Tramvay Tasarım Kriterleri

Tramvay Tasarım Kriterleri i

ĐÇĐNDEKĐLER

1. GENEL................................................................................................................................... 1

2. GEOMETRĐK TASARIM..................................................................................................... 2

2.1 YATAY GÜZERGAH........................................................................................................... 2

2.1.1 Genel ...................................................................................................................... 2 2.1.2 Düz Hat Kesimleri.................................................................................................. 2 2.1.3 Kurplar ................................................................................................................... 3

2.1.3.1 Dairesel Kurplar ................................................................................................. 3 2.1.3.2 Bileşik Kurplar ................................................................................................... 3 2.1.3.3 Ters Kurplar ....................................................................................................... 3 2.1.3.4 Geçiş Eğrisi ........................................................................................................ 3 2.1.3.5 Dever .................................................................................................................. 4

2.2 DÜŞEY GÜZERGAH................................................................................................. 4

2.2.1 Genel ...................................................................................................................... 4 2.2.2 Eğimler ................................................................................................................... 4 2.2.3 Düşey Kurplar......................................................................................................... 4

2.3 GABARĐLER .................................................................................................................... 5

2.3.1 Araç Gabarisi.......................................................................................................... 5 2.3.1.1 Statik Gabari....................................................................................................... 5 2.3.1.2 Dinamik Gabari .................................................................................................. 5

3. ĐNŞAAT VE YAPISAL TASARIM...................................................................................... 8

3.1 GENEL................................................................................................................................... 8

3.2 HATYOLU YAPILARI......................................................................................................... 8

3.2.1 Hemzemin Hatlar ................................................................................................... 8 3.2.2 Köprüler-Viyadükler ............................................................................................ 13 3.2.3 Tüneller ................................................................................................................ 13 3.2.4 Kablo Kanalı ve Yaya Yürüme Yolları................................................................ 17 3.2.5 Cer Gücü Trafo Yapıları ...................................................................................... 17

4. HAT ĐŞLERĐ TASARIMI.................................................................................................... 18

4.1 ALT YAPI............................................................................................................................ 18

4.2 ÜSTYAPI ............................................................................................................................. 18

4.2.1 Balastsız Hat......................................................................................................... 18 4.2.2 Balastlı Hat ........................................................................................................... 18

4.3 MANEVRA VE PARK HATTI .......................................................................................... 19

4.4 KORUMALI HATLARA ERĐŞĐM YOLLARI .................................................................. 19

4.5 RAYLAR.............................................................................................................................. 19

4.5.1 Ray Tipleri............................................................................................................ 19 4.5.2 Toleranslar............................................................................................................ 19

Tramvay Tasarım Kriterleri ii

4.5.3 Ray Kaynakları..................................................................................................... 20 4.5.4 Karşılık Rayları (Kontrray) .................................................................................. 20 4.5.5 Makaslar ............................................................................................................... 21

4.6 BAĞLANTI ELEMANLARI ......................................................................................... 21

4.6.1 Doğrudan Tespit Ray Bağlantıları........................................................................ 21 4.6.2 Beton Travers Bağlantı Elemanları ...................................................................... 22

4.7 TRAVERSLER .................................................................................................................... 22

4.8 BALAST............................................................................................................................... 23

5. DURAKLAR........................................................................................................................ 25

5.1 DURAK YOLCU YÜKÜ.................................................................................................... 25

5.2 DURAK YERLEŞĐMLERĐ ................................................................................................. 25

5.2.1 Peronlar ve Boyutları ............................................................................................. 25

5.3 DURAK TESĐSLERĐ ........................................................................................................... 26

5.4 DURAK GĐRĐŞ TESĐSLERĐ VE KAPASĐTE HESAPLARI............................................. 26

5.5 MERDĐVENLER ................................................................................................................. 26

5.6 MALZEMELER................................................................................................................... 26

5.7 ENGELLĐLER ĐÇĐN EK TEDBĐRLER............................................................................... 26

6. DEPO SAHASI, BAKIM ONARIM ATÖLYELERĐ VE ĐŞLETME MERKEZĐ............. 27

6.1 DEPO SAHASI TASARIM GEREKSĐNĐMLERĐ.............................................................. 27

6.1.1 Güvenlik ............................................................................................................... 28 6.1.2 Elektrifikasyon...................................................................................................... 28

6.1.2.1 Cer Gücü Temini............................................................................................... 28 6.1.2.2 Enerji Temini .................................................................................................... 28 6.1.2.3 Acil Durum Güç Kaynakları ............................................................................. 29 6.1.2.4 Atölyeye Güç Temini ....................................................................................... 29 6.1.2.5 Aydınlatma ....................................................................................................... 29 6.1.2.6 Acil Aydınlatma................................................................................................ 29 6.1.2.7 Atölye ve Đşletme Bakım Binası Aydınlatması .................................................. 29

6.2 DEPO SAHASI KAPASĐTESĐ............................................................................................ 29

6.3 DEPO SAHASI DÜZENĐ VE YERLEŞĐMĐ....................................................................... 30

6.4 DEPO SAHASI TESĐSLERĐ ............................................................................................... 30

6.5 ARAÇ BAKIM BĐNASI VE ATÖLYELER ...................................................................... 30

6.5.1 Küçük Onarım ve Önleyici Bakım/Muayene Bölümü......................................... 31 6.5.2 Ana Onarım Bölümü ............................................................................................ 31 6.5.3 Đç Temizlik Bölümü ............................................................................................. 32 6.5.4 Ana Üniteler Onarım Atölyeleri........................................................................... 32 6.5.5 Hat Yapıları ve Hat Bakım - Onarım Bölümü ..................................................... 32 6.5.6 Tesisat Alanı......................................................................................................... 33 6.5.7 Boji ve Büyük Ünite Depolama Alanı ................................................................. 33

Tramvay Tasarım Kriterleri iii

6.5.8 Genel Depo Alanı................................................................................................. 33 6.5.9 Ofisler................................................................................................................... 33 6.5.10 Yemek Salonları, Mutfak, Tuvalet, Duş ve Giyim Mekanları ............................. 33

6.6 ĐŞLETME MERKEZĐ .......................................................................................................... 33

6.6.1 Depo Đşletme Merkezi .......................................................................................... 33 6.6.2 Servis Đşletme Merkezi.........................................................................................34

7. ĐNŞAAT VE BĐNA ĐŞLERĐ ELEKTRĐK VE MEKAN ĐK TESĐSAT SĐSTEMLERĐ ....... 35

7.1 ELEKTRĐK........................................................................................................................... 35

7.1.1 Aydınlatma........................................................................................................... 35 7.1.2 Güvenlik ve Kontrol Sistemleri............................................................................ 36 7.1.3 Durak Elektrik Sistemleri..................................................................................... 36 7.1.4 Topraklama........................................................................................................... 36

7.2 MEKANĐK SĐSTEMLER.................................................................................................... 37

7.2.1 Sıhhi Tesisat (Temiz Su, Atıksu-Pissu ve Drenaj) ............................................... 37 7.2.2 Isıtma, Havalandırma ve Đklimlendirme............................................................... 38 7.2.3 Acil Havalandırma ............................................................................................... 39

7.2.3.1 Tüneller ............................................................................................................ 39 7.2.3.2 Duraklar............................................................................................................ 39

7.2.4 Acil Kaçış ve Boşaltma........................................................................................ 39 7.2.5 Yangından Korunma ............................................................................................ 39

7.2.5.1 Malzeme........................................................................................................... 40 7.2.5.2 Yangın Yayılımının Durdurulması................................................................... 40 7.2.5.3 Söndürme Sistemleri ........................................................................................ 40 7.2.5.4 Diğer Hususlar.................................................................................................. 42

8. ELEKTROMEKANĐK SĐSTEMLER ................................................................................. 43

8.1 ELEKTRĐFĐKASYON......................................................................................................... 43

8.1.1 Enerji Temini........................................................................................................ 43 8.1.1.1 Enerji Kaynağı .................................................................................................. 43 8.1.1.2 Sistem Güvenilirliği.......................................................................................... 43 8.1.1.3 Orta Gerilim (O.G.) Enerji Dağıtımı ................................................................. 43 8.1.1.4 Güç Sistemlerinin Kontrolü.............................................................................. 43

8.1.2 Cer Gücü Sistemi ................................................................................................. 44 8.1.2.1 Sistem Gerilimi ................................................................................................. 44 8.1.2.2 Sistem Tertibi.................................................................................................... 44 8.1.2.3 Trafo Merkezlerinin Yerleşimi ......................................................................... 44 8.1.2.4 Cer Gücü Sistemi Topraklaması ....................................................................... 45 8.1.2.5 Korozyon Kontrolü ........................................................................................... 45

8.1.3 Yardımcı Güç Sistemleri ...................................................................................... 46 8.1.3.1 Alçak Gerilim Dağıtımı .................................................................................... 46 8.1.3.2 Aydınlatma ....................................................................................................... 46 8.1.3.3 Topraklama ve Yıldırımdan Korunma .............................................................. 46

8.1.4 Katener Sistem ..................................................................................................... 46

Tramvay Tasarım Kriterleri iv

8.1.4.A1 Kontak Teli .................................................................................................... 46 8.1.4.A2 Askı Teli......................................................................................................... 46 8.1.4.A3 Katener Tellerinin Asılması............................................................................ 47 8.1.4.B Rijit Katener ................................................................................................... 47

8.1.5 Dönüş Hattı ................................................................................................................. 47

8.2 SĐNYAL ĐZASYON VE HABERLEŞME........................................................................... 47

8.2.1 Makas Sinyalizasyon Sistemi................................................................................ 47 8.2.1.1 Sinyalizasyon Genel Prensipleri....................................................................... 47 8.2.1.2 Kapsam............................................................................................................. 48 8.2.1.3 Makas Sistemi .................................................................................................. 48

8.2.2 Haberleşme Sistemleri ........................................................................................... 49 8.2.2.1 Telsiz Sistemi ile Haberleşme.......................................................................... 50 8.2.2.2 Telefon Sistemi ile Haberleşme ....................................................................... 50 8.2.2.3 Anons Sistemi Đle Haberleşme ......................................................................... 50

8.3 KAPALI DEVRE TELEVĐZYON SĐSTEMĐ (CCTV)....................................................... 51

8.3.1 Genel .................................................................................................................... 51 8.3.2 Teknik Özellikler.................................................................................................. 51

8.4 TELSĐZ SĐSTEMĐ ................................................................................................................. 52

8.4.1 Genel .................................................................................................................... 52 8.4.2 Sistem Bileşenleri................................................................................................. 53

8.4.2.1 Anahtarlama Birimi ( Switcher)....................................................................... 53 8.4.2.2 Baz Đstasyonu ................................................................................................... 53 8.4.2.3 Ağ Yönetim Sistemi (Network Management System - NMS)......................... 53 8.4.2.4 Dişpeç Ünitesi (Operatör Konsolu).................................................................. 53 8.4.2.5 Ses Kayıt Cihazı ............................................................................................... 53 8.4.2.6 Mobil Araç Telsiz Terminali............................................................................ 53 8.4.2.7 Mobil (El) Telsiz Terminali ............................................................................. 53

8.5 SCADA SĐSTEMĐ (Supervisory Control And Data Acquisition System).......................... 53

8.5.1 Genel .................................................................................................................... 53 8.5.2 Kapsam................................................................................................................. 54 8.5.3 Merkezi Kumanda Elemanları ............................................................................. 54

8.5.3.1 Bilgisayar Donanımı ........................................................................................ 54 8.5.3.2 SCADA Yazılımı (Türk alfabesine uyumlu olacaktır) .................................... 54

8.5.4 Sistem Görevi .............................................................................................................. 54

8.6 ÜCRET TOPLAMA SĐSTEMĐ............................................................................................ 55

8.6.1 Sistem Elemanları ................................................................................................ 55 8.6.2 Sistem Çalışma Kavramı...................................................................................... 55

8.7 ĐLETĐŞĐM AĞI (COMMUNICATION NETWORK) ..................................................... 56

8.7.1 Genel .................................................................................................................... 56 8.7.2 Sistem Kapsamı.................................................................................................... 56 8.7.3 Sistem Yapısı........................................................................................................ 56

Tramvay Tasarım Kriterleri v

9. ARAÇLAR........................................................................................................................... 57

9.1 TASARIM ............................................................................................................................ 57

9.2 ARAÇ GÖVDESĐ ................................................................................................................ 58

9.2.1 Araç Gövdesi Đmalat Özellikleri ........................................................................... 59 9.2.2 Körük Bölümü...................................................................................................... 59 9.2.3 Camlar ve Pencereler............................................................................................ 59 9.2.4 Araç Zemini .......................................................................................................... 60 9.2.5 Araç Koltukları ..................................................................................................... 60 9.2.6 Araç Đzolasyonu.................................................................................................... 60 9.2.7 Isıtma, Havalandırma ve Klima............................................................................. 61 9.2.8 Yangın Söndürme ................................................................................................. 61 9.2.9 Krikolama ve Kaldırma......................................................................................... 61 9.2.10 Kapılar .................................................................................................................. 61 9.2.11 Dikmeler, Tırabzanlar, Tutamaklar...................................................................... 62 9.2.12 Araçlarda Engelliler Đçin Ek Önlemler ..................................................................... 62

9.3 AYDINLATMA .................................................................................................................... 63

9.3.1 Đç Aydınlatma ....................................................................................................... 63 9.3.2 Yedek Aydınlatma................................................................................................ 63 9.3.3 Dış Aydınlatma .................................................................................................... 63

9.4 OTOMATĐK KOŞUM TAKIMLARI............................................................................. 64

9.5 CER SĐSTEMLERĐ ......................................................................................................... 64

9.5.1 Yol Verme Düzeni ................................................................................................ 64 9.5.2 Akım Toplama Elemanları - Pantograf ................................................................. 64 9.5.3 Hat Kesicisi........................................................................................................... 65 9.5.4 Cer Motoru ........................................................................................................... 65 9.5.5 Ana Kontrolör ...................................................................................................... 65 9.5.6 Performans Karakteristikleri................................................................................. 65 9.5.7 Fırçalıklar ............................................................................................................. 66

9.6 FRENLER ....................................................................................................................... 66

9.6.1 Servis Freni .......................................................................................................... 66 9.6.2 Đmdat Freni ........................................................................................................... 67 9.6.3 Đmdat Fren Şalteri................................................................................................. 67 9.6.4 Otomatik Durma................................................................................................... 68 9.6.5 Manyetik Ray Freni.............................................................................................. 68 9.6.6 Park Freni.............................................................................................................. 68 9.6.7 Patinaj/Kızaklama Önleme Sistemi....................................................................... 68 9.6.8 Kumlama Sistemi.................................................................................................. 69 9.6.9 Hat ve Ray Temizleme......................................................................................... 69

9.7 YARDIMCI ELEKTRĐK SĐSTEMLERĐ ........................................................................ 69

9.7.1 Alternatif Akımla Besleme................................................................................... 69 9.7.2 Düşük Gerilimli Güç Temini ve Batarya Şarj Cihazı ........................................... 70 9.7.3 Batarya.................................................................................................................. 70

Tramvay Tasarım Kriterleri vi

9.7.4 Elektrik Kuplörleri ............................................................................................... 70

9.8 BOJĐ VE BAĞLI TEÇHĐZATI............................................................................................ 70

9.8.1 Boji ....................................................................................................................... 70 9.8.2 Amortisörler ......................................................................................................... 71 9.8.3 Havalı Askı Sistemi .............................................................................................. 71 9.8.4 Tespit Mili ............................................................................................................ 72 9.8.5 Tekerlekler ........................................................................................................... 72

9.9 HAVA KOMPRESÖRLERĐ ........................................................................................... 72

9.10 DĐĞER HUSUSLAR....................................................................................................... 73

9.10.1 Ekipman Seri Numaraları ve Parça Tanımları .....................................................73 9.10.2 Titreşim Kıstasları ................................................................................................ 73 9.10.3 Titreşim Ölçme Usulleri....................................................................................... 73

10. EKLER..................................................................................................................................... 75

Ek-1: Gabari Hesapları .................................................................................................................. 77

Ek-2: Köprü Tasarımında Yararlanılacak Standart ve Kurallar................................................... 80

Ek-3: Tramvay Sistemi Tasarımında Yararlanılacak Standartlar, Yönetmelikler ve Teknik Şartnameler........................................................................................................................... 81

Ek- 4:Kısaltmalar ........................................................................................................................... 89

Tramvay Tasarım Kriterleri vii

ŞEKĐLLER Şekil – 2.1: Tramvay Aracı Statik ve Dinamik Gabarisi - Katener Direği Ortada .................... 6 Şekil – 2.2: TramvayAracı Statik ve Dinamik Gabarisi - Katener Direği Yanda...................... 7 Şekil – 3.1: Hemzemin Hat Enkesiti - Katener Direği Ortada ................................................... 9 Şekil – 3.2: Hemzemin Hat Enkesiti - Katener Direği Kenarda .............................................. 10 Şekil – 3.3: Hemzemin Hat Enkesiti - Katener Direği Caddede.............................................. 11 Şekil – 3.4: Yarmada Hat Enkesiti ........................................................................................... 12 Şekil – 3.5: Aç-kapa Hat Enkesiti - Tek Hat............................................................................ 14 Şekil – 3.6: Aç-kapa Hat Enkesiti - Çift Hat, Tek Göz............................................................ 15 Şekil – 3.7: Aç-kapa Hat Enkesiti - Çift Hat, Çift Göz............................................................ 16

Tramvay Tasarım Kriterleri viii

Tramvay Tasarım Kriterleri 1

1. GENEL Bu bölümde kentçi toplu taşım sistemleri içerisinde yer alan Tramvay, Cadde Tramvayı, Hızlı Tramvay vb. adlarla anılan Tramvay Sistemlerine ilişkin asgari tasarım kriterleri verilmektedir. Ancak, çalışma alanındaki yerel şartlar, topoğrafik özellikler, tarihi ve doğal sit alanların bulunması gibi etkenlerden kaynaklanan kısıtlılıklarda; alternatif güzergahlar da incelenmiş olmak kaydıyla, hat eğimi ve kurp yarıçapı kriterlerinde farklı değerlerin kullanılması durumunda, gerekçe raporu ile birlikte DLH’nın onayına sunulabilecektir.

Mevcut raylı sistem hatlarının uzantılarının planlanması durumunda ise; Ray Açıklığı, Depo Sahası Ray Đşleri (betona tespitli veya travers-balastlı hat yapımı) gibi kriterler mevcut sistem özellikleri ile uyumlu olacaktır. Tramvay Sisteminde tek yönde saatlik yolcu kapasitesi 10.000 ila 15.000 arasındadır. Enerji gereksinimi katener veya rijid katener şeklinde havai hattan sağlanacaktır. Sistem tasarımı; ekte yer alan ulusal-uluslararası standartlar ile kamu kurum ve kuruluşlarının ilgili yönetmelik ve teknik şartnameleriyle uyumlu olacaktır.


2. GEOMETR ĐK TASARIM Projelerde kullanılacak ölçekler Bayındırlık Bakanlığı Yapı Đşleri Genel Müdürlüğü Mimari Proje Düzenleme Esaslarına ve ilgili standartlara uyulacaktır. 2.1 YATAY GÜZERGAH 2.1.1 Genel Bu kriterler hatyolu yatay güzergahının bütün tasarım aşamalarında ana hat ve depo alanı üzerindeki bütün ray işlerine uygulanacaktır. Ana hat üzerindeki yatay güzergah, dairesel kurplara geçiş eğrileriyle bağlanan düz hat (aliyman) bölümlerinden oluşmaktadır. Ana hat üzerindeki gelir getiren işletme hattı için maksimum tasarım hızı, tramvayın taşıt yolunda seyretmesi durumunda taşıt yolu hız kurallarına uygun olmalıdır. Korumasız hatta (cadde tramvayı) tasarım hızı 50 km/saattir. Taşıt yolundan ayrılmış, yaya girişi önlenmiş korumalı hatlarda (örneğin refüjde ve tünellerde) tasarım hızı 70 km/saat, depo ve atölye alanı üzerindeki hatlarda (ana hattan depo alanına giden hatlar hariç) ise15 km/saattir. Korumalı hatta tasarım 70 km/saate göre (korumasız hatlarda 50 km/saat) hazırlanmalı, fakat konfor kriterlerine uyulduğunu garantilemek için 80 km/saatlik (korumasız hatlarda 60 km/saat) test hızına göre kontrol edilmelidir. 2.1.2 Düz Hat Kesimleri a) Hatlar

Ana hat tasarımında kullanılan kriterler aşağıda yer almaktadır:

maksimum mutlak maksimum Konfor Katsayısı

(Yanal Đvme: m/s²) 0,65 1,0 maksimum mutlak maksimum

Eğimler %7,0 %12,0 minimum mutlak minimum

Geçiş Eğrileri 25 m 10 m

Not: Mutlak minimum değer, kurp bölgesindeki tasarım hızına bağlı olarak aracın 2 saniye süre ile sabit geometride yol alması prensibi doğrultusunda belirlenecektir. b) Duraklar Yatay güzergah, peron boyunca düz hat olacaktır. Peron ile araç arasında sabit bir mesafe bulundurmak için düz hat kesimi, peronun her iki ucundan da ileriye uzanacaktır.


c) Özel Hat Đşleri Bütün özel hat işleri düz hat üzerinde yapılacaktır. Gerek ana hatta gerekse Đşletme ve Bakım Merkezinde, bir makas noktasından önce bulunan düz hattın minimum uzunluğu 5,0 m olacaktır. 2.1.3 Kurplar 2.1.3.1 Dairesel Kurplar Dairesel kurplar, metre olarak yarıçaplarına göre tanımlanacaktır. Rahat ve güvenli bir seyir sağlamak için, kurplarda imkan ölçüsünde büyük yarıçaplar kullanılacaktır. Ana hattın minimum kurp yarıçapı ile ilgili kısıtlamalar aşağıda verilmiştir:

YATAY KURPLAR Minimum Mutlak Minimum

Minimum yatay yarıçap 25 m 20 m

Kurplar arasındaki düz hat minimum uzunluğu

25 m 6 m

Yatay kurp uzunluğu 25 m 10 m

Not: Mutlak minimum düz hat ve yatay kurp uzunluk değerleri, kurp bölgesindeki tasarım hızına bağlı olarak aracın 2 saniye süre ile sabit geometride yol alması prensibi doğrultusunda belirlenecektir.

Depo hatları, depo bağlantı hatları ve manevra hatları tasarımında da yukarıdaki kriterlere uyulacaktır. 2.1.3.2 Bileşik Kurplar Bileşik kurp kullanımı tavsiye edilmemekle birlikte, maddi veya işletmeyle ilgili zorlamaların üstesinden gelmek için gereken yerlerde kullanılabilecektir. Yarıçapları 1600 m veya daha az olan iki veya daha fazla dairesel kurp, bileşik kurp oluşturmak üzere birbirine bağlanacak olduğu takdirde, dairesel kurplar geçiş eğrileri ile birleştirilecek ve izin verilen maksimum hız bileşik kurbun bütün kısımlarında aynı kalacak şekilde ayarlanacaktır. 2.1.3.3 Ters Kurplar Ters kurp kullanımı tercih edilmeyecektir. Fakat gereken yerlerde, iki kurp madde 2.1.3.1’de belirtilen kriterleri karşılayacak şekilde birbirinden ayrılacaktır. 2.1.3.4 Geçiş Eğrisi Düz hat ile dairesel kurplu hat arasında geçiş eğrisi uygulanacaktır.


2.1.3.5 Dever Güzergah üzerinde karma trafik olması durumunda dever öngörülmeyecektir. Ancak diğer trafikten ayrılmış korumalı hatlarda zorunlu hallerde dever uygulaması yapılabilecektir. 2.2 DÜŞEY GÜZERGAH 2.2.1 Genel Hat ekseni, alçak kottaki rayın üst kotunu hat merkezinde gösteren boyuna kesittir. 2.2.2 Eğimler a) Ana Hatlar Maksimum devamlı eğim %7 olacaktır. Ardı ardına gelen eğimler kullanıldığında hat estetiği olumsuz yönde etkilenmeyecektir. Geometrik mecburiyetler, tarihi yapılar, çevre dokusu vb. gibi kısıtlılıklar altında, %7’yi aşan eğimler ancak %12’ye kadar ve yalnız kısa mesafelerde kullanılabilecektir. b) Depo ve Bakım Atölyeleri Sahası Depo alanındaki istenilir eğim %0,0 dir. Zorunlu hallerde maksimum eğim %0,3 olacaktır. Atölyedeki bütün hatlar %0,0 eğimli olacaktır. Depo ve atölye hatlarını ana hatta bağlayan hatlar ile depo hatlarını atölyelere bağlayan hatlar çıkış yönünde rampalı olacaktır. Alan dahilinde, depo hatlarını atölyelere bağlayan irtibat hatlarının eğimi maksimum %1,5 olacaktır. Depo ve Atölye hatlarında dever olmayacaktır. Atölyede ray üstü yer tabanıyla aynı düzeyde olacak ve gömülmüş rayı çevreleyen beton, asfalt ya da başka bir malzemede “flanş – yolu” tesis edilecek veya oluklu ray kullanılacaktır. Depo giriş hatları tasarımı, ana hat standartlarını izleyecektir. 2.2.3 Düşey Kurplar Hat eğiminde değişiklikler olması halinde düşey kurplar ile yumuşak bir geçiş sağlanacaktır. Düşey kurplar dairesel veya parabolik eğrilerle oluşturulacaktır. Düşey Kurp Yarıçapı: Ana hatta minimum düşey kurp yarıçapı R= V²/4 formülü ile hesaplanacaktır.

V: tasarım hızı (km/saat)

DÜŞEY KURPLAR Minimum Mutlak Minimum

Düşey kurp yarıçapı 1000 m 625 m

Düşey kurp uzunluğu 20 m 10 m


Mutlak minimum kurp uzunluğu, kurp bölgesindeki tasarım hızına bağlı olarak aracın 2 saniye süre ile sabit geometride yol alması prensibi doğrultusunda belirlenecektir. 2.3 GABARĐLER Ray açıklığı 1435 mm olacaktır. Hatlar ve hat boyu yapılarda uygulanacak minimum gabariler ve diğer özellikler, araç ve güzergah özellikleri esas alınmak üzere belirlenecektir. Esas alınacak araç özellikleri: Araç mafsallı veya mafsalsız, pantograf ile katenerden aldığı 750 V DA ile çalışacaktır. Tekli araç veya çoklu araçtan oluşan diziler kullanılabilecektir. W3 yükü altında izin verilen dingil yükü (maksimum): 10.000 kg Bu maddede belirlenen kriterler depo ve atölye alanlarını içeren bütün sistemin tasarımlanmasında uygulanacaktır. Aşağıdaki maddelerde hatyolu enkesitlerinden örnekler ve bunların tramvay aracı ile olan ili şkisi gösterilmektedir. 2.3.1 Araç Gabarisi Araç gabarisi dinamik gabarinin etrafına 100 mm'lik bir yedek pay ilavesiyle, aracın işgal ettiği mekan olarak tanımlanır. Yedek pay, sistemin herhangi bir yerinde sabit bir yapının cephesi ile araç arasında kalan minimum boşluk mesafesini ifade eder. Durak peronları bunun dışında bırakılmıştır. (Ölçülendirmeler için bkz. EK-1) 2.3.1.1 Statik Gabari Aracın statik gabarisi örneği Şekil 2.1 ve Şekil 2.2’de gösterilmiş olup aracın hareketsiz haldeki ölçüleridir. Statik gabaride araç ayna veya kamera yerleri dikkate alınacaktır. 2.3.1.2 Dinamik Gabari Şekil 2.1 ve Şekil 2.2’de gösterilen örnek dinamik gabari, aracın çeşitli durumlardaki düşey, yanal ve döner kaymalarını etkileyen tüm güçlere ve şartlara cevap verecek şekilde tasarımlanacaktır. Dinamik gabari, karoseri kenar hattının maksimum kaymasıdır. Karoseri kenar hattının maksimum kayması ise, araç genişliği ve yüksekliği açısından olabilecek en kötü durumda araç tarafından işgal edilen maksimum yer olarak tanımlanmaktadır. Yeri değiştirilemez herhangi bir yapının bu zarfa olan mesafesi 100 mm’den az olmayacaktır. Duran bir aracın platforma olan uzaklığı 50 mm – 80 mm arasında olacaktır. Araç dinamik zarfları arasındaki minimum uzaklık (en kötü durumda) 0,20 m olacaktır.


