TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP.HỒ CHÍ MINH

Khoa:Chăn Nuôi-Thú YChuyên đề:

Tìm Hiểu Về Chu Kỳ Tế Bào

Giáo viên: Sinh viên:

Nguyễn Phước Nhuận Nguyễn Thị Hồng Linh

-2008-

Mục lục:I- Định nghĩa chu kỳ tế bào

II- Sự phân bào đẳng nhiễm1- GĐ tế bào phát triển, không phân chia

2- GĐ phân bào

III- Sự phân bào giảm nhiễm

I-Định nghĩa chu kỳ tế bào:

• Chu kỳ tế bào, hay chu kỳ phân bào, là một vòng tuần hoàn các sự kiện xảy ra trong một tế bào eukaryote từ lần phân bào này cho đến lần kế tiếp. Nó bào gồm gian kỳ, và các giai đoạn (kỳ) trong nguyên phân.

Biểu đồ về chu kỳ tế bào

I=Gian kỳ, M=Nguyên phân

II-Sự phân bào đẳng nhiễm:

Các pha trong chu kỳ tế bào:• Pha G0 là một giai đoạn của chu kỳ tế bào

mà tế bào ở trạng thái lặng yên. • Pha G1 là pha phát triển đầu tiên của chu kỳ.

Kéo dài từ sau khi tế bào phân chia đến bắt đầu sao chép vật chất di truyền. Sự tích luỹ vật chất nội bào đến một lúc nào đó đạt điểm tới hạn (restriction) thì tế bào bắt đầu tổng hợp ADN

1- GĐ tế bào phát triển không phân chia:

• Pha S, trong pha này DNA được sao chép, chữ S xuất phát từ synthesis of DNA có nghĩa là tổng hợp DNA (còn gọi là axít nhân ADN: Axít Dezoxy riboNucleic). Cuối giai đoạn này, số lượng ADN tăng gấp đôi và chuyển sang giai đoạn G2.

• Pha G2 là pha phát triển thứ hai, cũng là pha chuẩn bị cho tế bào phân chia. Trong suốt giai đoạn này, số lượng ADN gấp đôi cho đến khi tế bào phân chia.

• Pha M, hay pha phân bào mitosis, và trạng thái hoạt động của tế bào, sự phân chia tế bào thực sự đã diễn ra để tạo thành hai tế bào mới giống nhau, là giai đoạn nguyên phân.

• Khoảng thời gian gồm G1, S, G2, tế bào không phân chia và được gọi chung là gian kỳ hay kỳ trung gian (interphase). Chính ở kỳ trung gian này, tế bào thực hiện các hoạt động sống chủ yếu khác và sao chép bộ máy di truyền.

Kỳ trung gian:

2-Giai đoạn phân bào:Kì trước (prophase) • Thời gian này,tế bào có đường nét tròn hơn.• NST xuất hiện ở dạng các sợi xoắn dọc, mảnh,

sắp xếp trong nhân. Về sau, NST thấy rõ hơn, nó gồm 2 sợi xoắn kép có tên là nhiễm sắc tử (chromatide). 2 nhiễm sắc tử trong 1 NST được đính lại với nhau bởi tâm động. Số nhiễm sắc tử trong một NST gấp đôi số 2n. Là kết quả của sự nhân đôi NST qua giai đoạn S. Dần dần các NST xoắn lại và co ngắn lại, dầy lên. Hạch nhân và màng nhân dần biến mất.

Kỳ trước:

Kì giữa (metaphase)• Các NST tập trung vào giữa tế bào, các

tâm động cùng nằm trên một mặt phẳng xích đạo. Thoi vô sắc được hình thành đầy đủ và có thể thấy 2 dạng sợi của nó. Một dạng sợi kéo dài qua suốt tế bào, nối với 2 cực của tế bào. Dạng sợi thứ 2 dính một đầu mút vào cực của tế bào và đầu mút kia vào tâm động của thể nhiễm sắc. Ở cuối trung kỳ, các nhiễm sắc tử phân tách nhau ra ở vùng giữa của nó.

