Embed Size (px)
Citation preview
MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi 2017 Cilt: 6 Sayı: 5 MANAS Journal of Social Studies 2017 Vol.: 6 No: 5
ISSN: 1624-7215
TÜRK DÜNYASI ÜLKELERİNDE ONLİNE YEMEK SATIŞ
SİTELERİ ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA
Doç. Dr. Kutay OKTAY
Kastamonu Üniversitesi, Turizm Fakültesi
Gülayım KATAGAN KIZI
Kastamonu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü
Öz
Satış, günümüz modern pazarlama anlayışında ve yoğun rekabet ortamında en önemli işletme
fonksiyonlarından birisi haline gelmiştir. Pazarda rekabet gücünü artırmak isteyen firmalar yeni
ve etkili satış teknikleri ve stratejileri geliştirmektedirler. Bu yöntemler arasında online satış
uygulamaları, işletmeler tarafından son yıllarda sıkça uygulanan teknikler arasındaki yerini
almaktadır. Hedef pazara kolay ulaşılabilmesi, düşük maliyetli olması, zaman ve mekan
sınırlamasının olmaması ve ürün, fiyat ve promosyon çeşitlendirme esnekliği gibi avantajlar
sunması nedeni ile bir çok sektörde online satış teknikleri kullanılmaktadır. Her geçen gün
büyüyen ve rekabetin hızla arttığı yiyecek içecek sektörü de online satış tekniklerinin yaygın
olarak uygulandığı sektörlerden biridir. Online satış tekniklerinin diğer sektörlerde olduğu gibi
bu sektörde de geliştirilmesi ve daha başarılı ve yenilikçi uygulamalardan yararlanılabilmesi
için konunun incelenmesinde yarar vardır. Bu noktadan hareketle, yiyecek içecek işletmelerinde
online satış teknikleri ile ilgili mevcut durumun ortaya koyulması, sorunların belirlenmesi ve bu
sorunlara çözümlerin aranması bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Bu amaç
doğrultusunda, Türk Dünyası ülkelerinde online yemek siteleri üzerine web içerik analizi
yöntemi ile bir araştırma gerçekleştirilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Yiyecek İçecek İşletmeleri, Online Satış Teknikleri, Türk Dünyası.
A RESEARCH ON ONLINE FOOD SALES WEB SITES
IN TURKIC WORLD COUNTRIES
Abstract
Sales have become one of the most important business functions in today's modern marketing
understanding. Companies that want to increase their competitiveness in the market are
developing new, effective sales techniques and strategies. Among these methods, online sales
practices are among the techniques frequently applied by businesses in recent years. Online sales
techniques are used in many sectors with the aim of being easy to reach the target market, low
cost, advantages such as product, price and flexibility of diversification of promotion. The food
and beverage sector, which grows day by day and rapidly increases in competition, is one of the
sectors where online sales techniques are widely applied. As online sales techniques are in other
sectors as well, it is useful to investigate this issue so that it can be explored, developed and
utilized with more successful and innovative applications. From this point of view, the aim of this
study is to determine the current situation of online sales techniques in food and beverage
companies, to identify problems and to find solution to these problems. A research has been
carried out on the online food sites in Turkic World countries by web content analysis method.
Keywords: Food and Beverage Operations, Online Sales Techniques, Turkic World.
Manas Journal of Social Studies – Special Issue 148
Giriş
Günümüzde bilgi toplumu olabilmenin en önemli şartı, sürekli bilgi akışı, bilgiye
erişim sağlama ve bilgi ve iletişim teknolojilerini etkin ve verimli kullanabilmek olarak
tanımlanmaktadır. İnternet’in hızlı bir şekilde toplumun birçok kesimine yaygınlaşması,
bireylerin yaşamları kadar tüketici olarak davranışlarını da değiştirmektedir. İnternet
üzerinden alışveriş gittikçe popüler bir olgu olmakta, gittikçe artan sayıdaki şirketler sanal
ortamda varlıklarını sürdürmekte ve İnternet üzerinden satışlar bu şirketlerin en başta gelen
gelir kaynaklarından birini oluşturmaktadır. İnternet bu işletmelere, kendileri ile ilgili ve
sunulan ürün ve hizmetlerle ilgili bilgileri dağıtmada, müşterileriyle iletişimde yeni bir araç
ve yeni marketlere girebilmek için fırsatlar sunmaktadır (Turan, 2011:129).
Yiyecek-içecek endüstrisinin, her geçen gün büyümesi ve kârlılığın diğer sektörlerden
daha yüksek olması, bu alana yatırım yapan kişilerin artmasına ve sektördeki rekabet
koşullarının da giderek ağırlaşmasına neden olmaktadır (Hacıoğlu ve Giritlioğlu, 2007:56;
Çam, 2009:502).
