UNSA INFO - Specijalno izdanje, br. 5, Juli 2011., Agresija na RBiH i genocid nad Bošnjacima

8/6/2019 UNSA INFO - Specijalno izdanje, br. 5, Juli 2011., Agresija na RBiH i genocid nad Bonjacima

1/112


2/112

Univerzitetski inormativni glasnik - INFO

Specijalno izdanje br. 5

Izdava: Univerzitet u Sarajevu

Obala Kulina bana 7/II

71000 Sarajevo

Glavni i odgovorni urednik: pro. dr. Faruk aklovica, rektor

Autor i urednik: pro. dr. Smail eki

Lektori: Fuada Musli, pro.

arik ui, BA

DP: Samir Boguni

ira: 1500

tampa: tamparija Fojnica d.o.o. Fojnica

Kopije originalnih dokumenata objavljene u ovom izdanju pohranjene su i uvaju se u Institutu za istraivanje zloina

protiv ovjenosti i meunarodnog prava Univerziteta u Sarajevu


3/112

ISSN 1840-4197

UNIVERZIESKI INFORMAIVNI GLASNIK

I n o

AGRESIJA NA REPUBLIKUBOSNU I HERCEGOVINU I

GENOCID NAD BONJACIMA

SPECIJALNO IZDANJE, JULI2011.

U POVODU OBILJEAVANJA 16. GODINJICE GENOCIDA NADBONJACIMA U SIGURNOJ ZONI UJEDINJENIH NACIJA SREBRENICI,

JULA 1995. GODINE


4/112


5/112

SADRAJ

Uvodne napomene 7

AGRESIJA NA REPUBLIKU BOSNU I HERCEGOVINU I GENOCID NADBONJACIMA

1. (Veliko)srpska ideologija i politika agresije na Bosnu i Hercegovinu i genocida nadBonjacima 11

1.1 O srpskom velikodravnom projektu 111.2 Bitne injenice o dogaajima u Bosni i Hercegovini na kraju 20. stoljea 181.3 Genocid nad Bonjacima Bosne i Hercegovine u sigurnoj zoni Ujedinjenih

nacija Srebrenici jula 1995. 27

2. Svjedoenje ambasadora UN-a Diega Enriquea Arriea 39

3. Dokumenti 653.1 Poetak agresorske oanzive na sigurnu zonu UN-a Srebrenicu 653.2 Ubijeno izmeu 1.000 i 1.500 Bonjaka 683.3 Genocid je izveden planski sistematski i organizirano 733.4 ajni sastanak u Beogradu 15. jula 1995. 813.5 Ostavka zbog neaktivnosti UN-a 27. jula 1995. u spreavanju genocida u

Srebrenici 83

3.6 General Ratko Mladi, ocir Vojske Jugoslavije 873.7 Ukaz o vanrednom unapreenju generala Ratka Mladia 883.8 Priznanje prava na sta osiguranika u dvostrukom trajanju generalu Ratku

Mladiu 89

4. IstraivanjaVlade Republike Srpske 91

5. Priznanje zloinca Slobodana Miia 105


6/112


7/112

77SPECIJALNO IZDANJE

Uvodne napomene

Specijalno izdanje biltena Univerzitetski inormativni glasnikobjavljujemo povodom 16. go-dinjice sjeanja na genocid poinjen nad Bonjacima u Srebrenici, sigurnoj zoni Ujedinjenih nacija

u julu 1995. o predstavlja kontinuitet aktivnosti Senata Univerziteta u Sarajevu koje su zapoele2009. godine. O tom najteem obliku zloina protiv ovjenosti i meunarodnog prava govorebrojni relevantni izvori objavljeni u naunim publikacijama irom svijeta. Doneseno je vie pravo-snanih sudskih presuda (meunarodnog i nacionalnog karaktera) koje, pored ostalog, ukazuju ipokazuju na uzroke, ciljeve i razmjere genocida poinjenog nad Bonjacima Bosne i Hercegovinena kraju 20. stoljea.

Naalost, i poslije skoro esnaest godina nakon genocida u medijima i naunoj, strunoj inajiroj javnosti, uglavnom u Srbiji i bosanskohercegovakom entitetu Republika Srpska, prisutnesu razliite, pogrene percepcije i miljenja o karakteru rata i prirodi zloina u Republici Bosni iHercegovini 1992-1995. godine. Plasiraju se neistine, lai i alsikati o dogaajima u Bosni i Her-cegovini na kraju 20. stoljea i vri negiranje genocida nad Bonjacima, ne samo u sigurnoj zoniUjedinjenih nacija Srebrenici, jula 1995, ve i na svim okupiranim podrujima Republike Bosnei Hercegovine i gradovima u opsadi. Zbog toga smo se odluili da iznesemo i damo iroj javnostibitne injenice, neoborive i neosporive dokaze o ideologiji i politici agresije na Bosnu i Hercegovinui genocidu nad Bonjacima.

Ovo specijalno izdanjeUniverzitetskog inormativnog glasnika, zbog drutvenog i naunogznaaja teme, ogromnog interesovanja najire javnosti, a posebno izrazito naglaenog interesovanjastudentske populacije, obnavljamo i uz odreene izmjene i dopune osnovnog teksta obogae-nog posebnim i specinim prilozimainimo dostupnim javnosti. Vjerujemo da ovo specijalnoizdanje produbljuje i ire osvjetljava bitne aspekte i dimenzije izvrenih zloina agresije na Repu-bliku Bosnu i Hercegovinu i genocida nad Bonjacima. Ono e trajno motivisati sve antiaiste i

patriote u Bosni i Hercegovini i ire u odlunoj i nepokolebljivoj borbi protiv svih nosilaca i iz-vrilaca genocida i drugih oblika zloina protiv ovjenosti i meunarodnog prava. Na ovaj nainiskazujemo na pijetet prema svim rtvama genocida, uvajui njihov nevini lik, duboko i trajno unaim srcima.

Ovakve publikacije su jedna od obaveza akademske zajednice da na bazi egzaktnih dokazai bitnih injenica educiraju mlade narataje, a starije podsjeaju na temeljne vrijednosti ljudskogivota.

Obnovljeno i dopunjeno specijalno izdanje INFO Univerzitetski inormativni glasnik je ipodrka odluci Evropskog parlamenta o proglaenju 11. jula Danom sjeanja na rtve genocida uSrebrenici, sigurnoj zoni Ujedinjenih nacija, jula 1995.

R e k t o r

Pro. dr. Faruk aklovica


8/112


9/112

AGRESIJA NA REPUBLIKUBOSNU I HERCEGOVINU I

GENOCID NAD BONJACIMA


10/112


11/112


1. (Veliko)srpska ideologija i politika agresije na Bosnu i Hercegovinu i genocida nad Bonjacima

1.1 O srpskom velikodravnom projektu

Krajem 20. i poetkom 21. stoljea sve su prisutniji mnogobrojni i raznovrsni historijskialsikati iz politikih i ideolokih razloga, kojima se iznose neistinite injenice o dogaanjima idogaajima kojima se oni tumae, bez oslonca na dokumentacionu i arhivsku grau i konstruiupolitike istine primjerene aktuelnim okolnostima. Naalost, na sceni je prisutna najbezonija zlou-potreba nauke od strane naunika bez moralnog lika i odgovornosti, kao i od kvazi naunika - istra-ivaa. o je posebno svojstveno velikosrpskim intelektualcima i politiarima, koji grade i ormirajuosnove za ideologiju, politiku i praksu genocida.

Srpski nacionalisti, pod vodstvom Dobrice osia i dalje istrajavaju na ostvarivanju i pro-voenju srpskog velikodravnog projekta, uvjereni da e u promijenjenim meunarodnim okol-nostima ostvariti nacistiki i genocidni plan - ujedinjenje svih srpskih zemalja (zaokruivanje

svih srpskih zemalja) i srpskog naroda (ujedinjenje Srpstva), odnosno ormiranja jedinstvenesrpske drave - Velike Srbije. U tom procesu ostvarivanja aktivnosti koriste se politike metode isredstva djelovanja primjerene novonastalim okolnostima (uslovima). U okviru navedenog procesanaglaeno se pod uticajem velikosrpske ideologije i politike, koristi i nauka/e. Nju jednim imenommoemo oznaiti kao slubena nauka, koja ima zadatak da obezbijedi argumente kojima dokazujesvoje teze o potrebi izgraivanja, konstruisanja i ormiranja jedinstvene velikosrpske drave.