Kì giữa:

Kì sau (anaphase)• Bắt đầu từ lúc các NST phân tách nhau ra và

di chuyển về các cực khác nhau.Tâm động phân đôi, các tâm động con tách nhau ra mang theo các nhiễm sắc tử. 2 nhiễm sắc tử trong 1 NST tách nhau ra và nhờ tâm động sẽ di chuyển về hai cực của tế bào theo sợi của thoi phân bào. Các nhiễm sắc thể đã trở thành NST con.

• Ở kỳ này bắt đầu hình thành nhân con, các màng nhân xuất hiện màng ngăn cách các tế bào chị em, các bào quan tử phân phối đều giữa các tế bào mới.

Kì sau

Kì cuối (telophase)• Ở giai đoạn này, các NST con đã chuyển đến 2

cực, chúng dần mở xoắn và ẩn vào dịch tế bào giống như lúc bắt đầu tiền kỳ. Màng nhân được tái tạo hoàn toàn, hạch nhân xuất hiện. Đồng thời xảy ra quá trình phân chia tế bào chất. Quá trình phân chia tế bào chất xảy ra ở động vật và thực vật khác nhau.

+ Ở động vật: ở phần xích đạo tế bào hình thành eo thắt ngày càng phát triển và cuối cùng phân thành 2 tế bào con.

+ Ở thực vật: khác với động vật là ở xích đạo hình thành một vách ngăn và phân tế bào thành 2 tế bào con.

Kì cuối

III- Phân bào giảm nhiễm:

Giaûm phaân laø söï phaân chia teá baøo xaûy ra ôû teá baøo sinh duïc chín , giaûm phaân lieân quan ñeán söï bieán ñoåi soá löông cuûa vaät chaát di truyeàn , töø 1 teá baøo löôõng boäi(2n) taïo ra 4 teá baøo ñôn boäi(n) .

Giaûm phaân bao goàm 2 laàn phaân chia lieân tieáp . Tröôùc khi baét ñaàu quaù trình giaûm phaân , vaät chaát di truyeàn ñöôïc phaân chia .

Định nghĩa:

Laàn phaân chia thöù I:• Kì tröôùc 1: NST ruùt ngaén ,

moãi NST goàm 2 nhieãm saéc töû keát hôïp laïi vôùi nhau. Söï trao ñoåi cheùo xaûy ra vaøo cuoái kì naøy.

Kì giöõa 1• Caëp NST töông ñoàng xeáp

thaúng haøng treân maët phaúng xích ñaïo .

• Caëp NST töông ñoàng taùch nhau ra thaønh 2 nhieãm saéc töû vaø ñöôïc giöõ laïi treân thoi voâ saéc.

Kì sau 1

Kì cuoái 1• 2 teá baøo con ñöôïc hình thaønh

vôùi moãi teá baøo chæ coù 1 NST cuûa caëp NST töông ñoàng.

Lần phân chia thứ II:• Kì tröôùc 2 • Kì tröôùc 2 nói chung rất ngắn, có khi

không có, các bộ hai vẫn còn dính với nhau ở tâm động, nhưng các vai đã bắt đầu đẩy nhau ra.ADN khoâng ñöôïc toång hôïp.

•Kì giöõa 2 NST xeáp thaúng haøng treân maët phaúng xích ñaïo

Kì sau 2• Tâm động của mỗi bộ hai chia đôi,các

NST con (nhiễm sắc tử) trượt trên thoi, phân ly về hai cực và mỗi nhiễm sắc tử = 1 NST.

Kì cuoái 2• Söï phaân chia teá baøo ñöôïc

hoaøn thaønh , hình thaønh 4 teá baøo con ñôn boäi .

Ý nghĩa của giảm phân- Nhờ có giảm phân mà các giao tử được hình

thành mang bộ NST đơn bội và qua thụ tinh, số NST được khôi phục lại thành lưỡng bội ở hợp tử. Giảm phân đóng vai trò quan trọng bảo đảm cho cơ thể sinh sản hữu tính.

- Do sự tiếp hợp và trao đổi gen của các cặp NST tương đồng nên các giao tử được hình thành không chỉ chứa các gen gốc, nghĩa là chỉ có bố hoặc chỉ có mẹ, mà chứa cả gen bố lẫn gen mẹ. Như vậy, sự trao đổi chéo đã tái tạo lại thành phần gen của NST và đó là cơ chế quan trọng bảo đảm cho sự tổ hợp đa dạng của vật chất di truyền.

Quá trình giảm phân: