Embed Size (px)
Citation preview
t)xru r fv > rs/ฟ ON' VvJrV
'%(นางชดาภรณ ค ร สน!)ประธานคณะภรรมการผลงานประกอบการพจารณาประเมนบคคล
เพอแตงตงใหดำรงตำแหนงประ๓ ทวชาการ ตำแหนง พยาบาลวชาชพชำนาญการพเศษ (ดานการพยาบาลทวไป)
เรองทเสนอใหประเมน1. ผลงานทเปนการตำเนนงานทผานมา
ประสทธผลของโปรแกรมสงเสรมการจดการตนเอง และการมสวนรวมของครอบครว ตอพฤตกรรมสขภาพและความดนโลหตของผปวยโรคความดนโลหตสงทควบคมไม,ได ศนยบรการสาธารณสข 61 สงวาลย หสนารมย เขตสายไหม กรงเทพมหานคร
2. ขอเสนอ แนวคด วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพ มากขนเรอง การพฒนารปแบบการสงเสรมสขภาพเพอปองกนการเกดโรคความดนโลหตสง รายใหม ในชมชน
เสนอโดย
นางณฏฐน จนทรกอน
ตำแหนงพยาบาลวชาชพชำนาญการ(ดานการพยาบาล)
(ตำแหนงเลขท คบส.(61)7)
กลมงานการพยาบาลและการบรหารทวไป
ศนยบรการสาธารณสข 61 สงวาลย หสนารมย สำนกอนามย
ผลงานประกอบการพจารณาประเมนบคคล
เพอแตงตงใหดำรงตำแหนงประ๓ ทวซาการ
ตำแหนง พยาบาลวชาชพชำนาญการพเศษ (ดานการพยาบาลทวไป)
เรองทเสนอใหประเมน
1. ผลงานทเปนการดำเนนงานทผานมา
ประสทธผลของโปรแกรมสงเสรมการจดการตนเอง และการมสวนรวมของครอบครว ตอพฤตกรรมสขภาพและความดนโลหตของผปวยโรคความดนโลหตสงทควบคมไมได ศนยบรการสาธารณสข 61 สงวาลย ทสนารมย เขตสายไหม กรงเทพมหานคร
2. ขอเสนอ แนวคด วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขน
เรอง การพฒนารปแบบการสงเสรมสขภาพเพอปองกนการเกดโรคความดนโลหตสง รายใหมในขมซน
เสนอโดย
นางณฏฐ'น จนทรกอน
ตำแหนงพยาบาลวชาชพชำนาญการ (ดานการพยาบาล)
(ตำแหนงเลขท คบส.(61)7)
กลมงานการพยาบาลและการบรหารทวไป
ศนยบรการสาธารณสข 61 สงวาลย หสนารมย สำนกอนามย
ผลงานทเปนผลการดำเนนงานทผานมา1. ช อผลงาน โป รแกรม ส งเส ร ม การจ ดการต น เอง และการม ส วน ร วม ของครอบ คร วต อ
พฤต กรรมส ขภาพและความด นโลห ตส งของผ ป วยโรคความด นโลห ตส งท ควบค มไม ได ศนยบรการสาธารณสข 61 สงวาลยทสนารมยสำนกอนามย
2. ระยะเวลาทดำเนนการ 1 มกราคม 2560 - 30 กนยายน 2560
3. ความรทางวชาการหรอแนวคดทไชในการดำเนนการ3.1 ความรเรองโรคความดนโลหตสงคอ โรคหรอภาวะทแรงดนเลอดในหลอดเลอดแดงมคา
สงกวาคามาตรฐาน คาความดนโลหตตวบนสงกวาหรอเทากบ 140มลลฒตรปรอท และ/หรอความดนโลหต ตวลางสงกวาหรอเทากบ 90 มลลเมตรปรอทอยางนอย 2 ครง ความดนโลหตสงแบงตามความฉกเฉนดงน
3.1.1 ความดนโลหตสงฉกเฉนเฉยบพลน หรอ รบตวนแตรวมกบอาการอน ๆเชน ความดน โลหตสงรวมกบอาการทางสมอง หวใจวาย และไตวายเฉยบพลนรวมกบหลอดเลอดแดงฉกขาด เปนตน
3.1.2 ความดนโลหตสงไมรบตวน ไมฉกเฉน ซงแบงเปน3.1.2.1 ความดนโลหตสงชนดปฐมภม เปนกลมความดนโลหตสงทพบสวนใหญ
และไมทราบสาเหตพบรอยละ 90 อาจเกดจาก 2 ปจจยรวมคอ พนธกรรม รวมกบปจจยดานวถชวต เชน รบประทานรสเคม ขาดการออกกำลงกาย โรคอวนเ ภาวะเครยด จากยาหรออาหารเสรมบางชนด เปนดน
3.1.2.2 ความดนโลหตสงทมสาเหตชดเจนหรอความดนโลหตสงทตยภม หากแกไข สาเหตไดผปวยอาจหายจากภาวะความดนสง อาท โรคไตเปนสาเหตทพบบอยรอยละ 50 อาการทบงช วาเปนความดนโลหตสงอาทระดบความดนโลหตขนๆลงๆอาการปวดศรษะใจสนเหงอออกเปนพกๆ สวนอาการทบงชวามการทำลายของอวยวะตาง ๆเชน อาการใจสน เหนอยงายเจบแนนหนาอก อาการชา หรอออนแรงของแขนขาชวคราวหรอถาวร ตามว หรอตาขางหนงมองไมเหนชวคราว ปวดเวยนศรษะ หวนาบอย ปสสาวะบอย ตอนกลางคน บวมทเทาเวลาบายหรอเยน ปวดขาเวลาเดน เปนดน
3.1.3 ภาวะแทรกซอนทเกดจากความดนโลหตสง แบงไดเปน 2 สวนดงน3.1.3.1 ภาวะท ร างกายตอบสนองตอความดนโลหตส งโดยตรง อาท ความดน
โลหตสงทำใหเสนเลอดแดงแตก ผนงกลามเนอหวใจหนา โรคทสมพนธ เชน ภาวะเลอดออกในสมอง หลอดเลอดแดงใหญฉกขาด และภาวะเลอดออกทไต เปนดน
3.1.3.2 ภาวะทรางกายตอบสนองตอความดนโลหตทสงโดยออม กลาวคอ ความดนทสง เรงใหเกดภาวะหลอดเลอดแดงแขง ทำใหเกดหลอดเลอดตบ และเกดลมเลอดอดตนไดงายทหลอด เลอดของสมอง หวใจ ไต และหลอดเล อดสวนกลาง ผลคออาจทำใหเก ดโรคหลอดเลอดสมอง มภาวะสมองเสอม โรคหวใจขาดเลอด หลอดเลอดหวใจตบ หลอดเลอดไตตบ หรอภาวะไตวาย
3.1.4 การวนจฉยโรคความดนโลหตสง ตรวจยนยนวาเปนภาวะความดนโลหตสงจรงรวมกบ
2
ประเมนระดบความรนแรงความดนโลหตสง ทงนตองมวธการวดความดนโลหตทถกตองการตรวจยนยน อาจตองทำการวดอยางนอย3 ครงหางกนประมาณ 1 - 2 สปดาห
3.1.5 การรกษาความดนโลหตสง3.1.5.1 การปรบเปลยนพฤตกรรม เชน การควบคมอาหาร การออกกำลงกาย การ‘ฝก
อารมณควบคมความเครยด การงดสบบร งดดมแอลกอฮอล และการดแลสขภาพทวไป เปนตน3.1.5.2 การใชยาลดความดน การพจารณาเรมใชยาลดความดนโลหตในผปวยภาวะ
ความดนโลหตสง ในผปวยทวไป ผป วยเบาหวานและผปวยโรคไตเรอรง ปรบเปลยนพฤตกรรม ควบคมโรค หรอภาวะอน ๆททำใหเพมความเสยงตอการเกดภาวะความดนโลหตสง
3.2 แนวคดทฤษฎทเกยวของแนวคดการจดการตนเอง (self-management) ทเสนอโดยเคน เพอร และแกลค - บายส