Şekil- 2.1: Tramvay Aracı Statik ve Dinamik Gabarisi - Katener Direği Ortada (Örnektir)

Not: Ölçülendirmeler EK-1’de yer almaktadır.


Şekil- 2.2: Tramvay Aracı Statik ve Dinamik Gabarisi - Katener Direği Yanda (Örnektir)

Not: Ölçülendirmeler EK-1’de yer almaktadır.


3. ĐNŞAAT ve YAPISAL TASARIM 3.1 GENEL Yapısal tasarım Bayındırlık ve Đskan Bakanlığı Yapı Đşleri Genel Teknik Şartnamesi ve ilgili ulusal-uluslararası standartlarla uyumlu olacaktır. 3.2 HATYOLU YAPILARI 3.2.1 Hemzemin Hatlar Hemzemin yapıları genel olarak;

a) Mevcut yağmur drenaj kanalına bağlanan eksiksiz bir drenaj sistemi, b) Kesintisiz kablo hattı, c) Gerekli geçiş elemanları ile traverslerdir. Aracın yüksek hızda seyredebilme olanağı olan bölgelerde korumalı hatlar tesis edilebilecektir. Korumalı hatlarda, ray hattına izinsiz girişleri engellemek üzere her iki yanda emniyet parmaklığı tesis edilecektir. Parmaklık, en yüksek yerden veya bordürden 2,0 m yüksekte, üst kısmı dikenli tırmanılamayan standart galvanizli tel olacaktır. Hemzemin ve yarmada hat enkesit örnekleri Şekil 3.1, 3.2, 3.3 ve 3.4’te gösterilmiştir.


Şekil- 3.1: Hemzemin Hat Enkesiti - Katener Direği Ortada (Örnektir)


Şekil- 3.2: Hemzemin Hat Enkesiti - Katener Direği Kenarda (Örnektir)


Şekil- 3.3: Hemzemin Hat Enkesiti - Caddede (Örnektir)


Şekil- 3.4: Yarmada Hat Enkesiti (Örnektir)


3.2.2 Köprüler -Viyadükler Köprü/viyadük hesaplarında, trafik yükü ve buna ait kuvvetler dahil tüm yükler göz önüne alınacaktır. Kurp yarıçapı 300 m'nin altındaki köprülerde başka bir emniyet önlemi yoksa kontrray kullanılacaktır. Köprü/viyadüklerde yaya yolundan düşme tehlikesi olan yerlerde 1 m yüksekliğinde korkuluk yapılacaktır. Orta perona sahip köprülerde, ters taraf kapılarının açılma ve yolcu düşme ihtimaline karşı önlem alınacak veya köprünün her iki tarafına yaya yolu yapılacaktır. Köprü/viyadük ayakları, taşıt trafiği ile yan yana olan hatlarda herhangi bir araç çarpmasında sağlam kalacak şekilde tesis edilecek ve yan destekler, yer seçimi veya özel önlemlerle çarpmalara karşı korunacaktır. Köprü/viyadüklerde gerçek sehim, hesaplanan sehimi aşmayacaktır. Köprü/viyadükler işletmeye açılmadan önce yükleme deneyine tabi tutulacaktır. Tramvay araçlarını taşıyacak yapı ve yapı kısımlarının hesaplarında alınacak yükler şunlardır: a) Ölü yük Yapının kendi ağırlığı ile birlikte yapı üzerinde sürekli bulunan yol malzemesi, kablo, direk, elektrifikasyon teçhizatı, refüj, parapet vb. dir. b) Hareketli Yük Tramvay araçlarının dingil yükü, dingil aralığı, araç boyu ve dizi boyu dikkate alınarak gayri müsait yüklenmesidir. Dinamik etki katsayısı;

- 40 m'ye kadar olan basit mesnetli köprülerde: 1,30 - Sürekli kiriş köprülerde, mesnetlerde ve negatif moment bölgesinde: 1,45 - Süreklilik göstermeyen mesnet ve pozitif moment bölgesinde 1,30 alınacaktır.

Lase Kuvveti: Dingil yükünün %10'u alınacaktır. Etki noktası, en düşük ray üst seviyesinden 1,10 m yüksekliğinde hat eksenine dik alınacaktır. Fren ve Demeraj Kuvveti: Dingil yükünün %20'sidir. Köprülerin ve viyadüklerin yapımında EK-2'de yer alan standart ve kriterlere uyulacaktır. 3.2.3 Tüneller Tramvay hatlarının, normal araç trafiğinin kesintiye uğramasının istenmediği otoyol vb. gibi yapıları geçmek zorunda olması halinde, bu tip yapıların geçişi için tünel yapımı tercih


edilebilecektir. Tünel yapımında HRS Tasarım Kriterleri geçerli olacaktır. Tünelde durak yapımından kaçınılacaktır. Ancak zorunlu hallerde tünellerde durak/istasyon yapımı söz konusu olduğunda HRS Tasarım Kriterleri geçerli olacaktır. Hatyolunun aç-kapa tünel enkesit örnekleri Şekil 3.5, 3.6 ve 3.7’de gösterilmiştir.

Şekil 3.5: Aç-Kapa Hat Enkesiti - Tek Hat (Örnektir)


Şekil 3.6: Aç-Kapa Hat Enkesiti - Çift Hat, Tek Göz (Örnektir)


Şekil 3.7: Aç-Kapa Hat Enkesiti - Çift Hat, Çift Göz (Örnektir)


3.2.4 Kablo Kanalı ve Yaya Yürüme Yolları Korumalı hatlarda, madde 3.2.2 ve 3.2.3 gereği yapılacak olan tünellerde, köprüler ve viyadüklerde ana hat boyunca hat yatağının en azından bir yanında yürüme yolları tesis edilecektir. Hat yapılarında yürüme yolları; yolcular ve personel için emniyetli, rahatça geçişi sağlayacak seviyede, minimum 70 cm genişlikte olacaktır. Yürüme yolu üzerindeki güvenli bölgenin temiz yüksekliği ise minimum 200 cm olacaktır. Yürüme yolları beton veya çelik kafesli olabilecek ve kablo kanalları ile kombine gerçekleştirilebilecektir. Tünellerde ve yükseltilmiş hatlarda, ray hatlarından uzakta yolcu tutunma tırabzanları temin edilecektir. Ana hat boyunca hat yatağının en azından bir yanında kablo kanalı tesis edilecektir. Kablo kanalları; iletişim ve kontrol için ayrı bölümlü ve kendinden tahliyeli olacak, yaya yollarının desteklenmesi için kullanılabilecektir. Kablo kanalları ve yürüme yolları makasların, makas makinelerinin, kablo eklerinin ve diğer ray hattına monteli teçhizatın bakımını kolaylaştıracak şekilde tasarımlanacaktır.

3.2.5 Cer Gücü Trafo Yapıları Hat boyunca ihtiyaç duyulacak cer gücü trafoları, yüzeyde tesis edilecek Cer Gücü Trafo Yapıları içinde yer alacaktır. Tasarımda; bu yapıların yangına dayanıklı, su geçirmez, yeterli havalandırma ve aydınlatmaya sahip ve drenajının sağlanmış olması gözetilecektir. Bu yapıların gereksinimleri madde 8.1.2’de belirtilmiştir.


4. HAT ĐŞLERĐ TASARIMI 4.1 ALT YAPI Altyapı tasarımında yerel jeolojik ve hidrolik özellikler göz önüne alınacak, yağmur ve sel sularının işletmeyi etkilemeyecek şekilde yönlendirilmesi sağlanacaktır. 4.2 ÜSTYAPI Araçların üzerinde hareket ettiği raylar, bunları traverslere ve birbirlerine bağlayan bağlantı malzemesi, mevcut ise travers ve balast üstyapıyı teşkil eder. Üstyapı, aşağıdaki fonksiyonlar emniyetle yerine getirilecek şekilde tasarımlanacaktır: a) Projede belirtilen en fazla araç yükünde ve maksimum hızda statik ve dinamik

kuvvetlerin etkisinden dolayı kalıcı şekil değişiklikleri olmayacaktır,

b) Hat boyutları ile araç ölçüleri birbiriyle istenen hızda ve kabul edilen aşınma paylarında, güvenli bir seyir sağlayacak şekilde uyuşacaktır,

c) Kurp yarıçapı, sistemin ortalama hızını sınırlamayacak kadar büyük tutulacaktır,

d) Kurplar; müsaade edilen hıza ulaşıldığında, dengeleme, yan ivme ve onun zamanla değişimi en az olacak şekilde tesis edilecektir,

e) Yüzey suları üst yapıdan kolayca uzaklaştırılacaktır. Standart raylı sistem üst yapısının balastlı ve balastsız olmak üzere iki yapım şekli vardır. 4.2.1 Balastsız Hat Balastsız hat; rayların bağlantı malzemesi ile doğrudan ana yapıya bağlanması, tek ya da ikişerli blok halinde elastik tabana oturan prefabrik beton traverslere bağlanması veya prefabrik levhalarla bağlanması şeklinde olacaktır. Ray hattı gömme ankastreler kullanılarak beton ray yatağına direkt olarak tespit edilecektir. Direkt tespit ray hattı ve balastlı ray hattı arasındaki bağlantı yerinde transfer dilimleri tesis edilecektir. Balastsız hatlarda; yol elastikliğinin sağlanması, titreşim ve gürültünün azaltılması için gerekli önlemler alınacak, beton ve ray temel kaidesi arasında elastik malzeme kullanılacaktır. 4.2.2 Balastlı Hat Balastlı hat; rayların balast tanımına uyan, gerektiği gibi tesviye edilmiş agrega içerisine oturtulmuş beton veya ahşap traverse monte edildiği hattır. Balastlı hat, motorlu taşıt trafiğini üzerinde taşımayan veya eşdüzey kesişmesiz hatlarda kullanılabilecektir.

Balastlı hat yol tabanı, ray yapısından yapılacak pozitif drenaja göre tasarımlanacak ve araç ile yol tabanı mukavemetinin yüküne istinaden minimum bir derinliği olacak, balast yüksekliği traverslerin alt kısmından itibaren minimum 30 cm olacaktır.


4.3 MANEVRA VE PARK HATTI Manevra ve Park Hattı, sinyalize edilmiş hattın dışında kalan, yolcu taşıma amacında kullanılmayan, manevra ve park alanının belirlenmiş sınırları içindeki hat kesimidir. 4.4 KORUMALI HATLARA ER ĐŞĐM YOLLARI Acil durumlarda karayolundan gerekli ekipmanın hatta erişimi için uygun aralıklarla erişim yolları tasarlanacaktır. 4.5 RAYLAR

4.5.1 Ray Tipleri Raylar, UIC Standartlarına ve EN 13674 - Railway Applications - Track - Rail - Part 1: Vignole Railway Rails 46 kg/m and Above - Demiryolu Uygulamaları - Bölüm 1:Vignole Demiryolu Rayı 46 kg/m ve Üstü - Standardına uygun şekilde, R 260 kalitesinde olacaktır. Çalışan tüm raylar, UIC Standartlarının veya dengi standartların en yeni versiyonlarının gereklerine uygun olarak imal, monte, muayene ve test edilecektir. Rayların her türlü kesilişi ve aktarılışı, UIC Standartlarının veya dengi standartların gereklerine uygun olacaktır. Raylar kaynaklı olacak ve kaynak aralıkları mümkün olduğu kadar uzun tutulacaktır. Kaynağa ait teknik özellikler ise aşağıda verilmiştir: Raylara cebire delikleri delinmemiş olacaktır. Ray eğimi tasarım ayrıntılarına uymak için sıfır olacaktır. 150 m veya daha küçük yarıçaplı kurplarda kullanılacak olan raylar, standart atölye yöntemleri ya da diğer onaylanmış yöntemlerle önceden bükülmüş veya kavislendirilmiş olacaktır.

4.5.2 Toleranslar Tüm hat ve hat donanımı aksamı, sıcaklık değişmelerini karşılayan ve yapım hassasiyetini sağlayan hat yapım toleranslarına uyan minimum toleranslara göre monte edilecektir. Ana hat ve depo hat donanımına ilişkin tüm yapım toleransları, aşağıdaki tabloda verilmiştir.

Hat Yapım Tolersansları Ana Hatta Depoda Hat Boyunca 16 m ray boyunda, ray

eksenleri arasında 3mm 20 m ray boyunda, ray eksenleri arasında 3 mm

Ekartman (Ray Açıklığı) 1435 mm ± 3 mm 1435 mm ± 3 mm Boyuna Kot Farkı 50 m’de ± 3 mm 50 m’de ± 10 mm Enine Kot Farkı ± 2 mm ± 3 mm Fleş Toleransı ± 2 mm ± 2 mm


4.5.3 Ray Kaynakları Ray kaynağı işlemleri, UIC ve TS EN 14730 -1 - Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu -Rayların Alumino Termik Kaynağı - Bölüm 1: Kaynak Đşlemlerinin Onayı - Standartlarına uygun olacaktır. Raylar; seyyar direnç ray kaynak makinesi veya sabit direnç ray kaynak makinesi ile alın kaynağı veya alüminotermit ray kaynağı ile kaynaklanacaktır. Kaynaksız ek mecbur kalınmadıkça kullanılmayacaktır. Kullanılması gerekirse kaynaksız tüm ekler ilgili standartlara göre; her ekte en az 4 delik açılıp, ölçülü torkta sıkıştırılacak, yüksek çekme mukavemetli en az 25 mm çaplı cıvatalarla tespit edilmiş, epoksi yapıştırmalı çubuk cebireler (ray tespit demirleri) kullanılacak şekilde tasarımlanacaktır. Bu ekler ray mantarında 0 mm tolerans ile yapılacak, gerekirse elektrik yalıtımları sağlanacaktır. Kaynak Yapılacak Minimum Ray Uzunlukları Proje hızı 70 km/saat olan hatlarda kaynakla birleştirilebilecek minimum ray uzunluğu ana hatlarda 18 m ve seçilen imalatçının normal olarak çekebileceği ve kontrol altında soğutacağı maksimum uzunlukta olacaktır. Yine aynı hız değeri için kaynak edilerek birleştirilecek toplam ray uzunluğu 120 ile 180 m arasında olacaktır. 50<V<70 km/saat proje hızı aralığında kaynakla birleştirilebilecek minimum ray uzunluğu 5m ve V<50 km/saat için ise 3 m olacaktır. Makaslarda, bağlantı bölümlerinde daha kısa ray kaynak boyu kullanılabilecektir. Geçiş Raylarında Kaynak Birbirini takip eden raylar farklı özellikte ise geçiş rayları kullanılacaktır. Ray Döşenmesinde Kaynak Boşluğu Rayların döşeme durumuna ve o günkü hava şartlarına göre kaynak için bırakılacak mesafeler tespit edilecektir. Makasların Montajı ve Kaynağı Makaslara, montaj yerinde veya inşaatın olduğu yerde kaynak yapılabilecektir. 4.5.4 Kar şılık Rayları (Kontrray) Deraymanı ve araçların devrilmesini önlemek amacıyla, a) Makas göbeklerinde,

b) 270 m veya daha küçük yarıçaplı kurplarda iç rayın iç tarafında,


c) Deraymanın kesinlikle önlenmesi gereken yükseltilmiş yapıların üzerinde hattın her iki rayı boyunca

kontrray döşenecektir. 4.5.5 Makaslar Makaslar sistemin işletme hızlarını karşılayacak şekilde tasarlanıp yerleştirilecektir. Tramvay hattında hatyolunun geometrisine uygun olarak kesişme açısı 1/4, 1/6, 1/7 ve 1/9 olan makaslar kullanılabilecektir. Makasların, sabit eğimli aliyman bölümlerinde kullanılması tercih edilecektir. Oluklu ray kullanılan güzergah bölümünde makas kullanılmayacaktır. Yerel iklim şartlarının gerekli kıldığı durumlarda, depo alanındaki manüel makaslar hariç bütün özel hat donanımı, buz oluşumunun makasın hareketini engellemesine mani olmak için ısıtıcı elemanlarla teçhiz edilecektir. 4.6 BAĞLANTI ELEMANLARI Bağlantı elemanlarının özellikleri aşağıda verilen standartlara uygun olacaktır:

- TS EN 13481-1: Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu - Bağlantı Sistemleri Đçin Performans Özellikleri - Bölüm 1: Tarifler

- TS EN 13481-2: Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu - Bağlantı Sistemleri Đçin Performans Özellikleri Bölüm 2: Beton Traversler Đçin Bağlantı Sistemleri

- TS EN 13481-3: Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu - Bağlantı Sistemleri Đçin Performans Özellikleri Bölüm 3: Ahşap Traversler Đçin Bağlantı Sistemleri

4.6.1 Doğrudan Tespit Ray Bağlantıları Ray bağlantı elemanları; raya araç tekerlek yüklerinden, ray uzamasından ve rayın mesnetlendiği yapılardan ortaya çıkan yüklere karşı bir direnç sağlayacaktır. Doğrudan tespitli hat kesimlerinde hattın tüm esnekliği esnek ray pedi veya üstyapıda alınan diğer fiziki önlemler ile sağlanacaktır. Bağlantı Elemanlarının Özellikleri a) Ray Mantarı Yanal Sapması Bağlantı elemanı; ısı genleşmesi ve doluluk oranı izdiham hali kriterindeki (W4 yük durumu, bkz: Bölüm 9.2) araçtan gelen düşey ve yatay yükler altında (buz yükü dahil) en fazla 6 mm’lik bir gabari açılmasından daha fazla bir açılmaya meydan vermeyecek şekilde seçilecektir. Normal merkezkaç kuvvetinin maksimum değerini seyir konforu kriteri belirleyecektir (yanal 0,1xg).


b) Rayın Düşey Sapması Hatyolunun dinamik düşey deformasyonu değişik araç yükleri ve seçilen ray ile belirlenen ray aralığı esas alındığında aşağıdaki mertebelerde olacaktır:

- W3 statik araç yükü (bkz. madde 9.2) altında (200C’de) 0,65 mm'nin üzerinde,

- W4 araç yükü (bkz. madde 9.2) altında (buz dahil) (200C’de) 1,8 mm’nin altında. c) Boylamasına Sınırlama TS EN 13146-1: Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu-Bağlantı Sistemleri Đçin Deney Yöntemleri - Bölüm 1: Boylamasına Ray Tutulmasının Belirlenmesi - Standardına göre bir ray bağlantı seti için rayın boyuna direnci minimum 7 kN olmalıdır. d) Kırılma Sonucu Oluşan Boşluk Bağlantı elemanının boylamasına oluşturduğu direnç, minimum ray sıcaklığında hesaplanan açılma aralığının 50 mm'den daha az olmasını sağlayacak mertebede olacaktır. Bu açılmanın hesaplanmasında rayın bağlantı düzeni içerisindeki kayma miktarı ile viyadük yapısındaki deformasyon dikkate alınacaktır. e) Bağlantı Elemanı Aralığı Ayrıntılı tasarımda aksi gerekmiyorsa, doğrudan tespitli hatyolu kesimlerinde, bağlantı elemanlarının aralığı kurplu hatlarda 0,65 m, düz hatlarda 0,75 m ve atölye hatlarında 1,0 m’den fazla olmayacaktır. f) Elektriksel Yalıtım Özellikleri Rayların hatyolu alt yapısından elektriksel olarak yalıtılmış olması depo dışındaki bütün ray bağlantı elemanları için bir gerekliliktir. 4.6.2 Beton Travers Bağlantı Elemanları Beton traversler üzerinde ray bağlantı sistemi ile birlikte kullanılacak olan ray bağlantı elemanları doğrudan tespitli hat kesimleri için belirlenen hususlara benzer olacaktır. 4.7 TRAVERSLER Ön Gerilmeli Beton Travers Kullanım Alanı: Ön gerilmeli beton travers, tüm hemzemin hatlarda ve balast tabliyeli köprülerde kullanılacaktır. Aralık: Ön gerilmeli beton traversler eksenden eksene dingil yükü ve hıza bağlı olarak maksimum 75 cm aralıklarla yerleştirilecektir. Özel hallerde aralıklar değişebilecektir. Boyutlar: Beton traversler aşağıda verilen standartlardaki boyut ve özelliklerde olacaktır:


- TS EN 13230-1: Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu - Beton Traversler ve Mesnetler - Bölüm 1: Genel Kurallar

- TS EN 13230-2: Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu - Beton Traversler ve Mesnetler - Bölüm 2: Öngerilmeli Yekpare Traversler

- TS EN 13230-3: Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu - Beton Traversler ve Mesnetler - Bölüm 3: Takviyelendirilmiş Đkiz Traversler

- TS EN 13230-4: Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu - Beton Traversler ve Mesnetler - Bölüm 4: Makaslar ve Kesişen Demiryolları Đçin Öngerilmeli Traversler

Özel Boyutlarda (uzunluk olarak) Traversler: Sistemde elektriksel veya yapısal gerekliliklerden dolayı özel boyutlarda uzun traversler kullanılabilecektir. Ahşap Travers Kullanım Alanı: Sadece hatların özellik gerektiren bölümlerinde kullanılacaktır. Tüm ahşap traverslerin kullanımında TS 700 EN 13145 - Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu - Ahşap Traversler ve Destekler - Standardı ve TCDD Şartnamelerine uyulacaktır. Boyutlar: Balastlı hatlarda kullanılan standart ahşap traversler, TSE 700 EN 13145 Standardında belirtilen özelliklerde ve boyutlarda ayrıca iki kenarı da çelik bant ile sarılı olacak ve/veya travers başlarına dik çakılmış çelik paslanmaz dikdörtgen veya S taraklar bulunacaktır. Aralıklar: Ahşap traversler eksenden eksene dingil yüküne ve hıza bağlı olarak maksimum 60 cm aralıklarla yerleştirilecektir. Makas Traversleri: Özel durumlarda kullanılan değişik uzunluktaki traversler olup, boyutları konumlarına göre değişecektir. 4.8 BALAST Raylı sistemlerde hat zemini üzerine serilen, traverse gelen yükü zemine dağıtan, düşey deformasyona engel olan, hat düzleminde yatay hareketi önleyerek verilen geometrik şekli koruyan ve drenaj olanağı sağlayan bir malzemedir. Kullanılacak Tip: Kırma taş balast kullanılacaktır. Granülometrik Özellikler

Elek Delik Çapı Elekten Geçen Malzeme Miktarı (% olarak)

(inç) (mm) 3" 76,2 100 2 ½ “ 63,5 90-100 1 ½ “ 38,10 20-55 ¾ “ 19,05 0-15 ½ “ 12,70 0-5 No: 200 elek 0-1


Balast Derinliği: Balast derinliği; varsa alt balastın üst yüzeyi, alt balast yoksa yol yatağının üst yüzeyi ile traversin alt taban yüzeyi arasındaki düşey mesafe olarak tanımlanır. Derinlik, ray hattı yatağı ve zemin şartlarına göre değişmekle birlikte minimum 30 cm olacaktır. Balast Genişliği: Balast genişliği; travers boyuna R>300 m kurplu hatlarda travers ucundan itibaren 20 cm, R<300 m kurplu hatlarda ise 30 cm eklenerek bulunacaktır. Balast Malzemesi: Balast olarak kullanılacak malzeme, bazalt, granit, diyorit, diyabaz veya kuvarsit kökenli olacaktır. Cüruf, kireçtaşı, kum taşı ve tüm killi kaya cinsleri kullanılmayacaktır. Malzemeler TS 7043 EN 13450/AC - Demiryolu Balastları Đçin Agregalar- Standardına uygun olacaktır. Balast Đletkenliği: Balast malzemesi olarak; alternatif malzemeler arasından, malzemelerin kuru ve ıslak olması hallerinde ölçülecek elektriksel iletkenliği az olan malzeme seçilerek kaçak akımların azaltılması sağlanacaktır. Balast Boyutu Oranı: En uzun boyutun en kısa boyuta oranı en fazla 3 olacaktır. Balast Altı Tabakası: Taşıma kapasitesi yetersiz kohezyonlu zeminler için balast altı tabakası kullanılacaktır. Tek ya da çok katlı tabakalar halinde tertiplenecektir. Oluşumunda kum, çakıl gibi taneli bir malzeme kullanılabileceği gibi, buruşmayan sentetik keçe türünden malzeme de kullanılabilecektir. Balast altı tabakasının kalınlığı minimum 15 cm olacaktır. Bu kalınlık zemin koşullarına bağlı olarak belirlenecek ve drenaj için uygun eğim verilecektir.


5. DURAKLAR Tramvay sistemlerinde duraklar hat tipine, sistem kapasitesine, hatyolunun ve korumasız hatlarda taşıt yolunun geometrik özelliklerine bağlı olarak, yolcuların güvenli, basit ve direkt sirkülasyonunu sağlayacak tarzda tasarlanacaktır. Durak tasarımında aşağıda verilen standartlardan yararlanılacaktır:

- TS 12127: Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 1: Yer Altı Đstasyon Tesisleri Tasarım Kuralları

- TS 12186: Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 2: Yer Üstü Đstasyon Tesisleri Tasarım Kuralları

- TS 12460: Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 5: Özürlü ve Yaşlılar için Tesislerde Tasarım Kuralları

- TS 12511:Đstasyonlarda Kullanılacak Olan Tanıtım Sembollerinin Tasarım ve Yerleştirmeleri

- TS 12527: Platform Oturma elemanlarının Tasarım ve Yerleştirme Kuralları

- TS 12574: Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri - Bölüm 10: Đstasyon Đçi Đşaret ve Grafikler

- TS 12575: Bilgi ve Đlan Panolarının Yerleşim ve Genel Kuralları

- TS 12692: Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri - Bölüm 13: Đstasyon Platformu (Peron) Emniyet Kenar Bandı ve Đkaz Şeridi Tasarım Kuralları

5.1 DURAK YOLCU YÜKÜ Durak yolcu yükü, acil durum şartlarında bir dizinin, doruk saatte bekleyen yolcuların bulunduğu bir perona yolcu boşaltması göz önünde bulundurularak belirlenecektir. Perondaki yolcu yoğunluğu TS 12186 gereği kişi başına 0,35-0,50 m² veya TS 12127 gereği kişi başına 0,50-0,75 m² kabul edilecektir. 5.2 DURAK YERLE ŞĐMLER Đ a) Karşılıklı Yan Peronlu Duraklar: Her biri ayrı ana hatta hizmet etmek üzere,

karşılıklıdır. b) Şaşırtmalı Peronlu Duraklar: Karşılıklı olmayan bu peronların her biri ayrı hatta hizmet

vermektedir. c) Orta Peronlu Duraklar: Ortada, tek bir peron olup, her iki yandaki hatlara hizmet verir. Durak yerleşimi, tramvay sisteminin kapasitesine, çevre koşullarına ve mevcut yolun kapasitesine bağlı olarak planlanacaktır. 5.2.1 Peronlar ve Boyutları Peron yüksekliği yolcunun araca girişini kolaylaştırmak üzere araç tabanı yüksekliğinde olacaktır. Dönüş hattı bulunmayan, çıkışı kapalı terminal duraklarda orta peron tercih edilecek ve durak


öncesinde makaslarla çift yönlü geçiş tesis edilecektir. Peron boyutları bir dizi uzunluğuna uygun, peron kenarı-araç arası mesafe 5-8 cm, ayrıca hatta paralel ve tanjantında olacaktır. Peronlar, araçlardan inen ve binen yolcuların peron üzeri ve çevre tesislerdeki fonksiyonel sirkülasyonuna bağlı olarak düzenlenecektir. Peron genişliği hesabında TS 12127 veya 12186’ya uyulacak ancak peron genişliği, taşıt yolu üzerinde korumasız hatlarda 1,5 m’nin altına düşmeyecektir. Hesaplanacak genişliğe 45 cm'lik bir uyarı bandı da dahil olacaktır. Yol kotu ile hemzemin olmayan perona, engelliler için tekerlekli sandalye rampası yapılacak ve rampanın eğimi %8’i geçmeyecektir. Hemzemin duraklarda yoldaki trafiğe uygun, yolcuların emniyetli geçişini sağlayan yaya geçişleri yapılacaktır. Peronlarda mümkün olan yerde sağ geçişler teşvik edilecek, yolcu akış planı, yaşlı ve engelli yolcuların varış noktalarına kolaylıkla erişebilmelerini sağlayacak şekilde olacaktır.

