàyvòcủaHỏangụcngaykhiđangsống...giánhưtôithấyđượctrọnvẹnbứctranhcuốicùngđó."

"Đâylàđiềukhiếnanhlolắngphảikhông?"ôngtahỏi."Đâylàlýdokhiếnanhđếnđâyhả?"

Chợttôithấykinhhoàng.Cóthểnàoôngtađangnghĩđếnmộtđiềugìkinhkhủng,kiểunhưchínhtôilàkẻgiếtZarifKínhmếnxấusốkhông?

"NhữngkẻmuốnĐứcvuabịtruấtphếvàhoàngtửlênngôiđangrasứctruyềnbáchuyệnđồnđạingấmngầmrằngNgàibímậttàitrợcuốnsáchnày,"tôinói.

"Baonhiêungườithựcsựtinđiềuđó?"Ôngtahỏimộtcáchmệtmỏi.

"Mọigiáosĩcóthamvọngtừngđượcđặcânnàođóvàdođótrởnênkiêucăngsẽthuyếtgiảngrằngđạogiáocủachúngtađangbịgạtbỏvàcoithường.Đâylàcáchchắcchắnnhấtđểbảođảmmiếngănchohọ."

Phảichăngôngtachorằngtôiđếnchỉđểthôngbáovềmộttinđồn?

"ZarifKínhmếntộinghiệp,cầuChúaphùhộanhta",tôinói,giọngrunrun."Ngườitachorằngchúngtagiếtanhấyvìanhấyđãthấytrọnvẹnbứctranhcuốicùngvàtinchắcrằngnónhụcmạtínngưỡngcủachúngta.Mộtngườitrưởngnhómmàtôibiếttạixưởngvẽhoàngcungđãnóivớitôinhưthế.Ôngbiếtnhữngthợhọcviệctừlớntớinhỏlànhưthếnàorồimà,aicũngthíchngồilêđôimách."

Vẫntheohướnglậpluậnnàyvàcànglúccàngsaysưa,tôinóitiếpmộthồilâu.Tôikhôngbiếtcóbaonhiêuphầntrongnhữngđiềutôinóilàdotôingheđược,baonhiêuphầnlàdotôibịađặtvìsợhãisaukhiđãthanhtoántênvukhốngxấuxađó,hoặcbaonhiêuphầnlàdotôiứngtáctạichỗ.Saukhidànhphầnlớncuộcnóichuyệnđểnịnhhót,tôiđoánrằngEnishteKínhmếnsẽchotôixembứcminhhọatờđôiđóvàgiảithoáttôikhỏimốiưutư.Tạisaoôngkhôngnhậnrađâylàcáchduynhấttôicóthểvượtquanhữngsợhãivềviệcbịvướngvàotộilỗi?

Vớiýđồkhiếnôngtagiậtmình,tôihỏimộtcáchtháchthức,"Ngườitacóthểnàolàmnghệthuậtmangtínhbángbổmàkhôngýthứcvềđiềuđókhông?"

Thayvìtrảlời,ôngphácmộtcửchỉnhẹnhàngvàtinhtế-nhưthểcảnhbáotôirằngcómộtđứatrẻđangngủtrongphòngvàtôicâmbặt."Trờitốilắmrồi,"ôngnói,hầunhưthìthào,"đểtađốtnếnlên."

Saukhidùngthantronglòsưởiđốtnếnlên,tôinhậnthấytrênkhuônmặtôngnéttựhào,mộtvẻtựhàotôichưatừngthấy,vàđiềunàylàmtôivôcùngbựctức.Hayđólàvẻthươnghại?Hayôngtađãhìnhdungramọichuyện?Ôngtanghĩtôilàloạisátnhânđêtiệnhayôngtasợtôi?Tôinhớlạinhữngýnghĩcủamìnhđãbấtngờvượtkhỏitầmkiểmsoátnhưthếnàovà

tôiđãlắngnghemộtcáchngốcnghếchnhữnggìmìnhđangnghĩcứnhưmộtaikhácđangnghĩrasao.Chẳnghạmtấmthảmdướichântôi:Cómộthọatiếtgiốnghìnhchósóiởmộtgóc,nhưngtạisaotrướcđótôikhôngnhậnthấynó?

"Tìnhyêumàtấtcảcácđạihãn,vươnghầuvàvuachúadànhchonhữngbứctranh,minhhọavànhữngcuốnsáchđẹpcóthểđượcchialàmbamùa,"EnishteKínhmếnnói."Banđầuhọtáobạo,hămhởvàtòmò.Nhữngngườithốngtrịthíchnhữngbứctranhvìngưỡngmộ,đểảnhhưởngđếncáchngườitanhìnngắmchúng..Trongthờikỳnày,họgiáodụcchínhhọ.Trongthờikỳthứhai,họđặtlàmnhữngcuốnsáchđểthỏamãnócthẩmmỹcủamình.Bởivìhọđãthànhthựchọcđượccáchthưởngthứctranh,họtíchlũythanhthếđồngthờitíchlũysáchvở,màsáchvởthìsaukhihọchếtđi,sẽbảođảmsựtồntạichotêntuổicủahọtrongthếgiớinày.Tuynhiênvàomùathutrongcuộcđờimộtvịvua,ôngtakhôngcònquantâmđếnviệcduytrìtrạngtháibấttửtrầnthếcủamìnhnữa.Khinói"trạngtháibấttửtrầnthế"làtamuốnnóiđếnkhaokhátđượcnhữngthếhệtươnglai,cháuchắtcủachúngta,nhớđến.Nhữngngườithốngtrịngưỡngmộcácnhàtiểuhọavàsáchvởđãđạtđượcsựbấttửthôngquanhữngbảnthảomàhọđặtchúngtalàm-trongnhữngtrangbảnthảođóhọnhéttêncủahọvànhiềulúccảchuyệnđờicủahọvào.Sauđó,từngngườitrongsốhọđiđếnkếtluậnrằnghộihọalàmộtràocảnngănkhôngchohọcóđượcmộtchỗởthếgiớibênkia,điềumàdĩnhiêntấtcảhọđềukhaokhát.Đấylàđiềukhiếntalolắngvàsợhãinhất.NgàiTahmaspvốnlànhàtiểuhọabậcthầyvàdànhcảtuổitrẻtronghọaxưởng,đãđóngcửakhuxưởnglộnglẫycủaôngkhicáichếtđếngần,đãđuổinhữnghọasĩđầythầnhứngcủaôngkhỏiTabriz,tiêuhủynhữngphosáchôngđãlàmravàchịuđựngnhữngcơnhốitiếcbấttận.TạisaotấtcảbọnhọlạitinrằnghộihọasẽngănkhôngchohọvàocánhcổngThiênđàng?"

"Ôngbiếtrõtạisaomà!BởivìhọnhớlạilờicảnhbáocủađấngTiêntrirằngvàoNgàyphánxét,Allahsẽtrừngphạtgiớihọasĩnghiêmkhắcnhất."

"Khôngphảicáchọasĩ,"EnishteKínhmếnchỉnhlại."Mànhữngailàm

rangẫutượng.VàđiềunàykhôngphảitừkinhKoranmàtừBukhari."1VàoNgàyphánxét,nhữngkẻlàmrangẫutượngsẽbịyêucầuđemlạisựsốngchonhữnghìnhtượngmàhọđãtạora,"tôidèdặtnói."VìhọkhôngthểnàolàmđượcđiềuđónêntấtcảsẽphảichịunhữnghànhhạcủaHỏangục.ĐừngquênrằngtrongkinhKoranVinhquang,"tạohóa"làmộttrongnhữngthuộctínhcủaAllah.ChínhAllahngườisángthế,ngườibiếncáikhôngcóthànhcó,ngườibancuộcsốngchovậtvôtri.KhôngaiđượcphépsánhvớiNgười.Tộilớnnhấttrongcáctộilỗilàdonhữnghọasĩphạmphải,nhữngkẻdámlàmnhữnggìNgườilàm,nhữngkẻtựchorằngmìnhcũngsángtạonhưNgười."

Tôituyênbốmộtcáchchắcnịch,nhưthểchínhtôicũngđangkếttộiôngta.Ôngnhìnđămđămvàomắttôi.

"Anhnghĩđâylàđiềuchúngtađanglàmhả?"

"Khôngbaogiờ,"tôicườivànói."TuynhiênđâylànhữnggìZarifKínhmến,cầuchoanhtađượcbìnhyên,bắtđầuthừanhậnkhianhtathấybứctranhcuốicùng.AnhtanóirằngviệcôngsửdụngkhoahọcvềluậtphốicảnhvànhữngphươngphápcủacácbậcthầyVenicechẳnglàgìngoàisựcámdỗcủaSatan.Trongbứctranhcuốicùng,ôngđượccholàđãvẽkhuônmặtcủamộtngườitrầnbằngnhữngkỹthuậtTâyvực,vìvậyngườixemtranhcóấntượngkhôngphảivềmộtbứctranhmàvềthựctại;tớimứcđộhìnhảnhnàycókhảnăngkhiếnconngườicúiđầutrướcnó,nhưcúiđầutrướcnhữngtượngthánhtrongnhàthờTâyvực.TheoanhtạiđâylàtácphẩmcủaQuỷsứ,khôngchỉvìnghệthuậtphốicảnhđưabứctranhrờixacáchnhìnthếgiancủaThượngđếvàđưanóxuốngtầmnhìncủamộtconchóhoang,màcònvìviệcôngdựavàonhữngphươngphápcủabọnVenicecũngnhưtrộnlẫnnhữngtruyềnthốnglâuđờicủachúngtavớitruyềnthốngcủabọnngoạigiáosẽtướcmấtsựthuầnkhiếtcủachúngtavàđẩychúngtaxuốnghàngnôlệcủahọ."

"Chẳngcógìlàthuầnkhiếtcả".EnishteKínhmếnnói."Tronglãnhvựcnghệthuậtlàmsách,bấtcứkhinàomộtkiệttácđượclàmra,bấtcứkhinào

mộtbứctranhtránglệlàmtachảynướcmắtvìvuisướngvàkhiếntaớnlạnhcảsốnglưng,tacóthểchắcchắnđiềusauđây:Haiphongcáchtừtrướcđếnnaychưabaogiờđượckếthợpvớinhauđãđicùngnhauđểtạoramộtcáigìmớimẻvàdiệukỳ.NhờcócuộchộingộgiữasựnhạycảmtrongminhhọakiểuẲRậpvànềnhộihọaTrungHoa-MôngCổ,chúngtamớicóBihzadvàsựhuyhoàngcủanềnhộihọaBaTư.NhữngbứctranhđẹpnhấtcủaNgàiTahmaspkếthợpphongcáchBaTưvớinhữngvẻtinhtếcủangườiThổNhĩKỳ.Ngàynay,nếungườitakhôngthểcangợiđúngmứcnhữngxưởnglàmsáchnghệthuậtcủaAkbarKhanởHindustan,đólàbởiôngtađãcốthuyếtphụcnhữngnhàtiểuhọacủaôngtachấpnhậnphongcáchcủanhữngbậcthầyTâyvực.CảphươngĐônglẫnphươngTâyđềuthuộcvềThượngđế.CólẽNgườibảovệchúngtatránhkhỏiýmuốnvềsựtinhtúyvàkhôngphatrộn.

Dùnétmặtôngcóvẻbừngsángvàdịudàngdướiánhnến,nhưngbóngcủaônghắttrêntườngvẫntốiđenvàđầyđedọa.Dùnhậnthấynhữnggìôngnóihếtsứchợplývàcócơsở,nhưngtôikhôngtinông.Tôichorằngôngtanghingờtôi,vàvìthếtôicànglúccàngngờvựcông;tôicócảmgiácrằngnhiềulúcônglắngnghecổngsânbêndưới,rằngôngđanghyvọngaiđósẽgiảithoátôngkhỏisựcómặtcủatôi.

"ChínhanhđãnóivớitôichuyệnSheikhMuhammadbậcthầycủaIsfahanđãđốtcháythưviệnlớnchứanhữngbứctranhmàôngchốibỏvàđãtựthiêutrongcơnthốnghối,"ôngtanói."Bâygiờhãyđểtakểchoanhmộtcâuchuyệnliênquanđếntruyềnthuyếtđómàanhchưabiết.Quảthựclàôngtađãdànhbamươinămcuốiđờiđểsăntìmtácphẩmcủachínhmình.Tuynhiên,trongnhữngcuốnsáchôngđọc,ôngngàycàngpháthiệnranhữngsựbắtchướclấycảmhứngtừôngthayvìtácphẩmsángtạocủaông.Trongnhữngnămcuốiđời,ôngdầnnhậnrarằngcóhaithếhệnghệsĩđãchọndạngtranhminhhọamàôngtừbỏlàmmẫumực,rằnghọđãkhắcsâunhữngbứctranhcủaôngvàotâmtríhọ-haynóichínhxáchơn,đãlàmchochúngtrởthànhmộtphầntrongtâmhồnhọ.KhiSheikhMuhammadnỗlựctìmkiếmnhữngbứctranhcủamìnhvàtiêuhủychúng,ôngpháthiệnrarằngnhữngnhàtiểuhọatrẻ,vớilòngsùngkính,đãsaochéplạichúngtrongvôsố

phosách,đãdựavàochúngkhiminhhọanhữngcâuchuyệnkhác,đãlàmchochúngđượcmọingườinhớđếnvàđãtruyềnbáchúngkhắpthếgiới.Quabaonămdài,khichúngtanhìnhếtcuốnsáchnàyđếncuốnsáchkhác,hếtbứcminhhọanàyđếnbứcminhhọakhác,chúngtadầnbiếtđượcđiềusauđây:Mộthọasĩvĩđạikhôngbaogiờbằnglòngvớiviệcgâyấntượngchochúngtabằngnhữngkiệttáccủamình;rốtcuộcthì,anhtathànhcôngtrongviệcthayđổikhungcảnhtrongtâmtríchúngta.Mộtkhinghệthuậtcủanhàtiểuhọađivàotâmhồnchúngtatheocáchnày,nótrởthànhtiêuchuẩnchocáiđẹpcủathếgiớichúngta.Vàocuốiđời,khibậcthầycủaIsfahanđốtcôngtrìnhnghệthuậtcủamình,ôngkhôngchỉchứngkiếncáithựctếrằngcôngtrìnhcủaông,chodùđãbiếnmất,đãthựcsựsinhsôinảynởvàgiatăng;ônghiểurằngmọingườihiệnnaynhìnthếgiớitheocáchôngđãnhìnnó.Nhữngthứkhônggiốngnhưnhữngbứctranhônglàmthờitrẻgiờđượccoilàxấuxí."

KhôngthểkiềmchếnỗikinhsợđangdậylêntrongtôivàkhôngkiểmsoátđượcnỗikhaokhátmuốnlàmhàilòngEnishteKínhmến,tôisụpxuốngtrướcgốiông.Khihôntayông,mắttôiđầylệvàtôicảmthấymìnhđãdọnchoôngmộtchỗtrongtâmhồn,nơivốnluônđượcdànhchoSưphụOsman.

"Mộtnhàtiểuhọa",EnishteKínhmếnnóivớigiọngcủamộtngườitựmãn,"tạoranghệthuậtcủamìnhbằngviệcquantâmđếnlươngtâmmìnhvàbằngcáchvângtheonhữngnguyênlýmàanhtatintưởng,khôngsợbấtcứđiềugì.Anhtakhôngquantâmđếnchuyệnkẻthùanhta,nhữngkẻcuồngtínvàghentỵvớianhtanóigì."NhưngtôichợtnhậnrarằngEnishteKínhmếnthậmchíkhôngphảilànhàtiểuhọakhitôihônbàntaytrổđồimồivànhănnheocủaôngtaquanướcmắt.Tôibốirốitrướcýnghĩcủamình.Nhưthểmộtngườikhácđãnhétýniệmtrơtrẽn,quỷquáinàyvàođầutôi.Tuythếcácvịcũngbiếttuyênbốnàychânthựcđếncỡnào.

"Takhôngsợhọ",Enishtenói."vìtakhôngsợchết."

"Họ"làai?Tôigậtđầunhưthểtôihiểu.Nhưngcảmgiáckhóchịubắtđầulớndầntrongtôi.Tôinhậnthấyrằngphocổthưhiệnnằmbêncạnh

EnishtelàcuốnKitabal-RuhcủaEl-Jevziyye.

Tấtcảnhữngngườigiàcảlúlẫnđangđitìmcáichếtđềuyêuquýcuốnsáchkểvềnhữngcuộcphiêulưudànhcholinhhồnnày.Vìtôiđãcómặtởnơinàylúcgầnđây,nêntôithấymónmớimẻduynhấtgiữanhữngđồvậtđựngtrongcáckhay,nằmtrênrương,giữanhữnghộpviết,daochuốcbút,bàncắtngòibút,nhữnglọmựcvàcọ:đólàmộtlọmựcbằngđồng.

"Chúngtahãyxácđịnh,lầncuốicùng,rằngchúngtakhôngsợhọ,"tôinóiđầytựtin."Hãylấybứcminhhọacuốicùngđóra.Hãychohọxemnó."

"Nhưngđiềunàysẽkhôngchứngminhrằngchúngtaquantâmđếnlờivukhốngcủahọ,ítnhấtlàđếnmứccoitrọngnó,phảikhông?Chúngtachẳnglàmđiềugìđểphảisợcả.Cáigìcóthểbiệnminhchonỗisợhãiđếnthếcủaanh?"Ôngtavòđầutôinhưmộtngườicha.Tôisợrằngmìnhsẽòalênkhóclầnnữa;tôiômôngta.

"TôibiếttạisaotaythợmạvàngZarifKínhmếnbấthạnhđóbịgiết,"tôinóiđầykíchđộng."Quaviệcvukhốngông,cuốnsáchcủaôngvàchúngta,ZarifKínhmếnđãlênkếhoạchchomônđồcủaNusretHojaxứErzurumnhắmvàochúngta.AnhtatinchắcrằngchúngtađãrơivàovòngkhốngchếcửaQuỷsứ.Anhtabắtđầutungnhữngtinđồnnhưthểcốxúigiụcnhữngnhàtiểuhọakhácđanglàmchocuốnsáchnàynổilênchốnglạiông.Tôikhôngbiếttạisaođộtnhiênanhtalàmvậy.Cólẽvìghentỵ,cólẽanhtabịSatanxuikhiến.VànhữngnhàtiểuhọakháccũngnghechuyệnZarifKínhmếnnhấtquyếttiêudiệttấtcảchúngtanhưthếnào.Ôngcóthểhìnhdungtừngngườitrongbọnhọcànglúccàngsợhãivàngảtheonhữngnghingờnhưthếnào,chínhtôiđâycũngvậy.Bởivìmộtngườitrongsốhọ,vàolúcnửađêm,đãbịZarifKínhmếndồnvàochântường-xúigiụcanhtachốnglạiông,chúngta,cuốnsáchcủaông,cũngnhưchốnglạiviệcminhhọa,vẽtranhvàtấtcảnhữngthứkhácmàchúngtatintưởng-ngườinghệsĩđóđãhoảngsợ,giếttênvôlạiđóvànémxáchắnxuốnggiếng."

"Tênvôlại?"

"ZarifKínhmếnlàmộtkẻphảnbộihènhạ,xấuxa.Tênđểucáng",tôilatonhưthểanhtađangđứngtrướcmặttôitrongphòngnàyvậy.

Imlặng.Ôngtasợtôichăng?Tôisợchínhmình.Nónhưthểtôiđãkhuấtphụctrướcýchívàýnghĩcủaaikhácvậy;nhữngđiềunàykhônghẳnlàkémthúvị.

"NhàtiểuhọahoảngsợgiốnganhvàhọasưxứIsfahannàylàaivậy?Aiđãgiếtanhta?"

"Tôikhôngbiết,"tôiđáp.

Nhưngtôimuốnôngtasuyluậnđượcquavẻmặtcủatôirằngtôinóidối.Tôinhậnrarằngmìnhđãphạmmộtsailầmnghiêmtrọngkhiđếnđây,nhưngtôikhôngđiđếnchỗđầuhàngcảmgiácphạmtộivàhốitiếc.TôicóthểthấyrằngEnishteKínhmếncànglúccàngnghingờtôi,điềunàykhiếntôivuivàvữngvànghơn.Nếuôngtatinchắcrằngtôilàkẻgiếtngườivànhậnthứcnàykhiếnôngkinhhoàng,vậythìôngtasẽkhôngdámtừchốichotôixembứctranhcuốicùng.Tôiquátòmòvềbứctranhđókhôngphảivìtôiđãphạmtộivìnó,màthậtlòngtôimuốnxemnórathếnào.

"Việcaigiếttênđêtiệnđóquantrọnglắmsao?"tôinói."Chẳngphảibấtcứaigiảithoátchúngtakhỏitayhắnthìcũngđãlàmmộtviệctốtsao?"

Tôicanđảmlênkhithấyôngtakhôngcònnhìnthẳngvàomắttôinữa.Nhưngconngườihàohiệp,nhữngngườinghĩhọtốthơnvàđạođứchơnngườikhác,khôngthểnhìnthẳngvàomắttakhihọbịtalàmcholúngtúng,cólẽbởivìhọđangsuytínhviệctốgiáctavàbỏmặctabịtratấn,hànhhình.

Bênngoài,ngaytrướccổngsân,lũchóbắtđầutrulêndữdội.

"Tuyếtlạirơi."tôinói."Mọingườiđiđâuhếtvàogiờkhuyakhoắtnàynhỉ?Saohọđểôngmộtmìnhởđây?Thậmchíhọkhôngđốtmộtngọnnếnchoôngnữa."

"Thậthếtsứckỳcục,"ôngnói."Tacũngchẳnghiểunữa."Ôngquáchânthậtđếnđộtôitinônghoàntoàn,vàdùnhạobángôngtanhưnhữngnhàtiểuhọakhácđãlàm,tôimộtlầnnữabiếtrằngmìnhthậtsựrấtyêuquýông.Nhưnglàmthếnàoôngtacảmnhậnđượcrấtnhanhlòngtôntrọngvàyêuquýbấtngờvàdữdộicủatôi,đểôngphảnứngbằngcáchxoađầutôivớitìnhcảmcủamộtngườichanhưvậy?TôibắtđầuthấyrằngphongcáchhộihọacủaThầyOsman,vàdisảncủanhữngsưphụlãothànhởHerat,khônghềcótươnglaigìcả.Vàýtưởngtồitệnàymộtlầnnữakhiếntôihoảngsợ.Saumộtbikịchnàođó,tấtcảchúngtađềucảmthấynhưvậy:Trongniềmhyvọngmongmanhcuốicùng,vàkhôngcầnbiếtchúngtacóvẻkhôihàivàngungốcđếnmứcnào,chúngtaluôncầuxinchomọichuyệncứtiếptụcnhưxưanay.

"Chúngtahãytiếptụcminhhọaphosáchcủamình,"tôinói."Hãyđểmọithứtiếpdiễnnhưvẫnthếtừtrướcđếnnay."

"Cómộttêngiếtngườitrongđámtiểuhọa.TavẫntiếptụccôngviệccủatavớiSiyahKínhmến."

Cóphảiôngtađangkíchđộngtôigiếtanhta?

"Siyahbâygiờởđâu?"tôihỏi."Congáiôngvớibọntrẻđâucảrồi?"

Tôicócảmgiácmộtsứcmạnhnàođóđãđặtnhữnglờinàyvàomiệngtôi,nhưngtôikhôngkiềmchếđượcmình.Khôngcònđườngnàochotôihạnhphúcvàhyvọng.Tôichỉcóthểthôngminhvàchâmchọc.Đằngsauhaivịthầnluôncótínhgiảikhuâynày-thôngminhvàchâmchọc-tôicảmthấycósựhiệndiệncủaQuỷsứ,kẻđiềukhiểnhọvàkhuấtphụctôi.Đồngthời,lũchóđángghétbênngoàicổngbắtđầutruđiêncuồngcứnhưchúngđánhhơithấymùimáu.

Phảichăngtôiđãsốngđúnggiâyphútnàytừrấtlâurồi?Trongmộtthànhphốxaxôi,tạimộtthờiđiểmmàbâygiờvớitôicóvẻđãlâulắmrồi,khimộtcơnmưatuyếtđangrơimàtôikhôngthấyđượcbênánhnến,tôiđangcốgiảithíchquanướcmắtrằngtôihoàntoànvôtộivớimộtlãogiàlẩm

cẩmcáukỉnh,kẻđãbuộctộitôiăncắpthuốcmàu.Hồiđó,giốngnhưbâygiờ,chócũngbắtđầutrunhưthểchúngngửiđượcmùimáu.VàtôihiểuquachiếccằmtocủaEnishteKínhmến,phùhợpvớimộtlãogiàđộcác,vàquađôimắtôngta,vốnsaucùngđãsoimóikhôngthươngxótvàomắttôi,rằngôngtacóýđịnhkhuấtphụctôi.Tôinhớlạikýứctảtơinàytừkhitôilàchúthợhọcviệctiểuhọalênmườituổigiốngnhưmộtbứctranhmànhữngđườngnétthìcònrõnhưngmàusắcđãnhạtnhòa.Nhưthểtôiđangsốngthờihiệntạicứnhưđólàmộtkýứccóthựcnhưngđãmờnhạt.

VìvậykhitôinhổmdậyđivòngphíasauEnishteKínhmến,cầmlênchiếcbìnhmựcbằngđồngnặng,to,mớimẻđógiữađốngbìnhmựcbằngphalê,sứvàthủytinhtrênbànlàmviệccủaôngta,nhàtiểuhọachămchỉtrongtôi-màThầyOsmanđãlàmchothấmnhuầntrongtấtcảchúngtôi-đangminhhọanhữnggìtôiđãlàmvànhữnggìtôiđãthấybằngmàusắcrõràngnhưngđãmờnhạt,khôngnhưcáigìđótôiđangtrảinghiệmlúcnàymàcứnhưnólàmộtkýứcxaxưa.Cácvịbiếttronggiấcmơ,chúngtarùngmìnhthếnàokhithấychínhmìnhnhưnhìntừbênngoài,thìcũngvớicảmgiácnhưvậy,cầmbìnhmựcbằngđồnglớnnhưngcómiệngnhỏ,tôinói:

"Hồitôicònlàđứahọcviệclênmười,tôicũngthấymộtcáibìnhmựcnhưvầy."

"ĐólàbìnhmựcMôngCổbatrămnămtuổi,"EnishteKínhmếnnói."SiyahmangnótừmãitậnTabrizvềđây.Nódùngđểđựngmựcđỏ."

Vàođúnglúcđó,dĩnhiênchínhQuỷsứthúcgiụctôidùnghếtsứcbìnhsinhgiángbìnhmựcnàyvàocáiđầusailầmcủalãogiàtựphụnày.NhưngtôikhôngđầuhàngQuỷsứ,vàvớiniềmhyvọnghãohuyền,tôinói,"Chínhtôi,tôilàkẻđãgiếtZarifKínhmến."

Cácvịhiểutạisaotôinóiđiềunàymộtcáchđầyhyvọng,đúngkhông?TôitinrằngEnishtesẽhiểu,vàdođóthathứchotôi-rằngôngtasẽsợvàgiúptôi.

--------------------------------

1Bukhari:Bukhari.CòngọilàAl-BukharihoặcImamBukhari(810-870),mộthọcgiảHồigiáopháiSunningườiẲRập,đượccoilàtácgiảbộsáchgiaithoạicótênlàSahihBukhari(SahihtiếngẲRậpnghĩalàchânthực),đượcpháiSunnicoilàchânthựcnhấtsaukinhKoran.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương29:TôiLàDượngYêuQuýCủaCháu

MộtsựimlặngbaotrùmcănphòngkhianhtathúnhậnmìnhđãgiếtZarifKínhmến.Tôichorằnganhtacũngsẽgiếttôi.Timtôiđậpliênhồi.Anhtađếnđâyđểgiếttôihayđểthúnhậnvàlàmtôisợhãi?Liệuanhtacóbiếtmìnhmuốngìkhông?Tôithấysợ,nhậnrarằngtôihoàntoànkhônghiểuđượcthếgiớinộitâmcủangườinghệsĩtàihoamànhữngdòngchữtuyệtđẹpvàcáchsửdụngmàusắcđầymalựcđãquenthuộcvớitôitrongnhiềunămnày.Tôicảmnhậnđượcanhtađangđứngsaulưngtôi,ngaysátgáytôi,ngườicứngđơ,taynắmchặtcáibìnhmựcđỏtokia,nhưngtôikhôngquaylạiđốimặtvớianhta.Tôibiếtsựimlặngcủatôisẽlàmanhtalolắng."Lũchócũngkhôngchịuimmồmnữa,"tôinói.

M

Chúngtôilạiimlặng.Lầnnàytôibiếtrằngcáichếtcủatôi,hoặcviệctôiítnhiềutránhđượcbấthạnhnày,sẽtùythuộcvàođiềutôinóivớianhta.Ngoàicôngviệccủaanhta,tôichỉbiếtrằnganhtarấtthôngminh,vànếucôngnhậnrằngmộtnhàminhhọakhôngnênđểlộtâmhồnmìnhtrongtácphẩm,thìsựthôngminh,dĩnhiên,làmộtvốnquý.Saoanhtalạidồntôivàochântườngtạinhàkhikhôngcóaikhácởđây?Đầuócgiànuacủatôibịámảnhmộtcáchgiậndữvớicâuhỏinày,nhưngtôiquábốirốiđếnđộkhôngthểtựcứumìnhthoátkhỏitrònày.Shekuređâurồi?

"Ôngđãbiếtđólàtôi,đúngkhông?"anhtahỏi.

Tôihoàntoànkhôngbiếtgìcả,chođếnkhianhtanóivớitôi.TrongthâmtâmthậmchítôiđangtựhỏiphảichănganhtakhônggiếtđượcZarifKínhmếnvàrằngtaytiểuhọaquácốcóthểthựcsựđãkhôngchịunổinhữnglolắngcủaanhtavàgâyrắcrốichonhữngngườicònlạichúngtôi.

Tôicònhơibiếtơntêngiếtngườimàtôiđangmộtmìnhđốidiệntrongngôinhàvắngvẻnàynữa.

"Takhôngngạcnhiênviệcanhgiếtanhta,"tôinói."Nhữngngườinhưchúngtavốnsốngvớinhữngcuốnsáchvàluônluônmơvềnhữngtranhsáchcủahọ,chỉsợmộtđiềuduynhấttrênđờinày.Hơnnữachúngtađangđấutranhvớimộtđiềucònnguyhiểmvàbịcấmđoánhơn,nghĩalà,chúngtađangđấutranhđểlàmnhữngbứctranhtrongmộtthànhphốHồigiáo.CũngnhưSheikhMuhammadxứIsfahan,nhữngnhàtiểuhọachúngtathườngcảmthấycólỗivàhốitiếc,thoạttiênchúngtatựtráchmìnhtrướckhingườikháckhiểntrách,xấuhổvàcầuxinThượngđếcùngcộngđồngthútội.Chúngtalàmsáchtrongvòngbímậtgiốngnhưbọntộiphạmđángxấuhổ.Tabiếtquárõrằngviệckhuấtphụctrướcnhữnglờicôngkíchbấttậncủacáchoja,nhàthuyếtgiáo,quantòavànhữngtusĩpháithầnbívốnbuộcchúngtatộibángbổ,rằngcảmgiáctộilỗikhônnguôivừabópchếtvừanuôidưỡngtrítưởngtượngcủangườihọasĩnhưthếnàomà."

"Ôngkhôngtráchcứtôivìđãgiếttaytiểuhọangungốcđó,đúngkhông?"

"Nhữnggìthuhútchúngtavàoviệcsángtác,minhhọavàvẽtranhgắnliềnvớinỗisợbịbáothùnày.Khôngphảichỉvìtiềnvàđặcânmàchúngtabòlêtrướctácphẩmcủachúngtatừsángđếntối,tiếptụcbênánhnếnthâuđêmchođếnkhibịmùvàhysinhbảnthânchonhữngbứctranhvàsách,ấycònlàđểthoátkhỏichuyệntầmphàocủakẻkhác,đểthoátkhỏiđámđông,nhưngngượcvớiđammêsángtạonày,chúngtacũngmuốnnhữngngườimàchúngtatừbỏthấyđượcvàđánhgiácaonhữngbứctranhđầycảmhứngmàchúngtatạora-vàliệuhọcócầnphảigọichúngtalànhữngkẻtộilỗikhông?Ôi,đauđớnthaychonhàminhhọatàinăngthựcsự!Nhưnghộihọađíchthựcthìẩntrongnỗiđaukhổmàkhôngaithấyvàkhôngaitạora.Nónằmtrongbứctranh,màthoạtnhìnlầnđầuhọsẽcholàxấu,khiếmkhuyết,bấtkínhhaydịgiáo.Mộthọasĩđíchthựcbiếtanhtaphảiđạtđếnchỗđó,nhưngđồngthờianhtalạisợsựcôđộcvốnđangchờđợianhtaởđó.Aisẽtánthànhmộtkiếpsốngcăngthẳng,đầyđedọanhưthế?Bằngviệctựtrách

mìnhtrướckhibịngườikháctrách,ngườinghệsĩtinanhtasẽthoátkhỏinhữnggìanhtađãsợhãitrongnhiềunăm.Nhữngngườikhácchỉlắngnghevàtinanhtakhianhtathừanhậntộilỗicủamình,màrồivìnóanhtasẽbịkếtánhỏathiêutrongĐịangục-chínhnhàminhhọaxứIsfahanđãchâmngọnlửahỏangụcđó."

"Nhưngôngkhôngphảilàmộtnhàtiểuhọa,"anhtanói."Tôikhônggiếtanhtavìsợ."

"Anhđãgiếtanhtavìanhmuốnvẽnhưanhmuốn,màkhôngsợhãi."

Lầnđầutiêntrongmộtthờigiandài,nhàtiểuhọa,ngườikhaokháttrởthànhkẻgiếttôi,nóimộtđiềuhếtsứcthôngminh:"Tôibiếtôngđanggiảithíchmọichuyệnnàyđểlàmtôiphântâm,đểđánhlừatôi,đểgỡôngrakhỏitìnhhuốngnày,"Vàanhtanóithêm:"nhưngđiềuôngvừanóilàsựthật.Tôimuốnônghiểuvàlắngnghetôi."

Tôinhìnvàomắtanhta.Anhtađãhoàntoànquênnghithứcquenthuộcgiữachúngtôikhianhtanói:Anhtađãbịýtưởngcủachínhmìnhcuốnđi.Nhưngtớiđâu?

"Đừngbaogiờsợ,tôisẽkhôngxúcphạmđếndanhdựcủaông,"anhtanói.Anhtabậtcườicayđắngkhivòngrađằngtrước,đốidiệntôi."Ngaycảbâygiờ,"anhtanói,"khitôiđanglàmchuyệnnày,thìtôicũngkhôngcóvẻlàtôinữa.Nhưthểcóđiềugìdằnvặttrongtôiéptôituântheoýđồxấuxacủanó.Tuynhiêntôivẫncầnđiềuđó.Vớiviệcvẽtranhcũngvậy."

"ĐólàchuyệnkểcủacácbàgiàvềQuỷsứ."

"Vậyôngcholàtôinóidốihả?"

Anhtakhôngcóđủcanđảmđểgiếttôi,vìvậyanhtamuốntôichọcgiậnanhta."Không,anhkhôngnóidối,nhưnganhcũngkhôngthừanhậnđiềuanhcảmthấy."

"Tôithừanhậnnhữnggìtôicảmthấy.Tôichịuđựngnhữnggiàyvòcủa

cáichếtmàkhôngchết.Vôtìnhchúngtôingậpcổtrongtộilỗivìông,thếmàbâygiờôngđangthuyếtgiáo"hãycanđảmhơn".Ôngchínhlàngườibiếntôithànhkẻsátnhân.BọntaychânhungáccủaNusretHojasẽgiếttấtcảchúngta."

Càngmấttựtin,anhtacàngcaogiọngvàcàngsiếtchặtbìnhmựctrongtayhơn.Liệucóaiđingangquatrênconđườngđầytuyếtnàyngheđượctiếnglacủaanhtavàbướcvàonhàkhông?

"Anhđãgiếtanhtanhưthếnào?"Tôihỏi,đểkéodàithờigianhơnlàvìtòmò."Làmsaocácanhtìnhcờgặpnhaungaymiệnggiếngđó?"

"CáiđêmZarifKínhmếnrờinhàông,anhtađếnchỗtôi,"anhtanói,vớimộtkhaokhátthúnhậnbấtngờ."Anhtanóianhtađãthấybứctranhtờđôicuốicùngđó,tôicốhếtsứcthuyếtphụcanhtađừnglàmlớnchuyện.Tôikéoanhtađitớikhubịhỏahoạntànphá.Tôibảoanhtatôicóchôntiềncạnhmộtcáigiếng.Nghetôinóivậy,anhtatinngay...Còncóchứngcứnàotốthơnchoviệcnhàminhhọachỉbịlòngthamthúcđẩynữakhông?Đócũnglàmộtlýdokháckhiếntôikhônghềthấyhốitiếc.Anhtalàmộtnghệsĩtàinăngnhưngtầmthường.Tênngốcthamlamđósẵnsànglấymóngtayđàolớpđấtcứngkia.Ôngbiếtđó,nếutôithựcsựcóchônvàngcạnhcáigiếngthìtôiđãkhônggiếtanhta.Phải,ôngđãthuêmộttênđêtiệnkhốnnạnlàmviệcmạvàngchoông.Kẻquácốđókhéothìcókhéo,nhưngviệcchọnlựamàusắcvàcáchứngdụngcủaanhtathìbìnhthườngvànhữngtrangtrícủaanhtathìthiếucảmhứng.Tôikhôngđểlạidấuvết...Vậy,chotôibiết,cốttủycủa"phongcách"làgì?NgàynaycảngườiTrungHoalẫnTâyvựcđềunóivềtínhcáchtrongtàinăngcủamộtngườihọasĩ,thứmàhọgọilà"phongcách".Phongcáchcóphânbiệtđượcmộtnghệsĩtàihoavớinhữngngườikháchaykhông?"

"Đừngsợ,"tôinói,"phongcáchmớikhôngxuấtpháttừướcmuốnriêngcủanhàtiểuhọa.Mộtônghoàngquađời,mộtvươnghầuthuatrận,mộtthờiđạicóvẻtrườngtồnmuônthuởlạichấmdứt,mộthọaxưởngbịđóngcửavàcácthànhviêncủanógiảitán,tìmkiếmmáiấmkhácvànhữngngườiyêu

quýsáchkhácđểlàmngườibảotrợchohọ.Mộtngàynàođó,mộtvịvuagiàulòngtrắcẩnsẽtậphợpnhữngkẻlưulạcnày,nhữngnhàtiểuhọavàthưphápthaphươnghoangmangnhưngđầytàinăngnàytronglềuhoặclâuđàicủaôngvàbắtđầuthànhlậpxưởnglàmsáchnghệthuậtcủariêngông.Thậmchídùnhữngnghệsĩnày,vốnkhôngquenbiếtnhau,banđầuvẫntiếptụctheonhữngphongcáchvẽtranhriêngcủahọ,thìquathờigian,giốngnhưtrẻcondầntrởthànhbạnbèquaviệcđùagiỡntrênđườngphố,họsẽcãinhau,chơilạivớinhau,đánhnhaurồilạidànhòa.Sựrađờicủamộtphongcáchmớilàkếtquảcủanhữngnămthángbấtđồng,đốkỵ,kìnhđịchvànghiêncứuvềmàusắcvàcáchvẽ.Nóichung,thànhviêntàihoanhấtcủaxưởngsẽlàchađẻcủahìnhthứcnày.Cứgọianhtalàngườimaymắnnhất.Nhữngnhàtiểuhọacònlạichỉcónhiệmvụhoànthiệnvàtrauchuốtphongcáchnàyquaviệcbắtchướckhôngngừng.

Khôngthểnhìnthẳngvàomắttôi,anhtađộtnhiêncóvẻhòanhã,vàcầuxinlòngtrắcẩncũngnhưsựtrungthựccủatôi,anhtahỏitôi,runrẩynhưmộttrinhnữ:

"Tôicóphongcáchriêngcủatôikhông?"

Tôinghĩmìnhsẽkhóc.Vớitấtcảsựdịudàng,đồngcảmvàâncầnmàtôicóthểtậptrung,tôivộivàngnóivớianhtađiềutôitinlàchânlý:

"Anhlàhọasĩcóthầnhứngvàtàinăngnhấtvớiphongcáchmêhoặcvàconmắttinhtườngđếntừngchitiếtnhấtmàtatừnggặpđượctrongsuốtsáumươinămqua.Nếuanhđặtmộtbứctranhtrướcmặtta,ngườiđãtừngthấytácphẩmkếthợpcủahàngngànnhàtiểuhọa,tavẫncóthểnhậnrangaylậptứcvẻtránglệthiênphútừngòibútcủaanh."

"Đồngý,nhưngtôibiếtôngkhôngđủthôngminhđểhiểusựhuyềnbítrongtàinăngcủatôi",anhtanói."Lúcnàyôngđangnóidối,bởivìôngsợtôi.Hãymôtảmộtlầnnữađặcđiểmtrongnhữngphươngphápcủatôi."

"Ngòibútcủaanhcóvẻtựnóchọnrađườngnétđúng,cứnhưkhôngcầnanhxenvào.Nhữnggìngòibútanhvẽkhôngchânthậtmàcũngkhông

phùphiếm!Khianhvẽchândungmộtđámđôngngười,sựcăngthẳnghiệnratừcáinhìngiữacácnhânvật,việcsắpxếpbọnhọtrêntranggiấyvàýnghĩacủabàivănbiếnthànhmộttiếngthìthầmtaonhãmuônthuở.Taxemđixemlạicáctranhcủaanhnhiềulầnđểnghetiếngthìthầmđó,vàmỗilầntalạimỉmcườinhậnrarằngýnghĩađóđãthayđổi,vàtabiếtnóithếnàođây,tabắtđầuhiểubứctranhlầnnữa.Khinhữngtầngýnghĩanàyđượckếthợplạivớinhau,mộtđộsâuthẳmhiệnlênthậmchívượthẳnluậtphốicảnhcủanhữngbậcthầychâuÂu."

"Đẹpvàhay.HãyquênnhữngbậcthầychâuÂuđi.Hãykhởisựtừđầu."

"Anhcómộtđườngnétcuốnhútvàthựcsựtuyệtvờiđếnđộngườixemtranhtinvàonhữnggìanhvẽhơnlàvàochínhthựctế.Vàbởivìtàinăngcủaanhcóthểtạoramộtbứctranhbuộckẻsùngđạonhấtphảitừbỏniềmtincủamình,nênnócũngcóthểđưamộtkẻvôthầncứngđầuvàngoancốnhấtđitheoconđườngcủaAllah."

"Đúng,nhưngtôikhôngchắcrốtcuộcnólạilàmộtlờitándương.Nóilạiđi."

"Khôngmộtnhàtiểuhọanàobiếtđượcđộđặcnhuyễncủathuốcmàuvànhữngbímậtcủanóbằnganh.Anhluônluônchuẩnbịvàsửdụngnhữngmàuthậtnhất,rựcrỡnhất,tỏasángnhất."

"Phải,còngìkhácnữa?"

"AnhbiếtanhlàhọasĩvĩđạinhấtsauBihzadvàMirSeyyidAli."

"Phải,tôibiếtrõđiềunày.Nếuôngcũngbiếtvậy,saoônglàmcuốnsáchnàyvớitaySiyahKínhmếntầmthườngđó?"

"Trướctiên,côngviệcanhtalàmkhôngđòihỏikỹnăngcủamộtnhàtiểuhọa,"tôinói."Saunữakhôngnhưanh,anhtakhôngphảilàkẻsátnhân."

Anhtacườimộtcáchduyêndángtrướclờinóiđùacủatôi.Thấythế,tôi

nghĩmìnhcóthểthoátkhỏicơnácmộngnàynhờmộtcáchdiễnđạtmới-thuậtngữ"phongcách"này.Khitôikhơimởđềtài,chúngtôibắtđầumộtcuộcthảoluậnthúvịliênquanđếncáibìnhmựcMôngCổbằngđồnganhtađangcầm,khôngnhưchavớicontrai,mànhưhaiônggiàtừngtrảivàtòmò.Trọnglượngcủađồng,sựcânđốicủacáibìnhmực,độsâucủacổbình,độdàicủanhữngcâybútsậythưphápxưavànhữngđiềuhuyềnbícủamựcđỏ,độđậmnhuyễncủanómàanhtacóthểcảmthấytrongkhivungvẩynhẹnhàngbìnhmựctrướcmặttôi...ChúngtôiđồngýrằngnếungườiMôngCổkhôngmangnhữngbímậtvềthuốcmàuđỏ-điềumàhọhọcđượctừnhữngbậcthầyTrungHoa-đếnKhorasan,BukharavàHerat,thìchúngtôiởIstanbulđãhoàntoànkhôngthểlàmranhữngbứctranhnày.Trongkhichúngtôinói,độđặcnhuyễncủathờigian,giốngnhưđộđặcnhuyễncủathuốcmàu,cóvẻthayđổi,chảynhanhhơn.Trongtậncùngthâmtâm,tôiđangtựhỏisaochưacóaivềđếnnhà.Giámàanhtađặtcáivậtthểnặngnềđóxuống.

Vớisựthoảimáithườnglệquenthuộccủachúngtôi,anhtahỏi,"Khicuốnsáchcủaônghoàntất,nhữngaithấytácphẩmcủatôicóđánhgiácaokhảnăngcủatôikhông?"

"Nếu,theoýThượngđế,chúngtacóthểhoàntấtcuốnsáchnàymàkhôngbịgiánđoạngì,dĩnhiênlàĐứcvuasẽxemquanó,kiểmtratrướcxemchúngtacósửdụngđủhếtnhữngmiếngvàngláởnhữngchỗthíchhợpkhông.Sauđó,nhưđọcmộtbảnmôtảvềchínhNgài,nhưbấtcứvịvuanàokhácsẽlàm,NgàisẽnhìnbứcchândungcủaNgài,bịấntượngbởihìnhảnhđógiốnghệtNgàihơnlàbởinhữngbứctranhminhhọalộnglẫycủachúngta;sauđó,nếuNgàidànhthìgiờđểxemxétcáiphongcảnhmàchúngtađãkhónhọcvàtậntụytạorabằngcáigiálàthịlựccủachínhchúngtathìcànghay.Anh,cũngnhưtôi,đềubiếtrằngtrừphicóphépmàu,Ngàisẽcấtkỹcuốnsáchtrongkhobáumàthậmchíkhônghỏixemaiđãlàmcáikhunghaynhữngbứcminhhọadátvàng,aivẽngườinàyhayconngựakia-vàgiốngnhưmọinghệnhântàihoakhác,chúngtasẽtrởlạivớiviệcvẽtranh,luônhyvọngrằngmộtngàynàođóchúngtasẽđượcđềnđápxứngđáng."

Chúngtôiimlặnghồilâu,nhưthểđangchờđợimộtđiềugìđó.

"Khinàotamớiđượcđềnđápnhưthế?",anhtahỏi."Khinàonhữngbứctranhchúngtađãlàmchođếnkhimắtkhôngcònnhìnthấynữathựcsựđượcđánhgiácao?Khinàongườitasẽchotôi,chochúngtasựtôntrọngmàchúngtađángđượchưởng?"

"Khôngbaogiờ!"

"Saolạithế?"

"Họsẽkhôngbaogiờchoanhnhữnggìanhmuốn,"tôinói."Trongtươnglai,thậmchíanhcònítđượcđánhgiácaohơn."

"Sáchtồntạiquanhiềuthếkỷmà,"anhtanóimộtcáchtựhàonhưngkhôngtựtin.

"Tintađi,khôngmộtbậcthầyVenicenàocóđượcsựnhạycảmnênthơ,niềmtin,sựmẫncảmcủaanh,sựthuầnkhiếtvàrựcrỡtrongmàusắccủaanh,nhưngtranhcủahọhấpdẫnhơnbởichúnggiốngcuộcsốngthựchơn.Họkhôngvẽthếgiớinàynhưđượcthấytừbancôngcủamộtngọnthápmàbỏquanhữnggìhọgọilàluậtphốicảnh;họvẽnhữnggìtrôngthấyđượcởtrênđườngphố,hoặctừbêntrongcănphòngcủamộtônghoàng,ghilạichiếcgiườngngủ,tấmmềnbông,bànlàmviệc,gươngsoicủaôngta,concọp,nàngcongáivànhữngđồngtiềnvàngcủaôngta.Họghinhậntấtcả,nhưanhbiếtđó.Takhôngtinvàomọithứhọlàm.Việccốmôphỏngthếgiớimộtcáchtrựctiếpthôngquahộihọavớitacóvẻđánghổthẹn.Taphẫnnộvềviệcđó.Song,nhữngbứctranhhọlàmtheophươngphápmớiđócósứccámdỗkhôngthểchốibỏ.Họvẽnhữnggìmắttathấyđúngnhưconmắtnhìnthấynó.Thựcsựthìhọvẽnhữnggìhọthấy,trongkhichúngtavẽnhữnggìchúngtanhìn.Ngắmtácphẩmcủahọ,ngườitadầnnhậnrarằngcáchduynhấtđểlàmsốngmãimộtkhuônmặtlàthôngquaphongcáchTâyvực.VàkhôngchỉdânVenicemớichấpnhậnkháiniệmnày,màmọithợmay,đồtể,binhlính,thầytuvàchủtiệmtạphóatrênmọimiềnđấtTâyvựcđềunhưthế...Tấtcảhọđềuđượcvẽchândungtheocáchnày.Chỉcầnnhìn

vàonhữngbứctranhđólàanhcũngsẽmuốnthấychínhmìnhtheocáchđó,anhsẽmuốntinrằnganhkhácvớimọingười,mộtconngườicábiệt,đặcthù,độcnhất.Vẽconngườikhôngnhưtrínãotamườngtượnghọmànhưtathựcsựthấyhọbằngconmắtphàmtrần,vẽtheophươngphápmớinàychophéptađạtđượckhảnăngđó.Mộtngàynàođómọingườisẽvẽnhưhọ.Khiđềcậpđến"hộihọa",cảthếgiớisẽnghĩđếntácphẩmcủahọ!Ngaycảmộtthợmayngốcnghếchnghèokhổvốnchẳnghiểugìvềhộihọacũngsẽmuốnmộtbứcchândungnhưthế,đểkhithấyđườngcongđộcđáocủamũianhta,anhtacóthểvữngtinrằnganhtakhôngphảimộttênngốcbìnhthường,màlàmộtkẻkhácthường."

"Vậyhả?Chúngtacũngcóthểlàmđượcchândungkiểuđó",kẻsátnhânhómhỉnhchâmbiếm.

"Chúngtakhônglàm",tôiđáp."Anhkhônghọcđượctừnạnnhâncủaanh,ZarifKínhmếnquácốđó,rằngchúngtasợhãiđếnthếnàokhibịcholànhữngkẻbắtchướcbọnTâyvựcsao?Ngaycảnếuchúngtadámcảganvẽgiốnghọ,thìcũngđiđếnkếtcụcnhưvậy.Cuốicùngthìnhữngphươngphápcủachúngtarồicũngsẽthấttruyền,màusắccủachúngtasẽphainhạt.Khôngaicònquantâmđếnsáchvànhữngbứctranhcủachúngta,vànhữngaicóquantâmsẽhỏivớinụcườikhẩy,khôngchúthiểubiếtgì,rằngtạisaokhôngcóluậtphốicảnh-cókhihọcònkhôngthểtìmrabảnthảonàonữakhôngchừng.Sựthờơ,thờigianvàtaihọasẽhủyhoạinghệthuậtcủachúngta.KeodáncủangườiẲRậpdùngđểdánbìasáchcóchứacá,mậtongvàxương,cáctrangthìđượcphếtkeovàđánhbóngbằnghợpchấtlàmtừlòngtrắngtrứngtrộnvớihồ.Lũchuộtthamlamvàtrơtráosẽnhấmnhữngtrangnày,lũmốimọtvàhàngngànthứcôntrùngkhácsẽgặmnhấmsạchnhữngbảnthảocủachúngta.Bìasẽbungravàcáctrangsẽsútrời.Phụnữnhómbếplò,lũtrộmcắp,bọnđầytớthờơvàtrẻemsẽthảnnhiênxétoạccáctrangsáchvàhìnhvẽ.Cáchoàngtửnhỏtuổisẽdùngbútđồchơivẽbậylênnhữngtranhminhhọa.Chúngsẽbôiđenmắtngười,quẹtchiếcmũithòlòcủachúnglêntranggiấy,dùngmựcđenvẽbậylênlề.Vànhữngchứcsắckiểmduyệtcủagiáohộisẽbôiđennhữnggìcònlại.Họsẽxévàcắttranhcủachúngta,cóthểdùngchúngđểlàmranhữngbứctranhkháchoặcdùng

chocáctròchơivàtròtiêukhiểnnhưthế.Trongkhinhữngbàmẹtiêuhủynhữngbứctranhmàhọcholàkhiêudâm,nhữngôngbốvànhữngônganhlớntuổisẽthủdâmtrênnhữngbứctranhphụnữvàcáctrangsẽdínhvàonhau,khôngchỉvìchuyệnnàymàcònvìchúngbịdínhbùn,nước,thứhồtồi,nướcbọtvàcácthứchấtbẩnkháccùngthứcăn.Nhữngđốmnấmvàbụisẽnởrộnhưhoaởchỗcáctrangbịdínhvàonhau.Mưa,máinhàdột,nhữngtrậnlụtvàbụiđấtsẽpháhủysáchcủachúngta.Dĩnhiên,cùngvớinhữngtrangráchtảtơi,phaimàukhôngthểđọcđượcnữa,mànước,hơiẩm,bọnnhậyvàsựthờơsẽbiếnchúngthànhbộtgiấy,phosáchcuốicùngcònnguyênvẹn,nhưmộtphépmàu,xuấthiệnởđáymộtcáirươngcònkhômàmộtngàynàođócũngsẽbiếnmất,bịnuốttrongngọnlửatànnhẫn.CóvùngnàoởIstanbulkhôngbịcháyrụiítnhấtmộtlầntronghaimươinămđểchúngtahyvọngmộtcuốnsáchnhưthếsẽtồntạikhông?Trongthànhphốnày,nơimàcứbanămmộtlầncónhiềusáchvàthưviệnbiếnmấthơnsáchvàthưviệnmàngườiMôngCổđãđốtvàcướpbócởBaghdad,ngườihọasĩnàocóthểhìnhdungrằngkiệttáccủaanhtacóthểtồntạihơnmộtthếkỷ,haymộtngàynàođóngườitacóthểthấyđượcnhữngbứctranhcủaanhta,vàanhtađượcsùngkínhgiốngnhưBihzad?Khôngchỉcónghệthuậtriêngcủachúngta,màmọitácphẩmriênglẻtrênthếgiớiquanămthángđềusẽbiếnmấttronglửa,bịmốimọtgặmnhấmhoặcbịthấtlạcbởisựthờơ:ShirintựhàonhìnHusrevtừcửasổ;HusrevrìnhShirintắmdướiánhtrăng;nhữngđôitìnhnhânnhìnnhauvớisựduyêndángvàtinhtế;Rustemvậtconquỷtrắngđếnchếtdướiđáygiếng;tâmtrạngkhổnãocủachàngMejnunthấttìnhkếtbạnvớimộtconcọptrắngvàmộtconsơndươngtrongsamạc;mộtconchóchăncừuphảnphúcbịbắtvàtreocổvìđêmnàocũngnộpmộtconcừutrongđàncủanóchoconsóicáiđểđượcphủconnày;hoa,thiênthần,chồilávàgiọtnướcmắtviềnnhữngtranhminhhọa;nhữngngườichơiđànluýttôđiểmchonhữngbàithơthầnbícủaHafiz;nhữnghìnhtrangtrítrêntườngđãhủyhoạiđôimắtcủahàngngàn,không,hàngchụcngànthợtiểuhọahọcviệc;nhữngtấmbảngmỏngtreotrêncửahoặctường;nhữngcặpthơđốiđượcviếtkínđáogiữanhữngđườngviềncủatranhminhhọa;nhữngchữkýkhiêmtốnđượcgiấuởchântường,tronggóc,trongnhữngphầntrangtrímặttiềnnhà,dướilòngbànchân,bêndướinhữngbụicâyvàgiữanhững

tảngđá;nhữngchiếcchănthêuhoađắplêncáccặptìnhnhân;nhữngchiếcđầucủabọnngoạigiáobịcắtlìakiênnhẫnchờđợiôngnộiquácốcủaĐứcvuakhiôngtadiễuhànhtrongchiếnthắngtrênpháođàicủakẻthù;đạibác,súngvàlềumàngaytừhồitrẻanhđãgópcôngminhhọavàxuấthiệnởhậucảnhvẽcảnhbọnsứthầnngoạigiáohônchânôngnộivĩđạicủaĐứcvua;bọnquỷsứ,cósừnghaykhôngsừng,cóđuôihaykhôngđuôi,vớirăngnhọnvàmóngvuốtnhọn,hàngngànloàichimkhácnhaukểcảchimđầurìucủaSalomon,chiménnhảynhót,chimcưuvàchimhọamiđanghót;nhữngconmèobìnhthảnvànhữngconchónhộnnhạo;nhữngđámmâytrôinhanh;nhữnglácỏnhỏxíuduyêndángđượcvẽđivẽlạitronghàngngànbứctranh;nhữngchiếcbóngvụngvềvắtngangnhữngtảngđávàhàngchụcngàncâybách,câytiêuhuyềnvàcâylựumàlácủachúngđượcvẽtừngchiếcmộtvớisựkiênnhẫncủaAyyub1nhữnglâuđài-vàhàngtrămngànviêngạchcủanó-vốnrậptheonhữnglâuđàitừthờiTamerlanehayShahTahmaspnhưngđicùngnhữngcâuchuyệntừnhữngthờiđạitrướcđórấtlâu;hàngchụcngànônghoàngusầuđanglắngnghenhữngphụnữđẹpvàcáccậubéngồichơinhạctrênnhữngtấmthảmlộnglẫytrêncánhđồnghoavàdướihàngcâytrổbông;nhữngbứctranhkỳlạtrêngốmvàthảmcóđượcsựhoànhảocủachúngnhờhàngngànthợminhhọahọcviệctừSamarkandđếnIstanbulbịđánhđếnchảynướcmắtsuốtmộttrămnămmươinămqua;nhữngkhuvườnsiêuphàmvànhữngcondiềuđenbayvútmàanhvẫnvẽvớinhiệttìnhcũcủaanh,nhữngcảnhkinhhoàngvềchếtchócvàchiếntranhcủaanh,nhữngvịvuahàohoađangsănbắncủaanh,vàvớichínhsựkhéoléođó,nhữngchúlinhdươnglồnglênbỏchạycủaanh,nhữngvươnghầuhấphốicủaanh,nhữngtùnhânchiếntranhcủaanh,nhữngchiếcthuyềnbuồmcủabọnngoạigiáovànhữngthànhphốthùđịch,nhữngđêmtốiđenloangloángchậpchờnnhưthểbóngđêmchảyratừngòibút,nhữngvìsao,nhữngcâybáchgiốngnhưmacủaanh,nhữngbứctranhvềtìnhyêuvàcáichếtnhuốmmàuđỏcủaanh,vàtấtcảnhữnggìcònlạicủaanh,tấtcảrồisẽbiếnmất..."

Giơchiếcbìnhmựclên,anhtadùnghếtsứcbìnhsinhgiángxuốngđầutôi.

Tôingãbổvềphíatrướcdướisứcmạnhcủacúđánh.Tôithấyđaudữ

dộiđếnđộthậmchíkhôngbaogiờhyvọngcóthểtảđược.Cảthếgiớibịcơnđaucủatôibaophủvànhạtdầnsangmàuvàng.Phầnlớnýnghĩcủatôichorằngcuộctấncôngnàylàcốý;nhưng,cùngvớicúđánh-hoặccólẽvìnó-mộtphầndodựkháctrongýnghĩcủatôi,đểbàytỏthiệnchímộtcáchđaubuồn,lạimuốnnóivớitênđiênvốnđangkhaokháttrởthànhkẻsáthạitôi:"Hãythươngta,anhtấncôngtathìthậtsailầm."

Anhtagiơbìnhmựclênlầnnữavàgiángxuốngđầutôi.

Lầnnày,cảphầndodựtrongđầutôicũnghiểurằngđâykhôngphảilàmộtnhầmlẫn,màlàsựđiênloạnvàgiậndữcóthểđưatôiđếncáichết.Tôiquákhiếphãitrướcdiễnbiếncủasựviệcđếnđộtôibắtđầucaogiọng,rúlênvớitấtcảsứclựcvàđauđớn.Màucủatiếngrúnàycóthểlàmàuxanhđồng,vàtrongcõiđenngòmcủabuổitốitrênnhữngconđườngvắngvẻ,khôngaicóthểngheđượcmàusắccủanó;tôibiếttôichỉcómộtmình.

Anhtagiậtmìnhbởitiếnggàocủatôivàdodự.Phútgiâyđóchúngtôiđốimặtnhau.Quaconngươicủaanhtatôicóthểthấyrằng,bấtchấpsựkinhhoàngvàbốirối,anhtasẵnsàngchấpnhậnđiềuanhtađanglàm.Anhtakhôngcònlànhàtiểuhọatàihoatôitừngbiết,màlàmộtkẻbệnhhoạn,hoàntoànxalạkhôngcùngngônngữvớitôi,vàcảmgiácnàykéodàitrạngtháicôlậpnhấtthờicủatôithànhnhiềuthếkỷ.Tôimuốnnắmtayanhta,nhưđểômlấycảthếgiớinày;điềuđókhôngíchlợigì.Tôivanxin,haynghĩlàtôiđãlàmthế:"Contrai,contraiyêuquý,làmơnđừnggiếtta."Nhưthểtrongcơnmơ,anhtacóvẻkhôngnghethấy.

Anhtalạigiángbìnhmựcxuốngđầutôilầnnữa.

Nhữngýnghĩcủatôi,nhữnggìtôithấy,kýứctôi,mắttôi,tấtcảhợplạivớinhau,trởthànhnỗisợhãi.Tôikhôngthểthấymàunàovànhậnratấtcảcácmàuđãtrởthànhmàuđỏ.Điềutôinghĩlàmáucủatôilàmựcđỏ,cáimàtôicholàmựctrêntayanhtachínhlàmáutôiđangchảy.Tôinhậnthấythậtlàbấtcông,độcácvàtànnhẫnbiếtbaokhiphảichếtngaylúcđó.Nhưngđólàkếtluậnmàđầuócgiànuavàđẫmmáucủatôichậmchạprútrađược.Rồitôithấynó.Nhữnghồiứccủatôilàmàutrắngảmđanggiốngnhưtuyếtbên

ngoài.Timtôiđaubuốtkhinóđậpmạnhnhưthểngaytrongmiệngtôi.

Giờtôisẽmôtảcáichếtcủatôi.Cólẽcácvịđãhiểuđiềunàytừlâu:Cáichếtkhôngphảilàsựkếtthúc,điềunàylàchắcchắn.Tuynhiên,nhưnóđượcmiêutảđầytrongsáchvở,cáichếtlàđiềugìđauđớnngoàikhảnăngthấuhiểu.Nhưthểkhôngchỉcáisọvàbộócbịđậpbểcủatôimàtổngbộphậncủatôi,hợpnhấtvớinhau,đangcháyvàquằnquạivìđauđớn.Chịuđựngcơnđauvôhạnnàythậtquákhóđếnđộmộtphầntrongýthứccủatôiphảnứnglại-nhưthểđâylàchọnlựaduynhấtcủanó-bằngcáchquênđinỗithốngkhổnàyvàtìmmộtgiấcngủnhẹnhàng.

Trướckhichết,tôinhớlạitruyềnthuyếtAssyriamàtôinghekhicònthanhniên.Mộtônggià,sốngmộtmình,rờikhỏigiườnglúcnửađêmvàuốngmộtlynước.Ôngđặtlylênđầubànvàpháthiệnracâynếnởđóđãbiếnđâumất.Nóđiđâu?Mộtvệtánhsángmỏngmanhphátratừbêntrong.Ôngtheoánhsángđó,lầntrởlạiphòngngủcủamìnhvàpháthiệncóaiđóđangcầmcâynếnmànằmtrêngiườngông."Ônglàai?"ôngtahỏi."TalàThầnchết,"ngườilạđáp.Ônggiàchoángvángtrướcsựimlặngbíẩnnày.Rồiôngtanói,"Vậylàôngđãđến.""Phải,"Thầnchếtngạomạnđáp."Không,"ônggiànóimộtcáchdứtkhoát,ôngchỉlàgiấcmơdangdởcủatôi."Ônggiàbấtngờthổitắtcâynếntrêntayngườilạvàmọithứbiếnmấttrongbóngđêm.Ônggiàbướclênchiếcgiườngtrốngtrơncủamình,ngủvàsốngthêmhaimươinămnữa.Tôibiếtđâykhôngphảilàsốphậncủatôi.Anhtanệnbìnhmựcxuốngđầutôilầnnữa.

Tôiđangtrongtrạngtháiđauđớncùngcựcđếnđộtôichỉcóthểmơhồcảmnhậnđượcsựvachạmnày.Anhta,bìnhmựcvàcănphòngđượcsoisángmộtcáchyếuớtbằngánhnếnđãbắtđầutànlụi.

Nhưng,tôivẫncònsống.Nỗikhaokhátcủatôimuốnbámvíuvàothếgiớinày,bỏchạyvàthoátkhỏianhta,việctôivunghaibàntayvàcánhtaycốchelấymặtvàcáiđầuđầymáu,cáicáchtôicắncổtayanhta,chắcvậy,vàbìnhmựcđậpvàomặttôi,tấtcảkhiếntôiýthứcđượcmìnhcònsống.

Chúngtôivậtlộnmộthồi,nếucóthểgọivậy.Anhtarấtmạnhvàhết

sứckíchđộng.Anhtavậttôinằmngửara.Tìhaigốilênvaitôi,anhtađèchặttôisátđất,trongkhisaysưanóibằnggiọngđầykhinhthường,hằnhọcvớitôi,mộtônggiàđanghấphối.Cólẽvìtôikhôngthểhiểumàcũngkhôngthểlắngngheanhta,cólẽvìtôikhôngthíchnhìnvàođôimắtđỏngầucủaanhta,nênanhtađánhvàođầutôimộtcáinữa.Khuônmặtvàthânthểanhtatrởnênđỏchóidomựctrongbìnhvăngtungtoé,màtôichorằngdocảmáucủatôi.

Đaubuồnbởiđiềucuốicùngtôithấytrêncõiđờinàylạilàkẻsẽtrởthànhkẻthùcủatôi,tôinhắmmắtlại.Ngaysauđó,tôithấymộtánhsángdịunhẹ,ánhsángnàyngọtngàovàquyếnrũnhưgiấcngủmàtôinghĩnósẽgiảithoátngaytứckhắcmọiđauđớncủatôi.Tôithấymộtbóngdángtrongánhsángđóvànhưmộtđứatrẻ,tôihỏi,"Ônglàai?"

"Chínhtađây,Azrael,ThiênsứcủaThầnchết",ôngtanói."Talàkẻkếtthúchànhtrìnhcủaconngườiởthếgiannày.Talàngườichiacáchtrẻconkhỏimẹ,vợkhỏichồng,nhữngtìnhnhânkhỏivòngtaynhauvànhữngngườichakhỏicongáihọ.Khôngaitrêncõiđờinàytránhgặptađược."

Khitôihiểurằngcáichếtlàkhôngthểtránhkhỏi,tôikhóc.

Nướcmắttôikhiếntôikhátghêgớm.Mộtmặtlànỗiđauđếnmụngườivìkhuônmặtvàđôimắttôiđẫmmáu;mặtkhácnólànơisựđiêncuồngvàtànbạochấmdứt,nhưngnơiđóthậtlạlẫmvàkinhkhủng.Tôibiếtnólàcõirựcrỡấy.XứcủaNgườichết,nơiAzraelvẫygọitôiđến,vàtôithấysợ.Dùvậy,tôibiếtmìnhkhôngthểnánlạicáithếgiớiđangkhiếntôiphảiquằnquạivàkêugàovìđauđớnnàythêmnữa.Trênvùngđấtđầyđaukhổdằnvặtkhủngkhiếpnàykhôngcóchỗchotôitìmkiếmsựanủi.Nếuởlại,tôiphảichấpnhậnsựđauđớnquásứcchịuđựngnàyvàđiềuđólàkhôngthểđốivớitìnhcảnhgiànuacủatôi.

Ngaytrướckhichếttôithựcsựkhaokhátđượcchết,vàđồngthờitôihiểuracâutrảlờichocâuhỏimàtôiđãdànhcảđờisuyngẫm,câutrảlờitôikhôngthểtìmthấytrongsáchvở:Làmthếnàomàmọingười,khôngtrừai,đềuchếtđược?Đóchínhxáclàdonỗikhaokhátđơngiảnđượcchết.Tôi

cũnghiểurằngcáichếtsẽkhiếntôitrởthànhmộtkẻkhônngoanhơn.

Tuynhiênlòngtôivẫnđầynỗidodựcủamộtngườisắpbướcvàomộtcuộchànhtrìnhdàivàkhôngthểngănmìnhnhìnmộtlầncuốicănphòngcủamình,tàisảncủamình,ngôinhàcủamình.Trongnỗihoảngloạn,tôiướcaođượcthấymặtcongáitôilầncuối.Tôimongmuốnđiềunàyđếnđộtôisẵnsàngnghiếnchặtrăngmộthồilâunữamàchịuđựngcơnđaucùngcơnkhátngàycàngtăng,nhữngmongShekuretrởvề.

Vìvậy,ánhsángdịunhẹvàchếtchóctrướcmặttôinhạtđiítnhiều,đầuóctôiđónnhậnnhữngâmthanhvàtiếngđộngcủacáithếgiớinơitôiđangnằmhấphối.Tôicóthểnghetêngiếtngườiđiquanhphòng,mởtủ,lụctungcáctờgiấycốtìmchođượcbứctranhcuốicùng.Khihắnkhôngkiếmđượcgì,tôinghetiếnghắncạytungthùngthuốcmàucủatôivàđámấycáirương,hộp,lọmực,cáibànlàmviệc.Tôicócảmgiácrằngthỉnhthoảngtôilạicấttiếngrên,vàvặnvẹobằngđôitaygiànuacùngđôichânmệtmỏi.Vàtôichờđợi.

Cơnđaucủatôikhôngdịuđichútnào.Tôidầndầnlịmđivàkhôngcòncắnchặtrăngđượcnữa,nhưngmộtlầnnữa,tôicốgắngchờđợi.

Rồitôichợtnghĩ,nếuShekurevềnhà,conbésẽchạmtrántêngiếtngườimanrợnày.Thậmchítôikhôngmuốnnghĩvềđiềunàynữa.Ngaylúcđó,tôicócảmgiáctêngiếtngườiđãrakhỏiphòng.Chắchắnđãtìmthấybứctranhcuốicùng.

Tôithấykhátnướcdữdộinhưngvẫnchờ.Đếnngayđi,congáicưng,Shekureyêuquý,đếnđi.

Conbékhôngđến.

Tôikhôngcònsứcđểchịuđựngcơnđau.Tôibiếtmìnhsẽchếtmàkhôngthấymặtconbé.Điềunàyquácayđắngđếnđộtôimuốnchếtvìđauđớn.Sauđó,mộtkhuônmặttôichưatừngthấyxuấthiệnbêntráitôi,vàluôngiữnụcười,ôngtatửtếđưatôimộtlynước.

Quênmọithứkhác,tôithamlamvớilấylynước.

Ôngtakéolynướcvề."HãyvạchmặtTiêntriMuhammadlàmộtkẻnóidối,"ôngtanói."Hãyphủnhậntấtcảnhữnggìôngtađãnói."

ĐólàSatan.Tôikhôngtrảlời,thậmchítôikhônghềsợhắn.Vìtôichưatừngtinrằnghộihọađãđiđếnchỗbịhắnlừađảo,tôivữngtinchờđợi.Tôimơvềmộtchuyếnhànhtrìnhbấttậnđangchờtôivàmơvềtươnglaicủatôi.

Trongkhiđó,khivịthiênthầnrụcrỡ,ngườitôivừamớithấyđếngầntôi,Satanbiếnmất.MộtphầntrongtôihiểurằngvịthiênsứrựcsángkhiếnSatanphảibỏđiđólàAzrael.NhưngmộtphầnnổiloạnkháctrongđầutôinhớrằngtrongKitabal-QiyamahcóviếtAzraellàmộtthiênsứcóhàngngànđôicánhtrùmcảĐôngvàTâyvàcóthểnắmcảthếgiớinàytrongtay.

Khitôicànglúccàngbốirối,vịthiênsứgiữaánhsángtiếnđếngầnnhưđểgiúptôi,vàđúngvậy,nhưGazzaliđãghitrongJawahiral-Qur"anwadararuh2,thiênsứnóidịudàng:

"Hãymởmiệngrađểlinhhồnconđượcrađi."

"Miệngconchưatừngphátrađiềugìngoàibàikinhbesmele,"tôitrảlờiNgười.

Tuynhiênđâychỉlàcáicớcuốicùng,tôibiếtmìnhkhôngthểcầmcựđượcnữa,rằngthờiđiểmcủatôiđãđến.Tronggiâyláttôithấybốirốikhiphảiđểlạithânthểxấuxínhuốmmáucủamìnhtrongtìnhtrạngkhốnkhổnàychocongái,kẻmàtôisẽkhôngbaogiờgặplại.Nhưngtôimuốnrờibỏthếgiớinày,rũbỏnógiốngnhưcởimộtchiếcáochậtchộithítchặtlấytôi.

TôimởmiệngvàđộtnhiêntấtcảtrởthànhmàusắcnhưtrongnhữngbứctranhvềchuyếnhànhtrìnhMiraj3củađấngTiêntricủachúngta,trongchuyếnđiđóNgườiđãviếngThiênđàng.Mọithứchìmtrongvẻsángchóirựcrỡnhưđượctôtrànvớimộtnướcsơnbằngvàng.Nhữnggiọtlệđauđớnchảyratừmắttôi.Hơithởcăngthẳngtừphổituônrakhỏimiệngtôi.Tấtcả

baotrùmtrongsựimlặnglạthường.

BâygiờtôicóthểthấylinhhồnrờikhỏithânxáctôivàtôinằmgọntronglòngbàntaycủaAzrael.Linhhồntôi,bằngcỡconong,đượctắmtrongánhsáng,nórunlênkhirờikhỏithânxáctôivàtiếptụcrunrẩygiốngthủyngântronglòngbàntayAzrael.Ýnghĩtôikhônghướngvềthếgiớinày,màhướngvềmộtcõimớimẻxalạmàtôivừađượcbướcvào.

Saunhiềuđauđớnnhưthế,sựbìnhyêntrùmlêntôi.Cáichếtkhônggâyđauđớnnhưtôivẫnsợ,tráilại,tôinhẹnhõm,nhanhchóngnhậnrarằngtìnhcảnhhiệntạicủatôilàvĩnhviễn,cònnhữngràngbuộctôicảmthấytrongcuộcsốngchỉlànhấtthời.Từgiờtrởđinósẽcứnhưthế,hếtthếkỷnàyđếnthếkỷkhác,chođếntậncùngcủavũtrụ.Điềunàykhônglàmtôigiậndữhaysungsướng.Nhữngbiếncốtôitừngchịuđựngmộtcáchnhanhchóngvàliêntiếpgiờđâytrảikhắpkhônggianbaolavàtồntạiđồngthời.Giốngnhưtrongmộtbứctranhtờđôilớn,ởđómộtnhàtiểuhọathôngminhđãvẽmộtsốđiềukhôngliênquanvớinhauởmỗigóc-nhiềuthứđangxảyracùngmộtlúc.

--------------------------------

1Ayyub:NhânvậtđượcnhắctớitrongKinhKoran,đượccoinhưmộttiêntricủađạoHồi.TrongtiếngẲRập,têngọinàybiểutượngchođứckiênnhẫntuynókhônghềmangnghĩađó.AyyubchínhlànhânvậtJobtrongCựuước,ngườiđãbìnhthảnchịuđựngmọibấthạnhmàkhôngoánthanThượngđế,vàsauđóđượcbannhiềuơnphước.

2NhữngviênngọctuyệtvờitrongkinhKoran.

3Miraj:mộttừtrongtiếngẲRậpđểchỉphầnthứnhìtrongmộtcuộchànhtrìnhcủaMuhammadtrongmộtđêmvàonămthứnhấtlịchHồigiáo(tứcnăm621)từMeccađếnJerusalem,trongđócóviệcMuhammadbướcvàothiênđàng.ĐasốtínđồHồigiáotinrằngđâylàchuyếnđithật,cònnhiềuhọcgiảchorằngđấychỉlàgiấcmơ.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương30:Tôi,Shekure

Tuyếtrơidữquáđếnnỗithỉnhthoảngnhữngbôngtuyếtbayxuyênquatấmmạngđâmthẳngvàomắttôi.Tôithậntrọngđiquakhuvườnđầycỏmục,bùnvànhánhcâygẫy,sauđórảobướckhirađếnngoàiđường.Tôibiếttấtcảcácbạnđangtựhỏitôiđangnghĩgì.TôitinSiyahđếnmứcnào?Vậyhãyđểtôinóithậtvớibạn.Chínhtôicũngkhôngbiếtmìnhđangnghĩgì.Bạnhiểumà,đúngkhông?Tôibốirối.Tuynhiên,tôibiếtrõđếnchừngnày:Nhưthườnglệtôisẽđắmmìnhvàocôngviệcthườnglệnhưcơmnước,concái,chatôivànhữngviệclặtvặtkhác,vàngaysauđótráitimtôi,thậmchíkhôngcầnhỏi,sẽtựđộngthìthầmsựthậtvớitôi.Ngàymai,trướcbuổitrưa,tôisẽbiếtmìnhnêncướiai.

T

Tôimuốnchiasẻmộtđiềugìđóvớibạntrướckhivềđếnnhà.Thôiđi!LúcnàytôikhôngmuốnnóivềkíchcỡcủacáivậtxấuxímàSiyahđãchotôixem.Nếubạnmuốn,chúngtacóthểnóivềnósau.ĐiềutôisắpbànlàsựhấptấpcủaSiyah.Anhấykhôngcóvẻchỉnghĩđếnviệcthỏamãnlònghammuốncủamình.Thựctìnhmànói,nếuanhấycómuốnthìcũngkhôngquantrọng.Điềulàmtôingạcnhiênlàsựngốcnghếchcủaanhấy!Tôichorằnganhấychưatừngnghĩđếnchuyệnanhấycóthểhămdọatôivàbắtcóctôi,làmnhụctôirồitốngkhứtôiđi,hoặctạocơhộichonhữnghậuquảthậmchícònnguyhiểmhơn.Quavẻngâythơcủaanhấytôicóthểthấyanhấyrấtyêuvàthèmkháttôi.Nhưngsaumườihainămchờđợi,tạisaoanhấykhôngthểchơicuộcchơitheoluậtcủanóvàchờmườihaingàynữa?

Bạncóbiếttôicólinhcảmkhônghayrằngmìnhđãyêusựkémcỏivàcáinhìntrẻconusầucủaanhấykhông?Cólúc,lẽranênbựcbội,tôilạithấythươnghạianhấy."Ôicậubétộinghiệpcủatôi,"mộtgiọngbêntrongtôinói,"anhđãchịusựdằnvặtnhưthếmàvẫnhoàntoànkémcỏi."Tôicảm

thấymuốnchechởanhấyđếnđộcóthểtôiđãphạmmộtsailầm,cólẽtôiđãthựcsụđắmđuốivớichàngtrainhỏbéhưhỏngđó.

Nghĩđếnnhữngđứaconbấthạnhcủatôi,tôirảobước.

Ngaykhiđó,trongbóngtốivừabuôngvàtrongtuyếttrắngxóa,hìnhnhưcómộtbóngngườichạyngangquachỗtôi.Hụpđầuxuống,tôilướtquaôngta.

Khibướcquacổngsân,tôibiếtrằngHayriyevàbọntrẻvẫnchưavề.Vậylàtốt,tôiđãvềđúnglúc,chưađếngiờcầukinhtối.

Tôileolêncầuthang,ngôinhàcómùimứtcam.Chatôiđangởtrongcănphòngtốicócánhcửaxanhdatrờicủaông;bànchântôitêcóng.Tôicầmcâyđènbướcvàophòngmìnhởméphảicầuthang,vàkhithấycủatủbịmởtoang,nệmgốirơivươngvãivàcănphòngbịlụctung,tôinghĩđólàtrònghịchphácủaShevketvớiOrhan.Cómộtsựimlặngtrongnhà,khôngkhácthườnggì,nhưngkhônggiốngsựimlặngthườnglệ.Tôithaybộđồmặctrongnhàrồingồimộtmìnhtrongbóngtối,vàkhichìmđắmtrongmộngtưởngthoángqua,đầuóctôighinhậncótiếngđộngphátratừbêndưới,ngaybêndướitôi,khôngphảitừnhàbếpmàtừcănphònglớncạnhchuồngngựavốnvẫnđượcdùnglàmxưởngvẽtrongmùahè.Chatôixuốngđógiữatrờilạnhthếnàysao?Tôinhớmìnhkhôngthấycóánhđèndầuởđó;bấtngờtôinghetiếngcửatrướckêucọtkẹttrongkhoảngtừlốiđilátđáratớisân,vàsauđó,tiếngsủamangđiềmgởvàkhóchịucủalũchóchạyquàngquacổng-tôicảmthấylosợ,tạmcholàthế.

"Hayriye,"tôikêulên,"Shevket,Orhan..."Tôicảmthấymộtcơngiólạnh.Thùngthansưởicủachatôihẳnphảiđangcháy;tôiphảingồivớiôngđểsưởiấm.Khitôiđiđếnphòngông,giơcaongọnđèndầu,ýnghĩcủatôikhôngcònhướngtớiSiyahnữa,màvềbọntrẻ.

Tôibăngxéoquatiềnsảnhrộng,tựhỏiliệucónênđặtnồinướcởlòsưởidướinhàđểchuẩnbịlàmmónxúpcáđốikhông.

Tôibướcvàocănphòngcócánhcửamàuxanhdatrời.Mọithứbừabộn.Khôngnghĩgì,tôivừađịnhnói,"Chamìnhlàmgìnãygiờvậy?"

Rồitôithấyôngdướisàn.

Tôirúlên,trànngậpkinhhoàng.Rồitôirútiếp.Nhìnchămchămxácchamình,tôicâmbặt.

Quaphảnứnglạnhlùngvàđôimôimímchặtcủabạntôicóthểnóirằngbạnbiếtnhữnggìđãxảyratrongcănphòngnày.Nếukhôngbiếtđượctấtcảthìcũngbiếtkhánhiều.Điềubạnđangmuốnbiếtlàphảnứngcủatôitrướcnhữnggìtôivừathấyvàtôicócảmnghĩgì.Nhưcácđộcgiảthỉnhthoảngvẫnlàmkhingắmmộtbứctranh,bạnđangcốhiểunỗiđaucủanhânvậtchínhvànghĩvềnhữngsựkiệndẫnđếnphútgiâyđauđớnnày.Vàrồi,saukhixemxétphảnứngcủatôi,bạnsẽmuốnthửhìnhdungkhôngphảinỗiđaucủatôimàlànhữnggìbạnsẽcảmthấynếubạnlàtôi,nếuchabạnbịgiếtgiốngnhưvầy.Tôibiếtbạnđangcốlàmnhưthế.

Phải,buổitốitôitrởvềnhàthìpháthiệnraaiđóđãgiếtchamình.Phải,tôiđãbứttóc.Phải,nhưtôivẫnlàmkhicònnhỏ,tôiômôngthậtchặtvàhítngửidathịtông.Phải,tôirunvàkhôngthởđược.Phải,tôicầuxinAllahdựngôngdậyvàchoôngngồiimlặngtronggócgiữamớsáchvởcủaôngnhưmọikhi.Dậyđi,chaơi,dậyđi,đừngchết.Cáiđầuđầymáucủaôngbịgiậpnát.

Khôngphảiviệcgiấyvàsáchbịxé,khôngphảiviệcnhữngcáibànnhỏ,nhữngthùngthuốcmàuvàlọmựcbịđậpvỡvàquăngbừabãi,khôngphảiviệcnhữngtấmnệmbịxénát,bànlàmviệcvàbànviếtbịđậptanhoang,khôngphảiviệckẻnàođóđãlụcsoátkỹlưỡngkhắpnơi,thậmchícũngkhôngphảinỗigiậndữđãgiếtchếtchatôi,màđiềutôisợnhấtlàsựcămhờnđãhủyhoạicănphòngvàmọithứtrongđó.Tôikhôngcònkhócnữa.Cómộtcặptìnhnhânđingangngoàiđường,nóicườitrongbóngtối;trongkhiđótôicóthểnghesựimlặngvôtậncủathếgiớitrongđầutôi;tôiđưahaitaylênchùimũivànướcmắt.Mộthồilâurấtlâutôinghĩtớibọntrẻvàcuộcsốngcủachúngtôi.

Tôilắngnghesựimlặng.Tôichạylại,nắmlấycổchânchatôivàkéoôngrahànhlang.Khônghiểusaoởngoàiđóôngnặnghơn,nhưngtôibắtđầukéoôngxuốngthangmàkhôngchúýđếnchuyệnnày.Đượcnửađường,tôithấmmệtvàngồixuốngbậcthang.TôichựckhócnữathìnghecótiếngđộngkhiếntôinghĩrằngHayriyevàbọntrẻđãvề,tôinắmlấycổchânchatôikẹpvàonáchrồitôitiếptụcđixuống,lầnnàynhanhhơn.Đầuchatôibịgiậpnátvàđầymáuđếnđộcứkêulụpbụpkhivavàomỗibậcthang.Đếnchâncầuthang,tôilậtxácônglại,giờnócóvẻnhẹhơn,và,cốhếtsức,tôikéoôngquasànnhàlátđá,đưaôngvàoxưởngvẽmùahè.Đểthấyrõcănphòngtốiđennày,tôivộibướctrởralòtrongbếp.Khiquaylạicầmtheocâynến,tôithấycảcănphòngtôivừakéochatôivàođãbịlụclọicùngkhắpnhưthếnào.Tôichếtlặng.

Aiđãlàmvậy,thầnthánhơi,aitrongsốhọ?

Đầuóctôiquaycuồng.Đóngchặtcửalại,tôiđểchatôitrongcănphòngbịphátungđó.Tôivớlấycáixôtrongbếp,múcđầynướctừcáigiếng.Tôileolênnhữngbậcthang,vàdướiánhđèndầu,tôinhanhtaychùisạchmáutronghànhlang,trêncầuthangvàmọinơikhác.Tôitrởngượclênlầuđếnphòngtôi,cởibộđồdínhmáurồimặcquầnáosạchvào.Mangtheoxôvàgiẻ,tôiđịnhbướcvàocănphòngcócửamàuxanhdatrờithìnghecổngsântrướcnhàbậtmở.Lệnhbáocầukinhtốivanglên.Tôitậptrungtoànbộsứclựccầmcâyđèndầutrêntay,tôichờhọởđầucầuthang.

"Mẹơitụiconvềrồinè,"Orhannói.

"Hayriye!Chịđiđâuvậy!"Tôinóigaygắt,nhưngcứnhưtôiđangthìthào,chúkhôngphảiquátlên.

"Nhưngmẹ,tụiconđâuđiquágiờcầukinhtốiđâu..."Shevretnói.

"Imnào!Ôngngoạibệnh,ôngđangngủ."

"Bệnhhả?"Hayriyenóitừdướinhà.

Quasựimlặngcủatôi,côtabiếtrằngtôiđanggiậndữ:"Shekure,tụitôiđợiKosta.Ngaykhingườitachởcáđốiđến,tụitôilonhặtbỏmấylánguyệtquếliền,rồitôiđimuatráivảvớianhđàokhôchobọntrẻ."

TôirấtmuốnxuốngnhàthìthầmlarầyHayriye,nhưngtôisợrằngkhimìnhxuốngcầuthang,ngọnđèntrêntaytôisẽchỉrõnhữngbậcthangướtnhẹpvànhữnggiọtmáutôibỏsótchưalautronglúcvộivã.Bọntrẻchạyầmlêncầuthangvàcởigiàyra.

"Này,này,"tôila.Lùachúngvềphíaphòngngủcủachúngtôi,tôinói:"Khôngđiđườngđó,ôngngoạiđangngủ,khôngđượcvô."

"Consẽvàophòngcócửamàuxanh,đểngồicạnhthùngthansưởi."Shevretnói,"khôngvàophòngôngngoạiđâu."

"Ôngngoạingủtrongphòngđó,"tôithìthào.

Nhưngtôinhậnthấychúngdodựmộtlát."Đểbảođảmnhữngâmhồnđangámôngngoạivàlàmchoôngbệnhkhôngtấncôngcảhaiđứa,"tôinói."Tụiconphảilênphòngmìnhđi."Tôinắmtayhaiđứadắtvàophòngngủcủabamẹcontôi."Giờnóichomẹbiếttụiconđãlàmgìngoàiđườngtớigiờnàyvậy","Tụiconthấymấyngườiănmàydađen,Shevretnói.""Ởđâu?"tôihỏi,"họmangtheocờhả?","Khitụiconleolêndốc,họchoHayriyemộtquảchanh.Hayriyechohọíttiền.Ngườihọđầytuyết.""Còngìnữa?","Họđangtậpbắntênvàobiaởquảngtrường.","Giữatrờituyếtnàyà?"tôinói."Mẹơiconlạnh,"Shevretnói."Conmuốnvôphòngcócửaxanh.","Conkhôngđượcrakhỏiphòngnày,"tôinói."Nếukhôngconsẽchết.Mẹsẽđemthùngthansưởivàochocon.""Saomẹnóitụiconsẽchết?"Shevretnói."Mẹsẽnóivớicácconmộtchuyện,"tôinói,"nhưngcácconkhôngđượcnóivớiaikhác.Hiểukhông?""Chúngthềkhôngnói.""Trongkhitụiconrangoài,cómộtngườitrắngtoátđãchếttừlâuvàbạchếtmàutừmộtxứsởxaxôiđãđếnđâynóichuyệnvớiôngngoại.Hóarađólàmộtâmhồn."Chúnghỏitôiâmhồnđótừđâutới."Từbênkiasông."tôinói."Chỗbađangởhả?"Shevrethỏi."Ừ,chỗđó,"tôinói."Âmhồnđótớiđểxemmấybứctranhtrongsáchcủaôngngoại.Ngườitanóirằngkẻnàocótội

nhìnvàonhữngbứctranhđóthìsẽchếttứcthì."Imlặng.

"Nghenày,mẹsẽxuốngnhàvớiHayriye,"tôinói."Mẹsẽmangthùngsưởilênđây,cảbữaăntốinữa.Đừngrakhỏiphòng,nếukhôngtụiconsẽchết.Âmhồnđóvẫncòntrongnhàmình.""Mẹơi,mẹđừngđi,"Orhannói.

TôiquaysangShervet."Conphảitrôngchừngem,"tôinói."Nếuconrakhỏiphòngmàâmhồnkhôngbắtconđithìchínhmẹsẽgiếtcon."Tôilàmvẻmặtđedọagiốngnhưlúcsắpphátvàomôngchúng."Bâygiờthìhãycầunguyệnchoôngngoạiđangbệnhđừngchết.Nếuconngoan,Thượngđếsẽnghelờicầunguyệncủaconvàkhôngailàmhạiconđược."

Khôngnóithêmgìnữa,chúngbắtđầucầunguyện.Tôiđixuốngnhà.

"Cóngườilàmđổlọmứtcam,"Hayriyenói."Conmèothìkhônglàmđược,nóđâumạnhdữvậy,cònchóthìđâucóvônhàđược..."

Côtabấtngờthấyvẻkinhhoàngtrênmặttôivànínlặng."Cóchuyệngìvậy,"côtahỏi,"Chuyệngìxảyravậy?Chacôgặpchuyệngìphảikhông?"

"Ôngchếtrồi."

Côtahétlên.Condaovàcủhànhcôtađangcầmrơixuốngđụngvàotấmthớtmạnhđếnđộconcágiãyđànhđạch.Côhétlênlầnnữa.Cảhaichúngtôiđềunhậnthấycómáutrênbàntaytráicủacô,khôngphảimáucủaconcá,màtừngóntrỏcủacôvìlỡđểdaocứaphải.Tôichạylênlầu,vàtrongkhiđangtìmmộtmiếngvảitrongphòngđốidiệnvớiphòngbọntrẻđangở,tôinghenhữngtiếngđộngvàtiếnglacủachúng.CầmmiếngvảivừaxétôibướcvàophòngthìthấyShevketđangcưỡilênemnó,gốiđèOhransátđất.Nóđangbópcổem.

"Haiđứalàmtrògìvậy!"tôihéttohếtcỡ.

"Orhanđịnhrakhỏiphòng,"Shevketnói.

"Nóiláo,"Orhannói."Shevketmởcửavàconbảoanhấykhôngđược

đi."Nóbắtđầukhóc.

"Nếutụiconkhôngngồiimởđây,mẹsẽgiếtcảhaiđứa."

"Mẹơiđừngđi,"Orhankhóc.

Xuốngnhà,tôibăngngóntaychoHayriye,cầmđượcmáu.Khitôinóivớicôtarằngchatôikhôngchếtmộtcáchtựnhiên,côtacàngsợhãivàđọctonhữngbàikinhcầuAllahchechở.Côtanhìnngóntaybịđứtcủamìnhmàkhóc.Tìnhyêudànhchochatôiđủlớnđểcôtakhócnhưmưanhưgióvậyư?Côtamuốnlênlầunhìnxácông.

"Ôngkhôngcótrênlầu,"tôinói."Ôngởtrongcănphòngphíasau."

Côtanhìntôiđầynghingờ.Nhưngkhicôtanhậnratôikhôngthểchịunổiviệcnhìnônglầnnữa,côhếtsứctòmò.Côcầmlấycâyđènvàbỏđi.Côbướcbốnnămbướcvượtqualốivàonhàbếpnơitôiđangđứng,rồimộtcáchtôntrọngvàlolắng,côtừtừđẩycánhcửaphòng,vàquaánhsángcủangọnđènđangcầm,cônhìnvàotrong.Thoạttiênkhôngnhìnthấychatôi,côgiơcâyđèncaohơn,cốrọisángmọigóccủacănphònghìnhchữnhậtto.

"Aaa",côtarúlên.Côđãthấychatôinơitôiđểôngngaycạnhcửa.Cônhìnôngchằmchằm.Bóngcôbấtđộnghắtlênsànnhàvàtườngchuồngngựa.Trongkhicônhìn,tôihìnhdungnhữnggìcôđangthấy.Khitrởra,côkhôngkhóc.Tôinhẹngườikhithấyrằngcôcóđủthôngminhđểnắmbắthoàntoànnhữnggìtôichuẩnbịkểchocô.

"Bâygiờnghetôi,Hayriye."tôinói.Khitôinói,taytôivungvẩycondaolàmcámàtôibấtgiácchộplấy."Trênlầucũngbịlụcsoát;chínhconquỷđángnguyềnrủanàyđãhủyhoạimọithứ,hắnđãxáotungmọithứ.Đólànơihắnđãđậpvỡmặtvàđầuchatôi;đólànơihắnđãgiếtông.Tôimangôngxuốngđâyđểbọntrẻkhôngthấyvànhưthếtôicódịpđểbáochochịhay.Saukhibangườiđi,tôicũngđi.Chatôiởnhàmộtmình."

"Tôikhôngbiếtchuyệnđó,"côtanóimộtcáchhỗnxược."Côđiđâu?

Tôimuốncôtachúýkỹsựimlặngcủatôi.Rồitôinói,"TôiđivớiSiyah.TôigặpSiyahởnhàNgườiDoTháibịtreocổ.Nhưngchịkhôngđượchémộtlờinàovớiaivềchuyệnnày.Màtronglúcnày,chịcũngkhôngđượcnóirằngchatôibịgiết."

"Aigiếtôngấyvậy?"

Côtalàmộtkẻngốcnhưthế,haycôtađangcốdồntôivàochântường?

"Nếutôibiết,tôisẽkhônggiấuviệcôngđãchết,"tôinói."Tôikhôngbiết.Chịbiếtkhông?"

"Làmsaotôibiếtđược?"côtanói."Bâygiờmìnhlàmgìđây?

"Chịsẽlàmnhưkhôngcóchuyệngìxảyra,"tôinói.Tôicảmthấythèmđượckhóctolên,nhưngtôighìmmìnhlại.Cảhaichúngtôiimlặng.

Mộtlúclâusau,tôinói,"Dẹpconcáđi,làmcơmchobọntrẻ."

Côphảnđốivàbắtđầukhóc,tôiliềnômcô.Chúngtôiômnhauthậtchặt.Giờtôithấythươngcô,nhấtthờithấythươnghại,khôngchỉthươnghạichínhtôivàbọntrẻ,màtấtcảchúngtôi.Nhưngngaycảkhichúngtôiômnhau,mộtconsâunghingờcũngbắtđầugặmnhấmtôi.Bạnbiếttôiđangởđâukhichatôibịgiết.Đểtiếnhànhkếhoạchcủamình,tôiđãtìmcáchchoHayriyevàbọntrẻrakhỏinhà.Bạnbiếtrằngviệcđểchatôimộtmìnhtrongnhàlàmộtsựtrùnghợpngẫunhiênngoàidựkiến...NhưngHayriyecóbiếtkhông?Côấycóhiểunhữnggìtôiđãgiảithíchvớicôấy,côấysẽhiểuchứ?Thựctếcôấysẽnhanhchónghiểuravànảysinhnghingờ.Tôiômcôấychặthơn;nhưngtôibiếtrằngvớiđầuóccủamộtcôgáinôlệ,côtachorằngtôiđãlàmvậyđểchegiấunhữngmưuđồcủatôi,vàngaykhiđóthậmchítôicócảmgiácnhưmìnhđanglừadốicôấy.Trongkhichatôiđangbịgiếtởđây,tôivàSiyahcònbậnlàmtình.NếuchỉcómìnhHayriyebiếtđiềunày,tôisẽkhôngcảmthấymìnhcótộiđếnthế,nhưngtôingờrằngbạncũngnghĩvậy.Vìvậy,hãythừanhậnnó,bạntinrằngtôiđanggiấugiếmmộtđiềugìđó.Ôi,ngườiđànbàđángthương!Sốphậncủatôicòntốitămđếnđâunữa?

Tôibắtđầukhóc,rồiHayriyekhóc,vàchúngtôilạiômnhau.

Tôigiảvờnhưthỏamãncơnđóitạibànănchúngtôidọntrênlầu.Thỉnhthoảng,lấycớ"xemchừngôngngoại,"tôibướcvàomộtphòngkhácvàkhócnhưmưa.Sauđó,bọntrẻbámchặtlấytôitrêngiườngvìsợhãivàlolắng.Mộthồilâuchúngvẫnkhôngngủđượcvìsợcácâmhồn,vàkhitrởmìnhchúngcứhỏi,"Connghecótiếngđộng,mẹcónghekhông?"Đểdỗchúngngủ,tôihứakểchochúngnghemộtcâuchuyệntình.Bạnbiếtlờinóibaybổngnhưthếnàotrongđêmtốimà.

"Mẹơimẹsẽkhônglấychồngnữa,đúngkhông?"Shevkethỏi.

"Nghenày,"tôinói."Ởxalắmcómộtônghoàngyêumộtcôgáiđẹptuyệttrần.Tạisaochuyệnnàyxảyra?Đểmẹkểcácconnghe.Trướckhithấycôgái,ôngtađãthấybứctranhvẽcôấy,vậyđó."

Nhưtôithườnglàmkhilolắngvàbốirối,tôikểcâuchuyệnkhôngtheokýứcmàtựbịaratheođiềutôicảmnhậnlúcđó.Vàbởitôitômàunóbằngcáchsửdụngmộtbảngmàucủanhữngkýứcvànhữnglolắngcủariêngtôi,nênnhữnggìtôikểlạitrởthànhmộtkiểutranhminhhọausầuđiliềnvớinhữnggìđãxảyrachotôi.

Saukhicảhaiđứađãngủ,tôirờichiếcgiườngấmvàcùngHayriyedọnsạchnhữnggìconácquỷxấuxađóđãbàyrakhắpnhà.Chúngtôinhặtnhạnhnhữngchiếcrươngbịphá,sáchvở,quầnáo,táchsứ,nhữngchiếcbìnhđấtnung,đĩa,bìnhmựcbịnémngổnngangvàvỡkhắpnơi;chúngtôidọndẹpchiếcbànlàmviệcbừabộn,nhữnghộpmàuvàgiấybịxénátvớitấtcảsựcămhờnvàtrongkhithudọn,mộttronghaiđứachúngtôichốcchốclạingừngtaymàsụpxuốngkhóc.Cóvẻnhưchúngtôiquẫntrítrướcsựđổnátcủacáccănphòngcùngnhữngvậtdụngtrongđóvàsựxâmphạmthôbạochốnriêngtưcủachúngtôinhiềuhơnlàtrướccáichếtcủachatôi.Quakinhnghiệm,tôicóthểnóivớibạn,nhữngkẻbấthạnhbịmấtđinhữngngườithânyêuthườngthấyđượcanủibởisựhiệndiệncủanhữngvậtdụngkhôngthayđổitrongnhà;họđượcxoadịubởisựnguyênvẹnnhưcũcủanhữngbứcmànchănmềnvàánhsángbanngày,chúnggiúphọthỉnhthoảngtạm

quênđirằngAzraelđãmangngườithânhoặcbàconcủahọđi.

Ngôinhàmàchatôiđãchămsócvớisựkiênnhẫnvàtìnhthương,trangtrítỉmỉmọingócngáchvàcửanẻođãbịpháhoạimộtcáchtànnhẫn;vìvậychúngtôikhôngchỉmấtđinhữngkýứcvuivẻvàthoảimáimàcònphảinhớđếnsựtànbạocủalinhhồnchếttiệtcủatêntộiphạm,vàchúngtôicònthấykhiếphãinữa.

Chẳnghạnnhưkhi,dotôinhấtquyết,chúngtôixuốngnhà,kéonướcsạchtừgiếnglên,tắmrửavàđọctochươngAal-e-Imran-màngườichamệnhvongcủatôinóiôngrấtthíchbởivìnóđềcậpđếnhyvọngvàcáichết-trongcuốnkinhKoranyêuthíchnhấtcủaôngđượcđóngởHerat,chúngtôibịnỗikinhhoàngnàytácđộngvàcứsợrằngcánhcổngbắtđầukêucótkét.Chẳngcógì.Nhưngsaukhikiểmtrachochắcrằngchốtcửađãkhóa,rồicùngkhiêngchậucâyhúngquếmàchatôivẫntướibằngnướcgiếngvàonhữngsángmùaxuânđểchặncổng,chúngtôilạibướcvàonhàtrongđêmkhuyathanhvắng,vàbấtchợtnhữngchiếcbóngcủachúngtôikéodàidướiánhđèndầucóvẻnhưcủangườikhácvậy.Nỗisợhãinhấttrongtấtcảcácnỗisợlànỗikinhhoàngtrùmlênchúngtôigiốngnhưmộthànhđộngkínhtrọngimlặng,khichúngtôinghiêmtranglaurửakhuônmặtđầymáucủaôngvàthayquầnáochoôngđểtôicóthểtựlừamìnhtinrằngchatôiđãchếtvàothờiđiểmThượngđếđãđịnhsẵnchoông;"Luồntayáocủaôngchotôi,"Hayriyethìthàovớitôi.

Khichúngtôicởiquầnáovàđồlótđầymáucủaông,điềukhiếnchúngtôikinhngạcvàkínhsợlàsứcsốngvàmàudatrắngcủachatôiđượcsoisángdướiánhnến.Bởicónhiềuđiềuđedọakhiếnchúngtôisợhãihơn,nênkhôngaitrongchúngtôingạingùngkhinhìnthânthểtrầntruồngđầynốtruồivàvếtthươngcủachatôiđangnằmgiangrộngởđó.KhiHayriyelênlầuđểlấyđồlótsạchvàchiếcáolụangắnmàuxanhlácâycủaôngxuống,khôngkìmđượcmình,tôinhìnxuốngđóvàlậptứcthấyxấuhổvìchuyệnmìnhvừalàm.Saukhithayquầnáosạchchochatôivàcẩnthậnlauhếtmáutrêncổ,mặtvàtócông,tôiômôngthậtchặt,vùimũivàorâuông,tôihítlấymùicủaôngvàkhócnhưmưamộthồi.

Đốivớinhữngaibuộctộitôilàthiếutìnhcảm,hoặcthậmchícótội,hãyđểtôinóingayvớibạnrằngcóhailầnkháctôiđãòakhóc:1.Khitôidọndẹpcănphòngtrênlầuđểbọntrẻkhôngpháthiệnnhữnggìđãxảyra,tôiđãđưacáivỏsòmàôngvẫndùngđểđánhbónggiấylêntaitôi,nhưtôithườnglàmhồinhỏ,vàthấtvọngnhậnrarằngâmthanhcủabiểnđãbiếnmất.2.Khitôithấytấmnệmnhungđỏchatôithườngngồisuốthaimươinămqua-đếnđộnóđãtrởthànhmộtphầncủamôngđítông-đãbịxétan.

Khimọithứtrongnhà,trừnhữnghưhạikhôngthểcứuvãnđãđượcsắpxếpgọngàngtrởlại,tôikiênquyếttừchốiyêucầucủaHayriyemuốnđượctrảinệmcủacôtatrongphòngngủcủachúngtôi."Tôikhôngmuốnbọntrẻnghingờlúcsángdậy,"tôigiảithíchvớicôta.Nhưngthậtlòngtôirấtmuốnđượcởmộtmìnhvớibọntrẻnhưmộtcáchtrừngphạtcôta.Tôilêngiườngnhưngmãilâusauvẫnkhôngngủđược,khôngphảivìtôibịámảnhbởinỗikinhhoàngtrướcnhữnggìxảyra,màbởitôiđangnghĩđếnnhữnggìsắpxảyra.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương31.TôiLàĐỏ

TôixuấthiệnởGhaznikhinhàthơFirdusitácgiảShahnamehhoàntấtdòngcuốicùngcủamộtkhổthơtứtuyệtvớinhữngvầnđiệurắcrốinhất,đánhbạinhữngnhàthơcungđìnhcủavuaMahmud,nhữngkẻđãcườinhạoôngchẳnglàgìkháchơnmộtnôngdân.TôiởđótrongốngtêncủanhânvậtRustemtrongShahnamehkhichàngđikhắpnơitruytìmconngựađãmấtcủachàng;tôitrởthànhmáuphọtrakhichàngchémtênkhổnglồđộcácđứtlàmhaibằngthanhgươmtuyệtvờicủachàng;vàtôinằmtrênnhữngnếpgấpcủacáimềnmàtrênđóchàngđãlàmtìnhdữdộivớicôcongáiyêukiềucủavịvuađãtiếpđónchàngnhưmộtthượngkhách.Thậtsựthìtôiđãvàđangcómặtkhắpnơi.TôihiệnlênkhitênTurphảnbộichémđầuemtraiIrajcủahắnta;khinhữngđộiquânhuyềnthoại,ngoạnmụcnhưmộtgiấcmơ,giaochiếntrênnhữngthảonguyên;vàkhimáucủaAlexanderlấplánhchảytừchiếcmũithanhtúsaukhiôngbịcảmnắng.Vâng.QuốcvươngBehramGurđãngủmỗiđêmvớimộtngườiđẹpkhácnhaudướinhiềumáivòmcómàukhácnhauởnhữngvùngđấtxaxôi,lắngnghecâuchuyệnnàngtakể,vàtôiởtrênquầnáocủacôgáihấpdẫnmàôngtađếnthămvàomộtngàythứBa,côgáimàôngyêungaykhinhìnthấychândung,cũngnhưtôixuấthiệntrêntừchiếcmũđếnkhănchoàngcủaHusrev,ngườiđãyêubứctranhvẽnàngShirin.Thựcsự,tôihiệnrõtrêncờxícủanhữngđộiquânđangbaovâycácpháođài,trêntấmkhănphủnhữngchiếcbànchuẩnbịchobữatiệc,trênáochoàngnhungcủanhữngsứthầnđanghônchâncácvịvua,vàởbấtkỳnơinàongườitacóvẽthanhgươm,màtruyềnthuyếtcủanóbọntrẻrấtthích.Vâng,nhữngthợhọcviệccóđôimắthìnhtráihạnhđàođãphếttôibằngnhữngcâycọthanhtúlênnhữngtờgiấydàyđượclàmởHindustanvàBukhara;tôiđãtôđiểmnhữngtấmthảmUshak,hoavăntrangtrítường,màocủanhữngchúgàđá,nhữngquảlựu,nhữngtráicâyởcácmiềnđấthuyềnthoại,miệngcủaSatan,nhữngnétnhấntinhtếtrongphầnviềnbứctranh,nétthêuloănxoăntrênnhữngcănlều,nhữngbônghoakhónhìnrõbằngmắt

trầnđượclàmvìniềmvuithíchriêngcủahọasĩ,nhữngchiếcáocánhtrênngườicácphụnữtuyệttrầnvớichiếccổvươndàinhìnđườngphốquatấmmànhhémở,đôimắtđỏtươicủanhữngtượngchimlàmbằngđường,đôivớcủanhữngngườichăncừu,nhữngbuổibìnhminhđượcmôtảtrongcáctruyềnthuyếtvàxácchếtcùngvếtthươngcủahàngngàn,không,hàngchụcngàncặptìnhnhân,chiếnbinhvàvuachúa.Tôithíchthamdựvàonhữngcảnhchiếntranhnơimáuloangnởnhưnhữngđóahoaanhtúc;xuấthiệntrênáochoàngcủathisĩtàigiỏinhấtđanglắngnghenhạctrongmộtchuyếnđidạomiềnquêkhinhữngcậutraivànhàthơtuấntúuốngrượuvang;tôithíchtrangtrícánhcủacácthiênthần,đôimôicácthiếunhi,nhữngvếtthươngchímạngcủaxácchếtvànhữngcáiđầubịcắtlìanhuốmmáu.

T

Tôinghecâuhỏitrênmôicácngười:Làmộtmàunghĩalàgì?

Màulàsựcảmnhậncủamắt,âmnhạcđốivớingườiđiếc,lờinóitừbóngtối.Bởivìtôiđãlắngnghenhữnglinhhồnthìthầm-giốngnhưtiếngrìràocủagió-từcuốnsáchnàyđếncuốnsáchkhácvàvậtthểnàyđếnvậtthểkháctronghàngchụcngànnăm,nênhãychophéptôinóirằngcảmnhậncủatôigiốngcảmnhậncủacácthiênthần.Mộtphầntrongtôi,phầnnửanghiêmtúcthuhúttầmquansátcủacácngườitrongkhiphầnnửahạnhphúcbayvútcaotrongkhônggianvớicáinhìncủacácngười.

Tôithậtmaymắnđượclàmàuđỏ!Tôibùngcháy.Tôimạnhmẽ.Tôibiếtngườitachúýđếntôivàngườitakhôngthểcưỡnglạitôi.

Tôikhônggiấumình:Vớitôisựmềmmạilộrakhôngphảitrongsựyếuđuốihaytinhtế,màquaquyếttâmvàýchí.Vìvậy,tôilôikéosựchúývềphíamình.Tôikhôngsợnhữngmàukhác,bóngtối,đámđônghoặcthậmchícảsựcôđơn.Tuyệtvờilàmsaokhiđượcphủlênbềmặtđangchờđợitôivớithựcthểbáchthắngcủachínhtôi!Bấtcứnơinàotôitrảira,tôilạithấynhữngánhmắtbừngsáng,nhữngnhiệttìnhgiatăng,nhữngđôimàynhướnglênvànhữngnhịptimđậpnhanh.Nhìnxemtuyệtvờilàmsaokhiđượcsống!Nhìnxemtuyệtvờilàmsaokhiđượcthấy.Nhìnxem:Sốnglàthấy.

Tôiởkhắpnơi.Cuộcsốngbắtđầuvớitôivàtrởlạivớitôi.Hãytinnhữnggìtôinóivớicácngười.

Hãyimlặnglắngnghecáchtôipháttriểnmộtsắcđộđỏlộnglẫynhưthếnào.Mộtnhàtiểuhọabậcthầy,mộtchuyêngiavềthuốcmàu,dùngchàyvàcốiđiêncuồngnghiềnnhiềuloạibọcánhcứngđỏtốtnhấttừvùngkhíhậunóngnhấtthuộcẤnĐộđãphơikhôthànhmộtthứbộtnhuyễn.Anhtachuẩnbịnămđồngdrachmabộtđỏ,mộtdrachmacỏkiềmvànửadrachmaphẩmmàu.Anhtađunsôicỏkiềmtrongmộtcáinồichứabacânnước.Kếđếnanhtatrộnđềuphẩmtrongnước.Anhtađunnósôitrongkhoảngthờigianđủđểuốngmộttáchcàphêhảohạng.Khianhtathưởngthứccàphê,tôicànglúccàngbồnchồnnhưmộtđứatrẻsắprađời.Càphêlàmminhmẫnđầuócbậcthầyđóvàchoanhtađôimắtcủamộtâmhồn.Anhtatrútbộtđỏvàoấmnướcvàtrộnkỹhỗnhợpđóbằngmộtchiếcquemảnhvàsạchđượcdànhriêngchoviệcnày.Tôiđãsẵnsàngđểtrởthànhmàuđỏđíchthực.Nhưngđộđậmvànhuyễncủatôilàvấnđềquantrọngnhất:Chấtlỏngnàykhôngđượcđểchosôicạnđi.Anhtaquếtđầuquekhuấyvàomóngtaycái(nhữngngóntaykháchoàntoànkhôngchấpnhậnđược).Ôituyệtvờilàmsaođượclàmàuđỏ!Tôiduyêndángsơnmóngtaycáiđómàkhôngbịchảyrahaibênvìđộloãng.Tómlại,tôicóđộđậmđặcthíchhợp,nhưngtôivẫncòncặn.Anhtanhấcnồixuốngvàlọctôiquamộtmiếngvảithesạch,làmtôitinhkhiếthơn.Kếđếnanhtađunnóngtôilầnnữa,chotớilúcsủibọthailầnnữa.Saukhithêmmộtnhúmphènbột,anhtađểtôinguộilại.

Vàingàytrôiquatôivẫnởyênđótrongnồi.Vớidựtrùsẽđượcphếtlêngiấy,đượctrảikhắpnơivàtôlênmọithứ,thìviệcởyênmộtchỗnhưvậyđãlàmtannáttráitimvàlinhhồntôi.

Chínhtrongthờikỳimlặngnàymàtôitrầmtưvềchuyệnlàmthânphậnmàuđỏthìcóýnghĩagì.

CólầntạimộtthànhphốBaTư,khitôiđượcmộtthợhọcviệcdùngcọphếtlênphầnthêucủamiếngvảiphủyênngựamàmộtnhàtiểuhọamùđãvẽtheokýức,tôinghelỏmđượchaithợcảmùtranhluận:

"Bởivìchúngtađãdànhcảcuộcđờimộtcáchnhiệttìnhvàchungthủyđểlàmcôngviệccủanhữnghọasĩ,đươngnhiên,chúngta,nhữngkẻhiệnđãmù,biếtmàuđỏ,nhớnólàmàugìvànócócảmgiácrasao,"ngườivẽconngựaquakýứcnói."Nhưngnếuchúngtasinhrađãmùthìsao?Làmsaochúngtacóthểhiểuđúngcáimàuđỏmàtaythợhọcviệcđẹptraicủachúngtađangdùng?"

"Mộtvấnđềrấthay,"ngườikianói."Nhưngđừngquênrằngngườitakhôngbiếtmàusắc,màcảmnhậnchúng."

"Ôngbạnthânmến,hãygiảithíchmàuđỏchongườichưabaogiờbiếtmàuđỏđi."

"Nếuchúngtasờnóbằngđầungóntay,nósẽchocảmgiácvềmộtthứgìđógiữasắtvớiđồng.Nếuchúngtanắmnótronglòngbàntay,nósẽcháy.Nếuchúngtanếm,nósẽđậmđà,nhưthịtmuối.Nếuchúngtangậmnógiữahaimôi,nósẽđầymiệng.Nếuchúngtangửi,nósẽcómùingựa.Nếunólàmộtđóahoa,nósẽcómùihoacúctrắng,chứkhôngphảihoahồngđỏ."

CáchnaymộttrămmườinămngànhnghệthuậtVenicechưalàmộtđedọađểcácnhàcaitrịcủachúngtaphảiquantâmvànhữngbậcthầyhuyềnthoạitinvàonhữngphươngphápcủahọmộtcáchnhiệtthànhnhưtinvàoAllah,vìvậyhọxemcáicáchngườiVenicesửdụngcácsắcđộđỏkhácnhauchotừngvếtgươmchémbìnhthườngvàthậmchíchothứvảibaotảitầmthườngnhấtlàmộtdạngbấtkínhvàthôlậuhầunhưkhôngđángmộttiếngcườikhẩy.Chỉmộtnhàtiểuhọayếukémvàdodựmớisửdụngnhữngsắcđộđỏkhácnhauđểvẽmàuđỏcủamộtchiếcáochoàng,họkhẳngđịnh-nhữngmảngtốikhôngphảilàmộtlýdo.Ngoàirachúngtôichỉtinmộtmàuđỏduynhất.

"Ýnghĩacủamàuđỏlàgì?"nhàtiểuhọamùđãvẽconngựatheokýứclạihỏi.

"Ýnghĩacủamàulàởchỗnócóởđótrướcmặtchúngtavàchúngtathấynó,"ngườikianói."Anhkhôngthểgiảithíchmàuđỏvớingườikhông

thấyđượcnó."

"ĐểphủnhậnThượngđế,nhữngkẻtheoSatanvẫnchorằngThượngđếkhônghữuhìnhđốivớichúngta,"nhàtiểuhọamùđãvẽconngựanói.

"Nhưng,Ngườihiệnravớinhữngaicóthểnhìnthấy,"ngườithợcảkianói."VìlýdonàymàkinhKoranphánrằngviệcmùvàthấylàkhôngnhưnhau."

Taythợhọcviệcđẹptraiquệtnhẹtôilênmiếngvảiphủyênngựa.Cảmgiácgắnsựsungmãn,sứcmạnhvàsinhlựccủatôivớimàutrắngvàđencủamộtbứctranhminhhọađẹpthậtkỳdiệulàmsao:Khichiếccọbằnglôngmèophếttôilêntờgiấytrảisẵn,tôinhộtnhạtmộtcáchđầythúvị.Bằngcáchđó,tôimangmàucủatôiđếntranggiấy,nótựanhưtôiralệnhchothếgiớinày"Hãyhiệnhữu!"Phải,nhữngaikhôngthểthấysẽchốibỏnó,nhưngsựthậtlàngườitacóthểthấytôiởkhắpnơi.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương32:Tôi,Shekure

Trướckhibọntrẻthức,tôiviếtchoSiyahmộtláthưngắnbảoanhđếnngayngôinhàNgườiDoTháibịtreocổ,rồiấnnóvàotayHayriyeđểcôtachạyđếnchỗEsther.KhiHayriyecầmláthư,côtanhìnvàomắttôivớivẻcanđảmhơnthườnglệdùrấtlongạinhữnggìsẽđếnvớichúngtôi;vàtôi,kẻkhôngcònchađểsợđãđáplạicáinhìncủacôtavớimộtsựmạnhbạomớimẻ.Sựtraođổicáinhìnnàysẽquyếtđịnhchừngmựcquanhệcủachúngtôitrongtươnglai.Suốthainămqua,tôiđãngờrằngHayriyecóthểcóconvớichatôi,vàsẽquênđivịthếnôlệcủacôtamàluồnláchđểtrởthànhbàchủcủanhànày.Tôighéxemngườichabạcmệnh,tônkínhhônbàntaygiờđãcứngcủaông,màthậtkỳlạ,vẫnkhôngmấtvẻmềmmạicủanó.Tôigiấugiày,khănxếpvàáochoàngmàutíacủachatôi,sauđógiảithíchvớibọntrẻkhichúngthứcrằngôngngoạichúngđãkhỏevàđãđiđếnquậnMustafaPashatừsángsớm.

T

Hayriyeđãtrởvề.Khicôtabàychiếcbànthấpđểdọnbữađiểmtâmvàtôiđặtphầnmứtcamvàogiữabàn,tôitưởngtượnglúcnàyEstherđanggọicửanhàSiyah.Tuyếtđãngừngrơivàmặttrờibắtđầutỏasáng.

TrongkhuvườncủaNgườiDoTháibịtreocổ,tôigặplạikhungcảnhquenthuộc.Nhũbăngthòngxuốngtừmáihiênvànhữngtấmchecửasổđangcolạinhanhchóng,khuvườnđầymùiẩmmốcvàcỏmụcđanghămhởhấpthuánhmặttrời.TôithấySiyahđangđợingaychỗtôigặpanhlầnđầutrongđêmrồi,chuyệnấycóvẻnhưcáchđâyrấtlâu,cứnhưnhiềutuầnđãtrôiqua.Tôigiởtấmmạnglênvànói:

"Anhcóthểvuimừng,nếuanhcảmthấythôithúc.Nhữngphảnđốivànghingờcủachaemsẽkhôngchenvàogiữahaitanữa.Trongkhianhđang

xoayxởđặttaylênngườiemđêmhômqua,mộttênđộcácđãđộtnhậpvàongôinhàvắngngườicủachúngemvàgiếtchaem."

ThayvìtựhỏivềphảnứngcủaSiyah,chắchẳnbạnđangthắcmắctạisaotôinóinăngmộtcáchlạnhlùngvàhơikémthànhthựcnhưthế.Chínhtôicũnghoàntoànkhôngbiếtcâutrảlời.CólẽtôinghĩnếukhôngnhưthếthìtôisẽkhóckhiếnSiyahômlấytôivàtôisẽthânmậtvớianhsớmhơntôimuốn.

"Hắnđãtànphángôinhàcủaemtừtrênxuốngdưới,chothấyrõrànghắngiậndữvàcămhận.Emkhôngcholàhắnđãlàmxongcôngviệc,emcũngkhôngnghĩtênácquỷnàysẽbìnhtĩnhrútvềmộtxóxỉnhnàođólúcnày.Hắnđãăncắpbứctranhcuốicùng.Emyêucầuanhbảovệem-bảovệmẹconem-vàgiữcuốnsáchcủachaemkhônglọtvàotayhắn.Bâygiờhãychoembiết,đểloantoànchomẹconem,anhcầnhỏathuậnvàđiềukiệngì?Đâylàđiềuchúngtaphảigiảiquyết."

Anhđịnhnói,nhưngtôibắtanhimbằngmộtcáinhìn-cứnhưtôiđãlàmviệcnàyrấtnhiềulầntrướcđây.

"Dướimắtquantòa,chồngemvàgiađìnhanhấysẽlàngườikếtụcchaemlàmgiámhộchoem.Thậmchítrướckhiôngchếtthìchuyệnđãlàvậy,vìtheoquantòathìchồngemvẫncònsống.ChỉbởiHasancốtìmcáchchiếmđoạtemtrongkhivắngmặtanhtraicủachúấy,mộtcuộctấncôngthấtbạikhiếnchachồngembốirối,nênemmớiđượcphépvềnhàchaemdùemchưachínhthứclàquảphụ.Nhưngbâygiờchaemđãchếtvàemthậmchíkhôngcómộtngườianh,đươngnhiênnhữngngườigiámhộhợplýduynhấtcủaemlàemchồnghoặcchachồngcủaem.Họđãlênkếhoạchbắtemtrởvềnhàhọ,épbuộcchaem,vàđedọaem.Mộtkhinghetinchaemchết,họsẽkhôngdodựchínhthứchànhđộng.Hyvọngduynhấtcủaemđểngăncảnđiềunàylàgiấucáichếtcủachaem.Cólẽvôích,vìcóthểchínhhọlàngườiđứngsautộiácnày."

Ngaylúcđó,mộttiasángmỏngmanhxuyênquanhữngrèmcửavỡvàchiếuxuốnggiữaSiyahvàtôi,soisánglớpbụithờigiantrongcănphòng.

"Đâykhôngphảilàlýdoduynhấtemgiấucáichếtcủachaem,"tôinói,nhìnsâuvàomắtSiyah.Tôihàilòngkhithấytrongđósựchúýhơnlàtìnhyêu."Emcũngsợviệckhôngthểchứngminhemởđâulúcchaembịgiết.DùHayriyelànôlệvàlờinóicủacôtakhôngđượccoitrọng,nhưngemsợrằngcôtacódínhvàonhữngmưuđồnày,nếukhôngphảinhằmvàoemthìcũngnhằmvàocuốnsáchcủachaem.Vàchừngnàoemchưacóngườibảovệthìviệcthôngbáocáichếtcủachaem,tuythoạtđầusẽlàmnhữngvấnđềtrongnhàtrởnênđơngiản,nhưngchỉvìnhữnglýdoemvừanêumàrấtcóthểsẽkhiếnemchịubấthạnhkhủngkhiếpvìtaycôta;chẳnghạn,chuyệngìsẽxảyranếuHayriyebiếtchaemkhôngmuốnemlấyanh?"

"Chaemkhôngmuốnemcướianhà?"Siyahhỏi.

"Phải,ôngkhôngmuốn,ôngsợanhsẽđưaemrờixaông.Vìkhôngcònnguycơlàanhsẽlàmmộtđiềutệhạinhưthếvớiông,nênchúngtacứchorằngngườichabấthạnhcủaemkhôngcònphảnđốinữa.Anhthìcóphảnđốikhông?"

"Hoàntoànkhông,emyêu."

"Vậylàtốtrồi.Ngườigiámhộcủaemkhôngcóquyềnđòihỏiởanhtiềnhayvànggìcả.Xinhãythứlỗichosựkhuấttấttrongtìnhtrạnghônnhânđángbàncãivềphầnem,nhưngthậttiếc,emcómộtsốđiềukiệntiênquyếtmàemphảigiảithíchvớianh."