U tom smislu naroito se koristi historija, kao nauka i naune discipline u kojoj se pojavljujesve vie tzv. historiara sa novim argumentima kojima dokazuju i objanjavaju prethodno nave-denu tezu. S ciljem prikrivanja osvajakog, agresivnog rata protiv Republike Bosne i Hercegovinei zloinake namjere i genocidnog plana o istrebljenju Bonjaka, srpski nacionalisti obmanjuju

domau i meunarodnu javnost svojim lanim epsko-mitskim tezama:- o Bosni i Hercegovini kao srpskoj zemlji (- dijelu srpskog prostora), u kojoj vekovima

kao veinsko stanovnitvo ive pravoslavni Srbi;

- da su muslimansko stanovnitvo Srbi islamske veroispovesti (islamski Srbi, muhame-danski Srbi);

- da je etniki pokret Drae Mihailovia antiaistiki;

- da su za raspad Socijalistike Federativne Republike Jugoslavije krive tzv. secesionistike re-publike (Slovenija i Hrvatska), Vatikansko-njemako-amerika zavjera protiv Srba i islamskiundamentalizam;

- da je u Republici Bosni i Hercegovini voen graanski rat, unutranji sukob izmeu tri stra-ne, a ne zloin protiv mira, odnosno klasina oruana agresija (meunarodni oruani sukob)Srbije i Crne Gore/Savezne Republike Jugoslavije na Republiku Bosnu i Hercegovinu, teumjesto genocida koriste pojam i termin etniko ienje, u kome su sve tri strane (podjed-nako) vrile zloine, pri emu jedni negiraju postojanje srpskog velikodravnog projekta, adrugi mu odriu odredbu aistikog i zloinakog karaktera.

Meu brojnim laima i obmanama su i naknadna saznanja i istine Dobrice osia odemokratskim laima u Bosanskom ratu, u kome su se po njemu narodi u Bosni i Hercegovinimeusobno gonili, lili krv i jedni drugima palili kue i bogomolje; - la o srebrenikom genocidupostala je sakralna i globalna istina; - Srbi su se u Bosni borili za svoju slobodu i u toj borbi opet

branili hriansku Evropu od dihadskog islama.


12/112

12 SPECIJALNO IZDANJE

Ukazujui na opasnost od dihadskog islama za hriansku Evropu i svetu dunostSrba da se bore za istorijsku istinu o Bosanskom ratu, tj. za lai, obmane i alsikate, Dobricaosi, idejni voa Srba, u svojstvu Oca nacije i u punom zloinakom sjaju, a znajui punu istinuo Bosanskom ratu i u nastojanju da pored ostalog, izbjegne odgovornost za razbijanje ustavnogkoncepta odbrane SFRJ, izazivanje i proizvoenje unutranje krize u SFRJ i razbijanje zajednike

drave, planiranje, pripremanje i organizovanje izvrenja zloina, koristei sredstva govora mrnje,kojima je razvijan i pojaan intenzitet nacionalne, etnike i vjerske netrpeljivosti meu graanimai narodima SFRJ i druge zloinake aktivnosti u okviru zajednikog zloinakog poduhvata, te daminimizira, relativizira i negira osvajaki rat protiv Bosne i genocid nad Bonjacima, iznosi koncep-ciju dostizanja historijskog cilja i strategiju njegovog ostvarivanja: od istine o razbijanju Jugoslavije,ratovima koji su voeni na njenom tlu, posebno od istine o Bosanskom ratu, neposredno je uslov-ljena budunost srpskog naroda i njegov ljudski lik u svetu.

Oigledno je na djelu zloin genocida, od ijeg je amnestiranja neposredno uslovljena bu-dunost srpskog naroda i njegov ljudski lik u svetu, koga je osmislio i razvio akademik Dobricaosi, koristei se laima, alsikatima i obmanama kako bi opravdao izvrene zloine, a posebno

osvajaki rat protiv Bosne, te negirao genocid nad Bonjacima, to je, prema miljenju najpoznatijihi najpriznatijih naunih autoriteta o holokaustu i genocidu u svijetu, ustvari zadnja aza genocida.

Imajui u vidu lai, obmane i alsikate velikosrpske intelektualne (svjetovne i duhovne)elite, predvoene Dobricom osiem, jednim od glavnih ideologaMemoranduma Srpske akade-mije nauka i umetnosti i, pored ostalog, autorom eseja o ulozi lai u historiji Srba, potrebno je radiljudske, naune, historijske istine i desetina, hiljada i stotina hiljada, te miliona rtava na Balkanu uposljednja dva stoljea, ukazati na bitne injenice o korijenima, uzrocima, ciljevima, namjeri i raz-mjerama srpskog velikodravnog projekta, koji se temelji na srpskoj aistikoj ideologiji i politici igenocidnoj zloinakoj praksi, u kome je sadrana puna istina o svim dosadanjim osvajakim ve-likosrpskim ratovima na Balkanu, a posebno protiv Bosne i Hercegovine i genocidu nad bosansko-hercegovakim Muslimanima/Bonjacima. Historijska istina, zasnovana na brojnoj dokumentacijirazliite provenijencije je sljedea:

- srpski velikodravni projekt(svi Srbi u jednoj dravi) je, naalost, stvarnost. Iako je uDrugom svjetskom ratu poraen, kada je bio zvanini politiki program etnikog pokretaDrae Mihailovia i izbjeglike vlade u Londonu, koga su uporno podravali Saveznici, tajprojekt je ponovo u drugoj polovini 80-tih godina 20. stoljea obnovljen i eskalirao osvaja-kim ratovima i brojnim drugim zloinima protiv ovjenosti i meunarodnog prava, uklju-ujui i genocid nad Bonjacima u Republici Bosni i Hercegovini na kraju 20. stoljea:

- projekt se zavisno od konstelacija snaga odvija u kontinuitetu diskontinuiteta, to znaida je u raznim periodima drutvenog i historijskog razvoja realiziran i ijom realizacijom je

proizvodio krupne posljedice koje se ogledaju, prije svega, u ogromnim ljudskim rtvama imaterijalnim razaranjima;

- projekt je nacistikog, aistikog i genocidnog karaktera jer izmeu ostalog, sadri dva kru-pna meusobno povezana elementa:

- teritorijalnu ekspanziju - osvajanje tuih teritorija (lebensraum), ukljuujui i Bosnu iHercegovinu, i

- istrebljenje narod, odnosno genocid, zloin nad zloinima, ukljuujui i nad Bonjaci-ma u Bosni i Hercegovini (radi konanog rjeenja muslimanskog pitanja);

- sve varijante srpskog velikodravnog projekta bile su osvajake i antimuslimanske: borba za

zemlju i istrebljenje muslimana;


13/112


- proirenje ivotnog prostora (lebensraum) je, po srpskoj aistikog ideologiji i politici, a toje potvrdila i politika praksa, primarni kriterij za irenje i odranje etnike istote, slinonacistima, na planirano teritorijalno proirenje, to samo po sebi podrazumijeva istrebljenjesvih nesrpskih naroda koji stoje na tom putu, ukljuujui i Bonjake, pripadnike nacionalne,etnike i vjerske grupe kao takve;

- projekt je (od poetka 19. stoljea) razvijen i operacionaliziran brojnim programsko-plan-skim i akcionim dokumentima genocidnog karaktera:

- ideologija, politika i praksa srbijanskih pobunjenika (od poetka 19. stoljea, u ijoj jeosnovi hajduki element, iji su sastavni dio masovni i pojedinani zloini: ubijanja,uasna pljaka i razaranje), ukljuujui i protu Mateja Nenadovia, koji je, poput svo-

jih predaka smatrao da Bogu treba sluiti, prinosei mu na dar kao rtvu tuu krv;

- Naertanije 1844. - program (izrazito tajnog karaktera) koji je naznaio osvajaketeritorijalne ciljeve Srbije radi ostvarivanja njene historijske misije: Istono-rim-sko carstvo (Vizantiju), nadoknaditi uspostavljanjem srpsko-slavenskog (objavljivanjem1906. taj dokument postaje tekui program delovanja srpske politike sa Paiem ili beznjega);

- Gorski vijenac 1847. - paradigmatska instrukcija netolerancije i vjerske mrnje, iji jecilj da se oisti zemlja od nekrsta;

- politika i praksa Kraljevine Srbije;

- jeziki nacionalizam - Srbi svi i svuda - Vuka Karadia;

- dokumenti tajnih organizacija i udruenja (Ujedinjenje ili smrt; Srpska odbrana idr.);

- rasne predrasude( srpska rasa) Jovana Cvijia 1908;

- materijali Krske deklaracije 1917.;- genocidni dokument(tajni, strogo povjerljivi materijal) Iseljavanje Arnautao smilje-

nom, sistematskom i energinom iseljavanju i asimilaciji Albanaca-muslimana u Ju-goslaviji docenta (na Filozoskom akultetu u Beogradu) i sekretara Srpskog kulturnogkluba Vase ubrilovia 1937. - maja 1938. upuen je dravnim organima (iseljavanjem

