TÜRKDÖKÜM

AKADEMİ AKADEMİ ETKİNLİKLERİ DEVAM EDİYOR

RÖPORTAJ

İÇİMİZDEN BİRİ:ZEKERİYA ŞAHİN

TEKNİK TABLOLAR

SFERO DÖKME DEMİRLER GÜNCEL TABLOLARI

ALÜMİNYUMDÖKÜMÜN SEYRİTürk döküm sektöründe alüminyum döküm sanayinin birçok açıdan durumu ve ilerleyişi, TÜDÖKSAD tarafından yürütülen detaylı envanter çalışması ile değerlendirildi.

SAYI 36 TEMMUZ-AĞUSTOS-EYLÜL 2015 TÜRKİYE DÖKÜM SANAYİCİLERİ DERNEĞİ YAYIN ORGANIDIR TUDOKSAD.ORG.TR

Teşekkürler Türkiye.

Silis Kumu

Krom

Mangan Yapı

Filtre Shell Kumu

BAŞKANDAN Uğur KOCAOĞLUTÜDÖKSAD Yönetim Kurulu Başkanı

Değerli Türkdöküm okurları,

Dergimizin bu yılki üçüncü sayısını sizinle buluşturuyoruz. Bir önceki sayımızda temenni etmemize rağmen,

7 Haziran 2015 Genel Seçim sonuçları doğrultusunda hükümet kurma çalışmalarının tekrar seçim kararıyla

neticelenmiş olması, ekonomi ve endüstri alanında etkilerini hissettirmektedir. Beklentilerimiz; kısa sürede

Türkiye’yi üretim alanında büyütecek, istikrarlı bir yönetimin hayata geçmesidir. Haziran ayından itibaren

yaşadığımız terör olaylarının, ülkemiz üzerinden Avrupa’ya iltica ederken hayatlarını kaybeden Suriyeli göç-

menlerin, iş kazalarında hayatını kaybeden emekçilerin acıları hepimizin canını yakmakta ve üzüntüye boğ-

maktadır. Bir an önce coğrafi bölgemizde kalıcı barış ve huzurun tesisini temenni ediyorum.

Yaz dönemi olması ve genel ekonomik konjonktürün yarattığı durgunluk ile bu yaz aylarını rehavet ile geçir-

dik. Ancak sonbahar ile imalat sanayiinde beklenen canlanmayı hissedemediğimizi görüyoruz. Hammadde

fiyatlarındaki gevşemeler ve göstergeler önümüzdeki günlerin de çok rahat olmayacağını işaret etmekte.

Türk döküm sanayiinin en başarılı alanı olan alüminyum dökümcülerimizin son yıllardaki başarılı büyüme

performansı 4 Ağustos tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 2015/7971 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile çok

önemli bir darbe aldı. Bu karar ile 3. ülkelerden ithal edilen alüminyum hammaddelerine yüzde 3 ila yüzde

6 arasında telafi edici vergi uygulaması gelmiş oldu.

Türkiye’nin yegane primer alüminyum üreticisi olan Seydişehir yerli talebin çok az bir miktarını karşılarken

ve bu alanda yeterli yatırım planlanmamışken alınan bu kararın Türk sanayiine faydası olmadığı aşikardır.

Türk sanayicisi Rusya ve Körfez ülkelerinden primer ve alaşımlı alüminyum hammaddesini uygun koşullarla

temin etme imkanı varken bu karar ile rekabet avantajını kaybetmiştir. Kaldı ki, uzun süreli sözleşmeler ile

çalışılan otomotiv ana sanayileri ile çalışan dökümhanelerimizi, yıl ortasında uygulamaya sokulan bu karar-

dan olumsuz etkilemiştir.

Türk sanayii için alüminyum döküm birincil ve stratejik önemdedir. Yüzde 3’lük hammadde kaynaklı maliyet

artışı nihai ürünlerde daha fazla maliyet artışına neden olacaktır. Söz konusu verginin Avrupa Birliği’nde

de gereksizliği ve kaldırılması Brüksel’de tartışılırken, Türkiye’nin de uygulamaya koymasının kime faydası

olacağını anlamamız mümkün değildir. Bu kararın geri alınması veya düzenleyici önlemlerin kısa süre içinde

h a y a t a geçirilmesini bekliyoruz.

Sonbahar döneminde TÜDÖKSAD Akademi etkinlikleri yüksek katılımlarla devam et-

mekte. Dergimizin ilerleyen sayfalarında haberlerini bulacaksınız. Eğitim komitemiz

sektörden gelen talepler ile etkinliklerine devam edecek. 2016 ANKIROS ile eşzamanlı

yapacağımız Uluslararası Döküm Kongremizin de Yürütme Kurulu oluşturuldu ve etkin-

liklerine Kasım ayında başlayacak.

20 Eylül günü amansız hastalığından kurtulamayarak aramızdan ayrılan Arfesan ve Ar-

pek kurucusu, TAYSAD’ın kurucularından, sanayimizin öncü girişimcilerinden Sayın Ah-

met ARKAN’ın ailesine ve yakınlarına sabır ve camiamıza da başsağlığı diliyorum.

Genel Sekreterimiz ve mesai arkadaşımız Kubilay DAL’ın babası ve annesinin

aynı gün içinde vefatı ile yaşadığı acıyı da paylaşıyor, ailesine sabır ve baş-

sağlığı diliyorum.

Bu vesile ile geçirdiğimiz Kurban Bayramınızı kutluyor, başarılı ve aydınlık

bir gelecek diliyorum.

Sevgi ve saygılarımla.

GEL ECEĞİ

İŞ İN İZ İN

bi l i s im@bi l i s im .com. t r

w w w . b i l i s i m . c o m . t r

UÇTAN UCA ERP ÇÖZÜMLER İ

KURUMSAL KAYNAK PLANLAMA

Demir, Çel ik ve Alüminyum baş ta o lmak üzere tüm döküm sektörüne yönel ik çözümler

Döküm operasyonunu tak ip eden ıs ı l iş lem, ta laş l ı imalat , kaynak g ib i d iğer tüm üret im süreçler in in yönet i lmes i

Sektörün kul land ı ğ ı ka l i te yönet im s is temler iy le tam uyum, belge yönet imi ve üst düzey iz lenebi l i r l ik

Alaş ım, yar ı-mamul , mamul mal iyet ler in in hesaplanmas ı

DiDipte kalan , kütük , döndü kul lan ım ı , derece tak ib i , fason iş lemler, or tak model yönet imi ve model ömrü g ib i sektöre özel b i rçok konuda çözümler

Sektöre özel i ler lemel i ekranlar la s tok g i r iş ç ık ı ş , vard iya kay ı t lar ın ın operatör düzey inde sahada gerçekleş t i r i lmes i

Üret im ve Lo j is t ik süreçler in in yönet i lmes i ve yürütülmesi iç in bütünleş i k mobi l saha yönet imi uygulamalar ı

Yaz ı l ım sektöründe 30 y ı l l ık geçmiş i y le Türk iye’n in önde gelen döküm fi rmalar ıyla çal ı şma deneyimi

16

Türk imalat sanayinin temel taşlarından olan Türk döküm sektöründe metal döküm

sanayinin birçok açıdan durumu ve ilerleyişi, TÜDÖKSAD tarafından yürütülen detaylı

envanter çalışması ile değerlendirildi.

Alüminyum Döküm Sanayinin Görünümü

İÇİNDEKİLER EYLÜL’15

12 TÜDÖKSAD AkademiTÜDÖKSAD Akademi Etkinlikleri Tüm Hızıyla Devam Ediyor

14 Ahde VefaTürk Sanayisinin Acı Kaybı: Ahmet Arkan

KAPAK KONUSU

26 FuarEUROGUSS 2016 Uluslararası Basınçlı Döküm Fuarı’na Doğru

36 AnalizİSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Arasında 12 TÜDÖKSAD Üyesi

Siyasi Belirsizlik İmalat Sanayini Olumsuz Etkiliyor

42 ÜyelerdenMagma’dan Mühendis Adaylarına Destek

Spectro’dan Yeni Standart: SPECTROLAB M12

COLD BOX Yönteminde Amin Gazı Optimasyonu

Ekspert Mümessillik Türkiye Endüstrisinde Yeniliklerle İlerliyor

LMA Yeni Projeleriyle Teknoloji Geliştirmeye Devam Ediyor

SPECTROLAB ve SPECTROMAXx İle Dökme Demirde Karbon Analizi

Magma, Kullanıcılarıyla Buluştu

Sardoğan Endüstri, Inductoforge Isıtma Sistemini Devreye Aldı

FPT’den Ağır Sanayi Çözümleri

30 DernektenSfero Dökme Demirler İçin Geçerli Güncel Teknik Tablolar

36 İSO İkinci 500’de 12 TÜDÖKSAD üyesi

62Yüksek Basınçlı Döküm Prosesi İle Dökülen Alüminyum Parçanın Kali-tesinin Metal Tretmanı Kullanılarak Kontrol Edilmesi

Başarı Hikayesi

72 Mevzuatın DökümüYatırımlarda Devlet Yardımları Kapsamında Teşvik Unsurları

76 Sözleşme hukukuMilyon Dolarlık Sözleşmeler

86 HammaddeTÜDÖKSAD Hammadde Fiyat Endeksi

TÜRKDÖKÜMTURKCAST DERGİSİ

İMTİYAZ SAHİBİ:

Türkiye Döküm Sanayicileri

Derneği adına

Yönetim Kurulu Üyesi

Mehmet Atik

SORUMLU

YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ:

Kubilay Dal (Genel Sekreter)

YAYIN KURULU:

Umur Denizci - Mehmet Atik -

Uğur Demirci - Prof. Dr. E. Sabri

Kayalı - M. Erhan İşkol

YÖNETİM YERİ:

Ortaklar Cd. Bahçeler Sk.

18 Plaza No: 18 Kat: 4 Mecidiyeköy

- İstanbul Tel: 0212 267 13 98

Faks: 0212 213 06 31

www.tudoksad.org.tr

YAYINA HAZIRLAYAN:

Tematik Medya Yayıncılık ve

Ajans Hiz. Ltd. Şti.

www.tematik.com.tr

BASKI:

Bilnet Matbaacılık ve

Ambalaj San. A.Ş.

Dudulu Organize San. Bölgesi

1.Cad. No:16 Ümraniye / İstanbul

Tel: 0 216 444 44 03

Baskı Tarihi: Ekim 2015

YAYIN TÜRÜ:

Yerel - Süreli /

TÜRKDÖKÜM - TURKCAST

dergisi 3 ayda bir yayınlanır.

Dergimizdeki yazılar kaynak gösterilerek kısmen veya tamamen yayınlanabilir.

İ N D E X

İSO İLK 500

Ankiros................................................

Ark Metalurji.....................................

Aveks.................................................

Bes Mühendislik .............................

Bilişim Ltd.........................................

BVA Mühendislik ...........................

Çeliktaş ...............................................

Euroguss..........................................

Evren ...................................................

Expert............................................

Ferro Trade...

Foseco .............................................

Heraeus .....................

Inductotherm...................................

İstaç...................................................

LMG...................................................

Magma..............................................

Marmara Metal ..............

Rösler-Kromaş .................................

Örs Makina .....................................

Siltaş ....................................................

Tezmaksan ......................................

Tosçelik .........................

Zenmet .............................................

24

61

25

15

6

59

5

28

11

53-71

Arka Kapak İçi Karşısı

29

Arka Kapak İçi

47

10

43

35

Arka Kapak

7

57

3

67

Ön Kapak İçi

51

68 Yeni ÜrünMagma5 Tam Entegre Optimizasyon İmkanları Sunuyor

80Çırak olarak girdiği sektörde yılların verdiği

deneyim ve tecrübeyle, alüminyum pres

dökümde Türkiye’de ilk ihracatı yapan Aslar

Pres’in kurucularından olan Zekeriya Şahin’e

hayatını, Aslar Pres’i ve geçmişten günümüze

alüminyum pres sektörünün gelişimini sorduk.

Zekeriya Şahin

İçİmİzden Bİrİ

Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği üyelerinden Cevher Döküm, Erkunt Sanayi,

Demisaş, Yılmaz Redüktör, Cevher Jant, Akım Metal, Çelikel Alüminyum, Akdaş Döküm,

Hema Otomotiv, Kırpart Otomotiv, Eku Fren ve Çukurova Kimya listede yer aldı.

12 ı EYLÜL 2015

AKADEMİ

Bu yıl başlatılan “Döküm Günleri”nin ye-

dincisi 25 Ağustos tarihinde İstanbul

Gayrettepe Sürmeli Hotel’de ve se-

kizincisi de 29 Eylül tarihinde Dernek Genel

merkezinde düzenlendi. TÜDÖKSAD Akademi

eğitim danışmanı Seyfi Değirmenci moderatör-

lüğünde 25 Ağustos tarihinde gerçekleştirilen

“EN 1563:2012 Sfero Dökme Demir Standartla-

rı Teknik İncelemesi” başlıklı seminer katılımcı-

lardan yoğun ilgi gördü.

KATILIMCILAR FAYDALI

BİLGİLER EDİNDİ

20 üye dökümhanemizden gelen toplam 47

katılımcı ile gerçekleşen etkinlikte eski ve

yeni standarttaki hususlar karşılaştırılarak;

katılımcılara yeni standardın önemli noktaları,

standardın beklentileri ve edinilen tecrübeler

hakkında bilgi paylaşımı yapıldı. Aktif soru-

TÜDÖKSAD Akademi EtkinlikleriTüm Hızıyla Devam Ediyor

cevap bölümü ile beraber katılımcıları Seyfi

Değirmenci’nin tecrübelerinden yararlanma

fırsatı bularak oldukça yararlı bilgiler edindi.

Ayrıca önceki yıllarda dernek üyelerine

teknik konularda yardımcı olması amacıyla

TÜDÖKSAD tarafından yazılı olarak yayınlanan

Teknik Bilgi Yaprakları’ndan standartlar ile ilgi-

li olan sayıların; seminer sırasında katılımcılar

ile yapılan değerlendirmeler sonucu güncelle-

neceği noktaları belirlenerek çalışmalara baş-

landı. Teknik Bilgi Yaprakları’nın güncellenerek

ve ihtiyaç olan yeni konularda da yeni bilgi

yapraklarının hazırlanarak üyelerin kullanımına

sunulması planlanlanıyor. Seminer ile ilgili kısa

bir makaleyi ilerleyen sayfalarda göreceksiniz.

TÜDÖKSAD AKADEMİ

ETKİNLİKLERİ DEVAM EDECEK

Sekizinci Döküm Günleri etkiniği ise 29 Eylül’de

Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği (TÜDÖKSAD), döküm sektörünün teknolojik gelişimine katkı sağlamak amacıyla geçmişte de yürüttüğü teknik kongre, seminer ve diğer eğitim çalışmalarını TÜDÖKSAD Akademi başlığı ile yürütmeye devam ediyor.

13 ı EYLÜL 2015

TÜDÖKSAD Toplantı Salonu’nda düzen-

lendi. “İnorganik Bağlayıcılar Bilgilendir-

me Toplantısı” konulu etkinlikte inorganik

bağlayıcılar teknolojisi hakkındaki son ge-

lişmeler TÜDÖKSAD üyesi olan ASK Che-

micals Türkiye ve Metko HA firmalarından

katılan yetkililerce katılımcılara anlatıldı ve

sonrasında konu ile ilgili olarak soru-cevap

kısmına geçilerek bilgilendirme yapıldı.

Üyelerden gelen talepler doğrultusunda

TÜDÖKSAD Akademi olarak yapılması

planlanan yeni etkinliklerin çalışmaları da

devam ediyor. Bir sonraki etkinlik; 27 Ekim

2015 Salı günü, moderatörlüğü Seyfi Değir-

menci tarafından yapılacak olan “ISO TS

16949 - Otomotiv Kalite Standardı Döküm-

cülerden Ne Bekliyor?” başlıklı seminer

olup, çok yakında tüm üyelere

duyurulacak.

47 katılımcı ile gerçekleşen etkinlikte eski ve yeni standarttaki hususlar karşılaştırılarak; yeni standardın önemli noktaları hakkında bilgi paylaşımı yapıldı.

14 ı EYLÜL 2015

AHDE VEFA

Eski milletvekili ve Arpek Arkan A.Ş. ve Arfesan Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı duayen sanayici Ahmet Arkan vefat etti.

21. dönem milletvekili, Cumhuriyet Aydını, Arpek

Arkan A.Ş. ve Arfesan Kurucusu ve Yönetim Ku-

rulu Başkanı Ahmet Arkan hayatını kaybetti. Ah-

met Arkan hem başarılı bir sanayici hem de milli

bir siyasetçiydi. 45 yıllık sanayicilik geçmişinde

birçok başarılara imza attı. 1969 yılında kurdu-

ğu Arpek Arkan, Arfesan adlı üretim tesislerini

önemli birer marka yaptı. TOSB Taysad Organi-

ze Sanayi bölgesi ile TAYSAD kurucularından ve

1986-1996 yılları arasında TAYSAD Yönetim Ku-

rulu Başkanlığı da yapan Ahmet Arkan, İstanbul

Sanayi Odası’nda da (İSO) aktif görevlerde bu-

lundu ve İSO’dan “Ömür Boyu Onur Ödülü” aldı.

Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği

(TÜDÖKSAD) üyesi de olan Ahmet Arkan, 2014

yılında Türkdöküm’e verdiği röportajda “Benim

ne olmak istediğim yaşamım boyunca çok

önemli olmadı. Ben neyle karşılaştıysam, onun

en iyisi olma kavgasını verdim” diyordu ve bu

felsefeyle 70 yıllık yaşamına bir çok başarı sığ-

dırdı. Türkiye sanayisinin gelişimi için milletveki-

li olduğu dönemde de çaba sarf eden Ahmet

Arkan geride bir çok başarı, önemli sanayi ve

ticaret kuruluşları bırakarak aramızdan ayrıldı.

Türk Sanayisinin Acı Kaybı:Ahmet Arkan

16 ı EYLÜL 2015

KAPAK KONUSU

Türk imalat sanayinin temel taşlarından olan Türk döküm sektöründe alüminyum döküm sanayinin birçok açıdan durumu ve ilerleyişi, TÜDÖKSAD tarafından yürütülen detaylı envanter çalışması ile değerlendirildi.

Türkiye’de AlüminyumDöküm Sanayinin Görünümü

17 ı EYLÜL 2015

Dökümcülük; metalleri işlemek ve şekillen-

dirmek konusunda yüzyıllardır kullanılage-

len en önemli endüstri dallarından birisi.

Gündelik hayatımızın her aşamasında; kuyumcu-

luktan, ağır sanayi tezgâhlarına, tarım makinelerin-

den gemi makinelerine kadar çok değişik alanlarda

döküm yöntemi ile üretilen malzemeler kullanılıyor.

Birçok sanayi işletmesinde de dökümhaneler bu-

lunuyor.

Türkiye’de döküm sektörü ve zanaatı köklü ta-

rihsel geçmişi ile beraber sanayileşme döneminde

özel teşebbüs yatırımları ile gelişerek Avrupa’da ve

dünyada önemli bir noktaya ulaştı. Türkiye döküm

üretimi 2014 yılı rakamları itibari ile Almanya ve

İtalya’yı takiben Avrupa’da 3. sıraya yerleşmiş olup,

dünyanın önde gelen döküm üreticileri arasında

yükselmeye devam etti. Sektör, 2013 yılı dünya sı-

ralamasında ise 12. sırada yer aldı.

1.1. ÜRETİM YÖNTEMLERİ VETEKNOLOjİ

Demir ve çelik döküm sanayi; endüksiyon, elekt-

rik ark ocakları veya kupol ocaklarında, çeşitli pik

demiri, metal hurdaları ve ferro alaşımların ergi-

tilerek, kalıplama tesislerinde hazırlanmış kum,

seramik veya metal kalıplar içerisinde şekillen-

dirilmesi ve özel ısıl işlemler ile değişik mekanik

özellikler kazandırılması sureti ile pik döküm,

çelik döküm, sfero döküm ve temper döküm tü-

ründeki ürünleri ham döküm, işlenmiş döküm ve

mamul olarak üreten bir sektör.

Demir dışı metallerin dökümünde de benzer

yöntemler kullanılırken, alüminyum ve zamak

parça üretiminde yüksek hız ve verimlilikte ba-

sınçlı döküm yöntemleri hızla gelişiyor.

Metal döküm üretim yöntemi, Ekonomik Faali-

yetlerin Uluslararası Standart Sanayi Sınıflandır-

ması (International Standard for Industrial Clas-

sification) ISIC Rev.3 ve Rev 3.1’de, 273 kod ile

gruplandırıldı. 2008 yılında yapılan değişlikle, ISIC

Rev.4 yayınlandı ve metal döküm sanayi kodu 243

olarak belirlendi. Alt kırılımlarda, Kod 2431 demir

ve çelik dökümünü, Kod 2432 ise demir dışı me-

tallerin dökümünü kapsıyor.

Bir diğer sınıflandırma ise Avrupa Birliği’nde

ekonomik faaliyetlerin istatistiksel olarak sınıf-

landırılmasını sağlayan bir sistem olan NACE

(Nomenclature générale des Activités Econo-

miques dans les Communautés Européennes).

NACE Rev. 2’de tüm metallerin dökümü Kod 24

ile sınıflandırıldı.

Döküm sektöründe kullanılan üretim proses-

lerini; metal ergitme, kum hazırlama, maça imali,

kalıplama, dökme, temizleme, ısıl işlem, taşlama

ve kaplama olarak sıralayabiliriz.

Döküm üretim yöntemi sanayi üretiminin te-

mel unsurlarından ve bu teknik ile üretim yapan

kuruluşlar ikiye ayrılıyor. Bunlardan birinci bölüm,

tamamen müşteri talepleri doğrultusunda döküm

mamulleri üreten kuruluşlar; diğerleri ise, bitmiş

ürünlerinde kullandıkları malzemeler için döküm

prosesi ile üretim yapanlar (örneğin kilit ve fer-

muar üreticilerinin zamak dökümhaneleri, elekt-

rik motoru üreticilerinin alüminyum dökümhane-

leri mevcuttur). Bazı tesisler ise döküm tekniği ile

ürettiklerini son işlemlerden geçirdikten sonra

nihai ürün olarak son kullanıcıya ulaştırıyor. Bun-

lara örnek olarak radyatörler, alaşımlı otomobil

jantları, kapı kolları gibi ürünler gösterilebilir.

ISIC Rev.4

243

2431

2432

NACE Rev.2

C

24

24.5

24.51.00

24.52.00

24.53.01

24.53.99

24.54

NACE Rev.2 Definition

Manufacturing

Manufacture of basic metals

Casting of metals

Casting of iron

Casting of steel

Casting of light metals

This class includes:

- casting of semi-finished products of aluminium,

magnesium, titanium, zinc etc.

- casting of light metal castings

Casting of other non-ferrous metals

This class includes:

- casting of heavy metals

- casting of precious metals

- die-casting of non-ferrous metal castings

Açıklama

Üretim

Ana metallerin üretimi

Metallerin dökümü

Demir dökümü

Çelik dökümü

Hafif metallerin dökümü

Bu sınıfın kapsamı:

- Aluminyum, magnezyum, titanyum, çinko vb

malzemelerden dökülen yarı mamulleri

- Hafif metallerin dökümü

Diğer demir dışı metallerin dökümü

Bu sınıfın kapsamı:

- Ağır metallerin dökümü, (bakır ve alaşımları vb)

- Değerli metallerin dökümü

- Demir dışı metallerin kokil kalıba dökümü

Türkiye döküm üretimi 2014 yılı rakamları itibari ile Almanya ve İtalya’yı takiben

Avrupa’da 3. sıraya yerleşti.

3.

18 ı EYLÜL 2015

2.1. SEKTÖRÜN TÜRKİYEEKONOMİSİNDEKİ YERİ

Döküm ürünleri hemen hemen tüm sanayi dalla-

rında girdi olarak kullanılıyor ve bu nedenle dö-

kümcülük imalat sanayinde “olmazsa olmaz” bir

öneme haiz. Döküm yöntemi ile üretilen birçok

mamul imalat sanayinin her alanında kullanılı-

yor. Öyle ki, üretilen sanayi mamullerinin yüzde

90’ında en az bir adet döküm ürünü bulunuyor

Türk döküm sektörü, Türk imalat sanayinin te-

mel taşlarından biri. Dizayndan, prototipe, testlere

ve nihai ürüne kadar geçen sürede teknik bilgi bi-

rikimi ve tesisleri ile başta makine, ulaşım araçları

ve savunma sanayi olmak üzere tüm üretim talep-

lerini karşılayabilecek yetenekte.

Döküm sanayi sektörü, katma değeri yüksek

bir üretim alanı. Girdilerinin yüzde 70’inden faz-

lası yurtiçi kaynaklı olup, yüksek nitelikli istihdam

yaratıyor. Bununla beraber çıktıları birçok sanayi

üretimi için temel oluyor. Bu durumun en çarpıcı

örnekleri pompa ve vana üretimi.

Sektörün temel müşterisi ana üretim sanayi

olurken, sektör ancak ana sanayinin kuvvetli ol-

duğu ülkelerde pazar bulabiliyor. Döküm diğer

üretim metotlarına göre sahip olduğu üstünlükleri

ve gelişen modern teknolojiler ile hem dünyada

hem de Türkiye’de uzun yıllar önemini koruyacak.

Hitap ettikleri pazarlardaki gelişmeler, reka-

bet güçlerinin değişimi, yeniliklerin takibi ve uy-

gulanması ve mali güçler göz önüne alındığında,

Türkiye’de faaliyet gösteren birçok döküm fab-

rikası ve atölyesinin AB ve ABD’deki örnekleri

gibi uzun vadede ayakta kalması zor. Takribi 2

milyon tonluk yurt içi kapasitenin 1,4 milyon ton-

dan fazlası büyük ölçekli firmalar tarafından üre-

tildiğinden, toplam üretim kapasitesinde yakın

gelecekte önemli bir düşüş olmayacak.

Bu büyük firmalar da, rekabet güçlerini ko-

ruyacak idari, teknik, ticari ve en önemlisi ürün

yapısı yönünden atılımlar yapmazlarsa uzun va-

dede sayıları azalacak.

2.2. TÜRKİYE’DE DÖKÜMFİRMALARININ SAYISI

Döküm prosesi birçok işletmenin içinde kendi

üretimleri kapsamında mevcut. Bu işletmeleri

entegre tesis olarak değerlendirmemiz müm-

kün. İşletme döküm yapıyor ancak döküm satmı-

yor, bitmiş ürün üretimi ve satışı yapılıyor. Örnek,

kilit ve musluk bataryası üretimi. Firma sayıları-

nın tespitinde bu ayrıntı en önemli parametre.

Türkiye’de dökümhane veya dökümcüler sayıl-

dığında 2000’li yıllarda 1400’e yakın isimden

söz ediliyorken, TÜDÖKSAD tarafından yürütü-

len detaylı envanter çalışması ile faaliyeti metal

döküm ürünü ve satışı olan işletmelerin sayısı

2015 yılında 962 olarak sayıldı.

TÜDÖKSAD tarafından başlatılan ve halen

devam eden detaylı envanter çalışmasının ilk

çıktılarına göre, Türkiye’de faaliyette bulunan

dökümhaneler temel yapılarına göre sınıflandı-

rılıyor olup, detaylı sektörel değerlendirmeler

halen devam ediyor.

2014

130

158

183

196

515

651

703

796

946

2013

135

141

186

170

585

563

782

815

-

2012

127

162

268

176

546

620

818

863

-

2011

112

132

254

154

402

599

820

766

-

2010

145

158

314

171

480

685

860

834

-

2009

220

209

444

185

463

686

839

897

-

2008

111

178

354

152

455

559

839

876

-

Firma İsmi

Componenta Dökümcülük AŞ

CMS Jant Makina Sanayii AŞ

Maxion İnci Jant Sanayi AŞ

Federal-Mogul Piston Tesisleri AŞ

Cevher Döküm Sanayii AŞ

Cevher Jant San AŞ

Akım Metal San AŞ

Çelikel Alüminyum Döküm San. AŞ

Kırpart Otomotiv Parçaları San Tic AŞ

Toplamlar

2014

705.484.870

594.816.780

525.014.068

495.953.118

206.625.159

162.584.884

151.209.713

129.712.618

101.450.953

3.215.497.555

2013

606.465.041

571.718.843

470.502.746

497.892.858

159.534.415

165.389.236

117.611.034

113.224.979

-

2.791.186.621

ISO - TÜRKİYE’NİN 500 BÜYÜK SANAYİ KURULUŞU – 2008 – 2014 ALUmİNYUm DöKÜm FİRmALARI vE SATIŞ CİROLARI

KAPAK KONUSU

19 ı EYLÜL 2015

Büyüklüklerine göre işletmelerin

değerlendirilmesi:

Döküm sanayi sektöründeki yapı; büyük sanayi ku-

ruluşları, KOBİ’ler ve mikro işletmeler olmak üzere

üç ana grup altında inceleniyor.

Büyük Sanayi Kuruluşları:

1980’li yıllardan itibaren Türkiye’de artan otomotiv

ve yan sanayi yatırımlarına paralel olarak, önde ge-

len holdinglerin ve yerli girişimcilerin yeni yatırımları

ve mevcut işletmelerinin de büyüyerek 30 bin tonun

üzerinde yıllık kapasiteye ulaşan, büyük çoğunluğu

demir grubu dökümhaneleri olan tesisler mevcut.

30 bin ton üzeri yıllık kapasiteye sahip 15 firma

Türkiye kapasitesinin yüzde 58’ini ve 10 bin -30

bin ton arası kapasiteye sahip 17 firma ise Türkiye

kapasitesinin yüzde 13’ünü karşılarken, bu gruptaki

32 kuruluş toplam Türkiye demir döküm kapasite-

sinin yüzde 71’ini temsil ediyor.