Khitôiimlặngmộtlát,Siyahnói,"Phải,"theokiểunhưmuốnxinlỗivềtháiđộngậpngừngcủaanh.

"Trướctiên,"tôibắtđầu,"anhphảithềtrướchainhânchứngrằngnếuanhcưxửkhôngtốtvớiemtrongcuộchônnhâncủachúngta,tớimộtmứcđộmàemcholàkhôngthểchấpnhậnđượchoặcnếuanhlấyvợlẽ,anhphảichấpthuậnchoemlydịvớimộtkhoảntiềncấpdưỡng.Thứhai,anhphảithềtrướchainhânchứngrằngnếuvìbấtcứlýdogìmàanhvắngmặtởnhàtrongmộtthờigianhơnsáuthángmàkhôngmộtlầnvềthăm,emcũngsẽđượcphéplydịvớimộtmóntiềncấpdưỡng.Thứba,saukhichúngtacưới

nhau,dĩnhiênanhphảidọnđếnởnhàem;tuynhiêntrướckhikẻthủácđãgiếtchaembịbắthoặcchođếnkhianhtìmrahắn-emmuốntựtaytratấnhắnbiếtbao!-vàchođếnkhicuốnsáchcủaĐứcvuađượchoàntấtnhờtàinăngvànỗlựccủaanhdẫndắt,rồiđượcdânglênNgàimộtcáchđườnghoàng,anhsẽkhôngngủchunggiườngvớiem.Thứtư,anhsẽyêucácconem,chúngngủchunggiườngvớiem,nhưchúnglàconcủachínhanh."

"Anhđồngý."

"Tốt.Nếutấtcảnhữngchướngngạivẫnnằmtrướcmặtchúngtabiếnmấtnhanhnhưthế,chúngtasẽsớmcướinhau."

"Phải,cưới,nhưngkhôngchunggiường."

"Bướctrướctiênlàcưới,"tôinói."Chúngtahãygiảiquyếtchuyệnđótrước.Tìnhyêuđếnsauhônnhân.Đừngquên:hônnhândậptắtngọnlửatìnhyêu,chẳngđểlạigìngoàimộtmàuđenusầucằncỗi.Dĩnhiên,sauhônnhânchínhtìnhyêucũngbiếnmất,nhưnghạnhphúclấpđầykhoảngtrốngđó.Vẫncónhữngkẻngốchấptấpyêutrướckhicưới,quácháybỏngcảmxúcmàlàmcạnkiệttìnhcảmcủahọ,bởihọtinrằngtìnhyêulàmụctiêucaonhấttrongcuộcsống."

"Vậysựthựccủavấnđềlàgì?"

"Sựthựclàcảmgiácmãnnguyện.Tìnhyêuvàhônnhânchỉlàphươngtiệnđểđạtđượcnó:mộtngườichồng,mộtngôinhà,concái,mộtcuốnsách.Anhkhôngthấyrằngthậmchítrongtìnhtrạngcủaem,vớimộtngườichồngmấttíchvàmộtngườichavừaquađời,emcònkháhơnanhtrongcảnhcôlậpđósao?Emsẽchếtnếuthiếucáccon,emdànhcảngàyđểcườiđùa,vậtlộnvớichúngvàyêuthươngchúng.Hơnnữa,vìanhkhaokhátemngaycảtrongtìnhtrạngkhóxửhiệnnaycủaem,vìanhthầmthèmmuốnđượcquađêmvớiem,thậmchídùkhôngngủcùnggiườngmàcùngdướimáinhàvớixácchaemvànhữngđứaconươngbướngcủaem,anhbuộcphảihếtsứclắngnghenhữnggìemmuốnnói."

"Anhđangngheđây."

"Cónhiềucáchđểemđòiđượclydị.Nhữngnhânchứnggiảcóthểthềrằngtrướckhichồngemthamgiachiếndịch,họđãchứngkiếnanhấychấpnhậnchoemđượclydịcóđiềukiện;vídụ,anhấyđãtrịnhtrọngthềrằngnếuanhấykhôngvềtrongvònghainăm,emsẽđượccoinhưtựdo.Hoặc,đơngiảnhơn,họcóthểthềrằnghọđãthấyxácchồngemtrênchiếntrường,việndẫnnhữngchitiếtcụthểvàđầythuyếtphụckhácnhau.Nhưngxétvìxácchaemvànhữngphảnđốicủanhàbênchồngem,thìdựavàonhânchứnggiảsẽkhônghiệuquả,vìkhôngmộtvịquantòathôngminhhaythậntrọngnàobịthuyếtphụctheokiểuđó.Dùchồngemđãbỏemmàkhôngchucấpvàkhôngtrởvềsauchiếntranhbốnnămrồi,thìngaycảnhữngquantòatheopháiHaneficủanhàemcũngkhôngthểchophépemlydị.Tuynhiên,quantòaUskudardobiếtsốphụnữnhưemgiatăngngàymộtrasaonênđồngcảmhơnvànhưthế-vớisựchấpthuậncủaĐứcvuavàThượngthưtôngiáovụ-vịquantòanàythỉnhthoảngcũngchophépngườiủyquyềntheopháiShafiicủaôngtaphânxửthaymình,quađóchophépnhữngphụnữkhắpnơigiốngemđượclydị,đượccảtiềntrợcấp.Bâygiờnếuanhcóthểtìmđượchainhânchứngđểlàmchứngcôngkhaichotìnhtrạngkhóxửcủaem,trảcôngchohọ,cùnghọvượtbiểnBosphorussangbênUskudar,dànxếpvớiquantòa,bảođảmrằngngườiđượcôngủyquyềnsẽthayôngphânxửđểviệclydịđượcchấpthuậnnhờcácnhânchứng,đăngkývụlydịvàosổbộcủatòa,xinđượcgiấychứngnhậnchovụphánquyếtnày,xinđượcgiấyphépchoemtáigiálậptức,vànếuanhcóthểhoàntấtmọichuyệnđómàtrởvềbênnàyBosphorusvàobuổichiều,sauđó-giảsửkhônggặpkhókhăngìtrongviệctìmmộtgiáosĩcóthểlàmphépcướichochúngtatốinay-thìsauđó,vớitưcáchchồngem,anhcóthểởsuốtđêmnayvớiemvàcácconem.Dođóanhcũngsẽtránhchochúngemmộtđêmkhôngngủvìnghenhưtrongtừngtiếngcọtkẹtcủangôinhàđềucótiếngchântêngiếtngườitànácđó.Hơnnữa,anhsẽcứuemkhỏitìnhtrạngkhốnkhổlàmộtphụnữbơvơkhôngaichechởkhithôngbáocáichếtcủachaemvàosángmai."

"Được",Siyahnóivớigiọngvuivẻvàhơitrẻcon."Được,anhđồngý

biếnemthànhcủaanh."

BạncònnhớrằngmớilúcnãythôitôiđãtuyênbốtôikhôngbiếttạisaomìnhnóivớiSiyahmộtcáchthiếuthànhthựcvàlấnlướtnhưthế.Giờthìtôibiết:TôidầnnhậnrarằngchỉbằngcáchsửdụngmộtgiọngđiệunhưthếtôimớicóthểthuyếtphụcSiyah-ngườichưabỏđượctínhngớngẩnthờinhỏcủamình-tinvàokhảnăngcủacácsựkiệnmàchínhtôicũngkhólòngtinnósẽxảyra.

"Chúngtacónhiềuviệcphảilàmđểchiếnđấuvớinhữngkẻthùcủachúngta,nhữngkẻmuốnngăncảnviệchoàntấtcuốnsáchcủachaemvànhữngngườimuốnphảnđốivụlydịcủaemvàlễcướicủachúngta-vốnsẽđượctiếnhànhtốinay,cầuThượngđếphùhộ.Nhưngemchorằngmìnhkhôngđượclàmanhrốitríhơnnữa,vìthậmchíanhđãrốitríhơnemnhiềurồi."

"Emkhôngbốirốichútnào,"Siyahnói.

"Cólẽ,nhưngbởiđâykhôngphảilànhữngýtưởngcủachínhem,emhọcchúngtừchaemquanhiềunăm."Tôinóiđiềunàyđểanhkhôngbỏquanhữnggìtôinói,chorằngnhữngkếhoạchnàyxuấtpháttừđầuócphụnữcủatôi.

KếđếnSiyahnóicáiđiềutôivẫnnghetừbấtcứngườiđànôngnàokhôngsợthừanhậnrằnghọthấytôirấtthôngminh:

"Emrấtđẹp."

"Phải,"tôinói,"đượcngườikháckhenlàthôngminhthìemthấydễchịu.Khiemcònnhỏchaemthườnglàmthế."

Tôiđịnhnóithêmrằngkhitôiđãlớnchatôikhôngkhentôithôngminhnữa,nhưngtôiđãbậtkhóc.Khikhóc,tôicảmthấynhưtôiđãrờibỏchínhmìnhmàtrởthànhmộtngườikhác,mộtngườiđànbàhoàntoàntáchbiệt.Giốngnhưmộtđộcgiảnàođóbốirốivìmộtbứctranhbuồnbãtrongtrang

sách,tôinhìncuộcđờitôitừbênngoàivàthươnghạinhữnggìtôithấy.Cógìđórấtngâythơkhitakhócvìnhữngkhókhăncủamình,cứnhưchúnglàcủamộtngườikhácđếnđộkhiSiyahômtôi,mộtcảmgiáchạnhphúclankhắphaichúngtôi.Nhưnglầnnày,khichúngtôiômnhau,cảmgiácdễchịunàyvẫncònđógiữachúngtôi,khôngthểtácđộngđếnnhữngkẻthùđangvâyquanhchúngtôi.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương33:TôiĐuợcGọiLàSiyah

Trởthànhgóaphụ,bịbỏrơivàbuồnphiền,Shekureyêudấucủatôibỏđivớinhữngbướcchânnhẹnhưlông,vàtôiđứngnhưbịchoángtrongsựtĩnhlặngcủangôinhàNgườiDoTháibịtreocổ,giữamùihoahạnhđàovànhữnggiấcmơvềcuộchônnhânmànàngđãđểlạisaugótchânnàng.Tôibốirối,nhưngđầuóctôiđangquaycuồngquánhanhđếnđộhầunhưlàmtôiđaubuốt.

T

KhôngcólấymộtcơhộiđểkhócthươngthỏađángtrướccáichếtcủaEnishtecủatôi,tôinhanhchóngquayvềnhà.Mộtmặtconsâunghingờđanggặmnhấmtôi:CóphảiShekuređangsửdụngtôinhưmộtcontốttrongmộtâmmưulớn,haynàngđanglừatôi?Mặtkhácnhữngtưởngtượngvềcuộchônnhânđầyhạnhphúcvẫncứvờntrướcmắttôi.

Saukhinóichuyệnvớibàchủnhà,ngườicậtvấntôingaycửatrướcxemtôiđiđâuvàđếnđâuvàolúcsángsớmnày,tôilênphònglấyhaimươihaiđồngvàngVenicetronglớpvảilótchiếckhănquàngvaimàtôigiấudướinệm,đútvàovíbằngnhữngngóntayrunrẩy.Khitrởrađường,tôibiếtngaymìnhsẽthấyđôimắtloâuđầylệ,đenthẫmcủaShekuresuốtngàyhômđó.

TôiđổinămđồngtiềnvàngVeniceởchỗngườiđổitiềnDoTháilúcnàocũngmỉmcười.Sauđó,chìmtrongsuytư,tôiđivàokhuvựccócáitênmàtôichưađềcậpvìtôikhôngthíchnó:Yakutlar,nơiEnishtequácốcủatôivàShekurecùngcácconnàngchờtôitạinhàhọ.Khitôihầunhưchạytrêncácconđường,mộtcâytiêuhuyềncaocóvẻtráchcứtôisaoquávuisướngtrướcnhữnggiấcmơvàkếhoạchvềđámcướivàođúngcáingàyEnishtecủatôiquađời.Kếđến,khibăngđãtan,mộtvòinướcbênđườngrítvàotai

tôi:"Đừngquáquantâmcácvấnđềnày,hãylogiảiquyếtnhữngcôngviệcvàniềmhạnhphúccủariêngbạn.","Điềuđóthậthay,thậttốt,"mộtconmèođenmangđiềmgởđangliếmlôngtronggócphảnđối,"nhưngmọingười,kểcảchínhanh,đềunghianhcódínhvàovụgiếtdượnganh."

Conmèongưngliếmkhibấtchợttôinhìnvàođôimắtthôimiêncủanó.TôikhôngcầnphảinóivớibạnnhữngconmèoIstanbulnàytrởnênhỗnláonhưthếnàobởidânđịaphươngnuôngchiềuquámức.

TôitìmđượcThầytếKínhmến,vớimimắtsùmsụpvàđôimắttođenkhiếnôngtalúcnàocũngcóvẻbuồnngủ,khôngphảitạinhàôngtamàtrongsânthánhđườnggầnđó.Ởđótôihỏiôngtamộtcâuhỏitheoluậtphápthôngthường:"Khinàongườitabịbuộclàmchứngtạitòa?"Tôinhướngmàykhilắngnghecâutrảlờikiêungạocủaôngtanhưthểtôinghethôngtinnàylầnđầu."Việccungcấpchứngcứlàkhôngbắtbuộcnếuđãcónhữngnhânchứngkhác,"ThầytếKínhmếngiảithích,"nhưngtrongtrườnghợpchỉcómộtnhânchứng,thìýThượngđếmuốnngườiđóphảicungcấpbằngchứng."

"Đóchínhlàtìnhtrạngkhóxửcủatôihiệnnay,"tôinói,tiếptụccâuchuyện."Trongmộttìnhhuốngmàmọingườiđềubiết,tấtcảcácnhânchứngđãtrốntráchnhiệmvàtránhđếntòavớilýdorằng"đólàchuyệntựnguyện,"vàdođónhữngloâucấpbáchcủangườitôiđangcốgiúpđỡđãhoàntoànbịbỏqua."

"Này,"ThầytếKínhmếnnói,"saoanhkhôngnớilỏngdâybuộcvítiềncủaanhramộtchút?"TôilấychiếctúidarachoôngtaxemnhữngđồngtiềnvàngVeniceđầynhócbêntrong;khônggianrộnglớncủasânthánhđường,gươngmặtcủataythầytế,mọithứbấtngờđượcsoisángbởivẻlấplánhcủavàng.Ôngtahỏitôigặpphảitìnhhuốngkhóxửgì.

Tôigiảithíchtôilàai."EnishteKínhmếnđangbệnh,"tôikể."Trướckhichếtôngmuốncongáiôngđượcchứngnhậnlàgóaphụvàđượchưởngmộtkhoảntrợcấp."

TôithậmchíkhôngcầnđềcậpđếnngườiđượcủyquyềncủaquantòaUskudar.ThầytếKínhmếnhiểungaylậptứcvànóirằngcảkhunàytừlâuđãlolắngvềsốphậncủaShekurebấthạnh,vànóithêmrằngtìnhtrạngnàykéodàiđãquálâu.ThayvìđitìmmộtnhânchứngthứhaitheoyêucầuchomộtvụlythânhợpphápởchỗquantòaUskudar,ThầytếKínhmếnđềnghịemtraiôngta.Bâygiờnếutôiđưathêmmộtđồngvàngchongườiem,vốncũngsốngtrongkhunàyvàbiếtrõtìnhtrạngkhóxửcủaShekurevànhữngđứaconnàng,thìtôiđãlàmđượcmộtviệctốt.

Cuốicùng,chỉvìhaiđồngvàngmàThầytếKínhmếnthỏathuậnxongvớitôivềnhânchứngthứhai.Chúngtôilậptứcđồngý.ThầytếKínhmếnđitìmemtraimình.

Phầncònlạitrongngàycủachúngtôihơigiốngnhữngcâuchuyện"Mèovàchuột"màtôiđãxemnhữngngườikểchuyệntrongcácquáncàphêAleppodiễnxuất.Vìmọitròphiêulưuvàlừađảonày,nênnhữngcâuchuyệnnhưthế,đượcviếtthànhnhữngbàithơtựsựvàđóngthànhtập,khôngbaogiờđượccoilànghiêmtúcchodùđượctrìnhbàybằngnghệthuậtthưphápcựcđẹp;nghĩalà,chúngkhôngbaogiờđượcminhhọacả.Mặtkhác,tôihoàntoànsẵnlòngchiacuộcphiêulưucảngàynàycủatôithànhbốncảnhvàhìnhdungmỗicảnhtrongnhữngtrangminhhọatưởngtượngcủamình.

Trongcảnhđầu,nhàtiểuhọaphảivẽchúngtôingồigiữanhữngngườichèothuyềnbắpthịtcuồncuộnvàđầyrâuria,băngquaeoBosphorusxanhngắttiếnvềphíaUskudartrênconthuyềnđỏbốntaychèođãđónchúngtôiởbếnUnkapani.Ônggiáosĩvàngườiemđenđúagầygòcủaông,vuisướngvớichuyếnhànhtrìnhthúvịnày,thamgiatánchuyệnvuivẻvớicáctaychèo.Trongkhiđó,giữanhữnggiấcmơhạnhphúcvềcuộchônnhânnhảymúakhôngngừngtrướcmắt,tôinhìnsâuvàodòngnướceobiểnBosphorustronghơnthườnglệgiữabuổisángmùađôngđầynắngnày,cảnhgiáctìmmộtdấuhiệuđiềmgởtrongdòngchảycủanó.Chẳnghạntôisợmìnhcóthểthấyxáccủamộtcontàucướpbiểnbêndưới.Vìvậy,chodùnhàtiểuhọacótômàubiểnvàmâytươitắnthếnàođinữa,anhtaphảivẽthêmmộtcáigì

tươngđươngvớivẻtốiđentrongnhữngsợhãicủatôivàcũngmạnhmẽnhưnhữnggiấcmơhạnhphúccủatôi-chẳnghạnmộtconcátrôngkhủngkhiếpnằmsâudướinướcđểngườiđọcvềcuộcphiêulưucủatôisẽkhôngchorằngtấtcảđềumàuhồng.

Bứctranhthứhaiphảithểhiệnnhữnglâuđàicủacácvuachúa,nhữngcuộchọpcủaThượngHộiđồng,tiệcchiêuđãicácsứthầnchâuÂu,vànhữngkhunộithấtđôngđúcđượcvẽcẩnthậnvàchitiếtvớimộtsựtinhtếngangtầmBihzad;nghĩalà,bứctranhphảimangnétmỉamaivànhữngtròđùavuinhộn.Dođó,trongkhiQuantòaKínhmếnxòetaylàmđộngtácngưnglại,hàmý"khôngbaogiờ"hoặc"khôngđược"vớikhoảnhốilộcủatôithìbàntaykiacủaôngtaphảiđượcvẽđangmiễncưỡngđútnhữngđồngtiềnvàngVenicecủatôivàotúi,vàkếtquảcuốicùngcủatròhốilộnàyphảiđượcvẽtrongcùngmộtbứctranh:ShahapKínhmến,ngườitheopháiShafiiđượcủyquyềnchủtrìthaychoquantòaUskudar.Việcmôtảđồngthờinhữngsựkiệnliêntiếpchỉcóthểđạtđượcthôngquakhảnăngbốcụctrangkhéoléocủamộtnhàtiểuhọathôngminh.Vìvậy,khingườiquansát,kẻđầutiênthấytôiđưatiềnhốilộ,nhậnraởmộtnơikháctrongbứctranhrằngngườiđànôngđangngồixếpbằngtrênnệmquantòalàngườiđượcủyquyền,thì,chodùkhôngđọccâuchuyện,anhtavẫnsẽnhậnrarằngvịquantòađángkínhđãtạmthờitừbỏvịtríđểngườithừaủyquyềncủaôngtacóthểphêchuẩnchoShekuređượclydị.

Bứcminhhọathứbaphảithểhiệncũngchínhcảnhđó,nhưnglầnnàyphầntrangtrítrêntườngphảitốihơnvàđượcthểhiệntheophongcáchTrungHoa,nhữngcànhláxoănrậmrạpvàrốirắmhơn,vànhữngđámmâysặcsỡphảixuấthiệnngaybêntrênvịthừaủyquyềncủaquantòađểthủđoạnbấtlươngtrongcâuchuyệntrởnênrõràng.DùThầytếKínhmếnvàemtraiôngtathựcsựlàmchứngriêngtừngngườitrướcmặtvịthừaủyquyềncủaquantòa,nhưngbứchọathìvẽhọđangcùngnhaugiảithíchviệcôngchồngcủaShekuređaukhổkhôngtrởvềsauchiếntranhrasao,nànglâmvàocảnhthiếuthốnkhikhôngcóchồngchămsócthếnào,haiđứaconmồcôichacủanàngkhócliêntụcvàđóikhát,rồinàngkhôngcóhyvọngtáigiábởivẫnbịcoilàgáicóchồng,vàtrongtìnhcảnhnàynàngthậmchí

khôngthểnhậnđượcmộtkhoảntiềnvaymượnnếukhôngđượcchồngnàngchophép.Họđầysứcthuyếtphụcđếnđộngaycảmộtkẻvôtrinhưđácũngsẽchonàngđượcphéplydịquamànmưanướcmắt.Tuynhiên,vịthừaủyquyềnnhẫntâm,khôngcóchútthươngcảm,liềnhỏixemailàngườigiámhộhợpphápcủaShekure.Saumộtphútdodự,tôilậptứcxenvào,tuyênbốrằngngườichađángkínhcủanàng,ngườitừnglàpháiviênvàsứthầnchoĐứcvua,vẫncònsống.

"Chừngnàoôngtachưaratòalàmchứng,thìtôichưachophépcôtalydị!"vịthừaủyquyềnnói.

Tớiđây,vôcùngbốirối,tôigiảithíchrằngEnishteKínhmếncủatôiđangbệnh,nằmliệtgiườngvàđangvậtlộngiànhsựsống,mongmuốncuốicùngcủaônglàđượcthấycongáimìnhđượcphéplydị,vàtôilàngườiđạidiệnchoông.

"Côtamuốngìnếuđượcphéplydị?"vịthừaủyquyềnhỏi."Tạisaomộtngườiđanghấphốilạimuốnthấycongáimìnhđượclydịvớimộtngườichồngđãmấttíchtừlâutrongchiếntranh?Ngheđây,tôihiểurằngnếuđãcómộtứngviênđángtincậychovịtríconrểthìôngtasẽkhỏiphảichếttrongcảnhướcnguyệnchưathành,phảivậykhôngnào."

"Đólàmộttriểnvọng,thưangài,"tôinói.

"Aicóthểlàngườiđó?"

"Chínhlàtôi!"

"Nào!Anhlàđạidiệnchongườigiámhộmà!"vịthừaủyquyềncủaquantòanói."Anhlàmởngànhnàovậy?"

"Ởcáctỉnhmiềnđông,tôilàmthưký,chánhthưkývàphụtáthủquỹchonhiềutổngtrấn.TôiđãhoàntấtmộtphosửvềcáccuộcchiếntranhBaTưmàtôicóýđịnhdânglênĐứcvua.Tôirấtrànhvềminhhọavàtrangtrí.Tôiđãyêumãnhliệtngườiđànbànàysuốthaimươinăm."

"Anhlàbàconcủacôta?"

Tôiquábốirốitrướcviệcbấtngờnàyvàđộtngộtbịrơivàothếnhúnnhườnghènmọntrướcmặtvịthừaủyquyềncủaquantòa,cuộcđờitôibịlộttrầngiốngnhưmộtvậtthểtầmthườngkhôngcóchútbíẩngì,đếnđộtôiimlặng.

"Thayvìđỏmặtlênnhưgấc,hãychotôimộtcâutrảlời,chàngtrai,nếukhôngtôisẽkhôngchophépcôấylydị."

"Côấylàcongáicủadìtôi."

"Hừm,tôibiết.Anhcóthểlàmchocôtahạnhphúcchứ?"Khihỏicâunày,tayôngtaphácmộtcửchỉthôngtục.Nhàtiểuhọaphảibỏquahànhđộngthiếutếnhịnày.Chỉcầnvẽtôiđỏmặtđếncỡnàolàđủrồi.

"Tôicóthunhậpkhôngtồi."

"VìtôitheopháiShafii,nênkhôngcógìtráingượcvớiThánhThưhoặcgiáopháicủatôikhitôiphêchuẩnlydịchoShekurebấthạnhnày,vốncóchồngđãmấttíchngoàimặttrậnbốnnămrồi,"vịthừaủyquyềnkínhmếnnói."Tôichophéplydị.Vàtôiphánquyếtrằngchồngcôtakhôngcònquyềnhạngìnếuanhtatrởvề."

Bứcminhhọatiếptheo,thứtư,phảimôtảvịthừaủyquyềnghivụlydịnàyvàosổcái,thảranhữngbinhđoànchữnghĩamựcđentrungthành,trướckhiđưachotôivănbảntuyênbốrằngShekuregiờđãlàquảphụvàkhôngcóràocảnnàongănkhôngchonàngtáigiángay.Dùcóvẽnhữngbứctườngtrongphòngxửmàuđỏ,hayđặtbứctranhtrongnhữngđườngviềnđỏnhưmáucũngkhôngbiểulộđượctiasánghạnhphúcnộitâmtôicảmthấyđượctronglúcđó.Chạyngượcquađámđôngnhữngnhânchứnggiảvànhữngngườikhácđangtậphọptrướcdinhquantòađểxinlydịchochịem,congái,thậmchícảcôdìcủahọ,tôibắtđầuchuyếntrởvề.

SaukhibăngquaeobiểnBosphorusvàthẳngtiếnđếnkhuYakutlar,tôi

chiatayôngThầytếKínhmến,cảônglẫnngườiemđềumuốnlàmphépcướichochúngtôi.Vìtôinghingờmọingườitôithấytrênđườngđangâmmưumộttròmaquáinàođóvìghentỵtrướchạnhphúckhótinmàtôisắpđạtđược,tôichạythẳngđếnconđườngnhàShekure.Làmthếnàomàlũquạxấuxađoánđượcsựhiệndiệncủamộtxácchếttrongnhàvànhảynhótlungtungđầykíchđộngtrênmáingói?TôichìmtrongcảmgiáctộilỗivìkhôngthểkhócthươngEnishtecủatôihoặcthậmchínhỏmộtgiọtnướcmắt;tuyvậy,quanhữngtấmrèmvàkhungcửađóngchặtcủangôinhà,quasựimlặng,vàthậmchíquadángvẻcủacâylựu,tôibiếtrằngmọithứđangđượctiếnhànhtheokếhoạch.

Tôiđanghànhđộngtheotrựcgiácmộtcáchhếtsứcvộivã.Tôinémmộtviênđávàocổngsânnhưngtrượt.Tôinémmộthònkhácvàonhà.Nórớtxuốngmái.Thấtvọng,tôibắtđầunémđáliêntụcvàonhà.Mộtcửasổmở.Nólàcửasổtầnghainơicáchđâybốnngày,hômthứTư,lầnđầutôithấyShekuresaunhữngcànhlựu.Orhanxuấthiện,vàquakhehởcủatấmrèmtôicóthểnghetiếngShekurelarầynó.Rồitôithấynàng.Trongphútchốcchúngtôinhìnnhauđầyhyvọng,ngườiphụnữduyêndángcủatôi.Nàngquáđẹpvàhấpdẫn.Nànglàmmộtcửchỉmàtôicholàhàmý"chờ"rồiđóngcửasổlại.

Cònkhálâutrờimớitối.Tôichờđợiđầyhyvọngtrongkhuvườnvắngvẻ,bỗngthấysữngsờtrướcvẻđẹpcủathếgiới,câycốivàconđườnglầylội.Khônglâusau,Hayriyeđến,ănmặckhônggiốngđầytớmànhưmộtquýcôtrongnhà.Khôngđếngầnnhau,chúngtôiđivềphíatáncâyvả.

"Mọithứdiễnbiếntheokếhoạch,"tôinóivớichịta.Tôichochịtaxemvănbảncủavịthừaủyquyền."Shekuređãđượclydị.Vềphầnônggiáosĩởkhukia..."tôiđịnhnóithêm,"tôisẽlochuyệnđó,"nhưngrồilạinói,"ôngtađangtrênđườngtớiđây.Shekurephảichuẩnbịsẵn."

"Shekuremuốncómộtđámrướcdâu,chodùnhỏ,rồimộtbữatiệcđãilánggiềng.Chúngtôiđãchuẩnbịmộtnồihầmquảhạnhđàovớiquảmơrồi."Trongcơnkíchđộng,chịtacóvẻmuốnnóivớitôivềnhữngmónkhác

chịtađãnấu,nhưngtôigạtngang."NếutổchứclễcướichuđáonhưthếthìHasanvàngườicủaanhtasẽbiết,"tôithậntrọngnói,"họsẽđộtkíchngôinhà,làmnhụcchúngta,đámcướisẽbịhủyvàchúngtasẽkhôngthểlàmgìđược.Tấtcảnhữngcốgắngcủachúngtalúcđósẽtrởnênvôích.ChúngtacầnbảovệmìnhkhôngchỉtrướcHasanvớichaanhta,màcòntrướckẻácđãgiếtEnishteKínhmếnnữa.Chịkhôngsợsao?"

"Làmsaomàbọntôikhôngsợchứ?"Chịtanóivàbắtđầukhóc.

"Chịkhôngđượcnóivớiaibấtcứchuyệngì,"tôinói."MặcquầnáongủchoEnishte,trảinệmcủaôngrarồiđặtônglênđó,saochokhônggiốngmộtngườichếtmànhưthểôngđangbệnh.Đặtmấycáilyvớivàichaixirôcạnhđầugiườngông,đóngrèmkínlại.BảođảmrằngkhôngcóđèntrongphòngđểôngcóthểđóngvaingườigiámhộcủaShekure,ngườichađangbệnhnặngcủanàng,tronglễcưới.Bâygiờkhôngcóchỗchođámrướcdâuđâu.Chịcóthểmờidămbahàngxómvàophútcuối,vậythôi.Khimờihọ,chịphảinóiđâylàướcnguyệncuốicùngcủaEnishte...Đâykhôngphảilàmộtđámcướivui,màlàmộtđámcướibuồn.Nếuchúngtakhôngtựvượtquachuyệnnày,họsẽhủydiệtchúngta,vàcũngtrừngphạtcảchịnữa.Chịhiểurồichứ?"

Chịtagậtđầutrongkhivẫnkhóc.Leolênconngựatrắng,tôinóitôiđilovụnhânchứngvàsẽtrởlạingay,rằngShekurephảichuẩnbịsẵn,rằngtừđâyvềsautôisẽlàôngchủnhà,vàrằngtôisẽđếnchỗôngthợcạo.Trướcđótôikhônghềnghĩbấtcứđiềugìvềchuyệnnày.Khitôinói,cácchitiếtđãnảyra,vàthỉnhthoảngđúngnhưtôicảmthấytrongcáctrậnchiến,tôitinchắcrằngtôilàmộtđầytớđầyơnphúcvàđượcyêuthươngcủaThượngđếvàNgườiđãbảovệtôi;vìvậymọithứhóaratốtđẹp.

Khibạncảmnhậnđượcsựtintưởngnày,hãycứlàmbấtcứđiềugìnảyratrongđầutheotrựcgiáccủamìnhrồibạnsẽthấynhũnghànhđộngcủamìnhlàđúng.

TôicưỡingựaquabốndãyphốtừkhuYakutlarđếnphíacửasôngHalicđểtìmtaygiáosĩcókhuônmặttươivuivàrâuđenởthánhđườngYasin

Pashaởkhukếcận;chổitrongtay,ôngtađangxualũchólìlợmrakhỏikhoảngsânlầylội.Tôinóivớiôngvềtìnhtrạngkhóxửcủatôi.Tôigiảithíchrằng,bởiýmuốncủaThượngđế,Enishtecủatôisắpchết,vàtheoướcnguyệncuốicùngcủaôngtôisẽcướicongáicủaông,bởitheoquyếtđịnhcủaquantòaUskudarthìnàngđãđượcphéplydịngườichồngđãmấttíchtrongchiếntranh.Nhàgiáosĩphảnđốirằng,theocácđiềukhoảntrongluậtHồigiáo,phụnữđãlydịphảichờmộtthángmớiđượctáigiá,nhưngtôiphảnbácbằngcáchgiảithíchrằngngườichồngtrướcđâycủaShekuređãvắngmặtsuốtbốnnăm;vàdođókhôngcóchuyệncôấycóthaivớiôngchồngđó.TôivộinóithêmrằngquantòaUskudarđãđồngýcholydịhồisángnàyđểchophépShekuretáigiá,vàtôichoôngtaxemgiấychứngnhận."ThầytếKínhmếncủatôi,ôngcóthểtinchắcrằngkhônghềcótrởngạinàovớiviệccướixinnày!"tôinói.Thựctình,nànglàbàconruột,nhưnganhembênngoạikhôngphảilàmộttrởngại;cuộchônnhântrướccủanàngđãbịhủybỏ;giữachúngtôikhônghềcónhữngkhácbiệtvềtiềnbạc,xãhộihaytôngiáo.Vànếuôngtanhậnnhữngđồngtiềnvàngmàtôiđưatrước,nếuôngcửhànhnghithứchônlễđượcdựtrùsẽtiếnhànhtrướcmặttoànbộhàngxóm,ôngcũngsẽhoànthànhtốtmộthànhvisùngđạotrướcmặtThượngđếchonhữngđứatrẻkhôngchacủamộtquảphụ."ThưathầytếKínhmến",tôihỏi,"Thầycóthíchmónxúprauvớihạnhnhânvàmơkhôkhông?"

Ôngtađồngý,nhưngvẫncònbậntâmđếnlũchóởcổng.Ôngtanhậnmấyđồngvàng.Ôngnóiđểôngmặcáochoàngcướivào;sửasoạndángvẻ,xemlạikhănxếpvàđếnđúnggiờđặngtiếnhànhnhữngnghithứccưới.Ôngtahỏidườngđếnnhàvàtôichỉchoôngta.

Chodùđámcướicóvộivãđếnđâuđinữa-dẫuđólàmộtđámcướimàchúrểđãmơướcsuốtmườihainămqua-còngìcóthểtựnhiênhơnviệcanhtaquênnhữngloâuvàrắcrốicủamìnhmàđầuhàngtrướcbàntaytrìumếnvàsựchòngghẹonhẹnhàngcủamộtbácthợcạochoviệccạorâuvàcắttóctrướclễcưới?Cửahàngbácthợcạo,nơibànchântôiđưatôiđến,nằmgầnchợ,trênconđườngcóngôinhàđổnátởAksaray,màEnishtequácốcủatôi,bàdìvàShekurexinhđẹpcủatôiđãrờiđinhiềunămsauthời

niênthiếucủachúngtôi.Đâylàbácthợcạotôiđãgặpnămngàytrướcđó,ngàyđầutôitrởvề.Khitôibướcvào,báctaômtôi,vànhưbấtkỳbácthợcạotửtếnàoởIstanbulsẽlàmthayvìhỏitôiđãđiđâuvềđâucảchụcnămqua.Báctalạilaovàonhữngchuyệnđồnđãimớinhấttrongvùng,rồikếtthúccuộcnóichuyệnvớimộtlờibónggióvềnơimàtấtcảchúngtasẽđếnvàocuốicuộchànhtrìnhđầyýnghĩađượcgọilàcuộcđờinày.

Bácthợcạotàigiỏinàyđãgià.Lưỡidaobáccầmtrongbàntaynhănnheođãrunkhibácquơnótrêngòmátôi.Bácsaysưasuốtvàđãnhậnmộtthợhọcviệctrẻmắtxanh,môimọng,datrắnghồng-kẻnhìnôngthầymìnhvớivẻkínhsợ.Sovớimườihainămtrước,cửahàngnàygiờsạchsẽvàngănnắphơn.Saukhiđổđầynướcấmvàocáichậutreobằngmộtsợidâyxíchmớitừtrầnnhàthòngxuống,ôngtacẩnthậngộiđầuvàrửamặtchotôibằngnướclấytừchiếcvòibằngđồngdướiđáychậu.Nhữngcáichậurộngcũnàyđượchànmớilạikhôngcódấuhiệugỉsét,nhữngthùngthansưởitrôngsạchsẽ,vànhữngdaocạocótaycầmbằngmãnãothìbénngót.Bácmặcchiếcáochẽnlụasạchbong,thứbácmiễncưỡngmặccáchnaymườihainăm.Tôichorằngcậuthợhọcviệctaonhãnày,caosovớituổivàthânhìnhmảnhkhảnh,đãgópphầnđemlạisựngănnắpchocửahàngvàchủnhâncủanó,vàtrongkhithảmìnhtheonhữngcảmgiácsảngkhoáicủamộtcuộccạorâunhiềuxàphòngấmđẫmmùihoahồng,tôikhôngthểkhôngnghĩvềchuyệnhônnhânmanglạisựthịnhvượngvàsứcsốngmớikhôngchỉchongôinhàcủamộtngườiđộcthânmàcảcửahàngvàcôngviệccủaanhtanữa.

Tôikhôngbiếtthờigiantrôiquabaolâu.Tôichìmvàohơiấmcủathùngthanđangdịudàngsưởichocửatiệmnhỏnàyvànhữngngóntaythànhthụccủabácthợcạo.Vớiviệccuộcsốngbấtngờtặngchotôinhữngmónquàtuyệtvờinhấthômnay,cứnhưchokhông,vàsauquánhiềuđaukhổ,tôicảmthấyvôvànđộiơnAllahcaocả.Tôicảmthấycựckỳtòmò,tựhỏithếgiớinàycủaNgườiđãxuấthiệntừthếcânbằngbíẩnnào,vàtôibuồnthươngchoEnishte,ngườiđangnằmchếttrongngôinhànơimàlátnữađâytôisẽtrởthànhôngchủ.Tôiđangsẵnsànglaovàohànhđộngthìcótiếngồnàongaycánhcửaluônmởrộngcủatiệmhớttóc:Shevket!

Bốirối,nhưngvớivẻtựtinthườnglệ,nóchìaramộtmẩugiấy.Khôngnóiđượclờinàovàlinhcảmmộtđiềutồitệ,lòngtôirunrẩynhưbịtrúngmộtcơngiólạnhkhitôiđọcthấy:

Nếukhôngcólễrướcdâu,emsẽkhôngcưới-Shekure.

NắmlấyvaiShevket,tôinhấccólênđùi.TôithíchtrảlờichoShekureyêuquýcủatôibằngthư."Nhưemmuốn,emyêu!".Nhưngtrongcửatiệmcủamộtbácthợcạothấthọcthìlấyđâuragiấyvớiviết?Vìvậyvớisựkínđáocótínhtoán,tôithìthầmcâutrảlờicủatôivàotaithằngbé:"đượcrồi."Vẫnthìthầm,tôihỏinóôngngoạinóđanglàmgì.

"Ôngđangngủ."BâygiờtôicócảmgiácrằngShevket,bácthợcạo,vàcảbạnnữađềuđangnghingờvềtôivàcáichếtcủaEnishte(Shevket,dĩnhiên,cũngnghingờnhữngđiềukhácnữa).Thậttộinghiệp!Tôigượnghônnó,vànónhanhchóngbỏđi,bấtmãn.Tronglễcưới,mặcbộlễphục,nótừxanhìntôivớivẻthùđịch.

VìShekurekhôngrờinhàchanàngđểđếnnhàtôi,vàtôisẽdọnđếnnhàchavợtrongvaitròchàngrể,nênđámrướcdâuchỉlàchuyệnphụ.DĩnhiêntôikhôngđủkhảnăngsắmsửachonhữnghọhàngvàbạnbègiàucócủatôivànhờhọcườingựađứngđợiởcổngnhàShekurenhưnhữngchúrểkhácvẫnlàm.

TôichỉmờicóhaingườibạntừthờithơấumàtôitìnhcờgặptrongsáungàyquatừkhitrởvềIstanbul(mộtngườilàmthưkýgiốngtôicònngườikiađangđiềuhànhmộtnhàtắm)vàcảbácthợcạothânmếncủatôinữa,đôimắtôngngấnlệtrongkhiôngvừacạorâuvàcắttócchotôivừachúctôihạnhphúc.Cưỡitrênconngựatrắngmàtôiđãcưỡitrongngàyđầutiênđó,tôigõcổngnhàShekureyêudấucủatôinhưthểđãsẵnsàngđểmangnàngđếnmộtngôinhàkhácvàmộtcuộcsốngkhác.

VớiHayriye,ngườimởcổng,tôitặngmộtmóntiềnhàophóng.Shekure,mặcchiếcáodàicướiđỏtươivớinhữngbănggiấyhồngcủacôdâuthảđàitừtócđếnchân,xuấthiệngiữanhữngtiếngkhóc,tiếngnứcnởvàthởdài

(mộtphụnữquởmắngbọntrẻ),nhữngtiếngla"CầuThượngđếphùhộcô"vàduyêndángtrèolênconngựatrắngthứnhìmàchúngtôimangđến.Khitaytrốngvàngườithổisáomàbácthợcạotửtếđãthuxếpchotôivàophútcuối,bắtđầuchơimộtgiaiđiệuchậmmừngcôdâuthìđámrướcdâubuồnbã,nghèonànnhưngđầytựhàocủachúngtôiđãkhởihành.

Khingựacủachúngtôibắtđầuđinướckiệu,tôihiểurằngShekure,vớisựtinhranhthườnglệcủanàng,đãchuẩnbịcảnhtượngnàyđểbảovệđámcưới.Saukhiđãthôngbáolễcướicủachúngtôivớicảkhuxóm,chodùchỉvàogiờchót,đámrướcdâucủachúngtôivềcơbảnđãgiànhđượcsựtánđồngcủamọingười,dođóhóagiảiđượcbấtkỳphảnđốinàosaunàyđốivớiđámcướicủachúngtôi.Tuynhiên,việcloanbáochúngtôisắpcướivàtổchứclễcướicôngkhai-cứnhưtháchthứckẻthùcủachúngtôi,chồngtrướccủaShekurevàgiađìnhanhta-đãgâythêmnguyhiểmchotoànbộsựviệc.Nếuchuyệnnàydotôiquyếtđịnh,tôisẽtổchứclễcướitrongvòngbímật,khôngnóivớimộtai,khôngtổchứclễcưới;tôithíchtrởthànhchồngnàngtrướcvàbảovệđámcướisau.

Tôidẫnđầuđoàndiễuhànhtrênconbạchmãtínhkhíthấtthườngcủatôi,vàkhichúngtôiđiquakhuxóm,tôilolắngdòtìmHasanvàngườicủaanhtamàtôierằngsẽphụckíchchúngtôisaumộtconhẻmhoặcmộtcánhcổngtốinàođó.Tôinhìnthấynhữngchàngtrai,ngườilớntuổitrongkhuphốvànhữngkẻlạdừngbướcvàđangởcửavẫytay,tuykhônghoàntoànhiểuhếtnhữnggìđangdiễnra.Trongmộtkhuchợnhỏmàchúngtôingẫunhiêntiếnvào,tôihiểurarằngShekuređãkhônkhéokhởiđộngđườngdâyrỉtaicủanàng,vàviệcnànglydịrồicướitôiđãnhanhchóngđượccảkhuxómtánđồng.Điềunàythấyrõquavẻhàohứngcủangườibánrauquả,ôngnàytuykhônghềbỏbênhữngquảtáo,càrốtvàmộcquacủaôngtaquálâusongvẫnđitheochúngtôivàibướcvàgàolên"CầuThượngđếchechởhaingười",quanụcườicủangườibánhàngủrũ,quanhữngánhmắtđồngtìnhcủachủtiệmbánhmì,ngườiđangchothợhọcviệccạocácmảngkhétbámtrongnồi.Tuynhiêntôivẫnbồnchồn,cảnhgiácđềphòngmộtcuộcđộtkíchbấtngờ,hoặcthậmchímộtlờicậtvấnthôbỉ.Vìlýdonày,tôihoàntoànkhôngbịbốirốivìsựnhộnnhạocủađámtrẻconkiếmtiềnđangtheođuôi

khichúngtôirờikhuchợ.Quanụcườicủacácbàtôithoángthấyđángsaucáccửasổ,songcửavànhữngtấmrèm,tôihiểurằngnhiệttìnhcủađámtrẻồnàonàyđãbảovệvàủnghộchúngtôi.

Khitôithấyconđườngchúngtôiđangđinãygiờ,tạơnThượngđế,saucùngcũngquànhtrởlạinhà,tôithấythôngcảmvớiShekurevànỗibuồncủanàng.Thựcra,khôngphảinỗibấthạnhcủanàngkhiphảikếthônvàongàychanàngbịgiếtkhiếntôibuồn,màbởivìlễcướinàyquáđơnsơvànghèonàn.Shekureyêudấucủatôixứngđángvớinhữngconngựacódâycươngbằngbạcvàyênchạmtrổ,nhữngkỵsĩmặcáolôngchồnvàlụathêuchỉvàng,hàngtrămcỗxechấtđầyquàvàcủahồimôn;nàngxứngđángđượcdẫnđầumộtđámrướcvôtậngồmcáccongáinhữngvươnghầu,vuachúavànhữngcỗxechởđầynhữngcungnữgiàđangtángẫuvềnhữngxahoacủamộtthờiđãqua.NhưngđámcướicủaShekurecònthiếucảbốnngườicầmsàogiươngcaotấmtrướngbằnglụađỏthườngdùngđểchechocáctrinhnữnhàgiàukhỏinhữngcặpmắtsoimói;cũngkhôngcócảmộtđầytớdẫnđầuđámrướcmangnhữngcâynếncướitovànhữngcâytrangtríđínhhoaquả,vànglá,bạclávànhữngviênđábóngloáng.Khôngchỉáynáy,tôicòncảmthấymộtnỗibuồnkhiếntôichựctràonướcmắtmỗilầnbọnthổisáovàđánhtrốngthảnnhiênngừngchơikhiđámrướcbịchìmtrongđámngườiđichợhoặccácđầytớđanghứngnướctạivòiởquảngtrườngvìchúngtôikhôngcóngườidọnđườnghôto"Côdâuđến."

Khichúngtôivềgầntớinhà,tôithuhếtcanđảmquayngườilạinhìnnàng,vàthấynhẹngườikhibêndướitấmmạngđỏvàdảikimtuyếnhồngcủacôdâukhônghềcóvẻbuồnrầubởinhữngthiếusóttộinghiệpđó,nàngtrôngkháphấnkhởikhibiếtrằngchúngtôiđãkếtthúcđámrướcvàchuyếnđimàkhônggặptainạnhayrủironào.Vìvậy,nhưmọichàngrể,tôiđỡcôdâuxinhđẹpvừamớicướicủatôixuốngngựa,khoáctaynàngvàthongthảbốctừngnắmđồngxubạctungquađầunàngvàođámđôngnáonhiệt.Trongkhiđámtrẻnãygiờtheochânđámrướcnghèonàncủachúngtôitranhnhaunhữngđồngbạc,Shekurevàtôibướcvàosân,theolốiđilátđá,vàngaykhibướcvàonhàthìphảvàochúngtôikhôngchỉcócáinóngmàcócảsựkhủngkhiếpcủamùithốirữanặngnề.

TrongkhimọingườitheođámrướctìmchỗngồinghỉtrongnhàShekurevàđámngườicótuổi,cácphụnữvàtrẻem(Orhantronggócnhàđangnghingạinhìntôi)tròchuyệnhuyênnáocứnhưkhônghềcógìtrụctrặcvàtrongphútchốctôinghingờcảmgiáccủamình;nhưngtôibiếtcácxácchếtbịbỏnằmngoàinắngsautrậnchiếnthìcómùithếnào,quầnáocủahọtảtơi,giàyvàthắtlưngbịđánhcắp,cònkhuônmặt,mắtvàmôihọthìbịsóivàchimrúcrỉa.Đólàmộtmùihôithốivẫnđầykhắpmiệngvàphổitôigầnnhưngộpthởđếnđộtôicóthểnhậnngayranókhôngchútlầmlẫn.

Xuốngnhàbếp,tôihỏiHayriyevềxáccủaEnishteKínhmến,vớiýthứcrằngtôiđangnóivớichịtalầnđầutiêntrongvaitrògiachủ.

"Nhưôngbảo,chúngtôiđểôngcụnằmtrênnệm,mặcđồngủchoông,quấnôngtrongmềnbôngvàđặtmấychaixirôcạnhông.Nếuôngấytỏaramùikhóchịu,chắclàdohơinóngcủathùngthansưởitrongphòng",chịtanóiquanướcmắt.

Mộthaigiọtnướcmắtcủachịtarớtxuống,kêuxèoxèotrongcáichảochịtađangdùngđểchiênthịtcừu.Quacáchchịtakhóc,tôichorằngEnishteKínhmếnđêmđêmđãdẫnchịtavàogiườngcủaông.Esther,nãygiờngồiimlặngvàtựhàotrongmộtgócbếp,nuốtnhữnggìchịtađangnhairồiđứngdậy.

"Hãycoihạnhphúcchocôấylàưutiênhàngđầucủaanh,"chịtanói."Hãycôngnhậngiátrịcủacôấy."

TrongýnghĩtôinhưnghecótiếngđànluýtmàtôiđãngheđượctrênđườngngàyđầutiêntôivềđếnIstanbul.Ngoàinỗibuồn,giaiđiệucủanócòncósựmãnhliệt.SaunàytôicònngheđượcgiaiđiệuđómộtlầnnữatrongcănphòngmờtốinơiEnishtecủatôiđangnằmtrongbộđồngủ,khiThầytếKínhmếnlàmphépcướichochúngtôi.

BởivìHayriyeđãngầmmởcửachothônggiócănphòngtrướcđóvàđặtmộtngọnđèndầutronggócchonóchỉsánglờmộtnênngườitakhómànghĩrằngEnishtecủatôibịbệnhchúđừngnóilàđãchết.Vìvậy,ôngđã

đóngvaingườigiámhộhợpphápchoShekuretrongsuốtbuổilễ.Ngườibạnthợcạocủatôi,cùngvớimộtônggiàhàngxómcái-gì-cũng-biếtlàmnhânchứng.Trướckhibuổilễkếtthúcvớinhữnglờichúcphúcvàkhuyênrăncủaônggiáosĩvànhữnglờicầunguyệncủamọingườithamdự,mộtônggiàthócmách,doquantâmđếnsứckhỏecủaEnishtecủatôi,địnhcúicáiđầuhoàinghicủaôngtaxuốngngườichết;nhưngngaykhigiáosĩvừahoàntấtnghilễ,tôiliềnnhảyrakhỏichỗđứng,chộplấycánhtaycứngngắccủaEnishtecủatôimàhétthậtto:

"Xinđừnglolắng,Enishtethânyêu.ConsẽlàmmọichuyệntrongkhảnăngmìnhđểchămsócShekurevàbọntrẻ,bảođảmchochúngđượcănngon,mặcđẹp,đượcyêuthươngvàkhônggặprắcrối."

Kếđến,làmnhưEnishtecủatôiđangcốthìthàovớitôitrêngiườngbệnh,tôicẩnthậnvàđầytônkínháptaisátmiệngông,giảnhưđangchămchúlắngngheôngvớiđôimắtmởtonhưnhữngngườitrẻvẫnlàmkhimộtngườigiàmàhọtôntrọngđưaramấylờikhuyênrútratừtoànbộcuộcđời,nhữnglờikhuyênmàlúcđóhọnuốtừngựcnhưmộtloạithánhdược.ThầytếKínhmếnvàônggiàhàngxómcóvẻtrântrọngvàtánđồnglòngtrungthànhvàsựtậntụyđếncùngmàtôithểhiệnvớichavợ.Tôihyvọngkhôngainghĩrằngtôicódínhdángvàovụgiếtông.

Tôithôngbáovớikháchdựđámcướivẫncòntrongphòngrằngôngcụkhốnkhổnàymuốnđượcởmộtmình.Lậptứchọbắtđầurútlui,điquaphòngkếbênnơimọingườitậphọpđểthưởngthứcmóncơmchiênthậpcẩmvàthịtcừucủaHayriye(lúcnàytôikhôngcònphânbiệtnổimùicủaxácchếtvớimùithơmcủahànhtây,câythìalàvàthịtcừurán).Tôibướcrahànhlangrộng,vàgiốngnhưmộtgiachủđãngtrívàđămchiêuđilangthangkhắpnhàmình,tôimởcửavàophòngHayriye,khôngđểýđếnnhữngphụnữđanghoảnghốtvìcómộtngườiđànôngxuấthiệngiữabọnhọ,trìumếnnhìnShekure,đôimắtnàngánhlênniềmhạnhphúckhithấytôi,rồitôinói:

"Chagọiem,Shekure.Chúngtađãcướinhau,emnênhôntaycha."

ĐámphụnữhàngxómmàShekuremờivàophútchótvàcáccôgáitrẻmàtôinghĩlàbàcontỏvẻđãtrấntĩnhvàchemặtlạiđồngthờiliêntụcngắmnghíatôiđếnthỏathuê.

Ngaysauhồichuôngbáogiờcầukinhtối,kháchdựđámcướigiảitán,saukhinhiệttìnhnạpđầybụngnhữngquảócchó,hạnhđàotráicâykhôvàkẹotráicây.Trongkhuvựccủacácbà,tiếngkhóckhôngngớtcủaShekurevàtiếngcãinhaucủalũtrẻngỗnghịchlàmkhôngkhílễhộimấtvẻhàohứng.Giữacácông,sựimlặnglạnhlùngcủatôitrướcnhữngchọcghẹocủahàngxómvềđêmtânhônthúvịđượccholàbởilolắngvềbệnhtìnhcủachavợ.Giữatìnhcảnhchẳnglấygìlàmvuiấy,hìnhảnhghikhắcrõnhấttrongkýứccủatôilàcảnhtôiđưaShekurevàophòngcủaEnishtetrướcbữatối.Saucùngchúngtôicũngđượcởmộtmìnhvớinhau.Saukhihaiđứatôihônbàntaylạnhvàcứngcủangườichếtvớilòngkínhtrọngchânthành,chúngtôirútvàomộtgóctốitrongphòngvàhônnhaunhưcốthỏamãnmộtcơnkhátdữdội.Trênđầulưỡinóngbỏngcủavợ,màrốtcuộctôicũngnútđượcvàomiệngmình,tôinếmđượcnhữngviênkẹomàlũtrẻđãănlấyănđể.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương34:Tôi,Shekure

Nhữngvịkháchcuốicùngtrongđámcướibuồnhiucủachúngtôichemạnglênvàmặcáoấm,manggiày,lôibọntrẻcủahọra,chúngvừatheochamẹvừatọngnhữngviênkẹocuốicùngvàomiệng,đểchúngtôilạivớisựimlặngsâulắng.Tấtcảchúngtôiđangởtrongsân,chẳngnghethấygìngoàitiếngđộngsẽsàngcủaconchimsẻrónrénuốngnướctrongcáixôđựngnướcgiếnglưngphânnửa.Conchimsẻnày,vớinhữngchiếclôngtrêncáiđầubéxíulấplánhtrongánhsángcủalòsưởilátđá,bấtngờbiếnmấtvàođêmđen,vàtôicảmthấysựhiệnhữubấtdibấtdịchcủaxácchếttrêngiườngchatôitrongngôinhàtrốngtrảicủachúngtôibâygiờbịbóngđêmnuốtchửng.

N

"Nàymấyđứa,"tôinóibằngngữđiệumàOrhanvàShevketnhậnrangaylàgiọngtôidùngđểthôngbáomộtđiềugìđó,"lạiđâycảhaiđứa."

Chúngđến.

"Siyahbâygiờlàchacáccon.Cácconhôntaychađi."

Chúnglàmtheo,lặnglẽvàngoanngoãn."Vìchúnglớnlênmồcôicha,nênbọntrẻbấthạnhnàykhôngbiếtvânglờicha,khôngchúýđếnlờicủachatrongkhinhìnvàomắtcha,hoặctincậyvàocha,"tôinóivớiSiyah."Vìvậy,nếuchúngcưxửvôlễ,ngangbướng,nonnớthoặctrẻconvớianh,embiếtrằngtrướchếtanhsẽdungthứ,hiểurằngchúnglớnlênmàchưatừngmộtlầnvânglờichachúng,ngườimàthậmchíchúngkhôngnhớnữa."

"Connhớchacon,"Shevketnói.

"Im...nghenày,"tôinói."TừgiờtrởđilờicủaSiyahthậmchícònquan

trọnghơncảlờicủamẹ."TôiđốimặtvớiSiyah."Nếuchúngkhôngngheanhnói,nếuchúngkhôngvânglờihaythậmchícódấuhiệuhỗnláonàodùnhỏnhất,hưhỏnghoặcbấtlịchsựtrướchếtanhhãycảnhcáochúng,nhưnghãythathứchochúng,"tôinói,bỏýđịnhđềcậpđếnviệcroivọtvốnđangchựcthốtra."Nếuemchiếmđượcchỗnàotrongtimanh,thìchúngcũngđượcchiasẻchỗđó."

"Anhkhôngcướiemchỉđểlàmchồngem,màcònđểlàmchanhữngđứatrẻđángyêunàynữa."Siyahnói.

"Haiđứacónghethấykhông?"

"Ôiđấngtốicao,cầuxinNgườikhôngquênchiếuánhsángcủaNgườixuốngchúngtôi,"Hayriyeđộtngộtlêntiếngtừtronggócphòng."LạyThượngđế,cầuxinNgàichechởchúngcon."

"Cảhaiđứanghethấyrồi,phảikhông?"tôinói."Tốtchocácconđấy,haicontraicủamẹ.Vìchađãyêucácconnhưvậy,nênnếucácconbấtngờmấttựchủvàcoithườnglờicủacha,chasẽthathứchocácconvìchuyệnđótừtrướcrồi."

"Vàsaunàyanhcũngthathứchochúngluôn,"Siyahnói.

"Tuynhiênnếuhaiđứacoithườnglờicảnhcáocủachalầnthứba...lúcđócácconđángbịănđònđấy,"tôinói."Haiđứahiểuchứ?Chamớicủacáccon,Siyah,đếnđâytừnhữngtrậnđánhtồitệnhất,xấuxanhất,từnhữngcuộcchiếnvốndĩchínhlàcơnphẫnnộcủaThượngđếvàtừnhữngcuộcchiếnmàngườichaquácốcủacácconkhôngtrởvề;phải,chalàngườiđànôngcứngrắn,ôngngoạiđãlàmhưcácconvìnuôngchiềuquámức.Ôngngoạihiệnbệnhrấtnặng."

"Conmuốnđếnvớiông,"Shevketnói.

"Nếuconkhônglắngnghe,Siyahsẽdạychúngconbiếtmộttrậnđònđịangụcnghĩalàgì.ÔngngoạisẽkhôngcứucácconthoátkhỏitaySiyahtheo

cáchôngcứucácconkhỏitaymẹđâu.Nếukhôngmuốnchịucơnthịnhnộcủacha,cácconkhôngđượcgâylộnnữa,cácconphảinhườngnhaumọithứ,khôngnóidối,đọckinhcầunguyện,khôngđingủtrướckhithuộcbài,khôngănnóithôlỗvớiHayriyehaychọcghẹochịấy...Cácconhiểuchưa?"

Bằngmộtđộngtác,SiyahcúixuốngbếOrhanlên.Shevketvẫngiữkhoảngcách.Tôithoángmuốnômnóvàkhóc.Đứaconcôicútbấthạnhtộinghiệpcủatôi,Shevketcôđơnđángthươngcủatôi,conquácôđộctrongthếgiớimênhmôngnày.Tôinghĩvềchínhmìnhkhicònnhỏ,giốngnhưShevket,mộtđứatrẻhoàntoàncôđộctrênđời,vànhớtôiđãtừngnằmtrongvòngtayngườichayêuquýcủatôinhưOrhanhiệnđangnằmtrongvòngtaySiyah.NhưngkhôngnhưOrhan,tôikhônglúngtúngtrongvòngtaycủachatôi,giốngnhưmộtquảkhôngquenvớicáicâycủanó.Tôithấyhàilòng,tôinhớlạichatôivớitôithườngômnhau,ngửimùidathịtcủanhaunhưthếnào.Tôisắpkhóc,nhưngcốkìmlại.

Dùtôikhôngcóýđịnhnóimộtđiềugìđạiloạinhưthế,nhưngtôivẫnnói:

"BâygiờcáccongọiSiyahlà"Cha"chomẹnghexem."

Đêmquálạnhvàngoàisânquáyêntĩnh.Xaxachósủa,trulênthốngthiếtvàbuồnbã.Vàiphúttrôiqua.Imlặngbaotrùmvàthầmkínlanrộngnhưmộtbônghoađen.

"Đượcrồi,cáccon,"hồilâusautôinói."Vàotrongnhàkẻokhônglạinhiễmlạnhngoàiđâymất."

KhôngchỉSiyahvớitôicảmthấysựbẽnlẽncủamộtcôdâuvàchúrểbịbỏlạimộtmìnhvớinhausaulễcưới,màcảHayriyevàbọntrẻ,tấtcảchúngtôi,đềungậpngừngbướcvàonhàcủamìnhnhưthểnólàngôinhàtốitămcủamộtkẻlạ.Chúngtôigặpphảimùixácchếtcủachatôi,nhưngkhôngaitỏvẻnhậnrađiềuđó.Chúngtôilặnglẽleolênlầu,vànhữngchiếcbónghắtlêntrầnquaánhsángcủangọnđèndầu,nhưmọikhi,xoaytrònvàhòavàonhau,lúcgiãnra,khicolại,nhưngcóvẻnhưđanglàmthếlầnđầu.Trênlầu,

khichúngtôicởigiàyngoàihànhlang,Shevkethỏi:

"Trướckhiđingủconhôntayôngngoạiđượckhông?"

"Tôivừavàothămôngxong,"Hayriyenói."Ôngngoạicậuđauđớnvàkhóchịuđếnđộtathấyrõlàácthầnđãtómđượcông.Sốtcaolàmôngkiệtsức.Lênphòngcậuđi,đểtôidọngiườngchocậu."

Hayriyedắtchúngvàophòng.Trongkhitrảinệmvàkhănphủmềnra,chịtalàmnhưmọimónchịtacầmlàmộtthứđộcđáolạthườngtrênthếgiớivàlẩmbẩmvềchuyệnngủởđây,trongcănphòngấmgiữanhữngtấmkhănsạchvàmềnấm,thìchẳngkhácgìquađêmtrongcungđiệnnhàvua.

"Hayriye,kểchuyệnchotụiemngheđi,"Orhannóitrongkhingồitrênbô.

"Ngàyxửangàyxưacómộtngườimàuxanh,"Hayriyekể,"vàbạnthânnhấtcủaôngtalàmộtâmhồn."

"Tạisaongườiđócómàuxanh?"Orhanhỏi.

"Lạythánhthần,Hayriye,"tôinói."Ítnhấtthìtốinaycũngđừngkểchuyệnâmhồnhaymaquỷnữa."

"Saokhôngđượckể?"Shevkethỏi."Mẹơitụiconngủrồimẹsẽquachỗôngngoạihả?"

"Ôngngoạicon,cầuxinAllahchechở,bệnhnặnglắm",tôinói."Dĩnhiênbanđêmmẹsẽởcạnhôngđểchămsóc.Sauđómẹsẽquaylạivớicáccon,đúngkhông?"

"CóHayriyechămsócôngrồi,"Shevketnói."BộbanđêmHayriyekhôngchămsócôngsao?"

"Cậuxongchưa?"HayriyehỏiOrhan.KhichịtachùiđítOrhanbằngmiếnggiẻướt,mặtnóbơphờ.Chịtanhìnvàobôvànhănmặt,khôngphảivì

cáimùi,mànhưthểnhữnggìchịtathấylàchưađủ.

"Hayriye,"tôinói."Đổbôrồiđemnóvôđâynghe.TôikhôngmuốnShevketrờiphònglúcnửađêm."

"Saoconkhôngđượcrờikhỏiphòng?"Shevkethỏi."SaoHayriyekhôngđượckểchuyệnmaquỷ?"Bởivìcóâmhồntrongnhànàyrồi,ngốcạ,"Orhannói,khôngphảivìsợhãi,màvớitinhthầnlạcquanngungốcmàtôiluônnhậnthấysaukhinóđiỉaxong.

"Mẹ,cóâmhồnởđâyhả?"

"Nếuconrờikhỏiphòng,nếuconcốđigặpôngngoại,âmhồnsẽbắtcon."

"Siyahbàygiườngởđâu?"Shevkethỏi."Tốinayôngấyngủởđâu?"

"Mẹkhôngbiết,"tôinói."Hayriyesẽdọngiườngchoôngấy."

"Mẹơimẹngủvớitụicon,phảikhông?"Shevketnói.

"Mẹđãnóivớiconbaonhiêulầnrồi?Mẹvẫnngủvớihaiconnhưtrướcđây."

"Lúcnàocũngvậyhả?"

Hayriyeđiđổbô.Từtrongtủnơitôiđãcấtgiấu,tôilấyrachínbứctranhcònlạimàtêngiếtngườikhốnnạnđãbỏlạirồingồixuốnggiường.Dướiánhnến,tôinhìnchúngchămchúhồilâu,cốhiểubímậtcủachúng.Nhữngbứcminhhọanàyđủđẹpđểtacóthểlầmchúnglànhữngkýứcđãquênmấtcủachínhta;vàvớiphầnchữviết,khitanhìnvàochúng,chúngliềnlêntiếng.

Tôiđắmmìnhvàonhữngbứctranh.QuamùithơmtừcáiđầuxinhđẹpcủaOrhanmàtôidụimũivào,tôihiểurằngnócũngnhìnvàomàuĐỏđángngờvàkỳcụcđó.Nhưđôikhivẫnxảyra,tôibịthôithúcmuốnvạchvúra

chonóbú.Sauđó,khiOrhansợhãitrướcbứctranhkhủngkhiếpvẽThầnchết,nónhẹnhàngvàdịudàngthởbằngcáimiệngđỏtươi,bấtchợttôimuốnănthịtnó.

"Mẹsẽănthịtcon,conhiểukhông?"

"Mẹ,cùlétconđi,"nónóivànằmlănra.

"Đứngdậy,nhanhlênnhóccon,"tôihétlênvàphátvàomôngnó.Nóđãnằmlêncácbứctranh.Tôikiểmtracácbứcminhhọa;rõràngchưacóthiệthạigì.Hìnhảnhconngựacủabứctranhtrêncùnghơibịnhàu,nhưngkhópháthiện.

Hayriyebướcvàovớichiếcbôkhông.TôigomcácbứctranhlạivàsắprờiphòngthìShevketbậtkhóc:

"Mẹơimẹtínhđiđâu?"

"Mẹtrởvôliềnmà."

Tôibăngquahànhlanglạnhngắt.Siyahngồiđốidiệnchiếcnệmtrốngcủachatôi,đúngvịtríanhđãngồibànvềhộihọavàluậtphốicảnhvớiôngsuốtbốnngày.Tôitrảinhữngbứctranhlêngiáđọcsách,trênnệmvàdướisànnhàtrướcmặtanh.Màusắcbấtchợttrànngậpcănphòngđốtnếnvớimộtsựấmápvàsốngđộngkỳlạ,nhưthểmọithứđượcđưavàochuyểnđộng.

Hoàntoànbấtđộng,chúngtôinhìnnhữngbứctranhhồilâuimlặngvàđầythànhkính.Thậmchíkhichúngtôilàmđộngtácnhẹnhàngnhất,bầukhôngkhíyêntĩnh,vốnmangmùicáichếttừcănphòngbênkiahànhlangrộng,cũnglàmánhnếnđungđưavànhữngbứcminhhọabíẩncủachatôicũngcóvẻnhưchuyểnđộng.Phảichăngnhữngbứctranhcóýnghĩaquantrọngnhưthếđốivớitôibởichúnglànguyênnhândẫnđếncáichếtcủachatôi?TôicóbịmêhoặcbởinétđặcbiệtcủaconngựahayvẻlạthườngcủamàuĐỏ,bởisựkhốnkhổcủacộicâyhaynỗibuồncủahaitínđồkhổtulang

thang,hayđólàdotôisợtênsátnhânđãgiếtchatôivàcólẽcòngiếtnhữngngườikhácnữavìmấybứcminhhọanày?Mộtlátsau,Siyahvàtôiđềuhiểurõrằngsựimlặnggiữachúngtôicóthểdonhữngbứctranhgâyra,màcũngdochúngtôiởmộtmìnhvớinhautrongcùngcănphòngvàođêmtânhôncủachúngtôi.Cảhaiđềumuốnlêntiếng:

"Sángmaikhithứcdậy,chúngtaphảinóivớimọingườirằngngườichabấthạnhcủaemđãquađờitronggiấcngủ."tôinói.Dùđiềutôinóilàđúng,nhưngcóvẻnhưtôikhôngthànhthực.

"Sángmaimọithứsẽổncả."Siyahnóivớicùngmộtvẻlạkỳnhưthế,khôngthểtinvàosựthậtcủanhữnggìanhvừanói.

Khianhlàmmộtđộngtácgầnnhưkhôngthấyđượcđểtiếnđếngầntôihơn,tôibịthôithúcmuốnômchầmlấyanh,nhưtôiđãlàmvớibọntrẻ,đểômlấyđầuanhtrongtaymình.

Ngaylúcđó,tôinghetiếngcửaphòngchatôibậtmở,bậtdậytrongkinhhoàng,tôichạytới,mởcửaphòngchúngtôimànhìnra:Quaánhsánghắtrahànhlang,tôichoángvángkhithấycửaphòngchatôihémở.Tôibướcrahànhlanglạnhngắt.Phòngcủachatôi,đượcsưởibằngthùngthanvẫncháy,bốcđầymùithốirữa.Shevkethayaiđóđãđếnđâysao?Xácông,trongbộđồngủvẫnnằmbìnhyên,chìmtrongánhsángyếuớtcủathùngsưởi.Tôinghĩđếncảnhmàtrongnhiềuđêmtôithườngnói:

"Chúcngủngon,chathânyêu."trongkhiôngđọcKitabal-Ruhdướiánhnếntrướckhingủ.Hơinhómngườidậy,ôngđónchiếclytôimangđếnchoôngvànói:"Cầumongchongườimangnướcđếnkhôngbaogiờthiếuthốnthứgì,"trướckhihônlênmátôivànhìnvàomắttôinhưôngthườnglàmkhitôicòncongái.Tôinhìnxuốngkhuônmặtkhủngkhiếpcủachatôivà,tómlại,tôithấysợ.Tôimuốntránhnhìnvàoông,trongkhiđồngthời,bịQuỷsứthôithúc,tôimuốnthấyôngđãtrởnênkinhkhủngđếnmứcnào.

TôirónréntrởvềphòngcócánhcửaxanhrồiSiyahchồmvàotôi.Tôiđẩyanhra,dovôtâmhơnlàdogiậndữ.Chúngtôigiằngcotrongánhsáng

chậpchờncủangọnnến,dùkhôngthựcsựvậtlộnmàchỉbắtchướcmộtcuộcvậtlộn.Chúngtôithíchthúvớiviệcđụngvàonhau,chạmtay,chânvàngựccủanhau.SựbốirốinàytôicảmthấygiốngtìnhtrạngxúccảmmàNizamiđãmôtảvềHusrevvàShirin:CóthểnàoSiyah,ngườiđãđọcNizamiquákỹ,cảmthấyrằng,giốngnhưShirin,khitôinói:"Đừnghônemmạnhquáđếnđộlàmbầmcảmôiem"thìtôicũnghàmý"Tiếptụcđi"?

Emkhôngngủchunggiườngvớianhchừngnàochưatruytầmrakẻácđó,chừngnàokẻgiếtchaemchưabịbắt."tôinói.

Khichạykhỏiphòng,tôicảmthấybốirối.Tôiđãnóibằngmộtgiọngthethénhưthế,đếnđộcóvẻnhưtôimuốnchobọntrẻvàHayriyengheđượcnhữnggìtôinói-thậmchícólẽchocảngườichatộinghiệpvàngườichồngquácốcủatôi,màthânxáctừlâuđãthốirữavàhóathànhđấtbụitrênvùngđấtkhôcằnnàođókhôngaibiết.

Ngaykhitôiquaylạivớibọntrẻ,Orhannói,"Mẹơi,Shevketrangoàihànhlang."

"Conrađóhả?"tôihỏi,ravẻnhưsắpphátvàomôngnó.

"Hayriye,"Shevketnóivàômchịta.

"Cậuấykhôngrađó,"Hayriyenói."Cậuấyởtrongphòngsuốt."

Tôirùngmìnhvàtránhnhìnvàomắtchịta.Tôinhậnrarằngsaukhicáichếtcủachatôiđượcthôngbáo,bọntrẻtừđósẽtìmchỗchechởởHayriye,nóivớichịtatấtcảnhữngbímậtcủachúngtôi,vàrồingườiđầytớhènmọnấysẽlợidụngcơhộinàyđểtìmcáchđiềukhiểntôi.Chịtasẽkhôngdừnglạiởđó,màsẽđặttráchnhiệmviệcgiếtchatôilênvaitôi,sauđóchịtasẽđưaviệcgiámhộbọntrẻsangchoHasan!Phải,thựctếchịtasẽlàmnhưvậy!Tấtcảmưuđồtrơtrẽnnàylàdochịtađãngủvớichatôi-cầuchoôngđượcyênnghỉ.Tạisaotôilạiphảitiếptụcgiấugiếmtấtcảnhữngchuyệnnàyvớibạn?Dĩnhiênthựctếchịtađanglàmchínhđiềunàyđây.Tôimỉmcườingọtngàovớichịta.Sauđó,tôibếShevketlênđùimàhônnó.

"ConnóivớimẹlàShevketđãrangoàihànhlangmà,"Orhannói.

"Vàogiườngđihaiđứa.Đểmẹnằmgiữakểchotụiconnghecâuchuyệnconchórừngkhôngđuôivàvịhắcthần."

"NhưngmẹnóiHayriyekhôngđượckểchotụiconnghechuyệnthầnthánhmaquỷmà,"Shevketnói."SaotốinayHayriyekhôngđượckểchuyệnchotụicon?"

"HọđếnThànhphốcủanhữngđứatrẻbịtừbỏhả?"Orhanhỏi.

"Phải!"tôinói."Khôngđứabénàotrongthànhphốđócómẹhaycha.Hayriye,xuốngnhàkiểmtracửanẻolầnnữađi.Chúngtôichắcsẽngủgiữachừngcâuchuyện."

"Conkhôngngủđâu,"Orhannói.

"TốinaySiyahngủởđâu?"Shevkethỏi.

"Trongxưởng,"tôinói."Nằmsátmẹchoấm.Chânđứanàolạnhdữvậy?"

"Chânconđó,"Shevketnói."Hayriyengủởđâu?"

Tôibắtđầukểchuyện,vànhưthườnglệ,Orhanthiếpngủtrước,sauđótôihạthấpgiọng.

"Conngủrồi,mẹđừngđiđâumẹnhá?"Shevketnói.

"Ừmẹkhôngđiđâu."

Thậttìnhtôikhôngcóýđịnhrờigiường.SaukhiShevketngủ,tôingẫmnghĩrằngthúvịlàmsaokhiđượcngủbêncáccontôivàođêmđộngphòngcủalầntáigiá-trongkhingườichồngthôngminh,đẹptrai,đầykhaokhátcủatôithìngủtrongcănphòngkềcận.Tôingủlơmơvớinhữngýtưởngnhưthế,nhưnggiấcngủcủatôichậpchờn.Saunày,nhữnggìtôinhớlạiđượcvềcáitrạngtháibồnchồnkỳlạgiữamơvàtỉnhđólàthếnày:Trước

tiên,tôithanhtoánsòngphẳngvớitấmlinhhồngiậndữcủangườichaquácốcủatôi,sauđótôichạytrốntêngiếtngườitànácvốnmuốnđưatôiđitheochatôi.Khihắnđuổitheotôi,têngiếtngườisắtđáđó,thậmchícònđángsợhơnlinhhồncủachatôibắtđầugâynáoloạnầmĩ.Tronggiấcmơ,hắnnémđávàonhàtôi,baytrúngcửasổvàrơitrênmái.Sauđó,hắnnémmộtviênđávàocửachínhđếnmứcgầnnhưphátungcánhcửa.Kếđókhicáilinhhồnxấuxanọbắtđầurênrỉnhưmộtconthúquáiquỷnàođóthìtimtôibắtđầuđậpthìnhthịch.

Tôithứcdậymồhôiđầmđìa.Phảichăngtôingheđượcnhữngâmthanhđótronggiấcmơ,haylàtôithứcgiấcvìnhữngâmthanhởđâuđótrongnhà?Tôikhôngxácđịnhđược.Thếlàtôirúmlạivớilũtrẻ,vàkhôngdámcửđộng,tôichờđợi.Tôigầnnhưđãtựtrấnanrằngnhữngtiếngđộngđóchỉlàtronggiấcngủcủamìnhthìlạinghetiếngrênrỉ.Ngaylúcấy,mộtvậtgìrấtlớnrơihuỵchxuốngsân.Chỉlàmộtcụcđá,cólẽvậychăng?

Tôicứngngườivìsợ.Nhưngtìnhhìnhlậptứccòntồitệhơn.

Tôinghecótiếngđộngngaytrongnhà.Hayriyeởđâu?Siyahngủthiếpđitrongphòngnào?Thithểđángthươngcủachatôihiệnrasao?ÔiThượngđế,tôicầuxin,hãybảovệchúngcon.Bọntrẻvẫnngủsay.

Nếuchuyệnnàyxảyratrướckhitôikếthôn,hẳntôiđãrờikhỏigiườngvàđikiểmsoáttìnhhìnhnhưngườiđànôngtrongnhà,tôihẳnđãtrấnápđượcnỗisợhãivàxuađimọimaquỉâmhồn.Tuynhiên,trongtìnhcảnhhiệnnaytôirúmngườilạivàômlấylũtrẻ.Làmnhưchẳngcònmộtaikháctrênđờinày.Sẽchẳngcóaiđếntrợgiúplũtrẻvớitôi.TrongcảnhchờđợimộtđiềugìkhủngkhiếpxảyrồitôicầuxinđấngAllahcứugiúp.Giốngnhưtrongnhữnggiấcmờitôiluôncôđộc.Tôinghetiếngcổngngoàisânmởra.Đólàcổngvàosân,phảikhông?Phải,dứtkhoátlàthế.

Tôibấtthầnchồmdậy,chộplấyáokhoácngoàivàrờikhỏiphòngmàthậmchíkhôngbiếtmìnhđanglàmgì.

"Siyah!"Tôiđứngởđầucầuthangtrầmgiọngkêulên.

Saukhivộivãthọcchânvàođôigiày,tôiđixuốngcầuthang,ngọnnếntôithắpởthùngthantắtphụtngaykhitôiratớilốiđilótđángoàisân.Mộtcơngiómạnhnổilên,dùtrờirấttrong.

Ngaykhimắtđãquenvớibóngtối,tôithấyvầngtrăngtrungtuầnrọisángkhắpsân.ThánhAllahkínhyêuơi!Cánhcổngvàosânmởtoang.Tôiđứngsữngsờ,runrẩytrongkhílạnh.

Saotôikhôngđemtheomộtcondao?Màtôicũngkhôngcầmtheocáigiánếnhaykhúccủinào.Trongkhoảnhkhắc,trongbóngtối,tôithấycánhcổngtựđộngnhúcnhích.Sauđó,khinócóvẻđứngyên,tôinghenórítlên.Tôinhớkhiđómìnhnghĩ,đâycóvẻgiốngmộtgiấcmơ.

Khiđótôinghetiếngđộngtừtrongnhàcứnhưngaybêndướimáinhà,tôihiểurằnglinhhồnchatôiđangvậtvãđểrờikhỏithânxác.Việcbiếtlinhhồnchatôiđangtrongtrạngtháidằnvặtnhưthếkhiếntôicảmthấyvừadễchịuvừađauđớncựcđộ.

TôinghĩnếuChalànguyênnhângâyranhữngtiếngđộngnàythìsẽkhôngcóđiềuxấunàoxảyravớitôi.Mặtkhác,hìnhảnhlinhhồnbịdằnvặtcủaông,điêncuồngbaylungtung,cốthoátđivàbaylên,khiếntôiquáđaukhổđếnđộtôicầuxinthánhAllahvỗvềông.Nhưngkhitôichợtnghĩrarằnglinhhồnôngsẽbảovệtôivàbọntrẻ,mộtcảmgiácvôcùngnhẹnhõmtrùmlấytôi.Nếuthựcsựcómộtthứmaquỷnàođóđangmưuđiềuácđằngsaucánhcổng,hãyđểhắnkhiếpsợlinhhồnxáođộngcủachatôi.

Ngaysauđó,tôilorằngcólẽchínhSiyahđãkhiếnchatôikhóchịunhưthế.ChatôigâyđiềuxấuchoSiyahchăng?Anhấyđâurồi?Ngaykhiấy,ngoàicổng,trênđường,tôinhậnraanhvàcứngngườilại.Anhđangnóichuyệnvớiaiđó.

NgườiđànôngđangnóichuyệnvớiSiyahbênhàngcâytrongsântrốngtuốtbênkiađường.TôicóthểsuyrarằngtiếngrútôinghekhinằmtrêngiườnglàdongườiđànôngnàymàtôibiếtngaylàHasan.Cómộtsựcăngthẳngbuồnrầu,mộtvẻbithươngtronggiọngnóicủachúấy,nhưngcũng

hàmýđedọa.

Tôiđứngtừxalắngnghehọ.Trongđêmyêntĩnh,họmảimiếtlăngmạnhau.

Tôihiểurằngtôihoàntoànlẻloitrênđờinàycùngbọntrẻ.

TôinghĩrằngtôiyêuSiyah,nhưngnóithật,điềutôimuốnlàchỉyêumộtmìnhSiyah-vìgiọngnóiusầucủaHasanlàmcháyxémtimtôi.

"Ngàymaitôisẽtrởlạimangtheoquantòa,binhlínhvànhânchứng,họsẽthềrằnganhtraitôivẫncònsốngvàvẫnđangchiếnđấuởvùngnúiBaTư",chúấynói."Đámcướicủacácngườilàbấthợppháp,cácngườiphạmphảitộithôngdâmrồiđó."

"Shekurekhôngphảilàvợanh,nànglàvợcủangườianhquácốcủaanh."Siyahnói.

"Anhtraitôivẫncònsống,"Hasannóiđầytựtin."Cónhânchứngđãthấyanhấy."

"Sángnay,dựatrênviệcanhtakhôngtrởvềsaubốnnămđichiếndịch,quantòaUskudarđãchophépShekurelydị.Nếuanhấycònsống,hãybảocácnhânchứngcủaanhnóivớianhtarằnghiệnanhtalàngườiđãlydị."

"Shekurebịcấmtáigiátrongmộttháng,"Hasannói."NếukhôngthìđólàmộtsụxúcphạmkinhKoran.LàmsaochacủaShekurecóthểđồngýmộtđiềunhảmnhítồitệnhưthế?"

"EnishteKínhmếnbệnhrấtnặng."Siyahnói."Ôngấyđanghấphối...vàquantòađãthừanhậncuộchônnhâncủachúngtôi."

"CácngườihẳnđãcùngnhauđầuđộcEnishtecủaanhchứgì?",Hasannói."CácngườiđãlênkếhoạchchuyệnnàyvớiHayriyephảikhông?"

"ChavợtôihếtsứcgiậndữvìnhữnggìanhđãlàmvớiShekure.Anh

traianh,nếuquảthựccònsống,cóthểcũngsẽyêucầuanhgiảithíchtháiđộsàmsỡcủaanh."

"Toànnhữnglờidốitrá",Hasannói."ĐóchỉlànhữngcáicớShekurebịarađểcôấyrờibỏchúngtôi."

Cómộttiếnggàotừtrongnhà,ngườigàolênđólàHayriye.

KếđếnShevketthétlên.Họlahétlẫnnhau.Bấtngờvàsợhãi,khôngkìmđượcmình,tôicũnghétlênvàchạyvàonhàmàkhôngbiếtmìnhđanglàmgì.

Shevketchạyxuốngcầuthangvàphóngrasân.

"Ôngngoạilạnhnhưnướcđá,"nókhóc.

"Ôngngoạiconchếtrồi."

Chúngtôiômnhau,tôibếnólên.Hayriyevẫnlahét.SiyahvàHasannghethấytiếnghétvànhữngcâunónói.

"Mẹơingườitagiếtôngngoạirồi,"lầnnàyShevketnói.

Mọingườicũngnghecâunày.Hasancónghekhông?TôiômchặtShevket,vàbìnhtĩnhđivớinóvàotrong.TrênđầucầuthangHayriyeđangtựhỏilàmsaothằngbéthứcgiấcmàlẻnrađâyđược.

"Mẹđãhứalàkhôngbỏtụiconmà."Shevketnói,vàbắtđầukhóc.

ĐầuóctôilúcnàymảinghĩvềSiyah.BởiđangbịvướngvớiHasannênanhkhôngnghĩđếnviệcđóngcổng.TôihônhaimáShevketvàômnóchặthơn,hítmùithơmởcổnó,anủinó.CuốicùngtôivừatraonóchoHayriyevừathìthầm:"Cảhailênlầuđi."

Họlêncầuthang,tôiquaylạivàđứngcáchcổngvàibướcchân,chorằngHasankhôngthấyđượctôi.Chúấyđãđổivịtrítrongkhuvườntốiđenbênkiađường,cólẽđãchuyểnrađằngsauhàngcâydọctheoconđường

chăng?Tuynhiên,hóarachúấyđãthấytôi,vàkhinói,chúấynóicảvớitôinữa.Thậtkhóchịukhitụhọptrongbóngtốivớiaiđómàmìnhkhôngthểthấymặt,nhữngcòntồitệhơnthế,nhưHasanđãbuộctộitôi,buộctộichúngtôi,ấylàkhitôinhậnratựđáylòngrằngchúấyđúng.Vớichúấy,vàvớichatôi,tôiluôncảmthấymìnhcótội,mìnhluônluônsaitrái.Hơnnữa,bâygiờ,tôibiếtvớinỗibuồnsâusắcrằngtôiđãyêungườiđànôngđangbuộctộimình.XinđấngAllahyêuquýhãygiúptôi.Tìnhyêukhôngphảilàđaukhổchỉvìđaukhổ,màlàmộtphươngtiệnđểđếnvớiNgười,cóđúngvậykhông?

HasanđãkhẳngđịnhrằngtôicấukếtvớiSiyahđểgiếtchatôi.ChúấynóichúđãnghenhữnglờicủaShevket,vàthêmrằngmọichuyệnđãbịphơibàyvàchúngtôiđãphạmmộttộikhôngthểthathứ,đángbịnhữnghìnhphạttrongHỏangục.Đếnsángchúấysẽđigặpquantòađểgiảithíchtấtcả.Nếutôiđượcchứngminhlàvôtội,nếubàntaytôikhôngvấymáuchatôi,chúấythềsẽđưatôivàbọntrẻtrởvềnhàchúấy,ởđóchúsẽlàmmộtngườichachođếnkhianhtraichútrởvề.Tuynhiên,nếutôicótội,mộtPhụnữnhưtôi,kẻđãnhẫntâmruồngbỏchồngmình-ngườiđànôngsẵnsàngthựchiệnhànhđộnghysinhcaocảnhất-thìvớicôấykhônghìnhphạtnàolàquánghiêmkhắccả.Chúngtôikiênnhẫnlắngnghecơngiậndữcủachúấy,sauđónhậnthấycómộtsựimlặngđộtngộtgiữađámcây.

"Nếubâygiờcôtựýtrởvềnhàngườichồngthựcsựcủacô",Hasannóibằngmộtgiọngđiệuhoàntoànkhác,"nếucôlặnglẽtrởvềcùngbọntrẻmàkhôngđểaitrôngthấy,tôisẽquêntròđámcướigiảnày,nhữngtộiácmàcôphạmphải,tấtcả,tôisẽthathứhết.Vàchúngtasẽcùngnhauchờ,Shekureạ.từnămnàysangnămkhác,chođếnlúcanhtraitôitrởvề.Chúấysayrồichăng?Cómộtđiềugìquátrẻcontronggiọngcủachúấyvànhữngđiềuchúấyđangđềxuấtvớichồngtôiđếnđộtôisợnócóthểkhiếnchúấymấtmạng.

"Côcóhiểukhông?"Chúgọivọngratừhàngcây.

Tôikhôngthểxácđịnhchínhxácchúấyởđâutrongbóngtối.Thượng

đếlònglành,hãyđếngiúpchúngcon,nhữngđầytớtộilỗicủaNgười.

"Bởivìcôkhôngthểsốngcùngmáinhàvớingườiđãgiếtchacô,Shekure.Điềuđótôibiết."

Bấtchợttôinghĩrằngchúấycóthểlàngườiđãgiếtchatôi,vàcólẽchúấyhiệnđangchếnhạochúngtôi.TayHasannàylàhiệnthâncủaQuỷsứ.Nhưngtôikhôngthểchắcchắnbấtcứđiềugì.

"NghetôinàyHasanKínhmến,"Siyahnóivọngratừbóngtối,"Chavợtôibịgiết,thậtsựnhưvậy.Nhữngkẻtộtcùngđêtiệnđãgiếtôngấy."

"Ôngấybịgiếttrướcđámcưới,đúngthếchứ?"Hasannói."Haingườiđãgiếtôngtavìôngtaphảnđốiđámcướigiảnày,vụlydịgiảnày,nhữngnhânchứnggiả,vàtấtcảtròlừadốicủacácngười.NếuôngtachorằngSiyahthíchhợpthìôngtađãgảcongáimìnhchoanhnhiềunămtrướcrồi."

Saukhisốngnhiềunămvớingườichồngquácốcủatôi,vớichúngtôi,Hasanbiếtquákhứcủachúngtôinhưchínhchúngtôivậy.Vàvớinỗiđammêcủamộtngườitìnhbịruồngbỏ,chúấynhớđượcđếntừngchitiếtnhỏvềtấtcảnhữnggìtôiđãbànbạcvớichồngtôitạinhànhưngsauđóđãquên,hoặcbâygiờmuốnquên.Quabaonăm,chúngtôi-chúấy,anhtraichúấyvàtôi-đãcóchungnhiềukỷniệmđếnđộtôierằngSiyahcóvẻlạlẫm,mớimẻvàcáchxatôilàmsaonếuHasanbắtđầunhắclạiquákhứ.

"Chúngtôinghianhchínhlàkẻđãgiếtôngta,"Siyahnói.

"Tráilại,cácngườimớilàkẻgiếtôngtađểlấynhau.Điềuđóquárõ.Vềphầntôi,tôikhôngcóđộngcơ."

"Anhgiếtôngấyđểchúngtôikhônglấynhauđược,"Siyahnói."KhianhbiếtrằngôngtachophépShekurelydịvàchúngtôicướinhau,anhđãmấttrí.NgoàiraanhrấtgiậnEnishteKínhmếnvìôngtađãkhuyếnkhíchShekuretrởvềsốngvớiôngta.Anhmuốntrảthù.Chừngnàoôngtacònsống,anhbiếtmìnhsẽkhôngbaogiờcóđượcShekure."

"Dẹpcáitròquanhcocủaanhđi,"Hasannóidứtkhoát."Tôikhôngthèmngheđiềunhảmnhínày.Ởđâylạnhquá.Tôichếtcóngởngoàinàykhicốđánhđộnganhbằngmấyviênđá-anhcónghetiếngnémđákhông?"

"Siyahđanglonghiêncứunhữngbứcminhhọacủachatôi,"tôinói.

Tôiđãhànhđộngsaikhinóiđiềunàychăng?

HasannóibằngchínhgiọngđiệugiảdốimàđôikhitôiphảisửdụngvớiSiyah:"Shekure,vìcôlàvợcủaanhtôi,nêncáchhaynhấtcủacôbâygiờlàcôhãycùngcácconquayvềngôinhàcủangườilínhkỵbinhanhdũngmàcôvẫncònlàvợtheokinhKoran.

"Tôitừchối,"tôinói,nhưrítvàomànđêm."Tôitừchối,Hasanạ.Không."

"Vậytráchnhiệmvàlòngtậntâmvớianhtraitôibuộctôiphảibáovớiquantòangaysángmaivềnhữnggìtôingheđượcởđây.Vảlạihọsẽyêucầutôigiảithích."

"Dùsaothìhọcũngsẽyêucầuanhgiảithích,"Siyahnói."Ngaylúcanhđếnchỗquantòa,tôisẽtiếtlộrằnganhlàkẻđãgiếtEnishteKínhmến,ngườiđầytớyêuthươngcủaĐứcvua...Đúngsángmai."

"Đượclắm,"Hasannóimộtcáchđiềmtĩnh."Cứtốgiácđi."

Tôihétlên."Họsẽtratấncảhaingười!"tôikêulên."Đừngđếnchỗquantòa.Đợiđã.Mọithứsẽrõràngthôi."

"Tôikhôngsợtratấn."Hasannói."Trướcđâytôiđãhailầnbịtratấnrồi,vàcảhailầntôiđềuhiểuđólàcáchduynhấtđểphânbiệtkẻtộilỗivớingườivôtội.Cứđểbọnvukhốngsợtratấn.Tôisẽnóivớiquantòa,chỉhuybinhlính,Thượngthưtôngiáovụ,tấtcảmọingườivềcuốnsáchvànhữngbứcminhhọacủaEnishteKínhmến.Mọingườiđangbànvềnhữngtranhminhhọanày.Cóchuyệngìvớichúngvậy?Cócáigìtrongnhữngbứctranhminhhọađó?"

"Chẳngcógìtrongđócả",Siyahnói.

"Điềucócónghĩalàanhđãxemxétchúngngaykhicócơhội."

"EnishteKínhmếnmuốntôihoàntấtcuốnsáchđó."

"Rấttốt.Tôihyvọng,theoýThượngđế,rằnghọsẽtratấncảhaichúngta."

Cảhaiđềuimlặng.Kếđó,Siyahvàtôinghetiếngchântrongsânvắngvẻ.Chúngđangrờixahayđếngầnchúngtôi?ChúngtôikhôngthấyđượcHasanmàcũngkhôngbiếtchúấyđanglàmgì.Chúấyquảlàđiênrồnếucứbăngcànquanhữngbụigai,lùmcâyvànhữngbụimâmxôitrồngdàitheomécuốivườntrongđêmtốinhưmựcnày.Chúấycóthểbỏđidễdàngmàkhôngbịaithấy,nếuchúấybăngquađámcâyvàrẽngaytrướcmặtchúngtôi,nhưngchúngtôikhôngnghetiếngchânnàogầnchúngtôicả.

Tôiliềulalên,"Hasan!"Khôngcótiếngtrảlời.

"Suỵt",Siyahnói.

Cảhaichúngtôirunlênvìlạnh.Khôngchútdodự,chúngtôiđóngchặtcổngvàcáccửalại.Trướckhibướcvàocáigiườngấmhơibọntrẻ,tôikiểmtrachatôilầnnữa.Trongkhiđó,Siyahlạingồitrướcnhữngbứctranh.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương35:TôiLàMộtConNgựa

Hãybỏquasựkiệntôiđangđứngđâyimlặngvàbìnhthản;nếunóisựthật,tôiđãphinướcđạinhiềuthếkỷ;tôiđãđiquanhữngthảonguyên,chiếnđấutrongcáctrậnđánh;chởnhữngnàngcongáiusầucủacácvươnghầuđếnlễcưới;tôiđãphinướcđạihếttrangnàyđếntrangkháctừcâuchuyệnđếnlịchsử,từlịchsửđếntruyềnthuyếtvàtừphosáchnàyđếnphosáchkhác;tôixuấthiệntrongvôsốcâuchuyện,truyềnthuyết,nhữngcuốnsáchvàcáctrậnchiến;tôiđicùngnhữnganhhùngbấtkhảchiếnbại,cáccặptìnhnhânhuyềnthoạivànhữngđộiquânlykỳ;tôiphinướcđạitừchiếndịchnàyđếnchiếndịchkhácvớinhữngvịvuachiếnthắng,vàdođó,tôixuấthiệntrongvôsốtranhminhhọa.

H

Cácvịsẽhỏi,tôicảmthấynhưthếnàokhiđượcvẽthườngxuyênnhưvậy?

Dĩnhiên.tôirấttựhàovềmình.Nhưngtôicũngthắcmắckhôngbiếtthựcsựcóphảichínhtôilàkẻđượcvẽtrongmọitrườnghợpkhông.Quanhữngbứctranhnày,rõrànglàmỗingườinhìntôimộtcáchkhácnhau.Tôivẫncảmthấyrấtrõrằngcómộtsựthốngnhất,sựphổquátđốivớinhữngtranhminhhọa.

Nhữngngườibạntiểuhọacủatôigầnđâycókểlạimộtcâuchuyện,vàtừđótôibiếtđượcđiềunày:VuacủabọnngoạigiáoTâyvựcđangnghĩđếnviệccướicongáicủaphápquanVenice.Ôngtađangcânnhắcchuyệnđó,nhưngsauđólạibịámảnhbởiýnghĩ,"ChuyệngìxảyranếungườiVenicenàynghèovàcongáiôngtaxấu?"Đểyêntâm,ôngralệnhchohọasĩgiỏinhấtvẽcongái,tàisản,đấtđai,đồdùngcánhâncủaphápquanVenice.NgườiVenicecóthểchẳngmấyngầnngạiviệcphôbàythôtục:Họphơibày

khôngchỉcongáicủahọchođôimắtsoimóicủangườinghệsĩ,màcảngựavàlâuđàicủahọ.Ngườihọasĩngoạiđạotàihoacóthểvẽmộtthiếunữhaymộtconngựasaochocácvịcóthểnhậnrangaygiữađámđông.Trởlạisântrongcủaôngta,khivuaTâyvựcđangxemxétnhữngbứctranhtừVenice,cânnhắcxemliệuôngtacónênlấythiếunữđólàmvợôngtakhông,thìconngựagiốngcủaôngtabấtngờthứctỉnh,cốgắnggiaocấuvớiconngựacáihấpdẫntrongbứctranh,vànhữngngườichănngựabuộcphảikhốngchếconvậthungtợnnàytrướckhinópháhủybứctranhvàkhungtranhbằngcáidươngvậtkhổnglồcủanó.

HọnóirằngkhôngphảivẻđẹpcủaconngựacáiVenicelàmconngựađựcTâyvựcnổihứngtình-dùconngựacáithựcsựhấpdẫn-màchínhdoviệcchọnmộtconngựacáicụthểvàvẽmộtbứctranhquágiốngnó.Bâygiờvấnđềmớinổilên:Cóphảilàtộilỗichăngkhiđượcvẽnhưconngựacáikia,nghĩalà,giốngymộtconngựacáithực?Trongtrườnghợpcủatôi,nhưcácvịthấyđó,córấtítkhácbiệtgiữahìnhảnhtôivànhữngbứctranhngựakhác.

Quảvậy,nhữngaitrongcácvịđặcbiệtchúýđếnvẻduyêndángcủathânmìnhtôi,độdàicủachântôivàvẻkiêuhãnhtrongdángđộngcủatôisẽhiểurằngtôithựcsựđộcđáo.Songnhữngđặcđiểmtuyệtvờinàychothấysựđộcđáocủanhàtiểuhọađãvẽtôichứkhôngchothấysựđộcđáocủamộtconngựanhưtôi.

Mọingườiđềubiếtrõrằngkhôngcóconngựanàogiốngchínhxácnhưtôi.Chẳngquatôilàsựthểhiệnmộtconngựatồntạitrongtrítưởngtượngcủanhàtiểuhọa.

Nhìntôi,ngườiquansátsẽnói:"Thượngđếlònglành,mộtconngựađẹplàmsao!"Nhưngthựcraấylàhọcangợingườihọasĩchứkhôngphảicangợitôi.Trênthựctếmọiconngựađềurấtkhácnhau,vànhàtiểuhoạ,trênhết,phảibiếtđiềunày.

Nhìnkỹ,thậmchícơquansinhdụccủaconngựađựcnàycũngkhônggiốngcủaconngựađựckhác.Đừngsợ,cácvịcóthểxemxétnóthậtkỹ,

thậmchílàcầmnótrongtay:BộphậndiệukỳdoThượngđếbantặngchotôicóhìnhdángvàđườngnétriêngcủanó.

Bâygiờ,mọinhàtiểuhọađềuvẽngựatrongkýứctheocùngmộtcách,chodùmỗichúngtôiđềuđượcAllah,đấngsángtạovĩđạinhấtlàmramộtcáchhoàntoànkhácbiệt.Tạisaohọlạithấytựhàokhithểhiệnhàngchụcngànconngựatheocùngmộtcáchmàkhôngthựcsựnhìnkỹchúngtôicơchứ?Tôisẽchocácvịbiếttạisao:BởivìhọđangcốmôtảthếgiớimàThượngđếmườngtượng,chứkhôngphảithếgiớihọthấy.ChẳnglẽđiềuđókhôngđitớichỗtháchthứctínhđộcnhấtcủaThượngđế,nghĩalà-cầuAllahthathứ-nókhôngnóilênrằngtôicóthểlàmcôngviệccủaThượngđếsao?Nhữnghọasĩkhônghàilòngvớinhữnggìhọthấybằngchínhmắthọ,nhữngnghệsĩvẽcùngmộtconngựađếnhàngngànlần,màkhẳngđịnhrằngnhữnggìnằmtrongtrítưởngtượngcủahọlàconngựacủaThượngđế.Nhữngnghệsĩkhẳngđịnhrằngconngựađẹpnhấtlàconngựamànhữngnhàtiểuhọamùvẽlạitheokýức,chẳnglẽhọkhôngphạmphảitộicạnhtranhvớiAllahsao?

PhongcáchmớicủanhữngbậcthầyTâyvựckhônghềbángbổ,màhoàntoànngượclại,chúnglàcáchhaynhấttrongviệctuântheotínngưỡngcủachúngta.TôicầumongnhữnganhemErzurumcủatôikhônghiểulầmtôi.TôibựcbộikhibọnngoạigiáoTâyvựckhoekhoangnhữngphụnữgầnnhưtrầntruồngcủahọ,bấtkểđứckhiêmtốnmộđạo,khihọkhônghiểunhữnglạcthúcủacàphêvànhưngcậubéxinhtrai,vàkhihọlangthangkhắpnơivớinhữngkhuônmặtrâurianhẵnnhụi,nhưnglạituyênbốrằngJesus,tócdàinhưtócđànbà,cũnglàđấngTốicao-cầuđấngAllahchechởchúngta.TôiquábựcbộibọnTâyvựcnàyđếnđộnếucólúctìnhcờgặpđượcmộttên,tôisẽchohắnmộtcúđáratrò.

Tôivẫnphátốmvìcứbịvẽkhôngđúngbởinhữngnhàtiểuhọa,nhữngkẻchỉquanhquẩntrongnhànhưnhữngtiểuthưchứchẳngbaogiờthamgiachiếntrận.Họsẽvẽtôiphinướcđạivớicảhaichântrướcvươntớicùngmộtlúc.Khônghềcóconngựanàotrêncõiđờinàychạygiốngnhưconthỏcả.Nếumộtchântrướccủatôiđưatớitrướcthìchânkiaphảiởphíasau.Trái

vớinhữnggìđượcvẽtrongcáctranhminhhọachiếntrận,khôngcóconngựanàotrênđờinàygiơmộtchântrướcranhưmộtconchótòmòcònchânkiacắmchặtdướiđấtcả.Khôngcóđơnvịkỵbinhnàomàngựacủahọđinhànnhãtheocùngmộtnhịp,nhưthểđượcđồlạitheomộtkhuônmẫuyhệthaimươilầnliêntục.Bọnngựachúngtôitìmvàăncỏxanhngaydướichânchúngtôikhikhôngcóainhìn.Chúngtôikhôngbaogiờcótưthếđẹpnhưphotượngvàthơthẩnmộtcáchtaonhãtheokiểungườitathườngthểhiệnchúngtôitrongcácbứctranh.Tạisaomọingườiquáphiềnhàvớiviệcăn,uống,ỉavàngủcủachúngtôivậychứ?TạisaohọsợvẽcáibộphậnđộcđáovàdiệukỳdoThượngđếbantặngchotôi?Đặcbiệtphụnữvàtrẻemthíchlénnhìnvàonó,cógìtaihại-trongviệcđó?VịHojaxứErzurumcũngchốngđốicảđiềunàysao?

HọnóirằngngàyxửangàyxưacómộtvịvuayếuđuốihaybồnchồnlolắngởShiraz.Ôngcựckỳlosợrằngnhữngkẻthùsẽphếtruấtmìnhđểcontraiônglênkếvị;thayvìpháivịhoàngtửđóđếnIsfahanlàmtổngđốc,ônglạicầmtùvịhoàngtửđótrongcănphòngkhuấtkínnhấttronglâuđài.Hoàngtửlớnlênvàsốngtrongcáixàlimtạmthờiđó,vốnchẳngnhìnrasânhaykhuvườnnào,trongbamươimốtnăm.Saukhisốtuổitrờibancủachachàngchấmdứtthìhoàngtử,vốnxưanaychỉthuithủimộtmìnhvớisáchvở,đãkếvịngaivàngvàtuyênbố:"Mangđếnchotamộtconngựa.Taluônthấynhữngbứctranhvẽchúngvàtòmòvềchúng."Họđemđếnchochàngmộtcontuấnmãtronglâuđài,nhưngkhivịtânvươngthấyconngựacólỗmũigiốngnhữngđườnghầmchẳngkhácgìmộtconlừatrơtrẽn,mộtđámdavàlôngtrôngchánhơntrongtranhvẽvàmộtcáimôngđítthôtục,chàngquávỡmộngđếnđộralệnhtànsáttấtcảngựatrongvươngquốccủachàng.Saucuộctậndiệttànbạokéodàisuốtbốnmươingàyđó,tấtcảsôngtrongvươngquốcnhuốmmàuđỏthẫm.NhưngthánhAllahcaoquýkhôngkìmlạiviệcthihànhcônglýcủaNgười:Đứcvuagiờthìkhôngcóđộikỵbinhnào,vàkhiđốimặtvớiquânđộicủakẻđạithùcủachàng,ngườiBeyThổNhĩKỳthuộcbộtộcGaragoyunly,chàngđạibạivàcuốicùngbịphânthây.Khôngcònnghingờgìnữa:Nhưtấtcảcácsáchsửchothấy,loàingựađãtrảthù.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương36:TôiĐuợcGọiLàSiyah

Shekuregiammìnhtrongphòngvớibọntrẻ,vàtôilắngnghehồilâunhữngâmthanhtrongnhà,tiếngcótkétkhôngngớtcủanó.ShekurevàShevketbắtđầuthìthàovớinhauvànàngbồnchồndỗimchúngbằngtiếng"suỵt!"bấtchợt.Tôinghetiếnglạchcạchvanglêntừkhulátđágầngiếngnướcnhưngnókhôngkéodài.

S

Kếđếntiếngkêuquácquáccủaconmòngbiểnđậutrênmáinhàkhiếntôichúý.Rồinócũngimlặngnhưmọithứkhác.Sauđótôinghemộttiếngrênrỉnhỏtừbênkiahànhlang:Hayriyekhóctronggiấcngủ.Tiếngrêncủachịtahòavàotiếnghonổilênbấtngờrồikếtthúccũngbấtngờnhưvậy,mộtlầnnữalạinhườngchỗchonỗiimlặngsâulắng,đángsợ.Látsau,tôihìnhdungcómộtkẻđộtnhậpđanglangthangquanhphòngnơiEnishtequácốcủatôiđangnằm,vàtôicứngcảngười.

Trongmỗikhoảngimlặng,tôilạixemxétnhữngbứctranhtrướcmặttôi,ngẫmnghĩxemZeytinnồngnhiệt,Kelebekđẹpđẽvàtaythợmạvàngquácốđãquệtmàulêntranggiấynhưthếnào.Tôibịthôithúcđươngđầuvớitừnghìnhảnhbằngviệclato"Satan!"hoặc"Thầnchết!"nhưEnishtecủatôitừnglàmmộtsốđêm,nhưngnỗisợhãikìmtôilại.Ngoàira,nhữngbứcminhhọanàykhiếntôirấtbựcmìnhbởitôikhôngviếtđượcmộtcâuchuyệnthíchhợpđikèmvớichúngbấtchấpsựnàiépcủaEnishtecủatôi.Vìtôiđangdầnngàycàngchắcchắnrằngcáichếtcủaôngcóliênquanđếnnhữnghìnhảnhnày,nêntôicảmthấykhóchịuvàbứtrứt.TôiđãsămsoinhữngbứcminhhọanàyliêntụctrongkhilắngnghenhữngcâuchuyệncủaEnishte,tấtcảlàđểcócơhộiđượcgầnShekure.Bâygiờnànglàvợcướixinhợpphápcủatôi,tạisaotôicứphảinghĩvềchúng?Mộttiếngnóinộitâmtànnhẫntrảlời:"Bởivìngaycảsaukhibọntrẻđãngủ,Shekurevẫnkhông

chịurờiphòngđểđếnvớianh."Tôichờhồilâutrongkhivẫncứchămchúnhìncácbứctranhdướiánhnến,hyvọngrằngngườiđẹpmắtđencủatôisẽđến.

Đếnsáng,bịđánhthứcbởitiếngrúcủaHayriye,tôichộplấygiánếnvàchạyvộirahànhlang.TôinghĩHasanđãđưangườitậpkíchvàonhà,vàtôinghĩđếnviệcgiấucácbứctranh,nhưngtôinhanhchóngnhậnrarằngHayriyeđãbắtđầukêugàotheolệnhcủaShekure,nhưmộtcáchđểthôngbáocáichếtcủaEnishteKínhmếnvớibọntrẻvàhàngxóm.-KhitôigặpShekureởhànhlang,chúngtôiômnhautrìumến.BọntrẻbannãyđãnhảykhỏigiườngkhingheHayriyekêuthét.giờđứngbấtđộng.

"Ôngngoạichếtrồi,"Shekurenóivớichúng."Mẹkhôngmuốntụiconbướcvàophòngđótrongbấtkỳtìnhhuốngnào."Nàngrờikhỏivòngtaytôi,đếnbêncạnhchanàngrồibắtđầukhóc.

Tôixuabọntrẻtrởvềphòngcủachúng,"Thayđồngủrađi,cácconsẽbịnhiễmlạnhđấy"tôinóivàngồixuốngmépgiường.

"Ôngngoạikhôngchếtsángnay,ôngchếttừtốihômquarồi,"Shevketnói.

MộtsợitócdàitừmáitóctuyệtđẹpcủaShekurecuộnlạithànhchữẲRập"vav"trêngốicủanàng.Hơiấmcủanàngchưatanbêndướilớpmền.ChúngtôicóthểnghetiếngnàngthankhócvàthổnthứccùngvớiHayriye.Nàngkêukhóccứnhưchanàngđãthựcsựchếtđộtngột,nghequágiảdốiđếnđộtôicócảmgiácmìnhkhônghềbiếtchútgìvềShekure,giốngnhưnàngbịmộtâmhồnkỳlạám.

"Consợ",Orhannóivớimộtcáinhìnvốncũnglàmộtyêucầuxinđượcphépkhóc.

"Đừngsợ."tôinói."Mẹconkhócđểlánggiềngbiếtôngngoạichếtvàđếnchiabuồn."

"Nếuhọđếnthìcógìquantrọng?"Shevkethỏi.

"Nếuhọđếnhọsẽcùngbuồnvàthankhócvớichúngtavìcáichếtcủaông.Nhờvậychúngtacóthểchiabớtbuồnđau."

"Ônggiếtôngngoạicháuphảikhông?"Shevketlato.

"Nếuconmuốnchọcgiậnmẹthìđừngmongtayêuthươngcon!"Tôinạtlại.

Chúngtôikhônglalốinhautheokiểuchaghẻvớiconriêngcủavợ,mànhưhaingườiđànôngđangnóichuyệnbênbờsôngnướcchảyìầm.Shekurebướcrahànhlang,mởtunghếtcửasổđểhàngxómnghethấytiếngnàngkêukhóc.

Tôirờikhỏiphòngđểtiếptaychonàng.Cảhaichúngtôicốmởcửasổ.Vớisựcốgắnghếtsứccủacảhai,nhữngcánhcửabungravàrớtxuốngsân.Ánhsángmặttrờivàhơilạnhphảvàomặtchúngtôigâychoángvánggiâylát.Shekurekêugào,khócthanthảmthiết.

CáichếtcủaEnishteKínhmến.mộtkhiđượctiếngkhóccủanàngloanbáo,hóathànhmộtnỗiđaubithảmvàthốngkhổhơnnhiều.Dùthànhthậthaygiảvờ,tiếngkhóccủavợtôicũnggiàyvòtôi.Bấtngờ,tôibậtkhóc.TôikhôngrõmìnhkhócthậtlòngvìsầukhổhaychỉgiảvờvìsợbịcholàcótráchnhiệmvềcáichếtcủaEnishte.

"Chađirồi,đirồi,đirồi,chathânyêucủatôirađirồi!"Shekurekêulên.

Tiếngthổnthứcvàthanvancủatôibắtchướctheonàngdùtôikhôngbiếtđíchxácmìnhđangnóigì.Tôiưutưkhôngbiếtmìnhtrôngthếnàodướimắtnhữnglánggiềngđangnhìnchúngtôitừnhàhọ,từphíasaunhữngcánhcửanứtnẻvàgiữanhữngtấmmành,vàtựhỏicáchứngxửcủatôiphùhợpđếnđâu.Trongkhitôikhóc,tôicócảmgiácđượcgộtsạchkhỏinhữngmốinghingờliệunỗiđaucủatôicóthànhthựchaykhông,khỏinỗilobịbuộctộigiếtngười,vàkhỏinỗisợhãiđốivớiHasanvàtaychâncủaanhta.

Shekurelàcủatôivàcóvẻnhưtôiđangănmừngbằngtiếnglahétvànướcmắt.Tôikéocôvợđangthổnthứccủatôisátvàomìnhvà,khôngchúýgìđếnbọntrẻđầynướcmắtđangtiếnđếnchỗchúngtôi,tôiâuyếmhônlênmánàng,hítlấymùicâyhạnhđàocủatuổitrẻchúngtôi.

Cùngvớibọntrẻ,chúngtôitrởvàonơixácchếtnằm.Tôinói,"Laillaheillallah,khôngcóThượngđếnàongoàiAllah"cứnhưđangnóikhôngphảivớimộtthihàiđãhaingàybốcmùinồngnặcmàvớimộtngườiđanghấphối,ngườimàtôimuốnxácnhậnlạinhữnglờicủanhânchứng.TôimuốnEnishtecủatôilênThiênđàngvớinhữnglờinàytrênmôiông.Chúngtôigiảnhưrằngôngđãlặplạichúng,vàthoángmỉmcườikhichúngtôinhìnvàokhuônmặtgầnnhưđãbịhủyhoạivàcáiđầugiậpnátcủaông.TôingửalòngbàntayhướngvềThiênđàngvàtríchđọcchương"YaSin"trongkhinhữngngườikhácimlặnglắngnghe.

VớimộtcuộnbăngsạchmàShekuremangvàophòng,chúngtôicẩnthậnbuộcchomiệngEnishtekhéplại,nhẹnhàngvuốtđôimắtđãbịhủyhoạicủaôngvàlănôngsangbênphải,sắpxếpchođầuônghướngvềMecca.Shekurephủmộttấmkhăntrắngsạchlênngườiông.

Tôihàilòngkhibọntrẻtheodõimọichuyệnmộtcáchchămchúvàbởisựyêntĩnhtiếptheonhữngtiếngthankhóc.Tôicảmthấymìnhgiốngnhưmộtaikhácvớivợthậtvàconcáithật,vớimộttổấmvàmộtmáinhà.

Tôixếpcácbứctranh,từngcáimộtvàomộtcáicặpgiấy,mặcáochoàngvàovàvộivãrờikhỏinhà.Tôiđithẳngđếnthánhđườngtrongkhuvực,làmnhưkhôngthấymộtngườihàngxóm-mộtbàgiàcùngđứacháungoạimũidãithòlòrõlàđangvuimừngvềtấtcảnhữngchuyệnbấtngờxảyra:Họđãnghetiếngkhóccủachúngtôivàhămhởđếnchiabuồn.

Cáihốcnhỏxíumàvịgiáosĩgọilà"nhà"củaôngtavôcùngnhỏbêncạnhmộtkiếntrúcbềthếvớinhữngmáivòmkhổnglồvàkhoảngsânrộnglớn,tiêubiểuchonhữngthánhđườngđượcxâydựngsaunày.Ônggiáosĩ,màtheotôiquansátthì,nhưmộtthóiquenngàycàngphổbiến,đangnớirộngranhgiớicáihangchuộtbétẹolạnhlẽogọilà"nhà"củaôngtavàđã

lấnchiếmtoànbộthánhđườngmàkhôngchútquantâmđếnmớquầnáobẩnthỉuvàcũkỹmàvợôngtatreogiữahaicâyócchótạimésân.

ChúngtôitránhđòntấncôngcủahaiconchóhungdữvốnđangchiếmcứcáisânhệtnhưThầytếKínhmếnvàgiađìnhôngta,vàsaukhinhữngđứaconcủagiáosĩnàydùnggậyđuổibọnchóđirồixinlỗi,giáosĩvớitôirútvàomộtgócriêng.

Sauthủtụclydịngàyhômqua,vàxétvìchúngtôiđãkhôngnhờôngtalàmnghilễkếthôn,điềumàtôichắcchắnđãkhiếnôngtaphậtlòng,tôicóthểđọctrênmặtôngtacâuhỏi"LạyThượngđế,cáigìđưaanhđếnđâylúcnàyvậy?"

"EnishteKínhmếnđãquađờisángnay."

"XinThượngđếphùhộôngta.CầuxinôngtatìmđượcchỗởtrênThiênđàng!"Ôngtanóimộtcáchnhânhậu.

Tạisaotôivôýchuốcrắcrốichomìnhbằngviệcthêmcáctừ"sángnay"vàocâunóicủatôi?Tôithảmộtđồngvàngvàotayôngta,yhệtnhữngđồngtôiđãchoôngtahômqua.Tôiyêucầuôngtađọcbàikinhcầuhồntrướckhicóhiệubáocầukinhvàchỉđịnhemtraiôngtalàmngườithôngtinđikhắpnơiloanbáocáichếtnàychocảvùng.

"Emtraitacómộtngườibạntốtgầnnhưmù;chúngtarấtrànhviệctắmrửalầncuốichongườichết",ôngtanói.

CòngìthíchhợphơnđểmộtngườimùvàmộtkẻdởhơitắmrửathithểcủaEnishteKínhmến?Tôigiảithíchvớiôngtarằnglễcầunguyệnđámtangtheonghithứcsẽđượcthựchiệnvàobuổichiều,vàrằngcácnhàquýtộcvànhiềungườitừcungđiện,cácphườnghộivàtrườngthầnhọcsẽthamdự.TôikhôngtìmcáchgiảithíchvìsaokhuônmặtvàcáiđầucủaEnishteKínhmếnlạigiậpnátthếkia,vìtrướcđótôiđãquyếtđịnhrằngvấnđềnàycầnđượcgiảiquyếtởcấpthẩmquyềncaohơn.

VìĐứcvuađãgiaochoTrưởngNgânkhốđảmnhiệmviệccânđốichiphíchocuốnsáchmàNgàiyêucầuEnishtecủatôithựchiện,nêntrướctiêntôiphảibáocáocáichếtnàyvớiôngta.

Vìvậy,tôitìmmộtngườithợbọcnệmvốnlàbàconbênnộitôi,vốnlàmviệctrongnhữngcửahàngmaymặcđốidiệnCổngSogukcesme1từlúctôicònnhỏxíu.Khitìmđượcôngta,tôihônbàntaytrổđồimồicủaôngvàthiếtthatrìnhbàyvớiôngrằngtôicầngặpTrưởngNgânkhố.Ôngtabảotôichờgiữađámthợhọcviệchóiđầucủaôngvốnđangmaymàn,gòngườitrêntấmlụasặcsỡtrảitrênđùi;sauđóôngbảotôitheomộttaythợphụ,ngườinày,theotôibiết,sắpvàocungđiệnđểlấysốđocủakhách.KhichúngtôiquaCổngSogukcesmeđểleolênAlayMeydani2,tôibiếtmìnhkhỏiphảiđingangquaxưởngvẽđốidiệnthánhđườngHagiaSophia,nhờthếtôikhôngphảithôngbáotộiácnàyvớinhữngnhàtiểuhọakhác.

AlayMeydanihiệncóvẻnáonhiệt,trongkhinóthườngcóvẻtrốngtrảiđốivớitôi.TuyhiệngiờkhôngcómộtngườinàoởCổng,nơithườngcónhiềungườiđứngxếphàngđểđệđơntrongnhữngngàyThượngHộiđồngnhómhọp,màcũngkhôngcóaiquanhkhuvựcnhữngkholươngnày,songtôinhưvẫnngheđượctiếngồnàoliêntụcphátratừnhữngcửasổnhàthương,từxưởngcưa,tiệmbánhmì,chuồngngựa,nhữngtaychănngựacùngngựacủahọtrướcCổngBab-us-Selam3(tôinhìnlênnhữngngọnthápởcổngnàyvớivẻsữngsờ),vàtừhàngcâybách.TôichorằngcảmgiáchốthoảngcủatôilàdonỗisợhãiphảiđiquaBab-us-selam,nơimàlầnđầutiêntrongđờitôiđặtchântới.

Tạicổngnày,tôikhôngthểtậptrungchúývàovịtrímàtheotươngtruyềnlànơicácđaophủluôntúctrực,cũngkhôngthểgiấusựbốirốicủamìnhtrướcmắtnhữnglínhgáccổngđangsoimóinhìnsúcvảibọcnệmtôiômnhưmộtthứđồnghềđểngườikhácnhìnvàosẽnghĩtôilàkẻphụviệcchongườithợmaykiêmdẫnđườngcủatôi.

NgaykhichúngtôibướcvàoDivanMeydani4,mộtsựimlặngsâulắngvâyquanhchúngtôi.Tôicảmthấytimtôiđậpthìnhthịchcảtrongcácmạch

máuởtránvàcổ.Khuvựcnày,thườngđượcEnishtecủatôivànhữngngườiđếnthămlâuđàimôtả,nằmtrướcmắttôinhumộtkhuvườnthượnggiớiđẹptuyệttrần.

NhưngtôikhôngcảmthấysựphấnchấncủamộtkẻbướcvàoThiênđàng,chỉcósựlolắngvàtônsùng;tôicảmthấymìnhchỉlàmộtkẻtôitớhènmọncủaĐứcvua,ngườimà,nhưbâygiờtôihiểurõ,thựcsựlànềnmóngcủavươngquốctrầnthếnày.Tôinhìnchămchămnhữngchúcônglangthangquanhữnglùmcâyđượcchămchútcẩnthận,nhữngchiếctáchvàngđượcxíchvàonhữngvòinướcbắntungtóevànhữngpháiviêncủaHoàngthượngmặcáochùnglụa(họcóvẻnhưdichuyểnkhắpnơimàkhôngchạmđất)vàtôicảmthấyxúcđộngkhiđượcphụngsựĐứcvua.DứtkhoátlàtôisẽhoànthànhcuốnsáchbímậtcủaĐứcvua,mànhữngbứcminhhọachưahoàntấtcủanótôiđangômtrongtay.Khôngýthứcchínhxácmìnhđanglàmgì,tôicứtheosaungườithợmay,mắtdánchặtvàoThápDivan,giờbịthuhútbởinỗisợhãihơnlàsữngsờkhiđượcđếngầnnó5.

Cùngvớimộtcậuthưđồngtrongcungtheosátchúngtôi,chúngtôiđiquadinhThượngHộiđồngvàNgânkhố,đầysợhãivàimlặng,nhưtrongmộtgiấcmơ,tôicócảmgiácmìnhđãthấychốnnàytừtrướcvàbiếtrõnó.

ChúngtôiđiquamộtcánhcửarộngbướcvàomộtcănphòngđượcgọilàCungThượngHộiđồngcũ.Bêndướimáivòmkhổnglồcủanó,tôithấynhữngnghệnhânbậcthầyômtheovảivócdathuộc,nhữngbaokiếmbằngbạcvàthùngkhảmxàcừ.

TôisuyrarằnghọthuộcnhữngphườngthợthủcôngcủaĐứcvua:nhữngngườichếtạoquyềntrượng,ngườiđónggiày,thợbạc,thợcảdệtnhung,thợchạmngà,thợlàmđàn.TấtcảđangđứngchờngoàicửadinhTrưởngNgânkhốvớivôsốnhữngkiếnnghịliênquanđếnlươngbổng,việctìmmuavậtliệuvàyêucầuđượcvàocáckhucấmđịacủaĐứcvuađểđođạc.Tôimừngvìkhôngthấycóthợtrangtrínàotrongsốhọ.

Chúngtôiđứngtránhsangmộtbênvàcũngbắtđầuchờ.ThỉnhthoảngchúngtôinghegiọngxướngcaocủathưkýTrưởngNgânkhố,nghingờmột

lỗinàođótrongcácbảnquyếttoánvàyêucầulàmsángtỏ;yêucầunàysẽnhậnđượcmộtcâutrảlờilễphép,củamộtthợkhóachẳnghạn.Nhữngtiếngnóiởđâyhiếmkhicaohơnmứcthìthầm;tiếngvỗcánhcủalũchimngoàisânvọngvàomáivòmbêntrênchúngtôicònlớnhơnnhữngcầuxinnhỏnhặtcủađámthợkhúmnúmnày.