(Kanfer & Gaelck - Buys, 1991) โดยมความเชอพนฐานของการมสวนรวมของบคคล มจคเนนท ความรบผดชอบของบคคล ตอพฤตกรรมของตนเองทจะแกไขปญหาในสถานการณทตนเองเผชญ
แนวค ดการจ ดการตนเองพ ฒนา มาจากทฤษฎ การเร ยนรทางป ญ ญาส งคม (social cognitive theory) โดยมน กวชาการไดเสนอกลวธ ในการจดการตนเองทจะสงเสรมใหผ ป วยโรค เรอรงสามารถจดการตนเองตอเจบปวยทเกดขน ซงกลวธการจดการตนเอง ประกอบดวย 3 ขนตอน คอ การตดตามตนเอง (self-monitoring) การประเมนตนเอง (self-evaluation) และการใหแรงเสรมตนเอง
3.2.1 การตดตามตนเอง (self-monitoring) เปนขนตอนของการสงเกต ตดตามและบนทก พฤตกรรมของตนเอง พฤตกรรมทสงเกตและตดตามพฤตกรรมทเปนเหตหรอพฤตกรรมทเปนผลทงท เหมาะสมและไมเหมาะสม การตดตามตนเองทำใหบคคลระมดระวงทจะไมแสดงพฤตกรรมทไม พงประสงคแตจะแสดงพฤตกรรมทพงประสงคแทน การบนทกพฤตกรรมตนเอง ทำใหทราบวาพฤตกรรม ไปในทางทศใด มระดบมากนอยแคไหน ทำให เก ดการเปลยนแปลงพฤตกรรมแตกตางไปจาก เปาหมายทวางไวรวมกบครอบครว โดยบคคลจะพยายามแกไขพฤตกรรมใหบรรลเปาหมายทวางไว
3.2.2 การประเมนตนเอง (self-evaluation) เปนขนตอนของการประเมนเพอเปรยบเทยบ การปฏบตกจกรรมหรอพฤตกรรมของตนเองกบเกณฑมาตรฐาน หรอเปาหมายทกำหนดไว
3.2.3 การใหแรงเสรมตนเอง (self-reinforcement) เปนขนตอนการใหแรงเสรมแกตนเอง เมอตนเองประสบความสำเรจในการเปลยนแปลงพฤตกรรม หรอปฏบตกจกรรมใดกจกรรมหนงสำเรจ
3.3 บทบาทพยาบาลในการเสรมสรางสขภาพผปวยโรคความดนโลหตสง การดำเนนงาน กจกรรมครงนพยาบาลมบทบาททสำคญ 1) ประเมนภาวะสขภาพไดแก การเกบรวบรวมขอมลและวเคราะห ปญหา นำปญหามาวนจฉยการพยาบาล จดลำดบความสำคญของปญหา 2) วางแผนเพอจดกจกรรม แนวทางในการแกไขปญหาสขภาพ 3) การปฏบตการพยาบาลโดยเปนผใหคำแนะนำเปนท,ปรกษา เปนผสอนและเปนผใหความร 4) เปนแรงสนบสนนใหครอบครวมสวนรวมในการดแลผปวยอยาง
3
ตอเนอง 5) การประเมนผลการพยาบาล เพอสรปผลการดแลวาเปนไปตามเปาหมายทตงไวโดยให ผ ป วยและครอบครวม ส วนรวมในกระบวนการและการตดส นใจในการปรบเปลยนพฤตกรรม สขภาพ เพอใหสามารถควบคมความดนโลหตสง และไมเกดภาวะแทรกซอนทเปนอนตรายตอชวต4. สรปสาระสำคญของเรองและขนตอนการดำเนนการ
4.1 สรปสาระสำคญของเรองโรคความดนโลหตสง เปนโรคเรอรงทเปนปญหาสำคญทางดานสาธารณสข ผปวยทควบคม
โรคไมดจะเกดแทรกซอน เชน โรคหลอดเลอดสมอง โรคหลอดเลอดหวใจ รวมถงภาวะไตวาย เปนดน ทำให คณภาพชวตของผปวยแยลง สนเปลองคารกษา พยาบาล ศนยบรการสาธารณสข 61 มผปวยค'วามดน'โลหตสง ทควบคมไมไดในชมชนททำการศกษารอยละ61.54ของจำนวนประชากรในชมชน(ทมา:สถตงานอนามย ชมชน ศนยบรการสาธารณสข 61, 2559) เนองจากมพฤตกรรมการปฏบตตวไมถกตอง เสยงตอภาวะ แทรกซอนทอนตราย จากการดแลผปวย ดวยการใหความรและตดตามเยยมบาน พบวาผปวยยงมภาวะ ความดนโลหตสงอยดงนนผศกษาจงทำโปรแกรมสงเสรมการจดการตนเอง และการมสวนรวมของครอบครว ตอพฤตกรรมสขภาพและภาวะสขภาพของผปวยโรคความดนโลหตสงทควบคมไมไดเพอใหผปวยม พฤตกรรมสขภาพทดทง 4 ดาน คอ การรบประทานอาหาร การออกกำลงกาย การจดการความเครยดและการ รบประทานยาซงสงผลใหผปวยมพฤตกรรมสขภาพและภาวะสขภาพทดสามารถควบคมความดนโลหตได
วตถประสงคทวไปเพอศกษาผลของโปรแกรมการสงเสรมการจดการตนเองและการมสวนรวมของครอบครว
ตอพฤตกรรมสขภาพและภาวะสขภาพของผปวยโรคความดนโลหตสงทควบคมตวเองไมไดวตถประสงคเฉพาะ1. เพ อศ กษาผลของโปรแกรมการส งเสร มการจ ดการตนเองและการม ส วนร วมของ
ครอบครวมผลตอพฤตกรรมสขภาพดาน การรบประทานอาหาร การออกกำลงกาย การจดการ ความเครยดและการรบประทานยาของผปวยโรคความดนโลหตสง
2. เพ อศ กษาผลของโปรแกรมการส งเสร มการจ ดการตนเอง และการม ส วนรวมของ ครอบครวตอภาวะสขภาพของผปวยโรคความดนโลหตสง
กลมเปาหมาย ผปวยโรคความดนโลหตสงทควบคมระดบความดนโลหตสงไมไดอาศยในพนท ศนยบรการสาธารณสข 61 จำนวน 70คน แบงเปนกลมทดลอง 35 คน และกลมควบคม 35 คน มคณสมปตคอ
2.1 เป นผป วยโรคความดนโลหตสงท ม ระดบความดนโลหตมากกวา 140/90 มลลเมตร ปรอท ได ร บการว น จฉ ยจากแพ ทย ว าเป นผ ป วยความด นโลห ตส งและร บการร กษาโดยการ รบประทานยา
2.2 เปนผปวยโรคความดนโลหตสงทไมมโรครวมหรอมโรครวม อาท โรคเบาหวาน ไขมนในเลอดสง2.2.1 มการรบรและสตสมปชญญะดและไมมปญหาการไดยนสามารถสอสารอานและเขยนได
4
2.2.2 มสมาชกในครอบครวซงเปนผดแลหลกทยนดเขารวมการวจย4.2 ขนตอนการดำเนนการมดงน
4.2.1 ขนเตรยมการการเตรยมความพรอมของผปวยและครอบครวเปนขนตอนการเกบรวบรวม ขอมลเกยวกบพฤตกรรมสขภาพของผปวย และคนหาปญหาในการจดการพฤตกรรมสขภาพตนเองของผปวย สนบสนนใหผปวยและครอบครวไดสะทอนคดเกยวกบการจดการพฤตกรรมสขภาพของผปวยทผานมา ผปวยและครอบครวรวมกนหาวธแคไขปญหาโดยใหผปวยและครอบครวตงคาเปาหมายรวมกนทอเปนแนวทาง จดการตนเอง และมการประเมนผลการบรรลเปาหมาย พรอมทงร วมกนเลอกแนวทางปฎปตการจดการตนเอง
4.2.2 ขนดำเนนการตามแนวคดการจดการตนเองประกอบดวย 3 ขนตอน คอ การตดตาม ตนเอง การประเมนตนเอง และการใหแรงเสรมตนเองโดยการจดกจกรรมดงน
