TÜRKİYE’DE COĞRAFİ İŞARETLERİN YÖNETİŞİMİ ve SON GELİŞMELERTÜRKİYE’DE COĞRAFİ İŞARETLERİN YÖNETİŞİMİ ve SON GELİŞMELER

Neşe İLOĞLUMarka Uzmanı

Akdeniz Ülkelerinde Coğrafi İşaretler PaneliAkdeniz Ülkelerinde Coğrafi İşaretler Paneli4 Eylül 20144 Eylül 2014ANTAKYAANTAKYA

Sunum İçeriği

• Coğrafi İşaret Kavramı• Coğrafi İşaretlerin Önemi• Türkiye’de Tescil ve Denetim• Uluslararası Koruma• Kanun Tasarısı ve Ulusal Coğrafi İşaret Strateji Belgesi

Çalışmaları• Tehditler ve Fırsatlar• Sonuç

Coğrafi İşaret Kavramı

• Finike Portakalı, İskoç Viskisi, Rokfor Peyniri, Tekila, İzmit Pişmaniyesi, İsviçre Bankacılık Hizmetleri…

• “kalitesi veya ününü belirli bir coğrafi yöreye borçlu olan ürünleri adlandırmak için kullanılan işaretler”

Coğrafi İşaret Kavramı

555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’ye göre;

Coğrafi işaret; belirgin bir niteliği, ünü veya diğer özellikleri itibariyle kökenin bulunduğu bir yöre, alan, bölge veya ülke ile özdeşleşmiş bir ürünü gösteren işarettir.

4

Coğrafi İşaretlerin Unsurları

Coğrafi işaret olarak tescil edilecek ürünün üretimi, işlenmesi ve diğer işlemlerinin:

6

Tamamı belirlenen alanda gerçekleşiyorsa

Tüm/esas nitelikleri bu yöre kaynaklı ise

MENŞE ADI

Giresun tombul fındığı Isparta gülü

En az biri bu alanda gerçekleşiyorsa

Ününün buradan kaynaklanması yeterli

MAHREÇ İŞARETİ

Hereke halısı Trabzon ekmeği

Coğrafi İşaretin İşlevleri

• Üretim metodunu ve ürünün standardını garanti etmek Tescil şartnamesi ile garanti altına alınır, denetimlerle

sürdürülür

• Pazarlama aracı olmak Uluslararası boyutta ülke imajı ve prestijinde de önemli pay

üstlenirler. Ör: Türk lokumu, kebabı; Champagne Fransa’nın bir sembolüdür

• Yerel üretimi ve kırsal kalkınmayı desteklemek Coğrafi işaretli ürüne daha fazla ücret ödemeye razı olma

• Geleneksel bilgi ve kültürel değerleri korumak

• Ürün taklitçiliği ile mücadele Antigua kahvesi” dünya pazarında sadece %30-40’ı gerçek

Görece nazar boncuğu

Kütahya çinisi

Kemalpaşa tatlısı

•Turizme katkıda bulunmak;

Ürünün kaynaklandığı coğrafi yerin bizzat reklamını yaparak kırsal/ kültürel turizmi çeker. Bu sayede:

- Hem o ürünün hem de o yörede üretilen diğer ürünlerin talebi artar.- Yörede sunulan hizmetler gelişir (Restoran, hediyelik eşya, otel işletmeciliği...).

Fransa ve İtalya’da şarap turları

Gıda müzeleri ( Proscciutto Museum, Parmesan Museum...)

Parmesan Museum

Prosciutto Museum

İlgili Mevzuat

Haksız Rekabet Hükümleri ve Marka Hukuku

555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (27 Haziran 1995)

555 Sayılı Coğrafi İşaretlerin Korunması Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Uygulama Şeklini Gösterir Yönetmelik

Kanun Tasarısı

555 Sayılı KHK’ya Göre Koruma Kapsamındaki Ürünler

Coğrafi işaret tanımına ve koşullarına uygun

Doğal ürünler

Tarım ürünleri

Maden ürünleri

El sanatları ürünleri

Mevzuatta belirtilen şartları taşıyan sanayi ürünleri

Çorum Leblebisi

Devrek Bastonu

Kemalpaşa tatlısı

Başvuru Hakkına Sahip Olanlar

•Başvuru formu •İnceleme (eksiklikleri giderme)

• Uzman kuruluştan görüş istenmesi (gerekli görülürse)

• Gerekli şartları taşıyan başvuruların yayımlanması

• 6 aylık itiraz süreci

• İtiraz olmadığı takdirde, tescil

İzmit Pişmaniyesi

Tescil Prosedürü

Ezine peyniri

Gemlik zeytini

İtiraz Olursa;

• İlgili herkes, Enstitü nezdinde itirazda bulunabilir. Başvuru sahibinin de görüşü alınarak başvuru ve itiraz konuda uzman kuruluşa gönderilir