Yiyecek-içecek işletmelerinde işletmenin pazarlanması, ürün tanıtımı, ürün satışı gibi
uygulamalar gelişmekte ve çeşitlenmektedir. Dünyanın globalleştiğinin en büyük kanıtı olan
teknoloji kullanımı ve post modern pazarlama uygulamaları yiyecek-içecek sektörüne büyük
yenilikler getirmiştir. Bilgisayar ekranından oluşan bir masada yemek yiyebilmek, siparişi
verilen yemeğin tabak içindeki görüntüsünü masada bulmak ve siparişleri beklerken yine
masa şeklindeki bu ekrandan mutfağı izleyebilmek artık bir hayal değildir. Kısacası
müşterilerinin siteden yemek sipariş vermesi bir tıklama ile gerçekleşecek kadar kolaydır,
satın alma işleminin tamamlanmasına kadar geçen her aşamada müşteri istediği noktada
siparişi iptal etme şansına sahip olması sitenin sunduğu en önemli üstünlüklerdendir. Ayrıca
sitede işletmeleri tanıtıcı yeterli bilgi yer almakta olup işletmelerin tanıtımları daha düşük
maliyetle gerçekleştirilebilmekte, potansiyel müşterilere daha kolay ulaşılarak tüketici
isteklerindeki değişimler daha hızlı izlenebilmektedir (Özdipçiner, 2010:16, Çeltek ve
Bozdoğan, 2013:617).
İnternet, turizm sektöründe taraflara çok yaygın bir ticari faaliyet ağı sunmuş, e-ticaret
alanındaki fırsatları gören birçok turizm işletmesi de, internet üzerinden hizmet vermeye
başlamış, elektronik ticaret siteleri ardı ardına açılmıştır. Bu alanda ilk adımı atan işletmeler
önemli kazanç elde etmiş, ancak e-ticaret şirketlerinin sayısının artmasıyla rekabet etmek
zorlaşmıştır (Özen, 2007:11; Çeltek ve Bozdoğan, 2013:613). Turizm sektöründe faaliyet
gösteren yiyecek-içecek işletmelerinde hem mevcut durumun korunması hem de sektörel
atılımlar yapabilmesi için e-ticaretin sunduğu olanaklardan yeni yeni yararlanılmaya
Türk Dünyası Ülkelerinde Online Yemek Satış Siteleri Üzerine Bir Araştırma 149
başlanmıştır. İnternetin yiyecek içecek sektöründe ticari amaçlı kullanılması sayesinde ürün
satışında yerel boyuttan daha küresel bir noktaya doğru ilerleme kaydedilmiş, sektör daha
dinamik bir hale gelmiştir (Çeltek ve Bozdoğan, 2013:613).
Dünyada e-ticaret pazarının en önemli bölümlerinden biri online yemek siparişi
pazarıdır. Yiyecek ve içecek hizmeti sunan işletmelerin satışlarını ve marka bilinirliğini
arttıracak önemli güçlerden birisi bu online sipariş siteleridir. Her gün milyonlarca insan
dışarıdan yemek siparişi vermektedir. Bu nedenle online sipariş siteleri restoranlar için çok
önemli bir platformdur. Bu platformdaki etkili satış tekniklerinin araştırılması ve
geliştirilmesi hem sektörde faaliyet gösteren işletmeler hem de bu alanda çalışmalar yapan
araştırmacılar açısından önem arz etmektedir.
Bu araştırmada Türk Dünyası ülkelerinde bulunan online yemek sipariş siteleri
incelenmiş ve çeşitli kriterler ortaya konulmuştur. Her bir ülkenin online yiyecek içecek
sektörü incelenmiş, mutfak çeşitleri hakkında bilgiye ulaşılmıştır. Türk Dünyası ülkelerine
bakıldığında Türkiye, KKTC ve Azerbaycan’ın yeme içme alışkanlığının bir benzerlik
gösterdiğini söylemek mümkündür. Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Türkmenistan’ın ise
yeme içme alışkanlıklarının nerdeyse aynı olduğuna rastlanmıştır.
Online Yemek Pazarı
Bütün bilgisayar ve iletişim ağlarının en büyüğü ve yaygını olarak tanımlanan internet
özel ve kamu bilgisayar ağlarını kullanarak dünya çapında ürün, hizmet ve bilginin dağılımını
anında online gerçekleştirmektedir (Pırnar, 2005:29).
İnternet, yirminci yüzyılın son on yılına damgasını vurmuş, ortaya çıktığı günden
bugüne sürekli olarak genişlemiş ve gelişmiştir. Kullanıcı sayısının her geçen gün artması,
önceleri daha çok e-posta ile haberleşme aracı olarak kullanılan internetin, zamanla ticarette
kullanılmasında ve elektronik ticaret (e-ticaret) kavramının ortaya çıkmasında etkili olmuştur
(Uygur, 2010:10; Çeltek ve Bozdoğan, 2013:612).