5.3 DURAK TESĐSLERĐ

Durak tesisleri yerel şartlara ve sistemin ihtiyacına göre belirlenecektir. Yolcuya yardımcı olabilecek durak donanımları genel olarak:

- Bilet gişeleri/makineleri, - Oturma yerleri, - Çöp kutuları, - Yolcu danışma büroları, - Yolcu yönlendirme işaretleridir.

5.4 DURAK G ĐRĐŞ TESĐSLERĐ ve KAPASĐTE HESAPLARI Durak giriş tesisleri durağın konumuna ve sistemin ihtiyacına göre belirlenecektir. Durak giriş tesislerinin planlaması, peron ve merdiven kapasite hesapları, hesap detayları TS 12127 veya TS 12186’ya uygun olacaktır. 5.5 MERDĐVENLER Genel sistemdeki merdiven genişlikleri TS 12127 veya TS 12186’a uygun olacaktır. 5.6 MALZEMELER Duraklarda döşeme, duvar, tavan, merdiven, peron, kapı vb. gibi tüm elemanlarda kullanılacak malzemeler görünüş, kullanışlılık, yangına, aşınmaya, deformasyona, çizilmeye, darbeye, suya, neme, kaymaya karşı dayanıklılık ve emniyetlilik, bakım-onarım ve yenileme kolaylığı gibi çeşitli özellikler açısından ilgili ulusal ve uluslararası standartlarla uyumlu olacaktır. 5.7 ENGELLĐLER ĐÇĐN EK TEDBĐRLER Bu gruba hareket olanağı kısıtlı olanlar, tekerlekli sandalye kullananlar, duyma ve görme engeli olan kimseler ile yaşlılar dahildir. Bu grup için durak ve tesislerin tasarımında gereken yerlerde TS 12460, TS 12692, TS 12574 standartlarındaki kriterlere uyulacaktır.


6. DEPO SAHASI, BAKIM ONARIM ATÖLYELER Đ ve ĐŞLETME MERKEZ Đ 6.1 DEPO SAHASI TASARIM GEREKS ĐNĐMLER Đ Depolama sahası, sistemin ilk aşama filosunun depolanma gereksinimleri ve gelecekteki genişlemeleri gözetilerek tasarımlanacaktır. Depolama sahasının tasarımında tüm sistemin bakımıyla ilgili aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulacaktır:

- Güvenlik, - Sistem Elverişlili ği, - Đşlerin Yapımında Verimlilik, - Tüm Sistemin ve Raylı Sistem Araçlarının Temizliği.

Açık depo sahasındaki tüm hat işleri travers ve balastlı tipte olacaktır. Depolama hatları, yıkama hatları, araç temizleme/muayene hatları, dolaşım hatları ve atölye giriş hatları üzerindeki makaslar depo işletme merkezinden kumandalı motorlu makaslar olacaktır. Depolama sahası ve bakım atölyelerinin tasarımında aşağıdaki hususlar göz önünde bulundurulacaktır:

- Tramvay araçlarının özellikleri, - Đşletme şartları, - Tramvay aracı ve sabit tesislerinin bakım şartları, - Bakım atölyeleri, hat boyu bakımı ve sabit tesislerin ekipman ihtiyacı, - Araç sürücüleri, bakım-onarım personeli ve diğer personelin sosyal gereksinimleri, - Ekipman ve personelin saha içinde emniyetli ve hızlı bir şekilde taşınabilmesi.

Atölye alanlarında döşemeler, merdivenler ve rampalar tahmin edilen yaya trafiği hacmine göre boyutlandırılacaktır. Atölye döşemelerindeki yürüyüş yolları boya ile işaretlenecektir. Yüzey kaplama malzemeleri dayanıklı ve kaymaya karşı emniyetli olacaktır. Atölyenin her tarafındaki yaya yolları, merdivenler ve rampalar en az 1,2 m genişliğinde olacaktır. Depo alanlarında yeterli genişlikte yaya yolları planlanacaktır. Yüzeyler çok kullanılan alanlarda asfalt veya betonla, diğer sahalarda ise sıkıştırılmış granül malzeme ile kaplanacaktır. Bu alanlardaki yaya yolları her türlü hava koşullarında kullanıma uygun, su birikimi önlenecek ve kısa sürede drenajı sağlanacak şekilde tasarımlanacaktır. Görevlilerin araca giriş kullanımları için depo yol şeritlerine bitişik, araç zemini seviyesinde 1,5-2,0 m genişliğinde, her türlü hava şartlarına uygun yüzeyi olan yürüyüş ve biniş yolları tesis edilecektir. Nakliye ve alım işlevleri için dağıtım kamyonetleri vb. ticari araçların uygun giriş ve dolaşımını teminen gereken önlemler alınacaktır. Bu alan asfaltla kaplanacaktır. Atölye ve işletme personeli ile ziyaretçiler için yeterli kapasitede otopark planlanacaktır. Bu alan asfaltla kaplanacaktır.


Bütün ana giriş yol kenarlarını, binaları, açık hava depo alanlarını, trafo merkezi ve araç depo alanını kapsayacak şekilde alan içinde 60 m aralıklarla hidrantlar (yangın muslukları) ve hortum makaraları yerleştirilecektir. Đtfaiye araçlarının bütün hava koşullarında güvenli bir şekilde hemzemin geçitlerden bir yandan öbür yana geçmeleri temin edilecektir. Atölye ve işletme binasının içindeki bütün mekanlar tesisin ve monte edilmiş olan donanımın tipine göre “Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik” hükümlerine uygun olarak yangın dolaplı, sprinklerli veya temiz gazlı söndürme sistemleri ile donatılacaktır. Yangın yayılımını önleyici tedbirler alınacaktır. Çöpler ve atıklar sınıflarına göre gruplandırılarak ayrı ayrı toplanacak, atık yağlar tanklarda biriktirilecektir. Atıkların standartlara ve yerel yönetmeliklere uygun olarak atımı yapılacaktır. Depo sahası ve atölye tesisleri tasarımında, bu alanda araç filosunun servise hazırlanması ile bakım, onarım ve depolanmasının sağlanacağı hususu gözetilecektir. Depo sahası ayrıca hat, elektrifikasyon ve sinyalizasyon ekipmanlarının bakımlarının yapılabilmesini sağlayacak şekilde planlanacaktır. 6.1.1 Güvenlik Alana giriş kontrollü olacak, araçların ve yayaların girişini denetlemek için bir kapı kontrol binası tesis edilecektir. Bazı atölye ve donanım odaları kontrollü giriş alanları olarak tasarımlanacaktır. Bu husus, anahtarlı veya şifreli giri şin teminini gerektirecek olup, mekanik kilitler, değiştirilebilir kilit göbekleri ve/veya elektronik güvenlik cihazlarını kapsayacaktır. Kontrollü Giriş Alanlarının tasarımı ve güvenlik önlemleri, tesisin tasarımı sırasında geliştirilecek işletme gereksinimlerine uygun olacaktır. Yaya giriş ve dolaşım yolları engelsiz, emniyetli ve kullanışlı yaya trafiği akışını sağlayacak şekilde, gereksinimlere uygun olarak tasarlanacaktır. Yaya dolaşım yollarının tasarımında; boyutlandırmalar için, dolaşım sıklığı ve dolaşım hacminin yanı sıra, el arabaları ile taşınabilecek aletler ve ekipmanlar da dikkate alınacaktır. 6.1.2 Elektrifikasyon 6.1.2.1 Cer Gücü Temini Depo sahasına tesis edilecek cer trafo merkezi, depo sahasındaki cer gücü ihtiyacını karşılayacak kapasitede olacaktır. 6.1.2.2 Enerji Temini Cer trafo merkezinden temin edilecek O.G. fideri, işletme binası için tesis edilecek yeterli kapasitedeki transformatörü besleyecektir.


6.1.2.3 Acil Durum Güç Kaynakları

- Kesintisiz güç kaynağı (UPS) - Dizel - jeneratör grubu tesis edilecektir.

6.1.2.4 Atölyeye Güç Temini Cer gücü besleme tipine (katener) uygun olarak atölye içindeki araçlara, tahrik güç ihtiyacı sağlanacaktır. 6.1.2.5 Aydınlatma Her türlü hava şartlarında, depo ve bakım sahasının tüm gün güvenli işletimini destekleyecek seviyede aydınlatması sağlanacaktır. Depo ve bakım sahasında minimum aydınlatma düzeyleri aşağıda belirtilen değerlerde olacaktır: - Depoya giriş yolu, park alanı, acil durum giriş yolları, dolaşım hattı alanları, yol bakımı hatları 22 lüks

- Đşletme binası ve atölye girişi ile yıkama hattı 200 - 300 lüks

- Depolama alanları 10 lüks 6.1.2.6 Acil Aydınlatma Depo alanında; elektriki güç temininde bir problem olduğunda veya yavaşlatılmış işletim modunda, bakım alanının emniyetle çalışmasını sağlamak amacıyla acil durum aydınlatması temin edilecektir. Acil durum aydınlatması aşağıda belirtilen değerlerde olacaktır: - Depoya giriş yolu, park alanı, acil durum giriş yolları, dolaşım hattı alanları, yol bakımı hatları, depolama alanları, yıkama hattı 3 lüks

- Đşletme binası ve atölye girişi ile yıkama hattı 10 - 20 lüks 6.1.2.7 Atölye ve Đşletme Bakım Binası Aydınlatması Atölye ve işletme binası içindeki aydınlatmalar için TSE veya EN normlarına uygun aydınlatma seviyeleri seçilecektir. 6.2 DEPO SAHASI KAPASĐTESĐ Depo sahası kapasitesi hedeflenen yıla ait yolcu tahminlerine göre ihtiyaç duyulacak filo büyüklüğü esas alınarak belirlenecektir. Sistemin işletmeye gireceği yıla ait yolcu tahminlerine göre hesaplanan kapasite tesis edilecek, hedeflenen yıla ait kalan kapasite için rezerv alan bırakılacaktır.


6.3 DEPO SAHASI DÜZENĐ ve YERLEŞĐMĐ Depo sahası, depolama ve bakım olmak üzere iki ana fonksiyon içerecektir. Depo sahası yerleşimi, araçların yolcu servisine verilmeleri veya servisten alana alınmaları sırasında ters yönde hareketleri ve manevra mesafelerini en aza indirecek şekilde düzenlenecektir. Raylı sistem hattı ve karayolu üzerinde hareket eden bakım araçlarının depolanması, bakım ve onarımı için yeterli saha ayrılacaktır. Ayrıca çeşitli malzeme için de depo yeri sağlanacaktır. Araç yıkama tesisinin yer tespitinde, tesisin her iki tarafında da daha sonraki ihtiyaçlara cevap verebilecek yeterli alanın bırakılmasına dikkat edilecektir. 6.4 DEPO SAHASI TESĐSLERĐ Depo sahası tesisleri aşağıdakileri kapsayacak şekilde tasarımlanacaktır:

- Manevra şefi ofisi, araç operatörlerinin rapor ve araç sevki için gerekli haberleşmeleri yapabilecekleri yeri ve araç temizleyicileri için malzeme koyma yerini içine alan bir bölüm bulunacaktır.

- Depo sahası, depo hattı, depo sahasına giriş - çıkış hattı, depo sahasındaki hatlara giriş kolaylığı sağlamak üzere bir bölümü test hattı olarak da kullanılabilecek çevresel dolaşan dağıtıcı hat (ring hattı), araç yıkama ve hat bakımı gözetimini sağlayacak şekilde yerleştirilecektir. Bu tesis, araç sevki ve depo sahası içerisindeki hareketlerde gerekli sinyal ekipmanları ile donatılacaktır.

- Servis ve muayene yeri, ana onarım yeri, ofisler ve özel bakım ekipmanlarını içine alacak bir bakım tesisi bulunacaktır. Tesis içerisinde servis ve muayene yerleri ayrı kısımlardan oluşacaktır.

- Tesislere ve kilit bölgelere; personel, imdat aracı ve malzeme ikmali yapan vasıtalar için uygun giriş yolları açılacaktır.

- Depo sahası ve bakım atölyelerinin etrafı güvenliği sağlamak amacıyla çevrilecektir. Yasak bölgelere yetkililerin dışında girişi önlemek ve depo sahası personelinin emniyetini sağlamak için dahili çitler çekilecektir. Güvenlik için giriş kontrol kulübesi tesis edilecektir.

- Altyapı kapsamında; çalışma şartlarına uygun enerji, elektrik, telekomünikasyon, gaz, su, atık su ve drenaj, havalandırma, aydınlatma tesisleri ile yağ dağıtım şebekesi ve yangın hidrantları bulunacaktır.

6.5 ARAÇ BAKIM B ĐNASI VE ATÖLYELER Araç Bakım Binası, tüm gelecekteki gelişmelere uygun şekilde tasarımlanacaktır. Tasarım, ileride yapılacak modifikasyonlara izin verecek şekilde ve bu modifikasyonlar sırasında mevcut yapılarda ve tesisatlarda herhangi bir değişikli ğe gidilmesine ihtiyaç duyulmayacak şekilde olacaktır. Araç bakım binası çeşitli çalışma ve sorumluluk alanlarına bölünecektir. Bu bölümler tramvay aracının tipine bağlı olarak eksiltilebilecek veya ihtiyaca göre arttırılabilecektir.


- Küçük Onarım ve Önleyici Bakım / Muayene Bölümü, - Ana Onarım Bölümü, - Đç Temizlik Alanı, - Ana Üniteler Onarım Atölyeleri, - Hat Bakım - Onarım Bölümü, - Tesisat Alanı, - Boji ve Büyük Ünite Depolama Alanı, - Genel Depo Alanı, - Ofisler, - Yemek Salonları, Mutfak, Tuvalet, Duş ve Giyim Mekanları.

Atölye ve depo sahası hatları sayısı araç miktarına, tahmini arıza sayısına, ortalama onarım ve periyodik bakım sürelerine bağlı olarak tespit edilecektir. 6.5.1 Küçük Onarım ve Önleyici Bakım/Muayene Bölümü Bu bölümde periyodik ve önleyici bakım yanında, sürücüler tarafından bildirilen arızaların tespit ve onarımları da yapılacaktır. Genellikle üç, dört saatlik kısa süreli onarımlar burada yapılacak, daha uzun süreli, önemli onarım veya ağır kaldırma aletleri gerektiren işler ana onarım bölümünde yapılacaktır. Atölye hatlarında, araç altı muayene, bakım ve onarım için kanal bulundurulacaktır. Araç üstü ekipmanlarının bakımı için bir platform oluşturulacaktır. Atölyedeki hatlar en az bir dizi alacak kapasitede olacaktır. Muayene ve servis bölümünde tekerlek taşlama, yağlama, tazyikli hava ile araç altı temizliği, fren pabuçları ile kolektör çarığının ayarlanması vb. ufak onarım işleri ve parça değişimi yapılabilecektir. 6.5.2 Ana Onarım Bölümü Ana Onarım bölümünde tramvay aracının zaman isteyen ve ağır kaldırma ekipmanı gerektiren onarım işleri yapılacaktır. Bu bölümde tekerlek torna işleri tezgahı dahil özel test ekipmanı ve aletleri gerekecektir. Boji değişimi için körüklü (mafsallı) bir aracı kaldırabilecek ağır kaldırma ekipmanı bulundurulacaktır. Ana Onarım Atölyesinde; tekerlek ve dingil bölümü, boji değiştirme ve boji yağlama sahası, boji yıkama ve onarım tesisleri, vinçler, boji depo alanı ve bojilerin istenilen yerlere kaldırılmalarını sağlayan döner tablalar bulunacaktır. Uygun şekilde teçhiz edilen onarım bölümlerinde; cam değiştirilmesi, boya işleri, cer motor onarımı, araç içi onarım işleri sinyal ve haberleşme test ve onarımı, kaporta işleri yapılacaktır. Elektronik işler kısmı, hat bakım tesisi dahil bütün bakım işlemlerine destek sağlayacaktır. Ana onarım bölümünde hatlar, en az bir dizi alacak kapasitede olacaktır. Hat sayısı sistemdeki araç/dizi sayısına bağlı olarak tayin edilecek ancak bu bölüm için en az iki hat sağlanacaktır. Ana onarım işleri olmadığında bu hatlar servis ve muayene işleri için kullanılabilecektir.


6.5.3 Đç Temizlik Bölümü Atölye hatlarından birinde en az bir dizinin iç temizliği için araç zemini seviyesinde peron tesis edilecektir. Standart her muayeneden sonra araç iç temizliği yapılacaktır. Bu hat, koşulların uygun olması durumunda atölye binası dışında da tesis edilebilecektir. Muayene sonrasındaki iç temizlikler dışında günlük temizliklerin araçların depolandığı hatlarda da yapılmasını sağlayacak şekilde önlem alınacaktır. 6.5.4 Ana Üniteler Onarım Atölyeleri Bu atölyelerde, tramvay sisteminin bütün elemanlarına destek sağlanacak ve ana fonksiyonları şunlar olacaktır:

- Yeni parça, modül ve ekipmanın kabulü, muayene ve testi, - Koruyucu bakım programı çerçevesinde, parça, modül ve ekipmanın servis, bakım ve

testi, - Onarım, test ve arızalı parça ve modül arıza analizi, - Parça ve modül değişiklikleri.

Ana ünite onarım atölyesinde aşağıda belirtilen alanlar bulunacaktır:

- Makine ve Mekanik Alan, - Motor Onarım Alanı,

- Elektrik ve Elektronik Onarım Alanı, - Pnömatik Aksam Onarım ve Revizyonu,

- Ücret Toplama Teçhizatı Onarım Alanı. 6.5.5 Hat Yapıları ve Hat Bakım - Onarım Bölümü Bu bölümde; tramvay araçları haricinde, aşağıda belirtilenler dahil olmak üzere bütün tesis ve sistemlerin bakım ve onarımı sağlanacaktır:

- Ana hat ve depo sahası hat işleri, - Ana hat ve depo sahası sinyalizasyonu, - Haberleşme sistemleri, - Elektrifikasyon, - Diğer bütün yapılar ve depo sahası tesisleri, - Bu işe ayrılmış yardımcı demiryolu araçları, - Lastik tekerlekli ve ray üstünde de gidebilen bakım aracı ve ekipmanı, - Bu işe ayrılmış karayolu araçları, - Sistemin diğer aktivitelerine ayrılmış araçlar, - Hat kenarı bakımı, - Peyzaj.

Hat bakım tesisinde; ofisler, onarım atölyeleri, personel sosyal tesisleri, yedek parça, malzeme ve teçhizat için depo yerleri bulunacaktır.


Tramvay araçları dışındaki araçların bakımı için altında çalışma kanalı bulunan depo hatları ve onarım hatları; sistemdeki yardımcı demiryolu araçlarının, lastik tekerlekli araçların, vinçlerin ve benzer araçların bakımı için de kapalı bakım yerleri tasarımlanacaktır. 6.5.6 Tesisat Alanı Bu alanlarda AG-OG odaları, acil durum aydınlatma beslemesi, merkezi kontrol röleleri, besleme kontrol röleleri, telefon sistemi, atölye beslemesi, hava kompresörü, havalandırma klima santral odaları, kullanma ve yangın suyu tesisatları ve acil durum besleme jeneratörü vb.üniteler yer alacaktır. Bu odaların ebatları teçhizata göre sonuçlandırılacaktır. 6.5.7 Boji ve Büyük Ünite Depolama Alanı Bu alan büyük yedek parça üniteleri için bir depolama alanı olacaktır. Burası döner tablalar ve boji depolama ray hatları ile teçhiz edilmiş olacaktır. Binalar ilk baştaki döner tablalara göre tasarımlanacaktır. 6.5.8 Genel Depo Alanı Bu alan, atölyelere gelen tüm malzemelerin ve ekipmanın teslim alınacağı yer olacaktır. Vagon yedek üniteleri ile kalıcı hat ekipmanı buradan ilgili bölümlere aktarılacaktır. Genel temizlik malzemeleri, genel hırdavat, vagon ve kalıcı hat ekipmanı yedek parçaları gibi diğer tüm kalemler, çeşitli bölümlerce çekilinceye kadar genel ambarlarda saklanacaktır. Bu alanda gerekli ağır hizmet ve depolama rafları ile vinç donanımı bulunacaktır. Kimyasal maddeler için, genel depo alanından bağımsız bir alan tasarımlanacaktır. 6.5.9 Ofisler Depo ile atölyelerin çalışmasını yürütecek personel için ofis mekanı tasarımlanacaktır. Ofislerin yeri personel için çalışma gücüne uygun destek sağlayacak şekilde ayarlanacaktır. 6.5.10 Yemek Salonları, Mutfak, Tuvalet, Duş ve Giyim Mekanları Personel için yemek salonları ve mutfak, bayan ve bay çalışanlar için ayrı duş, tuvalet ve giyim mekanları tasarımlanacaktır. 6.6 ĐŞLETME MERKEZ Đ Đşletme merkezinde kumanda bilgisayarları, ekranları, sistem mimik ekranı, depoya ait münferit CCTV monitörleri yer alacaktır. 6.6.1 Depo Đşletme Merkezi Depoda araçların konumu ve hızı işletme merkezinden izlenecektir. Depolama hatları, yıkama hatları, araç temizleme/muayene hatları, dolaşım hatları ve atölye girişleri depo işletme merkezinden CCTV ile izlenecek, kontrol ve kumanda edilecektir.


6.6.2 Servis Đşletme Merkezi Servis Đşletme Merkezi, araç/dizi sevk etme dahil işletmesi, iletişimler ve cer gücü kumandasından (sistemin genişlemesi hesaplanarak, toleranslı) sorumlu olan bütün Đşletme Merkezi (ĐM) çalışanlarının yer alacağı alandır. Servis Đşletme Merkezinin Depo Atölye alanında olması tercih edilecektir. Zorunlu hallerde bu merkez güzergah boyunca sisteme uygun bir alanda da yer alabilecektir. Elektronik Donanım Odası Telsiz, Telefon, Đletişim Ağı ile Denetsel Kumanda ve Veri Toplama Sistemi (SCADA) gibi bütün gerekli iletişim sistem cihazlarını barındıracak bir alandır. Makas Kumanda Sistemi Alanı Depo Alanı makasları için gerekli makas kumanda donanımının yerleştirilmesi için planlanacak bir alandır.


7. ĐNŞAAT VE B ĐNA ĐŞLERĐ ELEKTR ĐK VE MEKAN ĐK TESĐSAT

SĐSTEMLER Đ 7.1 ELEKTR ĐK 7.1.1 Aydınlatma Duraklarda aydınlatma; emniyet, güvenlik, konfor ve memnuniyeti arttıracak, yolcu dolaşımını yönlendirecek ve aydınlık alanlardan karanlık alanlara keskin geçişlerin olmamasını sağlayacak düzeyde olacaktır. Duraklarda aydınlatma seviyesi genelde aynı düzeyde olacak, ancak bilet gişesi veya peron eşiği, merdiven ve yürüyen merdiven sahanlıkları gibi fonksiyonel alanlar veya uyarı bölgelerini vurgulamak amacı ile daha yüksek düzeyde aydınlatma seviyeleri kullanılacaktır. Aşağıdaki çizelgede, duraklarda kullanılması arzu edilen ortalama aydınlatma seviyeleri gösterilmiştir:

NORMAL AYDINLATMA DÜZEYLER Đ Alan Aydınlatma Düzeyi (Lüks) Genel Alanlar 175-250 Normal Merdivenler 150-200

Genel Alanlar 150-200 Peron Peron kenarları 200-250

Bilet (veya Jeton) Gişeleri 250-300 Elektrik ve Mekanik Odaları 150-200

Özel ışıklandırma isteyen alanlar şunlardır:

- Merdivenler, - Bilet gişesi önleri, - Peron kenarları.

Hatyolunun yeraltı ve viyadük kesimlerinde en az 5 lüks’lük bir aydınlatma sağlanacaktır. Armatürlerin düzenlenmesi ve yerleşimi durak tasarım modülüne uygun olacaktır. Armatürler yenileme, ampul değiştirme ve temizlenmesini kolaylaştıracak şekilde yerleştirilecektir. Yolcu dolaşım alanlarında bulunan aydınlatma armatürlerinin kumandası, ilgili panolardan yapılacaktır. Tramvay tesislerinin umumi yerlerinde kullanılan aydınlatma armatürleri benzerlik ve bütünlük arz edecektir. Ampullerde enerji tasarruflu tipler tercih edilecektir. Duraklar acil durum armatürleri ve ışıklandırılmış çıkış işaretleri ile donatılacaktır. Bu


armatürlerde ve çıkış işaretlerinde; yüksek sıcaklıklara dayanıklı H-NiCd batarya ve 8 w gücünde flüoresan lambalar kullanılacaktır. Acil durum aydınlatması aşağıda verilen aydınlatma seviyelerini sağlayacaktır: Peron, giriş ve geçişler dahil yolcu dolaşım alanları …………………………………10 lüks

Merdivenler……………………………………………………………………………10 lüks

Bilet gişeleri ve bankamatik makine alanları ………………………………………. 10 lüks

7.1.2 Güvenlik ve Kontrol Sistemleri Güvenlik ve Đstasyon kontrolü konusunda kullanılan elektrik ekipmanları ve sistemleri aşağıda belirtilmiştir: Kapalı Devre Televizyon Sistemi Güvenlik ve işletme verimliliğini artırmak amacıyla yolcu peronları, depolama alanı ve benzeri kritik alanların merkezden gözetlenmesi için bir kapalı devre televizyon sistemi tesis edilecektir (bkz. madde 8.3).

Genel Anons Sistemi Ana kontrolörden araçlardaki veya duraklardaki yolculara bilgi vermek amacıyla bir anons sistemi ve dizi sürücüsünün (veya dizideki yetkili personelin) yolcuya bilgi veya uyarı vermesi amacıyla lokal anons sistemi tesis edilecektir (bkz. madde 8.2.2.3). Uzaktan Kontrol ve Đzleme Sistemi (SCADA) Bu sistem vasıtasıyla trafo – redresör merkezleri denetlenecek, izlenecek ve bazı ekipmanlar kumanda edilecektir (bkz. madde 8.6). 7.1.3 Durak Elektrik Sistemleri Durakların elektrik sistemleri, aydınlatmanın yanında haberleşme sistemlerini de içerecektir. Bu kapsama aşağıdaki hususlar dahildir:

- Normal ve acil durum aydınlatması, - Genel anons, telsiz, - Işıklı işaret levhaları.