Albanaca kidala bi se po ubriloviu posljednja veza izmeu naih Muslimana u Bosnii Novom Pazaru i ostalog muslimanskog sveta i ta e injenica ubrzati njihovo naciona-lizovanje);

- (tajni) elaborat dr. Ive Andria o Albaniji iz 1939. (objavljen tek 1977.) - genocidni pro-jekt o iseljavanju Albanaca muslimana iz Jugoslavije u ursku je uoi Drugog svjetskograta nesebino intenzivno podravao i dr. Ivo Andri (visoki jugoslovenski diplomata,a kasnije nobelovac, koga je Milan Stojadinovi, predsjednik jugoslovenske kraljevskevlade, pronjemake orijentacije unaprijedio za svog najblieg saradnika, a koji se uglavnim linijama slagao s njegovom, odnosno kneza Pavla, generalnom vanjsko-politikom linijom, i kome su Nijemci udijelili agreman, jer je bio Stojadinovievovjek od povjerenja), koji se pored ostalog, zalagao i za podjelu Albanije, naglaava-

jui pri tome da bi podjela Albanije i prisajedinjenje njenih sjevernih i sredinjihkrajeva Jugoslaviji bio jedan veliki nacionalni uspeh i ostvarenje naih prirodnihaspiracija;

- nacionalistiki programi srpskih vojnih i graanskih krugova, koje je najbolje izraavao

Srpski kulturni klub i njegov genocidni programski dokument poznat po Moljevievomtraktatu HOMOGENA SRBIJA, 30. juna 1941;


14/112


- genocidni program etnikog pokreta Drae Mihailovia o istrebljenju muslimana (1941.-1945.), to predstavlja kontinuitet velikosrpske zloinake ideologije i politike u zemljii emigraciji (naroito meu vodeim Srbima u kraljevskoj jugoslovenskoj Vladi) i pri-mjenu te politike u praksi - na terenu, posebno na podruju Sandaka i Bosne i Herce-govine;

- zakljuci etnike Dinarske divizijemarta 1942. i etnike konerencijeu ahoviima po-etkom januara 1943.;

- genocidni elaborat Manjinski problemi u novoj Jugoslavijiakademika Vase ubrilovia1944.;

- genocidna ideologija, ekspanzionistika politika i praksa pravoslavnog religijskog naciona-lizma Srpske pravoslavne crkve;

- programi raznih srpskih drutava i udruenja;

- politiko-programski dokumenti Srpske akademije nauka i umetnosti, naroitoMemoran-dum, 1986. - ormiranje srpske drave na temeljima monarhistike Jugoslavije, koji je,

prema ocjeni i konstataciji rukovodstva SANU iz marta 1991. kada je historijski cilj ponjima, bio potpuno izvjestan u najblioj budunosti i u najkraem vremenskom peri-odu, imao znaajne posledice na drutveni razvoj poslednjih godina i da je shvaen kaosvojevrsni nacionalni program za hod srpskog naroda u budunost.

Kontinuitet genocidne politike SANU, a posebno akademika Vase ubrilovia, potvrujei njegov sljedei iskaz (od 18. decembra 1986.): Nijedno selo ove drave, Jugoslavije i Srbije,nismo dobili bez krvi. Nijedno selo neemo dati bez krvi (nekoliko godina kasnije akademikubrilovi je postao svjestan posljedica takve ideologije, politike i prakse, kao i njene besperspek-tivnosti);

- brojni historiograski, lozoskii knjievni radovi, te nauni radovi orijentalista;

- politike platorme, politiki programi, te agitacije i politika propaganda u govorima voapolitikih partija, predstavnika vlasti i velikodostojnika Srpske pravoslavne crkve;

- strateki planovi vojnog vrha Jugoslovenske narodne armije (transormisane u velikosrp-sku vojsku, iji je zadatak, prema izjavi generala Veljka Kadijevia, ministra odbranebio da titi teritorije sa srpskim ivljem, naoruava ih i obezbedi granice budue,zamiljene Jugoslavije) i dravnog - politikog rukovodstva Srbije;

- strateki planovi Vojske Jugoslavije;

- dokumenti Srpske demokratske stranke Bosne i Hercegovinei dr.U osnovi velikosrpske ideologije, politike i prakse je patoloka mrnja prema svemu to nije

srpsko i pravoslavno. Mrnja prema muslimanima i islamu izrazito je prisutna i u srpskoj histori-ograji, knjievnosti i politici. om genocidnom ideologijom, politikom i praksom motivirano jebioloko i duhovno istrebljenje i unitenje muslimana, a posebno Bonjaka u Bosni i Hercegovini,naroito u 20. stoljeu;

- srpski velikodravni projekt je iznio historijske ciljeve koji se u navedenim dokumenti-ma deniu i iskazuju kroz strateke, operativne, taktike i instrumentalne ciljeve. Osnovnihistorijski cilj je ormiranje etniki iste srpske drave - Velike Srbije (na Balkanu), ukojoj e samo i jedino ivjeti (svi) Srbi (a takvu srpsku dravu mogue je ormirati samo

osvajakim ratom i genocidom);


15/112


- osnov srpskog aizma je u sri (veliko)srpske (agresivne) nacionalne kulture, koja u bitisvog mita, koji je dio srpske historijske svijesti, sadri la, ogromnu koliinu mrnje i nasilja,permanentnu namjeru za (iz)vrenje genocida, a ta kultura lai, mrnje, ubijanja i pljakese njeguje unutar porodine i plemenske tradicije, kroz mit o Kosovu i Njegoev Gorskivijenac, po kojoj je istrebljenje muslimana sveti i herojski in, ime je genocid, naalost, dio

porodine tradicije;- nosioci projekta su istaknuti i najugledniji nacionalistiki srpski intelektualci, ukljuujui,

naalost, i vostvo Srpske pravoslavne crkve;

- srpski aizam je masovnog karaktera, zahvaljujui srpskoj nacionalistikoj intelektualnoj(svjetovnoj i duhovnoj) i politikoj eliti, zbog koje je dobijao na masovnosti i masovnoj po-drci srpskog naroda;

- iza srpskog aizma uvijek je stajala drava kao najmoniji politiki subjekt, koji je najnepo-srednije planirao, organizovao i provodio genocid;

- poznati, raspoloivi, jasni, dovoljno i dovoljno-valjani dokazi potvruju da u srpskom aiz-

mu postoji subjektivni element genocida namjera(mens rea) i genocidni plan za izvrenjegenocida nad muslimanima, ukljuujui i nad Bonjacima u Bosni i Hercegovini, o emu,pored ostalog, postoje i naredbe za izvrenje genocida;

- srpski aizam je (patoloki) opsjednut pravoslavljem i srpstvom tom, kako to tvrdi MirkoKova, bolesnom pojavom, koja stavlja Naciju iznad Boga i u tome nalazi opravdanje za svazlodjela koja ine velikosrpski narodnjaki tipovi, naslonjeni na namanjiko-pravoslavnutradiciju;

- koncept srpske velikodravne ideologije, politike i prakse ima anticivilizacijski, antidemo-kratski i antibosanski karakter;

- srpski velikodravni projekt negira historijski, nacionalni, politiko-pravni i teritorijalniintegritet zemalja i narod koji ulaze u prostor zamiljenog i planiranog srpskog veliko-dravnog interesa, to se jasno vidi u pokuajima osvajanja tuih teritorija (Makedonija,Kosovo, Crna Gora, Sandak, Albanija, Bosna i Hercegovina i Hrvatska). Sve su to oiglednielementi na kojima se zasniva denicija jednog takvog aistikog projekta, iji je cilj ormi-ranje etniki iste srpske velike drave;

- srpski velikodravni projekt i velikosrpski nacionalizam devedestih godina 20. stoljea podr-ali su skoro svi akademici Srpske akademije nauka i umetnosti, zatim knjievnici, umjetnicii velikodostojnici Srpske pravoslavne crkve i drugi javni uglednici, nacionalno orijentisaniintelektualci, takozvana nacionalistika elita. itave grupe srpskih akademika ( grupatakozvanih besmrtnika ) godinama su okapavale nad mapama Bosne, pokuavajui

da otkriju makar i kozju stazu kojom bi se od Beograda do Karlovca moglo propeaitia da se prolazi iskljuivo kroz srpska sela i gradove. Iza aistikog projekta Velike Srbijesu na kraju 20. stoljea stale vodee srpske institucije, na elu sa Srpskom akademijom naukai umetnosti i Srpskom pravoslavnom crkvom (tako je projekt podran od intelektualne, po-litike, vojne i konesionalne elite i naalost, znaajnog dijela srpskog naroda);