Online alışveriş olarak da adlandırılan e-ticaret, tüketicilerin web siteleri üzerinden her
türlü mal veya hizmete erişmesi, mal ya da hizmet hakkında bilgi ve fiyat alması, rakip
firmalarla kıyaslama yapabilmesi, elektronik ödeme, elektronik bankacılık ve sigortacılık,
danışmanlık işlemleri, vb. yapabilmesine olanak sağlar (Kayabaşı, 2010: 21-22; Yılmaz vd,
2016:102). Online alışverişin işletmeler ve tüketici arasından birçok avantajı vardır. Online
alışverişi tercih eden tüketiciler, ayrıntılı ürün bilgileri, arttırılmış ürün seçeneği, farklı ödeme
şekilleri gibi olanaklardan yararlanabilmektedirler. İnternet üzerinden alışveriş geleneksel
alışveriş ortamlarında karşılaşılan mağaza kalabalığından kurtulma ve kuyrukta bekleme gibi
Manas Journal of Social Studies – Special Issue 150
problemler, fiyatların genellikle düşük olması, alışverişin tüketiciye rahatlık ve kolaylık
sağlaması, yedi gün yirmi dört saat, alışveriş imkânı ve geniş bir ürün çeşidi sunması gibi
birçok avantajlar sunmaktadır (Arı ve Yılmaz, 2015:66; Yılmaz vd, 2016:102).
Elektronik ticaret, birçok yönden etkili bir şekilde kullanılmaktadır. E-ticaretin
işleyişinde, ilerleyişinde izlediği yöntemlerde bulunmaktadır. E-ticaretin uygulanmasında ve
yürütülmesinde bir takım süreçlerde izlenmektedir. Bunlar; web sitesinin hazırlanması kurum
ve kuruluşların satacakları ürün çeşitlerine ve firma tiplerine göre değişiklik göstermektedir.
Web sitesi hazırlanırken tüketicilerin istek ve ihtiyaçları da göz önünde bulundurulmalıdır. E-
ticaret sitesinde bir web sitesinin tüketicilerin anlayabileceği şekilde karışık olmayan web
sitesi düzenlemelidir. Web sitesi ile ilgili olarak iyi bir şekilde planlama yapılması
gerekmektedir. Web sitesinin temiz ve işlevsel bir özelliğe sahip olması gerekmektedir. Web
sayfasını kişi kendisi oluşturuyor ise mutlaka site haritası hazırlaması gerekmektedir
(Karakaya, 2013:183-184).
Türkiye’de ilk yemeksepeti.com ile başlayan online yemek siparişi uygulaması, aradan
geçen 13 yıl içinde yeni girişimcilerle bir sektör haline gelmiştir. 300 milyon dolarlık bir
büyüklüğe ulaştığı tahmin edilen pazarda 10’a yakın şirket faaliyet göstermektedir. Şehirleşme,
gelir seviyesinin artması, kadınların daha çok çalışıyor olması ve genç nüfus Türkiye’de yeme
içme sektörünün hızla büyümesine neden olmaktadır. Online yemek siparişi verme oranına
bakacak olursak Amerika’da % 45, İngiltere’de % 35 ile % 40’larda, Türkiye’de ise henüz % 12
ile % 13’lerdedir. Online yemek sipariş sitelerinden müşteri olarak sipariş verebilmek için üye
olunması gerekmektedir. Şirket olarak hizmet alabilmek için de bir üyelik sistemi söz konusudur.
Her siparişte bir komisyon alınmaktadır. Komisyon ise toplam hacimle orantılı olmaktadır.
Yüksek satış hacmine sahip şirketler yüzde 1-2 oranında komisyon öderken, ufak ölçekli
firmalarda bu oran yüzde 5-15 düzeyinde olmaktadır. Ayrıca pek çok şirket fark edilmek için
yemek sitelerine banner vermektedir. Bu bannerların da siteden siteye değişen ücretleri söz
konusudur (http://www.isfikirleri-girisimcilik.com/internetten-yemek-siparisi-is-modeli).
Şekil 1’de online yemek sipariş sisteminin işleyiş süreci sistematik bir şekilde
görülmektedir. İlk olarak müşteri yemek sitelerinin web adresine giriş yapmakta ve daha
sonra alışveriş yapmak istediği restoranı seçerek siparişini vermektedir. Sonraki adım ise
verilen sipariş sunucuya ulaşmakta ve sunucudan restorana iletilmektedir. Ulaşılan sipariş
otomatik bir şekilde GPRS Printer sayesinde yazdırılmakta ve sipariş hazırlanıp müşteriye
teslim edilmektedir.