Yukarıda belirtilen sistem ekipmanlarının montaj yerleri, kablo hatları, kablo taşıyıcıları, geçiş koşulları ile ince işlerle olan entegrasyonu da tasarımlarda göz önüne alınacaktır. 7.1.4 Topraklama Duraklarda; tesis edilecek elektrik ekipmanlarını korumak üzere bir topraklama tesis edilecektir. Durak yakınına gömülecek bir bakır kaplamalı çelik topraklama çubuğu veya


topraklama levhası vasıtasıyla duraklarda bulunan elektrik panolarının topraklaması yapılacaktır. 7.2 MEKAN ĐK SĐSTEMLER 7.2.1 Sıhhi Tesisat (Temiz Su, Atıksu-Pissu ve Drenaj) Sıhhi tesisat sisteminin tasarımı, aşağıda belirtilen standartlara uygun olarak yapılacaktır:

- TS EN 12056-1: Cazibeli Drenaj Sistemleri - Bina Đçi - Bölüm 1: Genel Kurallar ve Performans Kuralları

- TS EN 12056-2: Cazibeli Drenaj Sistemleri - Bina Đçi - Bölüm 2: Sıhhî Tesisat Boru Sistemi - Tasarım ve Hesaplama

- TS EN 12056-3: Cazibeli Drenaj Sistemleri - Bina Đçi - Bölüm 3: Çatı Drenajı - Tasarım ve Hesaplama

- TS EN 12056- 4: Cazibeli Drenaj Sistemleri - Bina Đçi - Bölüm 4: Atık Su Terfi Tesisleri - Tasarım ve Hesaplama

- TS EN 12056-5: Cazibeli Drenaj Sistemleri - Bina Đçi - Bölüm 5: Montaj ve Deneyler, Đşletme, Bakım ve Kullanma Talimatları

- TS EN 12380: Drenaj Sistemleri Đçin Hava Emiş Vanaları-Kurallar, Deney Metotları ve Uygunluk Değerlendirme

- TS EN 752: Drenaj ve Kanalizasyon Sistemleri - Bina Dışı

- TS 1258: Temiz Su Tesisatı Hesap Kuralları

- TS EN 806-1: Bina Đçi Tesisatı - Đçme ve Kullanma Sularının Taşınması Đçin Özellikler - Bölüm 1: Genel

- TS EN 806-2: Bina Đçi Tesisatı - Đçme ve Kullanma Sularının Taşınması Đçin Özellikler - Bölüm 2: Tasarım

- TS EN 806-3: Bina Đçi Tesisatı - Đçme ve Kullanma Sularının Taşınması Đçin Özellikler - Bölüm 3: Boru Ölçülendirilmesi - Basitleştirilmi ş Metot

Madde 3.2.3’te belirtilen zorunlu haller nedeniyle inşa edilecek olan tünellerde; yağmur, sızıntı ve yangın söndürme sistemi sularını deşarjı için pompa istasyonları oluşturulacaktır. Su çukurlarda toplanacak ve basınçlı boşaltma borularından ana drenaj sistemine pompalanacaktır. Her pompa istasyonunda birbirine doğrudan bağlanan bir çökeltme kuyusu ve bir bekletme çukuru bulunacaktır. Her bir pompa istasyonunda gerekli olacak pompa kapasitesi, pompalama ve depolama kapasitesinin bir kombinasyonu olarak tespit edilecektir. Pompa kapasitesi düzenli olarak ve sık aralıklarla akan suları boşaltmaya yetecek kadar olacaktır. Pompalar, yürüyen merdiven ve asansör çukurunda yer alanlar hariç yedekli olacaktır. Yürüyen merdiven ve asansör çukurlarının drenajının doğal yöntemle sağlanamaması durumunda tek pompalı sistem tesis edilecektir. Depolama kapasitesi ise büyük bir araç yangını esnasında yangın önleme çalışmaları gibi sık karşılaşılmayan su akımları ve 100 yılda gözlenen 15 dakikalık en şiddetli yağıştan kaynaklanabilecek suların depolanmasını ve atılmasını karşılayacak şekilde olacaktır.


Pissu toplama çukurları, drenaj çukurlarından bağımsız olarak ve üstü kapaklı olarak tasarımlanacak, gaz sıkışmalarını önlemek için havalandırma boruları tesis edilecektir. Tahliye pompaları dalgıç tip ve yedekli tesis edilecektir. Drenaj ve pissu borularından gömülü olanlar PVC veya pik döküm, açıktan giden borular pik döküm, pompa basma hatları pik döküm veya galvanizli çelik boru olacaktır. Temiz su şebekesindeki kesinti ve arızalardan etkilenmemek için bir su deposu ve basınçlandırma sistemi tasarlanacaktır. Su deposu yangın suyu deposundan bağımsız, en az 2 günlük gereksinmeyi karşılayacak yeterlilikte ve paslanmaz çelikten olacaktır. Temiz su tesisatında gömülü borular PPRC, açıktan giden borular ise galvanizli çelik boru olacaktır. Đstasyonlarda hangi armatürlere sıcak su tesisatı çekileceğine ilgili Đdarelerce karar verilecektir. Boru tesisatı, çelik ankraj dübelleri ile tespit edilecek ve yumuşak çelik malzemeden mamul konsollar üzerine mesnetlendirilecektir. Boruların duvarları, bölmeleri, taban ve tavanları delerek geçtiği durumlarda boru kılıfları kullanılacaktır. Ses iletimini engellemek için, boruların kullanılan hacimlerden geçmesi halinde boru kılıfları içine mineral yünü sıkıca doldurulacaktır. Yangın boşluğundan geçen boru kılıfları içine yanmaz malzeme doldurulacaktır. 7.2.2 Isıtma, Havalandırma ve Đklimlendirme Açık havaya açılan yapılara TS 825 - Binalarda Isı Yalıtımı Kuralları - Standardına uygun olarak ısı yalıtımı uygulanacaktır. Yeraltı yapılarının ısıtılan mahallerinin toprak temaslı betonarme perdelerine ve tavanlarına ısı yalıtımı uygulanacaktır. Özellikli bazı mekanların yaz kış maksimum ve minimum sıcaklıkları, kullanılacak olan ekipmanların üreticileri tarafından farklı bir kriter belirtilmemiş olması durumunda aşağıdaki gibi olacaktır:

Mekan Adı Yaz Sıcaklığı (maksimum)

Kış Sıcaklığı (minimum)

Trafo Odaları 400 C 50 C

AG, OG, Elektrik Pano Odaları 400 C 50 C

Haberleşme ve Sinyalizasyon Odaları 250 C KT, %40 RH 200 C KT, %40 RH

Akü Odası, Havalandırma Fan Odaları, Pompa Odaları

250 C 50 C

USP Odası 250 C 200 C


Diğer mekanlarda Türk Standartlarının ve Yönetmeliklerin öngördüğü yaz ve kış sıcaklıkları uygulanacaktır. Đşletme personelinin uzun süre bulunacağı odalar ile elektrik ve elektronik ekipmanların konulduğu odalarda iklimlendirme tesisatı yapılacaktır. Doğal havalandırma ile havalandırılamayan, içinde sürekli insan bulunan veya tuvalet, drenaj, pissu pompa odaları gibi koku ve nem üreten tüm mekanlarda mekanik havalandırma uygulanacaktır. Havalandırma fan odaları vb. mekanlarda mekanik havalandırmaya gerek olup olmadığına, ilgili Đdare tarafından, mekanın konumu ve iklim koşulları gözetilerek karar verilecektir. Đklimlendirme ve havalandırma yükleri, fiili doluluk oranları, aydınlatma devreleri, ekipmanlar ve diğer dahili yükler dikkate alınarak tespit edilecektir. Havalandırma ve iklimlendirme tasarımında TS 3419 - Havalandırma ve Đklimlendirme Tesisleri - Projelendirme Kuralları ve TS 3420 - Havalandırma ve Đklimlendirme Tesislerini Yerleştirme Kuralları - Standartlarına uyulacaktır. Haberleşme ve sinyalizasyon odaları ile kontrol ve kumanda odaları klimatize edilecektir. Bu mahallerdeki klima üniteleri, herhangi bir ünitenin arızalanması veya aksamasının, toplam verimi tasarım yükünün %33’ünden fazla düşürmeyecek şekilde seçilecektir. Elektrik ve elektronik cihaz bulunduran mekanlar ve acil kaçış kovaları artı basınç altında tutulacaktır. 7.2.3 Acil Havalandırma 7.2.3.1 Tüneller Madde 3.2.3’te belirtilen zorunlu haller nedeniyle inşa edilecek olan tünellerde HRS Tasarım kriterleri göz önüne alınacaktır. 7.2.3.2 Duraklar Madde 3.2.3’te belirtilen zorunlu haller nedeniyle tünellerde inşa edilecek olan duraklarda HRS Tasarım Kriterleri göz önüne alınacaktır. 7.2.4 Acil Kaçış ve Boşaltma Madde 3.2.3’te belirtilen zorunlu haller nedeniyle inşa edilecek olan tünellerde acil kaçış ve yolcu tahliyesi için HRS Tasarım Kriterleri göz önüne alınacaktır. Diğer yapılarda “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”te yer alan hükümler geçerlidir. Söz konusu Yönetmelikte bulunmayan hususlar için de NFPA 130 ve uzantıları başvuru kaynağı olarak kullanılacaktır. 7.2.5 Yangından Korunma Bu başlık altında verilmemiş olan özellikler için “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”te yer alan hükümler geçerlidir. Söz konusu yönetmelikte bulunmayan hususlar için NFPA 130 ve uzantıları başvuru kaynağı olarak kullanılacaktır.


7.2.5.1 Malzeme Hatyolu ve yapılarda (durak vb.) alevi yayma özelliği, yandığında zehirli gaz ve duman çıkarma özelliği olan malzemeler kullanılmayacaktır. Kullanılacak olan malzemeler minimum B1 sınıfı olacaktır. Seçilen malzemelerin bu özellikleri belgelenecektir. 7.2.5.2 Yangın Yayılımının Durdurulması Teknik hacimlerin yangın dayanım sınıfları aşağıdaki gibi olacaktır: Teknik Hacim Yer / Duvar / Döşeme Kapı Elektronik Teçhizat Odası F120 F 90

Şalt Kontrol Odası F120 F 90

Trafo Odası F180 F120

AG -OG Odaları F120 F 90

UPS (Akü) Odası F120 F 90

Elektrik Pano Odaları F120 F 90

Acil Çıkış Merdivenleri F120 F 90

Havalandırma Santral Odası F120 F 90

Haberleşme ve Sinyalizasyon Odaları F120 F 90

Yangına dayanıklılık için söz konusu bölgelerde duvar, tavan, döşeme gibi yapısal unsurların yanı sıra, yangına dayanıklı kapı, hava kanalı giriş-çıkışlarında yangın algılama sisteminden gelecek olan sinyalle kapanan yangın damperleri, kablo ve tesisat giriş-çıkışlarında ısı altında genleşerek boğan malzeme kullanılacaktır. Duman damperlerinin duman detektörlerinden duman algılama yapıldığında kapanması sağlanacaktır. 7.2.5.3 Söndürme Sistemleri Sulu Söndürme Sistemleri Madde 3.2.3’te belirtilen zorunlu haller nedeniyle inşa edilecek olan tünellerde ve duraklarda HRS Tasarım Kriterleri göz önüne alınacaktır. Tünellerde ve istasyonlarda ıslak borulu ve yangın dolaplı yangın söndürme sistemleri tesis edilecektir. Donma riskinin yüksek olduğu durumlarda sistem kuru borulu veya donmayı önleyecek önlemlerle tasarlanacaktır. Sulu sistemlerde, donma riski olan tüm borular izole edilecek ve refakat ısıtıcı ile donatılacaktır. Đstasyonlarda ve binalarda içerisinde yanabilir yükler taşıyan tüm mekanlar otomatik sprinkler (yağmurlama) sistemi ile korunacaktır. Bu mekanlar; istasyonların yolculara açık olmayan kısımları, pompa odaları, temizlik malzemesi bulundurulan odalar, personel barındıran odalar, havalandırma tesisat odaları vb. dir.


Sistem tasarımı TS 12845 - Sabit Yangın Söndürme Sistemleri - Otomatik Sprinkler Sistemi - Tasarım, Montaj ve Bakım - Standardına uygun olacaktır. Đstasyon içerisinde; yolcu ve istasyon personeli tarafından kullanılmak üzere her biri 400 litre/dakika kapasiteli, aynı anda 2 adet kullanılabilecek (toplam 800 l/dk.) hortum sistemi tasarımlanacaktır. Hortum dolap giriş boruları ve vanaları DN 65 çapında olacaktır. Ancak bilet holü ve ara katlarda TS EN 671-1- Sabit Yangın Söndürme Sistemleri - Hortum Sistemleri - Bölüm 1: Yarı Sert Hortumlu Hortum Makaraları - Standardına uygun DN 25 çapında yarı sert hortumlar, peron katında ise TS EN 671-2- Sabit Yangın Söndürme Sistemleri - Hortum Sistemleri - Bölüm 2: Yassı Hortumlu Hortum Sitemleri - Standardına uygun, DN 50 çapında yassı hortumlar, kolay sökülebilir redüksiyon parçaları ile vanalara bağlanmış olacaktır. Yönetim binalarında bilet holü ve ara katlar için önerilen tipte, atölye ve kapalı depo binalarında ise peron katı için önerilen tipte yangın dolapları tesis edilecektir. Tüm yangın dolapları iki bölmeli olacak ve bir bölmesine 6 kg kapasiteli ABC tipi yangınlarda kullanılabilecek kuru kimyevi tozlu tüp yerleştirilecektir. Büyük fan odaları ve atölyelere ayrıca 12 kg kapasiteli tekerlekli yangın söndürücüleri öngörülecektir. Tünel içinde itfaiye tarafından kullanılmak üzere her biri 500 litre/dakika kapasiteli, aynı anda 2 adet kullanılabilecek (toplam 1000 l/dk.), 2 adet DN 65 storz bağlantılı hortum ağızları tesis edilecektir. Hortum bağlantı ağızları arasındaki mesafe maksimum 35 m olacaktır. Boru çapları hidrolik hesaplar sonucu tayin edilecek ancak 4” ten düşük çaplı boru kullanılmayacaktır. Herhangi bir mekanik veya elektrik sorunu nedeniyle pompaların basınç üretememesi veya depolama suyunun yetersiz kalmasına karşı önlem olarak istasyon veya bina dışından sulu yangın söndürme sistemine (hortum ve sprinkler sistemleri) basınçlı su basabilmek için görülebilir noktalara itfaiye bağlantı ağızları tesis edilecektir. Tünel girişlerine itfaiyenin kullanabileceği teçhizat dolapları yerleştirilecektir. Madde 3.2.3 gereği yapılacak olan tünellerde ve Depo Alanında sistemi 60 dakika süre ile besleyecek bir yangın suyu deposu bulunacaktır. Yangın suyu deposu bakım-onarım dönemlerinde sistemin susuz kalmasını önlemek amacı ile iki bölmeli olacak şekilde tasarımlanacaktır. Yangın pompaları yedekli olacaktır. Yedek pompa elektrikli veya dizel motorlu olabilecek ancak istasyonların yangın söndürme sistemlerinde kullanılan yangın pompalarının yedek pompaları elektrikli olacaktır. Sulu sistemlerde küçük basınç kayıplarını karşılamak için kaçak giderme pompası (jokey pompa) kullanılacaktır. Pompaların elektrik beslemeleri birbirinden bağımsız iki ayrı kaynaktan sağlanacaktır.


Yüzeyde bulunan binaların ve tesislerin çevresine ve hemzemin hatlarda hat boyunca itfaiye ve araçlarının kolay yanaşabileceği ve bağlantı yapabileceği yangın hidrant sistemi tesis edilecektir. Hidrant sistemi tasarım debisi 1900 litre/dakika olacaktır. Depo ve atölyelerde depolama ve araç bakımında kullanılan tüm kapalı alanlar otomatik sprinkler sistemi ile korunacaktır. Her sprinkler sistemi ilgili alarm presostatı ile, yangın musluğu ve yangın hortumları ise akış algılayıcı şalterler vasıtasıyla izlenecektir. Akış şalterleri uyarlandırıldıkları boru donanımlarına göre boyutlandırılmış otomatik tür şalterler olacaktır. Akış şalterlerine bağlanmış olan pnömatik zaman geciktiriciler, basınç şok dalgalarının etkisini önlemek üzere 20 saniyeye göre ayarlanacaktır. Alarm presostatları ve akış şalterleri adresli alarm sistemine adresli izleme modülleri ile bağlanacaktır. Tüm bu bağlantılar durum değiştirici kontakların, alarm sistemine “Yangın” girişi yapacağı şekilde kullanılacaktır. Gazlı Söndürme Sistemleri Sistem tasarımı TS ISO 14520 - Gazlı Yangın Söndürme Sistemleri - Fiziksel Özellikler ve Sistem Tasarımı - Bölüm 1: Genel Kurallar - Standardına göre yapılacaktır Aşağıdaki mekanlarda ve elektronik ve elektriksel ekipmanlar barındıran odalarda temiz gazlı otomatik söndürme sistemleri tesis edilecektir:

- Elektronik Teçhizat Odası, - Şalt Kontrol Sistemi Odası, - AC Elektrik Odası, - OG Pano Odası, - UPS Odası (Akü Odası), - Trafo Odaları, - Haberleşme ve Sinyalizasyon Odası, - Đşletme Merkezi Kumanda ve Elektronik Techizat Odaları.

Gazlı Söndürme Sistemi uygulanacak olan hacimlerdeki pencere, kapı ve duvar menfezleri ile havalandırma sistemi üzerinde bulunan yangın damperleri, yangın algılama sisteminden alacağı sinyal ile gaz boşaltım anında kapanacaktır. Asansör, yürüyen merdiven, aydınlatma vb. amaçlı küçük elektrik pano odalarına elle çalışan 6 kg kapasiteli yangın söndürme tüpleri tesis edilecektir. 7.2.5.4 Diğer Hususlar Diğer tüm hususlarda “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” hükümleri esas alınacaktır. Söz konusu Yönetmeliğin yetersiz kaldığı durumlarda NFPA 130 Standardı referans olarak alınacaktır.


8. ELEKTROMEKAN ĐK SĐSTEMLER 8.1 ELEKTR ĐFĐKASYON 8.1.1 Enerji Temini 8.1.1.1 Enerji Kaynağı Enerji kaynağı cer gücü sistemi ve yardımcı güç sisteminin ihtiyacı olan gücü karşılayacak kapasitede olacaktır. Enerji kaynağının seçiminde cer motorlarının yol almaları esnasında çekecekleri yüksek akım değerleri dikkate alınacaktır. 8.1.1.2 Sistem Güvenilirliği Yolcuların güvenliği ve araç/dizi işletmesinin devamlılığı bakımından trafo istasyonlarına enerji temini mümkün olan yerlerde en az iki ayrı kaynaktan yapılacaktır. Bu kaynakların her biri toplam sistem yükünü karşılayabilecek kapasitede olacaktır. Ayrı iki kaynağın bulunamaması durumunda her trafo istasyonuna aynı kaynaktan 2 adet besleme temin edilecektir. Bütün elektrikli ve elektronik ekipman, sistem tarafından üretilen elektromanyetik ortamda kalite, performans veya fonksiyon kaybı olmadan düzgün çalışacak biçimde projelendirilecektir. Kendiliğinden oluşan elektromanyetik girişimi bastırmak için gerekli her türlü ekranlama, filtreleme veya diğer aygıtlar ve tekniklerden faydalanılacaktır. 8.1.1.3 Orta Gerilim (O.G.) Enerji Da ğıtımı Cer gücü trafo merkezleri ile yardımcı güç trafo merkezleri açık işletilecek bir ring sistemi üzerinden ve en az iki ayrı kaynaktan beslenecektir. Trafo Merkezlerinde genelde cer gücü ve yardımcı güç için ikişer adet trafo bulunacaktır. Bu durumda her trafo ayrı devreden beslenecektir. Bu devrelerin birinden beslemenin tümüyle kesilmesi halinde ilgili kesicileri açıp kapayarak trafo istasyonlarının tümünün enerjisi kesilmemiş devreden beslenmesi mümkün olacaktır. Kesicilerin açma kapama kumandaları gerek mahalli, gerekse kumanda merkezinden uzaktan kumanda ile yapılabilecektir. Trafo merkezlerinde kuru tip trafolar kullanılacaktır. Duraklarda ve Sistemin açık havadaki kısımlarında UV korumalı XLPE izoleli kablo, toprağa gömülü yerlerde ise XLPE izoleli kablolar kullanılacaktır. O.G. Enerji dağıtımında enerjiyi veren kurumun teknik şartnamelerine uyulacaktır. 8.1.1.4 Güç Sistemlerinin Kontrolü O.G. ana kesicileri hariç cer gücü ve yardımcı güç besleme kesicileri mahalli olarak ve kontrol merkezinden uzaktan kumanda ile kontrol edilecektir. Akım ve gerilim değerleri ve arıza durumları uzaktan kontrol sistemi üzerinden kumanda merkezine aktarılacaktır. Cer gücü trafo merkezlerinde, güç sistemlerinin kontrolü için tesis edilecek SCADA sistemi ile sinyalizasyon ve iletişim yükleri için kesintisiz güç kaynakları tesis edilecektir. Kesintisiz güç kaynakları ve bağlı akülerinin kapasitesi en az dört saat beslemeye yeterli olacaktır. O.G. ana besleme kesicilerinin kumandası enerjiyi veren kuruluşla koordineli olarak yapılacaktır.


8.1.2 Cer Gücü Sistemi 8.1.2.1 Sistem Gerilimi Nominal gerilim 750 V DA olacaktır. Araçlar, redresörler ve katener sistemleri bu nominal gerilimlere göre tasarımlanacaktır. Bu gerilimlerin işletme koşullarından dolayı + %20 ve - %30 toleranslar içerisinde değişmesi durumunda sistem emniyetle çalışabilecektir. 8.1.2.2 Sistem Tertibi Trafo-Redresör üniteleri altı fazla on iki dalgalı çıkış sağlayacaktır. Redresörler yarı iletkenli tip olacaktır. Trafolar ve redresörler ayrı ve müstakil bölümlerde olacaktır. Her trafo redresör DA çıkışı 2 adet yüksek kesme hızlı DA kesicileri üzerinden katener sistemine bağlanacaktır. Trafo-Redresör üniteleri, komşu bir trafo-redresör merkezinin devre dışı kalması durumunda bu merkezden beslenen yükleri de besleyebilecek kapasitede olacak ve belirlenmiş performans kriterlerini sağlayacaktır. Komşu olmayan iki trafo redresör merkezinin aynı anda devre dışı kalması durumunda yavaşlatılmış hizmete olanak tanıyacak şekilde önlemler alınacaktır. Komşu iki trafo redresör merkezinin aynı anda devre dışı kalması durumunda ise acil durum hizmetine olanak verecek şekilde sistemin tümden devre dışı kalmasını önleyecek tedbirler alınacak, ancak bu durumda daha uzun bir hattın ve daha çok aracın sağlam kalan trafolardan beslenmesi nedeniyle sistemdeki gerilim düşümü artacaktır. Bu nedenle katener geriliminin kabul edilebilir minimum değerinin üstünde tutulabilmesi için dizilerin hızı ve sevk aralığı sınırlanabilecektir. Trafo-Redresör üniteleri, genelde her trafo merkezinde çift olarak tesis edilecektir. Her ünite ayrı devreden beslenecektir. Yük akım etütleri sonuçlarına göre bazen hat başına ve hat sonuna yakın trafo merkezlerinde bir takım trafo-redresör grubu yeterli olabilecektir. Bu durumlarda ileriye dönük olarak ikinci trafo-redresör grubu için, trafo merkezlerinde rezerv yer bırakılacaktır. Bu ünitelerin her biri sistemin toplam yükünü karşılayabilecek ve ünitelerle ilgili şalt teçhizatı da buna uygun kapasitede olacaktır. Negatif dönüş raylar üzerinden olacaktır. Normal olarak, cer gücü trafo merkezleri bulundukları yerdeki hat kısmını doğrudan besleyecektir. Bununla beraber Alternatif Akım besleme kaynağından enerjinin tümüyle kesilmesi veya komşu trafo merkezlerinden birindeki ekipman arızası gibi durumlarda sağlam kalan trafo merkezi, hattın bir kısmını daha besleyecek ve böylece güzergah boyunca ulaşım hizmetinin aksamaması sağlanacaktır. Cer gücü sistemi araçların rejeneratif frenlemesini kabul edecek şekilde tasarımlanacaktır. Güzergahta rejeneratif enerjiyi kullanacak sayıda dizi yoksa rejeneratif enerjiyi absorbe edecek veya tekrar kullanımını sağlayacak bir sistem temin edilecektir. 8.1.2.3 Trafo Merkezlerinin Yerle şimi Trafo merkezlerinin yerleri sistemin cer ve yardımcı güç talepleri, izin verilen minimum


gerilim düşümü, coğrafi ve teknik koşullar ile sistem parametreleri ve benzeri girdileri kullanan yük akım etüdü ile modellenerek tespit edilecektir. Kullanılabilirlik Gereksinimler a) Güç dağıtım sistemi kullanılabilirlik gereksinimlerini karşılayacak şekilde

projelendirilecektir. Bu nedenle, donanımda sistemin güvenilirliğini ve sürekliliğini sağlayacak özellikler bulunacaktır. Güç dağıtım sistemindeki, hizmeti aksatan arızalar (iki trafo redresör merkezinin aynı anda hizmet dışı kalması) arasındaki ortalama süre minimum 50.000 saat olacaktır. Đkiden fazla trafo redresör merkezinin aynı anda devreden çıkması durumundaki hizmeti aksatan arızalar arasındaki ortalama süre minimum 100.000 saat olacaktır.

b) Đki trafo redresör merkezinin aynı anda devre dışı kalması durumunda onarım için ayrılacak süre maksimum beş saat olacaktır. Đkiden fazla trafo redresör merkezinin aynı anda devre dışı kalması durumunda ise onarım için ayrılacak süre maksimum on saat olacaktır. Güç dağıtım sistemi bu gereksinimi sağlamak için, donanımların arıza halinde hızlı bir şekilde eski haline getirilmesine olanak verecek şekilde projelendirilecektir.

8.1.2.4 Cer Gücü Sistemi Topraklaması Cer gücü sisteminin topraklanması, normal ve arızalı durumlarda sistemde meydana gelebilecek aşırı gerilimlerin doğuracağı hasarlardan şahısları, ekipmanı ve tesisleri koruyacaktır. Topraklama sistemi, arıza durumunda donanımın maruz kaldığı dokunma gerilimini sınırlayarak elektrikli donanım için de koruma sağlayacaktır. Cer gücü sisteminin topraklanması aşağıdaki gibi yapılacaktır:

- Cer gücü sisteminin pozitif besleme ve negatif dönüş kabloları ile katener ve

demiryolu (taşıyıcı) rayları topraktan izole edilecektir. Depo ve bakım işletme binası sahasındaki taşıyıcı raylar topraklanacaktır.

- Redresörler ve doğru akım kesicileri hariç, bütün ekipman muhafazaları topraklanacaktır.

- Redresör ve doğru akım kesici hücreleri muhafazalarının topraklaması ise toprak rölesi gibi bir koruma elemanı vasıtası ile özel olarak yapılacaktır.

8.1.2.5 Korozyon Kontrolü Yapılacak etüde göre gerekiyorsa sistemin gerekli bölümlerine katodik koruma sistemi uygulanacaktır. Sistem üç tip korozyona karşı korunacaktır:

- Atmosferik korozyon,

- Galvanik korozyon,

- Kaçak akım korozyonu: Güzergah raylarının cer gücü dönüş akımı yolu olarak kullanılmasında raylar doğru bir şekilde yapıdan izole edilmezse; yapılarda, yapı takviyelerinde ve kentin alt yapı tesislerinde kaçak akım korozyonuna neden olur. Bu nedenle sistemde oluşabilecek kaçak akımların önlenmesi ve bu akımların Tramvay


güzergahında mevcut diğer tesislere verebileceği zararlar için tedbirler alınacaktır. Bunun zarar verici etkilerini en aza indirgemek için kaçak akımın trafo merkezindeki negatif baraya dönüş yolu kontrol altında tutulacaktır.