Ağırlıklı olarak çıktılarının çoğunluğu otomotiv,

kamyon ve beyaz eşya sektörleri. Aralarında nihai

ürün üreten dökümhanelerin de bulunduğu büyük

grup sanayi kuruluşlarının çoğunluğu Avrupa ül-

kelerindeki ana sanayicilerin güvenilir tedarikçileri

oldular.

Otomotiv ve benzeri ana sanayiler, küresel re-

kabet nedeniyle kendi fiyatlarını düşürmek ve/veya

kâr marjlarını yükseltmek için, sistem teslimatçıları-

na fiyat baskısı yapıyor. Bu baskı ise döküm sanayi

gibi diğer alt sanayicilere yansıyor. Sonuç olarak,

alt sistemlerin büyük bir kısmını oluşturan basit dö-

kümler, ağırlıklı olarak daha ucuz enerji ve işgücü

ile devlet desteklerinin olduğu ülkelerden tedarik

edilmeye başladı. Otomotiv sanayicileri, hangi ül-

kede üretim yapıyorlarsa, alt sistem üreticilerini de

yanlarında istiyor. Alt sistem üreticileri ise döküm

taleplerini gittikleri ülkelerden temin ediyor veya

mevcut üreticilerinin bu ülkelerde stok tutma su-

reti ile JIT ( just in time) teslimat yapmalarını talep

ediyor. Alt sistem konusundaki bu beklentiler, ana

üreticilerin yatırım kararlarında yönlendirici rol oy-

nuyor.

Son zamanda özellikle otomotiv ana sanayi ve

yan sanayinde yurtiçinde planlanan yeni kompo-

nent yatırımları döküm sektörüne iç pazarda da

genişleme imkanı yaratacak.

Bu gruptaki firmalara yabancı yatırımcıların gide-

rek artan ilgisi dikkat çekiyor.

KOBİ’ler

KOBİ tanımına giren ve sektör firmalarının sayıca

çoğunluğunu temsil eden işletmeler grubu. Birço-

ğu bireysel atölyelerin büyümesi ile pazarda payını

artırmış, son 15 yıl içinde ihracata başlamış, serma-

ye birikimini yatırıma yönlendiren firmalar. Müşteri

profilleri ve üretim yetenekleri çok geniş.

Orta-uzun vadede KOBİ’lerin otomotiv ve ben-

zeri sanayiye gerek finansman yapısı, gerek kalite

ve istenilen sertifikalar nedeniyle yüksek serilerde

ürün vermesi beklenmemeli. Bu işletmeler makine

imalat ve inşaat sektörü gibi kısa serili, değişik mal-

zemelerden değişik ağırlık ve parça türlerinde ve

özellikle çok fazla fiyat baskısı olmayan sektörlere

yönelik üretim yaparak gelişimlerini devam ettire-

cekler. Bu işletmelerin rekabetçi olabilmeleri için

bir alternatif ise, kendi dizayn ettikleri ya da ge-

liştirdikleri bir vitrin malını nihai tüketiciye yönelik

olarak üretip, monte ederek pazarlamaları. İhracat

yeteneği gelişenler için ise yabancı firmalar ile or-

taklıklar mümkün olacak.

Kümelenmeler

2009 yılında AB proje desteği ile sektörde “Döküm

Kümelenmesi” yapısına gidildi ve proje Konya’da

yürütülerek gerekli altyapı hazırlandı. Ortak teknik

ve idari eğitimler ile küme, rekabeti arttıracak fa-

aliyetler yapıyor. Konya döküm kümesinin sektöre

önemli katkılar sağladığı izlenirken, bu durum bir

başarı örneği olarak değerlendirilebilir.

Mikro İşletmeler:

Çok küçük aile işletmeleri olan mikro işletmeler,

dökümü zanaat olarak yürütüyor. Yurt sathında

yaygın olarak bulmak mümkün fakat rekabet güç-

leri çok zayıf. Uzun vadede, 2–3 kişilik bu tarz aile

dökümhanelerinin sayıları önemli ölçüde azalacak-

sa da, yedek parça gibi mamuller için her şehirde

mikro boyutta 3–5 tane dökümcünün kalması bek-

lenmeli.

Mikro işletmeler; yüksek genel giderleri, tekno

İstihdam Düzeyi, Niteliği ve Maliyeti

30 bin ton üzeri yıllık kapasiteye

sahip 15 firma Türkiye kapasitesinin yüzde 58’ini temsil ediyor.

58%

20 ı EYLÜL 2015

lojik yatırım yapmaya elverişsiz finansal yapıları,

nakit akış problemleri ve yönetimin sadece aile

üyelerinden oluşması gibi birçok nedenle hem üst

kategorideki otomotiv sektörüne hem de bir alt

kategorideki tüketim sektörüne sürdürülebilir hiz-

met ve ürün sağlamakta zorlanıyor. Bu işletmeler,

sermaye arttırarak ve teknik altyapılarını geliştirip

yapısal değişiklikle büyüyerek bir üst kategoriye

geçebilir, daha da küçülüp niş/dar pazarlarla yeti-

nebilir ya da dünyadaki birçok benzerleri gibi pa-

zardan çekilmek zorunda kalabilecekler.

Üretim cinslerine göre işletmelerin

değerlendirilmesi:

Sektörde çok farklı teknik ve ticari özellikte işlet-

meler bulunuyor. 2014 yılında, demir - çelik döküm

sanayinde 490 kuruluş, demir dışı döküm sektö-

ründe ise 381 kuruluş faaliyet gösteriyor. Alümin-

yum dökümde faaliyet gösteren 163 firma bulunu-

yor. Bunlardan 43 tanesi KOBİ olup bünyelerinde

30 ile 100 kişi arasında işçi çalıştırıyor. Bu işletme-

lerin yanı sıra, 100’ü aşkın küçük atölye şeklinde

aile işletmesi mevcut. Zamak dökümde faaliyet

gösteren işletmelerin büyük çoğunluğu (110) mikro

işletmelerden oluşuyor, bunların 18 tanesi de KOBİ

ölçekli (GRAF BALONLU).

Döküm sanayi, 2014 yılında 33 bin kişiye istihdam

yarattı. Demir - çelik döküm sanayinde faaliyet gös-

teren kuruluşlar 2014 yılında yaklaşık 23 bin kişiye;

demir dışı döküm sektöründeki işletmeler ise 10

bin kişiye iş imkânı sağladı. Sektördeki mavi yakalı

sayısı 19 bin 300 kişi, bunların yüzde 67,4’ü ise kali-

fiye eleman. Gerçekleştirilen yeni kapasite yatırım-

ları ile kişi başına düşen döküm üretimi de artıyor.

Grafik XXX’de görüldüğü üzere; dünyanın önde

gelen üreticileri ile mukayese edildiğinde kişi ba-

şına döküm üretim miktarlarımız hedeflerin çok

gerilerinde. Önümüzdeki dönemlerde kişi başına

verimliliği yükseltecek doğrultuda yatırımlar bek-

leniyor.

Türkiye’de Alüminyum Döküm;

Alüminyum yüksek basınçlı döküm firmaları yatı-

rımlarına devam ederken, artan iç ve dış talep ile

her yıl gibi bu yıl da üretim miktarlarını artırdı. Sek-

törde ürün çeşitliliği arttıkça ileri teknoloji yatırımla-

rı gözleniyor. Talep artmakla beraber konjonktürün

yarattığı pazar daralması nedeniyle AB ülkelerin-

deki dökümhaneler ile çok sıkı rekabet yaşanıyor.

Kapasite kullanımı yüzde 75’in üzerinde.

Alüminyum alaşımlı jant üretimi büyümesine de-

vam ediyor. Rakamlar 15 milyon adet jant üretildiğini

gösteriyor. Bu üretimin tonaj karşılığı yaklaşık 150 bin

ton alüminyum döküm üretimi.

Sektörde 55 firmanın kum ve kokil döküm, 169 firma-

nın yüksek basınçlı döküm olmak üzere, 224 firmanın

Grafik 1 Döküm Sanayindeki İstihdamın Yıllara göre Değişimi

Grafik XXX Avrupa

ülkeleri tesis başına üretim ortalamaları

KAPAK KONUSU

21 ı EYLÜL 2015

üretim yaptıkları, toplam hesaplanan üretim kapasite-

sinin 350 bin ton olduğu tespit edildi. Jant hariç top-

lam alüminyum döküm üretiminin 140 bin ton civarın-

da gerçekleştiği hesaplanıyor.

Zamak/Çinko alaşımları özellikle inşaat - yapı

bileşenleri alanındaki talepler ile büyüyor. 134 fir-

manın hesaplanan kapasitesi 40 bin ton, 2014 yılı

üretimleri 31 bin ton olarak tespit edildi. 1500 civa-

rında istihdam tahmin ediliyor.

Alüminyum Döküm Sanayi:

Yurtiçi ve yurtdışı talebin önemli şekilde gelişme-

si nedeniyle alüminyum döküm üretimi özellikle

2005 yılından itibaren önemli artış gösterdi Türkiye

2014 yılında gerçekleştirdiği 300 bin ton üretim ile

CAEF verilerine göre Avrupa’nın 4. büyük alümin-

yum döküm üreticisi.

Yeni gelişmekte olan alüminyum dökümde özel-

likle yerli otomotiv sanayinin gelişmesi ve döküm

ihracatında talep artışı nedeniyle önümüzdeki yıl-

larda daha hızlı büyüme bekleniyor.

Alüminyum sektöründe kapasite kullanım ora-

nı yüzde 85’in üzerinde. Ancak kapasite kullanım

oranları ürün cinsine ve üretim proseslerine göre

büyük değişiklikler gösteriyor.

Alüminyum döküm sektörünün yurtiçinde en

önemli kullanım alanları şunlar:

Otomotiv sanayi (alaşımlı jant, dişli kutuları, si-

lindir kafaları)

Elektrikli aletler ve elektronik sanayi (elektrik

motor gövde ve kapakları, buat kutuları, cep tele-

fonları, TV, video, müzik sistemleri)

Mobilya sanayi (masa ve koltuk ayakları)

Beyaz ve kahverengi eşya (dişli kutuları, ka-

paklar, kulplar)

Döküm sektöründe kullanılan birincil alüminyum

hammaddeleri Rusya, Dubai, Bahreyn ve AB’den it-

hal edilirken, ikincil alüminyum ise iç piyasadan te-

min ediliyor. Alüminyum döküm sanayinde makine

parkının yüzde 70’i AB menşeli, yüzde 20’si yerli

üretim, diğerleri ise Uzakdoğu menşeli.

Alaşımlı Jant Üretimi :

Türkiye’de alüminyum alaşımlı yerli jant üretimi 25

yıl önce yıllık 20 bin - 25 bin adet olarak başlarken,

bugün 15 milyon jant/yıl kapasiteye ulaşıldı Sektör-

de üçü yabancı ortaklı 7 adet alüminyum jant üre-

ticisi mevcut. Bu tesislerimizde 4 binin üzerinde ni-

telikli çalışan istihdam ediliyor. Alaşımlı jant üretim

üssü haline gelen İzmir’de 15 milyon adet/yıl kurulu

kapasiteye ulaşılırken, 2014 yılında yüzde 97 ka-

pasite ile üretim yapıldı, üretimin yüzde 80’i OEM;

yüzde 20’si yan sanayiye oldu. Üretimin yüzde 90’ı

ise ihraç edildi. Bu firmalardan CMS, Componenta,

Cevher Jant ve Maxion HL yerli ve yabancı OEM’le-

re (Renault, Fiat, VW, Peugeot, BMW, Bentley, Audi,

Mercedes) alüminyum jant satıyorken, ihracat

oranları yüzde 80’e ulaşıyor.

Alüminyum Yüksek Basınçlı Döküm

Alüminyum döküm üretiminin yüzde 80’i yük-

sek basınçlı döküm, yüzde 15’i gravite (kokil)

döküm, yüzde 5’i ise alçak basınçlı döküm pro-

sesleri ile oluyor. Alüminyum ve zamak döküm

yapan 380 civarında işletme bulunuyor ve bunla-

rın 295 tanesi yüksek basınçlı makinelere sahip.

Grafik 12. Alüminyum Döküm Üreti-minin Yıllara Göre Gelişimi

ALUmİNYUm DöKÜm ÜRETİmİ (TON)

* YBD

* Kum

* Alçak Basınç

* Jant

* Hassas

Toplam

2010

75.000

13.000

4.000

90.000

450

182.450

2011

92.000

13.000

4.000

93.000

500

202.500

2012

97.000

14.000

4.500

120.000

500

236.000

2013

110.000

15.000

5.000

140.000

500

270.500

2014

120.000

15.000

5.500

145.000

750

286.250

Almanya İtalya Polonya Türkiye Fransa

1.008.795

Avrupa’nın İlk 5 Döküm Ülkesinin Toplam

Hafif Metal Döküm Üretimi 2014

730.338

340.000

300.000 297.117

22 ı EYLÜL 2015

Üretimin yüzde 50’si otomotiv, yüzde 25’i beyaz

eşya, yüzde 10’u elektronik, yüzde 5’i pompa ve

makine ve yüzde 10’u elektrik motorlarına dağıldı.

Zamak Döküm

Zamak dökümhaneleri çoğunlukla KOBİ-mikro

boyutlarında firmalar. Temel müşterileri inşaat,

mobilya, beyaz eşya, konfeksiyon ve çanta akse-

suarları, kilit, elektrik / elektronik sanayi ile otomo-

tiv sanayi. Endüstriyel boyuttaki tesisler az sayıda.

2009 yılında yapılan araştırmada toplam 227 iş-

letme tespit edilirken, küresel krizin etkisi ve al-

ternatif plastik malzemelerin kullanımının artması

ile pazarın ve sektörün küçüldüğü düşünülüyor.

Döküm Sanayi Dış Ticareti

3.1. Döküm İhracat Rakamları

2014 yılında sektörün ihracatının 1 milyon ton ile

miktarsal olarak yüzde 59, değer olarak ise yüz-

de 75 civarında gerçeklemesi ve 2,7 milyar Euro

– (3,7 Milyar USD) ihracat cirosuna ulaştığı hesap-

lanıyor. Bu miktarın içinde alüminyum dökümün

miktarı 250 bin tona yaklaştı.

Toplam ihracatın yüzde 75’i Avrupa ülkelerine

gerçekleşti. Bu miktara yerli imal edilmiş araç, sa-

nayi malı ve teçhizatta bulunan döküm parçalar

dahil edilince sektörün ihracat tutarının 3.5 milyar

€’yu geçtiği düşünülüyor.

1995 yılından itibaren başlayan ihracat artışı

ile sektör büyümesi hızlanmış, özellikle 1994 ve

2008 yılı krizleri Türk döküm sanayinde ihracatın

önemini kanıtladı. Çeşitli yurtdışı fuarlara katılım

yoluyla yapılan yurtdışı satışlar, büyük birkaç işlet-

menin dışına çıktı ve Anadolu’daki birçok döküm

fabrikası da ihracat yapar hale geldi. Emek yoğun

bir sanayi olmakla birlikte yüksek teknoloji gerek-

tiren ağır endüstri makineleri yatırımını da içerdi-

ğinden dolayı özel önem taşıyan döküm sektörü,

sanayileşme hamlesine paralel olarak gelişmeye

açık. Otomotiv sanayinin gelişmesi ve montaj yeri-

ne yerli üretim ve işleme ağırlıklı yatırımların yapıl-

ması ile döküm sanayinde bu konudaki taleplerin

de artması bekleniyor.

Türk döküm sanayinin, Polonya, Hindistan ve

Çin gibi diğer gelişmekte olan ülkeler ile düşük

katma değerli ürünlerde rekabet etmek yerine,

katma değeri daha yüksek ve gelişmiş ülkelerde

üretilen ürünlere kayması ve bu segmentteki pa-

yını artırması gerekiyor.

Döküm ürünleri ağırlık/kıymet oranı düşük

ürünler olduğundan navlun bedeli dış ticarette

önemli bir maliyet kalemi oluyor. Verimli demiryo-

lu ve denizyolu taşımacılığı sektörün ihracat mali-

yetlerini düşürecek ve rekabet gücünü artıracak.

Batı Avrupa ülkelerindeki pazarlardan uzaklığı ne-

deniyle, navlunun mal bedeli içindeki payı yüzde

10–15 seviyelerinde.

Otomotiv sektörüyle birlikte gelişen ve yatırım-

larını artıran Türk döküm sektörü, otomotiv sektö-

ründe yerli katkı oranının düşük seviyede kalması

nedeniyle yurtdışına açıldı ve kapasite kullanımı-

nı yüksek tutabilmek için son 10–15 yıl içerisin-

de Avrupa ve ABD ile önemli ihracat bağlantıları

gerçekleştirdi. Bu durum hem küresel teknoloji-

ye ulaşabilmede, hem de işgücünün uluslararası

alanda tecrübe kazanmasında Türkiye lehine

Grafik 13. Metal Döküm Üretimi ve İhracatının Gelişimi

KAPAK KONUSU

23 ı EYLÜL 2015

rol oynadı.

Türk döküm sanayi ihracatında 2000 yılından

itibaren sürekli artan bir gelişme trendi gözleni-

yor (Grafik XXX). İhracatın içinde AB ülkelerinin

payı büyük bir yer tutuyor.

İhracattaki bu artış, Çek Cumhuriyeti ve

Polonya’nın yanı sıra Hindistan, Çin ve İran’lı

üreticilerin sübvansiyonlu ve/veya dampingli fi-

yatlar ile Avrupa pazarlarındaki rekabete karşı-

lık üretilen katma değer ve nitelikli üretimler ile

sağlanıyor. Bunun yanı sıra uygulanmakta olan

kur politikaları, tüm ihracat yapan sektörlerde

olduğu gibi, döküm sektörünün de yurtdışı pa-

zarlardaki rekabet gücü-

nü değiştiren bir unsur

oluyor.

Döküm sektörünün

toplam ihracata katkı-

sı, Türkiye İhracatçılar

Meclisi (TİM) tarafından

yapılan ilk “1000 İhracat-

çı Firma” araştırmasın-

da da görülüyor (Tablo

XXX).

Sektörün İthal Girdileri

Döküm sanayinde kulla-

nılan alaşım malzemele-

ri de ithal kaynaklardan

temin ediliyor. Demir

çelik sanayinde de ortak

kullanılan metalik alaşım

malzemelerinde istenen

nitelik ve miktarlarda

malzemeler temin etmek

mümkün oluyor.

Alüminyum döküm

hammaddelerinde ise

tek yerli üretici olan Sey-

dişehir alüminyum arzı yetersiz kalıyor. Tesisin

yatırımlarını tamamlayarak üretimini artırması

bekleniyor. Sekonder alüminyum alaşımlarının

da iç piyasadan tedariği ve kullanımına rağmen

gelişen kalite standartlarına uygun üretim için

nitelikli ithal hammadde ihtiyacı da artıyor.

2014 yılında üretilen 300 bin ton aluminyum

döküm için yaklaşık 170 bin ton primer ham-

maddenin LME fiyatlarıyla ithal edildiği tahmin

ediliyor.

İHRACAT ($)

DöKÜm SANAYİ İhRACATçILAR SIRALAmASI - 2014 – 2006 – ALUmİNYUm DöKÜm FİRmALARI Tİm 1000

2014

43

59

72

178

512

683

773

894

988

2013

47

49

71

201

585

942

777

-

-

2012

51

50

117

183

547

764

795

2010

69

52

181

157

528

-

2007

46

49

170

202

492

-

FİRMA ADI

COMPONENTA DÖKÜM TİC. SAN. AŞ

CMS JANT VE MAKİNA SAN. AŞ

MAXİON İNCİ JANT SANAYİ AŞ

CEVHER DÖKÜM SAN. AŞ

ÇELİKEL ALÜM. DÖKÜM İMAL SAN. AŞ

KIRPART OTOMOTİV PARÇ.I SAN. AŞ

AKIM METAL SANAYİ VE TİCARET AŞ

SÜPERPAR OTOMOTİV SANAYİ TİC AŞ

EDS ENJEKSIYON DOKUM SAN TIC AS

TOPLAMLAR

2007

204.495.532

185.272.512

66.067.571

59.082.929

26.811.743

-

-

-

-

541.730.287

2010

167.024.430

200.891.510

69.011.562

78.721.886

28.102.070

-

-

-

-

543.751.458

2013

229.636.264

223.481.335

179.972.050

80.045.016

34.949.631

22.073.227

26.564.833

-

-

796.722.357

2014

251.150.281

210.952.776

177.102.268

93.741.953

39.460.938

31.376.394

27.945.546

24.603.921

22.444.156

878.778.235

2011

49

42

134

125

449

728

Alüminyum Dökümde Hammadde Dengesi

Toplam Hammadde İhtiyacı

Primer

Seconder

İşlenmemiş Diğer Alaşımlardan Dilim ve Kütükler

İşlenmemiş Diğer Aluminyum Alaşımları(* Eylül 2014 verilerine göre endekslenmiştir.)

ALUmİNYUm DöKÜm ÜRETİm GİDERLERİ (TON)

ALUmİNYUm DöKÜm İçİN hAmmADDE İThALAT (TON)

2010

218.940

128.940

90.000

2011

243.000

136.680

106.320

2012

283.200

170.580

112.620

2013

324.600

198.000

126.600

2104

343.500

207.000

136.500

2013

230.207

132.333

2014*

234.326

170.204

İmes Sanayi Sitesi C Blok 306 Sk. No. 4 Yukarı Dudullu, Ümraniye, İstanbul, 34775T. +90 (216) 540 00 60 F. +90 (216) 540 00 61

Eski Yapanlar Plaza No. 1/1 K. 6 S.M. Fatih Öngül Sk. Kozyatağı, İstanbul, 34742T. +90 (216) 410 00 60 F. +90 (216) 410 00 90

E-5 Karayolu Üzeri Tavşanlı Mevkii Yolbulan Antrepo Yanı Gebze,KocaeliT. +90 (262) 724 99 14-15 F. +90 (262) 724 99 12

SEKTÖRDE20 YIL

w w w . a v e k s . c o m

GlobalPARTNERİNİZ.Uluslararası geniş ağımız, Stok gücümüz ve Kaliteli ürünlerimiz ile ...

26 ı EYLÜL 2015

FUAR

12-14 Ocak 2016 tarihleri arasında düzenlenecek olan fuarın hazırlık çalışmaları sürerken Alman Basınçlı Döküm Sanayicileri Derneği (VDD) Başkanı Gerd Röders ile yapılan söyleşiden otomotiv sektöründe daha hafif parçalara yönelik trendler, 3D yazıcılar ile üretim gibi yenilikler ve eş zamanlı olarak gerçekleştirilecek olan Uluslararası Alman Basınçlı Döküm Kongresi’nin içeriği hakkındaki görüşlerinden satır başlarını paylaşıyoruz.

Avrupa Birliği’nin 2020 yılına kadar motorlu

taşıtlardaki emisyon oranının 95 CO2/km

değerine düşürülmesi yönünde koyduğu

hedeflerden sonra otomotiv üreticileri bu doğrul-

tuda motorların ağırlıklarının azaltılması amacıyla

daha hafif parçalara yönelerek verimliliği artırma

politikalarına ağırlık veriyor.

Röders; söz konusu politikalar sonucu basınçlı

döküm ile üretilen motor parçalarının da hafifle-

tilmesi konusunda basınçlı döküm sanayicileri;

makina imalatçıları, hammadde tedarikçileri ve

üretim sonrası işlemler alanında faaliyet gösteren

firmalar ile sürekli ortak çalışmalar yapmakta ve

inovatif çözümler ortaya koymakta olduğunu pay-

laşıyor. Çalışmaların sonucu gayet başarılı. Hatta

Alman Alüminyum Derneği (GDA) ile Initiative Zink

ödüllerine aday olacak derecede çözümler ortaya

çıkıyor. Otomotiv üreticilerinin bu yöndeki taleple-

rinin karşılanacağına dair hiçbir şüphe yok.

Yeni gelişen bir teknoloji olan 3D yazıcılar ile

parça üretiminin döküm tekniğinin yerini alıp ala-

mayacağı konusunda ise Röders; teknolojinin

üreticilere önemli derecede esneklik sağlaması

ile beraber gerekli ekipmanların maliyetlerinin de

düşmesi sonucu 3D teknolojisinin önemli bir sevi-

yeye gelebileceğini düşünüyor. Ancak her zaman

diğer üretim tekniklerinin kullanımına devam edi-

leceğini belirten Röders; döküm sektöründeki ye-

nilikçi gelişmeler ve basınçlı döküm teknolojisinin

sunduğu sadece birkaç saniye içinde parça üre-

tebilme, CAD/CAM yazılımları ile çok kısa sürede

proseste yeniliklerin yapılabilmesi gibi avantajlar

sayesinde sektörün yüksek serilerin üretiminde

pozisyonunu koruyacağını öngörüyor.

12-14 Ocak 2016 tarihleri arasında fuar ile be-

EUROGUSS 2016 Uluslararası Basınçlı Döküm Fuarı’na Doğru

27 ı EYLÜL 2015

RöDeRS; Söz KOnUSU pOlitiKAlAR SOnUcU

BASınçlı DöKüm ile üRetilen mOtOR pARçAlARının DA

hAfifletilmeSi KOnUSUnDA BASınçlı DöKüm SAnAyicileRi,

mAKinA imAlAtçılARı, hAmmADDe teDARiKçileRi

Ve üRetim SOnRASı işlemleR AlAnınDA fAAliyet GöSteRen

fiRmAlAR ile SüReKli ORtAK çAlışmAlAR yApmAKtA Ve

inOVAtif çözümleR ORtAyA KOymAKtA OlDUğUnU

pAylAşıyOR.

Gerd RödersAlman Basınçlı Döküm Sanayicileri Derneği (VDD) Başkanı

raber eş zamanlı olarak gerçekleştirilecek olan

Basınçlı Döküm Kongresi’nin içeriği hakkında da

önemli bilgiler veren Röders; sektörün kapsa-

mının çok geniş olduğunu vurgulayarak basınçlı

döküm prosesinin tüm adımları ile ilgili tebliğler

olacağını belirtiyor. Yeni malzemeler ve parçalar

hakkında önemli bilgilerin paylaşılacağını söy-

leyen Röders; ayrıca kalıp tasarımında yenilikçi

temperleme metotları, Industry 4.0 ve “Internet of

Things” yani kısaca çeşitli haberleşme protokolle-

ri ile haberleşen ve birbirine bağlanarak, bilgi pay-

laşarak akıllı bir ağ oluşturan cihazlar sisteminin

dökümhanelere entegrasyonu gibi konularda ilgi

çekici sunumların olacağının altını çiziyor.

Fahri sponsorVDD Verband Deutscher Druckgießereien, Düsseldorf

CEMAFON (c / o VDMA), Frankfurt am Main

Yenilikçi teknoloji, verimli süreç yönetimi ve en yeni ürünler - Hepsi Avrupa’nın lider ihtisas fuarında !

euroguss.com

Biz basınçlı döküm konuşuyoruz

Uluslararası Basınçlı Döküm İhtisas Fuarı :Teknik, Süreç ve Ürünler

Nürnberg, Almanya

12 –14 Ocak 2016

Organizatör / DüzenleyenNürnbergMesse GmbHTel +49 (0) 9 11. 86 06-49 16visitorservice@nuernbergmesse.de

Sizi memnuniyetle bilgilendirelim !Feustel Fairs & TravelTel +90 212.2 45 96 00info@feustelfairs.com.tr

EG2016_210x297_TR_Tuerkdoekuem_neu_INO.indd 1 22.09.15 10:15

Fahri sponsorVDD Verband Deutscher Druckgießereien, Düsseldorf

CEMAFON (c / o VDMA), Frankfurt am Main

Yenilikçi teknoloji, verimli süreç yönetimi ve en yeni ürünler - Hepsi Avrupa’nın lider ihtisas fuarında !

euroguss.com

Biz basınçlı döküm konuşuyoruz

Uluslararası Basınçlı Döküm İhtisas Fuarı :Teknik, Süreç ve Ürünler

Nürnberg, Almanya

12 –14 Ocak 2016

Organizatör / DüzenleyenNürnbergMesse GmbHTel +49 (0) 9 11. 86 06-49 16visitorservice@nuernbergmesse.de

Sizi memnuniyetle bilgilendirelim !Feustel Fairs & TravelTel +90 212.2 45 96 00info@feustelfairs.com.tr

EG2016_210x297_TR_Tuerkdoekuem_neu_INO.indd 1 22.09.15 10:15

Sadece Foseco Yeter+ Ortaklık

+ Küresel Teknoloji - Yerel Hizmet

+ Yaratıcı, Yenilikçi Çözümler

+ Uzman Tavsiyesi

+ Güvenilirlik

+ Bilgide Öncülük

0262 677 1050

foseco.turkiye@foseco.com

www.foseco.com.tr

Foseco, gittikçe artarak karşınıza çıkan zorluklara, sonuçları açıkça görülen yenilikçi çözümler sunarak operasyonlarınızı kolaylaştırmaktadır.

Seksen yılı aşkın bir süredir sektörde oyunun kurallarını değiştiren, fi kirleriyle benzersiz bir ün sahibi olan şirketimiz, bütün işlerinize yeni değerler katmaktadır. Her zaman üstün kaliteli sonuçlar sağlayan Foseco, bugün artık dünyanın dört bir yanındaki dökümhaneler tarafından tercih edilen bir ortaktır.

Gerçek potansiyelinizi ortaya çıkarmak için: Sadece Foseco Yeter.

DERNEKTEN

30 ı EYLÜL 2015

DERNEKTEN

tS 526 en 1563:2000 Dökümler-Küresel Grafitli Dökme Demirler standardı, tS en 1563:2011(en) olarak 2012 yılında güncellendi. tüDöKSAD tarafından organize edilen ve 25 Ağustos 2015 günü istanbul Sürmeli Oteli’nde Seyfi Değirmenci moderatörlüğünde gerçekleşen en 1563:2011 standardının teknik irdelemesi toplantısında konu ayrıntılı olarak tartışıldı.