Türk Dünyası Ülkelerinde Online Yemek Satış Siteleri Üzerine Bir Araştırma 151
Şekil 1: Online Yemek Siparişi İşleyiş Süreci
Kaynak: http://www.isfikirleri-girisimcilik.com/internetten-yemek-siparisi-is-modeli
Yöntem
Bu çalışmada bağımsız Türk Dünyası ülkelerinde faaliyet gösteren yemek siteleri web
içerik yöntemi ile çeşitli kriterler altında analiz edilmiştir. Araştırmada evren olarak bağımsız
Türk Devletlerinde hizmet veren online yemek siteleri seçilmiştir. Şubat 2017 verilerine göre
25 sayısına kadar ulaşan bu sitelerin içerisinden sağlıklı veri toplanabilen 19 site örnekleme
alınmıştır. Örnekleme alınan sitelerin ülkelere göre dağılımı ise, Azerbaycan’dan 3,
Kazakistan’dan 3, Kırgızistan’dan 3, KKTC’den 1, Özbekistan’dan 1, Türkiye’den 7,
Türkmenistan’dan 1 olarak belirlenmiştir. Örnekleme dahil edilen siteler makalenin yazarları
tarafından belirlenen 16 kriter altında incelenmiştir. Bu kriterlerin belirlenmesinde, tam servis
sunan online bir yemek sitesinde bulunması gereken asgari nitelikler ve satış tekniklerine
yönelik farklı özellikler dikkate alınmıştır. Elde edilen bulgular 3 tabloda özetlenerek
ülkelerin alfabetik sıralamasına göre sunulmuştur.
Bulgular
Araştırma bulguları 3 başlık altında 3 ayrı tabloda incelenmiştir. Bu başlıklar ve her
bir başlık altında incelenen kriterler şu şekilde sıralanmaktadır:
Yemek Sitelerine İlişkin Temel Veriler; Ülke, yemek sitesinin adı, web adresi,
logo, slogan, üyelik, hizmet verilen şehirler ve mobil uygulamalar.
Yemek Sipariş Sürecine İlişkin Veriler; Menü konsepti, sipariş aşamaları, ödeme
şekli, fırsatlar ve anında destek.
Satış Tekniklerine İlişkin Veriler; Sitede ön plana çıkan unsurlar, dönüşümlü
reklamlar, ürün geliştirme, promosyonlar ve görseller.
Manas Journal of Social Studies – Special Issue 152
Tablo 1’de yer alan bulgular incelendiğinde, online sitelerinde bazı eksiklikler göze
çarpmaktadır. Örneğin bazı sitelerin sloganlarının ve mobil uygulamalarının bulunmadığı
görülmektedir. Bunun yanı sıra Türkiye dışındaki ülkelerde tüm ülkeyi kapsayan bir sitenin
bulunmadığı ve sitelerin sadece başkent veya birkaç büyük şehirde hizmet verdiği dikkati
çekmektedir. Ayrıca genel olarak sipariş vermek üzere sitelere üye olmak e-posta veya
facebook yoluyla kolayca yapılabilmektedir.
Tablo 2’de, sitelerin genel olarak zengin bir menü çeşitliliğine sahip olduğu, sipariş
işlemlerinin basit olduğu ve 7/24 anında destek verildiği bulguları karşımıza çıkmaktadır.
Ancak online yemek sitelerinin müşterilerine orijinal fırsatlar sunamadıkları ve Azerbaycan,
Kazakistan ve Kırgızistan sitelerinde kredi kartı ile ödeme olanağının kısıtlı olduğu
eksiklikler olarak tespit edilmiştir. Yine Tablo 2’deki veriler doğrultusunda sunulan yemek
menüleri incelendiğinde fast food ve pizza tarzı menülerin ağırlıklı olduğu, kısmen de olsa
milli mutfaklara yer verildiği gözlemlenmektedir.
Tablo 3’te ise online yemek satış sitelerinin büyük oranda dönüşümlü reklamlara, ürün
geliştirme seçeneklerine ve görsellere sahip oldukları görülmektedir. Bazı sitelerin
promosyonlara yer vermedikleri ve verenlerin de yenilikçi promosyonlar sunamadıkları bu
tabloda dikkat çeken eksiklikler olarak ortaya çıkmaktadır. Tablo ile ilgili daha ayrıntılı bir
inceleme yapıldığında, dönüşümlü reklamlar ve ürün geliştirme çabalarına yer veren sitelerin
oranının % 79, promosyon sunan sitelerin oranının % 68 ve görsellerin bulunduğu sitelerin
oranının ise % 90 olduğu dikkati çekmektedir.