4.2.2.1 ประเมนภาวะสขภาพ ของผปวยโรคโรคความดนโลหตสง4.2.2.2 ประเมนพฤตกรรมสขภาพ 4 ดาน คอ ดานการรบประทานอาหาร การออก
กำลงกาย การจดการความเครยด และการรบประทานยา4.2.2.3 จดกจกรรมสงเสรมการจดการตนเอง และการมสวนรวมของครอบครว
ตอพฤตกรรมสขภาพและภาวะสขภาพของผปวยโรคความดนโลหตสง คอ การใหความรกบผปวย และครอบครว การตงคาเปาหมายรวมกนระหวางผปวยและครอบครว ผ ศ กษาอธบายการบ นท ก พฤตกรรมสขภาพ โดยผป วยและครอบครวมการบนทกพฤตกรรมสขภาพเปนระยะเวลา 8 เดอน รวมทงการสนบสนนการจดการปญหาและอปสรรคการปฎบตพฤตกรรมสขภาพ
4.2.3 ขนประเมนผล ประกอบดวยการประเมนผลในดานตาง ๆ ดงน4.2.3.1 ขอมลทวไปของกลมประชากร4.2.3.2 ขอมลคะแนนพฤตกรรม 4 คา,น ไดแก ดานการรบประทานอาหาร ดานการออก
กำลงกาย ดานการจดการกบความเครยด และการรบประทานยา4.2.3.3 เปรยบเทยบคะแนนพฤตกรรม 4 ดาน ของกลมควบคมและกลมทดลองโดย
เปรยบเทยบระหวางกลมทงกอนและหลงเขารวมโครงการ4.2.3.4 ขอมลภาวะสขภาพของกลมควบคมและกลมทดลอง กอนและหลงรวมโครงการฯ
5. ผรวมดำเนนการ1. นางสาววาณรตน รงเกยรตกล กองการพยาบาลสาธารณสข รอยละ 102. นางปรยาภรณ วรรณาลย ศนยบรการสาธารณสข 61 ส งวาลยท สนารมย รอยละ 5
6. สวนของงานทผเสนอเปนผปฎปฅ รอยละ 856.1 ขนเตรยมการ
6.1.1 ประชมชแจงกจกรรมรวมกบบคลากรทเกยวของ ประชาสมพนธและคดเลอกกลมตวอยาง
5
6.1.2 ศกษา คนควา แนวคดทฤษฎเอกสารวชาการทเกยวของ6.1.3 จดทำโปรแกรมสงเสรมการจดการตนเองและการมสวนรวมของครอบครว โดยจดเปน
แผนกจกรรม การเตรยมสอและอปกรณตาง ๆทสรางขนจากการศกษา ตำราและเอกสารทางวชาการตาง ๆ6.1.4 กำหนดวนกจกรรมและนดหมายผปวยเปนรายบคคล6.1.5 จดเตรยมเครองมอทใขในการศกษา ประกอบดวย 2 สวน คอ
1. เครองมอใชในการดำเนนการศกษาไดแก โปรแกรมสงเสรมการจดการตนเองและการม สวนรวมของครอบครวมเนอหาครอบคลมพฤตกรรมการจดการตนเองโดยใหครอบครวเขามามสวน รวมในทกกจกรรมในเรอง การรบประทานอาหาร การออกกำลงกาย การจดการลบความเครยด และการ รบประทานยา จดเตรยมสอนำเสนอภาพนง ตวอยางโมเดลอาหารเหมอนจรง คมอการจดการตนเอง ของผปวยโรคความตนโลหตสง และแบบบนทกพฤตกรรมสขภาพของผปวยโรคความตนโลหตสง
2. เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลประกอบดวย แบบสอบถามขอมลสวนบคคล ขอมลดานสขภาพ1ของกลมตวอยาง แบบสอบถามขอมลสวนบคคลของสมาชกในครอบครวทมผดแลหลก แบบสอบถามพฤตกรรมสขภาพผปวยโรคความตนโลหตสงและแบบบนทกการปฏบตตนตามพฤตกรรม สขภาพตามการตงค,าสเาหมายของผปวยและผดแลหลก โดยนำเครองมอไปตรวจสอบความตรงของเนอหา จากผทรงคณวฒ 3 ทาน และนำไปหาความเทยงตรงโดยหาความสอดคลองภายในใชสตรสมประสทธ แอลฟาของครอนบาด (Conbach’s alpha coefficient) ไดคาสมประสทธความเทยง.802แบบสอบถามม4 สวนคอ
สวนท 1 แบบสอบถามขอมลทวไปของกลมตวอยางสวนท 2 ผลการสงเสรมใหกำลงใจโดยครอบครวดวยการใชแบบบนทกการปฏบตตน
ตามพฤตกรรมตามการตงคาเปาหมายรวมของผปวยและผดแลหลกในครอบครวสวนท 3 เปรยบเทยบพฤตกรรมสขภาพของผปวยโรคความดนโลหตสงกอนและหลง
เขารวมโปรแกรมฯในกลมทดลองและกลมควบคมสวนท 4 ผลการจดการตนเองและการมสวนรวมของครอบครวตอพฤตกรรมและภาวะ
สขภาพในผปวยโรคความตนโลหตสงทควบคมไมได โดยมเกณฑประเมนภาวะสขภาพตงน1. คาความตนโลหตเกณฑระดบความตนโลหต นอยกวาหรอเทากบ 120/80 มลลเมตรปรอท
เปนระดบปกต และมากกวาหรอเทากบ 140/90 มลลเมตรปรอท เปนระดบสง2. ผลลพธทางคลนก
คานาตาลในเลอด (DTX)70Sลลกรมตอเดซลตร เปนคาต'าก'วาปกต100-125มลลกรมตอ เดซลตร เปนคาผดปกต(กลมเสยง) มากกวาหรอเทากบ 126 มลลกรมตอเดซลตร เปนคาผดปกต(กลมปวย)
คาระดบไขมนในเลอด LDL Cholesterol นอยกวา 100-129 มลลกรมตอเดซลตร อยใน ระดบปกต 130-159 มลลกรมตอเดซลตรอยในระดบสงปานกลาง มากกวา 160 มลลกรมตอเดซลตร อยในระดบสงมาก HDL Cholesterol ในผชายนอยกวา 40 มลลกรมตอเดซลตร อยในระดบผดปกต
6
มากกวา 40 มลลกรมตอเดซลตร อยในระดบปกต ในผหญงนอยกวา 50 มลลกรมตอเดซลตร อยในระดบผดปกต มากกวา 50 มลลกรมตอเดซลตร อยในระดบปกต
3. คาดชนมวลกาย (BMI) เกณฑดชนมวลกายสำหรบคนเอเชย ดชนมวลกาย (kg/m2) นอยกวา 18.5เป นค าน าหน กตากวาเกณฑ 18.5 - 2 4 .9 เป นค าน าหน กปกต 25.0 - 29.9 ระดบอวน และมากกวา 30.0 อยในระดบอวนมาก
4. เสนรอบเอว เกณฑการวดเสนรอบเอว เพศชาย นอยกวาหรอเทากบ 90 เซนตเมตร เป นค าปกต มากกวา 90เซ น ต เมตร อย ในระด บอ วน และเพศหญ ง น อยกว าหร อ เท าก บ 80 เซนตเมตรเปนคาปกต มากกวา 80 เซนตเมตร อยในระดบอวน
5. การประเมนความเครยดไดแกคะแนน0 ไมมความเครยด คะแนน 1- 15 มความเครยดโดยแบง ระดบความเครยดคอ คะแนน 1 -4 เปนระดบตาคะแนน 5 - 7เปนระดบปานกลาง และคะแนน 8 - 15เปนระดบสง
แบบสอบถามพฤตกรรมสขภาพผปวยโรคความดนโลหตสงมขอคำถามจำนวน37 ขอ คะแนนเตม 148คะแนนเปนคำถามแบบมาตรสวนประมาณคา (Rating Scafe) ใหเลอกความถการปฎปตเปนประจำ