- nad muslimanima u Srbiji, na Kosovu, Makedoniji, Crnoj Gori, Sandaku i Bosni i Hercego-vini je, u skladu sa velikosrpskom ideologijom, politikom i praksom srpskog velikodravnogprojekta u vie ratova (iz)vren genocid i drugi oblici zloina protiv ovjenosti i meunarod-nog prava. Genocid nad muslimanima na Balkanu, posebno Bonjacima u Bosni i Hercego-vini je rezultat kolektivne srpske aistike ideologije i politike i genocidne zloinake prakse

istrebljenja muslimana;


16/112


Jedan broj navedenih (srpskih) programsko-planskih i akcionih dokumenata genocidnog ka-raktera je otkriven nakon vie decenija. a injenica upuuje na osnovne indicije koje ukazuju navjerovatnou postojanja i drugih slinih dokumenata koji e biti otkriveni u blioj budunosti.Ilustrativan je primjer sa redigovanim i sakrivenim dokumentima Vrhovnog saveta odbraneSavezneRepublike Jugoslavije, u ijem su prikrivanju uestvovali dravni vrh Savezne Republike Jugoslavije

i sudije ICY-a.rtve genocida srpskog velikodravnog projekta su, uglavnom, muslimani, meu kojima i

Bonjaci u Bosni i Hercegovini, Sandaku i Crnoj Gori. S tim u vezi, od posebne je vanosti nunoukazati na injenicu da Bonjaci, kako je historija pokazala, nisu imali niti imaju planove o istreblje-nju drugih narod, niti su imali niti imaju vlastitu aistiku ideologiju, niti vlastiti aistiki pokret,to je znaajna civilizacijska tekovina koju batini taj narod.

Navedena injenica je bitna u historiji bonjakog naroda, njegovoj egzistenciji, odravanjui razvoju na ovim prostorima, zbog ega na to trebaju biti ponosni, kao i injenicu da se bonjakaintelektualna elita (duhovna i svjetovna), predvoena Islamskom zajednicom, u najteim uslovimaaistike okupacije u ljeto 1941., suprotstavila ustakom genocidu nad Srbima, Jevrejima i Romi-

ma. Bile su to poznate muslimanske rezolucije koje su predstavljale jedinstvenu pojavu u Drugomsvjetskom ratu. o je potvrdio i kralj Petar II Karaorevi u svom govoru na 5. svesrpskom kongre-su u ikagu, rekavi: Mi Srbi ne treba da zaboravimo da su u odbranu srpskog ivlja u NDHod ustakih zloina prvi ustali ba najugledniji muslimani (Bosanski pogledi, London 1984,str. 317).

Koriteni relevantni izvori

U. Altermatt, Etnonacionalizam u Evropi, Svjetionik Sarajevo, Sarajevo 1997; I. Andri, Balkanski rat i

Albanija, Knjievne novine, br. 951, Beograd 1.5.1997; I. Andri, Diplomatski spisi, Beograd 1992; A. Avdi,Ju-goslovensko-turski pregovori o iseljavanju muslimanskog stanovnitva u periodu izmeu dva svjetska rata, No-vopazarski zbornik, br. 15, Novi Pazar 1991; I. Banac, Nacionalno pitanje uJugoslaviji, Zagreb 1988; Isti, CijenaBosne: lanci, izjave i javni nastupi 1992.-1995., Sarajevo 1996; S. Bandovi, Koncepcije Srpskog kulturnogkluba o preureenju Jugoslavije (1937.-1941.), Prilozi, br. 30, Sarajevo 2001; Isti, Muslimani u Makedoniji i Prvibalkanski rat, Znakovi vremena, br. 13-14, Sarajevo 2001-2002; S. Bandovi, Ratovi i demograskadeosmaniza-cija Balkana (1912.-1941.), Prilozi, br. 32, Sarajevo 2003; S. Bandovi, Ratna tragedija Muslimana 1941.-1945,IP Damad, Novi Pazar 1992; Isti, Iseljavanje Bonjaka u ursku, Sarajevo 2006; Isti, Iseljavanje muslimanskogstanovnitva iz Srbije i Crne Gore tokom 19. stoljea, El Kalem, Sarajevo 1998; M. Bjelajac, Dva vienja rjeavanjapitanja nacionalnih manjina u Kraljevini Jugoslaviji pred izbijanje Drugog svjetskog rata, okovi, br. 1, Beograd1989; M. Boji, Historija Bosne i Bonjaka, Sarajevo 2001; N. Cigar, Genocid u Bosni. Politika etnikog ie-nja, Sarajevo 1998; Isti, Uloga srpskih orijentalista u opravdavanju genocida nad muslimanima Balkana, Saraje-vo 2000; J. Cviji, Sabrana dela, I-IV, Beograd 1987; S. eki, Genocid nad Bonjacima u Drugom svjetskom ratu,Dokumenti, Sarajevo 1996; Isti, Historija genocida nad Bonjacima, Sarajevo 1997; Isti, Genocid u Srebrenici,sigurnoj zoni Ujedinjenih nacija jula 1995. (koautor), Sarajevo 2000; Isti,Agresija na Republiku Bosnu i Herce-govinu: planiranje, priprema, izvoenje, Sarajevo 2004; H. engi, O genocidu nadBonjacima (Muslimanima)u zapadnom dijelu Sandaka 1943. godine, Sarajevo 1994; V. Dedijer - A. Mileti, Genocid nad Muslimanima1941.-1945; Zbornik dokumenata i svjedoenja, Sarajevo 1990; V. Degan, Meunarodno ureenjepoloaja Musli-mana sa osvrtom na ureenje poloaja drugih vjerskih i narodnosnih skupina na podruju Jugoslavije, Prilozi,god. VIII, br. 8, Sarajevo 1972; Lj. Dimi, Srpski kulturni klub izmeu kulture i politike, Knjievnost, br. 9-10,Beograd 1993; Z. Dizdar, etniki zloini u Bosni i Hercegovini 1941.-1945., Zagreb 2002; N. Durakovi, Pro-kletstvo Muslimana, Sarajevo 1993; . Duda, Srbi:Istorija, mit i razaranje Jugoslavije, Beograd 2003; M. Ekmei,O identitetu bosanskih muslimana, LMS, knj. 560, sv. 1-2, Novi Sad 1997; . Filandra, Bonjaka politika uXXstoljeu, Sejtarija, Sarajevo 1998; A. Hadri, Kosovo i Metohija u Kraljevini Jugoslaviji, Istorijski glasnik, br. 1-2,Beograd 1967; M. Hadijahi, Posebnost Bosne i Hercegovine i stradanje Muslimana, Sarajevo 1991; B. Horvat,

Kosovsko pitanje, Zagreb 1988; M. Imamovi, Historija Bonjaka, Sarajevo 1997; M. Imamovi, Pregled istorijegenocida nad Muslimanima u jugoslavenskim zemljama, Glasnik, Rijaset IZ u SFRJ, br. 6, Sarajevo 1991; . Ju-rii, Ivo Andri u Berlinu 1939.-1941, Sarajevo 1989; V. Kalezi, Ivo Andri u naim sporovima, Beograd 1985;


17/112


K. Karpat, Hidret iz Rusije i s Balkana: Proces samodeniranja u kasnoj osmanlijskoj dravi, Znakovi vremena,br. 12, Sarajevo 2001; V. Kljakovi,Jugoslovenska emigrantska vlada prema pitanju Bosne i Hercegovine, Prilozi,br. 4, Sarajevo 1968; R. Konstantinovi, Filozoja palanke, Otkrovenje, Beograd 2004; B. Krizman, Elaborat dr. IveAndria o Albaniji iz 1939. godine, asopis za suvremenu povijest, br. 2, Zagreb 1977; N. Malcolm, Povijest Bo-sne, Zagreb-Sarajevo 1995; J. McCarthy, Deat and Exile. Te Ethnic Cleansing o Ottoman Muslims 1821.-1922,Te Darwin Press, New Jersey 1996; M. Memi, Korijeni zla i nasilja, Sarajevo 2000; O. Milosavljevi, Nacionalni

stereotipi u istorijskoj perspektivi, Nova srpska politika misao, br. 1-2, Beograd 1999; O. Milosavljevi; Isti,OdMemoranduma do kolektivne odgovornosti, Srpska elita, Beograd 2000; Isti, injenice i tumaenja: dva razgo-vora sa Latinkom Perovi, Svjedoanstva,Br. 37, Helsinki odbor za ljudska prava u Srbiji, Beograd, 2010;R. Pajovi,Pokolj Muslimana u Sandaku i dijeluistone Bosne u januaru i ebruaru 1943. godine, u: Neretva-Sutjeska 1943,Beograd 1969; B. Petranovi, Revolucija i kontrarevolucija u Jugoslaviji 1941.-1945, Beograd 1983; P. PetroviNjego, Gorski vijenac, Beograd 1968; M. Popovi,Vidovdan i asni krst, Beograd 1998; O. Popovi - Obradovi,Osveta Kosova - cilj ili sredstvo srpske nacionalne politike, Zbornik radova: emu nas ue iz historije, Kragu-