Khiđếnphiênmình,tôibướcvàophòngcómáivòmcủavịTrưởngNgânkhốvàthấytrongđóchỉcómộtthưký.TôinhanhchónggiảithíchrằngcómộtvấnđềquantrọngcầnđệtrìnhchongàiTrưởngNgânkhố:MộtdựánvềcuốnsáchmàĐứcvuađãralệnhlàmvànóvôcùngquantrọngđốivớiNgài.Tòmòtrướcnhữngthứtôiđangômtheo,viênthưkýngướcmắtlên.TôichoôngtaxemnhữngbứcminhhọatừcuốnsáchcủaEnishte.Tôinhậnthấyrằngtínhchấtlạthườngcủanhữngbứctranh,sựquáidịrõrệtcủachúngkhiếnôngtachoángváng.TôivộichoôngtabiếttênEnishtecủatôi,biệtdanhvànghềnghiệpcủaông,nóithêmrằngôngđãchếtvìnhữngbứctranhnày.Tôinóinhanh,hiểurõrằngnếurờilâuđàimàkhônggặpđượcĐúcvua,tôisẽbịbuộctộilàđãđưaEnishtevàotìnhcảnhkhủngkhiếpđó.

KhiviênthưkýrờiphòngđểbáochoTrưởngNgânkhố,tôiđộtnhiênđổmồhôilạnh.LiệuTrưởngNgânkhố,ngườimà,nhưEnishtecủatôitừngchobiết,khôngbaogiờrờixaĐứcvua,cókhicòntrảithảmcầukinhchoNgài,vàthườngxuyênlàbạntâmtìnhcủaNgàycóchịurờikhỏikhuEnderuncấmđịacủalâuđàiđểgặptôikhông?Việccửmộtpháiviênđếnkhutrungtâmcungđiệnvìtôilàđủkhótinrồi.TôitựhỏiĐứcvuacóthểởđâu:Ngàiđãluivềmộttrongnhữngnhàthủytạgầnbờbiển?Ngàiđangởhậucung?TrưởngNgânkhốcóđicùngNgàikhông?

Hồilâusau,tôiđượctriệuvào.Đểtôimôtảrõthếnày:tôinhậntinquábấtngờđếnđộkhôngcóthờigianđểsợ.Tuynhiên,tôikinhhoàngkhithấyvẻtônkínhvàkinhngạctrênnétmặtôngthợcảdệtnhungđangđứngởcửa.Tôibướcvàotrongvàlậptứchoảnghồn;tôinghĩmìnhkhôngnóiđượcthànhlời.ÔngtađộimộtkhănthêuchỉvàngmàchỉcóôngvàHoàngthượngmớiđội;tôiđangởtrướcmặtviênTrưởngNgânkhố.Ôngtađangxemnhữngtranhminhhọanằmtrênchiếcbànđọcsáchmàviênthưkýđã

bàyrasaukhinhậntừtaytôi.Tôicảmthấynhưmìnhchínhlàngườilàmnhữngbứctranhđó.Tôihôngấuáochoàngcủaôngta.

"Conà,"ôngtanói."NếutakhônglầmthìEnishtecủaconđãchếtrồiphảikhông?"

Tôikhôngtrảlờiđượcvìkíchđộng,hoặccólẽvìmặccảmphạmtội,màchỉgậtđầu.Ngaylúcđóđiềuhoàntoànbấtngờđãxảyra:ởđó,trướccáinhìnngạcnhiênvàthôngcảmcủaTrưởngNgânkhố,mộtgiọtnướcmắttừtừlănxuốngmátôi.Tôiđờngườira;tôibịtácđộngkỳlạbởiviệccómặttronglâuđài,bởiviệcTrưởngNgânkhốđãtạmrờiĐứcvuađểtiếpkiếntôi,vàbởiviệctôiđangởquágầnNgài.Nướcmắttôibắtđầutuôntrào,nhưngtôikhôngcảmthấychútbốirối.

"Cứkhócđi,con",TrưởngNgânkhốnói.

Tôithổnthứcvàrênrỉ.Dùtôichorằngmườihainămtrôiquađãlàmtôichínchắn,nhưngkhiởquágầnĐứcvua,quágầnđầunãocủađếchế,tanhanhchóngnhậnramìnhchỉlàđứatrẻcon.Tôikhôngquantâmliệunhữngngườithợbạcvàdệtnhungngoàikiacóngheđượctiếngthổnthứccủatôikhông.TôihiểumìnhthậmchícóthểxưngtộivớiTrưởngNgânkhốnữa.

Phải,tôiđãnóivớiôngtấtcả,đúngnhưnóxảyravớitôi.

KhitôimộtlầnnữanhìnlạiEnishtequácố,đámcướicủatôivớiShekure,sựđedọacủaHasan,nhữngkhókhănliênquanđếncuốnsáchcủaEnishtecủatôivànhữngbímậtnằmtrongcácbứcminhhọa,tôiđãlấylạibìnhtĩnh.TôicảmthấychắcchắnrằngcáchduynhấtđểcứutôikhỏicáibẫymàtôiđãrơivàonàylàphómặcphậnmìnhchosựcôngbằngvàtìnhthươngvôhạncủaĐứcvua,vàbởithếtôichẳngchegiấuđiềugì.Trướckhihiểuhếtnhữngđiềutôinóivàgiaotôichonhữngkẻtratấnvàđaophủ,liệuTrưởngNgânkhốnàycótruyềnđạtcâuchuyệncủatôithẳngđếnĐứcvuakhông?

"HãylậptứcthôngbáocáichếtcủaEnishteKínhmếnchocảxưởngvẽ."TrưởngNgânkhốnói."Tamuốncảphườnghộihọasĩdựđámtangcủaôngta."

Ôngtanhìntôiđểxemtôicóbấtkỳphảnđốigìkhông.Phấnkhởitrướcsựquantâmcủaông,tôibàytỏnhữngloâuvềviệcailàhungthủvàđộngcơkhảdĩđằngsaucáichếtcuaEnishtecủatôivànghệnhânmạvàngZarifKínhmến.TôinóibónggiórằngdínhlíuvàovụnàycóthểlànhữngmônđồcủanhàthuyếtgiáoxứErzurumvànhữngngườiđangnhắmvàocácviệnkhổtunơithườngcóâmnhạcvàkhiêuvũ.KhitôithấyvẻnghingờcủaTrưởngNgânkhố,tôihămhởtrìnhbàynhữngnghingờkháccủamình:TôibáochoôngtabiếtrằngvấnđềtiềnbạcvàdanhdựđikèmvớiviệcđượcmờiminhhọavàtrangtríchocuốnsáchcủaEnishteKínhmếncóthểđãdẫnđếnsụghentỵvàganhđuakhôngtránhkhỏigiữanhữngnghệnhân.Chỉriêngviệcgiữkíndựánnàycóthểđãkhơidậynhữngcămthù,đốkỵvàmưuđồđó.Khinhữnglờinàythốtrakhỏimiệngtôi,tôilolắngcảmthấyrằngTrưởngNgânkhốđãnảysinhmốinghingờtôi-cũngnhưbạnvậy.LạyThánhAllah,hãythựcthicônglý,đólàtấtcảnhữnggìtôiyêucầu,khôngcógìhơn.

Trongkhoảngimlặngtiếptheo,vịTrưởngNgânkhốrờimắtkhỏitôi,nhưthểbốirốitrướcnhữnglờinóivàsốphậncủatôi,màdánmắtvàonhữngbứctranhnằmtrênbàn.

"Ởđâycóchínbứctranh,"ôngnói."Kếhoạchlàchomộtcuốnsáchvớimườitấmtranh.EnishteKínhmếnnhậnởtanhiềuvàngláhơnsốvàngđượcsửdụngởđây."

"Têndịgiáogiếtngườiđóhẳnđãăncắpbứcminhhọacuốicùng,trênđósửdụngphầnlớnsốvàng."tôinói.

"Conchưanóivớichúngtataythưphápsaochépđólàai."

"Enishtequácốcủaconchưahoàntấtphầnvănbảncủacuốnsách,ôngấynhờcongiúphoàntấtnó."

"Conơi,convừagiảithíchchuyệnconmớivềđếnIstanbulnhưthếnàomà."

"Đượcmộttuầnrồi.ConvềđâybangàysaukhiZarifKínhmếnbịgiết."

"ÝconnóirằngEnishteKínhmếncủaconđãminhhọamộtbảnthảochưađượcviếtra-khônghềhiệnhữu-trongròngrãmộtnămtrờià?"

"Vâng,thưangài."

"Vậyôngtacóđểlộchoconbiếtcuốnsáchnóivềđiềugìkhông?"

"ĐúngnhữnggìĐứcvuatuyênbốrằngNgàimuốn:MộtcuốnsáchmôtảnămthứmộtngànlịchHồigiáo,nhằmkhiếnphápquanVenicephảikinhhoàngbằngcáchthểhiệnsứcmạnhquânsựvàlòngtựhàocủaHồigiáo,cùngvớiquyềnlựcvàsựgiàucócủatriềuđạiOsmanvĩđại.Nóđượcdựtrùtrởthànhmộtcuốnsáchkểlạivàminhhọanhữngkhíacạnhsốngđộngnhất,cógiátrịnhấtcủavươngquốcchúngta;vàgiốngnhưtrongcuốn"Nhữngluậnvănvềnhântướnghọc"6,mộtbứcchândungcủaĐứcvuasẽđượcđặtngaygiữasách.Hơnnữa,vìnhữngtranhminhhọanàyđượclàmtheophongcáchTâyvựcbằngnhữngphươngphápTâyvực,chúngsẽkhiếnphápquanVenicephảikinhsợvàmongmuốnthiếtlậpquanhệhữunghị.Tahiểutấtcảchuyệnđó,nhưngcóphảinhữngconchóvàcâycốikialànhữngkhíacạnhsốngđộngvàgiátrịnhấtcủatriềuđạiOsmanvinhquangkhông?"Ôngtanói,chỉvàonhữngbứctranh.

"Enishtecủacon,cầuchoôngđượcyênnghỉ,khẳngđịnhrằngcuốnsáchthểhiệnkhôngchỉsựgiàucócủaĐứcvua,màcònsứcmạnhđạođứcvàtinhthầncủaNgàicùngvớinhữngưuphiềnchedấucủaNgài."

"VàbứcchândungĐứcvua?"

"Conchưathấynó.Cólẽnóởnơimàtêngiếtngườivôđạođãcấtgiấu.Aimàbiếtđược,cóthểlúcnàyđangởtrongnhàhắnta."

Enishtequácốcủatôiđãbịgiángxuốngvịthếmộtngườiđượcgiaolàm

mộtmớtranhkỳcụcmàTrưởngNgânkhốcholàvôgiátrị,thayvìlàmộtngườiphấnđấuhoàntấtmộtcuốnsáchxứngđángvớisốvàngôngđượctrả.LiệuvịTrưởngNgânkhốnàycónghĩtôiđãgiếtmộtngườikhôngđángtincậyvàvôdụngđểcướicongáicủaEnishte,hayvìmộtsốlýdonàokhác-cólẽđểbántốngmớvàngđókhông?Quacáinhìncủaông,tôihiểurằngvụviệccủatôisắpđượckhéplại,vìvậy,bằnggiọnglolắngvàthuhếtcanđảm,tôicốchứngminhthanhdanhcủamình:Tôinóivớiôngta,EnishtecủatôiđãtâmsựvớitôirằngmộttrongnhữngnhàtiểuhọabậcthầymàôngthuêcóthểđãgiếtZarifKínhmếntộinghiệp.Vẫncốnóichongắngọn,tôichoôngtabiếtEnishtecủatôiđãnghingờZeytin,LeylekvàKelebeknhưthếnào.Tôikhôngcónhiềuchứngcớmàcũngkhôngtựtinlắm.Vềsau,tôicócảmgiácrằngTrưởngNgânkhốchẳngxemtôilàgìhơnmộtkẻvukhốngđêtiệnvàmộttênbuônchuyệnngungốc.

Cuốicùng,tôithấyphấnchấnkhiTrưởngNgânkhốnóirằngchúngtôiphảigiấunhữngchitiếtvềcáichếtkỳlạcủaEnishtekhôngchoxưởngvẽbiết;tôixemđâylàdấuhiệuchothấyôngtatincâuchuyệncủatôi.NhữngbứctranhđượcđểlạichovịTrưởngNgânkhốvàtôiđiquaCổngBab-us-Selam-màlúcđầutôicảmthấygiốngnhưCổngThiênđàng.Saukhirangoàidướisựkhámxétcẩnthậncủanhữnglínhgác,tôithấynhẹcảngười,giốngnhưmộtngườilínhtrởvềnhàsaunhiềunămchinhchiến.

--------------------------------

1Sogukcesme:CổngNguồnlạnh.

2AlayMeydani:Sânduyệtbinh.

3Bab-us-Selam:CòngọilàCổngchàomừnghoặcCổngthứnhì.

4DivanMeydani:Sânthứnhì.

5Trongnhữngđoạntrên,tácgiảmôtảđườngvàolâuđàiTopkapi,thờiđólàhoàngcungcủavuaThổ.HầuhếtđịadanhtronglâuđàinàyđãđượcchuyểnsangtiếngAnh,nhưngkhônghoàntoàngiốngvớicáchdịchcủacác

sáchhướngdẫndulịch.

6CólẽtácgiảmuốnnóitớicuốnKitabal-Jalilfi'ilmal-firasah(Sáchquantrọngvềkhoanhântướnghọc)củaShamsal-Dinal-Dimashqi(chết1327),trongđótríchdẫnbảytácgiảcổđạivềvấnđềnày,nhưAristotle,Fakhral-Razi,Ibnal-Arabi...CuốnnàyđượccoilàtácphẩmbằngtiếngẲRậpphổbiếnnhấtvềlãnhvựcnày.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương37:TôiLàDượngYêuQuýCủaCháu

Đámtangtôithậtlinhđình,đúngnhưýtôimuốn.Nókhiếntôitựhàoởchỗtấtcảnhữngngườitôiướcaosẽđếndựthìđềucómặt.TrongcácđạithầncómặtởIstanbulkhitôichết,HajiHuseyinTổngtrấnxứCyprus,vàBakiTổngtrấnxứLamenhớlạimộtcáchtrungthànhrằngtôilúcnàylúckhácđãgiúpđỡhọrấtnhiều.SựcómặtcủaThượngthưQuốckhốvụ,tổngtrấnRedMelek,ngườivừađượccoitrọngvừabịphêphánrấtnhiềuvàothờiđiểmtôiquađờiđãlàmsôiđộngkhoảngsânkhiêmtốncủathánhđườngtrongkhuchúngtôi.Nếutôicònsốngvàtiếptụccuộcđờihoạtđộngchínhtrị,tôihẳnđãđượcthăngchứcnganghàngvớiMustafaAgha,TuyênchỉsứcủaĐứcvuamàsựhiệndiệncủaôngtakhiếntôiđặcbiệthàilòng.Nhữngngườithankhóctạothànhmộtnhómlớncựckỳgâyấntượng,gồmKýlụcThượngHộiđồngKemalettinKínhmến,TrưởngkýlụcSalimKhổhạnhKínhmến,nhữngsứgiảcủaThượngHộiđồng-mỗingườitronghọhoặclàbạnthânhoặclàđạikìnhđịch-mộtnhómgồmnhữngnguyênủyviênThượngHộiđồngvốnrútluisớmkhỏiđờisốngchínhtrị,bạnhọccủatôi,nhữngngườikháctìnhcờbiếttincáichếtcủatôi-tôikhôngthểhìnhdungbằngcáchnàohoặcởđâu-vàrấtnhiềuhọhàng,bàconbênvợvàthanhniên.

Đ

Tôicũngtựhàovớigiáođoàn,sựnghiêmtrangvàsầukhổcủahọ.SựcómặtcủaTrưởngNgânkhốHazimAghavàviênChỉhuyNgựlâmquânđãkhiếnmọingườiđềuthấyrõĐứcvuađaubuồnvềcáichếtkhôngđúnglúccủatôi.Tôithựcsựrấtvuivìđiềunày.TôikhôngbiếtliệunỗibuồncủaĐứcvuacókhiếnngườitanỗlựchếtsứchầutómchobằngđượctêngiếtngườikhốnnạncủatôikhông,kểcảviệchuyđộngnhữngkẻtratấn,nhưngtôibiếtđiềunày:kẻđángghétđóhiệnđangởtrongsân,giữanhữngnhàthưphápvà

nhàtiểuhọa,mangvẻmặttrangnghiêmvàhếtsứcđaukhổtrongkhihắnnhìnquantàicủatôi.

Xinđừngnghĩrằngtôivôcùngtứcgiậntêngiếtngườicủatôihoặcchorằngtôinghĩđếnviệctrảthù,haythậmchílinhhồntôibấtanvìtôiđãbịgiếtmộtcáchtànbạovàphảntrắc.Hiệntôiđangtồntạiởmộtbìnhdiệnhoàntoànkhác,vàlinhhồntôihếtsứcbìnhyên,khiđãtrởlạivớicõivinhquangtrướcđâycủanósaunhiềunămchịuđựngkhổđaunơitrầnthế.

Linhhồntôitạmthờirờibỏthânxáctôi,cáithânxácđangquằnquạiđauđớnkhinằmtrongvũngmáudonhữngcúđậpbằngcáibìnhmực,vàrunrẩymộtláttrongánhsángrựcrỡ,sauđóhaithiênthầntươicườivàxinhđẹpvớikhuônmặtsángnhưvầngtháidương-nhưtôiđãđọcđượcvôsốlầntrongKitabal-Ruh-đangtừtừtiếnlạigầntôitrongánhsángrựcrỡsiêuphàmnày,nắmlấyhaicánhtaytôi,nhưthểtôivẫncònthânxác,vàbắtđầubaylên.Hếtsứcêmđềm,hếtsứcnhẹnhàng,vàhếtsứcnhanh,chúngtôibaylênnhưtrongmộtgiấcmơcựckỳhạnhphúc!Chúngtôivượtquanhữngkhurừnglửa,lộiquanhữngdòngsôngánhsángrồitiếnvàonhữngbiểncảtốităm,nhữngdãynúiphủđầybăngtuyết.Mỗichuyếnbăngquamấtcảngànnăm,dùcóvẻkhônglâuhơnmộtcáichớpmắt.

ChúngtôibaylênquabảytầngThiênđàng,quarấtnhiềuđámđôngtụhọp,nhữngtạovậtlạkỳ,nhữngđầmlầy,nhữngđámmâynhungnhúcvôsốcôntrùngchimchóc.ỞmỗitầngThiênđàng,thiênthầndẫnđườngsẽgõlêncổngchínhvàkhicâuhỏi"Aiđiđó?"phátratừsaucánhcổng,thiênthầnsẽmôtảtôigồmtênhọvànhữngđặctrưngcủatôi,tómtắtbằngcâunói"MộtbầytôitrungthànhcủaAllahVinhquang!"-vốnkhiếntôirưngrưngnướcmắtvìvuisướng.Tuynhiên,tôibiếthãycònhàngngànnămnữamớiđếnNgàyPhánxétkhiđónhữngngườiđượcđịnhchỗởThiênđàngsẽđượctáchkhỏinhữngkẻbịđàyxuốngHỏangục.

Việcthăngthiêncủatôi,trừvàikhácbiệtkhôngđángkể,xảyrađúngtheocáchGazzali,ElJevziyyevànhữnghọcgiảhuyềnthoạikhácđãdiễntảtrongnhữngđoạnvăncủahọvềcáichết.Nhữngthắcmắcvàbíẩnmuôn

thuởmàchỉcóngườichếtmớicóthểhiểunayđượchélộvàgiảithích,bungrasánglòatừngđiềumộtvớivôvànmàusắc.

Ôi,làmsaotôicóthểmôtảđầyđủnhữngmàusắctôiđãthấytrongchuyếnhànhtrìnhtuyệtvờinày?Cảthếgiớiđượclàmtừmàusắc,mọithứlàmàu.Cũngnhưtôiđãcảmthấycáisứcmạnhvốnđãtáchtôirakhỏimọingườivàcácvậtthểkhácbaogồmmàusắc,giờđâytôihiểuchínhmàusắcđãômlấytôimộtcáchtrìumếnvàbuộctôivàothếgiớinày.Tôithấynhữngbầutrờimàucam,nhữngthânxácmàuxanhlátuyệtđẹp,nhữngquảtrứngnâuvànhữngchúngựamàuxanhdatrờihuyềnthoại.Thếgiớinàyđúngnhưnhữngbứcminhhọavàtruyềnthuyếtmàtôiđãsaymênghiêncứukỹtrongbaonăm.Tôinhìncôngtrìnhsángthếvớivẻkínhsợlẫnngạcnhiêncứnhưmớithấylầnđầu,nhưngcũngnhưthểnóhiệnrađâuđótừkýứctôi.Điềutôigọilà"kýức"chứađựngcảthếgiới:Vớithờigiantrảiravôhạntrướcmặttôivềcảhaihướng,tôihiểurằngthếgiớinhưtôitrảinghiệmlầnđầucóthểbềnvữngmãivềsaunhưkýứcrasao.Khiđượcchếtgiữalễhộimàusắcnày,tôicũngpháthiệnravìsaotôicảmthấynhẹnhõm,nhưthểđượcgiảithoátkhỏisựtróibuộc:Từgiờtrởđichẳngcógìbịgiớihạnnữa,vàtôicókhônggiancùngthờigianvôhạnđểtrảinghiệmtrongđómọithờiđạivànơichốn.

Ngaykhinhậnrasựtựdonày,vớisựsợhãivàcảmgiácmêđắm,tôibiếtmìnhđãgầnsátbênNgười;đồngthời,tôicảmthấymộtcáchkhiêmtốnsựhiệndiệncủamộtmàuđỏtuyệtđốivôsong.

Trongmộtthờigianngắn,màuđỏthấmđẫmtấtcả.Vẻđẹpcủamàunàytrànngậptôivàtoànvũtrụ.KhitôiđếngầnNgườitheocáchnày,tôithấythôithúcmuốnkêulêntrongniềmhânhoantộtcùng.BấtchợttôithấyxấuhổkhiđượcđưađếntrướcmặtNgườitrongkhiđầmđìanhữngmáunhưvậy.Mộtphầnkháctrongtâmtrítôinhớlạinhữngđiềuđãđọcđượctrongcácsáchvềcáichết,rằngNgườisẽchoAzraelvànhữngthiênthầnkháccủaNgườitriệutôiđếntrướcmặtNgười.

TôicóthểthấyđượcNgườisao?Tôinghẹtthởvìkíchđộng.

Màuđỏđangtiếpcậntôi-màuđỏbaotrùmmàtrongđóhếtthảymọihìnhảnhcủavũtrụđềucódựphần-nóquálộnglẫyvàquáđẹpđếnnỗikhiếntôinhỏlệkhinghĩmìnhsẽtrởthànhmộtphầncủanóvàsátcậnbênNgườiđếnthế.

NhưngtôicũngbiếtNgườisẽkhôngđếngầntôihơnnữa;NgườihỏihancácthiênthầncủaNgườivềtôivàhọđãcangợitôi;NgườixemtôinhưmộtbầytôitrungthànhbiếttuânphụcnhữngđiềurănvàcấmđoáncủaNgười;vàNgườiyêutôi.

Niềmvuiđangtràodângvànhữnggiọtnướcmắtđangtuônchảycủatôiđộtngộtbịpháhỏngbởimộtnỗinghingờdaidẳng.Đầytộilỗivànônnóngvềđiềucònmơhồcủamình,tôihỏiNgười:

"Tronghaimươinămcuốicủađờicon,conđãbịảnhhưởngcủanhữngtranhminhhọangoạigiáomàconthấyởVenice.Thậmchícólúcconmuốnchândungcủamìnhđượcvẽtheophươngphápvàphongcáchđó,nhưngconsợ.Tuyvậy,saunàyconđãchovẽThếgiớicủaNgười,ThầndâncủaNgườivàĐứcvuacủachúngcon,BóngcủaNgườiởtrầnthếtheokiểucủabọnTâyvựcngoạigiáo."

TôikhôngnhớgiọngcủaNgười,nhưngtôinhớcâutrảlờiNgườibanchotôitrongýnghĩcủatôi.

"ĐôngvàTâyđềuthuộcvềta."

Tôihầunhưkhôngkìmđượcsựkíchđộngcủamình.

"Vậyýnghĩacủatấtcả,của...củathếgiớinàylàgì?"

"Sựhuyềnbí,"tôinghetrongýnghĩcủatôi,hoặccólẽ,"Lòngnhântừ,"nhưngtôikhôngchắcchắncáinào.

Quacungcáchcácthiênthầntiếnđếngầntôi,tôibiếtmộtquyếtđịnhnàođóvềsốphậncủatôiđãđượcđưaraởtầngcaonàycủaThiênđàng,nhưngtôiphảichờđợitrongbàncânBerzahthầnthánhvớirấtnhiềulinh

hồnkhácvốnđãchếttrongvàichụcngànnămquachođếnNgàyphánxét,khiđóquyếtđịnhcuốicùngvềchúngtôisẽđượcđưara.Mọithứdiễnratheocáchđượcghitrongsách,điềuđókhiếntôivui.Tôinhớlạiquanhữngđiềuđãđọcđượctrongkhibayxuốngrằngtôisẽđượchợpnhấtvớithânxáccủamìnhtrongtanglễ.

Nhưngtôinhanhchónghiểurằnghiệntượng"táinhậpvàothânxácđãchết"chỉlàmộtcáchnói,tạơnThượngđế.Dùhọrấtđaubuồn,nhưngđoànngườiđưatangdanhgiákhiếntôihếtsứctựhàokialạitrậttựmộtcáchđángkinhngạctrongkhikhiêngquantàicủatôiđivàonghĩatrangHillockcạnhthánhđườngsaukhinhữnglờicầunguyệnđãxong.Nhìntừbêntrên,đámrướctrôngnhưmộtmộtsợidâydàimảnh.

Chophéptôinêurõtìnhhuốngcủatôi:NhưcóthểsuyratừtruyềnthuyếtnổitiếngvềđấngTiêntri-trongđótuyênbố"LinhhồncủangườingoanđạolàconchimđượcnuôitừcâycốitrênThiênđàng"-saukhichết,linhhồnlangthangtrênbầutrời.NhưAbuOmerbinAbdulberđãkhẳngđịnh,lờigiảithíchvềtruyềnthuyếtnàykhôngcónghĩalàlinhhồnsẽsởhữumộtconchimhaythậmchítrởthànhchim,mànhưElJevziyyethôngtháigiảithích,nócónghĩalàtacóthểtìmthấylinhhồnởnơiloàichimtụhọp.Vịtrímàtừđótôiquansátmọiviệc,cáimàcáchọasưVenicechuộngluậtphốicảnhhẳnsẽgọilà"điểmnhìn"củatôiđãkhẳngđịnhcáchgiảithíchcủaElJevziyye.

Chẳnghạn,từchỗcủamình,tôicóthểvừathấytoànbộđámđưatanggiốngnhưsợichỉđivàonghĩatrang,lạivừacóthể,vớiniềmvuicủaviệcphântíchmộtbứctranh,theodõimộtchiếcthuyềnbuồmđangtăngtốc,vớinhữngcánhbuồmnogiókhinótrởchiềuchạyvềphíamũiđấtSarayburnunơicửasôngHalichòavàoeoBosphorus.Từtrênthápcaonhìnxuống,cảthếgiannàynhưmộtcuốnsáchlộnglẫymàtôiđangxemtừngtrangmột.

Tuynhiêntôivẫncóthểnhìnthấynhiềuhơnhẳnlàmộtkẻlênđượctớiđộcaonhưthếmàhồnkhônghềrờikhỏixác,vàhơnthếnữa,tôicóthểthấymọithứcùngmộtlúc:ởphíabênkiaBosphorus,vượtquáUskudar,giữa

nhữngngôimộđátrongmộtkhoảnhsântrống,bọntrẻđangchơinhảycừu;dánglaođiduyêndángcủachiếcthuyềnchởNgoạivụđạithầndobảycặptaychèovậnhànhcáchnaymườihainămbảytháng,khichúngtôitháptùngsứthầnVenicetừlâuđàibênbờbiểncủaôngtalênđườngyếtkiếnĐạiTểtướngBaldRagipPasha;mộtphụnữbệvệtrongkhuchợLangamớiđangômmộtcụcbắpcảigiốngmộtđứatrẻmàbàtasắpchobú;sựphấnchấncủatôikhiSứgiảThượngHộiđồngRamazanKínhmếnchết,mởđườngchotôithăngtiến;cáikiểutôingồitrênđùibàtôihồicònbémànhìnchằmchằmnhữngchiếcáocánhđỏtrongkhimẹtôiphơiquầnáongoàisân;tôiđãchạyđếnnhữngkhuphốxaxôiđểtìmbàđỡnhưthếnàokhimẹcủaShekuređauđẻ,cầuchobàấyđượcyênnghỉ;vịtrícủachiếcthắtlưngđỏtôilàmmấtcáchnaytrênbốnmươinăm(giờthìtôibiếtVasfiđãăncắpnó);khuvườntránglệởxaxamàtôitừngmơướccáchnayhaimươimốtnăm,màtôiđãcầuxinAllahmộtngàynàođósẽkhẳngđịnhnólàThiênđàng;nhữngcáiđầu,mũivàtaibịcắtrờiđượcAliBey,ToànquyềnGeorgia,ngườiđãđànápnhữngkẻnổiloạntrongpháođàiGori,gửiđếnIstanbul;vàShekureyêudấuxinhđẹpcủatôi,táchkhỏinhữngphụnữlánggiềngđangthankhóctôitrongnhà,giờđangchămchămnhìnngọnlửatronglòbằnggạchngoàisân.

Nhưđiềuđượcghitrongsáchvởvàđượccáchọcgiảkhẳngđịnhlinhhồnngụtrongbốncõi:

1.Tửcung;2.Cõitrầnthế;3.Berzah,hayuminhgiớinơitôihiệnđangởđểchờNgàyPhánxét;và4.ThiênđànghoặcĐịangục,nơitôisẽđếnsauNgàyphánxét.

TừtrạngtháitrunggiancủaBerzah,quákhứvàhiệntạixuấthiệnđồngthời,vàchừngnàolinhhồnvẫncònnằmtrongnhữngkýứccủanó,thìnhữnggiớihạnvềkhônggiankhôngtồntại.Chỉkhinàothoátkhỏingụctùthờigianvàkhônggian,ngườitamớithấyrõràngcuộcsốnglàsựtróibuộc.Chodùkhitalàmộtlinhhồnkhôngthểxácởtrongcõingườichếtlàhạnhphúcđếnđâuđinữa,làmộtthểxáckhônglinhhồngiữanhữngngườisốngthìcũnghạnhphúcynhưvậy;thậtđángthươngrằngkhôngainhậnrađiềunàytrướckhichết.Vìthế,trongđámtangđángyêucủatôi,khiđauđớnnhìn

Shekureyêuquýcủatôikiệtsứcvìkhócthantrongvôvọng,tôiđãcầuxinAllahvinhquangbanchochúngtanhữnglinh-hồn-không-thân-xácởThiênđàngvànhữngthân-xác-không-linh-hồntrongcuộcsống.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương38:ĐôLàTôi,SưPhụOsman

Cácngườibiếtrõnhữngngườigiàkhótínhvốnhiếntrọnđờimìnhchonghệthuật.Họsẽcôngkíchbấtcứaicảnđườnghọ.Họthườnggầygò,xươngxẩuvàcaonhỏng.Họsẽmuốnsốngàyđangngắndầntrướcmặthọtrởnêngiốngnhưcáithờikỳdàihọbỏlạiđàngsau.Họdễcáugiậnvàphànnànmọithứ.Họsẽchộplấyquyềnkiểmsoáttrongmọitìnhhuống,khiếnmọingườiquanhhọđànhchịubótaythấtvọng;họkhôngthíchbấtcứaihaybấtcứthứgì.Tôibiết,bởivìtôilàmộttrongsốhọ.

C

NurullahSelimChelebi,bậcthầytrongnhữngbậcthầyngườimàtôitừngcóvinhhạnhsátcánhlàmtranhminhhọatrongcùngmộthọaxưởng,cũngnhưvậykhiôngngoàitámmươi,lúcđótôichỉlàmộtthợhọcviệcmườisáutuổi(dùôngkhôngdễcáunhưtôibâygiờ).AliTócvàng,ngườicuốicùngtrongnhữngbậcthầyvĩđại,đãyênnghỉcáchnaybamươinăm,cũngvậy(dùôngtakhônggầyvàcaonhưtôi).Ngàynay,vìnhữngmũitênphêphánnhắmvàonhữngbậcthầyhuyềnthoạinày,nhữngkẻchỉhuycácxưởngvẽlúcthịnhthời,thườngnãvàosaulưngtôi.nêntôimuốncácngườibiếtrằngnhữnglờibuộctộinhàmchánnhằmvàochúngtôihoàntoànvôcăncứ.Đâylànhữngsựkiện:

1.Lýdokhiếnchúngtôikhôngthíchbấtcứthứgìđổimớilàvìthựctìnhchẳngcóthứgìmớiđángyêuthíchcả.

2.Chúngtôicưxửvớihầuhếtconngườigiốngnhưnhữngkẻkhờdạibởivìquảthựchầuhếtbọnhọlàkẻkhờdại,chứkhôngphảivìchúngtôibịđầuđộcbởisựgiậndữ,sựbựcbộihoặcmộtsốnhượcđiểmkháctrongtínhcách.(Cứcholànếucưxửvớinhữngngườiđótốthơnthìcóvănhóahơnvàbiếtđiềuhơn).

3.Lýdokhiếntôiquênvàlẫnlộnquánhiềutêntuổivàkhuônmặt-trừnhữngnhàtiểuhọatôiyêumếnvàdạydỗtừthờihọhọcviệc-khôngphảidolúlẫn,màlàbởinhữngcáitênvàkhuônmặtđóquánhạtnhẽovàthiếusắctháiđếnđộhầunhưkhôngđángnhớ.

TrongđámtangcủaEnishte,kẻmàlinhhồnbịThượngđếđưađiquásớmvìsựngungốccủachínhôngta,tôicốquênrằngngườiquácốđãtừngcólầnkhiếntôiđaukhổghêgớmkhibuộctôibắtchướcnhữngbậcthầychâuÂu.Trênđườngtrởvề,tôiđãnghĩnhưsau:kiếpmùvàcáichết,nhữngđặcânnàydoThượngđếbantặng,giờkhôngcònxatôinữa.Dĩnhiênngườitasẽnhớđếntôichừngnàonhữngtranhminhhọavàbảnthảocủatôicònkhiếnđôimắtcácngườigiậtliênhồivànhữngbônghoahạnhphúcbừngnởtrongtimcácngười.Nhưngsaukhitôichết,hãychomọingườibiếtrằngtrongtuổigiàcủatôi,đúnglúckếtthúcđờitôi,vẫncònnhiềuthứkhiếntôimỉmcười.Chẳnghạnnhư:

1.Trẻcon-Chúngtiêubiểuchonhữnggìsốngđộngcủacõiđờinày.

2.Nhữngkýứcngọtngàovềnhữngcậutraituấntú,nhữngphụnữxinhđẹp,hộihọavàtìnhbạn.

3.ViệcnhìnnhữngkiệttáccủacácbậcthầyHerat-điềunàykhôngthểgiảithíchchokẻngoàinghềđược.

Ýnghĩađơngiảncủatấtcảchuyệnnàylà:TrongxưởngcủaĐứcvuadotôiđiềuhành,nhữngtácphẩmnghệthuậtlộnglẫykhôngcònđượclàmnhưxưanaynữa-vàtìnhhìnhnàysẽchỉngàycàngtồitệhơn,mọithứsẽdầnthunhỏlạirồibiếnmất.TôiđauđớnhiểurarằngchúngtôikhólòngđạttớimứcđộsiêuphàmcủanhữngbậcthầyHeratxưachodùđãcốnghiếncảcuộcđờimìnhchocôngviệcnày.Việckhiêmtốnchấpnhậnsựthựcnàysẽlàmcuộcsốngdễchịuhơn.Quảthực,chínhvìnólàmchocuộcsốngdễchịuhơnnênkhiêmtốnmớilàđứctínhrấtđượcquýtrọngởxứsởnày.

VớimộtvẻkhiêmtốnnhưthếtôiđangsửamộtbứctranhtrongSur-nama,phosáchmôtảnhữngnghilễcắtbìchohoàngtửcủachúngtôi,trong

đómôtảviênToànquyềnAiCậpđệtrìnhnhữnglặngphẩmsau:mộtthanhgươmvàngchạmkhắcđượctrangtríbằnghồngngọc,ngọclụcbảovàngọclamtrênmộttấmvảinhungđỏvàmộttrongnhữngconngựaẲRậphăngmáu,uynghivàchạynhanhnhưchớpcủaviênToànquyền,cómộtđốmtrắngtrênmũivàbộlôngtrắngbạc,đượctrangbịđầyđủhàmthiếcvàdâycươngbằngvàng,đôibànđạpkhảmngọctraivàđáquývàngxanh,yênbằngnhungđỏthêuchỉbạcvànhữnghoahồngbằnghồngngọc.Vớimộtnétcọ,tôisửađôichỗtrongbứctranhmàbốcụclàdotôisắpxếptrongkhiphâncôngphầnthểhiệnconngựa,thanhgươm,hoàngtửvànhữngsứthầndựlễchonhiềuthợhọcviệckhácnhau.TôitômàutíachomộtsốlácâytiêuhuyềntrongHippodrome1.TôisơnmàuvàngchonhữngnútáochùngcủasứthầncủaĐạihãnTatar.Khitôiđangquétmộtlớpnhũvànglêndâycươngthìcóaiđógõcửa.Tôibỏdởviệcđanglàm.

Đólàmộtthịđồngtronghoàngcung.VịTrưởngNgânkhốtriệutôivàolâuđài.Mắttôivẫnđaulâmrâm.Tôinhétkínhlúpvàotúirồirờixưởngcùngcậuthịđồng.

Ô,tuyệtvờilàmsaokhiđibộdướinhữnghàngcâysaukhilàmviệcđãquálâukhôngnghỉ!VàonhữnglúcnhưthảngườitachợtthấycảthếgiớithậtnguyêntuyềnvàtuyệtdiệunhưthểAllahmớitạoratấtcảmọithứnàyvàohômtrước.

Tôithấymộtconchó,cóýnghĩahơnmọibứctranhvẽchótôitừngthấy.Tôithấymộtconngựa,mộtsựsángtạokémhơnnhữnggìcácthợcảtiểuhọacủatôicóthểlàmra.TôingắmnghíamộtcâytiêuhuyềntrongHippodrome,chínhcáicâymàlácủanótôivừamớitôđậmthêmsắctía.

ĐibộquaHippodrome,mànhữngcuộcdiễubinhởđóđượctôiminhhọasuốthainămqua,thìcứnhưbướcvàotranhcủachínhtôivậy.Chẳnghạn,chúngtôisắprẽxuốngmộtđườngphố:TrongmộtbứctranhkiểuTâyvực,điềunàysẽdẫnđếnviệcchúngtôivừabướcrangoàicảchiếckhunglẫnbứctranh;trongmộtbứctranhlàmtheokhuônmẫucủanhữngbậcthầyHerat,nósẽđưachúngtađếnnơimàtừđóAllahnhìnxuốngchúngta;trong

mộtbứctranhkiểuTrungHoathìchúngtabịkẹt,bởivìnhữngtranhminhhọaTrungHoathìvôgiớihạn.

Cậuthưđồngnày,nhưtôipháthiệnra,khôngdẫntôiđếnCungThượngHộiđồngnơitôithườnggặpTrưởngNgânkhốđểthảoluậnmộttrongnhữngchuyệnsau:cácbảnthảovànhữngquảtrứngđàđiểuđãtrangtríhaynhữngmónquàkhácmànhữngnhàtiểuhọacủatôiđangchuẩnbịchoĐứcvua;sứckhỏecủanhữngnhàminhhọahoặcsứckhỏevàsựthanhthảnđầuóccủachínhvịTrưởngNgânkhố;việcnhậnthuốcmàu,vàngláhoặcnhữngchấtliệukhác;nhữngyêucầuvàthanphiềnthườnglệ;nhữngkhaokhát,niềmvui,nhucầuvàtínhkhícủaĐứcvua;thịlựccủatôi,cáigươngcủatôihaychứngđaulòngcủatôi;chàngrểvôtíchsựcủaTrưởngNgânkhốhoặcsứckhỏecủaconmèomướpcủaông.Lặnglẽ,chúngtôibướcvàoVườnngựuyểncủaĐứcvua.Nhưthểphạmphảimộttộiác,nhưngvớivẻthanhtaotuyệtvời,chúngtôiđixuốngphíabiểnquanhữnghàngcây.

Chúngtađangđếngầnnhàthủytạbờbiển,tôinghĩ,điềunàycónghĩalàtôisẽgặpĐứcvua.Ngàihẳnởđây.Nhưngchúngtôirẽkhỏiconđường.Chúngtôiđivàibướcquamộtkhungcửavòmcủamộttòanhàbằngđáđằngsaulánđậuxuồng.TôingửithấymùibánhmìnướngthoảngđưatừlòbánhmìcủalínhgáctrướckhinhìnthấyĐộingựlâmquânmặcquânphụcđỏ.

VịTrưởngNgânkhốvàChỉhuyNgựlâmquânđangcùngởtrongmộtphòng:ThiênthầnvàÁcquỷ!

Viênchỉhuy,ngườithựchiệnnhữngvụhànhquyếttheolệnhĐứcvuatrongkhuônviênlâuđài-kẻtratấn,thẩmvấn,đánhđập,chọcmùmắtvàđánhđònvàoganbànchânngườita-mỉmcườidịudàngvớitôi.Cứnhưthểmộtkháchtrọtầmthườngnàođó,màtôibuộcphảiởchungtrongmộtcănphòngtrọchậthẹp,đangsắpkểlạimộtcâuchuyệnấmlòng.

VịTrưởngNgânkhốdèdặtnói,"Mộtnămtrướcđây,Đứcvuagiaochotôichuẩnbịmộtbảnthảocótrangtrítheođiềukiệnhoàntoànbímật,mộtbảnthảosẽnằmtrongsốtặngphẩmdànhchopháiđoànsứthần.Vìsựbímậtcủacuốnsách,ĐứcvuachorằngThầyLokmanSửquankhôngthích

hợpchoviệcviếtbảnthảo.Tươngtự,Ngàikhôngmuốnđưaôngvàodựánnày,dùNgàirấtngưỡngmộtàinghệcủaông.Thựcra,NgàichorằngôngđãquábậnrộnvớicuốnSur-nama."

Khibướcvàocănphòngnày,tôiđộtnhiênnghĩrằngcókẻbấtnhânnàođóđãvukhốngtôi,tuyênbốrằngtôiphạmtộidịgiáotrongmộtbứcminhhọanhưthếvàtôiđãnhạobángĐứcvuatrongmộtbứcminhhọakhác;tôikinhhoànghìnhdungrằngtaybẻmmépnàycóthểđãthuyếtphụcĐứcvuavềtộicủatôivàtôisắpbịtratấnchodùtuổicaosứcyếu.VàdođókhivịTrưởngNgânkhốchỉrasứcbiệnminhchoviệcĐứcvuađặtlàmbảnthảoởmộtngườingoài,vớitôinhữnglờinàynghecònngọtngàohơncảmậtong.Khôngbiếtthêmbấtcứđiềugìmới,tôilắngnghenhữngmôtảvềbảnthảomàtôiđãbiếtrấtrõ.TôiđãbiếtnhữnglờiđồnđạivềNusretHojaxứErzurum,vàđươngnhiêncảnhữngmưuđồtrongxưởngnữa.

"Aichịutráchnhiệmchuẩnbịbảnthảo?"tôihỏi.

"EnishteKínhmến,nhưôngbiếtđó,"TrưởngNgânkhốnói.Nhìnthẳngvàomắttôi,ôngnóithêm,"Ôngbiếtrõrằngôngtađãchếtmộtcáchkhôngđúnglúc,ýtôimuốnnóilàôngtabịgiết,đúngkhông?"

"Không,"tôinóimộtcáchđơngiản,nhưmộtđứatrẻvàimlặng.

Đứcvuahếtsứcgiậndữ,"TrưởngNgânkhốnói.

EnishteKínhmếnđólàmộttênngốc.Nhữngthợcảtiểuhọaluônchếnhạoôngtavìôngtatựphụnhiềuhơnhiểubiết,thamvọngnhiềuhơnthôngminh.Dùsaotôiđãbiếtcóthứgìđóthốirữatạiđámtang.Tôitựhỏiôngtabịgiếtnhưthếnào?

TrưởngNgânkhốgiảithíchcặnkẽchuyệnđó.ThậtkhủngkhiếpThượngđếnhântừphùhộchúngta.Nhưngailàmvụnày?

"Đứcvuađãhạchỉ,"viênTrưởngNgânkhốnói,"rằngcuốnsáchchúngtađangbànđếnnàyphảiđượchoàntấtcàngsớmcàngtốtcùngvớibảnthảo

Sur-nama...Ngàicũngramộtchiếuchỉnữa,"ChỉhuyNgựlâmquânnói."Thựcra,nếuhungthủkhôngthểtảnàylàmộttrongnhữngnhàtiểuhọa,Ngàimuốnphảitruychoratênácnhânnày.Ngàimuốnchohắnmộthìnhphạtđểlàmgươngchomọingười."

MộtvẻkíchđộngxuấthiệntrêngươngmặtcủaviênChỉhuynhưthểchothấyôngtađãbiếthìnhphạtkinhkhiếpmàĐứcvuađãbantruyền.

TôibiếtrằngĐứcvuavừamớigiaonhiệmvụấychohaingườinày,dođóbuộchọhợptácvớinhau-vìlýdođónênngaycảlúcnàyhọcũngkhôngchegiấunổisựchánghétcủahọ.

ChứngkiếnđiềunàygâychotôimộttìnhyêuvượtkhỏiniềmkínhsợđốivớiĐứcvua.Mộtđầytớtraidọncàphêlênvàchúngtôingồimộthồi.

TôinghekểrằngEnishteKínhmếncómộtcháutraitênlàSiyahKínhmến,ngườinàyđượcôngtabồidưỡng,đượcđàotạovềnghệthuậttrangtrívàlàmsách.Tôiđãgặpanhtachưanhỉ?Tôivẫnimlặng.Cáchđâykhônglâu,theolờimờicủaEnishtecủaanhta,SiyahđãtrởvềtừmặttrậnBaTưnơianhtaphụcvụdướiquyềnTổngtrấnSerhat-viênChỉhuynhìnthẳngvàotôiđầyvẻnghingờ.Nơiđây,ởIstanbulanhtagiànhđượcsựưuáitừEnishtecủaanhtavàbiếtđượccâuchuyệnvềcuốnsáchmàEnishteđangcoisócviệcthựchiện.SiyahtuyênbốrằngsaukhiZarifKínhmếnbịgiết,Enishteđãnghingờmộttrongnhữngnhàtiểuhọavốnthườngđếngặpôngtavàobanđêmđểlàmbảnthảocuốnsáchnày.AnhtađãxemtranhminhhọadonhữngbậcthầynàylàmvànóirằngkẻgiếtEnishte-chínhtayhọasĩđãđánhcắpbứcminhhọaĐứcvuavớiphầnlớnvànglá-làmộttrongsốhọ.

Tronghaingày,taySiyahKínhmếntrẻtuổinàyđãgiấukhôngchohoàngcungvàTrưởngNgânkhốbiếtvềcáichếtcủaEnishte.CũngchínhtronghaingàyđóanhtađãlẹlàngcướicongáicủaEnishte,mộtviệclàmđángngờvềtôngiáovàđạođức,vàđếnởtrongnhàEnishte;vìvậycảhaingườitrướcmặttôicoiSiyahlàkẻđángnghi.

"NếungườitalụcsoátnhàởvànơilàmviệccủacácthợcảtiểuhọacủatôimàtìmthấytrangbịmấtởchỗmộtngườitrongsốđóthìlậptứcSiyahsẽđượcchứngminhvôtội,"tôinói."Tuynhiên,thànhthậtmànói,tôicóthểnóivớicácôngrằngnhữngđứaconyêuquýcủatôi,cácnhàtiểuhọatàihoacủatôi,nhữngkẻtôibiếttừkhichúnglàthợhọcviệc,khôngcókhảnănglấyđisinhmạngcủangườikhác."

"VềphíaZeytin,LeylekvàKelebek,"viênChỉhuynói,sửdụngmộtcáchchếgiễunhữngbiệtdanhmàtôiđãưuáiđặtchohọ,"Chúngtôicóýđịnhlụcsoátnhà,nơiluitới,chỗlàmviệcvànếuđượcthìcảxưởngvẽ,khôngbỏsótmộtngócngáchnào.VàđiềuđóbaogồmSiyah...".Gươngmặtôngtalộvẻcamchịu:"Donhữngtìnhhuốngrắcrốinhưthế,tạơnThượngđế,phápquanđãchophépchúngtadùngbiệnpháptratấnnếucầnthiếttronglúcthẩmvấnSiyahKínhmến.Việctratấnnàysẽđượcchophéptheoluậtbởivìđãxảyramộtvụgiếtngườithứhainhắmvàongườicódínhdángđếncộngđồngtiểuhọa,khiếnmọingườitrongđó,từthợhọcviệcđếnthợcả,thảyđềutrởthànhnghiphạm."

Tôiimlặngngẫmnghĩvềđiềunày:1.Cụmtừ"đượcchophéptheoluật"chothấyrõrằngĐứcvuakhôngđíchthânchophéptratấn.2.Bởivìdướimắtquantòatấtcảnhàtiểuhọađềubịtìnhnghivềvụgiếthaimạngngườiliêntiếpnày,vàbởivìtôi,dùlàTrưởngbantrangtrí,cũngkhôngthểxácđịnhđượchungthủtrongsốchúngtôi,nêncảtôicũngbịtìnhnghi.3.TôihiểurằnghọmuốnsựchấpthuậncôngkhaihoặcngấmngầmcủatôiđểtiếnhànhtratấnKelebek,Leylek,Zeytinyêuquýcủatôivàtấtcảnhữngaimàtrongnhữngnămgầnđâyđãphảnbộitôi.

"VìĐứcvuamongướchoàntấtmỹmãncảhaicuốnSur-namalẫncuốnsáchnày-màhiểnnhiênchỉmớihoàntấtnửachừng,"TrưởngNgânkhốnói,nênchúngtôilorằngviệctratấnsẽlàmhỏngbàntayvàđôimắtcủanhữngbậcthầy,hủyhoạisựtinhnhạycủahọ",ôngtanhìntôi."Đúngvậykhông?"

"Cómộtmốiưutưtươngtựvềmộtviệckhácmớixảyra,"viênChỉhuy

cộccằnnói."MộtthợkimhoànvàmộtthợchạmngọcvốnlàmcôngviệcsửachữađãbịQuỷsứxúigiục.HọbịmêhoặcnhưtrẻconbởichiếctáchcàphêcótaycầmnạmhồngngọccủaquậnchúaNejmiyecủaĐúcvuavàđánhcắpnó.Vìvụtrộmchiếctách,vốnlàmchoquậnchúabịsuysụpvìđaubuồn-ngườirấtthíchchiếctáchấy-xảyratronglâuđàiUskudar,nênĐứcvuachỉđịnhtôiđiềutra.RõràngrằngcảĐứcvualẫnquậnchúađềukhôngmuốngâythiệthạichođôimắtvànhữngngóntaycủahaingườithợkimhoàntàihoanàyvìsợtácđộngđếntàinăngcủahọ.Vìvậytôiđãlộttrầntruồngcảthợkimhoànlẫnthợchạmngọcvànémhọvàomộthồđầybăngtrongsân.Theođịnhkỳ,tôiđưahọravàquấtroithậtmạnh,cẩnthậnsaochokhônglàmhạimắtvàbàntayhọ.Chỉtrongmộtthờigianngắn,ngườithợngọcbịQuỷsứlôikéođãthúnhậnvàchấpnhậnhìnhphạt.Dùnướclạnhnhưbăng,khôngkhígiárétvàmọithứroivọt,nhưngkhôngcótổnthươngnàoxảyravớiđôimắtvàngóntaycủanhữngthợkimhoàntàihoabởitâmhồnhọđượcthanhthản.CảĐứcvuacũngnóirằngquậnchúahếtsứchàilòngvớiviệclàmcủatôivàrằngnhữngthợngọchiệnlàmviệcmộtcáchnhiệttâmhơnvìquảtáosâuđãbịloạikhỏithùng."

TôitinchắcrằngviênChỉhuysẽđốixửvớicácnhàminhhọatàihoacủatôinghiêmkhắchơnôngđãlàmvớinhữngthợkimhoàn.DùôngtakínhtrọngtìnhcảmnồnghậucủaĐứcvuadànhchonhữngbảnthảocóminhhọa,những,cũngnhưnhiềungườikhác,ôngtachorằngthưpháplàloạihìnhnghệthuậtduynhấtđángđượctôntrọng,xemviệctrangtrívàminhhọalànhữnghứngthúnhấtthờicóliênquanđếndịgiáo,thíchhợpvớiphụnữvàchẳngđángđượcgìkhácngoàiquởtrách.Đểkíchđộngtôi,ôngtanói,"Trongkhiôngbịlôicuốnvàocôngviệccủamình,nhữngnhàtiểuhọayêuquýcủaôngđãbắtđầulênkếhoạchxemaisẽtrởthànhTrưởngnhómTiểuhọasaukhiôngchết."

Nhữngchuyệnđồnđạinàytôichưatừngđượcnghesao?Ôngtacóthôngbáochotôiđiềugìmớikhông?Kìmmìnhlại,tôikhôngtrảlời.VịTrưởngNgânkhốhiểurấtrõsựgiậndữcủatôiđốivớiôngtavìđãgiaochotênngốcvừaquađờilàmmộtbảnthảosaulưngtôi,vàđốivớinhữngnhàtiểuhọavôơn,nhữngkẻđãbímậtchuẩnbịnhữngtranhminhhọaấynhằm

lấylòngngườikhácvàkiếmthêmvàiđồngbạc.

Tôinhậnramìnhđangcânnhắcxemngườitacóthểápdụngnhữngphươngpháptratấnnào.Họsẽkhôngphảiviệnđếntròlộtdatrongquátrìnhthẩmvấn,bởiđiềuđóchắcchắndẫnđếncáichết.Họcũngsẽkhôngđóngcọcxiênquabấtcứainhưvẫnlàmvớibọnphiếnloạn,bởivìcáchđóđượcsửdụngnhưmộtcáchrănđe.Cũngkhôngthểcóchuyệnbẻgãyhaychặtngóntaycánhtayhaychânnhữngnhàtiểuhọanày.Dĩnhiênviệcmócmộtmắt-màtôiđượcbiếtlàmộtbiệnphápngàycàngphổbiếngầnđâyxéttheosốngườichộtmắtngàymộttăngtrênđườngphốIstanbul-sẽlàkhôngthíchhợpvớinhữngnghệsĩbậcthầy.VìvậykhitôihìnhdungnhữngnhàtiểuhọathânyêucủatôitrongmộtgóckhuấtcủaVườnThượnguyển,bịtốngvàohồnướclạnhgiágiữanhữnghoasúng,runrẩyvànhìnnhauđầycămghét,bấtchợttôimuốncườiphálên.TuynhiêntôiđaubuồnkhihìnhdungraZeytinlahétnhưthếnàokhithânmìnhcậutabịmộtthanhsắtnóngdívào,vàdacủaKelchekthânyêusẽtáinhợtnhưthếnàokhicậuấybịcùm.TôikhôngchịunổikhinhớlạicảnhKelebekthânyêu-màkỹnăngvàtìnhyêudànhchoviệctrangtrícủacậutalàmtôiứanướcmắt-khicậutabịđánhvàoganbànchânnhưmộtthợhọcviệctrộmcắptầmthường.Tôichỉđứngđóchếtlặng,lòngsethắt.

Đầuócgiànuacủatôicâmbặtdướitácđộngcủasựimlặngnộitạicủachínhnó.Cómộtthờichúngtôiđãcùngnhauvẽvớiniềmđammêkhiếnchúngtôiquênhếtmọithứ.

"HọlànhữngnhàtiểuhọatàibanhấtđangphụcvụĐứcvua,"tôinói."Hãybảođảmrằnghọkhôngbịhềhấngì."

Hàilòng,vịTrưởngNgânkhốnhổmdậy,cầmlấymộtsốtranggiấytrênbànlàmviệcđặtởcuốiphòngvàbàyratrướcmặttôi.Kếđến,nhưnhậnthấycănphòngkhátối,ôngtađặtcạnhtôihaigiánếnto,vớinhữngngọnbấccỡlớncháyrực,nhữngngọnlửabậpbùngrunrẩyđểtôicóthểnghiêncứunhữngbứctranhđangbàncãiđó.

Làmsaogiảithíchđượcnhữnggìtôithấykhiràkínhlúptrênmặttranh?

Tôicảmthấymuốncườitolên-chẳngphảivìchúngkhôihàiđâu.Tôigiậnđiênlên-cóvẻnhưEnishteKínhmếnđãchỉdẫnnhữngthợcảcủatôinhưsau:"Đừngvẽgiốngbảnthâncácanh,màhãyvẽnhưthểcácanhlàngườikhác."Ôngtađãbuộchọnhớlạinhữngkýứckhônghềtồntại,tưởngtượngravàvẽlạimộttươnglaimàchắchọkhônghềmuốnsốngtrongđó.Cònkhótinhơnnữalàhọđanggiếtnhauvìđiềunhảmnhínày.

"Nhìnvàonhữngminhhọanàyôngcóthểchotôibiếttaytiểuhọanàođãvẽbứcnàokhông?"TrưởngNgânkhốhỏi.

"Được,tôinóimộtcáchgiậndữ."Ôngtìmđâuranhữngbứctranhnày?"

"Siyahtựđộngmangchúngđếnvàđểlạiđâychotôi."TrưởngNgânkhốnói."AnhtacốchứngminhrằnganhtavàEnishtequácốcủaanhtavôtội."

"Trongcuộcđiềutra,hãytratấnanhta,"tôinói."BằngcáchđóchúngtasẽbiếtđượcnhữngbímậtkhácmàEnishtequácốcủachúngtađangnắmgiữ."

"Chúngtôiđãchođòianhtavào,"ChỉhuyNgựlâmquânnói."Sauđóchúngtôisẽlụcsoáttoànbộngôinhàcủatayvừamớicướivợđó."

Cảhaikhuônmặthọđềusánglênmộtcáchkỳlạ,mộtthoángkhiếphãivàkínhsợtrùmlênhọ,vàhọđứngbậtdậy.

Khôngcầnquaysang,tôicũngbiếtchúngtôiđangởtrướcmặtĐứcvua,ngườichechởthếgiới.

--------------------------------

1Hippodrome:TrườngđuangựađượcxâytừthờiđếquốcLaMãkhiIstanbulcònmangtênConstantinople,thủphủcủađếquốcĐôngLaMã.KhitriềuđạiOttomanchiếmthànhphốnàynăm1453vàbiếnnóthànhkinhđôThổNhĩKỳ.KiếntrúcnàybịbỏhoangphếvìngườiThổkhôngthíchmônđuangựa.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương39:TôiLàEsther

Ôituyệtvờilàmsaokhiđượckhóccùngmọingườikhác!TrongkhicánhđànôngởtạiđámtangcủachaShekurethânyêucủatôi,cácphụnữ,bạnbèvàhọhàngtậptrungtrongnhàmàthankhóc,còntôicũngđấmngựcmàkhócthancùnghọ.Lúcthìthankhócchungvớicôgáixinhđẹpcạnhtôi,tựavàocôvàlắclưtớilui;khithìlạikhóctrongmộttâmtrạnghoàntoànkhác.Tôixúcđộngsâuxatrướcnhữngđaukhổvàcuộcđờitộinghiệpcủatôi.Tôinghĩ,nếutôicóthểkhócnhưvầymỗituầnmộtlầnthìtôicóthểquênmìnhđãphảilangthangsuốtngàytrênkhắpphốphườngsaochođủchitiêutrongnhà;quênviệcmìnhbịchếnhạovìbéophụcphịchvàvìdòngmáuDoThái,vàđượctáisinhthànhmộtEsthermồmmépcònliếnthoắnghơnnữa.

Tôithíchnhữngcuộctụtậpđôngngườibởivìtôicóthểănthảcửa,đồngthờiquênrằngmìnhlàkẻbịrẻrúngtrongđámđông.Tôithíchmónkẹobaklava,kẹobạchà,bánhmìbằngbộthạnhnhânvàtráicâykhôcủangàyhội;cơmthậpcẩmvớithịtvàbánhngọthìnhtáchtràtrongnhữngbuổilễcắtbì;uốngnướcquảanhđàochuatạinhữnglễkỷniệmdoĐứcvuatổchứcởHippodrome;ănđủthứtrongcáctiệccưới;vànhấmnhápkẹovừng,kẹomậtongvàđủthứbánhkẹochiabuồnkhácđượchàngxómgửiđếntrongnhữngđêmcanhxác.

Tôilặnglẽlẻnrahànhlang,manggiàyrồixuốngcầuthang.

Trướckhirẽvàonhàbếp,tôichợttòmòvìtiếngđộngkỳcụcphátratừcănphòngmởhécửacạnhchuồngngựa.Tôiđivàibướcvềhướngđó,nhìnvàotrongthìthấyShevketvớiOrhanđãtróigôthằngconcủamộttrongnhữngphụnữđưatangrồidùngcọvàthuốcmàucủaôngngoạiquácốcủachúngmàvẽlênmặtthằngbé."Màymàtìmcáchtrốn,tụitaosẽđánhmàynhưvầynè,"Shevketnóirồitátthằngbé.

"Contraicưngnè,giờhãychơinhẹnhàngđinào,đừngđánhnhau,đượckhông?"tôinóibằnggiọngnhẹnhànghếtmức.

"Đimàlochuyệncủabàđi!"Shevketnạtlại.

Tôithấyđứaemgáitócvàngbénhỏcủathằngnhócmàchúngđangtratấnđứngcạnhchúngvớivẻsợsệt,vàvìlýdonàođotôithấytộinghiệpconbé.Bâygiờquênchuyệnđóđi,Esther!

TrongnhàbếpHayriyenhìntôiđầynghingờ.

"Tôikhóckhôcảhọngđây,Hayriye,"tôinói."VìThượngđếrótchotôilynướcđi."

Côtalặnglẽrót.Trướckhiuống,tôinhìnvàođôimắtsưngmọngvìkhóccủacôta.

"EnishteKínhmếntộinghiệp,họnóiôngtađãchếttrướckhiShekurelàmđámcưới,"tôinhậnxét.

"Miệnglưỡithếgianđâucóbuộclạinhưmiệngtúiđược,thậmchímộtsốngườicòntuyênbốcótrògiandốigìtrongđây."

Bằngmộtcửchỉtháiquá,côtanhìnxuốngnhữngngónchânmình.Sauđócôtangẩngđầulên,khôngnhìntôimànói,"CầuThượngđếchechởchúngtakhỏinhữnglờivukhốngvôcăncứ."

Cửchỉthứnhấtcủacôtađãkhẳngđịnhnhữnggìtôinói,vàhơnnữangữđiệutrongcâunóicủacôtachothấynóđượcnóiravớisựgượngép-đểchegiấusựthật.

"Đãxảyrachuyệngìvậy?"tôiđộtngộthỏi,thìthầmnhưthểtôilàbạntâmgiaocủacôta.

DĩnhiêncôHayriyeđầylưỡnglựnàyđãhiểurằngcôtakhônghyvọngđòihỏibấtcứquyềnhạngìvớiShekuresaucáichếtcủaEnishteKínhmến.

Thếmàmớiđâythôicôtacònlàkẻthankhócchânthànhnhất.

"Bâygiờtôibiếtsốngsaođây?"côtahỏi.

"Shekurerấtkínhtrọngcô,"tôinóitheothóiquenđưatin.

Giởnắpnhữnglọkẹoxếphànggiữachiếcbìnhđấtséttođựngmậtnhovàlọdưachua,nhónmộtnhúmtronglọnàyhoặcchồmtớingửilọkia,tôihỏiaiđãgửimấythứnàyđến.

Hayriyeđanghuyênthuyênkểaiđãgửilọnào:"CáinàycủaKasimKínhmếnởKayseri;cáinàycủangườiphụtácủanhómtiểuhọasốngcáchđâyhaikhuphố;lọkiacủangườithợkhóa,HamdiTaytrái;lọđócủacôdâutrẻởEdirne..."thìShekurengắtlờicôta.

"Kalbiye,quảphụcủaZarifKínhmếnquácố,khôngđếnchiabuồn,khôngnhắnmộtlờimàkẹocũngkhônggửiđến!"

Côấyđangđitừcửanhàbếpđếnchâncầuthang.Tôitheocô,biếtrằngcômuốnnóichuyệnriêngvớitôi.

"GiữachatôivớiZarifKínhmếnkhônghềcóxíchmích.HômđámtangZarifchúngtôicólàmkẹogửiđếnchohọ.Tôimuốnbiếtcóchuyệngìxảyra,"Shekurenói.

"Tôisẽđidòlangay,"tôinói,phỏngđoánsuynghĩcủaShekure.

Vìtôichỉnóingắngọn,côhônlênmátôi.Khicáilạnhngoàisânphảvào,chúngtôiômnhauvàđứngđókhôngnhúcnhích.

SauđótôivuốttócShekure.

"Esther,tôisợ,"côấynói.

"Côbéthânyêu,đừngsợ,"tôinói."Chuyệngìcũngcóchỗlạcquancủanó.Coiđó,rốtcuộcthìcôcũngcóchồng."

"Nhưngtôikhôngchắcmìnhlàmvậycóđúngkhông,"cônói."Bởithếnêntôikhôngchoanhấyđếngầntôi.Tôiđãdànhcảđêmcạnhngườichabấthạnhcủamình."

Cômởtomắtvànhìntôinhưnói,chịhiểuýtôimuốnnóigìchứ?

"Hasantuyênbốrằnglễcướicủacôkhôngcógiátrịdướimắtquantòa,"tôinói."Anhtagửicáinàychocô."

Dùcôấynói,"Thôiđi,"côvẫnmởláthưvàđọcngaynhưnglầnnàycôkhôngchotôibiếttrongthưnóigì.

Côthậntrọnglàđúng;khôngchỉcómìnhchúngtôingoàisânnơichúngtôiđứngômnhau:Bêntrên,mộtthợcưađangmỉmcườiđónglạitấmmànhcửasổhànhlangbịrơivỡsánghômđómàkhôngaibiếttạisao,cũngchămchúnhìnchúngtôivànhữngphụnữđangthankhócbêntrong.TrongkhiđóHayriyebướcrakhỏinhàmởcửachocontraicủamộtngườihàngxómtrungthànhđangvừalato"kẹođây"vừagõcánhcổngngoàisân.

"Chúngtôichônôngcũngxongrồi,"Shekurenói."Bâygiờtôicóthểcảmthấylinhhồnngườichatộinghiệpcủatôiđangrờikhỏixácôngvĩnhviễnvàbaylêncáctầngtrời."

Côrờikhỏivòngtaytôi,ngướcnhìnbầutrờitươisángmàđọcmộtbàikinhdài.

BấtngờtôicảmthấyquáxacáchvàlạlẫmvớiShekuređếnđộtôisẽkhôngngạcnhiênnếutôilàđámmâymàcôấyđangnhìn.Ngaykhiđọcxongbàikinh,Shekurexinhđẹptrìumếnhônlêncảhaimátôi.

"Estherơi,"cônói,"chừngnàokẻgiếtchatôicònnhởnnhơ,thếgiớinàysẽkhôngcònthanhbìnhđốivớitôivàbọntrẻnữa."

Tôithấyvuivìcôkhôngđềcậpđếntênngườichồngmớicủacô.

"HãyđếnnhàZarifKínhmến,nóichuyệnvớibàvợgóacủaanhtađể

xemtạisaohọkhônggửikẹođếnchochúngta.Biếtđượcchuyệngìthìchotôihayliềnnhé."

"CôcógửigìchoHasankhông?"tôihỏi.

Tôicảmthấybốirối,khôngphảivìtôiđãhỏicâunày,màbởivìtôikhôngthểnhìnvàomắtcôkhihỏithế.Đểcheđậysựbốirốiđó,tôichặnHayriyelạivàmởnắpchiếclọcôtađangcầm.

"Ô,kẹolúamìvớiquảhồtrăn,"tôinóisaukhinếmquamộtmiếng."Cònchothêmcamnữa."

TôivuikhithấyShekuremỉmcườinhưthểmọithứđềudiễnratheokếhoạch.

Tôicầmlấytúihàngvàbỏđi.TôiđichưađượchaibướcthìthấySiyahởcuốiđường.Anhđichôncấtchavợvừamớitrởvề,quanétmặttươitắncủaanhtatôicóthểthấyngườichồngmớinàyhoàntoànhàilòngvớicuộcsốngcủamình.Đểkhônglàmanhtaxuốngtinhthần,tôirờiconđường,đivàonhữngluốngrauvàbăngquakhuvườncủangôinhànơiemtraicủangườitìnhvịbácsĩDoTháinổitiếngMosheHamonđãsốngtrướckhibịtreocổ.Khuvườnnày,vốngợinhớcáichết,luôngâychotôimộtnỗibuồnsâusắcmỗikhitôiđiquađếnđộtôiluônquênbẵngrằngmìnhđượcgiaonhiệmvụtìmngườimuacơngơinày.NgôinhàcủaZarifKínhmếncũngmangvẻchếtchóc,dùđốivớitôinókhônggợinỗibuồn.TôilàEsther,mộtphụnữtừngvàorahàngngànngôinhàvàquenvớihàngtrămquảphụ,tôibiếtrằngnhữngphụnữmấtchồngsớmthườngchìmđắmtrongcảmgiácthấtbạivàkhốnkhổhoặcgiậndữvànổiloạn(dùShekuređãchịutấtcảnhữngthứnày).Kalbiyeđãnạpđủliềuđộcdượcgiậndữvàtôinhanhchóngnhậnrarằngđiềunàycótácdụngthúcđẩycôngviệccủatôi.

Giốngnhưmọiphụnữtựphụmàcuộcsốngcủahọquábấthạnh,Kalbiyeđãnghingờrấtchínhxácrằngmọikháchkhứađềuđếnđểthươnghạicôtronggiờphútđentốinhấtcủacô,hoặctệhạihơn,đểchứngkiếnnỗithốngkhổcủacôvàthầmkhoáitrárằnghoàncảnhhọtốthơn;vìvậycô

khôngdựvàonhữngtraođổixãgiaovớikháchkhứa,bỏquamọitròtángẫuhuêdạngmàđithẳngvàovấnđềchính.TạisaoEstherlạiđếnchiềunay,ngaykhiKalbiyesắpngủmộtgiấcgiảikhuâyvớinỗisầumuộncủacô?BiếtrõcôkhôngquantâmđếnnhữngthứlụamớinhấtcủaTrungHoahoặcnhữngchiếckhăntayxứBursa,tôithậmchíkhônglàmbộmởtúiramàđithẳngvàovấnđềvàmôtảmốiưutưcủaShekuređaukhổ."NỗibuồnkhổcủaShekurecàngtăngkhinghĩrằngcôấyđãlàmtổnthươngtìnhcảmcủacô,ngườicũngcónỗibuồngiốngnhưcôấy,"tôinói.

Mộtcáchkiêukỳ,KalbiyekhẳngđịnhrằngcôtakhônghỏithămsứckhỏecủaShekure,khôngđếnthămđểchiabuồnvàkhócthanvớicôấy,màcũngchẳngcònlòngdạnàođểlàmkẹovớigửiquà.Đàngsaulòngtựáicủacôtacũngẩnnấpmộtniềmhânhoanmàcôtakhôngthểchegiấu:niềmvuirằngngườitađãnhậnrasựoánhậncủacôta.ChínhtừđiểmnàymàEsthernhanhtrícủacácvịđãcốgắngpháthiệnnhữnglýdovàtìnhhuốngdẫnđếncơngiậncủaKalbiye.

KhôngmấtnhiềuthờigianđểKalbiyethừanhận,chínhcáibảnthảocóminhhọamàEnishteKínhmếnquácốđanglàmđãkhiếncôcămgiậnôngta.Cônóirằngchồngcô,cầuchoanhtađượcyênnghỉ,đãkhôngđồngýthamgialàmcuốnsáchđóvìvàiđồngbạclẻ,nhưngvìEnishtethuyếtphụcanhtarằngdựánđóđượcĐứcvuaphêchuẩn.TuynhiênkhingườichồngquácốcủacôhiểurarằngnhữngphầntrangtrímàEnishtethuêanhtamạvàngđãdầndầntiếntriểntừnhữngtrangcótrangtríthànhnhữngbứcminhhọahoànchỉnh,cònhơnthếlànhữngbứctranhmangdấuấnsựbángbổ,thuyếtvôthầnvàthậmchídịgiáocủabọnTâyvực,anhtangàycàngbứtrứtvàkhôngcònbiếtphânbiệtđúngsai.LàmộtkẻkhônngoanvàlýtríhơnZarifKínhmếnnhiều,côtathậntrọngnóithêmrằngtấtcảnhữngnghingờnàyhìnhthànhtừtừchứkhôngphảingaylậptức,vàbởiZarifKínhmếntộinghiệpkhônghềnhậnrabấtcứđiềugìcóthểcoilàsựphạmthượngtrắngtrợnnênanhtacóthểxemnhữnglolắngcủamìnhlàvôcăncứ.NgoàiraanhtatựanủimìnhbằngcáchkhôngbỏlỡbàithuyếtgiáonàocủaNusretHojaxứErzurum,vànếubỏquamộttrongnămbàikinhhàngngàythìanhtalolắngkhôngyên.Cũngnhưanhtabiếtcónhữngtênvôlạinàođótại

xưởngthườngchếgiễusựtậntụyhếtlòngcủaanhtachotínngưỡng.Anhtacũnghiểunhữngtròđùatrơtráocủahọxuấtpháttừlòngđốkỵđốivớitàinăngvànghệthuậtcủaanhta.

MộtgiọtlệtolấplánhtừconmắtsángrựccủaKalbiyelănxuốngmácô,vàlầnđầutiênEsthertốtbụngcủacácvịquyếtđịnhtìmchoKalbiyemộtngườichồngtốthơnngườichồngvừamớimấtcủacô.

"Anhchồngquácốcủatôithườngkhôngchiasẻnhữngưutưcủaanhấyvớitôi,"Kalbiyethậntrọngnói."Theonhữnggìtôicònnhớrồighéplạiđượcvớinhau,tôikếtluậnrằngmọithứxảyralàdonhữngbứcminhhọađãkhiếnanhấyphảiđếnnhàEnishteKínhmếnvàođúngđêmcuốicùngtrongđời."

Đâylàmộtkiểubiệnbạchnàođó.Đểđáplại,tôinhắccôtarằngsốphậncủacôvàcủaShekure,khôngđềcậpđếnnhữngkẻthùcủahọ,làgiốngnhaunếunhưtachorằngEnishteKínhmếncólẽbịgiếtbởichính"tênvôlại"đó.Haiđứabétođầumồcôichađangởgócnhànhìntôi,chúnglạigợitôinhớđếnmộttươngđồngnữagiữahaiphụnữnày.NhưngsuyluậncủamộtbàmốitànnhẫnnhắctôirằngtìnhtrạngcủaShekuređẹphơn,phongphúvàbíẩnhơnnhiều.TôichoKalbiyebiếtchínhxáctôicảmthấyđiềugì:

"Shekurenhờtôinóivớicôrằngnếucôấycólàmgìsaiđốivớicôcôấyrấtlấylàmtiếc"tôinói."Côấymuốnnóirằngcôấythươngcônhưmộtngườichịvànhưmộtphụnữcùngchungsốphận.Côấymuốncônghĩvềđiềunàyvàgiúpcôấy.KhiZarifKínhmếnquácốrờikhỏinhànàyvàođêmcuốicùngcủaanhấy,anhấycóđềcậpchuyệnanhấysẽđigặpaingoàiEnishteKínhmếnkhông?Côcóbaogiờnghĩđếnviệcanhấycóthểđigặpaikháckhông?"

"Ngườitatìmthấycáinàytrênxácanhấy,"côtanói.

Côtalấyramộtmẩugiấygấptừchiếchộpbằngmâycónắpđậytrongđóđựngqueđan.nhữngmẩuvảivàmộtquảócchólớn.

Khicầmmẩugiấynhàunátlênxemxét,tôithấytrênđócónhiềuhìnhthùvẽbằngmựcđãlấmlemvàốbẩnvìnướcgiếng.TôivừamớixácđịnhxemnhữnghìnhdạngđólàgìthìKalbiyeđãnóilênýnghĩcủatôi.

"Nhữngconngựa,"côtanói."NhưngZarifKínhmếnquácốchỉlàmcôngviệcmạvàngtácphẩmthôi.Anhấychưabaogiờvẽngựa.Vàchắckhôngcóainhờanhấyvẽngựabaogiờ."

Esthergiànuacủacácvịnhìnvàonhữngconngựađượcpháchọarấtnhanhđó,nhưngcôtahoàntoànkhônghiểuđượcýnghĩacủachúng.

"NếutôimangmẩugiấynàyđếnchoShekure,côấysẽrấtvui,tôinói.

"NếuShekuremuốnđượcxemnhữngphácthảonày,cứbảocôtatựđếnmàlấy,"Kalbiyenói,khônghềcóchútdấuhiệutựcao.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương40:TôiĐuợcGọiLàSiyah

Cólẽđếnlúcnàybạnđãhiểurằngđốivớinhữngngườiđànôngnhưtôi,nghĩalànhữngngườiđànôngusầumàvớihọtìnhyêuđaukhổ,hạnhphúcvàđauđớnchỉlànhữngcáicớđểduytrìsựcôđơnvĩnhcửu,cuộcđờikhôngđưađếnniềmvuilớnhaynỗibuồnlớn.Tôikhôngnóirằngchúngtôikhôngthểthấuhiểunhữnglinhhồnbịđắmchìmtrongnhữngtìnhcảmấy,tráilạichúngtôithôngcảmvớihọ.Nhữnggìchúngtôikhôngthểthấuhiểulànỗibấtankỳquặcmàlinhhồnchúngtôichìmtrongđóvàonhữnglúcnhưthế.Trạngtháirốiloạnthầmlặngnàylàmmờtrítuệchúngtôivàlàmmềmlòngchúngtôi,tướcđoạtvịtrídànhchoniềmvuivànỗibuồnthựcsựmàlẽrachúngtôiphảitrảiqua.

C

Tôiđãchôncấtchanàng,tạơnThượngđế,từđámtangvộivãvềnhàvàômlấyShekure,vợtôiđểanủinàng;rồibấtngờnướcmắtđầmđìa,nàngsụpxuốngđốngnệmcùngbọntrẻ,chúngđangnhìntôivớivẻhậnthùvàtôikhôngbiếtphảilàmgì.Nỗithốngkhổcủanàngxảyracùnglúcvớichiếnthắngcủatôi.Chỉbằngmộthànhđộng,tôiđãcướingườitrongmộngthờitraitrẻcủatôi,giảithoáttôikhỏichanàng,ngườiđãcoithườngtôi,vàtrởthànhchủngôinhà.Aisẽtinsựchânthànhtrongnhữnggiọtnướcmắtcủatôi?Nhưngtintôiđi,khôngphảivậyđâu.Tôithựcsựmuốnthươngtiếc,nhưngkhôngđược:Enishteluônlàngườichacònhơncảcharuộtcủatôi.NhưngvìtaythuyếtgiáobắngnhắnglonghithứctắmrửacuốicùngchoEnishtekhônghềngưnglảmnhảmnêntinđồnrằngEnishtechếttronghoàncảnhbíẩnđãlantruyềngiữanhữngngườihàngxómdựđámtang-nhưtôicóthểcảmnhậnkhiđứngtrongsânthánhđường.Tôikhôngmuốncảnhráohoảnhnướcmắtcủamìnhbịngườitalýgiảitheocáchtiêucực;tôikhôngcầnphảinóivớibạn,nỗisợhãicủaviệcbịgáncholà"tráitimsắtđá"làcó

thậtđếnmứcnào.

Bạnvẫnbiết,mộtsốbàcôthôngcảmsẽluônchứngthựcrằng"anhtakhócởtronglòng"đểgiúpnhữngkẻnhưtôikhỏibịđámđôngdèbỉu.Thựcsựtôiđãkhóctronglòngkhicốluivàogóckhuất,táchkhỏinhữnglánggiềngnhiềuchuyệnvànhữnghọhàngxavớikhảnănglạlùnglàhuyđộngcảmộtcơnmưanướcmắt;tôinghĩvềvaitròchủnhàcủamình,liệutôicónênkiểmsoáttìnhhìnhkhông,nhưngngaylúcđócótiếnggõcửa.Mộtphútkinhhoàng.ĐócóphảilàHasankhông?Bấtchấp,tôimuốnthoátkhỏicáiđịangụcđầytiếngthútthítnàybằngmọigiá.

Đólàmộtngườihầutrongcung,tớiđểtriệutôiđếnlâuđài.Tôichoángváng.

Khirờikhoảngsân,tôithấymộtđồngbạclấmbùndướiđất.Tôisợphảiđếnhoàngcungchăng?Phải,nhưngtôicũnghạnhphúckhiđượcởngoàisântrongcáilạnhgiữalũngựa,chó,câycốivàthiênhạ.Tôinghĩmìnhsẽlàmquenvớingườihầunày,giốngnhưnhữngkẻmơmộnghãohuyềnvốntinrằnghọcóthểlàmdịusựtànnhẫncủathếgiớinàytrướckhiđốimặtvớiđaophủ,nêncốchuyệntròvôtưvớingườicanhngụcvềđiềunàyđiềunọ,nhữngcáiđẹpcủacuộcsống,nhữngchúvịtbơitronghồ,hoặcsựkỳlạcủamộtđámmâytrôitrêntrời;nhưngthanôi,anhtađãlàmtôithấtvọng,tỏralàmộtchàngtraiủrũ,nontrẻ,kiệmlời.KhiđiquaHagiaSophia,tôikinhhãinhậnranhữngcâybáchmảnhmaiđangnhẹnhàngvươnlênbầutrờiđầysương,khôngphảilànỗisợhãibịchếtngaysaukhicướiđượcShekuresaubaonămthángđãkhiếntóctôidựngđứng,màchínhlàsựbấtcôngkhiphảichếttrongtaybọntratấntrongcungđiệnmàchưađượclàmtìnhvớinàng.

ChúngtôikhôngđivềphíanhữngngọnthápkinhhoàngcủaCổngBas-us-Selam,màđằngsaulànơibọntratấnvàđaophủnhậmlẹthựchiệncôngviệccủahọ,màvềphíanhữngxưởngmộc.Khichúngtôiđigiữanhữngkhongũcốc,mộtconmèođangliếmlôngtrongbùndướichânconngựamàuhạtdẻvớilỗmũitỏahơiquaylạinhưngkhôngnhìnchúngtôi:Conmèomảichúýđếnvếtbẩncủanó,nhưchúngtôivậy.

Đằngsaudãykhongũcốc,haibóngngười,màcấpbậcvàmốiquanhệgiữahọtôikhôngthểxácđịnhđượcquabộquânphụcxanhvàtía,liềnthếchỗgãngườihầu,họnhốttôivàomộtcănphòngtốicủamộtngôinhànhỏ,màtôicóthểđoánlàmớixâydựngquamùigỗtươi.Tôibiếtngườitanhốttôivàophòngtốilànhằmgâysợhãitrướckhitratấn;hyvọnghọbắtđầuvớiviệcđánhvàoganbànchân,tôinghĩvềnhữngcáchnóidốimàtôicóthểdùngđểgiữcáimạngmình.Mộtđámđôngtrongphòngsátcạnhcóvẻđanghuyênnáolên.

Hầunhưchắcchắnrằngtrongsốcácbạncóngườikhôngthểnghĩrằnggiọngđùacợtchếnhạocủatôilàgiọngcủamộtkẻsắpbịtratấn.NhưngchẳnglẽtôichưatừngnóitôitựcoimìnhlàmộttrongnhữngtôitớmaymắncủaThượngđếsao?Vànếulũchimcủavậnmayvốnsàxuốngđầutôitronghaingàyquasaunhữngnămthángnghèokhổchưađủlàbằngchứng,thìđồngbạctôinhặtđượcngoàicổngắthẳnlàmộtchỉdẫnnàođó.

Trongkhichờbịtratấn,tôithấydễchịunhờđồngbạcvàhoàntoàntinrằngnósẽbảovệmình;tôinắmnótronglòngbàntay,chàxátvàhônliêntụclênbiểutượngmaymắnnàymàAllahgửiđếnchotôi.NhưngbấtcứlúcnàokhihọchuyểntôikhỏiphòngtốivàmangtôisangphòngkếbênnơitôigặpviênChỉhuyNgựlâmquânvàbọntratấnngườiCroatiahóiđầucủaôngta,tôiđềubiếtđồngxubạcnàysẽkhôngcòngiátrị.Giọngnóitànnhẫntrongtôihoàntoànđúng:ĐồngxutrongtúitôikhôngđếntừThượngđế,màlàmộttrongnhữngđồngxutôiđãtungquađầuShekurecáchnayhaingày-màbọntrẻđãkhôngthấy.Vìvậy,nằmtrongtaynhưngkẻtratấntôi,tôichẳngcógìchechở.

Tôithậmchíkhôngnhậnranướcmắtmìnhbắtđầurơi.Tôimuốncầuxin,songnhưtrongmộtgiấcmơ,khôngmộtâmthanhnàothoátkhỏimiệngtôi.Tôibiếtquanhữngcuộcchiếntranh,nhữngcáichết,nhữngvụámsátvàtratấnvìchínhtrị(màtôichứngkiếntừxa)rằngcuộcsốngcóthểbịdậptắttứckhắcnhưngtôichưanếmtrảiđiềunàymộtcáchcậnkềnhưvậy.Họsắploạibỏtôikhỏithếgiớinàychẳngkhácgìlộtbỏquầnáocủatôi.

Họlộtáochoàngvàáongắncủatôi.Mộttrongnhữngtênđaophủngồilêntôi,dậngốixuốngvaitôi.Mộttênkhácđặtchiếclồngtrùmvàođầutôivớitấtcảsựnhẹnhàngđiêuluyệncủamộtphụnữđangchuẩnbịthứcănvàbắtđầuchậmrãivặnconốcởmặttrướclồng.Không,nókhôngphảichiếclồng,màlàmộtcáikhungkẹptừtừsiếtchặtđầutôi.

Tôirúhếtsứclực.Tôivanxin,nhưngrờirạc.Tôikhóc,phầnlớnbởivìthầnkinhcủatôiđãkiệtquệ.

Họdừngmộtlátrồihỏi:"MilàkẻđãgiếtEnishteKínhmếnphảikhông?"

Tôihítthậtsâu:"Không."

Họbắtđầusiếtkhungkẹpthêmchútnữa.Nónhứcbuốt.

Họlạihỏi.

"Không."

"Vậylàai?"

"Tôikhôngbiết!"

Tôitựhỏicónênnóivớihọmìnhđãgiếtôngtakhông.Thếgiớiquaycuồngthongdongtrongđầutôi.Tôicảmthấylưỡnglự.Tôitựhỏiphảichăngmìnhđangquendầnvớicảmgiácđau.Nhữngtayđaophủcủatôivàtôibấtđộngtronggiâylát.Tôikhôngcảmthấyđau.Tôichỉthấykinhhoàng.

Ngaykhitôixácđịnhquađồngbạctrongtúitôirằnghọsẽkhônggiếttôithìhọbấtngờthachotôi.Họtháocáikhungkẹpđãlàmthươngtổnchútđỉnhcáiđầutôi.Tayđaophủđangđèchặttôiđứngdậymàkhôngmộtlờibiệnbạch.Tôimặcáongắnvàáokhoácvào.

Mộtkhoảngimlặngkéodài.

Ởcuốiphòng,tôithấyTrưởngbanTrangtrí,SưphụOsmanKínhmến.

Tôibướcđếnhôntayôngta.

"Đừnglo,conạ,"ôngtanói."Họchỉthửtháchconthôi."

TôibiếtngayrằngtôiđãtìmđượcmộtngườichamớithếchỗEnishte,cầuchoôngđượcyênnghỉ.

"Đứcvuaralệnhkhôngtratấnanhlúcnày,"viênChỉhuynói."NgàichorằnganhthíchhợpchoviệcgiúpTrưởngbanTrangtrí,SưphụOsmantìmratênkhốnnạnđãgiếtnhữngnhàtiểuhọavànhữngtôitớtrungthànhđanglàmbảnthảochoNgài.Anhcóbangàyđểthẩmvấncácnhàtiểuhọa,nghiêncứunhữngtrangmàhọđãtiếnhànhtôđiểmđểtìmratênthủphạmxảoquyệt.ĐứcvuabịchấnđộngdữdộitrướcnhữngtinđồnmàbọnchuyêngâybấthòatungravềnhữngnhàtiểuhọavànhữngbảnthảocótrangtrícủaNgười.CảtalẫnTrưởngNgânkhốHazimAghasẽgiúphaingườitìmratênsátnhânnày,nhưĐứcvuabanlệnh.Tronghaiông,mộtngườithìrấtthâncậnvớiEnishteKínhmến,vìvậyđãngheđượcnhữngluậnbàncủaôngtavàbiếtvềnhữngnhàtiểuhọathườngđếnthămôngtamỗiđêmvàcâuchuyệnđằngsaucuốnsách.Ngườikialàsưphụvĩđại,ngườitựhàobiếtrõmọinhàtiểuhọacủaxưởngnhưlòngbàntaymìnhvậy.Trongvòngbangày,nếuhaiôngkhôngtrưngrađượctênđốnmạtđócùngvớitrangsáchbịmấtmàhắnđãăncắp-màngườitađồnđạivềnóđãnhiều-thìmongmuốnrõràngcủaĐứcvualàanh,SiyahKínhmếnsẽlàngườiđầutiênbịtratấnvàthẩmvấn.Sauđó,chắcchắnlầnlượtsẽtớilượttừngthợcảtiểuhọakhác."

Tôicóthểnhậnrakhônghềcómộtcửchỉhaydấuhiệubímậtnàogiữahaingườibạngiànày,vốnđãlàmviệcvớinhauquanhiềunăm:TrưởngNgânkhốHazimAgha,ngườiđặtlàmtácphẩmvàTrưởngbanTrangtrí,ThầyOsmanKínhmến,ngườinhậntiềnvàvậtliệutừngânkhốthôngquaôngta.

"Mọingườiđềubiết,mỗikhicómộttộiácxảyratrongphânđộitrungđoànhaysưđoàncủaĐứcvua,toànbộtậpthểđósẽbịcoilàcótộichođếnkhimộtngườitrongbọnhọbịnhậndạngvàbịbắt.Đơnvịnàokhôngnêuđượctênkẻgiếtngườinằmtrongđơnvịmình,đơnvịđósẽbịghitronghồ

sơtưpháplàtrungđoànnhữngkẻsátnhân,kểcảviênsĩquanhoặcchỉhuyđơnvịđóvàbịtrừngphạttheomứcđộtươngứng,"viênChỉhuynói."Vìthế,TrưởngbanTrangtrí,ThầyOsmancủachúngtasẽhếtsứcchúý,xemxétkỹtừngbứcminhhọavớicáinhìnthấusuốtcủathầy,pháthiệnsựđộcác,mưumẹo,tròhiểmđộcvàsựxúibẩyvốnđãkhiếnchonhữngnhàtiểuhọavôtộitómlấycổnhauvàđưakẻcótộiratrướcnềncônglýnghiêmkhắccủaĐứcvua,ngườichechởthếgiới,quađóminhoanchocảphườnghộicủathầy.Đểđạtmụcđíchnày,chúngtôiđãcólệnhrằngmọithứThầyOsmanyêucầuđềuphảiđượcđápứng.Ngườicủatôilúcnàyđãtịchthumọitrangsáchmàcácnhàtiểuhọabậcthầylâunayđãlàmriêngtạinhàhọ."

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương41:ĐôLàTôi,SưPhụOsman

ViênChỉhuyNgựlâmquânvàTrưởngNgânkhốlặplạichiếuchỉcủaĐứcvuatrướckhiđểhaichúngtôiởlạivớinhau.DĩnhiênSiyahkiệtsứcvìsợ,vìkhócvàvìnhữngtròtratấn.Cậutanínthinhnhưmộtđứabé.Tôibiếttôidầnsẽưathíchcậuta,vàtôikhôngquấyrốisựyênbìnhcủacậu.

V

TôicóbangàyđểnghiêncứunhữngtrangsáchmàngườicủaviênChỉhuyđãthugomtừnhànhữngtaythưphápvàthợcảtiểuhọacủatôi,đểxácđịnhaiđãlàmrachúng.TấtcảcácngườiđềubiếttôikinhtởmnhưthếnàokhilầnđầughémắtvàonhữngbứctranhđượcchuẩnbịchocuốnsáchcủaEnishteKínhmến,cũngnhưkinhtởmviệcSiyahđãtraochúngchoTrưởngNgânkhốHazimAghađểminhoanchocậuta.Hẳnphảicómộtđiềugìđótrongnhữngtrangnàykhiếnchúngdấylênsựghêtởmvàcămghétdữdộitronglòngmộtnhàtiểuhọanhưtôivốnđãcốnghiếncảđờichonghệthuật;chỉđơnthuầnlànghệthuậtxấuthìsẽkhônggâynênmộtphảnứngnhưthế.Vìvậyvớisựtòmòmớinảysinh,tôibắtđầuxemxétkỹchíntrangsáchmàtênngốcquácốkiađãđặthàngchonhữngnhàtiểuhọavốnvẫnđếnnhàhắntalúcđêmhômkhuyakhoắt.

Tôithấymộtcộicâynằmgiữamộttrangtrống,đặttrongphầnmạvàngvàhọatiếtđườngviềntạothànhcáikhungtrangnhãchotừngtrangdoZarifKínhmếnthựchiện.Tôicốnghĩxembứctranhnàynằmtrongbốicảnhvàcâuchuyệnnào.Nếutôibảonhữngtayminhhọacủatôivẽmộtcáicây,thìKelebekthânyêu,LeylekthôngminhvàZeytintinhkhônsẽbắtđầubằngviệchìnhdungtrongđầucáicâynàynhưmộtphầncủacâuchuyệnđểhọcóthểvẽhìnhảnhnàymộtcáchtựtin.Nếuxemxétcẩnthậncáicâyấy,tôicóthểdựatrêncànhvàlácủanómàxácđịnhnhàminhhọađãnghĩđếncâuchuyệnnào.Tuynhiênđâylàmộtcộicâylẻloikhốnkhổ;đàngsaunócó

mộtđườngchântrờirấtcaovốngợilạiphongcáchcủanhữngbậcthầyxaxưanhấtcủaShirazvànhấnmạnhcảmgiáctáchbiệt.Tuynhiênhoàntoànchẳngcógìlấpđầykhoảngtrốngdoviệcđẩycaođườngchântrờitạora.

Nỗikhaokhátvẽmộtcộicâyđơngiảnthếnày,nhưnhữngbậcthầyVeniceđãvẽ,đượckếthợpởđâyvớicáchnhìnthếgiớitừtrêncaocủangườiBaTư,vàkếtquảlàmộtbứctranhkhốnkhổkhôngraBaTưmàcũngchẳngraVenice.Đâylàcáchnhìncáicâytừbênlềthếgiới.Khicốgắngkếthợphaiphongcáchkhácbiệt,nhữngnhàtiểuhọacủatôivàđầuócnghèonàncủatênhềđãchếtkiađãtạoramộttácphẩmchẳnghềcóchútkỹnăngnào.

Nhưngkhôngphảichuyệnbứctranhchịuảnhhưởngcủahaicáchnhìnthếgiớikhácnhaumàchínhviệcthiếukỹnăngnàyđãkhiếntôiphẫnnộ.

Tôicũngcảmthấyynhưvậykhinhìnvàonhữngbứctranhkhác,vàoconngựatrongmơhoànchỉnhvàngườiphụnữcúiđầu.Việcchọnđềtàicũnglàmtôibựcbội,tôikhôngbiếtđólàhaitínđồkhổtulầmđườnghayquỷSatan.RõràngnhữngnhàminhhọacủatôiđãrụtrèchènnhữngbứctranhthấpkémnàyvàobảnthảocótrangtrícủaĐứcvua.TôilạicảmthấykínhsợtrướcphánquyếtcủaAllahcaocảkhilấymạngEnishtetrướckhicuốnsáchđượchoàntất.Khôngcầnphảinói,tôituyệtkhôngmuốnhoàntấtbảnthảonàymộtchútnào.

Aimàkhôngbựcmìnhtrướcconchónày,đượcvẽtừbêntrênnhưngđangởtrướcmặttôivànhìnvàotôicứnhưnólàanhemcủatôi?Mộtmặttôisửngsốttrướcsựtạodángsinhđộngchoconchó,vẻđẹpcủacáiliếcxéođầyđedọacủanó,đầuhạthấptớiđấtvàsắctrắngnhởndữdộitronghàmrăngcủanó,tómlại,tôisửngsốttrướctàinăngcủanhàtiểuhọađãvẽnó(tôisắpxácđịnhđượcchínhxácaiđãvẽbứctranhnày);nhungmặtkháctôikhôngthểthathứviệctàinăngnàybịchếngựbởithứluậnlýkỳquáicủamộtýchíbíhiểm.CảnỗikhaokhátmuốnbắtchướcngườiÂulẫncáilýdorằngvớicuốnsáchmàĐứcvuađặtlàmnhưmộtmónquàchovịPhápquanthìphảisửdụngnhữngkỹthuậtquenthuộcvớidânVeniceđềukhônggiải

thíchđượcthỏađángchokiểucáchxuphụtrongnhữngbứctranhnày.

Tôikinhhoàngtrướcsứccuốnhútcủamàuđỏtrongmộtbứctranhvẽcảnhnáonhiệt,trongđótôilậptứcnhậnrataynghềcủatừngthợcảtiểuhọacủatôiởmỗigóc.Mộtbàntaynghệsĩmàtôikhôngthểnhậndạngđãphếtmộtmàuđỏlạkỳlênbứctranhtheosựhướngdẫncủamộtluậnlýbíhiểm,vàtoànbộthếgiớiđượcbộclộquabứcminhhọadầndầnbịchìmtrongsắcđỏnày.TôibỏmộtthờigiannghiêncứubứctranhvẽcảnhđôngđúcnàyđểchỉchoSiyahthấynhàtiểuhọanàocủatôiđãvẽcâytiêuhuyền(Leylek),nhữngchiếctàuvàlũngựa(Zeytin)vàcondiềucùngnhữngđóahoa(Kelebek).

"Dĩnhiên,mộtnhàtiểuhọabậcthầynhưsưphụ,ngườiđứngđầubộphậnlàmsáchnghệthuậttrongnhiềunăm,cóthểphânbiệttàikhéocủatừngnhàminhhọacủasưphụ,phongtháitrongcácđườngnétcủahọvàtínhkhítrongnhũngnhátcọcủahọ,"Siyahnói."NhưngkhimộtngườimêsáchlậpdịnhưEnishtecủaconbuộcnhữngnhàminhhọanàyvẽvớinhữngkỹthuậtmớivàchưađượcthửnghiệm,thìlàmsaosưphụxácđịnhđượchọasĩnàolàtácgiảcủatừnghọatiếtvớiđộchắcchắnnhưthế?"

Tôiquyếtđịnhtrảlờibằngmộtdụngôn:"NgàyxưacómộtvịvuacaitrịxứIsfahan;ônglàngườiyêunghệthuậtlàmsáchvàsốngmộtmìnhtronglâuđàicủamình.Ônglàmộtvịvuahùngmạnh,thôngminhnhưngtànnhẫn,chỉdànhtìnhyêuchohaithứ:nhữngbảnthảocóminhhọamàôngralệnhlàmvànàngcongáicủaông.Vịvuanàyhếtlòngvớicongáiđếnđộkẻthùcủaôngtahầunhưđúngkhikhẳngđịnhôngtayêuchínhcongáimình-vìôngtatựhàovàcảghenđếnmứctuyênchiếnvớicáchoàngtửvàvualánggiềngkhicóaipháisứgiảđếncầuhôncôngchúa.Tấtnhiênlàkhôngmộtngườichồngnàoxứngđángvớicongáiôngta,vàôngtagiamnàngtrongmộtcănphòngchỉcóthểvàođượcsaukhivượtquabốnmươicánhcửakhóachặt.TheoniềmtinphổbiếnởIsfahan,ôngtanghĩrằngnhansắccủacongáiôngsẽtànphainếunhữngngườiđànôngkhácnhìnthấynàng.Mộtngàynọ,saukhimộtbảnsáchHusrevoShirinmàôngtađặtlàmđượckhắcvàminhhọatheophongcáchHerat,lờiđồnđãibắtđầulantruyềnởIsfahan:

Mỹnhâncókhuônmặtnhợtnhạtxuấthiệntrongbứctranhsinhhoạtnhộnnhịpkiakhôngaikháchơnlàcongáicủavịvuađầyghentịđó.

Thậmchítrướckhinghenhữnglờiđồnnày,nhàvua,vốnnghingờbứctranhkỳbíấy,đãlậtcuốnsáchbằnghaibàntayrunrẩyvàqualànnướcmắt,ôngthấyrằngvẻđẹpcủacongáiôngđãthựcsựđượcthểhiệntrêntrangsách.Theongườitakể,quảthựckhôngphảilàcongáicủanhàvua,ngườiđượcbảovệsaubốnmươilớpcủakhóachặt,đãxuấthiệnđểđượcvẽchândungtrongmộtđêmnọ,màvẻđẹpcủanàngđãthoátkhỏicănphònggiốngnhưmộtconmabựcbộivìbuồnchán,phảnchiếuquahàngloạtnhữngtấmgương,luồnbêndướinhữngcánhcửavàlenquacáclỗkhóanhưmộttiasánghaylànkhóiđểtớiđượcđôimắtcủamộtnhàminhhọalàmviệcsuốtđêm.Nhàtiểuhọatrẻtuổitàihoanày,khôngthểkìmđượcmình,đãvẽngườiđẹpmàanhtakhôngdámnhìntrongbứcminhhọaanhtasắphoànthành.ĐólàcảnhthểhiệnnàngShirinnhìnlênbứctranhHusrevvàthấyyêuchànglậptứctrongmộtchuyếndungoạnmiềnquê."

"ThưaSưphụKínhmến,đâyhoàntoànlàmộttrùnghợpngẫunhiên,"Siyahnói."ConcũngrấtthíchcảnhđótrongHusrevoShirin."Nhữngchuyệnđókhôngphảilàtruyềnthuyết,màlànhữngchuyệnđãthựcsựxảyra,"tôinói."NhàtiểuhọađókhôngvẽcôcôngchúaxinhđẹpthànhShirin,màthànhmộtcôgáiđiếmđangchơiđànluýthoặcđangbàybànăn,bởivìđólànhânvậtanhtađangminhhọalúcđó.Kếtquảlà,nhansắcnàngShirintrởnênmờnhạtbêncạnhvẻđẹplộnglẫycủacôgáiđiếmđàngởmộtgóc,vìvậyphávỡsựcânbằngcủabứctranh.

Saukhinhàvuathấycongáimìnhtrongbứctranh,ôngtamuốnxácđịnhnhàtiểuhọatàihoanàođãvẽcongáiôngta.NhưngnhàtiểuhọakhônkhéonàysợcơnthịnhnộcủanhàvuanênđãthểhiệncảnàngShirinlẫncôgáiđiếmkhôngtheophongcáchriêngcủamìnhmàtheomộtphongcáchmớiđểchegiấulailịchcủaanhta.Nhữngnétcọtàihoacủakhánhiềunhàtiểuhọacũnggópmặttrongtácphẩmđó."

"Làmsaonhàvuađópháthiệnralailịchcủanhàtiểuhọađãvẽcongái

ôngta?"

"Quađôitai!"

"Đôitaicủaai?Đôitaicủacôngchúahaybứctranhvẽnàng?"

"Thựcralàkhôngcủaaicả.Theotrựcgiáccủamình,trướctiênôngtabàyramọicuốnsách,cáctranggiấyvànhữngbứcminhhọamàcácnhàtiểuhọacủaôngtađãlàmrồixemxétkỹmọiđôitaitrongđó.Ôngtanhìnnhữnggìmìnhđãbiếtbaonămquadướimộtánhsángmới:Bấtchấpmứcđộtàinăng,mỗinhàtiểuhọađềuvẽđôitaitheophongcáchriêngcủamình.Dùkhuônmặthọvẽlàkhuônmặtmộtquốcvương,mộtđứabé,mộtchiếnbinh,haythậmchí,xinThượngđếthatội,khuônmặtđượcchemộtphầncủađấngTiêntricaocả,haythậmchí,xinThượngđếthatộilầnnữa,khuônmặtcủaQuỷsứthìđiềuđócũngkhôngquantrọng.Mỗinhàtiểuhọa,trongmọitrườnghợp,luônvẽđôitaitheocùngmộtcách,cứnhưđấylàmộtchữkýmật."

"Tạisao?"

"Khinhữngbậcthầyminhhọamộtkhuônmặt,họtậptrungvàoviệctiếpcậnvẻđẹptuyệtvờicủakhuônmặt,vàocácquytắccủanhữngkhuônmẫuhìnhthứccũ,vàovẻmặt,hoặcvàoviệcliệunócónêngiốngmộtngườithậtnàokhông.Nhưngkhivẽđếnđôitai,họkhôngăncắpcủangườikhác,bắtchướcmộtmẫunàođómàcũngkhôngnghiêncứuđôitaithật.Đốivớiđôitai,họkhôngnghĩ,khôngkhaokhátbấtcứthứgì,thậmchíkhôngdừnglạiđểxemxétmìnhđangvẽgì.Họchỉđưacọtheokýức."

"Nhưngchẳngphảinhữngbậcthầyvĩđạiđãtạoranhữngkiệttáccủahọtừkýứcmàthậmchíkhôngnhìnvàoconngựathật,cáicâythậthoặcconngườithậtsao?"Siyahhỏi.

"Đúngvậy,"tôinói,"nhưngnhữngthứđólàkýứccóđượcsaunhiềunămsuyngẫm,trầmtưvàhồitưởng.Saukhiđãthấyrấtnhiềuconngựa,đãminhhọavàthựctế,quacảcuộcđờihọ,họbiếtrằngconngựabằngxương

bằngthịtcuốicùngmàhọthấytrướcmặthọsẽchỉlàmhạiconngựahoànhảomàhọgiữtrongýnghĩcủamình.ConngựamàmộtnhàtiểuhọabậcthầyđãvẽmườingànlầncuốicùngtiếngầnđếncáinhìnvềconngựacủaThượngđế,vàngườinghệsĩbiếtđiềunàythôngquakinhnghiệmvàđộsâuthẳmtrongtâmhồnanhta.Conngựamàngườinghệsĩvẽnhanhtừkýứcđượcthểhiệnvớitàinăng,nỗlựclớn,độthấuthị,vànólàconngựavốngầngiốngconngựacủaAllah.Tuynhiên,cáitainàođượcvẽtrướckhibàntaycóđượcbấtcứhiểubiếtnào,trướckhingườinghệsĩcânnhắcvàxemxétnóđangvẽgì,hoặctrướckhichúýđếnđôitaicủacôcôngchúa,thìsẽluônluônlàmộtkhuyếtđiểm.Chínhbởivìnólàmộtkhuyếtđiểm,hoặcsựkhônghoànhảo,nênnósẽthayđổitừnhàtiểuhọanàyđếnnhàtiểuhọakhác.Nghĩalạinótrởthànhmộtchữký."

Cótiếngxônxao.NgườicủaviênChỉhuymangvàokhuxưởngcũkỹnàynhữngtrangsáchmàhọgomđượctừnhàcủanhữngtaytiểuhọavàthưpháp.

"Ngoàira,đôitaithựcsựlàmộtkhuyếtđiểmcủaconngười,"tôinói,hyvọngSiyahsẽmỉmcười."Chúnglậptứcrõrệtvàphổbiếnởmọingười:mộtbiểuthịhoànhảocủacáixấu."

"Điềugìđãxảyravớinhàtiểuhọabịbắtdophongcáchvẽđôitaicủaanhta?"

Tôikiềmchếkhôngnói,"Ôngtamù,"đểSiyahkhôngthấtvọnghơnnữa.Thayvàođó,tôiđáp:"Ôngtacướicôngchúa,vàphươngphápnày,vốntừđótrởđiđượcsửdụngđểnhậndạngcácnhàtiểuhọa,đượcnhiềuvịđạihãn,quốcvươngvàvuachúacótàitrợchocácxưởngsáchnghệthuậtbiếtđếndướitêngọiphươngphápgáiđiếm'.Hơnnữa,nóđượcgiữbímậtđểnếucóaitrongsốnhữngnhàtiểuhọavẽmộtnhânvậtbịcấmhoặcmộthọatiếtnhỏvốnchegiấumộtácýnàođórồisauđóphủnhậnviệcmìnhlàm,họcóthểnhanhchóngxácđịnhailàtácgiả-nhữngnghệsĩđíchthựccómộtkhaokhátbảnnănglàvẽnhữnggìbịcấm!Đôikhibàntayhọtựgâyphiềnlụy.Việcpháthiệnnhữngviphạmđódínhdángđếnchuyệntìmranhữngchitiết

đượcvẽnhanh,lặplạivàtầmthườngkhôngdínhgìđếnphầnmấuchốtcủabứctranh,nhưđôitai,bàntay,cỏ,lá,hoặcthậmchíbờm,chânvàmóngngựa.Nhưnghãythậntrọng,phươngphápnàykhônghiệuquảnếubảnthânnhàminhhọabiếtrõrằngchitiếtnàytrởthànhchữkýmậtcủachínhanhta.Chẳnghạn,riamépsẽkhôngcóhiệuquảbởinhiềunghệsĩýthứcđượcchuyệnchúngcũngđượcvẽtùytiệnnhưmộtkiểuchữkýnhưthếnào.Nhưngchânmàythìcókhảnăng:Khôngaichúýđếnchúnglắm.Giờthìlạiđây,chúngtahãyxemnhữngbậcthầytrẻtuổinàođãđẩycâycọvàngòibútsậycủahọlênnhữngbứcminhhọacủaEnishteKínhmếnquácố."

Vìvậychúngtôimangnhữngtrangcủahaibảnthảocóminhhọalạivớinhau,mộtbảnđangđượchoàntấtbímậtcòncáikiacôngkhai,haiphosáchvớinhữngcâuchuyệnvàđềtàikhácnhau,đượcminhhọatheohaiphongcáchriêngbiệt;nghĩalà,cuốnsáchcủaEnishteKínhmếnquácốvàphoSur-namamôtảlễcắtbìchohoàngtửcủachúngtôi,việcthựchiệnphonàydotôikiểmsoát.Siyahvàtôinhìnchămchúbấtcứchỗnàomàkínhlúpcủatôichuyểnđến:

1.TrênnhữngtrangcủaSur-nama,đầutiênchúngtôixemxétcáimiệngháracủaconcáomàbộlôngcủanóđượcôngthợcảphườngmayđồlôngthú,vậnáochoàngmàuđỏvàkhănquàngvaimàutía,giữtrênđùitrongkhicảphườngdiễuhànhtrướcmặtĐứcvua,Ngàiđangnhìntheođoàndiễuhànhnàytừmộtbancôngđượcdựngriêngchosựkiệnnày.Khôngthểnhầmlẫn,Zeytinđãvẽcảhàmrăngcáo,vốncóthểnhậnradễdàng,lẫnbộrăngtrongbứcminhhọaquỷSatancủaEnishte,mộtsinhvậtxấuxa,nửaquỷ,nửakhổnglồcóvẻđếntừSamarkand.

2.Vàomộtngàyvuinàođócủalễhội,bêndướibancôngcủaĐứcvuanhìnxuốngHippodrome,mộtnhómnhữngchiếnbinhvùngbiêngiớinghèokhổxuấthiệntrongquầnáotảtơi.Mộtngườitrongbọnhọvanxin:"TâuĐứcvuavinhquangcủathần,chúngthần,nhữngchiếnsĩanhdũngcủaNgài,đãbịgiamcầmkhichiếnđấuchốngbọnngoạiđạonhândanhtôngiáocủachúngtavàchỉcóthểgiànhđượctựdosaukhiđãbỏlạisaulưngmộtsốđồngđộicủachúngthầnlàmcontin.Chúngthầnđượctrảtựdođểthugom

tiềnchuộc.Tuynhiên,khitrởvềIstanbulchúngthầnnhậnthấymọithứquáđắtđỏđếnđộchúngthầnkhôngsaogomđủtiềnđểcứumạngnhữngchiếnhữukhốnkhổđanglàtùnhâncủangườiBantu.ChúngthầncầuxinsựgiúpđỡcủaHoàngthượng.Làmơnbanchochúngthầnvànghoặcnôlệđểchúngthầncóthểđổilấytựdochohọ."Leylekrõràngđãvẽnhữngmóngchâncủaconchólườibiếngnằmởgócbứctranh,nóđangnhìnĐứcvuavớimộtconmắtmở,nhìnnhữngvịanhhùngkhốnkhó,nghèokhổcủachúngta,vànhìncácsứthầnBaTưvàTatartrongHippodrome-cũngnhưmóngcủaconchónằmởgóccảnhtrívẽnhữngcuộcphiêulưucủaĐồngxuvàngtrongcuốnsáchcủaEnishte.

3.TrongsốnhữngnghệsĩtunghứngđangquaytrứngtrênnhữngmiếngvánvànhàolộntrướcmặtĐứcvua,cómộtngườiđànônghóimặcáochẽntía,bắpchânđểtrầnđangngồichơitrốnglụclạctrênmộttấmthảmđỏ;ngườiđànôngnàycầmnhạccụtheocungcáchgiốngymộtphụnữphụcvụbưngkhaybằngđồngtotrongbứcminhhọavềmàuĐỏtrongcuốnsáchcủaEnishte:chắcchắntácphẩmnàylàcủaZeytin.

4.KhiphườngthợnấuđingangquachỗĐứcvua,họđangnấumóncảibắpnhồithịtvớihànhtrongmộtcáivạcđặttrênlòtrongxecủahọ.Nhữngthợcảnấubếpđitheoxeđứngtrênđấtmàuhồngđặtcácnồihầmtrênnhữngtảngđáxanhdương;nhữngtảngđánàyđượcvẽbởichínhngườihọasĩđãtạoranhữngviênđáđỏtrênđấtxanhđenmàtrênđónhữngloàisinhvậtgiốngnhưmaquỷtrongbứctranhmàEnishtegọilàThầnchết:tácphẩmkhôngthểnhầmlẫncủaKelebek.

5.NhữngkỵsĩliênlạcTatarđưatinrằngQuốcvươngBaTưđãbắtđầuhuyđộngbinhlínhchomộtchiếndịchkhácnhắmvàodânOttoman,nhữngngườimàngaysauđóđãsanbằngtrạmquansáttuyệtđẹpcủasứthầnBaTư,kẻđãkhôngngừngkhẳngđịnhvớiĐứcvuatrongrấtnhiềucâuchuyệnxãgiaorằngQuốcvươnglàbạnôngtavàchẳngnuôidưỡngcáigìkhácngoàitìnhhuynhđệdànhchoôngta.SuốtđoạnchuyệnkểvềcơnthịnhnộvàhủydiệtnàycónhữngngườibưngnướcchạyravẩycholắngbụidậylêntrongHippodrome,vàmộtnhómngườixuấthiệnvaiđeonhữngtúidađựng

đầydầulanhđểhắtlênđámđôngđangmuốntấncôngviênsứthần,vớihyvọnglàmđámđôngbìnhtĩnhlại.NhữngbànchângiơlêncủanhữngngườibưngnướcvàngườiđeotúidầulanhđượcthựchiệnbởichínhhọasĩđãvẽnhữngbànchângiơlêncủađámlínhđangxungphongtrongbứctranhvềmàuĐỏ:cũnglàtácphẩmcủaKelebek.

Tôikhôngphảilàngườiđưarapháthiệncuốicùngnàytrongkhichỉhuycuộclụcsoáttìmmanhmối,đưakínhlúpsangphảivàtrái,từbứctranhnàysangbứctranhnọ;màđúngrađólàSiyah,ngườimởtomắtvàhầunhưkhôngchớpđanglosợbịtratấnvàhyvọngtrởvềvớingườivợđangchờcậutaởnhà.Việcsửdụngphươngphápgáiđiếm'làmchúngtôimấtcảbuổichiềuđểxácđịnhnhàtiểuhọanàolàmtácphẩmnàotrongchínbứcmàEnishtequácốđểlại,vàsauđóđểlàmsángtỏthôngtinđó.

EnishtequácốcủaSiyahkhônggiaophóhoàntoàntrangnàochotàinăngnghệthuậtcủachỉmộtnhàtiểuhọa;cảbanhàtiểuhọatàigiỏicủatôiđềugópmặttronghầuhếtnhữngtranhminhhọađó.Điềunàycónghĩalànhữngbứctranhđượcchuyểntừnhànàysangnhàkhácrấtthườngxuyên.Ngoàitácphẩmmàtôiđãnhậnra,tôicònthấynhữngnétcọkhôngchuyênnghiệpcủamộthọasĩthứnăm,nhưngkhitôinổigiậntrướctàinghệkémcỏimàtênsátnhânônhụcnàythểhiện,thìSiyahkhẳngđịnhquanhữngnhátcọthậntrọng,rằngthựctếđólàtácphẩmcủaEnishtecủacậuta-vìthếtránhchochúngtôikhỏiđitheomộtmanhmốisailạc.NếukhôngkểđếnZarifKínhmếntộinghiệp,kẻđãlàmhầuhếtcôngviệcmạvàngchocuốnsáchcủaEnishtevàcuốnSur-namacủachúngtôi(phải,điềunàydĩnhiênlàmtannáttráitimtôi)vàcũnglàkẻ,màtheotôisuyluận,thỉnhthoảngcũnghạcọđểvẽvàibứctường,lávàmây,thìrõràngrằngchỉcóbanhàtiểuhọatàihoanhấtcủatôiđãgópphầnvàonhữngbứcminhhọanày.

Họlànhữngngườiyêuquýmàtôiđãâncầndạydỗtừthờihọcònhọcviệc,batàinăngyêuquýcủatôi:Zeytin,LeylekvàKelebek.

Việcthảoluậnvềtàinăng,sựđiêuluyệnvàtínhkhícủahọđểpháthiệnmanhmốimàchúngtôiđangtìmkiếmcũngđãdẫnđếnmộtcuộcthảoluận

vềcuộcđờicủachínhtôi:

NhữngphẩmchấtcủaZeytin(Ôliu)

TênchamẹđặtchoanhtalàVelijan.Nếuanhtacómộtbiệthiệukhácngoàinghệdanhtôiđãđặtchothìtôikhôngbiết,bởitôichưabaogiờthấyanhtakývàobấtcứtácphẩmnàocủaanhtacả.Khicònlàthợhọcviệc,anhtathườngđếntháptùngtôitừnhàđếnxưởngvàonhữngsángthứba.Anhtarấttựhào,vàdovậynếuanhtatừnghạcốkývàotácphẩmcủamình,thìhẳnanhtamuốnchữkýnàyrõràngvàdễnhậnra;anhtasẽkhôngtìmcáchgiấuchúngởđâuđó.Allahđãhếtsúchàophóngbanchoanhtakhảnăngvượttrội.Anhtacóthểsẵnsàngvàdễdànglàmbấtcứchuyệngì,từmạvàngđếnkẻdòng,vàcôngtrìnhcủaanhtathậtsiêuhạng.Trongxưởng,anhtalàngườivẽcâycối,thúvậtvàmặtngườixuấtsắcnhất.ChacủaVelijan,ngườiđãđưaanhtađếnIstanbulkhianhtamớimườituổi,theotôinhớ,đãđượchọcvớiSiyavush,nhàminhhọanổitiếngchuyênvẽmặtngườitrongxưởngvẽTabrizcủavuaBaTư.AnhtaxuấtthântừdòngdõinhiềubậcthầygốcMôngCổ,vàgiốngnhưnhữnglãosưphụvốnchịuảnhhưởngTrungHoa-MôngCổvàđịnhcưởSamarkand,BukharavàHeratcáchnaymộttrămnămmươinăm,anhtavẽnhữngtìnhnhâncókhuônmặttrònnhưtrăngnhưthểhọlàngườiTrungHoa.

Trongthờigiananhtahọcviệccũngnhưlúcanhtađãlàthợcả,tôichưabaogiờláiđượcngườinghệsĩươngngạnhnàysangmộtphongcáchkhác.TôisẽthíchbiếtbaonếuanhtavượtlêntrênnhữngphongcáchvàkhuônmẫucủanhữngbậcthầyMôngCổ,TrungHoavàHeratvốnđãănsâuvàotâmhồnanhta,hoặcthậmchíquênhẳnchúngđithìcàngtốt.Khitôinóivớianhtađiềunày,anhtatrảlờirằng,giốngnhưnhiềunhàtiểuhọavốndichuyểntừxưởngnàysangxưởngkhác,từnướcnàysangnướckhác,chodẫuanhtatừngthựcsựhọcđượcnhữngphongcáchcũnàythìanhtacũngđãquênchúngrồi.Dùgiátrịcủanhiềunhàtiểuhọathựcsựnằmtrongnhữngkiểumẫuhìnhthứcxuấtsắcmàhọđãđưavàokýức,nhưnggiáVelijanthựcsựquênđượcchúngthìanhtahẳnđãtrởthànhmộtnhàminhhọathậmchícònvĩđạihơn.Tuynhiêncóhaiđiềulợi,màthậmchíanhtakhôngbiếtđến,

trongviệcnuôidưỡngtrongsâuthẳmtâmhồnnhữnglờichỉdạycủacácvịthầycủaanhta,giốngnhưhaitộilỗichưathúnhận:1.Đốivớimộtnhàtiểuhọatàihoanhưthế,việcbámchặtvàonhữnghìnhthứccũchắcchắnkhơilêncảmgiáctộilỗivàvongthânvốnsẽthúcđẩytàinănganhtađếnchỗchínmuồi.2.Tronglúckhókhăn,anhtaluôncóthểnhớlạinhữnggìmàanhtakhẳngđịnhrằngđãquên,vàvìthếanhtacóthểhoàntấtmỹmãnbấtcứđềtài,lịchsửhoặccảnhtrímớimẻnàobằngcáchdựavàomộttrongnhữngkhuônmẫuHeratxưa.Vớiconmắtsắcsảocủamình,anhtabiếtcáchhòahợpnhữnggìhọcđượctừnhữnghìnhthứccũvànhữnglãosưphụcủaShahTahmasptrongnhữngbứctranhmới.HộihọaHeratvàcáchtrangtríIstanbulhợpnhấtmộtcáchhânhoantrongZeytin.

Tôitừngcólúcbấtngờđếnthămnhàanhta,cũngnhưvớimọinhàtiểuhọacủatôi.Khôngnhưchỗlàmviệccủatôivàcủanhiềunhàtiểuhọatàihoakhác,nơilàmviệccủaanhtalàmộtcõibừabộnbẩnthỉuđầynhữngthuốcmàu,cọ,nhữngvỏsòđánhbóng,bànlàmviệcxếpvànhiềuvậtdụngkhác.Đólàmộtbíẩnđốivớitôinhưnganhtathậmchíkhôngthấyphiềnhàgìvớitìnhtrạngđó.Anhtakhôngnhậnviệcbênngoàiđểkiếmthêmvàiđồngbạclẻ.Saukhitôikểnhữngsựkiệnnày,Siyahliềnnói,chínhZeytinlàngườinhiệttìnhvàthoảimáinhấtđốivớiphongcáchcủanhữngbậcthầyTâyvựcmàEnishtequácốcủaanhtangưỡngmộ.Tôihiểuđâylàlờicangợitheoquanđiểmcủatênngốcquácốđó,dùnóthậtsailầm.TôikhôngthểxácđịnhliệuZeytincóbịtróibuộcmộtcáchsâuxavàbíẩnvàonhữngphongcáchHerat-vốnbắtnguồntừôngthầySiyavushcủachaanhtavàôngthầyMuzaffercủaSiyavush,chođếntậnthờikỳBihzadvànhữngbậcthầyxưa-hơnmứcđộhiệnnaycủaanhtahaykhông,nhưngnóluônkhiếntôitựhỏiliệuZeytincóấpủnhữngxuhướnggiấukínnàokhácchăng.Vềnhữngnhàtiểuhọacủatôi(tôitựnhủ),anhtalàkẻnhạycảmvàlặnglẽnhất,nhưngcũngtộilỗivàđángkhiểntráchnhất,cũnglạilàkẻưadốitránhất.KhitôinghĩvềnhữngphòngtratấncủaviênChỉhuy,ngườiđầutiêntôinghĩđếnchínhlàanhta.(Tôivừamuốnvừakhôngmuốnanhtabịtratấn).Anhtacóconmắtcủamộtâmhồn;anhtachúývàcânnhắcmọithứ,kểcảnhữngthiếusótcủachínhtôi;tuynhiên,vớisựdèdặtcủamộtkẻthahươngcóthểthíchnghivớimọitìnhhuống,anhtahiếmkhimởmiệngnêu

ranhữngsailầm.Anhtaxảotrá,nhưngtheoquanđiểmcủatôi,anhtakhôngphảilàmộtkẻsátnhân.(TôikhôngnóivớiSiyahđiềunày).Zeytinkhôngtinvàobấtcứđiềugì.Anhtakhôngtinvàotiền,nhưnganhtalolắngtíchtrữnó.Ngượcvớiđiềumọingườithườngtin,mọitênsátnhânđềulànhữngkẻcóniềmtinmạnhmẽchứkhôngphảinhữngkẻvôthần.Việctrangtríbảnthảodẫnđếnhộihọa,vàhộihọa,đếnphiênnó,lạidẫnđến-cầuThượngđếthathứ-việctháchthứcAllah.Mọingườiđềubiếtđiềunày.Vìthế,xéttheoviệcZeytinthiếuđứctinthìanhtalàmộtnghệsĩđíchthực.Tuynhiên,tôitinrằngnhữngnăngkhiếuThượngđếbanchoanhtakhôngbằngnhữngnăngkhiếucủaKelebek,hoặcthậmchícủaLeylek.TôiđãtừngmuốnZeytinlàcontraimình.Khinóiđiềunày,tôimuốngâyralòngghentỵởSiyah,nhưnganhtachỉphảnứngbằngviệcmởtođôimắtđenvànhìnvớivẻtòmòtrẻthơ.SauđótôinóiZeytinthậtphithườngkhianhtadùngmựcđen,khianhta,vớimụcđíchdánvàonhữngcuốnsưutậpthểhiệnnhữngchiếnbinh,cảnhsănbắn,nhữngbứctranhmangcảmhứngTrungHoađầylũcòvàhạc,nhữngcậutraixinhđẹptụtậpdướigốccâyđọcthơvàchơiđànluýt,vàkhianhtavẽnỗibuồncủanhữngcặptìnhnhânhuyềnthoại,cơnthịnhnộcủamộtvịvuamanggươmgiậndỗivàvẻsợhãicủamộtngườihùngkhichàngtatránhnéđòntấncôngcủamộtconrồng.