Sfero Dökme Demirler İçin Geçerli Güncel Teknik Tablolar

Standartta bahsedilen küresel grafitli dök-me demirlerin kum kalıplara döküldüğü, mekanik özelliklerin 25 mm çap ya da ka-

lınlığa sahip bir döküm numuneden ölçüleceği belirtilmektedir. Ancak mekanik özelliklerin cidar kalınlığına bağlı olduğu tablolara bunun üç ayrı grupta yani 30 mm altı, 30-60 mm arası ve 60-200 mm arası olarak yansıdığı görülmektedir. 200 mm üzeri değerlerin tedarikçi ile müşteri arasında özel anlaşma ile tanımlanması gereği vardır.

EN 1563:2000 standardı iki ayrı sfero dökme de-mir grubunu tanımlamaktadır:

-Ferritik-perlitik sfero dökme demirler,-Katı çözelti ile güçlendirilmiş (SSF) ferritik sfe-ro dökme demirler (“Yeni nesil”)

Bu iki gruptaki sfero dökme demir malzemelerin test numuneleri dört ayrı yöntemle elde edilmektedir: a) Ayrı döküm, b)Yanyana aynı kalıpta döküm, c)Parçaya bitişik döküm ve d) Parça üzerinden alı-nan döküm test numunesi.

Ayrı döküm test parçaları için hangi kalıp türü-nün kullanılacağı et kalınlığına göre Tablo 4 kul-lanılarak belirlenmektedir. Yine bu tabloya göre test çubuğunun çapı seçilebilir.

Ek C’de verilen HBW Brinell sertlik aralıkları ta-mamen bilgi amaçlı olup, müşterinin sertlik ölçü-

mü istediği bölgedeki et kalınlığına bağlı olarak bu aralık değişebilmektedir. Tablonun verdiği en kritik bilgi SSF sfero dökme demirlerdeki sertlik değişim aralığının 30 HB civarında olduğu ve bu-nun işleme maliyetlerini düşürmede önemli bir avantaj sağlayacağıdır.

31 ı EYLÜL 2015

EN-GJS-350-22-LTa

EN-GJS-350-22-RTb

EN-GJS-350-22

EN-GJS-400-18-LTa

EN-GJS-400-18-RTb

EN-GJS-400-18

EN-GJS-400-15

EN-GJS-450-10

EN-GJS-500-7

EN-GJS-600-3

EN-GJS-700-2

EN-GJS-800-2

EN-GJS-900-2

5.3100

5.3101

5.3102

5.3103

5.3104

5.3105

5.3106

5.3107

5.3200

5.3201

5.3300

5.3301

5.3302

Malzeme Et kalınlığı%2 Kalıcı

akma dayanımı

Çekmedayanımı

Uzama

t

mm

Rg0,2

MPa

min

Rm

MPa

min

A

%

min

Kod Numara

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

220

210

200

220

220

210

220

220

210

240

230

220

250

250

240

250

250

240

250

250

240

310

350

330

320

350

330

320

350

330

320

400

380

360

400

390

370

400

390

370

400

390

370

450

22

18

15

22

18

15

22

18

15

18

15

12

18

15

12

18

15

12

15

14

11

10

320

300

290

370

360

340

420

400

380

480

500

450

420

600

600

550

700

700

650

800

7

7

5

3

2

1

2

2

1

2

600 900 2

alıcı ve tedarikçi arasında karar verilir

alıcı ve tedarikçi arasında karar verilir

alıcı ve tedarikçi arasında karar verilir

not: Dökülen parçalardan alınan numunelerin tespit edilen mekanik özellikleri tüm parçanın özelliklerini belirtmeyebilir.

Bilgi için parça çekme değerlerini içeren Ek-B incelenmelidir.

a lt: düşük sıcaklık

b Rt: oda sıcaklığı

tablo 1: Ferritik-perlitik sfero döküm malzeme test numuneleri için mekanik özellikler rehberi

DERNEKTEN

32 ı EYLÜL 2015

EN-GJS-350-22-LTa

EN-GJS-350-22-RTb

EN-GJS-400-18-LTa

EN-GJS-400-18-RTb

5.3100

5.3101

5.3103

5.3104

Et kalınlığıMalzeme Minimum çarpma enerjisi değerleri

J

Düşük sıcaklık(-20 ± 2)0C

Oda sıcaklığı(23 ± 5)0C

Ortalama değer(3 test)

Ortalama değer(3 test)

Ortalama değer(3 test)

Tek değer

Tek değer

Tek değer

Düşük sıcaklık(-40 ± 2)0C

t

mm

Kod Numara

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

-

-

-

17

17

15

-

-

-

14

14

12

-

-

-

14

14

12

-

-

-

11

11

9

-

-

-

-

-

-

12

12

10

-

-

-

12

12

10

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

-

9

9

7

-

-

-

12

12

10

-

-

-

-

-

-

-

-

-

not: Dökülen parçalardan alınan numunelerin tespit edilen mekanik özellikleri tüm parçanın özelliklerini belirtmeyebilir.

tablo 2: Dökülen parçalardan alınan numunelerin tespit edilen mekanik özellikleri tüm parçanın özelliklerini belirtmeyebilir.

not: Dökülen parçalardan alınan numunelerin tespit edilen mekanik özellikleri tüm parçanın özelliklerini belirtmeyebilir.

Bilgi için parça çekme değerlerini içeren Ek-B incelenmelidir.

tablo 3: SSF (Solution Strengthened Ferritik) döküm malzeme test numunelerinin ölçülen mekanik değerleri

EN-GJS-450-18

EN-GJS-500-14

EN-GJS-600-10

5.3108

5.3109

5.3110

Malzeme Et kalınlığı%2 Kalıcı

akma dayanımı

Çekmedayanımı

Uzama

t

mm

Rg0,2

MPa

min

Rm

MPa

min

A

%

min

Kod Numara

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

t > 60

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

t > 60

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

t > 60

350

340

400

390

470

450

500

480

600

580

14

12

10

8

450

430

18

14

alıcı ve tedarikçi arasında karar verilir

alıcı ve tedarikçi arasında karar verilir

alıcı ve tedarikçi arasında karar verilir

a Diğer çaplar (Şekil 5’e uygun olarak) alıcı ve tedarikçi arasında belirlenir

b Bu numunenin soğuma hızı 40 mm et kalınlığına sahip numune ile aynıdır.

tablo 4: Çekme testi numunelerinin et kalınlığına bağlı olarak tip ve boyutları

Numune tipi

Uygulama 1

U tipi (şekil 1)

Y tipi (şekil 2)

Yuvarlak çubuk (Şekil 3)

Parça üzerinden (Şekil 4)

Uygulama 1 Uygulama 1

Tercih edilen

çekme numunesi çapıa

d mm

Et kalınlığı

t

mm

t ≤ 12,5

12,5 < t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

-

-

b

-

I

II

III

IV

Tip b, c

Tip a, b, c

-

-

A

B

C

D

14

14

14

7(Uygulama 3: 14 mm)

DERNEKTEN

33 ı EYLÜL 2015

not: Alıcının üretilen parçanın belirtilen bir noktada minimum özellikleri sağlamasını istemesi durumunda bu değerlere

tedarikçi ile karar verilir.

Ek B.2: SSF (Solution Strengthened Ferritic) sfero döküm parçalardan alınan numuneler için mekanik özellikler rehberi

EN-GJS-450-18

EN-GJS-500-14

EN-GJS-600-10

5.3108

5.3109

5.3110

Malzeme Et kalınlığı%2 Kalıcı

akma dayanımı

Çekmedayanımı

Uzama

t

mm

Rg0,2

MPa

min

Rm

MPa

min

A

%

min

Kod Numara

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

t > 60

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

t > 60

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

t > 60

350

340

400

390

450

430

480

460

580

560

12

10

10

8

440

420

16

12

alıcı ve tedarikçi arasında karar verilir

alıcı ve tedarikçi arasında karar verilir

alıcı ve tedarikçi arasında karar verilir

EN- GJS-350-22

EN-GJS-400-18

EN-GJS-400-15

EN-GJS-450-18

EN-GJS-450-10

EN-GJS-500-14

EN-GJS-500-7

EN-GJS-600-10

EN-GJS-600-3

EN-GJS-700-2

EN-GJS-800-2

EN-GJS-900-2

5.3102

5.3105

5.3106

5.3108

5.3107

5.3109

5.3200

5.3110

5.3201

5.3300

5.3301

5.3302

<160

130-175a

135-180a

170-200

160-210a

185-215

170-230a

200-230

190-270a

225-305a

245-335a

270-360a

<160

130-175a

135-180a

160-190

160-210a

170-200

150-230a

190-220

180-270a

210-305a

240-335a

270-360a

Malzeme Brinell sertlik aralığı HBW

Et kalınlığı, t

t ≤ 60 mm 60 mm < t ≤ 200 mm

Kod Numara

not 1: : En düşük sertlik değeri ferritik matriste düşük silis içeriğinde elde edilir, artan perlit oranı veya silis içeriği ile sertlik değeri de yükselir.not 2: Ötektik karbürler sertliği arttırmasına rağmen genellikle yapıda istenmezler ve düşük oranlarda olmaları istenir.

a Alıcı ve tedarikçi arasındaki anlaşmaya göre sertlik aralığı daraltılabilir, genellikle 30-40 HB arası brinell sertlik aralığı

uygundur. Bu aralık perlitik-ferritik malzemelerde daha büyük olabilir.

ek c: Brinell (HBW) sertlik aralıkları

DERNEKTEN

34 ı EYLÜL 2015

EN-GJS-350-22C-LT

EN-GJS-350-22C-RT

EN-GJS-350-22C

EN-GJS-400-18C-LT

EN-GJS-400-18C-RT

EN-GJS-400-18C

EN-GJS-400-15C

EN-GJS-450-10C

EN-GJS-500-7C

EN-GJS-600-3C

EN-GJS-700-2C

EN-GJS-800-2C

5.3100

5.3101

5.3102

5.3103

5.3104

5.3105

5.3106

5.3107

5.3200

5.3201

5.3300

5.3301

Malzeme Et kalınlığı%2 Kalıcı

akma dayanımı

Çekmedayanımı

Uzama

t

mm

Rg0,2

MPa

min

Rm

MPa

min

A

%

min

Kod Numara

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

t ≤ 30

30 < t ≤ 60

60 < t ≤ 200

220

210

200

220

210

210

220

210

210

240

230

220

250

240

230

250

240

230

250

240

230

300

340

320

310

340

320

310

340

320

310

390

370

340

390

370

350

390

370

350

390

370

350

440

20

15

12

20

15

12

20

15

12

15

12

10

15

12

10

15

12

10

12

11

8

8

300

280

260

360

340

320

410

390

370

460

480

450

400

580

550

500

680

650

600

780

6

5

3

3

2

1

2

1

1

2

alıcı ve tedarikçi arasında karar verilir

alıcı ve tedarikçi arasında karar verilir

not: Alıcının üretilen parçanın belirtilen bir noktada minimum özellikleri sağlamasını istemesi durumunda bu değerlere

tedarikçi ile karar verilir.

ek B.1: Ferritik-perlitik sfero döküm parçalardan alınan numuneler için mekanik özellikler rehberi

DERNEKTEN

MAGMA Bilisim ve Teknoloji Hizmetleri Ltd. Sti. Kuzguncuk Mah.Paşalimani Cad. Boğaziçi Apt. No:112 B Blok D:1 34674 Kuzguncuk-Üsküdar İstanbul, Turkey Tel +90 (216) 557 64 00Fax +90 (216) 557 50 26info@magmasoft.com.trwww.magmasoft.com.tr

MAGMA ailesine hoşgeldiniz.

„Başarı tesadüf değildir.“

Anzeige_turkish2015_newCustomers.indd 1 10.09.2015 15:31:20

36 ı EYLÜL 2015

ANALİZ

istanbul Sanayi Odası (iSO), her yıl geleneksel olarak türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun ardından açıkladığı türkiye’nin ikinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasının sonuçlarını kamuoyu ile paylaştı. ikinci 500 büyük sanayi kuruluşları arasına tüDöKSAD üyesi 12 firma listeye girdi.

İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu Arasında 12 TÜDÖKSAD Üyesi

İstanbul Sanayi Odası’nın (İSO) ikinci 500 Büyük

Sanayi Kuruluşu 2014 araştırması tamamlandı.

Araştırmaya göre İkinci 500 Büyük Sanayi Ku-

ruluşu, 2014 yılında bir önceki yıla göre üretimden

satışlarını yüzde 12,9 arttırarak, 71.8 milyar TL’ ye

çıkardı. Net satışlardan da yüzde 11,3’lük artışla

81.9 milyar TL elde etti.

Türkiye Döküm Sanayicileri Derneği

(TÜDÖKSAD) üyelerinden Cevher Döküm, Erkunt

Sanayi, Demisaş, Yılmaz Redüktör, Cevher Jant,

Akım Metal, Çelikel Alüminyum, Akdaş Döküm,

Hema Otomotiv, Kırpart Otomotiv, Eku Fren ve

Çukurova Kimya listede yer aldı.

İSO araştırmasına göre, Türkiye’deki sanayi şir-

ketlerinin faaliyetlerinin finansmanında özkaynak

kadar borçlanma olanakları da önemli bir kaynak

olarak kullanılıyor. İSO 500 ve İSO İkinci 500 so-

nuçlarından gelen rakamlar Türkiye’de şirketlerin

en önemli sorunlarından biri olan ve yıllardır süren

borçlanma/özkaynak ilişkisindeki dengesizliği or-

taya koyuyor.

Türkiye’nin sanayi kuruluşları, Birinci 500 ve

İkinci 500 araştırma sonuçlarının da ortaya koy-

duğu gibi, diğer ülke örneklerinden farklı olarak,

daha yüksek borç oranları ile faaliyetlerini sürdü-

rüyor.

37 ı EYLÜL 2015

Finansal Kaldıraç Oranında iyileşmeAraştırmaya göre İSO İkinci 500 Büyük Sanayi

Kuruluşu’nda özkaynakların toplam varlıklar için-

deki payının 2007 yılından itibaren gerilediği bili-

niyor. Bu oran 2007 yılında yüzde 47,6 iken, 2013

yılında yüzde 38,8’e kadar inmişti. Aynı dönem

içinde toplam borçların toplam varlıklar içindeki

payı ise yüzde 52,4’ten yüzde 61,2’ye yükselmiş-

ti. 2014 yılında ise özkaynakların toplam varlıklar

içindeki payı yüzde 39,8’e yükselse de bu oran

hala sürdürülebilir bir borç/özkaynak ilişkisinden

oldukça uzak.

2014 yılında, İkinci 500 Büyük Sanayi

Kuruluşu’nda toplam aktifler cari olarak yüzde 14,5

artarken, özkaynaklar yüzde 17,4, toplam borçlar

ise yüzde 12,7 oranında arttı. İSO İkinci 500 ku-

ruluşları, 2014 yılındaki bilanço büyümesini daha

çok özkaynakları ile gerçekleştirdi. Bu da İSO İkin-

ci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun finansal kaldı-

raç oranının iyileşmiş olduğunu gösteriyor.

Bu iyileşmeye etki eden faktörlerden biri de

İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun üre-

timden satışlarının 2014 yılında yüzde 12,9 artması

oldu. Vergi öncesi kâr ve zarar toplamı ise yüzde

106,2 oranında arttı. Buna karşın toplam borçlar

ise sadece yüzde 12,7 yükseldi.

Bu göstergeler İkinci 500 Büyük Sanayi

Kuruluşu’nun, 2014 yılında yaşanan mali dalga-

lanmaları daha iyi yönettiğini, mali yapı açısından

sağlıklı bir gelişme içinde olduğunu gösteriyor.

Buna bağlı olarak sanayi kuruluşları 2014 yılında

artan gelirleri ile özkaynaklarını arttırabildiler ve

kısmen yeterli iç kaynak yaratabildiler. Bu da şir-

ketlerin borçlanma bağımlılığının bir miktar azal-

masını sağladı.

Araştırmaya göre, İkinci 500 Büyük Sanayi

Kuruluşu’nun üretimden satışları 2014 yılında yüz-

de 12,9 artarak 71.8 milyar TL’yi buldu. Şirketlerin

geçen yılki esas faaliyet kârlılıklarına bakıldığında,

önceki yıla göre 2013 yılında esas faaliyet kârını

5.3 milyar TL’ye çıkararak yüzde 50’ye yakın artıran

İkinci 500 Büyük kuruluşun geçen yılki esas faali-

yet kârı ise yüzde 15’lik artışla 6.2 milyar TL oldu.

2014 yılında İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu

yüzde 7,5 oranında bir faaliyet kârına sahip oldu.

Bu oran Birinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda

yüzde 6,4’tü.

İkinci 500’ün geçen yıl dikkat çeken mali gös-

tergelerinden biri de üretim faaliyetleri dışı gelir-

lerindeki artış oldu. İkinci 500’ün üretim faaliyeti

dışı gelirlerinin, dönem kâr ve zarar toplamı için-

deki payları yıllar itibariyle dalgalanma gösteriyor.

Üretim faaliyeti dışı net gelirler, 2013 yılında yüz-

de 153,2 oranında azalmışken, 2014 yılında yüzde

219,3 artmış ve 736,5 milyon TL olarak gerçekleş-

miş bulunuyor. 2014 yılında üretim dışı faaliyetler-

den yeniden gelir elde edildiği görülmekle birlikte,

bu gelirin 2012 yılındaki 1.2 milyar TL’lik üretim faa-

liyeti dışı gelirin oldukça altında olduğu görülüyor.

2014 yılında İkinci 500 Büyük Sanayi

Kuruluşu’nda EBITDA/FAVÖK (Faiz Amortisman ve

Vergi Öncesi Kâr), mutlak büyüklük olarak 8.9 mil-

yar TL olarak hesaplandı. İkinci 500 kuruluşlarının

FAVÖK/net satışlar oranı 2013 yılında yüzde 9,4

iken 2014 yılında yüzde 10,9’a yükseldi. Birinci 500

Büyük Sanayi Kuruluşu’nda bu oran yüzde 10,7 ola-

rak ortaya çıkmıştı.

Satış kârlılığı verileri İSO İkinci 500 Büyük Sana-

yi Kuruluşu’nun olumlu gelen verilerinden biriydi.

2014 yılında yüzde 5,6’ya yükselen satış kârlılığı,

son 10 yılın en yüksek oranı olarak dikkat çekiyor.

Dönem kâr ve zararının toplam aktiflere bölünmesi

ile hesaplanan aktif kârlılığını da 2014 yılında son

10 yılın en yüksek oranı olan yüzde 5,5’e çıkaran

İkinci 500 şirketleri, yine özkaynak kârlılığını da

yüzde 13,9’a yükselterek son on yılın en yüksek se-

viyesini yakaladı.

Görece iyileşen bu rasyolara karşın, İkinci 500

Büyük Sanayi Kuruluşu’nun finansal tabloları, şir-

ketlerin esas faaliyetlerinden elde ettikleri kârların

önemli bir kısmını hala finansman giderine harca-

dıklarını ortaya koyuyor.

İkinci 500’ün toplam borçlar/özkaynaklar den-

gesinde son 10 yıldır özkaynaklar aleyhine oluşan

bozulmanın geçen yıl biraz düzelmeye başladığı

görülüyor. İSO İkinci 500’de toplam borç/özaynak

oranı 2012 yılında 133,5 iken, 2013 yılında 25 puana

yakın artarak 157,8 olmuştu. 2014 yılında ise bu oran

151,6’ya indi.

2013 yılında yüzde 157,8 ile zirveye çıkan borç/

özkaynak oranının 2014 yılında gerilemesi, büyük öl-

çüde şirketlerin kârlılık ve özkaynak yaratma olanak-

Üretimden Satışlar

Net Satışlar

Faaliyet Kârı (Zararı)

Finansman Giderleri

57.157

64.906

3.591

1.563

63.641

73.576

5.367

2.716

71.824

81.905

6.182

2.581

11,3

13,4

49,5

73,8

88,1

100,0

5,5

2,4

86,5

100,0

7,3

3,7

87,7

100,0

7,5

3,2

12,9

11,3

15,2

-5,0

Faiz Amortisman ve VergiÖncesi Kâr (EBITDA)

- 6.933 8.905 -- 9,4 10,9 28,4

Dönem Kârı (Zararı) (V.Ö.) 3.161 2.206 4.547 -30,24,9 3,0 5,6 106,2

2012Tutar

(Milyon TL)Net SatışlaraGöre Pay (%)

2013Tutar

(Milyon TL)Net SatışlaraGöre Pay (%)

2014Tutar

(Milyon TL)Net SatışlaraGöre Pay (%)

Değişim (%)2013/2012 2014/2013

iKinci 500 BüyüK sanayi Kuruluşu’nda Temel GösTerGeler

38 ı EYLÜL 2015

ANALİZ

larındaki iyileşmeden kaynaklandı. Bu oranın gerile-

mesinde döviz cinsi borçların 2014 yılında daha sınırlı

büyümesinin de etkisi bulunuyor.

Diğer yandan kısa vadeli borçların toplam borçlar

içindeki payı 2014 yılında hemen hemen aynı kaldı.

İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nda kısa vade-

li borçların toplam borçlara oranı 2010 yılında yüzde

70,9 iken, 2014 yılında yüzde 65,6’ya kadar gerilemiş

olması, olumlu bir gelişme olarak değerlendirilebilir

İSO İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu’nun öz kay-

naklarının toplam varlıklar içindeki payı, 2014 yılında 1

puanlık bir artış gösterse de, bu payda 2007 yılından

bu yana yaşanan trendin tersine döndüğü söylene-

mez.

Bugün İkinci 500’deki toplam borçların toplam

varlıklar içindeki payı yüzde 60,2 ile oldukça yüksek

bir seviyede bulunuyor ve bu durum İkinci 500 Bü-

yük Sanayi Kuruluşu’nun mali yapısında öz kaynaklar

aleyhine bir kompozisyonu işaret ediyor. Bu veriler,

şirketlerimizin borç bağımlılığının ve öz kaynak ihtiya-

cının sürmekte olduğu gösteriyor.

İSO’nun, 1000 büyük sanayi kuruluşunu kapsayan

araştırmasının ortaya koyduğu ve sanayimizin genel

durumunu ortaya koyan en önemli verilerden biri de

ve duran varlıklar ile dönen varlıklar arasındaki ilişki...

Duran varlıklar bir işletmenin gelişimi, üretimi, ürün

geliştirmesi ve katma değer yaratması adına gerekli

yatırımı içinde barındıran bir gösterge olarak kabul

ediliyor. Özellikle imalat sanayi alanında faaliyet gös-

teren firmaların üretimlerini artırmaları, yenilikçi ve

yüksek teknolojiyle katma değerlerini artırıp pazar

payını büyütmeleri için duran varlıkların toplam varlık-

lar içindeki payı daha yüksek olmalı.

Bu rasyo Türkiye’nin Birinci 500 şirketine göre

İkinci 500 şirketlerinde biraz daha kötü görünüyor. Bi-

rinci 500 şirkette duran varlıkların toplam varlıklar içe-

risindeki payı yüzde 45 civarındayken İkinci 500’de

bu oran yüzde 41’lere kadar gerilemiş bulunuyor.

Toplam varlıklar içinde duran varlıkların payının

artması bir firma için yatırım yaptığı anlamına geliyor

ve bu durum dolaylı yoldan imalat sanayi ve ekonomi

üzerinde olumlu bir etki yaratıyor.

İkinci 500’ün bu rasyosu ele alındığında son 10 yıl

içinde duran varlıkların toplam varlıklar içindeki pa-

yının yüzde 50’lerden yüzde 41’lere kadar gerilemiş

olduğu görülüyor.

isO BaşKanı lisTeyi deĞerlendirdiİstanbul Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Erdal

Bahçıvan İkinci Büyük 500 Sanayi Kuruluşu 2014

araştırmasını şu sözlerle değerlendirdi: “Türkiye’nin

500 Büyük Sanayi Kuruluşu araştırmasıyla nispeten

daha KOBİ nitelikli kuruluşların performansını mercek

altına almaya çalışıyoruz. Bu araştırma, öncelikle bize

İkinci 500’de yer alan firmalarımızın, sanayimizin ihti-

yaç duyduğu atılım için büyük bir potansiyeli taşıdı-

ğını göstermektedir. Dolayısıyla yönlendirilmeleri ve

desteklenmeleri halinde Türkiye ekonomisi için çok

daha yüksek ve kaliteli katkı yaratacaklarını söyleye-

biliriz.

Araştırmanın 2014 verilerine baktığımızda ilk göze

çarpan sonuçlardan biri esas faaliyet kârlarında istik-

rarlı artışın sürmekte olduğudur. 2013 yılında önceki

yıla göre üretimden satışlarını yüzde 11,3 artıran İkinci

500, geçen yıl da bu alanda yüzde 12,9’luk bir artışla

enflasyonun üstünde bir performans sergilemiştir.

İkinci 500’ün 2014 yılı kârlılık verileri ve finansal

giderlerinde de olumlu bir tablo ile karşı karşıyayız.

Bir önceki yıl finansal giderleri yüzde 73 artan İkinci

500 Büyük şirketin, 2014 yılında bu kayıplarını önemli

ölçüde telafi ettikleri anlaşılıyor. Şirketlerin finansman

giderlerini yüzde 5 azaltmış olması bu anlamda se-

100

8

60

40

20

0

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

Dönen Varlıklar Duran Varlıklar

50,7

49,3

43,8

56,2

41,4

58,6

41,9

58,1

42,0

580

43,6

56,4

42,2

57,8

38,6

61,4

38,8

61,2

39,8

60,2

39,8

60,2

iKinci 500 BüyüK sanayi Kuruluşu’nda dönen ve duran varlıKlar ilişKisi

iKinci 500 BüyüK sanayi Kuruluşu’nda BOrç/özKaynaK Oranı

105,1

170

160

150

140

130

120

110

100

90

80

70

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

88,8

118,6

110,0

125,0

120,5

120,2

144,5133,5

157,8

151,6

istanbul Sanayi Odası (iSO) yönetim Kurulu Başkanı erdal Bahçıvan

39 ı EYLÜL 2015

vindirici. Bu durum, finansal dalgalanmaların yüksek

seyrettiği bir yılda, şirketlerin finansman yönetiminde

geçmiş yıllara göre daha yaratıcı ve verimli bir yol iz-

leyebildiklerini ortaya koyuyor.

İkinci 500’ün borçlanma hızının 2014’te yavaşladı-

ğını görüyoruz. Bu veri, kaynak kıt olunca, şirketlerin

işletme sermayesini daha iyi kullanmaya başladıkları-

nı göstermesi açısından sevindirici.

Şirketlerin özellikle mali borçlarda kısa vadeli borç-

larının azalmaya başladığını, uzun vadeli kaynak bul-

ma imkanlarının artmış olduğunu görmekteyiz. Borç

yönetimi ve sürdürülebilirliği açısından bu da İkinci

500’ün bu yıl dikkat çeken iyileşmelerinden biri ola-

rak gösterilebilir.

Ne var ki, dünya ortalaması yüzde 70 civarında

olan borç/özkaynak oranının, 2014’te bir önceki yıla

göre azalmasına rağmen halen yüzde 150’lerin üze-

rinde olmasını da görmezden gelemeyiz.

Geçen yıl gerek içerde ve gerekse dışarda yaşa-

nan durgunluk ve yüksek rekabet koşullarına karşın

İkinci 500’de yer alan şirketlerimizin istihdam yarat-

ma noktasındaki çabalarının sürmekte olduğuna ta-

nık oluyoruz. Geçen yıl yaşanan tüm olumsuzluklara

karşın İkinci 500 Büyük Sanayi şirketlerimizin istihda-

mını yüzde 1 oranında artırmayı başarmıştır.

Türkiye’nin İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu veri-

lerini paylaşarak, Türkiye’nin sanayileşme fotoğrafını

daha net bir şekilde ortaya koyduğumuz bu araştır-

manın, sanayileşme sürecimize verimli bir katkı ola-

rak değerlendirilmesini diliyorum.”

isTihdama KaTKı sürüyOrSanayiciler ekonomide yaşanan durgunlukla ve zor

rekabet koşulları ile mücadele ederken Türkiye’nin

istihdamına katkıda bulunmaya devam ediyor. İSO

İkinci 500 şirketleri bir önceki yılı göre 2014 yılında

istihdamını yaklaşık 2 bin kişi artırdı.

İSO İkinci 500 içinde yer alan yabancı sermaye

paylı kuruluş sayısı yıllar itibariyle dalgalanma gösteri-

yor. 10 yıldır bu klasmandaki yabancı sermayeli şirket-

ler 65-75 bandı içinde görülürken, 2014 yılı içinde bu

şirketlerin sayısının 71’e çıktığı görülüyor. 2014 yılında

yabancı sermaye paylı kuruluşların katma değer ile

dönem kâr ve zararı hariç diğer tüm göstergelerde

İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu içindeki paylarında

artış ortaya çıktı.

2014 yılında İSO İkinci 500 kapsamındaki 71 ya-

bancı sermaye paylı kuruluşun toplam üretimden

satışlar içindeki payı, 2013 yılına göre 1,2 puan arta-

rak yüzde 14,7 oldu. Yabancı sermaye paylı kuruluşlar

2014 yılında İSO İkinci 500 ihracatının yüzde 19,1’ini

gerçekleştirdi. Bu oran 2013 yılında yüzde 17,8’di. Bu,

Türkiye’nin ihracatının yüzde 1,15’ine denk geliyor.

2014 yılının ilk 10 sırasında yer bulan şirketlerin

hiçbirinin 2013 yılı sıralamasının ilk 10 şirketi arasında

bulunmaması dikkat çekti.