Türk Dünyası Ülkelerinde Online Yemek Satış Siteleri Üzerine Bir Araştırma 153
Tablo 1: Yemek Sitelerine İlişkin Veriler
Sıra
No
Ülke Yemek
sitesinin
adı
Web adresi Logo
Slogan Üyelik
Hizmet Verilen
Şehirler
Mobil Uygulama
1 Azerbaycan Nuush www.nuush.az
Sifarişiniz rahat,
yemeğiniz nuush
olsun
Facebook ve
E-Posta
Bakü Yok
2 Azerbaycan Dostavka www.dostavka.az
Bakü’de bulunan
birleşik yemek
sitesi
E-Posta
Bakü
Yok
3 Azerbaycan Sufra www.sufra.az
Restorandan
online sipariş et
Facebook ve
E-Posta
Bakü
Yok
4 Kazakistan Choco
Food
www.chocofood.kz
Yok
Facebook Ve
E-Posta
Almata
Karaganda
Astana
Şımkent
App store
Google play
Manas Journal of Social Studies – Special Issue 154
5 Kazakistan Good Food www.goodfood.kz
Yok
İsim soy isim
Telefon
Adres
Astana
Yok
6 Kazakistan Foodpanda www.foodpanda.kz
Yok
Facebook ve
E-Posta
Almata
Astana
Karaganda
Şimkent
App store
Google play
7 Kırgızistan Dostavka
312
www.dostavka312.kg
Yok
Telefon et
adres ver
Bişkek App store
Google play
8 Kırgızistan Namba
Food
www.nambafood.kg
Yok
Facebook ve
E-posta
Bişkek
App store
Google play
9 Kırgızistan Bambook www.bambook.kg
Yok
Telefon et
adres ver
Bişkek
Yok
Türk Dünyası Ülkelerinde Online Yemek Satış Siteleri Üzerine Bir Araştırma 155
10 KKTC Yemek
sepeti
www.yemeksepeti.com
Dünyanın en
büyük mutfağı
Facebook ve
e-posta
Lefkoşa App store
Google play
11 Özbekistan Bringo www.bringo.uz
Kaliteli yemek Facebook ve
e-posta
Taşkent App store
Google play
12 Türkiye Yemek
Sepeti
www.yemeksepeti.com
Dünyanın En
Büyük Mutfağı
Facebook ve
E-Posta
Tüm Şehirler
App Store
Google Play
Windows Phone
Store
13 Türkiye Uni
Yemek
www.uniyemek.com
Üniversitelileri
Doyuran Site
E-Posta
Eskişehir
İstanbul
İzmir
Kocaeli
Konya
Yok
14 Türkiye Adrese
Yemek
www.adreseyemek.com
Yok Facebook ve
E-posta
Ankara
Eskişehir
Bursa
İstanbul
İzmir
App Store
Google Play
Manas Journal of Social Studies – Special Issue 156
15 Türkiye Yemek
Motoru
www.yemekmotoru.com
Acıktıysan Doğru
Adrestesin
İstanbul
Ankara
İzmir ve diğerleri
App Store
Google Play
16 Türkiye Ne Yemek
Yesem ?
www.neyemekyesem.co
m
Evinizdeki
Lezzetli
Restoranlar
E-Posta ve
Tüm Şehirler
App Store
Google Play
17 Türkiye Tıkla
Gelsin
www.tiklagelsin.com
Yok E-Posta ve
Tüm Şehirler
App Store
Google Play
18 Türkiye Doyurun
Beni
www.doyurunbeni.com
Tıklayın yemek
kapınıza gelsin
E-Posta ve
Balıkesir
Bursa
Isparta
Sivas
İzmir
Antalya
Tekirdağ
Kıbrıs
App Store
Google Play
19 Türkmenistan Hizmatkar www.hyzmetkar.tm
Lezzeti tat E-posta Aşkabat Yok
Türk Dünyası Ülkelerinde Online Yemek Satış Siteleri Üzerine Bir Araştırma 157
Tablo 2: Yemek Sipariş Sürecine İlişkin Veriler
Sıra
No
Ülke Yemek sitesinin
adı
Menü konsepti Sipariş aşamaları
Ödeme şekli Fırsatlar Anında
destek
1 Azerbaycan Nuush Azerbaycan mutfağı, Asya mutfağı, Fast
Food, Fransız mutfağı, İtalyan mutfağı,
Gürcü mutfağı
İsim soyad, Numara,
E-mail, Adres girişi
Kapıda nakit
Bayramlara özel 18
manatı geçen siparişlere
hediye tatlı
7/24
2 Azerbaycan Dostavka Pizza, Sushi, Fast food, Döner
İsim soyad, Numara,
E-mail, Adres girişi
Kapıda nakit
Her siparişte puan
kazandırıyor
7/24
3 Azerbaycan Sufra Azerbaycan mutfağı, Türk mutfağı,
Burger, Pizza, Sushi
Telefon ile sipariş ver
Kapıda nakit
Kapıda kredi kartı
Yok 7/24
4 Kazakistan Choco Food Avrupa mutfağı, Japon mutfağı
İtalyan mutfağı, Amerikan mutfağı
Adres gir, Sepete ekle
Onayla
Kapıda nakit % 25 ila % 45 e varan
indirim ürünleri
bulunmaktadır
7/24
5 Kazakistan Good Food Sushi, Pizza, Alakart
Adres gir, Sepete ekle
Onayla
Kapıda nakit Yok
7/24
6 Kazakistan Foodpanda Avrupa mutfağı, Pizza, Burger, Döner,
Pizza, Kafkas mutfağı, Uygur mutfağı
Özbek mutfağı
Adres gir, Sepete ekle
Onayla
Kapıda nakit Astana banka kartı al
food pandadan hediye
kazan
7/24
7 Kırgızistan Dostavka 312 Milli mutfak, Avrupa mutfağı, Kore