8.1.3 Yardımcı Güç Sistemleri 8.1.3.1 Alçak Gerilim Dağıtımı Yardımcı güç sistemi nominal gerilimi 220/380 V AC 50 Hz olacaktır. DC kullanılması gereken sistemlerde besleme gerilimi 48 veya 110 V DC olacaktır. Hemzemin tipteki yolcu istasyonlarında, 220/380 V AC yardımcı güç ihtiyacı yakın bir TEDAŞ yerel trafo merkezinden veya sistemin kendi yardımcı güç trafosundan sağlanacaktır. Tünellerde ve yeraltı tesislerinde yeterli sayıda topraklı trifaze ve monofaze priz bulunacaktır. 8.1.3.2 Aydınlatma Đç aydınlatmada genel olarak flüoresan lambalar, dış aydınlatmada ise cıva buharlı ve sodyum buharlı lambalar kullanılacaktır. Yolcu bulunan alanlardaki aydınlatma tesisatı ilgili panolardan kontrol edilecektir. Harici aydınlatma fotoseller ile kontrol edilecek, ayrıca el ile kumanda için fotosele paralel bir anahtar bulunacaktır. 8.1.3.3 Topraklama ve Yıldırımdan Korunma Yerüstü yapıları yıldırımdan korumak üzere aktif paratoner tesisatları kurulacak ve koruma topraklaması ağına irtibatlanacaktır. 8.1.4 Katener Sistem 8.1.4.A Normal (Klasik) Katener Sistem 8.1.4.A1 Kontak Teli Kontak teli, çekilen akıma bağlı olarak 80, 100, 120 veya 150 mm² kesitinde, kolay aşınmayan iletkenliği yüksek malzemeden oluklu yapılmış olacaktır. Pandül teli 25 mm²

bakırdan imal edilecektir. Yüksek akımın talep edildiği yerlerde paralel bağlı 2 adet kontak teli kullanılabilecektir. Kuruluş ve işletme masraflarının ekonomik analizi yapılarak kullanılacak telin tipi ve montaj tertibi seçilecektir. Pantografta kömürün tek noktadan aşınmasını önlemek için tel zikzaklı olarak çekilecektir. Kontak telinin bu sapmaları hat merkezinin her iki tarafından 30-35 cm’ye, kurplu yollarda 40 cm’ye kadar olacaktır. Kontak telinin gerginlik ayarı otomatik olarak bir düzenekle sağlanacaktır. Kontak teli kurbun dışına doğru gerdirilecektir. 8.1.4.A2 Askı Teli Askı teli kesiti, akıma uygun olarak seçilmiş örgülü elektrolitik bakır olacaktır. Yüksek


akımın talep edildiği yerlerde paralel bağlı 2 adet askı teli kullanılabilecektir. Depo sahasında askı teli kullanılması durumunda 50 mm² kesitinde olacaktır. Merkezi bakım atölyesindeki hatlarda askı teli kullanılmayacaktır. Kontak teli ve askı teli arasındaki potansiyel dengelemesi her 100 m’de esnek bir bakır iletkenle yapılacaktır. Kontak teli, askı teline maksimum her 10 m’de bir pandüllerle asılacaktır. Đşletme ortamı sıcaklıklarında telin sehimi otomatik bir düzenekle sabit tutulacaktır. 8.1.4.A3 Katener Tellerinin Asılması Katener telleri orta veya kenarlarda bulunan direklerdeki konsollara asılacaktır. Direkler çelik veya beton olabilecektir. Direkler arası mesafe düz yolda 50-65 m arasında olacaktır. Kurplu yollarda, kurp yarıçapına bağlı olarak daha sık direk gerekebilecektir. Direkler paralel yollarda iki hattın ortasında olacak ve her iki hattın telleri bu direklere asılacaktır. Tellerin asılmasında, caddelerde bina ve elektrik direklerinden yararlanılabilecektir. 8.1.4.B Rijit Katener Hatyolunun kapalı (tünel) bölümlerinde tavana monte edilen aluminyum kompozit bir profil ve buna tutturulmuş kontak telinden meydana gelecektir. Kontak teli sert oluklu bakırdan mamul olacaktır. Hatyolunun açık kesimlerinde yer alacak normal katener sistemi ile uyumlu olacak ve iki tip arası geçişler düzgün ve pürüzsüz olacaktır. 8.1.5 Dönüş Hattı Dönüş hatları elektrik ve mekanik bakımdan güvenilir olacaktır. Dönüş hattına ait bütün ekipman ancak aletle sökülebilecektir. Her besleme merkezinden en az iki dönüş hattı bulunacaktır. Dönüş hatlarından birinin kopması durumunda, diğer hat işletme dönüş akımı değerinin tümünü taşıyabilecek kapasitede olacaktır. Dönüş yolu olarak güzergah raylarının kullanılması durumunda, dört güzergah rayı hat boyunca belirli aralıklarla çapraz bağlama kabloları ile paralel hale getirilecektir. Raylara dokunma nedeniyle meydana gelebilecek tehlikelere karşı önlemler alınacaktır. 8.2 SĐNYAL ĐZASYON VE HABERLE ŞME Bu bölümde araçların güzergahlardaki hareketlerinde emniyetli, düzenli ve etkin bir işletme için teçhiz edilecek sinyalizasyon ve haberleşme sistemlerinin genel yapısı ve özellikleri tanımlanmıştır. 8.2.1 Makas Sinyalizasyon Sistemi 8.2.1.1 Sinyalizasyon Genel Prensipleri Tramvay hattına konulacak sinyal sisteminin, araç ve yaya trafiğiyle beraber işleyen fakat tramvay araçlarına öncelik veren bir sinyal sistemi olması gerekmektedir. Bu sistem sayesinde seferler aksamadan tarifeye uygun bir şekilde araçlar işleyebilecektir.


Tramvay aracı, kavşağa gelmeden önce kavşak kontrol cihazına bir işaret verecektir. Yapılacak olan sistem lastik tekerlekli araç-yaya trafiğiyle entegre çalışacağı için, sistemin bu işten sorumlu şehir trafik sinyalizasyon kurumunun sistemine entegre olması gerekmektedir. 8.2.1.2 Kapsam Şehir trafik sinyalizasyon kurumunun kavşaklardaki sinyal kontrol cihazına, tramvay aracı kavşağa emniyet mesafesinde iken talep verecek, bu talep kontrol cihazına bir girdi olarak işlenecektir. Tramvay aracı normal işletme hızını düşürmeden kavşağa geldiğinde, sinyalin tramvay aracının geçişine uygun hale gelmesi sağlanacaktır. Sistemin teknik özellikleri şu şekilde olacaktır:

- Tramvay aracı algılama ünitesi, - Trafik sinyalizasyon kontrol cihazı, - Tramvay sinyalleri, - Oto-yaya sinyalleri.

Tramvay aracı algılama ünitesi, talep mesafesinden tramvay aracını algılayarak, tramvay aracının geçiş üstünlüğünü sağlamak üzere ilgili sinyale ait kontrol cihazına bir sinyal gönderecektir. Bu sayede sinyal kontrol cihazı tramvay araçlarına, lastik tekerlekli araçlara göre geçiş üstünlüğü sağlayacaktır. Şehir trafik sinyalizasyon kurumunun kavşak kontrol cihazının güç beslemesi şebeke elektriği kesildiği zaman trafo merkezlerinden çekilecek olan UPS hattından beslenebilecek şekilde tesis edilecektir. Sinyalizasyon sistemi pek çok değişik metotla gerçekleştirilebilir. Burada aşağıda belirtilen iki hususa dikkat edilecektir: a) Tramvay aracı algılama ünitesinin, karşı yönden gelen araçtan etkilenmemesi,

b) Dış ortamdaki frekansların sistemi etkilememesi. 8.2.1.3 Makas Sistemi Amaç Tramvay hattı üzerinde bulunan makaslar, sürücü tarafından, araç hareket halinde iken veya durmakta iken otomatik olarak kumanda edilecektir. Ayrıca makasın 15 m önüne konulacak bir sinyal lambası ile makasın hangi yöne tanzimli olduğu veya arıza durumu gösterilecektir (Düz Yol, Sapan Yol ve Arıza Durumu olmak üzere 3 konum). Makas sistemleri hayati güvenlik düzeyinde tesis edilecektir. Tramvay aracı makas üzerinde iken makas kesinlikle hareket etmeyecektir. Tramvay aracının makas üzerinde olduğunun kesin olarak anlaşılması için, makas bölgelerinde raylar, bu amaca hizmet edecek şekilde düzeneklerle tesis edilecek ve bu


düzenekler, her türlü dış ortamda (kar, yağmur, su baskını gibi) çalışır durumda olacak şekilde tasarımlanacaktır. Kapsam Tesis edilecek makas sistemi aşağıdaki ünitelerden oluşacaktır:

1- Makas yönü kumanda cihazı, 2- Araç verici ünitesi, 3- Alıcı ünitesi, 4- Kontrol ve kumanda panosu, 5- Sinyal lambası, 6- Makas tahrik ünitesi.

Sürücü kabininden bir kumanda cihazı vasıtasıyla makası istenilen yöne kumanda edilebilecektir. Bu kumanda cihazı araçtaki vericinin farklı iki işaret üretmesini sağlayacaktır. Kumanda cihazının iki konumu olacaktır:

1- Makası düz yola tanzim eden normal konum, 2- Makası sapan yola tanzim eden manevra konumu.

Makasın yön bilgisi, her konum için en az iki bilgi şeklinde yedeklenmiş (fail safe işletme) olarak alınacaktır. Araçtaki vericiden gelen işaret, kontrol ve kumanda panosuna ulaştıran bir alıcı ünitesi olacaktır. Sistem, kontrol ve kumanda panosu ile yönetilecektir. Makasın konum bilgisi, sinyalin durumu, makasın hareketi, makas üzerinde aracın olup olmadığı bilgisi, araçtan gelen talep bilgisi ve diğer bütün güvenlik şartları burada kontrol ve kumanda edilecektir. Sürücü, araç hareket halinde iken makasa talep verebileceğinden, makasın istenilen konuma geçtiğine ait sinyal bilgisi, tramvay aracı sinyalleri geçmeden verilmiş olacaktır. Sistem, bir arıza oluşması durumunda, makasın manuel olarak yapılmasına müsaade edecek şekilde tasarımlanacaktır. Tüm kumanda edilecek makasların konum bilgileri, Araç Takip Sisteminden izlenecektir. Bunun için, makas kontrol panosunda gerekli olan kontak çıkışları sağlanacaktır. 8.2.2 Haberleşme Sistemleri Tramvay sistemi dahilinde, depo, idari bina, araçlar ve işletme bakım personelleri arası haberleşmeyi sağlamak üzere aşağıdaki fonksiyonları yerine getiren haberleşme sistemleri sağlanacaktır:

- Telsiz sistemi ile haberleşme, - Telefon sistemi ile haberleşme, - Anons sistemi ile haberleşme.


8.2.2.1 Telsiz Sistemi ile Haberleşme

- Tramvay sürücüleri ve kumanda merkezi arasında işletme kanalı ile iki yönlü haberleşme,

- Kumanda merkezi ile bakım/işletme personeli arasında bakım kanalı ile iki yönlü haberleşme,

- Bakım/işletme personelinin kendi aralarında bakım kanalı ile iki yönlü haberleşme sağlanacaktır.

8.2.2.2 Telefon Sistemi ile Haberleşme Telefon alt sistemi dahilinde depolama sahasındaki idari binada bir PABX santral kurulacak ve saha içindeki bina ve ofislerde analog haberleşme sağlanacaktır. Bu donanım vasıtası ile;

- Tüm personelin işletme dahilindeki görüşmeleri,

- Acil durumlarda ilgili personelin polis, ambulans, itfaiye gibi acil servislere ulaşabilmesi,

- Personelin harici telefon hatları vasıtası ile işletme dışındaki Telekom aboneleri ile görüşmeleri sağlanacaktır.

8.2.2.3 Anons Sistemi ile Haberleşme Anons alt sistemi ile haberleşme, işletme merkezi ve araçlarda bulunan donanımlar ile yolculara; aşağıda belirtilen anonsların otomatik veya yetkili personel tarafından yapılabilmesi işlerini yerine getirecektir:

- Đşletmeye yönelik çağrılar, - Yolcu emniyetine yönelik bilgilendirme, - Personel ve yolculara yönelik acil durum.

Bu çerçevede aşağıdaki anonslar yapılabilecektir: Kumanda Merkezinden Yolcuya Anons Kumanda merkezinden direkt olarak araçlardaki yolculara, araç içi anons sistemi ile bilgi aktarımı sağlanabilecektir. Bu anonslar sürücüden yolcuya anons özelliğinden daha öncelikli olacak ve telsiz sistemi vasıtası ile araçlara iletilecektir. Sürücüden Yolcuya Anons Araç sürücüsü, sürücü kabinindeki mikrofon ve araç anons sistemi vasıtası ile yolculara gerekli anonsları yapacaktır. Araç Đçi Otomatik Anonslar Sürücü kabinindeki bir kayıt sistemi ile varılacak istasyonların isimleri otomatik olarak araç içine anons edilecektir.


Tanımlanan haberleşme sistemleri için Kumanda Merkezinde sistemlerin kontrol ve kullanımını sağlamak üzere bir haberleşme konsolu temin edilecektir. 8.3 KAPALI DEVRE TELEV ĐZYON SĐSTEMĐ (CCTV) 8.3.1 Genel Tramvay hattının mimari yapısına uygun, işletme ve güvenlik ihtiyaçlarına yönelik olarak yolcu durakları, kavşak noktaları, depo alanı ve diğer önemli görülen sahaların uzaktan izlenebilmesi ve gerektiğinde güvenlik birimlerince denetlenebilmesi için Kapalı Devre Televizyon Sistemi tesis edilecektir. Sistem kurulurken; hattın mimari yapısı, yolcu akışı, güvenlik durumu ve ilave durakların olabileceği dikkate alınarak gerekli altyapı hazırlanacaktır. 8.3.2 Teknik Özellikler Sistem genel olarak kameralar, monitörler, kayıt ve kontrol ekipmanlarından oluşacaktır. Kapalı Devre Televizyon Sistemi, mevcut gün ışığı, suni aydınlatma, acil aydınlatma koşulları dahil her türlü ışık ortamında insan hareketlerinin Kumanda Merkezinden izlenmesini sağlayacaktır. Sistem, sahadan alınan video sinyalleri fiber optik kablo üzerinden merkeze iletilecek, kayıt ve kumanda işlemleri Kumanda Merkezinde yapılabilecek şekilde tasarımlanacaktır. Bütün kameralardan gelen görüntülerin 30 gün süreli gerçek zamanlı kaydı yapılacaktır. Kaydedilen görüntüler istenildiğinde bir izleme monitöründen izlenebilecek ve CD kayıt modülünden istenilen görüntünün kaydı alınabilecektir. Đstenilen herhangi bir kamerayı seçip izleme ve kamerayı kontrol etme amacıyla Kumanda Merkezinde her yolcu istasyonu ve depo için bir monitör atanmış olacak, istenildiği an istenilen herhangi bir kameranın görüntüsü monitörden izlenebilecektir. Aynı zamanda ilgili durağa ait tüm kameraların görüntüleri dönüşümlü olarak ilgili monitöre getirilebilecektir. Kameralar kullanıldıkları noktalara göre hareketli ve/veya zumlu olacaktır. Her bir kamera görüntüsünün ne kadar süreyle ekranda kalacağı ayarlanabilir olacaktır. Sistem tasarımı modüler yapıda olacak, kamera ve monitör sayısının arttırılmasına olanak sağlayacaktır. Sistemde görüntü üzerinde kameranın ismi, tarih ve saat bilgileri mevcut olacaktır. Kumanda Merkezinde, monitörlerin her birinde, ilgili duraktan 2-5 adet kamera ile izlenebilecek şekilde seçme ve kumanda etme ekipmanları kullanılacaktır. Kapalı Devre Televizyon Sistemi güvenlik amaçlı ve tramvay hattının denetlenmesine yardımcı olacak şekilde tasarımlanacaktır.


Tasarım hattın değişik yerlerinde mimari proje ve ihtiyaca göre alt kumanda merkezleri tesis edilebilecek şekilde olacaktır. Tüm sistem, renkli olarak izlenebilecek şekilde seçilecektir. Kapalı Devre Televizyon Sistemi ile aşağıda belirtilen alanların izlenmesi sağlanacaktır:

- Araç ve yolcu giriş noktaları, - Araç ve yolcu çıkış noktaları, - Bilet satış noktaları, - Kavşak noktaları, - Depo alanı.

Kameralar, harici ortama uygun her türlü hava koşullarından ve fiziksel saldırılardan etkilenmeyecek şekilde uygun koruma kutuları ile teçhiz edilecektir. Koruma kutuları en az IP66 koruma sınıflı olacaktır. Durak izleme monitörleri düşük radyasyonlu, yüksek çözünürlüklü ve en az 15" çapraz ebadında ve renkli olacaktır. Kayıt monitörleri 19" çapraz ebadında ve renkli olacaktır. Kameralar oto iris, arka ışığı kompanze edebilen (BLC: Back-light Compensation), yüksek çözünürlüklü özelliklerine sahip olacaktır. 8.4 TELSĐZ SĐSTEMĐ 8.4.1 Genel Telsiz sistemi tramvay güzergahı boyunca yerüstünde, yeraltında, tünellerde, duraklarda iletişimi sağlayacak şekilde bütün güzergahta %98 temiz kapsama sağlayacaktır. Tünellerde sızdırmalı kablo tipinde telsiz anteni kullanılacaktır. Sistem acil durumda bile kesintisiz iletişim sağlayacaktır. Açık standart yapıda temin edilecek olan telsiz sisteminin frekans verimliliğini en üst düzeyde sağlayabilmesi için, Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü (ETSI) tarafından tanımlanmış TETRA (Terrestrial Trunk Radio) sayısal telsiz standardında olacaktır. Gerekli olan tünel içi, durak içi telsiz kapsama sistemleri ve bunları besleyecek ve açık hatlarda kapsamayı sağlayacak baz istasyonlarının yer ve sayıları kapsama alanı simülasyonu ve trafik analizleri ile belirlenecektir. Kurulacak sistemler ve ekipmanlar her yönüyle Telekomünikasyon Kurumu yönetmeliklerine uyacaktır. Telsiz sistemi tramvay hatları ve duraklarda sistem iletişimi ihtiyaçlarının yanı sıra, itfaiye, emniyet, tıbbi acil servislerin sistem içinde kesintisiz iletişimine olanak sağlayacaktır. Telsiz kapsaması için kullanılacak kablo sistemleri GSM telefon şebekelerinin de içerisine entegre olabilecek şekilde seçilecektir.


8.4.2 Sistem Bileşenleri 8.4.2.1 Anahtarlama Birimi (Switcher) TETRA ağ mimarisinin çekirdek parçası olacaktır. 8.4.2.2 Baz Đstasyonu TETRA baz istasyonu donanımı, baz istasyonu kapsamında bulunan coğrafi alan içinde yerleşik ve konuşlandırılmış telsizler (el telsizi, araç istasyonu, sabit istasyon vb.) ile tüm TETRA ağı içerisindeki diğer ekipmanlar arasındaki hava ara yüzünü sağlayan ağ elemanıdır. 8.4.2.3 Ağ Yönetim Sistemi (Network Management System - NMS) NMS, TETRA sisteminin yönetimine olanak veren bir konfigürasyon ve izleme aracı /yazılımıdır. 8.4.2.4 Dişpeç Ünitesi (Operatör Konsolu) Operatör Konsolları, PC tabanlı olacak ve görüşmelerin yapılabilmesi için gerekli hoparlör, mikrofon ve kulaklık takımına sahip olacaktır. Yazılım tabanlı olacak operatör konsolları bu sayede kolayca konfigüre olabilecek ve muhtemel genişleme ve değişikliklerde kolayca yeniden tasarımlanacak özellikte olacaktır. 8.4.2.5 Ses Kayıt Cihazı Merkezi ses kayıt cihazı, telsiz sistemi üzerinden yapılan bütün ses haberleşmelerini kayıt edecektir. Cihaz üzerinde saklanan en az 1 aylık ses kayıtları dijital olarak saklanacak ve tarih bazında sorgulanarak daha sonra dinlenebilecek özellikte olacaktır. 8.4.2.6 Mobil Araç Telsiz Terminali Araç sürücü kabinlerinde ve mobil bakım araçlarında sabit montajlı olacaktır. Ana işlevi ses haberleşmesinin yanı sıra, dosya aktarma, mesajlaşma, veri tabanı güncellemesi için çok kanallı devre verisi, IP paket verisi uygulamalarını destekleyecektir. Özellikle gürültülü ortamlarda kullanıma uygun, 15 watt nominal güç çıkışlı, yüksek kalitede hoparlöre sahip olacaktır. Cihaz araç içi anons sistemi ile uyumlu çalışacaktır. 8.4.2.7 Mobil (El) Telsiz Terminali Đşletme ve bakım personeli tarafından elde kullanılan seyyar terminallerdir. En çok 4 watt nominal güç çıkışlı olacaktır. 8.5 SCADA SĐSTEMĐ (Supervisory Control and Data Acquisition System) 8.5.1 Genel SCADA sisteminde ana amaç, trafo istasyonlarındaki kumanda sinyallerini, ölçüm değerlerini uzaktan izlemek, kumanda merkezine transfer etmek ve istasyonların kumandasını bu


merkezden gerçekleştirmektir. Bu şekilde zamandan ve personelden tasarruf sağlanacak ve kesintisiz tramvay işletmeciliği yapılacaktır. Bu sistem sırasıyla; a) Elektrik şebekesinin merkezden izlenmesi ve kumandası, b) Đhmallerden doğan arızaların en aza indirgenmesi, zaman ve ekipman tasarrufu, c) Bakım süresinin azaltılması yoluyla zaman ve iş gücü tasarrufu, d) Sahadan gelecek arıza alarmları ile arızalardan anında haberdar olunarak müdahale

gecikmelerinin önlenmesi ve araç sefer kayıplarının giderilmesi, e) Yeni tesislerin ve tesislerdeki eklemelerin sisteme kolaylıkla adapte edilmesi, f) Düzenli ve güvenilir istatistiki bilgilerin tutulması, geriye dönük analizlerin

yapılabilmesi işlerini temin edecektir. 8.5.2 Kapsam Sistemin temel elemanları aşağıda sıralanmıştır:

- Merkezi kumanda donanımı, - Trafo istasyonlarındaki lokal birimler (RTU), - Trafo istasyonlarındaki yardımcı elektrik donanımı, - Merkezi kumanda birimi ile lokal birimler (RTU) arasındaki haberleşme sistemi

(Đletişim ağı vasıtası ile). 8.5.3 Merkezi Kumanda Elemanları 8.5.3.1 Bilgisayar Donanımı Merkezdeki bilgisayar donanımı test ve devreye alma işlerinin başlayacağı tarihte bulunabilen en gelişmiş ve en hızlı mikro-işlemcilere, hard disklere sahip kabul edilebilir markalı bilgisayarlardan oluşacaktır. Haberleşme sisteminden bağımsız olarak, SCADA bilgisayarlarından birinde arıza olması durumunda, sistem diğerinden kesintisiz devam edecektir. 8.5.3.2 SCADA Yazılımı (Türk alfabesine uyumlu olacaktır) Sistemin mimarisi ileride istenildiği zaman ilave özelliklere ve cihazların kolayca eklenmesine olanak verecek şekilde tasarımlanacaktır (açık sistem). Örneğin; ilave fiderler, merkezlerde bazı otomasyon fonksiyonları, yeni trafo merkezi ilavesi gibi özellikleri içerecektir.

- Renkli grafik gösterimli iki operatör istasyonu, - Biri yedek olmak üzere üç yazıcı.

8.5.4 Sistem Görevi a) Sisteme bağlı trafo istasyonlarındaki kesicilerin ve ayırıcıların (uzaktan kontrol

olanağına sahip tüm cihazların) on/off durumları eş zamanlı olarak SCADA ekranına yansıtılacaktır.


b) Sürekli sistem başında bulunacak operatör gerekli gördüğü manevraları (kesici açma kapama vb.) SCADA ekranından klavye ve/veya mouse yardımıyla kolaylıkla yapacaktır.

c) Akım, gerilim, sıcaklık vb. gibi anolog değerler SCADA ekranında gösterilecek ve harddiske kaydedilecektir.

d) Uygulama yazılımı, sisteme bağlı tüm çevre birimlerinin (RTU ve haberleşme üniteleri) durum bilgilerini gösterecektir.

e) Cer gücü trafo merkezlerindeki bazı bölümlere giriş ve çıkışların engellenmesi veya izlenmesi yapılacaktır.

8.6 ÜCRET TOPLAMA S ĐSTEMĐ Bu sistem kapsamında ücret toplamaya yönelik altyapı (turnikeler, kablolama, kumanda butonları, bilgisayar vb.) gerçekleştirilecektir. Sistem tasarımı TS 12637 - Şehir Đçi Yollar - Raylı Toplu Taşıma Sistemleri - Bölüm 22: Biletlendirme Sistemi Tasarım Kuralları - Standardına uygun olacaktır. Sistem, bulunduğu kentteki diğer toplu taşım araçlarında kullanılan ücret toplama sistemine entegre olacak şekilde tasarımlanacaktır. Bilet sistemi tekli ve çoklu yolculuğa uygun olacaktır. 8.6.1 Sistem Elemanları

- Bilet onaylama veya iptal etme (giriş) turnikeleri, - Çıkış turnikeleri, - Durak seviyesi bilgisayarları, - Kontrol merkezi bilgisayarları, - Engelliler ve istasyon personeli için özel kapılar.

8.6.2 Sistem Çalışma Kavramı Her giriş turnikesi ters yöne de çalışabilecektir. Turnikeler bilgisayar ağ bağlantısına uygun donanımda olacak ve farklı pozisyonlarda (giriş-çıkış-serbest-kilitli) çalışabilecektir. Çıkış turnikesi, tek yönlü ve serbest geçiş kapılı olacak, gerektiğinde giriş turnikesi olarak kullanılacaktır. Her giriş kapısındaki bilet gişesinin yanında yer alan konsollu özel kapılar, engelliler ve bakım personeli giriş-çıkışına olanak verecek ve uzaktan kumanda edilecektir. Turnikeler durak seviyesi bilgisayarı ile haberleşeceklerdir. Durak seviyesi bilgisayarları kontrol merkezi bilgisayarlarına iletişim ağı üzerinden bilgi aktaracaktır. Turnikelerin tüm dış aksamı paslanmaz çelik olacaktır.


8.7 ĐLET ĐŞĐM AĞI (COMMUNICATION NETWORK) 8.7.1 Genel Tüm duraklar, trafo merkezleri ve Đşletme Kumanda Merkezi arasında tüm iletişim ve veri aktarımını sağlamak üzere hat boyunca bir fiberoptik kablo şebekesi kurulacaktır. 8.7.2 Sistem Kapsamı Đletişim ağı sistemi aşağıda listelenen tüm veri ve kontrol fonksiyonlarını taşıyacak şekilde haberleşme kapasitesine sahip olacaktır:

- Sinyalizasyon sistemi (araç takip sistemi), - Telsiz sistemi, - SCADA sistemi, - Ücret toplama sistemi, - Kapalı devre televizyon (CCTV) sistemi.

8.7.3 Sistem Yapısı Sistem alt yapısı Kumanda Merkezinden çıkan dairesel bir ağ sistemi olarak düzenlenmiş fiberoptik kablolardan oluşacaktır.