2014 yılında İkinci 500 Büyük Sanayi Kuruluşu sı-

ralamasına 95 yeni şirket girdi. Bunlardan 27’si 2013

yılında “Türkiye’nin 500 Büyük Sanayi Kuruluşu” sıra-

lamasında yer alırken, bu yıl İkinci 500’e geriledi. 68

kuruluş ise geçen yılki İSO 1000 sıralamasının dışın-

dan gelerek sıralamaya girme başarısı gösterdi.

Birinci 500 araştırmasında olduğu gibi İkinci 500

şirketlerinde de veri kapatma eğiliminin devam et-

mekte olduğu görülüyor. İkinci 500’de isminin açık-

lanmasını istemeyen firma sayısı geçen yıla göre

30’dan 41’e çıktı. Yine bu araştırmada kârını açıklat-

mayan şirket sayısı yarıdan fazla (275) olurken, 187

şirket ise ihracatını açıklatmadı. Çalışan sayısını kapa-

tan şirket sayısı da 206 oldu.

515

580

590

649

651

703

796

876

915

946

966

986

206.625.159

183.439.474

179.050.186

162818668

162.584.884

151.209.713

129.712618

114.046.400

105.894534

101.450.953

98.389.089

94.945190

585

554

586

707

563

782

815

870

904

-

-

-

Cevher Döküm Sanayii A.Ş.

Erkunt Sanayi A.Ş.

Demisaş Döküm Emaye Mamulleri San. A.Ş.

Yılmaz Redüktör San. Ve Tic. A.Ş.

Cevher Jant San. A.Ş.

Akım Metal San. ve Tic. A.Ş.

Çelikel Alüminyum Döküm İmalat San. ve Tic. A.Ş.

Akdaş Döküm San. ve Tic. A.Ş.

Hema Otomotiv Sistemleri A.Ş.

Kırpart Otomotiv Parçaları San. ve Tic. A.Ş.

EKU Fren Kampana ve Döküm Sanayi A.Ş.

Çukurova Kimya Endüstrisi A.Ş.

159.534.415

169.060.678

158.890.860

131.896.702

165.389.236

117.611.34

113.224.979

104.873.559

98.087.610

-

-

-

2014

İkinci 500 Büyük Kuruluş Sıra No Üretimden Satışlar Net TL

Kuruluşlar20142013 2013

ısO - TürKiye’nin iKinci 500 BüyüK sanay Kuruluşu - 2014

ÜYELERDEN

40 ı EYLÜL 2015

ANALİZ

İstanbul Sanayi Odası ve Markit’ten elde edi-

len son PMI™ anket verileri, Ağustos ayında

Türk imalat sektörünün faaliyet koşullarında

kötüleşme olduğuna işaret etti. Yeni işlerde sü-

regelen hafif sıkıntılı dönem, fabrika çıkışlarında

üst üste iki ay boyunca genel anlamda bir deği-

şiklik olmamasına ve firmaların son altı yıl içinde

ikinci kez istihdamda kesintiye gitmelerine yol

açtı. TL’ nin zayıflamasıyla bağlantılı olarak yeni

ihracat siparişlerinde meydana gelen hafif ar-

tışa rağmen yeni işlerde genel anlamda düşüş

gözlendi. Döviz kurları da ay boyunca enflasyon

baskısının keskin bir şekilde ivme kazanmasına

yol açtı.

İstanbul Sanayi Odası/Markit Türkiye İmalat

Satın Alma Yöneticileri Endeksi (PMI), imalat

sanayisinin kaydettiği performansı sergilemek

amacıyla tasarlanmış tek rakamlı, bileşik perfor-

mans göstergesi. Bu veriler, yeni siparişler, fabri-

ka çıkışları, istihdam, tedarikçilerin teslim süresi

istanbul Sanayi Odası türkiye pmı™ imalat Sanayi Raporu türkiye imalat sektörünün faaliyet koşullarında kötüleşmeye işaret etti.

ve satın alma stokları gibi göstergelerden elde

ediliyor. 50,0 değerinin üzerinde ölçülen tüm ra-

kamlar sektörde genel anlamda iyileşmeye işa-

ret ediyor.

Temmuz ayında 50,1 olarak ölçülen İstanbul

Sanayi Odası Türkiye PMI, Ağustos’ta 49,3’e dü-

şerek Türk imalatçıların ticaret koşullarının ge-

nel anlamda kötüleştiğine işaret etti. PMI değeri,

2015 yılının ilk sekiz ayında altıncı kez negatif

bölgede kaydedildi ve son değer, bu dönem bo-

yunca ölçülen ortalamaya paralel seyretti. Beş

PMI bileşeninin dördü ay boyunca olumsuz etki-

lenirken, bunlardan en önemlileri istihdam, satın

alma stokları ve tedarikçilerin teslimat süreleri

oldu. Fabrika çıkışları önemli bir değişiklik gös-

termedi.

Türk imalatçılar tarafından alınan yeni sipariş-

ler Ağustos ayında üst üste sekizinci kez düşüş

gösterirken şirketler durgun piyasa koşullarına

ve süregelen siyasal belirsizliğe dikkat çekti.

Buna rağmen, düşüş hızı Temmuz’da ölçülen

marjinal hıza nazaran pek değişiklik göstermedi

ve 2015 yılının ilk yarısına göre daha zayıf sey-

retti. Bunun yanı sıra, yeni ihracat imkânlarında

hafif bir yükseliş gözlendi ve firmalar bu durumu

zayıflayan TL’ nin rekabeti artırmasına bağladı.

Ay boyunca birikmiş işlerin azalmaya devam et-

mesine rağmen, Ağustos ayına kadar geçen son

Siyasi Belirsizlik İmalat Sanayini Olumsuz Etkiliyor

tarihsel Bakış:

41 ı EYLÜL 2015

artan maliyet baskılarına katkıda bulunan ana

faktör, TL’ nin değer kaybı oldu. Bunun sonu-

cunda, firmalar kendi fiyatlarını ay boyunca

daha büyük bir hızla artırdı.

üreTiminiz Bir ay öncesine Göre nasıl deĞişTi?Mevsimsel etkilerden arındırılmış Fabrika Çıkış-

ları Endeksi Ağustos ayında önemli bir değişiklik

göstermedi ve Türk imalat üretiminde durakla-

manın devam ettiğine işaret etti. 2015 yılının ilk

yarısı boyunca düşüş gösteren fabrika çıkışları

üst üste ikinci ayda da yatay bir seyir izledi. Fir-

maların fabrika çıkışlarını azalttığı hallerde, bu

durum kısmen süregelen siyasi istikrarsızlığa

ve seçimlerin ardından ortaya çıkan belirsizliğe,

ayrıca Amerikan dolarının güçlü seyretmesine

bağlandı.

saTın aldıĞınız malların OrTalama FiyaTı Bir ay öncesine Göre nasıl deĞişTi?Türk imalat sektöründe girdi fiyatları enflasyonu

Ağustos ayında keskin bir şekilde ivme kazana-

rak Şubat 2014’ten bu yana ölçülen en yüksek

seviyeye tırmandı. Anket katılımcılarının yüzde

41’i ay içinde girdi fiyatlarının arttığını belirtirken,

bu artışı genel olarak TL’ nin zayıflamasına bağ-

ladı. Mevsimsel etkilerden arındırılmış Girdi Fi-

yatları Endeksi son dönemde, uzun vadeli orta-

laması olan 62,8’in üzerinde ölçüldü.

yorum:Markit Kıdemli Ekonomisti

Trevor Balchin, İstanbul

Sanayi Odası Türkiye İmalat

PMI anketi hakkında yaptığı

değerlendirmede şunları söyledi:

“Temmuz ayında istikrar

kazanma sinyalleri veren

Türk imalat sanayi sektörü

Ağustos ayında yeniden

daralmaya döndü. Ağustos’ta

yeni siparişlerdeki gerileme

iç piyasadan kaynaklanırken

ihracat zayıflayan TL’ nin

katkısıyla hız kazandı. Bununla

birlikte yeni ihracat imkanları çok

küçük oranlı bir artış gösterdi.

Hem yeni işler hem de üretim

2015 boyunca henüz hiçbir

ayda büyüme gösteremedi. İş

koşullarındaki zayıf tablonun

yanı sıra Ağustos’ta istihdam da

hafif bir düşüş gösterdi. Ayrıca,

imalatçılar son 1,5 yıllık dönem

boyunca girdi fiyatlarında en

güçlü enflasyonist baskıyla

karşılaştı.”

iki aylık dönemde imalat fabrika çıkışları önemli

bir değişiklik göstermedi. Firmalar kapasitelerini

gelen yeni siparişlerin zayıf düzeyine göre ayar-

ladı. İstihdam Haziran 2009’dan bu yana yalnız-

ca ikinci kez gerilerken, girdi stokları son yedi

ayın en yüksek hızında daralma gösterdi. Yeni

girdi satın alma faaliyetleri kısmi bir artış göste-

rerek, ay boyunca teslimat sürelerinde iyileşme

gözlenen tedarikçilerin üzerindeki baskıyı hafif-

letti.

Girdi fiyatları enflasyonu Ağustos ayında kes-

kin bir ivme kazanarak son 18 ayın en yüksek

seviyesine yükseldi. Anket katılımcılarına göre,

üretim endeksi:

Girdi fiyatları endeksi

42 ı EYLÜL 2015

ÜYELERDEN

magma türkiye Ofisi, magmaacademy çerçevesinde “yaz Okulu” ile lisans ve lisansüstü öğrencilere eğitim desteği verdi.

Türk döküm pazarına adım atmasından itiba-

ren Magma, Türkiye’de sektörde çalışmaya

istekli pek çok donanımlı öğrenci olmasına

rağmen, dökümhanede çalışmaya hevesli ya da en

azından döküm hakkında bilgi sahibi genç mühen-

dis bulmanın her zaman bir sorun olduğunu gördü.

Türkiye üniversiteleri, malzeme bilimi ve metalürji ile

ilgili dünya çapında pek çok akademik çalışma sun-

masına rağmen, ne yazık ki döküm ile ilgili konular

bu yayınların çok az bir kısmını oluşturuyor. Ayrıca,

dökümün; tüm dünyadaki kirli, pis kokan ve tozlu

dökümhane algısı maalesef Türkiye’de de hala de-

ğişmedi.

üniversiTeler maGmasOFTmOdüllerini KullanıyOrDöküm hakkında insanların bilgilendirilmesi ve dö-

kümhanelerdeki çalışma ortamı imajının iyileştirilme-

si her zaman Magma’nın önceliklerinden biri oldu.

Akademik tezlere ve makale çalışmalarına destek

olmak için üniversitelere ücretsiz lisanslar sunmak

Magma’nın ilk günden beri verdiği bir hizmet. Mag-

ma, eğitim faaliyetlerini daha iyi organize edebilmek

için dört yıl önce Magma Almanya ofisinde kendi

öğretim birimi Magmaacademy’i kurdu. Magmaaca-

demy, Magmasoft kullanıcıları, dökümhane çalışan-

ları ve döküm parça kullanıcılarına yönelik geniş bir

alanda farklı seminerler ve atölye çalışmaları veriyor.

Mart 2014 tarihinden itibaren Magma Türkiye ofisi

de, Magmaacademy Türkiye bünyesinde çeşitli se-

minerler ve atölye çalışmaları gerçekleştiriyor. Ayrı-

ca Türkiye’ deki üç üniversite; İstanbul Üniversitesi,

Koç Üniversitesi ve Selçuk Üniversitesi öğrencile-

rine çeşitli Magmasoft modülleri ile çalışma imkanı

sunuyor.

maGmasOFT yaz OKuluTeKrarlanacaKBu yaz Magma Türkiye ilk kez “Magmasoft Yaz

Okulu”nu başlattı. Üç gün boyunca farklı üniversite-

lerden yaz okuluna katılan lisans ve yüksek lisans

öğrencilerine, Magmasoft ile nasıl çalışılacağı, ge-

nel döküm bilgisi ve optimizasyonu konularında

eğitimler verildi. Sekiz genç mühendis adayı, eğitim

sonunda sertifikalarını alıp Magmasoft ile çalışabi-

lir duruma geldi. Yaz okuluna katılan öğrencilerin

CV’leri döküm sektörü tarafından büyük bir ilgiyle

karşılandı.

Dökümhaneler ve öğrenciler tarafından gös-

terilen yoğun ilgiden dolayı, Magma Türkiye

2016 yılında “Magmasoft Yaz Okulunu” tekrarla-

maya karar verdi.

Magma’dan Mühendis Adaylarına Destek

44 ı EYLÜL 2015

türkiye temcilciliğini Bes mühendislik firmasının yaptığı Spectro, metal analizinde yeni modelinde yıllardır geliştirmiş olduğu iki ayrı teknolojiyi birleştirerek, iki yeni model yarattı.

SPECTRO, yeni modelinde yıllardır geliştir-

miş olduğu iki ayrı teknolojiyi birleştirerek,

iki yeni model yarattı. Hybrid ve Full-CCD,

Hybrid modelinde, analog fototüp (PMT) dedek-

törleri ve dijital CCD teknolojisi bir arada kullanı-

larak ultra-hassas ve tekrarlanabilir analiz sonuçla-

rına ulaşıldı. Bu cihaz, Ar-Ge çalışmaları, iz analiz

ölçümleri ve değerli metal analizleri için tasarlandı.

Bunun yanında Full-CCD modeli ise çok bazlı metal

uygulamalarında hızlı, hassas, tekrarlanabilir ve es-

nek analiz imkanı sağlayan proses ve kalite kontrol

ihtiyaçları için tasarlanmış bir çözüm.

yeni elemenT ilavesi

Yeni element ilavesi eskiden çok pahalı ve zaman

kaybettiren bir işlemdi. Çünkü optik ve donanım-

sal bir sürü ilave ve ayar yapılması gerekiyordu.

Artık yeni element eklenmesinde sorun olmaya-

cak. Kullanıcı eski sistemlere harcayacağı para-

dan çok daha düşük bir rakama satın alacağı ek

bir yazılımla, tek bir element veya istediği kadar

metal bazını cihaza yükleyebilecek. SPECTRO-

LAB, kullanıcılarına uygulama ve malzemeye bağ-

lı olarak ppm mertebesinde bir hassasiyet vade-

diyor.

yeni Plasma JeneraTörü

SPECTROLAB tasarımcıları cihazı tasarlarken,

kullanının ihtiyaçlarını göz önünde bulundurdu.

Örneğin hızlı analiz gibi. Analiz süresi, uygulama-

Spectro’dan Yeni Standart: SPECTROLAB M12

SpectRO’nun yeni yazılımı,

deneyimsiz kullanıcılara

bile kullanım kolaylığı sağlıyor.

Araç çubuğu butonları

yardımıyla operatöre basit

bir kullanım sunuyor.

ÜYELERDEN

45 ı EYLÜL 2015

ya bağlı olarak 4-8 saniye daha az. Yeni plasma

jeneratörü, hızlı analiz, hızlı numune akışı, az za-

man kaybı sağlıyor.

vaKumsuz OPTiK sisTemi

Metal üreticileri için güvenilmez analiz sonuçları

kabul edilemez bir konu. Çünkü zaman, para ve

iş kaybı anlamına geliyor. SPECTROLAB kullanı-

cılara kararlılık ve doğruluk sunuyor. Farklı olarak

vakumsuz optik sistemi UV bölgesinde bile ışık

transferi sağlar. Tasarımcılar analitik ve referans

kanalları seçerken çok sayıdaki seçenek arasın-

dan mümkün olan en iyi ölçümleri sağlayacak şe-

kilde çalıştı. Optik sistem, soğutularak +20°C de

sabit sıcaklıkta tutulmakta olup, bu stabiliteyi etki-

leyebilecek ısı yayan elektronik bölümler, cihazın

üst tarafına yerleştirildi. Bu da SPECTROLAB ciha-

zının optik kararlılığa ulaşmasını sağlıyor.

ICAL yazılımı, rekalibrasyon numuneleri harca-

malarını ortadan kaldırıyor. UV-Plus sistemi, va-

kum pompası ve yağ harcamalarını sıfırlıyor. Ge-

liştirilmiş hata bulma sistemi ve diğer sistemler,

bakımı, onarımı kolaylaştırıyor ve plansız duruşları

minimuma indirgiyor.

sPecTrOlaB’ın sOn versiyOnu

SPECTRO’nun yeni yazılımı, en deneyimsiz kulla-

nıcılara bile en üst düzeyde bir kullanım kolaylığı

sağlar. Karmaşık diyalog kutularından farklı ola-

rak, araç çubuğu butonları yardımıyla operatöre

basit bir kullanım sunuyor. Yine karmaşık metod

geliştirme menülerinden farklı olarak kullanıcıla-

rın ihtiyacı olan veya istedikleri uygulamalar, özel

dikilen bir elbise gibi kullanıcıya has bir profil şek-

linde hazırlanabiliyor.

SPECTROLAB’ın son versiyonunda tüm ele-

manlar, okuma sistemi ve diğer elektronik bölüm-

ler, güç kaynakları cihazın üst tarafında ayrı bir bö-

lüme yerleştirildi. Bu, cihazın bakım/onarımı

sırasında bu elemanlara ulaşım esnasında cihazın

ısı kontrolünü de bozmuyor ve kullanıcının cihazı

devreye alırken zaman kaybını önlüyor.

sPecTrOlaB Tasarımcıları,

cihazı TasarlarKen, Kullanıcıların

ihTiyaçlarını Gözönünde Bulundurdu. yeni

Plasma JeneraTörü, hızlı analiz, hızlı numune

aKışı ve az zaman KayBı saĞlıyOr.

ccD Optics

hybrid Optics

46 ı EYLÜL 2015

ÜYELERDEN

cold Box maça üretiminde amin gazı ile tam reaksiyona giren bölgeler hüttenes Albertus indikator sayesinde tespit edilebiliyor.

Patenti Hüttenes Albertus firmasına ait

olan indikator kullanımı ile Cold Box maça

üretiminde maça renk değişiminden amin

gazı ile tam reaksiyona giren bölgelerin tespiti

yapılabiliyor.

Kırmızı renkli kum hazırlanıp, amin gazının üf-

lenmesi ile reaksiyon sonucu maça yeşil renge

dönüyor. Bu sayede gerekli amin miktarına tam

olarak karar verilebiliyor ve ayrıca renk deg-

redasyonundan amin gazının ulaşmakta zorluk

çektiği bölgeler de rahatlıkla tespit edilebiliyor.

Deneylerde Hüttenes Albertus laboratuvarın-

da bulunan Morek Multiserw Cold Box maça üre-

tim cihazı kullanıldı.

test:

Toplam amin miktarı 150 gramlık test numuleri için

0.3-1.0 ml arasında değişen deneylerin 8 saatlik

mukavemet dağılımı

Sonuç:

Laboratuvarda mukavemet testi için kullanılan

test çubuklarında indikator kullanılarak optimum

amin miktarının 1 ml olması gerektiği görüldü.

İndikatör kullanımının işletmelerde maça sandı-

ğı ve süzgeç dizaynında ve toplam amin miktarı-

nın tespitinde yararlı olacağı açık.

Kum üfleme basıncı

Üfleme süresi

Amine (DMIPA) miktarı

Amin dozlama debisi

Amin basıncı

Kum miktarı

Gasharz 6546

Activator 5333

Indikator

test parametreleri;

: 3 bar

: 4 sn

: 0.3 ml-1.0 ml

: 20 ml/min

: 2 bars

: 4 kg

: % 0.8

: % 0.8

: %0.5

COLD BOX YöntemindeAmin Gazı Optimasyonu

8 saatlik eğme mukavemet testleri

ReSim 1: mukavemet test çubukları fotoğrafı. Degradasyon yönü baz alınmıştır.

48 ı EYLÜL 2015

ÜYELERDEN

ekspert mümessillik, yaptığı yeni mümessillik ve distribütörlük anlaşmalarıyla 20 yıldır W Abrasives markasıyla tedarik ettiği yüksek karbonlu çelik bilya ve grit kumlama ürünlerine, yüzey işlem proseslerinde kullanılan başta paslanmaz çelik bilya, aluminium shot, camküre, garnet ve aluminyumoksit olmak üzere tamamı uluslararası kalite normlarına sahip metal ve metal-dışı sarf malzemelerini de eklemeye devam ediyor.

Ekspert Mümessillik Türkiye Endüstrisinde Yeniliklerle İlerliyor

25 yıl öncesinde sektöründe önemli yere

sahip 3 – 4 global üreticinin Türkiye mü-

messili ve distribütörü olarak faaliyetle-

rine başlayan firma, bugün konusunda dünyada

önemli 20 civarında firmanın mümessili ve dist-

ribütörü olarak ilerliyor. Ekspert Mümessillik’in,

WINOA mümessili olarak 20 yıldan uzun süredir

tedarik ettiği WA marka yüksek karbonlu çelik bil-

ya ve çelik grit ürünlerine ilave olarak 2014 so-

nundan itibaren ithal ederek Türkiye endüstrisine

sunduğu WINOA üretimi STELUX marka paslan-

maz çelik bilya ürünleri de her geçen gün daha

fazla kullanıcıyla buluşuyor.

endüsTriye verilen hizmeTler

W Abrasives markasıyla bilinen WINOA, Ekspert

Mümessillik’in 25 yıldır başarıyla sürdürdüğü mü-

messilliklerin başında geliyor. Merkezi Fransa’da

bulunan ve 1961 yılından beri faaliyet gösteren

Winoa Group, dünya genelinde sahip olduğu 14

fabrika ile büyük çelik bilya & grit ve paslanmaz

çelik bilya üreticisi konumunda olup, global paza-

rın yüzde 40’ından fazlasına ulaşıyor.

WINOA, müşterilerine sağladığı teknik des-

tek, maliyet düşürücü kapsamlı kumlama ve yü-

zey işlem analiz ve raporlamaları ile müşterileri-

ne avantaj sağlayan çelik abrasivler sektöründe

49 ı EYLÜL 2015

önemli kuruluş. Ekspert Mümessillik, yüksek

kalite standartları ile üretilen STELUX marka pas-

lanmaz çelik bilya ürünlerini son bir yıldır Türkiye

endüstrisine sunuyor.

WINOA/EKSPERT, STELUX paslanmaz çelik

bilya ürünleri yüksek WINOA kalitesi ve teknik

konulardaki bila bedel destek uygulamaları ile

Türkiye’de müşterilerine hizmetler sunuyor.

STELUX, üstün teknik özellikleri ve içerdiği

birçok kullanım avantajları nedeniyle paslanmaz

döküm ve dövme parçalarda, tüm aluminyum

parçalar ile aluminyum ve zamak enjeksiyon dö-

kümlerde ve tüm demir-dışı metallerde yüzey te-

mizleme, yüzey hazırlama ve son işlem amacıyla

kullanılıyor.

STELUX, aluminyum, zamak, pirinç, paslanmaz

ve metal-dışı dökümlerin çapak alma, yüzey te-

mizleme, boya ve kaplama öncesi yüzey pürüz-

lendirme ve benzeri amaçlar için malzeme yü-

zeyinde oksidasyon ve korozyon riski olmadan

güvenle kullanılıyor.

her Geçen Gün Güven arTıyOr

WINOA, STELUX Paslanmaz çelik bilyaları, kumla-

ma ve kumlama sonrası proseslere uygun olarak

kullanıcılarına maliyet avantajı sağlayan, marten-

zit yapıda krom paslanmaz çelik bilya STELUX C

ve östenik yapıda ve 18/10 krom-nikel paslanmaz

çelik bilya STELUX CN olmak üzere iki kalitede

üretiyor. STELUX paslanmaz çelik bilyalar, alu-

minyum, zamak, pirinç ve paslanmazdan üretilen

muhtelif ürünlerin pürüzsüz ve dekoratif görü-

nüm kazandırma (satine etme) işlemlerinde yay-

gın olarak kullanılıyor.

Aluminyum ve paslanmaz çelikten mamul

ürünlerin asitle yüzey hazırlama ve yüzey te-

mizleme prosesleri yerine de kullanılan STELUX

paslanmaz çelik bilyalar ile yapılan kumlama iş-

lemi sonrasında asitle temizleme işlemine ge-

rek kalmıyor.

STELUX, Teflon®, eloksal, boya ve benzeri kap-

lama uygulamaları öncesi aluminyum ve zamak

parçaların yüzey pürüzlendirme proseslerinde

uygun bir ürün.

Malzeme direnç ve ömrünü artırma amacıyla

yapılan shot peen proseslerinin en ideal ürünü

olarak yaygın kullanımı bulunan Kesme-tel ürün-

ler, Ekspert Mümessillik’in, Alman Krampeharex

mümessilliği ile Türkiye endüstrisinde üreticiler

tarafından güvenle kullanılıyor.

Ekspert Mümessillik’in yüzey işlem ve shot

peen proseslerinde uzman teknik ve satış ekibinin

deneyimleri ile Krampeharex ürünleri kısa sürede

Türkiye pazarında önemli bir konuma gelmiştir.

Krampeharex, Türkiye pazarında sahip olduğu

çelik kesme-tel başarısıyla, aluminyum ve zamak

üreticilerinin, hem alternatif ürün olarak hem de

paslanmaz bilya ile birlikte kullanabilme özellikle-

riyle çarpıcı avantajlar sağlayan Aluminium Shot

ürünlerini de hizmete sunuyor.

müşTeri OdaKlı hizmeT

Krampeharex Aluminium Shot kullanımı ile mal-

zemenin hassas yüzeyi deforme edilmeden, pü-

rüzsüz, parlak ve çok temiz bir yüzey efekti elde

ediliyor. Bu kalitedeki yüzey efekti, bu ürünler

haricinde ancak parlatma ve vibrasyon prosesleri

ile sağlanabilir.

Ekspert Mümessillik, kumlama yüzey işlem ko-

nusunda birçok farklı sektörde yaygın kullanımı

bulunan camküre abrasivlerde için Fransız-Belçi-

ka firması Sovitec’in distribütörü olarak faaliyetle-

rini sürdürüyor.

SOVITEC tarafından MasterBlast® markasıyla

üretilen yüksek kalite camküre ürünleri, özellikle

pürüzsüz ve homojen yüzey efekti, satine görü-

nüm vermesiyle kullanıcılar tarafından tercih edi-

len ürünlerdir.

MasterBlast® metal, plastik, ahşap, cam, kau-

çuk vb materyallerden mamul malzemelerin te-

mizleme, çapak alma, radyüsleme, matlaştırma,

satinize etme, yüzey hazırlama ve shot peen pro-

sesleri için kullanılıyor.

Masterblast, bilhassa aluminyum, bronz vs gibi

yumuşak metallerin yüzey işlem prosesleri için

tercih ediliyor.

8-10 Ekim tarihlerinde Aluexpo Fuarı’na katıla-

cak olan Ekspert Mümessillik, birçok sektördeki

güvenilir ve tedarikçi olma özelliği ile, Türkiye alu-

minyum endüstrisinde kalite beklentisini müşteri

odaklı hizmet anlayışıyla karşılamayı hedefliyor.

sTeluX, alüminyum, zamaK, Pirinç, Paslanmaz ve meTal-dışı döKümlerin çaPaK alma, yüzey

Temizleme, BOya ve KaPlama öncesi yüzey Pürüzlendirme

için malzeme yüzeyinde OKsidasyOn ve KOrOzyOn risKi

Olmadan Güvenle KullanılıyOr.

ÜYELERDEN

50 ı EYLÜL 2015

LMA firması 2012 yılından beri dökümhane-

lere yönelik maça makineleri, gazlama je-

neratörleri, merkezi amin gazı dağıtım istas-

yonları, mekanik ve termik reklamasyon sistemleri,

senderler ve vibratörler üretiyor.

LMA, Hema’da kum göndericideki boru aşın-

ması ve kum gönderilmesi sırasında tozuma prob-

lemlerine kum hazılama tesisi ile çözüm getirdi.

Hema’da Temmuz 2015’de kurulumu tamamlanan

sistem 1 ay içerisinde sıfırdan kurulup devreye alı-

narak tam randımanlı olarak çalışmaya başladı.

Bu sistem günlük silolardan gelen kromit kumu

ya da silisi alıp havalandırarak ortaya çıkan tozu filt-

re sistemi vasıtasıyla kumdan ayırıyor.

LMA kum hazırlama sisteminde kum düşük hava

basıncı ile sistemin özel tasarımı sayesinde türbü-

lanslı akışı laminar akışa çevirerek merkez eksen-

deki çekim kuvveti ile kumu gönderiyor. Devreye

alınan bu sistem özel kum gönderme teknolojisi

ile kumun borunun cidarlarına sıvanmasını engel-

lerken, kumun yapısının bozulmadan gönderilme-

sini sağlıyor. Bu şekilde kumun kalitesi koruyor ve

kullanılan bağlayıcı miktarında belirli oranda düşüş

sağlanıyor.

LMA, geçtiğimiz aylarda Componenta’da başarıyla devreye alınan maça kumu hazırlama tesisi sonrasında Hema’da yeni bir maça kumu hazırlama tesisi devreye aldı. Hema’da 1 ay içerisinde kurulumu tamamlanarak 2015 yılında çalışmaya başlayan sistem ile başarılı sonuçlar alındı.

SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR? Tozdan ayrılan kum, belirlenen miktarda batch

mixere alınarak dozajlama ünitesinden gelen A

ve B komponenti reçineler ile karıştırılıyor. Sistem

additive silosu sayesinde kumun yanında istenen

katkı maddelerinin de kullanılmasına izin veriyor.

Dozajlama ünitesinde bulunan reçineler sıcaklı-

ğın her noktada aynı olmasını sağlamak için özel

tasarlanmış pompalar ile sürekli devir daim etti-

riliyor. Özel olarak tasarlanmış karıştırma bıçak-

ları sayesinde 75-150 kg arası miktarlarda kum

bağlayıcı reçinelerle homojen olarak karışır. Kısa

zamanda homojen olan karışım, maça üretimi için

maça makinalarına sevk ediliyor. Tüm bu sistem

PLC üzerinden otomatik olarak gerçekleştirilir.