Başvurunun reddedilmesi İtirazın reddedilmesi, tescil

Değişikliğe uğramış başvurunun yeniden yayımlanması

(itiraza açık değil)

Şubat 2014 İtibariyle Türkiye’de Tescilli Coğrafi İşaretler

Denetim

555 Sayılı KHK’nın 20 nci maddesi kapsamında denetim

5996 Sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu kapsamında denetim

Coğrafi İşaretlerle İlgili Olarak Kanun Tasarısında Öngörülen Değişiklik ve Yenilikler

Gerekçe: Ceza maddeleri, revizyon ihtiyacı ve AB ile uyum• Üretici tanımı (Ürünün üreticilerinden oluşan ve yasal oluşumuna

veya bileşimine bakılmaksızın “birlikler”)

• Değişiklik imkanı (Tescilin/basvurunun kapsamı ya da başvuru sahibi veya tescil sahipliğine ilişkin degisiklik yapılmasına iliskin usul ve esaslar)

• Denetim raporlarının 2 yılda bir sunulması• Uzlaşma usulü• Resmi Gazete yerine Bültende ilan• Amblem düzenlemesi• Karara itiraz prosedürü (Yeniden İnceleme ve Değerlendirme Kurulu

tarafından incelenmesi)

• Ceza maddeleri (TCK,Gümrük mevzuatı,diğer sınai hak türleri ile uyum)

Ulusal Coğrafi İşaret Stratejisi Çalışmaları

• Metodoloji ve çalışma takvimi belirlenmesi• Ulusal Fikri Mülkiyet Strateji Belgesi Taslağı ve

hazırlanma yönteminin analizi• Paydaş analizinin gerçekleştirilmesi• Mevcut durum analizinin oluşturulması• Paydaş katkı ve görüşleri alınması

Ulusal Coğrafi İşaret Stratejisi Çalışmaları

• 30 Nisan 2014 tarihinde ulusal çalıştay • 27-28 Mayıs 2014 tarihlerinde uluslararası çalıştay• Revize edilen Ulusal Coğrafi İşaretler Taslak Strateji

Belgesi’ndeki eylemler kısa, orta ve uzun vadeli olarak sınıflandırılması

• Eylem açıklamalarını ve performans kriterlerini içeren Eylem Planı’nın oluşturulması

Türkiye'de gerçekleştirilen coğrafi işaret tescilleri sadece Türkiye sınırları içinde geçerlidir.

• Paris Sözleşmesi'ne göre koruma istenilen her ülkeye ayrı müracaatta bulunulabilir.

• AB için, Avrupa Komisyonu’na başvurulabilir.

• Uluslararası tescil sistemi : Lizbon Sistemi

Uluslararası Koruma

AB Başvurularımız

Antep Baklavası (PGI)

Aydın İnciri (PDO)

Afyon Pastırması (PGI)

Afyon Sucuğu (PGI)

Malatya Kayısısı (PDO)

Damal Bebeği

Kayseri Pastırması

Afyon Pastırması

Siirt Battaniyesi

Güney Ege Zeytinyağı

Devrek Bastonu

Gümüşhane Kömesi, Pestili

Çorum leblebisi

Diyarbakır karpuzu

Comté peyniri

Champagne

Bordeaux

Roquefort

Dünyadan Coğrafi İşaretler

Fırsatlar

• Kültürel zenginlik• Yöresel ürün çeşitliliği• Ülke topraklarımızın konumu itibarıyla sahip olunan

doğal ürün çeşitliliği• Turistik cazibe• Başarılı örnekler (Fransa, İspanya, Portekiz…)

Tehditler

Coğrafi işaret koruması hakkında genel bir bilgi eksikliğinin varlığı

Başvuruların içeriklerinin iyi hazırlanamaması

Başvuru hazırlama aşamalarında görev alacak akademik personel yetersizliği

Denetimin etkin bir şekilde gerçekleştirilmemesi

Başvuru sahiplerinin uygun yapılardan oluşmaması

Sonuç

• Yöresel ürünlerimizin korunması, yaşatılması,• Üreticilerin harcadıkları emeğe eşit/denk kar elde etmeleri,• Mevcut fırsatların katma değere dönüştürülmesi,• Kırsal kalkınmanın desteklenmesi, toprağın değerlenmesi ve göçün

önlenmesi,• Çevrenin ve biyolojik çeşitliliğin korunması

içinÜlkemizin devletin ilgili kurum ve kuruluşlarınca benimsenecek bir

Coğrafi İşaret Stratejisi’ne ihtiyacı bulunmaktadır.

26

Teşekkürler

TPE Sosyal Medyada;

https://twitter.com/#!/TPEKurumsal

http://www.youtube.com/user/tpekurumsal?blend=8&ob=5

http://www.dailymotion.com/tpekurumsal