Sistemde kullanılacak fiber-optik kablolar %50 yedek kapasiteli olacaktır. Çemberi oluşturan kablolar tünellerde ve açık alanlarda ayrı güzergahtan çekilecek, böylece bir kaza/kırım durumunda haberleşme diğer kablo üzerinden sürecektir. Arıza durumunda sistemin yeniden yapılandırılması otomatik olarak gerçekleştirilecektir.


9. ARAÇLAR Bu bölümde tramvay sistemi araçlarının planlama ve tasarımı için gerekli asgari kriterler verilmektedir. Tramvay araçları alçak tabanlı (minimum %70) olacaktır. 9.1 TASARIM Araçlar şehir içi ve banliyölerinde kullanılma amacına uygun olarak tasarımlandırılmış, ekonomik işletmeye uygun çoklu ya da tekli olarak çalıştırılabilen, mafsallı veya mafsalsız olabilecektir. Araçlar, araç ağırlığını taşıyacak ve her dingile gelen yükün izin verilen sınırlar içerisinde kalmasını sağlayacak sayıda bojiye sahip olacaktır. Araçlar, işletilecekleri sistemin özelliklerine göre değişen adetlerde aşağıdaki üç tipte imal edilebilecektir:

1. Tek ucunda kumanda kabini bulunan araçlar (diğer ucunda manevra teçhizatı olacaktır),

2. Her iki ucunda kumanda kabini bulunan araçlar, 3. Kumanda kabini olmayan araçlar.

Her üç tipteki araçlar arka arkaya bağlanarak dizi oluşturmaya ve bir kumanda kabininden kumanda edilmeye uygun tasarımlanacaktır. Kabin tasarımı, sürücü koltuğunda oturan sürücünün aracın ön tamponundan 200 mm mesafede 1 m boyundaki objeyi görecek şekilde olacaktır. Tasarımda TS EN 50126 - Railway Applications - The Specification and Demonstration of Reliability, Availability, Maintainability and Safety (RAMS) - Part 1: Basic Requirements and Generic Process (Demiryolu Uygulamaları-Güvenilirlik, Elde Edilebilirlik, Bakım Yapılabilirlik ve Güvenlik Spesifikasyonu ve Gösterimi (RAMS) - Bölüm 1:Temel Kurallar ve Genel Đşlem) gerekleri karşılanacaktır. Tasarımda araç yangın yükü (MW) hesabı yapılacaktır. Araçların tip testleri aşağıda verilen standartların gereklerine uygun olarak yapılacak ve dokümante edilecektir:

- TS EN 50215: Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Taşıtları - Đmalatın Tamamlanmasında ve Đşletmeye Alınmadan Önce Demiryolu Taşıtlarının Denenmesi

- IEC 61133: Railway Applications - Rolling Stock - Testing of Rolling Stock on Completion Of Construction and Before Entry Đnto Service - (Demiryolu Uygulamaları - Araçlar - Yapım Đşleri Tamamlandığında ve Đşletmeye Alınmadan Önce Araçların Testleri)


- TS EN 14363: Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Taşıtlarının Seyir Karakteristiklerinin Kabul Deneyleri - Seyir Davranışlarının Denenmesi ve Durağan Deneyler

- TS EN 13749: Demiryolu Uygulamaları - Tekerlek Takımları ve Bojiler - Boji Şaselerinin Yapısal Şartları Belirleme Metotları

9.2 ARAÇ GÖVDESĐ Araçların sürücü kabini olan başlarında sürücüye ait içe açılan birer kapı bulunacak, ayrıca sürücü kabininden yolcu bölümüne geçiş bir kapı ile sağlanacaktır. Sürücü kabini, uygun çalışma ortamı sağlamak üzere ayrı bir ısıtma ve havalandırma düzenine sahip olacaktır. Yolcu bölümlerinde ise giriş ve çıkışı temin için madde 9.2.10’da belirtilen kriterleri karşılayacak sayıda kapı bulunacaktır.

Araç Boyutları ve Ağırlıkları

Araç yüksekliği 3,66 m (maksimum) Döşeme yüksekliği Tramvay aracının tipine göre Genişlik 2,65 m (maksimum) Uzunluk 20 m - 43 m Pantograf çalışma yüksekliği 4 m - 6 m Dingil Yükü (W3’te) 10 ton (maksimum) Dingil aralığı ( * )

( * ): Dingil aralığı, yolculuk sayılarına göre hesaplanmış W3 yükündeki toplam ağırlığın izin verilen dingil yükünü geçmeyecek şekilde, araçların çalışacağı en dar kurp yarıçapı dikkate alınarak tespit edilecek dingil sayısına göre belirlenecektir.

Araç Yük Durumu W0: Boş Araç

W1: W0+Oturan Yolcular

W2: W1+4 yolcu/m² (nominal yük)

W3: W1+6 yolcu/m²

W4: W1+8 yolcu/m² olarak tanımlanır. Araç çatısına monte edilecek ekipman veya donanım tasarımı aşağıdaki standartlara uygun olarak yapılacaktır:

- TS EN 50124 - 1: Demiryolu Uygulamaları - Yalıtım Koordinasyonu Bölüm 1: Temel Kurallar - Bütün Elektrik ve Elektronik Donanımlar Đçin Yalıtım Aralıkları ve Yüzeysel Kaçak Yolu Uzunlukları

- TS EN 50125 - 1: Demiryolu Uygulamaları - Donanım Đçin Ortam Şartları Bölüm 1: Demiryolu Taşıtları Üzerindeki Donanım

- TS EN 50155: Demiryolu Uygulaması - Demiryolu Taşıtlarında Kullanılan Elektronik Donanım


9.2.1 Araç Gövdesi Đmalat Özellikleri Araç gövdesi tasarımı ve imalat özellikleri TS EN 12663 - Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Taşıt Gövdelerinin Yapısal Özellikleri - Standardına uygun olacaktır. Araç gövdelerinin çarpma dayanımları TS EN 15227 - Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Araç Gövdeleri Đçin Çarpmaya Elverişlilik Kuralları-Standardına uygun olacaktır. Metrik sistem kullanılacaktır. Gövde yapısının oluşturulmasında alüminyum alaşımı, paslanmaz çelik veya korozyona dirençli tip yüksek dayanımlı, düşük alaşımlı çelik kullanılacaktır. Sac malzeme boyanmadan önce kumlanarak temizlenecektir. Araç gövdesi ve bağlı cihazlar, gerekli gabarileri sağlayacak şekilde tasarımlandırılacaktır. Körüklü araçlarda, aracın bir bölümünden diğer bölümüne (körüklü bölümden) geçiş kolaylıkla ve emniyetle sağlanacaktır. Körüklü bölümün aydınlatma, ısıtma sistemleri diğer bölümler ile aynı olacaktır. Sık bakım, muayene ve ayar isteyen cihazlar kolaylıkla erişilebilir ve değiştirilebilir olacak şekilde monte edilecektir. Bütün şasi altı ve çatı cihazlarının doğal hava sirkülasyonu ile soğutulması tercih edilecek ancak bunun mümkün olmadığı durumlarda cebri soğutma yapılacaktır. Aracın güzergah tanıtımı her aracın alınları ve her iki yan yüzeyinde belirtilecektir. 9.2.2 Körük Bölümü Körüklerin iç ve dış kaplama panelleri yolcuların azami emniyetini temin edecek ve ana gövde bölümleri arasında serbest dolaşımına müsaade edecektir. Körük malzemesi ateşe ve iklim şartlarına dayanıklı olacaktır. 9.2.3 Camlar ve Pencereler Sürücü kabini ön camı elektrikli ısıtmalı veya sıcak hava üflemeli dağılmaz lamine emniyet (safety) camından olacak, bu camın darbelere mukavemeti, saatte 80 km hızla çarpan 2 kiloluk bir nesnenin içeriye girmesine izin vermeyecektir. Ön cam alanını rahatça temizleyebilen, görüşü engellemeyecek şekilde yeteri kadar cam sileceği ve su püskürtme tertibatı bulunacaktır. Sürücü için, aracın yan tarafının ve yolcu peronu kenarının görülmesini sağlayacak bir peron izleme sistemi veya araç ile durağı izleyebilecek yan aynalar bulunacaktır. Đzleme sistemi aracın yan tarafına yönelen görüntü kameralarından ve peron ucunda aracın sürücü kabininin durduğu konumdaki görüntü monitörlerinden oluşacaktır. Görüntü monitörleri, araç mevcudiyeti detektörü tarafından harekete geçirilen devre dışına alma işlevi ile donanacaktır. Monitörler sadece araçlar peronda bulundukları zaman devreye girecektir.


Sürücü kabinin tüm pencereleri TS EN 15152 - Demiryolu Uygulamaları - Tren Kabinleri Đçin Ön Cam Silecekleri - Standardının gereklerini karşılayacak şekilde tasarlanacak ve pencereler 6 mm'lik dağılmaz lamine emniyet camından veya toplu taşım araçlarında kendini kanıtlamış 6 mm'lik güvenlik camından olacaktır. Sürücü kabininden yolcu bölmesine açılan pencere sabit olacak ve sürücü tarafından perdelenebilecektir. Yolcu bölümünün imdat çıkışları hariç tüm camları en az 5 mm kalınlığında lamine emniyet camı olacaktır. Camlar ECE 43 -R- Motorlu Taşıtlar - Emniyet Cam Malzemelerinin ve Bunların Takıldığı Taşıtların Onayı Đle Đlgili Hükümler - Standardına uygun olacaktır. Đmdat çıkışı sağlayacak camlar laminesiz emniyet camı olacaktır. Zorunlu durumlarda kullanılmak üzere yeterli miktarda cam kırma çekici bulunacaktır. 9.2.4 Araç Zemini Araç zemini, araç boyunca gövdelerde ve körük bölmesinde aynı seviyede olacaktır. Zemin kaplaması yapılması için düzgün bir yüzey elde etmek amacıyla dolgu malzemesi kullanılacaksa, bu malzemenin miktarı en az seviyede tutulacaktır. Uygun bir sızdırmazlık için gerekli conta ve levhalar kullanılacak ve zemin gıcırtılarının giderilmesi için önlemler alınacaktır. Zemin ve zemin altı malzemeleri yangına dayanıklı olacaktır. Zemin döşemesi yangına dayanıklı ve kaygan olmayan tipten olacak ve kullanılacak olan örtü koltuk kaidelerinin altına, kabin arka duvarına ve varsa süpürgelik tipi ısıtıcılara kadar uzanacaktır. 9.2.5 Araç Koltukları Koltuk malzemeleri yanmaya dayanıklı ve düşük duman yoğunluklu olacaktır. Koltuklar UIC 566 - Loadings of Coach Bodies and Their Components - (Yolcu Vagonu Gövdesi ve Bileşenlerinin Yüklenmesi) Standardının gereklerini sağlayacaktır. 9.2.6 Araç Đzolasyonu Aracın bütün yüzeylerinde ısı ve gürültü iletişimini azaltmak üzere yeterli izolasyon temin edilecektir. Kullanılan izolasyon malzemeleri yangına dayanıklı olacaktır. Đmal edilecek raylı sistem araçları aşağıda belirtilen EN normlarında tariflenen gürültü testlerini başarıyla geçebilecektir:

- TS EN ISO 3381: Demiryolu Uygulamaları - Ray Üstü Taşıtların Đçindeki Gürültünün Ölçülmesi

- TS EN ISO 3095: Demiryolu Uygulamaları - Ray Üstü Taşıtlardan Neşrolunan Gürültünün Ölçülmesi


9.2.7 Isıtma, Havalandırma ve Klima Araç içinde alınan havanın yaklaşık üçte biri doğrudan dışarı atılarak kabin içinde hava giriş panelleri vasıtasıyla aynı anda temiz hava girişi sağlanacaktır. Isıtma gerektirmeyen hava şartlarında araç içinde alınan havanın tamamı yardımcı cihazlarda soğutma havası olarak kullanıldıktan sonra dışarı atılacaktır. Isıtma termostat kontrollü olacak ve sıcaklık aralığı TS EN 14750 -1 koşullarına bağlı olarak ayarlanabilecektir. Đklim şartlarına bağlı olarak gerektiğinde klima tesisatı da kullanılabilecektir. Araçların HVAC sistemleri aşağıda tarif edilen TS normlarına uygun olarak imal edilecektir:

- TS EN 14750-1: Demiryolu Uygulamaları - Şehir Đçi ve Banliyö Çeken ve Çekilen Taşıtlar Đçin Havalandırma - Bölüm 1 Konfor Parametreleri

- TS EN 14750-2: Demiryolu Uygulamaları - Şehir Đçi ve Banliyö Çeken ve Çekilen Taşıtlar Đçin Havalandırma - Bölüm 2 Tip Deneyleri

- TS EN 14813-1: Demiryolu Uygulamaları - Makinist Kabini Đçin Havalandırma - Bölüm 1 Konfor Parametreleri

- TS EN 14813-2: Demiryolu Uygulamaları - Makinist Kabini Đçin Havalandırma -Bölüm 2 Tip Deneyleri

9.2.8 Yangın Söndürme Her yolcu bölümünde ve sürücü kabininde en az 1 adet olmak üzere yolcular veya görevliler tarafından kolayca erişilebilecek bir yerde kuru kimyevi tozlu ve en az 3 kg kapasitede yangın söndürücüler bulunacaktır. 9.2.9 Krikolama ve Kaldırma Bakım maksadıyla veya raydan çıkan aracın raya tekrar oturtulması için aracın tamamı veya bir bölümü mafsallı kısımdan eğilerek herhangi bir sökme gerektirmeden ray üzerine krikolar vasıtası ile konulabilecektir. Đlave olarak aynı şartlar altında tam kaldırma temin edilecek, ana gövde ve körükte ayrı krikolama mesnetleri ve kaldırma kancaları bulunacaktır. Krikolama ve kaldırma esnasında bojiler özellikle gövdeden ayrılmamış ise gövde ile birlikte kalkacaktır. 9.2.10 Kapılar Doruk saatte araçtaki yolcuların inmesi ve istasyonda bekleyen yolcuların araca binmesini aracın istasyonda bekleme süresi içinde gerçekleşmesini sağlayacak şekilde aracın her iki tarafında karşılıklı yeterli sayıda kapı olacaktır. Kapılar TS EN 14752 - Demiryolu Uygulamaları Araç Gövdesi Yan Giriş Sistemleri - Standardı şartlarını karşılayacaktır.


Kapılar kaymalı veya kaymalı-geçmeli tip(sliding plug) tip olacaktır. Kapı açıp kapama kumandası sürücü kabininden olacak ve tüm kapılar tam olarak kapanmadıkça araç hareket edemeyecektir. Gerek tek bir araçla işletme, gerekse dizi halinde işletmede kapılardan herhangi birinin açık olması, sürücü kabinlerinde bir ikaz lambası ile görülecektir. Aracın her iki yanındaki kapılar, kapıların istem dışı açılmasını önleyecek bir cihaz tarafından sürgülenecektir. Acil durumlarda kapıların yolcular tarafından açılabilmesi için her kapının üzerinde açma mekanizması bulunacaktır. Bu mekanizma, sürgü cihazını etkisiz hale getirecektir. Kapılar araç durmadan kesinlikle açılmayacaktır. Kapıların açılıp kapanması sürücü tarafından yapılacaktır. Ancak istenirse, sürücü kabininden açma kumandası verildikten sonra aracın içinden veya dışından yolcular tarafından açma talebi yapılan kapılar açılabilecektır. Kapı sistemi tahrik mekanizması servo kontrollü ve araç aküsünden beslenen elektrik motorlu olacaktır. Enerji kesilmesi halinde dahi kapıları açıp kapatmak mümkün olacaktır. Yolcuların yaralanmasını önlemek için kapının son kapanma pozisyonu azaltılmış kuvvetle yapılacaktır. Kapı arasına yolcu sıkıştığında veya kapı kapanırken engelle karşılaşıldığında devreye girmek üzere kapı geri açma düzeneği sağlanacaktır. Bu düzenek engelle karşılaşılması durumunda iki kez daha kapanmaya çalışacak, kapanmaması durumunda kapılar açık konumda bekleyecektir. Kapılar, sürücünün kontrolden sonra vereceği kapan komutuna kadar açık kalacaktır. Kapı açık iken net genişlik minimum 1300 mm olacaktır. Her bir araçtaki kapıların (farklı taraflarda, ortaya yakın) en az ikisi, acil durum boşaltmalarında kullanıma uygun olacaktır. Bu kapılar açıkça görülebilecek şekilde “Acil Çıkış” i şareti taşıyacak, çalışma mekanizması çarpmalara dayanıklı olacak ve kaza ile açılmasını önleyici özelliklere sahip olacaktır. 9.2.11 Dikmeler, Tırabzanlar, Tutamaklar Dikmeler, tırabzanlar, dikey ve yatay tutamaklar 30 mm dış çapında paslanmaz çelik borulu olacaktır. Tavandaki yatay tutamak boruları, ayakta seyahat eden yolcuların rahat erişebileceği yükseklikte olacak veya yatay tutunma çubuklarında, W3 yolcu yoğunluğu dikkate alınarak yeterli sayıda (minimum %25), yanmaya, kopmaya dayanıklı ve zehirli madde çıkartmayan, hareket edebilen sert plastik tutamaklar tesis edilecektir. 9.2.12 Araçlarda Engelliler Đçin Ek Önlemler Bedensel engelliler için araçlarda tekerlekli sandalye bağlama yerleri ve özel katlanır koltuklar gibi donanımlar projelendirmede göz önünde bulundurulacak, bu hususta TS 12694- Demiryolu Taşıtları - Yolcu Vagonları - Özürlü Yolcuların Tekerlekli Sandalyeleri Đle Seyahatine Uygun Vagon Düzenlemeleri - Standardında öngörülen önlemler alınacaktır.


9.3 AYDINLATMA 9.3.1 Đç Aydınlatma Yolcu bölümlerinin aydınlatması, araç boyunca iki dizi halinde tavana monte edilmiş 220 V, 50 Hz flüoresan lambalarla sağlanacaktır. Aydınlatma sistemi fotosel ile otomatik ve sürücü kabininden elle kumandalı olacaktır. Oturma mahallerinde ortalama aydınlatma düzeyi zemin seviyesinden 90 cm yükseklikte 250 lüks olacak, yolcu koridorlarında zemin seviyesindeki ortalama aydınlatma düzeyi 100 lüks'den az olmayacaktır. Giriş ve çıkış yerlerinde zemin seviyesinde aydınlatma yüzeyi 100 lüks olacaktır. Sürücü kabini aydınlatması, akkor lambalarla ve aydınlatma ayarı için dimmer kontrollü olacaktır. Normal şartlarda dimmer çıkışı sürücü mahallinde 0 lüks ile 300 lüks arasında aydınlatma sağlayabilecek şekilde olacaktır. 9.3.2 Yedek Aydınlatma Yedek aydınlatma akkor lambalarla sağlanacak ve kesintisiz çalışan yedek güç grubundan (akü-redresör) beslenecektir. Yedek aydınlatma armatürleri, kapı girişlerinde ve koridor tavanında olacak ve zemindeki aydınlatma düzeyi 10 lüksten az olmayacaktır. Araç normal enerjisinin kesilmesi durumunda yedek aydınlatma otomatik olarak devreye girecek, ana enerji sağlandığı anda ise otomatik olarak devreden çıkacaktır. Sürücü kabininin yedek aydınlatması, prensipte yolcu mahalli ile aynı olacak fakat minimum aydınlık şiddeti çalışma yüzeylerinde 30 lüks’ten az olmayacaktır. 9.3.3 Dış Aydınlatma Bütün dış aydınlatma ışıkları su ve neme karşı korunmuş tipten olacaktır. Bu ışıkların devrede olduğu sürücü kabininden ışıklı göstergelerle izlenecektir. a) Ön Farlar Aracın ön cephesinde aydınlatma şiddeti ayarlanabilen 2 adet far bulunacaktır. Aynı anda sadece gidilen yönün farlarının (en öndeki aracın farı) yanması arka farların ise kapalı olması bir kilitleme tertibatı ile sağlanacaktır. b) Güzergah Işıkları Araçların alınları ile her iki yanda en az birer adet güzergah yazısı belirtme ışığı bulunacaktır. Gece veya güç görüş şartlarında güzergah işaretleri gözde kamaşmaya neden olmayacak şekilde aydınlatılacaktır.


c) Park ve Fren Işıkları Park lambaları aracın ön ve arkasında ikişer adet ve kırmızı renkte olacaktır. Bu lambalar, aracın ana kumandaları veya yardımcı sistemlerden herhangi biri (havalandırma, iç aydınlatma, farlar vb.) devreye girdiğinde yanacaktır. Fren lambaları, park lambalarının %150’si şiddetinde kırmızı ışık verecek ve aracın frenlenmesi durumunda yanacaktır. 9.4 OTOMAT ĐK KO ŞUM TAKIMLARI Dizi teşkil edecek araçlarda, aracın her iki ucunda hiçbir deformasyona maruz kalmaksızın bağlama anında meydana gelecek şoka dayanıklı, yeterli mekanik mukavemetli, mekanik ve elektriksel bağlantıyı sağlayacak sabit, yarı otomatik veya tam otomatik koşum takımı bulunacaktır. Tekli çalışacak araçlarda ise acil çekme (albert kuplaj) kullanılacaktır. Koşum takımının çözülmesi işlemi, sürücü kabininde bulunan bir anahtar vasıtası ile pnömatik veya elektrikli bir sistemle yapılabilecektir. Bu anahtar ancak araç dururken görev yapacak bir otomatik kilitleme tertibatı ile teçhiz edilecek ve kaza ile işletmedeki araçta kullanılmayacak şekilde korunacaktır. Koşum takımının ayrılması ayrıca elle kumandalı olarak da yapılabilecektir. Otomatik ayırma düzeninde arıza olması durumunda elektrik ve mekanik bağlantısının el ile ayrılmasına izin veren bir düzene sahip olacaktır. Araçlar bağlandığı zaman (tekerlek aşınması ve susta sapmalarından dolayı meydana gelen uyumsuzluklar da dahil) koşum takımları tüm kurplara yatay ve dikey olarak serbest şekilde uymaya müsait olacaktır. Hava hortumları ve elektrik kabloları, koşum takımının her türlü işletme pozisyonunda lüzumsuz gerilmeleri önleyecek tarzda ve yeterli uzunlukta olacaktır. Koşum takımları asgari olarak aşağıdaki performans kriterlerini sağlayacaktır:

- W3 yükünde maksimum eğimde bir aracı çekebilecek dayanım, - Deformasyon kapasitesi 65 kj enerji sönümlendirme kapasitesi, - 700 kN çekme, 800 kN basma dayanımı.

9.5 CER SĐSTEMLER Đ 9.5.1 Yol Verme Düzeni Yol verme düzeni olarak doğru akım veya alternatif akım cer motorlarının kullanımlarına uygun özelliklerde ve enerji kaybını en aza indirgeyici sistemler kullanılacaktır. Fren emrinin hareket emrine nazaran önceliği olacaktır. 9.5.2 Akım Toplama Elemanları - Pantograf Pantograf tek bacaklı, raya göre yüksekliği 4 ile 6 metre arasında değişebilen mesafelerden akım alacak şekilde tasarımlanacaktır. Pantografın ana karakteristikleri aşağıda verilmiştir.


- Nominal gerilim : 750 V DA (+%20, −%30)

- Gezinti alanında kontak teline baskı kuvveti : 80-100 N

- Maksimum çalışma yüksekliği : 2830 mm

- Minimum çalışma yüksekliği (izolatörsüz) : 270 mm 9.5.3 Hat Kesicisi Hat kesicisi, elektromanyetik tip olacak ve araç elektrik ekipmanlarını aşırı akım ve kısa devrelere karşı korumak üzere katenerden gelen ana devre akımını kesecektir. Aşırı akım veya kısa devre nedeniyle otomatik olarak kesicinin açılması durumunda açmaya neden olan arıza giderilene kadar kesicinin kapatılması mümkün olmayacaktır. Kesicinin pozisyonu sürücü kontrol konsolunda bir gösterge ile gözükecektir. 9.5.4 Cer Motoru Seri, kompaund veya serbest uyartımlı doğru akım motoru veya kısa devre rotorlu alternatif akım motoru kullanılacaktır. Motor nominal gerilimin +%20, −%30 değişiminde emniyetle çalışmaya müsait olacaktır. Cer motorları IEC 349 - Factory-Built Assembler of Low - Voltage Switchgear and Controlgear - (Alçak Gerilim Kesme ve Kontrol Anahtarlarının Fabrika Montajları) Standardı veya eşdeğer normlara uygun olacaktır. 9.5.5 Ana Kontrolör Her kumanda kabininde elle kumandalı bir ana kontrolör olacaktır. Yön kontrolü, harekete hazırlanma ve enerjilenme, bağlı bulunan diğer araçlarda da (bütün dizide) ana kontrolör tarafından yerine getirilecektir. Sürücünün kontrol etme yeteneğini (ölüm veya bayılma) kaybetmesi durumunda diziyi acil frenlemeye geçirici bir sistem bulunacaktır. 9.5.6 Performans Karakteristikleri Cer sistemi performans taleplerine uygun cer kuvveti sağlayacaktır. Cer sırasında patinajı, fren sırasında da kızaklamayı önleyici (tekerlek apleti önleyici) bir kontrol sistemi olacaktır. Patinaj ve kızaklamayı önleyici sistem, her boji için müstakil devreye (her tahrikli tekerlek için ayrı olması önerilir) sahip olacaktır. Yön değiştirme cer motorlarının dönüş yönlerini değiştirerek elde edilecektir. Araç hızının 5-6 km/saat’ten büyük olduğu durumlarda yön değiştirme işleminin yapılmasını önlemek üzere bir otomatik kilitleme tertibatı bulunacaktır. Her motorlu boji bir tahrik sistemi ve kendisine ait kontrol sistemi ile donatılacaktır. Sadece ana kesici ve merkezi kontrol bloğu olarak olacaktır. Fren performans değerleri TS EN 13452 -1 - Demiryolu Uygulamaları - Frenleme - Kütle Đletimli Fren Sistemleri-Bölüm 1: Performans Kuralları - Standardı gereklerini karşılayacaktır.


Dizi, saatte 70 km'lik maksimum seyir hızına; temiz, kuru, eğimsiz, düz bir hat üzerinde, yarı aşınmış tekerleklerle ve W3 yükü (bkz. madde 9.2) altındayken ulaşabilecektir. 9.5.7 Fırçalıklar Doğru akım motorlarında fırçalıklar başka cihazları sökmeksizin normal bakım işletmesinde aracın altından ayarlanabilir ve sökülebilir olacaktır. Fırçalıkların motorla birlikte tasarımı aracın altında kolayca fırça yenilenmesi ve muayenesini yapacak şekilde yapılacaktır. Fırçalık sustaları susta kuvvetinin tanzimine müsaade edecek şekilde ayarlanabilir olacaktır. Fırçalık ve bütün parçaları akım geçişi neticesi oluşan zarara karşı uygun şöntler, izolasyon veya diğer yollarla korunacaktır. 9.6 FRENLER Araç frenleri, bir kompresörün sağlayacağı hava basıncıyla çalışabileceği gibi, elektromanyetik bir sistemle de çalışabilecektir. Frenler TS EN 13452-1 Standardı gereklerine uygun olacaktır. 9.6.1 Servis Freni TS EN 13452-1 Standardının gerektirdiği fren performans kriterlerini karşılayacaktır. Frenleme sistemi, normal şartlar altında belirlenen sarsıntı (Jerk) sınırlamaları dahilinde ve arızalara karsı emniyetli olmalıdır. Bu sistemde, frenleme gereksinimin maksimum enerji etkinliği ile karşılanabilmesi için, gereken düzeyde bir frenler sistemi kombinasyonu uygulanacaktır. Bunlar;

- Elektro-dinamik fren sistemi, - Sürtünmeli fren sistemidir.