ขอความเชงบวก จำนวน 22 ขอ (ขอ 1,4,5,7,9,10,16-28,32,35,36) ปฎปตเปนประจำ = 4 คะแนน ปฎปตบอยครง = 3 คะแนนปฏป ต นานๆครง = 2 คะแนน
ขอความเชงลบ จำนวน 15 ขอ (ขอ 2,3,6,8,10,11,13,14,15,29,30,31,33,34,37)
ปฎบตเปนประจำ = 1 คะแนนปฎนตบอยครง = 2 คะแนนปฎป ต นานๆครง = 3 คะแนนไมปฎปตเลย = 4 คะแนน
การแปลผลคะแนนพฤตกรรมสขภาพของผปวยโรคความดนโลหตสง โดยรวมใชหลก จดอนดบแบบองเกณฑ ซงผศกษาไดกำหนดชวงคะแนนเปน 3 ระดบ ดงน
คะแนน 37.00 - 74.00 หมายถง พฤตกรรมสขภาพอยในระดบตา
' ' ‘"ปตเลย = 1 คะแนน
คะแนน 74.01 - 111.00หมายถง พฤตกรรมสขภาพอยในระดบปานกลางคะแนน 111.01 - 148.00หมายถง พฤตกรรมสขภาพอยในระดบสง
6.2 ขนดำเนนการ6.2.1 ประเมนภา'วะสขภาพ กลมทดลองและกลมควบคม บนทกคาความดนโลหต ผลลพธทาง
คลนกดชนมวลกายรอบเอวและความเครยดกอนและหลงสนสดโครงการฯ เดอน มกราคม2560-กนยายน25606.2.1.1 กลมทดลองและกลมควบคม ประเมนพฤตกรรมสขภาพ คอนและหลง'ทำ'โครงการฯ6.2.1.2 จดโปรแกรมสงเสรมการจดการตนเองใหกบผปวยและครอบครว 3 ขนตอนคอ
1)ขนตอนการตดตามตนเอง เปนขนตอนเตรยมความพรอมใหกบผปวย โดยการ1ใหความเ4 ดาน คอ ดานการ รบประทานอาหาร ดานการออกกำลงกาย ดานการจดการความเครยด ดานการรบประทานยา นอกจากน ยงมการสนบสนนใหผปวยตงเปาหมายพฤตกรรมโดยครอบครวมสวนรวม 2) ขนตอนการตดตามผล
7
และประเมนผลการจดการตนเอง ขนตอนนเปนการตดตามและประเมนพฤตกรรมสขภาพตามการตงคา เขเาหมายพฤตกรรมสขภาพของผปวยและครอบครว การใหคำแนะนำในกรณทพฤตกรรมสขภาพไม เปนไปตามเปาหมาย 3) ขนตอนการสงเสรมใหกำลงใจและเสรมแรงโดยครอบครวมสวนรวม ขนตอนน อยในทกกระบวนการในการดำเนนโปรแกรม เพอใหผปวยมพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสมเปนไปตาม เขเาหมายทกำหนดอยางตอเนอง
6.3 ขนประเมนผล พบดงน6.3.1 สวนท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง ไดแก ขอมลสวนบคคลและขอมลสขภาวะ
ของผปวยโรคความดนโลหตสงในกลมทดลองและกลมควบคมกลมตวอยางทใชในการศกษาครงนเปนผปวยโรคความดนโลหตสง จำนวน 70 คน
เปนกลมทดลอง 35 คน และกลมควบคม 35 คน สวนใหญเปนเพศหญงรอยละ 80 กลมทดลองสวนใหญ อายนอยกวา 60 ป รอยละ 40.00 กลมควบคมสวนใหญมอาย 6 0 ถง 89 ป คดเปนรอยละ 40.00
ดานการศกษาทง 2 กลมสวนใหญ จบการศกษาระดบประถมศกษา กลมทดลองรอยละ 65.70 กลมควบคมรอยละ 60.00 ดานการประกอบอาชพทงสองกลมสวนใหญไมไดประกอบอาชพ กลมทดลอง รอยละ 45.70 กลมควบคมรอยละ 42.90 รายไดของครอบครวเฉลยตอเดอนสวนใหญ นอยกวา 10,000 บาท กลมทดลองรอยละ 62.90 กลมควบคมรอยละ 60.00 ทง 2 กลมสวนใหญมความ เพ ยงพอของรายได กลมทดลองรอยละ 74.20 กลมควบคมรอยละ 60.00 สวนระดบความรนแรง ของโรคความดนโลหตทง 2 กลม อยในระดบนอย รอยละ 85.70 และรอยละ 88.60
ข อม ลส วนบ คคลของสมาช กในครอบครวท เป นผ ด แลหลกของกล มทดลอง ผลการศกษาครงนพบวา สมาชกในครอบครวทเปนผดแลหลกของกลมทดลองสวนใหญ เปนเพศ หญงรอยละ 42.90 สวนกลมควบคมสวนใหญเปนเพศชายรอยละ 57.10 ทง 2 กลม สวนใหญมอาย อยในชวงมากกวา 50ป รอยละ 42.80 และรอยละ 34.30 ทง 2 กลม สวนใหญมสถานภาพสมรส กลม ทดลองรอยละ 51.40 กลมควบคมรอยละ 74.30 ดานการศกษา กลมทดลองสวนใหญอยในระดบ ประถมศกษารอยละ34.40กลมควบคมอยในระดบชนมธยมศกษารอยละ40.๓ ดานการประกอบอาชพ กลมทดลองและกลมควบคมสวนใหญประกอบอาชพรบจางรอยละ 45.70 และรอยละ 37.00 รายได เฉลยตอเดอนทง 2 กลมอยในชวงมากกวา 15,0๓ บาท กลมทดลองรอยละ 48.10 กลมควบคมรอยละ 42.83
6.3.2 สวนท 2 ผลการส งเสรมให กำล งใจโดยครอบครว ด วยการใชแบบบนทกการ ปฏบตตนตามพฤตกรรมตามการตงคาเขเาหมายรวมของผปวย และผดแลหลกในครอบครว
ผลการศกษาพบวา พฤตกรรมตามคาเขเาหมายของกลมตวอยางทเขารวมโปรแกรมฯ มพฤตกรรมตามคาเปาหมายทตงไวระหวางกลมทดลองและผดแล เพมขนอยางตอเนองทง 4 ดาน
6.3.3 สวนท 3 เปรยบเท ยบพฤตกรรมสขภาพของผป วยโรคความดนโลห ตส งก อน และหลงเขารวมโปรแกรมในกลมทดลองและกลมควบคม
8
ผลการศกษาพบวา คะแนนพฤตกรรมสขภาพทง 4 ดาน และโดยรวมของกลม ทดลอง ภายหลงการไดรบโปรแกรมฯ กลมทดลองมคะแนนพฤตกรรมสขภาพ ทง 4 ดาน และ โดยรวมหลงการทดลองมากกวากอนทดลอง และมากกวากลมควบคม
6.3.4 สวนท 4 ผลการจดการตนเองและกรณสวนรวมของครอบครวตอพฤตกรรม และ ภาวะสขภาพในผปวยโรคความดนโลหตสงทควบคมไมได