jevac 2006; V. Popovi, Istono pitanje, III izdanje, Beograd 1996; . Rastoder, ri svjedoanstva o pokolju nadMuslimanima u ahoviima novembra 1924.godine, Almanah, br. 7-8, Podgorica 1999; M. Rizvi, Kroz Gorskivijenac. Interpretacija i tekstualno-komparativne studije o strukturi, Sarajevo 1985; R. Samardi, Prodor islama ujugoistonu Evropu, Knjievnost, br. 10, Beograd 1990; Isti, urci u srpskoj istoriji, Zbornik za orijentalne studije,br. 1, Beograd 1992; M. Sells, Vjera,historija i genocid u Bosni i Hercegovini, Glasnik, Rijaset Islamske zajedniceu Bosni i Hercegovini, br. 1-2, Sarajevo 1998; F. Shehu-S. Shehu, Pastrimet etnike tetrojeve Shqiptare 1953.-1957,Prishtine 1993; B. Simsir, urkish Emigrations rom the Balkans, Documents, I, A urkish Exodus 1877-1878, An-kara 1989; V. Skari, irenje islama u Bosni i Hercegovini, Gajret, 1940; I. Stamboli, Put u bespue, Beograd 1995;M. Steanovski, Srpska politika emigracija o preureenju Jugoslavije 1941.-1943, Beograd 1983; H. arkinovi,Bonjaci od Naertanija do Memoranduma, Podgorica 1997; N. ehi, Srpski graanski politiki krugovi premapitanju preureenja drave i poloaju Bosne i Hercegovine, Prilozi, br. 4, god. IV, Institut za istoriju radnikogpokreta, Sarajevo 1968; D. anaskovi, Srbi turskog zakona ili urci srpskog jezika, u: Serbia i komentari,Beograd 1991; Isti, Srbi i islam na izmaku XX veka, Letopis Matice srpske, knj. 453, sv. 1, Novi Sad 1994; M. oma-ni, Srpska crkva u ratu i ratovi unjoj, Beograd 2001; . ucakovi, Srpski zloininad Bonjacima-muslimanima1941.-1945, Sarajevo 1995; D. ucovi, Sabrana djela, knj. 7, Beograd 1980; O. Zirojevi, urci u naem ogledalu,u: Etniki odnosi Srba sa drugim narodima i etnikim zajednicama, EI, SANU, Beograd 1998; Andri i Bonjaci,Zbornik radova, uzla 2000; Bosanski pogledi1960.-1967, London 1984; Bosna i Hercegovina jezgro velikosrp-skog projekta, Helsinki odbor za ljudska prava u Srbiji, Beograd 2006; Dokumenti o spoljnoj politici Kraljevine

Srbije 1903.-1914, knj. V, sv. 3, SANU, Beograd 1986; knj. VII, sv. 2, Beograd 1980; knj. VI, sv. 1 i 2, Beograd 1981;Etniko ienje. Genocid za Veliku Srbiju, Dokumentacija Drutva za ugroene narode, Sarajevo 1996; Geno-cid u Bosni i Hercegovini 1991.-1995, Zbornik radova, Institut za istraivanje zloina protiv ovjenosti i meuna-rodnog prava Sarajevo 1997; Islam, Balkan i velike sile (XIV-XXvek), Zbornik radova, Meunarodni nauni skupodran 11.-13.12.1996, Istorijski institut SANU, Beograd 1997; Istona Bosna i Sandak, Zbornik radova, Sarajevo1996; Muslimani Balkana: Istono pitanje u XX vijeku, priredio F. Kari, uzla 2001; Nedovreni mir, IzvetajMeunarodne komisije za Balkan, Beograd 1998; Politika, Beograd, 23. mart 1991; Srpska konzervativna misao,Beograd 2003; Radikalizacija drutva u Srbiji, Prilozi i dokumenti, Helsinki odbor za ljudska prava u Srbiji, Beograd1997; Ratni izvjetaji Lava rockog - balkanskiratovi 1912.-1913, Znakovi vremena, br. 11, Sarajevo 2001; Snagaline odgovornosti, Beograd 2008.


18/112


1.2 Bitne injenice o dogaajima u Bosni i Hercegovini na kraju 20. stoljea*

Mnogobrojni relevantni izvori razliite provenijencije pouzdano ukazuju na dvije poetne iosnovne, bitne, undamentalne postavke i odredbe savremenih dogaanja i dogaaja u Republici

Bosni i Hercegovini na kraju 20. stoljea:

- prvo, na Republiku Bosnu i Hercegovinu je izvrena klasina oruana agresija, odnosno zlo-in protiv mira i sigurnosti ovjeanstva, to je po osnovnom shvatanju i deniciji meuna-rodni oruani sukob i

- drugo, na okupiranim teritorijama nezavisne i univerzalno priznate Republike Bosne i Her-cegovine, lanice Ujedinjenih nacija, kao i u gradovima u opsadi, nad Bonjacima je izvrennajtei zloin - zloin genocida.

Rije je o zloinima koji su nastali na temeljima aistike ideologije, dvije genocidne politi-ke, dva velikodravna projekta, dva zajednika zloinaka poduhvata, dva nacionalistika pokreta,dvije agresivne i genocidne strategije, dviju drava, zatim dviju, odnosno triju kolaboracionistikihi petokolonakih tvorevina, dvije strane vojske, etiri kolaboracionistike vojne ormacije i viedrugih oruanih jedinica i grupa, ukljuujui i strane plaenike (Ruse, Grke, itd.). akva aistikaideologija, politika i praksa genocidnog karaktera je imala za cilj - ormiranje velikosrpske iveli-kohrvatske drave na raun samostalne i suverene, historijski trajne i jasno denirane drave Bosnei Hercegovine. Cilj tih ideologija, politika i prakse bio je osvajaki rat za teritorije, za ivotniprostor, za otimanje tue - bosansko-hercegovake zemlje.

Imajui u vidu prethodno navedene bazne postavke, neophodno je, radi historijske istine,podsjetiti na bitne injenice utvrene na osnovu izvorne i relevantne dokumentacije:

- srpski nacizam je, za razliku od srpskog antiaizma, ponovo - tokom posljednje decenije 20.stoljea - generirao najtee zloine koji su poznati ovjeanstvu;

- srpska nacionalistika elita (politika, intelektualna i crkvena) je, na temelju velikodravnogprojekta Velike Srbije (svi Srbi u jednoj dravi), devedesetih godina 20. stoljea dovelado unutranje krize u Socijalistikoj Federativnoj Republici Jugoslaviji i razbila zajednikudravu;

- Miloevievom nacionalistikom politikom i praksom masovnih mitinga i puistikim meto-

dama smijenjena su u Srbiji, na Kosovu, Vojvodini i Crnoj Gori legalno izabrana rukovodstvai uklonjeni nepoeljni kadrovi;

- Republika Srbija, je revizijom Ustava iz 1974. i donoenjem Ustava od 28. septembra 1990,ukinula autonomije Vojvodine i Kosova i praktino izvrila secesiju (od SFRJ) i preuzelaunkcije samostalne, suverene i nezavisne drave, ime je sama izuzeta iz pravnog sistemaSFRJ, to je po zakonima SFRJ predstavljalo najtee krivino djelo;

- u Crnoj Gori je ormiran kolaboracionistiki reim;

- ubrzan je proces homogenizacije Srba, posebno u Bosni i Hercegovini;

* Izlaganje je zasnovano na najrelevantnijim nauno-teorijskim izvorima saznanja i bitnim rezultatima empirijskih na-unih istraivanja autora (Potpunije i detaljnije o tome vidi: www.institut-genocid.ba).