Normal Đşletme Freni: Elektro-dinamik fren ve sürtünme fren sisteminin entegre bir şekilde çalışması ile gerçekleşecektir. Elektro-dinamik fren iki türlü uygulanacaktır:

- Rejeneratif Fren: Hatta geri verilen elektrik enerjisinin harcanması ile sağlanacak bu fren sisteminde minimum %15 enerji geri dönüşümü sağlanacaktır.

- Reostatik Fren: Rejeneratif frenlemede hatta alıcı konumunda araç olmaması halinde elektrik enerjisi dirençler üzerinde harcanarak frenleme sağlanacaktır.

Elektro-dinamik frenlemede, rejeneratif frenden reostatik frene veya reostatik frenden rejeneratif frene veya elektro-dinamik frenden sürtünmeli frene geçişler otomatik ve silkinme değerlerine uygun olarak sarsıntısız bir şekilde gerçekleştirilecektir. Elektro-dinamik ve sürtünmeli fren kombinasyonunda, frenleme oranının ± %5 aralığında muhafaza edilmesi sağlanacaktır.


Elektro-dinamik fren zayıflaması cer motorlarının karakteristik değerlerinin elverdiği hız sınırına kadar devam edecek ve hız sınırının altında sürtünmeli frenler işlevi yapacaktır. Sürtünme frenleri, disk fren ve hidro-dinamik kontrollü olacak, motorlu ve motorsuz bojilerde bulunacaktır. Her dingilde diskli tip fren bulunacaktır. Tüm sürtünmeli frenlerin zamanla tükenen baskı malzemeleri kurşun ve asbest içermeyecektir. Disk freni kullanılmasının mümkün olmadığı hallerde KOMPOZĐT pabuç freni tercih edilebilecektir. Sürtünmeli servis freninin nasıl uygulanacağı araç üreticisi tarafından tayin edilecektir. Her bojideki sürtünmeli frenler birbirinden bağımsız olacaktır. Böylece bir bojide arızalı olan frenler manüel olarak devre dışı edilecek ve tramvay bir süre daha hizmete devam edebilecektir. Tekerlek kaymasına karşı, işletim etkisi kanıtlanmış ve mikro-işlemcil tabanlı bir koruma sistemi, hem işletme ve hem de acil durum frenlemesi için temin edilecektir. Bunun için yolcu yükünü algılayarak fren kuvvetine etki edecek yük sensörleri teçhiz edilecektir. Frenleme sistemi, tüm sistemlerde oluşabilecek her türlü hatayı tespit edebilecektir. Algılanan ve tespit edilen hata ve arızalar sürücü kabininde görüntülenecek ve hata tanımlama sistemi tarafından kaydedilecektir. 9.6.2 Đmdat Freni Bu fren sistemi yolcu bölümündeki imdat durum kolunun çekilmesi veya sürücünün bayılması veya ölmesi halinde, ölü adam sisteminin devreye girmesi ile aktif hale gelecektir. Her yolcu kapısının yanında bir imdat freni kolu bulunacaktır. Đmdat kolu yolcular tarafından kolayca erişilebilecek bir yükseklikte ve fazla kuvvet harcamadan çekilebilecek ve mühürlü olacaktır. Đmdat kolunun üzerinde “Tehlike Halinde Çekiniz. Gereksiz Kullananlar Cezalandırılır.” yazısı bulunacaktır. Đmdat freni; jeneratör freni, maksimum sürtünme freni ve manyetik ray freninin bir kombinasyonu olarak uygulanabilecektir. TS EN 13452-1 Standardının gerektirdiği fren performans kriterleri karşılanacaktır. 9.6.3 Đmdat Fren Şalteri Her kapı bölgesinde bir acil durum fren şalteri bulunacaktır. Đmdat freni şalterinin kullanılması, sürücü kabinindeki görsel ve işitsel sinyali harekete geçirecektir. Acil durum freninin kullanılması halinde iki çalışma koşulu arasında bir ayrım yapılmalıdır.


- Araç durmaktadır: Bu durumda araç hareket etmemelidir.

- Araç yerüstü bir hat kesitinde veya bir tüneldedir: Sürücü bir sonraki durağa kadar gitmeye ya da fren yapmaya karar verecektir. Đmdat kolu eski durumuna getirilinceye kadar fren sistemi aracın hareketine engel olacaktır.

Bu fren ancak hareket halinde devreye girecektir. 9.6.4 Otomatik Durma Otomatik durma, yüke göre ayarlanmış sürtünme frenleri, manyetik ray frenleri, yeniden üretici fren ve kumlamanın bir kombinasyonu şeklinde araç bilgisayarı tarafından otomatik olarak uygulanacaktır. Otomatik durmanın uygulanmasında sarsılma olabilecek ve durma gerçekleşene kadar işlem devam edecektir. TS EN 13452-1 Standardının gerektirdiği fren performans kriterlerini karşılayacaktır. 9.6.5 Manyetik Ray Freni TS EN 13452-1 Standardının gerektirdiği fren performans kriterlerini karşılayacaktır. 9.6.6 Park Freni Yaylı frenler park freninin işlevini üstlenecektir. Hızın yaklaşık saatte 5 km'nin altına düşmesi nedeniyle ana frenin frenleme gücü azaldığında ve bir fren komutu verildiğinde park freni durdurma freni olarak kendiliğinden devreye girecektir. Sarsıntının azalmasıyla serbest bırakma gerçekleşecektir. Park freni, aracın hareketsiz hale gelmesiyle otomatik olarak harekete geçtiği gibi sürücü konsolu üzerindeki bir düğme aracılığıyla da çalıştırılabilecektir. Yaylı fren için arıza durumlarında kullanılmak üzere merkezi bir acil durum şalteri de bulundurulacaktır. Park freni, güzergah üzerindeki en yüksek rampada aracı emniyetle tutabilecek kapasitede olacaktır. 9.6.7 Patinaj/Kızaklama Önleme Sistemi Her kabinde, tekerleklere gelecek hasarı önlemek için, bir tekerlek patinaj ve kızaklama tespit sistemi bulunacaktır. Tekerleklerin ayrı ayrı veya hep birden patinaj ve kızaklamasını tespit edecek olan bu sistem, saatte 10 km'ye kadarki tekerlek hız farklarında ve 2,6 m/s² veya daha büyük tekerlek hızlanmalarında oluşan patinaj ve kızaklamayı tespit edebilecektir. Bu sistem


durma esnasında tekerleklerin kilitlenerek aplatiyi ve hareket esnasında patinajı önleyecek şekilde olacaktır. Bu patinaj / kızaklama tespit sisteminde, dizide tespit edilip giderilen her kaymayı sürücüye iletecek bir gösterge de bulunacaktır. Aracın tüm tekerleklerinin dönüş hızları elektronik sistemle değerlendirilecek ve tekerleklerde patinaj ve kayma olması halinde kumlama sistemi devreye girecektir. Patinaj önleme sistemi genel olarak UIC 541 - 05 - Electropneumatic Brakes For Passenger and Freight Trains: Minimum Requirements (Yolcu ve Yük Trenleri için Elektropnömatik Frenler: Minimum Gereksinimler) Standardı şartlarını sağlayacaktır. 9.6.8 Kumlama Sistemi Hattın fiziksel ve bölgenin iklimsel özelliklerinin gerektirmesi durumunda bütün araçlar sürücü tarafından el ile de kullanılması mümkün olan otomatik kumlama teçhizatı ile teçhiz edilecek ve kumlama en az iki aksta yapılacaktır. Kumlama sistemi, kumu otomatik olarak tekerlek-ray yüzeyleri arasına aşağıdaki durumlarda boşaltacak şekilde tasarımlanacaktır:

- 3 saniyeden fazla süren kayma veya patinaj olduğunda,

- Đmdat frenine ihtiyaç duyulduğunda ve aracın sürati 5 km/saat’in üzerinde olduğunda.

Sistem zaman ayarlı olacaktır. 9.6.9 Hat ve Ray Temizleme Hattın fiziksel özelliklerinin gerektirmesi durumunda hareket yönünde ilk tekerlek takımından önce aracın raydan çıkma tehlikesini önlemek için hat temizleme düzeneği olacaktır. Bu düzenek mümkün olduğu kadar tekerleğe yakın ve raydan yüksekliği az olacaktır. 9.7 YARDIMCI ELEKTR ĐK SĐSTEMLER Đ 9.7.1 Alternatif Akımla Besleme Alternatif akımla çalışan cer motoru kullanan sistemlerde, yardımcı devreleri (fan, kompresör, aydınlatma, klima vb.) beslemek üzere, yeterli güçte 380/220 V 50 Hz alternatif akım çıkış gerilimine sahip bir yardımcı devre inverteri bulunacaktır. Doğru akımla çalışan cer motoru kullanan sistemlerde her araçta bir alternatif akım beslemesi temin edilecektir. DA'dan alınan enerji katı hal tekniği ile imal edilmiş bir statik invertör aracılığı ile alternatif akıma dönüştürülecektir. Bu sistem trifaze ve 50 Hz. olacaktır. Fazlar arası 380 Volt yıldız bağlamalı olacak, yıldız merkezi araç gövdesine bağlanarak topraklanacaktır. Giriş DA geriliminin değişmesi durumunda çıkış gerilimi ± %10'dan fazla değişmeyecektir. Frekans, 50 Hz'lik nominal frekansın ± %3'ü mertebesinde sabit tutulacaktır.


Faz-nötr arası gerilim 220 V olacaktır. Bu AA gerilim; florsan aydınlatma, havalandırma ve fanlar, alçak gerilim güç beslemesi, batarya şarjı ve araçlar üzerindeki yardımcı motorları besleyecektir. 9.7.2 Düşük Gerilimli Güç Temini ve Batarya Şarj Cihazı Araçlar 110 Volt ve/veya 24 Volt DA'lı iki çıkış temin eden statik konvertörlerle teçhiz edilecektir. Bu konvertör aynı zamanda batarya şarj cihazı olarak da kullanılacaktır. Düşük gerilimli güç kaynağı bütün düşük gerilimli yükler için (batarya şarjı dahil) yeterli gücü temin edecektir. 9.7.3 Batarya Uygun ebat ve tipte nikel-kadmiyum veya en az 10 yıl ömürlü kuru tip bataryalar her araçta temin edilecektir. Batarya şarj cihazı çalışmadığı veya düşük gerilimli güç olmadığı takdirde batarya kapasitesi düşük gerilimli devrelere normal olarak iki saat yetecek şekilde olacaktır. Đki saat süresince yük üzerindeki batarya voltajı alçak gerilim sistemi için verilen limitlerin altına düşmeyecektir. 9.7.4 Elektrik Kuplörleri Elektrik kuplörü kontakları gümüş kontaklı olacak ve iki kontağın tam temas etmesi için esnek olacaktır. Elektrik kuplörü kontakları bakım için kolay girilir şekilde tanzim edilmiş olacaktır. Otomatik olarak çalıştırılan uygun tipteki kapaklar, kuplör açıldıktan sonra sürücü kabini önündeki elektrik kontaklarını korumak için konulacaktır. Kapak su sızdırmaz şekilde olacak, aracın yıkanması ve basınçlı su gelmesi halinde kontak yüzeyi bölgesine su ve rutubet girmesini önleyecektir. 9.8 BOJĐ VE BAĞLI TEÇH ĐZATI Boji tasarımında TS EN 13749 - Demiryolu Uygulamaları - Tekerlek Takımları ve Bojiler - Boji Şaselerinin Yapısal Şartları Belirleme Metotları - ve EN 15827-1 - Railway Applications. Bogies and Running Gear. Part 1. General Principles (Demiryolu Uygulamaları, Bojiler ve Şanzuman Kısım 1. Genel Prensipler) standartları gereklerine uyulacaktır. 9.8.1 Boji Araçlar madde 9.1’de belirtilen koşullara uygun sayıda bojiye sahip olacaktır. Bojilerin yapısal tüm elemanları W4’e kadarki vagon ağırlıklarının ve 85 km/saat'e kadarki hızların getireceği gerilmelere dayanacak hatasız ve emniyetle işletmeye uygun olacaktır. Boji bağlantıları titreşim ve ses iletişimine mani olmak ve işletmede rezonans titreşimlerini en aza indirmek amacıyla metalik olmayan malzemelerden yapılacaktır. Tasarım, cihazda özel tadilat istemeksizin tekerlekleri bojiden sökmeden boji ve araç üzerinde


yeniden profillendirme (torna etme) için puntaya alan standart profil tornası kullanmaya müsaade edecektir. Tasarım, bojiyi aracın altından almak için araç gövdesini en az yukarıya kaldıracak tarzda olacaktır. Boji şasisi dökme çelik veya çelik kaynak konstrüksiyon olacaktır. Araç gövdesi kaldırıldığında, bojinin araç gövdesinden aksamların ise bojiden ayrılmasını önleyecek düzenekler sağlanacaktır. Yolcu yükündeki değişiklikler ile W0 - W3 arası ağırlık dağılımları karşısında, araç zemininin ray üzerindeki yüksekliğini +6 mm/ −20 mm dahilinde muhafaza edecek bir yük terazileme sistemi sağlanacaktır. Yük terazileme sistemi, W0’den W3’e yahut ters yönde bir ağırlık değişikli ğini 50 saniye içerisinde dengeleyebilecektir. Tekerlekler aşınırken boji iskeletinin veya araç gövdesinin yüksekliğinin ayarlanabilmesine olanak verecek bir düzenek sağlanacaktır. Boji tasarımları, yükseklik ayarı için araç krikosu kullanımını gerektirmeyecektir. 9.8.2 Amortisörler Hidrolik amortisörler her bojiye konulacak ve dingil buatlarına monte edileceklerdir. Araç sandığına veya bojiye bağlanacak, yanal ve düşey titreşimleri önleyecektir. Amortisörler yatay ve düşey titreşim iletilmesini önleyecek tarzda elastomer bağlantı parçaları ile araç sandığına ve bojiye bağlanacaktır. Araç ile bileşenlerinin normal her türlü çalışma koşulundaki ve herhangi bir süspansiyon bileşeninin tek bir aksaklığı durumundaki statik ve dinamik hiçbir hareketi aracın herhangi bir kısmını, dışarıya, hareket halindeki dinamik gabariden daha fazla taşırmayacaktır. Yolculuğun kalitesini yükseltmek için gereken özelliklere sahip hem düşey hem yatay hidrolik amortisörlerle donatılacaktır. Hem yüksek frekanslı titreşimlerin söndürülmesini hem de akustik yalıtımı sağlamak için, mümkün olan her durumda amortisörlerin iki ucunda da elastomerler kullanılacaktır. Hidrolik düşey amortisörler yerine, havalı yastıklar içinde hava boğazlı darbe yutma düzenleri de kullanılabilecektir. 9.8.3 Havalı Askı Sistemi Havalı askı sistemleri her bojide olacak ve boji şasisi ile araç şasisi arasına yerleştirilecektir. Sistemde ayrıca seviye ayarlayıcı valflar olacak ve aracın yükleme durumuna göre meydana gelecek olan seviye farkını giderecektir. Bu işlemi meydana getirecek olan elastik askı sistemi aracın her türlü yükleme ve çalışma şartlarına mukavemet edecek yapıda olacaktır. Sistem tasarımında TS EN 13597 - Demiryolu Uygulamaları - Lastikli Amortisör Sistemleri -Pnömatik Amortisör Yayları Đçin Lastik Diyaframlar - Standardının gerekleri yerine getirilecektir.


9.8.4 Tespit Mili Tespit Milleri, tasarıma uygun olarak varsa boji beşiğini boji şasisine ve beşiği araç sandığına bağlayacak şekilde her bojide bulunacaktır. Bağlantılar, düşük süratlerde olan çarpışmalar ve normal serviste tayin edilecek belirli sürate kadar olan frenlemelerde beşik araç sandığı ve boji şasisine gelen yüklere dayanacak tarzda tasarımlanacaktır. Yukarıda tanımlananın ötesinde aşırı yükleme şartlarında tespit mili veya bağlantıları, boji ve beşik eğilme veya bükülmeye maruz kalmadan önce kopacaktır. 9.8.5 Tekerlekler Tekerlekler monoblok bandajlı veya esnek (resilient) tipte olabilecaktır. Monoblok Tekerlekler; TS 11588 - Demiryolu Hareketli Malzemeler - Kısım 8: Çeken ve Çekilen Taşıtlar Đçin Monoblok Tekerlerin Boyut ve Dengeleme Özellikleri, Bandajlı Tekerlekler; TS 10184 - Demiryolu Hareketli Malzemeler - Kısım 2: Çeken ve Çekilen Taşıtlar Đçin Bandajlı Tekerlekler- standartlarına uygun olacaktır. Tekerleklerin dingilden çıkarılmalarında basınçlı yağ metodunun uygulanabilmesine uygun tasarlanmış olacaktır. Boden yağlaması araç üzerindeki boden yağlama teçhizatı ile yapılacaktır. 9.9 HAVA KOMPRESÖRLER Đ Tahrik sistemi, elektrik motoru ile kompresör arasına esnek kavrama ile direkt olarak irtibatlandırılacaktır. Kompresör, motor bakımı için kolaylıkla sökülebilecektir. Kompresör, fren, kapılar, pantograf, ikaz kornaları, hava yastıkları vb. pnömatik sistemlerin beslenmesi için kullanılabilecektir. Kompresör motoru devamlı işletme için hava ihtiyacını karşılayacak kapasitede olacaktır. Her kompresör kullanıldıktan sonra atılacak tipte giriş filtre elemanları ile teçhiz edilecek, giriş ve çıkışların susturucu ile bağlantıları uygun esnek borularla yapılacaktır. Bir adet emniyet valfi, bir adet su/yağ ayırıcısı ve bir adet de kurutucu temin edilecek ve tesisatın uygun yerlerine monte edilecektir. Su/yağ ayırıcı, otomatik drenaj ünitesi ile akuple olacak ve drenaj ünitesi suyun donmasını önlemek amacıyla ısıtıcı sisteme sahip olacaktır. Sistem içine girebilecek suyu boşaltmak üzere su boşaltma muslukları olacaktır. Hava kurutma teçhizatı ile kademeli olacak ve iklim şartlarından dolayı havanın rutubetinin hava teçhizatı ve borularda korozyon oluşturmasını önleyecek şekilde monte edilecektir. Kompresörün montajı, motorun her devir kademesinde üzerindeki titreşimlerin iletişimini önleyecek tarzda tasarımlanacaktır. Kompresörü, aracın altındaki teçhizatın gabarisi içinde tutacak emniyet kabloları bulunacaktır. Kompresör, araç ana hava deposunu uygun basınç limitleri içinde sabit tutacak bir regülatöre sahip olacaktır.


Tanklar aşağıda belirtilen standartlara uygun olacaktır:

- TS EN 286 -3: Tanklar - Basınçlı - Hava veya Azot Depolamak Đçin - Çelik - Bölüm3: Demiryolu Taşıtlarında Kullanılan Hava Freni ve Yardımcı Pnömatik Donanım Đçin Tasarımlanmış

- TS EN 286-4: Tanklar - Basınçlı - Hava veya Azot Depolamak Đçin - Alüminyum Alaşımından - Bölüm 4: Demiryolu Lokomotif ve Vagonlarda Kullanılan Hava Freni ve Yardımcı Pnömatik Donanım Đçin Tasarımlanmış

9.10 DĐĞER HUSUSLAR 9.10.1 Ekipman Seri Numaraları ve Parça Tanımları Aşağıdakilerle sınırlı kalmamak üzere ana parçaların hepsinin üzerinde birer ekipman seri numarası bulunacaktır. Bu seri numaraları okunaklı ve kalıcı olacaktır.

- Cer motorları, - Cer dişli kutuları, - Motor alternatör setleri (motora bağlı olan), - Hava kompresörleri, - Hava kompresörü motorları, - Boji şasileri, - Araç kuplajları, - Batarya şarj aygıtları, - Akım kıyıcısı (chopper).

9.10.2 Titre şim Kıstasları Araç içinde ve dışında titreşim kıstasları olarak DIN 4150 - Vibrations in Buildings (Binalardaki Titreşim) ve ISO 2631 - Mechanical Vibration and Shock - Evaluation of Human Exposure to Whole - Body Vibration (Mekanik Titreşim ve Şok - Tüm Gövdesel Titreşimin Đnsan Üzerindeki Etkisinin Hesaplanması) standartlarındaki değerler sağlanacaktır. 9.10.3 Titre şim Ölçme Usulleri Araç Đçinde Araç ve yardımcı ekipmanlarıyla ilgili iç mekan titreşim düzeyleri, duran bir araç çalışır vaziyetteyken araç zemininde ve bu ekipmanların üzerindeki bir noktada ölçülecektir. Araç Dışında Tipik hat yapılarında, düz hat üzerinde saatte 58-60 km hızla seyreden bir diziden zemine yansıyan titreşim, hat ekseninden 125 m ve 30 m uzakta ölçülecektir. Tipik hat yapıları şunlardır:

Açık yarmalar,

Daire/kutu kesitli tüneller. Ölçülen değerler DIN 4150 Standardına uygun olacaktır.



10. EKLER

Ek-1: Gabari Hesapları

Ek-2: Köprü Tasarımında Yararlanılacak Standart ve Kurallar

Ek-3:Tramvay Sistemi Tasarımında Yararlanılacak Standartlar, Yönetmelikler ve Teknik

Şartnameler

Ek-4: Kısaltmalar



EK- 1: GABAR Đ HESAPLARI

I- DĐREKLER ĐN ORTADA OLMASI DURUMU

S1:Bordür taşından raylı sistem araç ve sabit tesislere minimum mesafe 0,65 m S2: Kullanılmadı S3: Ray Üst Kotu (RÜK) 0+00 ─ 0,80 m arasında, aracın iki hat arasındaki sabit tesislere minimum mesafesi 0,10 m S4:Araç ─ katener direği arasındaki mesafe(minimum) 0,30 m W: Araç genişliği 2,30 - 2,65 m M: Direk genişliği (maksimum) 0,40 m He: Yeşillendirme genişliği 0,40 m Ha: Hemzeminde durak genişliği (minimum) 1,50 m

G: Hat Açıklı ğı G1:Hat ekseninden hat eksenine mesafe W+2S4+M

F: Hat Ekseninden Olan Minimum Mesafeler

F1: RÜK 0+00 ─ 0,15 m arasında =2

W+0,05m

F2: +0,15 m ─ +0,80 m kotları arasında =2

W+0,30 m


W+0,50 m

F4: +0,35 m ─ +2,80 m kotları arasında (duraklar için) =2

W+0,75 m


W+0,40 m

F6: Kullanılmadı F7: Hat merkezinden bordüre kadar =F1+Ha

F8: RÜK 0+0,00 ─ +0,80 m arasında =2

W+ S3

F9:Hat ekseninden direk dış kenarına kadar =2

W+ S4


L: Aracın Dinamik Zarfı (Geni şlik) Tek Hat Çift Hat

L1: (RÜK) 0+000 ─ 0,15m arasında 2 F1 2 F1+G1 L2: +0,15 m ─ 0,80 m kotları arasında 2 F2 2 F2+G1 L3: +0,80 m ─ +2,80 m kotları arasında: *Güzergahta 2 F3 2 F3+G1

*Durakta F3+F4 F3+F4+G1 L3 'ten L4 'e dengeli bir geçiş için: L4: +3,40 m ─ + 6 m kotları arasında 2,60 (her hat için)

B: Üst Yapı Genişliği (Đki tarafı duraklı) 2 F7+G1

II- D ĐREKLER ĐN KENARDA OLMASI DURUMU S1:Bordür taşından raylı sistem aracı ve sabit tesislere mesafe (minimum) 0,65 m S2: Đki araç arasındaki mesafe (minimum) 0,65 m S3: Raylı sistem araçları ile sabit tesisler arasındaki mesafe

*Düşeyde 0,80 m *Yatayda 0,10 m S4: Kullanılmadı W: Araç genişliği 2,30 - 2,65 m M: Direk genişliği (maksimum.) 0,40 m He: Yeşillendirme genişliği 0,40 m Ha: Hemzeminde durak var ise genişliği (Minimum) 1,50 m G: Hat Açıklı ğı G2: Eksenden eksene mesafe (direklerin kenarda olması durumu) W + S2


F: Hat Ekseninden Olan Minimum Yatay Genişlikler

F1: RÜK 0,00 ─ -0,15 m arasında =2

W+0,05 m

F2 : +0,15 m ─ +0,80 m kotları arasında =2

W+0,30 m


W+0,50 m

F4 : +0,35 m ─ +2,80 m kotları arasında (duraklar için) =2

W+0,75 m


W+0,40 m

F6: Kullanılmadı

F7: Hat merkezinden bordüre kadar = F1+Ha

F8: RÜK 0+0,00 ─ +0,80 m arasında =2

W+S3

L : Aracın Dinamik Zarfı (Geni şlik) Tek Hat Çift Hat

L1: RÜK 0+000 ─ 0,15 m arasında 2 F1 2 F1+G2 L2: +0,15 m ─ 0,80 m kotları arasında 2 F2 2 F2+G2 L3: +0,80 m ─ +2,80 m kotları arasında: * Güzergahta 2 F3 2 F3+G2

* Durakta 2 F4 2 F4+G2

L3 'ten L4 'e dengeli bir geçiş için: L4: +3,40 m ─ + 6 m kotları arasında 2,60 (her hat için)


EK- 2: KÖPRÜ TASARIMINDA YARARLANILACAK STANDART VE KURALLAR

(Aşağıdakilerle sınırlı kalmamak üzere ilgili diğer ulusal, uluslararası standartlar)

1- TS 500, Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları

2- TS 3233 Öngerilmeli Beton Yapıların Hesap ve Yapım Kuralları

3- KGM, Yol Köprüleri için Teknik Şartname

4- BS 5400 Steel, Concrete and Composite Bridges (Çelik, Beton ve Kompozit Köprüler)

5- DIN 1075 Massive Brücken (Betonarme Köprüler)

6- DIN 1072 Strassen und Wegbrücken, Lastannahmen (Cadde ve Yol Köprüleri Yük Kabulleri)

7- DIN 1078 Verbundtrager - Strassenbrücken - Richtlinien für die Berechnung und Ausbildung (Köprülerde Komposit Kirişlerin Hesap ve Tasarımı)

8- DIN 4227 Spannbeton - Richtlinien für Bemessung und Ausführung

(Öngerme ve Ardgerme Hesap ve Tasarımı)

9- Berechnungsgrundlagen für stahlerne Eisenbahnbrücken (BE) (Çelik Demiryolu Köprüleri Statik Hesap Esasları)

10- Berechnungsgrundlagen für stahlerne Eisenbahnbrücken (DV 804) (Çelik Demiryolu Köprüleri Statik Hesap Esasları)

11- Grundsatze für die bauliche Durchbildung stahlerne Eisenbahnbrücken GE (DV 805) Çelik Demiryolu Köprüleri Yapım Esasları 12- EUROCODE 1, Actions on Structures

(Avrupa Yapı Kodları - Kod 1, Yapılardaki Hareketler)

13- UIC CODE, International Union of Railways (Uluslararası Demiryolları Birliği Kodları)

14- AASHTO, Seismic Design (American Association of State Highway and

Transportation Officals) (Amerikan Devlet Karayolu ve Kamu Taşımacılığı Birli ği- Sismik Tasarım)

15- AASHTO, LRFO Bridge Design Specifications (AASHTO, Load and Resistance

Factor Design) (Yük ve Direnç Faktörleri Tasarımı, Köprü Tasarım Şartnamesi) 16- AASHTO, SSHB (Standard Specifications for Highway Bridges) (AASHTO,