mutfağı, Dünya mutfağı, Japon mutfağı
Pizza& Fast Food
Adres gir, Sepete ekle
Onayla
Kapıda nakit % 10 indirimli menüler
7/24
8 Kırgızistan Namba Food Milli mutfak, Avrupa mutfağı, Kore
mutfağı, Dünya mutfağı, Japon mutfağı
Pizza& Fast Food
Adres gir, Sepete ekle
Onayla
Kapıda nakit Bazı ürünlerde %10
indirim
7/24
9 Kırgızistan Bambook Milli mutfak, Avrupa mutfağı, Çin
mutfağı
Adres gir , Sepete ekle
Onayla
Kapıda nakit
Kapıda kredi kartları
Kendin gelip alırsan %10
indirim fırsatı
7/24
10 KKTC Yemek sepeti Burger, Pizza & İtalyan , Fast Food Restoranı seç, Sipariş Kapıda nakit, CEPTETEB kredi kartı 7/24
Manas Journal of Social Studies – Special Issue 158
Sandwich, Kebap Türk mutfağı
ver, Kapıda öde
Kapıda kredi kartı ile öde %20 indirim
kazan
11 Özbekistan Bringo Milli mutfak, Amerikan mutfağı, Kafkas
mutfağı, Burger, Pizza & İtalyan, Fast
Food, Sandwich, Kebap Türk mutfağı
Restoranı seç, Sipariş
ver, Kapıda öde
Kapıda nakit,
Kapıda kredi kartı
Yok 7/24
12 Türkiye Yemek Sepeti Burger, Pizza & İtalyan, Fast Food
Sandwich, Kebap Türk mutfağı
Restoranı seç, Sipariş
ver, Kapıda öde
Kapıda nakit,
Kapıda kredi kartı
CEPTETEB kredi kartı
ile öde %20 indirim
kazan
Talep
formu
13 Türkiye Uni Yemek Alakart Restoranı seç, Sipariş
ver, Kapıda öde
Kapıda nakit,
Kapıda kredi kartı
Öğrencilere yönelik
fırsatlar
7/24
14 Türkiye Adrese Yemek Pizza&İtalyan, Mutfağı,
Fastfood&Sandwich, Kebap&Izgaralar,
Uzakdoğu Mutfağı, Köfte, Deniz
ürünleri
Restoranı seç, Sipariş
ver, Kapıda öde
Kapıda nakit,
Kapıda kredi kartı
Yok 7/24
15 Türkiye Yemek Motoru Kebap, Döner, Pizza, Hamburger, Pide
Restoranı seç, Sipariş
ver, Kapıda öde
Kapıda nakit,
Kapıda kredi kartı
Özel indirimler
7/24
16 Türkiye Ne Yemek
Yesem ?
Kebap&Köfte
Pizza&İtalyan Mutfağı
Ev yemekler
Restoranı seç, Sipariş
ver, Kapıda öde
Kapıda nakit,
Kapıda kredi kartı
Yok 7/24
17 Türkiye Tıkla Gelsin Alakart Restoranı seç, Sipariş
ver, Kapıda öde
Kapıda nakit,
Kapıda kredi kartı
Yok 7/24
18 Türkiye Doyurun
Beni
Alakart Restoranı seç, Sipariş
ver, Kapıda öde
Kapıda nakit,
Kapıda kredi kartı
Yok 7/24
19 Türkmenistan Hizmatkar Milli mutfak, Hint mutfağı, Kafkas
mutfağı, Burger, Pizza & İtalyan, Fast
Food, Sandwich
Restoranı seç, Sipariş
ver, Kapıda öde
Kapıda nakit
Kapıda kredi kartı
Yok 7/24
Türk Dünyası Ülkelerinde Online Yemek Satış Siteleri Üzerine Bir Araştırma 159
Tablo 3: Satış Tekniklerine İlişkin Veriler
Sıra
No
Ülke Yemek sitesinin
adı
Sitede öne çıkan unsurlar Dönüşümlü
reklamlar
Ürün geliştirme Promosyonlar Görseller
1 Azerbaycan Nuush Siteye ilk girildiği zaman karşımıza mutfak
çeşitleri çıkmaktadır
Var
Var
2 adet pizza alana 1
litre kola hediye
Yok
2 Azerbaycan Dostavka Siteye ilk girildiği zaman karşımıza mutfak
çeşitleri çıkmaktadır
Yok
Var Arkadaşını davet et
puan kazan
Yok
3 Azerbaycan Sufra Siteye ilk girildiği zaman karşımıza mutfak
çeşitleri çıkmaktadır
Var
Var Haftalık promosyon 3
pizza sipariş et
dördüncüsü hediye
Var
4 Kazakistan Choco Food Siteye ilk girildiği zaman karşımıza mutfak
çeşitleri çıkmaktadır
Var
Var
2 adet pizza alana 1
litre kola hediye
Var
5 Kazakistan Good Food Siteye ilk girildiği zaman karşımıza mutfak
çeşitleri çıkmaktadır
Yok
Yok Arkadaşını davet et
puan kazan
Var
6 Kazakistan Foodpanda Siteye ilk girildiği zaman karşımıza mutfak
çeşitleri çıkmaktadır
Var
Var Haftalık promosyon 3
pizza sipariş et
dördüncüsü hediye
Var
7 Kırgızistan Dostavka 312 Siteye ilk girildiği zaman karşımıza mutfak
çeşitleri çıkmaktadır
Var
Var
Yok Var
8 Kırgızistan Namba Food Siteye ilk girildiği zaman karşımıza mutfak
çeşitleri çıkmaktadır
Yok
Yok Yok Var
9 Kırgızistan Bambook Siteye ilk girildiği zaman karşımıza mutfak
çeşitleri çıkmaktadır
Var
Var Yok Var
10 KKTC Yemek sepeti Siteye ilk girildiği zaman karşımıza
şehirlerin listesi çıkmaktadır.