"CólẽEnishtemuốnZeytinlàmbứctranhcuốicùngvốnsẽthểhiệnđầyđủmọichitiết,theophongcáchcủangườiÂukhuônmặtvàcungcáchantọacủaĐứcvua,"Siyahnói.

Cậutađangcốlàmtôirốitríchăng?

"Giảsửchuyệnđúnglànhưthế,thìsaukhigiếtEnishte,tạisaoZeytinlạibỏtrốnvớibứctranhmàanhtađãquenthuộc?"tôinói."Hoặc,nhưcậumuốnnói,tạisaoanhtagiếtEnishteđểxembứctranhđó?"Cảhaichúngtôicùngsuyngẫmvềnhữngcâuhỏinàyhồilâu.

"Bởivìcóđiềugìđóthiếumấttrongbứctranh,"Siyahnói.Hoặcbởianhtahốitiếcđiềugìđóanhtađãlàmvàsợnó.Haythậmchí..."anhtasuynghĩgiâylát."...hoặcsaukhigiếtEnishte,anhtacóthểđãlấybứctranhđi

đểhủyhoạinó,đểcómộtvậtlưuniệm,hoặcthậmchíchẳngvìlýdogìcả.Rốtcuộc,Zeytinlàmộtnhàminhhọavĩđạivốnđươngnhiênrấttôntrọngmộtbứctranhđẹp."

"ChúngtađãthảoluậnvềnhữnggìđãkhiếnZeytintrởthànhmộtnhàminhhọavĩđại,"tôinói,cànglúccànggiận."NhưngkhôngcóbứcminhhọanàocủaEnishtelàđẹpcả."

"Chúngtacònchưathấybứctranhcuốicùngmà,"Siyahnóimộtcáchtựtin.

NhữngphẩmchấtcủaKelebek(Bướm)

CậutađượcmọingườibiếtvớitênHasanChelebiđếntừquậnSadabat,nhưngvớitôicậutaluônluônlà"Kelebek-Bướm".Nghệdanhnàyluôngợitôinhớlạivẻđẹpthờiniênthiếuvàthanhniêncủacậuta:Cậutaquáđẹptraiđếnđộnhữngaitừngthấycậutađềukhôngtinnổimắtmìnhvàmuốnnhìncậutalầnnữa.Tôiluônluônngạcnhiêntrướcđiềukỳdiệuvềtàinăngcũngnhưvẻtuấntúcủacậuta.Cậutalàbậcthầyvềmàusắcvàđâylàthếmạnhlớnnhấtcủacậuta.Cậutavẽmộtcáchsaysưa,quaycuồngvớiniềmvuiđượctômàu.NhưngtôicảnhbáoSiyahrằngKelebekvốnnôngnổi,vômụcđíchvàlừngkhừngbấtquyết.Đểtỏracôngbằng,tôinóithêm:Cậutalàmộtnhàtiểuhọađíchthựcvẽbằngtráitim.Nếunghệthuậttrangtríkhôngcónghĩalàthỏamãntríthôngminh,nóichuyệnvớiconthútrongchúngta,hoặccủngcốlòngtựhàocủaĐứcvua;nghĩalà,nếunghệthuậtnàychỉcónghĩalàmộtngàyhộichoconmắt,thìKelebekquảnhiênlàmộtnhàtiểuhọađíchthực.Cậutatạonhữngđườngcongvôtình,thoảimáivàkhoángđạt,nhưthểcậutatiếpthunhữngbàihọctừnhữngbậcthầyKazvincáchnaybốnmươinăm;cậutatựtinsửdụngnhữngmàusắcthuầnkhiết,sángchóicủamình,vàluônluôncómộtsựluânlưunhẹnhàngẩnchứatrongsựsắpxếpcácbứctranhcủacậuta;nhưngtôilàngườiđãdạydỗcậuấy,chứkhôngphảinhữngbậcthầyKazvinđãchếttừlâunọ.Cólẽvìlýdonàymàtôiyêucậutanhưcontraimình,không,hơncảcontrainữa-nhưngtôikhôngbaogiờcócảmgiáckiêngnểđốivớicậuta.Nhưvớitấtcảthợhọc

việccủatôi,lúccậutađangthờiniênthiếucũngnhưkhicậutacònởtuổithanhniên,tôiđãđánhcậutamộtcáchthoảimáibằngcáncọ,thướcvàthậmchícảgậynữa,nhưngđiềunàykhôngcónghĩalàtôikhôngtôntrọngcậuta.DùtôithườngđánhLeylekbằngthước,tôicũngtôntrọngcậuấy.Tráivớinhữnggìmàkẻbàngquanhữnghờvẫnnghĩ,việcđánhđòncủangườithầykhônggiảithoátngườithợhọcviệckhỏinhữngâmhồntàinăngvàQuỷsứ,màchỉđànápchúngtạmthời.Nếuđólàmộttrậnđònđúngđắnvàđángcó,thìsauđócácâmhồnvàácquỷsẽnổiloạnvàkíchthíchquyếttâmlàmviệcđangpháttriểnởnhàtiểuhọa.CònnhữngtrậnđòntôidànhchoKelebek,chúngđãđịnhhìnhcậutathànhmộtnghệsĩhàilòngvàbiếtvânglời.

TôilậptứccảmthấycầncangợicậutavớiSiyah:"NghệthuậtcủaKelebek,"tôinói,màbằngchứngchắcchắnrằngbứctranhvềniềmchânphúc,mànhàthơnổitiếngtừngsuyngẫmtrongcácbàithơcủaôngta,chỉcóthểthựchiệnđượcthôngquamộtkhảnăngthiênphútrongviệcthấuhiểuvàsửdụngmàusắc.Khitanhậnrađiềunày,tacũngnhậnrađiềuKelebekthiếu:CậutakhôngbiếtrằngviệctạmthờimấtđứctinmàJaminóiđếntrongthơcủaôngtalàđêmtốicủatâmhồn'.GiốngnhưmộtnhàminhhọađangvẽtrongcảnhhạnhphúctộtđỉnhcủaThiênđàng,cậutabắttayvàotácphẩmcủamìnhvớiniềmtinvữngchắcvàtháiđộmãnnguyện,tinrằngmìnhcóthểthựchiệnmộtbứctranhvềniềmhạnhphúctộtcùng,vàcậutađãlàmđượcnhưvậy.NhữngđộiquâncủachúngtađangbaovâylâuđàiDoppio,sứthầnHungaryhônchânĐứcvua,đấngTiêntricủachúngtađiquabảytầngThiênđàng,tấtcảhiểnnhiênlànhữngcảnhvốndĩlàhạnhphúc,nhưngkhiđượcthểhiệnbởiKelebek,chúngtrởthànhnhữngđiềuxuấtthầnbắtnguồntừtrangvẽ.Trongmộtbứcminhhọacủata,nếubóngtốicủacáichếthoặcsựnghiêmtrangcủamộtbuổihọptriềuđìnhcóảnhhưởnglớnlao,tasẽbảoKelebekcứtômàutheoýcậu,'vàngaysauđó,quầnáo,lácây,cờxívàbiểncả,vốnnằmđócâmlặngnhưthểbịrắcphủthứđấtdùngđểlấphuyệtmộ,cũngbắtđầurậprờntronglàngiónhẹ.

NhiềulúctanghĩAllahmuốnngườitanhìnthấythếgiớitheocáchKelebekminhhọanó,rằngNgườimuốncuộcsốnglàniềmhânhoan.Thựctế,đâylàmộtvươngquốcnơimàusắcđọctomộtcáchhàihòanhữngbài

thơtránglệchonhaunghe,nơithờigiandừnglại,nơiQuỷsứkhôngbaogiờxuấthiện."

Tuynhiên,ngaycảKelebekcũngbiếtđiềunàylàchưađủ.Chắchẳncóaiđóđãthìthàovớicậuta-nóiđúng-phầnlớnđúng,rằngtrongtácphẩmcủacậutamọithứđềuvuinhưmộtngàyhội,nhưngkhôngcóchiềusâu.Nhữnghoàngtửbéconvànhữngphụnữgiàlẩmcẩmkềmiệnglỗtronghậucungthíchtranhcủacậuta,chứnhữngngườibuộcphảiđấutranhchốngcáiácthìkhông.BởivìKelebekcũnghiểurõnhữnglờichỉtríchnày,anhchàngtộinghiệp,cậutanhiềulúcđâmghentỵvớinhữngnhàtiểuhọatầmtầm,nhữngkẻtuykhôngtàinăngbằngcậutanhưnglạicóphẩmchấtcủamaquỷâmhồn.Nhữnggìcậutatinmộtcáchsailầmlàmaquáivàlàtácphẩmcủaâmhồnthườnglạilàcáiácvàlòngđốkỵrõrệt.

Cậutalàmtôibựcmìnhvìkhivẽcậutakhôngđắmmìnhvàothếgiớikỳdiệuđó,khôngrơivàotrạngtháixuấtthần,màchỉđạtđếnđỉnhcaođókhicậutatưởngtượngtácphẩmcủamìnhsẽlàmvuilòngngườikhác.Cậutakhiếntôitứcgiậnvìcứnghĩđếnsốtiềnmìnhsẽkiếmđược.Đólàmộttrongnhữngtrớtrêucủacuộcđời:CónhiềunghệsĩíttàinănghơnKelebeknhưngthừasứcthảtrọntâmhồnchonghệthuật.

Docầnphảiđềnbùchonhữngkhiếmkhuyếtcủamình,Kelebekrấtmuốnchứngminhrằngcậutađãhiếnmìnhchonghệthuật.Cũngnhưnhữngnhàtiểuhọangốcnghếchchuyênvẽtrênmóngtayvàhạtgạonhữngbứctranhhầunhưkhôngthểthấyđượcbằngmắttrần,cậutamảimêchúýđếnnhữngchitiếttỉmỉvàtinhtế.Tôicólầnhỏicậutacóbịcuốntheothamvọngnàykhông,mộtđiềuđãlàmmùmắtnhiềunhàminhhọaởtuổirấttrẻ,bởivìcậutaxấuhổvớitàinăngtộtcùngmàAllahđãbanchocậuta.Chỉnhữngnhàminhhọatầmthườngmớivẽtừngchiếclácủamộtcộicâytrênmộthạtgạohòngtrởnênnổitiếngvàquantrọngtrongconmắtmộtrừngngườibảotrợ.

ỞKelebekcócáithiênhướngthiếtkếvàminhhọađểmanglạiniềmvuichongườikhácchứkhôngphảichochínhmình,cáinhucầulàmhàilòng

ngườikhácđếnmứckhôngthểkiểmsoátđượckhiếncậuta,hơnbấtkỳaikhác,trởthànhnôlệcholờikhenngợi.VàhệquảtấtnhiêntừđólàKelebek,vốndĩkhôngkiênđịnh,chỉmuốnbảođảmchỗđứngchomìnhbằngviệctrởthànhTrưởngbanTrangtrí.ChínhSiyahđãnêulênvấnđềnày.

Phải,"tôinói,"tabiếtcậutađangdựđịnhsẽkếtụctôisaukhitôichết."

"Sưphụcónghĩđiềunàysẽđưaanhtađếnchỗgiếtnhữnganhemđồngnghiệpcủamìnhkhông?"

"Cóthể.Cậutalàmộtbậcthầyvĩđại,nhưngcậutakhôngýthứcvềđiềunày,vàcậutakhôngthểquênhếtmọithứkhivẽ."

Tôinóiđiềunày,rồingayđótôihiểurarằngthựctìnhtôicũngmuốnKelebekđảmnhiệmviệclãnhđạoxưởngvẽđósautôi.TôikhôngthểtincậyZeytin,cònLeylekrốtcuộccũngsẽvôtìnhtrởthànhnôlệchophongcáchVenice.NhucầucủaKelebekmuốnđượcngườitangưỡngmộ-tôikhóchịutrướcýnghĩrằngcậutacóthểgiếtngười-sẽđóngvaitròthiếtyếucảtrongviệcquảnlýxưởngvẽlẫntrongviệccưxửvớiĐứcvua.ChỉcósựnhạybéncủaKelebekvàniềmtinvàobảngmàucủariêngcậutamớicóthểcưỡnglạiđượcnghệthuậtVenicevốnđánhlừangườixembằngviệccốmôtảbảnthânthựctếthayvìbiểutượngcủanó,vớimọichitiếtcủanó:nhữngbứctranh,kểcảphầnbóng,vẽnhữnghồngy,chiếccầu,xuồngchèo,giácắmnến,nhàthờvàchuồngngựa,bòđựcvànhữngbánhxengựa,cứnhưtấtcảđámđóđềuquantrọngnhưnhauđốivớiAllah.

"Cólúcnàosưphụđếnthămanhtamàkhôngbáotrướcnhưsưphụđãlàmvớinhữngngườikhácchưa?"

"BấtcứainhìnvàotácphẩmcủaKelebeksẽnhanhchóngcảmthấyrằngcậutahiểugiátrịcủatìnhyêucũngnhưýnghĩacủaniềmvuivànỗibuồnchânthành.Nhưngcũngnhưmọingườiyêumàusắckhác,cậutacứtrôitheonhữngcảmxúccủamìnhvàbấtnhất:BởivìtaquámêtàinăngphithườngmàThượngđếbantặngchocậuta,sựnhạycảmmàusắccủacậuta,nêntachúýkỹđếncậutalúctrẻvàbiếtmọithứcầnbiếtvềcậuta.Dĩnhiên

trongnhữngtìnhhuốngnhưthế,nhữngnhàtiểuhọakhácnhanhchóngtrởnênđốkỵ,mốiquanhệthầytròtrởnêncăngthẳngvàbịtổnhại.CónhiềugiâyphútđầyyêuthươngtrongđóKelebekkhôngsợdùngườitanóigìđinữa.Mớiđây,vìcậutacướicôcongáixinhđẹpcủangườibántráicâyhàngxóm,nêntakhôngcòncảmthấykhaokhátđigặpcậuấynữa,màdùcócơhộithìtacũngkhôngđi."

"CólờiđồnrằngcậutacấukếtvớinhữngtínđồcủaHojaxứErzurum,"Siyahnói."HọnóianhtacókhảnăngkiếmđượcrấtnhiềunếuHojavàngườicủaôngtatuyênbốtácphẩmnàođólàkhôngphùhợpvớiđạogiáo,vàdođócấmsáchcủachúngtavốnvẽnhữngtrậnđánh,vũkhí,nhữngcảnhđẫmmáuvànhữngnghilễthườnglệ,ấylàchưakểnhữngcuộcdiễuhànhgồmđủhạngngườitừđầubếpđếnnhàảothuật,từtínđồkhổtuchođếnvũcông,từngườichếmónthịtnướngchođếnthợkhóavàgiớihạnchúngtatrongnhữngđềtàivàhìnhthứccủacácbậcthầyBaTưxưa."

"ThậmchínếuchúngtatrởlạimộtcáchkhéoléovàthắnglợivớinhữngbứctranhdiệukỳcủathờiđạiTamerlane,thậmchínếuchúngtatrởlạicuộcsốngvàthiênhướngđótrongmọichitiếtvụnvặtcủanó-nhưLeylekđầyhứahẹncóthểlàmtốtnhấtsauta-thìsuychocùng,mọithứrồisẽbịlãngquên,"tôinóimộtcáchtànnhẫn,"bởivìmọingườisẽmuốnvẽgiốngnhưngườiÂu."

Tôithựcsựtinnhữnglờiđángnguyềnrủanàyư?

"Enishtecủatôicũngtingiốngnhưvậy,"Siyahkhiêmtốnthúnhận,"nhưngnólàmôngcảmthấyđầyhyvọng."

NhữngphẩmchấtcủaLeylek(Cò)

TôitừngthấyanhtakýtênmìnhlàHọasĩphạmtộiMustafaChelebi.Khôngquantâmđếnliệuanhtacóhoặcphảicómộtphongcáchhaykhông,liệuphongcáchđócóphảiđượcđồnghóavớimộtchữkýkhônghaylàvẫnnặcdanhnhưnhữngbậcthầyxưa,vàliệucóphảimộttácphongkhiêmnhườngthìđòihỏingườitalàmthếhaykhông,anhtachỉkýtênmìnhvới

mộtnụcườivàđộngtácđắcthắng.

Anhtacanđảmtiếpbướcconđườngmàtôiđãdọnchoanhtavàcặmcụilàmhiệnragiấynhữnggìkhôngaitrướcanhtatừnglàmđược.Giốngnhưtôi,anhtacũngsẽtheodõinhữngthợthổithủytinhtàibaxoaytrởgậyvàthổithủytinhchảytronglòđểlàmrabìnhđẳngnướcxanhlơvànhữngcáichaixanhlácây;anhtanhìnda,kimvànhữngkhuôngỗcủathợgiàyđangcúimìnhsaymêchămchúbênnhữngchiếcgiàyvàủnghọlàm;mộtchiếcxíchđungựatạoramộtđườngcongduyêndángtrongmộtngàylễhội;mộtmáyépđangépdầutừhạt;việcbắnđạibácvàokẻthùcủachúngta;nhữngconngựagiàvànòngsúng.AnhtanhìnnhữngthứnàyvàvẽchúngmàkhôngphảnbácrằngnhữngbậcthầyxưathờiTamerlane,haynhữngnhàminhhọatruyềnthuyếtxứTabrizvàKazvin,đãkhônghạmìnhlàmthế.AnhtalànhàtiểuhọaHồigiáođầutiênthamgiachiếntranhvàtrởvềantoànlànhlặn,đangchuẩnbịchocuốnZafar-nama1màanhtasẽminhhọasaunày.Anhtalàngườiđầutiênchútâmnghiêncứunhữngpháođài,đạibác,quânđốiphương,lũngựavớinhữngvếtthươngchảymáu,binhlínhbịthươngđangvậtlộngiànhmạngsốngvànhữngthihài-tấtcảđềunhằmmụcđíchvẽlại.

Tôinhậnratácphẩmcủaanhtaquachủđềhơnlàquaphongcáchcủaanhta,vàquaviệcanhtachúýđếnnhữngchitiếtítngườibiếttớihơnlàquachủđềcủaanhta.Tôicóthểhoàntoànantâmgiaophóchoanhtathựchiệnmọikhíacạnhcủamộtbứctranh,từviệcsắpxếpcáctrangvàbốcụccủatrangđếnviệctômàunhữngchitiếttầmthườngnhất.Vềmặtnày,anhtacóquyềnkếnhiệmtôitrongvaitròTrưởngbanTrangtrí.Nhưnganhtaquáthamvọngvàtựphụ,vàquáhạmìnhđốivớinhữngnhàminhhọakhácđếnđộanhtakhôngbaogiờcóthểquảnlýđượcnhiềungườivàsẽđiđếnchỗmấttấtcảbọnhọ.Thựcra,nếuchứcvụđóđượcgiaolạichoanhta,thìvớisựcầncùkhótin,anhtasẽchỉtựmìnhlàmhếtmọitranhminhhọatrongxưởngmàthôi.Nếuanhtachútâmđếnmộtnhiệmvụnhưthế,anhtathựcsựcóthểthànhcông.Anhtalàmộtbậcthầyvĩđại.Anhtabiếttàihoacủamình.Anhtangưỡngmộchínhmình.Thậthaychoanhta.

Mộtlầnbấtngờđếnthămanhta,tôibắtgặpanhtađanglàmviệc.Trênbànlàmviệc,bàngiấyvànhữngtấmnệmlaliệtnhữngtranggiấyanhtađanglàm:tranhminhhọachocácphosáchcủaĐúcvua,chotôi,chonhữngcuốnsáchtrangphụctầmthườngmàanhtavẽvộichonhữngdukháchchâuÂungungốchămhởcoithườngchúngtôi,mộttrangtrongbứctranhbộbamàanhtađanglàmchomộttổngtrấnvốnđánhgiácaoanhta,nhữnghìnhảnhđểdánvàocuốnsưutập,nhữngtrangđượclàmtheosởthíchcủariênganhta,vàthậmchíbứcvẽmộtcảnhgiaohợptụctĩu.Leylekcao,gầyđangdichuyểntừbậcminhhọanàysangbứckếtiếpnhưmộtcononggiữavườnhoa,hátnhữngbàidânca,bẹomácậuthợhọcviệcđangphamàuvàthêmmộtnéthàihướcvàobứctranhanhtađanglàmtrướckhiđưachotôixemvớinụcườitoạinguyện.Khôngnhưnhữngnhàtiểuhọakháccủatôianhtakhôngtạmngừngcôngviệcđểthểhiệnlòngkínhtrọngtheonghithứckhitôiđến;tráilại,anhtavuivẻtrìnhdiễnviệcsửdụngnhanhnhẹntàinăngthiênphúvàkỹnăngmàanhtacóđượcnhờlaođộngvấtvả(anhtacóthểcùngmộtlúclàmcôngviệccủabảy,támnhàtiểuhọa).Bâygiờtôibắtgặpmìnhđangthầmnghĩnếutêngiếtngườighêtởmlàmộttrongbanhàminhhọatàihoacủatôi,thìtôicầuxinThượngđếđólàLeylek.Trongsuốtgiaiđoạnanhtahọcviệc,hìnhảnhanhtaxuấthiệntrướccửanhàtôimỗisángthứsáukhôngkíchđộngtôinhưKelebekđãlàmđượcvàongàycủacậuta.

Vìanhtachúýđồngđềuđếntừngchitiếtlạthường,màkhôngcónguyênlýphânbiệtnàotrừviệcchitiếtđónhìnthấyđượcnênphươngphápmỹhọccủaanhtagiốngvớiphươngphápcủanhữngbậcthầyVenice.Nhưngkhôngnhưhọ,Leylekđầythamvọngcủatôikhôngnhìnmàcũngkhôngvẽnhữngkhuônmặtngườinhưmộtđiềugìđộcđáohoặcriêngbiệt.Tôichorằng,bởianhtahoặccôngkhaihoặcbímậtxemthườngmọingườinênanhtakhôngcoinhữngkhuônmặtlàquantrọng.TôichắcchắnrằngEnishtequácốđãkhôngchỉđịnhanhtavẽkhuônmặtĐứcvua.

Thậmchíkhivẽmộtđềtàicụckỳquantrọng,anhtakhôngkìmđượcchuyệnvẽthêmmộtconchóhoàinghiđâuđónằmxacảnhtríchínhcủabứctranh,hoặcvẽmộttênănxinxấuxamàsựkhốnkhổcủahắnlàmgiảmvẻgiàusangvàxahoacủabuổilễ.Anhtacóđủtựtinđểxemthườngmọibức

minhhọaanhtađãlàm,đềtàicủanóvàbảnthânanhta.

"VụgiếtZarifKínhmếngiốngnhưkiểunhữnganhemcủaYusufnémôngtaxuốnggiếngvìđốkỵ,"Siyahnói."VàcáichếtcủaEnishtecủatôigiốngvụsáthạiHusrevbấtngờbằngbàntaycủacontraiôngta,kẻđemlòngyêuShirin,vợcủaHusrev.MọingườiđềunóirằngLeylekthíchvẽnhữngcảnhchiếntranhvànhữngmôtảkhủngkhiếpvềcáichết."

"Bấtcứainghĩrằngnhàminhhọathìtươngđồngvớiđềtàicủabứctranhanhtavẽđềukhônghiểuđượctahoặcnhữngnhàtiểuhọatàihoacủata.Cáilàmchúngtabịphơibàykhôngphảilàđềtài,thứmàngườikhácđặtchúngtalàm-dùsaothìnhữngngườinàyluônluôngiốngnhau-màlànhữngxúccảmnhạybénẩngiấuchúngtađưavàotranhtrongkhithểhiệnđềtàiđó:Mộttiaánhsángcóvẻnhưtỏachiếuratừbứctranh,mộtsựdodựhoặcgiậndữrõrệtmàngườitanhậnratrongcáchbốtrícácnhânvật,ngựavàcâycối,niềmkhaokhátvànỗibuồntỏaratừmộtcâybáchkhinóvươntớibầutrời,sựcamchịuvàkiêntrìmộđạomàchúngtađưavàotranhminhhọatrongkhitrangtrínhữngtấmđáláttườngvớinhiệttìnhvốncóthểkhiếnchúngtamù...Phải,nhữngthứđólàdấuvếtẩngiấucủachúngtachứkhôngphảinhữngconngựahoàntoànyhệtnhau.Khimộthọasĩvẽsựcuồngnộvàtốcđộcủamộtconngựa,anhtakhôngvẽsựcuồngnộvàtốcđộcủaanhta;màquaviệccốthểhiệnmộtconngựahoànhảo,anhtađểlộtìnhyêuđốivớisựphongphúcủacuộcđờinàyvàkẻsángtạoranó,phôbàynhữngmàusắccủaniềmđammêcuộcsống-chỉvậyvàkhôngcógìhơn."

--------------------------------

1Zafar-nama:Sáchcácchiếnthắng.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương42:TôiLàSiyah

NhiềutrangbảnthảonằmtrướcmặttôivàSưphụOsmanvĩđại-mộtsốtrangvớivănbảnđượcchéptửtếvàđãsẵnsàngđểkhâulạimộtsốthìchưatômàuhoặcchưahoànchỉnhvìlýdonàođókhichúngtôibỏcảbuổichiềuđểđánhgiácáctaytiểuhọabậcthầyvàcáctrangtrongphosáchdoEnishtecủatôilàm,vàghichépcácđánhgiácủachúngtôi.ChúngtôicứnghĩmìnhđãgặpngườicuốicùngtrongsốnhữngthuộchạđángkínhnhưngthôlậucủaviênChỉhuy,ngườiđãmangchochúngtôinhữngtrangsáchthuđượctừcácnhàtiểuhọavàthưphápsaukhiđãxôngvàolụcsoátnhàhọ(mộtsốtrangchảliênquangìtớihaicuốnchúngtôiđanglàm,mộtsốkháccònchothấycácnhàtiểuhọacũngđanglénlútnhậnthêmviệcởngoàicungđiệnđểkiếmthêmítđồngbạc),thìngườitựtinnhấttrongbọnhọbướctớichỗvịthầylừnglẫyvàlôitừtrongáochoàngramộttờgiấy.

N

Banđầutôichẳngđểý,cứnghĩđólàđơnthỉnhnguyệncủamộtôngbốnàođóđangmuốnxinchoconđượchọcviệcbằngcáchtiếpcậncàngnhiềutrưởngbanvàtrưởngnhómcàngtốt.

Quaánhsángnhợtnhạttrànvàotrongphòng,tôicóthểbiếtnắngsớmđãtắt.Đểmắtđượcnghỉngơi,tôithựchànhmộtbàitậpmàcáclãohọasưởShirazđãkhuyêndântiểuhọanêntậpđểngănchứngmùlòasớm,nghĩalà,tôicốnhìntrốngrỗngraxamàkhôngchúmụcvàođâucả.Chínhlúcđótôirùngmìnhnhậnracáimàusắcngọtngàovànhữngnếpgấpđúngtimcủatờgiấysưphụtôiđangcầmtrêntaymànhìnchămchămvớivẻnhưkhôngtinvàomắtmình.CáinàytrùngkhớpyhệtvớinhữngláthưmàShekuređãgửichotôiquaEsther.Tôiđịnhthốtlên"trùnghợplàmsao",nhưmộtthằngngốcthìnhậnrarằng,giốngnhưláthưthứnhấtcủaShekure,nóđikèmvớimộtbứcvẽtrêngiấythô.

SưphụOsmangiữbứcvẽlại,ôngđưatôiláthưmàđếnlúcđótôimớibốirốinhậnralàcủaShekure.

AnhSiyahthânyêu.

EmbảoEstherđihỏithămKalbiye,côvợgóacủaNgàiZarifKínhmến.KhiởđóKalbiyecóchoEstherxemtranggiấycóminhhọamàemgửichoanhđây.SauđóemcótớinhàKalbiye,làmmọicáchtrongkhảnăngemđểthuyếtphụccôấyrằngđưachoembứctranhlàđiềucólợichocôấynhất.TrangnàynằmtrênxáccủaZarifKínhmếnkhingườitamangôngtừgiếnglên.Kalbiyethềrằngkhônghềcóaithuêchồngcôta-cầuchoôngấyđượcannghỉtrongánhsángthầnthánh-vẽngựacả.Vậythìaiđãvẽchúng?TaychâncủangàiChỉhuyđãlụcsoáttrongnhà.Emgửithưnàyvìvấnđềnàyhẳncóýnghĩaquantrọngchocuộcđiềutra.Cácconkínhcẩnhôntayanh.

Vợanh,Shekure.

Tôicẩnthậnđọclạibachữcuốicủaláthưđẹpđẽnàyđếnbalầncứnhưđangngắmbađóahồngnhungtuyệtvờitrongmộtkhuvườn.TôichồmtớinhìntranggiấymàSưphụOsmanđangxemxétvớikínhphóngđạitrêntay.Tôilậptứcnhậnrarằngnhữnghìnhdángvớimàumựcđãbịnhòeđilànhữngconngựađượcphácrachỉtrongmộtđộngtácnhưcáclãosưphụvẫnlàmchoquentay.

SưphụOsman,vốnđãđọcláthưcủaShekuremàkhôngbìnhluậngì,lêntiếnghỏi:"Aivẽcáinày?"Rồiôngtựtrảlời:"Dĩnhiên,cũngcáitayhọasĩđãvẽngựachoEnishtequácố."

Saoôngcóthểchắcchắnnhưvậy?Hơnnữa,chúngtôituyệtđốikhôngthểbiếtchắcaiđãvẽngựachocuốnsách.Chúngtôilấyhìnhngựatrongsốchíntrangsáchravàbắtđầuxemxét.

Đólàmộtconngựamàunâuđỏ,đẹp,đơngiản,màbạnkhôngthểrờimắtđược.Tôicóthựclòngkhinóithếkhông?TôicórấtnhiềuthờigiannhìnngắmconngựanàyvớiEnishtecủatôivàcảsauđó,khitôicònlạimột

mìnhvớinhữngbứcminhhọanày,nhưnglúcđótôikhôngnghĩnhiềuvềnó.Đólàmộtconngựađẹp,nhưngbìnhthường.Nóbìnhthườngđếnđộchúngtôithậmchíkhôngthểxácđịnhaiđãvẽ.Nókhôngphảimàuhungđỏđíchthực,màcóvẻnâusậmhơn;cũngcóloángthoángánhđỏtrênlôngnó.Đólàmẫuconngựatôithườngthấytrongnhữngsáchkhácvànhữngminhhọakhácmàtôibiếtlàđượcvẽnhưmáyvàtayhọasĩkhôngbuồndừnglạiđểxemxétgìcả.

Chúngtôicứnhìnchămchúconngựanhưthếchođếnkhipháthiệnranóẩnchứamộtbímật.Tuynhiên,lúcnàytôicóthểthấymộtvẻđẹptrongconngựatỏaranhưhơinóngbốclêntrướcmắttôi,vàtrongđócómộtsứcmạnhkhơidậyniềmkhaokhátđượcsống,đượchọchỏivàômtrọncảthếgiới.Tôitựhỏi,taytiểuhọavớithầnbútcóthểmiêutảconngựatheocáchnhìncủađấngAllahthếkialàaivậy?Cứnhưtôiđãđộtnhiênquênmấthắntachẳnglàgìhơnmộtkẻsátnhânđêtiện.Conngựatrướcmắttôicứnhưmộtconngựathật,nhưngđâuđótrongtâmtrítôicũngbiếtrằngđólàmộtbứcminhhọa;việcnằmlọtgiữahaiýnghĩđóquảlàthíchthúvàgợilêntrongtôiýthứcvềsựtrọnvẹnvàhoànhảo.

Trongmộtlúc,chúngtôisosánhnhữngconngựanhòenhoẹtđượcvẽđểthựctậpvớiconngựađượclàmchocuốnsáchcủaEnishte,rồisaucùngquyếtđịnhrằngchúnglàdocùngmộtbàntayvẽra.Nhưngtưthếkiêuhãnhcủaconngựanòimạnhmẽvàthanhtúấygợitớisựtĩnhhơnlàsựđộng.TôingồiđóchiêmngưỡngconngựatrongcuốnsáchcủaEnishte.

"Đâylàconngựathậtkỳlạ,"tôinói,"nókhiếntabịthôithúcmuốnlấyramộttờgiấyvàsaochéplạinó,rồivẽđếntừngchitiếtcuốicùng."

"Lờikhencaonhấtcậucóthểdànhchomộthọasĩlànóirằngtácphẩmcủaanhtađãkhơidậyởcậunhiệttìnhmuốnvẽ,"SưphụOsmannói."Nhưnglúcnàyhãyquêntàinăngcủahắnđimàcốtìmralailịchcủaconquỷdữnày.CóbaogiờEnishteKínhmến,cầuchoôngtađượcyênnghỉ,nóiđếnloạichuyệnnàocầnđikèmbứcvẽkiểunàykhông?"

"Không.Ngheôngấynóiđâylàmộttrongnhữngconngựatừngsốngtại

nhữngmiềnđấtdoQuốcvươnghùngmạnhcủatacaitrị.Đólàmộtconngựađẹp:mộtconcủadòngOttoman.NólàbiểutượngchứngtỏchoPhápquanVenicethấysựgiàucóvàcáclãnhthổdoQuốcvươngtacaiquản.Nhưngmặtkhác,cũngnhưvớitấtcảnhữnggìdocáchọasưVenicemiêutả,conngựanàycũngcóvẻgiốngthậthơnconngựasinhratừýcủaThượngđế,giốngmộtconngựađượcnuôitrongmộtchuồngngựanàođóvớimộttaychănngựanàođóởIstanbulđểPhápquanVenicephảitựnhủrằng,nếunhưcácnhàtiểuhọaOttomanđãđạttớichỗnhìnthếgiớigiốngnhưchúngta,thìnhữngngườiOttomancũngđãđitớichỗgiốngchúngta'rồitừđóchấpnhậnquyềnlựcvàtìnhhữunghịcủaQuốcvươngta.Bởinếutabắtđầuvẽmộtconngựakhácđi,tasẽbắtđầunhìnthếgiớikhácđi.Mặcchonhữngđặcthùcủanó,conngựanàyđãđượcthểhiệntheophongcáchcủanhữnghọasưxưa."

Chúngtôicàngngẫmnghĩvềconngựachừngnàothìtrongmắttôinócàngtrởnênđẹpđẽvàquýgiáchừngấy.Miệngnóhơihéra,tathấyđượccáilưỡicủanógiữahaihàmrăng.Đôimắtnótỏasáng.Bốnchânnómạnhmẽvàthanhtú.Liệumộtbứcvẽsẽtrởnênhuyềnthoạinhờnộidungcủanóhaynhờnhữngđiềungườitanóivềnó?SưphụOsmanvẫndichuyểncáikínhphóngđạirấtchậmrãitrênbứcvẽconvật.

"Conngựanàymuốntruyềnđạtđiềugìvậy?"Tôihỏivớinhiệttìnhngâythơ."Tạisaoconngựanàytồntại?Ôingựaơi!Cógìởconngựanày?Tạisaoconngựanàykíchthíchtôiđếnvậy?"

"Nhữngtranhvẽcũngnhưsáchlàmtheolệnhcáctiểuvương,đạivươngvàtổngtrấnđềubiểuthịsứcmạnhcủahọ",SưphụOsmannói."Cácvịấythấynhữngcôngtrìnhnàylàđẹpđẽ,vớibaovàngdátđắttiềnvàtổnhaocôngsứccũngnhưthịlựcbởichúnglàbằngchứngchosựgiàucócủakẻtrịvì.Cáiđẹpcủamộtbứcvẽlàrấtquantrọngvìnóchứngtỏrằngtàinăngcủanhàtiểuhọalàhiếmhoivàđắtgiácũngnhưvàngđượcdùngđểlàmrabứctranhvậy.Ngườikhácsẽthấybứcvẽmộtconngựalàđẹpbởivìnótrônggiốngngựa,nólàmộtconngựatheoýThượngđếhaymộtconngựahoàntoàntưởngtượng;hiệuquảcủađộchânxáclàtùyởtàinăng.Vớibọnta,cái

đẹptrongminhhọabắtđầuởsựtinhtếvàphongphúcủaýnghĩa.Dĩnhiên,việcpháthiệnraconngựanàykhôngchỉhélộchínhnómàcònhélộcảbàntaycủakẻsátnhân,dấuhiệucủađiềukhủngkhiếpđó,nósẽlàmtăngýnghĩacủabứcvẽ.Rồitớichuyệnhiểurarằngkhôngphảihìnhảnhcủaconngựa,màbảnthânconngựamớilàđẹp;tứclà,nhìnbứcminhhọaconngựakhôngphảinhưmộtbứcminhhọanữa,mànhưmộtconngựathựcsự."

"Nếusưphụnhìnbứcvẽnàycứnhưđangnhìnmộtconngựa,thếthìsưphụthấycáigìởđó?"

"Nhìnvócdángconngựanày,tacóthểnóinókhôngphảigiốngngựalùn,màlàmộtconngựađuagiỏi,xéttheođộdàivàđộcongcủacáicổvàtathấyđộphẳngởcáilưngcủanólàrấtthíchhợpchonhữngchuyếnđidài.NhìnbốncáichânmảnhkhảnhcủanótacóthểnghĩrằngnólanhlẹvàkhônngoannhưmộtconngựaẲRập,nhưngphầnthâncủanólạidàivàlớnquákhôngthểlàgiốngẲRậpđược.VẻthanhtúcủabốnchângợitớiđiềumàhọcgiảFadhanxứBukharađãnóivềnhữnggiốngngựaquýtrongcuốn"Sáchvềngựa"củaôngta,rằngnếugặpmộtconsôngnósẽdễdàngnhảyquakhôngchútgiậtmìnhhaysợhãi.Tathuộcnằmlòngnhữngđiềulykỳviếtvềnhữnggiốngngựatốtnhấttrongcuốnnày,vốnđượcbácsĩthúyhoànggiaxứmìnhlàFuyuzidịchlạirấthay,vàtadámnóithẳngvớicậurằngtừngchữtrongđóđềuđúngvớiconngựanâuđỏtrướcmắtchúngtađây:Mộtconngựatốtthìphảicócáimặtđẹpvàđôimắtcủaloàilinhdương;taicủanóphảithẳngnhưcâysậyvàtáchxanhau;mộtconngựatốtcũngphảicórăngnhỏ,trántròntrịavàlôngmàythưa;nóphảicao,lôngdài,bụngngắn,mũinhỏ,vainhỏ,lưngphẳngvàrộng;đùinóphảitròntrịa,cổdài,ngựcnở,mônglớn,métrongbắpđùiphảiđầyđặn.Conngựanhưvậyphảitrôngkiêuhãnhvàtrangnhãvàkhibướcđi,trôngtướngnócứnhưđangchàomọingườihaibên"

"Vậychínhlàconnàyrồi,"tôinói,nhìnvàobứcvẽconngựađầyngạcnhiên.

"Chúngtađãpháthiệnconngựanày,"SưphụOsmannóivớinụcười

chuachátcốhữu,"nhưngtiếcthaynóchẳnggiúpgìđượcchochúngtatrongviệctìmralailịchtayhọasĩ,bởivìtabiếtkhôngmộtnhàtiểuhọahiểubiếtnàovẽngựamàlạidùngmộtconngựathậtlàmmẫu.Nhữngtaytiểuhọacủata,đươngnhiên,sẽvẽconngựaliềnmộtmạchmàchỉtheotrínhớ.Đểrõhơn,tanhắclạichocậunhớrằnghầuhếtbọnhọđềubắtđầuvẽpháchìnhconngựatừmóngngựatrởlên."

"Làmvậykhôngphảiđểconngựatrôngcóvẻđứngvữngchãitrênmặtđấtsao?"Tôinóinhưcốgiảithích.

"NhưJemalettinxứKazvincóviếttrongcuốnminhhọangựa,ngườitachỉcóthểhoàntấtmộtbứcvẽngựabắtđầutừmóngtrởlênnếungườitacócảmộtconngựatrongtrínhớ.Đươngnhiênđểcóđượcmộtconngựaquarấtnhiềusuytưvàhồitưởng,hoặcbuồncườihơn,bằngcáchnhìnđinhìnlạiconngựalàmmẫu,ngườitachắchẳnsẽvẽtừđầuxuốngcổrồitừcổxuốngthânmình.TanghenóicónhữngnhàminhhọaởVenicehoanhỉbánchomấyôngthợmayvàbánthịtnhữngbứcnhưvậyvềmấyconngựathồtầmthườngtrênphốđượcvẽmộtcáchlờmờtheokiểuvẽthửrồisửa.MộtbứcminhhọanhưvậychẳngliênquanchútnàođếnýnghĩacủathếgiớinàyhaycáiđẹptrongsựsángtạocủaThượngđế.Nhưngtatinrằngngaycảnhữnghọasĩtầmthườngcũngphảibiết,mộtbứcminhhọađíchthựcthìkhôngthểvẽtheonhữnggìconmắtnhìnthấytrongmộtlúcnàođómàphảivẽtheonhữnggìbàntaynhớđượcvàđãquenthuộc.Ngườihọasĩluôncôđơntrướctranggiấy.Chỉvớilýdonàythôihắnđãphảiluônluônlệthuộcvàotrínhớ.Bâygiờ,chẳngcòngìchochúngtalàmngoàiviệcsửdụngphươngphápgáiđiếm'đểkhámpháchữkýẩngiấutrongconngựanày,vốnđượcvẽtheotrínhớquađộngtácmaulẹvàkhéoléocủabàntay.Hãyxemkỹhơnnào."

Ônglạitiếptụcdichuyểnchậmrãitấmkínhphóngđạitrênhìnhvẽconngựa,cứnhưđangcốgắngkhámpháravịtríkhobáutrênmộttấmbảnđồxưađượcthểhiệnmộtcáchtỉmỉtrêntấmdadê.

"Vâng,"tôinói,nhưmộtđệtửchịuáplựcmuốnđạtđượcmộtpháthiệnmauchóngvàthôngminhkhảdĩtạoấntượngvớisưphụmình.Mìnhcóthể

sosánhmàusắcvànétthêutrêntấmchănlótyênngựatrongbứcnàyvớinhữngbứcvẽkhác."

"Nhữngnhàtiểuhọabậcthầycủatathậmchíkhôngthèmthòcọtớinhữngmẫuhoavănđónữakìa.Mấyđứahọcviệcsẽvẽáoquần,thảmvàchănnệmtrongtranh.CólẽZarifKínhmếnquácốchắcđãlàmnhữngchuyệnấy.Nênbỏquaýđóđi."

"Thếcòntaithìsao?"Tôinóivớicảmgiácbốirối."Cáitaicủabọnngựa..."

"Không.MấycáitainàykhôngthayđổigìcảtừthờiTamerlane;nócũnggiốngnhưlásậyvậythôi,thứmìnhquárànhrồi."

Tôiđịnhnóithếcòncáchtếtbờmngựavàcáchmôtảtừngsợilôngcủanó,nhưnglạiimlặng,khônghàohứngchútnàovớitròchơisưphụ-đệtửhọcviệcnày.Nếutôilàđứahọcviệc,tôiphảibiếtvịtrícủamình.

"Nhìnđâynày,"SưphụOsmannóivớicáivẻchánchườngnhưngvẫnchămchútcủamộtbácsĩđangchỉramộthạchmủchođồngsựxem."Cậuthấykhông?"Ôngdichuyểnkínhphóngđạitrênđầuconngựavàchậmrãidờinóraxabềmặtbứcvẽ.Tôicúiđầuxuốngđểnhìnrõnhữngnétđượcphóngtoquatấmkính.

Mũiconngựathậtkháclạ:đólàhailỗmũicủanó.

"Thấykhông?"SưphụOsmanhỏi.

Đểchắcchắnvềđiềuđãnhìnthấy,tôinghĩmìnhphảichúmụcsautấmkính.KhiSưphụcũnglàmnhưvậythìmáchúngtôichạmvàonhausauthấukínhmàlúcnàyđãcáchxabứctranh.Nhấtthờitôigiậtmìnhkhicảmthấyđộthônhámcủahàmrâuvàcáimámátlạnhcủaôngtrênmặttôi.

Mộtlátimlặng.Tưởngnhưmộtđiềugìđókỳdiệuđangxảyratrongbứctranhchỉcáchcặpmắtmệtmỏicủatôiđộgangtay,vàchúngtôichứngkiếnđiềuđóvớicảmgiácvừakínhcẩnvừasợhãi.

"Cóchuyệngìvớicáimũiđâu?"Mãimộtlúcsautôimớithìthàothànhlời.

"Hắntavẽcáimũikỳcụcquá,"SưphụOsmannóimàkhôngrờimắtkhỏitranggiấy.

"Cólẽhắntalỡtaychăng?Mộtsaisótphảikhông?"

Chúngtôivẫnxemxétcáchthểhiệncáimũiđộcđáo,khácthườngấy.

"PhảiđâylàphongcáchmượnhứngtừVenicemàmọingười.kểcảnhữnghọasưTrungHoa,đãbắtđầunóiđếnđókhông?"SưphụOsmanhỏimộtcáchđùacợt.

Tôichìmhẳnvàobựcbội,cứnghĩrằngôngthầyđangchếgiễuEnishtequácốcủatôi:"Enishtecủatôi,cầuôngđượcannghỉ,thườngnóirằngmọisaisótđềukhôngphátsinhtừsựkémkhảnănghaytàihoamàtừchiềusâutâmhồncủanhàtiểuhọa,khôngnêncoichúnglàsaisótmàhãycoilàphongcách."

Chodùnóxảyrathếnào,dochínhbàntayhọasĩhaydoconngựa,thìcũngchẳngcómanhmốigì,ngoàicáimũinày,vềlailịchcủakẻđêtiệnđãsáthạiEnishte.Bởivì,ngoàiviệcnhậnracáilỗmũi,chúngtôicòngặpkhókhăntrongviệcnhậndiệncáimũicủanhữnghìnhngựađãnhòemựctrêntranggiấytìmđượctrênxácZarifKínhmến.

ChúngtôibỏnhiềugiờlụclạinhữngbứcvẽngựamàcácnhàtiểuhọayêudấucủaSưphụOsmanđãlàmchonhiềucuốnkhácnhautrongmấynămgầnđây,mongtìmranétbấtthườngtươngtựởmũicủachúng.VìcuốnSur-namavốnđangđượchoànchỉnh,đãmôtảcácđoànthểvàphườnghộiđibộdiễuhànhtrướcmắtQuốcvương,nêncórấtíthìnhngựatrongsốhaitrămnămmươiminhhọachocuốnđó.Cácpháiviênđượccửtớixưởnglàmsáchmỹthuật,nơilưutrữmộtsốsáchhình,mấycuốnsổghichéptheokhổchuẩnvànhữngphosáchmớihoàntất,cũngnhưtớicácphòngriêngcủaQuốcvươngvàhậucungđểcóthểmangvềmọicuốnsáchchưađượccấtgiữvà

giấukíntrongkhotàngcủacungđiện,toànbộcôngviệcnàydĩnhiênđềuđượcQuốcvươngchophép.

TrongmộtminhhọahaitrangcủaphoZafar-namatìmđượctrongphòngcủamộthoàngtửtrẻ,vẽcảnhtanglễcủaQuốcvươngKanuniSuleyman,ngườiđãchếttrongtrậnvâyhãmSzegetvar,chúngtôitrướchếtxemxétconngựahungđỏvớimộtvệtlangtrắng,conngựaxámcóđôimắtlinhdươngkéocỗxetanglễvànhữngconngựarầurĩkháccónệmlótyênvàbộyênthêuchỉvàngrấtngoạnmục.Kelebek,ZeytinvàLeylekđãminhhọanhữngconngựanày.Dùlàngựađangkéocỗxetanglễcóbánhcỡlớnhayđangđứngnghiêmvớiđôimắtđẫmlệnhìnđămđămôngchủcủachúngđượcliệmtrongvảiđỏ,tấtcảđềucócùngtưthếtrangnhãvaymượntừcáclãohọasưởHerat,nghĩalàmộtchântrướckiêuhãnhđưara,cònchânkiađứngvữngchãitrênmặtđất.Mọicáicổcủabọnchúngđềudàivàcong,đuôicộtlại,bờmđượccắttỉavàchảimượt,nhưngchẳngconnàocónétkỳlạmàchúngtôiđangtìmkiếm.Nétđặcbiệtấycũngkhôngthấyởhàngtrămconngựamangtrênlưngcácsĩquanchỉhuy,cáchọcgiảvàhoja,nhữngngườidựtanglễhiệnđangđứngnghiêmtrangtrênnhữngmỏmđồixungquanhđểtỏlòngkínhviếngQuốcvươngSuleyman.

Cógìđócủasựbuồnrầutrongđámtanguámnàyđãlanquachúngtôi.Thậtbốirốichochúngtôikhithấybảnthảocóminhhọanày,vốnđãtiêutốnrấtnhiềucôngphucủaSưphụOsmanvàcáctaytiểuhọa,lạibịđốixửtồitệ,vàcáccôtronghậucung,khichơitròchơivớicáchoàngtử,đãghichépvàđánhdấurấtnhiềuchỗtrêntranggiấy.BêncạnhcộicâynơiôngnộicủaQuốcvươngchúngtôisănbắncóghinhữngđòngchữxiênxẹo"Đứcngàicaoquýcủatôi,tôiyêungàivàchờđợingàivớisựkiêntrìcủagốccâynày."Vànhưthế,vớicontimđầycảmgiácthấtbạivàrầurĩ,chúngtôilầnmòquanhữngphosáchhuyềnthoạimàtôiđãtừngngheđếnviệctạotácrachúngnhưngchưahềđượcthấy.

TrongquyểnthứhaicủabộHuner-nama,vốntừngnhậnđượcnétcọcủababậcthầytiểuhọa,chúngtôithấyđằngsaukhẩuthầncôngầmvangvànhữnglínhbộbinhlàhàngtrămconngựađủmàusắc,trongđócónhững

conhungđỏ,xámvàxanhđeoáogiáp,bướclóccócthànhđàn,mangtrênlưngnhữngkỵbinhspahikiêudũngcầmliễuđao,băngquanhữngmỏmđồinhuộmhồngtrongmộtcuộcdiễuhànhtrậttự,nhưngkhôngcócáimũinàocủachúngcósơsuấtcả."Rốtcuộclàsơsuấtgìđâyhởtrời!"SưphụOsmansauđókêulêntrongkhixemxétcổngNgoạimônBab-i-HumayuncủahoàngcungvàbãiduyệtbinhAlayMeydaninơichúngtôiđangcómặtđúnglúcđó.Chúngtôicũngkhôngpháthiệnđượcdấuvếtđangtìmkiếmtrênmũinhữngconngựađủmàusắccủabọnbinhsĩ,línhchạycờvàcácThượngthưThượngHộiđồngtrongbứcvẽnày,vốnmôtảhìnhảnhbệnhviệnởxaxavềbênphải,CungTiếpkiếncủaQuốcvương,vànhữnghàngcâyởngoàisântheomộttỷlệđủnhỏđểlọtvàotrongbộkhungtranhnhưngvẫnđủlớnđểxứngvớitầmquantrọngcủachúngtrongtâmtríchúngtôi.ChúngtôixemvuaYavuzSelim1,ôngcốnộicủaQuốcvươngchúngtôi,trongthờiđiểmtuyênchiếnvớivuacủadânDhulkadirid,dựnglềuhoànggiadọcbờsôngKuskunvàđisănvớibầychóđenđuôiđỏ,nhữngchúlinhdươngnonnhảyhấtmônglêntrờivànhữngconthỏhoảnghốt,trướckhibỏlạimộtconbáonằmtrongvũngmáu,nhữngvếtđốmcủanónởrộnhưhoa.CảconngựahungđỏcóvếtlangtrắngcủaQuốcvươnglẫnnhữngconngựacủanhữngngườihuấnluyệnchimưngđangchờđợivớiconchimcủahọđậusẵntrêncánhtay,đềukhôngcódấuvếtmàchúngtôiđangtìmkiếm.

Chođếnhoànghôn,chúngtôiđãsămsoihàngtrămconngựarađờitừnétcọcủaZeytin,KelebekvàLeylektrongbốnhoặcnămnămgầnđây:từconngựahungcóbờmvàđuôitrắngvàtaitonhưtaivoicủaĐạihãnMehmetGirayxứCrimea;nhữngconngựađenđiểmvàng;nhữngconngựaxámngảhồngmàchỉthấyđầuvớicổlólênsauđỉnhđồitrongtrậnchiến;nhữngconngựacủaTổngtrấnHaydar,ngườiđãtáichiếmpháođàiHalkul-VadtừtaybọnngoạiđạoTâyBanNhaởTunisiavànhữngconngựahungđỏvàngựamàuquảhồtrăncủabọnTâyBanNha,mộtcontrongsốđóbịtéchúiđầuxuốngtrongkhibỏchạytrướcmặtTổngtrấn,mộtconngựaôđãkhiếnSưphụOsmanphảinhậnxét,"Tađãbỏsótconnày.Khôngbiếtgãnàovẽvờibấtcẩnnhưthế?";mộtconngựađỏlịchsựvểnhtainghetiếngđànluýtcủamộtcậuthịđồngđangchơidướigốccây;conngựacủaShirin,tênlàShebdiz,cũngelệvàthanhtúnhưcôchủ,đangchờđợitrongkhicô

tắmtronghồdướiánhtrăng;nhữngconngựalinhhoạtdùngtrongnhữngcuộcđấuthươngkỵmã;conngựanhưbãocuốnvàanhchàngchănngựaxinhtraicủanóđãkhiếnSưphụOsmanvìlýdonàođólạinhậnxét,"Hồitrẻtayêunólắm,tarấtmệt";conngựavàngóngmàunắngvàcócánhmàđấngAllahđãpháixuốngchotiêntriElijahđểbảovệôngnàytrướccuộctấncôngcủabọnngoạiđạo-màđôicánhlạibịvẽnhầmsangchoElijah;conngựaxámthuầnchủngcủaQuốcvươngKanuniSuleyman,đầunhỏ,thânmìnhtolớn,đangbuồnbãnhìnônghoàngtrẻtuổidễthương;nhữngconngựabịkhíchđộng;nhữngconngựaphinướcđại;nhữngconngựamỏimệt;nhữngconngựaxinhxắn;nhữngconngựamàkhôngaiđểý;nhữngconngựavốnsẽchẳngbaogiờrờikhỏitranggiấy;vànhữngconngựađãnhảyquanhữngđườngviềnmạvàngmàthoátkhỏicảnhtùhãm.

Khôngconnàotrongbọnchúngcódấuhiệumàchúngtôiđangtìmkiếm.

Chodùvậy,chúngtôivẫncóthểduytrìmộtcảmgiáchàohứngbềnbỉmặcchosựmỏimệtvàchánnảnchụpxuốngchúngtôi:Đôilúcchúngtôiquênhẳnbọnngựamàchìmđắmvàovẻđẹpcủamộtbứcvẽ,vàonhữngmàusắcbuộctaphảinhấtthờichịukhuấtphục.SưphụOsmanluônnhìnvàocácbứcvẽ-phầnlớnlàdochínhôngvẽra,giámsáthoặctôđiểm-vìlònghoàiniệmhơnlàngạcnhiên."MấybứcnàylàcủaKasimởđịabàncủaTổngtrấnKasim!"Cólầnôngnóithế,trongkhitaychỉvàonhữngđóahoanhỏmàutíaởchândãylềudãchiếncủaQuốcvươngSuleyman,ôngnộicủaQuốcvươngchúngtôi."Hắnkhôngthểnàolàmộthọasưđược,nhưngtrongsuốtbốnmươinămhắnđãlấpđầynhữngkhoảngtrốngchếtcủacácbứctranhbằngnhữngđóahoanămcánhxếpthànhmộtlớpduynhấtnày,trướckhihắnbịbấtđắckỳtửhainămtrước.Taluôngiaochohắnvẽbônghoanhỏnàyvìhắnvẽnóđẹphơnbấtkỳaikhác."Ôngimlặngmộtlát,rồikêulên,Thậttộinghiệp,tộinghiệp!"

Vớicảlinhhồn,tôinhậnrarằngnhữnglờiđótượngtrưngchosựkếtthúccủamộtthờikỳ.

Bóngtốiđãgầnnhưphủvâychúngtôithìcómộtluồngánhsángtrànvàophòng.Cótiếnglaoxaorốiloạn.Tráitimtôi,vốnđãbắtđầuđậpnhưtrống,nhậnrangaylậptức:Đấngcaitrịthếgiới,ĐứcNgàiQuốcvươngcủachúngtôi,đãđộtngộtgiálâm.

TôiphủphụctrướcchânNgài.TôihôngấuhoàngbàocủaNgài.Đầuóctôiquaycuồng.TôikhôngdámnhìnvàomắtNgài.

NhưngNgàiđãbắtđầunóichuyệnvớiSưphụOsmanTrưởngbanTrangtrí.LòngtôiđầymộtniềmtựhàosôinổikhichứngkiếnNgàinóichuyệnvớingườimàcáchđâyvàiphútvừacùngtôingồitựagốivàonhauxemcácbứcvẽ.Thậtkhôngtinđược;ĐứcvuaanhminhcủachúngtôihiệnđangngồiởchỗtôivừangồilúcnãyvàNgàiđangchămchúlắngnghesưphụtôigiảithích,nhưtôivừanãyđãlắngnghe.VịTrưởngNgânkhố,ngườiđangởcạnhNgàivàđầulãnhnhómchăndắtchimưngcùngmộtsốngườikhácmàtôikhôngrõlailịchđangcanhphòngcẩnmậtquanhNgàivànhìnchămchúvàonhữngtrangsáchmở.

TôithuhếtcanđảmnhìnthậtlâuvàogươngmặtvàđôimắtcủađấngChúatểthếgiới,dùchỉlàliếctrộm.Ngàiđẹpđẽlàmsao!Chínhtrựcvànghiêmtranglàmsao!Timtôikhôngcònđậpdồndậpnữa.Ngaylúcđó,Ngàibắtgặpánhmắtcủatôi.

"TarấtthíchEnishtecủangươi,cầuchoôngtađượcannghỉ,"Ngàinói.Phải,Ngàiđangnóivớitôi.Trongcơnxaoxuyến,tôinghekhôngranhữngđiềuNgàinói."Tarấtđaulòng.Tuyvậy,thậtsảngkhoáikhithấymỗibứcvẽôngtalàmrađềulàmộttuyệttác.KhitênngoạiđạoởVenicenhìnthấychúng,ysẽphảisữngsờvàkínhsợsựsángsuốtcủata.Cácngươiphảixácđịnhgãtiểuhọađángnguyềnrủakialàaiquacáchvẽcáimũingựanày.Nếucầnthìcứtratấntấtcảbọntiểuhọa,dùcótànbạođếnđâuđinữa."

"TâuQuốcvươnganhminh,nơitrúẩncủathếgiới,"SưphụOsmannói."Hẳnchúngtacóthểêmthấmbắtđượctácgiảcủanétcọvẽlỡnàynếucáctaytiểuhọacủathầnbịbuộcphảivẽthậtnhanhmộtconngựatrêntờgiấytrắngmàchẳngbiếtlàchocâuchuyệnnàocả."

"Dĩnhiên,vớiđiềukiệnđâythựcsựlàmộtnétcọlỡchứkhôngphảimộtcáimũithậtngoàiđời,"Đứcvuaphánmộtcáchsâusắc.

"TâuHoàngthượng,"SưphụOsmannói,"nếumộtcuộcthivìmụcđíchnàytheochỉdụcủaHoàngthượngđượccôngbốtốinay;nếumộtvệbinhđượcpháitớinhàcáctaytiểuhọa,yêucầuhọvẽthậtnhanhmộtconngựatrêngiấytrắngchocuộcthinày..."

ĐứcvuanhìnsangChỉhuyNgựlâmquânvớivẻnhưmuốnnói,"Ngươinghethấychưa?"rồiNgàinói,"CácngươibiếttathíchnhấtchuyệnnàotrongcácchuyệnthitàicủathisĩNizamikhông?"

Vàingườitrongchúngtôiđáp,"Chúngthầnbiết."Mộtsốkhácnói,"ChuyệnnàovậytâuHoàngthượng?"Mộtsốkhác,trongđócótôi,chỉimlặng.

"TakhôngthíchcuộcthicủacácnhàthơhaycâuchuyệnvềcuộcthigiữacáchọasĩTrungHoavàphươngTâyvớicáigương,"Quốcvươngsánglángnói."Tathíchnhấtlàcuộcthicủacáclươngydámđuatranhđếnchết."

Nóixong,Ngàiđộtngộttừbiệtchúngđểđicầukinhtối.

Sauđó,khilệnhcầukinhtốiđượcbanra,lúctrờiđãnhánhem,saukhirakhỏicổnghoàngcung,tôivộivàngđivềxómnhàmình;giữalúcđangsungsướngnghĩtớiShekure,nhữngđứatrẻvàmáinhàcủachúngtôithìtôikinhhoàngnhớlạicâuchuyệnvềcuộcthigiữacáclươngy:

Mộttronghailươngydựthitrướcmặtquốcvươngcủahọ-vịlươngythườngđượcvẽmặcđồmàuhồng-bàochếmộtviênđộcdượcxanhđủmạnhđểhạgụcmộtconvoirồiđưachovịlươngykia,ngườiđượcvẽmặcáochùngxanhdương.Vịlươngynàynuốtviênđộcdượctrước,sauđóthìnuốttiếpmộtviênthuốcgiảimàuxanhdươngmàôngvừabàochế.Quatiếngcườinhẹnhàngcủaôngtamọingườicóthểhiểuchẳngcóchuyệngìxảyđếnchoôngtacả.Hơnnămgiờđãđếnlượtôngtachođốithủmộtđòntrímạng.Dichuyểnrấtkhoanthai,tậnhưởngniềmvuiđượctớilượtmình,

ôngtangắtmộtđóahồngtrongvườn,đualênmôi,lầmthầmmộtbàithơbíẩnvớinhữngcánhhoa.Kếđó,vớinhữngđộngtácchứngtỏvẻcựckỳtựtin,ôngtagiơđóahoarachođốiphươngđểôngnàythưởngthứcđượcmùihươngcủanó.Sứcmạnhcủabàithơđọcthầmthìấykíchđộngvịlươngyáohồngkiađếnnỗikhiđưađóahoalênmũi,vốnchẳngmangtheogìngoàimùihươngthườnglệcủanó,ôngtađãquỵxuốngvìsợhãivàchếttốt.

--------------------------------

1Selim:Cươngnghị.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương43:NgườiTaGọiTôiLà"Zeytin"

Trướcbuổicầukinhbantối,cótiếnggõngoàicửa,tôiliềnmởramàkhônglàmnghithứcgì:ĐólàmộttrongnhữngbộhạcủaChỉhuyNgựlâmquân,mộtthanhniênsạchsẽđẹptrai,vuivẻvàradáng.Ngoàigiấyvàmộttấmbảngviết,anhtacòncầmtheomộtcâyđèndầu,nótạothêmbóngtốitrênkhuônmặtanhtahơnlàsoirõnó.Anhtalẹlàngthôngbáotìnhhìnhchotôi:Quốcvươngchúngtôiđãcôngbốmộtcuộcthichocácnhàtiểuhọanhằmtìmxemaicóthểvẽngựađẹpnhấttrongthờigianngắnnhất.Tôiđượcyêucầungồingayxuốngsàn,đặtgiấytrêntấmbảngrồiđểbảnglênđùivàthểhiệnthậtnhanhconngựađẹpnhấtthếgianvàokhoảngtrốngđịnhsẵntrongkhuônkhổtranggiấy.

T

Tôimờivịkháchvàonhà.Tôichạyđilấymựcvàcâycọtốtnhấtcủatôi,làmbằnglôngngắttừtaiconmèo.Tôingồixuốngsànvàlạnhcứngngười!Liệucuộcthinàycóphảilàmộtâmmưuhaythủđoạnmàsaucùngtôisẽphảitrảgiábằngmáuhoặccáiđầumình?Cóthểlắm!NhưngchẳngphảimọibứcminhhọahuyềnthoạicủacáclãohọasưởHeratđềuđượcvẽbằngnhữngnétđiêuluyệnchạygiữacáichếtvàcáiđẹpđósao?

Lòngtôitrànngậpkhátkhaomuốnminhhọa,tuytôihơisợphảivẽchínhxácgiốngnhưcáclãohọasư,vàtôitựkìmmìnhlại.

Nhìnvàotờgiấytrắng,tôingồiimđểhồntôicóthểgạtbỏđượcnỗisợhãi.Tôiphảitậptrunghếtmựcvàoconngựađẹpđẽmàtôisắpthểhiện;tôiphảihuyđộngmọisứcmạnhvàkhảnăngtậptrungcủamình.

Mọiconngựamàtôitừngvẽvànhìnthấybắtđầuphinướcđạitrướcmắttôi.Nhưngtrongđóchỉcómộtcontoànmỹ.

Bâygiờtôisắpthểhiệnconngựaấymàtrướcđóchưamộtaivẽđược.Mộtcáchdứtkhoát,tôihìnhdungnótrongóctưởngtượngcủamình.Cảthếgiớimờđi,cứnhưtôiđộtnhiênquênmấtchínhmình,quênrằngmìnhđangngồiđây,vàthậmchíquênrằngmìnhsắpvẽ.Taytôitựnhiênnhúngcọvàolọmực,lấylênđúnglượngmựccầnthiết.Nào,bàntayngoancủata,hãyđưaconngựatuyệtvờitrongtrítưởngcủatavàothếgiớinàyđi!Conngựavàtôicóvẻnhưhòalàmmộtvàcảhaisắpsửahiệnra.

Theotrựcgiác,tôitìmmộtvịtríthíchhợptrêntờgiấytrắngđóngkhungsẵn.Tôitưởngtượngconngựađứngngayđóvàhốtnhiên:Trướckhitôikịpnghĩ,bàntaytôiđãdứtkhoátkhởisựhoàntoàntheoýnó-xemnótrangnhãlàmsao-lượnmaulẹtừcáimóng,nóthểhiệnđoạnchânthanhmảnh,vàchuyểndầnlêntrên.Khinótiếptụclượnquađầugốicũngvớivẻdứtkhoátnhưvậyvàmauchóngtớiphầnlồngngực,tôitrởnênphấnkhích!Uốncongtừđó,nódichuyểnlêncaomộtcáchđắcthắng:Lồngngựcconvậtđẹplàmsao!Lồngngựcthonlạiđểhìnhthànhcáicổgiốnghệtnhưcổconngựatrongtrítưởngcủatôi.Khôngnhấccọlên,tôivẽxuốnggòmá,tớicáimiệngmạnhmẽmàtôichonóhémởsaumộttíchtắcsuynghĩtôiđivàomiệngnó-kiểunóhìnhthànhlàthế,hámiệngtohơnchútxemnào,ngựacưng-vàtôilàmlộracáilưỡi.Tôichậmrãivẽtớicáimũi-khôngcóchỗchosựdodự!Liếclênđềuđặn,tôingắmmộtláttoànbứctranh,vàkhithấymìnhđãcónhữngnétchínhxácnhưtôiđãtưởngtượngtôiquênhẳnmìnhđangvẽgì,vàđôitaicùngđườngcongtránglệcủacáicổngoạnmụcđượcbàntaytôitựýthểhiện.Khivẽphầnthânsautheotrínhớ,bàntaytôitựđộngdừnglạiđểnhữngsợilôngcủacâycọnhấmnháptronglọmực.Tôihoàntoànhàilòngkhithểhiệnphầnmôngngựa,phầnthânsaumạnhmẽvànhôcao,tôihoàntoànchìmđắmvàobứctranh.Tôitưởngnhưmìnhđangđứngcạnhconngựamìnhđangvẽtrongkhivuisướngbắtđầucáiđuôi.Đâylàmộtconngựachiến,mộtconngựađua;làmmộtnútthắtởđuôinóvàcuốnnólại,tôiphấnkhởidichuyểnlêncaokhivẽhaicáimôngvàkhấuđuôi,tôithấymộtcảmgiácmátmẻdễchịuởchínhmôngđítmình.Sảngkhoáivìcảmgiácnày,tôihânhoanhoàntấtvẻmềmmạicủabờmông,chânsaubêntráihơiluirasauchânphảimộttí,rồitớinhữngmóngngựa.Tôikinhngạcvớiconngựatôivừavẽvàvớibàntaycủachínhmình,nóđãthểhiệntưthếthanhtúcủa

chântrướcbêntráiynhưtôiđãtưởngtượng.

Tôinhấctaylênkhỏimặtgiấyvàlẹlàngvẽđôimắtrựccháy,buồnbã;vàchỉngầnngừmộtthoáng,tôivẽtiếplỗmũivàtấmnệmyênngựa.Tôitôbờmngựatừngsợimột,cứnhưđangdịudàngchảinóbằngnhữngngóntaymình.Tôigắnchonóbộbànđạp,thêmmộtvếtlangtrắngvàotránnóvàhoànchỉnhnómộtcáchđúngmựcbằngđộngtácsaysưa,cótínhtoánmàvẫnrấtcânđối,hìnhthànhcặptinhhoànvàdươngvậtchonó.

Khitôivẽmộtconngựatuyệtmỹ,tôitrởthànhchínhconngựatuyệtmỹđó.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương44:NgườiTaGọiTôiLà"Kelebek"

Tôitinchắclúcđólàvàokhoảnggiờcầukinhbantối.Cóaiđóngoàicửa.AnhtagiảithíchrằngĐứcvuađãcôngbốmộtcuộcthi.XintuânlệnhNgài,Quốcvươngkínhmến;thựcvậy,cònaicóthểvẽmộtconngựađẹphơntôi?

T

Tuynhiên,tôicũngkhựnglạikhibiếtđượcrằngbứctranhphảivẽbằngmựcđenkhôngtômàu.Tạisaolạikhôngcómàu?Bởivìhóaratôilàngườigiỏichọnlựavàgiỏitômàunhấtsao?Aisẽphánxétbứcvẽnàođẹpnhất?Tôicốgắngmoithêmthôngtintừcậutraivairộng,môihồng,xinhxắntừhoàngcungđến,vàcóthểsuyrarằngcóSưphụOsmanTrưởngbanTrangtríđằngsaucuộcthinày.Đươngnhiên,SưphụOsmanbiếtrõtàinăngcủatôivàưatôinhấttrongtấtcảcáchọasĩ,chonên,trongkhitôinhìntranggiấytrắng,tưthế,dángvẻvàcungcáchcủamộtconngựacóthểlàmhàilòngcảĐứcvualẫnSưphụOsmanhiệnhìnhngaytrướcmắttôi.Conngựanàyphảisốngđộng,nhưngnghiêmtrang,giốngnhữngconmàSưphụOsmanđãvẽmườinămtrước,vànóphảilồngđứnglên,theocáicáchluônlàmvuilòngĐứcvua,đểcảhaingườisẽnhấttrívềvẻđẹpcủaconngựa.Họsẽtreogiảibaonhiêuđồngvàngđâytôitựhỏi.MirMusavvirsẽvẽbứcnàythếnào?CònBihzadthìsao?

Độtnhiên,convậtnảyratrongóctôibằngmộttốcđộmàđếnlúctôihiểurathìbàntaykhốnkhổcủatôiđãnắmlấycọvàbắtđầuvẽmộtconngựadiệukỳngoàisúctưởngtượngcủabấtcứai,bắtđầutừcáichântrướcbêntráigiơlên.Saukhimaulẹnốicáichânvớithânmình,tôiphácnhanhhaiđườngcong,mộtcáchthíchthúvàtựtin-giácácvịnhìnthấyđược,chắccácvịsẽbảohọasĩnàykhôngphảinhàminhhọamàlàmộtnhàthưpháp.Tôitrợnmắtnhìnbàntaytôivớinỗikinhhoàng,trongkhinódi

chuyểncứnhưtaycủamộtngườikhác.Nhữngđườngcongngoạnmụcấybiếnthànhcáibụngđầyđặn,lồngngựcmạnhmẽvàcáicổnhưthiênngacủaconngựa.Bứcminhhọacóthểđượccoilàhoàntất.Ôi,tàinăngcủatôi!Trongkhiđótôinhìnđểthấyrằngbàntaymìnhđãvạchracáimũivàcáimiệngđangháracủaconngựamạnhmẽvàvuivẻnàyrồihìnhthànhcáitránthôngminhcùngvớiđôitai.Kếđó,mộtlầnnữa,ôimẹơi,đẹpquá,tôihânhoanvẽmộtđườngcongkháccứnhưđangviếtmộtmẫutự,vàtôisuýtbậtcười.Tôilaoxuốngtheomộtđườngconghoànhảotừcổcủaconngựalồngdựngđứnglênđếnbộyêncủanó.Bàntaytôibậnrộnvớibộyêntrongkhitôitựhàongắmconngựalúcnàyđanghìnhthành,vớimộttấmthânmạnhmẽ,tròntrịakhôngkhácbiệtgìtôilắm:Mọingườisẽphảisữngsờtrướcconngựanày.TôinghĩđếnnhữngbìnhphẩmngọtngàomàĐứcvuasẽđưarakhitôiđoạtgiải;Ngàisẽtraochotôimộttúiđầytiềnvàng;vàtôicảmthấynỗithôithúcmuốncườilênlầnnữakhitưởngtượngcảnhtôiđếmtiềnthếnàoởnhà.Ngaylúcđó,bàntaytôi,tôiliếcmắtnhìnvàonó,đãvẽxongbộyênvàchấmcâycọvàolọmựcrồinhấclêntrướckhitôibắtđầucáimôngngựavớitiếngcườithầmtronghọngcứnhưtôivừakểmộtchuyệnvui.Tôilẹlàngpháchìnhcáiđuôi.Phầnthânsautôivẽsaomàdịudàngvàuốnlượnvậy,lòngthầmướcmộtcáchtrìumếnđượcủnótronghaibàntaymìnhnhưcặpmôngdịudàngcủamộtcậutraimàtôisắpxâmphạm.

Khitôimỉmcướpbàntaykhéoléocủatôiđãhoàntấtcặpchânsau,vàcâycọcủatôidừnglại.Đâylàconngựalồngđứnglênđẹpnhấtmàthếgiannàytừngbiếtđến.Tôichìmngậptrongniềmvui,sungsướngnghĩđếnchuyệnngườitasẽyêuthíchconngựacủatôiđếnmứcnào,họsẽtuyênbốtôilànhàtiểuhọatàihoanhấtvàthậmchíhọsẽthôngbáongaylậptứcrằngtôisẽlênlàmTrưởngbanTrangtrí,nhưngrồitôilạingẫmnghĩvềđiềumànhữngtênngốcấycóthểnói:"Ôngtavẽcáinàylẹlàngvàhoanhỉlàmsao!"Chỉvớilýdonàythôi,tôiđãlorằnghọsẽkhôngcoitrọngbứcminhhọatuyệtvờinàycủatôi.Dođó,tôicẩnthậnthểhiệnthêmbộbờm,lỗmũi,răng,nhữngsợilôngđuôivàtấmnệmyênngựamộtcáchchitiếtđểaicũngrõrằngtôiđãlaođộngcậtlựctrongbứcvẽnày.Từtưthếđó,nghĩalàvớigócnhìntừphíasau,takhôngthểthấycặptinhhoàncủaconngựa,nhưngtôivẫnloạinóravìnócóthểthuhútsựchúýcủaphụnữmộtcáchtháiquá.

Tôingắmnghíaconngựacủamìnhmộtcáchtựhào:lồngđứnglên,dichuyểnnhưmộtcơnbão,mạnhmẽvàđầyuylực!Cứnhưmộtcơngióđãkhởilênvàkhiếnnhữngnétcọkhoángđạtvàđơnsơchuyểnđộng,nhưcácmẫutựtrongmộtdòngbảnthảo,tuynhiênconvậtnàylạicònđườngbệnữa.HọsẽphảicangợinhàtiểuhọatuyệtluânđãvẽrabứcnàycứnhưcangợimộtBihzadhayMirMusavvirvậy,vàrồi,tôicũngsẽtrởnênnhưhọ.

Khitôivẽmộtconngựatuyệtmỹ,tôitrởnênmộtbậcthầyvĩđạitrongmônvẽngựakiểucổnày.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương45:NgườiTaGọiTôiLà"Leylek"

Saugiờcầukinhtốitôiđịnhraquáncàphê,nhưngngườinhàbáochobiếtcókháchchờngoàicửa.Tinvuichăng,tôihyvọngthế.Tôiđirathìthấyđólàmộtpháiviêntừhoàngcung.AnhtatrìnhbàychotôibiếtvềcuộcthicủaQuốcvương.Đượcrồi,conngựađẹpnhấtthếgianà.Anhcứchobiếtanhtrảchomỗibứcđượcbaonhiêu,tôisẽvẽchoanhtrongchớpmắtnămhaysáuconluôn.

S

Thayvìnóinhữngđiềunhưthế,tôiđãgiữkẽ,chỉmờicậutraiđứngngoàicửavàonhà.Tôinghĩtrongmộtthoáng:Conngựađẹpnhấtthếgianthậmchíchưahềtồntạichotôivẽ.Tôicóthểvẽnhữngthớtchiếnmã,nhữngconngựaMôngCổdềnhdàng.ngựaẲRậpthanhtú,nhữngchiếnmãanhdũngquằnquạinhuốmđầymáu,hoặcngaycảnhữngconngựathồxấusốkéoxechấtđầyđátớinơixâydựng,nhưngkhôngaicóthểnóibấtkỳconnàotrongđámđólàconngựađẹpnhấtthếgian.Dĩnhiên,khinói"conngựađẹpnhấtthếgian,"tôihiểurằngĐứcvuacủachúngtôiámchỉconngựarựcrỡnhấttừngđượcvẽhàngngànlầntạiBaTư,theosátmọicôngthức,khuônmẫuvàtưthếcótừngànxưa.Nhưngtạisaolạithế?

Dĩnhiên,cónhữngkẻkhôngmuốntôigiànhđượctúivàngđó.Nếuhọbảotôivẽconngựatrungbình,thìaicũngbiếtkhôngcótranhcủamộtaisánhđượcvớitranhtôi.AiđãlừamịĐứcvuacủachúngtavậy?Đấngcaitrịcủachúngtôi,mặccholờiđồnđạibấttậncủacảđámhọasĩghentịđó,cũngbiếtrõrằngtôilàkẻtàihoanhấttrongcácnhàtiểuhọacủaNgài.Ngàingưỡngmộnhữngbứcminhhọacủatôi.

Bàntaytôiđộtnhiênvàgiậndữlaovàohoạtđộngcứnhưnómuốnvượtlênkhỏinhữngsuyxétphiềntoáiấy,vàtrongmộtnỗlựcđượctậptrunglại,

tôivẽmộtconngựađíchthựctừmóngnótrởlên.Cácvịcóthểthấymộtconngựanhưthếnàytrênđườngphốhoặcchiếnđịa.Mệtmỏi,nhưngcònkiểmsoátđược...

Kếđó,cũngtrongcơnphẫnnộấy,tôilẹlàngvẽmộtconngựacủakỵbinh,connàythậmchícònđẹphơn.Khôngmộttaytiểuhọanàotrongxưởnglàmsáchcóthểvẽnhữngconvậtđẹpnhưthế.Tôisắpvẽmộtconnữatheokýứcthìcậupháiviênhoàngcungnói"Mộtlàđủrồi."

Cậutađịnhchộplấytờgiấymàravề,nhưngtôicảncậutalạivìtôibiếtrấtrõ,nhưbiếttênhọcủamìnhrằngnhữngtênkhốnnàycóthểbỏracảmộttúivàngđểcóđượcnhữngconngựađó.

Nếutôiminhhọatheocáchtôimuốn,chúngsẽkhôngchịuđưavàngchotôiđâu.Nếutôikhônggiànhđượcsốvàngthưởng,têntuổicủatôisẽbịhoenốvĩnhviễn.Tôidừnglạiđểsuynghĩ."Chờchútcoi,"tôinóivớicậutrai.TôiluivàotrongnhàvàtrởravớihaiđồngvànggiảVenicebónglộnđếnkhótinrồitraochocậutrai.Cậutasợ,mắtcậumởto."Cậudũngcảmnhưsưtủấy,"tôinói.

Tôilấyramộttrongnhữngsổghichéphìnhmẫumàtôigiấukínvớimọingười.Đâylànơitôibímậtsaochéplạinhữngbứcminhhọađẹpnhấtmàtôitừngthấyquabaonăm.Ấylàchưakểđếnnhữngbảnsaovềnhữngcộicây,rồng,chimchóc,thợsănvàchiếnbinhđẹpnhấtmàJafer,đầulãnhcủađámngườilùnởquốckhốcóthểlàmratừcáctrangcủanhữngphosáchđượccấtgiữcẩnmật;ấylànếucácvịchohắn,chocáitênvôlạiđómườiđồngvàng.Sổghichépcủatôithựctuyệtvẫnkhôngphảichonhữngngườimuốnnhìnthếgiớithậtnơihọđangsốngquanhữngbứctranhvànéttrangtrí,màchonhữngkẻmuốngợilạinhữngngụngônxưa.

Lậtlậtquacáctrangchocậutraixemhìnhtrongđó,tôichọnrabứcvẽngựađẹpnhất.Tôidùngkimđụcnhanhnhữnglỗchạydàitheonétvẽcủabứctranh.Kếđó,tôiđặtmộttờgiấytrắngbêndướibứctranhđó.Tôitừtừrắcmộtmớkhakhábộttanlêntranh,rồilắcnhènhẹđểbộtthanlọtxuốngquacáclỗ.Tôilấybứctranhgốcra.Bộtthan,từngchấmmột,đãghilạihình

dángcủaconngựatuyệtđẹptrênmặtgiấybêndưới.Ngắmnhìnnóquảlàmộtlạcthú.

Tôicầmlấybút.Vớimộtniềmhứngkhởiđộtnhiêntràodângtrongngười,tôinhẹnhàngnốicácchấmđóbằngnhữngnétcọnhanhvàdứtkhoát,đếnđộkhitôivẽlạiphầnbụng,cáicổthanhtú,lỗmũivàmôngngựa,tôiâuyếmcảmnhậnđượcconngựatrongchínhtôi."Đây,"tôinói,"Conngựađẹpnhấtthếgian.Khôngđứanàotronglũngốckiavẽđượcconnày."Đểcậupháiviênhoàngcungcóthểtinđượcchuyệnnày,vàđểcậutakhônglýgiảivớiĐứcvuachuyệntôimượncảmhứngrasaokhivẽbứcnày,tôiđưachocậutabađồngvànggiảnữa.

Tôihàmýrằngnếutôigiànhđượcsốvàngthưởngthìsẽcònchocậutathêm.Hơnnữa,tôitinchắc,cậutacũngtưởngtượngrằngcậusẽđượcmộtlầnnữanhìnthấyvợtôi,ngườimàcậuđãháhốcmiệngmànhìnmộtcáchthèmthuồng.Cónhiềungườitinrằngcácvịcóthểphânbiệtmộtnhàtiểuhọagiỏiquaconngựahắntavẽ;tuynhiên,đểtrởthànhnhàtiểuhọagiỏinhấtthìvẽconngựađẹpnhấtvẫnchưađủ,cácvịcònphảithuyếtphụcĐứcvuavàđámnịnhthầncủaNgàirằngcácvịquảthựclànhàtiểuhọagiỏinhấtnữakìa.

Khitôivẽmộtconngựatoànmỹ,tôichỉlàchínhtôi,chẳngcógìhơn.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương46:TôiSẽBịGọiLàKẻSátNhân

Cácvịcóthểxácđịnhđượctôilàaiquacáchtôivẽmộtconngựakhông?

C

Ngaykhinghenóitôiđượcmờivẽmộtconngựa,tôibiếtngayđâychẳngphảicuộcthigìráo:Chúngmuốnbắtđượctôiquabứcvẽnày.TôibiếtrấtrõrằngnhữngbứcphácthảongựamàtôivẽtrêngiấythôđãđượctìmthấytrênthithểcủaZarifKínhmếntộinghiệp.Nhưngtôichẳngcósaisóthayphongcáchnàođểchúngcóthểpháthiệnratôiquanhữngconngựatôiđãvẽ.Tuytôicóthểhoàntoàntinchắcđiềunày,nhưngtôivẫnhoảngloạnkhivẽconngựađó.LiệutôiđãlàmđiềugìcóthểtốgiácmìnhkhivẽngựachoEnishtekhông?Lầnnàytôiphảivẽmộtconngựamới.Tôinghĩđếnnhữngchuyệnhoàntoànkhác.Tôi"kìmhãm"chínhmìnhvàtrởthànhmộtngườikhác.

Nhưngtôilàai?Phảichăngtôilàmộthọasĩ,kẻcóthểtrấnápthứtuyệttácmàmìnhthừakhảnăngthựchiệnđểthíchnghivớiphongcáchcủahọaxưởng,haymộthọasĩcóthểmộtngàykiamiêutảthànhcôngconngựasâuthẳmtronghồnmình?

Độtnhiênvàvớinỗikinhhoàng,tôicảmnhậnđượcsựhiệnhữucủanhàtiểuhọathànhcôngđótrongtôi.Tìnhtrạngnàycứnhưtôiđangbịquansátbớimộtlinhhồnkhác,vàtómlại,tôithấyhổthẹn.

Tôilậptứchiểurằngmìnhkhôngthểngồilạitrongnhà,thếlàtôilaorangoài,bướcđimạnhmẽtheonhữngconphốtốiđen.NhưthủlãnhOsmanBabaviếttrongcuốn"Cuộcđờicácthánh,"nếumộtkẻkhổtuđíchthựcmuốnthoátđượcconquỷtrongtim,anhtaphảirảokhắpnơisuốtcuộcđời

mìnhmàkhôngởlạiquálâubấtcứchỗnào.Saukhilangthangtừthànhphốnàysangthànhphốkhácsuốtsáumươibảynăm,anhtaquámệtmỏivớiviệcmiệtmàichạynênđànhchịuthuaQuỷsứ.Đólàđộtuổimàcáctiểuhọabậcthầyđạttớikiếpmù,hoặccõitốiđencủaAllah,độtuổimàhọngẫunhiênđạttớimộtphongcách,đồngthờigiảiphóngmìnhkhỏimọiphátbiểuvềphongcách.

TôilangthangquakhuchợgàởBayazid,quaquảngtrườngtrốngtrơnởchợnôlệ,giữamùithơmdễchịucủacáccửahàngbánbánhbộtgạovàxúp,cứnhưđangtìmkiếm.Tôiđingangquakhungcửađóngkíncủanhữngtiệmhớttóc,tiệmgiặtủiquầnáo,mộtôngbàchủlòbánhmìđangđếmtiềnvàngướclênnhìntôivớivẻngạcnhiên;tôiđiquamộttiệmtạpphẩmđầymùidưaraucảivàcámuối,vàbởimắttôichỉbịthuhútvìmàusắcnêntôibướcvàomộtcửatiệmdượcthảovàtạphóanơingườitađangcânmóngìđó,vàdướiánhđèntôinhìnsaymê,theokiểungườitanhìnnhữngngườiyêudấu,nhữngtúicàphê,gừng,quếvànghệ,nhữnghộpsặcsỡđựngnhựacâynhũhương,hộthồihươngtỏamùitừtrênkệ,nhữngđốngraungổnâuvàđen.Đôilúctôimuốnnhéthếtmọithứvàomiệng;cókhitôimuốnlấpkíntranggiấybằngmộtbứctranhvẽmọitạovật.

Tôibướcvàonơitôiđãdùngbữanonêhailầntrongtuầnrồi,màtôiđãtựđặttênlànhàbếpnấuxúpcholũdânđen-thựcra,gọilà"bọncùngđinh"thìchắcthíchhợphơn.Nómởcửađếnnửađêmchonhữngkháchquen.Bêntrongcóvàikẻkhốnkhổănmặcnhưbọnăntrộmngựahaynhữngngườivừatrốnkhỏigiànxửgiảo,mộtbộđôitộinghiệpmàvẻusầuvàtuyệtvọngđãkhiếnhìnhảnhcủahọtrôituộtkhỏithếgiớinàyđểđếnnhữngthiênđàngxaxôinhưthườngthấyởnhữngconnghiệnthuốcphiện;haigãănxinmàngaycảviệcgiữđượccungcáchcáibangcũnglàkhónhọc;vàmộtthanhniênquýpháingồitrongmộtgóctáchkhỏiđánhđông,tôilịchsựchàoôngđầubếpngườixứAleppo.Múcđầybắpcảinhồithịtvàotô,tôirướisữachuavàrắcthêmmộtnắmớtxắtlátlêntrêntrướckhiđếnngồicạnhchàngthanhniênquýphái.

Mỗiđêmmộtnỗibuồnlạitrànngậptôi,mộtnỗithốngkhổtrùmlấytôi.

Ôi,cácanhemcủatôi,cáchuynhđệthânmếncủatôi,chúngtađãbịđầuđộc,chúngtađangthốirữa,hấphối,chúngtavắtkiệtchínhmìnhkhitasống,chúngtachìmtậncổtrongthốngkhổ...Cónhữngđêm,tôimơthấyhắntừgiếngtrồilênvàsănđuổitôi,nhưngtôibiếtchúngtađãchônhắnrấtsâudướilòngđất.Hắnkhôngthểđộimồsốngdậy.

Chàngquýphái,ngườimàtôitưởngchỉchúimũivàomónxúpvàquênhếtthếgiớichungquanh,đãkhởiđầumộtcuộctròchuyện.CóphảiđâylàmộtdấuhiệucủađấngAllah?"Phải,"tôiđáp,"họđãnghiềnthịttớimộtđộnhuyễnđúngmức,mónbắpcảinhồithịtnàythậtvừaýtôi."Tôihỏithămanhta:AnhvừatốtnghiệpmộthọcviệnkhốnkhổgiáhaimươiđồngbạcmộtngàyvàđượcnhậnlàmthưkýdướisựbảotrợcủaTổngtrấnArifi.Tôikhônghỏianhtatạisaovàogiờkhuyakhoắtnàyanhtakhôngcómặttạidinhtổngtrấn.Ởthánhđườnghoặcởnhàriêngtrongvòngtaycủavợyêu,màlạichọncómặtởcáinhàbếplềđườngđầybọnduđãngkhôngvợconnày.Anhtahỏitôitừđâuđếnvàlàmnghềgì.Tôisuynghĩmộtlát.

"TôitênlàBihzad.TôitừHeratrồiTabrizlưulạctớiđây.Tôiđãvẽnhữngbứctranhtránglệnhất,nhữngtuyệttáckhótinnhất.ỞBaTưvàẲRập,trongmọixưởnglàmsáchnghệthuậtnơingườitalàmminhhọa,ngườitađãnóithếnàyvềtôicảmấytrămnămnay:Cáinàytrôngthậtquá,giốngytácphẩmcủaBihzad."

Dĩnhiên,đâykhôngphảilàvấnđề.Tranhcủatôithểhiệnnhữnggìtâmtrí-chứkhôngphảiconmắt-nhìnthấy.Hộihọa,nhưcácvịbiếtquárõrồiđấy,làbữatiệcchoconmắt.Nếucácvịkếthợpđượchaiýtưởngnàythìthếgiớicủatôisẽxuấthiện.Nghĩalà:

ALIF:Hộihọađemnhữnggìtâmtríthấyđượcvàocuộcsống,nhưmộtbữatiệcchoconmắt.

LAM:Nhữnggìconmắtnhìnthấyđượctrongthếgiớinàysẽđivàohộihọatớimứcnóphụcvụchotâmtrí.

MIM:Sauđócáiđẹplàconmắtkhámpháranhữnggìmàtâmtríđãbiết

trongthếgiớinày.

Liệuanhchàngtốtnghiệphọcviệnkhốnkhổcóhiểuđượcluậnlýnày,điềumàtôiđãrútrađượcbằngcảmhứngchớpnhoángtừsâuthẳmtâmhồn,haykhông?Tuyệtđốikhông.Tạisao?Bởivì,tuycácvịđãmấtbanămngồidướichânmộtvịhoja,ngườigiảngnhữngbàihọctạimộttrườngtôngiáohẻolánhđâuđóvớigiáhaimươiđồngbạcmộtngày-hiệnnayvớisốtiềnđócácvịcóthểmuađượchaichụcổbánhmì-nhưngcácvịvẫnkhôngbiếtđượcBihzadlàtaychacăngchúkiếtnào.HiểnnhiênlàôngHojaKínhmếnhaimươiđồngmộtngàykiacũngchẳngbiếtBihzadlàai.Đượcrồi,đểtôigiảithíchcho.Tôinói:

"Tôiđãvẽmọithứ,tấttầntậtmọithứ:đấngTiêntricủaChúngtatạithánhđườngngồicùngbốntrưởnggiáocủaNgườitrướchốccầukinhmàuxanhlácây;trongmộtcuốnkhác,TôngđồvàTiêntricủaThượngđếbaylênbảytầngtrờitrongđêmThăngthiên;AlexandertrênđườngtớiTrungHoavỗvàocáitrốngởmộtđềnthờvenbiểnđểxuamộtconquáivậtđangnổibãokhuấyđộngbiểncả;mộtvịvuavừathủdâmvừanhìntrộmnhữngmỹnữởhậucungđangbơitrầntruồngdướihồtắmtrongkhingheđànluýt;mộtđôvậttrẻchắcchắnchiếnthắngsaukhihọcđượcmọiđònthếcủasưphụ,nhưngrồilạibạitrậntrướcmặtnhàvuadướitaychínhsưphụbởiôngnàyđãgiấulạimộtmiếngđòncuốicùng;LeylavàMejnunlúccònnhỏquỳgốitrongphònghọcvớinhữngbứctườngđượctrangtrícựcđẹp,phảilòngnhaukhicùngđọckinhKoran;sựbấtlựccủanhữngtìnhnhân,từnhữngkẻbốirốinhấtđếnnhữngcặpnguxuẩnnhânkhôngdámnhìnvàomắtnhau;kiếntrúctừngviênđámộtcủacungđiện;việctrừngphạtkẻcótộibằngtratấn;đườngbaycủalũchimưng;nhữngconthỏvuichơi;nhữngconcọpphảntrắc,nhữngcâybáchvàtiêuhuyềnlàmchỗtrúchobọnáclà;Thầnchết;nhữngthisĩđangđuatàinhữngbữatiệcmừngchiếnthắng;vànhữngngườinhưanhchẳngnhìnthấygìngoàimónxúptrướcmặtmình."

Anhthưkýdèdặtkhôngcònsợhãinữa,anhtathậmchícònthấytôithúvịvàđangmỉmcười.

"VịHojaKínhmếncủaanhhẳnđãđọccuốnnày,rồianhsẽbiết"tôinóitiếp."CómộtchuyệntôirấtthíchtrongphoBostan1củaSaadi.Anhbiếtchuyệnđómà,VuaDariuslạckhỏiđámtùytùngtrongmộtchuyếnđisănvàbắtđầulangthangquanhữngngọnđồi.Bấtngờ,mộtkẻlạtrôngđángngạicóchòmrâudêxuấthiệntrướcmặtvua.Nhàvuahoảngsợthòtaylấycungtênquàngtrênmìnhngựa,nhưngkẻlạliềncầuxin:"TâuHoàngthượngcủathần,khoanhãybắntên.Làmsaomàbệhạkhôngnhậnrathần?HạthầnkhôngphảilàtênchănngựacủaHoàngcungtừngđượcbệhạgiaophócảtrămconngựalớnnhỏđósao?Hoàngthượngđãthấyhạthầnbiếtbaolầnrồi?ThầnbiếtrõtínhnếtvàkhíchấtcủacảtrămconngựacủaHoàngthượng,thậmchíthuộccảmàulôngcủatừngconnữa.NêntạisaoHoàngthượnglạikhônglưuýtớichúngthần,nhữngtôitớdướiquyềncủaNgười,kểcảnhữngkẻhènnhưthầnmàbệhạgặpmặtthườngxuyênnhưthế?"

Khivẽcảnhnày,tôimôtảnhữngconngựađen,nâuvàtrắng-đượcanhchănngựachămsócâncầntrênmộtđồngcỏxanhngắtđiểmđầyhoavớiđủmàusắcmàtacóthểtưởngtượngra-vớivẻhạnhphúcvàbìnhyênđếnđộnhữngđộcgiảđầnđộnnhấtcũnghiểuđượcbàihọctrongcâuchuyệncủaSaadi:cáiđẹpvàbíẩncủathếgiớinàychỉhiệnraquacảmtình,sựchúý,quantâmvàđammê;nếucácvịmuốnsốngtrongthiênđàngđónơinhữngconngựahạnhphúcđangsống,hãymởtomắtvàthựcsựthấyđượcthếgiớinàybằngcáchchúýđếnnhữngmàusắc,chitiếtvàsựtrớtrêucủanó.

Mônđồcủavịhojahaimươiđồngbạcvừathúvịvừahoảngsợvìtôi.Anhtamuốnbuôngthìamàbỏchạy,nhưngtôikhôngchoanhtacơhội.

"ĐấylàcáchmàBihzad,bậcthầycủacácbậcthầy,đãmiêutảnhàvua,anhmãphuvàcácconngựatrongbứctranhđó,tôinói."Suốthàngtrămnămcácnhàtiểuhọakhôngngừngmôphỏngnhữngconngựađó.MỗiconngựaxuấtpháttừtrítưởngtượngvàtâmhồncủaBihzadđãtrởthànhkhuônmẫuvềhìnhdáng.Hàngtrămnhàtiểuhọa,kểcảtôi,cóthểvẽnhữngconngựađótheokýức.Anhcóbaogiờthấymộtbứctranhngựachưa?"

"Tôicólầnđượcthấymộtconngựacócánhtrongmộtphosáchrấtđẹp

màmộtsưphụvĩđại,nhàhọcgiảcủacáchọcgiả,trìnhchohojaquácốcủatôi."

Tôikhôngbiếtmìnhcónênnhấncáiđầucủathằngngốcnàyvàotôxúpcủahắnkhông-anhtacùngvớiôngthầycủamìnhđãquáxemtrọngcuốn"Nhữngsinhvậtlạ"-khiếnanhtachếtđuốihaylàđểyênthoanhtamôtảbứctranhngựaduynhấtanhtatừngthấytrongđờibằngnhữngtừngữhàonhoáng,trongmộtbảnsáchsaochéptồitệđếnmứcnàocóaibiếtđược.Tôiđitớimộtgiảiphápthứba,đólàbuôngthìaxuốngvàrờiquán.Saukhitảnbộhồilâutôibướcvàomộtngôinhàkhổtubỏhoang,nơitôiđượcchìmtrongmộtcảmgiácbìnhyên.Tôidọndẹpvàkhônglàmgìkhác,tôilắngnghesựimlặng.

Sauđó,tôilấytấmgươngtừchỗcấtgiấutrướcđâymàđặttrêncáibànlàmviệcthấp.Kếđó,tôiđặttờgiấyhaitrangvàcáibảngvẽlênlòngmình.Khinhìnđượckhuônmặtmìnhtừchỗtôingồi,tôicốvẽchândungmìnhbằngchìthan.Tôivẽtronghồilâumộtcáchkiênnhẫn.Rấtlâusaukhitôimộtlầnnữathấyrằngkhuônmặttrêntranggiấykhônggiốngkhuônmặttôitronggương,tôicảmthấysầukhổđếnđộlệtràolênkhóemắt.

NhữnghọasĩVenicemàEnishtemôtảbằngngôntừhoamỹnhưthếđãlàmviệcnàynhưthếnào?Rồitôitưởngtượngmìnhlàmộtngườitrongbọnhọ,nghĩrằngnếumìnhminhhọatrongtâmtrạngnhưthế,chắctôicóthểlàmđượcmộtbứcchândungtựhọađủthuyếtphục.

Sauđónữa,tôinguyềnrủacảEnishtelẫnnhữnghọasĩchâuÂu,tẩyxóahếtnhữnggìđãvẽvàbắtđầunhìnvàogươnglầnnữađểbắtđầumộtbứcvẽmới.

Cuốicùng,tôilạithấymìnhlangthangtrêncácconphố,vàrồi,ởđây,tạiquáncàphêtởmlợmnày.Thậmchítôicũngkhôngbiếtchắcmìnhđãtớiđâynhưthếnào.Khitôibướcvào,tôicảmthấybốirốivớiviệclacàgiữađámcácnhàtiểuhọavàthưphápnàyđếnđộmồhôitúaratrêntrántôi.

Tôicảmthấymọingườiđangnhìntôi,dùngcùichỏrahiệuchonhauvề

sựxuấthiệncủatôi,vàbậtcười-phải,tôicóthểthấyrõhọđanglàmnhưthế.Tôingồivàomộtgóc,cốtỏratựnhiên.Đồngthờitôiliếcmắttìmkiếmnhữngtaythợcảkhác,nhữnghuynhđệthânmếnđãmộtthờicùngtôilàmthợhọcviệcchoThầyOsman.Tôichắcchắnmỗingườitrongbọnhọtốinayđềubịyêucầuvẽmộtconngựavàhọđềunỗlựchếtsứcmình,xemcuộcthimàbọnngốckiabàyralàchuyệnrấtnghiêmtúc.

Taykểchuyệnchuyênnghiệpvẫnchưabắtđầutrìnhdiễn.Bứctranhcònchưađượctreolên.Tôibuộcphảitròchuyệnxãgiaovớiđámngườitrongquáncàphê.

Cứđểmọichuyệnnhưthế,chophéptôithẳngthắnvớicácvị:Giốngnhưmọingườikhác,tôicũngnóiđùa,kểchuyệntục,hônmábạnbèvớinhữngcửchỉcườngđiệu,nóinhữngcâuhainghĩa,bónggióvàchơichữ,hỏithămxemnhữngcậuphụtáthợcảđanglàmgì,vàgiốngmọingườikhác,châmchíchthẳngtaybọnkẻthùchungcủachúngtôi;vàsaukhiđãhứngchí,tôicònđitớimứclalốiomsòmvàhônvàocổbọnđànông.Nhưng,ýthứcrằngmộtphầntâmhồntôivẫnimlặngmộtcáchtànnhẫnkhitôilaovàosinhhoạtnhưthếkhiếntôiđaukhổkhôngchịuđược.

Tuynhiên,chẳngmấychốckhôngnhữngtôicóthểsửdụngngônngữbóngbẩyđểsosánhconcucủatôi,vàcủanhữngkẻđượcđồnđãinhiều,vớinhữngcâycọ,bútsậy,cộtcáicủaquáncàphê,ốngsáo,trụđầucầuthang,vồgõcửa,câytỏitây,thápnhọntrênthánhđường,nhữngngóntayphụnữnhúngvàoxirôđặc,câythông,vàsosánhvớicảthếgiớinàyđếnnhữnghailần,tôicũngsosánhđượcmôngđítcủanhữngcậutrainổitiếngtronglàngchơivớitráicam,tráivả,bánhnướng,gốinằmvàcảụkiếnnhỏxíu.Trongkhiđó,nhữngnhàthưpháptrạctuổitôivàhuênhhoangnhấtcũngchỉcóthểsosánhđồnghềcủahắn-tôiphảinóilàtheomộtcáchrấtnghiệpdưvàthiếutựtin-vớicộtbuồmvàđòngánhcủaphukhuânvác.Hơnnữa,tôicònbịaranhữngẩndụvềvũkhícủanhữngnhàthưphápgiàchẳngcòncươnglênnổinữa,nhữngđôimôimàuanhđàocủacácthợhọcviệcmới,nhữngsưphụthưphápcấtgiấutiềnbạc(giốngnhưtôi)ởchỗnàođó("hốctốighêtởmnhất");chuyệncólẽngườitađãbỏthuốcphiệnvàorượumàtôiđang

uốngthayvìnhữngcánhhoahồng;nhữngbậcthầyvĩđạicuốicùngcủaTabrizvàShiraz;việctrộncàphêvớirượuởAleppo,vànhữngnhàthưphápvàcáccậutraixinhxắncóthểtìmgặpđượcởđónhưthếnào.

Nhiềulúc,cóvẻnhưmộttronghailinhhồntrongtôi,cuốicùngđãvượtlênthắngthế,bỏlạilinhhồnkiađàngsau,vàtôirốtcuộcđãquênđượccáibảnthểcâmlặngvàthiếutìnhyêucủamình.Vàonhữnglúcđótôinhớnhữngcuộcănmừngdịplễhộihồicònthơtrongđótôicóthểlàchínhmìnhbêncạnhnhữngngườithântronggiađình.Mặcchomọitròđùacợt,hônhítvàômấpđó,sựcâmlặngtrongtôivẫncòn,nókhiếntôiđaukhổvàcôđơnngaygiữađámđông.

Aiđãchotôitấmlinhhồntànnhẫnvàcâmlặngnày-nókhôngphảilàmộtlinhhồnmàlàmộtâmhồn-vốnluônkếtántôivàtáchtôirakhỏimọingườivậy?QuỷSatanchăng?Nhưngsựcâmlặngtrongtôiđượcxoadịu,khôngphảibởitròquáiácnguxuẩndoSatangâyra,màtráilại,bởinhữngcâuchuyệnđơnsơvàthuầnkhiếtnhấtcókhảnăngđithẳngvàohồnngười.Dướitácđộngcủarượu,tôiđãkểhaicâuchuyện,hyvọngviệcnàysẽchotôichútbìnhyên.Mộtcậuhọcviệcthưphápcaogầy,nhợtnhạt,nhưngnướcdaửnghồng,tậptrungđôimắtxanhcủacậutavàotôivàlắngnghevớisựchútâmcaođộ.

Haicâuchuyệnvềkiếpmùvàphongcáchcủanhàtiểuhọađượckểchovơinỗicôđơntronghồn

ALIF

Ngượcvớinhữngđiềutathườngnghĩ,vẽngựabằngcáchnhìnvàoconngựathựckhôngphảilàmộtphátkiếncủacácbậcthầyngườiÂu.ÝtưởngsángtạonàythuộcvềđạisưphụJemalettinởKazvin.SaukhiUzynHasan,đạihãncủaxứAkgoyunly,chiếmđượcKazvin,lãosưphụJemalettinkhônghàilòngvớiviệcđơnthuầngianhậpxưởngnghệthuậtsáchcủavịđạihãnchiếnthắng,ôngđãxungphongđichiếndịchvớivịhãnnày,tuyênbốrằngôngmuốntôđiểmchobộTarihcủavịhãnnàybằngnhữngcảnhchiếntranhmàôngsẽtậnmắtchứngkiến.Thếlàbậcthầyvĩđạinày,ngườiđãtrảiqua

sáumươihainămvẽnhữngconngựa,nhữngcảnhkỵbinhxungphongvànhữngtrậnchiếnmàchưahềnhìnthấymộttrậnđánhnào,lầnđầutiênthamgiachiếnsự.Nhưngtrướckhiôngkịpnhìnthấysựvachạmdữdộivàkinhkhủngcủanhữngthớtngựađẫmmồhôi,ôngđãmấtcảhaibàntayvàđôimắtvìđạnthầncôngcủakẻthù.Vịsưphụnày,giốngnhưmọithiêntàikhác,trongmọitrườnghợpđềuchờđợicảnhmùlòacứnhưđólàơnphướccủaAllah,vàôngcũngkhôngxemviệcmấtđôitaylàkhiếmkhuyếtlớn.Ôngquanniệmrằngkýứccủanhàtiểuhọakhôngnằmởbàntaynhưmộtsốngườitinchắc,mànằmtrongtrítuệvàcontim,vàhơnnữa,dobấygiờôngđãmù,ôngtuyênbốrằngôngcóthểthấynhữngbứctranhđíchthực,cảnhtrívànhữngconngựacốttủyvàhoànhảomàđấngAllahmuốnngườitanhìnthấy.Đểchiasẻnhữngđiềukỳdiệunàyvớinhữngngườiyêunghệthuật,ôngthuêmộtcậuhọcnghềthưphápcaogầy,daửnghồng,mắtxanh,rồiđọcchocậuviếtrõràngcáchthứcđểvẽnhữngconngựadiệukỳhiệnravớiôngtrongcõitốiđenthầnthánhcủaThượngđế-ynhưôngsẽvẽnếunhưtayôngcòncầmđượccọ.Saukhisưphụnàyquađờinhữngmôtảcủaôngvềphươngphápvẽbatrămlẻbamẫungựabắtđầutừchântrướcbêntráiđãđượccậuhọcnghềthưphápđẹptraisưutậplạithànhbatậpsáchcótựalầnlượtlà"Cáchvẽngựa,""Dòngchảyngựa"và"Tìnhyêucủangựa,"chúngđượcnhiềungườiyêuchuộngvàtìmđọcsuốtmộtthờigiantạinhiềuđịaphươngcủanướcAkgoyunly.Tuychúngxuấthiệndướinhiềubảnsaomớimẻkhácnhau,đượcmọinhàminhhọa,thợhọcviệcvàđệtửcủahọthuộcnằmlòngvàđượcdùnglàmsáchhướngdẫnthựchành,nhưngsaukhinướcAkgoyunlycủaUzynHasanbịxóasổvàphongcáchminhhọaHeratthốngtrịtoànBaTư,thìJemalettinvànhữngbảnthảocủaôngbịquênlãng.Hiểnnhiên,lậpluậnđằngsaunhữngphêbìnhgaygắttrongcuốn"Bọnngựacủagãmù"củaKemalettinRizaxứHeratđốivớibaphosáchđãhìnhthànhtrongchuỗidiễnbiếnnày.KemalettinRizatuyênbốrằngkhôngcómẫungựanàodoJemalettinxứKazvinmôtảtrongbaphosáchcủaôngtalạicóthểlàmộtconngựatrongcáinhìncủaThượngđế-bởivìkhôngcómẫunàotrongđólà"nguyêntuyền"dovịsưphụgiàđóđãmôtảchúngsaukhichứngkiếnquangcảnhmộttrậnđánhthực,chodùchỉtrongmộtthờigianngắnngủi.VìnhữngkhotàngcủaUzynHasanxứAkgoyunlyđãbịvua

FatihMehmetcướpbócvàchuyểnvềIstanbulnênkhôngcógìlạkhimộtsốtrongbatrămlẻbacâuchuyệnđóđôikhixuấthiệntrongnhữngbảnthảokhácởIstanbulvàthậmchímộtsốngựacònđượcvẽtheonhữngchỉdẫntrongđónữa.

LAM

ỞHeratvàShiraz,khimộtbậcthầytiểuhọabịmùlúcxếbóngsaukhilàmviệcquánhiềusuốtcảđời,ngườitakhôngchỉxemđólàdấuhiệucholòngquyếttâmcủabậcthầyvĩđạiđómàcòncangợinónhưsựthừanhậncủaThượngđếđốivớicôngtrìnhvàtàinăngcủabậcthầyđónữa.ThậmchíđãcómộtthờiởHerat,nếucácbậcthầytuyđãgiàmàvẫnkhôngbịmù,họsẽbịmọingườinhìnvớivẻnghingờ,hoàncảnhnàybuộcrấtnhiềungườitrongbọnhọphảitìmcáchđượcmùlúcvềgià.Cómộtthờigiandàingườitakínhcẩnnhớlạinhữnghọasĩđãtựlàmmìnhmùmắt,đitheoconđườngcủacácsưphụhuyềnthoạivốnsẵnsànglàmthếchứkhôngphụcvụchomộttriềuđạikháchoặcthayđổiphongcáchcủamình.VàchínhtrongthờikỳnàymàAbuSaid,cháunộicủaTamerlanethuộcchihọvuaMiran,đãtạoramộtchuyểnbiếnxahơntronghọaxưởngcủamìnhsaukhiôngchinhphụcTashkentvàSamarkand:tậptụckínhtrọngviệcbắtchướcmùhơnlàchínhkiếpmù.KaraVeli,mộtnghệnhângiàđãgợihứngchoAbuSaidtrongviệcnày,đãkhẳngđịnhrằngmộtnhàtiểuhọamùcóthểthấynhữngconngựatheocáchnhìncủaThượngđếtrongcõitốiđentuynhiêntàinăngđíchthựcvẫncóởnhàtiểuhọanàotuysángmắtnhưngcókhảnăngnhìnthếgiớinhưmộtngườimù.Ởtuổisáumươibảyôngchứngminhluậncứcủamìnhbằngcáchvẽrấtnhanhmộtconngựahiệnratrênđầucọcủaôngmàkhôngmộtlầnliếcnhìnmặtgiấy,ngaycảkhimắtôngvẫnmởtovàdánvàotrangsách.Vàolúckếtthúcnghithứcnghệthuậtnày,trongđóMiranchonhữngnhạccôngđiếcchơiđànluýtvànhữngngườikểchuyệncâmđọclạicáccâuchuyệnkểđểtrợgiúpnhữngnỗlựccủabậcthầyhuyềnthoạiấy,conngựatránglệmàKaraVelivừavẽđượcngườitacẩnthậnsosánhvớinhữngconngựakhácôngtừngvẽ.Khôngcómộtkhácbiệtnàogiữachúngvớinhau,trướcnỗibựctứctộtđộcủavuaMiran;sauđó,bậcthầyhuyềnthoạituyênbốrằngmộtnhàtiểuhọatàiba,dùmởhaynhắmmắt,cũngluônluônvàchỉ

cóthểnhìnngựatheomộtcách,nghĩalà,cáchnhìncủaAllahđốivớibọnngựa.Vàgiữanhữngđạisưtiểuhọakhôngcógìkhácbiệtgiũakẻmùvàkẻsáng:bàntaysẽluônvẽracùngmộtconngựađóbởivìtuyệtkhônghềcócáithứmàsựcáchtâncủangườiTâyvựcgọilà"phongcách."NhữngconngựadođạisưphụKaraVelivẽrađãđượcmọinhàtiểuhọaHồigiáobắtchướctheotrongsuốt110năm.CònvớichínhKaraVeli,saukhiAbuSaidthấttrậnvàhọaxưởngcủanhàvuabịgiảitán,ôngtađãditảntừSamarkandtớiKazvin,nơimàhainămsauđóôngtabịlênánvìmưutoanbácbỏđoạnthơtrongkinhKoran,tuyênbốrằng"Mùvàsángmắtthìkhôngnhưnhau."VìviệcnàyôngđãbịcácbinhlínhtrẻcủavuaNizamđầutiênlàđâmmùmàusauđóthìhạsát.

Tôisắpsửakểthêmchuyệnthứba,môtảchocậuhọcnghềthưphápcóđôimắtđẹpchuyệnđạisưphụBihzadtựlàmmìnhmùmắt,chuyệnôngkhônghềmuốnrờiHerat,tạisaoôngkhôngbaogiờvẽnữasaukhibịbuộcphảichuyểntớiTabriz,làmsaophongcáchcủanhàtiểuhọalạichínhlàphongcáchcủahọaxưởngnơiôngtalàmviệcvànhữngcâuchuyệnkhácmàtôingheđượctừthầyOsman,nhưngrồitôichúýtớingườikểchuyệnchuyênnghiệp.LàmsaotôibiếtrằngtốinayôngtasẽkểchuyệnvềSatan?

Tôicảmthấymuốnnói,"ChínhSatanlàkẻđầutiênnóiTôi'!ChínhSatanlàkẻđãchọnmộtphongcách.ChínhSatanlàkẻtáchphươngĐôngkhỏiphươngTây."TôinhắmmắtlạivàvẽquỷSatantrêntờgiấythôcủangườikểchuyệntheonỗikhaokháttrongtâmhồn.Trongkhitôivẽ,ngườikểchuyệnvàanhphụviệc,nhữnghọasĩkhácvàngườitòmòđứngxemvừacườirúcríchvừacổvũtôi.

Nào,bạnnghĩrằngtôicómộtphongcáchriêng,haytôicóđượcnónhờrượu?

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương47:Ta!Satan

Tayêuthíchmùiớtphitrongdầuôliu,cảnhmưarơitrênbiểnlặnglúcbìnhminh,sựxuấthiệnbấtngờcủamộtphụnữtạikhungcửasổrộngmở,nhữnglúcyêntĩnh,tưtưởngvàđứckiênnhẫn.Tatinvàochínhmình,và,hầunhưchẳngkhinàođểýđếnnhữnggìngườikhácnóivềta.Nhưngtốinay,tađếnquáncàphênàyđểđínhchínhvớinhữnghuynhđệtiểuhọavàthưphápcủatavềmộtsốlờingồilêđôimách,dốitrávàđồnđại.

T

Dĩnhiênvìtalàngườiđangnói,nêncácngươisẵnsàngtinvàonhữnggìngượcvớiđiềutanói.Nhưngcácngươiđủthôngminhđểýthứcrằngnhữnggìngượcvớiđiềutanóikhôngphảilúcnàocũngđúngsựthật,vàdùcácngươicóthểnghingờta,nhưngcácngươiđủtinhranhđểchúýđếnnhữnggìtanói:cácngươiđãquábiếttênta,cáitênxuấthiệnnămmươihailầntrongkinhKoranVinhquang,vàlàmộttrongnhữngtêngọiđượctríchdẫnthườngxuyênnhất.

Vậythì,đểtabắtđầutừquyểnsáchcủaThượngđế,KinhKoranVinhquang.Tấtcảnhữngđiềuviếtvềtatrongđóđềulàsựthật.Hãyđểmọingườibiếtrằngkhitanóiđiềunày,ấylàtanóivớisựkhiêmnhườngtộtđộ.Vìlạicóvấnđềvềphongcáchnữa.ViệctabịxemthườngtrongkinhKoranluônkhiếntađaukhổ.Nhưngnỗiđaunàylàlốisốngcủata.Đơngiảnlàcáikiểunóphảithế.

Thậtvậy,Thượngđếđãtạoraconngườingaytrướcmắtnhữngthầnthánhchúngta.SauđóNgàimuốnchúngtaphảiquyphụctrướctạovậtnày.Phải,nóxảyrađúngnhưnhữnggìđượcviếttrongchương"Al-Araf"1:khitấtcảnhữngthầnthánhkhácđềucúiđầutrướcconngười,thìtatừchốicúiđầu.TanhắcmọingườirằngAdamđượctạoratừbùnđất,trongkhitađược

tạoratừlửa,mộtnguyêntốưuviệtmàtấtcảcácngươiđềuquenthuộc.Nêntakhôngcúiđầutrướcconngười.VàThượngđếchotháiđộcủatalà...ôi,tựkiêu.'

"Hãycútxuốngkhỏinhữngtầngtrờinày,"Ngàinói."Nơiđâykhôngphảichỗchonhữngkẻnhưngươi,mưutínhsựvĩđại."

"HãychophéptôisốngđếnNgàyPhánxét,"tanói,"đếnkhingườichếtsốngdậy."Ngàichấpnhậnchophép.TahứarằngtrongtoànbộthờigiannàytasẽcámdỗnhữnghậuduệcủaAdam,kẻđãkhiếntabịtrừngphạt,vàNgàinóiNgàisẽđàyxuốngĐịangụcnhữngaibịtalàmhưhỏng:Takhôngcầnphảinóivớingươirằngmỗingườitrongchúngtavẫnluôngiữlời.Takhôngcógìđểnóithêmvềvấnđềnày.

Nhưmộtsốngườicóthểkhẳngđịnh,vàolúcđótavớiThượngđếđãcómộtthỏaước.Theohọ,tagópphầnkiểmchứngnhữngconcáiThượngđếbằngcáchcốgắngpháhủylòngtincủahọ:Ngườitốt,cóócphánxétđúng,sẽkhôngbịchệchhướng,trongkhikẻxấu,vốnchiềutheonhữnghammuốnthểxác,thìsẽphạmtội,vàsauđósẽlấpđầycáctầngĐịangục.Nhưvậynhữngviệctalàmlàrấtquantrọng:nếumọingườiđềulênThiênđàngthìsẽkhôngaicònlosợgìnữa,vàthếgiớicùngvớicácchínhquyềnởđókhôngthểhoạtđộngnếuchỉdựatrênđứchạnh;vìtrongthếgiớicủachúngtađiềuxấucũngcầnthiếtnhưđiềutốtvàtộilỗicũngcầnthiếtnhưsựcôngchính.XétvìtaphảitạơnsựkhởithủycủatrậttựtrầngiancủaAllah-vớisựchophépcủaNgàichứcóđùađâu(nếukhôngthìtạisaoNgàiđểtasốngđếnNgàyPhánxét?)-nênviệcbịgọilà"xấu"vàchưabaogiờđượcđốixửcôngbằnglànỗithốngkhổthầmkíncủata.NhữngngườinhưMansurhuyềnbí,kẻchảilen,hayngườiemAhmetGazzalicủaImanGazzalinổitiếng,đãtheodònglýluậnnàytớimứckếtluậntrongtácphẩmcủahọrằngnếuquảthựcnhữngtộilỗitagâyranằmtrongsựchophépvàướcmuốncủaThượngđế,thìchúnglànhữnggìThượngđếmuốn;hơnnữa,họkhẳngđịnhrằngcáitốtvàcáixấukhônghềtồntạivìmọithứđềubắtnguồntừThượngđế,vàthậmchítacũnglàmộtphầncủaNgài.

Mộtsốnhữngkẻthiếuđầuócđóđãbịthiêusốngmộtcáchthíchđángcùngvớisáchcủachúng.Dĩnhiên,cáitốtvàcáixấuthựcsựtồntại,vàtráchnhiệmvạchraranhgiớigiữahaiđiềuđượcgiaochomỗichúngta.TakhôngphảilàAllah,cầuThượngđếthatội,vàtakhôngphảilàkẻgieonhữngđiềungớngẩnnhưthếvàođầulũngungốckia;nhữngđiềuđóchúngtựnghĩra.

Chuyệnnàyđưađếnđiềuphànnànthứhaicủata:takhôngphảilànguồngốccủamọiđiềuxấuxavàtộilỗitrênthếgiới.

Nhiềungườiphạmtộivìthamvọngmùquáng,vìthèmkhát,thiếusứcmạnhýchí,vìhènhạ,vàthườnglà,vìsựxuẩnngốccủahọmàkhônghềcósựxúigiục,lừagạthaycámdỗcủata.Nếunhưnỗlụccủamộtsốnhàthầnbíhọcnhằmminhoanchotakhỏimọiđiềuxấulàngớngẩnđếnmứcnào,thìquanniệmchorằngtalànguồngốccủamọiđiềuxấucũngngớngẩnnhưvậy,vàđiềuđócũngtráivớiKinhKoranVinhquangnữa.Takhôngphảilàkẻcámdỗmọigãbántráicâykhéoléonhéttáothốichokhách,mọithằngnhócdốitrá,mọikẻbợđỡnịnhhót,mọilãogiàmộngtưởngtụctĩuhaymọithằngbéthủdâm.NgaycảĐấngtoànnăngcũngkhôngtìmthấybấtkỳđiềuxấunàotrongcơngióthoảngquahaytrongviệcthủdâm.Chắcchắnlà,talàmviệcrấtcậtlựcsaochocácngươiphạmnhữngtrọngtội.Nhưngmộtsốhojaquảquyếtrằngngườinàoháhốcmồm,hắthơihaythậmchíđánhrắmđềulàbịtalừaphỉnh,điềuđóchothấychúngkhônghiểutívìvềta.

Hãyđểbọnchúnghiểulầmngươi,rồingươisẽdễlừachúnghơn,ngươicóthểnghĩvậy.Đúng.Nhưnghãynhớrằng,tacólòngtựkiêucủata,điềuđãkhiếntaxungđộtvớiThượngđếngaytừđầu.Mặcdùtacóthểđộibấtcứlốtnàotrongsứctưởngtượng,vàdùvôsốsáchvởđãghinhậnhàngtrămnghìnlầnrằngtađãcámdỗđượcnhữngkẻmộđạo,nhấtlàdướilốtmộtmỹnhângợidục,nhưngnhữnganhemtiểuhọaởđâytốinaycóthểgiảithíchtạisaocácngươivẫnnhấtquyếtvẽtathànhmộttạovậtdịdạng,cósừng,đuôidàivàkinhtởm,mặtđầynhữngmụncóclồirakhông?

Nhưvậychúngtađitớitrọngtâmcủavấnđề:hộihọatảthực.MộtđámducônđườngphốIstanbulbịkíchđộngbởimộttaythuyếtgiáomàtakhông

muốnnhắctênđểkhỏilàmcácngươibậntâmsaunày,đãlênánnhữngđiềusauđâylàtráingượcvớilờiThượngđế:xướnglệnhcầukinhnhưmộtbàica,đànôngtụtậptrongmộtnhànguyệnkhổtu,ngồitronglòngngườikhác,hátxướngbừaphứatheotiếngnhạccụ,vàuốngcàphê.TôitừngngherằngmộtsốhọasĩtrongchúngtavìesợtênthuyếtgiáonàyvàđámducôncủahắnnênđãquảquyếtrằngtalàkẻđứngđằngsaunềnhộihọatheophongcáchTâyvựcnày.Trongnhiềuthếkỷ,vôsốlờikếttộiđãnhằmvàota,nhưngchưacólờinàoxasựthậtđếnthế.