ผลการศกษา ภาวะสขภาพ ทง 5 ดาน คอ ความดนโลหต ผลลพธทางคลนกคาดชนมวล กาย รอบเอว และความเครยด พบวา หลงการทดลอง มภาวะสขภาพดขนทกดาน โดยภายหลงการทดลอง กลมทดลอง พบวา คาความดนโลหตลดลง อยในเกณฑปกตรอยละ 34.50 ในขณะทกลมควบคมอยในเกณฑ ผดปกตรอยละรอย ผลลพธทางคลนกพบวากลมทดลองมระดบนาตาลในเลอดระดบปกต เพม'ขนรอยละ 57.14 เปนรอยละ 7429 สวนกลมควบคมมนาตาลในเลอดอยในเกณฑปกตเพมขนจากรอยละ 60 เปนรอยละ 62,86 ระดบไขมนในเลอดในกลมทดลอง พบวา LDLหลงการทดลองอยในระดบปกตมากขน จากรอยละ 37.14 เปนรอยละ 57.14 สวนกลมควบคม กลบพบวาม LDLอยในระดบผดปกตมากขน จากรอยละ 57.14 เปนรอยละ 71.43และพบวากลมทดลองมระดบ HDL อยในระดบปกตเพมขนจากรอยละ40เปนรอยละ65.71สวนกลม ควบคมกลบลดลง จากรอยละ 40เปนรอยละ 25.71 สำหรบคาดชนมวลกายพบวา กลมทดลองมภาวะอวน ลดลงจากรอยละ7429 เป น57.14 ในกลมควบคมกลบเพม'ขนจากรอยละ65.70 เปนรอยละ 71.40 สวนรอบเอว ในกลมทดลองพบวา ผดปกตลดลงจากรอยละ 7430เปนรอยละ 57.14ในขณะทกลมควบคมเพมขนจากรอย ละ 65.71 เปนรอยละ 74.29 และในเรองความเครยดในกลมทดลองพบความเครยดลดลงจากรอยละ 12.50 เปนรอยละ0 ระดบปานกลางลดลงจากรอยละ 5420เปนรอยละ 28.00 ระดบตรลดลงจากรอยละ 33.30 เปนรอยละ 28.60 สวนกลมควบคมมความเครยดในระดบสงลดลงจากรอยละ 9.10 เปนรอยละ 5.70 ระดบ ปานกลางลดลงจากรอยละ 54.50 เปนรอยละ 42.90 และระดบตาจากรอยละ 86.40 เปนรอยละ 207. ผลสำเรจของงาน
หลงสนสด การจดโปรแกรมสงเสรมการจดการตนเอง และการมสวนรวมของครอบครว ต อพฤต กรรมส ขภาพและความด นโลห ตส งของผ ป วยโรคความด นโลห ตส งท ควบค มไม ได ศนยบรการสาธารณสข61 สงวาลย ทสนารมยเขตสายไหมกรงเทพมหานคร ผลการวจยพบวา
7.1 คะแนนเฉลยพฤตกรรมสขภาพผปวยโรคความดนโลหตสงภายหลงเขารวมโปรแกรม สงเสรมการจดการตนเองและการมสวนรวมของครอบครวสงกวากอนเขารวมโปรแกรมอยางมนยสำคญทางสถต (t=25.36, P < 0.01)โดยมพฤตกรรมสขภาพดขนรอยละรอย
7.2 คะแนนเฉลยพฤตกรรมสขภาพผปวยโรคความดนโลหตสงภายหลงเขารวมโปรแกรมฯ สงกวาผปวยทไดรบการพยาบาลตามปกต อยางมนยสำคญทางสถต (t=19.79, P < 0.01)
7.3 ภาวะสขภาพของผป วยโรคความดนโลหตสงภายหลงเขารวมโปรแกรมการสงเสรม การจดการตนเองและการมสวนรวมของครอบครวดกวากอนเขารวมโปรแกรมฯ โดยมความดน
9
โลหตลดลงรอยละรอย ผลการตรวจไขมนในเลอดลดลงรอยละรอย ดชนมวลกายอยในเกณฑปกต รอยละ 42.0 รอบเอวอยในเกณฑปกตรอยละ 42.86 ความเครยดลดลงรอยละรอย
7.4 ภาวะสขภาพของผปวยโรคความดนโลหตสงภายหลงเขารวมโปรแกรมสงเสรมการจดการ ตนเอง และการมสวนรวมของครอบครวดกวาผปวยโรคความดนโลหตสงทไดรบการพยาบาลตามปกต
สรปผลจากการศกษาครงนไดวา โปรแกรมสงเสรมการจดการตนองและการมสวนรวม ของครอบครว ซงมการสงเสรมการจดการตนเองใหผปวยโรคความดนโลหตสง โดยใหครอบครว เขามามสวนรวมตามกระบวนการจดการตนเองคอ การตดตามพฤตกรรมสขภาพของตนเอง การประเมน ตนเองและการเสรมแรงตนเอง โดยทผ ศ กษาสนบสนนใหเกดกระบวนการดงกลาวดวยวธการให ความรทกษะและการใหคำปรกษาเปนระยะเวลา 8 เดอน ทำใหผปวยและผดแลหลกสามารถรวมกนประเมน พฤตกรรมสขภาพของผปวยกบพฤตกรรมทเปนไปตามมาตรฐานสำหรบผปวยกำหนดเปาหมายและวางแผน ปฎทต'พฤตกรรมสขภาพประเมนผลการปฎปตพฤตกรรมสขภาพคนหาปญหาและอปสรรคทไมได ตามเปาหมายทวางไวไดอยางตอเนองอกทงไดรบการสนบสนนและชวยเหลอในการปฎปตพฤตกรรม สขภาพจากครอบครวและการประเมนผลการปฎปตกบเบเาหมายและสามารถเสรมแรงใหผปวยจดการ ตนเองนำไปสการมพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสมและมภาวะสขภาพดขนภายหลงเขารวมโปรแกรมฯ
8. การนำไปใชประโยชน8.1 สามารถนำรปแบบของโปรแกรม ไปใชกบกลมผป วยโรคเรอรงอน ๆ โดยเฉพาะดาน
การพยาบาลควรนำโปรแกรมสงเสรมการจดการตนเองของผปวยโรคความดนโลหตสงโดยสนบสนนให ครอบครวเขามามสวนรวมมาใชในการใหการพยาบาลผปวยกลมอนโดยเนนพฤตกรรมสขภาพทยง เปนปญหาในการจดการตนเองของผปวย โดยสนบสนนใหผปวยไดรบการสงเสรมจดการตนเองโดยให ครอบครวเขามามสวนรวม เพอตดตามประเมนผล และสนบสนนการจดการตนเองอยางตอเนอง
8.2 ดานการบรหารการพยาบาล ใชเป นแนวทางในการพฒนาคณภาพการพยาบาล และ ระบบจดการดานการพยาบาลในการสนบสนนการจดการตนเองของผป วยโรคความดนโลหตสง ให ม ประส ทธ ภาพ โดยควรจ ดให ม เคร อข ายอ น ๆ ใน การด แลผ ป วยท เป น ผ ด แลห ล ก เชน Care Manager รวมกบผดแล (Care Giver) เขามาดแลผปวย โดยใชแนวทางการดแลผปวย ตามโปรแกรม ทำการศกษาน ในกรณทผปวยไมมผลแลหลกแตผดแลไมมเวลาหรอไมสะดวกในการดแลผปวย
9. ความยงยาก ฟญหาและอปสรรคในการดำเนนการ1. ผปวยบางรายมการปรบพฤตกรรมสขภาพไมสมรเสมอ อกทงผดแลหลกอาจมสวนรวมในการ
ดแลผปวยไมตอเนองทำใหผปวยความดนโลหตสงยงไม,สามารถควบคมความดนโลหตไดอยางยงยน2. ระยะเวลาในการดำเนนโครงการจำเปนตองใชเวลาหลายเดอน ทำใหการตดตามญาต
และครอบครวตองใชเวลาในการตดตามเปนเวลานานเพอใหกจกรรมทดำเนนการมความครบถวน
10
10. ขอเสนอแนะ10.1 จดใหมระบบการตดตามเยยมผปวยอยางตอเนอง เพอให ผปวยและครอบครว ตระหนก
ถงการมพฤตกรรมธ[ขภาพทด ในการควบคมความดนโลหตใหอยในเกณฑทปกตอยางยงยน10.2 การจดกจกรรมควบคมความดนโลหต โดยการมสวนรวมของภาคเครอขาย ดานสขภาพ
เชน care giver (CG) และอาสาสมครสาธารณสขในชมชน เปนดน
ขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางดนเปนความจรงทกประการ
ลงชอ d l \ i V .. .โโ.......’0 ม ..........................(นางณฎฐน จนทรกอน)
พยาบาลวชาชพชำนาญการ(ดานการพยาบาล) ผขอรบการประเมน® (เ ก.ค. M l
ขอรบรองวาสดสวนหรอลกษณะงานในการดำเนนการของผเสนอขางดนถกตองตรงกบความจรงทกประการ
ลงชอ.......โ........