Var Seçilmiş Menüler,
Yılbaşı Menüleri,
Kampüs Fırsatları
% 100 promosyon
ürün seçeneği var
Var
11 Özbekistan Bringo Siteye ilk girildiği zaman karşımıza mutfak
seçenekleri çıkmaktadır.
Var Yok Yok Var
Manas Journal of Social Studies – Special Issue 160
12 Türkiye Yemek Sepeti Siteye ilk girildiği zaman karşımıza
şehirlerin listesi çıkmaktadır.
Var Seçilmiş Menüler
Yılbaşı Menüleri,
Kampüs Fırsatları
% 100 promosyon
ürün seçeneği var
Var
13 Türkiye Uni Yemek Siteye ilk girildiği zaman karşımıza
şehirlerin listesi çıkmaktadır.
Yok Var Öğrenci Menüleri
Var
14 Türkiye Adrese Yemek Siteye ilk girildiği zaman karşımıza
şehirlerin listesi çıkmaktadır.
Var Yeni eklenen
restoranlar
Adres Yemeklilere
özel promosyonlar
Var
15 Türkiye Yemek Motoru Siteye ilk girildiği zaman karşımıza
şehirlerin listesi çıkmaktadır.
Var Var Yok Var
16 Türkiye Ne Yemek
Yesem?
Siteye ilk girildiği zaman karşımıza
şehirlerin listesi çıkmaktadır.
Var Var 2 Kişilik Fırsat
Menüsü, 3 Kişilik
Mega Avantaj
Menüsü
Var
17 Türkiye Tıkla Gelsin Siteye ilk girildiği zaman karşımıza
şehirlerin listesi çıkmaktadır.
Var Var Tek seferde vereceğin
her 10 TL’lik
siparişte 1 çekiliş
hakkı kazan
Var
18 Türkiye Doyurun
Beni
Siteye ilk girildiği zaman karşımıza
şehirlerin listesi çıkmaktadır.
Var Var 10 TL ve üzeri
siparişinizde % 10
Doyuran Para Hediye
Var
19 Türkmenistan Hizmatkar Siteye ilk girildiği zaman karşımıza mutfak
seçenekleri çıkmaktadır.
Yok Yok Yok Var
Türk Dünyası Ülkelerinde Online Yemek Satış Siteleri Üzerine Bir Araştırma 161
Sonuç ve Öneriler
Bu çalışmada Türk Dünyası Ülkelerine ilişkin online yiyecek içecek satış işletmeleri
üzerine web içerik analizi yöntemi ile bir araştırma gerçekleştirilmiştir. Azerbaycan,
Kazakistan, Kırgızistan, KKTC, Özbekistan, Türkiye ve Türkmenistan olmak üzere 7 ülkenin
ulusal düzeyde çalışan online yemek satış siteleri araştırılmıştır.
Elde edilen veriler doğrultusunda, Türkiye, Kazakistan ve Kırgızistan’ın online yemek
sitelerinin daha işlek ve kolay erişilebilir durumda olduğu, KKTC, Türkmenistan ve
Özbekistan’daki sitelerin geliştirilmesi gerektiği tespit edilmiştir. Bunun yanı sıra araştırma
sonuçlarından yola çıkılarak aşağıda sunulan öneriler sunulabilir:
• Online satış platformları tüm sektörlerde olduğu gibi yiyecek içecek sektöründe de
hızla büyümektedir. Bu da rekabeti beraberinde getirmektedir. Rekabette ise insanların
hayatını kolaylaştıracak online uygulamalar ve süreçler daha başarılı olmaktadır. Bu nedenle
bu sistemlerin mümkün olduğu kadar basitleştirilmesi gerekmektedir.
• Bu pazarda rekabet edebilmek için oluşturulan web sitesinin etkin ve yenilikçi olması
gerekmektedir.
• Tasarım, görseller, promosyonlar, fırsatlar, hediyeler, sipariş süresinin kısaltılması,
müşteri hizmetlerinin her an ulaşılabilir olması, müşteri yorum ve şikayetlerinin önemsenmesi
gibi faktörler dikkate alınmalıdır.
• Satış geliştirmede yenilikçi yaklaşımlara daha çok yer verilmelidir.