YENİLİKÇİ TASARIMA SAhİp Eski sistemlerde boru, pinch vanaları ve dirsekle-

rin aşınması nedeniyle sıklıkla boru değiştirmek

zorunluluğuna LMA’nın kurmuş olduğu kum ha-

zırlama sistemi ile çözüm getirildi. Sistemin oto-

masyonu, insan ile çalışmayı azaltmak için tamamı

otomatik olacak şekilde tasarlandı. LMA tarafın-

dan gerekli eğitimleri alan her bir maça makina-

sının operatörü PLC ekranından reçetelerini siste-

me girebiliyor.

Hema’da LMA Kum Hazırlama Tesisi’ nin devre-

ye alınması sonrasında Hema’nın kumu ile ger-

çekleştirilen çalışmada tozu alınmış ve tozu alın-

mamış kumların mukavemetleri karşılaştırıldığında,

tozu alınmamış kumda hemen mukavemet değeri

150 N/cm2 iken tozu alınmamış kumun hemen mu-

kavemet değerleri 180 N/m2 olduğu görüldü. Yani

LMA mikserinden alınan tozu alınmış kum ile elde

edilen mukavemet değeri yüzde 20 daha yüksek

oldu. Bu çalışma farklı reçine tiplerinde de ger-

çekleştirildiğinde yine LMA mikseri ile hazırlanan

tozu alınmış olan kumun mukavemet değerlerinin

daha yüksek olduğu görüldü.

LMA Yeni Projeleriyle Teknoloji Geliştirmeye Devam Ediyor

Sistem ad-ditive silosu sayesinde ku-mun yanında istenen katkı maddelerinin de kullanıl-masına izin veriyor.

ÜYELERDEN

52 ı EYLÜL 2015

Bilindiği üzere karbon, dökme demirlerde en önemli elementlerden biri. Karbon miktarındaki çok küçük değişmeler, malzemenin mekanik ve diğer özelliklerini önemli ölçüde değiştiriyor.

SPECTROLAB ve SPECTROMAXx İle Dökme Demirde Karbon Analizi

1980’lere kadar, “combustion” metodu, demir-

çelik üreticilerinin toplam karbon miktarını be-

lirlemek için kullandıkları standart bir teknik idi.

Hassas bir yöntem olmakla birlikte, son derece

zaman alıcı, pahalı ve zahmetli bir işlemdi.

Son yıllarda, elektrik ark-spark tekniğini

kullanan OES (optical emission spectrometry)

tekniği, tercih edilmeye başlandı. Ancak, malze-

menin tanecik yapısı ve serbest karbon parça-

cıklarının varlığı yüzünden bu yöntemin karbon

tayininde hata payı yüksek. Ancak “combusti-

on” metodunda ölçülemeyen ve demir-çelikte

önemli olan nitrojen, silikon, sülfür ve manga-

nez, nikel ve krom gibi alaşım elementlerini de

ölçme imkanı vermesi bakımından çok avantaj-

lı. Karbon tayinindeki hatalar ise – neredeyse

çoğu- numune alma ve hazırlamada yapılan

yanlışlardan kaynaklanıyor.

OES TEKNİğİ vE DöKME DEMİRLERDE

KARbON öLÇüMü

OES tekniğinde karbon ölçümünü etkileyen en

önemli faktör, numunede oluşan inklüzyonların

büyüklüğü olup, bu büyüklük, numunenin soğu-

ma hızına bağlı olarak değişiyor. Hızlı soğutulan

numunede küçük, yavaş soğutulan numunede

ise büyük inklüzyonlar (serbest grafitler) oluşu-

yor, bu da OES karbon analizini etkiliyor.

Yavaş ve çok yavaş soğutulmuş dökme demir

numunelerinin OES tekniğinde ve “combustion”

tekniğinde alınmış sonuçlarını aşağıdaki tablo

1’de görebilirsiniz.

Bu örnekte numuneler yapay bir şekilde ha-

zırlandı ancak numune alma tekniğinin önemini

açıkça gösteriyor.

OES vE GRİ DöKME DEMİRLER-

ANALİTİK pRObLEMLER

Türkiye’de temsilciliğini Bes Mühendislik’in

yaptığı Spectro firması, bu problem için yeni bir

teknik geliştirdi ve bu tekniği SPECTROLAB ve

SPECTROMAXx cihazlarında kullandı. Tekniği

kısaca özetlenirse, ön yakma sırasında inklüz-

yon tespit edilerek, buna uygun yakma şartla-

rının devreye sokulması ve hatanın minimuma

indirilmesi olarak özetlenebilir. Örneğin, karbon

normal şartlarda 193 nm’den ve internal stan-

dard olarak da demir 187.7 nm’den ölçülüyor.

Ancak bu tip numunelerde bu ideal bir C-Fe iki-

lisi değildir, C 148.2 nm ve Fe ise 149.7 nm’den

ölçülürse çok daha iyi sonuçlar alınıyor.

Ön yakma sırasında serbest grafitlerin (free

graphite) büyüklüğü tespit ediliyor ve büyüklük

belirlenen seviyenin altında ise, analiz normal

C ve Fe dalga boylarını kullanarak devam edi-

yor (C 193 nm ve Fe 187.7 nm). Eğer inklüzyon

boyutları bu seviye ve üst seviyenin arasında

ise, C konsantrasyonu 148.2 nm ve Fe 149.7 nm

Numune Karbon sonucu Karbon (OES sonucu-geleneksel metod) Combustion

1 neredeyse beyaz 3.54 % 3.623 %

1 gri 3.19 % 3.679 %

fark 0.350 % -0.056 %

8 neredeyse beyaz = 3.58 % 3.589 %

8 gri 3.29 % 3.664 %

fark 0.290 % -0.075 %

16 neredeyse beyaz 3.52 % 3.599 %

16 gri 3.15 % 3.666 %

fark 0.370 % -0.067 %

Tipik OES sonuçları

TABLO 1

SPECTROMAXx

ÜYELERDEN

çifti kullanılarak tespit ediliyor. Eğer inklüzyon

büyüklüğü bu seviyenin üzerinde ise, numune

“kötü numune” olarak reddediliyor.

Tablo 2’de, Spectro’nun geliştirdiği ve patent

altına aldığı bu sistemin, geleneksel OES tek-

niği ve combustion tekniği ile karşılaştırmasını

görebilirsiniz.

Yukarıdaki tablo, SPECTROLAB ve SPECT-

ROMAXx cihazlarında geliştirilen yeni tekniğin,

karbon analizinde geleneksel yöntemlere göre

farkını ve combustion cihazlarına yakın sonuç-

larını gösteriyor.

Numune alma ve hazırlamaya bağlı hatalar

büyük oranda azaltılarak sonuçlar neredeyse

combustion analizi sonuçları ile aynı hale

geliyor.

Türkiye Temsilcimiz:

Ekspert Mümessillik Tur. ve Tic. Ltd. Şti.

İçerenköy Mah. Eski Bakkalköy Yolu Tezcan Apt. No:54/634752 Ataşehir – İstanbul / Türkiye

Tel +90 216 573 38 88 E-Mail expert@expert.com.tr Fax +90 216 573 06 28 Web www.expert.com.tr

Döküm Sektöründeki Güçlü Partneriniz

Tek makineler veya komple çözümler.

İhtiyaçlarınıza en uygun çözümleri sunuyoruz!

Dökümhaneler için sarsaklar, döküm parça soğutma

konveyörleri, yolluk ayırma konveyörleri ve kum

soğutucular.

Reçineli döküm prosesi için kum geri kazanım

üniteleri ve tesisleri.

Köpük kalıp prosesi için sıkıştırma tablaları.

Ergitme birimleri için ocak yükleme arabaları ve alyaj

yükleme sistemleri.

www.joest.comZiyaretiniz için teşekkür ederiz!

Anzeige_TURKDOKUM_34_36_2015.indd 1 21.09.2015 14:48:49

KARbON SONuÇLARININ, GELENEKSEL, cOMbuSTİON vE SpEcTRO cİhAzLARINDAKİ KARŞILAŞTIRMASI

Numune Karbon sonucu SPECTRO Cihazları Karbon (OES sonucu-geleneksel metod) Fe-25 metodu (yeni teknik) Combustion

1 neredeyse beyaz 3.54 % 3.63 % 3.623 %

1 gri 3.19 % 3.64 % 3.679 %

fark 0.350 % -0.010 % -0.056 %

8 neredeyse beyaz = 3.58 % 3.623 % 3.589 %

8 gri 3.29 % 3.62 % 3.664 %

fark 0.290 % -0.040 % -0.075 %

16 neredeyse beyaz 3.52 % 3.69 % 3.599 %

16 gri 3.15 % 3.68 % 3.666 %

fark 0.370 % -0.010 % -0.067 %

TABLO 2

SPECTROLAB

54 ı EYLÜL 2015

ÜYELERDEN

Nisan 2015 tarihinden itibaren yeni

MAGMA5 Release 5.3 müşterilerin kul-

lanımına sunuldu. Bu yeni versiyon,

tüm döküm uygulamalarının proses optimizas-

yonuna yönelik yeni nesil simülasyon araçlarını

içermekte. Çok sayıdaki iyileştirme ve geliştir-

melere ek olarak, yeni yazılım ilk defa sanal

deney ve otomatik optimizasyon imkanını sağ-

lıyor. MAGMA5 bu sayede sağlam proses koşul-

larının kurulumu ve ilk döküm işleminden önce

optimize edilmiş döküm tekniği çözümlerinin

yanında proses anlayışını geliştirmeye yönelik

tamamen yenilenmiş bir metodoloji sunuyor.

KuLLANIcILAR bİLGİ ALIŞvERİŞİNDE

buLuNDu

Magma müşterileriyle tartışma ve bilgi alış-

verişinde bulunma amacıyla 17 Eylül 2015 ta-

rihinde İstanbul’da Geleneksel Kullanıcı Top-

Magma, Kullanıcılarıyla Buluştu

lantısı gerçekleştirildi. Rahmi Koç Müzesi’nde

gerçekleştirilen toplantıda çok sayıda katılımcı

yer alırken MAGMA5 Release 5.3 katılımcılar ta-

rafından ilgiyle karşılandı. Magma Türkiye’den

Birgi Özçelik’in açılış konuşmasıyla başlayan

toplantı dökümhanelerden gelen mühendisle-

rin sunumlarıyla devam etti. Sunumların ardın-

dan Murat Akçin, MAGMA5 Release 5.4 yeni-

likleri hakkında konuştu. Soru - cevap şeklinde

geçen toplantıda katılımcılar MAGMA5 Release

5.3 hakkında bilmek istediği bütün bilgilere

ulaşabildi. Katılımcıların hep birlikte katıldığı

öğlen yemeğinden sonra devam eden toplan-

tıda konuşan Magma Türkiye Genel Müdürü

Marc Kothen katılımcılara OEM örneği (yüksek

basınçla dökülen ön konsol parçasına oto-

matik yolluk dizaynı optimizasyonu) ile birlik-

te MAGMA5 Release 5.3 yenilikleri hakkında

bilgiler vererek, sohbet tadında bir konuşma

yaptı. Kothen’in konuşmasının ardından müş-

teriler tarafından yapılan sunumlarla toplantıya

devam edildi. Akşam saatlerine kadar devam

eden toplantıda katılımcılar MAGMA5 Release

İki yılda bir yapılan Türkiye Kullanıcı Toplantısı 17 Eylül 2015 tarihinde Haliç’te Rahmi Koç Müzesi’nde gerçekleştirildi.

Magma Türkiye Genel Müdürü Marc Kothen

55 ı EYLÜL 2015

5.3 hakkında olumlu reaksiyonlar verdi.

ARALIK AYINDA MAGMAAcADEMY

DüzENLENEcEK

Optimizasyon teknolojisinin entegrasyo-

nu sayesinde Magma programları artan bir

hızla, profesyonel iletişimi sağlayan, net

karar verme taleplerini destekleyen, işle il-

gili daha fazla bilgi oluşturan ve belgeleyen

bir yönetim aracına dönüşmekte. Üretim bi-

riminin yanında, satış, maliyet planlama ve

kalite kontrol gibi birimler de daha fazla

dahil olarak bu bilgilerden yararlanmakta.

Bu amaçla Aralık 2015’te MAGMAacademy

“Maliyet etkinliği ve maliyet yönetimi – Dö-

kümde metodolojik iyileştirme prosesle-

rinin gerçekleştirilmesi” konulu seminer

düzenleyecek. Bu seminerle dökümhane

yöneticilerinin yanısıra, dökümden sorumlu

birimler, satış sorumluları, döküm alıcılarına

da maliyet, kalite ve verimlilik konusunda

yol göstermek amaçlanıyor.

Akşam saatlerine

kadar devam eden toplantıda

katılımcılar MAGMA5

Release 5.3 hakkında

olumlu reaksiyonlar

verdi.

56 ı EYLÜL 2015

ÜYELERDEN

Sardoğan Endüstri flanş üretiminde Türkiye coğrafyasına yakın ülkelere dövme ısıtma sistemi üreten Inductotherm ile çalışmaya başladı.

Sardoğan Endüstri, Inductoforge Isıtma Sistemini Devreye Aldı

Türkiye’nin sektör dikişsiz boru üreticisi

olan Sardoğan Endüstri, flanş üretimin-

de kullandığı dövme öncesi ısıtma için

Inductoforge İndüksiyon Isıtma Sistemi’ni ter-

cih etti. 2002 yılından itibaren Türkiye ve ya-

kın coğrafyadaki ülkeleri dövme ısıtma sistemi

üreten Inductotherm, bugüne kadar ürettiği

200’den fazla İndüksiyon Isıtma ve Sertleştirme

Sistemini sanayicilerin hizmetine sunuyor.

600kW-1kHz Inductoforge İndüksiyon Isıtma

Sistemi, Inductotherm Group Ar-Ge’si ile Induc-

totherm Türkiye Gebze Fabrikası’nda üretildi.

Inductoforge İndüksiyon Isıtma Sistemi Sardo-

ğan Endüstri’inin İstanbul Pendik fabrikasında

kullanılmaya başlandı. Enerji verimi ve kapasi-

tesi ile firmanın beğenisini kazandı.

Sardoğan Endüstri, gelişen birçok sektöre ken-

di markasıyla hizmet veriyor. Sardoğan, tekno-

lojisi ve yeni yatırımları savunma sanayi olmak

üzere inşaat, otomotiv ve doğalgaz sektörlerine

hizmet veriyor.

Inductotherm, Gebze/Kocaeli’de kurulu farb-

rikasında Inductotherm Group bünyesinde in-

düksiyon ergitme ve indüksiyon ısıtma sistemleri

üretiyor. Ergitme Sistemlerini Inductotherm, İn-

düksiyon Isıtma Sistemlerini ise Inductoheat

markası ile üreten İnductotherm Türkiye, Meta-

lurji, Makina, Elektrik ve Elektronik Mühendisleri

ve 70 çalışanı ile sanayicilere hizmet veriyor.

yıllık deneyimle

ww

w.a

-jans

rekl

am.c

om

BOMAKSAN, üretim tesislerinde ortaya çıkan toz, duman ve yağ buharı gibi zararlı maddeleri kaynağından emerek filtre edip, Çevre Bakanlığı’nın yayınlamış olduğu yönetmeliklere uygun olarak atmosfere deşarj eder.

Sistem, insan sağlığını koruması ve çevre dostu olmasının yanı sıra üretim verimliliği ve döküm kalitesini arttırması nedeni ile tercih edilmektedir.

www.orsmakina.com

tozsuz, dumansız bir hayat...

58 ı EYLÜL 2015

ÜYELERDEN

leri, özel koç kafa gövde dizaynı, tümüyle kendi imalatı

olan 2 eksenli iş mili kafaları ve daha birçok patentli

özelliğiyle ciddi avantajlar sağlıyor.

TAM hİDROSTATİK EKSEN hAREKETİ İLE

“vERTIGO”

VERTIGO, farklı tonajlarda bağlanan iş parçalarına

bağlı olarak, tablanın geometrisini, sağlamlığını “pa-

tentli hidrostatik sistemi” sayesinde sabit tutan özellik-

te bir yük kontrol sistemine sahip. Bu sayede de her

koşulda hassas parça üretimine imkan sağlıyor.

Ayrıca bu modeller tablaya hareket veren, iş mili-

ne tahrik veren hibrit sistemli (planet paralel), yüksek

torklu ve su soğutmalı entegre motorludur. Patent bek-

leyen akıllı balans sistemi sayesinde tornalama yapar-

ken parçanın salınımını minimize ediyor.

FPT, hidrostatik eksen hareketli tezgah üretimi ko-

nusunda tornalama, frezeleme ve taşlama konusunda

hassas işleme teknolojileriyle öne çıkıyor. Direkt tahrik-

li kinematik, yüksek torklu iş mili sayesinde, şanzımanlı

iş millleri gibi mekanik dişli aşınma ve ısınma sorunları-

nı ortadan kaldırıyor.

Türkiye temsilciliğini Tezmaksan’ın yaptığı FPT

Industrie kurulduğu 1969 yılından bugüne CNC

Freze ve Bohrwerk (Delik İşleme) tezgâhları

imalatı yapıyor. Makine ekipmanları, her türlü yedek

parça, kalıp, otomotivden havacılık, enerji sanayinden

tarıma kadar çok çeşitli sektörlerde kullanılabilen ma-

kineler üreten FPT, Castel, Ronin, Spirit, Tessen, Dino,

DinoMax, Area, M-Arx, Stinger, Raid, Verus gibi model

isimleriyle 1.5m X ekseninden 40m X ekseni hareketi-

ne, sabit, gezer ya da döner tablalı işleme merkezle-

rine, 3 veya 5 eksenli ya da 5 yüzey işleme kabiliyetli

işleme merkezlerine kadar çok geniş bir ürün gamına

sahip. FPT, özellikle komple hidrostatik yataklı model-

Makine ekipmanları, her türlü yedek parça, kalıp, otomotivden havacılık, enerji sanayinden tarıma kadar çok çeşitli sektörlerde kullanılabilen makineler üreten FPT‘nin geliştirdiği Spirit modeli Boverkler ve tam hidrostatik eksen hareketi ile Vertigo ön plana çıkıyor.

FPT’den Ağır Sanayi Çözümleri

hİDROSTATİK AğIR İŞ FREzELEME vE bOR-

vERK TEzGAhI “SpIRIT”

FPT’nin geliştirdiği hidrostatik Borverk tezgahları, bir-

çok inovasyonu ile teknoloji ve hassasiyette öne

çıkıyor.

Spirit modeli Borverkler, dört kızakla tam kapalı koç

sistemine, koçu tam anlamıyla kavrayan dört kızak-

lı gövdeye ve bu sayede simetri ve rijitliğe de sahip.

BHB sistemli yeni hareket sistemi (Destekli Hidrosta-

tik Rulman) sayesinde lineer eksen hareketlerindeki

aşınma ve yüklenme sönümlemesini optimize ederek

rijitlik ve hız performansını arttırır.

Yıllardır FPT’nin uyguladığı patentli Dinamik - Hidrosta-

tik balans sistemi ile yatay ve dikey hareketlerde eski

usul karşı ağırlığa ihtiyaç duyulmamaktadır. BHB siste-

mi, özel koç ve yatak tekniği yani “WACHES sistemi”

“Çok Eksenli Hidrostatik Elektronik Sistem” sayesinde

FPT yıllardır inanılmaz hassasiyet ve rijitlik performan-

sını müşterilerine sunuyor.

Tüm bu fonksiyonel özellikleri sayesinde, “SPIRIT

serileri”, başta ağır sanayi olmak üzere, enerji ve gemi

inşa sanayisinde tercih ediliyor.

T. +90 216 658 80 05F. +90 216 658 80 06

Hassas Yüzey İşlemlerPrecision Surface Treatment

info@bva.com.tr www.bva.com.tr

En yüksek enerji transferi ve dayanıklılık Yuvarlak yapısı

sayesinde optik görünüm, performans ve

fiziksel özellikler bakımından en üst kalite

1920’den beri

Amerika ve Almanya’da üretim

En düşük işlem maliyeti

Paslanmaz Çelik Bilya & Grit

The World Standard for Quality

60 ı EYLÜL 2015

SPECTROCHECK’ten Yüksek Performans

Alman mühendisliği ve SPECTRO’nun geleneksel

kalite anlayışı ile üretilmesine karşın, düşük olması

sizi şaşırtmasın. SPECTRO, kalitesinden asla taviz

vermeden, kullanıcıların ihtiyacına cevap veren

bir cihaz üretti. SPECTROMAXx ve SPECTROLAB

cihazlarında da kullandığı ICAL, (Intelligent CA-

Libration Logic-tek numune ile rekalibrasyon), Di-

jital yakma kaynağı (Plasma Generator) gibi özel-

likleri bu cihaza da uyguladı ve ortaya iyi fiyat ve

performans oranına sahip SPECTROCHECK çıktı.

GELİŞTİRİLMİŞ OpTİK

Optik tank, okuma kararlılığı için ısı kontrollü ve

elde edilen ışığın iyi şekilde transferi için argon

akışlıdır. SPECTROCHECK, dökümhanelerin ihti-

yacı olan elementler gözönünde bulundurularak,

iyi sonuçları alabileceğiniz dalga boyları seçilerek

tasarlanmış, element etkileşimleri minimuma in-

dirgenmiştir.

bASİT YAzILIM

Yeni yazılım ve kullanıcı arayüzü, en deneyimsiz

operatörler de düşünülerek, buton-bazlı olarak

hazırlanmıştır; uzun ve karmaşık menüler arasında

kaybolma ihtimali yoktur. Fabrikanıza geldiği gün,

uzun eğitimlere gerek kalmadan ” fişe tak, çalıştır

“ imkanı vardır.

SATIŞ SONRASI DESTEK

Cihazınızı aldıktan sonra her türlü servis, destek

ve yedek parça ihtiyaçlarınız için, deneyimli servis

grubu, geniş yedek parça stoğu ile şu ana kadar

olduğu gibi bundan sonra da BES Mühendislik,

daima yanınızda olacaktır .

aDvERtoRiaL

62 ı EYLÜL 2015

Yüksek Basınçlı Döküm prosesinde maliyetlerin uygunluğu ve hızlı üretim avantajı döküm parça müşterisinin ilgisini daha çok kazanmasına neden oldu. YBD prosesinde döküm parça metal tretmanı kullanılarak kontrol gerçekleştiriliyor.

Yüksek Basınçlı Döküm Prosesi İle Dökülen Alüminyum Parçanın Kalitesinin Metal Tretmanı Kullanılarak Kontrol Edilmesi

Yüksek Basınçlı Döküm prosesi optimize

edilmiş maliyetleri ile birleştirilmiş hızlı üre-

tim oranları vadetmesi sebebiyle döküm

parça müşterisi için çok çekici. Geçmiş 10 yılda

YBD prosesinde belirgin bir büyüme gerçekleşti ve

yüksek mukavemetli parçalar üretilmeye başladı.

Döküm parçanın daha karmaşık hale gelmesi ve et

paylarının kalınlaşması çabuk soğuma oranı avan-

tajının azalmasına neden oldu. Ayrıca kokil ve kum

dökümde daha çok hata görülmeye ve bu parçalar

YBD prosesinde denenmeye başladı. Döküm par-

çanın kaynak ve ısıl işlem yapılma ihtiyacı parça ka-

lite seviyesinin iyileştirilmesi gerektiği anlamına ge-

liyor. Kritik emniyet parçaları X-Ray ile incelendi ve

döküm parçadan belirli mekanik özellikler istendi.

Bu nedenle kalitesi ve metal temizlik seviyesi daha

yüksek alaşımlar hayati öneme sahip hale geldi.

Bu nedenle alüminyum sıvı metal tretmanında taze

bir bakış açısına ihtiyaç var. İyi biliniyor ki sıvı alü-

minyum alaşımlarının doğasında bulunan iki özellik:

atmosferden hidrojen gazı absorbe etme yatkınlığı

ve oksidasyona hazır olma kabiliyeti. Ergitme sıra-

sında, anında alumina film oluşuyor ve bulunduğu

ortam yüzeyinde bir koruyucu tabaka görevi yapı-

yor. Ancak metal tretmanı, taşınması ve doldurul-

ması esnasındaki metal hareketi ile birlikte alumina

film kırılarak oksit filmler ve inkluzyonlar oluşarak

ergiyik içine giriyor. Zaman geçtikçe bu oksitlerin

refrakter ve pota duvarlarında oluşma yatkınlığı da

artıyor. Bu yoğun sert inkluzyonlar bir süre sonra

kırılarak döküm parça içinde sert noktalar olarak

karşımıza çıkıyor. Aşırı hidrojen kapma ve oksit olu-

şumunu engellemek için koruyucu kimyasal tozlar

uzun süreden beri kullanılıyor. Bu tozlar amacına

göre kategorilendirilebilir.

• Ergiyiği oksidasyon ve hidrojen kapmasından ko-

rumak için sıvı tabaka oluşturan örtü tozları.

• Egzotermik şekilde reaksiyona girerek serbest

alüminyumun sıvı metale geri akmasını sağlayan,

aynı zamanda oksitleri toplayarak sıvı metal yü-

zeyinden kolayca temizlenmesine olanak tanıyan

curuf alma tozları. Bunlar tipik olarak taşıma veya

doldurma öncesi kullanılıyor.

• Sıvı metal içindeki inkluzyonları yukarı yüzmeye

teşvik ederek metalik olmayanları gideren ve son-

rasında onları curuf tabakası içine hapseden te-

mizleme tozları. Bu tozlar sıvı metal tabanına kadar

gidebilmesi için teşvik edilmelidir ki oksit ve inkluz-

yonları kendileri ile birlikte metal yüzeyine kadar

çıkarabilsinler. Bu hareket aynı zamanda pota ve

refrakter duvarlarındaki zararlı inkluzyon oluşumla-

rını önleyecek.

• Ocak duvarlarındaki oksit oluşumunu gideren

Roger KEnDRICK Demir Dışı Metaller Uluslararası Ürün Direktörü-Foseco

BaŞaRi HİKaYESİ

63 ı EYLÜL 2015

tozlar. Bu tozlar temizleme programının bir bölümü

olarak veya oksit oluşumunu önlemek için düzenli

olarak kullanılabilir.

Temizleme tozları geleneksel olarak elle ilave

edilir ve sıvı metal içinde karıştırılıyor, fakat bu iş-

lemin verimliliğinde, operatöre dayalı olduğu için

bir sınır var. Bu ihtiyaçtan yola çıkarak tam otomatik

ve verimliliği daha yüksek bir proses geliştirildi. Bu

prosesin adı MTS 1500 prosesi.

MTS 1500 prosesi kendisini kanıtlamış olan FDU

döner gaz giderme teknolojisine dayanıyor. Ayrı-

ca buna ek olarak tüm metal tretman ürünlerinin

otomatik bir şekilde ilave edilebilme kapasitesine

sahip. Bu tretman ürünlerinin ilavesi eşsiz bir metot

kullanılarak yapılıyor, tozlar yukarı doğru çekilmiş

dalgakıran sayesinde dönen rotor ile yaratılmış gir-

dap içine dağıtıcı ünite ile besleniyor.

Metal Tretman İstasyonu MTS 1500 aşağıdaki

ilave özelliklere sahip döner gaz giderme cihazı:

•Bir veya iki silolu sonsuz dişli dozajlama ünitesi ile

besleme

•Plc tarafından farklı hızlarda kontrol edilebilen

motor

•Program esnasında sıvı metal içine ve dışına hare-

ket eden dalgakıran

Şekil 2: Girdap oluşumu ve tozun sıvı metal içine dağıtılması

Şekil 3: Yüzdürme ve gaz giderme işleminin devam etmesi

Şekil 4: MTS 1500 tretmanı sonrası kuru curuf oluşumu, belirgin şekilde aliminyum kaybında azalma

Şekil 5: Elle ilave edilen geleneksel toz ile MTS 1500 prosesi ile ilave edilen granul COVERAL MTS 1524 tozunun curuf oluşumu karşılaştırması

Şekil 1: MTS 1500 metal tretman istasyonu, toz silosu, dozajlama ünitesi ve hareketli dalgakıran

64 ı EYLÜL 2015

Tretman standart bir FDU cihazı gibi başlıyor; dal-

gakıran sıvı metale girerken rotor dönüyor. Birkaç

saniye sonra dönüş hızı artıyor ve dalgakıran sıvı

metalden çıkıyor. Güçlü devire sahip patentli XSR

pompalama rotoru, sıvı metalde girdap oluşumunu

sağlıyor. Girdap oluşturulduktan sonra özel geliştiril-

miş toz, belirlenmiş ağırlıkta dozajlama ünitesinden

girdap içine veriliyor. Bu toz sıvı metalin tabanına

kadar çekiliyor. Sonra dalgakıran tekrar sıvı metal

içine giriyor ve kontrollü gaz giderme ile yüzdürme

işlemi başlatılıyor. Toz, sıvı metal içinden yukarı doğ-

ru çıkarken oksit inkluzyonlar ile reaksiyona giriyor,

inkluzyonların etrafındaki yüzey gerilimini düşürerek

onları metal yüzeyine doğru çıkmaya teşvik ediyor.

Bu tretman, oksitlerin ve çözünmüş hidrojenin gi-

derilmesinde daha önce çok ender görülen, metal

temizlik seviyeleri arasında fark yaratarak çok etkili

bir yöntem olarak kendini kanıtlandı. Otomatik ilave

metodu tutarlı bir tretman garanti ederken, operatör

katılımını azaltarak daha güvenli bir çalışma ortamı

sağlıyor. Bu şekilde tretman için gerekli olan toz ila-

ve miktarı ihtiyacı da büyük oranda azaltılıyor. Tozun

reaktif doğası gereği, aynı zamanda egzotermik bir

şekilde yüzeyde alüminyum içeriği düşük, kuru toz

curuf oluşmasını teşvik ediyor.