f
ลงชอ........1:.!โ'?:?;?.ส โ )ๆ55พ า 6 £•1/(นางสาววาณรตน รงเกยรตกล)
ผรวมดำเนนการ% ๘7 ก.น. jatWi(นางปรยาภรณ วรรณาสย)
ผรวมดำเนนการ§ ฝ, ก ค. ๒๕๖๒
ไดตรวจสอบแล1ขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางตนถกตองตรงกบความเปนจรงทกประการ
ลงรอ..........M .........ฟ ; 4 ป .
( (นางเ,ชาวน เพ•ชระถรณน) )ต ำ แ ห ^ . ใ ไพ?ใ!?..หวหนากลมงานการพยาบาm ละการบรหารทวไบ "ภ’'นย'บ'รกทรส'าธกไ3ณ ส ข ๖๑"'สงว'าลย"'หลนา'รน?'?
f ฝ7 ก.น. j8iftfe
ลงชอ........... .ว.โk สสชสะ^..( (นายปกรณ ทองวไล) )
ตำแหน ^!^ . .ส โ เน ]ก .ไ .โ”ป .ว}..รกษาการในตำแหนง
ผอำนวยการดนยบรการสาธารณสฃ ๖๑ สงวาลย หสนารมย........ % £1 กโค. ๒1๖๒’
(ผบงคบบญชาทควบคมดแลการดำเนนการ)
บรรณานกรม4
กรมควบคมโรคกระทรวงสาธารณสข. (2556). รายงานการ$ าระวงโรคไมตดตอในป พ.ศ.2560. กรงเทพมหานคร ะโรงพมพองคการทหารผานศก.
ชลการ ชายกล. (2557). ผลของโปรแกรมสงเสรมการจดการตนเองและการมสวนรวมของ ครอบครบตอพฤตกรรมสขภาพและความดนโลหตของผปวยโรคความดนโลหต.วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต (การพยาบาลผใหญ) มหาวทยาลยสงขลานครนทร.
พระ บรณะกจเจรญ. (2553). โรคความดนโลหตสงปฐมภม. กรงเทพมหานคร ะ สำนกพมพ หมอชาวบาน.
ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สำนกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2561).กลมรายงานมาตรฐาน : การปวยดวยโรคไมตดตอทสำคญ. กระทรวงสาธารณสข.
ศนยบรการสาธารณสข 61 ลงวาลยท สนารมย. (2559). รายงานผลการปฏบตงาน :งานอนามยชมชน ศนยบรการสาธารณสข 61 ส งวาลยบ สนารมย สำนกอนามย กรงเทพมหานครปงบประมาณ2559. เอกสารอดสำเนา.
สำนกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต. (2553). คมอบรหารงบกองทนหลกประกนสขภาพแหงชาต 2554 เลมท 4. กรงเทพมหานคร ะ บรษทสหมตรพร,นตงแอนดพบลสชงจำกด.
สำนกโรคไมตดตอ. (2553). รายงานโรคไมตดตอเรอรง 5 โรคเบาหวาน ความดนโลหตสง หวใจขาดเลอด หลอดเลอดสมอง โรคเรอรงทางเดนหายใจสวนลาง. กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข.
สำนกนโยบายและยทธศาสตร สำนกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2558). สถตสาธารณสข พ.ศ.2558: Public Health Statistis 2015. กรงเทพมหานคร : โรงพมพองคการสงเคราะห ทหารผานศก.
Kaplan, N. M. (2006). Kaplan ’ร clinical hypertension (8 thed.). Philadelphia ะ Lippincott.Kanfer, F. H. & Gaelick - Buys, L. (1991). Self - management methods. In F. Kanfer & A. Goldtein
(Eds.), Helping people change: A text book of methods (4th Ed., pp. 305 - 360). New York : Pergamonpress.
World Health Organization (WHO). (2013). A global brief on hypertension Silent killer,global public health crisis. Retrieved from http://WWW.Who.int/cardiovascular_diseases/ publications/global_brief_hypertension/en/
ขอเสนอ แนวคด วธการเพอพฒนางานหรอปรบปรงงานใหมประสทธภาพมากขนของ นางณฎฐน จนทรกอน
เพอประกอบการแตงตงใหดำรงตำแหนง พยาบาลวชาชพชำนาญการพเศษ (ดานการพยาบาลทวไป) ตำแหนงเลขท ศบส.(61) 7 สงกด กลมงานการพยาบาลและการบรหารทวไป ศนยบรการสาธารณสข 61 สงวาลย ทสนารมยสำนกอนามยเรอง การพฒนารปแบบการสงเสรมสขภาพเพอ!เองกนการเกดโรคความดนโลหตสงรายใหมในชมชน
หลกการและเหตผลโรคความดนโลหตสง เปนปญหาสาธารณสขทสำคญ1ของโลก พบมอตราปวยถงรอยละ 60
ของโรคทพบทงหมด และมแนวโนมสงขน (สำน กงานหลกประกนส ขภาพแหงชาต ,2554:7) โรคความด นโลห ตส งเป นหน งในสาเหต สำค ญ ท ทำให ประชากรท วโลกตายก อนว ยอ นควร และเปน
2
ศนยบรการสาธารณสข 61 สงวาลย ทสนารมย เปนหนวยบรการปฐมภมรบผดชอบดแล ประชากรพนทเขตสายไหม มประชากรทรบผดชอบในป 2559 จำนวน 204,874 คน จากการสำรวจ สำรวจคดกรองภาวะส ขภาพประชาชนในพ นท ร บผ ดชอบในประชากร จำนวน 14,538 คน พบประชาชนม ภาวะส ขภาพ กลมปกต 8,498 คน กลมเสยง 3,197 คน และกลมปวย 2,843 คน ในจำนวนกล ม เส ยงท งหมดพบกล ม เส ยงต อการเก ดโรคความด นโลห ตส งร อยละ 26.80และ พบผป วยโรคความดนโลห ตส ง ค ดเป นรอยละ 25.60และในชมชนทศ กษา พบวาม ผ ป วยโรค ความดนโลหตสง ทควบคมความดนโลหตไมได จำนวน 55 คน คดเปนรอยละ 61.54 ของประชากร ทไดรบการคดกรองสขภาพจำนวน 112คนดวยเหตนผ ขอรบการประเมนซงปฎบตหนาทพยาบาล อนามยชมชน ศนยบรการสาธารณสข 61 สงวาลย ท สนารมยเห นความสำคญของปญหาดงกลาว จงขอเสนอการพฒนารปแบบการสงเสรมสขภาพใหประชาชนกลมเส ยงสงมพฤตกรรมสขภาพ ทเหมาะสม โดยการมสวนรวมของชมชนเพอปองกนการเกดโรคความดนโลหตสงรายใหมในชมชน
วตถประสงคและหรอเขเาหมายวตถประสงค1. เพอพฒนารปแบบการสงเสรมสขภาพ ในการ!เองกนโรคความดนโลหตสงรายใหมในชมชน2. เพอใหประชาชนกลมเสยงสงมพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสม ลดการเกดโรคความดน