19/112


- Slobodan Miloevi je dobio masovnu podrku Srpske akademije nauka i umetnosti, Udru-enja knjievnika Srbije, Srpske pravoslavne crkve, Jugoslovenske narodne armije (JNA oddevedesetih godina 20. stoljea nije imala ni jugoslovenski ni narodni karakter), politikih ikulturnih institucija i ustanova uz naalost, masovnu podrku Srba;

- rukovodstvo JNA je prihvatilo srpsku nacionalistiku ideologiju i politiku i postalo instru-

ment srpskog velikodravnog projekta, iji je zadatak bio da titi teritorije sa srpskim iv-ljem, naoruava ih i obezbijedi granice budue zamiljene Jugoslavije;

- agresija na Republiku Bosnu i Hercegovinu i genocid nad Bonjacima ine sutinu zajed-nikog zloinakog poduhvatadrava Savezne Republike Jugoslavije (Srbije i Crne Gore) iRepublike Hrvatske, njihovih rukovodstava i brojnih rukovodilaca politikog, vojnog, poli-cijskog i upravnog vrha, te njihovih petokolonaa, kolaboracionista i plaenika;

- namjera(mens rea) tog zloinakog ina, utemeljena na srpskom i hrvatskom velikodrav-nom projektu, imala je cilj zauzimanje Republike Bosne i Hercegovine kao drave, te ko-nano rjeenje muslimanskog pitanja- potpuno istrebljenje Bonjaka ili njihovo svoenjena beznaajnu etniku skupinu. U unkciju tih zloinakih aktivnosti posluno su se kaosaradnici i izvrioci, stavili servilni petokolonai iz Bosne i Hercegovine (Hrvatska ZajednicaHerceg-Bosna, Republika Srpska i Autonomna Pokrajina Zapadna Bosna) i RepublikeHrvatske (Republika Srpska Krajina);

- radi ostvarivanja navedenog zloinakog poduhvata preduzete su sljedee aktivnosti:

- razbijen je ustavni koncept odbrane SFRJ;

- smanjena i razoruana eritorijalna odbrana Bosne i Hercegovine i jo nekih kon-stitutivnih elemenata Federacije;

- JNA je od antiaistike i multietnike, transormisana u velikosrpsku vojsku;

- obnovljeni su i eskalirali aistiki pokreti - Velikosrpski i Velikohrvatski pokret;- utvreni su metodi, mehanizmi i postupci planiranja i pripremanja zloina;

- postignut je (marta 1991.) naelan dogovor o unitenju drave Bosne i Hercegovi-ne izmeu eova susjednih drava(Pakt Miloevi-Tuman);

- omeavane su granice Velike Srbije i Velike Hrvatske;

- organizovana je i naoruana peta kolona(velikosrpska i velikohrvatska) susjednihdrava u Bosni i Hercegovini;

- komandovanje na okupiranim teritorijama objedinjeno je u rukama eova susjed-nih drava- okupacionih sila;

- zauzete su polazne pozicije za agresiju i druge zloinake aktivnosti, ukljuujui igenocid nad Bonjacima;

- agresija na Republiku Bosnu i Hercegovinu i genocid nad Bonjacima su isplanirani (inte-lektualno, ideoloki, politiki, vojno, ekonomski, medijski, obavjetajno, psiholoki, itd.),sa jasno postavljenim ciljem, nareeni sa nadlenih politikih i vojnih mjesta i izvreniplanski, sistematski i organizovano. Poznate su drave agresori, zatim ideolozi, planeri,naredbodavci, izvrioci i saradnici, te kako su zloini izvreni i zbog ega su izvreni;

- beogradski i zagrebaki reimi, na elu sa Slobodanom Miloeviem i Franjom umanom,planirali su, pripremali i organizovali agresiju na Republiku Bosnu i Hercegovinu i ge-

nocid nad Bonjacima, rukovodili i komandovali izvoenjem agresije; operativno plani-rali, pripremali, koordinirali, usmjeravali i preko svojih ocira vodili borbene operacije


20/112


protiv Bosne i Hercegovine; osiguravali ivu silu (starjeinski i vojniki kadar), kom-pletnu logistiku podrku (tenkove, transportere, helikoptere, artiljerijsko i pjeadijskonaoruanje, radarsko-raunarska sredstva, minsko-eksplozivna sredstva, municiju, go-rivo i mazivo i druge strateke sirovine; sanitetski materijal; zdravstveno osiguranje i svudrugu vojnu opremu, zatimplate i penzije, te tako neposredno uestvovali u izvrenju

genocida i dugih oblika zloina protiv ovjenosti i meunarodnog prava. Samo u peri-odu do 31. decembra 1994. Savezna Republika Jugoslavija je za izvoenje agresije osigurala89,4% pjeadijske, 73% artiljerijske i 95,1% protivavionske municije. Navedene podatke jepravovremeno, jo u toku sudskog procesa, posjedovao Meunarodni sud pravde, ali ih na-alost, kao i mnoge druge krucijalne dokaze o neposrednom ueu i odgovornosti SavezneRepublike Jugoslavije u agresiji na Republiku Bosnu i Hercegovinu i genocidu nad Bonjaci-ma, nije uzeo u obzir;

- oruana agresija, osvajaki rat protiv Bosne i Hercegovine, bila je sastavni dio Miloevievei umanove dravne politike, u ije je ime najvei dio Bosne i Hercegovine okupiran, aBonjaci ubijani, protjerivani i odvoeni u koncentracione logore samo zbog njihove nacio-

nalne, etnike ivjerske pripadnosti i osvajanja njihovogivotnog prostora;- agresija na Republiku Bosnu i Hercegovinu je, uz embargo na oruje i humanitarnu poli-

tiku Ujedinjenih nacija, Evrope i meunarodne zajednice i meunarodnu strategiju igno-riranja velikodravnog aistikog i genocidnog projekta Velike Srbije, bila sastavni dioMiloevieve dravne politike, u ije je ime najvei dio Bosne i Hercegovine okupiran, aBonjaci ubijani, protjerivani i odvoeni u konclogore zbog njihove nacionalne, etnike ivjerske pripadnosti i zauzimanja njihove zemlje, pljakanja materijalnih dobara i druge po-kretne imovine, te otimanja i prisvajanja njihovih kua i stanova i zatiranja tragova kulturnihi civilizacijskih tekovina;

- operacionalizaciju velikosrpske ideologije, politike i prakse u Republici Bosni i Hercegovini

je kreirala, vodila i usmjeravala Srpska demokratska stranka Bosne i Hercegovine, na elu saratnim zloincem Radovanom Karadiem koju je naalost, prihvatio zaprepaujue velikibroj Srba. Jo vie zastrauje i injenica da su mnogi Srbi antiaisti iz Drugog svjetskograta svoj radni i ivotni vijek na kraju 20. stoljea zavrili kao aisti. Rukovodstvo bo-sanskih Srba, tanije rukovodstvo Srpske demokratske stranke i srpske kolaboracionistiketvorevine u Bosni i Hercegovini (Srpska republika Bosna i Hercegovina/Republika Srpska)bilo je ukljueno u zajedniki zloinaki poduhvat pod direktnim politikim i operativnimvodstvom Slobodana Miloevia, iji su cilj i namjera bili da se unite Bonjaci, nacionalna,etnika i vjerska grupa kao takva;

- kolaboracionisti i petokolonai (veliko)srpskog agresora (politiki, vojni, policijski i uprav-

ljako-izvrni potencijal marionetskog reima Republike Srpske) su, pod neposrednim ru-kovodstvom, organizacijom, komandom, ueem i podrkom drave Savezne RepublikeJugoslavije (Srbije i Crne Gore), koja je okupirala preko 70% teritorije Republike Bosne iHercegovine, uestvovali u genocidu, zloinima protiv ovjenosti i ratnim zloinima nadBonjacima, kao i u ratnim zloinima nad drugim narodima;

- aistiko i genocidno rukovodstvo paradravne i kolaboracionistike tvorevine RepublikeSrpske, na elu sa Radovanom Karadiem, Momilom Krajinikom, Biljanom Plavi i dru-gima, koju je generirao srpski nacizam i na kostima ubijenih Bonjaka inaugurirao genocidnutvorevinu nazvanu republikom, imalo je genocidnu namjeru i genocidni plan o istrebljenjuBonjaka po kojem je genocid organizovano, ciljno i sistematski injen i izvren;

- za istrebljenje Bonjaka, meunarodnim humanitarnim pravom zatiene grupe (nacionalne,etnike i vjerske), postojala je genocidna zloinaka namjera i genocidni plan (postoje,pored ostalog, naredbe za izvrenje genocida, ukljuujui i ormiranje konclogora);


21/112


- genocid nad Bonjacima izvren je u ambijentu agresije na nezavisnu, meunarodno priznatudravu Bosnu i Hercegovinu, lanicu Ujedinjenih nacija i putem troipogodinje okupacijevelikog dijela njene dravne teritorije. Osueni ratni zloinac Biljana Plavi je na 17. sjedniciSkuptine Republike Srpske, odrane od 24. do 26. jula 1992. izjavila da je 70% teritorijeBosne i Hercegovine osvojeno. Radovan Karadi je na 34. zasjedanju Skuptine Republike

Srpske, odrane od 27. avgusta do 1. oktobra 1993. izjavio: A sauvali smo 250.000 mjestaivotnog prostora gdje su muslimani ivjeli. Slobodan Miloevi je 15. aprila 1994. na sjed-nici Vrhovnog savjeta odbrane Savezne Republike Jugoslavije, pored ostalog, izjavio: naesnage kontroliu 72% teritorije Bosne i Hercegovine.