• Fast food ağırlıklı menüler yerine daha sağlıklı menüler sunulmalı ve tüketiciler
sağlıklı beslenmeye özendirilmelidir.
• Yöresel yemekler ve yöresel gıdalara yönelme eğilimi de dikkate alınarak, bu tür
yemek ve gıdalar tüketicilere sunulmalı ve ulaştırılmalıdır.
Yukarıda sunulan öneriler doğrultusunda her geçen büyüyen online yemek pazarında
yer alan firmaların rekabet edebilmeleri için kendilerine özgü yenilikçi satış tekniklerini ve
sunumlarını geliştirmeleri gerekmektedir. Ancak, satışları artıran ve sürekli hale getiren asıl
unsurun ürün ve hizmet kalitesi olduğu unutulmamalı ve kalite geliştirme çabalarına da
gerekli önem verilmelidir.
Sonuç olarak diğer sektörlerde olduğu gibi yiyecek içecek sektöründe de online
satışların oranı artış göstermeye devam edecektir. Bu nedenle Türk Dünyası ülkelerinde, bu
konuda kendini geliştirmeye adayan genç girişimciler açısından bu sektörün gelecekte önemli
fırsatlar sunabileceği dikkate alınmalı ve genç girişimciler bu alanda teşvik edilmelidir.
Manas Journal of Social Studies – Special Issue 162
Kaynakça
Arı, E., & Yılmaz, V. (2015). “Investigating The University Students’ Online Food Ordering Behaviour by
Techology Acceptance Model”. International Journal of Alanya Faculty of Business, 7(2), 65-84.
Çam, M. (2009). Konaklama İşletmelerinde Yiyecek-İçecek Maliyet Kontrolü Önemi ve Akdeniz Bölgesinde
Konaklama İşletmeleri Bir Anket Çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Dergisi, 6 (11):503-524.
Çeltek, E. & Bozdoğan, M. (2013). Turizm İşletmelerinde E-Ticaret: Yemeksepeti. Com'da Satış Yapan
Yiyecek-İçecek İşletmelerinin İncelenmesi. University of Gaziantep Journal of Social Sciences, 12
(3):611-643.
Hacıoğlu, N. & Giritlioğlu, İ. (2007). “İstanbul Bölgesindeki Mutfak Yöneticilerinin Menü Planlamasına Bakış
Açılarının Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma” 1. Ulusal Gastronomi Sempozyumu ve Sanatsal
Etkinlikler, İstanbul.
Karakaya, T. (2013). Küreselleşme Sürecinde E-Ticaretin Önemi ve Pazar Payı. Diss. İstanbul Ticaret
Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Basılmamış Yüksek Lisans Tezi.
Kayabaşı, A. (2010). “Elektronik (Online) Alışverişte Lojistik Faaliyetlere Yönelik Müşteri Şikayetlerinin
Analizi Ve Bir Alan Araştırması”. İşletme Araştırmaları Dergisi, 2(2), 21-42.
Pırnar, İ. (2005). Turizm Endüstrisinde E-Ticaret. AİBÜ-İİBF Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi. Güz 1:
28-55.
Özdipçiner, N. S. (2010). Turizmde Elektronik Pazarlama.İnternet Uygulamaları ve Yönetimi Dergisi, 1: 5-22.
Özen, H. (2007). İnternetten Satın Alma Davranışı İle Risk ve Fayda Algılamaları Arasındaki İlgi.(Basılmamış
Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Turan, A. H. (2011). İnternet Alışverişi Tüketici Davranışını Belirleyen Etmenler: Planlı Davranış Teorisi (TPB)
İle Ampirik Bir Test. Dogus University Journal, 12 (1):128-143.
Uygur, E. (2010). E-ticaret ve Türkiye’deki Durumu. (Basılmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara: Atılım
Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yılmaz, V., Arı, E., & Doğan R. (2016). Online Alışverişte Müşteri Şikâyet Niyetleri Ve Davranışlarının
Yapısal Eşitlik Modeli İle İncelenmesi. Journal of Yaşar University, 11 (42): 102-112.
http://www.isfikirleri-girisimcilik.com/internetten-yemek-siparisi-is-modeli
https://www.yemeksepeti.com/kastamonu
http://www.uniyemek.com/
http://www.adreseyemek.com/
http://www.yemekmotoru.com/yemek-siparisi/istanbul
http://www.neyemekyesem.com/
https://tiklagelsin.com/
http://www.doyurunbeni.com/
http://nuush.az/
http://www.dostavka.az/
https://chocofood.kz/
http://goodfood.kz/
https://www.foodpanda.kz/en/?gclid=cj0keqia25rfbrc8rfyx1vjeg7ybeiqafıb3b5ctz2lhq1c1knno-
hk44ijuyrn4lv9wzneqyayq6yqaap1f8p8haq
http://dostavka312.kg/
https://nambafood.kg/
http://en.foodbambook.kg/
https://www.yemeksepeti.com/kibris
https://bringo.uz/
http://www.hyzmatkar.com/