โลหตสงรายใหมเปาหมายประชาชนกลมเสยงโรคความดนโลหตสงในพนทรบผดชอบของศนยบรการสาธารณสข 61
สงวาลย ทสนารมย จำนวน 30 คน และภาคเครอขายทเปนแกนนำจตอาสาในชมชน จำนวน 10 คน
กรอบการวเคราะห แนวคด ขอเสนอกรอบการวเคราะหโรคความดนโลหตสงเปนโรคเรอรง ทเปนปญหาในหลายประเทศทวโลก รวมถงประเทศ
ไทยมจำนวนผป วยเพ มข นทกป จากขอมลการคดกรองสขภาพในชมชน พนทของศนยบรการ สาธารณสข 61 สงวาลย ทสนารมย เขตสายไหม ป พ.ศ.2556 - 2559 พบวามผปวยดวยโรคความดน โลหตสงเปนอนดบท 1 ในบรรดาโรคสำคญ 5 อนดบ โดยเพมขนจากรอยละ 24.30ในป 2556 เปนรอยละ 29.80 ในป 2559 (ทมา; รายงานอนามยชมชนศนยบรการสาธารณสข 61 สงวาลยทสนารมย, 2556 - 2559 ) ซงสาเหตเกดจากการมพฤตกรรสขภาพทไมถกตองสงผลใหผปวยดวนโรคความดน โลห ตส งไม สามารถควบคมความด นโลห ตได อาจทำให เก ดภาวะแทรกซอนตามมา จากการ วเคราะหสภาพปญหาการเพมขนของผปวยโรคความดนโลหตสง ทำใหผศกษาเหนถงความสำคญ ในการด แลผ ป วยกล ม เส ยงต อการเก ดโรคความด นโลห ตส งให ได ร บการส งเสร มพฤต กรรม
3
สขภาพใหถกตอง เพอทจะไมกลายเปนผป วยโรคความดนโลหตสง รปแบบการสงเสรมสขภาพ เพอปองกนโรคความดนโลหตสงรายใหมในชมชนน ผทมสวนรวมทสำคญในการดแลคอ ชมชนเอง ทมความสำคญในการชวยเพมระบบการดแลทเหมาะสม โดยชมชนมสวนรวมสงเสรมพฤตกรรม สขภาพ ทงน ป จจยความสำเรจค อการมส วนรวมดำเนนการโดยภาคประชาชนและกระบวนการ ดำเนนการทเกดจากการวางแผนรวมกน ซงทำใหเกดการสงเสรมสขภาพทหลากหลาย และเปนการ ปองกนการเกดผปวยโรคความดนโลหตสงรายใหมในชมชนอยางมสวนรวม
แนวคดการดำเนนโครงการ การพฒนารปแบบการสงเสรมสขภาพเพอปองกนการเกดโรคความดน
โลหตสงรายใหมในชมชนครงน ผ ศ กษาไตนำแนวคดในการพฒนารปแบบการสงเสรมสขภาพ โดยใชกระบวนการพฒนาสขภาพชมชน (วฒนา สวางศร และศราณย อนธรหนอง,ใฝ, 2558) ซงเปนการ ดแลสขภาพของชมชนอยางเหมาะสมโดยชมชนมสวนรวมทกขนตอน เรมจากการทำประชาคม การ วเคราะหขอมลการมสวนรวมในการสงเสรมพฤตกรรมสขภาพจนถงขนตอนการประเมนและตดตาม ผล ซ งป จจ ยความสำเร จค อ การม ส วนร วมดำเน นการโดยภาคประชาชน และกระบวนการ ดำเนนงานทเกดจากการวางแผนทคดรวมกน ทำใหเกดการสงเสรมสขภาพทหลากหลาย และเปน การป องก น การเก ดผ ป วยความด น โลห ตส งรายให ม ใน ช มชน อย างม ส วน ร วม โดยแนวคด กระบวนการพฒนาสขภาพชมชนประกอบดวย 3 ระยะ คอ
1. ระยะกอนการพฒนารปแบบ เปนการวเคราะหสถานการณปญหาของชมชน2. ระยะพฒนารปแบบเปนการพฒนาทม และการจดกจกรรมโครงการสงเสรมสขภาพ3. ระยะประเมนผลจากสถานการณโรคความดนโลหตสง พบวามจำนวนผปวยเพมฃน และเกดภาวะแทรกซอนท
อนตรายจากการควบคมความดนโลหตไม,ได ดงนนการปองกนการเกดโรคความดนโลหตสงรายใหม จงมความสำคญ ทงนนอกเหนอจากการไดดแลจากหนวยงานของรฐแลว ผปวยจำเปนตองไดรบการ ความสนบสนนทางสงคมซงเปนคนในชมชนเอง เชน ผดแลผปวย (Care giver) อาสาสมครสาธารณสข หรอจตอาสาอน ๆ เขามามสวนรวมในการดแลผปวย ในการทำกจการตาง ๆซงเปนการสงเสรมสขภาพ รวมถงมการคดกรองความดนโลหตเพอเปนการเปาระวงการเกดโรคความดนโลหตสงรายใหม ทำให กลมเสยงเหลานไดรบการดแลใกลชดจากชมชนเอง ทำใหเกดพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสมอยางยงยน
ขอเสนอการพฒนารปแบบการสงเสรมสขภาพเพอปองกนการเกดโรคความดนโลหตสงรายใหม
ในชมชนโดยใชเวลาดำเนนการ 24 สปดาห มวธดำเนนการดงน1. ขนเตรยมการ เรมจากการเตรยมพนทศกษาโดยคดเลอกชมชน ประชาชนกลมเสยงโรค
ความดนโลหตสงทมความพรอมในการนำรปแบบไปประยกตใชในการสงเสรมสขภาพเพอปองกน
4
โรคความดนโลหต รายใหมในชมชน ทดแลรบผดชอบจำนวน 30 คนโดย มคณสมปต ดงน1 ) อาย 35 ปขนไป2 ) มคาความดนโลหตอยในระดบเสยง(คาความดนโลหตตวบนอยในระหวาง 130-139
มลลเมตรปรอท คาความดนโลหตตวลางอยในระหวาง 85 - 89 มลลเมตรปรอท)3 ) มดวามสมครใจในการเขารวมโครงการและสามารถเขารวมกจกรรมไดตลอดโครงการ4) อานและเขยนภาษาไทยได
2. ขนดำเนนการ2.1 ประชมวางแผนรวมกบทมบรการสขภาพ วเคราะหขอมลสขภาพชมชน บรบทของ
พนท ศกษาปญหาสภาวะสขภาพของผมารบบรการ โดยการทำประชาคม เพอนำขอมลคนใหกบชมชน การรวบรวมแหลงทรพยากรในชมชน โดยเลอกภาคเครอขายในการรวมดำเนนงาน กำหนดกลยทธ การสงเสรมสขภาพ วเคราะหจดออน จดแขง หาภาพฝนและแนวทางในการดำเนนงาน รวมถงม การกำหนดผรบผดชอบการดำเนนงาน และจดลำดบความสำคญของปญหาตามขนาดของปญหา ความรนแรงของปญหา ความยากงายในการแกปญหา และความตระหนกของชมชน มการวนจฉย ความตองการสงเสรมสขภาพ โดยสรปประเดนปญหาสำคญคอ โรคความดนโลหตสง หลงจากทไต กำหนดประเดนสขภาพทสำคญแลว กระบวนการตรวจคดกรองโรคความดนโลหตสง การปรบเปลยน พฤตกรรมสขภาพในกลมเสยง ระบบบรการโรคเรอรงและปญหาอปสรรคในการดำเนนการทผานมา
2.2 กำหนดกลยทธการทำงาน เปนการระดมสมองภายใตประเดน1) ทานอยากเหนคนในชมชนเปนอยางไรเกยวคบความเสยงตอการเปนโรคความดน
โลหตสง2) ทำอยางไร จงไมเกดผปวยโรคความดนโลหตสงรายใหมในชมชน