Nào,hãykhởisựlạitừđầu.MọingườiđềubịdínhlíuvàoviệctaxúigiụcEvaăntráicấmmàkhôngnhớtoànbộsựvụnàybắtđầutừđâu.Không,nókhôngbắtđầutừsựkiêungạocủatatrướcThượngđế.Trướchết,đólàchuyệnNgàigiớithiệuconngườivớichúngtavàmuốnchúngtaquyphụchắn,vàgặpphảisựtùchốiđúngđắnvàdứtkhoátcủata-dùnhữngthiênthầnkhácđềutuânphục.Cácngươicónghĩđiềunàylàthíchhợpkhông:saukhitạoratatừlửa,Ngàilạiyêucầutacúiđầutrướcconngười,thứmàNgàitạoratừmớbùnthôlậunhất?Hỡicáchuynhđệ,hãynóisựthậttừlươngtâmcácngươi.Đượcrồi,vậylà,tabiếtcácngươiđãnghĩđếnđiềuđóvàsợrằngnhữnggìnóiraởđâysẽkhôngchỉchúngtabiếtvớinhau:NgàisẽnghethấyhếtvàmộtngàynàođóNgàisẽyêucầucácngươitrảlời.Đượcthôi,đừngthắcmắctạisaoNgàibanchocácngươilươngtâmđóngaytừđầu;tađồngý,cácngươisợhãinhưthếlàchínhđáng.vàtasẽquêncâuhỏicùngvớicuộctranhluậnbùn-đấu-với-lửanày.Nhưngcómộtđiềutasẽkhôngbaogiờquên-chắcchắnlàvậy,mộtđiềumàtaluôntựhào:takhôngbaogiờcúiđầutrướcconngười.

Tuynhiên,đóchínhlàđiềumànhữngbậcthầymớicủachâuÂuđanglàm,vàchúngkhônghàilòngvớiviệcchỉmôtảvàphôbàytừngchitiếtnhỏmộtnhưmàumắt,nướcda,cặpmôicong,nhữngvếtnhăntrêntrán,nhẫnvàsợilôngtaitởmlợmcủacácquýông,chacố,nhữngthươnggiagiàucóvàcảphụnữ-cảcáikhoảngtốiđángyêugiữangựchọnữa.Nhữnghọasĩđódámđểđềtàicủachúnggiữatrangvẽ,nhưthểconngườiđángđượctônthờ,vàtrưngbàynhữngbứcchândungkianhưnhữngngẫutượngmàchúngtaphảiphủphụctrướcchúng.Conngườicóquantrọngđếnnỗiđượcphépvẽ

kỹtừngchitiết,chođếncảcáibóngkhông?Nếunhưnhữngngôinhàtrênđườngđượcthểhiệntheonhậnthứcsailầmcủaconngườirằngcàngraxathìtrôngchúngcàngnhỏdần,thìchẳngphảiconngườisẽgiànhvịtrícủaAllahtạitrungtâmthếgiớisao?Ôi,Allahtốithượngvàtoànnăngbiếtrõđiềunàyhơnta.Nhưngquảlàvôlýkhigánchotalàtácgiảýtưởngvềnhữngbứcchândungđó;ta,kẻđãtừchốiquyphụctrướcconngười,chịuđựngnỗiđausâukínvàcảnhcôlập;ta,kẻbịmấtânsủngcủaThượngđếđểtrởthànhđốitượngcủanhữnglờinguyềnrủa.Nếubuộctachịutráchnhiệmvềtấtthảybọntrẻconthủdâmvàtấtcảnhữngaiđánhrắmnhưmộtsốluậtsĩvànhàthuyếtgiáovẫnlàmthìxemracòncólýhơn.

Tacònmộtnhậnxétcuốichochủđềnày,nhưnglờicủatakhôngdànhcholoàingười,nhữngkẻkhôngthểnghĩxahơnviệchămhởkhoekhoangnhữnghammuốnxácthịt,lòngthèmkháttiềnbạchaynhữngniềmđammêngớngẩnkhác!ChỉcóThượngđếvớisựkhônngoanvôcùng,sẽthôngcảmchota:chẳngphảichínhNgàilàngườiđãkhiếnthóikiêungạoănsâuvàoconngườibằngcáchbắtnhữngthiênthầncúiđầutrướcchúngsao?GiờđâychúngchorằngnhữngthiênthầncủaNgàiđượctạorađểnhìnvàochúng;loàingườiđangtônthờchínhmình,đặtchínhchúngvàotrungtâmvũtrụ.NgaycảnhữngbầytôitậntụynhấtcủaNgàicũngmuốnđượcvẽchândungtheophongcáchcủanhữnghọasưTâyvực.TabiếtrõđiềunàynhưbiếttênhọcủamìnhrằngthóitựchiêmngưỡngnàysẽkếtthúcbằngviệchoàntoànquênmấtNgài.Vàtalạilàkẻphảiđưađầuchịubáng.

Bằngcáchnàotathuyếtphụcđượccácngươirằngnhữngchuyệnđótakhônghềđểbụng?Dĩnhiên,bằngcáchđứngvữngtrênhaichânmìnhmặcchohàngthếkỷbịnémđá,bịnguyềnrủa,đàyxuốngđịangụcvàtốcáo.Nếunhưnhữngkẻthùnôngcạnvàgiậndữcủata,nhữngkẻkhôngbaogiờchánviệclênánta,nhớđượcrằngchínhĐấngtoànnănglàngườiđãchotasốngđếnNgàyPhánxéttrongkhiđịnhphầnchochúngkhôngquásáuhaybảymươinăm.Nếutaphảikhuyênrằngchúngcóthểkéodàicuộcsốngbằngcáchuốngcàphê,thìtabiếtkhárõrằngsẽcómộtsốkẻ,vìđâylàlờiSatannói,sẽlàmđiềungượclại,hoàntoànkhôngđụngđếncàphê,haycòntệhơn,sẽtrồngchuốingượcvàcốrótcàphêvàongườiquađườnghậumôn.

Đừngcười.Khôngphảinộidung,màkiểutưduymớilàđiềuquantrọngởđây.Khôngphảinhữnggìnhàtiểuhọavẽ,màlàphongcáchcủahắnta.Tuynhiênnhữngđiềunàyphảitinhtế.

Tađịnhkếtthúcbằngmộtcâuchuyệntình,nhưngđãkhákhuyarồi.Chuyêngiakểchuyệnvớichiếclưỡingọtngào,ngườinóigiùmtatốinayhứasẽkểcâuchuyệntìnhnàykhiôngtatreobứctranhmộtphụnữvàongàykia,tốithứTư.

--------------------------------

1Al-Araf:Nhữngđỉnhcao.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương48:Tôi,Shekure

Tôimơthấychamìnhnóichonghenhữngđiềukhôngthểhiểuđượcvànóđángsợđếnnỗitôitỉnhgiấc.ShevketvàOrhanbámchặtlấytôiởhaibên,vàhơiấmcủachúngkhiếntôitoátmồhôi.

T

Shevketđặttaylênbụngtôi.Orhanđangtựacáiđầuđẫmmồhôilênngựctôi.Tuynhiên,tôivẫncóthểrờigiườngvàrakhỏiphòngmàkhônglàmchúngthứcgiấc.

TôibăngquahànhlangrộngvànhẹnhàngmởcửaphòngSiyah.Trongánhsángtừcâynếncủatôi,tôikhôngthấyđượcanh,chỉthấynhữnggóccạnhtấmnệmtrắngcủaanh,giốngnhưmộtcáixácphủvảiliệmnằmgiữacănphòngtốitămlạnhlẽo.Ánhnếncóvẻnhưkhôngrọiđượctớitấmnệm.

Khitôiđưataygầnhơn,ánhsángđỏcamcủacâynếnrọivàogươngmặtmệtmỏi,lởmchởmrâuvàđôivaitrầncủaSiyah.Tôitiếnđếngầnanh.GiốngnhưOrhan,anhngủcuộnngườilạinhưconbọnhậy,vàanhcóvẻmặtcủamộttrinhnữđangsayngủ.

"Đâylàchồngmình!"tôitựnhủ.Anhthậtxaxôi,nhưmộtngườilạ,đếnnỗitôithấychạnhlòngvìđiềuđó.Nếucómangtheomộtcâydaogămthìchắctôiđãhạsátanh-không,tôithựctìnhkhôngmuốnlàmchuyệnnhưvậy;tôichỉtựhỏi,nhưbọntrẻvẫnlàm,nếutôigiếtanhthìchuyệnsẽrasao.Tôikhôngtinđượcanhđãsốngtừngấynămdựavàonhữngýnghĩvềtôi,tôicũngkhôngtinvẻngâythơnhưtrẻconcủaanh.

Thúcvàovaianhbằngcạnhbànchân,tôiđánhthứcanhdậy.Khithấytôi,anhgiậtmìnhhơnlàbịmêhoặcvàphấnkhích,dùchỉtrongkhoảnh

khắcnhưtôihyvọng.Trướckhianhkịptỉnhtáo,tôinói:

"Emmơthấycha,ôngtiếtlộvớiemđiềukinhkhủng:Anhlàngườiđãgiếtôngấy..."

"Chẳngphảimìnhđangởbênnhaukhichaembịgiếtsao?

"Embiếtchuyệnđó,"tôinói."Nhưnganhbiếtlúcđóchaemởnhàmộtmình."

"Anhkhôngbiết.ChínhemlàngườibảoHayriyecùngbọntrẻđichơi.ChỉcóHayriye,cóthểlàEsthernữa,biếtchuyệnnày.Vànếucóbấtkỳaibiếtđiềunày,thìemphảibiếtrõhơnanhchứ."

"Cónhiềulúcemcảmthấycómộtgiọngnóitrongemsắpsửachoembiếttạisaomọichuyệnlạitrởnêntồitệthếnày,bímậtcủamọiđiềubấthạnhcủachúngta.Emmởmiệngđểgiọngnóiđócóthểphátra,song,nhưtrongmơ,emkhôngnóiđượctiếngnào.AnhkhôngcònlàSiyahhiềnlànhvàngâythơtrongthờithơấucủaemnữa."

"ChínhemvớichađãxuagãSiyahchấtphácđóđimất."

"Nếuanhcướiemchỉđểtrảthùcha,thìanhđãthànhcôngrồiđấy.Cólẽđólàlýdovìsaobọntrẻkhôngthíchanh."

"Anhbiết."Anhnóikhôngchútbuồnrầu.trướckhiđingủemvớicácconcóxuốngnhàmộtlúc.Chúnghátrằng"Siyah,Siyah.cáiđítlúclắc,"tođếnmứcanhcònnghethấy."

"Lẽraanhphảiđánhchúng,"tôinói,banđầucũnghơihyvọnganhsẽlàmvậy.Rồitôihoảnghốtnóithêm,"nếuanhgiơtayđánhchúng,emsẽgiếtanh."

"Vàogiườngđi,"anhnói."Nếukhôngemchếtcóngđấy."

"Cólẽemsẽkhôngbaogiờlêngiườngcủaanh.Cólẽchúngtađãsai

lầmkhicướinhau.Ngườitanóilễcướicủamìnhkhôngcógiátrịpháplý.AnhcóbiếtemvẫnnghethấytiếngbướcchâncủaHasantrướckhichìmvàogiấcngủkhông?Điềuđókhôngcógìngạcnhiên,hồiemcònsốngởnhàcủangườichồngquácố,emđãnghetiếngbướcchâncủaHasannhiềunămrồi.Bọntrẻyêuchúấy.Vàchúấythậttànnhẫn,cáitayđó.Chútacómộtthanhgươmđỏ,hãycẩnthậnđềphòngmónđó."

TôithấycógìđórấtmệtmỏivàcứngrắntrongmắtSiyahđếnnỗitôibiếtmìnhkhôngthểdọađượcanh.

"Tronghaiđứa,anhlàngườinhiềuhyvọnghơnvàcũngnhiềusầumuộnhơn,"tôinói."Emchỉxoayxởđểkhỏiđaukhổvàbảovệđượcconmình,trongkhianhcứmộtmựccốchứngtỏmình.Đókhôngphảivìanhyêuem."

Anhbắtđầukểlểrằnganhyêutôiđếnchừngnào,rằngtrongnhữngnhàtrọhoangvắngtrênnhữngngọnnúicằncỗivàsuốtnhữngđêmngậptuyếtanhchỉnghĩđếntôi.Nếuanhkhôngnóinhữngđiềuđórathìhẳntôiđãđánhthứclũtrẻdậymàtrởvềnhàchồngcũrồi.Vìbịthôithúc,tôiđãnóiranhữngđiềunày:

"Đôikhicóvẻnhưchồngcũcủaemcóthểtrởvềbấtkỳlúcnào.Khôngphảiemsợbịbắtquảtangđangnằmvớianhlúcnửađêmhaybịlũtrẻbắtgặp,màemsợrằngngaykhichúngtaômnhau,anhấysẽgõcửa."

Chúngtôinghetiếngrềnrĩcủalũmèocấuxénhaungayngoàicổngsân.Vàimlặngkéodàisauđó.Tôinghĩmìnhcóthểkhóc.Tôikhôngđặtđượcgiánếnxuốngbànhayquaytrởvềphòngmìnhvớilũtrẻ.TôitựnhủsẽkhôngrờikhỏiphòngnàychừngnàochưahoàntoàntinrằngSiyahkhôngdínhlíugìđếncáichếtcủachatôi.

"Anhcoithườngbọnem,"tôinóivớiSiyah."Anhtrởnênkiêungạosaukhilấyđượcem.Anhrõràngthươnghạibọnemvìchồngemmấttích,rồibâygiờkhichaembịgiết,anhthấybọnemcòntộinghiệphơn."

"Shekureyêuquýcủaanh,"anhthậntrọngnói.Tôihàilòngvìanhbắtđầubằngcáchđó."Bảnthânembiếtrằngkhôngđiềunàokểtrênlàsựthật.Anhcóthểlàmtấtcảvìem."

"Vậythìhãyrakhỏigiường,vàđứngđợivớiem."Tạisaotôilạinóirằngmìnhđangchờđợi?

"Khôngđược,"anhnói,vàvớivẻbốirối,anhchỉvàochănvàáongủcủaanh.

Anhnóiđúng,nhưngdùsaotôicũngkhóchịuvìanhkhôngđểýđếnyêucầucủatôi.

"Trướckhichaembịhại,anhvàonhàcúiđầunhưmộtconmèolàmđổsữa,"tôinói."NhưnggiờđâykhianhgọiemlàShekureyêuquýcủaanh,nóthậttrốngrỗng-cứnhưanhmuốnbọnembiếtthế."Tôiđangrunlên,khôngphảivìgiậndữ,màvìcáilạnhcắtdatrùmlấychân,lưngvàcổtôi.

"Vàogiườngvàlàmvợanhđi,"anhnói.

"Làmsaopháthiệnđượcthằngkhốngiếtchaem?"tôinói."Nếuphảimấtítlâuhắnmớibịtóm,thìviệcemởtrongnhànàyvớianhkhôngđúngđắnchútnào."

"NhờemvớiEsther,SưphụOsmanđãdồnhếttâmtrívàolũngựa."

"ThầyOsmanlàkẻthùkhôngđộitrờichungvớichaem,cầuchochađượcyênnghỉ.GiờđâyngườichatộinghiệpcủaemtừtrêncaocóthểthấyanhđangtrôngvàoThầyOsmanđểtìmkẻgiếtôngấy,ônghẳnphảiđauđớnlắm."

Anhđộtngộtnhảyrakhỏigiườngvàđếntrướcmặttôi.Tôithậmchíkhôngcửđộngnổi.Nhưngngượcvớiđiềutôitưởngtượng,anhchỉdậptắtngọnnếnbằngtayvàđứngđó.Chúngtôichìmtrongbóngtốinhưmực.

"Chaemkhôngcònthấychúngtanữa,"anhthìthầm."Chỉcóhaita.

Chờhãynóianhnghe,Shekure:khianhtrởvềsaumườihainămvắngmặt,emđãgâychoanhấntượngrằngemsẽcóthểyêuanh,emvẫncóthểchừachoanhmộtchỗtrongtráitimem.Rồichúngmìnhlấynhau.Từđóemluôntránhnéviệcyêuanh."

"Embuộcphảilấyanh,"tôithìthầm.

Ngaytạiđây,trongbóngtối,khôngchútthươnghại,tôicảmthấynhữnglờicủamìnhđâmvàodathịtanhnhưnhữngcâyđinh-nhưthisĩFuzuliđãtừngnói.‘Nếuyêuđượcanhthìemđãyêukhicònnhỏrồi,'tôilạithìthào.

"Vậythìhãynóianhnghe,ngườiđẹpcủabóngtốiơi,"anhnói."Emhẳnđãtheodõitấtcảnhữngkẻthườngxuyênghéthămnhàmìnhvàbiếtrõhọ.Theoem,ailàkẻsátnhân?"

Tôihàilòngkhithấyanhvẫngiữđượctínhhàihước.Dùsaođinữaanhcũnglàchồngtôi.

"Emlạnhquá."Tôicónóinhưvậyhaykhông,tôicũngkhôngnhớnữa.

Chúngtôibắtđầuhônnhau,ômanhtrongbóngtối,vẫncầmnếntrêntaytôikéocáilưỡimềmmạicủaanhvàomiệngmình,vànướcmắtcủatôi,tóctôi,áongủcủatôi,cơnrunrẩycủatôivàngaycảthânthểcủaanhthậtkỳdiệu.Sưởiấmmũimìnhbằngđôimánóngcủaanhcũngthậttuyệt;nhưngShekurenhútnhátnàykìmmìnhlại.Khihônanh,tôikhôngbuôngthảbảnthânhaylàmrơicâynến,vìnhớđếnchatôi,ngườiđangquansáttôi,vànhớđếnngườichồngcũ,vàlũtrẻđangngủtrêngiường.

"Cóaiđótrongnhà",tôilalên.TôiđẩySiyahravàbướcrahànhlang.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương49:TôiĐuợcGọiLàSiyah

Imlặngvàmờmịt,chìmtrongbóngtốicủabuổirạngsáng,tôibỏđinhưmộtngườikháchcótội,bướckhôngmệtmỏitrênnhữngconhẻmnhỏđầybùn.ỞBayazid,tôilàmnghithứcthanhtẩytrongsân,bướcvàothánhđườngvàcầunguyện.BêntrongkhôngcóaingoạitrừThầytếKínhmếnvàmộtônggiàcóthểngủtronglúccầunguyện-mộtbiệttàichỉítngườiđạtđượcsaucảmộtđờitậpluyện.BạnvẫnbiếtvìsaolạicónhữngkhoảnhkhắctronggiấcmơngáingủvànhữngkýứcbuồnbãkhichúngtacảmthấyAllahđãchúýtớitavàchúngtacầunguyệntrongniềmhyvọngcủakẻcốnhéttờthỉnhnguyệnvàotayQuốcvương:TôiđãcầuxinAllahchotôimộtmáiấmvuivẻđầynhữngngườithânyêutheokiểuđó.

I

KhitôiđếnnhàSưphụOsman,tôibiếtrằngtrongvòngmộttuầnôngtasẽdầndầnchiếmchỗcủaEnishtequácốtrongsuynghĩcủatôi.Ôngtatráingượcvàxacáchhơn,nhưngniềmtincủaôngvàoviệctôđiểmbảnthảolạisâuxahơn.Ônggiốngnhưmộtnhàkhổtugiànuađầychiêmnghiệmhơnlàmộthọasư,ngườiđãkhơidậynhữngcơnbãokhiếphãi,kínhsợvàyêuthươngtrongnhữngnhàtiểuhọasuốtbaonămqua.

Khichúngtôiđitừnhàôngđếncungđiện-ôngcưỡingựavàhơikhòmlưng,tôiđibộvàcũngcúivềphíatrướcnhưvậy-chúngtôihẳnphảikhiếnngườitanhớđếnmộtnhàkhổtugiàcùngmộtmônđệhăngháitrongnhữngbứcminhhọarẻtiềnđikèmnhữngchuyệnngụngônxưa.

Tạicungđiện,chúngtôithấyChỉhuyNgựlâmquânvàngườicủaôngtacònhămhởvàsẵnsànghơncảchúngtôi.Đứcvuacủachúngtôitinchắcrằngmộtkhichúngtôiđãxemcácbứcvẽngựacủabataythợcảsángnay,chúngtôicóthểtrongnháymắtxácđịnhđượcaitrongsốđólàkẻgiếtngười

đángnguyềnrủa;vànhưthế,Ngàihạlệnhrằngkẻtộiphạmsẽbịtratấnngaylậptứcmàkhôngchohắnbiệnhộtrướclờikếttội.Chúngtôikhôngđượcđưađếnchỗvòinướccủađaophủnơimọingườicóthểthấyvàđượccảnhbáo,màtớimộtngôinhàtạmbợtrongkhubiệtlậpantoàncủaCấmngựviên,vốnđượcdànhchoviệcthẩmvấn,tratấnvàthắtcổ.

Mộtchàngtrai,trôngquátaonhãvàlịchlãmđểcóthểlàmNgựlâmquân,đặtbatờgiấylênbànlàmviệcvớivẻđầytựtin.

SưphụOsmanlấykínhphóngđạiravàtimtôibắtđầuđậpthìnhthịch.Giốngnhưconchimưnglượnthongdongtrênmộtdảiđất,mắtôngta,giữnguyênkhoảngcáchvớichiếckính,lướtthậtchậmtrênbabứcminhhọangựacựcđẹpđó.Vànhưconchimưngthấybóngconlinhdươngnonsẽtrởthànhconmồichonó,ôngchậmlạinơimũicácconngựa,tậptrungvàođómộtcáchchămchúvàbìnhtĩnh.

"Khôngcóởđây,"ônglạnhlùngnóisaumộtlúc.

"Cáigìkhôngcóởđây?"tayChỉhuyhỏi.

Tôichorằngsưphụsẽlàmviệcrấtcẩnthận,tỉmỉxemxétmọichitiếtcủamấyconngựatừbờmxuốngchân.

"Tênhọasĩkhốnkiếpkhôngđểlạibấtkỳdấuvếtnào",SưphụOsmannói."Chúngtôikhôngxácđịnhđượckẻđãvẽconngựamàuhạtdẻtừnhữngbứctranhnày."

Cầmchiếckínhlúpôngvừađểxuống,tôinhìnlỗmũicủamấyconngựa:Sưphụnóiđúng;khôngcógìởmấyconngựanàygiốngvớicáimũikỳlạcủaconngựahạtdẻđượcvẽchobảnthảocủaEnishte.Ngaykhiđótôimớichúýđếnnhữngkẻtratấnđangđợiởngoàivớimộtdụngcụmàcôngdụngcủanótôikhôngsuyrađược.Trongkhicốquansáthọquacánhcửamởhé,tôithấyaiđóđangvộivàngchạytrởluinhưbịâmhồnám,rồiẩnđằngsaunhữngbụidâutằm.

Ngaylúcđó,nhưmộttiasángthanhthoátsoirọibuổisángảmđạm,Đứcvuacủachúngtôi,nềntảngcủathếgiới,bướcvàophòng.

SưphụOsmanthúnhậnvớiNgàirằngôngchưathểxácđịnhđượcgìquanhữngbứctranhnày.Tuynhiên,ôngkhôngthểngănviệchướngsựchúýcủaĐứcvuavàonhữngconngựatrongcácbứcvẽlộnglẫynày:cáchmàconthứnhấtlồngđứnglên,tưthếthanhtúcủaconthứhai,vàconthứba,mộtvẻtrangnghiêmvàkiêuhãnhxứngvớinộidungcủanhữngcổthư.Tronglúcđó,ôngsuyđoánxemaiđãvẽbứcnào,vàcậuthưđồngđãchạytớinhàtừnghọasĩliềnkhẳngđịnhnhữnggìSưphụOsmannói.

"TâuBệhạ,đừngngạcnhiênvìchuyệnhạthầnbiếtrõnhữnghọasĩcủamìnhnhưlòngbàntay,"Sưphụnói."Điềulàmhạthầnlúngtúnglàlàmsaocóaiđótrongbọnhọ,nhữngngườimàthầnbiếtnhưlòngbàntaymình,lạicóthểtạoranhữngdấuấnhoàntoànkháclạđếnvậy.Vìngaycảsaisótcủamộtbậcthầytiểuhọacũngcólailịchcủanó."

"Ýngươimuốnnóigì?"Đứcvuahỏi.

"TâuHoàngthượng,ĐứcNgàiThịnhvượngvàChốnnươngnáucủaThếgiới,theonguýcủahạthầnchữkýẩngiấunày,rõràngởcáimũicủaconngựamàuhạtdẻđây,khôngchỉlàmộtsaisótvônghĩavàngớngẩncủamộthọasĩ,màlàmộtdấuhiệumànguồngốccủanóxuấtpháttừquákhứxaxưa,từnhữngbứctranhkhác,nhữngkỹthuậtkhác,phongcáchkhác,haycólẽcảnhữngconngựakhác.NếuchúngthầnđượcphépxemquanhữngtrangtuyệtvờicủanhữngcổthưhàngtrămnămtuổimàBệhạcấtgiữkỹlưỡngtrongnhữnghầmchứa,rươngsắtvàtrongtủcủaQuốckhốnộicung,chúngthầncóthểxácđịnhkỹthuậtmàlúcnàychúngthầncoilàsaisót;chừngđóchúngthầncóthểđoánđượcnétcọđólàcủaaitrongsốbahọasĩnày."

"NgươimuốnvàoQuốckhốcủataư?"Đứcvuahỏivớivẻngạcnhiên.

"Đólàướcmuốncủahạthần".Sưphụnói.

Đólàmộtyêucầucũngphạmthượngnhưýmuốnvàohậucung.Lúcđó

tôimớihiểurằngnếunhưhậucungvàQuốckhốchiếmhaivịtríđẹpnhấttrongkhuônviênCấmngựviênthuộcCungđiệncủaĐứcvua,thìchúngcũngchiếmhaivịtríyêuquýnhấttrongtimĐứcvuacủachúngtôi.

TôicốgắngnhậnbiếtnhữnggìsẽxảyraquanétmặtphươngphicủaĐứcvua,gươngmặtmàtôigiờđâydámnhìnthẳnglênmàkhôngsợhãi,nhưngNgàiđộtnhiênbiếnmất.Ngàiđãnổigiậnhaycảmthấybịphạmthượng?Liệuchúngtôi,haytấtcảnhữngnhàtiểuhoạcóbịtrừngphạtvìsựkhinhsuấtcủaSưphụkhông?

Nhìnvàobaconngựatrướcmặtmình,tôitưởngtượngmìnhsẽbịgiếttrướckhiđượcgặpShekurelầnnữamàchưatừngchunggiườngvớinàng.Dùchonhữngnéttuyệtđẹpcủamấyconngựatuyệtvờinàynằmngaybêncạnh,nhưnggiờđâychúngtrôngnhưxuấthiệntừmộtcõixaxôi.

Tôinhậnthứcrấtrõtrongkhoảngimlặngkhủngkhiếpđórằngnếuviệcbịđưavàonộicungtừlúccònnhỏxíu,đượcnuôilớnlênởđâyvàsốngởnơinàycónghĩalàphảiphụcvụĐứcvuacủachúngtôivàcókhiphảichếtvìNgài,thìlàmhọasĩnghĩalàphụngsựThượngđếvàchếtvìvẻđẹpcủaNgười.

Hồilâusauđó,khiTrưởngNgânkhốđưachúngtôiđếnCổngBab-us-Selam,cáichếtxâmchiếmđầuóctôi,sựimlặngchếtchóc.Nhưngkhitôibăngngangquacổngnơivôsốvươnghầuđãbịxửtử,nhữngngườilínhlàmnhưhọkhônghềthấychúngtôi.DivanMeydani1,ngàyhômquacònlàmtôilóamắtcứnhưnóchínhlàThiênđàng,vớingọnthápvànhữngconcông,khôngcòntácđộngchútnàođếntôi,vìtôibiếtrằngmìnhđangđượcđưavàosâubêntrong,vàotrungtâmcủathếgiớibímậtcủaĐứcvua,đếnCấmthànhEnderun.

ChúngtôiđiquanhữngcánhcửamàđếnnhữngThượngthưcũngkhôngđượcqua.Nhưđứatrẻlạcvàochuyệnthầntiên,tôidánmắtvàonềnnhàđểtránhphảiđốimặtvớinhữngkỳquanvàtạovậtcóthểhiệnratrướcmặtmình.TôithậmchíkhôngdámnhìncănphòngnơiĐứcvuatiếpkiếnmọingười.Nhưngtiamắtcủatôitìnhcờlướtquanhữngbứctườnghậucunggần

mộtcâytiêuhuyềnbìnhthường,khôngcógìkhácnhữngcáicâykhác,vàlướtquangườiđànôngcaotomặcáothụnglụaxanhlấplánh.

Chúngtôiđiquanhữnghàngcộtcaochótvót.Cuốicùng,chúngtôidừngtrướcmộtkhungcổng,tolớnvàoainghiêmhơnmọicổngkhác,đượcviềnkhungtheokiểuthạchnhũlộnglẫy.NgayngưỡngcửalàcácquanchứcNgânkhốvậnáothụnglángbóng;mộttrongsốhọđangcúingườimởkhóa.

Nhìnthẳngvàomắtchúngtôi,TrưởngNgânkhốnói:"Cácngườithựcsựrấtmaymắn,QuốcvươngVĩđạiđãchophépcácngườiđượcvàokhobáuEnderun.Ởđây,cácngườisẽđượcxemquanhữngphosáchchưaaiđượcxem;cácngườisẽngắmnhìnnhữngbứctranhvànhữngtrangsáchtuyệtvờibằngvàng,vànhưnhữngthợsăn,cácngườisẽtheodấuconmồicủamình,tênsátnhân.ĐứcvuabảotanhắccácngườirằngSưphụOsmancóbangày-mộtngàytrongsốđósắpquarồi-chođếntrưathứNăm,đểchỉđíchdanhkẻphạmtộitrongsốnhữngnhàtiểuhọa;nếuthấtbại;vụviệcsẽđượcchuyểnđếnchoChỉhuyNgựlâmquânđểgiảiquyếtbằngtratấn.Đầutiênhọgỡmiếngvảibọcquanhchiếckhóa,đượcniêmphongđểchắcrằngkhôngaimởkhóamàkhôngđượcphép.

QuangiữcửaNgânkhốvàhaiquanchứckhácxácnhậndấuniêmphongvẫncònnguyênvănrahiệubằngcáchgậtđầu.Dấuniêmphongđượcgỡra,vàkhinhétchìakhóavào,ổkhóabậtmởvớimộttiếngláchcáchlanratrongimlặngbaotrùm.SưphụOsmanđộtnhiêntáinhợt.Khimộtcánhcủagỗchạmkhắcnặngnềđượcmởra,gươngmặtôngphảnchiếuánhhuyhoàngtămtốinhưmộtdấuvếtcủanhữngngàyxaxưa.

"HoàngthượngVĩđạikhôngmuốnnhữngquanghichépvàthưkýkiểmkêvàođâymộtcáchkhôngcầnthiết,"TrưởngNgânkhốnói."Quanthủthưđãquađờivàkhôngaithaythếôngchămsóccáccổthư.Vìvậy,ĐứcvuahạlệnhchỉmộtmìnhJezmiAghasẽđicùngcácôngvàotrong."

JezmiAghalàmộtônggiàlùnvớiđôimắtsánglonglanh,xemrađãbảymươituổilàítnhất.Chiếckhăntrùmđầucủaông,giốngnhưcánhbướm,trôngcònkỳlạhơnông.

"JezmiAghabiếtrõbêntrongQuốckhốnhưnhàmình;ôngbiếtvịtrínhữngcuốnsáchvàmọithứkhácrõhơnbấtkỳai."

Ônggiàlùnkhôngbiểulộchúttựhàonàovềđiềuđó.Ôngtađangliếcquathùngthansưởicóchânbằngbạc,cáibôcótaycầmkhảmxàcừ,cáiđèndầuvànhữngcâynếnmàbọnthưđồngtrongcungđiệnđangcầm.

TrưởngNgânkhốthôngbáorằngsaukhichúngtôivào,cửasẽđượckhóalạivàniêmphongbằngdấutriệnbảymươinămtuổicủaQuốcvươngYavuzSelim.Saubuổicầukinhchiều,lúchoànghôn,dấuniêmphongsẽđượcmởlầnnữa,trướcsựchứngkiếncủanhữngquanNgânkhố.Hơnnữa,chúngtôiphảiđặcbiệtcoichừngkhôngđượcđểbấtcứthứgì"vôtình"tìmđườngchuivàoquầnáo,túihaykhănthắtlưngcủamình:chúngtôisẽbịkhámxétđếntậnđồlótngaykhibướcra.

Chúngtôitiếnvào,điquahaiquanchứchaibên.Bêntronglạnhbuốt.Khicánhcửađónglạisaulưng,chúngtôibịbóngtốivâyphủ.Tôingửithấymùiphatrộncủaẩmướt,bụibặmvànấmmốcxộcthẳngvàokhíquảnmình.Khắpnơilungtungđồđạc,rươnghòmvàmũtrụlẫnlộntrongmộtđốnghỗnđộnkhổnglồ.Tôicócảmgiácmìnhlànhânchứngchomộttrậnđánhlớn.

Mắttôithíchnghivớiánhsánglạkỳtỏaxuốngtoànbộchỗnày,xuyênquanhữngchấnsonglớncủanhữngcửasổcao,xuyênquahàngtrụlancancủacầuthangdọcnhữngváchtườngcaovàthanhtayvịndọclốiđilátgỗtrêntầnghai.Cănphòngmàuđổinhuốmmàucủavảinhung,thảmnềnvàthảmkilimtreotường.Vớilòngkínhtrọngđúngmức,tôingẫmnghĩxemviệctíchgóptấtcảcủacảinàylàkếtquảcủabaocuộcchiếnđãtiếnhành,baomáuđãđổ,baokhobáuvàthànhphốđãbịcướpphá.

"Sợhả?"ônggiàlùnhỏi,diễntảcảmgiáccủatôibằnglời."Aicũngkinhhoàngkhilầnđầuđếnđây.Đếnđêmlinhhồncủanhữngvậtnàythìthầmvớinhau."

Cáiđángsợởđâylàsựtĩnhmịchbaotrùmkhốilượngkhổnglồnhữngvậtquýhiếm.Phíasau,chúngtôinghetiếngláchcáchkhingườitagắnniêm

phongvàoổkhóacửa,vàchúngtôibấtđộng,nhìnxungquanhvớiniềmkínhsợ.

Tôithấynhữngthanhgươm,ngàvoi,áothụng,giánếnbằngbạcvàcờxíbằngsatanh.Tôithấynhữngchiếchộpkhảmxàcừrươnghòmbằngsắt,lọsứTrungHoa,thắtlưng,đànluýtcổdài,áogiáp,đệmnhung,nhữngkhốicầumôhình,giày,lôngthú,sừngtêgiác,trứngđàđiểuđượctrangtrí,súngtrường,cungtên,quyềntrượngvàtủtrưngbày.Cóhàngđốngthảm,vảivócvàsatanhởkhắpnơi,cóvẻnhưchỉchựcđổụpxuốngtôitừnhữngtầnglótvánbêntrên,từhànglancan,từnhữngphòngxépvàngănchứaxâychìmvàotường.Mộtluồngsánglạ,tôichưatừngthấygìtươngtựnhưvậybaogiờ,ánhlêntừvảivóc,nhữngchiếchộp,hoàngbào,gương,nhữngcâynếnkhổnglồmàuhồng,khănxếp,gốithêungọctrai,nhữngchiếcyênngựamạvàng,gươmcongcóchuôinạmkimcương,quyềntrượngvớitaycầmnạmhồngngọc,khănxếpchầnbông,lôngchimgắntrênkhănxếp,nhữngchiếcđồnghồlạlùng,bìnhđựngnướcvàdaogăm,tượngvoivàngựabằngngà,ốngđiếunạmkimcươnghaiđầu,tủngănkéokhảmxàcừ,lôngchimbạchhạcchongựa,nhữngchuỗitrànghạtlớn,mũtrụtrangtríbằnghồngngọcvàlamngọc.Ánhsángđótừnhữngcửasổtrêncaonhợtnhạttỏaxuốngchiếusángnhữnghạtbụilơlửngtrongcănphònglờmờtốigiốngnhưánhnắnghèrọivàotừtrênlỗtrổbằngkínhởđỉnhvòmcủathánhđường-nhưngđâykhôngphảiánhnắng.Trongánhsánglạkỳnày,khôngkhítưởngnhưchạmvàođượcvàmọivậtnhưlàmbằngcùngmộtchấtliệu.Saukhichúngtôihồihộptrảinghiệmsựimlặngcủacănphòngthêmmộtlúcnữa,tôinhậnthấychínhánhsángcũngnhưmànbụibaophủmọithứđãlàmmờđimàuđỏngựtrịtrongcănphònglạnhlẽonày,hòatrộnmọivậtthànhmộtkhốiđồngnhấtbíẩn.Vàkhimắtlướtquanhữngđồvậtkỳlạvàmơhồđó,khôngphânbiệtđượcmónnàyvớimónkhácchodùnhìnlạihaibalần,cáikhốithừamứađồđạckhổnglồnàycàngtrởnênđángsợ.Mónmàtôicứtưởnglàchiếcrươngthìsauđólạixácđịnhlàmộtcáibànlàmviệcgấplạiđược,sauđónữalạilàmộtdụngcụlạlùngnàođócủangườiTâyvực.TôithấychiếcrươngkhảmxàcừnằmgiữađốngkhănáovàlôngvũbịlôirakhỏihộpvàquăngvộivãkhắpnơithậtralạilàmộtcáitủtrưngbàylạmắtdoSahoàngbênNgagửitặng.

JezmiAghađặtthùngthansưởivàomộthốcchìmtrongtường.

"Nhữngcuốnsáchđặtởđâu?"SưphụOsmanthìthầm.

"Sáchnào?"ônglùnnói."NhữngcuốntừẲRập,nhữngquyểnkinhKoranviếtkiểuchữKufic,nhữngquyểnmàQuốcvươngYavuzSelimVĩđại,NgườicủaThiênđàngđãmangvềtừTabriz,sáchcủacácvươnghầubịtịchthucủacảikhihọlãnhántửhình,nhữngbộsáchdosứthầnVenicemangđếntặngôngnộiQuốcvươngVĩđại,haynhữngquyểnsáchThiênchúagiáotừtriềuđạicủaQuốcvươngFatihMehmet?"

"NhữngcuốnsáchmàvuaTahmaspgởichoQuốcvươngYavuzSelimVĩđại,NgườicủaThiênđàng,làmquàtặnghaimươilămnămvềtrước."SưphụOsmannói.

Ônglùnđưachúngtôiđếnmộtchiếctủgỗlớn.SưphụOsmanbồnchồnkhiôngmởnhữngcánhcửavànhìnthấynhữngphosáchtrướcmặt.Ôngmởmộtquyển,đọcxuấtxứvàlậtnhanhcáctrang.Bênnhau,chúngtôikinhngạcnhìnchằmchằmnhữnghìnhminhhọakỹcàngcácvịđạihãnvớicặpmắthơixếch.

"ThànhCátTưHãn,SátHợpĐài,ĐàLôivàHốtTấtLiệt,NgườiThốngtrịTrungHoa,"SưphụOsmanđọctrướckhiđóngquyểnsáchlạivàcầmcuốnkháclên.

ChúngtôiđingangquamộtbứctranhcựcđẹpmiêutảcảnhFerhad,đượctiếpsứcmạnhtừtìnhyêu,mangShirinyêudấucủaanhvàconngựacủanàngtrênvai.Đểdiễntảnỗikhókhăngiankhổmàcặptìnhnhânphảitrảiqua,nhữngtảngđátrênnửabầutrờivàbacâybáchhùngvĩlàmnhânchứngchohànhđộngvìtìnhyêucủaFerhad,đượcvẽvớibàntayrunrẩyvìcơnđaucùngcựcđếnnỗiSưphụOsmanvàtôingaylậptứcxúcđộngtrướcmùivịnướcmắtvànỗisầutrongnhữngchiếclárơi.Khoảnhkhắcđầyxúccảmnàyđượcmiêutả-nhưýđịnhcủanhữngbậcthầyvẽnó-khôngphảiđểkhắchọasứcmạnhcơbắpcủaFerhad,màthiênvềmiêutảviệccảthế

giớiđãlậptứccảmnhậnnỗiđautrongtìnhyêucủachàngnhưthếnào.

"MộttácphẩmbắtchướcBihzadđượclàmởTabriztámmươinămtrước,"SưphụOsmannóitrongkhiđặtquyểnsáchđóxuốngvàmởmộtphokhácra.

ĐâylàmộtbứctranhmiêutảtìnhbạnmiễncưỡnggiữamèovàchuộttrongKalilawaDimna2.Ngoàicánhđồng,mộtconchuộttộinghiệp,bịkẹtgiữaconchồndướimặtđấtvàcondiềuhâutrêntrời,tìmsựgiúpđỡtừmộtconmèokhôngmaybịsậpbẫythợsăn.Chúngthỏathuậnvớinhau:Conmèosẽgiảlàmbạnconchuộtvàliếmnó,khiếnconchồnvàdiềuhâusợbỏđi.Đổilại,conchuộtthậntrọnggiảithoátconmèokhỏicáibẫy.Thậmchítrướckhitôikịpcảmnhậnsựnhạycảmcủahọasĩ,Sưphụđãnhétcuốnsáchlạibêncạnhnhữngquyểnkiavàngẫunhiênmởmộtquyểnkhác.

Đâylàmộtbứctranhđẹpvẽmộtphụnữbíẩnvàmộtngườiđànông:Ngườiphụnữxòemộtbàntayramộtcáchthanhtútrongkhiđặtmộtcâuhỏi,taykiađặtvàođầugốidướichiếcáochoàngxanh,ngườiđànôngthìquayvềphíacômàlắngnghechămchú.Tôiháohứcnhìnvàobứctranh,ghentịvớisựthânái,tìnhyêuvàtìnhbạngiữahọ.

Đặtquyểnsáchđóxuống,SưphụOsmanmởmộtcuốnsáchkhác.KỵbinhcủaquânđộiBaTưvàTurania,nhữngkẻthùtruyềnkiếp,vớiđầyđủáogiáp,mũtrụ,giápchechân,cung,ốngtênvàtên,ngồitrênnhữngconngựalộnglẫy,huyềnthoại,đượcvũtrangđầyđủ.Trướckhilạilaovàomộttrậnquyếttử,họđượcdàntrậnngayhàngthẳnglớnđốimặtnhautrênmộtđồngcỏđấtvàngmũigiáochĩalêntrời,đượctôđiểmbằngnhiềumàusắc,đangkiênnhẫnquansátchỉhuycủahọ,ngườiđãtiếnlênphíatrướcvàbắtđầuchiếnđấu.Tôisắptựnhủrằngchodùbứchọanàyđượcvẽtrongthờiđạinàyhaycảtrămnămtrước,dùnólàbứcmôtảchiếntranhhaytìnhyêu,cáimàngườihọasĩđãthựcsựvẽvàtruyềnđạtvớiniềmtintuyệtđốilàmộttrậnchiếnvớiýchívàtìnhyêucủaanhtađốivớihộihọa;tôiđịnhnóithêmrằngnhàtiểuhọanàythựcsựđãvẽsựkiênnhẫncủamình,thìSưphụOsmannói:

"Ởđâycũngkhôngcó,"vàđóngphosáchnặngnềđólại.

Trêncáctrangcủamộtquyểnsưutậptranh,chúngtôithấynhữngdãynúiquyệnlấynhữngđámmâyvầnvũtrongmộtbứctranhphongcảnhdườngnhưkéodàivôtận.TôingẫmnghĩvềchuyệnhộihọađượccholànhằmquansátthếgiớinàynhưnglạimiêutảnónhưthểđólàThếgiớikhác.SưphụOsmanthuậtlạilàmsaomàbứctranhTrungHoanàycóthểphiêulưutừBukharađếnHerat,từHeratđếnTabrizvàcuốicùngtừTabrizđếncungđiệncủaQuốcvương,đitừcuốnsáchnàyđếncuốnkháctrênđườngphiêulưu,đượckhâulạirồitháora,cuốicùngđượckhâulạichungvớinhữngbứcvẽkhácvàocuốicuộchànhtrìnhtừTrungHoađếnIstanbul.

Chúngtôithấynhữngbứcvẽvềchiếntranhvàcáichết,mỗibứcsaulạicàngđángsợvàđượcthựchiệntinhxảohơnbứctrước:RustemcùngvuaMazenderan;RustemtấncôngquânđộicủaAfrasiyab,vàRustem,cảitrangtronggiáptrụ,mộtchiếnbinhanhhùngbíẩnvàvôdanh...Trongmộtquyểnsưutậpkhácchúngtôithấynhữngxácchếtbịchặtlìataychân,nhữngcondaogămnhuộmđầymáu,nhữngngườilínhusầumắtlóetiachếtchócvànhữngchiếnbinhchémgiếtnhauđổxuốngnhưsậy,giaochiếnkhôngkhoannhượng,nhưnhữngđộiquântruyềnthuyếtmàchúngtôikhôngthểgọitên.SưphụOsman-khôngbiếtlàlầnthứmấyngàn-ngắmbứcvẽHusrevnhìntrộmShirinđangtắmtronghồdướiánhtrăng,bứcvẽđôitìnhnhânLeylavàMejnunngấtxỉuđikhihọnhìnnhausaumộtkhoảngthờigianchiacáchđằngđẵng,vàmộtbứctranhrấtcóhồntrànngậpchimmuông,câycỏvàhoalávẽSalamanvàAbsalkhihọchạytrốncảthếgiớinàyvàcùngchungsốngtrênmộthònđảotrànngậphạnhphúc.Nhưmộtbậcthầyvĩđạithựcthụ,ôngkhôngthểkhônghướngsựchúýcủatôiđếnvẻlạkỳởgócmộtbứctranhthậmchítồitệnhất,cólẽliênquanđếnsựsaisótvềphíanhàtrangtrí,haycólẽlàsựhòaquyệncủacácmàusắc:Nhưtrongtruyện,HusrevvàShirinđanglắngnghemộtmànngâmthơmêhoặccủanhữngthịnữcủanàng,nhưnghãynhìnxem,tênhọasĩbuồnrầuvàđầythùhậnnàođãđặtmộtconcúmangđiềmgởkialênnhánhcâymộtcáchkhôngcầnthiếtnhưthế;aiđãvẽthêmcậubéđángyêumặcáováyphụnữkiavàogiữanhữngngườiđànbàAiCậptựcắtnhầmtaydovừagọtvỏnhữngquảcamtươingonvừalo

liếcmắtnhìnvẻtuấntúcủaYusuf?LiệungườihọasĩđãvẽcảnhIsfendiyarmùlòavìmũitêncótiênđoánđượcrằngsauđóchínhhắncũngsẽbịđâmmùmắtkhông?

ChúngtôithấynhữngthiênthầncùngĐấngTiêntricaocảtrongcuộcthăngthiên;mộtlãogiàdađen,sáutay,râutrắngdàitượngtrưngchothầnZuhal3;vàRustemlúcsơsinhđangngủyênlànhtrongchiếcnôikhảmxàcừdướisựtrôngchừngcủangườimẹvàcáccôgiữtrẻ.ChúngtôithấyDariuschếtđaukhổtrongtayAlexander,rồicảnhBehramGurrútvàocănphòngđỏvớicôngchúaNgacủahắn,Siyavushchạyxuyênqualửatrênlưngconngựaômàcáimũikhôngcógìđặcbiệt,vàtanglễthươngđaucủaHusrev,kẻbịchínhcontraimìnhhạsát.TrongkhiSưphụOsmannhanhnhẹnlấynhữngquyểnsáchravàđặtchúngquamộtbên,nhiềulúcôngcóthểnhậnrangườihọasĩvàchotôithấy,hoặcmoirachữkýcủangườiminhhọakhiêmnhườnggiấutrongnhữngbônghoamọclêntừmộtgóckhuấtcủacănnhàđổ,haygiấudướigiếngtốicùngvớimộtâmhồn.

Bằngcáchsosánhchữkývàxuấtxứ,ôngcóthểxácđịnhaiđãmôphỏngcáigìtừngườinào.Ônglậtquamộtsốcuốnrấtcẩnthậnvớihyvọngtìmthấymộtloạttranhvẽ.Cónhữngkhoảngimlặngkéodàimàkhôngngheâmthanhgìngoàitiếnglậtloẹtxoẹtmơhồnhữngtranggiấy.Đôikhi,SưphụOsmanlalên"A!"nhưngtôiimlặng,khôngthểhiểucáigìđãkhiếnônghàohứngvậy.Đôikhiôngnhắctôirằngchúngtôiđãtừnggặpcáchsắpxếptranghaybốcụccáccộicâyvànhữngngườilínhcưỡingựanàytrongbứcminhhọanàođóởnhữngcuốnsáchkhác,trongnhữngcảnhkháccủanhữngcâuchuyệnhoàntoànkhác,vàôngchỉlạinhữngbứckiađểgiúptôinhớra.ÔngsosánhmộtbứctranhtrongmộtbảnsáchKhamsecủaNizamitừthờivuaRizacontraicủaTamerlane-khoảnghaitrămnămvềtrước-vớimộtbứckhácmàôngbảorằngđượcvẽởTabriztrướcđâykhoảngbảymươihaytámmươinăm,tiếpđóônghỏitôihọcđượcgìtừviệchainhàtiểuhọacùngvẽmộtbứctranhnhưnhaumàkhônghềnhìnthấytácphẩmcủanhau.Ôngtựtrảlờicâuhỏicủamình:

"Vẽlànhớlại."

Hếtđóngrồilạimởnhữngbảnthảocótrangtrí,SưphụOsmanchúigươngmặtđầyusầuvàotácphẩmnghệthuậtlạlùng(vìkhôngaicóthểvẽnhưvậynữa)rồisauđóhàohứngtrongniềmvuitrướcnhữngbứcbịxửlýkémcỏi(vìmọinhàtiểuhọađềulàhuynhđệ!)-vàôngchotôithấynhữnggìmàhọasĩđãghinhớ,nghĩalà,nhữngbứctranhxưavẽcâycối,thiênthần,dùlọng,hổbáo,lềubạt,nhữngconrồngvànhữnghoàngtửusầu,vàtrongquátrìnhđó,điềumàôngámchỉlà:ĐãtừngcólúcAllahnhìnthếgiớivớivẻđộcđáocủanó,tinvàovẻđẹpcủanhữnggìNgàinhìnthấy,vàtraocôngtrìnhtạotáccủaNgàichochúngta,nhữngtôitớcủaNgài.Nhiệmvụcủanhữngnhàminhhọavànhữngngườiyêunghệthuật,khinhìnvàothếgiớilàghinhớsựlộnglẫymàAllahđãnhìnngắmvàđểlạichochúngta.Nhữngbậcthầyvĩđạinhấtcủamỗithếhệhọasĩ,dùngcảcuộcđờivàlàmviệccậtlựcđếnmùlòa,phấnđấuvớinỗlựclớnlaovànguồncảmhứngmạnhmẽhầuđạttớivàghilạigiấcmơtuyệtvờimàAllahmuốnchúngtanhìnthấy.Côngviệccủahọgiốngnhưloàingườiđanggợilạikýứcvàngsoncủahọtừthuởbansơ.

Đángtiếcthay,ngaycảnhữngbậcthầyvĩđạinhất,giốngnhưnhữngônggiàmệtmỏihaynhàtiểuhọamùlòavìlaođộng,chỉmơhồgópnhặtđượcnhữngphầnngẫunhiêncủatầmnhìntuyệtvờiđó.Đóchínhlàsựkhônngoanbíẩnđằngsauhiệntượngnhữngbậcthầygiàtàitìnhvẽnênmộtthâncây,mộtchúchim,tưthếcủamộtvịhoàngtửđangtắmtrongnhàtắmcôngcộnghayngườiphụnữbuồnbãtựacửasổgiốnghệtnhauchodùhọkhônghềthấytácphẩmcủanhauvàchodùhọsốngcáchnhauhàngtrămnăm.

Khálâusau,khiánhsángđỏquạchtrongQuốckhốtrởnênmờnhạtvàchúngtôithấyrõrằngcáitủnàykhôngcónhữngquyểnsáchmàvuaTahmaspđãgửitặngôngnộicủaĐứcvua,SưphụOsmantrởlạivớiluậnlýcũ:

"Đôilúc,mộtcánhchim,cáchvẽnhữngchiếclávàocànhcây,nhữngđườngcongcủamáihiên,cáchnhữngcụmmâybaynganghaynụcườicủangườiphụnữđượcduytrìquanhiềuthếkỷbằngcáchtruyềntừthầydạyxuốngđồđệvàđượctrưngbày,giảngdạyvàghinhớquanhiềuthếhệ.Sau

khihọcđượcchitiếtnàytừthầydạy,nhàtiểuhọatinrằngđólàhìnhdánghoànhảo,vàtinchắcrằngđiềuđólàbấtdibấtdịchnhưanhtatinvàoKinhKoranVinhquang,vàcũngnhưthuộckinhKoran,anhtasẽkhôngthểquêncáichitiếtđãinsâuvàokýứcmình.Tuynhiên,khôngbaogiờquênkhôngcónghĩalàhọasĩbậcthầynàysẽluônluônsửdụngchitiếtđó.Đôikhinhữngphongtụccủaxưởngvẽnơianhtađánhmấtánhsángcủađôimắt,nhữngthóiquenvàsởthíchchọnmàucủabậcthầykhótínhbêncạnhanhta,hayýthíchthấtthườngcủaquốcvươngsẽngănanhtavẽlạichitiếtđó,vàanhtasẽvẽmộtcánhchim,haycáicáchmộtphụnữcười..."

"Haycáimũicủamộtconngựa."

"...haycáimũicủamộtconngựa",SưphụOsmanmặtlạnhlùngnói,khôngtheocáchđãănsâuvàotâmhồnanhta,màdựatheophongtụccủaxưởngvẽnơianhtađanglàmviệc,giốngnhưnhữnghọasĩkhácởđó.Ngươicóhiểuýtakhông?"

TừmộttrangtrongquyểnHusrevoShirincủaNizami,chúngtôiđãlậtquarấtnhiềuphiênbảncuatácphẩmnày,trongmộtbứctranhmiêutảShirinngồitrênngaivàng,SưphụOsmanđọclớnnhữngchữđượckhắcởhaiphiếnđábêntrênbứctườngCungđiện:ALLAHTỐICAODUYTRÌSỨCMẠNHCỦAĐỨACONBÁCHTHẮNGTAMERLANEĐẠIĐẾ,QUỐCVUƠNGCAOQUÝCỦACHÚNGTA,ĐẠIHÃNCÔNGCHÍNH,BẲOVỆNGAIVÀNGVÀLÃNHTHỔCỦANGÀIĐỂNGÀICÔTHỂMÃIMÃIMÃNNGUYỆN(phiếnđábêntráikhắc)VÀGIÀUCÔ(phiếnbênphảikhắc).

Sauđó,tôihỏi,"Chúngtacóthểtìmđâurabứchọamàtrongđónhàtiểuhọavẽmũimộtconngựagiốngnhưthứđãkhắcsâuvàotrínhớcủahắn?"

"TaphảitìmraphoShahnamehhuyềnthoạimàvuaTahmaspđãgửilàmquàtặng,"SưphụOsmannói."Chúngtaphảiquaylạinhữngngàyxưachóilọiđócủatruyềnthuyết,khiAllahcòntácđộngtớiviệcvẽnhữngbứctiểuhọa.Chúngtacònrấtnhiềusáchchưaxemqua."

Tôichợtnghĩrằngcóthể,chỉlàcóthểthôi,mụcđíchchínhcủaSưphụOsmankhôngphảilàtìmnhữngconngựavớinhữngchiếcmũiđượcvẽkỳlạ,màlàxemxéttỉmỉcàngnhiềucàngtốtnhữngbứctranhkỳdiệuđãngủyênnhiềunămtrongQuốckhốnày,hoàntoànthoátkhỏinhữngcặpmắtsoimói.TôisốtruộtmuốntìmramanhmốicóthểhợpnhấttôivớiShekuređangđợitôiởnhàđếnnỗitôikhôngmuốntinràngvịSưphụnàycókhilạimuốnởlạiQuốckhốlạnhlẽonàycànglâucàngtốt.

Dùvậychúngtôivẫnkiênnhẫnmởnhữngtủ,nhữngrươngkhácdoônggiàlùnchỉdẫn,đểxemxétnhữngbứctranhtrongđó.Thỉnhthoảngtôilạiphátmệtvớinhữngbứctranh,tấtcảnhìnhaohaonhau,vàướcgìkhôngbaogiờthấybứcHusrevthămShirindướicửasổlâuđài;tôirờikhỏichỗđứngbêncạnhSưphụmàkhôngbuồnnhìnđếnmũicủaconngựaHusrevđangcuối-vàcốgắnglàmấmngườibênthùngthansưởi,hoặcbướcđitrịnhtrọngvàkiêngdègiữanhữngđốngvảivóc,vàngbạc,vũkhí,giáptrụvàhàngchiếnlợiphẩmtrongnhữngphòngkếbêncủaQuốckhố.ĐôikhigiậtmìnhvìmộttiếngkêubấtngờvàcáikhoáttaycủaSưphụOsman,tôitưởngtượngrằngthầyvừatìmthấymộttuyệttácmới,hoặc,phảiđấy,mộtconngựavớicáimũikỳlạ,thếlàtôichạyđếnbênông,nhìnvàobứctranhôngđangcầmbằngđôitayhơiruntrongkhingồilomkhomtrênmộttấmthảmUshakcótừthờiQuốcvươngFatihMehmet,đểrồichỉthấyđượcmộtbứcminhhọa,thuộcloạitôichưatừngthấytrướcđâymiêutảcảnhSatanlẻnlênthuyềncủaNuh4chẳnghạn.

Chúngtôinhìnhàngtrămvịvua,hoàngđế,quốcvươngvàđạihãn-nhữngngườitrịvìngaivàngcủanhiềuvươngquốcvàđếchếkhácnhautừthờicủaTamerlaneđếnQuốcvươngKanuniSuleyman-hạnhphúcvàhàohứngsănlinhdương,sưtửvàthỏ.ChúngtôicònthấycảQuỷsứcắnngóntaymìnhvàbốirốithoáiluitrướcmộtngườiđànôngvôsỉđứngtrênnhữngthanhgỗbuộcvàochânsauconlạcđàđểhắncóthểhãmhiếpconvậttộinghiệp.TrongmộtquyểnsáchẲRậpđếntừBaghdad,chúngtôixemcảnhmộtnhàbuônbámchặtvàođôichâncủaconchimthầnthoạikhinóbayngangquabiển.Trongmộtquyểnkhácđãtựmởtrangđầu,chúngtôithấybứctranhmàShekurevàtôithíchnhất,trongđóShirinngắmbứctranhvẽ

Husrevtreotrêncànhcâyvàđemlòngyêuanh.Sauđó,nhìnvàomộtbứctranhmiêutảsinhđộngcáchvậnhànhbêntrongcủamộtchiếcđồnghồphứctạpgồmnhữngdâycótvànhữngtráicầukimloại,nhữngchúchimvàtượngnhỏẲRậpngồitrênlưngmộtconvoi,chúngtôinhớđếnthờigian.

Tôikhôngnhớchúngtôiđãbỏthêmbaonhiêuthờigianđểxemxéthếtquyểnsáchnàyđếnquyểnkhácvàhếtbứchọanàyđếnbứckháctheocáchđó.Cứnhưlàthờiđạihoàngkimđôngcứng,bấtbiếntoátratừnhữngbứctranhvàcâuchuyệnchúngtôithấyđãhòavàothờigianẩmthấpvàmeomốcmàchúngtôitrảiquatrongQuốckhố.Cóvẻnhưnhữngtrangminhhọanày,đượcvẽratừhàngthếkỷtrướcbằngsựphungphíthịlựctrongnhữngxưởngvẽcủavôsốvuachúa,đạihãnvàquốcvương,rồisẽsốnglại.Cũngnhưnhữngđồvậtcóvẻnhưđangvâykínchúngtôi:nhữngmũtrụ,mãtấu,daogămvớicánnạmkimcương,áogiáp,nhữngchiếctáchsứTrungHoa,nhữngchiếcđànluýtmỏngmanhvàđầybụi,nhữngchiếcgốivàthảmtreotườngthêutrangtríngọctrai-nhữngmóntươngtựnhưnhữnggìchúngtôithấytrongvôsốtranhminhhọa.

"Giờtahiểurằng,bằngcáchlặnglẽvàtừtừtáitạonhữngbứctranhgiốngnhauquahàngtrămnăm,hàngngànhọasĩđãkhéoléothểhiệnsựchuyểnhóadầndầnthếgiớicủahọthànhmộtthếgiớikhác."TrướchếttôiphảithừanhậntôikhônghoàntoànhiểudụngýcủaSưphụOsman.NhưngsựtậptrungcaođộcủathầyvàohàngngànbứctranhđượcvẽtrongvònghaitrămnămtrướctừBukharađếnHerat,từTabrizđếnBaghdadvàtừkhắpnơiđếnIstanbulđãđiquáxacuộctìmkiếmmanhmốiqualỗmũicủamộtconngựanàođó.Chúngtôinhuđangthamgiavàomộtkhúcbicachocảmhứng,tàinăngvàlòngkiênnhẫncủatấtcảnhữngbậcthầyđãvẽvàtrangtrítạinhữngmiềnđấtấyquabaonămtháng.

Vìlýdođó,khinhữngcánhcửaQuốckhốmởravàobuổicầukinhchiềuvàSưphụOsmangiảithíchvớitôirằngôngkhônghềmuốnrờikhỏinơiđây,hơnnữa,chỉbằngcáchlưulạiđâyđếnsángmàxemxétnhữngbứctranhdướiánhđèndầuvàánhnếnthìôngmớithihànhđúngmệnhlệnhcủaĐứcvua,thìphảnứngđầutiêncủatôi,nhưtôinóivớiông,làtôisẽởlạiđây

cùngôngvàônggiàlùn.

Tuynhiên,khicửamởvàthầytôibàytỏướcmuốncủaôngvớiviênquanđangchờvàxinphépTrưởngNgânkhố,lậptứctôihốihậnvềquyếtđịnhcủamình.TôikhaokhátShekurevàmáiấmcủachúngtôi.Tôicànglúccàngbồnchồnkhitựhỏilàmsaonàngcóthểxoayxởquađêmmộtmìnhvớibọntrẻ,làmsaonàngđóngchặtnhữngtấmrèmmớisửanơicửasổ.

QuacánhcổngmởngỏcủaQuốckhố,tôibịcuộcsốngkỳdiệubênngoàivẫygọiquanhữngcâytiêuhuyềncổthụđọngsươngtrongkhuônviênsânEnderungiờđâychìmtronglànsươngmỏngvàquabóngdánghaicậuthưđồngđangnóichuyệnvớinhaubằngcáchrahiệuđểkhôngquấyrầysựyêntĩnhcủaQuốcvương;nhưngtôiởnguyêntạichỗ,đôngcứngvìbốirốivàtộilỗi.

--------------------------------

1DivanMeydani:SânThượnghộiđồng.2KalilawaDimna:BảndịchtiếngẲRậpcủaPanchatantra,tậpngụngônloàivậtbằngthơchenlẫnvănxuôi,nguyêngốccủaẤnĐộ.3Zuhal:VịthầntrongtruyềnthốngẲRập,tươngđươngvớithầnSaturnuscủaLaMã,Kronos(ChachủathầnZeus)củaHyLạp,ThổtinhcủaTrungHoa,NhậtBảnvàViệtNam,vàShanitrongtruyềnthốngẤnĐộ,vốnđượccoilàvịthầnphánxétmọingườitheohànhvithiệnhayáccủahọ.4NuhchínhlànhânvậtNoah,ngườiđóngcontàuđểcứumọisinhvậtquatrậnĐạiHồngThủytrongKinhthánh.TrongKoran,NuhđượccoilàmộttrongnămvịtiêntrichínhcủaHồigiáo.Câuchuyệnvềôngđượckểtrongchương"Hud."

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương50:ChúngTôi,HaiNhàKhổTu

Đúng,cólẽchínhbởitênlùnJezmiAghamàtinđồnrằngbứcvẽchúngtôinằmtrongnhữngtrangsáchđếntừTrungHoa,SamarkandvàHerattạothànhmộtcuốnsưutậptranhđượcgiấutronggóckhuấtnhấtcủaQuốckhốđầynhữngchiếnlợiphẩmtừhàngtrămđấtnướcquahàngtrămnămdonhữngtổtiêncủaĐứcNgài,Quốcvươngcủachúngtađãđượclantruyềnnhiềunhấtđếncộngđồngtiểuhọa.Nếubâygiờchúngtôicóthểkểlạicâuchuyệncủamìnhtheolốicũcủachúngtôi-cầuchoýmuốncủaThượngđếởbênchúngtôi-thìchúngtôihyvọngrằngkhôngaitrongđámđôngởquáncàphêxinhxắnnàythấyphậtlòng.

Đ

Mộttrămmườinămđãquakểtừkhihaichúngtôichết,bốnmươinămkểtừkhiđóngcửanhữngnhànguyệnkhổtutồitệthânBaTưcủachúngtôi,nhữngsàohuyệtdịgiáovàhangổcủatròmaquỷ,nhưnghãytựnhìnxem,bọntôiởngaytrướcmắtcácvị.Saolạithếđược?Tôisẽnóichocácvịbiếttạisao:chúngtôiđượcthểhiệntheophongcáchVenice!Nhưbứcminhhọanàymiêutả,mộtngàynọhaikẻkhổtuchúngtôilặnlộibăngqualãnhthổcủaQuốcvươngtừthànhphốnàyđếnthànhphốkhác.Chúngtôiđichântrần,đầucạotrọc,thiếuquầnthiếuáo;mỗingườimặcmộtchiếcáokhôngtayvàkhoácdanai,mộtthắtlưngquanhbụng,taycầmgậyđiđường,chiếcbátkhấtthựcđeolủnglẳngởcổbằngmộtsợidâyxích;mộtngườimangmộtchiếcbúanhỏđểđốncủi,ngườikiamangmộtchiếcmuỗngđểănbấtcứthứcănnàoThượngđếbancho.

Lúcđó,đứngtrướcmộtquántrọbêncạnhvòiphunnướcngườibạntốtcủatôi,không,ngườibạnyêuquý,hơnnữa,ngườianhemcủatôivàtôiđanglaovàocuộctranhluậnthườnglệ:"Anhăntrướcđi","Không,anhtrướcđi,"chúngtôiồnàonhườngquanhườnglạichuyệnaisẽlàngườicầm

muỗnglênănthứcăntrongbáttrước,thìmộtdukháchTâyvực,mộtngườilạ,chặnchúngtôilại,đưachomỗiđứamộtđồngbạcVenicevàbắtđầuvẽchúngtôi.

HắnlàngườiTâyvực;dĩnhiên,hắnkhácthường.HắnđặtchúngtôingaygiữabứctranhnhưthểchúngtôichínhlàlềucủaQuốcvương,vàđangvẽchúngtôitrongtìnhtrạngnửatrầntruồngkhitôinóichoanhbạnđồnghànhnghemộtýnghĩvừađếnvớitôi:ĐểxuấthiệnnhưkhấtsĩnghèođóiKalenderiđíchthựcchúngtôinêntrợnmắtlênđểhaiconngươihướngvàotrong,tròngtrắngmắtquayrathếgiớinhưnhữngngườimù-vàđóchínhlànhữnggìchúngtôiđịnhlàm.Trongtìnhcảnhnày,bảnchấtcủakẻkhổtulànhìnthếgiớitrongđầuanhtahơnlàthếgiớibênngoài,vìđầucủachúngtôiđầychấtgâyngủ,nênbứctranhtrongđầuchúngtôidễchịuhơnnhữnggìtênhọasĩTâyvựcấynhìnthấy.

Tronglúcđó,cảnhtượngbênngoàithậmchítrởnêntồitệhơn;chúngtôinghemộtngàiHojađanghuênhhoang.

Hãycầunguyện,đừngđểchúngtôikhiếncácngườihiểulầm.Chúngtôihiệnđềcậpđếnvị"HojaKínhmến,"nhưngtuầntrướctrongquáncàphêxinhđẹpnàyđãcómộthiểulầmtaihại:VịHojaKínhmếnnày,ngườimàchúngtôiđangnóitới,khôngliênquangìđếnĐứcNgàiNusretHojagiáosĩxứErzurum,hayvớitênkhốnHusretHoja,hayvớitênhojaxứSivaslàmtìnhvớiQuỷsứtrênngọncây.NhữngaihiểumọiviệctheocáchtiêucựcđãnóirằngnếuNgàiHojaKínhmếntrởthànhmụctiêuchỉtríchởđâymộtlầnnữa,họsẽcắtlưỡingườikểchuyệnvàphásậpquáncàphêxuốngbằngngangđầuhắn.

Mộttrămhaimươinămtrước,hồichưahềcócàphè,Hojađángkính,nhânvậttrongcâuchuyệnchúngtôiđangkể,đơngiảnlàđangđùngđùngnổigiận.

"Này,thằngTâyvựcngoạigiáokia,saomàylạivẽhaiđứađó?"Ôngtanói."NhữngtênkhổtuKalenderinàylangthangkhắpnơiăncắpvàănxin,chúnghútcầnsa,uốngrượu,quanhệđồngtínhvớinhau,vàquacungcách

củachúngthìrõràngchúngkhôngbiếtgìvềhànhlễhayđọckinh,vềnhàcửa,haymáiấmgiađình;chúngchẳnglàgìcảngoàimộtđámcặnbãtrongthếgiớitươiđẹpcủachúngtao.Cònmày,tạisaomàylạivẽtranhvềthứônhụcnàytrongkhicórấtnhiềucáiđẹptrênđấtnướctuyệtvờinày?Cóphảiđểbôinhọchúngtaokhông?"

"Khôngcógì,đơngiảnchỉvìtranhvẽvềmặtxấucủacácôngmanglạinhiềutiềnhơn",tênvôthầnấynói.Haikẻkhổtuchúngtôichếtđiếngngườivìsựvữngchắctronglýluậncủatênhọasĩ.

"NếuvẽQuỷsứtheohướngưuáimàđemlạinhiềutiềnthìmàycóvẽkhông?"VịHojaKínhmếnnói,rụtrètìmcáchmởmànmộtcuộctranhluận,nhưng,nhưcácngườicóthểthấyquabứctranh,gãVenicelàmộthọasĩđíchthực,hắntatậptrungvàocôngviệcngaytrướcmặtmìnhvàmóntiềnnómanglạihơnlàchúýđếncâuchuyệntầmphàovônghĩacủavịHoja.

Hắntathựcsựvẽchúngtôi,vàbỏbứctranhvẽchúngtôivàocáicặpdasauyênngựamàquaytrởvềthànhphốngoạigiáocủahắn.Sauđókhônglâu,đoànquânbáchthắngcủangườiOttomanchinhphụcvàcướpbócthànhphốđótrênbờsôngDanube,vàcuốicùnghaichúngtôilạiđingượcđườngtrởvềIstanbulvàQuốckhốhoànggia.Từđó,đượcsaochépnhiềulầnchúngtôiđitừquyểnsáchbímậtnàyquaquyểnkhác,vàcuốicùngđếnquáncàphêvuinhộnnàynơingườitauốngcàphênhưmộtthứthuốcgiúpcườngtrángvàhồixuân.Giờthì:

Mộtluậnthuyếtngắnvềhộihọa,

cáichếtvàvịtrícủachúngtôitrongthếgiới

HojaKínhmếnxứKonya,ngườichúngtôivừađềcập,đãđưaratuyênbốsauđâyởđâuđótrongmộtbàithuyếtpháptrongsốrấtnhiềubàicủaôngtavẫnđượcghivàtậphợplạithànhphosáchdày:nhữngkẻkhổtuKalenderilàrácrưởikhôngcầnthiếtcủathếgiớivìhọkhôngthuộcloạinàotrongbốnloạingười:1.quýtộc2.thươngnhân.3.nôngdânvà4.họasĩ;dođó.bọnchúngthừathãi.

Hơnnữa,ôngcònnói:"Haiđứachúngluôncặpkènhaumàlangthangkhắpchốnvàluôntranhcãivềchuyệnaitrongbọnchúngsẽăntrướcvớicáimuỗngduynhất,nhữngaikhôngbiếtđólàtròbónggióthốithavềmốiquantâmthựcsựcủachúng-đứanàosẽđượcchơiđứakiatrước-thìsẽthấyvụnàythậtngộnghĩnhvàbuồncười.NgàiHojaĐừng-hiểu-lầmđãtiếtlộbímậtcủabọntôivìôngta,cùngvớichúngtôi,nhữngchàngtraituấntúnhữngthợhọcnghềvànhữngnhàtiểuhoạtđềulànhữngbạnđồnghànhtrêncùngmộtconđường."

Bímậtthậtsự

Tuynhiên,bímậtthậtsựlà:Trongkhivẽchúngtôi,gãTâyvựcngoạigiáođóđãnhìnchúngtôithậttrìumếnvàvớisựchămchútđếntừngchitiếtkhiếnchúngtôicócảmtìnhvớihắnvàthíchthúvìđượchắnvẽchândung.Nhưng,hắnphạmmộtsailầmlànhìnthếgiớibằngconmắttrầntụcvàthểhiệnđúngnhữnggìhắnnhìnthấy.Dođóhắnvẽchúngtôibịmùmặcdùchúngtôicóthểnhìntốtnhưngchúngtôikhôngquantâm.Giờđây,thựcrachúngtôikhábằnglòng.TheolờivịHoja,chúngtôiởĐịangục;theomộtsốkẻvôthầnchúngtôichẳnglàgìhơnnhữngtửthithốirữa,vàtheocácvị,nhữngnhàtiểuhọathôngtháitụtậpởđây,chúngtôilàmộtbứctranh,vàvìchúngtôilàmộtbứctranh,nênchúngtôiđứngđâytrướccácvịcứnhưchúngtôicònsốngvàkhỏemạnh.

SaukhiđụngđộvớingàiHojaKínhmếnvàsaukhiđibộtừKonayđếnSivastrongbađêm,quatámngôilàng,khấtthựcsuốtdọcđường,mộtđêmchúngtôibịcáilạnhvàtuyếtbaovâyđếnnỗihaikẻkhổtu,ômchặtlấynhau,chìmvàogiấcngủvàchếtcóng.

TrướckhichếttôicómộtgiấcmơtôilàđềtàichomộtbứctranhmàsauhàngngànngànnămđãlọtđượcvàoThiênđàng.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương51:ĐôLàTôi,ThầyOsman

NgườitakểmộtcâuchuyệnởBukharacótừthờiAbdullahĐạihãn.VịĐạihãnxứUzbeknàylàmộtnhàcaitrịđanghi,vàtuykhôngphảnđốiviệccónhiềubàntayhọasĩgópphầnvàocùngmộtbứcminhhọa,nhưngôngphảnđốiviệccáchọasĩsaochépcáctrangcủanhau-bởiđiềunàykhiếnchokhôngthểxácđịnhaitrongsốnhữnghọasĩsaochéptrơtráonàyphảichịutráchnhiệmvìmộtsaisótnàođó.Điềuquantrọnghơnlà,saumộtthờigian,thayvìtựthúcđẩybảnthânđitìmnhữngkýứccủaThượngđếtrongbóngtối,nhữngnhàtiểuhọaăncắpsẽbiếngnhácđitìmbấtcứđiềugìhọthấyquavaingườihọasĩbêncạnhhọ.Vìlýdonày,ĐạihãnUzbekvuivẻchàođónhaibậcthầyvĩđại,mộtngườitừShirazởmiềnNam,ngườikiatừSamarkandởphươngĐông,họchạytrốnchiếntranhvànhữngvịvuađộcácđểđếnnươngthânởtriềuđìnhcủaông;tuynhiên,ôngcấmhaitàinănglẫylừngnàyxemtácphẩmcủanhómvàtáchhọrabằngcáchdànhchohọhaiphònglàmviệcnhỏởhaiđầulâuđàicủaông,xanhauđếnhếtmứccóthể.Vìvậy,trongđúngbamươibảynămbốntháng,nhưthểđanglắngnghemộthuyềnthoại,haivịthầyvĩđạinàymỗingườingheAbdullahĐạihãnkểvềvẻtránglệcủatácphẩmchưatừngthấycủangườikia,nghetảtácphẩmcủamìnhkháchẳnhaygiốngmộtcáchkỳlạvớitácphẩmcủangườikianhưthếnào.Trongthờigianđócảhaiđềutòmòdữdộivềtranhcủanhau.SaukhicuộcsốngcủaĐạihãnUzbekđihếtlộtrìnhngoằnngoèocủanó,haihọasĩgiànàybènchạyđếnphòngcủanhauđểxemcácbứctranh.Mộtlúclâu,mỗingườingồitrênmépmộttấmnệmlớn,đểsáchcủanhaulênđùivànhìnnhữngbứctranhmàhọnhậnraquanhữngchuyệnbịađặtcủaAbdullahĐạihãn.Cảhaibànghoàngvớinỗithấtvọnglớnlaobởivìnhữngbứcminhhọahọthấykhôngdiệukỳnhưhọmườngtượngquanhữngcâuchuyệnđượcnghe,màthayvàođóchúngcóvẻkhábìnhthường,nhợtnhạtvàmơhồ,giốngnhưhầuhếtnhữngbứctranhhọđãthấytrongnhữngnămtrướcđây.Nhưnghaibậcthầyvĩđạinàykhôngnhậnrarằnglýdochosựmơhồnàylà

chứngmùđãbắtđầutrùmxuốnghọ,họcũngkhôngnhậnranósaukhicảhaiđãhoàntoànmùmàhọquysựmơhồnàylàdohọđãbịĐạihãnlừa,vàvìthếhọchếtmàvẫntinrằngnhữnggiấcmơthìđẹphơnnhiềusovớicácbứctranh.

N

TrongđêmkhuyathanhvắnggiữaQuốckhốlạnhlẽo,trongkhilậtcáctrangsáchvớinhữngngóntaylạnhcóngvànhìnvàocácbứctranhtrongnhữngcuốnsáchtôitừngmơướcsuốtbốnmươinăm,tôibiếtmìnhhạnhphúchơncáchọasĩtrongcâuchuyệntànnhẫnxứBukharanày.Tôirùngmìnhớnlạnhkhibiếtrằng,trướckhibịmùvàbướcvàokiếpsau,tôiđãđượccầmđúngnhữngcuốnsáchmàcảđờitôiđãnghebaotruyềnthuyếtvềchúng,vànhiềulúctôilẩmbẩm"CámơnThượngđế,cámơnNgười"khitôithấymộttrongnhữngtrangđanglậtthậmchícòndiệukỳhơncảhuyềnthoạivềnó.

Chẳnghạnnhư,cáchnaytámmươinămvuaIsmailđãvượtsôngvàvớithanhgươmđãchiếmlạiHeratvàtấtcảxứKhorasantừtayquânUzbek,rồiôngbổnhiệmemtraiSamMirzacủaônglàmtổngtrấnHeart,đểkỷniệmdịpvuinày,emtraiôngđãchochuẩnbịmộtbảnthảo,mộtphiênbảncótrangtrícủamộtphosáchcónhanđề"Sựhộingộcủacácvìsao",vốnkểlạimộtcâuchuyệnmàEmirHusrevđãchứngkiếntrongCungđiệnDelhi.

Theotruyềnthuyết,mộtbứcminhhọatrongcuốnsáchnàythểhiệnhaivịvuagặpmặtnhaubênbờsôngnơihọănmừngchiếnthắng.GươngmặthọgiốngvuaxứDelhi,Keykubad,vàchaôngta,BughraĐạihãn,vuaxứBengal,nhữngngườilàđềtàichocuốnsách;nhưnghọcũnggiốngkhuônmặtcủavuaIsmailvàemtraiSamMirzacủaôngta,nhữngngườivốnlànguyênnhânchosựrađờicủacuốnsách.Tôihoàntoànchắcchắnrằngnhữngnhânvậtcủabấtcứcâuchuyệnnàotôinhớlạitrongkhinhìnvàotrangnàyđềusẽxuấthiệnởđótrongcănlềucủanhàvua,vàtôicámơnThượngđếvìđãchotôicơhộinhìntrangsáchdiệukỳnày.

TrongmộtbứcminhhọacủaSheikhMuhammad,mộttrongnhữngbậc

thầyvĩđạicủacùngthờiđạitruyềnthuyếtnày,cómộtngườidânnghèomàlòngkínhsợvàyêuthươngdànhchovịvuacủaôngtađãđạttớimứctìnhyêuthuầnkhiết,trongkhinhìnvịvuanàychơipolo,ôngtahếtsứchyvọngrằngtráibanhsẽlănvềphíaôngtađểôngtađượcnhặtvàdânglênchoĐứcvua.Saukhichờđợilâudàivàkiênnhẫn,cuốicùngtráibanhcũnglănđếnchỗôngta,vàôngtađượcvẽđangdângnóchoĐứcvua.Nhưtôiđãđượcnghetảhàngngànlần,tìnhyêu,lòngkínhsợvàsựphụctùngmàmộtngườidânnghèocảmthấyđốivớimộtvịvuavĩđạihoặcquốcvươngđángkính,hoặcsựkínhsợmàmộtthợhọcviệctrẻđẹptraidànhchothầycủamình,đượcthểhiệnởđâyvớisựtinhtếvàlòngcảmthôngsâusắc,từviệcngườidânđóđưanhữngngóntayranắmlấytráibanhtớiviệcôngtakhôngđủcanđảmnhìnvàomặtnhàvua,đếnđộtrongkhinhìnvàotrangnày,tôibiếtkhôngcóniềmvuinàotrênthếgiớilớnhơnlàlàmthợhọcviệcchomộtbậcthầyvĩđại,vàrằngsựphụctùnggầnnhưquylụynhưthếcũnglàmộtlạcthúcũngnhưviệclàmthầymộtthợhọcviệcthôngminh,xinhđẹpvàtrẻtuổi-vàtôithấytộinghiệpchonhữngaichưatừngbiếtsựthậtnày.

Tôilậtcáctrang,nhìnvộivãnhưngsaymêchúýhàngngànconchim,ngựa,binhlính,nhữngcặptìnhnhân,lạcđà,câycốivàmây,trongkhiônglùnhạnhphúccủaQuốckhố,giốngnhưmộtvịvuahồixưađượccơhộiphôbàysựgiàucóvàcủacảicủamình,đãtựhàovàchămchỉđemhếtcuốnnàyđếncuốnkháctừcácrươngtủrabàychúngtrướcmặttôi.Từhaigóctáchbiệtnhaucủachiếcrươngsắtlènđầynhữngphosáchlớnđángkinhngạc,nhữngcuốnsáchthườngvànhữngcuốnsưutậplộnxộn,hiệnlênhaicuốnđặcbiệt-mộtcuốnđượcđóngtheokiểuShirazvớibìamàuđỏthẫm,cuốnkiađượcđóngởHeratvớicáibìasơnmàiđentheokiểuTrungHoa-chúngcónhữngtrangquágiốngnhauđếnđộbanđầutôinghĩchúnglànhữngbảnsaochép.Trongkhiđangcốxácđịnhcuốnnàolàbảngốccuốnnàolàbảnsao,tôinghiêncứutênhọcủanhữngnhàthưpháptrêntranglailịchởcuốisách,tìmnhữngchữkýẩngiấu,vàcuốicùngnhậnravớimộtcáirùngmình,rằnghaiphosaochéptácphẩmcủaNizaminàylànhữngcuốnsáchhuyềnthoạimàthầySheikhAliởTabrizđãlàm,mộtcuốnchovuaJihancủaxứGaragoýunly,còncuốnkiachovuaUzynHasancủaAkgoýunly.SaukhibịvuaGaragoýunlyđâmmùmắtđểngănkhôngchoônglàmmộtphiênbản

kháccủacuốnsáchnày,nhàhọasĩbậcthầyvĩđạiấyđãđếnnươngnáuởbênvuaAkgoýunlyvàlàmramộtbảnsaotuyệthảohơntheokýức.Nhữngbứctranhtrongcuốnsáchhuyềnthoạithứhainày,đượclàmkhiôngđãmù,nhìnđơngiảnhơnvàthuầnkhiếthơn,trongkhimàusắctrongcuốnthứnhấtsốngđộngvàmạnhmẽhơn,đãnhắctôinhớrằngkýứccủangườimùphơibàysựđơngiảntrầntrụicủacuộcsốngnhưngcũnglàmgiảmbớtsứcsốngcủanó.

Vìchínhtôilàmộtbậcthầyvĩđạiđíchthực,đãđượcthừanhậnbởiAllah,ngườithấyvàbiếttấtcả,nêntôibiếtmộtngàynàođótôisẽbịmù,nhưngđâycóphảilàđiềutôiđangmuốnkhông?DocảmnhậnđượcsựhiệndiệnrấtgầncủaNgườitrongbóngtốikhủngkhiếpvàtuyệtvờicủaQuốckhốbừabộnnàychonên,nhưmộtngườiđãbịkếtánmuốnnhìncuộcđờilầncuốitrướckhibịxửtrảm,tôihỏiNgười:"Xinchoconđượcphépxemtấtcảtranhminhhọanàyvàngắmchúngđếnthỏathuê."Khitôilậtcáctrang,bằngsứcmạnhcủasựthôngtháikhônlườngcủaThượngđế,tôithườngtìnhcờgặpnhữngtruyềnthuyếtvànhữngvấnđềvềkiếpmù.TrongcảnhnổitiếngthểhiệnShirintrongchuyếnđidạongoạithànhđãphảilòngHusrevsaukhithấybứctranhvẽchàngtreotrênnhánhcâytiêuhuyền,SheikhAliRizaxứShirazđãvẽtấtcảlácủacộicâytừngchiếcmột,đểchúnglấpđầycảbầutrời.Đểtrảlờimộttênngốc,kẻđãxemtácphẩmvàbìnhluậnrằngchủđềthựcsựcủabứchọakhôngphảilàcâytiêuhuyền,SheikhAlitrảlờirằngchủđềthựcsựcũngkhôngphảilàtìnhyêumãnhliệtcủanàngthiếunữxinhđẹpđómàlàniềmđammêcủangườihọasĩ.Vàđểchứngminhmộtcáchtựhàoquanđiểmcủamình,ôngđãcốgắngvẽcũngcâytiêuhuyềnđóvớiđầyđủlátrênmộthạtgạo.NếuchữkýđượcgiấubêndướinhữngbànchânxinhđẹpcủanhữngcôhầuphụcvụShirinkhônglàmtôilầm,thìdĩnhiêntôiđangxemcáicâylộnglẫydobậcthầymùấyvẽtrêngiấy-khôngphảicáicâyvẽtrênhạtgạomàôngmớihoàntấtmộtnửa,vìbảynămbathángsaukhibắtđầucôngtrìnhnàythìôngbịmù.Trênmộttrangkhác,RustemđâmAlexandermùbằngmũitêncóngạnhđượcvẽtheophongcáchcủacáchọasĩvốnbiếtphongcáchẤnĐộ,quásốngđộngvàmàumè,đếnđộkiếpmù,mốisầumuônđờivànỗikhaokhátthầmkíncủanhàtiểuhọađíchthựcxuấthiệntrướcngườixemnhưkhúcdạođầucủamộtbuổilễkỷ

niệmngậptrànniềmvui.

Mắttôilướtquanhữngbứctranhvàphosáchnàyvớisựkíchđộngcủamộtngườimuốntậnmắtnhìnnhữnghuyềnthoạimàanhtađãnghenóibaonămnaycũngnhiềukhôngkémnỗilocủamộtônggiàcảmthấymìnhsẽsớmkhôngcòntrôngthấygìnữa.Ởđây,tronggianQuốckhốlạnhlẽotrànngậpmàuđỏthẫmmàtrướcđâytôichưabaogiờthấy-đượctạorabởimàuvảivàbụitrongánhsángđặcbiệtcủanhữngngọnnến-thỉnhthoảngtôilatolênvìngưỡngmộ,vàthếlàSiyahvàtênlùnlạichạyđếnbêntôi,nhìnquavaitôivàotranggiấylộnglẫytrướcmặttôi.Khôngthểkìmmình,tôibắtđầugiảithích:

"MàuđỏnàylàcủasưphụvĩđạiMirzaBabaImamiởTabriz,màbímậtcủanóôngđãmangtheoxuốngmồ.Ôngđãsửdụngnóchocácrìathảm,màuđỏcủaAlevitrênkhănxếpcủaVuaBaTư,vànhìnnày,nóởđâytrênbụngconsưtửtrongtrangnàyvàtrênáochoàngcủachàngtraidễthươngnày.AllahkhôngbaogiờtrựctiếpđểlộramàuđỏtươiđẹpnàytrừkhiNgườiđểchomáucủathầndânngườichảy.Tuynhiênđểchúngtacóthểnỗlựchếtsứctìmrasựđadạngcủamàuđỏnày,vốnchỉcóthểthấyđượcbằngmắtthườngtrênvảinhântạovàtrongnhữngbứctranhcủacácbậcthầyvĩđạinhất,Thượngđếcũngkýthácbímậtcủanócholoàicôntrùnghiếmnhấtsốngbêndướinhữngtảngđá,tôinóivàthêm,"CảmơnNgườiđãđểlộnóravớichúngtahômnay."

"Nhìncáinàynày,"hồilâusautôinói,mộtlầnnữakhôngkìmđượcviệcchỉchohọmộtkiệttác-kiệttácnàycóthểđãthuộcvềbấtcứtuyểntậpthơnàođónóivềtìnhyêu,tìnhbạn.mùaxuânvàhạnhphúc.Chúngtôinhìnnhữngcộicâyđangkhoeđủsắcvàomùaxuân,nhữngcâybáchtrongmộtkhuvườngợinhớvềThiênđàngvàniềmvuisướngcủanhữngkẻyêudấuđangngảngườitrongkhuvườnđómàuốngrượuđọcthơ,cứnhưchúngtôituyđangởtrongQuốckhốlạnhlẽo,bẩnthỉuẩmmốcnàysongcóthểngửithấymùinhữngđóahoaxuânđangkhoesắcvàdathịtthơmmátcủanhữngngườidựtiệcvuivẻ."Hãychúýxemchínhngườihọasĩđãvẽcánhtaynhữngtìnhnhân,bànchântrầntuyệtđẹpcủahọ,nétthanhtaotrongtưthế

họvàvẻhàilòngthờơcủalũchimđangvỗcánhquanhhọvớisựchânthànhnhưthế,cũngđãtạodángthôkệchchocâybáchởhậucảnhnhưthếnào."Tôinói."ĐâylàtácphẩmcủaLutfixứBukharamàtínhcáukỉnhvàưagâygổđãkhiếnôngtaphảibỏdởmọibứcminhhọacủamình;ôngtranhcãivớimọivươnghầuvàđạihãn,quảquyếtrằnghọkhônghiểugìvềhộihọavàôngkhôngbaogiờlưulạilâutrongmộtthànhphốnào.Bậcthầyvĩđạiấyđãđihếtlâuđàicủavịvuanàyđếnlâuđàicủavịvuakhác,từthànhphốnàyđếnthànhphốkhác,chỗnàocũngcãicọ,khôngbaogiờtìmđượcmộtminhquânbiếtđặtlàmmộtphosáchxứngvớitàinăngcủaông,chođếnkhiôngdừngchântrongxưởnglàmviệccủamộttùtrưởngtầmthường,ngườichẳngcaitrịthứgìngoàinhữngđỉnhnúitrầntrụi.Saukhituyênbốrằngâ'lãnhthổcủavịhãnnàynhỏnhưngôngtabiếthộihọa'ôngtađãsốnghaimươilămnămcònlạicủađờimìnhởđó.Liệuôngtacóbiếtvịtùtrưởngtầmthườngấybịmùhaykhông,điềuđóthậmchíđếnnayvẫncònlàmộtchuyệnđểphỏngđoánvàlàmộtđềtàigiễucợt."

"Cácngươicóthấytrangnàykhông?"tôinóilúcđãkhuya,vàlầnnàycảhaingườibọnhọchạyđếnbêntôi,giơcaogiánến.

"TừthờicháunộicủaTamerlaneđếnnay,cuốnsáchnàyđãquataycảchụcvịchủnhântrênđườngnólưulạctừHeratđếnđâysuốtmộttrămnămmươinăm."

Quachiếckínhlúp,cảbachúngtôiđọcnhữngchữký,nhữnglờiđềtặng,thôngtinlịchsửvàtênhọcácvịvua-nhữngkẻđãgiếtnhau-đầymỗigóccủatranglailịchởcuốisách,dínhvàonhau,xengiữavàchồnglênnhau:"CuốnnàylàmxongởHerat,vớisựtrợgiúpcủaThượngđế,dobàntaycủanhàthưphápSultanVeli,contraicủaMuzafferxứHerat,vàonămHegira849choIsmet-udDunya,vợcủaMuhammadJuki,ngườiembáchthắngcủaKẻcaitrịthếgiới,Baysungur."SauđóchúngtôiđọcthấyrằngphosáchnàyđãtrởthànhtàisảncủavuaHalixứAkgoýunly,sauđótruyềnchocontrailàYakupBey,rồiđếncácvịvuaUzbekởphươngBắc,mỗingườitrongbọnhọđềugiảikhuâyvớinótrongmộtthờigian,lấyrahoặcthêmvàomộthaibứctranh;bắtđầuvớivịchủnhânđầutiên,họthêmkhuôn

mặtcủanhữngcôvợxinhđẹpcủamìnhvàocácbứcminhhọavàkýtênhọmộtcáchđầytựhàovàotranglailịch,vềsaunóchuyểnsangtaySamMirzangườichinhphụcHerat,vàôngnàybiếnnóthànhmộtmónquà,vớilờiđềtặngriêng,choanhtraicủaôngta,vuaIsmail,ôngnàylạimangnóđếnTabrizvàbiếnnóthànhmộtmónquànhưngvớimộtlờiđềtặngkhác.KhivuaYavuzSelimđánhbạivuaIsmailtạiChaldiranvàcướpbóclâuđàiBảytầngtrờiởTabriz,cuốnsáchnàylưulạcđếnđâytrongQuốckhốởIstanbulsaukhiduhànhquacácsamạc,núinonvàsôngngòicùngvớibinhlínhcủavịvuachiếnthắng."

Siyahvàtênlùnkiachiasẻbaonhiêumốiquantâmvàhàohứngcủaôngthầygiànuanày?Khitôigiởnhữngphosáchkhácvàlậtcáctrangtrongđó,tôicảmnhậnđượcnỗimuộnphiềnsâusắccủahàngngànnhàminhhọaởhàngtrămthànhphốlớnnhỏ,mỗingườimộttínhkhíkhácbiệt,mỗingườivẽdướisựbảotrợcủamộtvịvua,tùtrưởnghayđạihãnthôbạokhácnhau,mỗingườithểhiệntàinăngcủamìnhvàđềurơivàokiếpmùlòa.Tôicảmthấycơnđaucủanhữngtrậnđònmàtấtcảchúngtôiđềunhậnlãnhtrongsuốtthờigianhọcviệcdài,nhữngcúđánhbằngthướcchođếnkhimáchúngtôiđỏlựnglên,hoặcnhữngcúđánhbằngnhữngcụcđáhoadùngđểđánhbónglêncáiđầutrọccủachúngtôi,trongkhitôilật-vớicảmgiácnhụcnhã-nhữngtrangcủamộtcuốnsáchthôsơtrìnhbàycácphươngphápvàdụngcụtratấn.TôikhôngbiếtcuốnsáchkhốnkhổnàyđóngvaitrògìtrongQuốckhốOttoman:ThayvìxemviệctratấnnhưmộtcáchthứccầnthiếtđượcthihànhdướisựgiámsátcủamộtquantòađểbảođảmsựcôngbằngcủaAllahtrênđờinày,cácdukháchngoạigiáolạithuyếtphụcnhữngngườiđồngđạovềsựtànbạovàđộcáccủachúngtabằngcáchkhiếncácnhàtiểuhọađángkhinhphảitựhạphẩmgiámìnhmàvẽbừanhưngbứctranhnàyđểđổilấymấyđồngtiềnvàng.Tôithấyxấuhổtrướcniềmvuiđồibạihiểnnhiêncủanhàtiểuhọanàytrongkhivẽnhữngbứctranhvềhìnhphạtđánhroivàoganbànchân,đánhđập,nhữngtròđóngđinh,treocổhoặcchân,nhữngtròmóc,xâu,bắnbằngđạibác,rútmóng,bópcổ,cắthọng,chochóđóiănthịt,đánhbằngroi,bỏbao,siếtép,nhúngvàonướclạnh,bứttóc,bẻngóntay,lộtda,cắtmũivàmócmắt.Chỉnhữngnghệsĩthựcsựnhưchúngtôi,nhữngkẻchịunhữngtrậnđánhvàoganbànchântànnhẫn,nhữngcúđấmđátùytiệnsuốt

thờihọcviệcđểôngthầycáugắt,kẻvừavẽmộtnétsainàođó,cảmthấydễchịuhơn-ấylàchưakểnhữnggiờchịuđònbằnggậyvàthướckẻđểconquỷtrongchúngtôibịtiêudiệtvàtáisinhthànhâmhồncủacảmhứng-chỉcóchúngtôimớicóthểcảmthấyniềmvuitộtđộnhưthếquaviệcvẽnhữngtrậnđánhvàoganbànchânvànhữngtròtratấn,chỉcóchúngtôimớicóthểtômàunhữngcôngcụnàyvớiniềmphấnkíchnhưkhitômàucondiềucủamộtđứabé.

Hàngtrămnămnữa,nhữngngườinhìnthếgiớiquanhữngbứcminhhọamàchúngtôitừngvẽsẽkhônghiểuđượcbấtcứđiềugì.Vớikhaokhátđượcnhìnkỹhơn,nhưnglạithiếukiênnhẫn,họcóthểcảmthấysựbốirối,niềmhạnhphúc,nỗiđausâusắcvàniềmvuicủaviệcquansátmàhiệntôiđangcảmthấykhixemxétnhữngbứctranhtrongQuốckhốlạnhngắtnày-nhưnghọsẽkhôngbaogiờthựcsựbiết.Khitôigiởtừngtrangvớinhữngngóntaygiànuabịtêcóngvìlạnh,chiếckínhlúpcótaycầmcẩnxàcừvàmắttráitôilướtquacácbứctranhgiốngnhưcâychĩacũđangcàoquamặtđất,hơichútngạcnhiênbởiquangcảnhbêndưới.nhưngvẫnkinhngạckhithấynhữngđiềumớimẻ.Quanhữngtrangmàchúngtôichưađượcbiếtđếnsuốtbaonămnay,mộtsốlàhuyềnthoại,tôidầnbiếtngườihọasĩnàođãhọcđượcnhữnggìtừai,rồitrongxưởngnàodướisựbảotrợcủavịvuanàomàcáithứnayđượcgọilà"phongcách"đãhìnhthànhđầutiên,bậcthầyhuyềnthoạinàođãlàmviệcchoai,vàchẳnghạnnhư,nhữngđámmâyTrungHoavầnvũmàtôibiếtđãlantruyềntừHeratrakhắpBaTưdướiảnhhưởngTrungHoavàcũngđượcsửdụngởKazvinnhưthếnào.Thỉnhthoảngtôilạitựchophépmìnhthốtratiếng"Aha!"mệtmỏi;nhưngmộtnỗiđaucựcđộđãlẩnsâuvàotrongtôi,mộtnỗibuồnvàhốitiếc-màtôihầunhưkhôngthểchiasẻvớicácngười-dànhchonhữnghọasĩốmyếucóđôimắtlinhdương,mặttròntrịa,xinhđẹp,bịxemthường,dằnvặt-thườngxuyênbịcácthầyđánhđập-nhữngkẻchịuđaukhổvìnghệthuậtcủahọ,nhưngvẫnđầysaymêvàhyvọng,vuihưởngtìnhyêuthươngvốnnẩynởgiữacáchọasĩvànhữngôngthầycủahọvàtìnhyêuchungcủahọdànhchohộihọa,trướckhirơivàokiếpvôdanhvàphậnmùlòasaunhữngnămdàilàmviệcvấtvả.

Vớinỗibuồnphiềnvàhốitiếcnhưthế,tôibướcvàothếgiớicủanhững

xúccảmtinhtếvàđẹpđẽnày,linhhồntôiđãlặnglẽquênmấtkhảnăngmôtảnóquabaonămmôtảchiếntranhvànhữnglễhộichoĐứcvua.Trongmộtcuốnsưutậpcácbứctranhchọnlọc,tôithấymộtchàngtraiBaTưmôiđỏ,eothonđanggiữmộtphosáchtrênđùigiốngynhưtôiđanggiữmộtcuốnlúcnàyđây,vànógợichotôivềnhữnggìmàcácvuachúavớisựhammêvàngbạcvàquyềnlựcthườngquên:CáiđẹpcủathếgiớithuộcvềAllah.TrongmộtcuốnsưutậpkhácdomộtthợcảtrẻởIsfahanvẽ,vớinướcmắtđầmđìa,tôinhìnhaingườitrẻtuổituyệtvờiđangyêunhau,vàtôinhớvềtìnhyêumàcácthợhọcviệctrẻcủatôidànhchohộihọa.Mộtchàngtrẻtuổigiốngnhưcongái,yếuđuốinướcdatrongsuốt,bànchânbéxíuđãđểlộmộtcánhtaythanhtú,vốnlàmnảylêntronglòngkẻkhácnỗikhaokhátđượchônlênrồichết,trongkhimộtmỹnhânmũitròn,tơtrẻ,mắthạnhđào,môiđỏmọngnhìnvớivẻkinhngạc-nhưthểđangnhìnbabônghoađẹp-vàobavếtđốtsâuvànhỏthểhiệnniềmđammêmãnhliệt,màchàngtraitrẻđãđốtlêncánhtaythanhtúđóđểchứngminhsứcmạnhtìnhyêuvàsựgắnbócủachàngđốivớinàng.

Thậtkỳlạ.timtôibắtđầuđậpthìnhthịch.Nhưtừngxảyracáchnaysáumươinămhồitôimớibắtđầuhọcviệc,trongkhitôinhìnnhữngbứcminhhọatụctĩuvẽnhữngchàngđẹptraicólàndacẩmthạchvànhữngthiếunữngựcnhỏđượcvẽbằngmựcđentheophongcáchTabriz,mồhôiđãlấmtấmtrêntrántôi.Tôinhớlạiniềmđammêdànhchohộihọamàtôiđãcảmthấyvàchiềusâutưtưởngmàtôitừngtrảinghiệmvàolúc,vàinămsaukhitôilậpgiađìnhvàchậpchữngbướcvàovịtríthợcắttôithấymộtchàngtrainướcdamịnnhưnhữngcánhhồng,mắthạnhnhân,khuônmặtxinhxắnnhưthiênthầnđượcđưavàolàmthợhọcviệc.Trongphútchốc,tôicócảmgiácmạnhmẽrằnghộihọakhônghềbaohàmsựusầuvàhốitiếcmàliênquanđếnnỗikhaokhátmàtôiđangcảmthấyđây,vàrằngchínhtàinăngcủahọasĩbậcthầyđãbiếnkhaokhátnàytrướchếtthànhtìnhyêuThượngđếrồisauđóthànhtìnhyêuthếgiớinhưThượngđếthấynó;cảmgiácnàyquámạnhmẽđếnđộnólàmtôinhớlạivớiniềmhạnhphúctộtcùngtấtcảnhữngnămtôiđãtrảiquatrênbànvẽchođếnkhilưngcòngđi,tấtcảnhữngtrậnđòntôiđãchịuđựngtrongkhitheohọcnghệthuậtnày,sựtậnhiếnchophậnmùcủatôithôngquaviệcminhhọa,mọithốngkhổcủahộihọamàtôiđãchịuvà

buộcngườikhácphảichịu.Nhưthểđanglướtmắtquamộtthứgìđóbịcấmđoán,tôinhìnthậtlâuvàlặnglẽvàobứcminhhọalạkỳnàyvớicùngmộtniềmvuisướngấy.Tôivẫnnhìnhồilâu.Mộtgiọtnướcmắtchảyquamáxuốngđếnrâutôi.

KhinhậnthấymộtngọnnếntừtừtrôiquagianQuốckhốtiếnvềphíatôi,tôicấtcuốnsưutậpđóđivàgiởbừamộttrongnhữngcuốnmàtênlùnvừađặtcạnhtôi.Đâylàmộtphosưutậpđặcbiệtđượclàmchocácvịvua:Tôithấyhaiconhươutạibìamộtkhurừngthưađangâuyếmnhau,vàbọnchórừngnhìnchúngvớivẻghentythùđịch.Tôilậtsangtrangkhác.NhữngconngựahồngvànâusẫmvốnchỉcóthểlàtácphẩmcủamộttrongnhữngbậcthầyxưaởHerat-chúnghùngdũnglàmsao!

Tôilậtsangtrang:Mộtviênchứcchínhquyềnngồichễmchệchàotôitừmộtbứctranhđãbảymươituổi,quakhuônmặttôikhôngthểxácđịnhđólàaibởivìôngtatrônggiốngbấtcứai,hoặcấylàtôinghĩthế,nhưngquangcảnhcủabứctranh,hàmrâucủangườiđànôngngồiđóđượcvẽtheonhiềusắcđộkhácnhaugợinhớmộtđiềugìđó.Timtôiđậpliênhồikhitôinhậnrabàntaytuyệtmỹđượcvẽtrongbứctranhnày.Timtôinhậnratrướckhitôibiết,chỉcóôngtamớicóthểvẽbàntaytuyệtvờinhưthế:

ĐâylàtácphẩmcủaBihzad.Cóvẻnhưánhsángtừbứctranhđangphụtratớimặttôi.TrướcđâytôicóvàilầnthấynhữngbứctranhdobậcthầyvĩđạiBihzadvẽ;cólẽbởitôikhôngđượcxemchúngmộtmình,màcùngmộtnhómthợcảtrướcđâynhiềunăm,cólẽbởichúngtôikhôngthểchắcchắnliệuchúngthựcsựcóphảilàtácphẩmcủaBihzadvĩđạihaykhông,nêntôichưatừngxaoxuyếnnhưlúcnày.

BóngtốiẩmmốcnặngnềcủaQuốckhốcóvẻsánglên.Bàntayđượcvẽmộtcáchtinhxảonàyhiệnratrongtâmtrítôivớicánhtaygầytuyệtmỹmangnhữngdấuhiệucủatìnhyêu,màchỉbâygiờtôimớithấy.MộtlầnnữatôicangợiThượngđếvìđãchotôithấycáiđẹpkỳảonàytrướckhibịmù.Làmsaotôibiếttôisẽsớmbịmù?Tôikhôngbiết!TôicócảmgiácrằngtôicóthểchiasẻtrựcgiácnàyvớiSiyah,ngườiđangrónrénđếnbêntôicầm

câynếnvànhìnbứctranh,nhưngmộtđiềukháclạithốtratừmiệngtôi.

"Hãynhìncáchthểhiệnbàntayđộcđáonày,"tôinói."ĐólàBihzad."BàntaytôitựđộngnắmlấytaySiyah,cứnhưđangnắmtaymộttrongnhữngcậuhọcviệcxinhxắn,damịnnhưnhung,màhồitrẻtôiyêuthươngtừngđứa.Taycậutamềmmịnvàquảquyết,ấmhơntaytôi,thanhtúvàrộng,tôirùngmìnhvìcổtaynổigâncủacậuta.Khicòntrẻtôithườnggiữbàntaycậubéhọcviệctrongtaymìnhvà,trướckhibảochocậutabiếtcáchcầmcọtôithườngnhìnâuyếmvàođôimắtsợsệt,dễthươngcủacậuta.

ĐólàcáchtôinhìnSiyah.Tôithấyánhlửacủacâynếncậutađanggiơcaophảnchiếutrongđồngtửcậuta."Bọntiểuhọachúngtalàanhem."tôinói,"Nhưngbâygiờmọithứsắpkếtthúc."

"Ýthầylàsao?"

Tôinói"Mọithứđangđếnhồikếtthúc"giốngnhưmộtbậcthầyvĩđạikhaokhátđượcmù,saunhiềunămcốnghiếnchomộtônghoàngnàođó,saukhitạoranhữngkiệttáctrongxưởngcủamìnhtheophongcáchcủangườixưa,thậmchísaukhibảođảmrằngxưởngnàycóphongcáchriêngcủanó,mộtngườithầyvĩđạibiếtrõ,bấtcứkhinàoônghoàngbảotrợcủamìnhthuatrậnchiếncuốicùng,thìnhữngônghoàngmớisẽtheogótbọnquânthùmàcướpbóc,giảithểxưởngvẽ,xétoạcnhữngcuốnsáchđãđượcđóngtửtế,quăngbừacáctrangsách,xemthườngvàtiêuhủynhữnggìcònlại,kểcảnhũngchitiếttinhtếmàtừlâuôngtahằngtin,vốnlàkhámphácủariêngôngtavàôngtađãyêunhưconcủachínhmình.NhưngtôicầngiảithíchđiềunàyvớiSiyahmộtcáchkháchẳn.

"BứcminhhọanàyvẽthihàoAbdullahHatifi,"tôinói."HatifilàmộtnhàthơvĩđạiđếnđộôngchỉởtạinhàtrongkhimọingườiđuanhaubợđỡvuaIsmailsaukhiôngvuanàychiếmđượcHerat.Đáplại,vuaIsmailđãđíchthânđếnnhàôngởngoạiođểgặpông.ChúngtabiếtđâylàHatifi,khôngphảiquacáchBihzadvẽkhuônmặtHatifimàquadòngchữviếtbêndướibứcminhhọa,đúngkhông?"

Siyahnhìntôi,hàmý"phải"bằngđôimắtđẹpcủacậuta."Khinhìnkhuônmặtcủanhàthơtrongbứctranh,"tôinói,"chúngtathấynócóthểlàmộtkhuônmặtgiốngmọikhuônmặtkhác.NếuAbdullahHatifiởđây,cầucholinhhồnôngđượcyênnghỉ,chúngtakhôngbaogiờhyvọngnhậnraôngquakhuônmặttrongbứctranhnày.Tuynhiên,chúngtacóthểnhậnradựavàotoànbộbứcminhhọa:Cómộtđiềugìđótrongbốcục,trongtưthếcủaHatifi,trongcácmàusắc,phầnmạvàngvàbàntaytuyệtvờidothầyBihzadvẽlậptứcchothấybứctranhnàylàvẽthihàođó.Trongthếgiớinghệthuậtcủachúngta,ýnghĩaluônđitrướchìnhthức.KhichúngtabắtđầuvẽbắtchướctheonhữngbậcthầyTâyvựcvàVenice,nhưtrongcuốnsáchmàĐứcvuađãđặtEnishtecủaconlàm,lĩnhvựcýnghĩakếtthúcvàlĩnhvựchìnhthứcbắtđầu.TuynhiênvớiphươngphápVenice..."

"Enishtecủacon,cầuchoôngđượcyênnghỉ,đãbịgiết,"Siyahđộtngộtnói.

TôisămsoibàntaySiyahđangnằmtrongtaytôinhưđangvuốtvemộtcáchnângniubàntaybéxíucủamộtthợhọcviệctrẻ,ngườicóthểminhhọađượcnhữngkiệttácmộtngàynàođó.Lặnglẽvàcungkính,chúngtôinhìnkiệttáccủaBihzadmộthồi.

Sauđó,Siyahrúttaycậutakhỏitaytôi.

"Chúngtađãlướtquánhanhquanhữngconngựanâuởmấytrangtrướcmàkhôngxemxétkỹcáimũicủachúng,"cậutanói.

"Chẳngcógìcả,"tôinóivàlậtlạitrangtrướcđểcậutacóthểnhìnthấy:Chẳngcógìlạthườngởcánhmũicủacácconngựa.

"Chừngnàochúngtamớitìmđượcconngựacócáimũiđặcbiệt?"Siyahhỏinhưmộtđứatrẻ.

Nhưng,lúcnửađêmvềsáng,khichúngtôitìmracuốnsáchhuyềnthoạiShahnamehcủavuaTahmasptrongmộtcáirươngsắtdướinhữngđốnglụavânxanhvàlôinóra,SiyahđãcuộnngườingủngaytrêntấmthảmUshak

đỏ,đầukêtrênchiếcgốiđínhngọc.Tronglúcđó,ngaykhitôinhìnthấyphosáchhuyềnthoạilầnnữasaunhiềunăm,tôinhanhchónghiểurằngngàychỉvừamớibắtđầuđốivớitôi.

PhosáchhuyềnthoạimàtôichỉđượcthấycáchnayhaimươilămnămthìquálớnvànặngđếnđộJezmiAghavàtôiphảikhókhănlắmmớigiởnólênvàkhiêngđiđược.Khichạmđếnbìasách,tôibiếtcógỗbêntronglớpda.Cáchnayhaimươilămnăm,saucáichếtcủavuaKanuniSuleyman,vuaTahmaspquásungsướngvìcuốicùngđãtốngkhứđượcvịvuatừngchiếmTabriztớibalầnnàyđếnđộcùngvớinhữngconlạcđàchấtđầyquàmàônggửichovuaSelim,ngườikếvịSuleyman,ôngcònkèmtheomộtcuốnkinhKoranđặcbiệt,vàphosáchnày,cuốnđẹpnhấttrongcácsáchtrongkhobáucủaông.Thoạttiên,mộtpháibộsứthầnBaTưbatrămngườimạnhkhỏemangbộsáchnàyđếnEdirnenơivịtânvươngđangcóchuyếnsănbắnmùađông;saukhinóvềđếnIstanbulnàycùngnhữngmónquàkhácdolạcđàvàlừachở,TrưởngbanTrangtríSiyahMemivàbathợcảtrẻchúngtôiđãđếnxemcuốnsáchtrướckhinóđượcđưavàoQuốckhố.GiốngnhưngườidânIstanbulchenlấnđểxemmộtconvoitừHindustanđếnhoặcmộtconhươucaocổtừPhichínhchúngtôivộiđếnlâuđàiởđótôiđượcthầySiyahMemichobiếtrằngSưphụBihzadvĩđại,ngườiđãchuyểntừHeratđếnTabrizlúctuổigià,khônggópphầnvàocuốnsáchnàybởivìthầyđãmù.

VềphầnnhữngnhàtiểuhọaOttomannhưchúngtôi,nhữngkẻvẫnkinhngạctrướcnhữngphosáchbìnhthườngvớibảytámtranhminhhọa,nhìnquacuốnsáchnày,vốnchứađếnhaitrămnămmươitranhminhhọalớn,thìcũnggiốngnhưđanglangthangquamộtlâuđàilộnglẫykhinhữngngườitrongđóđãngủ.Chúngtôinhìnnhữngtrangcựckỳphongphúvớilòngkínhtrọngsâusắc,nhưthểđangxemnhữngkhuvườnĐịađàngvốnchỉxuấthiệnmộtcáchthầnkỳtrongmộtphútthoángqua.Vàsuốthaimươilămnămsauđó,chúngtôiđãbàntánvềphosáchvốnluônđượckhóakỹtrongQuốckhốnày.

TôilặnglẽgiởtấmbìadàycủacuốnShahnamehnhưthểmởmộtcánhcửalâuđàikhổnglồ.Trongkhitôilậtcáctrang,mỗitrangtạoâmthanhsột

soạtvuitai,tôichìmtrongnỗibuồnphiềnhơnlàkínhsợ.

1.NhớlạinhữngcâuchuyệnhàmýrằngmọinhàtiểuhọabậcthầyởIstanbulđềuđãăncắphìnhảnhtừcáctrangtrongcuốnsáchnày,tôikhôngthểtoàntâmchúýđếncácbứctranh.

2.NghĩrằngmìnhcóthểtìnhcờgặpmộtbàntayđượcBihzadvẽtrongmộtgócnàođó,tôikhôngthểđểhếttâmtrívàonhữngkiệttácmàcứcáchnămhaysáubứclạixuấthiệnmộtbức(dứtkhoátvàduyêndánglàmsaocáchTahmurashạquyềnđườngxuốngđầubọnmaquỷvàngườikhổnglồ,nhũngkẻmàsaunày,lúchòabình,sẽdạyôngbảngchữcáitiếngHyLạpvàcácthứtiếngkhác)!

3.NhữngcáimũicủabọnngựavàsựhiệndiệncủaSiyahcùngtênlùnđãgiữtôikhôngđắmmìnhvàonhữnggìtôithấy.

Dĩnhiên,tôithấtvọngkhinhậnramìnhđangquansátbằngtríóchơnlàbằngtráitim,chodùtôirấtmaymắnđượcAllah,vớilònghàophóngcủaNgười,banchocơhộixemthỏathuêphosáchhuyềnthoạinàytrướckhimànnhungcủabóngtốitrùmlênmắttôi-ânhuệthầnthánhdànhchomọinhàtiểuhọavĩđại.ChođếnlúcánhbìnhminhlanđếnQuốckhố,nơiđangdầnbắtđầugiốngmộtngôimộlạnhgiá,tôiđãxemtừngbứctronghaitrămnămmươichínbứctranhcủaphosáchsiêuphàmnày.Vìtôinhìnbằngtríóc,nênhãychophéptôimộtlầnnữaphânloại,nhưthểtôilàmộthọcgiảẲRậpchỉquantâmđếnlậpluận:

1.Tôikhôngtìmraởđâumộtconngựavớicánhmũigiốngnhữnggìtêngiếtngườiđêtiệnđãvẽ:TrongsốnhữngconngựađượctômàukhácnhaumàRustemđãgặptrongkhiđuổitheonhữngtêntrộmngựaởTuran;nhữngconngựatuyệtmỹcủavuaFeridunbơiquasôngTigrissaukhivuaẲRậptừchốikhôngchophépôngtalàmthế,nhữngconngựaxámđangbuồnrầuchứngkiếnsựphảnbộicủaTurkhichémđầuđứaemtraiIraj,ngườimàôngtađốkỵvìchahọ,trongkhichialãnhthổ,đãtraophầntốtnhấtlàBaTưvàcảTrungHoaxaxôichoIrajcònTurthìchỉđượcchianhữngvùngđấtphíaTây;trongnhữngconngựathuộcnhữngđộiquânanhhùngcủaAlexander

vốngồmngườiKhazar,ngườiAiCập,ngườiBerbervàngườiẲRập,tấtcảđượctrangbịáogiáp,khiênsắt,nhữngthanhgươmthượnghạngvàmũtrụlấplánh;trongconngựahuyềnthoạivốnđãgiếtvuaYazdgird-mũiôngtachảymáukhôngngừngdobịthầnthánhtrừngphạtvìdámnổiloạnchốnglạisựanbàicủaThượngđế-bằngcáchgiẫmđạplênôngtabênbờhồnướctrongxanhmàthứnướchồisinhcủanóđãlàmgiảmnhẹnỗimuộnphiềncủaôngta;vàgiữahàngtrămconngựahoànhảovàbíẩndosáuhaybảynhàtiểuhọavẽ,tấtcảđềukhôngthấy.Nhưng,trướcmắtvẫncònhơnmộtngàynữađểtôinghiêncứunhữngcuốnsáchkháctrongQuốckhố.

2.Cómộtlờikhẳngđịnhvốnđãtrởthànhđềtàibàntándaidẳngtrongđámhọasĩbậcthầysuốthaimươilămnămqua:đượcĐứcvuachophép,mộtnhàminhhọađãvàoQuốckhốởthâmcungnày,tìmthấycuốnsáchkỳvĩđó,giởravà,dướiánhnến,saovàosổghichépcủaanhtanhữngmẫumựcvềngựa,cây,mây,hoạtchim,vườn,nhữngcảnhchiếntrậnvàtìnhyêutuyệtđẹpđểsaunàysửdụngchotácphẩmcủamình...Mỗikhicóhọasĩnàotạoramộttácphẩmkhácthườngvàgâykinhngạc,thìlòngghentỵliềnđẻraloạichuyệntầmphàonhưthếởnhữnghọasĩkhác,nhữngkẻluôntìmcáchrẻrúngbứctranh,coinóchẳnggìhơnmộttácphẩmBaTưởTabriz.HồiđóTabrizchưathuộclãnhthổOttoman.Khilờivukhốngnhưthếnhắmvàotôi,tôicảmthấygiậndữmộtcáchchínhđáng,nhưnglạithầmtựhàonhưngkhitôinghelờibuộctộinhưthếvềngườikhác,thìtôitinnóngay.Bâygiờtôibuồnrầunhậnrarằng,mộtcáchkỳlạnàođó,bốnnhàtiểuhọachúngtôi,nhữngkẻtừngđượcxemphosáchnàytừhaimươilămnămtrước,đãkhắcsâunhữnghìnhảnhtrongđóvàokýức,vàtừđótrởđichúngtôichỉnhớlại,biếncảivàvẽchúngvàonhữngcuốnsáchlàmchoĐứcvua.Tinhthầntôiđãsasút,khôngphảibởisựtànnhẫncủanhữngvịvuaquáđanghivốnsẽkhôngbaogiờlấynhữngcuốnsáchnhưthếrakhỏikhobáucủahọchochúngtôixem.màbởisựnhỏhẹpcủathếgiớihộihọacủachínhchúngtôi.LiệucóphảilànhữngbậcthầyvĩđạicủaHerathaynhữngbậcthầymớicủaTabriz,nhữnghọasĩBaTưđãlàmranhiềubứcminhhọaxuấtchúnghơn,nhiềukiệttáchơnngườiOttomanchúngtôichăng?

Giốngnhưmộtánhchớp,tôichợtnghĩthậtthíchhợpbiếtbaonếuhai

ngàynữatấtcảcácnhàtiểuhọacủatôivàtôiđềubịđưaratratấn;dùngmũicondaonhímtôicạokhôngthươngtiếcnhữngconmắtbêndướibàntaytôitrongbứctranhmởratrướcmặt.NónằmtrongcâuchuyệnkểvềmộthọcgiảBaTư,kẻhọcđánhcờchỉbằngcáchnhìnmộtbàncờdosứthầnHindustanđưađến,trướckhiđánhbạibậcthầyHindungaytrongmônchơisởtrườngcủaôngta!MộttròláokhoétcủabọnBaTư!Từngconmắt,tôicạomắtcủanhữngkẻchơicờ,mắtcủavịvuacùngcácquầnthầnđangngồixem.Lậttrởlạicáctrangtrước,tôicũngcạokhôngthươngtiếcconmắtcủanhữngvịvuađangquyếtchiến,củabinhlínhmặcgiáptrụlộnglẫythuộcnhữngđộiquânoainghiêmvàcủanhữngcáiđầubịcắtlìanằmdướiđất.Saukhilàmnhưthếtrongbatrang,tôinhétcondaotrởlạivàokhănquàng.

Haitaytôirunrẩy,nhưngtôikhôngcảmthấybuồn.Bâygiờcóphảitôiđangcảmthấynhữnggìmàrấtnhiềungườiđiênđãcảmthấysaukhithựchiệnhànhđộngkỳlạnàymàkếtquảcủanótôivẫngặptrongsuốtnămmươinămlàmhọasĩkhông?Tôichỉmuốnthấymáuchảyratrangsáchtừnhữngconmắtđãbịtôicạochomù.

3.Điềunàymangtôiđếnsựgiàyvòvàanủiđangchờtôiởcuốicuộcđời.Khôngcóphầnnàocủaphosáchtuyệthảonày,cuốnsáchmàvuaTahmaspđãhoàntấtbằngcáchthúcépnhữngnghệsĩtàihoanhấtBaTưlàmtrongmườinăm,đãnhậnđượcnétbútcủaBihzadvĩđại,vàngườitacũngkhôngtìmthấycáchvẽđôitaytuyệthảocủaôngởbấtcứchỗnào.SựkiệnnàykhẳngđịnhrằngBihzadđãmùtrongnhữngnămcuốiđời,khiôngtrốnkhỏiHerat-lúcđólàmộtthànhphốthấtsủng-đểđếnTabriz.Vìvậymộtlầnnữatôiđiđếnkếtluậnmộtcáchhoanhỉrằng,saukhiôngtađạttớisựhoànhảocủanhữngbậcthầyxưabằngcáchlàmviệccảđờivịthầyvĩđạinàyđãtựđâmmùmắtđểtránhlàmôuếhộihọacủamìnhvìnhữnghammuốncủabấtcứxưởngvẽhayvịvuanàokhác.

Ngaylúcđó,Siyahvàtaylùnmởmộtphosáchdàyhọmangtớiđặttrướcmặttôi.

"Không,đâykhôngphảilànó,"tôinóimàkhôngbịmâuthuẫn."Đâylà

cuốnShahnamehcủangườiMôngCổ.NhữngconngựasắttrongđộikỵbinhsắtcủaAlexanderđượcđổđầydầuhỏavàđốtcháynhưnhữngngọnđèntrướckhibắnlửatừmũichúngsangphíakẻthù.ChúngtôinhìnđộiquânbằngsắtbốccháyđượcsaochéptừnhữngbứctranhTrungHoa.

"JezmiAghaạ,"tôinói,"saunàychúngtôicóvẽtrongcuốn'BiênniênsửtriềuvuaSelim'nhữngmónquàmàcácsứthầnBaTưcủavuaTahmasp,nhữngkẻcũngđãtặngphosáchnày,mangtheohọcáchnayhaimươilămnăm..."

Hắntanhanhchóngtìmracuốn'BiênniênsửtriềuvuaSelim'vàđặttrướcmặttôi.ĐượcghépvớitrangtômàurụcrỡthểhiệncảnhcácsứthầnđangdângcuốnShahnamehcùngnhữngtặngphẩmkhácchovuaSelim,mắttôitìmra,giữanhữngmónquàđượcliệtkêtừngthứmột,dòngchữtôiđãđọcđượctừlâunhưngrồiquênmấtvìnóquákhótin:

CâykimvàngcócáncẩnxàcừvàngọclammàtàinăngđángsùngbáicủaHeart,bậcthầycủanhữngnhàtiểuhọabậcthầyBihzad,đãdùngđểtựđâmmùmắtchínhmình.