- genocid nad Bonjacima je, u skladu sa (veliko)srpskom genocidnom ideologijom, politikom ipraksom, a po uzoru na aizam i nacizam, (iz)vren u kontinuitetu do kraja 1995., bez obzirana broj likvidiranih, ranjenih, protjeranih, silovanih, itd. Namjera da se Bonjaci istrijebe po-stojala je od poetka i praktino je provoena u toku cijelog trajanja agresije. Izvrioci genocida,imajui u vidu toleriranje njihovih akata od strane meunarodne zajednice, smatrali su da e via

actidoi do legalizacije genocida kao politike prakse;

- srbijansko-crnogorski agresor je na okupiranoj teritoriji Republike Bosne i Hercegovine, poseb-no na podruju srpskih stratekih prioriteta istone i sjeverne Bosne, kao i Bosanske krajine,izvrio masovno unitavanje civila, uglavnom Bonjaka. Najmasovniji pokolji su izvreni u op-tinama sa bonjakom veinom (stanovnitva) u Podrinju, Bosanskoj posavini, Potkozarju i udolini Sane, te na podruju Sarajeva, posebno na dijelu Sarajeva u opsadi i drugim mjestima uBosni i Hercegovini;

- velikosrpski agresor i njegovi kolaboracionisti likvidirali su na desetine, stotine i hiljada nevinihcivila na podruju: rebinja, Bilee, Gacka, Ljubinja, Nevesinja, Kalinovika, Foe, Gorada,ajnia, Rudog, Viegrada, Rogatice, Sokoca, Han-Pijeska, Srebrenice, Vlasenice, Bratunca,Zvornika, Bijeljine, Brkog, Bosanskog amca, Doboja, Bosanskog Broda, Dervente, eslia,

Maglaja, Zavidovia, Prnjavora, Kotor-Varoi, Skender-Vakua, Banje Luke, Kljua, BosanskogPetrovca, Sanskog Mosta, Bosanske Gradike, Prijedora, Bosanske Dubice, Bosanskog Novog,Bosanske Krupe, Kulen-Vakua, Sarajeva i drugih mjesta, te prisilno protjerali ukupno stanov-nitvo sa veine tih prostora i zatrli sve tragove njihovog postojanja. Mukarci i ene su hapeni,zatoeni, protjerivani, deportovani, izbacivani silom i prijetnjom iz svojih kua i stanova, odva-

jani jedni od drugih i odvoeni u logore i druge zatoenike centre, gdje su mnogi ubijani, tekoprebijani, mueni, premlaivani i ziki i psihiki zlostavljani, a mnoge ene, djevojke i djevoj-ice su sistematski silovane i/ili podvrgavane drugim oblicima seksualnog zlostavljanja, posebnodegradirajuim za ene (upotrebom raznih predmeta). Masovne grobnice ikoncentracionilogori (Omarska, Keraterm, Manjaa, Suica, Kazneno-popravni dom u Foi, Batkovii, Luka- Brko i dr.) krucijalni su pokazatelji agresije i realizacije njene osnovne namjere - bioloko i

duhovno istrebljenje Bonjaka, odnosno genocid nad tim narodom (najstariji logora - staricaHanka Kustura, u logoru Rasadnik - Rogatica, imala je 101 godinu, a meu najmlaim logora-ima bilo je i beba roenih u logorima i drugim mjestima zatoenja);

- skoro sva navedena podruja, od rebinja na jugoistoku, preko Bijeljine na sjeveroistoku, Sa-rajeva u centralnoj Bosni, do Bihake krajine na sjeverozapadu, danas ine Republiku Srpsku(entitet u okviru Bosne i Hercegovine), legalizovanu Dejtonskim mirovnim sporazumom, akoja je, kako se vidi iz podataka, nastala na genocidu i drugim zloinima protiv ovjenosti imeunarodnog prava;

- genocid nad Bonjacima u Republici Bosni i Hercegovini je rezultat kolektivne velikosrpskeideologije, politike i prakse istrebljenja Bonjaka. Samo u sistematskom i planiranom genocidunad Bonjacima Bosne i Hercegovine u sigurnoj zoni Ujedinjenih nacija Srebrenici, jula 1995.uestvovalo je (po raznim osnovama i na razliite naine), prema rezultatima istraivanja VladeRepublike Srpske, preko 25.000 ljudi;


22/112


- naini i sredstva ubijanja rtava mogu se oznaiti monstruoznim. ene, mukarci, djeca istarci ubijani su vatrenim orujem za direktno djelovanje iz svih vrsta pjeadijskog oruja,minobacaa, modikovanih avio bombi, itd, zatim noevima, te posebnim spravama naprav-ljenim i prireenim u tu svrhu. Postoje dokazi da su Bonjake ive spaljivali, ubijali na zvjer-ski nain, ukljuujui i itave porodice, te su tako u nekim masovnim grobnicama otkriveni

i identikovani posmrtni ostaci itavih porodica;- u operaciji ubijanja, uglavnom za etiri dana, s namjerom i prema tano utvrenom

obrascu, u sigurnoj zoni Ujedinjenih nacija Srebrenici jula 1995. likvidirano je preko 8.000zarobljenih i zatoenih Bonjaka Bosne i Hercegovine, zbog toga to su bili muslimani ito su ivjeli na teritoriji koju je velikosrpski agresor elio da osvoji i pripoji Srbiji (na irempodruju Srebrenice od 1992. do 1995. ubijeno je preko 12.000 Bonjaka);

- u zauzimanju Srebrenice, sigurne zone Ujedinjenih nacija i izvrenju genocida nad Bonjaci-ma jula 1995. uestvovale su, pored vojnih i policijskih snaga kolaboracionistike, petokolo-nake, aistike i genocidne tvorevine Republike Srpske, i oruane snage Savezne Republike

Jugoslavije (Vojska Jugoslavije i specijalne jedinice Ministarstva unutranjih poslova Srbije);

- velikosrpski agresor i njegovi kolaboracionisti su izvrili masovne zloine u Sarajevu i drugimgradovima u opsadi (Goradu, Maglaju, uzli, Bihau, ): u redovima za vodu i hranu, natrnicama, u kolama, na akultetima, u bolnicama, tramvajima, autobusima, na ulicama, ustambenim objektima, na poslu, za vrijeme sahrana, itd, gdje je, pored ostalog, vrena koor-dinirana, dugotrajna, rasprostranjena i sistematska kampanja namjernog granatiranja civilnihpodruja, objekata i civilnog stanovnitva iz artiljerijskog, minobacakog i pjeadijskog oru-

ja. Granatiranjem i snajperskim djelovanjem ubijeno je i ranjeno na hiljade civila oba pola isvih starosnih dobi, ukljuujui djecu, ene i starija lica. Samo na podruju Sarajeva u opsadi,u periodu od aprila 1992. do decembra 1995, ukupan broj ubijenih i umrlih prema rezul-tatima istraivanja ICY-a, iznosi 18.889 lica.* U uzli je 25. maja 1995. izvren masakr

nad civilima, gdje je granatiranjem ubijen 71 civil (izmeu 15 i 25 godina) i ranjeno preko200.

- srbijansko-crnogorski agresor izvrio je brojne zloine i nad djecom kao vitalnom skupinomod koje zavisi budui razvoj populacije. Mnoga su djeca ubijena i ranjena. Samo na podrujuSarajeva u opsadi je ubijeno i umrlo od gladi i hladnoe oko 1.600 djece. Nakon zauzimanjasigurne zone Ujedinjenih nacija Srebrenica, jula 1995. ubijeno je oko 800 djece mlae od 18godina, meu kojima je oko 400 starosne dobi do 14 godina. Brojne su djevojice silovanei gledale su kako mue i siluju njihove majke. Na oigled djece zloinci su ubijali, muili isilovali njihove roditelje, itd. Oduzeli su im dom i djetinjstvo, a mnogima ubili jednog ili obaroditelja.

- agresor je u pojedinim mjestima i podrujima prisilno prevodio muslimane u pravoslavnuvjeru. O tome postoje svjedoenja graana iz Kalimania, Rogatice, Vlasenice, Bjelimia,Foe, Kozarca, Semberije i drugih mjesta;

- agresor je sistematski opljakao, poruio, otetio, razorio i izbrisao tragove na oko 1.200objekata islamske arhitekture, meu kojima su brojne damije, mektebi, tekije, turbeta idruge sakralne graevine, meu kojima je i mnogo onih koje imaju neprocjenjivu historij-

* ICTY, Demografsko odjeljenje, Tuilatvo ICTY-a, Predmet Miloevi (IT-02-54), E. Tabeau, J. Bijak i N.Lonari, Broj rtava u opsadi Sarajeva od aprila 1992 decembra 1995, Studija o stopi smrtnosti na osnovu osamvelikih izvora podataka, Hag, 18. avgust 2003; ICTY, Predmet Gali (IT-98-29), E. Tabeau, M. Zoltkowski i J.Bijak, Ljudski gubici tokom opsade Sarajeva od 10. septembra 1992. do 10. avgusta 1995, Izvjetaj o istraivanjupripremljena za potrebe predmeta STANISLAV GALI (IT-98-29-1), Hag, 10. maj 2002; ICTY, TUILAC PRO-TIV STANISLAVA GALIA, PRESUDA I MILJENJE, Hag, 5. decembar 2003.