örnek Çalışma 1

Dökümhane: Dökümhane hem yüksek basınç hem

de alçak basınç metodu ile çeşitli ürünler imal edi-

yor.

Dökümhane Pratiği: Dökümhane merkezi ergitme

sonrası taşıma potası vasıtasıyla metali döküm ocak-

larına transfer ediyor. Metal tretmanı taşıma potasın-

da manuel toz ilavesi ile döner gaz giderme cihazı

kullanılarak yapılıyor.

Geliştirme: MTS 1500 prosesi kurulumu sonrası aynı

yoğunluk indeksi seviyelerine yüksek verimli MTS

1500 prosesi ile 9 dakika yerine 7 dakika tretman

süresinde ulaşıldı. MTS 1500 prosesi ayrıca inert

gaz tüketiminde azalma, toz tüketiminde tasarruf ve

curufa kaçan metal kaybında düşüş gibi konularda

kayda değer maliyet tasarrufları sağladı.

Yıllık kazançlar aşağıda hesaplandı:

örnek Çalışma 2

800 kg’lık taşıma potasında tretman yapan Yüksek

Basınç Dökümhanesi.

Problemler:

•Tutarlı olmayan yoğunluk değerleri

•Sızdıran parçalar

•Yüksek fire seviyesi

•Haddinden fazla temizlik

400 gr COVERAL MTS 1524 tozu ile 3 dakika MTS

1500 tretmanı

İyileşmeler:

•Curuf oluşumunda azalma

•Temizlik seviyesindeki iyileşmeye bağlı olarak bek-

letme ocağında refrakter ömründe artış

•Tekrarlanabilir yoğunluk sonuçları (Şekil 6)

•Müşteri için yüksek kaliteli parçalar

•Üretkenlikte artış

•İşleme uç bakımında azalma (metalde daha az sert

nokta)

Endüstriyel tecrübeler ışığında açık ki, MTS 1500

prosesi curuftaki alüminyum miktarını azaltmakla

beraber alaşımı inkluzyon ve sert noktalardan da te-

mizliyor. Ancak, daha fazla YB Dökümhanesi daha

karmaşık parçalarda çekinti ve porozite görüyor ve

hemen akla şu soru geliyor: “Metal tretmanı porozite

Tretman öncesi ve sonrası Yoğunluk İndeksi

ŞEKİL 6

Şekil 7: Çekintiye yatkınlık gösteren test örneklerinin imalatı

Şekil 8: Kalın kısımlardaki poroziteyi gösteren simulasyon

BaŞaRi HİKaYESİ

65 ı EYLÜL 2015

kontrolü için kullanılabilir mi?”

Bunun üzerine çekintiye yatkın ve beslenmesi

zor çeşitli kısımları olan YBD üretimine uygun bir

alet tasarlanması kararlaştırıldı. MAGMA simülas-

yonu bu aletin tasarlanmasının desteklenmesinde

kullanıldı ve Şekil 7 aleti, Şekil 8 katılaşma esnasın-

da simülasyon programı tarafından önceden haber

veren porozite ölçümünü gösteriyor.

Ergitme, metal tretmanı ve döküm için 300 kg’lık

elektrikli bekletme ocağı kullanıldı. Alaşım olarak Al-

Si9Cu3Fe 46000 (A 380) seçildi ve şarj yüzde 100

geri dönüş içeriyordu. Pompalama etkili XSR rotoru

kullanılarak FDU cihazı ile parçalar döküldü. Daha

sonra ocak dökümhane geri dönüşleri ile tekrar dol-

duruldu ve 0.15 yüzde COVERAL MTS 1524 tozu kul-

lanılarak MTS 1500 tretmanı yapıldı.

YBD parçalara ek olarak, göreceli sıvı metal temiz-

liğini SEM ve imaj analizinde ölçmek için bir seri

K-Mould numuneleri alındı.

Toplam gözenek ve inkluzyonlar (Şekil 9) boyut-

ları ile birlikte (Şekil 10) raporlandı. Bu bize sadece

inert gaza ilave pompalama etkili XSR rotorla metalin

temizleneceğini, fakat girdap oluşumu ile sıvı metal

tabanından yukarı doğru gelen özel tasarlanmış toz

kullanılarak yapılan tretmanın daha düşük inkluzyon

ve porozite seviyelerine ulaşacağını gösterdi.

Parçalar FDU inert gaz tretmanı ile aynı makina pa-

rametreleri ile alaşımdan üretildi.

COVERAL MTS 1525 tozu kullanılarak MTS 1500

tretmanı uygulandı.

Parçalar farklı bölümlerin sağlamlığı gözlenmeden

önce X-Ray’de incelendi. (Şekil 14 ve 15) Sonuçta

parçaların porozite seviyelerinin karşılaştırılması için

X-Ray tomografisi kullanıldı (Şekil 16).Şekil 9: Deneme sırasındaki makina parametreleri

Şekil 11: Ergitme sonrası dökülen parça, metal tretmanı yapılmamış

Şekil 13: 25 litre / dakika akış hızıyla FDU ile 15 dakika gaz giderme sonrası dökülen parça

Şekil 10: Ergitme sonrası metal temizliği, FDU sonrası inert gaz tretmanı ve COVERAL MTS 1524 tozu ile MTS 1500 tretmanı

Şekil 12: Ergitme sonrası inkluzyon ve gözenek boyutu, FDU inert gaz giderme sonrası, COVERAL MTS 1524 tozu ile MTS 1500 tretmanı (mikron cinsinden)

66 ı EYLÜL 2015

Saptamalar

•HPDC’lerde daha fazla kesit kalınlığı çeşitliliğine

sahip döküm parça üretmek için yapılan geliştirme-

ler daha önce HPD dökümhanelerinde nadiren gö-

rülen hatalara neden oldu.

•Porozite YBD de fire ve tekrar çalışma için daha

yaygın bir sebep haline geliyor.

•Döner gaz giderme ve MTS 1500 özel geliştirilmiş

tozlu girdap oluşumlu döner gaz giderme şunları ya-

pabilir:

- Oluşan curuf miktarının azalması ve daha az

alüminyum içeren curuf oluşumu, metal kaybını ve

operasyon maliyetlerini azaltma

- Yüksek üretkenlik sağlayan, tretman sürelerin-

de kısalma

- Daha az inert gaz tüketimi ile operasyon mali-

yetlerinde tasarruf

- Besleme mesafelerinde uzama, daha iyi kalıp

dolumu ve akışkanlık sonuçlarını getiren belirgin

olarak metalin daha iyi temizlenmesi

•Bu tretmanın kullanımı bir test dökümü ile porozite-

nin pozisyonunu ve büyüklüğünü modifiye edebilir.

•Daha sonraki çalışmalar özel dökümhane ihtiyaçla-

rına göre metal tretmanı optimize edilerek gerçek-

leştirilecek.

Şekil 14: Metal tretmanı yapılmamış parçanın üç kısım bosları

Şekil 16: Metal tretmanı yapılmamış parçanın üç kısım bosları

Şekil 15: MTS 1500 tretmanı sonrası koşullarda parçanın X-Ray tomografisi, Boşluk sayısı 49476 ve Boşluk hacmi 156.67 cu mm

Şekil 17: MTS 1500 tretmanı sonrası koşullarda parçanın X-Ray tomografisi, Boşluk sayısı 49476 ve Boşluk hacmi 156.67 cu mm

BaŞaRi HİKaYESİ

ÇEVİRİ: * Murat KEZKİÇ - Uygulama Mühendisi, Demir Dışı Döküm Foseco Türkiye

68 ı EYLÜL 2015

Merkezi Almanya - Aachen’da bulunan MAGMA GmbH, tüm döküm uygulamalarının proses optimizasyonu için yeni nesil simülasyon yazılımını sunuyor. Yeni versiyon, deney analizi ve otomatik optimizasyon sanal tasarımı için tam entegre imkanlar sunmakla birlikte, tüm döküm prosesleri için genişletilmiş imkanlar içeriyor.

Magma5 Tam EntegreOptimizasyon İmkanları Sunuyor

İlk defa, Magma5 Release 5.3 sanal deney ve oto-

matik optimizasyonunu ekran üzerinde müm-

kün kıldı. Parça üretiminde ve döküm planlama-

da sağlam proses koşulları ve optimize sonuçlar,

henüz ilk döküm üretilmeden önce belirlenebiliyor

ve böylece önemli miktarda tasarruf potansiyeline

ulaşılabiliyor. Yazılım, yolluk boyutları, giriş pozis-

yonları ve besleyici ve soğutucuların hem pozisyon

hem de optimum boyutları için verilen aralıklardaki

en iyi çözümü bulmak için tasarlandı. Bu sayede

dökümcüler farklı kalite ve maliyet hedeflerine eş-

zamanlı olarak ulaşabilmek için sanal bir doğrula-

ma alanında simülasyonu kullanabiliyorlar.

bİLGİ, SAğLAMLIK, vERİMLİLİKBu yeni metodolojiyi desteklemek amacıyla, para-

metrik tasarım anlamında geometrilerin otomatik

varyasyonları için kapsamlı imkanlar yaratıldı. Bu-

nun da ötesinde, proses optimizasyonu için deney

analizleri ve genetik algoritmaların tasarımına özel

istatistiksel araçlar Magma5’ya eklendi. Yeni Değer-

lendirme Perspektifi, çok sayıdaki simülasyon so-

nuçlarının hızlı ve kolay kantitatif karşılaştırmasına

imkan veriyor. Geometrik ve proses değişkenleri-

nin, kalite kriterlerinin ve optimizasyon hedeflerinin

arasındaki korelasyonlar kısaca özetlendi ve net

bir şekilde görselleştirildi. Ön tanımlanmış ayarlar

ve hem hesaplama hem de sonuç oluşturma oto-

masyonu Magma5 ile çalışmayı daha da etkili ve

verimli hale getirdi.

Sanal deney ve optimizasyon böylece Magma5

içerisine ilk defa tam entegre olmuş oldu. Döküm

uzmanının bireysel bir proje, deneylerin sanal tasa-

rımı veya kapsamlı bir optimizasyon yürütmesinden

bağımsız olarak her durumda: Magma5 tamamen

yeni bir metodoloji ile birlikte proses bilgisini daha

da derinleştiren, sağlam proses koşullarını belirle-

yen ve ilk döküm üretilmeden önce döküm planla-

ması ve proses parametrelerini bulmayı sağlayan

güçlü araçlar sunuyor.

MAGMA5 DöKüMüN büYüSüEk olarak, Magma5 Rel. 5.3 farklı döküm prosesle-

rinin ayrıntılı incelenmesinin yanı sıra ham döküm

ve ısıl işlem uygulanmış döküm özelliklerinde kan-

titatif tahmin yapabilmek için çeşitli yeni gelişmele-

ri sunuyor. Dökme demir alaşımları için, ferrit/perlit

oranı öngörülmesi, ötektik sıcaklığın hesaplanması

ve çil oluşum modeli daha da geliştirildi. Östemper-

lenmiş dökme demir (ADI) üretiminde ısıl işlem mo-

dellemesi önemli bir ileri adım. Magmasteel mo-

dülü artık doldurma sırasında kum ve reoksidasyon

inklüzyonları, katılaşma sırasındaki konveksiyon

Grafik 1: MAGMA5 ile döküm kalitesi ve verimlilik optimizasyonu

YENİ ÜRÜN

69 ı EYLÜL 2015

alınabilecektir. Kullanıcı artık FOSECO Pro Module

içerisindeki genişletilmiş verilere ve ASK Chemi-

cals ve Chemex’in yeni gömlek verilerine ulaşabil-

mekte.

Stres modülü olan Magmastress çatlak problem-

leri ve çarpılmayı öngörebilmek amacıyla ısıl işlem

ve mekanik işlem adımları dahil tüm proses adım-

ları için dökümlerdeki ve kokil kalıplardaki termal

stresleri belirlemek amacıyla tasarlandı. Soğuma

ve ısıl işlem sırasındaki sürünme etkileri ele alındı.

Ölçme perspektifindeki geliştirmeler artık öngö-

rülmüş ve ölçülmüş çarpılmanın daha kolay karşı-

laştırılmasına olanak vermektedir. Yeni dosya for-

matlarıyla ve daha pek çok sayıdaki geliştirmelerle

birlikte Magmalink artık tamamen Magma5 içerisine

entegre oldu.

MAGMA c+M MAÇA üRETİMİNDE TRASpARANLIK

Yeni Magma C+M versiyonunda artık maça üretim

proseslerinin öngörülme ve optimize edilmesi için

birçok yeni seçeneğe ulaşılabilmektedir. Magma

C+M maça basımı, gazlama ve organik veya inor-

ganik maçaların sertleştirilmesi simülasyonlarına

imkan verir. Maça kutuları ve üretim proseslerinin

optimize edilmiş planlaması, Magma C+M hem

maça basımı hem gazlama proseslerinin değerlen-

dirilmesi ve maça kutusu aşınmasının öngörülmesi

için yeni kriterler sunmaktadır. Bunlara ek olarak,

sebebiyle oluşan hareketleri de dahil olmak üze-

re öngörülebiliyor. Magmanonferrous modülü lo-

kal katılaşma ve besleme koşulları ve dentrit kolu

uzunluğunun geliştirilmiş öngörülmesi için yeni kri-

terler sunuyor.

Kum ve kokil kalıp döküm proseslerinde kalıp

doldurma koşullarının tanımlanması artık döküm

havzasının otomatik doldurma kontrol ayarları ile

desteklenmektedir. Hedef dolum seviyesi ayarla-

nabilir, ve yazılım otomatik olarak doldurma hızıyla

doğru bir şekilde uyumlanır. Kalıp doldurma sırasın-

da oluşan gaz önemli ölçüde iyileştirilmiştir. Büyük

parçaların dökümünde dökümcüler artık birkaç

potadan paralel, ardı ardına ve süreksiz döküm ile

desteklenmiş geliştirilmiş pota yardımından fayda-

lanabilecek.

Yeni geliştirilmiş radyasyon modeli, hassas dö-

küm ve ingot döküm proseslerinde ısı transferi için

farklı radyasyon modelleri ve gölgeleme etkilerini

ele almak için kullanılabilir.

Tüm kum döküm prosesleri için, döküm kumun-

daki su için geliştirilmiş bir buharlaşma modeli en-

tegre edilmiştir. Bu sayede daha doğru bir şekilde

özellikle de yaş kum için soğutma gereklilikleri ele

Grafik 2: Farklı çelik döküm yolluk sistemlerinin kantitatif değer-lendirilmesi, burada dökümdeki reoksidayson inklüzyonları değerlendirilmektedir.

Basınçlı döküm yolluk sisteminin parametrik tasarımı

RESİM 2

Doldurma havzasındaki metal seviye-

sinin otomatik kontrolü

RESİM 1

Grafik 3: Maça çıkarma sırasındaki akış davranışının öngörülmesi: kum tracer (sol) ve hava tracer (sağ)

ÜYELERDEN

70 ı EYLÜL 2015

artık hava ve kum akışı, tracer (izleyici) partikülleri

ile görselleştirilebilmekte.

YENİ ARAÇLARLA vERİMLİ ÇALIŞMALAR

Magma5 içerisindeki sıralı simülasyon ve görüntü-

lerin otomatik olarak oluşturulabilme imkanı iş ve

kaynak planlamayı desteklediği gibi sanal test ve

optimizasyonu verimli hale getiriyor.

Yeni Değerlendirme Perspektifi çok sayıdaki si-

mülasyon sonucunun kolay ve hızlı kantitatif kar-

şılaştırılmasına olanak verir. Sonuç Perspektifi ile

birlikte, sağlam proses koşullarının ve farklı kalite

kriterleri için optimum sonuçların verimli bir şekil-

de incelenmesi artık mümkündür. Her iki perspek-

tif birleştirilirken sanal denemenin her bir çalışma

noktası için ilgili 3D sonuçlarına direkt olarak ula-

şılabilir.

Ulaşılabilen araçlar, bağımsız simülasyonların

tüm sonuçlarını kapsamlı kantitatif değerler olarak

tablolar ve diyagramlarla göstermektedir. Tasarım

ve proses değişkenleri, kalite kriterleri ve hedefler

arasındaki korelasyonlar, hızlı ve net bir şekilde

görselleştirilir. Ana sonuç tablosu, sıralanmış çubuk

çizelge, dağılım çizelgesi ve paralel koordinatlar

diyagramı bu amaçla kullanılan önemli araçların

arasında yer almaktadır. Belirgin neden-sonuç iliş-

kileri, ana etki diyagramları, korelasyon matriksi ve

eğim karşılaştırmaları ile grafik olarak değerlendi-

rilebilir.

MAGMA Magma metal döküm endüstrisi, döküm alıcıları ve

döküm parça tasarımcılarına tüm dünya çapında

kapsamlı çözümler sunuyor. Magma ürünleri ve

servis portfolyosu güçlü, modüler simülasyon ya-

zılımı MAGMASOFT® ile birlikte en yeni Magma5

Release 5.3 sürümünü ve bunların yanında döküm

tasarımı, optimizasyon ve simülasyon kullanımı ve

sonuçların uygulanması alanında eğitim olanakları

için mühendislik hizmetlerini içermekte.

Bugün, Magma yazılımı metal döküm endüstri-

sinin her alanında, özellikle otomotiv ve ağır en-

düstriyel uygulamalarda döküm optimizasyonu için

kullanılıyor.

Magma Gießereitechnologie GmbH 1988’de ku-

ruldu ve merkezi Aachen, Almanya’da yer almakta-

dır. Küresel mevcudiyeti ve desteği ABD, Singapur,

Brezilya, Kore, Türkiye, Hindistan, Çin ve Çek Cum-

huriyeti’ndeki ofislerle garanti altına alınmıştır. Ek

olarak, 30’dan fazla kalifiye ortakları ile Magma

dünyanın her yerinde temsil ediliyor.

Grafik 4: Paralel koordinat diyagramında somut ölçümlerin geliştirme için gösterimi

Grafik 5: Farklı aşılama koşullarının analizi için dağılım grafiği

Grafik 6: Değişkenler ve kalite kriterleri etkileşimini özetleyen korelasyon matriksi

YENİ DEğERLENDİRME pERSpEKTİFİ ÇOK SAYIDAKİ SİMüLASYON SONucuNuN KOLAY vE hIzLI KANTİTATİF KARŞILAŞTIRILMASINA OLANAK vERİR.

YENİ ÜRÜN

72 ı EYLÜL 2015

DERNEKTENMEVZUATIN DÖKÜMÜ

EvrEn Güldoğanevren@promaya.com.tr

Türkdöküm’ün geçtiğimiz sayısında yatırımlarda devlet yardımları konusunu ele alarak döküm sektörü açısından incelemiş, sektördeki yaygın algı yanılgısının tersine döküm faaliyetlerine yönelik olarak cömert destekler bulunduğunu belirtmiştik. Bu yazımızda ise söz konusu teşvik unsurlarına daha yakından bakmaya çalışacağız.

Yatırımlarda Devlet Yardımları Kapsamında Teşvik Unsurları

73 ı EYLÜL 2015

Ancak dilerseniz öncelikle ilk yazımızı bir ha-tırlayalım. Bakanlar Kurulunun 15/06/2012 tarih ve 2012/3305 sayılı Kararnamesine

ekli Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ile Ekonomi Bakanlığı tarafından yayımlanan Ya-tırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Kararın Uy-gulanmasına İlişkin Tebliğ (Tebliğ No: 2012/1) ko-nuyla ilgili temel mevzuatı teşkil ediyor. Mevzuatta dört teşvik sistemi ile bunlara ilişkin bazı olumlu ve olumsuz istisnalar düzenlenmekte. Bahse konu teşvik sistemleri sırasıyla genel, bölgesel, büyük ölçekli ve stratejik yatırımlara yönelik.

Döküm faaliyetleri Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar Ek-4’te listelenen teşvik edilmeye-cek veya teşviki belirli şartlara bağlı yatırım konu-ları arasında yer almıyor. Dolayısıyla döküm sek-törünün genel teşvik sisteminden faydalanmasına bir engel yok. Bölgesel teşvik sistemi kapsamında dökümün desteklenmediği mahaller ise İstanbul ili ile Gökçeada ve Bozcaada’dan ibaret. Motorlu kara taşıtları yan sanayine yönelik döküm yatırım-larının büyük ölçekli yatırımlar teşvik sisteminden faydalanması mümkün.

Kamu destekli Ar-Ge projeleri neticesinde geliş-tirilen ürünlerin veya parçalara, savunma sanayine ve motor aksamları ile aktarma organ ve aksam-larına yönelik olası döküm yatırımları da öncelikli yatırımları konuları arasında yer almaya aday. Ön-celikli yatırımların özelliği bölgesine bakılmaksızın 5’inci bölge desteklerinden yararlandırılıyor olma-ları. Tabi 6’ncı bölgede değillerse. Yani aslında 1 ila 4’üncü bölgelere yönelik bir ek teşvik söz konusu.

Tabi tüm bunlar mevzuatta yer alan asgari ya-tırım tutarlarının gerçekleştirilmesi şartına bağlı. Stratejik yatırımların teşvikine geldiğimizde ise as-gari yatırımın yanı sıra ithalat hacmi, yerli üretimin miktarı ve katma değerine ilişkin bazı koşullar da getirilmiş olduğunu görüyoruz. Bu nedenle döküm sektörünün şimdilik stratejik yatırımların teşvikin-den faydalanması zor görünüyor.

Gelelim Teşvik UnsUrlarınaYatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ve Tebliğ’de yer alan teşvik unsurları yukarıda hatırlat-tığımız teşvik sistemlerine göre farklılık gösteriyor. Hangi sistemin hangi unsurlara açık olduğunu Tab-lo 1’de özetliyoruz.

Katma değer vergisinden (KDV) başlamak gere-kirse öncelikle istisna ile iadeyi birbirine karıştırma-mız gerektiğini vurgulamamız gerekiyor. Zira hem vergi hukuku hem de yatırımlarda devlet yardımları mevzuatı açısından ayrı ayrı düzenlenen kavramlar.

KDV istisnası yatırım teşvik belgesine sahip yatı-rımcılara teşvik belgesi kapsamında yapılacak ma-kine ve teçhizat teslimleri için geçerli. İthalat ya da yerli üretim fark etmiyor. Ancak KDV Genel Tebliği kapsamında makine ve teçhizatın “amortismana tabi iktisadi kıymet niteliği taşıyan ve mal ve hizmet

üretimine kullanılan sabit kıymetler” olarak tanım-landığını unutmamak gerekiyor. Örneğin yedek parçalar bu istisna kapsamında değil. KDV iadesi ise sadece sabit yatırım tutarı beş yüz milyon Türk Lirası üzerindeki stratejik yatırımlar kapsamında ya-pılacak bina ve inşaat harcamaları için geçerli.

Bir teşvik unsuru olarak gümrük vergisi muafi-yeti geniş anlamıyla değil, dar anlamıyla gümrük vergilerine ilişkin. Zira gümrük mevzuatı gereğin-ce gümrük vergileri ithalat ve ihracatta alınan tüm vergilerden oluşup oldukça uzun bir liste teşkil edi-yor. Yatırımlarda devlet yardımları mevzuatı kap-samında ise gümrük vergisinden kasıt yürürlükteki İthalat Rejimi Kararı ile belirlenen gümrük vergileri.

Stratejik destek Unsurları

KDV İstisnası

Gümrük Vergisi Muafiyeti

Vergi İndirimi

Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği

Gelir Vergisi Stopajı Desteği (6. Bölge)

Sigorta Primi Desteği (6. Bölge)

Faiz Desteği(Bölge 3, 4, 5 ve 6)

Yatırım Yeri Tahsisi

KDV İadesi

Genel Bölgesel BüyükÖlçekli

Tablo-1: Teşvik Sistemleri ve Destek Unsurları

74 ı EYLÜL 2015

DERNEKTENMEVZUATIN DÖKÜMÜ

Bu teşvik unsuru yatırım malı makine ve teçhizatla-rı, otomobil ve hafif ticari araç yatırımlarında yatırım dönemi içerisinde ithal edilen CKD aksam ve parça-ları ve de gemi ile büyük yatlarda tekne kabuklarını kapsıyor.

verGi indirimi meselesiVergi indirimi kurumlar vergisi veya gelir vergisinden yapılıyor ve yatırımın bölgesel mi büyük ölçekli mi olduğuna ve – şimdilik – 31/12/2015 tarihine kadar başlayıp başlamadığına göre değişiklik gösteriyor.

1

2

3

4

5

6

BölgelerYatırma katkı

oranı (%)

Bölgesel Teşvik Uygulamaları Büyük Ölçekli Yatırımlar

Kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirim oranı (%)

Yatırıma katkı oranı (%)

Kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirim oranı (%)

15

20

25

30

40

50

50

55

60

70

80

90

25

30

35

40

50

60

50

55

60

70

80

90

Tablo-2: 31/12/2015’e Kadar Başlayan Yatırımlarda Vergi İndirimleri

1

2

3

4

5

6

BölgelerYatırma katkı

oranı (%)

Bölgesel Teşvik Uygulamaları Büyük Ölçekli Yatırımlar

Kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirim oranı (%)

Yatırıma katkı oranı (%)

Kurumlar vergisi veya gelir vergisi indirim oranı (%)

10

15

20

25

30

35

30

40

50

60

70

90

20

25

30

35

40

45

30

40

50

60

70

90

Tablo-3: 31/12/2015’ten Sonra Başlayan Yatırımlarda Vergi İndirimleri

Şimdilik diyoruz, zira bahse konu tarih Yatırımlarda Devlet Yardımları Hakkında Karar ilk yayımlandığı günden bu yana ötelenip duruyor. Mevcut durumda 31/12/2015’e kadar ve bu tarihten sonra başlayacak yatırımlar için vergi indirimleri Tablo 2 ve 3’teki şe-kilde. Burada yatırıma katkı oranı yatırımın yüzde kaçının vergiden indirilebileceğini, indirim oranı ise bu rakama ulaşana kadar ödenmesi gereken vergi-lerden indirilebilecek olan yüzdeyi gösteriyor. 6’ncı bölgede gerçekleştirilecek yatırımlar için ise asgari ücrete tekabül eden sigorta priminin tamamının ve gelir vergisi stopajının da karşılanması gündeme ge-liyor. Hem de 10 yıl süreyle.

Ele alacağımız son destek unsuru ise faiz desteği. 3 ila 6’ncı bölgelerde, bölgesel teşvik uygulamaları ve stratejik yatırımlar ile AR-GE ve çevre yatırımları kapsamında desteklerden yararlanacak yatırımlar için bankalardan kullanılacak en az bir yıl vadeli ya-tırım kredilerinin teşvik belgesinde kayıtlı sabit yatı-rım tutarının yüzde yetmişine kadar olan kısmı için ödenecek faizin veya kâr payının belirli bir kısmının karşılanmasını öngören bir teşvik unsuru. Doğru-dan değil, aracı kuruluşlar üzerinden veriliyor. Bu-rada dikkat edilmesi gereken husus faiz desteğinin talebe bağlı olması. Yatırım yeri tahsisi konusunda ise mevzuatın önemli bir yenilik getirmediğini söy-leyebiliriz.

Gördüğünüz üzere yatırımlarda devlet yardımları kapsamında birçok teşvik unsuru bulunmakta. Bunların öngördüğünüz yatırımlar için ne denli kul-lanılabileceğini saptamak, alabileceğiniz kümülatif desteği ve net bugünkü değerini hesaplamak belir-li bir uğraşı gerektiriyor. Dolayısıyla bu konulara ya-tırım planlamasının ilk aşamasından itibaren eğil-mek ve karar-alma sürecinin bir faktörü haline getirmek gerekiyor.

76 ı EYLÜL 2015

av. alpEr SarGIn KMK Hukuk Bürosu

Türkdöküm için hazırladığımız bu makalemiz, Türkiye’de kurulup, küresel pazarda sektörün devleriyle bir şekilde ticari ilişkiye giren, işbirliği yapan, rekabet eden orta ve büyük ölçekli şirketler için kaleme alındı.

Milyon Dolarlık Sözleşmeler

1. domino eTkisiTeknolojinin gelişmesi belki de en çok ticari ha-

yatı etkilemiş ve küresel bir pazar oluşturmuştur.

Mahallemizin sokağında, evimizin yanı başında

8 m2‘lik dükkanda ekmek savaşı veren bakkal

amca da her gün milyon dolarlık sözleşmelere

imza atan çok-uluslu holdingler de bu evrensel

pazarın aktörleridir.

Ancak bu makalemiz, özellikle Türkiye’de ku-

rulup, küresel pazarda sektörün devleriyle bir

şekilde ticari ilişkiye giren, işbirliği yapan, reka-

bet eden orta ve büyük ölçekli şirketler için ka-

leme alınmıştır.

Bu evrensel pazarda yer alabilmek için şirket

iç yönetiminde uzmanlaşmaya dayalı sorumluluk

ve rol dağıtımının ne denli önemli olduğu zaten

bilinmektedir. Bu bakımdan bu yazımızda, ulusla-

rarası tecrübeye ve uzmanlaşmaya dayalı bir ya-

pılaşmanın zorunluluğuna, ürün-hizmet sorumlu-

luğu yanında sosyal sorumluluğa sahip olmanın

önemine değinmeyeceğiz.

Ticaretin genişlemesi, şirketlerin işlem hacmi-

SÖZLEŞME HUKUKU

77 ı EYLÜL 2015

genel hükümler yer almalıdır, 4.a) Sözleşmeyi

oluşturan belgeler ve bunların öncelik sırası, 4.b)

Sözleşmenin devir ve temlik edilemezliği, 4.c)

Sözleşmenin bölünebilirliği, 4.d) Taraflar arasın-

daki hukuki ilişkinin belirlenmesi 4.e) Ve ayrıca

mücbir sebep halleri ve sonuçları da ayrıca kale-

me alınmalıdır.