2.3 กำหนดผรบผดชอบงาน โดยเปนตวแทนจากชมชน ไดแก ประธานชมชน กรรมการ ชมชน และอาสาสมครสาธารณสขชมชน และจตอาสาอน ๆ ในชมชน
2.4 ดำเนนกจกรรมตามโครงการ ไดแก 1) การอบรมเชงปฏบตการปรบพฤตกรรมกลม เสยงความดนโลหตสงดวยหลก 3อ2ส.2) การปกทกษะดานตาง ๆใหอาสาสมครสาธารณสขชมชนและ จตอาสาอน ๆ เพอสามารถตรวจคดกรองโรคความดนโลหตสงและคดกรองกลมเสยงตอการเกดโรค ความดนโลหตสงในกลมเสยง ดวยการวดความดนความดนโลหตทถกตอง 3) สามารถประเมนระดบ ความเส ยงต อการเก ดโรคความด นโลห ตส งได อย างถ กต อง 4) ม การจดต งกล มออกกำลงกาย ในชมชน เพอเออใหกลมเสยงไตมกจกรรมในดานการออกกำลงกายทถกตอง 5) ศกษาดงานชมชน ทมการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ และนำความเมาปรบใชและขยายผลในพนทตนเอง
2.5 ภายหลงเสรจสนโครงการ มการตดตามประชาชนกลมเส ยงอยางตอเนอง เพอให ประชาชนกลมเสยงเหลานมพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสม ไมปวยเปนโรคความดนโลหตสงในทสด
5
3. ขนประเมนผลการประเมนผลการศกษาครงนทำโดยการประเมนขอมลพฤตกรรมสขภาพ 4 ดาน กอนและ
หลงการเขารวมโปรแกรมฯ โดยประยกตใชแบบฟาระวงพฤตกรรมสขภาพของกองสขศกษาใน กลมเสยงโรคความดนโลหตสง (กองสขศกษา กรมสนบสนนบรการสขภาพ, 2557) จำนวน 30 คน ทงนมการตดตามภายหลงการดำเนนกจกรรมอก 2 เดอน เพอประเมนพฤตกรรมสขภาพและความดน โลหตของประชาชนกลมเสยงโดยมการประเมนผลดงน
3.1 เปรยบเทยบคะแนนพฤตกรรมสขภาพกอนและหลงเขารวมกจกรรม3.2 เปรยบเทยบความดนโลหตกอนและหลงเขารวมกจกรรม
เกณ ฑ ประเม นค าความด นโลห ต ค าความด นโลห ต น อยกวาหรอเท าก บ 120/80 มลลเมตรปรอท อยในระดบปกต มากกวาหรอเทากบ 140/90 มลลเมตรปรอท อยในระดบสง
ประโยชนทคาดวาจะไดรบ1. ประชาชนกลมเส ยงในชมชนมความรความเข าใจในการดแลตนเองไดอยางถ กต อง
เกดการปรบเปลยนพฤตกรรมสขภาพ สงผลใหเกดการสรางเสรมสขภาพเพอ!เองกนการเกดโรค ความดนโลหตสงรายใหมในชมชน
2. เพมศกยภาพและคณภาพการใหบรการของหนวยงาน ในการดแลประชาชนกลมเสยง ตอโรคความดนโลหตสง ใหมพฤตกรรมสขภาพทเหมาะสม มคณภาพชวตทดเพอลดการเกดโรค ความดนโลหตสงรายใหมตอไป
3. ช มชนทม ประชาชนกลมเส ยงไดรบการพฒนาระบบการดแลสขภาพของผป วยเรอรง ในชมชนรอยละ 80
ตวชวดความสำเรจ1. มร ปแบบการสงเสรมสขภาพในการ!เองกนโรคความดนโลหตสงในชมชนโดยการใช
แนวคดกระบวนการพฒนาสขภาพชมชน จำนวน 1 รปแบบ2. ประชาชนกลมเสยงโรคความดนโลหตสงไดรบการสงเสรมสขภาพ มพฤตกรรมสขภาพ
ทเหมาะสม เพอ!)องกนการเกดโรคความดนโลหตสงรายใหมในชมชนไดมากกวารอยละ 70
ขอรบรองวาผลงานดงกลาวขางดนเปนความจรงทกประการ
, 4 r v W ไ! ท พ V „ 1 -,(ลงชอ..............ไตเ.ป ........... ............................ผขอรบการประเมน(นางณฎฐน จนทรกอน)
พยาบาลวชาชพชำนาญการ (ดานการพยาบาล)ผขอรบการประเมน
...๑๘ ../....ก.ค..../..๒๕๖๒...
บรรณานกรม
กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข. (2556). รายงานการเปาระวงโรคไมตดตอในป พ.ศ.2560.กรงเทพมหานคร ะโรงพมพองคการทหารผานศก.
กองสขศกษา กรมสนบสนนบรการสขภาพ. (2557). แบบเปาระวงพฤตกรรมสขภาพ.กรงเทพมหานคร.
ชลการ ชายกล. (2557). ผลของโปรแกรมสงIสรมการจดการตนพงและการมสวนรวมของ ครอบครบตอพฤตกรรมสขภาพและความดนโลหตของผปวยโรคความดนโลหต.วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต (การพยาบาลผใหญ) มหาวทยาลยสงขลานครนทร.
พระ บรณะกจเจรญ. (2553). โรคความดนโลหตสงปฐมภม. กรงเทพมหานคร ะ สำนกพมพ หมอชาวบาน.
วฒนา สวางศร และศราณยอนธรหนองไผ. (2558). การพฒนารปแบบการสงเสรมสขภาพ เพอปองกนการเกดโรคเบาหวานรายใหมในชมชน.
ศนยเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร สำนกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2561).กลมรายงานมาตรฐาน : การปวยดวยโรคไมตดตอทสำคญ. กระทรวงสาธารณสข.
ศนยบรการสาธารณสข 61 สงวาลยทสนารมย. (2559). รายงานผลการปฏบตงาน :งานอนามยชมชน ศนยบรการสาธารณสข 61 สงวาลย บสนารมย สำนกอนามย กรงเทพมหานครปงบประมาณ2559. เอกสารอดสำเนา.
สำนกงานหลกประกนสขภาพแหงชาต. (2553). คมอบรหารงบกองทนหลกประกนสขภาพแหงชาต 2554 เลมท 4. กรงเทพมหานคร : บรษทสหมตรพร,นตงแอนดพบลสซงจำกด.
สำนกโรคไม,ตดตอ. (2553). รายงานโรค ไมตดตอเรอรง5 โรคเบาหวานความดนโลหตสงหวใจขาดเลอด หลอดเลอดสมอง โรคเรอรงทางเดนหายใจสวนลาง. กรมควบคมโรค กระทรวงสาธารณสข.
สำนกนโยบายและยทธศาสตร สำนกงานปลดกระทรวงสาธารณสข. (2558). สถตสาธารณสข พ. ศ.2558: Public Health Statistis 2015. กรงเทพมหานคร ะ โรงพมพองคการสงเคราะห ทหารผานศก.
Kaplan, N. M. (2006). Kaplan ’ร clinical hypertension (8 thed.). Philadelphia : Lippincott.World Health Organization (WHO). (2013). A global brief on hypertension Silent killer, global
public health crisis. Retrieved from http://WWW.Who.int/cardiovascular_diseases/ publications/global_brief_hypertension/en/