Karayolu Köprüleri Standart Şartnamesi


EK-3: TRAMVAY S ĐSTEMĐ TASARIMINDA YARARLANILACAK

STANDARTLAR, YÖNETMEL ĐKLER VE TEKN ĐK ŞARTNAMELER

(Aşağıdakilerle sınırlı kalmamak üzere ilgili diğer ulusal, uluslararası standartlar-yönetmelikler)

STANDARTLAR

Sıra No

Standart No Adı

1 TS 498 Yapı Elemanlarının Boyutlandırılmasında Alınacak Yüklerin Hesap Değerleri

2 TS 500 Betonarme Yapıların Tasarım ve Yapım Kuralları

3 TS 825 Binalarda Isı Yalıtımı Kuralları

4 TS 1258 Temiz Su Tesisatı Hesap Kuralları

5 TS 2400 Demiryolu Rayları

6 TS 2494 Akustik-Ses Şiddeti Seviyesini Hesaplama Yöntemi

7 TS 2510 Kargir Duvarlar Hesap ve Yapım Kuralları

8 TS 3167 Kazık Temellerin Hesap ve Düzenlenmesinde Genel Kurallar

9 TS 3169 Çakma Kazıklar, Tasarım, Yapım ve Uygulama Kuralları

10 TS 3233 Öngerilmeli Beton Yapıların Hesap ve Yapım Kuralları

11 TS 3419 Havalandırma ve Đklimlendirme Tesisleri -Projelendirme Kuralları

12 TS 3420 Havalandırma ve Đklimlendirme Tesislerini Yerleştirme Kuralları

13 TS 3647 Binalarda Yer Altı Suyuna Karşı Yapılacak Yalıtımlarda Tasarım-Yapım Kuralları

14 TS 8022 Şehir Đçi Yollar - Yaya Alt Geçitleri

15 TS 9986 Yangından Korunma-Yangın Algılama ve Alarm-Terim ve Tarifler

16 TS 10184 Demiryolu Hareketli Malzemeler - Kısım 2: Çeken ve Çekilen Taşıtlar Đçin Bandajlı Tekerlekler

17 TS 11588 Demiryolu Hareketli Malzemeler - Kısım 8: Çeken ve Çekilen Taşıtlar Đçin Monoblok Tekerlerin Boyut ve Dengeleme Özellikleri

18 TS 12127 Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 1: Yer Altı Đstasyon Tesisleri Tasarım Kuralları

19 TS 12186 Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 2: Yer Üstü Đstasyon Tesisleri Tasarım Kuralları

20 TS 12342

Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 4: Bakım Onarım Atölyeleri ve Depo Tasarım Kuralları

21 TS 12460 Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 5: Özürlü ve Yaşlılar Đçin Tesislerde Tasarım Kuralları


22 TS 12461 Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 8: Đstasyon Tanıtım Sembolleri - Tasarım ve Yerleştirme Kuralları

23 TS 12464 Demiryolu Taşıtları - Fren Papucu - Kompozit Malzemeli - Asbest Đhtiva Etmeyen

24 TS 12465 Demiryolu Taşıtları - Fren Balatası - Kompozit Malzemeli - Asbest Đhtiva Etmeyen

25 TS 12466 Demiryolu Taşıtları - Fren Bağlantı Başlıkları

26 TS 12511 Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 7: Ulaşım Sistemi Sembolleri-Tasarım ve Yerleştirme Kuralları

27 TS 12525 Yangın Önleme - Metro ve Hafif Raylı Sistemler - Đstasyonlar - Genel

28 TS 12527

Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 14: Đstasyon Platformu Oturma Elemanları - Tasarım ve Yerleştirme Kuralları

29 TS 12535 Demiryolu Uygulamaları - Sinyal Lambaları ve Sinyal Lambaları Tutucuları -Tesis Kuralları - Çeken ve Çekilen Taşıtlar Đçin

30 TS 12574 Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 10: Đstasyon Đçi Đşaret ve Grafik Tasarım Kuralları

31 TS 12575 Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 11: Sistem Bilgi ve Đlan Panoları Genel Kuralları

32 TS 12576 Şehir Đçi Yollar - Özürlü ve Yaşlılar Đçin Sokak, Cadde, Meydan ve Yollarda Yapısal Önlemler ve Đşaretlemelerin Tasarım Kuralları

33 TS 12588 Demiryolu Uygulamaları - Trenler Đçin Elektrik Güç Beslemesi - Tren Barası (Tren Kablosu) Özellikleri

34 TS 12637 Şehir Đçi Yollar - Raylı Toplu Taşıma Sistemleri -Bölüm 22: Biletlendirme Sistemi Tasarım Kuralları

35 TS 12692 Şehir Đçi Yollar - Raylı Taşıma Sistemleri Bölüm 13: Đstasyon Platformu (Peron) Emniyet Kenar Bandı ve Đkaz Şeridi Tasarım Kuralları

36 TS 12694 Demiryolu Taşıtları - Yolcu Vagonları - Özürlü Yolcuların Tekerlekli Sandalyeleri Đle Seyahatine Uygun Vagon Düzenlemeleri

37 TS EN 115-1+A1

Yürüyen Merdiven ve Yürüyen Bantlar Đçin Güvenlik - Bölüm 1: Yapım ve Montaj

38 TS EN 286-3 Tanklar - Basınçlı - Hava Veya Azot Depolamak Đçin - Çelik - Bölüm 3: Demiryolu Taşıtlarında Kullanılan Hava Freni ve Yardımcı Pnömatik Donanım Đçin Tasarımlanmış

39 TS EN 286-4 Tanklar - Basınçlı - Hava veya Azot Depolamak Đçin - Alüminyum Alaşımından - Bölüm 4: Demiryolu Lokomotif ve Vagonlarda Kullanılan Hava Freni ve Yardımcı Pnömatik Donanım Đçin Tasarımlanmış

40 TS EN 671-1 Sabit Yangın Söndürme Sistemleri - Hortum Sistemleri - Bölüm 1: Yarı Sert Hortumlu Hortum Makaraları-

41 TS EN 671-2 Sabit Yangın Söndürme Sistemleri - Hortum Sistemleri - Bölüm 2: Yassı Hortumlu Hortum Sitemleri

42 TS EN 752 Drenaj ve Kanalizasyon Sistemleri - Bina Dışı

43 TS EN 806-1 Bina Đçi Tesisatı - Đçme ve Kullanma Sularının Taşınması Đçin Özellikler - Bölüm 1: Genel

44 TS EN 806-2 Bina Đçi Tesisatı - Đçme ve Kullanma Sularının Taşınması Đçin Özellikler - Bölüm 2: Tasarım

45 TS EN 806-3 Bina Đçi Tesisatı - Đçme ve Kullanma Sularının Taşınması Đçin Özellikler - Bölüm 3: Boru Ölçülendirilmesi - Basitleştirilmi ş Metot

46 TS 3033 EN 60529/A1

Muhafazalarla Sağlanan Koruma Dereceleri (IP kodu)


47 TS EN ISO 3095

Demiryolu Uygulamaları - Akustik - Ray Üstü Taşıtlardan Neşrolunan Gürültünün Ölçülmesi

48 TS 3168 EN 1536

Özel Jeoteknik Uygulamaları Delme (Fore) Kazıklar - (Yerinde Dökme Betonarme Kazıklar)

49 TS EN ISO 3381

Demiryolu Uygulamaları - Akustik - Ray Üstü Taşıtların Đçindeki Gürültünün Ölçülmesi

50 TS EN ISO 3766

Yapı Resimleri - Beton Takviye Donatısının Basitleştirilmi ş Gösterimi

51 TS 3532 EN ISO 5455

Teknik Resim - Ölçekler

52 TS EN 12056- 1-2-3-4-5

Cazibeli Drenaj Sistemleri - Bina Đçi -

53 TS ENV 12299 Demiryolu Uygulamaları - Yolcular Đçin Seyahat Konforu Ölçme ve Değerlendirme

54 TS EN 12380 Drenaj Sistemleri Đçin Hava Emiş Vanaları - Kurallar, Deney Metotları ve Uygunluk Değerlendirme

55 TS EN 12663 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Taşıt Gövdelerinin Yapısal Özellikleri

56 TS EN 12845

Sabit Yangın Söndürme Sistemleri - Otomatik Sprinkler Sistemi - Tasarım, Montaj ve Bakım

57 TS 700 EN 13145

Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu-Ahşap Traversler ve Destekler

58 TS EN 13146-1 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu-Bağlantı Sistemleri Đçin Deney Yöntemleri-Bölüm 1: Boylamasına Ray Tutulmasının Belirlenmesi

59 TS EN 13230-1 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu-Beton Traversler ve Mesnetler- Bölüm 1: Genel Kurallar

60 TS EN 13230-2 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu-Beton Traversler ve Mesnetler- Bölüm 2: Öngerilmeli Yekpare Traversler

61 TS EN 13230-3 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu-Beton Traversler ve Mesnetler- Bölüm 3: Takviyelendirilmiş Đkiz Traversler

62 TS EN 13230-4 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu-Beton Traversler ve Mesnetler- Bölüm 4: Makaslar ve Kesişen Demiryolları Đçin Öngerilmeli Traversler

63 TS EN 13231-1 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu -Đş Kabulü-Bölüm 1: Balastlı Demiryolunda Çalışmalar-Düz Hat

64 TS EN 13231-2 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu -Đş Kabulü-Bölüm 2: Balastlı Demiryolunda Çalışmalar - Makas Dil Göbekleri

65 TS EN 13231-3 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu -Đş Kabulü-Bölüm 3: Demiryolu Üzerinde Rayların Taşlanması, Frezelenmesi ve Planyalanmasının Kabulü

66 TS EN 13232-3 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu -Makaslar ve Kesişen Demiryolları Bölüm 3:Teker/Ray Etkileşimi Đçin Kurallar

67 TS EN 13261 Demiryolu Uygulamaları - Tekerlek Takımları ve Bojiler- Dingiller - Mamül Özellikleri

68 TS EN 13272 Demiryolu Uygulamaları - Toplu Taşıma Sistemlerinde Çeken ve Çekilen Taşıtların Elektrikli Aydınlatması

69 TS 7043 EN 13450

Demiryolu Balastları Đçin Agregalar

70 TS EN 13452-1 Demiryolu Uygulamaları - Frenleme-Kütle Đletimli Fren Sistemleri - Bölüm1: Performans Kuralları

71 TS EN 13481-1 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu - Bağlantı Sistemleri Đçin Performans Özellikleri - Bölüm 1: Tarifler

72 TS EN 13481-2 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu-Bağlantı Sistemleri Đçin Performans Özellikleri Bölüm 2: Beton Traversler Đçin Bağlantı Sistemleri


73 TS EN 13481-3 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu-Bağlantı Sistemleri Đçin Performans Özellikleri Bölüm 3: Ahşap Traversler Đçin Bağlantı Sistemleri

74 TS EN 13597

Demiryolu Uygulamaları - Lastikli Amortisör Sistemleri-Pnömatik Amortisör Yayları Đçin Lastik Diyaframlar

75 EN 13674 Railway Applications - Track-Rail - Part1:Vignole Railway Rails 46 kg/m and Above (Demiryolu Uygulamaları-Ray-Bölüm1: Vignole Demiryolu Rayı 46 kg/m ve Üstü)

76 TS EN 13749 Demiryolu Uygulamaları - Tekerlek Takımları ve Bojiler - Boji Şaselerinin Yapısal Şartları Belirleme Metotları

77 TS EN 13848-1+A1

Demiryolu Uygulamaları - Hat - Hat Geometrisinin Kalitesi - Bölüm 1: Hat Geometrisinin Karakterize Edilmesi

78 TS EN 13848-2 Demiryolu Uygulamaları - Ray Hattı - Ray Hattı Geometrisinin Kalitesi - Bölüm 2: Ölçme Sistemleri - Ray Hattı Kayıt Araçları

79 TS EN 13848-5+A1

Demiryolu Uygulamaları - Ray Hattı - Ray Hattı Geometrisinin Kalitesi - Bölüm 5: Geometrik Kalite Seviyeleri - Düz Hat

80 TS EN 13802 Demiryolu Uygulamaları - Süspansiyon Bileşenleri - Hidrolik Amortisörler

81 TS EN 13913 Demiryolu Uygulamaları - Lastikten Mamül Amortisör Bileşenleri-Kauçuk Esaslı Mekanik Bileşenler

82 TS EN 14363 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Taşıtlarının Seyir Karakteristiklerinin Kabul Deneyleri - Seyir Davranışlarının Denenmesi ve Durağan Deneyler

83 TS ISO 14520-1

Gazlı Yangın Söndürme Sistemleri - Fiziksel Özellikler ve Sistem Tasarımı - Bölüm 1:Genel Kurallar

84 TS EN 14587-1 Demiryolu Uygulamaları -Yol - Rayların Alın ve Alın Yakma Kaynağı Bölüm 1:Yeni R220, R260, R260Mn ve R350H Sınıf Raylar

85 TS EN 14587-2 Demiryolu Uygulamaları -Yol - Rayların Alın ve Alın Yakma Kaynağı Bölüm 2

86 TS EN 14730-1 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu - Rayların Alumino Termik Kaynağı - Bölüm 1: Kaynak Đşlemlerinin Onayı

87 TS EN 14750-1 Demiryolu Uygulamaları - Şehir Đçi ve Banliyö Çeken ve Çekilen Taşıtlar Đçin Havalandırma Bölüm 1: Konfor Parametreleri

88 TS EN 14750-2 Demiryolu Uygulamaları - Şehir Đçi ve Banliyö Çeken ve Çekilen Taşıtlar Đçin Havalandırma Bölüm 2: Tip Deneyleri

89 TS EN14752 Demiryolu Uygulamaları - Araç Gövdesi Yan Giriş Sistemleri

90 TS EN 14813-1 Demiryolu Uygulamaları - Makinist Kabini Đçin Havalandırma- Bölüm 1:Konfor Parametreleri

91 TS-EN 14813-2 Demiryolu Uygulamaları - Makinist Kabini Đçin Havalandırma - Bölüm 2: Tip Deneyleri

92 TS EN 15085-1 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Araçları ve Bileşenlerinin Kaynağı- Bölüm 1:Genel

93 TS EN 15085-2 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Araçları ve Bileşenlerinin Kaynağı- Bölüm 2:Kaynak Đmalatçılarının Kalite Özellikleri ve Belgelendirilmesi

94 TS EN 15085-3 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Araçları ve Bileşenlerinin Kaynağı- Bölüm 3:Tasarım Özellikleri

95 TS EN 15085-4 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Araçları ve Bileşenlerinin Kaynağı- Bölüm 4:Đmalat Özellikleri

96 TS EN 15085-5 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Araçları ve Bileşenlerinin Kaynağı-Bölüm 5:Muayene, Deneyler ve Dokümantasyon

97 TS EN 15152 Demiryolu Uygulamaları - Tren Kabinleri Đçin Ön Cam Silecekleri

98 TS EN 15227 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Araç Gövdeleri Đçin Çarpmaya Elverişlilik Kuralları


99 TS EN 15509 Karayolu Ulaşımı ve Trafik Uzaktan Algılama Sistemleri - Elektronik Ücret Toplama-DSRC Đçin Birlikte Çalışılabilirlik Uygulama Profili

100 TS EN 15595 Demiryolu Uygulamaları - Fren Sistemleri - Patinaja Karşı Koruma

101 TS EN 15610 Demiryolu Uygulamaları - Gürültü Emisyonu - Dönme Kaynaklı Gürültüyle Đlgili Demiryolu Rayı Pürüzlülük Ölçümü

102 TS EN 15689 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Taşıtları - Đmalatın Tamamlanmasında ve Đşletmeye Alınmadan Önce Demiryolu Taşıtlarının Denenmesi

103 EN 15827-1 Railway Applications. Bogies and Running Gear. Part 1. General Principles (Demiryolu Uygulamaları, Bojiler ve Şanzuman Kısım 1. Genel Prensipler)

104 TS EN ISO 24014-1

Toplu Taşıma-Birlikte Çalışılabilir Ücret Yönetim Sistemi-Bölüm 1: Mimari

105 TS EN 50121-1-2-3-4-5

Demiryolu Uygulamaları - Elektromanyetik Uyumluluk

106 TS EN 50122-1 Demiryolu Uygulamaları - Sabit Tesisler Bölüm 1: Elektriksel Güvenlik ve Topraklama Đle Đlgili Koruma Önlemleri

107 TS EN 50122-2 Demiryolu Uygulamaları - Sabit Tesisler Bölüm 2: D.A. Cer Sistemlerinin Neden Olduğu Serseri Akımların Etkilerine Karşı Koruma Önlemleri

108 TS EN 50123-1-2-3-4-5-6

Demiryolu Uygulamaları - Sabit Tesisler - D.A. Anahtarlama Donanımı

109 TS EN 50124-1

Demiryolu Uygulamaları - Yalıtım Koordinasyonu - Bölüm 1: Temel Kurallar- Bütün Elektrikli ve Elektronik Donanım Đçin Yalıtma Aralıkları ve Yüzeysel Kaçak Yolu Uzunlukları

110 TS EN 50124-2

Demiryolu Uygulamaları - Yalıtım Koordinasyonu - Bölüm 2: Aşırı Gerilimler ve Đlgili Koruma

111 TS EN 50125 -1 Demiryolu Uygulamaları - Donanım Đçin Çevre Şartları - Bölüm 1: Demiryolu Taşıtları Üzerindeki Donanım

112 TS EN 50125- 2 Demiryolu Uygulamaları - Donanım Đçin Çevre Şartları - Bölüm 2: Sabit Elektrik Tesisleri

113 TS EN 50125 -3

Demiryolu Uygulamaları - Donanım Đçin Ortam Şartları - Bölüm 3: Đletişim ve Sinyalizasyon Donanımı

114 TS EN 50126-1 Demiryolu Uygulamaları - Güvenilirlik, Elde Edilebilirlik, Bakım Yapılabilirlik ve Güvenlik Spesifikasyonu ve Gösterimi (RAMS)-Bölüm 1:Temel Kurallar ve Genel Đşlem

115 TS EN 50153 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Taşıtları - Elektriksel Tehlikeler ile Đlgili Koruma Önlemleri

116 TS EN 50155 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Taşıtlarında Kullanılan Elektronik Donanım

117 TS-EN 50215 Demiryolu Uygulamaları - Demiryolu Taşıtları -Đmalatın Tamamlanmasında ve Đşletmeye Alınmadan Önce Demiryolu Taşıtlarının Denenmesi

118 TS EN 50306-1-2-3-4

Demiryolu Uygulamaları - Çeken ve Çekilen Araçlarda Kullanılan Özel Yangın Performansına Sahip Kablolar - Đnce Cidarlı-

119 TS EN 61508-1-2-3-4-5-6

Güvenlikle Đlgili Elektrikli veya Elektronik veya Programlanabilir Elektronik Sistemlerde Fonksiyonel Güvenlik

120 ECE R 43 Regülasyonu

Motorlu Tasıtlar - Emniyet Cam Malzemelerinin ve Bunların Takıldığı Taşıtların Onayı Đle Đlgili Hükümler

121 IEC 60571 Electronic Equipments Used in Railway Vehicles (Demiryolu Araçlarında Kullanılan Elektronik Ekipmanlar)

122 IEC 61133 Railway Applications - Rolling Stock - Testing of Rolling Stock on Completion of Construction and Before Entry Đnto Service (Demiryolu Uygulamaları - Raylı Sistem Araçları - Yapım Đşleri Tamamlandığında ve Đşletmeye Alınmadan önce AraçlarınTestleri)


123 IEC 60077-1 Electric Equipments for Rolling Stocks (Raylı Sistem Araçları için Elektrik Ekipmanları)

124 NFPA 13 Standard for the Installation of Sprinkler Systems (Yağmurlama Sisteminin Kurulum Standardı)

125 NFPA 14 Standard for the Installation of Standpipe, Private Hydrant and Hose Systems (Sabit Borulu, Hidrant ve Hortum Sistemlerinin Kurulumu Đçin Standart)

126 NFPA 80 Standard for Fire Doors and Other Opening Protectives (Yangın Kapıları ve Diğer Açılır Koruyucu Yapılar Đçin Standart)

127 NFPA 90A Standard for the Installation of Air - Conditioning and Ventilation Systems (Đklimlendirme ve Havalandırma Sistemlerinin Kurulumu Đçin Standart)

128 NFPA 92A Recommended Practice for Smoke - Control Systems Utilizing Barriers and Pressure Differences- (Duman Kontrol Sistemleri, Bariyerler ve Basınç Farkları Đçin Pratik Önermeler)

129 NFPA 101 Life Safety Codes (Can Güvenliği Standartları)

130 NFPA 101A Guide on Alternative Approaches to Life Safety (Can Güvenliğine Alternatif Yaklaşımlar Üzerine Kılavuz)

131 NFPA 101B Code For Means of Egrees for Buildings and Structures (Binalar ve Yapılar Đçin Kaçış Vasıtaları Đçin Standart)

132 NFPA 105 Recommended Practice for the Installation of Smoke-Control Door Assemblies (Duman Kontrollü Kapı Takımlarının Kurulumu Đçin Pratik Önermeler)

133 NFPA 130 Standard for Fixed Guideway Transit and Passenger Rail Transit Systems (Sabit Hatlı Raylı Toplu Taşım Sistemleri için Standart )

134 NFPA 221 Standard for High Challenge Fire Walls, Fire Walls and Fire Barrier Walls (Yüksek Dirençli Yangın Duvarları, Yangın Duvarları veYangın Bariyerleri Standardı)

135 NFPA 2001 Standard on Clean Agent Fire Extinguishing Systems (Temiz Gazlı Yangın Söndürme Sistemleri Standardı)

136 BS 5306-2 Fire Extinguishing Installations and Premises-Specification For Sprinkler Systems (Yangın Söndürme Kurulumu ve Müştemilatı - Sprinkler Sistemi Đçin Özellikler)

137 BS 5499-4: 2000

Safety Signs, Including Fire Safety Signs. Code of Practice For Escape Route Signing (Güvenlik Đşaretleri, Yangın Güvenlik Đşaretleri Dahil. Kaçış Yolları Đşaretlemesi Đçin Standart)

138 BS 6266:2002 Code of Practice for Fire Protection for Electronic Equipment Installations (Elektronik Ekipmanların Kurulumu Đçin Yangın Koruma Standardı)

139 BS 6853:1999

Code of Practice for Fire Precautions ın the Design and Construction of Passenger Carrying Trains (Yolcu Taşıma Trenlerinin Tasarım ve Yapımındaki Yangından Korunma Önlemleri Standardı)

140 BS 7346-4:2003

Components for Smoke and Heat Control Systems. Functional Recommendations and Calculation Methods For Smoke and Heat Exhaust Ventilation Systems, Employing Steady - State Design Fares. Code of Practice (Duman ve Isı Kontrol Sistemleri Bileşenleri. Duman ve Isı Egzostu Havalandırma Sistemlerinin Olağan Durum Tasarım Koşullarını Sağlayacak Önermeler ve Hesaplama Metotları Standardı)

141 BS 7807:1995

Code of Practice for Design, Installation and Servicing of Integrated Systems Incorporating Fire Detection and Alarm Systems and/or Other Security Systems for Buildings Other Than Dwellings (Konut dışındaki Yapılar Đçin Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri ve/veya Diğer Güvenlik Sistemleri Arasındaki Entegrasyonun Sağlanmasına Yönelik Tasarım, Kurulum ve Servis Standardı)


142 BS 7974-3: 2003

Application of Fire Safety Engineering Principles to the Design of Buildings. Structural Response and Fire Spread Beyond the Enclosure of Origin (Sub-System 3) (Binaların Tasarımı Đçin Yangın Güvenliği Mühendisliği Prensiplerinin Uygulanması. Yapısal Önlemler ve Yangının Çıkış Çevresi Dışında Yayılması)

143 BS 9251:2005 Sprinkler Systems for Residential and Domestic Occupancies. Code of Practice (Yerleşim Bölgelerindeki Yapılar Đçin Sprinkler Sistemi Standardı)

144 UIC 541 - 5 Electropneumatic Brakes for Passenger and Freight Trains: Minimum Requirements (Yolcu ve Yük Taşıma Trenleri Đçin Elektropnömatik Frenler: Asgari Gerekler)

145 UIC 566 Loadings of Coach Bodies and Their Components (Yolcu Vagonu Gövdesi ve Bileşenlerinin Yüklenmesi)

146 ISO 2631 Mechanical Vibration and Shock - Evaluation of Human Exposure to Whole-Body Vibration - (Mekanik Titreşim ve Şok - Tüm Gövdesel Titreşimin Đnsan Üzerindeki Etkisinin Hesaplanması)

147 DIN 4150 Vibrations ın Buildings (Binalardaki Titreşim)

148 IEC 349 Factory - Built Assembler of Low -Voltage Switchgear and Controlgear. (Alçak Gerilim Kesme ve Kontrol Anahtarlarının Fabrika Montajları)

149

TSI Standards (ERA)

Technical Specifications for Interoperability (for the European Railway System) (Birlikte Đşletilebilirlik için Teknik Özellikler - Avrupa Demiryolu Sistemi için)


YÖNETMEL ĐKLER, TEKN ĐK ŞARTNAMELER

Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik

Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği (ETKB)

Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (BĐB)

Deprem Bölgelerinde Yapılacak Yapılar Hakkında Yönetmelik (BĐB)

Yapı Đşleri Đnşaat, Makine Tesisatı ve Elektrik Tesisatı Genel Teknik Şartnameleri (BĐB)

Đller Bankası Su ve Kanalizasyon Đşleri Genel Teknik Şartnamesi

TEDAŞ Teknik Şartnameleri

Elektrik Dağıtım Tesisleri Genel Teknik Şartnamesi (EMO)

Elektrik TesislerindeTopraklamalar Yönetmeliği (ETKB)

Elektrik Đç Tesisleri Yönetmeliği (ETKB)

Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliği (ETKB)

Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği (ETKB)

TCDD Teknik Şartnameleri

KGM Teknik Şartnameleri


EK- 4:KISALTMALAR KOD ĐNGĐLĐZCE TÜRKÇE

AC Alternating Current Alternatif Akım

AG Alçak Gerilim

ATC Automatic Train Control Otomatik Tren Kontrolü

ATO Automatic Train Operation Otomatik Tren Đşletimi

ATP Automatic Train Protection Otomatik Tren Koruması

CABS Cabin Signalization Kabinden Sinyalleme

CCTV Closed Circuit Television Kapalı Devre Televizyonu

CRT Cathode Ray Tube Katod Işınlı Tüp

DC Direct Current Doğru Akım

ET Emergency Trip Acil Açtırma

ETSĐ European Telecommunication Standarts Đnstitude

Avrupa Telekomünikasyon Standartları Enstitüsü

LCD Liquid Crystal Display Sıvı Kristal Monitör

MSC Manual Cabin Signalization Manuel Kabin Sinyalizasyonu

OG Orta Gerilim

PA Public Address Anons

PABX Public Address Branch Exchange

Merkezi Telefon Santrali

PAL Phase Alternate Lines Avrupa Televizyon Sistemi

PPRC Polypropylen Random Co-Polimer

PVC Polivinyl Chloride Polivinil Klorid

RTU Remote Terminal Unit Uzak Terminal Ünitesi

SCADA Supervisory Control and Data Acquisition

Denetimli Kumanda ve Veri Toplama

TETRA Terrestrial Trunk Radio Küresel Tümleşik Röleli Telsiz

TFT Thin Film Transistor Đnce Tabaka Transistör

UPS Uninterruptable Power Supply Kesintisiz Güç Kaynağı

UV Ultra Violet Ultraviyole

VDU Video Display Unit Video Gösterim Ünitesi

VOBC Vehicle On Board Computer Araç Üstü Bilgisayarı

Documents

Tramvay Tasarım Kriterleri