3. sözleşmelerin alTın HükümleriSözleşmelerde, bir de öyle bazı hükümler vardır

ki bunlar altın gibidirler; topraktan çıkarılmadık-

ları sürece değerleri anlaşılamaz. Bu hükümlerin

sözleşmelerde yer alması şirkete ayrı bir güven-

ce sağlar, şirketin ticari değerlerini korurlar ve

olası bir uyuşmazlıkta şirketin mahvedici ekono-

mik zararlara maruz kalmasını engeller. Bu hü-

kümlerin değerleri ancak uyuşmazlık hallerinde

ortaya çıkar. Bu nedenle de yeterli tecrübeye

sahip olmayan şirketler bu hükümlerin önemini

göz ardı ederler. Bu hükümlerin ne denli değerli

olduğu ya da ne denli yıkıcı bir etkiye sahip ol-

dukları ancak sözleşmenin tarafları arasında bir

uyuşmazlık yaşandığı zaman ortaya çıkar.

Cezai şart niteliğindeki hükümlerin değerlen-

dirilmesi risk analizinin tam ve doğru yapılması

için gerekli olduğu kadar şirketi koruyan hüküm-

lerin kuvvetinin arttırılması bakımından da önem-

lidir.

Ayrıca tarafların sır saklama yükümlülüklerine

ve fikri haklara ilişkin hükümler de altın hüküm

kategorisine sokabileceğimiz nitelikte olan hü-

kümlerdendir.

Ticari hayatın böylesine şekil değiştirmesi ve

evrensel bir niteliğe kavuşması nedeniyle, ticari

değerler de değişmeye başlamıştır. Artık, şirket-

lerin öyle değerleri vardır ki bunlar elle tutula-

mazlar ancak belki de şirketin sahip olduğu tüm

gayrimenkullerden bile öncelikli olarak, şirketin

en önemli ticari değerleri arasında gösterilirler.

Bunlar yönetim stratejileri, iş planları, fikirler, fikri

mülkiyete konu olabilecek her türlü fikri yaratım-

lar olarak karşımıza çıkarlar.

Burada fikri hakların neden ve ne derece

önemli olduklarını belirtmek bu yazının sınırları-

nı aşacaktır. Ancak, fikri yaratımların kullanılma-

sına ilişkin çerçevenin net bir şekilde çizilmesi

gerekir. Aynı şekilde şirketler, “ticari sır” ve “gizli

bilgi” kavramlarını detaylı bir şekilde tanımlama-

lı, bunlara uygulanacak istisnalar, gizli bilgilerin

verilme şart ve prosedürleri detaylandırılmalıdır.

Nasıl ki bir şirketin iç yönetiminde dahi bazı

ticari bilgilere sadece yetkili ve sadece ilgili per-

soneller ulaşabiliyor; nasıl ki bu bilgilere erişimde

şirket çalışanlarının rolleri ve sorumlulukları net

çizgilerle belirleniyorsa, bu bilgilerin 3. Kişilerle

paylaşılmasında da maksimum özen gösterilme-

li ve gerekli her türlü tedbir alınmalıdır. Bu konu

öylesine ehemmiyetlidir ki bugün hemen hemen

nin ve cirolarının artmasını da beraberinde getir-

miş ve bu şirketler, ekonomimizin birer domino

taşı haline gelmişlerdir. Her bir ticari iş, bir domi-

no dizini oluşturur. Her domino dizininde olduğu

gibi, bu evrensel pazarda da ayakta kalabilmek,

sadece doğru yapılaşmaya sahip olmakla, mü-

kemmel ürünü üretmekle ve doğru şirket politi-

kalarını takip etmekle mümkün olmamaktadır.

Hemen her hafta dünyanın bir başka ucundaki

kişiler ile toplantılar yapıyor, milyon dolarlık söz-

leşmelere imza atıyoruz. Artık dünyanın bir başka

ucundaki dünya devleri ile rekabet etmek, işbir-

liği yapmak ya da ticari ilişkiye girmek çok ko-

laydır. Ancak ticari büyümenin böylesine artması,

şirketler için yeni bilinmeyen faktörlerin oluşma-

sına ve ticari risklerin de artmasına sebebiyet

vermiştir. Bu bakımdan, özellikle, orta ve büyük

ölçekli şirketler için bir ticari işten beklenen kar

ile ticari ilişkinin getirebileceği risk analizi doğru

bir şekilde yapılmalıdır.

Peki, bu evrensel pazarda kendimizi krizler-

den, küresel risklerden ve çevresel etkilerden

nasıl koruyacağız. Öncelikle, resmin geneline

bakmak, bağlantılı olduğumuz domino dizinini

görmek, riskleri tespit etmek, doğru yerlerde

doğru mesafeleri koymak (doğru önlemleri al-

mak) şarttır.

İşte bu noktada ticari sözleşmeler önem ka-

zanmaktadır. Gerçekçi bir risk analizi, ancak ti-

cari ilişkiye vücut veren sözleşmenin doğru in-

celenmesi ve irdelenmesi ile mümkün olabilir.

Doğru yerlerde doğru müdahalelerin yapılması

da riski en aza indirir.

Her sözleşmede yer alması gereken bazı ol-

mazsa olmazlar ve altın hükümler vardır.

2. sözleşmelerin olmazsa olmazlarıÖncelikle, her bir ticari sözleşmede; 1) Sözleş-

meye konu ürüne/hizmete ilişkin hükümler kale-

me alınmalıdır, 1.a) Ürüne ilişkin detaylar (varsa

sapma payı), 1.b) Ürün fiyatı, paketleme, hamali-

ye, nakliye, gümrük, vergi dahil fiyata dahil olan

ve olmayan her türlü kalemler, 1.c) Ödeme şek-

li ve zamanı, 1.d) Teslim şekli, süresi, 1.e) Varsa

ürünler ile birlikte sunulması gereken belgeler

yazılmalıdır; 2) Tarafların hakları kaleme alınma-

lıdır, 2.a) Anlaşılan zamanda ödeme yapılmaması

durumunda satıcının hakları, 2.b) Anlaşılan za-

manda teslimin yapılmaması, ayıplı ürün teslim

edilmesi, ürünün spesifikasyonlara ve siparişe

uygun olmaması durumunda alıcının hakları ve

mülkiyetin geçişi belirtilmelidir; 3) Sözleşmenin

fesih edilmesine ve tarafların zararlarına ilişkin

hükümler düzenlenmelidir, 3.a) Fesih sebepleri,

3.b) Fesih usulü, 3.c) Feshin etkileri, 3.d) Tazmi-

nat hükümleri, 3.e) Olası zarar ve zararda indi-

rim şartları detaylandırılmalıdır; 4) Ve son olarak

78 ı EYLÜL 2015

her alanda şirketler, ticari ilişkiye daha girmeden, pazarlıkların hemen öncesinde “Gizlilik Sözleş-mesi” imzalamak isterler. Böylece taraflar pazarlık aşamasından sonra ticari bir işbirliğine başlasalar da başlamasalar da pazarlık sürecinde paylaştık-ları tüm bilgileri güvence altına almış olurlar.

İşte ayrıca bir “Gizlilik Sözleşmesi”nin imzalan-madığı hallerde imzalanacak her sözleşmede bir gizlilik maddesinin olması, tarafların sır saklama yükümlülüğüne tabi tutulması bir zarurettir.

Diğer bir husus ise sözleşmeye uygulanacak olan hukukun ve olası bir uyuşmazlıkta tarafla-rı yargılayacak olan mahkemelerin seçilmesidir. Çok soyut bir şekilde Avrupa, İngiltere ve Ame-rika farklı hukuk sistemlerine sahiptirler. Türkiye genel olarak Avrupa hukukuna yakın iken; Dubai, Hong Kong, Hindistan gibi ülkeler İngiliz hukuku-na yakındır. Uluslararası tecrübeye sahip hukuki danışmanlık şirketlerinin de önemi burada ortaya çıkmaktadır.

Bu ülkelerin farklı hukuk sistemlerine sahip ol-ması, doğru risk analizinin yapılmasını da zorlaştı-rır. Mesela Avrupa’da yazılı hukuk normları belirli ölçülerde taraflar arasındaki sözleşmelere uygula-nırlar. Dahası sözleşmeler, emredici nitelikteki üst normlara aykırı olamazlar. Bu bakımdan da söz ko-nusu hukuk normlarının bilinmesi, sözleşmelerin bu açıdan değerlendirilmesi esastır. İngiltere’de ise yazılı hukuk normları yoktur, sözleşmelere sıkı sıkıya bağlılık esastır. Bu bakımdan İngiliz Hukuku’nun uygulanacağı sözleşmeler Avrupa

Hukuku’nun uygulanacağı sözleşmelerden daha farklı değerlendirilmelidir. Örneğin Avrupa’da ta-raflar sözleşme kapsamındaki haklarını iyi niyet çerçevesinde kullanmalıdır ve sözleşme ile de tanınmış olsa da bir hakkın kötüye kullanılması korunmamaktadır. Oysa ki İngiltere’de taraflar, menfaatleri doğrultusunda sözleşme kapsamın-daki haklarını serbestçe kullanılabilirler. Sözleşme hukukunda iyi niyet kavramı daha yeni yeni geliş-meye başlamıştır.

Yine Avrupa’da özellikle üreticiler ve tedarik-çiler açısından mutlak bir ürün sorumluluğu söz konusudur. Bu bakımdan da sözleşmelere konula-cak olan sorumluluk sınırlandırmaları hayati önem taşır. Burada unutulmaması gereken husus, hukuk sistemleri, cezai sorumlulukların, kasıtlı ihlaller-den doğan sorumlulukların ve her türlü ölümle ya da kişisel yaralanma ile sonuçlanan kusurlu ifalar-dan doğan sorumlulukların sınırlandırılmasına izin vermez.

Bu yazımızda risk analizlerinin yapılması sıra-sında sözleşmelerin önemini açıklamaya çalıştık. Gerçekçi bir risk analizinin ancak ve ancak ticari ilişkiye vücut veren sözleşmenin doğru incelen-mesi ve irdelenmesi ile mümkün olabileceğini ve ancak doğru yerlerde doğru müdahalelerin yapıl-ması ile risklerin en aza indirilebileceğini belirttik. Bir sonraki yazımızda da özellikle uluslararası tica-ri sözleşmelerde sık sık karşılaştığımız kurnazlık-lara, hilelere, yaygın hatalar ile bunlardan korun-ma yollarına değineceğiz.

SÖZLEŞME HUKUKU

80 ı EYLÜL 2015

DERNEKTENİÇİMİZDEN BİRİ

Türkdöküm’ün bu sayıdaki İçimizden Biri konuğu, alüminyum pres döküm sektörünün gelişimine büyük katkıları bulunan aslar pres Yönetim Kurulu üyesi Zekeriya Şahin. Çırak olarak girdiği sektörde, yılların verdiği deneyim ve tecrübeyle, alüminyum pres dökümde Türkiye’de ilk ihracatı yapan aslar pres’in kurucularından olan Şahin’e hayatını, aslar pres’i ve geçmişten günümüze alüminyum pres sektörünün gelişimini sorduk.

Öncelikle sizi tanımak isteriz?

1945’te Kosova’da bulunan

Priştina’da doğdum. 1958’de ordan

Türkiye’ye göç ettik. Kökenimiz

Konya’ya dayanıyor; Anadolu’dan

gelmeyim diyebilirim. İstanbul’a

geldikten sonra o yaşlardan itiba-

ren bu sektörün içindeyim. Mes-

leğin eğitimini almadım; alaylı

olarak yetiştim. Döküm mesleğin-

den evvel ilk mesleğim kalıpçılıktı.

Askere gidene kadar çeşitli atöl-

yelerde önce çıraklık sonra kalfa-

lık yaptım. Askerden döndükten

sonra da birkaç atölyede çalıştım.

Çalıştığım atölyelerden biri de

meşhur Necati Usta’nın yanında

Akın Kalıp’ta çalıştım. Daha sonra

ise Nihat Akdemir ağabeyimizle

beraber ortak bir tezgah açtık ve

uzun yıllar birlikte kalıpçılık yaptık.

1979 yılında ise Kemal Bektaş ve

Özdemir Bektaş isimli iki kardeşle

beraber ben ve Nihat ağabey, 4

ortak olarak beraber dökümhane

kurduk.

İlk başladığımız zaman piyasa-

da çeşitli ihtiyaçlara göre parçalar

döküyorduk. 1985’lere doğru ise

ihracata karar verdik. İlk ihracatı-

mızı da Almanya’da bulunan AEG

firması için çamaşır makinelerinin

kasnaklarını dökmeye başlayarak

gerçekleştirdik. Ondan sonra da

yavaş yavaş çeşitli pazarlar ara-

İçimizden Biri:Zekeriya Şahin

81 ı EYLÜL 2015

yarak Avrupa’da birçok firmayla çalıştık. 1979

yılında başlayan ortaklığımız da halen devam

etmekte.

aslar pres şu anda ne yapıyor?

Aslar Pres şu anda sipariş üzerine üretim ya-

pıyor. Mesela şu an yerli piyasaya direksiyon

kovanlarını yapıyoruz. Bu direksiyon kovanları

Tofaş’ın, Renault’un, Ford’un, Otosan’ın direksi-

yon kovanlarıdır. İç piyasada bir miktar Arçelik’e

çalışıyoruz, onlar için çamaşır makinelerinin

kasnaklarını döküyoruz. Bunların haricinde

Avrupa’da Bosch’a, Simens’e vb. birçok firma

için çalışıyoruz. Ağırlıklı olarak otomotiv sektö-

rü için çalışıyoruz. Beyaz eşya için ise çok cüzi

miktarda çalışıyoruz şu an.

ana sanayide otomotiv sektörünün durumu

nedir?

Şu an için konuşmak gerekirse öyle çok kötü

bir duruş yok. Biz otomotiv sektörü için yüzde

60 civarında ihracat yapıyoruz ve bu ihracatta

da bir durma yok. Hatta ben ilerleyen günlerde

daha da hareketleneceğini düşünüyorum.

Geçmişten günümüze döküm sanayini karşı-

laştırdığınızda döküm sanayisi nasıl bir geli-

şim katetti sizce?

Alüminyum sektörü için konuşmak gerekirse

önemli bir yol katettik. Biz direksiyon yapma-

dan evvel X-Ray cihazı almamıştık; gerek gör-

müyorduk, gerek de yoktu. Ama direksiyon

yapmaya başladığımız zaman önümüze gelen

şartnamede direksiyonların X-Ray cihazından

kontrol edilmesi gerektiği söylendi. Nedeni ise

önemli bir parça olan direksiyonun herhangi

bir kusurundan dolayı insan emniyetine zarar

verebileceği endişesiydi. Büyük mesafeler bü-

yük yollar katettik. Şu anda aslında nihai yerli

aracımızı üretebiliriz. Çünkü şu anda yan sana-

yimiz hazır buna. Dinamik kadrolarımız ve iyi

mühendislerimiz var. Biraz pazarla ilgili bir şey,

biraz da talebe bağlı. İyi insanlar yetiştirmemiz

gerekiyor. Genç arkadaşlarımız masabaşı bilgi-

sayardan yapılan işleri tercih ediyor ama üretim

bu değil, asıl üretim aşağıda. Üretim yapmak

istiyorsak mühendis ve tekniker arkadaşlarımı-

zın elleri yağlanacak başka çaresi yok. Meslek

okullarının artması gerekiyor ve önem verilmesi

gerekiyor. Gençlerimize fiili olarak mesleği öğ-

retmemiz gerekiyor.

ana sanayinin yan sanayiye olumlu anlamda

etkisi nasıl oldu?

Şimdi Hema nihai ürün yapıyor ve bunları ihraç

ediyor. Ana sanayi dediğimiz kim? Tofaş, Rena-

ult vb. geliyor. Hema’dan direksiyon gövdesi is-

tiyor, şartlarını sunuyor. Hema da geliyor bizden

parça istiyor, şartları sunuyor. Şartlar neyi gerek-

tiriyor mesela X-Ray cihazı ya da tomografiyi ge-

rektiriyor. Böylece birbirimizi zorlayarak, birbiri-

mizi kalkındırıyoruz. Fiyat da önemli burada. Biz

piyasada hala rekabetçiyiz. Avrupa ülkeleri bu

ürünleri kendileri yapmak istemiyor çünkü ucuz

ülkelere gönderiyorlar; pis iş olarak görüyorlar.

Dökümhanelerde artık günümüzün hijyen şart-

ları oluşturuluyor. Dökümhaneleri gezdiğimizde

artık çok modern fabrikaların olduğunu görüyo-

ruz. Büyük ülkeler katma değeri yüksek ürün-

ler yaptıkları için girmiyorlar bu işlere aslında.

ilk başladığımız zaman piyasada çeşiTli iHTiyaçlara Göre parçalar döküyordUk. 1985’lere doğrU ise iHracaTa karar verdik. ilk iHracaTımızı da almanya’da bUlUnan aeG firması için çamaşır makinelerinin kasnaklarını dökmeye başlayarak GerçekleşTirdik.

DERNEKTEN

82 ı EYLÜL 2015

Bizim ismimiz fasoncu sonuçta, nihai ürün üret-

miyoruz. Bu yüzden de fasonculuktan kurtulma-

mız gerekiyor. Kendi ana sanayimizi kurup kendi

arabamızı ürettiğimizde de illa ki bu yan sanayi

ürünlerimiz de olacak.

alüminyum dökümün geldiği noktayı nasıl gö-

rüyorsunuz?

Alümünyum genç metal olduğu için birçok saha-

da kullanılıyor. Özgül ağırlığı az olduğu için oto-

mobillerin motor gövdelerinde kullanılıyor; hatta

artık şaselerinde de kullanılıyor. Türkiye’deki alü-

minyum sektörü çok yukarda.Bu konuda Avupa

ile çok rahat boy ölçüşebiliriz. Zaten Avrupa’ya

yapıyoruz bu parçaları. Mesela biz bir İsviçre fir-

ması için hassas ölçüm cihazlarının parçalarını

yapıyoruz. Dolayısıyla alüminyum sektörümüz

Avrupa’yı aratmayacak şekilde ilerliyor. Tek ek-

siğimiz var; biz makine gücü olarak hala 2 bin

tonlardayız. Avrupa ise bu konuda 3 - 5 bin ton-

larda. Avrupa’nın makine gücü 5 bin tonlarda ol-

duğu için motor gövdesi döküyorlar. Türkiye’de

motor ithal edildiği için motor gövdesi dökme

gibi bir durum olamıyor. Türkiye’de motor göv-

desi dökebilecek tecrübeye ve birikime de sa-

hibiz; 30 yıl önceki gibi değiliz büyük sıçrama

yaşadık. Bizde de nihai araba üretimi başlarsa

ve üretim adetleri milyonları bulursa alüminyum

sektörü katlamalı gidecek. Türkiye’de dağ bayır

alümünyum dolu fakat bunu işleyecek tesis yok.

Bir tek Seydişehir’de bir tesis var. Eğer ki motor

gövdesi üretmeye başlarsak bu tesislerin de ku-

rulması lazım çünkü madeni ithal etmekle dövizi

Türkiye’de tutamayız.

Sektörde ilerlemenizdeki başarının ana nede-

ni nedir anlatır mısınız?

Başarımızın ana nedeni çok çalışmak. İkinci ola-

rak da bu işi bilmek ve çekirdekten yetişmek

diyebilirim. Bu işe girerken ortaya sadece ser-

maye koyup sektöre girenler de var ama bizim

gibiler çekirdekten yetişiyor; alüminyumu tanı-

yor, kalıbı tanıyor, açıkçası her şeyi biliyor. Or-

taklarımdan bir tanesi talaşlı imalatı biliyor, bir

tanesi kalıbı yapıyor, bir tanesi de dökümü bi-

liyor derken üç ayak birleşiyor ve ortaya böy-

le bir meyve çıkıyor. Şimdi de ikinci jenerasyon

geldi dahil oldu, onların da bizden hiçbir farkı

yok. Döküm sektörü aileden gelen bir şey. Ba-

balar çocuklarını da dahil ediyor, onlar da bu işi

çekirdekten öğreniyorlar. Aslar Pres bu konuda

örnek alınacak bir firma, hiçbir sıkıntımız yok.

Ayrıca firmanın oturmuş bir deneyim ve tec-

rübesi var. İharacatın ne demek olduğunu bili-

yoruz, ihracat mantığını biliyoruz, otomotiv sek-

törünün önemini ve risklerini biliyoruz ve bütün

bunları bilince de ortaya bir başarı çıkıyor. Her

geçen gün hassasiyetlerimiz artıyor. Eskiden

DERNEKTENİÇİMİZDEN BİRİ

83 ı EYLÜL 2015

üretmiş olduğumuz parçalarda ondalıklı ölçüm-

ler yapıyorken şimdilerde yüzdelikli ölçümler

yapıyoruz. Eskiden tam zamanında üretim yapa-

mıyorken şimdi ABD’ye tam zamanında üretim

yapıyoruz. Orada depomuz var. Ürünlerimiz de-

poda duruyor ve müşteri istediği ürünü istedi-

ği zaman alabiliyor. En fazla ihracatı Avrupa’ya

yapıyoruz, sonrasında da ABD var.

Türkiye’de alüminyum döküm sektöründe ek-

sik gördüğünüz bir şey var mı? olması gereki-

yor dediğiniz ne olabilir?

Biraz önce de söylediğim gibi 2 bin tonun üze-

rine çıktığınız zaman her şey değişiyor. İlk ola-

rak presin büyüklüğü değişiyor. İkinci olarak

kalıbın ebadı büyüyor ve kalıp büyüyünce de

kalıbı işleyecek tezgahlar büyüyor. Dolayısıyla,

siz bu kategoriden beş basamak daha yüksek

bir kategoriye sıçramış oluyorsunuz. Üretmeye

başladığınız zaman daha kalifiye, güzel yetişmiş

ve sanatkar insanlara ihtiyaç oluyor. En önem-

li sorun da burada yetişmiş eleman azlığı. İlk

olarak mesleği öğretmek gerekiyor ve eğitimi

vermemiz gerekiyor. Makine mühendisliğinden

mezun olan gençler, çeliği bilmiyor çünkü aşa-

ğıya inmiyor ki sadece teoride kalıyor. Yaşama-

dan ve görmeden de öğrenilmiyor. Kalkınmak

için olması gereken en önemli şey bu. İşi bilen

çok eleman olursa üretim artar, üretim artarsa

kâr da artar.

Ben ihracatın heyecanını hala içimde taşıyo-

rum. İlk ihracat işini nasıl aldığımızı anlatayım;

Almanya’ya gittim AEG firmasının stratejik sa-

tın alma müdürüyle görüştük. Ben de giderken

üreteceğimiz kasnağın resmini nasıl olacağını

göstermek amacıyla çizdim. Sonra firmamıza

geldiler, kontrol ettiler, eksiklerimizi söylediler.

Biz de eksiklerimizi hemen tamamladık ve öyle

başladık. Ben o heyecanı hala hissediyorum.

Pres dökümde ilk ihracatı biz gerçekleştirdik ve

çok büyük bir iş yaptığımız için çok gurur duyu-

yordum.

Aileler çocuklarının ellerinden tutup meslek

okullarına yazdırmalı ve bu meslek okulları-

nın da iyi eğitim veriyor olması lazım, kalkınma

için gerekli olan bu. Bu meslek bir aşk olmalı.

Ülkemizde de öyle kuruluşlar var ki Avrupa’da

eşi benzeri yok, bunu iddia edebilirim. Çünkü

bu kuruluşlardaki insanlar bu mesleğe aşık, o

yüzden bu kadar önem veriyor. İşte bu noktada

böyle kuruluşların artması gerekiyor. Alümin-

yum döken firmalara her yıl yüzde 2’lik bir pay

çıkın, alüminyum döküm okulu açalım desek

kimse yanaşmaz. Ama eğitimli adamın ve mü-

hendisin çıkacağı yerler oralar. Mesleğe karşı

sevgiyi oluşturmamız lazım, başka türlü olmaz.

Bize doğru firma lazım. Yani firma 500 kişi-

lik olmasın 50 kişilik olsun ama mühendisiyle,

AR-GE’siyle firma olsun. Fakat sermaye birikimi

olmadığı için biraz zor oluyor, seramaye de tek

başına yeterli olmuyor, bir de inanmak lazım.

Alüminyum sektörünün önü çok açık ve hep bü-

yüyor. Yarın Türkiye kendi arabasını üretirse ve

bu üretim adetleri milyon adeti bulursa motor

gövdesi dökemeyiz. Avrupaya motor gövdesi

dökebiliriz, o kabilyetimiz var fakat kaşılayama-

yız bunu. Ancak devlet teşvik verir de burda

motor üretimi olsun derse ya da motor üretimi

yapan büyük bir firmayla ortaklığa gidilirse rahat

karşılayabiliriz. Bundan da korkmamak lazım ve

güven vermemiz lazım.

dökümHanelerde arTık Günümüzün Hijyen

şarTları olUşTUrUlUyor. dökümHaneleri Gezdiğimizde

arTık çok modern fabrikaların oldUğUnU

GörüyorUz. büyük ülkeler kaTma değeri yüksek ürünler

yapTıkları için Girmiyorlar bU işlere aslında. bizim

ismimiz fasoncU sonUçTa niHai ürün üreTmiyorUz. bU

yüzden de fasoncUlUkTan kUrTUlmamız Gerekiyor.

84 ı EYLÜL 2015

HAMMADDE

Hammadde fiyat endeksi tablosu, her ayın ilk haftası güncelleniyor. TüdÖKSad’ın resmi web sitesinde (www.tudoksad.org.tr) yayınlanıyor.

TÜDÖKSAD Hammadde Fiyat Endeksi

Hurda (1) Sfero piki (2) Hematit pik (3) Çelik piki (4)

ort.

407

487

612

502

651

830

931

895

881

889

918

863

835

840

836

750

810

814

855

815

804

835

808

784

823

838

836

880

883

886

905

841

940

932

900

915

905

895

895

900

900

880

810

790

889

820

720

750

798

837

831

788

735

ort.

515

589

978

698

842

1.087

1.159

1.090

1.152

1.130

1.167

1.121

1.122

1.085

1.088

1.000

1.080

1.084

1.107

1.054

997

1.005

999

980

1.047

1.075

1.102

1.165

1.116

1.146

1.137

1.069

1.238

1.218

1.223

1.223

1.208

1.215

1.215

1.174

1.247

1.245

1.202

1.196

1.209

1.210

1.257

1.242

1.332

1.332

1.311

1.137

1.128

ort.

594

982

656

834

1.072

1.141

1.082

1.058

1.035

1.057

1.048

1.056

997

993

966

956

929

1.027

938

913

966

936

992

1.026

1.056

1.068

1.065

1.071

1.094

1.130

1.021

1.227

1.196

1.190

1.185

1.170

1.144

1.144

1.200

1.265

1.263

1.208

1.203

1.200

1.189

1.222

1.242

1.265

1.266

1.267

1.051

1.083

ort.