Tôihỏitênlùnhắntìmthấycuốn'BiênniênsửtriềuvuaSelim'ởđâu.TôitheohắnđiquabóngtốiđầybụicủaQuốckhố,langthanggiữanhữngrương,nhữngđốngvảivàđốngthảm,nhữngcáitủvàbêndướicáccầuthang.Tôinhậnthấybóngcủachúngtôi,lúccolúcgiãninlênnhữngchiếckhiên,ngàvoivàdacọp.Tạimộttrongnhữngcănphòngkếbên,cũngtrànngậpcáimàuđỏkỳlạcủavảivànhungkia,bêncạnhcáirươngsắttrongđócócuốnShahnameh,giữanhữngphosáchkhác,nhữngkhăntrảigiườngthêuchỉvàngvàbạc,nhữngviênđáTíchLanthôchưađánhbóng,nhữngcondaochạmđáquý,tôithấymộtsốquàtặngkhácmàvuaTahmaspđãgửi:nhữngtấmthảmlụatừIsfahan,mộtbộcờbằngngàvoivàmộtvậtmàlậptứckhiếntôichúý:mộthộpbúttrangtrínhữngconrồngTrungHoavànhữngcànhcâyvớimộtphùhiệuhoahồngkhảmxàcừrõrànglàtừthờiTamerlane.Tôimởhộpvàtừđóbốcramộtmùihươngtinhtếcủagiấyđốtvànướchoahồng;bêntronglàmộtcâykimvàngcáncẩnxàcừvàngọclammàngườita

dùngđểgắncọnglôngchimvàokhănxếpđộiđầu.Tôicầmlấycâykimvàtrởlạichỗcũgiốngnhưmộtbóngma.

Khicònlạimộtmình,tôiđặtcâykimmàthầyBihzadđãdùngđểtựđâmmùmắtlêntranggiấyđangmởcủacuốnShahnamehvànhìnnóchằmchằm.Khôngphảitôirùngmìnhbởicâykimôngdùngđểđâmmùmắt,màlàbởitôinhìnthấymộtvậtôngđãcầmtrongđôitaykỳdiệucủaông.

TạisaovuaTahmaspgửicâykimkhủngkhiếpnàykèmtheoquyểnsáchôngtatặngchovuaSelim?ĐócóphảilàdovịvuanàyvốnkhicònbétừnglàhọctròcủaBihzadvàlànhàbảotrợcáchọasĩkhicòntrẻ,đãthayđổikhivềgià,táchrờicácthisĩvàhọasĩkhỏinhómthâncậncủaôngmàhoàntoànchìmđắmvàotínngưỡngvàthờcúng?Đâycóphảilàlýdokhiếnôngtasẵnlòngtừbỏcuốnsáchtuyệtmỹnày,cuốnsáchmàbậcthầyvĩđạinhấtđãlaođộngsuốthơnmườinăm?Cóphảiôngtagửicâykimnàyđểtấtcảmọingườibiếtrằngngườihọasĩvĩđạiđãtựlàmmìnhmùhoặc,nhưcólúcngườitađồnđại,đểtuyênbốrằngbấtcứainhìnnhữngtrangtrongcuốnsáchnàysẽkhôngcònmuốnthấybấtcứgìkháctrênđờinàynữa?Dùtrongtrườnghợpnào,cuốnsáchnàycũngkhôngcònđượcnhàvuaấycoinhưmộtkiệttácnữa,ôngtađãhốitiếcsâusắc,sợrằngmìnhmắcphảitộiphạmthượngquatìnhyêuhộihọalúccòntrẻnhưđãxảyravớinhiềunhàcaitrịtrongthờiđạixaxưa.

Tôinhớlạinhữngcâuchuyệnđượckểquacácnhàminhhọahằnhọc,nhữngkẻđếngiàmớinhậnrarằngnhữnggiấcmơcủahọkhôngthựchiệnđược:khinhữngđộiquâncủavuaJihan,ngườitrịvìGaragoýunlychuẩnbịtiếnvàoShiraz,IbnHusam,TrưởngbanMinhhọahuyềnthoạicủathànhphố,đãtuyênbố"Tôitừchốivẽtheobấtcứcáchnàokhác,"vàchongườithợhọcviệcđâmmùmắtôngbằngthanhsắtnóng.TrongsốnhữngnhàtiểuhọamàđạoquâncủavuaYavuzSelimmangvềIstanbulsaukhiđánhbạivuaIsmai,chiếmgiữTabrizvàcướpbóclâuđàiBảytầngtrờicómộtbậcthầyBaTưgià,ngườimàtheolờiđồnđãtựlàmmùmìnhbằngthuốcđộcbởivìôngtinmìnhkhôngbaogiờdámvẽlạitheophongcáchOttoman,chứkhôngphảidohậuquảmộtcơnbệnhôngmắcphảitrênđườngđinhưmộtsố

ngườikhẳngđịnh.Đểlàmgươngchohọ,tôithườngkểchonhữngnhàminhhọacủamìnhtrongnhữnglúchọnảnlòngrằngBihzadđãtựđâmmùmắtôngnhưthếnào.

Khôngcómộtgiảiphápkhácsao?Nếumộtnhàtiểuhọabậcthầyápdụngnhữngphươngphápmớiđâuđóởnhữngnơihẻolánh,vậyôngtakhôngthể,dùchỉmộtchút,cứutoànbộxưởngvẽvàcácphongcáchcủanhữngbậcthầyxưasao?

Cómộtvếtsẫmtrênđầucựcnhọncủacâykim,nhưngđôimắtđãmờcủatôikhôngthểxácđịnhđócóphảilàmáuhaykhông.Hạthấpkínhlúp,nhưthểđangxemmộtbứcvẽtìnhyêubuồnbãvớimộtcảmgiácusầutươngứng,tôinhìncâykimhồilâu.TôicốhìnhdungxemBihzadđãlàmviệcđónhưthếnào.Tôicónghenóingườitakhôngthểbịmùngaylậptức;bóngtốimượtmàhạxuốngtừtừ,cókhiphảimấtnhiềungày,cókhinhiềutháng,nhưvớinhữngngườigiàmùđimộtcáchtựnhiên.

Tôinhìnthấynótrongkhiđisangphòngkếbên;tôiđứngnhìn,phải,đólàmộtchiếcgươngngàvoivớicánxoắnvàkhungbằnggỗmundày,dọctheothâncótrangtríchữviết.Tôilạingồixuốngvànhìnvàođôimắtmình,ánhnếnnhảynhóttrongđồngtửtôiđẹplàmsao-cặpđồngtửđãchứngkiếnbàntaytôivẽtrongsáumươinăm.

"ThầyBihzadđãlàmchuyệnđónhưthếnào?"tôilạitựhỏi.

Khôngrờimắtkhỏigương,vớinhữngđộngtácthànhthạocủamộtphụnữđangbôiphấnlênmimắt,taytôitựtìmthấycâykim.Khôngdodự,nhưthểđangdùilỗvàođầuquảtrứngđàđiểusắpđượctrangtrí,tôicanđảm,bìnhtĩnhvàkiênquyếtấncâykimvàođồngtửmắtphải.Ruộttôiquặnlại,khôngphảibởivìtôicảmthấyviệcmìnhđanglàm,màbởivìtôithấychuyệntôiđanglàm.Tôiấncâykimvàomắttôitớiđộsâubằngmộtphầntưngóntay,rồirútnóra.

Tronghaicâuthơđượckhắctrênkhunggương,thisĩđãchúcchongườiđọcluônluônxinhđẹpvàthôngthái-vàchúccuộcsốngvĩnhhằngcho

chiếcgương.

Mỉmcười,tôilàmynhưvậyvớiconmắtkia.

Tôingồiimhồilâu.Tôinhìnthếgiới-vàomọivật.

Nhưtôiướcđoán,cácmàusắccủathếgiớikhôngtốiđenđi,màcóvẻnhưlanquyệnhếtsứcnhẹnhàngvàonhau,ítnhiềutôivẫncònnhìnthấy.

ÁnhnắngnhợtnhạtchiếutrênlớpvảiđỏsẫmcủaQuốckhố.Theotrìnhtựquenthuộc,TrưởngNgânkhốvàngườicủaôngtabẻlớpxivàmởkhóacửa.JezmiAghathaycácbô,đènvàthùngsưởi,mangvàobánhmìnóngcùngdâukhôvàthôngbáovớinhữngngườikhácrằngchúngtôisẽtiếptụctìmkiếmnhữngconngựacócánhmũiđượcvẽmộtcáchkỳcụctrongcácphosáchcủaĐứcvua.CòngìtuyệtvờihơnlànhìnvàonhữngbứctranhđẹpnhấtthếgiớitrongkhicốnhớlạicáinhìnthếgiớicủaThượngđế?

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương52:TôiĐuợcGọiLaSiyah

KhiTrưởngNgânkhốvàcácquantrôngcoiQuốckhốmởcổngvớitrìnhtựtrangtrọng,haimắttôiđãquáquenthuộcvớiánhđỏmượtmàcủacácgianQuốckhốđếnđộánhnắngsángsớmmùađôngtừsânCấmthànhEnderuntrôngcóvẻkhủngkhiếp.Tôiđứngchếtlặng,giốngnhưSưphụOsman:Cóvẻnhưnếutôinhúcnhích,nhữngmanhmốichúngtôitìmđượctrongbầukhôngkhíđặcquánh,đầybụibậm,ẩmmốccủaQuốckhốcóthểsẽbiếnmất.

K

Vớisựkinhngạctòmò,nhưthểnhìnthấymộtvậttuyệtdiệunàođólầnđầu,SưphụOsmannhìnchămchămánhsángđangchiếutớichúngtôiquanhữngcáiđầulônhôcủacácquantrôngcoiQuốckhốxếphànghaibêncánhcổngmở.

Đêmtrướcđó,tôinhìntheokhiônglậtcáctrangcủacuốnShahnameh.Tôicũngnhậnthấyvẻkinhngạcnàylướtquakhuônmặtôngkhibóngôngintrêntườnghơirun,đầuôngcúisátxuốngkínhlúp,đôimôiôngthoạttiênhơiconglại,nhưthểsắpthốtramộtbímậtsungsướng,sauđóthìcogiậtkhiôngnhìnvớivẻkínhsợvàomộtbứcminhhọa.

Saukhicánhcổngđượcđónglại,tôibồnchồnlangthanggiữacáccănphòngmàtrongdạlạicàngbứcbốihơn;tôilolắngnghĩrằngchúngtôisẽkhôngcóđủthờigianđểthuthậpthôngtintừnhữngphosáchtrongQuốckhố.TôicócảmgiácrằngSưphụOsmankhônghếtlòngtậptrungvàocôngviệccủaông,vàtôinóivớiôngnhữnghoàinghicủamình.

Giốngnhưmộtngườithầyđíchthựcđãquenvớiviệcchămsócthợhọcviệc,ôngnắmtaytôitheomộtkiểutrấnan."Nhữngkẻnhưchúngtakhông

cóchọnlựanàongoàiviệccốnhìnthếgiớitheocáchThượngđếnhìnvàchấpnhậnsựphánxétcủaNgười,"ôngnói."Vàởđây,giữanhữngbứctranhvàcủacảinày,tacócảmgiácrõrệtrằnghaiviệcnàyđangbắtđầuquyvềmộtđiểm:KhichúngtatớigầncáchnhìnthếgiớicủaThượngđế,thìsựphánxétcủaNgườicũngtớigầnchúngta.Xemđây,câykimmàThầyBihzaddùngđểtựđâmmùmình..."

SưphụOsmanlạnhlùngkểcâuchuyệnvềcâykim,vàtôixemxétkỹđầumũicựcnhọncủavậtthểđángghétnàydướichiếckínhlúpmàôngđãhạthấpđểtôithấyrõhơn,mộtmàngmàuhồngphủđầukim."Nhữngbậcthầyxưasẽchịusựdằnvặtcủalươngtâmvìhọđãthayđổitàinăng,màusắcvàphươngphápcủamình,"SưphụOsmannói."HọchorằngthậtđánghổthẹnkhimộtngàynàođótanhìnthếgiớinhưmộtvịvuaphươngĐôngđãralệnh,rồikếđónhưmộtvịvuaphươngTâyralệnh-ynhưcáchnhìncủanhữnghọasĩthờinayvậy.Đôimắtôngkhôngnhìnvàomắttôimàcũngkhôngnhìnvàotranggiấytrướcmặt.Cóvẻnhưôngđangnhìnvàocõitrắngtoátxaxôikhôngthểđạttới.TrênmộttrangcủacuốnShahnamehnằmmởtrướcmặtông,quânBaTưvàTurnaniađangđánhnhaudữdội.Khinhữngconngựaxápchiến,nhữngchiếnbinhanhhùnggiậndữrútgươmvàtànsátnhauvớisắctháivàniềmvuinhưlễhội,áogiápcủahọbịngọngiáocủakỵbinhđâmthủng,đầuvàtayhọbịchặtrời,xáchọbịxảđôiphơikhắpchiếntrường.

"Khinhữngbậcthầyvĩđạithờixưabuộcphảichấpnhậnphongcáchcủanhữngkẻchiếnthắngvàbắtchướccácnhàtiểuhọacủahọ,họbảotoàndanhdựbằngcáchdũngcảmdùngmộtcâykimtựđâmmùmắt.Phải,trướckhibóngtốinguyêntuyềncủaThượngđếphủlênđôimắthọnhưmộtphầnthưởngthầnthánh,họđãnhìnchằmchằmmộtkiệttáctrongnhiềugiờhoặcthậmchínhiềungàykhôngnghỉ,vàbởihọngangbướngnhìnvớicáiđầucúithấp,nênýnghĩavàthếgiớicủanhữngbứctranhđó-lấmtấmmáunhỏtừmắthọ-sẽthếchỗchomọitaiươngmàhọchịuđựng,vàtrongkhiđôimắthọtừtừmờdần,họsẽbìnhyêntiếnvàokiếpmù.Concónghĩrabứcminhhọanàotamuốnnhìnchođếnkhitađạttớicõitốiđenthầnthánhcủakiếpmùkhông?"

Giốngnhưmộtngườicốgợilạikýứcthờithơấu,ôngdánchặtđôimắt,vớihaiđồngtửcolạitrongkhitròngtrắngnởra,vàomộtnơixaxôivượtrangoàinhữngbứctườngQuốckhố.

"Cảnhnày,đượcthểhiệntheophongcáchcủanhữngbậcthầyHeratxưa,trongđóHusrev,cháybỏngvìtìnhyêu,phóngngựatớichânhànhcungmùahècủaShirinvàchờđợi!"

Cólẽbâygiờôngsẽtiếptụcmôtảbứctranhđónhưđangđọctomộtbàithơbuồnbãtándươngkiếpmùcủanhữngbậcthầyxưa.

"Ngườithầyvĩđạicủacon,chathânyêucủacon,"trongmộtcơnthôithúckỳlạ,tôingắtlời,"nhữnggìconmuốnnhìnmãimãilàkhuônmặtthanhtúcủangườiconyêudấu.Chúngconcướinhauđãbangàyrồi.Conđãkhaokhátnghĩvềnàngsuốtmườihainămqua.CảnhmàtrongđóShirinphảilòngHusrevsaukhinhìnbứctranhvẽanhtachẳnggợichoconnhớđếnaikhácngoàinàng."

VẻmặtSưphụOsmanbiểulộnhiềutâmtrạng,cólẽlàsựtòmò,nhưngnókhôngliênquanđếncâuchuyệncủatôicũngkhôngliênquanđếncảnhđánhnhauđẫmmáutrướcmặtông.Cólẽôngđangmongđợitintứctốtlànhmànhờđóôngcóthểdầndầnthấynhẹnhõm.Khitinchắcôngkhôngnhìntôi,tôibấtngờchộplấycâykimvàbỏđi.

NơigóctốicủacănphòngthứbatrongQuốckhố,phòngtiếpgiápvớidãynhàtắm,cómộtgócchứahàngtrămcáiđồnghồkỳlạdocácvuachúaTâyvựctặng,nhưngkhichúngngừngchạy,nhưchúngvẫnhayngừngtrongmộtthờigianngắn,ngườitadẹpchúngvàođây.Rútvàocănphòngnày,tôixemxétkỹcâykimmàSưphụOsmanchorằngBihzadđãdùngđểtựđâmmùmình.

Dướiánhsángbanngàymàuđỏlọtvàophảnchiếutrênnhữnglớpvớimặtphalêvàkimcươngcủanhữngchiếcđồnghồchếtđầybụibặm,cáiđầuvàngcủacâykim,phủmộtchấtlỏngmàuhồng,thỉnhthoảnglạilấplánh.LiệuthầyBihzadcóthựcsựđâmmùmắtmìnhbằngdụngcụnàykhông?Sư

phụOsmancólàmchuyệnkinhkhủngtươngtựnhưthếkhông?VẻmặtcủamộtgãMarốcbỡncợt,tobằngcỡngóntay,sơnsặcsỡ,gắnchặtvàobộmáycủamộttrongnhữngchiếcđồnghồlớncóvẻnhưmuốnnói:"Phải!".Rõràngkhiđồnghồchạy,hìnhnhânđộikhănxếpOttomannàysẽvuivẻgậtđầukhigiờđiểm-mộttròvuinhonhỏcủavuaHapsburg,ngườiđãgửibiếumónquànày,cũngnhưcủangườithợlàmđồnghồtàihoadướitrướngôngta,đểgiảitríchoĐứcvuavàcácphitầncủaNgài.

Tôiđãlướtquanhiềuphosáchrấttầmthường:Nhưônglùnđãkhẳngđịnh,nhũngcuốnnàylàvậtsởhữucủacácvươnghầumàtàisảnvàđồdùngcánhâncủahọbịtịchthusaukhihọbịchémđầu.Cóquánhiềuvươnghầubịhànhhìnhđếnđộnhữngcuốnsáchloạinàykhôngđếmxuể.VớimộtniềmvuiđộcácônglùntuyênbốrằngbấtcứvươnghầunàoquásaysưavớisựgiàucóvàquyềnlựccủamìnhđếnnỗiquênđimìnhlàthầndâncủaĐứcvuavàdámlàmmộtcuốnsáchvinhdanhchínhmình,tôđiểmbằngvànglácứnhưhắntalàquốcvươnghoặchoàngđế,thảyđềuđángbịhànhhìnhvàtàisảnbịsungcông.

Ngaycảtrongnhữngcuốnsáchnày,mộtsốchỉlànhữngcuốnsưutậptranh,nhữngbảnthảođượcminhhọahoặcnhữngtậpthơđượctrangtrí,mỗikhitôigặpđượcmộtphiênbảnvềchuyệnnàngShirinphảilòngbứctranhvẽHusrev,tôiđềudừnglạinhìnchămchú.

Bứctranhtrongmộtbứctranh,nghĩalà,bứctranhcủaHusrevmànàngShirinnhìnthấykhinàngđidạoởngoạithành,khônghềđượcvẽmộtcáchchitiết,khôngphảivìcácnhàtiểuhọakhôngthểvẽđầyđủcáigìđóquánhỏ-nhiềungườikhéotaycókhảnăngvẽtrêncácmóngtay,hạtgạohoặccảtrênsợitóc.VậytạisaohọkhôngvẽkhuônmặtvànhữngđặcđiểmcủaHusrev-đốitượngtìnhyêucủaShirin-đầyđủchitiếtđểngườitacóthểnhậnra?Đôikhivàobuổichiều,cólẽđểquênnỗituyệtvọngcủamình,tôivừalậtquamộttậptranhlộnxộnmàtôitìnhcờcầmlênvừanghĩmìnhsẽnêuranhữngvấnđềnhưthếvớiSưphụOsman,tôithốtgiậtmìnhkhithấyhìnhảnhmộtconngựatrongbứctranhtrênvảivẽmộtđámrướcdâu.Timtôiđậpthìnhthịch.

Trướcmặttôilàconngựavớicánhmũilạkỳđangchởmộtcôdâuđỏmdáng.Convậttừtrongtranhcũngnhìntôi.Cóvẻnhưconngựamaquáinàysắpthìthầmvớitôimộtđiềubímật.Nhưtrongmơ,tôimuốnlato,nhưngkhôngthốtralời.

KhôngchầnchửitôiquơlấycuốnsáchrồichạyláchgiữacácmónđồvàrươnghòmđếnchỗSưphụOsman,bàytranggiấytrướcmặtông.

Ôngnhìnxuốngbứctranh.

Khithấytrêngươngmặtôngkhôngcóvẻgìnhậnra,tôihếtkiênnhẫnnổi."CánhmũicủaconngựanàyrấtgiốngcánhmũivẽtrongcuốnsáchchoEnishtecủacon,"tôikêulên.

Ônghạkínhlúpxuốnghìnhconngựa.Ôngcúisátxuống,dímắtvàotròngkínhvàbứctranhđếnđộmũiônggầnnhưchạmtranggiấy.Tôikhôngchịunổisựimlặngnày.

"Sưphụthấyđó,conngựanàykhôngđượcvẽtheocùngphongcáchvàphươngphápvớiconngựađượcvẽchocuốnsáchEnishtecủacon,"tôinói,"Nhưngcáimũithìgiốnghệt.NgườihọasĩđãcốnhìnthếgiớitheocáchcủangườiTrungHoa."Tôiimlặngmộtlát."Đólàmộtlễcưới.NógiốngmộtbứctranhTrungHoannhưngnhữngnhânvậtkhôngphảilàngườiTrungHoa,họlàdânmình."

Kínhcủaôngthầynhưđèsáttranggiấy,vàmũiôngápsátmặtkính.Đểthấyđược,ôngkhôngchỉsửdụngmắt,màcảđầu,nhữngbắpthịtởcổ,cáilưngcòngvàđôivaivớitấtcảsứclực.

Imlặng.

"Cánhmũicủaconngựabịrạchmở."cuốicùngôngnói,nínthở.

Tôitựasátđầuông.Mákềmá,chúngtôinhìncánhmũiấymộthồilâu.Tôibuồnrầunhậnrakhôngchỉcánhmũicủaconngựabịrạch,màSưphụOsmanbâygiờcũngkhóthấyđượcchúng.

"Thầykhôngthấyrõ,phảikhông?"

"Chỉthấylờmờ",ôngnói."Thửtảbứctranhcoi".

"Nếuthầyhỏi,thìconphảinóirằngđâylàmộtcôdâuusầu,"tôirầurĩnói."Nàngcưỡiconngựaxámcócánhmũibịrạch,nàngđangtrênđườngvềnhàchồng,cùngnhữngngườitháptùngvàđámhộtốnghoàntoànxalạvớinàng.Khuônmặtcủanhữngkẻhộtống,vẻthôlỗcủahọ,nhữnghàmrâuđenđầyđedọa,chânmàyđầynếpnhăn,riamépdàyvàdài,nhữngthânhìnhhộpháp,áochoàngbằngvảimỏngđơngiản,giàynhẹ,mũtrùmđầulônggấu,rồirìuvàmãtấu,tấtcảchothấyhọthuộcbộtộcAkgoýunlyởTransoxiana.Cólẽcôdâuxinhđẹpnày,cóvẻnàngđangtrongchuyếnhànhtrìnhdàiđếnchỗquantòabởinàngđicùngcôphùdâuvàobanđêmdướiánhđèndầuvàánhđuốclàmộtcôngchúaTrungHoausầu."

"HoặccólẽđếnlúcnàychúngtamớinghĩcôdâulàngườiTrungHoa,bởivìnhàtiểuhọa,đểnhấnmạnhvẻđẹphoànmỹcủanàng,đãtôtrắngkhuônmặtnàngnhưngườiTrungHoavẫnlàmvàvẽnàngcóđôimắtxếch".SưphụOsmannói.

"Dùnànglàai,timconcũngđaunhóivìngườiđẹpmuộnphiềnnày,đangđitrênthảonguyênlúcnửađêmcùngđoànhộtốngngườingoạiquốcmặtmàydữtợn,hướngtớimộtmiềnđấtlạvàmộtngườichồngmànàngchưatừnggặp,"tôinói.Rồitôithêm:"Làmthếnàoquacánhmũibịrạchcủaconngựanàngcưỡimàchúngtaxácđịnhđượctaytiểuhọatamuốntìmlàai?"

"Lậtcáctrangkếtiếpcủatậptranhrồinóichotangheconthấygì,"SưphụOsmanbảo.

Ngaylúcđó,ônglùnmàtôithấyđangngồibôkhitôichạymangcuốnsáchđếnchoSưphụOsmancũngđếnbênchúngtôi;cảbacùngnhìnvàotrangsách.

ChúngtôithấynhữngthiếunữTrungHoacựckỳxinhđẹpđượcvẽ

giốngkiểucôdâuusầuấyđangtụhọplạivớinhautrongvườnđểchơimộtthứđàntrôngrấtlạmắt.ChúngtôithấynhữngngôinhàTrungHoa,nhữngchiếcxengựarầurĩđangtrongchuyếnviễnhành,nhữngcảnhthảonguyênđẹpnhưkýứcxaxưa.ChúngtôithấynhữngcộicâyvặnvẹocổquáiđượcvẽtheophongcáchTrungHoa,hoaxuânđangkhoesắc,vànhữngchúhọamiríuríthânhoantrêncành.ChúngtôithấycácônghoàngtheophongcáchKhorasanngồitronglềuđangbìnhluậnvềthica,mỹtửuvàtìnhái;nhữngkhuvườnngoạnmục;nhữngnhàquýtộcđiểntraivớinhữngchúchimưngdũngmãnhbámtrêncánhtay,ngồirấtthẳngtrênlưngnhữngconngựatuyệtđẹp.Rồi,nhưthểQuỷsứđãnhậpvàocáctrangsách;chúngtôicóthểcảmnhậnrằngcáixấutrongcácbứcminhhọalàlýdothườngxuyênnhất.Khôngbiếtnhàtiểuhọacóthêmmộtchútmỉamainàovàonhữngđộngtáccủavịhoàngtửanhhùng,kẻđãgiếtconrồngbằngngọngiáokhổnglồcủachàngtakhông?KhôngbiếtôngtacóhảhêtrướcsựnghèokhổcủanhữngnôngdânbấthạnhđangmongđợisựanủitừvịthủlĩnhHồigiáođangđứnggiữahọkhông?Liệuôngtacóvuihơnkhivẽconmắttrốngrỗng,rầurĩcủalũchóbịmụtlẹohoặckhiphếtmộtmàuđỏquỷquáilênnhữngcáimiệnghámởcủacácbàđangcườikhinhbỉvàonhữngconthútộinghiệpđókhông?Sauđóchúngtôithấychínhnhữngmaquỷcủanhàtiểuhọa:NhữngsinhvậtkỳquặctrônggiốngcácâmhồnvàbọnkhổnglồmànhữngbậcthầyHeratxưavàcáchọasĩcủaphoShahnamehthườngvẽ;nhưngtàimỉamaicủanhàtiểuhọanàylàmchúngtrôngđộcác,hunghãnvàcóhìnhdạnggiốngconngườihơn.Chúngtôibậtcườikhinhìnnhữngmaquỷghêsợnày,vócdángtobằngcỡconngườinhưngthânthểxấuxí,sừngcónhánh,đuôimèo.Khitôilậtcáctrang,nhữngmaquỷtrầntruồngnày,chânmàyrậm,mặttròn,mắtlồi,răngnhọn,móngsắcvàdanhănnheođensạmnhưngườigià,đãbắtđầucắnvàđánhnhau,ăncắpmộtconngựakhổnglồmàhiếntếchocácthầnlinhcủachúng,nhảynhót,chơiđùa,đốnhạcâycối,bắtcócnhữngcôngchúaxinhđẹpđangngồikiệu,cầmtùnhữngconrồngvàcướpbócchâubáu.Tôiđềcậprằngtrongcuốnsáchnày,vốnđãchứngkiếnphongcáchcủanhiềucâycọkhácnhau,nhàtiểuhọacótênKaraKalem,ngườiđãvẽbọnmaquỷnày,cũngvẽnhữngtínđồkhổtuKalenderiđầucạotrọc,quầnáoráchbươm,manglòitóivàgậysắt,vàSưphụOsmanbảotôilặplạitừng

điểmtươngđồnggiữahainhómđó,lắngnghekỹnhữnglờitôinói.

"RạchcánhmũingựađểchúngdễthởhơnvàđixahơnlàmộttụclệcủangườiMôngCổxưa",cuốicùngôngnói."QuânđộicủaHốtLiệtNgộtđãchinhphụccảẲRập,BaTưvàTrungHoatrênlưngngựa.KhihọvàoBaghdad,tànsátdânchúng,cướpbócvànémtấtcảsáchvởxuốngsôngTigrisnhưchúngtabiết,IbnShakir,nhàthưpháplừngdanh,sauđócònlànhàminhhọa,đãchạykhỏithànhphốvàthoátđượcvụtànsátnày,ôngđivềphươngbắcngượcconđườngmàvóngựaMôngCổđãđến,thayvìvềphươngnamcùngmọingườikhác.VàothờiđiểmđókhôngaivẽtranhminhhọabởiđiềuđóbịkinhKorancấm,vàkhôngaiquantâmđếncáchọasĩ.ChúngtacóđượcnhữngbíquyếtlớnlaonhấttrongnghềnghiệpcaoquýnàylànhờvàoIbnShakir,thánhbảotrợvàthầycủamọinhàtiểuhọa:nhưcáchnhìnthếgiớitừmộtngọntháp,sựbấtbiếncủađườngchântrờidùhữuhìnhhayvôhình,vàviệcmôtảtấtcảmọithứtừđámmâyđếnloàicôntrùngtheocáchmàngườiTrungHoađãmườngtượngra,bằngnhữngmàusắcsốngđộngvàtươitắn.TanghenóirằngôngtađãchúýquansátcánhmũicủabọnngựađểgiữchomìnhluônđitheohướngbắctrongchuyếnhànhtrìnhhuyềnthoạiđivàotrungtâmcủangườiMôngCổ.Tuynhiêntrongchừngmựctathấyvànghenói,thìtrongsốnhữngconngựamàôngđãvẽởSamarkand,nơiôngdừngchânsaumộtnămtrờiđibộbấtchấptuyếtgiávàthờitiếtkhắcnghiệt,khôngmộtconnàocócánhmũibịrạchcả.Vớiông,nhữngconngựatrongmơhoànhảokhôngphảilànhữngconngựachiếnthắng,mạnhkhỏevàcườngtrángcủangườiMôngCổmàôngđượcbiếtlúctrưởngthành;màphảilànhữngconngựaẲRậpthanhnhãmàôngđãđaubuồnbỏlạisaulưngtrongthờitraitrẻhạnhphúccủamình.ĐâylàlýdotạisaochiếcmũikỳlạcủaconngựavẽchocuốnsáchcủaEnishtekhônggợilạichotanhữngconngựaMôngCổmàcũngkhônggợilạiphongtụcmàngườiMôngCổtruyềnbáđếnKhorasanvàSamarkandnày."

Khinói,SưphụOsmanlúcnhìnvàocuốnsách,lúcnhìnchúngtôi,nhưthểôngchỉthấyđượcnhữngđiềuônggợilạitrongtrítưởngthôi.

"NgoàilũngựabịrạchlỗmũivàhộihọaTrungHoa,lũmaquỷtrong

cuốnsáchnàycũnglàthứmàbọnngườiMôngCổđãmangđếnBaTưrồitừđóđếntậnIstanbulnày.Hẳnconđãnghenóichuyệnbọnmaquỷlàsứgiảcủacáixấudocácthếlựcđentốitừdướilòngđấtsâupháiđếnđểlấyđisinhmạngconngườivàbấtcứthứgìchúngtacholàcógiátrịvàchúngquyếtchíđưachúngtaxuốngthếgiớicủabóngtốivàcáichếtnhưthếnàorồi.Trongvươngquốcâmtyấy,mọithứ,dùlàmây,cây,người,chóhaysách,đềucólinhhồnvàbiếtnói."

"Đúngvậy,"ônggiàlùnnói."CóđấngAllahlàmchứngchotôi,cónhiềuđêmkhitôibịnhốtởđây,khôngchỉlinhhồncủamấycáiđồnghồ,đĩasứTrungHoavàtôchénphalêliêntụcngânngavớinhau,màcảlinhhồncủasúng,gươm,khiênvàmũsắtnhuốmmáucũngnhộnnhạorồibắtđầutròchuyệnomsòmđếnđộcảQuốckhốnàytrởthànhchiếntrườngồnàochomộttrậngiaotranhkhốcliệt."

"NhữngtínđồkhổtuKalenderi,màtranhvẽhọchúngtađãxem,mangđứctinnàytừKhorasanđếnBaTư,vàsauđóđếntậnIstanbulđây,"SưphụOsmannói."LúcvuaYavuzSelimcướpbóclâuđàiBảytầngtrờisaukhiđánhbạivuaIsmailBediuzzamanMirza-mộthậuduệcủaTamerlane-đãphảnbộivuaIsmailvàcùngvớibọnngườiKalenderivốnlànhữngđệtửcủaông,liênkếtvớingườiOttoman.TrongđoànngườicủavuaSelimtheoôngvượtcáilạnhmùađôngvàtuyếtgiátrởvềIstanbulcóhaibàvợcủavuaIsmai,ngườiôngđãđánhbạiởChaldiran.Họlànhữngphụnữxinhđẹpnướcdatrắngngần,mắthạnhđàohơixếch,đicùnghọlàtấtcảsáchđượclưugiữtrongthưviệncủacungđiệnBảytầngtrời,sáchdocácbậcthầytrướcđóởTabriz,ngườiMôngCổ,ngườiInkhanid,ngườiJelayiridvàGaragoýunlyđểlại,vàđượcvịvuađãbịđánhbạithuvềnhưchiếnlợiphẩmtừngườiUzbek,ngườiBaTưvàngườiTimurid.TaphảixemkỹnhữngcuốnsáchnàytrướckhiĐứcvuavàTrưởngNgânkhốbuộctarakhỏichỗnày."

Nhưngbâygiờmắtôngđãlộrasựthiếuphươnghướngthườngthấyởngườimù.Ôngcầmchiếckínhlúpcócánnạmxàcừvìthóiquenhơnlàđểnhìn.Chúngtôicùngimlặng.SưphụOsmanyêucầuônglùn,ngườiđãnghetoànbộcâuchuyệncủaôngnhưthểnghecâuchuyệncayđắngnàođó

mộtlầnnữaxácđịnhvịtrívàmanglạichoôngmộtphosáchmàôngđãmôtảkỹcáibìa.Khiônglùnđãđi,tôingâythơhỏithầymình:

"VậyailàtácgiảbứcminhhọaconngựatrongcuốnsáchcủaEnishtecủacon?"

"Cảhaiconngựatađangbàntớiđềucócánhmũibịrạch,"ôngnói,"chodùnóđượclàmởSamarkandhay,nhưtanói,ởTransoxiana,conngựacontìmthấytrongtậptranhnàyđượcvẽtheophongcáchTrungHoa.CònvềconngựađẹptrongcuốnsáchcủaEnishte,vốnđượcvẽtheophongcáchBaTưgiốngnhữngconngựadiệukỳdonhữngbậcthầyHeratvẽ.Quảthựcnólàmộtbứcminhhọarấttaonhã,khómàtìmđượcmộtbứctươngđươngởbấtcứnơinào!Nólàconngựacủanghệthuật,chứkhôngphảimộtconngựaMôngCổ."

NhưngcánhmũicủanócũngbịrạchgiốngnhưmộtconngựaMôngCổđíchthực,"tôithìthào.

"RõrànglàcáchnayhaitrămnămkhingườiMôngCổrútluivàbắtđầutriềuđạiTamerlanevànhữnghậuduệcủangài,mộttrongnhữngbậcthầyxưacủaHeratđãvẽmộtconngựacựcđẹpmàcánhmũibịrạchnhưthế-dobịảnhhưởngcủamộtconngựaMôngCổmàôngtađãthấyhoặccủamộtnhàtiểuhọakhác,ngườiđãvẽmộtconngựaMôngCổvớicánhmũibịrạch.Khôngaibiếtđíchxácnóđượclàmchotrangnàotrongcuốnsáchnàovàdànhchovịvuanào.Nhưngtachắcrằngcuốnsáchvàbứctranhđórấtđượccangợivàngưỡngmộ-aimàbiếtđược,cólẽbởimộtáiphitronghậucungcủanhàvua-vàcómộtthờichúngđãlàhuyềnthoại!Tacũngtinchắcchínhvìlýdonàymàtấtcảnhữngnhàtiểuhọatầmthườngđãvừatựlẩmbẩmvớimìnhmộtcáchđầyghentỵ,vừabắtchướcconngựanàyvànhânrộnghìnhảnhcủanó.Theocáchnày,conngựakỳdiệuvớicánhmũicủanódầndầntrởthànhmộtkhuônmẫuănsâuvàođầuóccáchọasĩtrongxưởngđó.Nhiềunămsau,saukhichủnhâncủahọbịbạitrận,nhữnghọasĩnày,giốngnhưnhữngphụnữusầubịchuyểnđếnnhữnghậucungkhác,cũngtìmđượcnhữngchủnhânmớiđểlàmviệcởnhữngđấtnướcmới,mangtheohọhình

ảnhxếpgọntrongkýứcvềconngựamàcánhmũibịrạchmộtcáchkhéoléo.Cólẽdoảnhhưởngcủanhữngphongcáchkhácnhauvànhữngbậcthầykhácnhautạicácxưởnglàmviệckhácnhau,nhiềuhọasĩđãkhôngcònsửdụngvàcuốicùngquênđihìnhảnhkhácthườngnày,tuynóvẫncònđượclưugiữtrongmộtgóckýứchọ.Tuynhiênnhữnghọasĩkhác,trongcácxưởngvẽmớimàhọgianhập,khôngchỉvẽnhữngconngựacócánhmũibịrạchmộtcáchtaonhã,màcòndạycácthợhọcviệcgiỏicủamìnhvẽtheonhưthếvớilờikhíchlệđạiloạinhưcácbậcthầyxưathườngvẽnhưvậy.Thếlàtheocáchnày,rấtlâusaukhingườiMôngCổvànhữngconngựakhỏemạnhcủahọrútkhỏiBaTưvàẲRập,rồinhiềuthếkỷsaukhicuộcsốngmớiđãphụchồitrongcácthànhphốbịtànphávàhỏahoạn,mộtsốhọasĩvẫntiếptụcvẽngựatheokiểunày,lòngđinhninhđólàmẫumựcchuẩn.Tacũngtinchắcrằngnhiềukẻkhác,vốnhoàntoànkhôngbiếtgìvềkỵbinhMôngCổxâmlượcvàcáimũibịrạchcủanhữngconngựahọcưỡi,vẫnvẽngựatheocáchchúngtavẽởxưởngchúngta,vànhấtquyếtrằngđâycũnglà'mộtmẫumựcchuẩn'."

"ThưaSưphụyêuquý,"tôinói,đầykínhsợ,"nhưchúngtađãhyvọng,'phươngphápgáiđiếm'củathầythậtsựđãđưaramộtcâutrảlời.Cóvẻnhưmỗihọasĩđềucóchữkýgiấukíncủariênganhta."

"Khôngphảimỗihọasĩ,màlàmỗixưởngvẽ,"ôngnóiđầytựhào."Vàthậmchíkhôngphảimỗixưởngvẽnữakia.Trongnhữngxưởngnghèokhổ,nhưtrongnhữnggiađìnhkhốnkhó,mỗingườinóitheomộtgiọngkhácnhautrongsuốtnhiềunămmàkhônghiểuđượcrằnghạnhphúcluônsinhratừsựhòahợpvà,nhưmộtđiềutấtnhiên,sựhòahợptrởthànhniềmhạnhphúc.

MộtsốhọasĩcốminhhọagiốngnhưngườiTrungHoa,mộtsốkhácgiốngngườiThổNhĩKỳ,mộtsốnữathìgiốngtrườngpháiShiraz,họganhđuanhausuốtbaonăm,khôngbaogiờđạtđượcmộtsựhợpnhấthạnhphúc-giốngnhưmộtcặpvợchồngkhôngđượcthỏamãn."

Tôithấynétmặtônglộrõlòngtựhào;vẻmặtcủamộtngườivốnmuốn

trởnênđầyquyềnthếgiờđâyđãthếchỗchonétmặtmộtônggiàrầurĩtộinghiệpmàtôiđãthấyởôngbấylâunay.

"ThưaSưphụyêuquý,"tôinói,"suốthaimươinămởIstanbulnày,thầyđãkếthợpnhiềuhọasĩkhácnhautừkhắpnơitrênthếgiới,nhữngconngườiđủmọibảnchấtvàtínhkhí,thànhmộtthểhòahợpđểthầycóthểtạoravàđịnhdạngđượcphongcáchOttoman."

Tạisaolòngkínhsợmàtôivừamớicảmthấyđâylạinhườngchỗchothóiđạođứcgiảkhitôinóilênnhữngtìnhcảmcủamình?Phảichăng,nếumuốnlờitándươngmộtconngười-màtàinăngvàsựlãoluyệncủangườiđóthựcsựlàmchúngtakinhngạc-làmộtlờitándươngchânthật,thìtrướchếtôngtacầnphảimấthầuhếtquyềnlựccùngảnhhưởngcủamìnhvàtrởnênđôichútđángthương?

"Vậybâygiờtênlùnđóđangnấpởđâu?"ônghỏi.

Ôngnóiđiềunàytheocáchnhữngkẻcóquyềnlựchàilòngtrướcnhữnglờitántụngnhưngmơhồnhớrarằnghọkhôngnênnhưthế-cứnhưôngmuốnđổiđềtài.

"DùlàmộtbậcthầyvĩđạicủanhữngtruyềnthuyếtvàphongcáchBaTư,thầyđãtạoramộtthếgiớiminhhọariêngbiệtxứngđángvớisứcmạnhvàdanhtiếngcủaOttoman,"tôithìthầm."ThầylàngườiđãmangđếnchonghệthuậtsứcmạnhcủathanhgươmOttoman,nhữngmàusắclạcquancủachiếnthắngOttoman,sựquantâmvàchúývàovậtthểvàcôngcụ,vàquyềntựdohưởngmộtlốisốngthoảimái.ThưaSưphụyêuquý,vinhdựlớnnhấtcủađờiconlàđượcnhìnnhữngkiệttáccủanhữngbậcthầyhuyềnthoạixưanàycùngvớithầy..."

Tôithìthầmnhưvậyhồilâu.TrongbóngtốigiálạnhvàcảnhbừabộncủaQuốckhốgiốngnhưmộtbãichiếntrườnghoangvắng,thânthểchúngtôisátvàonhauđếnđộtiếngthìthầmcủatôitrởthànhmộtbiểuhiệncủasựgầngũi.

Látsau,nhưvớingườimùvốnkhôngthểkiểmsoátnhữngbiểuhiệntrênnétmặt,đôimắtSưphụOsmanmangvẻcủamộtônggiàchìmđắmtrongniềmvui.Tôicangợingườithầygiànàyhếtlời,cólúcvớixúccảmtậnđáylòng,cólúcrunrẩyvớinỗikhiếpsợsâuxamàtôicảmthấyđốivớingườimù.

Ôngcầmtaytôivớinhữngngóntaylạnhgiá,vuốtvecánhtaytôivàsờmặttôi.Sứcmạnhvàtuổitáccủaôngcóvẻtruyềnvàotôiquanhữngngóntayông.Tôi,mộtlầnnữa,lạinghĩđếnShekuređangchờtôiởnhà.

Chúngtôiđứngimnhưvậyhồilâu,cáctrangsáchmởtrướcmặtchúngtôinhưthểlờicangợihàophóngcủatôivàlòngtựngưỡngmộcùngtựthươngthâncủaônglàmchúngtôiquámệtmỏiđếnđộđangphảinghỉngơi.Chúngtôithấyngượngvớinhau.

"Taylùnđóđiđâurồi?"ônglạihỏi.

Tôichắcrằngônglùnxảoquyệtđóđangnấptronghốcnàođótheodõichúngtôi.Cứnhưđangtìmôngta,tôiquaysangphảirồisangtrái,nhưngmắtvẫnchúýnhìnSưphụOsman.Ôngtathựcsụmùhayđangcốtìmcáchthuyếtphụcthếgiớinày,kểcảchínhôngtarằngôngtađãbịmù?Tôitừngnghenói,mộtsốthợcảbấttàingàyxưaởShirazlúcvềgiàđãgiảbộmùđểđượctôntrọngvàngănkhôngchongườikhácđềcậpđếnnhữngthấtbạicủahọ.

"Tathíchchếtởđây,"ôngnói.

"ThưaSưphụyêuquý,"tôicốxoadịuông,"trongthờiđạinàykhigiátrịkhôngđượcđặtvàohộihọamàđặtvàotiềnbạckiếmđượctừviệcvẽtranh,khôngđặtvàonhữnglãosưphụmàđặtvàonhữngkẻbắtchướcbọnTâyvực,conhiểurấtrõđiềuthầynóiđếnđộconnhữngmuốnkhóc.Nhưngnhiệmvụcủathầylàbảovệnhữngthợcảminhhọacủathầykhỏitaykẻthùcủahọ.Làmơnchoconbiếtthầyđãrútrakếtluậngìtừ'phươngphápgáiđiếm'?Nhàtiểuhọađãvẽconngựađólàai?"

"Zeytin."Ôngnóiđiềuđóvớimộtvẻthoảimáiđếnđộtôikhôngkịpngạcnhiên.

Ôngimlặng.

"NhưngtacũngchắcchắnrằngZeytinkhôngphảilàngườigiếtEnishtecủaconhayZarifKínhmếnbấthạnh,"ôngnóimộtcáchbìnhthản."TatinrằngZeytinđãvẽconngựađóbởivìanhtalàngườigắnbónhấtvớicácbậcthầyxưa,ngườibiếtcặnkẽnhấtnhữngtruyềnthuyếtvàphongcáchcủaHerat,vàquanhệthầytròcủaanhtacógốcgáctừtậnSamarkand.Bâygiờtabiếtconsẽkhônghỏita,'TạisaochúngtakhônggặpnhữngcánhmũiđótrongnhữngconngựakhácmàZeytinđãvẽbaonămqua?'Vìtađãnóirằngnhiềukhicómộtchitiết-đôicánhmộtconchim,cáchđínhmộtchiếclávàothâncây-cóthểđượclưugiữtrongkýứcquanhiềuthếhệ,truyềntừthầyđếnthợhọcviệc,nhưngcóthểnókhônghiệnratrêntranggiấydotácđộngcủamộtôngthầycótínhkhíthấtthườnghoặccứngrắn,hoặcdonhữngthịhiếuhayýthíchnàođócủamộtxưởngvẽhoặcvịvuanàođó.VìvậyđâylàconngựamàZeytinyêuquýhồithơấuđãhọctrựctiếptừnhữngbậcthầyBaTưmàkhôngquênđược.ViệcconngựabấtngờxuấthiệnvìcuốnsáchcủaEnishtelàmộttròđùacợtquáiáctrongnhữngtròcủađấngAllah.ChẳngphảitấtcảchúngtaxemnhữngbậcthầyHeratxưalàmẫumựccủamìnhsao?GiốngnhưđốivớinhữngnhàminhhọaThổNhĩKỳ,mộtphụnữđẹpcónghĩalàmộtphụnữmangnhữngnétTrungHoa,chẳnglẽchúngtakhôngtừngnghĩvềnhữngkiệttácHeratmỗikhinóivềnhữngbứctranhtuyệthảosao?Tấtcảchúngtađềungưỡngmộhọhếtlòng.HeratcủaBihzadlànơinuôidưỡngcảngànhnghệthuậtnàyvàlàmchỗdựachoHeratnàylànhữngkỵsĩMôngCổvàngườiTrungHoa.TạisaoZeytin,vốngắnbótrọnvẹnvớinhữngtruyềnthuyếtcủaHerat,lạiphảigiếtZariftộinghiệp,ngườithậmchígắnbóhơn-thậmchítậntụymộtcáchmùquáng-vớichínhnhữngphươngphápxưađó?"

"Vậylàai,"tôihỏi."Kelebekà?"

"Leylek!"Ôngnói."Tựthâmtâmtabiếtvậy,bởitaquáquenvớithói

thamlamvàcơncuồngnộcủaanhta.Nghenày,rấtcóthểlàZarif,trongkhimạvàngchoEnishtecủacon,ngườibắtchướcmộtcáchngungốcvàvụngvềnhữngphươngphápTâyvựcđãdầndầntinrằngcôngtrìnhnàycóthểítnhiềunguyhiểm.VìanhtađủngốcđểsốtsắnglắngnghelờingớngẩncủataythuyếtgiáođầnđộnxứErzurum-thậtkhôngmay,nhữngthợcảmạvàng,dùgầngũiThượngđếhơncáchọasĩ,cũngđángchánvàngungốc-vàhơnnữa,bởivìanhtabiếtcuốnsáchcủaEnishtekhờkhạocủaconlàmộtdựánquantrọngcủaĐứcvua,nỗisợhãivànghingờcủaanhtaxungđộtnhau:AnhtanêntinvàoĐứcvuahaytintaythuyếtgiáoxứErzurum?Vàobấtcứlúcnàokhác,đứađồđệbấthạnhnày,màtabiếtrõnhưlòngbàntaymìnhvậy,sẽđếngặptađểnóivềtìnhtrạngkhóxửđanggiàyvòanhta.Nhưngthậmchíanhta,vớiđầuócchimsẻ,cũngbiếtrấtrõrằngviệcmạvàngchoEnishtecủacon,vốnbắtchướcbọnTâyvựcrốtcuộclàsựphảnbộilạitavàcảphườnghộicủachúngta;thếnênanhtatìmkiếmmộtngườibạntâmtìnhkhác.AnhtatâmsựvớiLeylekđầythamvọngvàxảoquyệt,vàphạmsailầmlàkínhsợtrítuệvàđạođứccủamộtngườimàtàinănggâyấntượngchoanhta.TađãnhiềulầnchứngkiếnLeylekthaotúngZarifbằngcáchlợidụngsựngưỡngmộcủachàngthợmạvàngtộinghiệpnày.Dùgiữahaiđứađãxảyracuộctranhluậnnàođinữa,nócũngđềudẫnđếnviệcLeylekgiếtZarifKínhmến.VàvìngườichếttừlâuđãthổlộnhữngloâucủaanhtavớidânErzurumchonênhọ,trongcơnsốtbáothùvàđểchứngminhsứcmạnhcủamình,đãgiếtEnishtecủacon,kẻsùngbáiphươngTây,ngườimàhọcholàchịutráchnhiệmvềcáichếtcủabạnhọ.Takhôngthểnóilàtahếtsứcđaubuồntrướcsựvụnày.Nhiềunămtrước,EnishtecủaconđãdụĐứcvuathuêmộthọasĩVenice-tênhắntalàSebastiano-vẽmộtbứcchândungchoNgàitheophongcáchTâyvựcnhưthểNgàilàvuacủabọnngoạigiáo.Khônghàilòngvớiđiềuđó,nhưmuốnxúcphạmphẩmgiácủata,ôngtađãgiaochotasaolạitácphẩmđánghổthẹnnày;vàvìquásợĐứcvuanêntađãsaolạibứctranhđó,vốnđượcvẽtheonhữngphươngphápcủabọnngoạigiáo.GiátakhôngbịbuộcphảilàmđiềuđóthìchắctađãcóthểthươngtiếcchoEnishtecủaconvàhômnaygiúptìmratênđốnmạtđãgiếtôngta.NhưngmốiquantâmcủatakhôngphảidànhchoEnishtecủacon,màdànhchoxưởnglàmviệccủata.Enishtecủaconchịutráchnhiệmvề

chuyệnnhữngnhàtiểuhọabậcthầy-nhưngngườitayêuthươngcứnhưconruộtcủata,nhữngkẻtađãâncầndạybảosuốthaimươilămnăm-đãphảnbộitavàtoànbộtruyềnthốngnghệthuậtcủachúngtanhưthế.ÔngtachịutráchnhiệmvềviệchọbắtchướcnhiệttìnhnhữngbậcthầychâuÂuvớicáchbiệnminhrằng'đólàýcủaĐứcvua'.Mỗivịthầyxấuxađóchẳngđángđượchưởngcáigìngoàisựtratấn!Nếuchúngta,giớitiểuhọa,biếtphụcvụtrướchếttàinăngvànghệthuậtcủachínhchúngtathayvìphụcvụĐứcvua,ngườiđemlạichochúngtacôngviệc,thìchúngtasẽtìmđượclốivàoCổngThiênđàng.Cònbâygiờ,tamuốnnghiêncứucuốnsáchnàymộtmình."

SưphụOsmannóicâucuốicùngnàygiốngnhưướcmuốncuốicùngcủamộtvươnghầumệtmỏimuộnphiền,ngườichịutráchnhiệmvềthấtbạiquânsựvàbịkếtánchémđầu.ÔngmởcuốnsáchmàJezmiAghađãđặttrướcmặtôngvàbằnggiọnggắtgỏngralệnhchotênlùnlậtracáctrangôngmuốn.Vớigiọngkếttộinày,ônglậptứctrởlạithànhTrưởngbanTrangtrí,ngườimàcảxưởngvẽđãquáưquenthuộc.

Tôirútvàomộtgócgiữanhữngtấmnệmthêuđínhngọc,nhữngkhẩusúngtrườngnònghoengỉvớibángsúngnạmngọccùngnhữngchiếctủ,rồibắtđầuquansátSưphụOsman.Mốinghingờđanggặmnhấmtôiđãlankhắpngườitôi:NếuSưphụOsmanmuốndừngviệcthựchiệncuốnsáchcủaĐứcvualại,điềuđókhiếntôicảmnhậnrõrệtrằngcóthểchínhôngđãsắpđặtviệcgiếtZariftộinghiệpvàsauđóđếnlượtEnishtecủatôi-tôitựtráchmìnhđếnbâygiờvẫncảmthấykínhsợnhưthếđốivớiôngta.Mặtkhác,tôikhôngthểngănđượclòngkínhtrọngsâusắcđốivớibậcthầyvĩđạinày,ngườihiệnđangđắmmìnhvàobứctranhtrướcmặtôngvà,dẫumùhoặcgầnnhưmù,đangnhìnkỹnónhưthểđangnhìnbằngvôsốnếpnhăntrênkhuônmặtmình.Tôihiểurarằngđểbảotồnphongcáchcũvàchếđộsinhhoạtchoxưởngvẽcủacácnhàtiểuhọa,đểgỡbảnthânôngkhỏicuốnsáchcủaEnishtevàlạitrởthànhsủngthầnduynhấtcủaĐứcvua,ôngsẽvuilònggiaonộpbấtcứaitrongđámtiểuhọacủaông,vàcảtôinữa,chonhữngkẻtratấncủaChỉhuyNgựlâmquân.Tôibắtđầugiậndữnghĩđếnviệcphảivượtthoátkhỏitìnhyêuvốnđãbuộctôivàoôngtronghaingàyqua.

Hồilâusautôivẫncònhếtsứcbốirối.Tôitìnhcờnhìnvàonhưngtrangđãtôđiểmcủanhữngcuốnsáchmàtôirútratừmấycáitủchỉđểxoadịulũmaquỷđangnổidậytrongtôivàđểlàmxaolãngnhữngâmhồndodựcủatôi.

Baonhiêuđànôngvàphụnữđãđưangóntayvàomiệnghọ!ĐiềunàyđượcxemnhưmộtcửchỉbiểulộsựngạcnhiêntrongmọixưởngvẽtừSamarkandđếnBaghdadsuốthaitrămnămnay.KhingườianhhùngKeyhusrev,bịkẻthùdồnvàođườngcùng,đãantoànbăngquasôngOxushungdữvớisựtrợgiúpcủaAllahvàconngựaôcủaông,tayláibèxấuxacùngbọntrạophucủahắn,kẻđãtừchốikhôngchoôngquasôngbằngbècủahắn,mỗiđứatrongbọnđóđềuchongóntayvàomiệng.MộtngóntaycủaHusrevđầykinhngạcvẫncònnằmtrongmiệnganhtakhianhtalầnđầuthấyvẻđẹpcủaShirin,vớilàndatrônggiốngánhtrăngkhinàngtắmtronghồnướclunglinhvớilábạcđãxỉnmàu.Tôithậmchídànhnhiềuthờigianhơnđểnghiêncứucẩnthậnnhữngphitầntuyệtđẹptronghậucung,nhữngngười,vớingóntayđútmiệng,đứngđằngsaunhữngcánhcửalâuđàihémở,saucánhcửasổkhôngthểnàovớitớitrênnhữngngọnthápvànhìnratừphíasaunhữngbứcmàn.KhiTejav,bịquânđộiBaTưđánhbạivàmấtngaivàng,đangtrốnkhỏichiếntrường,Espinuy,mộttrongnhữngmỹnhânvàlàmộtáiphitronghậucungcủaông,đãđaubuồnvàchoángvángtừmộtcửasổlâuđàinhìntheoông,ngóntayđúttrongmiệng,đôimắtnhưvanxinôngđừngbỏnànglạichokẻthù.KhiYusuf,bịbắtdolờicáogiancủaZuleyharằngôngđãcưỡnghiếpnàng,bịđưađếnxàlim,nàngtanhìnquacửasổ,mộtngóntayđútvàocáimiệngxinhđẹpcủanàngthểhiệnsựđộcácvàdụcvọnghơnlàbốirối.Khinhữngtìnhnhânđầyhạnhphúcnhưngubuồn,xuấthiệncứnhưtừmộtbàithơtình,bịcuốnđidướisứcmạnhcủanỗiđammêvàmỹtửutrongmộtkhuvườngợiđếncảnhThiênđàng,mộtcôtớgáiáctâmtheodõihọcũngvớimộtngóntaythèmkháttrongcáimiệngđỏau.

Dẫunólàhìnhảnhtiêuchuẩnđượcghivàosổtayvàkýứccủacácnhàtiểuhọa,ngóntaythondàiđưavàomiệngmộtphụnữxinhđẹpcủamỗithờiđềucómộtvẻtaonhãkhácnhau.

Nhữngbứcminhhọađãanủitôiđượcbaonhiêu?Khitrờisụptối,tôiđếnchỗSưphụOsmanmànói:

"Thầyyêuquý,khinàocổngmởlại,nếuthầychophép,consẽrờikhỏiQuốckhốnày."

"Conmuốnthếà!"ôngnói."Chúngtavẫncònmộtđêmvàmộtbuổisáng.Conđãxemthỏathuênhữngbứcminhhọavĩđạinhấtmàthếgiớinàytừngbiếtđếnnhanhnhưthếsao!"

Khinóiđiềunày,ôngkhôngquaykhỏitranggiấytrướcmặtông,nhưnghaiđồngtửmờđụccủaôngkhẳngđịnhôngthựcsựđangdầndầnmùđi.

"Chúngtađãbiếtbímậtvềcánhmũicủaconngựa,"tôitựtinnói.

"Ha!"ôngnói."Phải!PhầncònlạitùyquyếtđịnhcủaĐứcvuavàTrưởngNgânkhố.Cólẽhọsẽthachotấtcảchúngta."

ÔngđãchỉđíchdanhLeyleklàkẻgiếtngườisao?Tôithậmchíkhôngdámhỏivìsợ,vìtôiloôngsẽkhôngchophéptôiravề.Thậmchítệhạihơn,tôicứnghĩrằngôngcóthểbuộctộicảtôi.

"CáikimcàilôngchimmàBihzaddùngđểtựđâmmùmìnhđãđâumấtrồi,"ôngnói.

"Rấtcóthểônglùnđãtrảnóvềchỗcũ,tôinói."Trangtrướcmặtthầylộnglẫyquá."

Mặtôngsángngờinhưmặtđứabé,vàôngmỉmcười."Husrev,cháybỏngyêuđương,khichàngngồitrênngựachờShirintrướclâuđàicủanànglúcnửađêm,"ôngnói."ĐượcvẽtheophongcáchcủanhữngbậcthầyHeratxưa."

Giờôngđangnhìnbứctranhnhưthểôngthấyđượcnó,nhưngthậmchíôngkhôngcầmkínhlúplên.

"Concóthấyvẻtránglệcủanhữngchiếclátrêncâytrongđêmtối,hiệnratừngchiếcmộtcứnhưtỏasángtừbêntronggiốngcácvìsaohoặcnhữngđóahoaxuân,đườngnéttranghoàngtrêntườnggợilênsựkiênnhẫnnhúnnhường,vẻtaonhãtrongcáchsửdụngmiếngvànglávàsựcânbằngtinhtếtrongtoànbộbốcụccủabứctranhkhông?ConngựacủaHusrevtuấntúcũngduyêndángvàtaonhãnhưmộtphụnữ.Shirinyêudấucủachàngđangchờởcửasổphíatrên.Cổnàngcúixuống,nhưngmặtnàngđầytựhào.Nhưthểđôitìnhnhânđóvẫncònởđâymãimãitrongánhsángphátratừkếtcấucủabứctranh,làndavànhữngmàusắctinhtếvốnđượcnhàtiểuhọatôlênmộtcáchkhéoléo.Concóthểthấykhuônmặtcủahọhơihướngvàonhautrongkhithânmìnhcủahọhơingảvềphíachúngta-vìhọbiếthọđangởtrongmộtbứctranhvàvìthếchúngtathấyđượchọ.Đâylàlýdotạisaohọkhônggiốngnhữngnhânvậtmàchúngtathấyquanhta.Hoàntoànngượclại,họhàmýrằnghọhiệnlêntừkýứccủađấngAllah.Điềunàylýgiảivìsaothờigianđãngừngtrôiđốivớihọtrongbứctranhđó.Chodùnhịpđiệucâuchuyệnhọkểtrongbứctranhnhanhđếnthếnàođinữa,bảnthânhọsẽvẫnmãimãiởđó,giốngnhưnhữngthiếunữethẹn,lễphépvàcógiáodục,khônglàmbấtcứcửchỉđườngđộtnàovớibàntay,cánhtay,thânthểhoặcthậmchíđôimắthọ.Đốivớihọ,mọithứtrongmànđêmmàuxanhnướcbiểnnàyđãđôngcứng:Conchimbaytrongbóngtốigiữanhữngvìsao,vớimộtcáivẫycánhgiốngnhưtráitimđangđậpcủachínhđôitìnhnhânnày,vàđồngthờivẫnđượccốđịnhvĩnhviễnnhưthểbịđóngchặtvàobầutrờitrongphútgiâyvôsongnày.CácbậcthầyHeratxưa,nhữngngườibiếtrằngmànđennhưnhungcủaThượngđếđangtrùmxuốngmắthọnhưmộtbứcmàn,cũngbiếtrằngnếuhọbịmùtrongkhinhìnchằmchằmbấtđộngvàomộtbứcminhhọanhưthếtrongnhiềungàynhiềutuầnliêntục,thìlinhhồnhọcuốicùngsẽhòavàosựvĩnhcửucủabứctranh."

Vàogiờcầukinhtối,khicổngQuốckhốđượcmởravớicùngtrìnhtựđóvàdướicáinhìncũngcủađámngườiđó,SưphụOsmanvẫnnhìnchămchúvàotranggiấytrướcmặtông,vàoconchimđangbaybấtđộngtrênbầutrời.Nhưngnếubạnnhậnravẻmờđụctrênđồngtửcủaông,bạncũngsẽthấyrằngôngnhìnvàotranggiấymộtcáchkỳlạ,nhưngườimùđôikhiđịnhhướngkhôngchínhxácthứcăntrướcmặthọ.

CácquantrôngcoiQuốckhốbiếtrằngSưphụOsmansẽởlạitrongđâyvàbiếtJezmiAghavẫnởngaynơicửa,nênđãquênlụcsoáttôikỹlưỡngvàkhôngtìmthấycâykimtôigiấutronglớpáolót.KhitừsânlâuđàibướcrađườngphốIstanbultôirẽvàomộthẻmnhỏvàlấyvậtkhủngkhiếpđóra,vậtmàBihzadhuyềnthoạiđãdùngđểtựđâmmùmắtmình,nhétnóvàokhănquàng.

Tôigầnnhưchạyquacácphố.

CáilạnhtrongcácphòngQuốckhốđãngấmquánhiềuvàoxươngtủytôiđếnđộtôitưởngnhưthờitiếtdễchịucủamùaxuânsớmđãvềtrênkhắpđườngphố.Khitôiđingangquatiệmtạphóa,tiệmcắttóc,tiệmdượcthảo,cửahàngrauvàtráicâyvàhàngbáncủicủakhuchợQuántrọcũ,từnggianhàngđanglầnlượtđóngcửanghỉ,tôibướcchậmlạivàcẩnthậnxemxétnhữngthùngrượu,vảitrảigiường,nhữngcủcàrốt,nhữngchiếcbìnhtrongcửahàngấmápthắpđèndầu.

ConphốcủaEnishtecủatôi(tôivẫnchưaquengọinólà"conphốcủaShekure"chứđừngnóilà"conphốcủatôi")cóvẻthậmchílạlẫmvàxaxôihơnsauhaingàytôivắngmặt.NhưngniềmvuicủaviệcđượcgặplạivànóichuyệnvớiShekurecủatôi,vàýnghĩrằngtôicóthểchuivàogiườngcủangườiyêutôitốinay-vìtêngiếtngườigầnnhưđãbịbắt-khiếntôicảmthấygầngũivớicảthếgiớinàyđếnđộ,khithấycâylựuvànhữngtấmrèmđãđượcsửalạivàđóngkín,tôiphảikìmmìnhđểđừnglatolêngiốngmộtnôngdânhòhétvớiaiđóbênkiadòngsuối.KhigặpShekure,tôimuốnlờiđầutiênthốtratừmiệngtôilà,"Bọnanhđãbiếttêngiếtngườiđêtiệnđólàairồi!"Tôimởcổngsân.Tôikhôngchắccóphảiquatiếngcọtkẹtcủacánhcổng,vẻvôtưlựcủaconchimsẻđanggiảikhátởcáixôđựngnướcgiếng,hayvẻtốiđencủangôinhà,màvớilinhcảmnhưchósóicủamộtngườitừngsốngcôđộcsuốtmườihainăm,tôilậptứchiểurằngkhôngcóaitrongnhà.Ngaycảkhicayđắngnhậnrarằngmìnhđãbịbỏmặc,ngườiđóvẫnsẽmởvàđóngtấtcảcáccửa,cáctủ,thậmchícòngiởnắpcácxoongnồi,vàtôiđãlàmnhưthế.Thậmchítôicònnhìnvàotrongnhữngcáirương.

Trongcảnhimlặngnày,âmthanhduynhấttôinghelàtiếngđậpthìnhthịchcủatráitimtôi.Giốngnhưmộtlãogiàđãlàmmọiviệccầnlàm,tôicảmthấyđượcanủikhibấtngờđeovàongườithanhgươmmàtôiluôngiấudướiđáycáirươngkínđáonhất.Đâylàthanhgươmcóchuôibằngngà,nóluôntạochotôicảmgiácbìnhyênvàcânbằngtrongsuốtnhữngnămtôilàmviệcvớigiấybút.Sáchvở,màchúngtalầmtưởnglànguồnanủi,chỉlàmtăngthêmnỗiusầucủachúngtathôi.

Tôixuốngsân.Conchimsẻđãbaymất.Nhưthểrờibỏmộtcontàuđangchìm,tôirờicănnhàtrongcáilặngimcủađêmđensắpđến.

Contimtôi,giờtựtinhơn,bảotôihãychạyđitìmhọ.Tôichạy,nhưngtôichậmlạiởnhữngnơiđôngđúcvàcácsânthánhđườngnơilũchóđánhhơiđượcdấuvếttôivàsungsướngchạytheo,cứnhưchúngtiênđoánđượcmộttròvuinàođó.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương53:TôiLàEsther

TôiđangnấumónxúpđậulăngchobữatốithìNesimnói"Cókháchđến."Tôivừađáp"coichungđừngđểnồixúpkhét,"vừatraochoôngấycáithìa,rồicầmbàntaygiànuacủaôngấymàđảovàicáitrongnồi.Nếutakhônglàmchohọthấy,họsẽđứngđósuốtmấygiờđồnghồ,cứthọcthọccáithìavàonồimộtcáchvôtíchsự.

T

KhithấySiyahtrướccửa,tôichẳngcảmthấygìngoàithươnghạichoanhta.Cómộtvẻgìđótrênkhuônmặtanhtakhiếntôisợkhôngdámhỏichuyệngìđãxảyra.

"Đừngvônhà."tôinói,"đểtôithayđồrồimìnhđingay."TôimặcbộđồmàuhồngvàvàngmàtôivẫnmặckhiđượcmờidựcáclễhộitrongThángRamadan,nhữngbữađạitiệcthừamứa,nhữnglễcướilêthê,vàcầmchiếctúingàylễlên."Chừngnàovềemsẽănsau,"tôinóivớiNesimtộinghiệp.

SiyahvàtôibăngquamộtconphốtrongkhuDoTháinhỏbécủatôivớinhữngốngkhóiđangnhảkhói,giốngnhữngấmđunnướcphunrahơinóng,vàtôinói:

"ChồngcũcủaShekuretrởvềrồi."SiyahimlặngvàcứnhưthếchođếnkhichúngtôirờikhỏikhuDoThái.Mặtanhtatáinhợt,màucủangàyđangtàn.

"Họđangởđâu?"Mộtlúcsauanhtahỏi.

QuacâuhỏinàytôiđoánrằngShekurevàbọntrẻkhôngcóởnhà."Họởnhàcủahọ,"tôinói.BởivìýtôimuốnnóinhàtrướcđâycủaShekure,vàbiếtngayđiềunàysẽđốttannáttráitimcủaSiyah,nêntôimởcánhcửahy

vọngchoanhtabằngcáchkèmthêmcụmtừ"cólẽvậy"vàocuốicâunói.

"Chịcóthấyngườichồngvừatrởvềcủacôấykhông?"anhtahỏi,nhìnsâuvàomắttôi.

"TôikhôngthấyôngtamàcũngkhôngthấyShekuretrốnrakhỏinhà."

"Vậylàmsaochịbiếthọđãrờikhỏinhà?"

"Quanétmặtanh."

"Nóichotôinghemọichuyệnđi,"anhtanóimộtcáchdứtkhoát.

SiyahquárốitríđếnđộanhtakhônghiểurằngEsther-màconmắtchịtaluônluôntạicửasổ,taichịtaluônluônápsátđất,khôngbaogiờcóthể"nóimọithứ"nếuchịtamuốntiếptụclàEsther,kẻtìmchồngchorấtnhiềuthiếunữmơmộngvàgõcửarấtnhiềungôinhàbấthạnh.

"TôinghenóirằngHasan,emchồngcũcủaShekuređãđếnnhàanh,"-anhtaphấnkhởilênkhitôinói'nhàanh'-"rồinóivớiShevketrằngchanóđangtrênđườngvềnhà,rằngôngtasẽvềtớivàokhoảnggiữatrưa,vànếuôngtakhôngthấymẹvớiemtraicủaShevkettrongngôinhàchínhdanhcủahọ,ôngtasẽgiậnlắm.Shevketkểlạivớimẹnó,côtahànhđộngrấtcẩntrọng,nhưngkhôngthểquyếtđịnhđượcgì.TớigiữatrưaShevketđãbỏnhàđểvềởvớichúHasanvàôngnộinó."

"Chịlấyđâuranhữngchuyệnnàyvậy?"

"BộShekurekhôngnóivớianhlàsuốthainămquaHasanlênkếhoạchnhằmlôicôấytrởvềnhàanhtasao?CóthờikỳHasannhờtôichuyểnthưchoShekureluôn."

"Côấycóbaogiờtrảlờikhông?"

"TôibiếtnhiềuloạiphụnữkhácnhauởIstanbul",tôinóiđầytựhào"khôngcóngườiphụnữnàogắnbóvớigiađình,chồngvàdanhdựcủa

mìnhnhưShekuređâu."

"Nhưnghiệngiờtôilàchồngcôấy."

Giọngcủaanhtavẫnmangvẻthiếuchắcchắnvốnluônkhiếntôithấynảnlòng.Thậtkỳlạ,dùShekurechạyvềphíabênnào,thìbênkiacũngcảmthấysuysụp.

"HasancóviếtmộtláthưngắnđưachotôibảotraochoShekure.TrongthưnóichuyệnShevketđãquayvềnhàvàchờchanótrởvềthếnào.Shekuređãbịgảđitrongmộtlễcướibấthợppháprasao,Shevketđãđaukhổthếnàovìngườichồnggiảkia,kẻđượccoilàchamớicủanóvànókhôngbaogiờtrởvềnhànữa".

"Shekurephảnứngrasao?"

"CôấyvớiOrhantộinghiệpđãchờanhsuốtđêm."

"CònHayriyethìsao?"

"Hayriyetrongnhiềunămđãchờđợicơhộiđểnhấnchìmcôvợxinhđẹpcủaanhtrongmộtmuỗngnước.ĐiềuđólýgiảivìsaocôtangủvớiEnishte,cầuchoôngtađượcyênnghỉ.KhiHasannhậnthấyShekuređãtrảiquamộtđêmcôđơntrongnỗisợhãicảkẻgiếtngườilẫnmaquỷ,anhtabènnhờtôichuyểnmộtláthưnữa."

"Anhtaviếtgìtrongđó?"

TạơnThượngđếlàEstherbấthạnhcủacácvịkhôngbiếtđọcbiếtviết,vìkhinhữngquýônggiậndữvànhữngôngbốcáukỉnhhỏicâuhỏinày,côtacóthểnói:"tôiđâubiếtđọc,chỉgươngmặtcủanhữngthiếunữxinhđẹpđọcláthưđóthôi."

"VậychịđọcthấygìtrênkhuônmặtShekure?"

"Cảnhtrơtrọi."

Chúngtôiimlặnghồilâu.MộtconcúđậutrênmáivòmcủanhàthờHyLạpnhỏchờđêmxuống;bọntrẻhàngxómmũidãithòlòcườinhạoquầnáovàtúiđựngđồcủatôi,vàmộtconchóghẻđangtừnghĩatrangđầycâytuyếttùngvừasungsướnggãilôngvừachạyxuốngchàođónđêmvề.

"Chậmlạicoi?"TôikêulênvớiSiyah,"tôiđâuleodốcnhưanhđược.Anhlôitôivớitúiđồnàyđiđâuvậy?"

"TrướckhichịđưatôiđếnnhàHasan,tôimuốnđưachịđếngặpmấychàngtraicanđảmvàhàophóngđểchịcóthểbàytúiđồrabánchohọmấycáikhăntayhoahòehoasói,khănlụatrùmđầuvàmấycáivíthêuchỉbạcđểhọtặngngườitìnhbímậtcủahọ."

ĐâylàmộtdấuhiệutốtkhiSiyahvẫncóthểnóiđùatrongtâmtrạngrầurĩ,nhưngtôicóthểhiểusựnghiêmtrọngđằngsausựđùacợtcủaanhta."Nếuanhđịnhtậphọpmộtđộibinh,tôisẽkhôngbaogiờdẫnanhđếnnhàHasanđâu",tôinói."Tôisợnhữngvụđánhnhauvớicãilộnmuốnchết."

"NếuchịvẫnlàmộtEstherthôngminhnhưxưanay,"anhtanói,"thìsẽchẳngcóđánhnhauhaycãilộngìcả."

ChúngtôibăngquaAksarayvàbướcvàoconđườngtrởngượclại,thẳngvềphíanhữngkhuvườnLanga.Đếnđoạntrêncủaconđườnglầylội,trongmộtkhuvựcnghèokhổ,Siyahđivàomộttiệmhớttócvẫncònmởcửa.Tôithấyanhtanóichuyệnvớiôngthợcạođangngồiđểmộtcậutraitrônglươngthiệnvớiđôitayxinhđẹpcạorâuchoôngdướiánhđèndầu.Ngaysauđó,bácthợcạo,cậuhọcviệcđẹptraicủaôngta,vàsauđóhaingườinữacủaôngtanhậpbọnvớichúngtôiởAksaray.Họmangtheogươmvàrìu.TrongmộtconphốnhỏởShehzadebashi,mộtsinhviênthầnhọc,ngườimàtôikhôngthểhìnhdunglàsẽdínhdángvàochuyệnthôbạonhưthế,cầmgươmnhậpbọnchúngtôitrongbóngtối."Bộanhtínhchuyệnđộtkíchmộtngôinhàgiữathànhphốtronglúcbanngàybanmặtsao?"

"Khôngphảigiữabanngàybanmặt,màlàbanđêm,"Siyahnóivớigiọnghàilòngnhiềuhơnbỡncợt.

"Đừngquátựtinchỉvìcácanhđãtậphợpđượcmộtnhóm,"tôinói."Hyvọngbọntuầncanhkhôngbắtgặpcáidúmngườilămlămvũkhínàylangthangởđây."

"Chẳngaithấybọnmìnhđược."

"HômquabọnErzurumđộtkíchmộtquánrượutrước,rồisauđólàmộtnhànguyệnkhổtuởSagirkapi,đánhđậptànnhẫnbấtcứaihọbắtgặpởcảhaichỗđó.Mộtônggiàbịmộtgậyvàođầuđãchết.Trongđêmtốinhưmựcnày,họcóthểtưởngcácanhthuộcbọnđó."

"TôinghenóichịđãđếnnhàZarifKínhmếnquácố,gặpvợanhta,cầuThượngđếphùhộchịấy,vàthấynhữngbứcphácthảongựađầymựcnhòenhoẹttrướckhichuyểnchúngchoShekure.LiệuZarifKínhmếncóthườngtụhọpvớiđámmônđồcủataythuyếtgiáoxứErzurumkhông?"

"NếutôicódòlabàvợZarifKínhmến,thìcũngbởitôinghĩrốtcuộcviệcđócóthểgiúpíchchoShekuretộinghiệp."tôinói.DùsaothìtôiđếnđólàđểchocôtaxemthứvảimớinhấtđếntừTâyvựcchứkhôngđịnhdínhvàoviệcchínhtrịvàpháplýcủaanh,nhữngchuyệnmàđầuóckhốnkhổcủatôikhônghiểunổi."

KhichúngtôirađếnđườnglớnchạyđằngsauCharshikapi,timtôiđậpliênhồivìsợ.Nhữngnhánhcâydâutằmvàócchóướtđẫmkhẳngkhiulấplánhtrongánhsángnhợtnhạtcủavầngtrăngnon.Mộtcơngiónhẹdocácâmhồnvàngườichếtđangsốngthổitớilàmlớpviềnrenchiếctúiđeovaicủatôiphephẩy,rítquanhữnghàngcâyvàmangmùicủachúngtôiđếncholũchógầnđóđangnằmchờ.Khichúngbắtđầusủatừngconmột,tôichỉchoSiyahngôinhàđó.Chúngtôilặnglẽnhìnmáinhàvànhữngcửasổtốiđen.Siyahcắtđặtngườibaoquanhngôinhà:trongkhuvườntrốngtrải,haibêncổngvàosânvàởcâyvảsaunhà.

"NgaylốivàobênđócómộttênănmàyTatarđốnmạt,"tôinói."Hắnmù,nhưnghắnbiếtđượcaiđếnvàđidọctheoconđườngnàycònrõhơnôngtrưởngkhunày.Hắnliêntụcthủdâmcứnhưhắnlàmộttrongnhững

conkhỉthôbỉcủaĐứcvua.Đừngđụngđếnhắn,cứchochínmườiđồngbạcgìđólàhắnsẽnóichoanhnghemọichuyệnhắnbiết."

Từxa,tôitheodõiSiyahtraonhữngđồngxu,sauđókềgươmsátcổhọngtênănmàyvàbắtđầudồnhắnbằngnhữngcâuhỏi.Kếtiếp,tôikhôngbiếtchuyệnxảyranhưthếnào,cậuhọcviệccủabácthợcạo,ngườimàtôicứnghĩchỉcanhchừngngôinhàthôi,bắtđầuđánhgãTatarbằngcánrìu.Tôitheodõimộtlát,cứđinhninhviệcđókhôngkéodài,nhưnggãTatarđangkêukhóc.Tôichạyđếnkéogãănmàyđitrướckhihọgiếtgã.

"Hắnchửimẹtôi,"cậuhọcviệcnói.

"HắnnóiHasankhôngcóởnhà,"Siyahnói."Mìnhtinlờitênănmàynàyđượckhông?"Anhtatraotôiláthưmàanhtađãviếtvội,"Cầmcáinày,vàonhà,đưachoHasan,nếuanhtakhôngcónhàthìđưachochaanhta,"anhtanói.

"AnhkhôngviếtgìchoShekuresao?"tôihỏikhicầmlấyláthư.

"Tôimàgửithưriêngchocôấythìchỉtổkíchđộngbọnđànôngtrongnhàhơnthôi,"Siyahnói."Nóivớicôấylàtôiđãtìmratênđốnmạtgiếtchacôấyrồi."

"Thậtsao?"

"Chỉcầnnóichocôấybiếtvậy."

SaukhimắngnhiếcgãTatarvẫnđangkhóclóckêuthan,tôibèndỗdànhhắn."Đừngquênnhữnggìtađãlàmchomi,"tôinói,nhậnrarằngtôiđãkéodàisựvụnàyvìvậytôisẽkhôngđượcbỏđi.

Tạisaotôilạidínhmũivàochuyệnnày?CáchnayhainămởkhuCổngEdirnengườitađãgiếtmộtngườibánrongquầnáo-saukhicắtđôitaibàta-bởivìcôgáimàbàtahứachongườinàylạiđilấyngườikhác.BàtôithườngnóivớitôirằngdânThổquengiếtngườichẳngvìlýdogìcả.TôithèmđượcởnhàvớiNesimyêudấucủatôi,ănmónxúpđậulăng.Dùhai

chântôicưỡnglại,nhưngtôinghĩđếnchuyệnShekureởđósẽrasao,vàtôibướcvềphíangôinhà.Tínhtòmòđanggặmnhấmtôi.

"Quầnáođâyyy?CólụaTrungHoađểmayáolễhộimớivềđây".

Tôicócảmgiácluồngánhsángmàucamlọtquarèmcửadichuyển.Cửatrướcmởra.NgườichalịchsựcủaHasanmờitôivàonhà.Ngôinhàấm,giốngnhưnhàcủabọngiàucó.Shekuređangngồibênmộtchiếcbànănthấpcùngcáccon,songkhinhìnthấytôicônhổmdậy.

"Shekure,chồngcôđangởđây."

"Chồngnào?"

"Chồngmới,"tôinói."Anhtađãbaovâyngôinhàvớimộtnhómcóvõtrang.HọsẵnsàngđánhnhauvớiHasan."

"Hasankhôngcónhà,"ôngbốchồnglịchsựnói.

"Mayquá.Đọccáinàyđi,"tôinói,traochoôngláthưcủaSiyahgiốngnhưmộtvịsứthầnkiêungạocủaĐứcvuađangthựchiệnướcmuốntànnhẫncủaNgài.

Trongkhiôngbốchồngđọcláthư,Shekurenói,"Esther,lạiđâytôimúcchochịmộttôxúpđậulăngchoấmbụng."

"Tôikhôngthíchxúpđậulăng,"thoạttiêntôinói.Tôikhôngthíchcáchcôấynóinhưthểcôấylàbàchủngôinhànày.

Nhưngkhitôihiểurằngcôấymuốnởmộtmìnhvớitôi,tôicầmlấythìavàtheosaucô.

"NóivớiSiyahtấtcảlàvìShevket,"côthìthào."TốiquatôichờmộtmìnhsuốtđêmvớiOrhan,sợchếtkhiếptênsátnhân.Orhansợrunđếnsáng.Cáccontôiđãbịchiacắt!Cóloạimẹnàochịuxacáchconmình?KhikhôngthấySiyahvề,họnóirằngbọntratấncủaĐứcvuađãbuộcanhấy

khaihếtvànóirằnganhấycócandựvàocáichếtcủachatôi."

"KhôngphảiSiyahởbêncôkhichacôbịgiếtà?"

"Esther,"cônói,mởtođôimắtđenxinhđẹp,"tôivanchị,hãygiúptôi".

"Vậycôphảichotôibiếttạisaocôlạitrởvềđâythìtôimớihiểurồigiúpcôchứ."

"Bộchịnghĩtôibiếttạisaotôitrởvềhả?"côấynói.Côcóvẻsắpkhóc."SiyahthôbạovớiShevkettộinghiệpcủatôi."cônói."RồikhiHasannóicharuộtcủabọntrẻđãvề,tôitinchúấy."

Nhưngtôicóthểthấyrõquađôimắtcủacôấyrằngcôấyđangnóidối,vàcôấybiếttôiđoánrađiềuđó."TôibịHasanlừa",côtathìthào,vàtôicócảmgiáccôấymuốntôisuyratừđiềunàyrằngcôấyyêuHasan.NhưngShekurecónhậnrarằngcôấycànglúccàngnghĩnhiềuđếnHasanchínhvìcôđãcướiSiyahkhông?

Cửamở,Hayriyebướcvàomangtheobánhmìmớinướngmàmùithơmthậthấpdẫn.Khicôtatrôngthấytôi,tôicóthểhiểuquavẻbựcbộicủacôtarằngsaucáichếtcủaEnishteKínhmến,conngườikhốnkhổnày-côtakhôngthểbịbánđi,khôngthểbịgạtbỏ-đãtrởthànhmộtdisảntồitệchoShekure.MùibánhmìmớitỏakhắpphòngvàtôihiểusựthậtcủavấnđềkhiShekuređốimặtvớibọntrẻ:Chodùlàcharuộtcủabọntrẻ,làHasanhaySiyah,vấnđềcủacôấykhôngphảilàtìmmộtngườichồngcôấycóthểyêuđược,màtháchthứccủacôấylàtìmmộtngườichacóthểyêuhaiđứabénày,cảhaiđứađềumởtomắtvìsợhãi.

Shekure,vớihảoýtốtnhất,đãsẵnsàngyêubấtkỳngườichồngtửtếnào.

"Côđangtìmnhữnggìcômuốnbằngtráitimcô,"tôinóimộtcáchkhôngsuynghĩ,trongkhicôcầnphảiđưaraquyếtđịnhbằnglýtrí."

"TôisẵnsàngcùngbọntrẻtrởvềvớiSiyahngay,"cônói,nhưngtôicó

mộtsốđiềukiện!"Côimlặng."AnhấyphảicưxửtốtvớiShevketvàOrhan.Anhấykhôngđượcvặnhỏivềnhữnglýdokhiếntôivềđây.Trênhết,anhấyphảituântheonhữngđiềukiệncướihỏibanđầucủatôi-anhấysẽhiểutôimuốnnóigì.Anhấyđãđểtôimộtmìnhchốngchọivớinhữngtênsátnhân,trộmcướpvàHasanđêmqua."

"Anhtachưatìmrakẻgiếtchacô,nhưnganhtabảotôinóivớicôrằnganhtađãtìmra."

"Tôicónênđivớianhấykhông?"

Tôichưakịptrảlờithìôngbốchồng,nãygiờđãđọcthưxong,liềnnói"NóivớiSiyahKínhmếnrằngtakhôngnhậntráchnhiệmgiaotrảcondâucủatamàkhôngcómặtcontraita."

"Contrainào?"tôinóiravẻgắtgỏng,nhưngdịudàng.

"Hasan,"ôngnói.Vìônglàngườicưxửtheonguyêntắc,nênôngđỏmặt."ContrailớncủatađangtrênđườngtừBaTưvề,cónhânchứngrõràng."

"CònHasanđâu?"Tôihỏi.TôiănliềnhaithìamónxúpmàShekuređưachotôi.

"Nóđitậphợpcácthưký,phukhuânvácvànhữngngườitrongSởHảiquan."Ôngnóitheokiểutrẻconcủanhữngngườiđứngđắnnhưngkhùkhờkhôngbiếtnóidối."SaunhữngchuyệndodânErzurumgâyrahômqua,tốinaylínhtuầncanhchắcđầyngoàiđường."

"Chúngtôicóthấyaiđâu,"tôinóikhiđiracửa."Ôngchỉmuốnnhắncóbấynhiêuthôisao?"

Tôihỏiôngbốchồngcâunàylàđểlàmôngtasợ,nhưngShekurebiếtrõrằngthựcratôinóivớicôấy.Đầuóccôấythựcsựmụmịhaycôấyđangchegiấuđiềugì,chẳnghạncôấyđangchờHasanvàngườicủaanhtatrởvềchăng?Thậtkỳlạ,tôicảmthấythíchtháiđộkhôngdứtkhoátcủacô.

"TụitôikhôngcầnSiyah."Shevketnóidứtkhoát."Coiđâynhưlầnghéthămcuốicùngđi,bàbéoạ."

Vậythìaisẽmangđikhắpnơinhữngchiếckhăntrảibànđăngten,khăntaythêuchimchóchoalámàbàmẹxinhđẹpcủacậuthích,vàchiếcáosơmiđỏưathíchcủacậuđây?"tôinói,đểchiếctúicủatôigiữaphòng."Chođếnkhitôiquaylại,cậucứmởraxem,mặcthử,sửahaykhâubấtcứthứgìcậuthích."

Tôithấybuồnkhibỏđi.TôichưatừngthấyđôimắtcủaShekuređẫmlệnhưvậy.Ngaykhitôiquenđượcvớicáilạnhbênngoài,Siyahđãchặntôilạitrênconđườnglầylội,gươmtrongtay.

"Hasankhôngcónhà,"tôinói."CólẽanhtarachợmuarượuđểănmừngShekuretrởvề.Cólẽanhtavớiđámtaychânsắpvềtới.Nếuthếcácanhsẽđánhnhau,bởivìanhtađangđiên.Vànếuanhtavẫndùngthanhgươmđỏđócủaanhtathìchẳngaibiếttrướcanhtasẽlàmgì."

"Shekurenóigì?"

"Chachồngcôấynóidứtkhoátlàkhông,tôisẽkhôngbỏcondâutôi,nhưngnếutôilàanhtôisẽkhônglovềôngta,màlovềShekure.Vợanhbốirốilắm.Nếuanhmuốnbiết,thìcôấyđãtátúcởđâyhaingàysaukhichacôấychếtvìsợtênsátnhân,vìnhữngđedọacủaHasanvàvìanhbiếnmấtmàkhôngnhắnmộtlời.Côấybiếtmìnhkhôngthểởmộtđêmnữatrongcùngngôinhàđầynhữngsợhãinhưthế.Họcũngnóivớicôấyrằnganhcónhúngtayvàocáichếtcủachacôấy.Nhưngngườichồngtrướccủacôấychưatrởvềhaycóbấtcứđiềugìtươngtựnhưvậy.Shevket,vàcóvẻcảchachồngcôấyđềutinlờinóidốicủaHasan.Côấymuốntrởvềvớianh,nhưngcôấycómộtsốđiềukiện."

NhìnthẳngvàomắtSiyah,tôikểranhữngđiềukiện.

Anhtađồngýngayvớimộtvẻtrangtrọngnhưthểanhtađangnóichuyệnvớimộtsứgiảđíchthực.

"Tôicũngcómộtđiềukiện,"tôinói."Tôisẽtrởvàođólầnnữa."Tôichỉnhữngtấmrèmcửasổmàôngbốchồngđangngồiphíasau."Saumộtláthãytấncôngvàođóvàcửatrước.Khinàotôirúlên,đólàdấuhiệubảoanhdừnglại.NếuHasanvềđếnthìtấncônganhtangay,đừngchầnchừ."

Lờinóicủatôi,khôngphùhợpvớimộtsứgiả,ngườikhôngnênđểthiệthạixảyđếnchomình,nhưngtôiđãđểmặcmìnhbịcuốnđi,cácvịthấyđó.Lầnnày,ngaykhitôirao,"Quầnáođâyyy..."cửamở.Tôiđithẳngđếnchỗôngbốchồng."Cảkhunày,vàquantòaphụtráchnhữngkhuvựcnày,tứclàmọinguồnbiếtrằngShekuređãđượclydịtừlâuvàđãtáigiámộtcáchđànghoàngtheođúngluậtcủakinhKoran,"tôinói."Ngaycảnếucontraiông,ngườiđãchếttừlâu,sốnglạivàtừThiênđàngtrởvềđâyvớiôngcùngđấngTiêntriMoses,thìcũngchẳngíchgìvìanhtađãlydịvớiShekurerồi.Ôngđãbắtcócmộtphụnữcóchồngvàgiữcôấyởđâytráiýmuốncủacôấy.Siyahyêucầutôinóivớiôngrằnganhtavàngườicủaanhtasẽtiếnhànhtrừngphạtôngvìtộinàytrướckhiquantòaratay."

"Vậyanhtasẽphạmmộtsailầmnghiêmtrọng."Ôngbốchồngnóinhẹnhàng."ChúngtôichẳngbắtcócShekurehaygìcả!Tôilàôngnộibọntrẻ,ơnThượngđế,Hasanlàchúcủachúng.KhiShekurebịbỏmộtmình,côấysẽcóchọnlựagìngoàiviệctìmchỗtrúởđây?Nếucôấymuốn,côấycóthểrờikhỏiđâybâygiờmangtheobọntrẻ.Nhưngđừngquên,đâylàmáinhàđầutiêncủacôấy,nơicôấysinhconvàhạnhphúcnuôidạychúng."

"Shekure,"tôinóikhôngsuynghĩ."Côcómuốntrởvềnhàchacôkhông?"

Côấybắtđầukhócvìbàidiễnvănvề"tổấmhạnhphúc."Tôikhôngcócha,"côấynói,hayđólàdotôinghethấynhưthế?Bọntrẻlúcđầuômchâncô,rồikéocôngồixuốngvàômlấycô,bangườibọnhọômlấynhauthànhmộtkhốimàkhóc.NhưngEstherkhôngphảilàđứangốc:TôibiếtrấtrõrằngnướcmắtcủaShekurenhằmmụcđíchxoadịucảhaibênmàkhôngphảiđưaraquyếtđịnh.Nhưngtôicũngbiếtđólànhữnggiọtnướcmắtthật,bởivìchúngcũnglàmtôimủilòngkhóctheo.Látsau,tôinhậnthấy

Hayriye,conrắnđộcđó,cũngđangkhóc.

Nhưđểtrừngphạtôngbốchồngmắtxanhvìlàngườiduynhấttrongphòngkhôngkhóc,Siyahvàngườicủaanhtabắtđầutấncôngvàonhàđúnggiâyphútđóbằngcáchnệnlênnhữngtấmrèmvàphácửa.Haingườiđànôngđánhvàocửatrướcbằngsúcgỗphácửatạoranhữngcúnệnrềnkhắpnhànghenhưtiếngđạibác.

"Ônglàmộtngườicókinhnghiệmvàdanhgiá,"tôinói,đượckhíchlệbởinhữnggiọtnướcmắtcủamình,"hãymởcửavànóivớibọnchódạingoàiđórằngShekuređirồi."

"Chịsẽchomộtphụnữkhôngđượcbảovệ,lạilàcondâucủachị,ngườiđếnnươngnáunhàchị,rangoàiđườngcùngvớilũchóđẻsao?"

"Tựcôấymuốnđi,"tôinói.Dùngchiếckhăntaymàutíatôichùimũi,vốnbịnghẹtvìkhóc.

"Nếuvậycôấycứtựmởcửamàđi,"ôngtađáp.

TôingồicạnhShekurevàbọntrẻ.Vớimỗicúnện,tiếngồnkhủngkhiếpcủađámngườiđangphácửalạithànhmộtlýdonữachonướcmắttuônnhiềuhơn,bọntrẻbắtđầukhóctohơn,rồinólạikhiếnShekurevàcảtôinữagàotohơn.Tuynhiên,chodùkểcảtiếngthétđedọatừngoàivànhữngcúnệncủasúcgỗchừngnhưsắpphávỡngôinhàtớinơi,cảhaichúngtôiđềubiếtchúngtôikhócđểkéodàithờigian.

"Shekurexinhđẹpcủatôi,"tôinói,"chachồngcôđãchophépvàchồngSiyahcủacôđãchấpnhậnmọiđiềukiệncủacô,anhtađangchờcô,côchẳngcòncóviệcgìtrongngôinhànàynữa.Mặcáokhoác,đeomạnglên,mangtheođồdùngcủacôvớibọntrẻ,mởcửađểrồicóthểlặnglẽvềnhàcô."Câunóinàycủatôithậmchícònlàmchobọntrẻkhóctohơn,vàkhiếnShekuremởtomắtkinhhoàng.

"TôisợHasan,"cônói,"kiểutrảthùcủachúấythậtkhủngkhiếp.Chú

ấydữtợnlắm.Hãynhớlàtựtôiđếnđây."

"Điềunàykhôngquantrọngbằngđámcướimớicủacô,"tôinói."Côđãbịbỏbơvơ,dĩnhiêncôphảitìmchỗnươngnáuởđâuđó.Chồngcôđãthathứchocô,anhtachuẩnbịđóncôvề.VềphầnHasan,chúngtasẽgiảiquyếtvớianhtatheocáchchúngtađãlàmlâunay."Tôimỉmcười.

"Nhưngtôisẽkhôngmởcửa,"cônói,"bởivìrồitôisẽtựýtrởvềvớianhấy."

"Shekurethânyêu,tôicũngkhôngmởcửađược,"tôinói."Côcũngbiếtrõrằngđiềunàycónghĩalàtôicandựvàoviệccủacô.Họsẽtrảthùtànnhẫnviệccandựnhưthế."

Quaánhmắtcôtôibiếtcôđãhiểu."Vậykhôngaimởcửahết,"cônói."Cứđểhọphácửavàdùngvũlựclôichúngtôiđi."

TôibiếtngayrằngđâysẽlàchọnlựatốtnhấtchoShekurevàbọntrẻ,vàtôisợ."Nhưngđiềuđócónghĩalàmáusẽchảy,"tôinói."Nếuquantòakhôngcanthiệpvàochuyệnnày,máusẽđổvàmộtmốihuyếthậnsẽkéodàisuốtnhiềunăm.Khôngmộtngườicódanhdựnàolạichịuđứngyênnhìnkhinhàmìnhbịphácửavàđộtkíchđểbắtcócmộtphụnữđangtrúngụtrongđócả."

MộtlầnnữatôihốitiếchiểuraShekuretoantínhvàdốitránhưthếnàokhicôômhaiđứaconvàthankhóchếtsứcmìnhhơnlàtrảlời.Lòngtôitựnhủhãyquênmọithứvàbỏđi,nhưngtôikhôngcòntrởracửađượcnữa,vìcửađangbịnệnđếnsắpvỡtan.

Thựctình,tôithấyvừasợchuyệnsẽxảyranếuhọphásậpcửaxôngvào,vừasợchuyệnsẽxảyranếuhọkhôngpháđượccửa;tôivẫnnghĩrằngngườicủaSiyah,vốntincậyvàotôi,đanglongạirằnghọđãđiquáxavàcóthểrútluibấtcứlúcnào,màđiềuđóđếnlượtnó,sẽkhíchlệôngbốchồng.KhiôngtađếnbênShekure,tôibiếtôngtabắtđầuvờkhóc,nhưngtệhạihơn,ôngtađangruntheomộtkiểukhôngthểlàvờđược.

Bướctớicủa,tôigàolênhếtsứclựa"Dừnglạiđi,đủrồi!"Tiếngồnàobênngoàivàtiếngthankhócbêntrongchấmdứtngay.

"Mẹ,đểOrhanmởcửa,"tôinóitronglúcsángtrívàbằnggiọngngọtngào,nhưthểtôiđangnóivớithằngbé."Nómuốnvềnhà,chẳngaiphànnànvềđiềuđócả."NhữnglờinàyvừarakhỏimiệngtôithìOrhanvùngthoátkhỏivòngtaymẹnó,vànhưmộtngườiđãsốngởđâynhiềunăm,nókéochốt,nângthanhgỗlên,mởthen,rồibướcluihaibước.

Hơilạnhtừngoàitrànvàokhicánhcửamởtoang.Mộtsựimlặngbaotrùmđếnđộchúngtôinghemộtconchóuểoảisủatừxa.ShekurehônOrhan,giờđangngồilạitrênđùimẹnó,cònShevketthìdọa,"TaosẽmáchchúHasan."

TôithấyShekuređứnglên,cầmlấyáotrùmvàchuẩnbịtúiđồđểđi,tôinhẹcảngười,tôierằngmìnhsắpbậtcườilên.Tôingồixuốngvàănhaithìaxúpđậulăngnữa.

Siyahđủthôngminhđểkhôngđếnbấtcứchỗnàogầncửa.Mộthồilâu,Shevkettựnhốtmìnhtrongphòngngườichaquácốcủanó,vàmặcdùchúngtôigọiSiyahđếngiúp,nhưngcảanhtalẫnngườicủaanhtađềukhôngvào.SaukhiShekuređồngýđểShevketmangtheocondaogămcánnạmhồngngọccủachúHasan,thằngbémớichịurờikhỏinhàđicùngchúngtôi.

"CoichừngHasanvớithanhgươmđỏcủanóđấy,"ôngbốchồngnóivớivẻlolắngthựcsựhơnlàvẻthấttrậnvàbáothù.Ônghônhaiđứacháunội,ngửiđầuchúng,ôngcũngthìthàovàotaiShekure.

KhitôithấyShekurenhìnlầncuốivàocánhcửa,cácbứctườngvàbếplòcủangôinhà,mộtlầnnữatôinhớđâylànơicôấyđãtrảiquanhữngnămthánghạnhphúcnhấtcuộcđờibênngườichồngđầutiêncủacô.Nhưngcũngcóthểcôấymuốnnóirằngchínhngôinhànàylànơinươngnáucủahaingườiđànôngcôđơnkhốnkhổ,vàrằngnómangmùihôithốicủacáichếtchăng?Tôikhôngđicùngcôtrênđườngtrởvềvìcôđãlàmtannáttim

tôiquaviệctrởvềđây.

Khôngphảicáilạnhvàcõiđenngòmcủamànđêmđưahaiđứatrẻkhôngchavàbangườiđànbà-mộtđầytớ,mộtmụDoTháivàmộtgóaphụ-lạivớinhau,màchínhlànhữngkhuxómxalạ,nhữngconđườnghầunhưkhôngthểvượtquavànỗisợhãiHasan.Đámngườichúngtôi,dướisựbảovệcủanhómSiyah,vàgiốngnhưmộtcỗxengựachởchâubáu,chúngtôiđiquanhữngconđườnghẻolánh,nhữngphốnhỏhẹpvànhữngkhuphốhiuquạnh,ítngườiluitới,đểtránhchạmtrántuầncanh,binhlính,nhữngtêncônđồtòmòtrongvùng,bọnăntrộmvàHasan.Nhiềulần,quabóngtốinhưmựcđếnnỗixòetaymìnhtrướcmặtcũngkhôngthấyđược,chúngtôiphảimòmẫmdòđường,liêntụcđụngvàonhauvàđụngvàotường.Chúngtôiđibámchặtvàonhau,hãihùngtrướccảmgiácrằngngườichếtlangthang,âmhồnvàmaquỷcóthểtừdướiđấtchuilênvàbắtchúngtôivàođêmtối.Ngayđằngsaunhữngbứctườngvànhữngtấmrèmđóngkínmàchúngtôilầnmòbằngđôitaynhưngườimù,chúngtôinghetiếngngáyvàtiếnghocủanhữngngườitrongcáilạnhcủađêmcũngnhưtiếngrốngcủagiasúctrongchuồng.

NgaycảEsther,vốnđãquenvớinhữngvùngtồitệvànghèokhổnhất,kẻtừngđikhắpcácconđườngIstanbul-trừnhữngvùngnơitụhộiđámdidânvàcáccộngđồngđángngại-đôikhicũngcảmthấyrằngchúngtôisẽbiếnmấttrongnhữngconđườngnày,nhữngconđườngquanhcouốnlượnkhôngdứttrongbóngtốibấttận.Nhưngtôivẫnnhậnrađượcnhữnggócphốnàođómàtôiđãkiêntrìđiquavàobanngàyvớichiếctúitrênvai;chẳnghạntôinhậnranhữngbứctườngcủaphốTerziBasi,mùihăngcủaphânbón-màvìlýdonàođógợitôinhớđếnmùiquế-phảđếntừchuồngngựakếbêncơngơicủaNurullahHoja;nhữngđịađiểmbịhỏahoạntrênphốAkrobatvàHànhlangvòmSahincidẫnvàoquảngtrườngvớiVòiphunHajiMù,vàvìthếtôibiếtchúngtôikhônghềđivềphíangôinhàcủangườichaquácốcủaShekure,màđếnmộtnơikỳbínàokhác.

ChẳngaibiếtHasansẽlàmgìnếuanhtagiậndữ,vàtôibiếtSiyahđãtìmmộtchỗkhácđểgiấugiađìnhanhtránhkhỏiHasanvàcảtênsátnhân

độcácấy.Nếutôicóthểnhậnrađólàchỗnào,tôisẽnóivớicácvịbâygiờvàvớiHasanvàosángmai-khôngphảivìácý,màbởitôitinchắcrằngShekurevẫnmuốnđượcHasanquantâm.NhưngSiyah,vốnthôngminhnhưthế,khôngcòntintôinữa.

Chúngtôiđangđitheomộtconphốtốiđằngsauchợnôlệthìnghetiếnglakhócomsòmcuốiphố.Chúngtôingheâmthanhcủamộtcuộcxôxát,vàtôisợhãinhậnracuộchỗnchiếnđãbắtđầu:tiếngvachạmcủarìu,gươmvàgậyvànhữngtiếngrốngđauđớncựcđộ.

Siyahtraothanhgươmlớncủaanhtachomộttrongnhữngngườithântínnhất,giậtlấycondaogămtừtayShevketkhiếnthằngbékhóclên,rồiralệnhchocậuhọcviệccủabácthợcạovàhaingườinữađưaShekure,Hayriyevàbọntrẻraxađếnmộtkhoảngcáchantoàn.Taysinhviênthầnhọcbảotôihắnsẽđưatôivềnhàbằngđườngtắt;nghĩalàhắnkhôngđểtôiởlạivớinhữngngườikhác.Đâylàmộtngãrẽcủasốphận,haymộtâmmưutinhkhônnàođóđểgiữbímậtchỗẩnnấpcủahọ?

Cómộtcửahàng,màtôihiểulàquáncàphê,ởcuốiconđườnghẹpmàchúngtôiđangđivào.Cólẽcuộcđọgươmđãdừnglạingaykhinóbắtđầu.Nhữngđámngườilaókhihọbướcvàohoặcbỏra;thoạttiêntôinghĩhọcướpbóc,nhưngkhông,họđangđậppháquáncàphê.Họcẩnthậnmangracácthứtáchgốm,nồiđồng,lyvànhữngcáibànthấpdướiánhsángnhữngngọnđuốccủangườiđứngxemvàđậpnátchúngnhưmộtlờicảnhcáo.Họđấmđámộtngườiđangcốngănhọlại,nhưnganhtathoátđược.Banđầutôinghĩmụctiêucủahọchỉlàcàphê,nhưchínhhọđãtuyênbố.Họlênánnhữngtácđộngxấuxacủanó,việcnótáchạichothịlựcvàbaotửnhưthếnào,làmcùnnhụttrítuệvàkhiếnconngườimấtđứctinrasao,nólàthuốcđộccủabọnTâyvựcnhưthếnàovàMuhammadCaocảđãtừchốicàphêrasaodùnódomộtmỹnữdânglên-đồSatantráhình.Cóvẻnhưđâylàmàndiễntháiquáchomộtđêmgiáohuấnvềnghithứcđạođứcvànếurốtcuộctôicũngtìmđượcđườngvềnhà,tôinghĩmìnhthậmchícóthểrầylaNesim,cảnhbáoôngấykhôngđượcuốngquánhiềuthúthuốcđộcđó.

Vìcóquánhiềunhàtrọvàquánrượurẻtiềngầnđónênmộtđámđôngtòmòtụtậplạirấtnhanh,gồmnhữngkẻlangthangnhànrỗi,bọnvôgiacưvàlũchólaithốithanhậpcưlậuvàothànhphố,vàhọkhíchlệnhữngkẻthùcàphênày.ĐếnlúcđótôimớihiểurằnghọlànhữngkẻủnghộnhàthuyếtgiáoNusretHojaxứErzurum.Họcóýđịnhdọndẹpmọihangổrượuchè,đĩđiếmvàcàphêởIstanbul,vàtrừngphạtnghiêmkhắcnhữngailạcbướckhỏiconđườngcủaMuhammadCaocả;nhữngngườidùngnhữngnghilễcủapháikhổtunhưmộtcớđểmúabụngtheoâmnhạcchẳnghạn.Họlênánnhữngkẻthùcủatôngiáo,nhữngkẻhợptácvớiQuỷsứ,bọnngoạigiáo,đámvôthầnvàdânminhhọa.Tôichợtnhớrarằngđâylàquáncàphênơicótreonhiềutranhtrêntường,nơitôngiáovàvịhojaxứErzurumbịbôinhọvànơisựbấtkínhlàkhôngcógiớihạn.

Mộtthợhọcviệccủangườichếbiếncàphê,khuônmặtcậutalốmđốmmáu,từtrongbướcra,vàtôinghĩcólẽcậutangãquỵmất,nhưngcậutađưatayáolênchùimáutrêntránvàmá,nhậpvàonhómchúngtôivàbắtđầuquansátcuộcđậpphá.Đámđôngdãnramộtchútvìsợhãi.TôithấySiyahnhậnraaiđóvàdodự.

NhânlúcnàynhữngngườiErzurumbắtđầutậphợplại,tôibiếtrằngbinhlínhhoặcbăngđảngnàokhácvũtrangbằngdùicuiđangtrênđườngtớiđây.Ngườitadậptắtđuốcvàđámđôngtrởthànhmộtđámhỗnloạn.

Siyahnắmlấycánhtaytôivàbảoanhsinhviênthầnhọcđưatôiđi."Lựanhữngconđườngnhỏmàđi."anhtanói."Cậutasẽtheochịvềtớinhà."Anhchàngsinhviêncũngmuốnchuồnkhỏichỗnàycàngsớmcàngtốtvàchúngtôihầunhưchạyngaykhikhởihành.ÝnghĩcủatôihướngvềSiyah,nhưngnếuEstherbịđưakhỏihiệntrường,chịtakhôngthểtiếptụccâuchuyệnđược,bâygiờchịtatiếptụcđượckhông?

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương54:TôiLàMộtPhụNữ

Tôicóthểđãnghenhữnglờiphảnđốicủacácvị:"Ngườikểchuyệnthânmếncủatôi,cácvịcóthểbắtchướcbấtcứaihoặcbấtcứthứgì,nhưngkhôngbaogiờbắtchướcđượcmộtphụnữ!"Nhưngtôixincóýkiếnkhác.Quảthực,tôiđãlangthangtừthànhphốnàyđếnthànhphốkhác,bắtchướcmọithứsuốtđêmthâutạicáclễcưới,buổihộivàquáncàphêchođếnkhigiọngcủatôikhảnđi,vàvìthếtôikhôngcósốlậpgiađình,nhưngđiềuđókhôngcónghĩalàtôikhôngquenbiếtphụnữ.

T

Tôibiếtphụnữrấtrõ;trênthựctế,bảnthântôiđãbiếtbốnphụnữ,thấymặthọvànóichuyệnvớihọ:1.Mẹtôi,cầuchobàđượcyênnghỉđờiđời;2.Dìyêuquýcủatôi,3.Vợcủaanhtôi(anhấychuyênmônđánhtôi),ngườiđãquát"Cútxéo!"trongmộtdịphiếmhoitôithấyđượcchịấy-chịấylàphụnữđầutiêntôiyêu;và4.MộtquýcôtôitìnhcờthấytạimộtcửasổmởởKonyatrongnhữngchuyếnduhành.Dùchưatừngnóichuyệnvớicôấy,tôiđãnuôinhữngcảmgiácthèmmuốnđốivớicôấytrongnhiềunămvàbâygiờvẫnvậy.Cólẽđếnlúcnàycôấyđãchếtrồi.

Việcnhìnmộtkhuônmặtphụnữđểtrần,nóichuyệnvớicôấy,vàchứngkiếnlòngnhânhậucủacôấyđãmởđườngchocảlòngthèmmuốnnhứcnhốilẫnnỗiđautinhthầnsâusắctrongbọnđànôngchúngta,vàbởithếnêngiảipháphaynhấtlàđừngđểmắtđếnphụnữ,đặcbiệtlàphụnữđẹp,nếungaytừđầutakhôngcướiđượcmộtcáchhợppháp,nhưđạogiáocaoquýcủachúngtađòihỏi.Liệuphápduynhấtchonhữngthèmkhátthểxácnàylàtìmkiếmtìnhbạncủanhữngcậutraixinhxắn,mộtsựthaythếthỏađángchođànbà,vàđếnlúcnàođó,điềunàycũngtrởthànhmộtthóiquendễchịu.TrongcácthànhphốcủabọnTâyvực,ởchâuÂu,phụnữlangthangkhắpnơiphôbàykhôngchỉkhuônmặthọmàcảmáitócsángmượt

màcủahọ(sauchiếccổ,néthấpdẫnnhấtcủahọ),cánhtay,cổhọngxinhđẹp,vàthậmchí,nếunhữnggìtôinghelàsựthật,mộtphầnđôichântuyệtmỹcủahọnữa;dođóđànôngcủanhữngthànhphốđóđilạirấtkhókhăn,bốirốivàtrongnỗiđauđớncùngcực,bởivì,cácvịbiếtđó,phíatrướccủahọcứcươngcứnglênmãivàviệcnàyđươngnhiêndẫnđếnsựtêliệtxãhộicủahọ.Rõràng,điềunàylýgiảitạisaomỗingàybọnngoạigiáoTâyvựclạidângthêmmộtpháođàichongườiOttomanchúngta.

Saukhinhậnratừkhicòntrẻrằngcáchhaynhấtđểtạoraniềmhạnhphúctinhthầnvàtrạngtháimãnnguyệnlàsốngcáchxacácmỹnhân,tôingàycàngtòmòvềnhữngsinhvậtnày.Lúcđóvìtôikhôngnhìnthấybấtcứngườiđànbànàokhácngoàimẹvàdìtôi,nênnỗitòmòcủatôidầndầncótínhcáchbíẩn,đầutôicóvẻngứangáy,vàtôibiếtrằngtôichỉcóthểbiếtcảmgiáccủađànbànếutôilàmnhữnggìhọlàm,ănnhữnggìhọăn,nóinhữnggìhọnói,bắtchướccáchcưxửcủahọvà,vâng,nếunhưtôimặcđượcquầnáocủahọ.Vìthế,mộtngàythứSáunọ,khimẹ,cha,anhvàdìtôiđiđếnvườnhồngcủaôngnộitôibênbờbiểnFahreng,tôibảohọrằngtôinhưbịốmnênsẽởnhà.

"Cốlên.Nghenày,consẽgiảitríchochúngtabằngviệcbắtchướcchó,câyvàngựaởmiềnquê.Dùsaothìconsẽlàmgìởnhàmộtmình?"mẹtôinói,cầuchobàđượcyênnghỉ.

"Consẽmặcquầnáocủamẹvàtrởthànhđànbà,"ấylàmộtcâutrảlờikhôngthểnóirađược.Vìvậytôiđáp:"baotửconkhóchịu."

"Đừngcóđớnhènnhưthế,"chatôinói."Lạiđây,chaconmìnhvậtlộn."

Bâygiờtôisẽmôtảchocácvị,nhàhọasĩvàthưphápanhemcủatôi,chínhxácnhữnggìtôicảmthấysaukhihọrờikhỏinhàvàtôimặcđồlótvớiáodàicủabàdìvàbàmẹthânyêunayquácốcủatôi,cũngnhưnhữngbímậttôibiếtđượctrongngàyhômđóvềviệctrởthànhphụnữ.Trướchết,chophéptôinóithẳngrằngtráivớinhữnggìchúngtađọcđượctrongsáchvànghemấynhàthuyếtgiáonói,khicácvịlàphụnữ,cácvịkhônghềcảmthấymìnhgiốngQuỷsứ.

Hoàntoànkhông!Khitôimặcvàođồlótlencóthêuhoahồngcủamẹtôi,mộtcảmgiácdễchịulankhắpngườitôivàtôicảmthấymìnhcũngnhạycảmnhưbàvậy.Chiếcáosơmilụamàuxanhlácâynhạtmàdìtôichưabaogiờdámmặcchạmvàolàndatrầncủatôikhiếntôicảmthấylòngyêumếnkhôngcưỡnglạiđượcđốivớitấtcảtrẻcon,kểcảchínhtôi.Tôimuốnchomọingườibúvànấuănchotoànthếgiới.Saukhitôihiểuđếnchừngmựcnàođórằngcóvúlàthếnào,tôiđộnvôngựcmìnhbấtcứthứgìtìmđược-vớvàkhănmặt-vìvậytôicóthểhiểuđiềukhiếntôithựcsựtòmò:cảmgiácrasaokhilàmộtphụnữcócặpngựcđồsộ.Khitôithấyhaikhốilồitotướngnày,phải,tôithừanhận,tôitựhàonhưquỷSatan.Tôilậptứchiểurằngđànônghễnhácthấybóngdángbộngựcquákhổcủatôilàsẽđuổitheochúngvàcốtìmcáchđútchúngvàomiệnghọ;tôicảmthấymìnhhếtsứcmạnhmẽ,nhưngđócóphảilànhữnggìtôimuốnkhông?Tôibốirối:tôimuốnvừacóđầyquyềnlựcvừalàmộtđốitượngđểngườitathươnghại;tôimuốnmộtngườiđànôngthôngminh,mạnhmẽvàgiàucó-tôichẳngbiếtainhưthếkểtừAdamvềsau-yêutôiđiêncuồng;nhưngtôicũngsợmộtngườiđànôngnhưthế.Luồnvàotaynhữngchiếcvòngxuyếnbằngvàngmàmẹtôigiấudướiđáyrươngquầnáocủabàcạnhnhữngkhănthêuhìnhlátrongnhữngchiếcvớlenthơmmùihoaoảihương,kếđóđánhphấnhồngmàbàthườngthoalênmásaukhitừnhàtắmcôngcộngtrởvề,mặcchiếcáochoàngxanhcủadìtôivàđeotấmmạngmỏngcùngmàu,xongthìcộttóclại,tôinhìnmìnhtrongchiếcgươngcókhungcẩnxàcừ,vàrùngmình.Dùtôikhôngđộnggìđếnchúng,nhữngđôimắtvàlôngmicủatôiđãtrởthànhcủamộtphụnữ.Chỉcóđôimắtvàgòmáphôra,nhưngtôiđãlàmộtphụnữcựckỳhấpdẫnvàđiềunàykhiếntôihếtsứcsungsướng.

Vũkhíđànôngcủatôi,nhậnrađượcsựvụnàycòntrướccảtôi,đãcươngcứng.Dĩnhiênđiềunàylàmtôichoángváng.

Trongchiếcgươngnhỏcầmtrêntay,tôithấytừconmắtdễthươngcủatôimộtgiọtnướcmắtlăndài,vàngaysauđómộtbàithơhiệnratrongđầutôimộtcáchđớnđau.Tôikhôngbaogiờquênđượcnóbởivìngaylúcđó,đượcThượngđếtruyềncảmhứng,tôihátbàithơtheovầnđiệungânnganhưmộtbàica,cốquênđinhữngphiềnmuộntronglòng:

TráitimxaoxuyếncủatôikhaokháttrờiTâykhitôiđangởphươngĐôngvàkhaokháttrờiĐôngkhitôiđangởphươngTây.

Nhữngphầnkháccủatôikhăngkhăngtôilàđànbàtrongkhitôilàđànôngvàkhăngkhăngtôilàđànôngkhitôilàđànbà.

Làmngườithậtgiannanlàmsao,sốngmộtđờingườithậmchícòntồitệhơn.

Tôichỉmuốnlàmvuichomìnhcảphíatrướcvẫnphíasau,làcảĐônglẫnTây.

Tôiđịnhnói,"CầuchonhữnghuynhđệErzurumcủachúngtakhôngngheđượcbàihátphátratừtráitimtôi,"vìhọsẽbựcmình.Nhưngtạisaotôiphảisợ?Cólẽhọsẽkhônggiậndữgìcả.Nghenày,tôikhôngnóichuyệnnàyđểngồilêđôimách,màtôiđãbiếttaythuyếtgiáonổitiếngTuyệt-không-phải-Hurset-kính-mến-gì-cảđó,dùđãcóvợ,vẫnthíchnhữngcậuđẹptraihơnphụnữchúngtôigiốngnhưgiớihọasĩnhạycảmthườngthíchvậy.Tôichỉkểchocácvịnhữnggìtôingheđược.Nhưngtôikhôngquantâmđếnbấtcứđiềunàotrongđó,bởivìbêncạnhđótôithấyôngtathậtđángtởm,ôngtalạiquágià.Răngôngtađãrụngvà,nhưbọntraitrẻtừnggầngũiôngtacónói,miệngôngtathốihoắcnhưlỗđítgấuvậy,xinlỗivìcáchdiễnđạt.

Màthôi,tôitạmngưngchuyệnđồnđạiđểtrởlạivấnđềđíchthụcởđây:Ngaykhitôithấymìnhxinhđẹprasaotôikhôngcònmuốngiặtquầnáo,rửachénbátvàlangthangkhắpđườngphốnhưmộtnôlệnữa.Nghèokhổ,nướcmắt,usầu,nhìnhắthiuvàotấmgươngcủanỗithấtvọngvàkhócthảmấylàsốphậncủanhữngphụnữxấuvàbuồn.Tôiphảitìmmộtngườichồngcóthểsùngbáitôi,nhưngngườiđólàai?

Đólàlýdotạisaotôibắtđầu,quamộtcáilỗquansát,nhìntrộmcontraicủanhữngvươnghầuvàquýtộc,nhữngkẻmàngườichaquácốcủatôiđãmờiđếnnhàchúngtôivớinhiềulýdokhácnhau.Tôimuốntìnhthếkhóxửcủatôigiốngtìnhthếkhóxửcủangườiđẹpmiệngnhỏcóhaiconmànhà

tiểuhọanàocũngyêu.CólẽcáchtốtnhấtcủatôilàmôtảchocácvịnghecâuchuyệncủaShekuretộinghiệp.Nhưngchờmộtchút,tôihứakểlạicâuchuyệnsauđâytốinay:

CâuchuyệnđượckểbởimộtphụnữbịQuỷsứxúigiục.Chuyệnthậthoàntoànđơngiản.NóxảyraởKemerustu,mộttrongnhữngkhunghèokhổcủaIstanbul.Mộtcưdânlỗilạcnhấtvùng,ChelebiAhmet,thưkýcủaTổngtrấnPasha,làmộtnhânsĩcóvợvàhaicon,sốngtáchbiệt.Ngàynọ,quakhungcửasổmở,ôngthấymộtmỹnhânBosniacaogầy,datrắng,mắtđen,tócđen,vàđemlòngsimê.Nhưng,ngườiđànbàđóđãcóchồng,khôngmảymayquantâmgìđếnnhàChelebi,màchỉhếtlòngvớingườichồngđẹptraicủanàng.Chelebibấthạnhkhôngchịuthổlộnhữngkhổđaucủamìnhvớibấtcứai,vàngàycànghéohonchỉcòndabọcxươngvìtìnhyêu,uốngrượumuacủamộtngườiHyLạp,nhưngcuốicùngthìôngtakhôngthểgiấutìnhyêuđótrướcmắthàngxóm.Thoạttiên,bởinhữnglánggiềngrấtthíchnhữngchuyệntìnhnhưthế,ngưỡngmộvàtôntrọnggiađìnhChelebi,họvinhdanhtìnhyêucủaông,nóimộthaicâuđùanhẹnhàngvềnóvàcứđểchocuộcsốngdiễnra.NhưngChelebi,vốnkhôngsaokiểmsoátđượcnỗiđaukhổhếtthuốcchữacủamình,bắtđầuuốngđếnsaykhướtvàhàngđêmlạiđếnngồingaycửangôinhànơingườiđànbàxinhđẹpđóđangsốnghạnhphúcvớichồng,ngồiđómàkhóchànggiờliêntụcnhưmộtđứatrẻ.Cuốicùngchuyệnnàyđánhđộngxómgiềng.Hàngđêm,khikẻsitìnhnàyđaubuồnthankhóc,họkhôngthểđánhvàlôiôngtađimàcũngkhôngthểanủiôngtađược.Chelebi,đúngkiểumộtnhânsĩ,bènhọccáchkhóctronglòngmàkhôngomsòmhoặclàmphiềnlòngai.Nhữngdầndầnmốisầuvôvọngcủaônglenlỏilanracảkhuxóm,trởthànhmốisầuchungcủamọingười;cưdânởđókhôngcòncảmgiáchạnhphúcnữa,vàgiốngnhưvòinướcchảyrầurĩtrongquảngtrường,bảnthânChelebitrởthànhbìnhchứanỗisầu.Lúcđầu,chuyệntraođổivềnỗibuồnnàylankhắpkhuxóm,nódầntrởthànhtinđồnvềvậnrủivàsauđólàvềsựbấthạnhchắcchắn.Mộtsốngườidọnđi,mộtsốliêntụcgặpphảiđiềuxuixẻovàmộtsốkhôngthểhànhnghề,bởihọđãmấtýchílàmviệc.

Saukhicảvùnghoangvắng,mộtngàynọChelebithấttìnhcũngbỏđi

cùngvợcon,đểlạingườiphụnữxinhđẹpcólàndatrắngbạcvàchồngnàngởlạilẻloi.Sựbấthạnhnày,màhọlàtâmđiểm,dậptắtngọnlửatìnhyêucủahọvàkhiếnhọxacáchnhau.Dùsốngchungvớinhauđếnhếtđời,họkhôngbaogiờcóthểhạnhphúcđượcnữa.

Tôisuýtnóitôithíchcâuchuyệnnàybiếtbaonhiêubởivìnóthểhiệnnhữngnguyhiểmcủatìnhyêuvàphụnữ,thìôiThượngđế,tôiquênrằngtôiđãmấtkhảnănglậpluận.Vìhiệntôilàmộtphụnữ,tôisẽnóimộtđiềugìđóhoàntoànkhác.Đượcrồi,đólàmộtđiềugìđạiloạinhư:

Ôitìnhyêutuyệtvờilàmsao!

Coikìa,ngườilạnàođangphácửavàovậy?

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương55:TôiĐuọcGọiLà"Kelebek"

TôithấyđámđônghỗnloạnvàbiếtbọnErzurumbắtđầutànsátnhữngnhàtiểuhọadídỏmchúngtôi.