462

521

859

564

779

987

1.005

930

980

994

1.007

962

1.011

962

890

856

888

870

946

850

829

857

836

854

889

910

992

1.050

995

970

990

919

1.077

1.055

1.050

990

970

1.017

1.017

1.010

1.071

1.057

1.006

1.022

1.029

1.040

1.048

1.009

1.023

990

988

921

903

Max

-

560

910

639

708

865

944

940

950

960

970

920

930

900

900

800

890

890

916

890

860

890

860

810

900

909

950

999

980

980

995

919

1.040

1.000

972

990

990

960

960

950

950

900

840

850

950

850

780

800

860

900

896

810

775

Max

717

1.605

897

929

1.183

1.275

1.280

1.355

1.412

1.450

1.410

1.313

1.370

1.358

1.220

1.270

1.220

1.328

1.270

1.160

1.260

1.160

1.096

1.220

1.225

1.350

1.425

1.320

1.300

1.270

1.255

1.374

1.377

1.380

1.370

1.330

1.350

1.350

1.300

1.376

1.426

1.420

1.443

1.351

1.480

1.496

1.552

1.600

1.600

1.488

1.482

1.482

Max

641

1.416

992

878

1.132

1.230

1.220

1.177

1.165

1.160

1.130

1.130

1.095

1.080

1.004

998

980

1.114

970

960

1.028

976

1.025

1.073

1.090

1.100

1.164

1.095

1.114

1.190

1.065

1.300

1.250

1.250

1.215

1.210

1.187

1.187

1.250

1.316

1.300

1.230

1.294

1.249

1.317

1.372

1.345

1.340

1.340

1.342

1.132

1.197

Max

592

1.227

840

847

1.066

1.098

1.100

1.170

1.150

1.150

1.190

1.200

1.120

925

900

929

930

1.072

931

880

885

870

887

950

962

1.127

1.190

1.080

1.010

1.080

988

1.161

1.180

1.160

1.065

1.100

1.102

1.102

1.120

1.183

1.162

1.096

1.123

1.130

1.090

1.122

1.086

1.100

1.100

1.100

983

940

dÖnEM

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012 / 01

2012 / 02

2012 / 03

2012 / 04

2012 / 05

2012 / 06

2012 / 07

2012 / 08

2012 / 09

2012 / 10

2012 / 11

2012 / 12

2012 orT

2013 / 01

2013 / 02

2013 / 03

2013 / 04

2013 / 05

2013 / 06

2013 / 07

2013 / 08

2013 / 09

2013 / 10

2013 / 11

2013 / 12

2013 orT

2014/01

2014/02

2014/03

2014/04

2014/05

2014/06

2014/07

2014/08

2014/09

2014/10

2014/11

2014/12

2014 orT

2015/01

2015/02

2015/03

2015/04

2015/05

2015/06

2015/07

2015/08

HUrda FİYaTI (1)

Çolakoğlu Metalurji A kalite fiyatı ve Türkiye ge-

nelindeki dökümhanelerce satın alınan paketli

veya dökme, kaplamasız, DKP sac hurdalarının

maliyet fiyatlarının günlük hesap edilmiş, ağırlıklı

aylık ortalaması

SFEro pİKİ (2)

İthal kaynaklardan temin edilen Sfero pikinin

güncel fiyatlar ve bağlanan sözleşmeler ile dö-

kümhanelere maliyet fiyatlarının ortalaması

HEMaTİT pİKİ (3)

İsdemir, Kardemir ve ithal kaynaklı pikin güncel

fiyatlar ile dökümhanelere maliyet fiyatlarının or-

talaması

ÇElİK pİKİ (4)

İsdemir, Kardemir ve ithal kaynaklı pikin güncel

fiyatlar ile dökümhanelere maliyet fiyatlarının or-

talaması

85 ı EYLÜL 2015

TÜDÖKSAD Hammadde Fiyat Endeksi

Ocak

Şubat

Mart

Nisan

Mayıs

Haziran

Temmuz

Ağustos

Eylül

Ekim

Kasım

Aralık

ortalama

2010

219

221

255

319

306

289

279

300

311

277

296

325

283

2011

364

339

339

326

327

340

335

337

327

312

294

301

328

2012

319

309

322

320

319

301

289

298

293

275

286

290

302

2013

298

287

290

290

278

259

257

263

268

260

271

275

275

2014

280

267

255

264

264

260

261

261

266

251

236

235

258

2015

240

224

223

232

233

233

218

202

CaEF avrUpa METalİK MalZEME FİYaT EndEKSİ

EUroFEr avrUpa HUrda FİYaTI EndEKSİ (2001=100)

EUroFEr avrUpa HUrda EndEKSİ (2001=100)

86 ı EYLÜL 2015

İKİNCİ EL

2. El Ergitme İndüksiyon Ocağı Sistemi İhtiyacı

Satılık Kullanım Dışı Dökümhane Ekipmanları

İrTİBaT

İrTİBaT

Cer Döküm ve makina Sanayi a.Ş.Tel: 0312 267 11 25 Mail: cer@cerdokum.com

eSPak Döküm makina- SaiT Pakadres: Belen Yeni Sanayi Sitesi H Blok No:29 Kdz.Ereğli/ZonguldakTel: 0532 391 67 60 ve 0535 889 52 06 Mail: espak67@gmail.com

Tristür Kontrollü Paralel Rezonans Güç Ünitesi 2000-2500 kW 500 Hz 3-4T/Saat Çelik Ergitme Çelik Gövdeli 3-5 Ton Pota Kapasiteli

Eges marka 150kw 200 kg kapasiteli indüksiyon ocağı. Ocağın iç elemanları ve kartları yeni sisteme çevrilmiştir. Kompanzasyon panosu yeni bakımlı şelale korumalıdır. Ayrıca iç trafo da mevcuttur.10 bar Dalgakıran marka vidalı kompresör ve havalı tokmaklar, Yücel makina askılı kumlama makinası2 adet kum değirmeni1 adet Askaynak gazaltı kaynak makinası1 adet 400’lük trafo kaynak makinası1 adet 600 kg. kapasiteli elektronik kantar1 adet 20 kg. kapasiteli alaşım hazırlama terazisi elektronik1 adet tonluk tavan vinci2 adet spiral taşlama makinası1 adet radyal matkap tezgahı1 adet parmak taşlama makinası1 adet avuç taşlama makinası1 adet fırlatma bantlı kum eleğiOcak suyu soğutma kulesi, muhtelif ölçülerde kalıplama dereceleri, döküm potaları, muhtelif ölçülerde model ve maça sandıkları, ocak pota astarı ve muhtelif döküm malzemeleri, oksijen tüpü, karbondiok-sit tüpü, aygaz tüpü, kesim takımı şaloma vs.

Ankara’da kurulu olan Cer Döküm Makina 2. El ergitme indüksiyon ocağı yatırımı yapmak istiyor. Cer Döküm’ün istediği sistem özellikler şöyle;

Karadeniz Ereğli bölgesinde, çelik döküm, pik döküm, manganlı döküm, sfero döküm paslanmaz döküm, bronz döküm, sarı döküm ve alüminyum döküm alanında faaliyet gösteren Espak Döküm Makina’dan kullanım dışı satılık dökümhane ekipmanları.

not: Bu değerlere yakın ergitme sistemi de olabilir.

87 ı EYLÜL 2015

Atik Metal’den İhtiyaç Fazlası Makine ve Ekipmanlar

Chiron Yeni Yerinde

İrTİBaT

aTik meTal San. ve TiC. a.Ş.10037 Sok. Nr:6 Atatürk Org. San. Blg. 35620 Ciğli-İzmir TRTel: 0232 328 35 10 Faks: 0232 328 35 18 Mobil: 0543 218 54 00İlgili kişi: Halit Kutluhalitkutlu@atikmetal.com.tr

Adres Değişikliği

adet

1

1

Kum Hazırlama (Tartı elemanları, Mikserler) Eirich 60 Ton/Sa1989R23

1 Kum Soğutucu JÖST 60 Ton/Sa1989

Misketleme Makinası (Bombardıman) Wheelabrator Berger 1989

Maça Makinesi Hottinger 40 Lt.1984Cold-Box

Kum Hazırlama (Tartı elemanları, Mikserler) Eirich 60 Ton/Sa1999R23

1

1

1

1

1

1

Tünel tip DP-2

Kum Soğutucu JÖST 60 Ton/Sa1999

Misketleme Makinası (Bombardıman) Wheelabrator Berger

Askı Çapı 1600 mm & Türbin Çapı 524 mm. 4x22 kW Askı Çapı 1600 mm & Türbin Çapı 524 mm. 2x22 kW 2003Tek Kapı BKA 1.6/1600

Kompresör Ingersol-Rand Vidalı

Jeneratör Cummins 250 kW

Satılacak Makine/Techizat Marka Tip İmal Yılı Kapasite

CNC Dik İşleme Merkezleri ve Turnkey - Anahtar Teslim Çözümleri ile hizmet veren Chiron İstanbul Makina yeni ofisine taşındı.

Yeni adres:CHIRON İstambul Mak. Tic. ve Ser. Ltd.Şti.Muratpaşa Mah. Uluyol Cad. No:19İstanbul Tower Plaza Kat.13 D.59-6034040 Bayrampaşa - İstanbulwww.chiron-turkey.com

ŞEHİRFİRMA ADI

TÜRKİYE DÖKÜM SANAYİCİLERİ DERNEĞİ ÜYE FİRMALARI

ADARAD DÖKÜM ÜRÜNLERİ SAN. TİC. A.Ş. AKDAŞ DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.AKMETAL METALURJİ ENDÜSTRİSİ A.Ş. AKPINAR DÖKÜM MAK. SAN. A.Ş. ALFA DÖKÜM MAK. SAN. TİC. İTH. İHR. LTD. ŞTİ. ALTAN MAKİNA İMALAT TİCARET LTD. ŞTİ. ALTUN DÖKÜM SAN. A.Ş.ANADOLU DÖKÜM SANAYİ A.Ş ARAL DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.ARDEMİR DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.ARDÖKSAN DÖKÜM SAN. VE TİC. A.Ş.ARPEK ARKAN PARÇA ALUM. ENJEK. KALIP SAN. TİC. AŞARSLAN MAKİNA DÖK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.ARTI DÖKÜM SAN.TİC.LTD.ŞTİAS ÇELİK DÖKÜM İŞLEME SAN. TİC. A.ŞASLAR PRES DÖKÜM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. ATİK METAL SAN. TİC. A.Ş. AY DÖKÜM MAKİNA SAN. TIC. A.Ş.AYHAN METAL PRES DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.AYZER DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ. BEYZA METAL PRES DÖK. KALIP SAN. TİC. LTD. ŞTİ.BİLGE DÖKÜM MAKİNA SAN. TİC. A.Ş. BMC SANAYİ TİCARET A.Ş.BORAN ÇELİK DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş. BURDÖKSAN DÖKÜM MAD. NAK. TİC. SAN. LTD. ŞTİ.CANBİLENLER DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. CEVHER DÖKÜM SANAYİ A.Ş.CER DÖKÜM MAKİNE VE SANAYİ A.Ş. COMPONENTA DÖKÜMCÜLÜK TİC. SAN. A.Ş.ÇELİK GRANÜL SANAYİ A.Ş.ÇELİKEL ALÜM. DÖKÜM İMALAT SAN. TİC. A.Ş. ÇEMAŞ DÖKÜM SANAYİ A.Ş.ÇUKUROVA İNŞAAT MAK. SAN. TİC. A.Ş.DALOĞLU DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.DEMİSAŞ DÖKÜM EMAYE MAM. SAN. A.Ş.DENİZ DÖKÜM SANAYİ VE TİCARET A.Ş. DENİZCİLER DÖKÜMCÜLÜK SAN. TİC. A.Ş.DMS DENİZLİ DÖKÜM MAK.SAN.TİC.A.ŞDİRİNLER DÖKÜM SAN. TUR. LİMAN İŞL. TİC. A.Ş.DOĞRU DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. DOĞU DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.DÖKERLER DÖK. VE PLASTİK POLİETİLEN SAN.İTH.İHR.VE TİC.LTD.ŞTİDÖKSAN BASINÇLI DÖKÜM SAN.TİC.LTD.ŞTİDUDUOĞLU ÇELİK DÖK SAN. TİC. A.Ş.DUYAR VANA MAKİNA SANAYİ TIC. A.Ş.EKİP METALURJİ DÖK.VE MAK.PARÇ.İMLT. SAN. VE TİC.LTD.ŞTİ.EKSTRA METAL DÖKÜM İZABE MAK.SAN.İTH.İHR T.L. ŞTİEKU FREN VE DÖKÜM SAN. A.Ş.ELBA BASINÇLI DÖKÜM SAN. AŞ ODÖKSAN OSMANELİ ŞBELİT METALURJİ SANAYİ VE TİCARET A.Ş. EMİN YALDIZ METALURJİ MAK. GIDA OTOM. S.T.L. ŞTİ. ENTİL END. YAT. TICARET A.Ş.ER DÖKÜM MAK. SAN. TİC. A.Ş.ERGİN MAKİNA MODEL DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ. ERKON DÖKÜM İNŞ. TUR. TİC. VE SAN. A.Ş. ERKUNT SANAYİ A.Ş.ERTUĞ METAL DÖKÜM MAKİNA SAN. TİC. LTD. ŞTİFERRO DÖKÜM SANAYİ DIŞ TİC. A.Ş.GEDİK DÖK. VANA SAN. TİC. A.Ş.GÜRMETAL HASSAS DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.GÜRSETAŞ DÖKÜM SAN.TİC.LTD.ŞTİGÜVEN PRES DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.HASTEKNİK MAK.MOD.DÖK.METAL.SAN.VE TİC.LTD.ŞTİ.HAYTAŞ DÖKÜM SANAYİ TİC. A.Ş.HEKİMOĞLU DÖKÜM SAN. NAK. TİC. A.Ş.HEMA OTOMOTİV SİSTEMLERİ A.Ş. HİSAR ÇELİK DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.İĞREK MAKİNA SAN. TİC. A.Ş.İMPRO METAL MET.DÖKÜM MAK.SAN.TİC.LTD.ŞTİİPB ÇELİK DÖKÜM METAL MAK. SAN. TİC. A.Ş.İSTANBUL DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.KAĞAN DÖKÜM MODEL SAN.TİS.LTD.ŞTİKALKANCI PRES DÖKÜM VE KALIP SAN. TİC. A.Ş. KARAMAN DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.KARDÖKMAK - KARDEMİR DÖKÜM MAK. A.Ş.KAYDÖKSAN - KAYSERİ DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.KIRPART OTOMOTİV PARÇALARI SAN. TİC. A.Ş.KIZILIRMAK DÖKÜM SANAYİ TİC. A.Ş.

BURSAANKARAİSTANBULANKARAANKARAÇORUMKONYAKOCAELİİSTANBULKONYAKIRKLARELİKOCAELİİSTANBULESKİŞEHİRSAMSUNİSTANBULİZMİRANKARAKOCAELİİSTANBULİSTANBULİSTANBULİZMİRANKARABURSAKONYAİZMİRANKARABURSAİSTANBULKOCAELİKIRŞEHİRMERSİNADAPAZARIKOCAELİESKİŞEHİRİZMİRDENİZLİİZMİRBURSAELAZIĞANKARAKOCAELİÇORUMİSTANBULANKARAANKARAKOCAELİBİLECİKİZMİRKONYAESKİŞEHİRİSTANBULKAYSERİKONYAANKARAİSTANBULKOCAELİİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULANKARAİSTANBULTRABZONTEKİRDAĞİSTANBULBURSAKOCAELİANKARAKOCAELİKONYAİSTANBULDÜZCEKARABÜKKAYSERİBURSAÇORUM

0224 714 82 000312 267 18 800216 593 03 800312 267 04 500312 267 17 970364 254 93 930332 345 07 700262 527 23 510212 771 45 450332 248 25 000288 263 43 200262 658 97 440212 552 09 920222 236 20 700362 266 88 470216 593 25 600232 328 35 100312 267 04 570262 751 21 940212 771 51 000212 485 49 660212 691 01 020 232 477 18 000312 640 11 660224 493 26 060332 342 10 700232 478 10 000312 267 11 250224 573 42 630212 771 45 55444 82 550386 234 80 800324 221 84 000264 275 48 070262 677 46 000222 236 00 580232 621 55 000258 267 10 330232 376 87 870224 482 29 350424 255 50 770312 280 95 010262 658 29 100364 254 90 010212 668 18 080312 267 00 860312 267 05 560262 658 10 010228 461 58 300232 877 15 370332 239 22 800222 237 57 460216 377 01 420352 327 27 380332 239 16 500312 397 25 000212 691 02 720262 653 42 600216 307 12 620216 394 33 310262 658 30 010216 365 94 340312 267 04 400216 365 10 560462 325 00 250282 758 10 400216 464 70 000224 243 16 060262 646 76 980312 815 12 440262 728 13 000332 239 17 360216 593 07 550380 537 52 670370 418 22 340352 321 12 570224 586 53 500364 235 03 16

0224 714 87 490312 267 16 700216 593 03 820312 267 04 510312 267 05 630364 254 96 480332 345 07 720262 527 28 760212 771 45 430332 249 40 400288 263 43 240262 658 97 490212 652 34 620222 236 18 640362 266 67 160216 593 25 690232 328 35 180312 267 04 560262 751 21 980212 771 51 020212 485 49 680212 691 03 850 232 477 18 830312 640 11 770224 493 26 090332 342 09 980232 478 10 100312 267 06 790224 573 42 730212 771 20 570262 658 06 960386 234 83 490324 221 84 050264 275 14 110262 677 46 990222 236 06 040232 621 55 040258 267 18 880232 376 85 670224 482 29 390424 255 56 560312 280 95 000262 658 26 690364 254 90 040212 594 73 420312 267 00 890312 267 05 590262 658 10 000228 461 58 360232 877 15 360332 239 22 810222 237 26 790216 377 01 470352 327 29 450332 239 16 540312 397 25 070212 691 02 970262 653 41 600216 307 28 680216 394 32 880262 658 30 050216 365 29 820312 267 11 680216 314 19 800462 325 00 72 0282 758 10 900216 464 70 200224 243 13 200262 646 70 300312 815 12 480262 728 13 080332 239 15 990216 593 17 420380 537 54 580370 424 36 810352 321 11 940224 586 53 530364 235 03 20

www.adarad.com.trwww.akdas.com.trwww.akmetal.comwww.akpinardokum.comwww.alfadokum.com.trwww.altanmakina.comwww.altundokum.com.trwww.anadoludokum.com.trwww.araldokum.com.trwww.ardemir.comwww.ardoksan.comwww.arpek.com.trwww.arslanmakina.comwww.artidokum.com.trwww.ascelik.comwww.aslarpres.comwww.atikmetal.com.trwww.aydokum.comwww.ayhanmetal.com.trwww.ayzerdokum.comwww.beyzametal.comwww.bilgedokum.comwww.bmc.com.tr www.borancelik.comwww.burdoksan.comwww.canbilenler.comwww.cevherdokum.comwww.cerdokum.comwww.componenta.comwww.celikgranul.comwww.celikel.comwww.cemas.com.trwww.cimsatas.comwww.daloglu.comwww.demisas.com.trwww.denizdokum.com.trwww.denizcast.comwww.denizlidokum.comwww.dirinlerdokum.comwww.dogrudokum.comwww.dogudokum.com.trwww.dokerler.comwww.doksandokum.com.trwww.duduoglu.com.trwww.duyarvalve.comwww.ekipmetalurji.com.trwww.ekstrametal.com.trwww.eku.com.trwww.odoksan.com.trwww.elitmetalurji.com.trwww.eminyaldiz.com.trwww.entil.comwww.erdokum.comwww.erginmodel.comwww.erkondokum.com.trwww.erkunt.com.trwww.temsidokum.comwww.ferrodokum.com.trwww.gedikdokum.com.trwww.gurmetal.com.trwww.gursetas.comwww.gpdpress.comwww.hasteknikdokum.comwww.haytas.com.trwww.hekimogludokum.comwww.hattatholding.comwww.hisarcelik.comwww.igrek.com.trwww.impro.com.trwww.ipb.com.trwww.istanbuldokum.comwww.kagandokum.comwww.kalkanci.comwww.karamandokum.comwww.kardokmak.com.trwww.kaydoksan.com.trwww.kirpart.com.tr www.kizilirmakdokum.com

KATILIMCI ÜYELER

ŞEHİRFİRMA ADI

KOÇAK METALURJİ MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. KONDÖKSAN DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ. KÖRFEZ DÖKÜM SANAYİ TİC. A.Ş.MAKİM MAKİNA TEKN.SAN.TİC.A.Ş.MENSAN OTOMOTİV MAK. AKS. SAN. TİC. A.Ş. MERT DÖKÜM İNŞAAT SAN. TİC. LTD. ŞTİ.MES ELEKTROMEKANİK DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.MESA MAKİNA DÖKÜM A.Ş. METKOM MET.MAK.MÜT.NAK.SAN.TİC.LTD.ŞTİ.MİTA KALIP DÖKÜM SAN. A.Ş.MOTUS OTOMOTİV MAK. MET. SAN. TİC. A.Ş. NORMSAN TİCARET METAL İMALAT SAN. LTD. ŞTİ.ÖNMETAL DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİÖZGÜMÜŞ DÖKÜM SAN. TİC. A.Ş.ÖZGÜR DÖKÜM MAD. MAK. İNŞ. TAAH. MÜM. SAN. TİC. İTH. İHR. LTD. ŞTİ.ÖZGÜVEN DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ. PARSAT PİSTON DAĞITIM TİC. VE SAN. A.Ş. PAYZA DÖKÜM UĞUR PAYZAPINAR DÖKÜM SANAYİ TİC. A.Ş.RUBA FERMUAR VE PRES DÖKÜM SAN. A.Ş.SAMSUN MAKİNA SANAYİ A.Ş.SEFER DÖKÜM MAK.SAN.LTD.ŞTİSERPA HASSAS DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.SİLVAN SANAYİ A.Ş.SÜPERPAR OTOMOTİV SAN. TİC. A.Ş.ŞAHİN DÖKÜM SAN. TİC. LTD. ŞTİ.ŞAHİN METAL İMALAT SAN. VE TİC. A.Ş. ŞENKAYA CELIK DOKUM YEDEK PARÇA FABR.TAN ÇELİK DÖKÜM MAK. SANAYİ TİC. A.Ş.TOSÇELİK GRANÜL SANAYİ A.Ş.TRAKYA DÖKÜM SANAYİ TİC. A.Ş.UYAR DÖKÜM SAN.TİC.LTD.ŞTİ.ÜMİT DÖKÜM TİC. SAN. LTD. ŞTİ.ÜNİMETAL HASSAS DÖKÜM MAK. YED. PAR. A.Ş.YAZKAN MÜH. DÖKÜM MAK. SAN. TİC. LTD. ŞTİ.YILKAR DÖKÜM SAN.TİC.LTD.ŞTİ.

KONYAKONYAKOCAELİANKARAMANİSAİSTANBULTEKİRDAĞKONYAHATAYİSTANBULKONYAİSTANBULİSTANBULADANAANKARAANKARAİSTANBULKAYSERİİZMİRMANİSASAMSUNİSTANBULİSTANBULİSTANBULİZMİRİZMİRİSTANBULİZMİRELAZIĞİSTANBULİSTANBULBURSAİSTANBULİSTANBULANKARAKONYA

0332 239 21 110332 239 06 550262 754 51 770312 267 56 870236 213 02 300216 364 32 120282 726 92 940332 239 18 720326 755 82 100212 552 12 350332 239 12 410216 593 11 610212 485 48 740322 441 07 070312 267 12 100312 267 41 610212 591 01 410352 321 15 960232 479 03 530236 213 08 860362 266 51 600212 441 09 770216 394 23 520216 399 15 550232 877 02 120232 437 01 830212 875 19 000232 877 21 230424 255 55 600216 544 36 000212 315 52 400224 411 09 770216 499 46 460216 591 08 700312 641 32 100332 239 04 47

0332 239 22 110332 239 06 580262 754 51 800312 267 56 990236 213 02 290216 415 74 510282 726 90 420332 239 18 760326 755 76 840212 552 60 650332 239 12 430216 593 05 150212 485 48 730322 441 14 140312 267 12 110312 267 51 610212 591 01 460352 321 23 790232 479 05 160236 213 08 080362 266 51 620212 441 46 860216 394 23 550216 383 31 380232 877 02 170232 437 01 850212 875 11 070232 877 21 240424 255 55 630216 544 36 060212 274 01 120224 411 09 780216 499 46 500216 591 08 790312 641 31 820332 239 00 36

www.kocakdokum.comwww.kondoksan.comwww.korfezdokum.comwww.makim.com.trwww.mensanotomotiv.com.trwww.mertdokum.com.trwww.mesdokum.com.trwww.mesamakina.com.trwww.metkom.com.trwww.mita-kalip.comwww.motusdokum.comwww.normsan.comwww.onmetal.com.trwww.ozgumus.com.trwww.ozgurdokum.com.trwww.ozguvendokum.comwww.parsatpiston.com.trwww.payzadokum.com.trwww.pinardokum.com.trwww.rubapresdokum.comwww.samsunmakina.com.trwww.seferdokum.comwww.serpahassasdokum.comwww.silvansanayi.comwww.superpar.netwww.sahindokum.comwww.sahinmetal.comwww.senkaya.comwww.tancelik.comwww.toscelikgranul.com.trwww.trakyadokum.com.trwww.uyardokum.comwww.umitcasting.comwww.unimetal.com.trwww.yazkan.com.trwww.yilkardokum.com.tr

ACARER METAL SANAYİ TİC. A.Ş.AMCOL MİNERAL MADENCİLİK SAN. TİC. A.Ş.ASK CHEMİCALS TR T.C LTD.ŞTİ.AVEKS İÇ VE DIŞ TİC. A.Ş.BES MÜHENDİSLİK SAN. TİC. A.Ş. BİLGİNOĞLU ENDÜSTRİ MALZ. SAN. TİC. A.Ş.CHİRON İSTANBUL MAK. TİC. VE SER. LTD. ŞTİ.ÇELİKTAŞ SINAİ KUMU SAN. VE TİC. A.Ş.ÇMS ÇETİN DÖK. MAK. SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.ÇUKUROVA KİMYA END. A.Ş.EGES ELEKTRİK & ELEKTRONİK GER. SAN. TİC. A.ŞERMETAL END.GERİ DÖNÜŞ. TAŞ. SAN. A.Ş.EVREN İTHALAT İHRACAT PAZ. A.Ş.EXPERT MÜMESSİLLİK TURİZM TİC. LTD. ŞTİ.FERROMET MÜMESSİLLİK TİC. A.Ş.FETAŞ METALURJİ YÜZEY İŞLEM ÜRÜNLERİ SAN.TİC.LTD.ŞTİFOSTEMA METALURJİ SAN. TİC. LTD. ŞTİ. HANNOVER-MESSE ANKİROS FUARCILIK A.Ş.HERAEUS ELECTRO-NİTE TERMO TEKNİK SAN. TİC. A.Ş.INDUCTOTHERM İNDÜKSİYON SİST. SANAYİ A.Ş.İNDEMAK İNDÜKSİYON DÖK. MAK. LTD. ŞTİ.KADIOĞLU MADENCİLİK SAN. TİC. A.Ş.KUMSAN DÖKÜM MALZEMELERİ SAN. TİC. A.Ş.LMA MOTİF ALÜM. DÖKÜM SAN. MÜM. LTD. ŞTİ.LMG ENDÜSTRİYEL ÜRÜNLER HAMMADDE SAN.TİC.A.Ş.MAGMA BİLİŞİM TEKN. HİZM. LTD. ŞTİ.MARMARA METAL MAM. TİC. A.Ş.MEGA ELEKTRONİK TALAŞLI İML. MAK. TİC. A.Ş.META-MAK METALURJİ MAK. MÜM. LTD. ŞTİ.METKO-HÜTTENES ALBERTUS KİMYA SAN TİC. A.Ş.NEDERMAN MAKİNA SAN. TİC. LTD. ŞTİ.ORTADOĞU MİNERAL SAN. TİC. LTD. ŞTİS&B ENDÜSTRİYEL MİNARELLER A.Ş.SİLTAŞ SİLİS KUMLARI SAN. TİC. A.Ş. SİLVAN DIŞ VE İÇ TİC. A.Ş.TEKNO METALURJİ MALZ. MAK. TİC. LTD. ŞTİ.UNİKON METALURJİ VE KİMYA SAN. TİC. LTD. ŞTİ.VESUVIUS İSTANBUL REFRAKTER SAN.TİC.A.Ş.FOSECO YILKAN MAÇA SUP. ÜRETİM PAZ. SAN. TİC. A.Ş.ZENMET DIŞ TİCARET A.Ş.

İSTANBULİSTANBULANKARAİSTANBULİSTANBULİZMİRİSTANBULİSTANBULESKİŞEHİRMANİSAİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULANKARAANKARAANKARAKOCAELİKOCAELİKARABÜKİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULİSTANBULKOCAELİBURSAİSTANBUL

0212 280 50 500216 414 96 160312 212 72 910216 410 00 600216 420 89 090232 433 72 300212 612 12 110212 275 57 130222 236 19560236 233 23 200212 446 41 210212 691 13 700212 325 96 600216 573 38 880212 211 33 000216 364 34 010312 440 82 280312 439 67 920312 267 08 880262 646 34 240262 311 29 490370 424 10 500216 593 09 570216 593 13 610216 409 14 140216 557 64 000216 447 29 550216 428 54 410212 270 07 080216 411 69 110212 438 07 780216 683 58 000212 247 49 850216 335 70 090216 380 36 180216 463 33 900216 399 98 680262 677 10 500224 573 88 720216 411 69 16

0212 280 50 510216 414 96 200312 212 75 610216 410 00 900216 364 66 480232 457 37 690212 612 48 280212 347 87 070222 236 19570236 233 23 230212 446 41 150212 672 95 920212 283 77 780216 573 06 280212 275 11 420216 364 90 470312 439 66 840312 439 67 660312 267 08 870262 646 29 620262 311 24 490370 415 66 500216 593 09 590216 593 13 620216 409 14 180216 557 50 260216 447 29 690216 325 98 110212 270 08 880216 369 64 590212 438 33 920216 683 59 210212 247 49 910216 335 71 570216 416 91 590216 384 36 770216 442 11 900262 677 10 600224 573 74 930216 363 60 73

www.acarermetal.comwww.amcol.com.trwww.ask-chemicals.comwww.aveks.com.trwww.besmuhendislik.comwww.bilginoglu-endustri.com.trwww.chiron.dewww.celiktassilis.comwww.cmscetinmakina.comwww.cukurovakimya.com.trwww.eges.com.trwww.ermetaldemir.comwww.evren.wswww.expert.com.trwww.ferromet.com.trwww.fetasmetalurji.comwww.fostema.comwww.ankiros.comwww.electro-nite.comwww.inductotherm.com.trwww.indemak.comwww.kadioglumaden.com.trwww.kumsandokum.com.trwww.lma.com.trwww.lmg-global.comwww.magmasoft.com.trwww.marmarametal.comwww.megaelektronik.comwww.metamak.com.trwww.metkoha.comwww.nederman.comwww.ortadogumineral.comwww.sandb.comwww.siltas.com.trwww.silvanticaret.comwww.teknometalurji.comwww.unikon.com.trwww.foseco.com.trwww.yilkanchaplet.comwww.zenmet.com

Organize Sanayi Bölgesi, Dağıstan Caddesi No:15 06935 Sincan/ANKARA • Tel: (0.312) 267 08 88 • Fax: (0.312) 267 08 87 • info.electro-nite.tr@heraeus.com

www.heraeus-electro-nite.com

Your critical link to quality through sensor technology

Dökümhanelerde Verimlilik ve Kalitenin Sırrı

“Heraeus Electro-Nite” - Bir Teknoloji Lideri -

Dökme Demirde Termal Analiz (%C, %Si, TL, TS, ∆T, ∆TM, Sc) Dökme Demirde Oksijen Aktivitesi Ölçümü Sayısal Sıcaklık Ölçüm Cihazı Duvar Tipi (Kablolu/Kablosuz) veya Portatif (Hafızalı / RF Antenle Veri İletimi) Daldırma Tip Termokupllar Spektrometre Analizi için Sıvı Metalden Numune

Alıcılar Kompanzasyon Kabloları, Daldırma Lansları ve

Kontak Elemanları

92 ı EYLÜL 2015