T

Siyahcũngởtrongđámđôngđóvàđangtheodõicuộctấncông.Tôithấyanhtacầmmộtcondaogămđichungvớimộtnhómngườicóvẻkỳcục,Estherngườibánquầnáoaicũngbiếtvànhữngphụnữkhácđeotúivải.Lòngtôithôithúctôitrốnđisaukhichứngkiếncơngơinàybịpháhoạimộtcáchthôbạovànhữngngườiuốngcàphêbịđánhđậptànnhẫnkhihọcốchạyđi.Látsau,mộtđámđôngkhác,cólẽlàbinhlính,xuấthiện.BọnErzurumdụitắtđuốcrồibỏchạy.

Khôngcóaingaylốivàotốiđencủaquáncàphê,vàkhôngcóainhìn.Tôiđivàobêntrong.Mọithứđềuđổnát.Tôibướclênđốngtách,đĩa,ly,chénvươngvãi.Mộtcáiđèndầutreoởcâyđinhcaotrêntườngkhôngtắttrongcơnhỗnloạnnhưngchỉsoisángđượcnhữngđốmbồhóngtrêntrần,đểchobóngtốiphủkhắpsànnhàvươngvãiđầynhữngmảnhbăngghếgỗvỡ,bàngãyvànhữngthứtàntíchkhác.

Xếpchồngnhữngchiếcnệmdàilênnhau,tôivớilấychiếcđèndầu.Trongvòngánhsángcủangọnđèn,tôithấycónhiềuxácnằmtrênsàn.Khinhìnthấymộtkhuônmặtbêbếtmáu,tôiquayđivàbướctớixáckếtiếp.Xácthứhaiđangrênrỉ,vàkhithấyánhđèncủatôi,liềnphátramộttiếngđộngnhưtrẻcon.

Cóaikhácbướcvào.Thoạttiêntôicảnhgiác,dùtôicảmthấyđólàSiyah.Cảhaichúngtôicúibênxácthứbanằmsảitaytrênsàn.Khitôihạđènxuốngsátđầungườiđó,chúngtôithấyđiềumìnhđãnghingờ:Họđã

giếtngườikểchuyện.

Khôngcóvếtmáutrênkhuônmặttrangđiểmnhưphụnữcủaôngta,nhưngchiếccằm,chânmàyvàcáimiệngtôsonhồngthìbịđậpnát,vànhìncổôngtađầynhữngvếtthâmtím,chúngtôibiếtôngtabịbópcổ.Haibàntayôngtabịvặnngượcquahaibênđầu.Khôngkhóđểhìnhdungrarằngmộtngườitrongsốhọđãvặnngượchaicánhtayônggiànàyrasaulưngtrongkhinhữngtênkhácđậpvàomặtôngtatrướckhibópcổông.Tôitựhỏi,phảichăngchúngđãnói,"cắtlưỡihắnđi,đểhắnkhôngbaogiờvukhốngĐứcngàithuyếtgiáoHojaKínhmếnnữa",rồisauđótiếnhànhlàmnhưthếchăng?

"Đemđènlạiđây,"Siyahnói.Gầnbếplò,ánhsángngọnđènrọilênnhữngcốixaycàphêvỡ,nhữngchiếcrây,cân,nhữngmảnhtáchcàphêvỡnằmtrongđốngcàphêđổlênhláng.Tronggócnơingườikểchuyệntreocácbứctranhcủaôngtamỗiđêm,Siyahđangtìmđồnghềcủaôngta,khănthắtlưng,khăntayvàgậycủanhàảothuật.Siyahnóianhđangtìmkiếmnhữngbứctranhvàđưachiếcđènanhlấytừtaytôilênsoimắttôi:Phải,dĩnhiêntôiđãvẽhaibứctrongsốchúngvìtìnhcảmanhem.ChúngtôichẳngtìmđượcgìngoàicáimũchỏmBaTưmàngườichếtđãtrùmlêncáiđầutrọclóccủaôngta.

Khôngthấyaikhác,chúngtôiđirangoàitrongbóngđêmquamộtngõhẹpdẫnratừcửasau.Trongcuộcđộtkíchhầuhếtđámđôngvàcáchọasĩbêntrongchắchẳnđãthoátrabằnglốinày,songnhữngchậuhoabịđávỡvànhữngtúicàphêvungvãikhắpnơichothấyrằngởđâycũngcómộtcuộcẩuđả.

Việcquáncàphêbịđộtkíchvàôngthầykểchuyệnbịgiết,kếthợpvớibóngđêmkhủngkhiếp,đãđưaSiyahvàtôiđếngầnnhauhơn.Đâycũnglàđiềukhiếncảhaichúngtôiimlặng.

Chúngtôibăngquahaiconphốnữa,Siyahtrảđènlạichotôi,rồianhtarútdaogămrakềcổhọngtôi.

"Tasẽvềnhàanh,"anhtanói."Tôimuốnlụcsoátởđóđểđượcyêntâm."

"Nóđãbịlụcsoátrồi."

Thayvìbựcmìnhvớianhta,tôicảmthấymuốnchọcghẹoanhta.ViệcSiyahtinvàonhữnglờiđồnđạixấuxavềtôikhôngchứngtỏrằnganhtaghentỵvớitôisao?Anhtagiữcondaogămmàkhôngtựtinlắm.

Nhàcủatôiởngượchướngconđườngdẫnchúngtôirờiquáncàphê.Chúngtôirẽphảirồitráitheonhữngconđườngtrongkhunàyvàbăngquanhữngkhuvườntrốngtrảicómùiẩmướtvànhữnghàngcâyđơnđộctrongkhiđánhmộtđườngvòngngượcvềphíanhàtôi.ChúngtôiđiđượchơnnửađườngthìSiyahdừnglạinói:

"SuốthaingàySưphụOsmanvớitôiđãxemxétkiệttáccủacácbậcthầyhuyềnthoạitrongQuốckhố."

Látsau,gầnnhưthétlên,tôinói,"Saumộttuổinàođó,chodùmộthọasĩdùngchungbànlàmviệcvớiBihzad,nhũnggìôngtathấycóthểlàmvuimắtôngtavàđemđếncholinhhồnôngtasựthỏamãnvàkíchđộng,nhưngnósẽkhôngnângcaotàinăngcủaôngta,bởivìngườitavẽbằngbàntaychứkhôngphảibằngđôimắt,màbàntaythì,ởtuổicủatôichứđừngnóiởtuổithầyOsman,khôngdễgìhọcđượcnhữngđiềumới."

Tinchắcrằngngườivợxinhđẹpđangchờtôi,tôinóithậttođểnàngbiếttôikhôngvềmộtmìnhmàtìmcáchtránhmặtSiyah-chứkhôngphảitôingánthằngngốctộinghiệpđanglămlămcondaonày.

Chúngtôiđiquacổngvàosân,vàtôinghĩmìnhthấyánhsángcủangọnđèndichuyểntrongnhà,nhưngơnThượngđế,tấtcảgiờđãchìmtrongbóngtối.Quảlàmộthànhđộngviphạmsựriêngtưcủatôikhitêncụcsúcnàycầmdaoxôngvàongôinhàthiênđàngcủatôi,nơitôiđãtrảibaothángngày,trênthựctếlàtoànbộthờigiancủatôitrongviệctìmkiếmvàvẽlạinhữngkýứccủaAllahchođếnkhimắtmệtnhoài-rồitôilàmtìnhvớingườiyêu

dấucủatôi,ngườiphụnữđẹpnhấtthếgian-mộtsựviphạmquáthôbạođếnđộtôithềsẽtrảthùhắn.

Hạthấpngọnđèn,anhtaxemxétnhữngtranggiấycủatôi,mộttrangtôimớihoàntấtđượcphânnửa-nhữngtùnhânbịkếtánđangvanxinĐứcvuathanợchohọvànhậnlòngnhânđứccủaNgài-thuốcmầu,bànlàmviệc,dao,bàncắtsậy,cọmọithứquanhbànviếtcủatôi,rồilạitớigiấytờcủatôilầnnữa,nhữngviênđáđánhbóng,daogọtbút,vànhữngkhoảngtrốnggiữanhữnghộpđựngviếtvàgiấy;anhtanhìnvàocáctủ,rương,bêndướinệm,mộttrongnhữngkéocắtgiấy,bêndướitấmnệmđỏmềmvàmộttấmthảmtrướckhiquaytrởlại,đưađènsáthơnnữatớitừngmónvàxemxétlạichínhnhữngnơiđólầnnữa.Nhưanhtađãnóikhilầnđầutiênlôivũkhíra,anhtasẽkhônglụcsoátcảnhàtôi,màchỉlụcsoátphònglàmviệcthôi.Thựctế,tôikhôngthểđemgiấuvợtôi-thứduynhấttôimuốngiấu-trongcănphòngmàtừđónàngđangtheodõichúngtôisao?

"CómộtbứctranhcuốicùngvốndànhchocuốnsáchmàEnishtecủatôiđanglàm,"anhtanói."Tênnàogiếtôngấyđãđánhcắpbứctranhđó."

"Nókhácnhữngbứctranhkhác,tôinóingay."Enishtecủaanh,cầuchoôngtayênnghỉ,bảotôivẽcáicâyởmộtgóctrang.Tronghậucảnhđâuđó...rồiởgiữatrang,trêntiềncảnh,sẽlàphầntranhcủaaiđó,cólẽlàchândungĐứcvua.Cáikhoảngtrốngnày,tôicóthểnóithêmlàrấtlớn,chưađượcvẽkín.Bởivìnhữngvậtthểởhậucảnhthìnhỏ,nhưtheophongcáchchâuÂu,nênôngtamuốntôivẽcáicâynhỏhơn.Khibứctranhpháttriển,nótạoấntượngnhưtanhìnthếgiớinàyquamộtcửasổ,chẳngcógìgiốngmộtbứctranhminhhọacả.ĐếnlúcđótôimớihiểurằngtrongmộtbứctranhđượcvẽtheophươngphápphốicảnhcủangườiTâyvực,nhữngđườngviềnvàphầnmạvàngthaythếchomộtkhungcửasổ."

"ZarifKínhmếnchịutráchnhiệmlàmnhữngđườngviềnvàmạvàng."

"Nếuanhmuốnhỏivụđó,thìtôiđãnóivớianhlàtôikhônggiếtanhtamà."

"Kẻsátnhânkhôngbaogiờthừanhậntộiáccủahắn,"anhtanóinhanh,sauđóhỏitôiđanglàmgìởquáncàphêtrướccuộcđộtkíchđó.

Anhtađặtcâyđèndầungaycạnhtấmnệmtôiđangngồi,saochonósoisángkhuônmặttôicùngnhữngtờgiấycủatôivànhữngtrangtôiđangminhhọa.Bảnthânanhtađangnhốnnháoquanhphòngnhưmộtcáibóngtrongbóngtối.

Ngoàiviệcnóivớianhtanhữnggìtôiđãkểvớicácvị,rằngtôithựcsựlàmộtvịkháchkhôngthườngxuyêncủaquáncàphêvàchỉtìnhcờđingangquađó,tôicũnglặplạirằngtôiđãvẽhaibứctranhvốnđượctreotrêntườngởđó-dùtôithựcsựkhôngtánđồngnhữngsinhhoạtkỳcụcởquáncàphê."Bởivì,"tôinóithêm,"nghệthuậthộihọachỉđitớichỗkếttộivàtrừngphạtchínhnókhinómượnsứcmạnhtừlòngkhaokhátkếttộivàtrừngphạtnhữngcáixấucủacuộcsốngthayvìtừtàinăngcủangườihọasĩ,tìnhyêunghệthuậtvàướcmuốntiếpnhậnAllahcủaanhta...bấtchấpkẻbịkếtánđólànhàthuyếtgiáoxứErzurumhaylàchínhSatan.Quantrọnghơn,giánhưđámđôngtrongquáncàphêđókhôngnhắmvàodânErzurumthìcóthểnóđãkhôngbịđộtkíchtốinay."

"Chodùvậythìanhvẫnđếnđó,"tênkhốnnạnđónói.

"Phải,vìtôithấyvuikhiởđó."Liệuhắncóýniệmmơhồnàovềmứcđộthànhthựccủatôikhông?Tôinóithêm:"Dùđãbiếtđiềugìđólàxấuvàsai,bọnconcháuAdamchúngtavẫntìmđượclạcthúđángkểtừđó.Vàtôixấuhổmànóirằngtôicũngthấyđỡbuồnvớinhữngtranhminhhọarẻtiềnđó,tròbắtchướcvànhữngcâuchuyệnvềSatan,đồngtiềnvàngvàconchóấy,vốnđượcngườikểchuyệnkểmộtcáchthôsơkhôngchútvầnđiệu."

"Chodùthế,saoanhvẫnđặtchânvàohangổcủabọnvôthầnđó?"

"Đượcrồi",tôiđáp,chấpnhậntiếngnóinộitâmcủamình,"nhiềulúccũngcómộtconsâunghingờgặmnhấmtôi:SuốttừkhitôiđượckhôngchỉthầyOsmanmàngaycảĐứcvuacôngkhaithừanhậnlàngườikhéoléovàtàinăngnhấttrongnhữngthợcảởxưởng,tôibắtđầukhiếpsợlòngđốkỵ

củangườikhácđếnđộ,nhiềulúctôiđãcốđếnnhữngnơihọđến,đánhbạnvớihọvàrậpkhuôntheohọđểhọkhôngđộtngộttấncôngtôitronglúcnổimáutrảthùbấtchợt.Anhcóhiểukhông?Vàtừkhihọbắtđầuxếptôilàmộttay'Erzurum,'tôiđãđiđếnổcủabọnvôthầnđồibạiđóđểngườitabớtquantâmđếntinđồnnày."

"SưphụOsmannóianhthườnghànhđộngcứnhưđangbiệnbạchchotàinghệvàkỹnăngcủaanh."

"Thầyấycònnóigìnữavềtôi?"

"Rằnganhđãvẽnhữngbứctranhcựcnhỏ,ngớngẩntrênhạtgạovàmóngtayđểnhữngngườikháctinchắcrằnganhhysinhcuộcsốngvìnghệthuật.ÔngấynóirằnganhluôncốlàmvuilòngngườikhácbởivìanhbốirốitrướctàinăngvĩđạimàAllahđãbanchoanh."

"ThầyOsmannganghàngvớiBihzad,"tôinóimộtcáchthựclòng."Còngìnữa?"

"Sưphụliệtkênhữngkhuyếtđiểmcủaanhliềnmộtmạch,"tênkhốnđónói.

"Vậykểtôinghenhữngkhuyếtđiểmấyđi."

"Sưphụnóirằng,bấtchấptàinăngphithườngcủamình,anhvẫnvẽkhôngphảivìtìnhyêunghệthuật,màđểlàmvuilòngngườikhác.Tỉnhưđộngcơthúcđẩyanhtrongkhivẽlàtưởngtượngraniềmvuimàngườitasẽcảmthấykhixemtranh;trongkhilẽraanhphảivẽvìniềmvuicủachínhviệcvẽtranh."

LòngtôibịtổnthươngvìthầyOsmanđãthẳngthừngnóiranhữnggìôngnghĩvềtôivớimộtkẻcótâmhồnnhỏnhennhưthế,mộtkẻđãhiếnđờimìnhkhôngphảichonghệthuậtmàđểlàmmộtviênthưký,viếtnhữngláthưvàlờinịnhhótsáorỗng.

Siyahnóitiếp:

"Nhữngbậcthầyvĩđạithờixưa,nhưSưphụOsmantuyênbố,sẽkhôngbaogiờtừbỏnhữngphongcáchvàphươngphápmàhọđãxâydựngquaviệchysinhthânmìnhchonghệthuậtchỉvìquyềnlựccủamộtôngvuamới,nhữngýthíchcủamộtônghoàngmới,hoặcthịhiếucủamộtthờiđạimới;vìvậy,đểtránhbịbuộcphảithayđổiphongcáchvàphươngpháp,họđãdũngcảmtựlàmmùmình.TrongkhiđóanhlạinồngnhiệtvànhụcnhãbắtchướcnhữngbậcthầychâuÂuvìnhữngtrangtrongcuốnsáchchoEnishtecủatôi,vớilýdorằngđólàýmuốncủaĐứcvua.

"VịTrưởngbanMinhhọavĩđại,ThầyOsmanchắcchắnlàkhôngcóýxấukhinóithế."tôinói."Chophéptôiphachoanhtáchtràchanhnhé,anhbạnthânmến."

Tôibướcvàophòngkếbên.Ngườivợyêucủatôitrùmlênđầutôichiếcáongủnàngđangmặc,mànàngmuacủaEstherngườibánquầnáo,rồinhạigiọngtôi,"Chophéptôiphachoanhtáchtràchanhnhé,anhbạnthânmến,"vàthòtayvàodươngvậtcủatôi.

Tôilấyrathanhgươmcóchuôibằngmãnãogiấutrongnhữngtấmvảicómùihoahồngởđáyrươngtrênsàngầntấmnệmcuộncủachúngtôi,mànàngđãtrảiramộtcáchđầyhyvọng,vàrútvũkhíkhỏivỏ.Lưỡinóquásắcđếnđộnếubạnnémmộtkhăntaylụalênnóthìkhănsẽbịcắtdễdàng;nếubạnđặtmộtmiếngvànglálênnó,nhữngvếtcắtsẽthẳngtắpnhưcắtbằngthướckẻ.

Giấuthậtkỹthanhgươm,tôitrởlạixưởnglàmviệc.SiyahKínhmếnhàilòngvớiviệcthẩmvấntôiđếnđộanhtavẫnđivòngquanhtấmnệmđỏ,daogămtrêntay.Tôiđặtbứcminhhọađãhoàntấtmộtnửalênchiếcnệm."Nhìnbứcnàycoi,"tôinói.

Anhtaquỳxuốngvìtòmò,cốhiểubứctranh.

Tôibướcrasaulưnganhta,rútgươmra,vàbằngmộtđộngtáctôivậtanhtaxuốngđất,lấythânmìnhđècứngngườianhta.Condaogămcủaanhtavăngra.Chộptócanhta,tôiđèđầuanhtasátđấtvàkềthanhgươmvào

cổanhtatừdướilên.TôiđèthânhìnhmảnhkhảnhcủaSiyahvàépanhtaúpmặtxuốngsànbêndướithânhìnhnặngnềcủatôi,dùngcằmvàbàntaycònlạicủatôinhấnđầuanhtachonóchạmsátlưỡigươmbénngót.Mộttaytôinắmmớtócbẩnthỉucủaanhta,taykiagiữlưỡigươmsátlàndacổhọngmỏngmanhcủaanhta.Khônngoan,anhtakhôngđộngđậy,bởivìngaylúcđótôicóthểkếtliễumạnganhta.Việckềsátmáitócxoăncủaanhta,cáigáyanhta-màgiávàolúckháccólẽtôiđãchomộtcáibợpsỉnhục-vàgầngụiđôitaixấuxícủaanhtađãkhiếntôigiậnđiênhơnbaogiờhết."Tôihếtsứckiềmchếđểkhônglấymạnganhngaylúcnày,"tôithìthầmvàotaianhtanhưthểđangtiếtlộmộtbímật.

Việcanhtalắngnghetôinhưmộtđứatrẻngoanngoãnmàkhônghềkêurênmộttiếngnàokhiếntôihàilòng:"AnhsẽnhậnratruyềnthuyếttrongphoShahnameh,"tôithìthầm."VuaFeridun,dosaisót,viếtdichúcđểlạinhữngvùngđấtxấunhấtcủaôngchohaicontrailớncònvùngđấttốtnhất,BaTưthìchoIraj,conút.Turquyếttâmtrảthù,bènlừagạtemtraimình,Iraj,kẻmàanhtaghentỵ,trướckhicắtcổIraj,anhtanắmtócemmìnhgiốngnhưtôiđanglàmvànằmđèlênemtrai.Anhcóthấyngườitôinặngkhông?"

Anhtakhôngtrảlời,nhưngtừđôimắtcủaanhta,nhìnthẫnthờgiốngnhưđôimắtcủaconcừubịtếthần,tôicóthểnóirằnganhtađanglắngnghevàtôithấyhứngkhởi:"TôikhôngchỉtrungthànhvớinhữngphongcáchvàphươngphápBaTưtrongviệcvẽmàcảtrongviệcchặtđầu.TôicũngđãchứngkiếnmộtphiênbảnkhácvẽcảnhtượngdễthươngmôtảcáichếtcủavuaSiyavushnày."

TôigiảithíchvớiSiyahđangimlặnglắngnghevềchuyệnSiyavushchuẩnbịchoviệctrảthùnhữnganhemcủaôngtarasao,thiêurụitoànbộlâuđàicùngtấtcảtàisảnvàđồđạccủamìnhthếnào,rồiôngtakhoanthaichiatayvợôngta,leolênngựavàratrận,sauđóôngtabịbạitrậnvàbịnắmtóclôiđidướiđấttrướckhibịđènằmsấp"nhưanhbâygiờ,"vớimộtcondaokềsátcổhọng,rồiởđónổracuộctranhluậngiữanhữngngườibạnvàkẻthùcủaôngtavềviệcliệuhọnêngiếthaynênthảôngtara,vàvịvuabạitrậnđó,mặtcắmxuốngđất,lắngnghenhữngkẻbắtgiữmình.Rồitôihỏi

anhta,anhcóthíchbứcminhhọađókhông?GeruyxuấthiệnsaulưngSiyavush,nhưtôilàmvớianhđây,đèlênôngta,kềgươmsátcổôngta,nắmmộttúmtóccủaôngtavàcắtcổôngta.Máuđỏcủaanhrồisẽchảyra,làmbụiđendấylêntừđấtkhô,nơimàsaunàymộtbônghoasẽnở."

Tôiimlặng,vàtừnhữngđườngphốxaxôichúngtôicóthểnghetiếngbọnErzurumgàothéttrongkhichạy.Nỗikhủngkhiếpbênngoàilậptứckhiếnhaichúngtôi,vẫnđangnằmđèlênnhau,xíchlạigầnnhauhơn.

"Nhưngtrongcácbứctranhđó,"tôinóithêm,giậttócSiyahmạnhhơn,"ngườitacóthểcảmthấycáikhócủaviệcvẽsaochođẹp,haingườiđànôngvốnkhinhmiệtnhaunhưngthânthểhọ,giốngnhưthânthểchúngta,đãtrởthànhnhưmột.Cóvẻnhưcõihỗnmangcủasựphảnbội,lòngđốkỵvàtrậnchiếnxảyrangaytrướcthờiđiểmxửtrảmtránglệvàmaquáinàyđãquáthấmđẫmnhữngbứctranhđó.NgaycảnhữngbậcthầyvĩđạinhấtcủaKazvincũngkhólòngvẽđượchaingườiđànôngnằmlênnhau;họlàmđảolộnmọithứ.Trongkhianhvàtôi,hãynhìnxem,chúngtangănnắpvàtaonhãhơn."

"Lưỡigươmđangcứavô,"anhtathìthào.

"Tôicảmơnanhvìnhữnglờilịchsựcủaanh,anhbạnthânmến,nhưngnókhônggâychuyệngìnhưthếđâu.Tôihếtsứccẩnthận.Tôisẽkhônglàmbấtcứđiềugìpháhỏngtưthếđẹpcủachúngta:Trongnhữngcảnhvềtìnhyêu,cáichếtvàchiếntranh,trongđónhữngđạisưphụthờixưavẽnhữngcáixácxoắnlấynhaunhưthểchúnglàmột,chúngchỉcóthểmoiđượcnhữnggiọtnướcmắtcủachúngtathôi.Hãynhìnxem:Đầutôinằmtrêngáyanhnhưthểnólàmộtphầncủathânthểanh.Tôicóthểngửithấymùitócvàcổcủaanh.Chântôi,nằmhaibênchânanh,duỗirahàihòavớichânanh,đếnđộngườingoàinhìnvàocóthểlầmchúngtavớimộtconthúbốnchântaonhã.Anhcócảmthấysứcnặngcủatôichiađềutrênlưngvớimônganhkhông?"

Mộtkhoảngimlặngnữa,nhưngtôikhôngđẩylưỡigươmlên,bởivìnócóthểđãthựcsựcứavàocổhọnganhta."Nếuanhkhôngnói,tôicóthể

muốncắntaianhđó,"tôinói,thìthầmvàođúngcáitaiđó.

Khitôinhậnratrongmắtanhtarằnganhtasắpnói,tôinhắclạicâuhỏiđó:"anhcócảmthấysứcnặngcủatôichiađềutrênlưngvớimônganhkhông?"

"Có."

"Anhthíchkhông?"Tôihỏi."Chúngtađẹpkhông?"Tôihỏi."Chúngtacóđẹpnhưnhữnganhhùngtruyềnthuyếtgiếtchếtnhauvớivẻtaonhãnhưthếtrongnhữngkiệttáccủacácđạisưphụxưakhông?"

"Tôikhôngbiết,"Siyahnói."Tôiđâuthấyđượcmìnhtronggương."

Khitôitưởngtượngvợtôinhìnchúngtôitừcănphòngbênkiadướiánhsángcâyđèndầucủaquáncàphêđặttrênsàncáchđókhôngxa,tôinghĩmìnhthựcsựcóthểcắntaiSiyahvìkíchđộng.

"SiyahKínhmến,anh,ngườiđãdùngvũlựcvàonhàtôi,phárốisựriêngtưcủatôi,vớidaogămtrêntay,đểcậtvấntôi,"tôinói,"bâygiờanhcócảmthấysứcmạnhcủatôikhông?"

"Có,tôicũngcócảmgiácanhquảthựcởphíalẽphải."

"Vậythì,mộtlầnnữa,hãycứhỏitôinhữnggìanhmuốnbiếtđi."

"HãymôtảSưphụOsmanthườngvuốtveanhthếnào."

"Khicònlàthợhọcviệc,tôithanhtú,mịnmàngvàđẹphơnbâygiờnhiều,vàthầythườngcưỡilêntôinhưkiểutôiđangcưỡilênanh.Thầyhayvuốtvecánhtaytôi,nhiềulầnthậmchíthầylàmtôiđau,nhưngbởivìtôirấtkínhnểkiếnthứctàinăngvàsứcmạnhcủathầy,nênviệcthầylàmkhiếntôithấythích,vàtôikhôngbaogiờnuôidưỡngbấtcứýxấunàođốivớithầy,bởivìtôiyêuthầy.ViệcyêuThầyOsmangiúptôiyêunghệthuật,màusắc,giấy,cáiđẹpcủaviệcvẽtranhvàminhhọacùngmọithứđượcvẽra,vàquađóyêuchínhthếgiớinàyvàThượngđế.ThầyOsmancònhơnmộtngười

chađốivớitôi."

"Sưphụcóthườngđánhanhkhông?"anhtahỏi.

"Trongvaitròmộtngườicha,ôngtađánhtôivớiýthứcthíchhợpvềlẽcôngbằng;trongvaitròmộtngườithầy,thầyđánhtôithậtđauđểtôirútrađượcbàihọctừhìnhphạtđó.Nhờđauvàsợcâythướcgõlênmóngtaymàtôihọcđượcnhiềuthứnhanhhơnvàtốthơnsovớikhichỉcómộtmình.Vìvậythầykhôngnắmtóctôivàdậpđầutôivàotườngkhitôilàthợhọcviệc.Tôikhôngbaogiờlàmđổthuốcmàu,khôngbaogiờlãngphílớpsơnlótvàngcủathầy,ghinhớnhanh,chẳnghạnnhưnétcongởchântrướccủaconngựa,cốchegiấunhữngsaisótcủahọasĩchạynét,rửasạchcọthườngxuyênvàtậptrunghếttinhthầnvàotranggiấytrướcmặt.Vìnhờnhữngtrậnđòntôimớicóđượcsựtinhthôngvàtàinăng,nênđổilạitôiđánhcácthợhọcviệccủatôimàkhôngthấylươngtâmcắnrứt.Hơnthếnữa,tôibiếtrằngngaycảmộttrậnđònkhôngcólýdochínhđáng,nếunókhônglàmsuysụptinhthầnngườithợhọcviệc,thìrốtcuộcsẽcólợichoanhta."

"Chodùthế,anhhiểurằngtrongkhiđánhmộtthợhọcviệcđẹpnhưthiênthần,cóđôimắtdịudàng,thỉnhthoảnganhbịkíchđộngbởichínhniềmvuitrongviệcđó,vàanhbiếtrằngSưphụOsmancólẽcũngtrảiquachínhcảmgiácđóvớianh,đúngkhông?"

"Đôikhithầylấycụcđácẩmthạchdùngđểđánhbóngmàgõthậtmạnhsautaitôiđếnđộnóbịùđặctrongnhiềungày,vàtôiquaymòngmòngchoángváng.Đôikhithầyvảtôiquámạnhđếnđộtrongnhiềutuầnmátôivẫncònđau,đủkhiếntôichảynướcmắtliêntục.Tôisẽkhôngbaogiờquên,nhưngtôivẫnyêuthầy."

"Không,"Siyahnói,"anhrấtgiậnsưphụ.AnhtrảthùchosựgiậndữvốnđãlặnglẽtíchtụsâutronglònganhbằngcáchlàmminhhọachocuốnsáchbắtchướcbọnTâyvựccủaEnishtecủatôi."

"Ngượclạimớiđúngkìa.Nhữngtrậnđònmàmộtnhàtiểuhọatrẻnhậntừthầymìnhđãràngbuộcanhtavàongườithầyvớilòngtôntrọngsâusắc

chođếnngàyanhtachết."

"ViệccắtcổhọngIrajvàSiyavushtừphíasaumộtcáchđộcácvàphảnbội,nhưanhđanglàmvớitôi,xuấtpháttừsựkìnhđịchgiữaanhemruột,vàsựkìnhđịchgiữaanhemruột,nhưtrongShahnamehluônluôndomộtngườichabấtcônggâyra."

"Đúng."

"Ôngbốbấtcôngcủanhữngnhàtiểuhọacácanh,ngườiđãkhiếncácanhlaovàocắtcổlẫnnhau,giờđangchuẩnbịphảnbộianh,"anhtanóimộtcáchtrângtráo."A,tôivananh,nóđangcứatôiđâyanhtarênrỉ.Anhtakhóchồilâutrongđauđớn.Rồianhtatiếptục,"Sựthựcthìviệccắtcổhọngtôivàđểmáuchảyranhưmộtconcừutếthầnsẽchỉlàmộtviệclàmtrongchốclát.nhưngnếuanhlàmchuyệnnàymàkhônglắngnghenhữnggìtôisắpgiảithích-dùsaothìtôicũngkhôngnghĩanhsẽlàm,ái,thôiđủrồi-thìmãimãianhsẽthắcmắckhôngbiếttôisắpnóinhữnggì.Làmơnnhíchlưỡigươmramộttíđi."Tôilàmthế."SưphụOsman,ngườitheosáttừngbướcchânvàtừnghơithởcủaanhtừnhỏ,ngườisungsướngtheodõitàinăngthiênphúcủaanhpháttriểnthànhnghệthuậtgiốngnhưmộtbônghoamùaxuândướisựchămsóccủaôngta,giờđãquaylưnglạivớianhđểcứuhọaxưởngcủaôngtavàphongcáchcủanó,thứmàôngtađãdânghiếncảcuộcđời."

"TôiđãkểbadụngônchoanhvàongàychúngtachônZarifKínhmếnđểanhcóthểbiếtthứmàhọgọilà'phongcách'thựcsựđángkinhtởmnhưthếnào."

"Nhữngcâuchuyệnđóliênquanđếnphongcáchcánhâncủamộtnhàtiểuhọa,"Siyahnóimộtcáchthậntrọng,"trongkhiSưphụOsmanquantâmđếnviệcbảotồnphongcáchcủacảxưởngvẽ."

Anhtagiảithích,ĐứcvuachorằngviệctìmrakẻgiếtZarifKínhmếnvàEnishtecủaanhtamangmộttầmquantrọnglớnlaođếnthếnào,NgàithậmchícònchophéphọxemxétQuốckhốvìmụcđíchnày,vàThầy

OsmansửdụngcơhộinàyđểpháhủycuốnsáchcủaEnishtecủaanhtavàtrừngphạtnhữngkẻphảnbộithầyquaviệcbắtchướcngườichâuÂu.Siyahnóithêmrằng,dựavàophongcách,ThầyOsmannghingờZeytinlàtácgiảvẽconngựacócáimũibịrạch,nhưngtrongvaitròtrưởngbanTrangtrí,thầytinchắcrằngtộiáclàcủaLeylekvàsẽgiaotaynàychobọnđaophủ.Tôicócảmgiácanhtađangnóithậtdướisứcéplưỡigươmcủatôi,vàtôithấymuốnhônanhtabởivìanhtasaysưavớinhữnggìanhtađangnóinhưmộtđứatrẻ.Nhữnggìngheđượckhôngkhiếntôibậntâm,việcLeylekbịloạiracónghĩalàtôisẽtrởthànhtrưởngbanTrangtrísaukhiThầyOsmanmất-cầuThượngđếchothầysốnglâu.

Tôikhôngxaođộngvìnhữnggìanhtanóicóthểxảyra,màưutưvìrấtcóthểnósẽkhôngxảyra.SuyđoánnhữnggìđàngsaulờikểlểcủaSiyah,tôicóthểhìnhdungrằngThầyOsmansẵnsànghysinhkhôngchỉLeylekmàcảtôinữa.Nghĩtớikhảnăngkhótinđó,timtôiđậpliênhồivàtôitớigầnnỗikinhhoàngcủatìnhtrạngbịbỏrơihoàntoànmàmộtđứatrẻcảmthấykhibấtngờbịmấtcha.Mỗikhinghĩđếnđiềunày,tôiphảicốdằnmìnhkhôngcắthọngSiyah.TôikhôngmuốntranhluậnđiềunàyvớiSiyahhaybảnthântôi:TạisaoviệcchúngtôivẽvàibứcminhhọangungốctheophongcáchcácbậcthầychâuÂulạiđưachúngtôixuốngnganghàngnhữngkẻphảnbội?Mộtlầnnữa,tôinghĩrằngđằngsaucáichếtcủaZariflàLeylekvàZeytin,vànhữngâmmưucủahọnhằmchốnglạitôi.TôithuthanhgươmkhỏicổhọngSiyah.

"MìnhhãyđếnnhàZeytin,rồilụcsoáttừtrênxuốngdưới,"tôinói."Nếubứctranhcuốicùngcóởđó,ítnhấtchúngtacũngbiếtmìnhphảisợai.Nếukhôngcó,mìnhsẽkéoanhtatheođểủnghộvàđộtkíchtiếpvàonhàLeylek".

Tôibảoanhtahãytintôivàrằngcondaogămcủaanhtalàthứvũkhíđủchocảhaichúngtôi.Tôixinlỗivìthậmchíkhôngmờiđượcanhtamộtlytràchanh.Khitôicầmcáiđèndầulên,cảhaichúngtôinhìnmộtcáchđầyýnghĩatấmnệmmàtrênđótôiđãđèanhta.Tôixáchđènbướcđếngầnanhta,nóivớianhtarằngvếtcắtnhẹtrêncổhọnganhtasẽlàmộtdấuhiệucho

tìnhbạncủachúngtôi.Anhtachỉchảymáumộtchútxíu.

TiếnghuyênnáodobọnngườiErzurumvànhữngkẻđuổitheohọgâyravẫncònnghethấyđượctrênđườngphố,nhưngkhôngaichúýđếnchúngtôi.ChúngtôinhanhchóngđếnnhàZeytin.Chúngtôigõcổngngoàisân,cửanhà,vànônnónggõlênnhữngtấmrèmcửasổ.Khôngcóaiởnhà;chúngtôigâyồnàođếnđộchắcchắnlàkhôngphảianhtađangngủ.Siyahnóirađiềucảhaichúngtôiđềunghĩ:"Cónênvàotrongkhông?"TôidùngsốngdaogămcủaSiyahvặncáikhoenkhóacửa,sauđónhétdaovàokhoảngtrốnggiữatrụcửavàcánhcửarồicảhaidùnghếtsứcbẩynóra,chúngtôiđãpháđượckhóa.Chúngtôigặpphảimùihôicủasựẩmthấp,bụibặmvàsựcôđơnđãtíchtụquanhiềunăm.Dướiánhđèn,chúngtôithấychiếcgiườngbừabộn,nhữngchiếckhănthắtlưngnémtrênnệm,áochẽn,haicáikhănxếp,áolót,cuốntựđiểnBaTưcủaNakshibendi,mộtcáigiágỗđểmángkhănxếp,mộttấmnỉ,kimvàchỉ,mộtcáichảođồngnhỏđầyvỏtáo,khánhiềunệm,mộttấmkhăntrảigiườngbằngnhung,thuốcmàu,cọvàtấtcảđồdùngcủaanhta.Tôiđịnhlậtxemquaxấpgiấyviết,từnglớptừnglớpgiấyHindustanđượccắttỉacẩnthận,vànhữngtrangđãminhhọatrênchiếcbànnhỏ,nhưngtôidằnlạivừabởiSiyahhăngháihơntôi,vừabởitôibiếtrấtrõmộtnhàtiểuhọatàihoasẽgặpphảixuixẻorasaonếuanhtalụclọiđồdùngcánhâncủamộtnhàtiểuhọakémtàihơn.

Zeytinkhôngtàinăngnhưngườitanghĩ,anhtachỉđượccáinhiệttình.Anhtacốcheđậytàinăngkémcỏicủamìnhbằngcáchsùngkínhnhữngbậcthầyxaxưa.Tuynhiên,nhữngtruyềnthuyếtxưachỉkhơidậytrítưởngtượngcủangườinghệsĩ;chínhbàntaymớilàmviệcvẽtranh.

TrongkhiSiyahtỉmỉlụcsoátcácrươngvàhộp,rồikiểmtratớiđáynhữngchiếcrổđựngquầnáogiặt,tôikhôngchạmvàobấtcứthứgìmàchỉnhìnnhữngcáikhăntắmBursacủaZeytin,chiếclượcgỗmun,khănrửataycáubẩn,nhữnglọnướchoahồng,tấmvảithắtlưnglốbịchvớimẫuinkhốikiểuẤnĐộ.nhữngáokhoácđộnbông,áochoàngphụnữbẩnthỉudàycộpcómộtvếtrách,chiếckhaybằngđồngbịmẻ,nhữngtấmthảmnhớpnhúacùngnhữngđồdùngkhácquárẻtiềnvàluộmthuộmsovớisốtiềnanhta

kiếmđược.Zeytinhoặcquákeokiệtvàcấtgiấukíntiềnbạchoặcanhtaphungphínótheokiểunàođó..."Đíchthịlàngôinhàcủamộttênsátnhân,"sauđótôinói."Thậmchíkhônghềcómộttấmthảmcầunguyện."Nhưngđâykhôngphảilàđiềutôinghĩ.Tôitậptrungđầuóc."Đâylàđồdùngcánhâncủamộtngườikhônghềbiếtlàmsaođểđượchạnhphúc..."tôinói.Nhưngtrongthâmtâm,tôibuồnrầunghĩsựkhốnkhổvàgầngũivớiQuỷsứđãnuôidưỡnghộihọanhưthếnào.

"Dùbiếtcầnphảicógìđểđượctoạinguyện,ngườitavẫnthấyđaukhổnhưthường,"Siyahnói.

AnhtađặttrướcmặttôimộtloạtnhữngbứctranhđượcvẽtrêngiấySamarkandthô,lótbằngnhữngtờgiấydàymàanhtalấyratừđáymộtcáirương.Chúngtôinghiêncứunhữngbứctranh:mộtconquỷSatanthỏamãnmãitậnxứKhorasanvừachuitừdướiđấtlên,mộtcáicây,mộtmỹnữ,mộtconchóvàbứctranhThầnchếtmàtôiđãvẽ.Đâylànhữngbứcminhhọamàngườikểchuyệnvừabịgiếtđãtreomỗiđêmkhiôngtakểnhữngcâuchuyệnbôibáccủamình.BịcâuhỏicủaSiyahthúcđẩy,tôichỉrabứctranhThầnchếttôiđãvẽ.

"TrongcuốnsáchcủaEnishtecủatôicũngcónhữngbứcnày,"Siyahnói.

"Cảngườikểchuyệnlẫnchủquáncàphêđềuhiểusựkhônngoantrongviệcnhờcácnhàtiểuhọavẽminhhọamỗiđêm.Ngườikểchuyệnsẽnhờmộtngườitrongchúngtavẽnhanhmộtbứctrênloạigiấythônày,hỏichúngtamộtchútvềcâuchuyệnvàvềnhữngcâunóiđùacủachúngta,sauđóthìcộngthêmvàomộtítchấtliệucủaôngta,rồibắtđầubuổibiểudiễntốihômđó.

"TạisaoanhvẽchoôngtacùngmộtbứctranhThầnchếtmàanhđãvẽchocuốnsáchcủaEnishtecủatôi?"

"Theoyêucầucủangườikểchuyện,đólànhânvậtduynhấttrêntranggiấy.Nhưngtôikhôngvẽvớisựchútâmvànỗlựcnhưtôiđãvẽchocuốn

sáchcủaEnishte;tôivẽnónhanhlắm,theokiểumàtaytôimuốnvẽ.Nhữngngườikhác,cólẽdomuốntỏrakhônngoan,đãvẽchongườikểchuyệntheokiểuđơngiảnvàthôthiểnhơnnhữnggìhọvẽchocuốnsáchbímậtđó."

"Aivẽconngựavớilỗmũimởhoácđó?"anhtahỏi.

Hạđènxuống,chúngtôixemxétconngựavớivẻngạcnhiên.NógiốnghệtconngựađượcvẽchocuốnsáchcủaEnishte,nhưngnónhanhhơn,cẩuthảhơnvàdànhchomộtthịhiếuđơngiảnhơn,nhưthểaiđókhôngnhữngđãtrảchonhàminhhọaíttiềnvàbảoanhtavẽnhanh,màcònbuộcanhtavẽmộtconngựathôhơnvà,tôitinchắcrằngvìlýdonàymànógiốngconngựathựchơn.

"Leyleksẽbiếtrõaivẽconngựanày,"tôinói."Anhtalàmộttênngốctựphụ,kẻkhôngthểsốngđượcmộtngàymàkhônglắngnghechuyệntầmphàovềcácnhàtiểuhọa,đólàlýdotạisaoanhtađếnquáncàphêđóhàngđêm.Phải,hầunhưchắcchắnLeylekđãvẽconngựanày.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương56:TôiĐuợcGọiLà"Leylek"

KelebekvàSiyahđếnvàolúcnửađêm;họtrảinhữngbứctranhdướisàntrướcmặttôirồiyêucầutôichohọbiếtaivẽbứcnào.Nógợitôinhớlạitròchơikhănxếpcủaaimàchúngtôithườngchơihồinhỏ:Cácvịvẽnhiềukiểukhănđộiđầukhácnhaucủahoja,línhkỵbinh,quantòa,đaophủ,thủquỹvàthưkýrồicốxếpchúngvàonhữngtêngọitươngứngđượcviếttrênnhữngtờgiấykháclậtúpmặtxuống.

K

Tôibảohọrằngchínhtôivẽconchó.Chúngtôiđãthuậtcâuchuyệnvềnóchongườikểchuyện.TôinóirằngKelebekdịudàng,ngườiđangkềcondaogămngayhọngtôi,hẳnđãvẽbứctranhThầnchếtmàtrênđóánhđènđangchậpchờndễchịu.TôinhớrằngZeytinđãvẽSatanmộtcáchhăngsaymàcâuchuyệnvềnóhoàntoàndongườikểchuyệnvừachếtbịara.Tôiđãbắtđầuvẽcáicâymànhữngchiếclácủanóđượcvẽbởitấtcảnhữngaitrongchúngtôiđãđếnquáncàphêtốiđó.Chúngtôicũngđãnghĩracâuchuyện.VớimàuĐỏcũngthế:Mộtsốmựcđỏvươngvãitrênmộttờgiấy,thếlàngườikểchuyệnkeokiệthỏiliệuchúngtôicóthểvẽmộtbứctranhvềmàuđỏkhông.Chúngtôinhỏmộtítmựcđỏnữalêntranggiấy,rồimỗiđứachúngtôiphácthảohìnhảnhvềmộtcáigìcómàuđỏtrongmộtgócvàthuậtcâuchuyệnvềhìnhảnhcủamìnhđểngườikểchuyệncóthểkểlại.Zeytinvẽconngựaxuấtsắcnàyởđây-cầuchotàinăngcủaanhtađượctándương-vàtôinghĩchínhKelebekđãvẽngườiphụnữusầunày.ChỉkhiđóKelebekmớilấycondaogămkhỏihọngtôivànóivớiSiyahrằngphải,giờanhtamớinhớanhtađãvẽngườiphụnữđónhưthếnào.Tấtcảchúngtôiđềugópphầnvàođồngtiềnvàngtrongchợ,vàZeytin,hậuduệcủamộtngườitheopháiKalenderi,đãvẽhaitaykhổtu.ChipháiKalenderidựatrênviệcquanhệđồngtínhvớinhữngchàngtraitrẻvàkhấtthực,vàEvhad-udDini

Kirmani,giáochủcủahọđãviếtphothánhthưcủagiáopháicáchnayhaitrămnămmươinăm,tiếtlộbằngthơrằngôngtatừngthấysựtoànhảocủaThượngđếđượcbiểuhiệntrongnhữngkhuônmặtđẹp.

Tôixincácanhemhọasĩlượngthứchotìnhtrạngbừabộntrongngôinhàchúngtônnạilýdorằngchúngtôibịviếngthămbấtngờ,vàtôibảohọrằngtôilấylàmtiếckhôngthểmờihọmóncàphêngonhaycamngọtvìvợtôiđangngủởphòngtrong.Tôinóithếđểhọđừngxôngvàođóvàtôikhỏiphảiđổmáuvớihọkhihọkhôngtìmthấynhữnggìhọđangtìmtrongmớvảibạt,quầnáocógiảirút,khănthắtlưngmùahèbằnglụaẤnĐộvàthemỏng,vảihoaBaTưvànhữngáochoàngtrongmấycáirổvàrươngmàhọhămhởlụclọi,dướinhữngtấmthảmvànệm,giữanhữngtrangđãminhhọamàtôithựchiệnchonhiềucuốnsáchkhácnhauvàtrongnhữngtrangcủanhữngtậpsáchđãkhâuxong.

Tuynhiên,phảithừanhậnrằngtôithấykhoáitrákhicưxửcứnhưtôisợhọ.Kỹnăngcủamộthọasĩtùythuộcvàoviệcchútâmcẩnthậnđếncáiđẹpcủaphútgiâyhiệntại,ghinhậnđếntừngchitiếtnhỏnhặtnhấttrongkhiđồngthờiluikhỏithếgiớinày,cáithếgiớivốntựcoimìnhquáưnghiêmtúc,vànhưthểnhìnvàogương,chophépcómộtkhoảngcáchvàsứcthuyếtphụccủamộtlờinóiđùa.

Dođó,khihọhỏi,tôinóirằng,phải,khiđámdânErzurumbắtđầucuộcđộtkíchthìcũngnhưhầuhếtcácbuổitối,cómộtđámđôngkhoảngbốnmươingườiởquáncàphê,trongđóngoàitôiracòncóZeytin,họasĩNasir,nhàthưphápJemal,haiphụtátiểuhọatrẻ,nhữngnhàthưpháptrẻvốnsốngcảngàylẫnđêmvớihọ,thợhọcviệcRahmicựckỳxinhxắn,nhữngcậuđẹptraimớivàonghềkhác,sáubảyngườilàthisĩ,bọnsayrượu,nghiệncầnsa,dânkhổtu,cùngnhữngngườikhácđãkhéoléodụdỗôngchủchophéphọgianhậpnhómngườivuinhộndídỏmnày.Tôigiảithíchtìnhtrạnghỗnloạnbaotrùmnhưthếnàongaykhicuộcđộtkíchbắtđầu.Khiđámđôngkhángiảdochủquántậphợpđểthamgiacuộcgiảitrítụctĩubắtđầubỏchạytrongkinhhoàng,khôngainghĩđếnbiệnphápthiếtlậphàngràobảovệchocáiquánđóhaychongườikểchuyệngiànuatộinghiệpănmặcnhưđànbà.

Tôicóđaulòngtrướctaihọanàykhôngà?"Cóchứ!Tôi,họasĩMustafa,cònđượcgọilà'Leylek',ngườithựcsựdànhtrọncuộcđờichoviệcminhhọa,nhậnthấythậtcầnthiếtviệcmỗiđêmđượcngồicùngnhữnganhemhọasĩmàchuyệntrò,đùagiỡn,chếgiễu,catụng,đọcthơvànóinhữnglờibónggió,"tôithúnhận,nhìnthẳngvàođôimắtcủaKelebeknguđần,giấutrongdángvẻmộtchàngtraibụbẫm,cóđôimắtướtbịgiàyvòbởilòngđốkỵ.Thậmchíkhicònlàmộtthợhọcviệc,tayKelebeknày,màđôimắtvẫndễthươngnhưđôimắtmộtđứabéolàmộtchàngđẹptraicónướcdatuyệtmỹ,nhạycảm.

Mộtlầnnữa,khihọhỏi,tôimôtảrằngvàongàythứhai,khingườikểchuyện,kẻđanglangthangtrongthànhphốvàvùnglâncận,cầuchoôngtađượcyênnghỉtrênThiênđàng,bắtđầuhànhnghềtrongquáncàphê,mộttrongnhữngnhàtiểuhọa,cólẽdoảnhhưởngcủacàphê,đãtreomộtbứctranhlêntườngđểđùachơi;ngườikểchuyệnliếnthoắngliềnchúý,vànhưthểđểđùa,ôngtabắtđầumộtđoạnđộcthoạicứnhưôngtalàconchótrongtranh,chuyệnnàygặtháithànhcônglớn;từđóvềsau,mỗiđêmôngtatiếptụcdựatheocácbứctranhdonhữngnhàtiểuhọatàihoavẽvàkểnhữngcâuchuyệndídỏmmàhọđãthìthầmvàotaiôngta.DonhữngnhậnxétlăngmạđốivớinhàthuyếtgiáotừErzurumlậptứcgâyphấnkhíchchocácnghệsĩ,nhữngkẻđangkhiếpsợcơnthịnhnộcủanhàthuyếtgiáo,vàlôikéothêmnhiềukháchđếnquáncàphánêntaychủquánquêởEdirnekhuyếnkhíchcácbuổibiểudiễnnhưthế.

Họyêucầutôigiảithíchnhữngbứctranhmàngườikểchuyệntreosaulưngôngtamỗiđêm,nhữngbứctranhhọtìmthấytrongcuộcđộtkíchngôinhàtrốngcủangườianhemZeytin.

Tôinóirằngkhôngcầnphảigiảithíchbởivìtaychủquán,giốngnhưchínhZeytin,làmộttênxấuxamanrợ,trộmcắp,ănxinthuộcpháiKalenderi.ZarifKínhmếnchấtphác,dokhiếpsợnhữnglờihôhàocủaHojaKínhmến,vànhấtlànhữngbàithuyếtgiáovềhìnhphạtởđịangụcvàomỗithứsáu,hẳnđãthanphiềnvềhọvớingườiErzurum.HoặcthậmchírấtcóthểlàkhiZarifcảnhbáohọdừngtròtinhnghịchcủahọlạithìtaychủquán

vàZeytin,cảhaicótínhkhígiốngnhau,đãhiệplựcthủtiêumộtcáchmanrợtaythợmạvàngbạcmệnhnày.NgườiErzurum,bịkíchđộngbởicáichếtcủaZarif,vàcólẽbởiZarifđãmôtảcuốnsáchcủaEnishtechohọ,đãchorằngEnishtechịutráchnhiệmvềvụgiếtngườinàyvàgiếtôngta;và,họhẳnđãđộtkíchquáncàphêđểhoàntấtviệctrảthù.

HaigãKelebekbéovàSiyahtrầmtrọng(trôngcứnhưmộtconma)nàydànhbaonhiêuchúýchonhữngđiềutôinóitrongkhihọlụcsoáttàisảncủatôi,khoáitrámoimócmọithứ,khôngbỏsótmộtchỗnào.Khihọtìnhcờthấyđôigiàyống,áogiápvàđồquântrangcủatôitrongmộtcáirươngbằnggỗócchóchạmtrổ,mộtvẻghentỵhiệnrõtrênkhuônmặttrẻconcủaKelebek,vàtôituyênbốmộtlầnnữađiềumàmọingườibiếtrõ.TôilànhàminhhọaHồigiáođầutiênthamgiachiếndịchcùngquânđội,làngườiđầutiênnghiêncứucẩnthậnvàvẽlạimọithứtôichứngkiếntrongnhiềucuốnbiênniênsửchiếncông-việcbắnđạibác,nhữngngọntháplâuđàicủakẻthù,màuquânphụccủabinhlínhngoạigiáo,tưthếcủanhữngxácchết,hàngđốngđầulâubịcắtlìadọchaibờsôngvàhiệulệnhcùngcuộcxungphongcủalínhkỵbinhmặcgiáp!

KhiKelebekyêucầutôichoanhtaxemcáchtôimặcáogiáp,tôilậptứcvàkhônghềbốirốicởiáongoài,áolótviềnlôngthỏđen,quầndàivàquầnlótcủatôira.Hàilòngvớicáchhọnhìntôidướiánhsángtừbếplò,tôimặcvàochiếcáolótdàisạch,áongắndàybằngvảiđỏmặcbêntrongáogiápkhithờitiếtlạnh,vớlen,đôiủngdamàuvàng,ngoàicùnglàđôighệt.Lấyáogiápchengựckhỏithùngđựng,tôisungsướngmặcnóvàorồiquaylưngvềphíaKelebekvà,nhưthểralệnhchomộtngườihầu,bảoanhtabuộcdâycủaáogiápthậtchặtvàsaianhtagắngiápchevai.

Khitôiđeomảnhgiápbảovệcánhtay,găng,baogươmdệtbằnglônglạcđàvàcuốicùnglàcáimũsắtbằngvàngmàtôiđộitronglễhội,tôitựhàotuyênbốrằngtừnaytrởđinhữngcảnhđánhnhausẽkhôngbaogiờđượcvẽnhưngườitađãvẽhồixaxưanữa."Ngườitakhôngcònchấpnhậnviệcvẽkỵbinhcủahaiđộiquânđốinghịchgiốnghệtnhaubằngcáchsửdụngcùngmộthìnhmẫurồichỉlậtngượcquađểvẽkỵbinhquânthù,"tôinói."Từgiờ

trởđi,nhũngcảnhđánhnhaulàmratrongcácxưởngcủangườiOttomansẽđượcvẽtheocáchtôiđãthấychúngvàđãvẽchúng:mộtđámhỗnđộnnhữnglínhtráng,ngựa,nhữngchiếnbinhmặcgiápvànhữngthânthểđầymáu!"

Lòngđầyghentỵ,Kelebeknói,"Nhàminhhọakhôngvẽnhữnggìanhtathấy,màvẽnhữnggìAllahthấy."

"Phải,"tôinói,"tuynhiên,đấngAllahVinhquangchắcchắnthấymọithứnhưchúngtathấy."

"Dĩnhiên,đấngAllahthấynhữnggìchúngtathấy,nhưngNgườikhôngnhậnthứcnótheocáchchúngtanhậnthức,"Kelebeknóinhưthểmắngnhiếctôi."Cảnhchiếntrậnlộnxộnkia,màchúngtanhậnthứctrongnỗihoangmang,NgườithìhiểubằngsựtoànnăngcủaNgườirằngấylàhaiđộiquânđốinghịchđangdàntrậnmộtcáchcótrậttự."

Tựnhiên,tôicóphảnứng,tôimuốnnói,"ChúngtađượctùynghitinvàođấngAllahvàchỉvẽnhữnggìNgườiđểlộchochúngta,chứkhôngphảinhữnggìNgườichegiấu,"nhưngtôivẫnimlặng.VàtôiimtiếngkhôngphảivìnếutôinóiKelebeksẽlênántôilàbắtchướcngườiÂuhoặcvìanhtakhôngngớtchíchmũidaogămvàomũsắtvàlưngtôi,làmnhưđểkiểmtraáogiápcủatôi,màvìtôitínhtoánrằngnếutôibiếtkiềmchếvàthuyếtphụcđượcSiyahcùngtênngốcóđôimắtđẹpnàythìcóthểchúngtôisẽthoátrakhỏiâmmưucủaZeytin.

Khibiếtrằngsẽkhôngtìmthấynhữngthứhọđangtìmởđâyhọnóichotôibiếthọtìmkiếmcáigì.Đólàmộtbứctranhmàkẻgiếtngườitànnhẫnđóđãmangtheohắn...Tôinóirằngnhàtôiđãbịlụcsoátvìchínhlýdođó;kếtquảlàtênsátnhânthôngminhđóhầunhưchắcchắnđãgiấubứctranhởnơikhôngaicóthểtìmra(tôiđangnghĩvềZeytin),nhưnghọcólưuýnhữnglờicủatôikhông?SiyahgiảithíchvềconngựađượcvẽvớicáimũibịrạchvàrằngthờihạnbangàymàĐứcvuađãbanchoThầyOsmansắphết.Khitôihỏikỹhơnvềýnghĩacủacáimũibịrạch,Siyahvừanóivớitôivừanhìnthẳngvàomắttôirằng,ThầyOsmanđãphântíchchúnglàmộtmanhmốivà

đãnốikếtchúngvớiZeytin,dùthầynghingờtôicònnhiềuhơn,vìthầykhônglạgìnhữngthamvọngcủatôi.

Thoạttiên,cóvẻhọđếnđâygầnnhưvớiniềmtinrằngtôilàtênsátnhânvàmuốntìmchứngcứchođiềuđó,nhưngtheoquanđiểmcủatôi,đâykhôngphảilàlýdoduynhấtchocuộcviếngthămcủahọ.Họđếngõcửanhàtôicònvìcôđơnvàthấtvọng.Khitôimởcửa,condaomàKelebekchĩavàotôirunruntrêntayanhta.Khôngnhữnghọđangkhiếpsợ,nghĩrằngtênsátnhânđêtiện,màlailịchcủahắnchúngtôiđangcốtìmchora,cóthểdồnhọvàocảnhtốităm,sẽmỉmcườinhưmộtngườibạncũvànhanhchóngcắtcổhọnghọ,họcònmấtngủvìsợrằngThầyOsmancóthểbànbạccùngĐứcvuavàTrưởngNgânkhốđểgiaohọchobọntratấn-ấylàchưakểđámđôngdânErzurumđanglangthangtrênđườngphố,vốncũnglàmhọmấttinhthần.Tómlạihọmongmỏitìnhbạncủatôi.NhưngThầyOsmanđãgieovàolònghọmộtýniệmngượclại.BổnphậnlúcnàycủatôilàthànhthậtgiúphọthấyrõThầyOsmanđãsailầmnhưthếnào,màdùsaotậntrongthâmtâmhọcũnghyvọngđiềuđó.

ViệctuyênbốmộtcáchđơngiảnrằngbậcthầyvĩđạisailầmvàđãlúlẫncầmchắcsẽkhơidậysựthùđịchởKelebek.Vìtrongđôimắtướtcủachàngtiểuhọađẹptrainày,vớihaihàngmichớpchớpgiốngnhưbướm,loàicôntrùngđượcdùnglàmnghệdanhchoanhtatrongkhianhtadùngdaogămgõvàoáogiápcủatôi,tôivẫncóthểđọcthấyngọnlửatìnhyêuyếuớtdànhchongườithầyvĩđạimàanhtavốnlàhọctròcưng.

Hồitôicòntrẻ,sựgầngũigiữahaingườinày,thầyvàthợhọcviệcđãbịnhữngngườikhácchếgiễuđầyghentỵ;nhưngbảnthânhọkhônghềquantâm,họnhìnvàomắtnhaurấtlâu,vàvuốtvenhautrướcmặtmọingười;sauđó,ThầyOsmancòntuyênbốmộtcáchsốngsượngrằngKelebeklàcâybútlanhlợinhấtvàcâycọtômàuchínchắnnhất.Tuyênbốnày-thườngrấtđúng-trởthànhnguồnchơichữvôtậngiữacácnhàtiểuhọađốkỵquendùngbút,cộtlọmựcvàhộpviếttrongnhữngkhẩungữámchỉthôtục,nhữngsosánhquỷquáivàẩndụtụctĩu.Vìlýdonày,tôikhôngphảilàngườiduynhấtcócảmgiácrằngThầyOsmanmuốnKelebekkếtụcônglàm

trưởngxưởng.Từlâu,quacáchbậcthầyvĩđạinóichuyệnvớingườikhácvềtínhkhíhunghăng,khóhòahợpvàbướngbỉnhcủatôi,tôiđãhiểuđâylànhữnggìônggiấukíntronglòng,ôngtanghĩ,mộtcáchchínhđáng,rằngtôicóxuhướngngảvềcácphươngphápchâuÂuhơnnhiềusovớiZeytinhoặcKelebek,vàkhôngbaogiờcóthểchốnglạinhữngkhaokhátmớicủaĐứcvuabằngviệckhẳngđịnhrằng,"Nhữngbậcthầyvĩđạithờixưakhôngbaogiờvẽtheocáchnày."

TôibiếtmìnhcóthểhợptácthânthiếtvớiSiyahbởivìchúrểmớiđầyhămhởcủachúngtahẳnrấtmuốnhoàntấtcuốnsáchcủaEnishtequácố,khôngchỉđểchinhphụctráitimnàngShekurexinhđẹpvàchonàngthấyrằnganhtacóthểkếnhiệmchanàng,màrấtcóthểcònđểlấylòngĐứcvuabằngnhữngbiệnphápnhanhnhấtmàanhtacóthểnghĩra.

Vìthếtôinêulênvấnđềnàymộtcáchhoàntoànbấtngờ,bằngcáchnóirằngcuốnsáchcủaEnishtelàmộtđiềukỳdiệukhônggìtrênđờinàysánhnổi.Khikiệttácnàyđượchoàntất,thuậntheosắclệnhcủaĐứcvuavàaoướccủaEnishteKínhmếnquácốcảthếgiớisẽthánphụcsứcmạnhvàsựthịnhvượngcủavuaOttomancũngnhưtàinăng,sựtaonhãvàkhảnăngcủachúngta,nhữngnhàtiểuhọabậcthầycủaNgài.Khôngnhữnghọsẽsợchúngta,sứcmạnhvàsựnghiêmkhắccủachúngta,màhọcònphảibốirối,nhìncáchchúngtacườivàkhóc,chúngtahọctheonhữngbậcthầyTâyvực,chúngtachămchútnhữngmàusắctươisángnhấtvànhữngchitiếtnhỏnhặtnhấtrasao;vàsaucùng,họsẽkinhhoàngthừanhậnnhữngđiềumàchỉnhữngvịvuathôngminhnhấtmớicóthểhiểu:rằngchúngtavừađượcđặttrongthếgiớicủanhữngbứctranhvừacómặtởnơixarấtxacùngvớinhữngbậcthầyxưa.

Kelebekcứgõvàotôiliêntục,banđầunhưmộtđứatrẻhămhởxácđịnhxemáogiápcủatôicóphảilàđồthiệthaykhông;kếđến,nhưmộtngườibạnmuốnthửnghiệmđồbềnchắccủanó;cuốicùngthìnhưmộtkẻthùđầyghentỵvàhếtphươngcảitạochỉmuốnlàmhạitôi.Sựthực,anhtahiểurằngtôitàinănghơnanhta;vàcòntệhạihơn,cólẽanhtađãnhậnrarằngThầyOsmancũngbiếtđiềunày.VớitàinăngThượngđếbancho,Kelebeklàmột

thợcảtuyệtvời,vàlòngghentỵcủaanhtakhiếntôicàngtựhàohơn:Khôngnhưanhta,tôitrởthànhbậcthầynhờsứcmạnhtrong"câybútsậy"củachínhmình,chứkhôngphảinhờviệcnắmgiữcâybútsậycủathầytôi,vàtôicảmthấymìnhcóthểbuộcanhtathừanhậnsựvượttrộicủatôi.

Caogiọng,tôigiảithích,thậtđángthươnglàmsaokhicónhữngngườimuốnpháhoạicuốnsáchkỳdiệucủaĐứcvuavàEnishtequácố.ThầyOsmangiốngmộtngườichađốivớitấtcảchúngtôi;ônglàbềtrêncủamọingười;chúngtôihọcđượcmọithứởthầy!Tuynhiên,saukhilầntheonhữngmanhmốitrongQuốckhốcủaĐứcvua,vìmộtsốlýdonàođóchưarõ,ThầyOsmancốcheđậyviệcôngnhậnraZeytinchínhlàtênsátnhântitiện.TôinóitôitinchắcrằngZeytin,ngườichúngtôikhôngtìmthấyởnhà,đangtrốntrongnhànguyệnkhổxuKalenderibỏhoanggầnCổngPhanar.NhànguyệnnàybịđóngcửadướithờiôngnộicủaĐứcvua,khôngphảivìnólàhangổcủabọnsuyđồivàvôđạođứcmàdohậuquảcủanhữngcuộcchiếntranhvôtậnvớiBaTư,và,tôinóithênhthậmchícólầnZeytinkhoekhoangrằnganhtađanggiữnhiệmvụcanhgácnhànguyệnbịcấmnày.Nếuhọkhôngtintôi,nghingờcóâmmưugìđósaulờilẽcủatôithìdaogămvẫntrongtayhọ,họcóthểthoảimáitrừngphạttôingaylúcđó.

Kelebekthọcdaogămhaicúthậtmạnhđếnđộhầunhưkhôngchiếcáogiápnàochịunổi.AnhtaquaysangSiyah,ngườitinnhữngđiềutôinói,hétvàoanhtanhưmộtđứatrẻ.Tôilẻnraphíasau,vòngcánhtaymặcáogiápquanhcổKelebekvàlôianhtasátvàotôi.Còntaykiatôibẻngoặtcánhtayanhtarasaulàmcondaorơixuống.Chúngtôikhôngvậtlộn,cũngkhônggiỡnvớinhau.TôikểlạimộtcảnhtươngtựítđượcbiếtđếntrongcuốnShahnameh.

"VàongàythứbacủacuộcchạmtrángiữaquânđộiBaTưvàTuraniatrangbịđầyđủáogiápvàvũkhívàdàntrậntạichânnúiHamaran,ngườiTuraniapháiShengilxảotrávàochiếntrườngđểtìmhiểulailịchcủamộtngườiBaTưbíẩn,kẻmàtronghaingàytrướcđómỗingàyđãgiếtmộtchiếnbinhTuraniavĩđại,"tôibắtđầunói."Shengiltháchthứcngườichiếnbinhbíẩnđó,vàanhtanhậnlời.Cácđạoquân,áogiáplấplánhtrongnắng

chiều,hồihộptheodõi.Haiconngựavậngiápsắtcủahaichiếnbinhlaovàonhauvớitốcđộkhiếnchonhữngtialửaxẹtratừcúvachạmcủakimloạilàmcháyxemdachúngđếnbốckhói.Đâylàmộtcuộctỉthíkéodài.NgườiTuraniabắntên,ngườiBaTưđiềukhiểngươmvàngựarấttàitình;vàcuốicùngngườiBaTưbíẩnđánhngãngườiTuraniasaukhichộpđuôiconngựacủaanhta.SauđóanhtađuổitheoShengilđangcốđàothoátvàchộpáogiápanhtatừphíasautrướckhinắmlấycổ.Saukhithừanhậnthấtbại,ngườiTurania,vẫnlòmòvềlailịchcủangườichiếnbinhbíẩn,đãhỏimộtcáchvôvọngvềđiềumọingườibấylâunaythắcmắc,'Anhlàai?'.'Vớianh',ngườichiếnbinhbíẩnđáp'TêntôilàThầnchết.'Vậyhãynóichotôibiết,cácbạncủatôi:ôngtalàai?"

"Rustemhuyềnthoại,"Kelebeknóivớivẻvuisướngtrẻcon.

Tôihônlêncổanhta."TấtcảchúngtađềuđãphảnbộiThầyOsman,"tôinói."Trướckhiôngtađưarađòntrừngphạt,chúngtaphảitìmraZeytin,loạibỏthứnọcđộcđóđangnằmgiữachúngtavàđiđếnmộtthỏathuậnđểchúngtacóthểđứngvữngvàngchốnglạinhữngkẻthùmuônthuởcủanghệthuậtvànhữngngườimongmuốnđưachúngtathẳngđếnnhữnghầmngụctratấn.CólẽkhiđếnnhànguyệnkhổtuhoangphếcủaZeytin,chúngtasẽbiếtrằngtênsátnhântànbạonàythậmchíkhôngphảilàmộtngườitrongsốchúngta."

Kelebektộinghiệpkhôngthốtramộtlờinào.Chodùanhtatàiba,tựtinvàđượcủnghộtốtđếnthếnào,nhưnggiốngnhưmọinhàtiểuhọathíchkếtbầukếtbạnvớinhaubấtchấpsựghentỵvàghêtởmlẫnnhau,anhtasợphátkhiếpviệcbịbỏlạimộtmìnhtrêncõiđờinàyvàphảixuốngĐịangục.

TrênđườngđếnCổngPhanarcómộtánhsángvàngxanhthầnbítrênđầuchúngtôi,nhưngđókhôngphảilàánhtrăng.Trongánhsángnày,vẻngoàivềđêmtrungthực,cũxưacủaIstanbulbaogồmnhữngcâybách,nhữngmáivòmxámxịt,nhữngbứctườngđá,nhữngngôinhàgỗvànhữngvùngđấtbịhỏahoạntànphábấtngờtrởnênxalạ,nhưthểdomộtpháođàicủakẻthùgâyra.Khileolênngọnđồi,từxachúngtôithấylửacháyđâuđó

ởphíasauThánhđườngBayazid.

Trongbóngtốidàyđặc,chúngtôigặpmộtchiếcxebòchởlưnglửngnhữngbaobộtđivềphíatườngthành.Trảhaiđồngbạc,chúngtôiđượcchoquágiang.Siyahmangtheonhữngbứctranh,anhtangồixuốngmộtcáchcẩnthận.Khitôinằmnhìnnhữngđámkhóithấpbaylêntừđámcháy,haigiọtmưarơitrênmũsắtcủatôi.

Saumộtchuyếnhànhtrìnhdài,trongkhitìmkiếmngôinhànguyệnkhổtuhoangphế,chúngtôiđãđánhthứcmọiconchótrongkhuxómmàvàolúcnửađêmthếnàytrôngnhưbịbỏhoang.Dùchúngtôithấyđènđuốcvẫnđangđượcthắptrongmấyngôinhàxâybằngđánhưđáplạitiếngồnàocủachúngtôi,nhưnggõcửađếnngôinhàthứtưthìmớicóngườimởcửachochúngtôi,vàmộtngườiđànôngđộimũtrùmđầuháhốcnhìnchúngtôiquaánhđènnhưthểchúngtôilànhữngngườichếtđộimồ,chỉđườngchochúngtôiđếnngôinhàkhổtuhoangphếmàthậmchíkhôngthèmthòmũirangoàitrờimưađangrơinhanh,vàvuivẻnóithêmrằngkhiđếnđóchúngtôicũngkhôngyênổnđượcvớinhữngâmhồnmaquỷđâu.

Trongkhuvườncủangôinhàhoangphếnàychúngtôiđượcchàođónbằngsựyêntĩnhcủanhữngcâybáchuynghiêmdửngdưngtrướccơnmưavàmùihôithôicủalácâymụcrữa.Tôidánmắtvàomộtkhehởgiữanhữngtấmvánđóngváchcủangôinhàhoang,vànhìnqualớprèmcủamộtcửasổnhỏ,ởđó,dướiánhđèndầu,tôithấybóngmộtngườiđangcầunguyệnhoặccólẽđanggiảvờcầunguyện,vìbiếtchúngtôiđến.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương57:TôiĐuợcGọiLà"Zeytin"

Tôicónênbỏdởbàikinhnguyệnmàđứngdậymởcửachohọ,haycứđểhọchờngoàimưachođếnkhitôicầukinhxong?Khinhậnrahọđangnhìntôi,tôiđọcnốtbàikinhtrongtâmtrạnghơibốirối.Tôimởcửa,vàhọởđó-Kelebek,LeylekvàSiyah.TôikêulênmộttiếngmừngrỡrồiômlấyKelebek.

T

"Ôi,hồigầnđâysaomàchúngtakhổsởthế!"Tôithanthở,vùiđầuvàovaianhta."Họmuốncáigìởchúngta?Tạisaohọlạigiếtchúngta?"

Mỗingườitrongbọnđềubiểulộnỗikinhhoàngcủaviệcbịtáchrakhỏinhóm,màtôithỉnhthoảngvẫngặpởmỗihọasĩbậcthầytrongcuộcđờitôi.Ngaycảởđây,trongngôinhànày,họcũngkhôngmuốntáchkhỏinhau.

"Chúngtacóthểẩntrốnantoànởđâytrongvàingày."

"Chúngtôierằngkẻchúngtacầnphảisợcólẽnằmtrongsốchúngta,"Siyahnói.

"Tôicũnglolắm",tôinói."Vìtôicónghemấylờiđồnđạinhưthế."

CónhữngtinđồnlantruyềntừcácsĩquanNgựlâmquânđếnbantiểuhọanóirằngbíẩnquanhvụsáthạiZarifKínhmếnvàEnishtequácốđãđượclàmsángtỏ:Hắntalàmộtngườitrongchúngtôi,nhữngngườiđãthamgialàmcuốnsáchđó.

SiyahhỏitôiđãvẽbaonhiêubứctranhchocuốnsáchcủaEnishte.

"BứcđầutiêntôivẽlàSatan.Nólàmộtdạngbiếnthểcủaloàiquỷdưới

lòngđấtthườnggặptrongtácphẩmcủanhữngbậcthầyxưatrongcácxưởngcủaxứAkgoýunly.NgườikểchuyệnvàtôicùngtheopháiSufi;đólàlýdotạisaotôivẽhaingườikhổtu.TôichínhlàngườiđãđềnghịEnishteđưahọvàocuốnsáchcủaông,thuyếtphụcôngrằngcómộtchỗđặcbiệtchonhữngnhàkhổtunàytrênlãnhthổOttoman."

"Cóvậythôià?"Siyahhỏi.

Khitôiđáp,"Phải,chỉcóvậy,"anhtabướctớicửavớivẻbềtrêncủamộtôngthầybắtgặpmộtthợhọcviệcăncắp;anhtamangvàomộtcuộngiấykhôngbịướtnướcmưa,đặttrướcmặtbahọasĩchúngtôinhưmộtconmèomẹthaconchimbịthươngđếnchocácconcủanó.

Tôiđãnhậnracáctranggiấyđóngaykhichúngcònđượckẹpdướináchanhta:Chúnglànhữngbứcminhhọatôiđãcứuđượcởquáncàphêtrongcuộcđộtkích.Tôikhôngmấtcônghỏilàmthếnàonhữngngườinàyvàođượcnhàtôivàtìmđượcchúng.TuynhiênKelebek,Leylekvàtôi,mỗingườiđềulặnglẽthúnhậnnhữngbứctranhchúngtôiđãvẽchongườikểchuyện,cầuchoôngtađượcyênnghỉ.Vềsau,duynhấtconngựa,mộtconngựacựcđẹpđầucúithấpvẫnchưađượckhẳngđịnhlàthuộcvềai.Tintôiđi,tôithậmchíkhôngnhậnrarằngmộtconngựađãđượcvẽra.

Anhkhôngphảilàngườivẽconngựanàyhả?"Siyahhỏi,nhưmộtôngthầycầmcâyroi.

"Khôngphảitôi,"tôiđáp.

"CònconngựatrongcuốnsáchcủaEnishte?"

"Tôicũngkhôngvẽconngựađó."

"Tuynhiên,dựatrênphongcáchcủaconngựa,ngườitakhẳngđịnhrằnganhđãvẽnó,"anhtanói."Hơnnữa,chínhSưphụOsmanđãđưarakếtluậnnày."

"Nhưngtôikhôngcóphongcáchgìcả,"tôinói."Tôikhôngnóiđiềunày

vìlòngtựhàonhằmphảncônglạinhữngthịhiếugầnđây.Màtôicũngkhôngnóithếđểchứngminhtôivôtội.Đốivớitôi,việccóphongcáchcòntệhạihơnviệcsátnhân."

"Anhcómộtphẩmchấtrõrệtphânbiệtanhvớinhữngbậcthầyxưavànhữnghọasĩkhác,"Siyahnói.

Tôimỉmcườivớianhta.Anhtabắtđầukểlạinhữngviệcmàtôitinchắctấtcảcácvịbâygiờđãbiết.TôichămchúlắngnghechuyệnĐứcvua,trongcuộchộiđàmvớiTrưởngngânkhốđểtìmmộtgiảiphápchonhữngvụgiếtngười,lắngnghechuyệnbangàycủaThầyOsman,lắngnghe'phươngphápgáiđiếm',lắngngheđặcđiểmtrênmũinhữngconngựavàlắngnghechuyệnSiyahđượcchovàoCấmcungnhưnhờmộtphépmàuđểxemxétnhữngcuốnsáchtuyệttrầnđó.Cónhữngphútgiâytrongcuộcđờitấtcảchúngtakhi,thậmchíngaygiữalúctađangtrảinghiệmnhữngsựkiệnnàođó,tađãnhậnrarằngmìnhđangtrảiquanhữngsựkiệnmàdùrấtlâuvềsautavẫnkhôngbaogiờquênđược.Muarơirầurĩ.Nhưthểbựcbộivìmưa,Kelebekgiữchặtcondaomộtcáchphiềnmuộn,Leylek,saulưngáogiápphủđầybộttrắng,mạnhdạntiếnvàogiữangôinhànguyệnkhổtu,đèntrongtay.Nhữnghọasĩbậcthầynày,bóngintrêntườngnhưnhữngconma,lànhữnganhemcủatôi,vàtôiyêuhọbiếtbao!Tôivuivìđượclàmộtnhàtiểuhọa.

"AnhhiểuđượcvậnmaycủamìnhkhiđượcnhìnvàonhữngtácphẩmvĩđạicủacácbậcthầyxưatrongnhiềungàyvớiThầyOsmanbêncạnhkhông?"TôihỏiSiyah."Ôngtacóhônanhkhông?Ôngtacóvuốtvekhuônmặtđẹptraicủaanhkhông?Anhcókínhsợtàinăngvàkiếnthứccủaôngtakhông?"

"Ởđó,giữanhữngtácphẩmvĩđạicủacácbậcthầyxưa,Sưphụđãchỉchotôivềphongcáchcủaanh,"Siyahnói."Sưphụđãdạytôirằngkhuyếtđiểmgiấukíncủa'phongcách',khôngphảilàcáidongườihọasĩtựýchọn,mànóđượcquyếtđịnhbởiquákhứcủangườinghệsĩvànhữngkýứcđãquêncủaanhta.Ôngấycũngchỉchotôinhữngkhuyếtđiểm,yếukémvàlỗi

lầmẩngiấunày,cólúcmộtchuyệnxấuhổnhưthếđượcgiấukínđểchúngtakhôngbịxalìanhữngbậcthầyxưa,rồisauđósẽxuấthiệnđểđượccangợinhư'nhữngđặcđiểmcánhân'hayphongcách,'bởivìcácbậcthầychâuÂuđãtruyềnbáchúngkhắpthếgiới.Từnaytrởđi,nhờnhữngtênngốcvốntựhàovềnhữnglỗilầmcủachínhchúng,thếgiớinàysẽlàmộtnơinhiềumàusắchơn,ngungốchơnvà,dĩnhiên,thiếuhoànhảohơnrấtnhiều."

ViệcSiyahtinchắcchắnvàonhữnggìanhtanóiđãchứngminhrằnganhtalàmộttrongnhữngtênngốcthếhệmới.

"ThầyOsmancóthểgiảithíchlýdotạisao,trongnhiềunăm,tôivẽhàngtrămconngựavớilỗmũibìnhthườngtrongnhữngcuốnsáchcủaĐứcvuakhông?"tôihỏi.

"ĐólàdotìnhyêuvànhữngtrậnđònmàSưphụdànhchoanhhồianhcònnhỏ.BởivìSưphụvừalàchavừalàngườithânyêuđốivớitấtcảcácanh,nênSưphụkhôngthấyrằngôngđãgắnbótấtcảcácanhvớichínhôngvàtừngngườicácanhvớinhau.Sưphụkhôngmuốnmỗingườitrongcácanhcómộtphongcáchriêng,Sưphụmuốncảhọaxưởngtrongcungđiệncóchungmộtphongcách.Bởivìcáibóngđầykínhsợmàsưphụđãtrùmlêntấtcảcácanh,cácanhđãquênnhữnggìđếntừbêntrong,nhữngđiềukhônghoànhảo,nhữngyếutốvànhữngkhácbiệtvốnnằmbênngoàigiớihạncủahìnhthứcchuẩnmực.Chỉkhicácanhvẽchonhữngcuốnsáchkhác,nhữngtrangkhác,màSưphụOsmankhôngbaogiờthấyđược,thìcácanhmớivẽconngựavốnđãnằmtrongtâmtrícácanhbaonhiêunămnay."

"Mẹtôi,cầuchobàyênnghỉ,thôngminhhơnchatôinhiều,"tôinói."Mộtđêmnọ,tôiởnhà,khóclóc,nhấtquyếtkhôngbaogiờquaylạixưởngvẽbởivìtôikhôngnhữngkhiếpsợnhữngtrậnđòncủaThầyOsman,màcònsợcảnhữngtrậnđòncủanhữngôngthầycáukỉnhvàkhắcnghiệtkhácvànhữngtrậnđòncủacáctrưởngnhómvốnluônluônhămdọachúngtôibằngcâythước.Tronglúcanủi,ngườimẹquácốthânyêucủatôiđãkhuyêntôirằngcóhaihạngngườitrêntráiđất:nhữngkẻhoảngsợvàbịkhuấtphụcbởinhữngtrậnđònthờithơấu,mãimãibịápbức,bànói,bởivìnhữngtrậnđòn

đãđạthiệuquảlàtiêudiệtnhữngmaquỷnộitâm;vàthứnhìlànhữngkẻmaymắnmàvớihọnhữngtrậnđònđãlàmkinhhãivàchếngựđượcmaquỷbêntronghọnhưngkhôngtiêudiệthọ.Dùnhómsaukhôngbaogiờquênnhữngkýứcđauđớnthờithơấunày-bàcảnhbáotôiđừngnóiđiềunàyvớibấtcứai-nhưngđếnlúcnàođónhữngtrậnđònsẽgiúphọpháttriểntínhkhônngoan,thấuhiểuđiềuchưabiết,cóđượcbạnbè,nhậndạngđượckẻthù,nhậnranhữngâmmưungấmngầmsaulưnghọvà,đểtôinóithêmliềnđây,vẽgiỏihơnbấtcứaikhác.Bởivìtôikhôngthểvẽnhữngcànhcâymộtcáchhàihòa,ThầyOsmansẽvảtôimạnhđếnnỗi,giữanhữnggiọtnướcmắtcayđắng,nhữngkhurừngsẽmọcraumtùmtrướcmặttôi.Saukhigiậndữquấtvàođầutôi,bởivìtôikhôngthểthấynhữnglỗiởcuốitrang,ôngâncầnlấymộttấmgươngđặttrướctranggiấyđểtôicóthểthấytácphẩmđónhưmớithấylầnđầu.Sauđó,ápmáôngsátmátôi,ôngâuyếmchỉranhữngsailầmhiệnratronggươngnhưcóphépmàuđếnđộtôikhôngbaogiờquênđượctìnhyêuthươnglẫnnghithứcđó.Buổisángsaumộtđêmtôikhócmướttrêngiường,dolòngtựáibịxúcphạmvìôngđãtrừngphạttôibằngcâythướctrướcmặtmọingười,ôngđếnhôncánhtaytôiquáâuyếmđếnnỗitôibiếtrấtrõrằngmộtngàykiatôisẽtrởthànhmộtnhàtiểuhọahuyềnthoại.Không,khôngphảitôivẽconngựađó."

"Chúngtôi,"SiyahámchỉLeylekvàchínhanhta,"sẽlụcsoátnhànguyệnnàyđểtìmbứctranhcuốicùngmàtênđêtiệnsáthạiEnishtecủatôiđãđánhcắp.Anhđãtừngthấybứctranhcuốicùngđóchưa?"

"Khôngcógì,đólàđiềuchấpnhậnđượcđốivớiĐứcvua,nhữngnhàminhhọagiốngchúngtabịbuộcchặtvàonhữngbậcthầyxưahoặcnhữngtínđồHồigiáobịbuộcchặtvàođứctincủahọ,"tôinóivàimlặng.

Tuyênbốcủatôicàngkhiếnanhtahămhởhơn.AnhtavàLeylekbắtđầulụcsoáttoànbộngôinhà,xớitungmọithứ.Cólúc,chỉđểlàmchocôngviệccủahọdễdànghơn,tôiđitheohọ.

Trongmộtphòngcótrầnbịdột,tôichỉcáihốdướisànđểhọkhôngbịngãvàđểhọcóthểlụcsoátnónếuhọmuốn.Tôitraochohọmộtchìakhóa

lớncủacănphòngnhỏtrongđóvịgiáotrưởngđãsốngcáchnaybamươinăm,trướckhinhữngngườiủnghộtuviệnnàygianhậppháiBektashisvàphântánđi.Họhămhởbướcvào,nhưngkhithấytoànbộbứctườngđãsậpmấtvàmưatạtvàophòng,họchẳngbuồnlụcsoátnó.

TôithấymừngrằngKelebekkhôngđicùnghọ,nhưngnếutìmthấychứngcứliênquanđếntôithìanhtacũngsẽđứngvàohàngngũcủahọ.LeylekcócùngýnghĩnhưSiyah,vốnsợrằngThầyOsmansẽgiaochúngtôichonhữngkẻtratấn,vànhấtquyếtrằngchúngtôiphảihỗtrợnhau,phảihợplựclạiđểđốiđầuvớiTrưởngNgânkhố.TôicócảmgiácrằngSiyahkhôngchỉbịthúcđẩybởiướcmuốntặngchoShekuremónquàcướiđíchthựcbằngviệctìmrakẻgiếtEnishtecủaanhta,màanhtacòncóýđịnhđưanhữngnhàtiểuhọaOttomanđitheoconđườngcủacácbậcthầychâuÂubằngcáchdùngtiềncủaĐúcvuatrảlươngchohọđểhọhoàntấtcuốnsáchcủaEnishtephỏngtheongườiTâyvực(điềunàykhôngchỉphạmthượngmàcònlốbịchnữa).Tôicũnghiểu,vớimộtmứcđộchắcchắnnàođó,rằnggốcrễcủaâmmưunàylàmongướccủaLeylekmuốnloạibỏchúngtôivàthậmchícảThầyOsmannữa,vìanhtamơướctrởthànhTrưởngbanMinhhọavà(vìmọingườiđoánrằngThầyOsmanthíchKelebekhơn)anhtasẵnsàngdùngmọicáchđểgiatăngcơhộicủamình.Nhấtthờitôicảmthấybốirối.Lắngnghemưarơi,tôicânnhắchồilâu.Kếđến,giốngnhưmộtngườitrốnkhỏiđámđôngvàcốgắngdângthỉnhnguyệnlênĐứcvuavàquanTểtướngkhihọcưỡingựangangqua,tôibấtngờcóýmuốnlàmchoLeylekvàSiyahyêumếntôi.Dẫnhọquamộthànhlangtốivàmộtcửalớn,tôiđưahọtớimộtcănphòngdễsợvốnlànhàbếp.Tôihỏiliệuhọcótìmđượcthứgìgiữađốngđổnátnàykhông.Dĩnhiênhọkhôngtìmthấy.Khônghềcódấuvếtgìcủaấmđunnuớc,nồi,chảovànhữngốngbễtừngđượcdùngđểnấuănchokẻlangthangnghèokhổ.Thậmchítôichưatừngcốgắngdọndẹpcănphòngghêtởmphủđầymạngnhện,bụi,bùn,nhữngmảnhvỡcùngcứtchóvàmèonày.Nhưthườnglệ,mộtcơngiómạnh,nổilênnhưthểtừhưvô,làmmờngọnđèn-khiếnbóngcủachúngtôikhitỏkhimờ.

"Cácanhđãlụcđisoátlạimàkhôngtìmđượckhobáucấtgiấucủatôi,"tôinói.

Theothóiquen,tôidùngmubàntaynhưmộtcâychổiquétlớptrotạichỗtừnglàlòsưởivà,khimộtmiệnglòcũhiệnra,tôigiởnắpsắtcủanólêngâyratiếngcọtkẹt.Tôigiơđènđếnbênmiệnglò.TôisẽkhôngbaogiờquêncáikiểuLeyleknhảyxổtớiháohứcchộplấymấycáitúidabêntrongtrướckhiSiyahkịpratay.Anhtasắpmởmấycáitúiđóngaybênmiệnglò,nhưngvìtôiđãquaytrởraphòngkháchlớn,theosaulàSiyahvìanhtasợphảiởlạiđó,nênLeylekphóngcặpchândàitheosauchúngtôi.

Khihọthấymộtchiếctúiđựngđôivớlensạch,chiếcquầndảirút,áolótmàuđỏcủatôi,nhữngchiếcáolótđẹpnhất,áosơmilụa,daocạo,lượcvànhữngvậtdụnghàngngàykháccủatôi,họthoángbốirối.CòncáitúikiamàSiyahmởrathìcónămmươibađồngtiềnvàngVenice,nhữngmiếngvànglátôiđánhcắpởxưởngtrongmấynămgầnđây,cuốnsổghichépnhữngmẫuvẽmàtôigiấukhôngchoaibiết,thêmmấymiếngvàngláđánhcắpnữagiấutrongsổ,nhữngbứctranhbậybạ-mộtsốtựtaytôivẽvàmộtsốtôisưutầm,mộtchiếcvòngmãnãokỷniệmcủamẹtôicùngmộtlọntócbạccủabà,vànhữngcâybútcùngcọtốtnhấtcủatôi.

"Nếuthựcsựtôilàtênsátnhânnhucácanhnghingờ,"tôinóivớivẻtựhàongungốc,thìbứctranhcuốicùnghẳnphảinằmtrongkhotàngbímậtđócủatôi,chứkhôngphảinhữngthứnày."

"Tạisaonhữngthứnàyởđây?"Leylekhỏi.

"KhiNgựlâmquânlụcsoátnhàtôi,nhưhọđãlụcsoátnhàcácanh,họđãtrắngtrợntịchthuhaitrongsốnhữngđồngvàngmàtôiđãdànhcảđờiđểsưutầm.Tôinghĩchúngtacóthểbịlụcsoátlầnnữavìtêngiếtngườiđêtiệnnày-vàtôiđãđúng.Nếutôicógiữbứctranhcuốicùngđóthìnóphảiởđây."

Đúnglàsailầmkhithốtracâucuốicùngnày;tuynhiên,tôicócảmgiácrằnghọcảmthấynhẹnhõmvàkhôngcònsợrằngtôisẽbópcổhọtronggóctốicănnhànữa.Tôicũnggiànhđượcsựtincậycủacácvịchứ?

Tuynhiên,vàolúcnàylòngtôitrànngậpmộtcảmgiácbấtổnnghiêm

trọng;không,đókhôngphảilàchuyệnnhữngđồngnghiệpminhhọacủatôi,nhữngngườitôibiếtrõtừhồinhỏ,đãbiếtviệctôithamlamdànhdụmtiềnbạctrongnhiềunăm,tôimuavàđểdànhvàng,haythậmchíchuyệnhọbiếtvềnhữngsổghichépvànhữngbứctranhtụctĩucủatôi.Thựcrathì,tôihốitiếcvìđãchohọxemtấtcảnhữngthứnàytrongphútgiâyhoảngsợ.Chỉnhữngđiềubíẩncủamộtngườisốnghoàntoànvômụcđíchmớicóthểbịphơibàymộtcáchdễdàngnhưthế.

"Tuynhiên,"mộthồilâusauSiyahnói,"chúngtaphảithốngnhấtxemmìnhsẽnóinhữnggìkhibịtratấnnếuSưphụOsmanbấtngờgiaonộpchúngtamàkhôngcảnhbáotrước."

Mộtnỗisethắtvàbuồnphiềnậpxuốngchúngtôi.Trongánhđènmờnhạt,LeylekvàKelebekđangnhìnchămchúnhữngbứctranhthôtụctrongsổghichépcủatôi.Họbiểulộvẻhoàntoànthờơ,thựctế,thậmchíhọhạnhphúctheomộtkiểuđángsợnàođó.Tôicảmthấymộtthôithúcmạnhmẽphảinhìnlạibứctranh-tôicóthểđoánrađólàbứcnào;tôiđứngdậyđivòngrasaulưnghọ,nhìnvàobứctranhtụctĩumìnhđãvẽ,rùngmìnhcứnhưtôiđangnhớlạiđượcmộtkýứchạnhphúcnhữnggiờđãxaxôi.Siyahđếnbênchúngtôi.Vìlýdonàođó,việccảbốnchúngtôicùngnhìnbứcminhhọađólàmnhẹlòngtôi.

"Cóthểnàongườimùvàngườisánglànhưnhaukhông?"CuốicùngLeyleknói.Cóphảianhtangụýrằngchodùhìnhảnhchúngtôithấylàtụctĩu,nhưnglạcthúcủasựnhìnthấymàAllahbanchochúngtôivẫnlàvinhquangkhông?Không,Leylekmàbiếtgìvềnhữngvấnđềnhưthế?AnhtachưatừngđọckinhKoran.TôibiếtrằngnhữngbậcthầyHeratxưathườngxuyênđọctocâuthơnày.Nhữngbậcthầyvĩđạiđãdùngcâuthơnàylàmcâutrảlờichonhữngkẻthùcủahộihọa,nhữngkẻđãcảnhbáorằngđạogiáocủachúngtacấmchỉviệcvẽtranhvàcáchọasĩsẽbịđàyxuốngHỏangụcvàoNgàyphánxét.Tuynhiên,chođếnphútgiâymaquáiấy,tôichưatừngmộtlầnđượcnghetừKelebeknhữnglờinàymàhiệncóvẻtựýchúngthoátrakhỏimiệnganhta.

"Tôimuốnmiêutảngườimùvàngườisángkhônggiốngnhaunhưthếnào!"

"Ailàngườimùvàailàngườisáng?"Siyahhỏingâythơ.

"Ngườimùvàngườisángkhôngnhưnhau,đólànghĩacủacâu'vemayestevil'amave'lbasiru'nun'".Kelebeknóivàtiếptục:

"...màcũngkhônglàbóngtốivàánhsáng.

Cáibóngvàsứcnóngkhôngnhưnhau,

Cảngườichếtvàngườisốngcũngkhôngnhưnhau."

Tôirùngmìnhtrongchốclát,nghĩvềsốphậncủaZarifKínhmến,Enishtevàngườikểchuyệnanhemvừabịgiếttốinay.Liệumấyđứakiacósợnhưtôikhông?Chẳngaiđộngđậymộthồilâu.

Leylekvẫnđểmởcuốnsáchcủatôi,nhưngcóvẻkhôngthấyhìnhảnhthôbỉtôivẽdùrằngtấtcảchúngtôiđềunhìnvàonó!

"TôimuốnvẽNgàyphánxét",Leyleknói."Cuộcphụcsinhcủangườichết,vàsựchiatáchkẻcótộirakhỏikẻvôtội.TạisaochúngtakhôngthểvẽLờithiêngcủađạogiáochúngta?"

Hồichúngtôicòntrẻ,làmviệcvớinhautrongcùngmộtcănphòngcủaxưởngvẽ,chúngtôithỉnhthoảngcũngngướcmặtkhỏibànlàmviệc,nhưnhữngbậcthầygiàthườnglàmđểchomắtnghỉngơi,vàbắtđầunóivềbấtcứđềtàinàonảyratrongđầu.Hồiđó,giốngnhưbâygiờchúngtôiđanglàmkhinhìnvàocuốnsáchmởratrướcmặt,chúngtôikhôngnhìnnhaukhitángẫu.Vìmắtcủachúngtôithườnghướngđếnmộtđiểmxaxôinàođóbênngoàicửasổmở.Tôikhôngchắccóphảilàdosựkíchđộngkhinhớlạimộtđiềugìđóđẹpđẽkhóquêntừthờihọcviệcthanhbìnhcủatôi,dosựhốitiếcthậtlòngmàtôicảmthấyvàogiâyphútđóbởivìđãbaolâunaytôikhôngđọckinhKoran,haydonỗisợhãitrướctộiácmàtôichứngkiếntạiquáncàphêtốiđó,nhưngkhiđếnlượttôinói,tôibấtchợtbốirối,timtôiđậpliên

hồinhưthểtôiđanggặpmốiđedọahiểmnguynàođó,vàvìkhôngnghĩrađiềugìkhác,tôichỉnóinhưsau:

"CácanhcónhớnhữngbàithơởcuốichươngAl-Baqara1không?Tôimuốnvẽchúngnhất:ÔiThượngđế,xinđừngphánxétchúngconquanhữnggìchúngconquênvàqualỗilầmcủachúngcon.ÔiThượngđế,xinđừngđặtlênvaichúngcongánhnặngmàchúngconkhôngmangnổinhưđãlàmvớinhữngngườiđitrướcchúngcon.Hãythathứvàxóatộichochúngconvềnhữngviphạmvàtộilỗicủachúngcon!Hãycưxửvớichúngconvớilòngnhântừ,ôiThượngđếkínhyêu."Giọngtôivỡvụnvàtôibốirốivìnhữnggiọtnướcmắtbấtngờcủamình-cólẽbởivìtôithậntrọngvớilờimỉamaimàchúngtôiluôndànhsẵnhồicònhọcviệcđểtựbảovệvàtránhphơibàycảmxúc."

Tôinghĩnhữnggiọtnướcmắtcủatôisẽnhanhchóngcạnđi,nhưngkhôngkìmmìnhđược,tôibắtđầukhócnhưmưagió.Trongkhikhóc,tôicócảmgiácrằngtừngngườitrongsốhọđềuchìmtrongnhữngcảmxúcvềtìnhanhem,sựhủydiệtvànỗibuồn.Từgiờtrởđi,phongcáchchâuÂusẽchiếmưuthếtrongxưởngcủaĐứcvua;nhữngphosáchvàphongcáchmàchúngtôiđãdànhchocảcuộcđờisẽdầndầnbịquênlãng-phải,quảthực,toànbộdựánliềulĩnhnàysẽđếnhồikếtthúc.VànếungườiErzurumkhôngbópcổvàkếtliễuchúngtôithìnhữngkẻtratấncủaĐứcvuasẽlàmchúngtôitàntật...Nhưngtrongkhitôikhóc,nứcnởvàthởvắnthandài-chodùtôivẫnlắngnghetiếngmưarơilộpđộpbuồnnãonuột-mộtphầntâmtrítôiýthứcrõrằngnhữngthứnàykhôngphảilàthứtôiđangkhócthan.Mấyđứakiaýthứcđiềunàytớimứcđộnào?Tôicảmthấyhơicólỗivềnhữnggiọtnướcmắtcủamình,chúngvừathựclòng,vừagiảdối.

Kelebekđếnbêntôi,đặtcánhtaylênvaitôi,vuốttóctôi,hônmátôivànóinhữnglờingọtngàoanủitôi.Sựthểhiệntìnhbạnnàycàngkhiếntôikhócvớivẻthậttìnhvàhốilỗihơn.Tôikhôngthấyđượckhuônmặtanhta,nhưng,vìlýdonàođó,tôiđãnghĩmộtcáchsailầmrằnganhtacũngđangkhóc.Chúngtôingồixuống.Chúngtôinhắclạichuyệncảbọnbắtđầuthờikỳhọcviệccùngmộtnăm,nỗibuồnkỳlạcủaviệcbịtáchkhỏimẹvàbất

ngờbắtđầumộtcuộcsốngmới,cơnđaucủanhữngtrậnđònchúngtôihứngchịutrongnhữngngàyđầu,niềmvuitừnhữngmónquàđầutiêncủaTrưởngNgânkhố,vànhữngngàychúngtôiđượcvềnhà,chạysuốtconđường.Thoạtđầuchỉcóanhtanóitrongkhitôilắngnghemộtcáchrầurĩ,nhưngvềsau,khiLeylek,vàđôikhisauđónữa,Siyah-ngườiđếnxưởngmộtthờigianrồibỏđi,trongnhữngnămđầuhọcviệccủabọntôi-thamgiacuộcchuyệntròảmđạmcủachúngtôi,tôiquênrằngmìnhvừamớikhóc,vàbắtđầunóicườithoảimáivớihọ.

Chúngtôihồitưởnglạinhữngsángmùađôngchúngtôidậysớm,nhómbếplòtrongcănphònglớnnhấtcủaxưởngvàlausànnhàbằngnướcnóng.Chúngtôinhớlạimột"thợcả"già,cầuchoôngđượcyênnghỉ,mộtngườitẻngắtvàcẩnthậnđếnđộôngtacóthểsuốtmộtngàychỉvẽđộcmộtchiếclácủamộtcáicâyvàkhithấychúngtôinhìnnhữngchiếcláxanhtươimơnmởncủacâycốimùaxuânquakhungcửasổmởthayvìnhìnvàochiếcláôngtavẽ,ôngkhôngđánhđònchúngtôi,màthườngquáttháochúngtôiđếncảtrămlần."Khôngphảingoàiđó,trongnàynày!"Chúngtôinhắclạitiếngkêukhócmàcảxưởngđềunghethấycủacậuthợhọcviệcgầynhẳngđangđiracửa,túixáchtrongtay,bịđuổivềnhàbởivìcườngđộcôngviệckhiếnmộtconmắtcậutabịlác.Kếđến,chúngtôitưởngtượngcáchchúngtôinhìn(vớiniềmvuisướngbởiđókhôngphảilàlỗilầmcủachúngtôi)mựcđỏtươitừmộtlọmựcbằngđồngbịnứtrỉradầndầnlêntranggiấymàbanhàminhhọađãphảilàmsuốtbathángròng(nóvẽquânOttomanhaibênbờsôngKiniktrênđườngtiếnvềShirvan,thoátđượcmốinguychếtđóibằngviệcchiếmEreshvàlấpđầybaotửhọ).Trongmộttháiđộtôntrọngvàtaonhã,chúngtôinóivềchuyệncảbachúngtôicùngyêuvàcùngnhaulàmtìnhvớimộtquýcôCircasia,ngườiđẹpnhấttrongcácbàvợcủamộtquanchứcbảymươituổi,ôngtamuốntrầnnhàmìnhđượctrangtríphỏngtheonhũngmẫuvẽtronghànhcungsănbắncủaĐứcvuasaochoxứngvớinhữngcuộcchinhphục,sứcmạnhvàtàisảncủaôngta.Sauđó,chúngtôiháohứcnhắclạinhữngsángmùađôngchúngtôiănmónxúpđậulăngngayngưỡngcửamởtoangđểhơinóngcủanókhônglàmmềmgiấy.Chúngtôicũngthanthởviệcbịtáchkhỏibạnbèvàthầydạytrongxưởngkhicácthầybuộcchúngtôiđiđếnnhữngnơixaxôiđểlàmthuêsaukhiđãbiếtnghề.Cólúc,vẻhòanhã

củaKelebekthânmếnkhianhmớimườisáutuổibỗnghiệnratrướcmắttôi:Anhấyđánhbónggiấyđếnđộlángmướtbằngcáchdùngmiếngvỏsòlángchàthậtnhanhtrongkhiánhnắngmộtngàyhèxuyênquakhungcửasổmởchiếuvàocánhtaytrầnmàumậtongcủaanh.Trongmộtchốcanhngừngcôngviệcđanglàmmộtcáchchămchúvàcẩnthậnđểcúixuốngtranggiấyxemxétmộtchỗbịhỏng.Saukhidùngvỏsòchàvàinháttrênchỗbịhưbằngnhữngđộngtáckhác,anhtatrởlạiđộngtáccũ,đưataytớiluitrongkhinhìnraxaxabênngoàicửasổ,chìmtrongmơmộng.Tôikhôngbaogiờquênrằngtrướckhinhìnrangoàilầnnữa,anhnhìnthoángvàomắttôi-nhưsaunàytôilàmvớinhữngngườikhác.Cáinhìnbithươngnàychỉcómộtýnghĩa,màmọithợhọcviệcđềubiếtrõ:Thờigiankhôngtrôinếucácvịkhôngmơmộng.

--------------------------------

1Al-Baqara:ConBò.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương58:TôiSẽBịGọiLàTênSátNhân

Cácvịđãquêntôirồi,đúngkhông?Tạisaotôiphảichegiấusựhiệndiệncủatôivớicácvịthêmnữa?Bởivìnóichuyệnbằnggiọngnày,cáigiọngcànglúccàngtrởnênmạnhmẽhơn,đốivớitôiđãtrởnênquáthúvị.Nhiềulúc,phảicốlắmtôimớikìmđượcmình,vàtôisợrằngsựcăngthẳngtronggiọngnóicủatôisẽtốgiáctôilàai.Nhiềulần,tôitựchophépmìnhthoảimái,vàđólàkhinhữnglờinày,nhữngdấuhiệucủatínhcáchthứhaicủatôi-màcácvịcóthểnhậnra-thốtkhỏimiệngtôi;haitaytôibắtđầurun,mồhôilấmtấmtrêntránvàtôilậptứcnhậnrarằngnhữnglờithìthàonhonhỏcủathânthểtôiđây,đếnlượtchúngsẽcungcấpnhữngmanhmốimới.

C

Nhưngtôirấttoạinguyệnởđây!Khichúngtôianủinhaubằnghaimươilămnămkýứcchúngtôiđượcgợinhớlạikhôngphảivềnhữngoánthù,màvềnhữngcáiđẹpvàniềmvuicủahộihọa.Cũngcómộtđiềugìđótrongviệcchúngtôingồiđâyvớimộtcảmgiácvềngàytậnthếsắpđến,vỗvềnhaubằngđôimắtđầylệkhichúngtôinhớlạicáiđẹpcủanhữngngàyđãqua,điềugợitanhớlạinhữngphitầntronghậucung.

TôilấysosánhnàytừAbuSaidxứKirman,ngườiđưanhữngcâuchuyệnvềcácbậcthầyxưacủaShirazvàHeratvàocuốnTarihcủaôngviếtvềcáccontraicủaTamerlane.Cáchnaybamươinăm,vuaJihan,ngườitrịvìGaragoýunly,đếnphươngĐông,ởđóôngđánhbạinhữngđộiquânnhỏvàcướpđấtcủacácđạihãnvàtiểuvươngTimuridvốnđangđánhlẫnnhau.CùngnhữngbộlạcThổNhĩKỳbáchthắngcủamình,ôngđixuyênBaTưvàotớiphươngĐông,cuốicùng,tạiAstarabad,ôngđánhbạiIbrahim,cháunộicủavuaRuhvốnlàcontraicủaTamerlane;sauđóôngchiếmGorganvàpháiquântấncôngpháođàiHerat.

TheosửgiaxứKirmannóitrên,chiếnthắngnày,vốnđãtànphákhôngchỉBaTưmàcảsứcmạnhbấtkhảchiếnbạitừtrướcđếnnaycủatriềuđạiTamerlanevốncaitrịhơnnửathếgiớitừHindustanđếnByzantiumtrongnửathếkỷ,đãgâyramộtcơnbãotáphủydiệtđếnnỗimọiđànôngvàphụnữtrongpháođàiHeratbịbaovâychìmtronghỗnloạn.SửgiaAbuSaidgợilạichongườiđọcvớimộtniềmvuitaiácvềviệcvuaJihanxứGaragoýunlyđãtànsáttấtcảnhũngaithuộcdòngdõiTamerlanetạicácpháođàiôngtachinhphụcđược,rồituyểnlựaphitầntừnhữnghậucungcủacáctiểuvươngvàvươnghầumàbổsunghọvàohậucungcủamình,vànhẫntâmphântáncácnhàtiểuhọavàbuộchọlàmthợhọcviệcchonhũnghọasưcủaôngta.ĐếnchỗnàytrongcuốnTarih,sửgiachuyểnsựchúýtừvịvuavàcácchiếnbinhcủaôngta,nhữngkẻđangcốhấtvăngđốiphươngrakhỏicácngọnthápcólỗchâumaicủanhữngpháođài,sangnhữngnhàtiểuhọangồigiữađốngbútvàthuốcmàutrongxưởng,chờđợicaođiểmkhủngkhiếpcủacuộcvâyhãmmàkếtquảcủanótừlâuđãrõràng.Ôngtaliệtkêtêncủacáchọasĩ,tuyênbốlầnlượttừngngườitrongbọnhọđãnổitiếngthếgiớinhưthếnàovàsẽkhôngbaogiờbịlãngquên,vànhữngnhàminhhọanày,tấtcảhọ,giốngnhưcácphitầntronghậucungcủanhàvua,từlâuđãbịquênlãngômnhaukhóc,khôngthểlàmgìkhácngoàiviệcnhắclạinhữngthángngàyhạnhphúctuyệtvờiđãquacủahọ.

Chúngtôi,giốngnhưnhữngphitầnbuồnrầutronghậucung,cũngnhớlạinhữngmónquàgồmnhữngáoviềnlôngvànhữngtúiđầytiềnmàĐứcvuađãbanchochúngtôiđểtrảcôngchonhữngchiếchộp,tấmgươngvàbảnkhắcđượctrangtríđầymàusắc,nhữngquảtrứngđàđiểuđượctôđiểm,tácphẩmcắtgiấy,nhữngbứctranhtờđơn,nhữngcuốnsưutậpngộnghĩnh,nhữngbộbàivàcuốnsáchchúngtôidânglênNgàivàonhữngdịplễ.Đâurồinhữnghọasĩcótuổi,nhiềuđaukhổ,làmviệcvấtvảcủathờiđó,vốnvẫnhàilòngvớinhữngphầnthưởngnhỏbénhưvậy?Họkhôngbaogiờgiammìnhtạinhàvàgiấugiếmmộtcáchđầyghentỵnhữngphươngphápcủahọvớingườikhác,sợrằngviệclàmthêmbanđêmcủahọbịpháthiện,màvẫnđếnxưởngmỗingàydùchuyệngìxảyrađinữa.Đâurồinhữngnhàtiểuhọagiàcốnghiếncảcuộcđờichoviệcvẽnhữnghọatiếtrắcrốitrêncácbứctườnglâuđài,nhữnglácâybáchmàsựđộcđáocủachúngphảixemxétkỹ

mớinhậnra,vànhữngthứcỏthảonguyênbảyláđượcdùngđểlấpđầykhoảngtrống?Đâurồinhữngthợcảtầmthường,nhữngngườikhôngbaogiờnhennhómchútlòngghentỵ,đãchấpnhậnsựthôngminhvàcôngbằngvốncótrongviệcThượngđếbanpháttàinghệvàkhảnăngchomộtsốhọasĩnàyvàbansựkiênnhẫnvàcamchịuchomộtsốhọasĩkia.Chúngtôinhớlạinhữngbậcthầynày,mộtsốhọbịcònglưngvàkhôngngớtmỉmcười,mộtsốkhácmơmộngvàsaysưa,mộtsốkhácnữaquyếttâmgảđimộtcôcongáilỡthì;vàkhihồitưởng,chúngtôiđãnỗlựcdựnglạinhữngchitiếtbịquênlãngcủaxưởnglàmviệcnhưnótừngcótrongnhữngnămhọcviệcvàbuổiđầulàmthợcảcủachúngtôi.

Cácvịcònnhớchăng,tayhọasĩthườngđộnlưỡitrongmákhianhtakẻdòngcáctranggiấy-độnsangbêntráinếudònganhtakẻhướngsangphải,vàsangphảinếudòngđivềphíatrái;ngườinghệsĩgầy,nhỏconthườngcườimộtmình,cườinhưnắcnẻvàlẩmbẩm,kiênnhẫn,kiênnhẫn,kiênnhẫn,trongkhinhỏthuốcmàu;ngườithợmạvàngbậcthầybảymươituổi,dànhnhiềugiờliềnnóichuyệnvớicácthợhọcviệccủangườiđóngsáchdướinhàvàtuyênbốrằngmựcđỏphếtlêntránthìcóthểngănlãohóa;bậcthầykhótính,ngườiđãnhờmộtthợhọcviệccảtin,nếukhôngthìchặnbấtcứaingẫunhiênđiquađểnhờhọthửđộđậmđặccủathuốcmàubằngmóngtaycủahọsaukhimóngtaycủachínhôngtađãđượcsơnhếtcả;vànhàhọasĩbệvệ,kẻthườngkhiếnchúngtôicườitomỗikhiôngtavuốtrâumìnhbằngcáichânthỏđầylôngdùngđểgombụivàngđượcsửdụngtrongviệcmạ?Cácvịcònnhớhọkhông?Tấtcảbọnhọđâurồi?

Đâurồinhữngbànđánhbóngsửdụngquánhiềuđếnđộtrởthànhmộtbộphậncủathânthểthợhọcviệcrồisauđóbịnémsangmộtbên,vànhữngchiếckéocắtgiấybịcácthợhọcviệclàmchocùnvìtròchơi"kiếmsĩ"?Đâurồinhữngbànviếtcókhắctênnhữngbậcthầyvĩđạiđểchúngkhôngbịlẫnlộn,mùithơmcủamựcTrungHoavàtiếngkêuláchcáchnhènhẹcủanhữngbìnhcàphêđangsôitrongimlặng?Đâurồinhữngloạicọkhácnhauchúngtôilàmtừlôngcổvàlôngtrongtainhữngconmèoconđượcsinhratừlũmèomướpcủachúngtôimỗimùahè,vànhữngbógiấyẤnĐộlớnđượcgiaochochúngtôiđểnhữnglúcnhànrỗichúngtôicóthểthựchànhnghệ

thuậtcủamìnhnhưnhữngnhàthưphápđãlàm?ĐâurồicondaonhípcánbằngthépxấuxímàmuốnsửdụngthìphảiđượcTrưởngbanMinhhọachophép,dođótạoramộtsựrănđechocảxưởngkhichúngtôiphảicạobỏnhữngsaisótlớn;vànhữnggìđãxảyravớinhữngnghithứcvốnxoayquanhnhữngsaisótnày?

ChúngtôicũngđồngýrằngĐứcvuaquảlàsaikhiđểchonhữngnhàtiểuhọabậcthầylàmviệctạinhà.Chúngtôinhắcđếnnhữngchiếcbánhnóngtuyệtvờiđượcngườitabưngtừnhàbếpcungđiệnrachochúngtôivàonhữngtốimùađôngsaukhichúngtôilàmviệcđếnnhứcmắtdướiánhnếnvàđèndầu.Cườitovớinhữnggiọtlệtrênkhóemắt,chúngtôinhớlạicáchôngthợcảmạvànggiàcảlúlẫn,ngườimắcchứngbệnhrunkinhniênvàkhôngthểcầmbúthaygiấy,vàonhữnglầnđếnthămxưởnglàmviệchàngtháng,luônmangtheonhữngchiếcbánhrántẩmxirômàcongáiônglàmchobọnthợhọcviệcchúngtôi.ChúngtôinóivềnhữngtrangcựcđẹpdoKaraMemiquácố,TrưởngbanMinhhọatrướcThầyOsmanthựchiện,đượcpháthiệntrongphòngông,vốnvẫnbỏtrốngnhiềungàysauđámtangcủaông,trongcặpgiấynằmbêndướicáinệmlôngôngthườngtrảirađểngủmỗibuổichiều.

Chúngtôinóivềvàđặttênchonhữngtrangmàchúngtôithấytựhàovàthỉnhthoảngmuốnlấyranhìnnếucóbảnsaocủachúng,theocáchmàThầyKaraMemiđãlàm.ChúnggiảithíchcáchthựchiệnbầutrờiởnửatrêncủabứctranhvẽcungđiệntrongcuốnHuner-namađượcminhhọavớilớpsơnlótvàng,báotrướcngàytậnthế,khôngphảivìchínhmàuvàngcủanó,màbởisắcđộcủanógiữacácngọntháp,máivòmvàcâybách-cáchsửdụngmàuvàngsaochotaonhã.

ChúngthểhiệntrạngtháibốirốivàkhóxửcủađấngTiêntriVinhquangcủachúngta,khinhữngthiênthầnxốcnáchônggiữalúcôngbaylênThiênđàngtừmộtđỉnhtháp;mộtbứctranhcómàusắclongtrọngđếnđộkhinhìnvàocảnhtượngđầyơnphúcnàythìngaycảtrẻcontrướctiêncũngrunlênvớilòngsùngmộvàkínhsợsauđóthìcườitođầykínhcẩnnhưthểbảnthânchúngbịcù.

Tôiđãgiảithíchcáchtôikhắchọalạidọctheorìatranggiấyviệcquantểtướngtrướcđâytrấnápbọnnổiloạnđãchạytrốnlênnúibằngcáchxếpchồngnhữngđầulâumàôngtađãchặtmộtcáchđầytônkínhvàtếnhị,vẽtừngcáiđầumộtcáchtrangnhã,khôngnhưcáiđầucủamộtxácchếtbịthươngmànhưmộtkhuônmặtđộcđáovàriêngbiệttheophongcáchcủahọasĩchândungTâyvựcvẽnhữngnếpnhăntrêntránhọtrướckhichết,quệtmàuđỏlêncổhọ,làmchođôimôimuộnphiềncủahọlụcvấnvềýnghĩacủacuộcđời,mởlỗmũicủahọchođếnhơithởgấpgápcuốicùng,vàkhépmắthọlạivớicõiđờinày;vàvìthế,tôilàmchobứctranhthấmđẫmánhhàoquangkỳbíkhủngkhiếp.

Nhưthểchúnglànhữngkýứckhôngthểquênvàkhôngthểtìmlạiđượccủariêngchúngtôi,chúngtôinuốitiếcthảoluậnnhữngcảnhtríưathíchvềtìnhyêuvàchiếntranh,nhắclạinhữngđiềukỳdiệuphithườngnhấtvànhữngnéttinhtếđếnrơinướcmắttrongnhữngbứcđó.Nhữngkhuvườnbiệtlậpvàbíẩnnơicáccặptìnhnhângặpnhautrongnhữngđêmđầysaođiquatrướcmắtchúngtôi:câycốimùaxuân,nhữngconchimkỳquái,thờigianngưngtrôi...Chúngtôitưởngtượngnhữngtrậnchiếnđẫmmáukinhhoàngvàgầnngaytrướcmắtnhưnhữngcơnácmộngcủachínhchúngtôi,nhữngthânthểbịxélàmđôi,nhữngconngựachiếnvớiáogiáplấmtấmmáu,nhữngconngườiđẹpđẽđâmnhaubằngdaogăm,nhữngphụnữmiệngnhỏ,taynhỏ,mắtxếch,cúiđầutheodõicácsựkiệnquacửasổmởhé...Chúngtôinhớlạinhữngchàngtraituấntúcaongạo,tựphụ,vànhữngvuachúađẹptraimàquyềnlựccũngnhưcungđiệncủahọtừlâuđãchìmvàolịchsử.Giốngnhưnhữngphitầncùngnhaukhóctronghậucungcủacácvịvuađó,chúngtôihiệnbiếtmìnhđangchuyểntừcuộcsốngsangkýức,nhưngchúngtôicóchuyểntừlịchsửsangtruyềnthuyếtnhưhọkhông?Đểtránhbịlôixahơnvàocõikinhhoàngbằngviệckéodàibóngdángcủanỗisợbịlãngquên-thậmchíkhủngkhiếphơncảnỗisợchết-chúngtôihỏinhauvềnhữngcảnhchếtchócmìnhưathích.

ĐiềuđầutiênchúngtôinghĩđếnlàcáchSatanlừaDehhak,giếtchaanhta.Vàothờiđiểmxảyratruyềnthuyếtđó,vốnđượcmôtảtrongphầnđầucủaShahnameh,thếgianvừamớiđượctạora,vàmọithứquáđơngiảnđến

độchẳngcógìcầngiảithích.Nếumuốncósữa,cácvịchỉviệcvắtsữamộtcondêrồiuống;cácvịcóthểnói"ngựa."rồicứthếcưỡilênngựaphóngđi;cácvịcóthểngẫmnghĩ"cáiác",thếlàSatansẽxuấthiệnvàthuyếtphụccácvịvềcáiđẹptrongviệcgiếtchacủachínhcácvị.ViệcDehhakgiếtMerdas,ngườichadòngdõiẲRậpcủaanhta,làđẹp,vừabởinóvôcớ,vừabởinóxảyravàobanđêmtrongvườnngựuyểnlộnglẫytrongkhinhữngngôisaovàngchiếulấplánhtrênhàngcâybáchvànhữngđóahoaxuânđầymàusắc.KếđếnchúngtôinhớvềRustemhuyềnthoại,ngườivôtìnhgiếtcontraimìnhlàSuhrab,chỉhuyquânđốiphươngmàRustemđãđụngđộsuốtbangày.CóđiềugìđólàmxúcđộngchúngtôitrongcáchRustemđấmngựcmình,bốirốivàđầyđauđớn,khiôngnhìnthấydảibăngtaymàôngđãđưachomẹđứabétừtrướcđónhiềunămvànhậnrarằngkẻthùmàôngđãsungsướngtặngchonhiềunhátgươmlạichínhlàcontraimình.

Điềugìđólàcáigì?

Mưavẫntiếptụcrơilộpđộptrênmáinhàvàtôiđitớiđilui.Bấtngờtôinóirađiềunày:

"Hoặcchachúngta,ThầyOsman,sẽphảnbộivàgiếtchúngta,hoặcchúngtasẽphảnbộivàgiếtôngấy."

Chúngtôithấykinhhoàngbởiđiềutôinóinghethậtđúng;chúngtôiimlặng.Vẫnbướcđều,vàkinhhoàngtrướcýnghĩrằngmọithứsẽtrởlạitìnhtrạngcũ,tôitựnhủ:"HãykểcâuchuyệnvềvụAfrasiyabgiếtSiyavushđểđổiđềtài.Nhưngđólàmộtsựphảnbộikhônglàmtôisợhãiđược.HãykểlạicáichếtcủaHusrev."Vậythìđược,nhữngkểtheophiênbảncủaFirdusitrongShahnameh,hayphiênbảncủaNizamitrongHusrevoShirin?SứcthuhútcủaphiênbảntrongShahnamehnằmởchỗHusrevđauđớnnhậnranhândạngcủakẻgiếtngườiđangxâmnhậpvàophòngngủcủaông!Nhưmộtphươngsáchcuốicùng,Husrevnóirằngôngtamuốncầukinh,thếnênôngpháiđứatớtraichuyênchămsócôngđilấynước,xàphòng,quầnáosạchvànệmcầukinhcủaông;cậutraingâythơđókhônghiểurằngôngchủpháimìnhđitìmngườitrợgiúp,nênbènđilấynhữngthứtheolờiôngchủsai

bảo.KhichỉcònmộtmìnhvớiHusrev,việcđầutiêncủatênsátnhânlàkhóacửalại.TrongcảnhnàyởcuốiphoShahmameh,ngườiđànôngmànhữngkẻchủmưuđãtìmđượcđểgiaothihànhvụámsátnàyđượcFirdusimôtảvớisựkinhtởm:Hắnbốcmùihôithối,lôngláxồmxoàmvàbụngphệ.

Tôiđitớiđilui,đầuócquaycuồngnhữngngôntừ,nhưngnhưtrongmộtcơnmơ,giọngcủatôikhôngnóinênlời.

Ngaykhiđótôicócảmgiácrằngmấytênkiađangxìxàovớinhau,nóixấutôi.

Họtómchântôiquánhanhđếnđộcảbốnchúngtôiđổsụmxuốngsàn.Cómộtcuộcvậtlộnvàđánhnhaudướiđất,nhưngkhônglâu.Tôinằmngửabêndướicảbachúngnó.

Mộtđứađèlênhaigốitôi.Ngườikiatrêntayphảitôi.

Siyahấnhaigốilênhaivaitôi,anhtađèsứcnặngtoànthânlênngựcvàbụngtôi,vàngồilêntôi.Tôihoàntoànbấtđộng.Tấtcảchúngtôiđềuchoángvángvàthởhàohển.Đâylànhữnggìtôinhớđược:cậutôicómộtcontraingỗnghịchlớnhơntôihaituổi-tôihyvọnghắntađãbịbắtvìcướpbócnhữngđoànthươngnhânvàđãbịxửtrảmtừlâu.Tênkhốnnạnghentỵnày,donhậnratôihiểubiếtnhiềuhơnhắnvàcũngthôngminhvàtaonhãhơnhắn,thườngtìmmọilýdođểgâylộn,nếukhôngthìhắncứkhăngkhăngđòichúngtôiphảiđấuvậtvớinhau,vàsaukhinhanhchóngkhóachặttôi,hắnđètôixuốngbằngcáchấnđầugốivàovaitôiynhưthếnày;hắnthườngnhìnvàomắttôi,nhưSiyahlúcnày,vàđểmộtdảinướcbọtchảyxuống,đợiđếnkhinótụthànhmộtdòngđủlớnthìtừtừhướngnóvàomắttôi,vàkhoáichívôcùngkhitôicốtránhbằngcáchquayđầuhếtsangphảilạisangtrái.

Siyahbảotôikhôngđượcgiấubấtcứđiềugì.Bứctranhcuốicùngởđâu?Thúnhậnđi!

Tôicảmthấyhốitiếcvàgiậndữđếnnghẹtthởvìhailýdo:Thứnhấttôi

đãnóimọiđiềutôibiếtmàchẳngíchgì,vìkhôngbiếtrằnghọđãnhấttrívớinhautừtrước;thứhai,tôiđãkhôngchạytrốn,vìkhôngthểtưởngtượngrằnglòngđốkỵcủahọđạtđếnmứcđộnày.

Siyahdọacắtcổtôinếutôikhônggiaonộpbứctranhcuốicùng.

Thậtlốbịchlàmsao.Tôimímchặtmôinhưthểsựthậtsẽthoátranếutôimởmiệng.Mộtphầntrongtôinghĩrằngtôichẳngcònlàmđượcgìnữa.NếuhọđãthôngđồngvớinhaugiaonộptôichoTrưởngNgânkhốnhưlàtênsátnhânthìhọsẽcứuđượcmạngmình.NiềmhyvọngduynhấtcủatôinằmởThầyOsman,ngườicóthểchỉramộtnghiphạmkháchaymộtmanhmốikhác,nhưnglúcđó,liệutôicóchắcchắnrằngnhữnggìSiyahnóivềthầylàđúngkhông?Anhtacóthểgiếttôiởđâyvàngaybâygiờ,sauđóđổtráchnhiệmlênđầutôi,cóphảithếkhông?

Họkêdaogămsátcổtôi,vàtôithấyngayviệcnàyđemđếnchoSiyahmộtkhoáilạcnhưthếnàođếnđộanhtakhôngthểchegiấu.Chúngtáttôi.Condaođangcứavàodatôiphảikhông?

Chúnglạitáttôi.

Tôicóthểthoátđượcnhờlýluậnsau:Nếutôicóthểgiữđượcbìnhthản,thìsẽchẳngcóchuyệngìxảyracả!Điềunàychotôisứcmạnh.Chúngkhôngcòngiấuđượcsựthậtrằngngaytừthờihọcviệcchúngđãganhtỵvớitôi,tôi,ngườirõràngtômàutheocáchhaynhất,vẽnétchắctaynhấtvàlàmtranhminhhọađẹpnhất.Tôiyêuchúngvìlòngđốkỵcựcđộcủachúng.Tôimỉmcườivớinhữnganhemyêudấunày.

Mộtđứatrongbọn,tôikhôngmuốncácvịbiếtlàaitrongsốhọ,chịutráchnhiệmchotròônhụctồitệnày,sayđắmhôntôinhưthểanhtađanghônngườiyêumàtừlâuanhtakhaokhát.

Nhữngtênkhácngồinhìnbênánhđèndầumàchúngmangđếngầnbên.Tôikhôngthểlàmgìtrừviệchônđáplạingườianhemyêuquýcủatôi.Nếuchúngtôiđangđếngầnsựkếtthúcmọichuyện,hãyđểmọingườibiếtrằng

tôilàmminhhọagiỏihơnaihết.Hãytìmcáctrangcủatôimànhìnxem.

Anhtabắtđầuđánhtôimộtcáchgiậndữ,nhưthểtôichọcgiậnanhtabằngcáchđáplạinụhôncủaanhtabằngmộtnụhôn.

Nhưngnhữngtênkiađãngănanhtalại.Chúngcómộtphútgiâydodự.Siyahbựcbộivìgiữahọcósựbấtđồng.Nhưthểhọkhônggiậntôi,màgiậnconđườngmàcuộcsốngcủahọđanghướngtới,dođóhọmuốntrảthùcảthếgiớinày.

Siyahlấytừkhănquàngvaicủaanhtaramộtvật:mộtcâykimnhọnhoắt.Trongchớpmắt,anhtađưanótớisátmặttôivàlàmravẻnhưsắpđâmvàomắttôi.

"Cáchnaytámmươinăm,Bihzadvĩđại,thầycủanhữngbậcthầy,khihiểurằngmọithứđangđếnhồikếtthúcvớisựsụpđổcủaHerat,đãtựđâmmùmắtmìnhmộtcáchđángkínhđểkhôngaicóthểbuộcôngtavẽtheocáchkhác,"anhtanói."Ngaykhiôngtacốýđâmcâykimnhọnnàyvàomắtvàrútnóra,bóngtốituyệtdiệucủaThượngđếtừtừphủlênkẻtôitớyêuquýcủaNgười,vịhọasưvớibàntaykỳdiệuđó.CâykimnàyvốnđượcgửitừHeratđếnTabrizchoBihzadgiờđãmùvàsayxỉn,đượcvuaTahmaspgửiđếnlàmquàchochacủaĐứcvuachúngtacùngvớicuốnShahnamehhuyềnthoạiđó.MớiđầuSưphụOsmankhôngthểxácđịnhtạisaomónnàyđượcgửiđến.Nhưnghômnay,ôngấycóthểthấyđượcýđồxấuxavàluậnlýđúngđắnẩnsaumónquàđộcácnày.SaukhiSưphụOsmanhiểurằngĐứcvuamuốnchândungcủaNgàiđượcvẽtheophongcáchcácbậcthầychâuÂuvàrằngtấtcảcácanh,nhữngngườimàsưphụyêuhơncảconruột,đãphảnbộimình,sưphụđãbắtchướcBihzadđâmcâykimnàyvàohaimắtôngvàođêmcuốicùngtrongQuốckhố.Bâygiờ,nếutôiđâmanhmù,kẻđángnguyềnrủachịutráchnhiệmchoviệchủyhoạixưởnglàmviệcmàSưphụOsmanđãdànhcảđờitạodựng,thìđãsaonào?"

"Dùanhcóđâmtôimùhaykhông,thìcuốicùngchúngtacũngkhôngthểtìmđượcmộtchỗchochúngtaởđâynữa,"tôinói."NếuThầyOsmanthậtsựbịmùhoặcquađời,vàchúngtavẽtheocáchchúngtathấymuốnvẽ,

chấpnhậnnhữngkhuyếtđiểmvàcátínhcủachúngtadướiảnhhưởngcủangườiTâyvựcđểchúngtacóthểsởhữumộtphongcáchnàođó,thìchúngtacóthểgiốngchínhmình,nhưngchúngtasẽkhônglàchínhmình.Không,chodùchúngtacóđồngývẽgiốngnhưnhữngbậcthầyxưa,việncớrằngchỉđitheoconđườngnàychúngtamớilàchínhchúngta,thìĐứcvua,ngườiđãquaylưngcảvớiThầyOsman,sẽtìmngườikhácthaythếchúngta.Sẽkhôngcònainhìnvàochúngtanữa,chúngtasẽchỉkhơiđượclòngthươnghạimàthôi.Cuộcđộtkíchquáncàphêchỉxátmuốivàovếtthươngcủachúngtabởivìphânnửatráchnhiệmchosựcốnàysẽrơixuốngđầuđámtiểuhọachúngta,nhữngkẻđãvukhốngnhàthuyếtgiáođángkínhđó."

Dùtôiđãcốhếtsứcthuyếtphụchọrằngchúngtôikhôngnêncãicọ,nhưngchẳngíchgì.ChúngkhôngcóýđịnhlắngnghetôiChúngđanghoảnghốt.Nếunhưchúngcóthểquyếtđịnhnhanh,trướcbuổisáng,dùđúngdùsai,rằngaitrongsốcảbọncótộithìchúngtinrằngchúngcóthểcứuđượcmình,thoátkhỏisựtratấnvàrằngmọithứcóliênquantớixưởngsẽtiếptụctồntạitrongnhiềunămtớinhưnóđãtồntạitừtrướcđếnnay.

Tuynhiên,nhữnggìSiyahđedọahànhđộngkhônglàmhaitênkiahàilòng.Chuyệngìsẽxảyranếuaikhácmớilàthủphạm,vànếuĐứcvuabiếtđượcchúngđãđâmmùmắttôichẳngvìlýdogì?ChúngkhiếpsợcảsựthâncậncủaSiyahvớiThầyOsmanlẫntháiđộláoxượccủaanhtađốivớithầy.ChúngcốgiậtlạicâykimmàSiyah,trongcơngiậndữmùquáng,khưkhưgiữchặttrướcmắttôi.

Siyahrơivàonỗikinhhoàng,cứnhưhọđanggiậtcâykimkhỏitayanhta,cứnhưchúngtôiđứngvềmộtphechốnglạianhta.Cómộtcuộcgiằngconữa.Tôichỉlàmđượcmỗimộtviệclànghiêngđầutránhcuộcgiằnggiậtcâykim,vốncónguycơgísátmắttôi.

Mọichuyệnxảyraquánhanhđếnđộthoạtđầutôikhôngthểthấynhữnggìxảyra.Tôicảmthấymộtcơnđaunhóinhưngcógiớihạntrongmắtphảitôi;trántôithoángtêcứng.Rồimọithứtrởlạibìnhthường,nhưngmộtnỗikinhhoàngđãbénrễtrongtôi.Ngọnđèndầuđãtàn,nhưngtôivẫnthấyrõ

dángngườitrướcmặttôiđâmcâykimmộtcáchdứtkhoát,lầnnàyvàomắttráitôi.AnhtađãtướccâykimtừtaySiyahvàiphúttrướcđó,vàbâygiờđâmcẩnthậnhơn,tỉmỉhơn.Khitôihiểucâykimđãđâmthấuvàomắttôi,tôinằmimnhưchết,dùvẫncảmthấycáicảmgiáccháybỏngđó.Sựtêcôngtrêntrántôinhưlankhắpđầutôi,nhưngngừnglạikhicâykimđượcrútra.Chúngnhìncâykimrồinhìnvàomắttôi.Nhưthểchúngkhôngchắcnhữnggìđãdiễnra.

Khimọingườihiểurõnỗibấthạnhđãgiángxuốngtôi,cơnkíchđộngdừnglạivàsứcnặngtrênhaicánhtaytôibiếnmất.

Tôibắtđầugàokhóc,gầnnhưrúlên.Khôngphảidođauđớn,màdokinhhoàngkhihiểurõnhữnggìchúngđãgâyrachotôi.

Thoạttiêntôicócảmgiácrằngtiếngkhóccủatôikhôngchỉlàmtôidễchịu,màcảchúngnữa.Giọngcủatôimangchúngtôilạigầnnhau.

Dùvậy,vìtiếngrúcủatôicứdaidẳng,sựbồnchồncủachúngtănglên.Tôikhôngcònthấyđauđớnnữa.Tôichỉnghĩđượcrằngđôimắttôiđãbịchọcthủngbằngmộtcâykim.

Nhưngtôichưamù.TạơnThượngđế,tôivẫncóthểthấychúngđangnhìntôitrongnỗikinhhoànglẫnbuồnrầu,tôivẫnthấyđượcbóngcủachúngchuyểnđộngmộtcáchvôđịnhtrêntrầnnhà.Điềunàykhiếntôivừavuivừacảnhgiác."Thảtôira,"tôigàolên."Thảtôirađểtôicóthểthấymọithứmộtlầnnữa,tôivancácbạn."

"Nóichochúngtôibiết,nhanhlên,"Siyahnói."AnhhẹngặpZarifKínhmếnđêmđónhưthếnào?Rồitụitôithảanhta."

"Tôitừquáncàphêvềnhà.Zariftộinghiệpđitớibắtchuyệnvớitôi.Anhtarấtkíchđộngvàbồnchồn.Lúcđầutôithấythươnghạianhta.Nhưnggiờhãyđểtôiyên,tôisẽkểchocácanhnghesau.Mắttôiđangmờ."

"Khôngmờngayđâu,"Siyahnóivớivẻdứtkhoát."Tintôiđi,Sưphụ

Osmansaukhimắtđãbịđâmvẫncóthểnhậndạngnhữngconngựacómũibịrạchcơmà."

"ZarifKínhmếnbấthạnhbảoanhtamuốnnóichuyệnvớitôivàtôilàngườiduynhấtanhtacóthểtincậy."

Nhưnggiờtôikhôngthươnghạianhta,màthươnghạiChínhtôi.

"Nếuanhkểchochúngtôinghetrướckhimáuđôngthànhcụctrongmắtanh,thìđếnsánganhcóthểnhìnthấythếgiớinàyđếnthỏathíchlầncuốicùng,"Siyahnói."Nhìnkìa,mưatạnhrồi."

"Quaylạiquáncàphêđi,tôinóivớiZarif,nhưngtôilậptứccảmthấyrằnganhtakhôngthíchởđó,thậmchínócònlàmanhtasợnữa.ĐâylàlầnđầutôibiếtZarifđãhoàntoàntáchkhỏichúngtavàđiconđườngriêngcủaanhtasaukhivẽcùngchúngtasuốthaimươilămnăm.Trongtámhoặcmườinămqua,saukhianhtacướivợtôithườngxuyêngặpanhtaởxưởng,nhưngtôithậmchíkhôngbiếtanhtađangbậnlàmgì...Anhtabảotôianhtađãthấybứctranhcuốicùngcóchứađựngmộttộiácnghiêmtrọngđếnđộkhôngbaogiờchúngtacóthểsốngyênvớinóđược.Dođó,anhtakhẳngđịnhtấtcảchúngtasẽbịthiêutrongHỏangục.Anhtarấtlolắngvàbịámảnhbởinỗisợhãi,chìmtrongcảmgiácvềsựhủydiệtcủamộtngườivôtìnhphạmphảitộidịgiáo."

"Cáigìdịgiáo?"

"Khitôihỏianhtađúngcâuhỏinày,anhtatrợnmắtđầyngạcnhiênnhưmuốnnói,Anhmuốnnóilàanhkhôngbiếthả?Đếnlúcđótôinghĩ:bạnmìnhlẩmcẩmlàmsao,nhưtấtcảchúngtavậy.AnhtanóiEnishtebấthạnhđãtrơtráosửdụngphươngphápphốicảnhtrongbứctranhcuốicùng.Trongbứcnày,cácvậtthểkhôngđượcvẽtheotầmquantrọngcủachúngtrongýnghĩcủađấngAllah,mànhưchúnghiệnratrướcconmắttrầntục-theocáchmàbọnTâyvựcvẽ.Đâylàtộiphạmthượngthứnhất.TộiphạmthượngthứhailàvẽĐứcvua,giáochủHồigiáo,cùngkíchcỡvớimộtconchó.TộiphạmthượngthứbacũngdínhdángđếnviệcvẽSatancùngkíchcỡ,và

trongmộtánhsángkhảái.Nhưngvượttrêntấtcả-mộtkếtquảtựnhiêncủaviệcdunhậpsựhiểubiếtcủabọnTâyvựcvàohộihọacủachúngta-làviệcvẽhìnhĐứcvualớnnhưngườithậtvàkhuônmặtNgàivớiđầyđủchitiết!Ciốngnhưnhữngkẻsùngbáingẫutượngvẽ...Hoặcgiốngnhưnhữngâ��chândung'màbọnCơđốcgiáo,nhữngkẻkhôngthểthoátkhỏixuhướngthờngẫutượngcốhữucủahọ,đãvẽtrênnhữngbứctườnggiáođườngcủahọvàthờphượngnó.ZarifKínhmến,ngườibiếtđượcnhữngbứcchândungnàyquaEnishtecủaanh,nắmđiềunàyrấtrõ,vàtinmộtcáchchínhđángrằngnghệthuậtvẽchândunglàtộilỗilớnlaonhất,vàsẽlàsựsụpđổcủahộihọaHồigiáo.Vìchúngtôikhôngđếnquáncàphê,nơimà,nhưanhtakhẳngđịnh,Nhàthuyếtgiáođángkínhcủachúngtavàtôngiáocủachúngtađangbịbôinhọ,anhtagiảithíchtấtcảchuyệnnàyvớitôitrongkhichúngtôithảbộdọcphố.Thỉnhthoảnganhtadừnglại,nhưthểtìmsựgiúpđỡ,hỏitôiliệutấtcảđiềunàycóthựcsựđúngkhông,phảichăngkhôngcònlốithoátnàokhácvàliệuchúngtôicóbịthiêutrongHỏangụckhông.Anhtahếtsứchốitiếcvàtựđấmngựcmìnhvớivẻthốnghối,nhưngtôikhôngtin.Anhtalàmộtkẻmạodanhlàmbộhốihận."

"Saoanhbiếtđược?"

"ChúngtađãbiếtZarifKínhmếntừnhỏ.Anhtarấttrậttự,lặnglẽ,bìnhthườngvàtẻnhạt,giốngnhưviệcmạvàngcủaanhta.Làmnhưngườiđànôngđứngtrướcmặttôilúcđóngungốchơn,khờkhạohơn,mộđạohơn,nhưnghờihợthơnZarifmàchúngtađãbiết."

"TôinghenóianhtacũngrấtthâncậnvớibọnErzurum,"Siyahnói.

"KhôngmộtngườiHồigiáonàocảmthấybịgiàyvòvàhốitiếcvìphạmphảimộttộiácvôtìnhnhưthế,"tôinói."MộtngườiHồigiáotốtbiếtrõrằngThượngđếvốncôngbằngvàhữulýkhixemxétýđịnhcủalũtôitớcủaNgười.ChỉnhữngtênngungốcócbằnghạtđậumớitinhọsẽxuốngHỏangụcvìvôýănphảithịtlợn.DùsaothìmộtngườiHồigiáođíchthựccũngbiếtnỗisợbịđàyxuốngHỏangụcchỉlàđểrănđengườikhác,chứkhôngphảichínhanhta.ĐâylàđiềuZarifKínhmếnđanglàm,anhbiếtđó,anhta

muốnhùdọatôi.ChínhEnishtecủaanhlàngườiđãdạyanhtarằnganhtacóthểlàmmộtđiềunhưthế,vàlúcđótôibiếtmọichuyệnquảthựclànhưvậy.Bâygiờhãynóihếtsứctrungthựcvớitôiđi,nhữnganhemminhhọacủatôi,máuđãbắtđầuđóngcụctrongmắttôichưa,mắttôiđãmấtmàuchưa?"

Chúngmangđènđếnnhìnvàomắttôi,lộrõmốiquantâmvàlòngtrắcẩncủanhữngnhàphẫuthuật.

"Coibộchưacóthayđổigìcả."

Bangườinày,đangnhìnvàomắttôi,cóphảilàcảnhcuốicùngtôithấytrênthếgiannàykhông?Tôibiếtmìnhsẽkhôngbaogiờquênnhữnggiâyphútnàychođếncuốiđời,vàtôikểlạinhữnggìtiếptheobởivìdùhốitiếc,tôivẫncảmthấyhyvọng:

"EnishtecủaanhđãdạychoZarifrằngôngtacócandựđếnmộtdựánbịcấmđoánnàođóbằngviệccheđậybứctranhcuốicùng,bằngviệcchỉđểlộmộtkhoảngtrốngnàođóchotừngngườichúngtavànhờchúngtavẽcáigìđóvàochỗtrốngđó-bằngcáchtạochobứctranhmộtvẻbíẩnvàbímật.ChínhEnishtelàngườigâyranỗisợhãitộidịgiáo.Chínhôngta,chứkhôngphảinhữngngườiErzurumvốnchưatừngthấymộtbảnthảocótrangtrínàotrongđờihọ,làngườiđầutiênlantruyềnsựkíchđộngvàhoangmangvềcáitộilỗiđãnhiễmvàochúngta.Trongkhiđó,mộthọasĩvớilươngtâmtrongsạchthìcógìphảisợ?

"Trongthờiđạichúngtamộthọasĩvớilươngtâmtrongsạchthìcónhiềuthứphảisợchứ,"Siyahnóimộtcáchthỏamãn."Thựctếkhôngaicógìchốngđốilạiviệctrangtrí,trừnhữngbứctranhbịđạogiáocủachúngtacấmđoán.BởivìnhữngbứcminhhọacủacácbậcthầyBaTưvàngaycảkiệttáccủanhữngbậcthầyHeratvĩđạinhấtcuốicùngcũngđượcxemnhưmộtbướcmởrộngviệctrangtríphầnviềntrangsách,sẽkhôngaitranhcãivớihọ,lấylýdorằnghọtônvinhcáiđẹpcủavănphẩmvàvẻtránglệcủathưpháp.Vàdùsaođinữathìcóaixemtranhcủachúngtachứ?Tuynhiên,khichúngtasửdụngnhữngphươngphápTâyvực,nềnhộihọacủachúngta

sẽíttậptrungvàoviệctrangtrívàmẫuthiếtkếphứctạp,màtậptrungnhiềuvàoviệcmôtảtrựctiếp.ĐâylàđiềubịkinhKoranVinhquangcấmđoánvàlàmphậtlòngđấngTiêntricủachúngta.CảĐứcvualẫnEnishtecủatôiđềubiếtđiềunàyrấtrõ.ĐấylàlýdokhiếnEnishtecủatôibịgiết."

"Enishtecủaanhbịgiếtbởivìôngtasợ."tôinói."Giốngnhưanh,ôngấybắtđầukhẳngđịnhrằngtranhminhhọa,cáimàchínhôngtađanglàm,khôngđốilậpvớitôngiáohaysáchthánh...ĐâyđúnglàcáicớchođámErzurum,nhữngngườiđãcốsứctìmchobằngđượcmộtkhíacạnhđốilậpvớitôngiáođểvinvào.ZarifvàEnishtecủaanhlàmộtcặpxứngđôi."

"Vàanhlàngườiđãgiếtcảhai,đúngvậykhông?"Siyahnói.

Trongmộtthoángtôinghĩanhtasẽđánhtôi,vàngaylúcđótôicũngbiếtngườichồngmớicủaShekurexinhđẹp,thựcsựchẳngcógìphànnànvềviệcEnishtecủaanhtabịgiết.Anhtasẽkhôngđánhtôi,màchodùanhtacóđánh,vớitôiđiềuđóchẳngcònquantrọngnữa.

"Trongthựctế,doĐứcvuarấtmuốncómộtcuốnsáchđượcthựchiệndướiảnhhưởngcủanhữnghọasĩTâyvực,"tôibướngbỉnhnóitiếp."Enishtecủaanhmuốnchuẩnbịmộtcuốnsáchđầykhiêukhíchmàsựtráiđạolýcủanónuôidưỡnglòngtựhàocủaôngta,ôngtacảmthấymộtsựkínhsợmùquángđốivớitranhcủacácbậcthầyTâyvựcmàôngđãthấytrongnhữngchuyếnđi,vàôngđãbịlừabịphoàntoànbởithứnghệthuậtmàôngkểchochúngtanghetrongsuốtnhiềungày-anhchắcđãtừngnghecâuchuyệnbậybạvềluậtphốicảnhvàthuậtvẽchândung.Nếuanhhỏitôi,thìchẳngcógìtáchạihayphạmthượngtrongcuốnsáchchúngtađanglàmcả...Vìôngtaýthứcrõđiềunày,nênôngtagiảvờnhưmìnhđangchuẩnbịmộtcuốnsáchcấmvàđiềunàykhiếnôngtahếtsứchàilòng...ViệcđượcdínhdángvàomộtdựánnguyhiểmnhưthếvớisựchophépcủađíchthânĐứcvuavớiôngtacũngquantrọngnhưnhữngbứctranhcủacácbậcthầyTâyvực.Thựcvậy,nếuchúngtavẽmộtbứctranhvớiýđịnhtrưngbàynó,điềuđósẽlàphạmthượng.Nhưngtheotôithấy,khôngmộtbứcnàotrongsốđócóbấtcứđiềugìđốilậpvớitôngiáo,bấtcứsựmấtđứctin,sựbấtkínhhaythậmchí

sựtráiđạolýnàodùmơhồnhất.Anhcócảmthấyđiềugìnhưthếkhông?"

Đôimắttôihầunhưđãyếuđimộtcáchkhónhậnthấy,nhưngnhờThượngđế,tôivẫncóthểthấyđủđểbiếtrằngcâuhỏicủatôiđãkhiếnchúngdừnglại.

"Cácanhkhôngdámchắc,đúngkhông?"tôinói,hểhả."Thậmchídùcácanhbímậttinrằngdấutíchbángbổhoặcbóngđencủaviệcphạmthượngcótồntạitrongcácbứctranhchúngtađãlàm,cácanhvẫnkhôngbaogiờcóthểchấpnhậnniềmtinnàyvàbiểulộnó,bởiđiềunàytươngđươngvớiviệctinvàonhữngkẻcuồngtínvàbọnErzurum,nhữngkẻphảnđốivàbuộctộicácanh.Mặtkháccácanhkhôngthểkhẳngđịnhvớimộtchúttintưởngnàorằngcácanhtrongtrắngnhưtuyếtmớivừarơi,bởiđiềunàysẽcónghĩalàtừbỏcảlòngtựkiêuquaycuồnglẫntháiđộtựmãnthanhcaocủaviệcthamgiavàomộthoạtđộngbímật,bíẩnvàbịcấmđoán.Anhcóbiếttôiđãnhậnrarằngtôiđãcưxửhuênhhoangtheocáchnàyđếnthếnàokhông?BằngcáchđưaZarifKínhmếntộinghiệpđếnnhànguyệnnàyvàonửađêmhômđó!Tôimanganhtađếnđâyvớilýdorằngchúngtôigầnnhưlạnhcóngvìđibộngoàiđườngquálâu.Thựctế,tôithấyvuikhichoanhtabiếttôilàmộtmẫuKalenderisuynghĩđộclậptheokiểuxưa,haycòntệhơn,rằngtôikhaokháttrởthànhmộtngườiKalenderi.KhiZarifhiểutôilàđệtửcuốicùngcủamộtdòngkhổtudựatrênthóiđồngtínhnam,việcsửdụngcầnsa,lốisốnglangthangvàmọikiểuhànhvikhácthường,tôinghĩanhtasợvàthậmchícòntôntrọngtôihơn,vàdođóquásợhãimàimlặng.Nhưsốmệnhđãđịnhđoạt,điềuhoàntoàntráingượcđãxảyra.Ngườibạnthờitraitrẻđầnđộncủachúngtakhôngthíchởđây,vàanhtanhanhchóngquảquyếtrằngnhữnglờibuộctộibángbổmàanhtađãbiếtđượcquaEnishtecủaanhlàhoàntoànchínhxác.Vìvậyngườibạnthờihọcviệcyêuquýcủachúngta,banđầuhãycònvannài:â��Hãycứutôi,hãythuyếtphụctôirằngchúngtasẽkhôngxuốngHỏangụcđểtốinaytôicóthểngủbìnhyên,'thìsauđó,bằngmộtgiọngđầyđedọamớitìmrađược,lạibắtđầunhấtquyếtrằngâ��điềunàysẽchẳngdẫnđếncáigìngoạitrừđiềuxấu.'AnhtatinchắcvịhojathuyếtgiáoxứErzurumsẽngheđượcnhữngtinđồnrằngtrongbứctranhcuốicùngchúngtađãkhôngtheođúnglệnhcủaĐức

vua,màsựsaiphạmnàyNgàisẽkhôngbaogiờthathứ.Thuyếtphụcanhtarằngmọichuyệnđềutốtđẹplàviệchầunhưkhôngthể.Anhtađãkểhếtchogiáođoànngungốccủanhàthuyếtgiáođó,cườngđiệunhữngsựphilýcủaEnishte,nhữnglolắngvềsựlăngmạđốivớitôngiáovàviệcvẽQuỷsứvớivẻưuái,vàđươngnhiênhọtinmọilờivukhốngnày.TôikhôngcầnphảinóivớicácanhrằngkhôngchỉnhữngnghệnhânmàtoànbộcộngđồngthợthủcôngđãngàycàngghentỵvớichúngtatừkhichúngtatrởthànhtâmđiểmchúýcủaĐứcvua.Bâygiờtấtcảbọnhọsẽsungsướngđồngthanhtuyênbốâ��bọntiểuhọađãphạmtộidịgiáo.'Hơnnữa,sựhợptácgiữaEnishtevàZarifsẽchúngminhlờivukhốngnàylàsựthật.Tôinóiâ��Lờivukhống',bởivìtôikhôngtinnhữnggìngườianhemZarifcủatôinóivềcuốnsáchvàbứctranhcuốicùng.ChođếnlúcđótôichưanghethấyđiềugìchốnglạiEnishtequácốcủaanh.TôithấyviệcĐứcvuachuyểnthiệncảmcủaNgàitừThầyOsmansangEnishteKínhmếnlàhoàntoànthíchđáng,vàthậmchítôitin,tuychưađếncùngmúcđộnhữnggìEnishtemôtảchitiếtvớitôivềcácbậcthầyTâyvựcvànghệthuậtcủahọ.TôitừngthậtlòngtinrằngcácnghệsĩOttomanchúngtacóthểthoảimáihọctheokhíacạnhnàynọcủaphươngphápTâyvựcbaonhiêutùychúngtamuốnhoặcbaonhiêutùychúngtađượcthấytrongmộtchuyếnranướcngoài,màkhôngphảiđánhđổivớiQuỷsứhaymanglạithiệthạitolớnchochúngta.Cuộcsốngtừngđãdễdàng,Enishtecủaanh,cầuchoôngđượcyênnghỉ,đãkếvịThầyOsman,vàlàngườichamớiđốivớitôitrongcuộcsốngmớinày."

"Chúngtakhoanhãythảoluậnđiểmđó,"Siyahnói."TrướchếthãytảanhđãgiếtZarifnhưthếnào?"

"Vụnày,"tôinói,nhậnrarằngtôikhôngthểsửdụngtừ"vụsáthại."tôiphạmphảitộinàykhôngchỉvìchúngta,đểcứuchúngta,màcònđểbảovệcảxưởngvẽ.ZarifKínhmếnbiếtanhtađãtrởthànhmộtmốiđedọalớn.TôiđãcầunguyệnThượngđế,vanxinNgườichotôimộtdấuhiệuchotôibiếttênvôlạinàythựcsựđángkhinhnhưthếnào.NhữnglờicầunguyệncủatôiđãđượcđáplạikhitôiđềnghịđưatiềnchoZarif.Thượngđếđãchotôithấyhắnlàkẻxấuxađếnthếnào.Tôichợtnghĩđếnnhữngđồngtiền

vàng,nhưngdothầnthánhgợiý,tôiđãnóidối.Tôibảonhữngđồngvàngkhôngcótrongngôinhànày,màtôiđãgiấuchúngởchỗkhác.Chúngtôirangoài.Tôidẫnhắntaquanhữngconphốvắngvànhữngkhuhẻolánhmàchưarõmìnhsẽđiđâu.

Tôikhôngrõmìnhsẽlàmgì,tómlạilàtôisợ.Lúckếtthúcchuyếnlangthangcủachúngtôi,saukhiđếnmộtconphốmàchúngtôiđãđiquabannãy,taythợdátvàngZarifanhemcủachúngta,ngườiđãdànhcảcuộcđờichohìnhthứcvàviệclặplại,đãnhennhúmnghingờ.NhưngThượngđếđãdẫntôiđếnmảnhđấttrốngbịhỏahoạntànphá,vàgầnđólàmộtcáigiếngkhô."

Đếnchỗnàytôibiếtmìnhkhôngthểtiếptụcvàtôiđãnóivớichúngnhưthế."Nếuởvàođịavịcủatôi,cácanhhẳncũngcânnhắcđếnviệcbảovệanhemhọasĩcủamìnhvàlàmgiốngnhưvậy,"tôitựtinnói.

Khitôinghechúngđồngývớitôi,tôimuốnkhóc.Tôiđãđịnhnóirằngchínhsựthôngcảmcủachúng,màtôihầunhưkhôngđángđượchuởng,đãlàmdịutráitimtôi,nhưngkhông.Tôiđãđịnhnóirằngđólàbởitôilạinghetiếnghuỵchcủacáixáchắnđụngđáygiếngnơitôithảhắnxuốngsaukhigiếthắn,nhưngkhông.Tôiđãđịnhnóirằngđólàbởitôinhớlạimìnhtừnghạnhphúcthếnàotrướckhitrởthànhkẻsátnhân,tôitừnggiốngmọingườinhưthếnào,nhưngkhông.Ngườiđànôngmùthườngđiquakhutôilúcchúngtôicònnhỏxuấthiệntrongtrítôi:ôngtalấyramộtcáimuôimúcnướcbằngkimloạibẩnthỉutừmớquầnáocònbẩnthỉuhơn,vàthườnggọibọntrẻchúngtôiđangđứngđàngxacạnhvòinướcnhìnôngta:"Cácbéơi,đứanàohứngđầytáchnướctừvòigiùmlãogiàmùnàynào?"Khikhôngaiđếngiúplão,lãonói,"Đâylàmộtviệclàmtốt,cácbéơi,mộthànhvimộđạo!"Màutròngmắtcủaôngtađãnhạt,chúnggầnnhưcùngmàuvớitròngtrắngtrongmắtôngta.

Bịkíchđộngbởiýnghĩmìnhtrởnêngiốngnhưônggiàmùnọ,tôithúnhậnmìnhđãgiếtEnishteKínhmếnmộtcáchvộivãnhưthếnào,màkhônghàohứnggìvớichuyệnđó.Tôikhôngquátrungthựcvàcũngkhôngquálừa

dốichúng:Tôiđãtìmđượcmộtmứcđộtrungdung,đểcâuchuyệnkhônglàmlòngtôiquáưuphiền,vàchúngtinchắcrằngtôiđãkhôngđiđếnnhàEnishteđểgiếtôngta.Tôimuốnnóichorõrằngđâykhôngphảilàmộtvụgiếtngườicódựtínhtrước,màchúngđãsuyraýđókhitôinhắcchúngđiềusauđâytrongkhicốtựbàochữachomình:"Nếukhôngấpủnhữngýđịnhxấu,ngườitakhôngbaogiờphảixuốngHỏangục."

"SaukhigửiZarifKínhmếnđếnchocácThiênthầncủaAllah,"tôinóimộtcáchđầytrầmtư,"nhữnggìmàngườichếtbiểulộvớitôitrongnhữnggiâyphútcuốicùngcủahắntabắtđầugặmnhấmtôinhưmộtconsâu.Saukhilàmchotaymìnhnhuốmmáu,bứctranhcuốicùngngàymộtámảnhtâmtrítôihơn,vàvìthế,vớiquyếttâmphảinhìnthấynó,tôiđếnnhàEnishtecủaanh,ngườikhôngcònmờibấtcứaitrongchúngtađếnnhàôngtanữa.Ôngtakhôngnhữngtừchốichoxembứctranhmàcòncưxửnhưthểchẳngcóvấnđềgì.Ôngtakhịtmũi,khôngcómộtbứctranhnàomàcũngkhôngcóbấtcứđiềugìkhácquábíẩnđếnđộgâyramộtvụgiếtngười!Đểngănkhôngbịlàmnhụchơnnữa,vàđểôngtachúý,tôiliềnthúnhậnchínhtôilàngườiđãgiếtZarifKínhmếnvànémhắntaxuốngmộtcáigiếng.Vâng,sauđóôngtalắngnghetôihơn,nhưngôngtatiếptụcsỉnhụctôi.Mộtngườisỉnhụccontraimìnhthìlàmsaocóthểtrởthànhmộtngườichađược?ThầyOsmanvĩđạicóthểgiậndữchúngta,thầyấycóthểđánhchúngta,nhưngôngchưamộtlầnsỉnhụcchúngta.Ôi,nhữngngườianhemcủatôi,chúngtađãphạmsailầmlớnkhiphảnbộithầyấy."

Tôimỉmcườivớinhữngngườianhemhiệnđangtậptrungchúývàođôimắttôi,lắngnghetôinhưthểtôiđanghấphối.Giốngnhưmộtngườisắpchết,tôithấychúngngàycàngmờdầnvàbiếnkhỏimắttôi.

"TôiđãgiếtEnishtecủaanhvìhailýdo.Thứnhất,bởivìôngtađãtrơtrẽnbuộcThầyOsmanbắtchướcSebastiano,nghệsĩVenice.Thứhai,bởivìtrongmộtphútyếulòng,tôiđãhạmìnhhỏiôngtaliệutôicóphongcáchcủariêngtôikhông."

"Ôngtatrảlờisao?"

"Cóvẻnhưtôicómộtphongcách.Nhữngdĩnhiêntheoôngta,đâykhôngphảilàmộtsựlăngmạ.Tôinhớmìnhđãtựhỏi,trongnỗixấuhổ,liệuđâycóthựclàmộtlờicangợihaykhông:Tôixemphongcáchnhưmộtkiểumấtgốcvàônhục,nhưngnỗinghingờđangănmòntôi.Tôichẳngmuốndínhlíugìvớiphongcách,nhưngQuỷsứđangcámdỗtôivàhơnnữa,tôitòmò."

"Mỗingườiđềuthầmaoướccómộtphongcách,"Siyahnóimộtcáchkhônngoan."Mỗingườicũngaoướcmìnhđượcvẽchândung,nhưĐứcvuaaoướcvậy."

"Điềuđaukhổnàykhôngthểcưỡnglạiđượcsao?"tôinói."Khitaihọanàylantruyền,sẽkhôngcóaitrongchúngtachốngchọiđượcnhữngphươngphápcủangườiÂu."

Tuynhiênkhôngailắngnghetôi.SiyahđangkểlạicâuchuyệnvềmộttùtrưởngThổNhĩKỳuuấtbịlưuđàymườihainămđếnTrungHoavìôngtađãvộibiểulộtìnhyêucủamìnhdànhchocongáicủanhàvua.Vìkhôngcóchândungcủangườimìnhyêu,ngườimàôngtamơtưởngtớitrongsuốtmườihainămđó,ôngtađãquênkhuônmặtnànggiữabaomỹnữTrungHoa,vànỗiđauthấttìnhcủaôngtađượcđấngAllahbiếnthànhmộtthửtháchlớnlao.

"NhờEnishtecủaanh,tấtcảchúngtamớibiếtđượcnghĩacủaâ��chândung'"tôinói."CầuThượngđếphùhộ,mộtngàynàođóchúngtasẽcanđảmkểcâuchuyệnđờimìnhynhưcáchchúngtađãsống."

"Mọitruyềnthuyếtchỉlàtruyềnthuyếtcủamỗingười,"Siyahnói.

"MọisựtrangtrícũnglàsựtrangtrícủaThượngđế,"tôinói,hoàntấtbàithơcủathisĩHatifixứHerat."NhưngkhinhữngphươngphápcủangườiÂutrởnênphổbiến,mọingườisẽxemviệckểchuyệnđờingườikhácnhưchuyệnđờicủachínhmìnhlàmộttàinăngđặcbiệt."

"ĐâychẳngquachínhlàýmuốncủaSatan."

"Giờhãythảtôira,"tôilato."Hãyđểtôinhìncuộcđờinàylầncuối."

Họkinhhãi,vàmộtniềmtinmớidấylêntrongtôi.

"Anhsẽlấybứctranhcuốicùngrachứ?"Siyahhỏi.

TôinhìnSiyahcáinhìnmàanhtanhanhchónghiểuratôisẽlàmthếvàanhtathảtôira.Timtôibắtđầuđậpdữdội.

Tôichắctừlâucácvịđãpháthiệnralailịchcủatôi,màtôiđãcốchegiấu.Chodùvậy,đángngạcnhiênrằngtôiđangcưxửgiốngnhưnhữngbậcthầyHeratxưa,vìhọthườnggiấuchữkýkhôngphảiđểchegiấulailịchcủahọmàvìnguyêntắcvàlòngtôntrọngđốivớinhữngbậcthầycủahọ.Đầykíchđộng,tôiđiquanhữngcănphòngtốiđencủangôinhà,đèndầutrêntay,nhườngđườngchochiếcbóngnhợtnhạtcủachínhtôi.Mànbóngtốiđãbắtđầuphủlênmắttôi,haynhữngcănphòngvàhànhlangnàythựcsựtốiom?Tôisẽcóbaonhiêungàyvàtuần,baonhiêuthờigiantrướckhitôibịmù?Bóngtôivàtôidừnglạigiữanhữngbóngmatrongnhàbếp,giởlênnhữngtranggiấytừgócsạchsẽcủachiếctủđầybụirồinhanhchóngquaytrởlại.Siyahđitheotôinhưđểphòngtôinhưnganhtaquênmangtheocondaogăm.Cólẽ,phảichăngtôiđãcânnhắcviệccầmlấycondaovàđâmmùmắtanhtatrướckhimắttôimù?

"Tôivuivìthấybứctranhnàymộtlầnnữatrướckhibịmù,"tôinóiđầytựhào.Tôimuốntấtcảcácbạncũngthấynó.Nhìnđây!"

Dướingọnđèndầu,tôichochúngxembứctranhcuốicùngmàtôiđãlấyởngôinhàcủaEnishtevàongàytôigiếtôngta.

Thoạttiêntôiquansátvẻtòmòvàrụtrècủachúngkhichúngnhìnbứctranhtờđôi.Tôivòngquađứngbênchúng,vàtôirunrẩykhinhìn.Cúđâmvàomắttôi,hoặccólẽmộtniềmsungsướngbấtthần,làmtôiphátsốt.

Nhữngbứctranhmàchúngtôivẽtrênnhiềuchỗkhácnhaucủahaitranggiấysuốtnămngoái-cây,ngựa,Satan,Thầnchết,chóvàphụnữ-bứcto

bứcnhỏ,đãđượcsắpxếptheobốcụcmớimẻvàvụngvềcủaEnishte,theomộtcáchđểphầndátvàngvànhữngđườngviềncủaZarifKínhmếnquácốkhiếnchúngtôikhôngcòncảmthấymìnhđangnhìnvàomộttrangsáchmàđangnhìnthếgiớitừmộtkhungcửasổ.Ngaygiữathếgiớinày,nơilẽralàchỗcủaĐứcvua,lạilàchândungcủachínhtôi,màtôinhìnthoángquavớivẻtựhào.Tôiítnhiềukhônghàilòngvớinóvìsaukhilaođộngvôíchsuốtnhiềungày,nhìnvàogươngrồitẩyxóavàvẽlạitôivẫnkhôngthểđạttớiđộcựcgiống;nhưngtôivẫncảmthấyniềmphấnchấnkhôngthểkiềmchếbởivìbứctranhkhôngchỉđặttôivàotrungtâmthếgiớibaolanàymà,vìmộtlýdoquáiquỷvàkhônggiảithíchđược,nólàmtôicóvẻsâusắchơn,phứctạphơnvàbíẩnhơnconngườithựccủatôi.Tôichỉmuốnnhữnganhemhọasĩcủatôicôngnhận,hiểuvàchiasẻsựhồhởicủatôi.Tôivừalàtrungtâmcủamọithứ,giốngnhưmộtvịvua,đồngthờicũnglàchínhtôi.Tìnhhuốngnàynuôidưỡnglòngtựhàocủatôicũngnhưlàmtăngsựbốirốicủatôi.Cuốicùnghaicảmgiácnàycânbằnglẫnnhau.vàtôicóthểthoảimáivàrấtthíchthúvớibứctranh.Nhưngđểniềmvuinàytrọnvẹn,tôibiếtmọiđiểmtrênmặtvàáosơmicủatôi,mọinếpnhăn,mảngtối,nốtruồivàmụnnhọt,mọichitiếttừriaméptôiđếnkếtcấuvảicủaquầnáotôimặc,vàtấtcảmàusắccủachúngởmọisắcđộđềuphảihoànhảo,đếntậnnhữngchitiếtnhỏnhặtnhất,đếnmứctốiđamàkhảnăngcủanhữnghọasĩTâyvựccóthểđạttới.Tôinhậnthấytrêngươngmặtnhữngngườibạncũcủatôinỗisợhãi,vẻhoangmangvàcáicảmgiáckhôngthểlẩntránhđượcđanghủyhoạitấtcảchúngtôi:lòngghentỵ.Ngoàinỗikhiếpsợgiậndữcủachúngđốivớimộtngườibịsalầymộtcáchvôvọngvàotộilỗi,chúngcòncósựđốkỵ.

"Trongnhữngđêmtôiởđâychămchúnhìnbứctranhnàydướiánhđèndầu,lầnđầutiêntôicảmthấyThượngđếđãtừbỏtôivàchỉcóSatanlàmbạnvớitôitrongnỗicôđơnnày,"tôinói."Tôibiếtrằngchodùtôithựcsựlàtrungtâmcủathếgiới-vàmỗilầntôinhìnvàobứctranhthìđấychínhlàđiềutôimongmuốn-bấtchấpvẻrựcrỡcủamàuđỏvốnthốngtrịbứctranh,bấtchấpviệcđứnggiữanhữngthứtôiyêuquýnày,kểcảnhữngngườibạnkhổtuvàngườiphụnữgiốngnhưShekurexinhđẹp.tôivẫncôđơn.Tôikhôngsợviệccótínhcáchvàcátính,màcũngkhôngsợrằngnhữngngườikháccúiđầuvàthờphụngtôi;ngượclại,đấylàđiềutôiaoước."

"Ýanhmuốnnóirằnganhkhônghềcảmthấyhốihận?"LeyleknóigiốngnhưmộtngườivừarờikhỏibuổithuyếtgiáongàythứSáu.

"TôicảmthấygiốngQuỷsứkhôngphảibởivìtôiđãgiếthaingười,màbởivìchândungcủatôiđãđượcvẽtheokiểunày.Tôinghingờrằngtôigiếthọđểtôicóthểvẽbứctranhnày.Nhưngbâygiờsựcôđơntôicảmthấykhiếntôikinhhoàng.ViệcbắtchướccácbậcthầyTâyvựcmàkhôngđạttớisựsắcsảocủahọkhiếnmộtnhàtiểuhọatrởthànhtệhơnmộttênnôlệ.Hiệntôihếtsứcmuốnthoátrakhỏicáibẫynày.Dĩnhiên,tấtcảcácanhđềubiết:Saukhiđãnóivàlàmmọichuyệncầnthiết,tôiđãgiếtcảhaiđểxưởngvẽcóthểtồntạinhưxưanay,vàđấngAllahchắcchắncũngbiếtđiềunày."

"Nhưngđiềunàythậmchísẽmangrắcrốinhiềuhơnchochúngta,"Kelebekthânyêunói.

TôibấtngờchộplấycổtaycủaSiyahngốcnghếchvốnvẫnđangnhìnbứctranh,vàvậnhếtsứcbìnhsinhbấuchặtvàodathịtanhta,tôisiếtchặtvàxoắncánhtayanhtamộtcáchgiậndữ.Condaoanhtacầmmộtcáchhờhữngrớtxuống.Tôichộplấy.

"Bâygiờcácanhkhôngthểgiảiquyếtnhữngrắcrốicủacácanhbằngcáchgiaotôichokẻtratấn,"tôinói.Làmnhưchọcvàomắtanhta,tôiđưamũidaolênmặtSiyah."Đưacâykimchotôi."

Anhtalấynóravàtraochotôibằngtaykia,vàtôighimnóvàokhănquàng.Tôinhìnthẳngvàođôimắtnhưcừunoncủaanhta.

"TôithươnghạichoShekurexinhđẹpvìnàngkhôngcóchọnlựanàokháctrừviệccướianh"tôinói."NếutôikhôngbuộcphảigiếtZarifKínhmếnđểcứutấtcảcácanhkhỏibịhủyhoạithìnànghẳnđãcướitôivàhạnhphúc.ThựcsựthìtôilàngườihiểuđầyđủnhấtnhữngcâuchuyệnvàtàinăngcủangườiÂukhichanàngkểvềhọchochúngtanghe.Vìvậy,hãylắngnghechokỹlầncuốinhữnggìtôinóivớianh:KhôngcònbấtcứchỗnàonữaởIstanbulnàychonhữngnhàtiểuhọabậcthầychúngta,những

ngườichỉmongđượcsốngbằngkhảnăngvàdanhdự.Phải,đâylànhữnggìtôinhậnra.NếuchúngtabịdồnđếnmứcphảibắtchướcnhữngbậcthầyTâyvựcnhưEnishtequácốvàĐứcvuamongước,chúngtasẽbịkiềmchế,nếukhôngbởingườiErzurumvànhữngkẻnhưZarifKínhmếnthìcũngbởisựhènnhátchínhđángtrongchúngta,vàchúngtasẽkhôngthểtiếptụctồntại.NếuchúngtachịusựchiphốicủaQuỷsứvàtiếptụcphảnbộitấtcảnhữnggìđãcótrướcđâytrongmộtcốgắngvôíchhòngđạtđượcmộtphongcáchvàtínhcáchchâuâu,chúngtavẫnsẽthấtbại-giốngnhưtôiđãthấtbạitrongviệctựvẽchândungmìnhbấtchấpmọikiếnthúcvàsựlãoluyệncủatôi.Bứctranhsơđẳngmàtôiđãvẽnày,màthậmchíhaohaogiốngtôicũngkhôngđạtđược,đãchotôithấynhữnggìchúngtađãbiếttừlâumàkhôngdámthừanhận:PhảimấtvàithếkỷmớimongđạtđượcsựlãoluyệncủangườiTâyvực.NếucuốnsáchcủaEnishteKínhmếnhoàntấtvàgửichohọ,nhữngbậcthầyVenicesẽcườichúngtavàcáicườichếgiễucủahọsẽtớitaiviênphápquanVenice-chỉcóthế.HọsẽchâmbiếmrằngngườiOttomanđãthôikhônglàmngườiOttomannữavàsẽkhôngcònsợchúngta.Sẽtuyệtdiệulàmsaonếuchúngtacứquyếttâmtheoconđườngcủanhữngbậcthầyxưa!Nhưngkhôngmộtaimuốnđiềunày,kểcảĐứcvua,cảSiyahKínhmến-ngườiđaukhổbởivìanhtakhôngcóchândungcủaShekureyêuquý.Trongtrườnghợpđó,cácbạnhãyngồixuốngvàchẳnglàmgìkhácngoạitrừbắtchướcngườiÂuhếtthếkỷnàysangthếkỷnọ!Hãytựhàokýtênbạnlênnhữngbứctranhbắtchướccủabạn.NhữngbậcthầyHeratxưađãcốvẽthếgiớitheocáchThượngđếnhìnnó,vàđểchegiấutínhcáchcủamình,họkhôngbaogiờkýtên.Tuynhiên,cácanhthìbuộcphảikýtênmìnhđểchegiấuviệcthiếuvắngtínhcách.Nhưngcómộtgiảiphápkhác.Mỗingườicácanhcólẽđãđượcmờigọi,vànếucóchuyệnđó,cácanhđãgiấukhôngchotôibiết:Akbar,vuaxứHindustan,đangvungvãitiềnbạcvànhữnglờitângbốc,cốtậphợpnhữnghọasĩtàinăngnhấtthếgiớivềtriềuđìnhôngta.RõrànglàcuốnsáchđượchoàntấtchonămthứmộtngànlịchHồigiáosẽkhôngđượcthựchiệnởIstanbulnày,màtrongxưởnglàmviệcởAgra."

"Mộthọasĩtrướctiênphảitrởthànhmộttênsátnhânđểđượclêncaovàmạnhmẽnhưanhsao?"Leylekhỏi.

"Không,làkẻgiỏigiangnhấtvàtàihoanhấtlàđủ,"tôinóimộtcáchkhinhthường.

Mộtcongàkiêuhãnhgáyhaitiếngởxaxa.Tôigomtúiđồvànhữngđồngtiềnvàngcủatôi,cuốnsổghichépnhữngmẫuvẽ,vàđútnhữngtranhminhhọacủatôivàocặp.Tôinghĩxemmìnhcóthểgiếttừngđứatrongbọnchúngnhưthếnàobằngcondaogăm,màmũicủanótôiđangdívàocổhọngSiyah,nhưngtôichẳngcảmthấygìngoàilòngyêumếnđốivớinhữngngườibạntừhồinhỏ-kểcảLeylek,ngườiđãđâmcâykimnhọnvàomắttôi.TôihétvàomặtKelebeklúcnàyđãđứngdậy,vìthếkhiếnanhtaphảingồixuốnglại.Bâygiờ,tinrằngtôicóthểthoátkhỏingôinhànàymộtcáchantoàn,tôibướcvộivềphíacửa,vàtạingưỡngcửa,tôivộivãthốtranhữnglờiquantrọngmàtôiđãnghĩratrướcđó:

"ViệctôibỏchạykhỏiIstanbulsẽgiốngcuộcbỏtrốncủaIbnShakirkhỏiBaghdaddướisựchiếmđóngcủangườiMôngCổ."

"TrongtrườnghợpđóanhphảiđivềphíaTâythayvìphíaĐông,"Leylekđốkỵnói.

"CảĐônglẫnTâyđềuthuộcvềThượngđế!"tôinóibằngtiếngẲRậpgiốngnhưEnishtequácố.

"NhưngĐônglàđôngvàTâylàtây,"Siyahnói1.

"Mộtnghệsĩkhôngbaogiờđầuhàngbấtcứkẻngạomạnnào,"Kelebeknói,"anhtaphảivẽtheocáchanhtathấyphùhợphơnlàlolắngvềĐônghayTây."

"Quáđúng."tôinóivớiKelebek."Xinhãynhậncáihôncủatôi."TôiđichưađượchaibướcvềphíaanhtathìSiyahchộptôilại.Mộttaytôicầmchiếctúiđựngquầnáovànhữngđồngtiềnvàngcủatôi,kẹpdướináchtaykialàcáicặpđựngcácbứctranh.Mảilobảovệtàisảnnêntôikhôngbảovệđượcmình.Tôikhôngthểngănkhôngchoanhtachộpcánhtayđangcầmdao.Nhưngmaymắnkhôngđứngvềphíaanhta,anhtavấpphảichiếcbàn

làmviệcthấpvàmấtthăngbằng.Thayvìchộpđượccánhtaytôi,anhtachỉníuvàonó.Dùnghếtsứclựcđáanhtavàcắnngóntayanhta,tôithoátđược.Anhtarúlên,sợmìnhmấtmạng.Rồitôigiẫmlênbàntaynó,khiếnanhtađauđớntộtđộ.Vungcondaotrướcmặthaingườikia,tôilato:

"Đứngim!"

Họngồiimtạichỗ.TôithọcmũidaogămvàomũiSiyah,theocáchmàKeykavusđãlàmtrongtruyềnthuyết.Khinóbắtđầuchảymáu,nhữnggiọtnướcmắtcayđắngbắtđầuchảytừđôimắtvannàicủaanhta.

"Bâygiờ,hãynóichotôibiết,"tôinói,"tôicóbịmùkhông?"

"Theotruyềnthuyết,máuđóngthànhcụctrongmắtmộtsốngười,songởmộtsốngườikhácthìkhông.NếuđấngAllahhàilòngvớinghệthuậtcủaanh,NgườisẽbanmànđêmlộnglẫycủaNgườichoanhvàchămsócanh.Trongtrườnghợpđóanhsẽkhôngnhìnthấythếgiớikhốnkhổnày,songsẽthấynhữngkhungcảnhtuyệtđẹpmàNgườithấy.NếuNgườikhônghàilòng,anhsẽtiếptụcthấythếgiớitheocáchanhhiệnthấy."

"TôisẽthựchànhnghệthuậtđíchthựcởHindustan"tôinói."TôichưavẽđượcbứctranhđểAllahdựavàođómàphánxéttôi."

"ĐừngnuôiảotưởngrằnganhcóthểthoátkhỏinhữngphươngphápcủangườiTâyvực,"Siyahnói."AnhcóbiếtrằngAkbarĐạihãnđãkhuyếnkhíchtấtcảhọasĩcủaôngtakýtênvàotácphẩmcủahọkhông?NhữngthầytuDòngTênởBồĐàoNhatừlâuđãgiớithiệuhộihọavànhữngphươngphápcủachâuÂuởđó.Hiệngiờchúngcómặtkhắpnơi."

"Luônluôncócôngviệcchongườinghệsĩnàomuốngiữlạisựthanhkhiết,luôncónơiđểtrúchân,"tôinói.

"Phải,"Leyleknói,"bịmùvàtrốntớinhữngquốcgiakhôngtồntại."

"Tạisaoanhmuốngiữnguyênsựthanhkhiết?"Siyahhỏi."Hãyởlạiđâyvớichúngtôi."

"VớiphầnđờicònlạicácanhsẽchẳnglàmgìngoàiviệcthiđuavớingườiTâyvựcđểtìmkiếmphongcáchcánhân,"tôinói."NhưngchínhvìcácanhganhđuavớingườiTâyvực,cácanhsẽkhôngđạtđượcphongcáchcánhân."

"Chúngtacònbiếtlàmviệcgìkhácđâu",Siyahnóimộtcáchnhụcnhã.

Dĩnhiên,khôngphảinghệthuậtmàchínhShekurexinhđẹplànguồnhạnhphúcduynhấtcủaanhta.TôichuyểncondaogămvấymáukhỏichiếcmũiđangchảymáucủaSiyahvàđưanólênđầuanhtanhưlưỡigươmmộtđaophủđangchuẩnbịxửtrảmngườibịkếtán.

"Nếutôimuốn,tôicóthểcắtđầuanhngaytứckhắc",tôinói,thôngbáomộtđiềuđãquárõ."NhưngtôisẵnsàngthachoanhvìconcủaShekurevàhạnhphúccủanàng.Hãytửtếvớinàngvàđừngcưxửtànnhẫnvàbừabãivớinàng.Hứavớitôiđi"

"Tôihứa,"anhtanói.

"TôibanShekurechoanh,"tôinói.

Nhưngcánhtaytôihànhđộngtheoýnó,khôngchúýđếnlờitôi.TôiđâmcondaoxuốngbằngtấtcảsứclựcvàoSiyah.

Ngayphútcuối,vừabởiSiyahđãné,vừabởitôiđổihướngcúđâm,condaotrúngvàovaichứkhôngngaycổanhta.Tôihốthoảngnhìnhànhđộngnàyhoàntoàndocánhtaytôithựchiện.

Khitôirútcondaora,vốnđãcắmlútcánvàongườiSiyah,chỗđóloangramộtmàuđỏthuầnkhiết.Việctôiđãlàmkhiếntôivừasợhãivừaxấuhổ.Nhưngnếutôimùđilúcởtrêntàu,cólẽkhiquavùngbiểnẲRập,tôibiếtrằngmìnhkhôngthểtrảthùbấtcứngườianhemtiểuhọanàocủatôi.

Leylek,dosợrằngsẽđếnlượtanhta,vàsợthếlàcólý,đãchạytrốnvàonhữngcănphòngtốibêntrong.Giơcaongọnđèn,tôiđuổitheoanhta,nhưngliềnthấysợhãivàquaytrởlại.Hànhđộngcuốicùngcủatôilàhôn

Kelebekvànóilờigiãbiệtvớianhta.Vìmùimáuđãxengiữachúngtôi,tôikhôngthểhônanhtachothỏa.Nhưnganhtađãnhậnthấymắttôiđẫmlệ.

TôirờingôinhàtrongsựimlặngchếtchócbịngắtquãngbởitiếngrênrỉcủaSiyah.Gầnnhưchạy,tôibăngquakhuvườnẩmướtvàlầylộirồiquakhuxómtốiđen.ContàuđưatôiđếnxưởnglàmviệccủaAkbarĐạihãnsẽkhởihànhsaugiờcầukinhsáng;vàogiờđóconthuyềnchèocuốicùngsẽrờibếncảngGalleonđểracontàuđó.Trongkhitôichạy,nướcmắttôichảydài.

KhibăngquaAksaraygiốngnhưmộttêntrộm,tôicóthểlờmờnhìnthấyánhbìnhminhởchântrời.Đốidiệnvòinướcđầutiêntrongkhuxómmàtôigặp,giữanhữngconphốnhìnnhữngđườnghẻmhẹpvàcácbứctườnglàngôinhàđámàtôiđãtrúngụtrongđêmđầutiênđếnIstanbulcáchnayhaimươilămnăm.Ởđó,bêntrongcổngsânmởrộng,mộtlầnnữatôithấycáigiếngmàtôitừngmuốnnhảyxuốnglúcnửađênhdobịgiàyvòbởitộilỗivìđãmườimộttuổimàcònđáidầmratấmnệmđượcmộtngườibàconxatrảirachotôiđểthểhiệnlònghiếukháchtửtếvàhàophóng.LúctôiđếnđượcBayazid,cửahàngcủataythợsửađồnghồ(nơitôithườngđếnđểsửachiếcđồnghồhưcủatôi)cửahàngbánchailọ(nơitôiđếnmuanhữngchiếcđènphalêrỗng,nhữngtáchđựngnướcmangvềtrangtrívànhữngchainhỏđemvềvẽnhữngthiếtkếhoacỏrồibímậtbánchobọngiàucó)vànhữngnhàtắmcôngcộng(nơimộtthờibànchântôithườngđếntheothóiquenvìnóvừarẻtiềnvừavắngvẻ),tấtcảđứngnghiêmkínhcẩntrướcmặttôivàđôimắtđầylệcủatôi.

Chẳngcóaiquanhquáncàphêbịthiêurụivàphátanhoangnày,cũngchẳngcóaiởnhàShekurexinhđẹpvàngườichồngmớicủanàng,ngườilúcnàyđâycólẽđanghấphối.Tôichẳngcầumonggìchohọngoàihạnhphúc.Khilangthangkhắpcácngảđườngtrongnhữngngàysaukhitôiđểtaymìnhvấymáu,mọiconchó,nhữngbóngcây,nhữngcửasổchekínrèm,nhữngốngkhóiđenngòm,nhữngbóngmavànhữngkẻdậysớmlàmlụngvấtvảvàbấthạnhcủaIstanbulvộiđếnthánhđườngđểcầukinhsớmluônluônnhìntôivớisựoánthù;nhưngtừgiâyphúttôithúnhậnnhữngtộiác

củamìnhvàquyếtđịnhrờibỏthànhphốduynhấttôitừngbiếtnày,tấtcảlạinhìntôivớivẻthânthiện.

SaukhibăngquaThánhđườngBayazid,tôinhìnxuốngcửasôngHalictừmộtmũiđất:Chântrờiđangsángdầnlên,nhưngmặtnướcvẫnđenngòm.Nhấpnhôgiữanhữngconsóngvôhình,haichiếcxuồngđánhcá,nhữngcontàuhàngbuồmcuộnlạivàmộtconthuyềnbỏkhôngcứnàinỉtôiđừngnênbỏđi.Cóphảinhữnggiọtlệtừmắttôichảyxuốnglàdocâykimgâyrakhông?TôitựnhủhãymơvềcuộcsốnghuyhoàngmàtôisẽcóởHindustannhờnhữngtácphẩmtránglệmàtàinăngcủatôisẽtạoraởđó!

Tôirờiconđường,chạyquahaikhuvườnlầylộivàẩnvàomộtngôinhàđágiữađámcâyxanh.ĐâylàngôinhàtôiđãđếnmỗithứBakhicònlàthợhọcviệcđểgặpThầyOsmanvàđitheosauthầyhaibướcmangtúi,cặp,hộpviếtvàbànviếtcủaôngtrênđườngđếnxưởnglàmviệccủachúngtôi.Nơiđâykhôngcógìthayđổitrừnhữngcâytiêuhuyềntrongsânvàdọcđườngđãquálớn,đếnđộmộtvẻhùngvĩ,mạnhmẽvàthịnhvượnggợinhớthờivuaSuleymanđãphủtrênngôinhàvàconđường.

Vìconđườngdẫnđếncảngđãgần,tôingảtheosựcámdỗcủaQuỷsứ,vàthuậntheonỗixaoxuyếnmuốnnhìnlạinhữngcổngvòmcủaxưởngvẽnơitôiđãsốngquamộtphầntưthếkỷ.Bởithếnêntôimớiđitheoconđườngngàyxưamìnhđãđikhicònlàthợhọcviệc,theosauThầyOsman:dọcphốOkçuđầymùihoachanhchoángngợpvàomùaxuân,điquatiệmbánhnơithầytôisẽmuanhữngchiếcbánhnhânthịttròn,đingượccondốcđầybọnănmàyvàcâymộcquacùngcâydẻ,điquanhữngrèmcửađóngkíncủangôichợmớivàbácthợcạomàthầytôichàomỗisáng,dọctheocánhđồngtrốngnơinhữngnghệsĩxiếcnhàolộnsẽdựnglềuvàomùahèvàbiểudiễn,phíatrướcnhữngngôinhàtrọbốcmùihôithốidànhchodânđộcthân,bêndướinhữngcổngvòmByzantineđầymùiẩmmốc,trướcmặtlâuđàicủavuaIbrahimvàcâycộtcódạngbaconrắncuộnquanhtrụcđứngmàtôiđãvẽhàngtrămlần,điquacâytiêuhuyềnmàchúngtôiđãvẽmỗilầnmộtcáchkhácnhau,giờhiệnratrongHippodromevàdướicâydẻcùngcâydâutằmnơibọnsẻvàáclàsàxuốnghótlíulonhưđiênvàobuổisáng.

Cánhcửanặngnềcủaxưởnglàmviệcđóngkín.Chẳngcóaingaylốivàohaybêndướihànghiêncómàvòngcungbêntrên.Tôichỉmớinhìnthoánglênnhữngcửasổnhỏđóngkínmàtừđókhicònlànhữngthợhọcviệcngộtngạtvìbuồnchán,chúngtôithườngngắmnhìncâycốithìcóngườiquátlênvớitôi.

Hắntacógiọngthethéchóitai.Hắnnóirằngcondaogămcócánnạmngọcdínhmáutrongtaytôilàcủahắnvàrằngcháutraihắn,Shevket,vàShekuređãcùngnhauăncắptừnhàhắn.

ĐâylàchứngcứrõràngchothấytôilàngườicủaSiyah,nhữngkẻđãđộtkíchnhàhắnđêmquađểbắtcócShekure.Ngườiđànôngngạomạn,giọngnóithethévàgiậndữnàycũngbiếtmặtnhữngngườibạnhọasĩcủaSiyahvàbiếthọsẽquaylạixưởnglàmviệc.Hắnvungmộtthanhgươmdàilunglinhmộtmàuđỏkỳlạvàchothấyrằnghắncómộtsốânoánmà,vìlýdonàođó,hắncóýđịnhgiảiquyếtvớitôi.Tôiđịnhnóivớihắnrằngcómộtsựhiểulầmnàođó,nhưngrốitôithấyvẻgiậndữkỳquáitrênkhuônmặthắn.Tôicóthểthấyrõquavẻmặthắnrằnghắnsắpsửatấncôngtôiquyếtliệt.Tôimuốnnóibiếtbaocâu,"Tôivananh,hãydừnglại."Nhưnghắnđãratay.

Tôithậmchíkhôngkịpgiơdaolên,tôichỉgiơtaycầmtúixáchlên.

Túixáchrớtxuống.Bằngmộtđộngtácnhẹnhàng,khônggiảmtốcđộ,lưỡigươmthoạttiêncắtlìabàntaytôisauđólướtđếncổtôi,tiệnđứtđầutôi.

Tôibiếtmìnhđãbịchặtđứtđầuquahaibướcchânkỳquặccủacáithântộinghiệpcủatôi,bỏtôilạiphíasautrongcơnbốirối,quađộngtácvungvẩycondaomộtcáchngốcnghếchvàquacáchthânxáclẻloicủatôiđổsụmxuống,máuphunratừcổnhưmộtvòinước.Haibànchântộinghiệpcủatôi,vốnvẫntiếptụcdichuyểnnhưthểđangđi,giãygiụamộtcáchvôíchnhưchâncủamộtconngựađanggiãychết.

Từmặtđấtlầylộinơicáiđầutôirơixuống,tôikhôngthểthấytênsát

nhânmàcũngkhôngthấytúixáchcủatôiđựngđầynhữngđồngtiềnvàngvàtranhvẽ,màtôivẫnmuốnômthậtchặt.Nhữngthứnàyởđằngsautôi,vềhướngngọnđồidẫnxuốngbiểnvàcảngGalleonmàtôisẽkhôngbaogiờđếnđược.Đầutôisẽkhôngbaogiờcònngoảnhlạivàthấyđượcchúnghayphầncònlạicủathếgiớinày.Tôiđãquênchúngvàđểchoýnghĩcủatôimangtôiđixa.

Đâylànhữnggìhiệnđếnvớitôingaytrướckhitôibịchémđứtđầu:Contàusẽnhổneorờicảng;hìnhảnhnàytrongýnghĩcủatôiđượcnốiliềnvớimệnhlệnhbảotôinhanhchânlên;đólàcáchmẹtôithườngkêu"nhanhlên"khitôicònnhỏ.Mẹơi,cổconđauquávàtấtcảvẫnimlạng.

Đâylàđiềumàngườitagọilàcáichết.

Nhưngtôibiếttôichưachết.Đồngtửbịđâmthủngcủatôibấtđộng,nhưngtôivẫncóthểthấyrấtrõquađôimắtmởto.

Nhữnggìtôithấyởtầmsátđấtđầytrongsuynghĩcủatôi:Conđườnghơidốclên,bứctường,cổngvòm,máinhàcủaxưởngvẽ,bầutrời...bứctranhlùixadầntheokiểuđó.

Cóvẻnhưphútgiâyquansátnàycứtiếptụcvàtôihiểuraviệcnhìnđãtrởthànhmộtdạngkýức.Tôinhớlạinhữnggìtôinghĩkhinhìnhànggiờliềnvàomộtbứctranhđẹp:Nếucácvịnhìnđủlâu,tâmtrícácvịsẽbướcvàothờiđạicủabứchọa.

Mọithờiđiểmgiờđãtrởthànhthờiđiểmnày.

Cóvẻnhưkhôngaithấyđượctôi,khiýnghĩcủatôimờnhạtdần,cáiđầulấmbùncủatôisẽtiếptụcnhìnvàocondốcubuồnnày,bứctườngđávànhữngcâydâu,câydẻgầnkếbênnhưngdẫucónhiềunămsaunữacũngkhôngthểnàotớiđược.

Sựchờđợivôtậnnàybấtngờcónhữngmứcđộtẻnhạtvàcayđắng,tôichẳngmuốngìhơnlàrờibỏthờiđiểmnày.--------------------------------

1Câutrước,"ĐôngvàTâyđềuthuộcvềAllah"làtrongkinhKoranchươngAl-Baqara(Conbò).Câusau"ĐônglàđôngvàTâylàtây"làcâuthơnổitiếngcủaRudyardKipling(1865-1936)trongbài"TheBalladofEastandWest."đượctácgiảgắnvàomiệngmộtnhânvậtởthếkỷ16.

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

Chương59:Tôi,Shekure

Siyahgiấuchúngtôitrongngôinhàcủamộtngườibàconxa,ởđótôitrảiquamộtđêmkhôngngủ.TrêngiườngnơitôicuộnngườicùngHayriyevàbọntrẻ,thỉnhthoảngtôicóthểngủgậtgiữatiếngngáyvàtiếngho,nhưngtrongnhữnggiấcmơchậpchờntôithấynhữngsinhvậtlạvàphụnữmàtaychânbịcắtrờirồiđượcgắnbừatrởlại;họkhôngngừngđuổitheotôivàliêntụclàmtôisựctỉnh.Gầnsáng,cáilạnhlàmtôithứcgiấc,tôiđắpchănchoShevketvàOrhan,ômchúng,hônđầuchúngvàcầuxinđấngAllahbanchochúngnhữnggiấcmơvuivẻ,nhưtôitừngđượchưởngtrongnhữngthángngàyhạnhphúckhitôicònngủbìnhyêndướimáinhàngườichaquácốcủatôi.

S

Tuynhiêntôikhôngngủđược.Saubàikinhbuổisáng,nhìnrađườngquarèmcửasổtrongcănphòngnhỏtối,tôithấynhữnggìtôiluônthấytrongnhữnggiấcmơhạnhphúccủatôi:Mộtngườinhưbóngma,kiệtsứcvìchiếnđấuvànhữngvếtthươngtrênngười,đangvunggậynhưthểđanggiơthanhkiếm,khaokháttiếnvềphíatôivớinhữngbướcchânquenthuộc.Tronggiấcmơcủatôi,bấtcứkhinàotôisắpômngườiđànôngấy,tôiđềugiậtmìnhthứcgiấctrongnướcmắt.KhitôithấyngườiđànôngtrênđườnglàSiyah,cáitiếngrúvốnkhôngbaogiờthoátkhỏicổhọngtôitrongcácgiấcmơliềnbậtlên.

Tôichạyramởcửa.

Mặtanhsưngvù,bầmtímvìđánhnhau.Mũianhráchvàđầymáu,anhcómộtvếtthươngdàitừvaiđếncổ,áosơmicủaanhchuyểnsangmàuđỏtươicửamáu.Giốngnhưngườichồngtrongnhữnggiấcmơcủatôi,Siyahmỉmcườiyếuớtvớitôibởivìanhrốtcuộccũngđãvềđượctớinhà.

"Vàotrongđi,"tôinói.

"Gọibọntrẻđi,"anhnói."Chúngtavềnhà."

"Anhđâuđủsứcvềnhà."

"Chẳngcólýdogìđểsợhắntanữa,"anhnói."KẻsátnhânlàVelijanKínhmến,tênBaTư."

"Zeytin..."tôinói."Anhđãgiếttênkhốnđórồihả?"

"HắnsẽtrốnđếnẤnĐộtrêncontàukhởihànhtừcảngGalleon,"anhnóivàtránhmắttôi,biếtrằnganhđãkhônghoànthànhđủnhiệmvụ.

"Anhđibộvềnhàđượckhông?"tôihỏi."Haytabảohọmangngựađếnchoanh?"

Tôicócảmgiácrằnganhsẽchếtkhivềđếnnhàvàthấythươnghạianh.Khôngphảibởivìanhsẽchếtmộtmình,màbởivìanhchưabaogiờbiếtbấtkỳhạnhphúcthựcsựnào.Tôicóthểthấytừnỗibuồnvàsựquyếttâmtrongmắtanhrằnganhướcgìkhôngởtrongngôinhàxalạnày,rằnganhthựcsựmuốnbiếnmấtmàkhôngbịbấtkỳainhìnthấytrongtrạngtháikhủngkhiếpnày.Khákhókhăn,ngườitađưaanhlênngựa.

Suốtchặngđườngvề,khichúngtôiđiquanhữngconphốnhỏchậthẹptayômchặtnhữngtúiđồ,haiđứatrẻthoạttiênkhiếpsợđếnnỗikhôngdámnhìnmặtSiyah.Nhưngngồitrênconngựađinướckiệuchầmchậm,Siyahvẫncóthểtảlạianhđãngănchặnnhữngâmmưucủatêngiếtngườiđốnmạt,kẻđãgiếtôngngoạichúng,vàđãtháchhắnđấugươmnhưthếnào.Tôicóthểthấybọntrẻđãnồngnhiệthơnvớianh,vàtôicầuxinđấngAllah:Đừngđểanhấychết!

Khichúngtôitớinhà,Orhanlato,"Vềnhàrồi!"vớimộtniềmvuiđếnđộtôicótrựcgiácrằngAzrael,ThiênsứcủaThầnchếtđãxótthươngchúngtôivàAllahsẽbanchoSiyahthêmthờigiannữa.NhưngquakinhnghiệmtôibiếtrằngngườitakhôngthểbiếtkhinàoAllahVinhquangđếnmang

linhhồncủamìnhđi,vàtôiđãkhônghyvọngmộtcáchtháiquá.

ChúngtôigiúpSiyahxuốngngựa.Chúngtôiđưaanhlênlầuđểanhnằmtrêngiườngtrongphòngchatôi,cănphòngcócánhcửaxanh.Hayriyeđunnướcvàmanglênlầu.Hayriyevàtôicởiđồanh,xéquầnáorồidùngkéocắt,cởichiếcáođầymáudínhvàodathịtanh,khănquàngvai,giàyvàđồlótcủaanh.Khichúngtôimởrèmcửasổ,ánhnắngmùađôngdịudàngđậutrêncànhlátrongvườntrànkhắpphòng,phảnchiếutrênbìnhđựngnước,nồi,hộpkeo,lọmứt,lyvàdaonhíp,soisánglàndanhợtnhạtnhưchếtcủaSiyahvànhữngvếtthươngmàuanhđàongâmdấmcủaanh.

Tôinhúngnhữngmiếngkhăntrảigiườngvàonướcnóngvàxátxàphòngvào.SauđótôilauchùithânthểSiyahcẩnthậnnhưđangchùimộttấmthảmcổquýgiá,âuyếmvàhămhởnhưthểchămsócmộttrongnhữngđứacontôi.Khôngchạmmạnhvàonhữngvếtsưngtrênmặtanh,khônglàmđaunhữngvếtcắttrênmũianh,tôirửasạchvếtthươngkhủngkhiếptrênvaianhnhưmộtbácsĩcóthểlàm.Nhưtôivẫnlàmkhitắmchobọntrẻkhichúngcònbéxíu,tôithìthầmâuyếmvớianhbằngmộtgiọngdudương.Trênngựcvàcánhtayanhcũngcónhữngvếtcắt.Nhữngngóntaytráicủaanhtímbầmvìbịcắn.Nhữngmiếngkhăntôidùngđểlaungườianhnhanhchóngchuyểnsangmàuđỏmáu.

Tôisờngựcanh;quabàntaytôicảmthấybụnganhmềmmại;tôinhìndươngvậtanhhồilâu.Tiếngbọntrẻvọnglêntừdướisân.Tạisaomộtsốthisĩgọibộphậnnàylà"bútsậy"?

TôinghethấyEstherbướcvàonhàbếpvớigiọngvuinhộnvàvẻbíẩncủachịtakhimangtintứcđến,vàtôixuốngnhàchàochịta.

Chịtaquákíchđộngđếnnỗicứthếnóingaymàkhôngômhôntôi:CáiđầubịcắtrờicủaZeytinđượcngườitatìmthấytrướccửaxưởngvẽ;nhữngbứctranhchứngtỏtộiáccủahắntavàchiếctúixáchcủahắncũngđượcthuhồi.HắncóýđịnhtrốnđếnHindustan,nhưnglạiquyếtđịnhđếnthămxưởngvẽlầncuốitrướckhiđi.

Cónhữngnhânchứngvềsựviệcnày:Hasan,khichạmtránZeytin,đãrútthanhgươmđỏmàcắtđầuZeytinchỉvớimộtnhátchém.

Trongkhichịtakểlại,tôinghĩvềnơingườichabấthạnhcủatôiđangcómặt.Biếtrằngtênsátnhânđãnhậnsựtrừngphạtđíchđáng,thoạttiênnhữngsợhãicủatôiđượctrútđi.Vàsựtrảthùđãtạochotôimộtcảmgiácvềsựthoảimáivàcôngbằng.Lúcđó,tôitựhỏiliệungườichaquácốcủatôicótrảiquacảmgiácnàykhông;bấtchợttôithấyrằngtoànbộthếgiớinàygiốngmộttòalâuđàivớivôsốphòngcócửaănthôngvớinhau.Chúngtachỉcầndùngkýứcvàóctưởngtượnglàcóthểđitừphòngnàyđếnphòngkếbên,nhưnghầuhếtchúngtadolườibiếngnênchẳngmấykhisửdụngnhữngkhảnăngnày,màmãimãiởtrongcănphòngcũ.

"Đừngkhóc,cưng,"Esthernói."Côthấyđó,cuốicùngmọithứđềuhóaratốtđẹp."

Tôiđưachochịtabốnđồngvàng.Chịtacầmlấy,lầnlượtbỏtừngđồngvàomiệngmàcắnmộtcáchthôbạovớivẻhămhởvàkhaokhát.

"TiềnđồngbịbọnVenicelàmgiảkhắpnơi,"chịtamỉmcườinói.

Ngaykhichịtaravề,tôidặnHayriyekhôngchobọntrẻlênlầu.TôilênphòngSiyahnằm,khóatráicủalạivànằmsátthânthểtrầntruồngcủaSiyah.Rồivìtòmòhơnvìthèmmuốn,vìquantâmhơnlàsợhãi,tôilàmchuyệnmàSiyahmuốntôilàmtrongngôinhàNgườiDoTháibịtreocổvàođêmchatôibịgiết.

TôikhôngthểnóitôihoàntoànhiểutạisaonhữngthisĩBaTưsuốtnhiềuthếkỷđãsosánhbộphậncủagiốngđựcnàyvớicâybútsậy,cũngnhưsosánhmiệngcủaphụnữchúngtôivớilọmực,hoặcđiềugìnằmđằngsaunhữngsosánhnhưthếmànguồngốcđãbịquênlãngquaviệclặpđilặplạinhưvẹt-đócóphảidocáimiệngnhỏkhông?Sựimlặngbíẩncủalọmực?CóphảichínhThượngđếcũnglàmộtnhàtrangtrí?Tuynhiên,tìnhyêuphảiđượchiểukhôngphảiqualuậnlýcủamộtngườiđànbànhưtôi,kẻluônnghĩcáchđểbảovệchínhmình,màquatínhphiluậnlýcủanó.

Vìvậy,hãyđểtôinóichobạnmộtbímật:Ởđây,trongcănphòngđầymùichếtchóc,khôngphảicáivậttrongmiệngtôilàmtôivuithích.Trongkhitôinằmđóvớicảthếgiớiđangphậpphồnggiữahaimôi,nhữnggìkhiếntôivuithíchlàtiếnglíulohạnhphúccủahaicontraitôiđanggâygổđùagiỡnvớinhautrongsân.

Trongkhimiệngtôibậnngậmnhưthế,mắttôicóthểnhậnraSiyahđangnhìntôitheomộtcáchhoàntoànkhác.Anhấynóianhấysẽkhôngbaogiờquênkhuônmặtvàcáimiệngtôimộtlầnnữa.Nhưmấycuốnsáchcũcủachatôi,daanhấyđãbốcmùigiấymốc,mùicủabụivàvảitrongQuốckhốthấmđẫmtócanh.Khitôibuôngthảmìnhvàvuốtvenhữngvếtthương,vếtcắtvàchỗsưngtấycủaanh,anhrênrỉnhưmộtđứatrẻ,cànglúccàngrờixacáichết,vàchínhlúcđótôihiểumìnhsẽtrởnêngắnbóvớianhhơn.Giốngnhưmộtcontàuvữngchãităngdầntốcđộkhinhữngcánhbuồmnogió,cuộcáiândầndầntăngtốcđãđưachúngtôitựtinđivàonhữngvùngbiểnxalạ.

Quacungcáchanhlèoláiquanhữngvùngbiểnnày,ngaycảtrêngiườngtrongkhigầnchết,tôicóthểnóirằngSiyahđãđiquanhữngvùngbiểnnàynhiềulầntrướcđâyvớiđủloạiphụnữkhôngđứngđắnaimàđếmxuểbaonhiêu.Trongkhitôibốirốikhôngbiếtcánhtaytôihônlàcủatôihaycủaanh,tôiđangbúngóntaycủatôihaycảcuộcđờinày,thìanhnhìnbằngmộtconmắthémở,gầnnhưsaysưavớinhữngvếtthươngvàkhoáilạccủaanh,kiểmtraxemthếgiớinàyđangmanganhtớiđâu,vàthỉnhthoảnganhlạiômlấyđầutôiâuyếm,nhìnmặttôiđầykinhngạc,lúcthìnhưđangnhìnvàomộtbứctranh,lúcthìnhưđangnhìnmộtcôgáiđiếmMingeria.

Ởtuyệtđỉnhkhoáilạc,anhkêutogiốngnhưnhữngnhânvậthuyềnthoạibịxảlàmđôibằngmộtnhátgươmtrongnhữngbứctranhhuyềnthoạivốnđãkhiếntrậnchiếngiữaquânđộiBaTưvàTuraniatrởthànhbấttử;việctiếngkêuđócóthểbịlánggiềngnghethấykhiếntôikinhhãi.Giốngnhưmộtnhàtiểuhọabậcthầyđíchthựcvàophútgiâycảmhứngthănghoanhất,cầmcâybútsậycủamìnhdướisựhướngdẫntrựctiếpcủaAllah,nhưngvẫncóthểlưutâmđếnhìnhthứcvàbốcụccủatoàntrang,Siyahtiếptụchướngdẫnvị

trícủachúngtôitrongthếgiớinàytừmộtgóctrongtríócanhđiquacảcơnkíchđộngcựcđiểmnhất.

"Emcóthểnóivớihọrằngemđangbôithuốcmỡlêncácvếtthươngcủaanh,"anhnóihụthơi.

Nhữnglờinàykhôngchỉtạonênsắcmàuchotìnhyêucủachúngtôi-vốnđangđếnmộtnútthắtgiữasựsốngvàcáichết,sựcấmđoánvàThiênđàng,sựvôvọngvànỗingượngngùng,chúngcũnglàcáicớlýgiảitìnhyêucủachúngtôi.Tronghaimươisáunămkếtiếp,chođếnkhiSiyahngườichồngthânyêucủatôigụcxuốngchếtcạnhgiếngvàomộtsángnọvìđautim.Mỗichiều,khiánhnắngchiếuvàophòngquarèmcửa,vàtrongmấynămđầuchungsống,trongtiếngnôđùacủaShevketvàOrhan,chúngtôilàmtình,luônluôngọichuyệnđólà"bôithuốcmỡvàonhữngvếtthương."Đâylàchuyệnnhữngđứaconghentỵcủatôi,màtôikhôngmuốnchúngphảichịuđòndonhữngcơnghentỵcủamộtngườichathôlỗvàusầu,vẫntiếptụcngủchungvớitôitrongnhiềunăm.Mọiphụnữnhạycảmđềubiếttốthơnlànênngủvớiconcủahọthayvìvớingườichồngủêđãbịcuộcđờilàmchobầmdập.

Chúngtôi,contôivớitôi,đềuhạnhphúc,nhưngSiyahthìkhông.Lýdorõrệtnhấtchođiềunàylàvếtthươngtrênvaivàcổanhkhônglànhhẳn;ngườichồngyêuquýcủatôiđãtrởthành"tàntật,"nhưtôivẫnnghengườikhácnóivềanh.Nhưngđiềunàykhôngảnhhưởngđếncuộcsốngcủaanh,trừcáivẻbềngoàicủanó.Thậmchícónhiềulúctôinghenhữngngườiphụnữkhác,nhữngkẻthấychồngtôitừxa,môtảanhlàđẹptrai.NhưngvaiphảicủaSiyahthấphơnvaitráivàcổanhvẫnnghiênglệchmộtcáchkỳcục.Tôicũngnghengườitatánchuyệnrằngmộtphụnữnhưtôichỉcóthểcướimộtngườichồngmàcôtacảmthấythấphơnmình,vànếunhưvếtthươngcủaSiyahlànguyênnhânchosựbấtmãncủaanh,thìnócũnglànguồnhạnhphúcchungbímậtcủachúngtôi.

Vềnhữngchuyệnđồnđại,cólẽcũngcómộtphầnsựthựctrongđó.Dùtôicócảmthấynghèokhổtúngthiếutớiđâudokhôngthểđiquanhững

đườngphốIstanbultrênlưngmộtconngựađẹphiếmcó,vớinhữngnôlệ,tớgáivàngườiphụcvụvâyquanh-nhữnggìmàEsthernghĩtôiđángđượchưởng-thỉnhthoảngtôicũngướcaocómộtngườichồngcanđảmvàanhdũngluônngẩngcaođầunhìncuộcđờivớivẻchiếnthắng.

DùthếnàothìSiyahvẫnsầunão.Bởivìtôibiếtrằngnỗibuồncủaanhkhôngliênquangìđếncáivaicủaanh,nêntôitinrằngđâuđó,trongmộtgócbímậtcủatâmhồn,anhbịámbởimộtâmhồnđaukhổkhiếnanhnảnchíngaycảtrongnhữngphútgiâyânáicựckhoáicủachúngtôi.Đểxoadịuâmhồnđó,nhiềulúcanhuốngrượu,nhiềulúcanhnhìnchămchămnhữngbứcminhhọatrongsáchvàquantâmđếnnghệthuật,nhiềulúcanhcùngcácnhàtiểuhọakháctheođuổinhữngcậutraixinhđẹpsuốtnhiềungàyđêmliền.Cónhữnglúcanhgiảikhuâybằngcáchbầubạnvớiđámhọasĩ,nhàthưphápvàthisĩtrongnhữngtròchơichữ,nhữngcâunóihainghĩa,nhữnglờibónggió,ẩndụvànhữngtrònịnhhót,cónhữnglúcanhquênhếtmọithứmàchuyêntâmvàonhiệmvụphụtávàmộtchânthưkýcôngquyềnchoTổngtrấnSuleymanGù,ngườimàanhđãxinđượcphụcvụ.

Bốnnămsau,khiĐứcvuabănghàvàlênnốingôilàvuaMehmed,ngườihoàntoànquaylưngvớinghệthuật,thìnhiệttìnhcủaSiyahdànhchotrangtrívàhộihọachuyểntừmộtniềmvuicôngkhaithànhmộtbímậtriêngtư,cáibímậtmàanhtheođuổisaunhữngcánhcửađóngchặt.CónhữnglúcanhmởmộttrongnhữngcuốnsáchcủachatôiđểlạivànhìnvớivẻcólỗivàbuồnbãvàomộtbứcminhhọađượclàmtừthờicáccontraicủaTamerlaneởHerat-vâng,ShirinđemlòngyêuHusrevsaukhithấybứctranhvẽchàng-khôngphảinhưthểnólàmộtphầntrongtròchơicủatàinăngvẫnđượcchơitronggiớiquýtộc,mànhưthểanhđangngẫmnghĩvềmộtbímậtngọtngàotừlâuđãchônvàokýức.

TrongnămthứbacủatriềuđạiĐứcvua,NữhoàngAnhgửichoĐứcvuamộtchiếcđồnghồkỳdiệuchứamộtnhạccụvớimộtốnggió.PháiđoànAnhlắprápchiếcđồnghồkhổnglồnàysaunhiềutuầnlàmviệcvấtvảvớiđủthứbộphận,bánhrăng,bứctranhvàtượngnhỏmàhọmangtừAnhqua,dựngnótrêndốcVườnThượnguyểnđốidiệnHalic.Nhiềuđámđôngtụtập

trêncáccondốcHalichoặcchèoxuồngđếnđểxemkinhngạcvàthánphục,thấynhữngmóntrangtrívàphotượngtobằngngườithậtxoayquanhnhaumộtcáchcómụcđíchtrongkhicáiđồnghồkhổnglồđóphátratiếngnhạcồnàovàkhủngkhiếp,thấynhữngphotượngtựkhiêuvũmộtcáchtaonhãvàđầyýnghĩatheogiaiđiệucứnhưchúnglànhữngtạovậtcủaThượngđếhơnlàcủatôitớNgười,vàthấyđồnghồbáogiờvớitoànthểIstanbulbằngmộttiếngrềnvangnghegiốngtiếnggõchuông.

ThỉnhthoảngSiyahvàEsthernóivớitôichuyệncáiđồnghồ,cũngnhưviệcnólàtâmđiểmcủasựkinhngạcbấttậncủabọntiệndânvànhữngđámđôngngốcnghếchởIstanbul,đãthànhmộtnỗikhóchịuchonhữngngườisùngđạovàĐứcvuanhưthếnàovìnóbiểutượngchosứcmạnhcủabọnngoạigiáo.Vàomộtthờiđiểmkhinhữnglờiđồnkiểunàyrộlên,vuaAhmed,ngườikếvịvuaMehmed,thứcdậylúcnửađêmdướisựthúcđẩycủađấngAllah,đãcầmlấyvươngtrượngvàđitừhậucungđếnvườnThượnguyển,ởđóNgàiđậpvỡtancáiđồnghồvànhữngbứctượngcủanóthànhtừngmảnhvụn.NhữngngườikểchochúngtôinghetintứcvànhữnglờiđồnnàygiảithíchrằngkhiĐứcvuangủ,NgàithấykhuônmặtđángkínhcủaĐấngtiêntrichìmtrongánhsángthầnthánhvàvịTôngđồcủaThượngđếnàyđãcảnhbáoNgài:NếuĐứcvuachophépthầndâncủaNgàikínhsợnhữngbứctranhvà,còntệhạihơn,kínhsợnhữngvậtthểgiốnghệtLoàingườivàquađócạnhtranhvớinhữngtạovậtcủaAllah,thìvịvuanàyđangxarờiýmuốncủathánhthần.HọcũngthêmrằngĐứcvuacầmlấyvươngtrượngkhivẫnđangmơ.ĐâyhầunhưlàchuyệnĐứcvuađãđọcchosửgiatrungthànhcủaNgàichéplại.Ngàigiaocuốnsáchnày,nhanđề"Nhữngtinhhoacủacácbộsử,"chocácnhàthưphápthựchiệnvàbanthưởnghậuhĩchohọnhữngtúiđầyvàng,dùNgàicấmcácnhàtiểuhọalàmminhhọatrongđó.

Vìvậyniềmvuicủaviệcvẽtranhvàminhhọa,vốnnởrộsuốtmộtthếkỷởIstanbulvàđượcnuôidưỡngbởinguồncảmhứngtừnhữngvùngđấtBaTư,giờđãhéokhô.MốixungđộtgiữanhữngphươngphápcủacácbậcthầyHeratxưavớinhữngbậcthầyTâyvực,vốnmởđườngchonhữngcuộctranhcãigiữacáchọasĩvànhữngtìnhhuốngkhóxửbấttận,khôngbaogiờ

đượcgiảiquyết.Vìngànhhộihọađãbịtừbỏ,cáchọasĩvẽkhônggiốngngườiphươngĐôngmàcũngkhônggiốngngườiphươngTây.Cácnhàtiểuhọakhôngtrởnêngiậndữvànổiloạn,màgiốngnhưnhữngônggiàlặnglẽchếtvìbệnh,họdầnchấpnhậntìnhcảnhnàyvớisựđaukhổvànhẫnnhục.HọkhôngtòmòmàcũngkhôngmơvềtácphẩmcủanhữngbậcthầyvĩđạicửaHeratvàTabriz,nhữngngườihọtừnghọctheovớilòngtônkính,hoặcnhữngbậcthầyTâyvựcvớinhữngphươngphápcáchtânmàhọtừngkhaokhát,họbịkẹtmộtcáchtiếnthoáilưỡngnangiữalòngđốkỵvàsựcămghét.Giốngnhưcánhcửacủangôinhàbịđónglạivàobanđêmvàthànhphốbịrơivàobóngtối,hộihọacũngbịtừbỏ.Ngườitađãnhẫntâmquênrằngchúngtatừngnhìnthếgiớicủachúngtamộtcáchhoàntoànkhác.

Cuốnsáchcủachatôi,buồnthay,vẫnchưahoàntất.NhữngtrangđãhoàntấtbịHasanbỏlạibừabãidướiđấtđượcchuyểnđếnQuốckhố;ởđó,mộtthủthưcónănglựcvàkhótínhđãkhâuchúnglạicùngnhữngtranhminhhọakháckhôngănnhậpgìcủaxưởng,vàvìthếchúngbịtáchthànhnhiềucuốnsưutậptranh.HasanbỏtrốnkhỏiIstanbulvàbiếnmất,khôngaicònnghevềchúấy.ShevketvàOrhankhôngbaogiờquênrằngkhôngphảiSiyahmàchínhchúHasancủachúngmớilàkẻsáthạichatôi.ThếchỗThầyOsman,ngườichếthainămsaukhibịmù,LeylektrởthànhTrưởngbanTrangtrí,Kelebek,ngườicũngrấtkínhnểtàinăngcủangườichaquácốcủatôi,đãdànhhếtphầnđờicònlạiđểvẽnhữnghọatiếttrangtríthảm,vảivàlều.Nhữngphụtáthợcảtrẻtuổicủaxưởngcũngđắmmìnhvàocôngviệctươngtự.Khôngaicoiviệctừbỏtranhminhhọalàmấtmátlớnlao.Cólẽbởivìkhôngaitừngthấykhuônmặtcủachínhmìnhđượcvẽchínhxáctrêntranggiấy.

Toànbộcuộcđờitôi,tôirấtmuốnđượcvẽthànhhaibứctranh,điềumàtôichưatừngđềcậpvớibấtkỳai:

1.Chândungcủachínhtôi;nhưngtôibiếtnhữngnhàtiểuhọacủaĐứcvuadùcốgắngđếnđâurồicũngsẽthấtbại,bởichodùhọcóthểthấynhansắccủatôi,nhưngtiếcthay,sẽkhôngaitrongbọnhọtinrằngkhuônmặtmộtphụnữlàđẹpnếukhôngvẽđôimắtvàđôimôicôtagiốngmắtvàmôi

mộtphụnữTrungHoa.NếuhọthểhiệntôinhưmộtmỹnhânTrungHoa,theocáchmànhữngbậcthầyHeratxưavẽ,cólẽnhữngainhìnnóvànhậnratôicóthểthấyđượckhuônmặttôiđằngsaukhuônmặtcủangườiđẹpTrungHoa.Nhưngnhữngthếhệsau,chodùnhậnrarằngđôimắttôikhôngxếchnhưvậy,họcũngchẳngbaogiờxácđịnhđượckhuônmặttôithựcsựnhưthếnào.Hiệnnaytôihạnhphúcbiếtbaotrongtuổigià-tôisốngđượclànhờnguồnanủitừconcái-ôi,giánhưtôicómộtbứcchândungmìnhhồitrẻ!

2.Mộtbứctranhhạnhphúc:NhữnggìmàthisĩBlondNazimxứRanđãnhắcđếntrongmộtkhổthơcủaông.Tôibiếtrõbứctranhnàyphảiđượcvẽnhưthếnào.Hãytưởngtượngbứctranhvẽmộtngườimẹvớihaiđứacon;đứanhỏđượcnàngbếtrêntay,vừanângniunóvừamỉmcười,nóđangsungsướngbúbầungựccăngtròncủanàngvàcũngmỉmcười.Đôimắtthoángvẻghentỵcủađứalớnvàđôimắtcủangườimẹphảicốđịnh.Tôithíchmìnhlàngườimẹtrongbứctranhđó.Tôimuốnchimtrênbầutrờiđượcvẽnhưthểđangbay,vàđồngthời,chúngcứlơlửngmộtcáchhạnhphúcvàvĩnhviễnởđó,theophongcáchcủanhữngbậcthầyHeratxưa,nhữngngườicókhảnăngdừngthờigianlại.Tôibiếtđiềuđókhôngdễdàng.

Orhancủatôi,đứađủngốcđểtrởnênhợplýtrongmọivấnđề,mộtmặtnhắctôirằngnhữngbậcthầyHeratdừngđượcthờigianđókhôngbaogiờvẽđượctôinhưvậy,còncácbậcthầyTâyvựcnhữngngườithườngvẽnhữngbứcchândungMẹvàCon,lạikhôngbaogiờcóthểdừngđượcthờigian.Nókhăngkhăngtrongnhiềunămrằngdùtheokiểunàothìbứctranhhạnhphúccủatôicũngkhôngthểvẽđược.

Cólẽnóđúng.Trongthựctế,chúngtakhôngtìmnhữngnụcườitrongcácbứctranhhạnhphúc,thayvàođó,chúngtatìmhạnhphúctrongchínhcuộcsống.Nhữnghọasĩbiếtđiềunày,nhưngđóchínhlàđiềuhọkhôngthểvẽ.Đólàlýdotạisaohọlấyniềmvuicủaviệcnhìnthaythếchoniềmvuicủacuộcsống.

Trongniềmhyvọngrằngnócóthểviếtlạicâuchuyệnnày,vốnkhôngthểmôtảbằngtranh,tôiđãkểlạichocontraiOrhancủatôi.Khôngchútdo

dự,tôiđưachonónhữngláthưmàHasanvàSiyahđãgửichotôi,cùngnhữngbứcminhhọaconngựathôsơvớivếtmựcnhòe,đượctìmthấytrênngườiZarifKínhmếntộinghiệp.Đặcbiệt,bạnđừngđểOrhanlừanếunómôtảSiyahcóvẻđãngtríhơnthựctế,nóivềcuộcsốngcủachúngtôikhókhănhơnsựthực,Shevkettồitệhơn,vàtôiđẹphơnvàkhắcnghiệthơntôingoàiđời.ĐểcóđượcmộtcâuchuyệnthuyếtphụcvàthúvịthìkhôngcólờidốitránàomàOrhankhôngdámnóira.

1990-92,1994-98

Hết

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

PhụLục

TÊNTÔILÀĐỎOrhanPamuk

PhụLục:NiênBiểu

336-330tr.C.N:DariustrịvìBaTư.ÔnglàvịvuacuốicùngcủatriềuđạiAchaemenidvàđểmấtđếquốcmìnhvàotayAlexanderĐạiđế.

3

336-323tr.C.N:AlexanderĐạiđếthànhlậpđếquốc.ÔngchinhphụcBaTưvàxâmchiếmẤnĐộ.NhữngkỳcôngtrongvaitròngườihùngvàquânvươngcủaôngđãthànhhuyềnthoạitrongkhắpthếgiớiHồigiáothậmchíchođếnthờihiệnđại.

622:Hegira.CuộcdicưcủaTiêntriMuhammadtừMeccađếnMedina,vàcũnglàsựkiệnkhởiđầulịchHồigiáo.

1010:Shahnameh(Sáchcácvua)củaFirdusi.ThisĩBaTưFirdusi(sốngkhoảngnăm935-1020)dângtặngShahnamehcủaôngchovuaMahmudxứGhazni.NhữngtìnhtiếtcủanóvềlịchsửvàthầnthoạiBaTư-gồmcuộcxâmlượccủaAlexander,nhữngchuyệnvềanhhùngRustemvàcuộcchiếngiữaBaTưvàTuran-đãtruyềncảmhứngchocácnhàtiểuhọatừthếkỷ14.

1202-1227:TriềuđạicủaThànhCátTưHãn.ÔngxâmlượcBaTư,NgavàTrungHoa,vàbànhtrướngđếquốccủaôngtừMôngCổđếnchâuÂu.

Khoảng1141-1209:LúcsinhthờicủaThisĩBaTưNizami.ÔngviếtbộsửthilãngmạnKhamse(Ngũbảo),gồmnhữngcâuchuyệnsau,tấtcảđềuđãtruyềncảmhứngchonhữngnhàtiểuhọa:Makhzanal-Asrar,KhusrawoShirin,LaylioMajnun,HaftPeykarvàEskandarname.

1258:VụcướppháthànhBaghdad.HốtLiệtNgột(trịvì1251-1265),cháunộicủaThànhCátTưHãn,chinhphụcBaghdad.

1300-1922:ĐếquốcOttoman,mộtcườngquốcHồigiáodòngSunni,caitrịđôngnamchâuÂu,TrungĐôngvàBắcPhi.Vàolúcbànhtrướngnhất,đếquốcnàyvươntớicáccổngthànhViennavàBaTư.

1370-1405:TriềuđạicủavuaTamerlaneThổNhĩKỳ.ĐãchinhphụcnhữngvùngđấtmàGaragoýunlycaitrịởBaTư.TamerlanechinhphụcnhữnglãnhthổtừMôngCổđếnĐịaTrungHảibaogồmcácphầncủaNga,ẤnĐộ,Afghanistan,Iran,IraqvàAnatolia(nơiôngđánhbạivuaOttomanBayazidInăm1402).

1370-1526:TriềuđạiTimurid,doTamerlanethiếtlập,thúcđẩysựhồisinhđờisốngtrítuệvànghệthuật,trịvìởBaTư,TransoxianavàTrungÁ.CáctrườngpháitiểuhọatạiShiraz,TabrizvàHerathưngthịnhdướisựcaitrịcủadònghọTimurid.Đầuthếkỷ15,HeratlàtrungtâmhộihọacủathếgiớiHồigiáovàlàquêhươngcủabậcthầyvĩđạiBihzad.

1375-1467:Garagoýunly(tiếngAnh:Blacksheep,Cừuđen)mộtliênminhbộtộcThổNhĩKỳ,caitrịnhiềuvùngđấtcủaIraq,đôngAnatoliavàIran.VuaJihan(trịvìnăm1438-1467),vuacuốicùngcủaGaragoýunly,bịUzynHasan(tiếngAnh:TallHasan,HasanCao)củanướcAkgoýunlyđánhbạinăm1467.

1378-1502:Akgoýunly(tiếngAnh:Whitesheep,Cừutrắng)liênminhbộtộcThổNhĩKỳcaitrịbắcIraq,AzerbaijanvàđôngAnatolia.VuaAkgoýunlylàUzynHasan(trịvìnăm1452-78)đãkhôngkìmhãmđượcsựbànhtrướngvềphíađôngcủađếquốcOttoman,nhưngôngđãđánhbạivuaJihancủaGaragoýunlynăm1467vàAbuSaidcủaTimuridnăm1468,mởrộnglãnhthổđếnBaghdad,HeratvàVịnhBaTư.

1453:VuaOttomanFatihMehmet(MehmetKẻChinhphục)chiếmIstanbul.ChấmdứtđếquốcByzantine.VuaMehmetvềsauđặtBellinivẽchândungmình.

1501-1736:ĐếquốcSafavidcaitrịởBaTư.ViệcxáclậpHồigiáodòngShiathànhquốcgiáođãgiúpthốngnhấtđếquốc.Kinhđôcủađếquốcthoạt

tiênđặtởTabriz,sauchuyểnđếnKazvin,vàsauđếnIsfahan.VịvuađầutiêncủaSafavid,vuaIsmail(trịvì1501-1524),đãchinhphụcnhữngvùngđấtdoAkgoýunlycaitrịởAzerbaijanvàBaTư.BaTưsuyyếuđángkểdướitriềuvuaTahmaspI(trịvì1524-1576).

1512:CuộctrốnchạycủaBihzad.NhàtiểuhọavĩđạiBihzadđãdicưtừHeratđếnTabriz.

1514:VụcướpphátòalâuđàiBảytầngtrời.VuaOttomanYavuzSelim,saukhiđánhbạiquânSafavidtạiChaldiran,đãcướpbóclâuđàiBảytầngtrờiởTabriz.ÔngtrởvềIstanbulvớimộtbộsưutậpquýgiágồmcáctranhtiểuhọavàsáchBaTư.

1520-1566:KanuniSuleyman(SuleymanPhithường)vàThờiđạiHoàngkimcủanềnvănhóaOttoman.TriềuđạivuaOttomanKanuniSuleyman.Nhữngcuộcchinhphụcquantrọngđãbànhtrướngđếquốcvềphíađôngvàtây,trongđócócuộcvâyhãmViennalầnthứnhất(1529)vàchiếmlấyBaghdadtừđếquốcSafavid(1535).

1556-1605:TriềuđạiAkbar,HoàngđếHindustan,hậuduệcủaTamerlanevàThànhCátTưHãn.ÔngđãlậpcácxưởngvẽchocácnhàtiểuhọaởAgra.

1566-1574:TriềuđạivuaSelimIIcủađếquốcOttoman.NhữnghòaướcđượckývớiÁovàBaTư.

1571:TrậnđánhLepanto.MộttrậnthủychiếnkéodàibốngiờgiữacáclựclượngThiênchúagiáoliênminhvàquânOttomansaucuộcxâmlượcCypruscủangườiOttoman(1570).DùOttomanbạitrậnnhưngVenicevẫnnhượngCypruschoOttomanvàonăm1573.TrậnđánhcótácđộnglớnlêntinhthầnngườiÂuvàlàđềtàichonhiềubứctranhcủaTitian,TinterettovàVeronese.

1574-1595:TriềuđạivuaMuratIIIcủaOttoman(triềuđạixảyracácsựkiệntrongtiểuthuyếtnày).Triềuđạicủaôngchứngkiếnmộtloạtcuộcđấu

tranhtrongkhoảng1578-1590,đượcgọilànhữngcuộcchiếnOttoman-Safavid.ÔnglàvịvuaOttomanquantâmnhấtđếntiểuhọavàsách,từngchothựchiệnHuner-nama(Sáchcáckỹnăng),Sur-nama(Sáchcáclễhội)vàZafar-nama(Sáchcácchiếnthắng)ởIstanbul.NhữngnhàtiểuhọaOttomannổibậtnhất,trongđócóOsmannhàtiểuhọa(SưphụOsman)vànhữnghọctròcủaông,đãgópcôngvàonhữngsáchđó.

1576:ĐềnghịgiảnghòacủavuaTahmaspvớiOttoman.Saunhiềuthậpniênthùđịch,vuaSafavidTahmaspđãgửilễvậtchovuaOttomanSelimIIsaukhivuaKanuniSuleymanbănghànhằmthúcđẩymộtnềnhòabìnhlâudài.TrongsốnhữngmónquàgửiđếnEdirnecómộtphiênbảncựchiếmcủacuốnShahnameh,đượcthựchiệntrongthờigianhaimươilămnăm.CuốnsáchnàysauđượcchuyểnvàoQuốckhốtronglâuđàiTopkapi.

1583:NhàtiểuhọaBaTưVelijan(nghệdanhZeytin),khoảngmườinămsaukhiđếnIstanbulđượctriệuđếnlàmviệcchotriềuđìnhOttoman.

1587-1629:TriềuđạicủavuaSafavidAbbasI,bắtđầubằngviệcphếtruấtngườichaMuhammadKhodabandehcủaông.VuaAbbaslàmsuyyếuthếlựccủangườiThổNhĩKỳởBaTưbằngviệcchuyểnkinhđôtừKazvinđếnIsfahan,ônggiảnghòavớiOttomannăm1590.

1591:CâuchuyệncủaSiyahvàcáchọasĩcungđìnhOttoman.Mộtnămtrướclễkỷniệmlầnthứmộtngàn(tínhtheonămâmlịch)cuộcdicưHegira,SiyahtừphươngđôngtrởvềIstanbulbắtđầunhữngsựviệcđượckểlạitrongtiểuthuyếtnày.

1603-1617:TriềuđạicủavuaOttomanAhmetI,ngườipháhủycáiđồnghồlớncùngnhiềubứctượngđượcNữhoàngElizabethIgửiđếnchoĐứcvualàmquàtặng.

THỬTÌMMỘTCÁCHGIẲIMÃTÊNTÔILÀĐỎ

(Thaylờibạt)

ĐếnđâycácbạnđãđọcxongTêntôilàĐỏ.Chúngtôi,nhữngngườidịch,vốnđãsốngvớitiểuthuyếtnàyvàithángđểhoàntấtbảndịch,rấtmuốnbànbạctraođổivớiquýbạnnhữngsuynghĩcủamình,trongmộtnỗlựcthấuhiểuđượctácphẩmvớitưcáchngườiđọc,chứkhôngphảivớitưcáchmộtnhàphêbìnhchuyênnghiệp.

Chúngtôitinrằng(màniềmtinthìkhôngđòihỏiphảichứngminh,nênrấtmongcácbạnlượngthứchochúngtôiviệcchứngminhnày)mọisángtácvănhọcvànghệthuậtđềucónhiềucáchđọc,hiểuvàlýgiảikhácnhau.Dođó,chắcchắnmộtkiệttácnhưTêntôilàĐỏcũngvậy(nólàkiệttácvìnóđủthuyếtphụcvàhấpdẫnđốivớinhiềutầnglớpngườiđọcởnhiềunềnvănhóakhácnhau,ĐôngcũngnhưTây).Nênchúngtôitinrằng(lại"tin"nữa)tácphẩmnàycóthểcóbatầngýnghĩa,haybacáchđọckhácnhau.Vàchúngtôigọi"batầng"chodễhiểuchứkhôngcóýđồchorằngtầngnàythâmsâuhơntầngkia,nghĩalà,mỗitầngđềucógiátrịnhưnhau.

Thứnhất,bạncóthểxemnónhưmộttiểuthuyếthìnhsự.Xétchocùng,tiểuthuyếthìnhsựkhôngcógìlàkémcỏi,haythiếutínhvănchương,vìtácgiảphảicótaynghềđủcaođểbuộcngườiđọclậtsangtrangkếtiếpchođếnhếtcuốnsách,buộcngườiđọcphảisuynghĩ,lýgiải(tứclà"sống"),cùngnhânvậtchođếnkếtthúc.Nóicáchkhác,tiểuthuyếthìnhsựcũngkhóviếtnhưmọiloạihìnhtiểuthuyếtkhác,thậmchícònkhóviếthơnloạitiểuthuyếttựsự,vớinhânvậtxưng"tôi"(ngôithứnhất),vàquyềntùynghiphátbiểumọiđiềumìnhnghĩmàkhôngcầnchứngminhhaylýgiảichotácgiả.

TêntôilàĐỏcũngkểvềchuyệnsátnhân(khôngchỉmột,màlàhaivụsátnhân),quátrìnhđiềutra,truycứu,vàsaucùng,tìmrathủphạm(nếunhìntheohướngnàythìTộiácvàTrừngphạtcủaDostoyevskycũnglàmộttiểuthuyếthìnhsự).Cáchkểchuyệntheolốitựthuật(account)củanhiềunhânvậtđãchophéptácgiảmôtảsuynghĩvàdiễnbiếntâmlýcủatừngnhânvậtmàkhôngcầndựnglêntìnhhuốnglàmlộratâmlýđó,nghĩalà,tácgiảcóthểthọclưỡidaomổxẻcủamìnhvàomỗinhânvật,sâuhaynôngtùythích.Vàcáchkểchuyệnđódẫndắtđộcgiabóctrầntừnglớpvỏtâmlý,vìkhônghẳnmỗinhânvậtđềuthúthậtngaytừdòngđầunhữngsuynghĩcủa

mình,chođếnkhinhậnrathựcchấtcủamỗinhânvật,vàmỗivấnđềtheonhữngcáchnhìnkhácnhau.

Tiểuthuyếthìnhsựphảiduytrìsựtòmò,căngthăngvàhồihộpcủangườiđọcchođếnphútchót.Thậmchí,tiểuthuyếthìnhsựcònphảicungcấpchongườiđọcmộtkếtthúccóhậu(thídụnhưthiệnthắngácthua,kẻtốtđượctưởngthưởngvàkẻxấubịtrừngphạt,haythủphạmbịvạchmặtcòncônganđiềutrađượcvinhdanh)phùhợpvớicáchnghĩcủamọingười(điềunàylýgiảitạisaomộttruyệnhìnhsự,haymộttruyệnma,dùrùngrợntớiđâu,cũngkhônggâyđautimvàbấtngờnhưmộttrậnbóngđá).TêntôilàĐỏhộiđủnhữngtiêuchuẩntrên.Nêncácbạnđừngngạcnhiênkhinhiềubàiphêbìnhnhậnđịnhđãgọitácphẩmnàylà"truyệnhồihộp"(thriller)hay"kỳán"(mystery),cólẽvìmụcđíchthúcđẩyđộcgiảtìmđọctácphẩmnày.

Khôngchỉcóvậy,TêntôilàĐỏcònlàmộttiểuthuyếtlịchsử.NókểvềmộtgiaiđoạntronglịchsửnghệthuậthộihọaThổNhĩKỳ(nênnhớ,Pamukhọckiếntrúctrướckhiviếtvăn,điềuđólýgiảitạisaoôngamtườngnghệthuậttruyềnthốngThổNhĩKỳ).Bốicảnhcâuchuyệnlàcuốithếkỷ16(chínhxáclànăm1591nhưtácgiảđịnhrõvàPamuk,trongnhiềulầntrảlờiphỏngvấn,đãkêugọiđộcgiảđọckỹ,vàđọclạinhiềulần,phầnNiênbiểuởcuốisách).

Cuốithếkỷ16làgiaiđoạnsuytàncủanềntiểuhọaThổNhĩKỳ,haynềnhộihọaHồigiáonóichung.TrongthếgiớiHồigiáo,hộihọakhôngđượctrọngvọng,thậmchícònbịcấmđoánvìgiáolýđạoHồicấmtônthờngẫutượng(tứchìnhảnhcủathầnthánhmanghìnhdángconngười).Từthếkỷ9đếnthếkỷ16,hộihọaThổNhĩKỳ,dùđạtđỉnhcaovàđểlạinhiềutácphẩmcógiátrị,vẫnchỉđóngvaitròminhhọachovănbản.Nhàthưpháp(ngườibiếtđọcbiếtviếtvàcóthểchéplạicổthư)luônđượccoilànghệsĩđíchthựctrongkhinhàminhhọachỉvẽtranhđểthểhiệnnhữngcảnhtríhaychitiếtcủacâuchuyệnđượcghitrongcổthư,vàbịđánhgiáthấphơn.Banđầuhọchỉvẽtranhởphầnlềtrangsách,dođóhọđượcgọilà"tiểuhọa"(nhữngbứctranhcựcnhỏ),rồisauđómớigiànhđượcquyềncótranhminhhọachiếmnguyêncảtrangsách.

Dogiáoluậtcấmthờngẫutượng,nênhộihọaThổNhĩKỳkhôngmangtínhtảchânmàchỉcótínhướclệ.Họvẽngườicóhìnhdángngười(nghĩalàcóchântay,mặtmũi,áoquần,vânvân,củaconngười,chứkhônggiốngmộtaicụthể),vàxácđịnhđólàaiquatrangphục,màusắchaycửchỉtrongtranh.TừGiáoluậtnày,cácgiáosĩsuyrarằnghộihọakhôngđượcquyềnsángtạo(vì"sángtạo"làđộcquyềncủaThượngđế)màchỉcóquyềnthểhiệnnhữngkháiniệm,haynhữngcâuchuyện,màmọingườiđềuđãbiết,quanhữnghìnhảnhướclệ,tựanhưtrongnghệthuật"hátbộ"(khôngphải"hátbội")củaViệtNam,mộtdiễnviênkẹpmộtcâychổigiữahaichânphảiđượchiểulà"mộtngườiđangcưỡingựa",khôngcầnbiếtngườiđólàvuaquanhaythứdân.Tưtưởngnàyđưatớicáchvẽhoàntoànmôphỏngtheonhữngbậcthầyxưachứkhôngdámtìmramộtphongcáchmới,vàđiềuđóđượccoilàduytrì,haypháthuy,truyềnthốngcổ,vàlàmộtviệclàm"tốthoặchợpđạogiáo."Cáchvẽnày,tứccáchvẽcủanhữngbậcthầyxưa,cũngchẳngcógìsángtạomàchỉlàítnhiềumôphỏnghoặcchịuảnhhưởnghộihọaTrungHoa,vốnlantớiTâyÁtheosựbànhtrướngcủađểquốcMôngCổvàothếkỷ12-13.Đólàcáchvẽkhôngtheoluậtphốicảnh,vậtởgầnhayởxađềugiữnguyênvaitròcủanóchứkhôngthayđổitheotầmnhìngầnhayxa.Đólàcáchvẽtheocáinhìn"Từmộtđỉnhtháp,"giốngnhưcáchnhìnthếgiớicủaThượngđế,tứclà"Nhìntừtrêncao."quanđiểmnàyđượcbiệnminhbằnglýluậnrằng"nếutheoluậtphốicảnhthìmộtthánhđườngHồigiáo,haynhàvua,hayThượngđế,khiởxa,sẽnhỏhơnmộtconchó,haythậmchí,nhỏhơnmộtsợilôngchó.Vàvẽnhưthếlàphạmthượnghoặcbángbổ.".

Cuốithểkỷ16,theochâncácnhàtruyềnđạoThiênchúagiáovànhữngđộiquânviễnchinhchiếmthuộcđịa,hộihọaTâyphươngbắtđầulanvàothếgiớiHồigiáo,cụthểlàphongcáchtảthựcvàluậtphốicảnh.ThếlàởđâynảysinhxungđộtgiữaĐôngvàTây,tứcgiữahainềnvănhóa,chủđềchínhcủatiểuthuyếtnày.Cáchọasĩtrongtruyệnbịgiằngxégiữahailựachọn:họctheophongcáchTâyphương,hoặctiếptụcđitheotruyềnthống,vàhailựachọnnàycònnghiêmtrọnghơnvìchúnggắnliềnvớiýthứctôngiáo(theotruyềnthốngnghĩalàtôntrọnggiáoluật,còntheophươngTâylàtráigiáoluật).

Dĩnhiên,nhữngngườimuốnhọctheophongcáchTâyphươngcũngtìmđượccơsởlýluận,dựavàotôngiáo,choquyếtđịnhcủamình.

HọtríchdẫnmộtcâutrongkinhKoran:"ĐôngvàTâyđềuthuộcvềThượngđế",đểbiệnminhrằngvẽtheokiểunàocũnglàthuậntheoýmuốncủaThượngđếchứkhôngcógìlàtráigiáoluậtcả.

Vàtheoquyluậttấtyếu,cáimớisẽthắngcáicũ.NềnhộihọaphươngTâyđãlấnáthộihọaHồigiáo(hayphươngĐông)truyềnthốngvàđẩynóvàolịchsử,vàtừthếkỷ17trởđi,nềntiểuhọa,vàcảhộihọaThổNhĩKỳ,bướcvàobuổisuytànvàcáchọasĩThổbắtđầuvẽtheophongcáchTâyphương,chođếntậnhômnay.Đócũnglàbikịchxảyravớicácnhàtiểuhọatrongtácphẩmnày.

Ỏtầngthứba,theochúngtôi,TêntôilàĐỏchínhlàtiếngkêubithươngcủanghệthuậttrướcnhữngthếlựcphinghệthuật.Nghệthuật,vàngườilàmnghệthuậtkhôngcònđượcquyềnlàchínhmìnhvàphụcvụtrướchếtchochínhmình.Nghệthuật,đểtồntại,phảiphụcvụchonhữngthếlựcphinghệthuật,cóthểlàthếquyền(vuachúa,nhữngkẻcóquyềnlực)hoặcthầnquyền(nhưtôngiáo,guồngmáychếngựtinhthầnvàtưtưởngcủaconngười).Dĩnhiên,nghệthuậtcóthểphụcvụchobấtkỳai,bấtkỳthếlựcnàohaychủtrươngnào,đểđổilấytiềnbạc,nhữngưuđãihaydanhvọngchongườilàmnghệthuật.Nhưngđó,theochúngtôitin,khôngphảilàvaitròhaynhiệmvụduynhấtcủanghệthuật.

Nhưngthôi,chúngtakhôngnênrơivàocuộctranhluậnmuônthuởvànhạycảm,giữa"nghệthuậtvịnhânsinhhaynghệthuậtvịnghệthuật".Trongtácphẩmnày,nhữngnhàtiểuhọa,tứcnhữngngườilàmnghệthuật,đãsống,suynghĩvàlàmviệctheokiểunhữngngườikhác(cụthểlàgiớithếquyềnvàthầnquyền)đãsuynghĩvàlàmviệc.Họkhôngbiết,vàkhôngcókhảnăng,suynghĩvàsángtạođộclậpvớitưcáchconngườivàtưcáchnghệsĩ.VànóitheokiểucủaKarlMarxvànhữngtiềnbốicủaông,họđãvongthân(đánhmất,haybỏquên,chínhmình).Đólàtìnhtrạngmàtrongđóconngườikhônghiểumìnhlàai,đanggiữvaitrògì,vàdođóphảihànhxử

rasao,vàconngườiđànhrơivàohoặctrôitheo,cungcáchsuynghĩvàhànhđộngcủangườikháccủagiaicấpkhác,vàthậmchícủakẻthùcủamình.

Cácnhàtiểuhọatrongđâyđãyêu,ghét,vui,buồn,haythậmchígiếtnhau,khôngphảivìhọmuốnnhưthế,màhoàntoànlàdohọbịchiphốibởimộtđạogiáo,triếtlý,haycáchtưduycủangườikhác,haycáchnghĩđượcxãhộithừanhận.

Đếnđây,xinbạnđọcchophéptôiđượckểmộtchuyệnngoàilề.TrongtácphẩmThePaintedBird(Conchimbịsơn),ZerziKosinski(nhàvănBaLan,1933-1991)đãmôtảmộtthợbẫychimsốngmộtmìnhtrongrừng,vàthúgiảikhuâycủaôngtalàlấynhữngconchimnhỏ,khôngbánđượcnhiềutiền,rồiphếtsơnlênlôngcủachúng.Khiđượcthảra,nhữngconchimnàyliềncấttiếngkêu.Tiếngkêuđóthuhútđồngloạicủanó,nhưngkhinhữngconchimđồngloạitớigần,chúnglạirấtđỗihoangmangvìnghetiếngkêuthìthấyquenthuộc,nhưngnhìnhìnhdángthìrấtxalạ(trọngmắtmàrẻtai).Sựhoangmangnàyđãđẩymộtsốcontấncông,vàcókhigiếtchết,conchimbịsơn.Dĩnhiên,bạncóthểkếtluậnrằngnhữngconchimgiếtnhauvìkhácbiệtbềngoài,nhưngtôilạinghĩrằng,ởmộttầngýnghĩakhác,Kosinskiđãtạonênmộtẩndụtuyệtvờivềkiếpvongthân,ởcảhaiphía,khôngsơnvàbịsơn.

TrởlạivớiTêntôilàĐỏ,chúngtôitinrằngPamukđãnhấnmạnhýnghĩanàykhiôngrấtnhiềulần,môtảtìnhyêuthươngbạnbèvàthầytrògiữacácbậcthầytiểuhọa,ngaycảkhihọquyếtđịnhgiếtnhau,qualờitựthuậtcủakẻsátnhâncũngnhưcácnạnnhâncủay.Nghĩalà,tuyrấtthươngnhaunhưnghọvẫngiếtnhau,khôngphảivìhọmuốnthế,màbởivìkhácbiệttrongtưduyvàniềmtintôngiáo,vàdĩnhiêncũngvìlòngvịkỷ,muốnbảotoànsinhmạnghaynhữnggìmìnhđãcóđược.

Đốimặtvớibikịchđó,ngườinghệsĩcónhữngphảnứngriêng,cókẻbỏnghềhaylàmnhữngcôngviệcnghệthuậttầmthườngđểkiếmsống,nhưtrangtríthảm,đồgốm,haychailọ,vàcựcđoanhơn,tựđâmmùmắtmìnhđểkhỏiphảithayđổiphongcáchhaysángtáctheoýngườikhác,nhấtlàý

muốncủagiớithốngtrị(nhưtrườnghợpSưphụOsmanvàBihzadtrongtácphẩmnày).Tahãykhoanphêphánviệclàmđólàđúnghaysai,màhãycốhiểutạisaohọlàmnhưthế.Chitiếtnàytrongtruyệnkhôngchỉlàsựkiện,màcònlàmộtbiểutượng,vàquađó,tácgiảlạibuộctatiếptụcsuynghĩvềkiếpvongthâncủaconngười.

Tôiđãđọc,dịchvàyêumếntácphẩmnày,rồikínhtrọngcảtácgiảvìnhữnghiểubiếtvàtìnhcảmmàôngđãdànhchotruyềnthốngvănhóacủađấtnướcThổNhĩKỳcủaông.Chắcchắnrằng,quatácphẩmcủaông,độcgiảthếgiớiđãđượctiếpcận,thấuhiểuvàyêumến,dùíthaynhiều,nềnvănhóaThổcũngnhưcảnềnvănminhHồigiáo,dùrằngtrongbốicảnhhiệnđại,nềnvănminhấyđangbịgắnliền,haygánghép,mộtcáchítnhiềusailạc,vớinhữnghànhvikhủngbố.

Chúngtôimongrằngcácbạnsẽxemđâylànhữngýnghĩvụnvặtcủamộtngườiđọc(chỉlàngườiđọcthôi)chứkhôngphảilànhàphêbìnhhaygiảngdạyvềlýluậnvănhọc,nêndođóchúngtôirấtmongnhậnđượcýkiếntraođổi,chiasẻhoặcphảnbáccủabạnđọcgầnxa.

Vàsauđó,quamộtvàitrốngcanh,cácbạncóthểquênhếtnhữngýkiếntrênvàtrựctiếpthưởngthứclạidanhtácnày.

PHẠMVIÊMPHƯƠNG.