23/112


sko-kulturnu, umjetniku i naunu vanost i koje su nenadomjestive. Istovremeno, srpsko-crnogorski aisti unitili su ili otetili preko 500 vjerskih objekata katolike crkve i nekoliko

jevrejskih;

- agresor je sistematskiopljakao, prisvojio, poruio, popalio mnotvo stambenih i po-slovnih objekata. Procjenjuje se da je uniteno i oteeno izmeu 60 do 70% ukupnog broja

stambenih jedinica u Republici Bosni i Hercegovini. Razoreni su i uniteni mnogi inrastruk-turni objekti u oblasti saobraaja i veza (eljeznika i putna inrastruktura, P saobraaj iRV);

- agresor je opljakao, razorio i unitio mnoge industrijske objekte, poljoprivredna dobra,hotele, motele i turistike centre, te bezbroj malih zanatskih i trgovakih radnji u pri-

vatnom vlasnitvu. Procjenjuje se da je uniteno i oteeno izmeu 50 do 60% industrijskihobjekata;

- velikosrpski zloinci unitili su oko 55% zdravstvenih objekata, ime je iz upotrebe izbae-no na hiljade bolnikih kreveta. Ubijeno je 349 ljekara i drugih zdravstvenih radnika, uglav-nom na radnom mjestu (samo na podruju Sarajeva 47). Uniteno je oko 400 sanitetskihvozila;

- meu najteim rezultatima agresije je i razaranje i unitenje gotovo svih obrazovnih, nau-nih, kulturnih i sportskih objekata. Dovoljno je u tom pogledu spomenuti injenicu da jeagresor granatirao i zapalio Nacionalnu i univerzitetsku biblioteku u Sarajevu (zbirku perio-dinih publikacija sa vie od 30.000 naslova iz svih oblasti nauke i ljudskog ivota uope. Pe-riodika je imala blizu pola miliona tomova, a u Vijenici je bilo i oko 850.000 monograskihpublikacija). Agresor je potpuno spalio Orijentalni institut, ukljuujui arhiv i biblioteku,unitio gotovo sve objekte na kojima su odrane XIV Olimpijske igre 1984, te viestoljetno

Jevrejsko groblje pretvorio u uporite sa kojeg je danonono ubijao civile Sarajeva u opsadi;

- agresor je u gradovima koji su bili pod opsadom, posebno u Sarajevu, onesposobio ili izupotrebe iskljuio brojne vodoopskrbne objekte i uskratio vodu, elektrinu energiju,gas i teleonske komunikacije. Na taj nain agresor je namjerno podvrgavao civile ivotnimuslovima koji su trebali dovesti do njihovog potpunog ili djeliminog zikog unitenja;

- srbijansko-crnogorski agresor i njegovi kolaboracionisti nisu potovali nikakve ratne kon-vencije, te su protiv civilnog stanovnitva koristili metode i sredstva koji su po svim meu-narodnopravnim i humanitarnim pravima i standardima zabranjeni. ako je protiv civilnogstanovnitva, stambenih, privrednih i bolnikih objekata koristio rasprskavajuu i zapaljivumuniciju, hemijske otrove, kasetne bombe, snajpere i dr. Iz svih je artiljerijskih orua vriogranatiranje po gradovima, naseljima i selima sa preteno bonjakim stanovnitvom;

- agresor je sistematski izgladnjivao civilno stanovnitvo, posebno u Sarajevu, zatim one-moguavao njihovo lijeenje i epidemioloku zatitu, te onemoguavao UNHCR-u idrugim meunarodnim i lokalnim humanitarnim organizacijama da isporuuju hranui lijekove. akoer, u okupiranim mjestima u kojima je ostao manji broj Bonjaka i Hrvataagresor ih je otputao sa posla, izbacivao iz stanova, uz prethodno prisilno potpisivanje dase odriu svoje cjelokupne imovine, uskraivao im socijalnu i medicinsku zatitu i drugo;

- u agresiji na Republiku Bosnu i Hercegovinu agresor je posebno koristio opsadni nainratovanja i neselektivno i nesrazmjerno koritenje sile, to je karakteristino za Sarajevo,Gorade, epu, Srebrenicu, Biha i druga mjesta u opsadi;

- oruane snage Republike Hrvatske (Hrvatska vojska i njeni kolaboracionisti i petokolonai

- Hrvatsko vijee obrane - HVO, koji su djelovali pod optom kontrolom Republike Hrvat-ske i za njene interese, kao de acto i de iureinstrument Republike Hrvatske, koja je vrilaoptu kontrolu nad HVO-om, pri emu se i zloini HVO-a pripisuju Republici Hrvatskoj)


24/112


su u dolini Rame i Neretve, te u srednjoj Bosni, izvrile brojne zloine nad bonjakimcivilnim stanovnitvom, kao to su: masovni pokolji, ukljuujui ene i djecu, prisilno protje-rivanje i raseljavanje, hapenja i zatoenja civila u konclogorima i drugim mjestima zatoenja,silovanja, napadi na gradove, te unitavanje sela, vjerskih i drugih civilnih objekata. o je,u skladu sa umanovim nacionalistikim programom o ormiranju zajednike hrvatske

drave u njenim etnikim i povijesnim granicama, dio smiljene i sistematske politike iprakse genocida, koje su HV i pripadnici HVO-a organizirano inili u pomenutim mjestimai podrujima.

akva genocidna politika provoena je u opinama:Stolac, apljina, Mostar, Jablanica, Prozor,Gornji Vaku, Bugojno, Kiseljak, Busovaa, Usora, epe, Vitez, ravnik i Vare. Najeklatantnijiprimjeri masovnih zloina su pokolji uAhmiimai Stupnom Dolu, gdje su mnogi civili, ukljuu-

jui ene i djecu, ubijeni i ivi spaljeni, a kue i drugi civilni objekti zapaljivim mecima, granatama ibenzinom zapaljeni. Na tom je zauzetom podruju Republika Hrvatska imala ulogu okupacionesile i to zbog opte kontrole koju je imala nad HVO-om, podrke koju mu je pruala i bliskih

veza koje je sa njim odravala. Zbog opte kontrole koju je Hrvatska vrila nad HVO-om,

imovina bosanskih Muslimana je u trenutku njenog razaranja bila pod kontrolom Hrvatske inalazila se na okupiranoj teritoriji;*

- oruane ormacije Fikreta Abdia, koji se stavio u slubu agresor, izvrile su brojne zlo-ine protiv civilnog stanovnitva i ratnih zarobljenika, posebno pripadnika Petog korpusa

Armije Republike Bosne i Hercegovine, kao to su: ubistva, ranjavanja, maltretiranja, zikai psihika zlostavljanja i premlaivanja, posebno u logorima, zatim silovanja, pljakanje iunitavanje (neselektivno granatiranje) stambenih i drugih civilnih objekata;

- i jedan broj Bonjakaje u toku odbrane Republike Bosne i Hercegovine od agresije i bio-lokog istrebljenja, izvrio odreene ratne zloine nad Srbima i Hrvatima, a to obavezujeinstitucije sistema vlasti da i te zloine moraju procesuirati. Protiv jednog broja takvih poje-

dinaca su jo u toku agresije i genocida preduzete energine mjere krivinog gonjenja;- Republika Bosna i Hercegovina, meunarodno priznata drava i lanica Ujedinjenih nacija,

za vrijeme agresije i genocida imala je ogromne ljudske rtve i materijalna razaranja. Ukupanbroj ubijenih, prisilno protjeranih, ranjenih i drugih oblika zloina protiv ovjenostii meunarodnog pravau Republici Bosni i Hercegovini jo uvijek nije konano naunoutvren. Prema dosadanjim rezultatima raznovrsnih istraivanja samo broj ubijenih se kre-e u rasponu od 25.000 do 328.000.**

Pored masovnih i pojedinanih ubistava, izvreni su i drugi brojni oblici zloina protiv ovje-nosti i meunarodnog prava, od kojih ovom prilikom navodimo:

- stotine hiljada ranjenih, od ega nekoliko desetina hiljada djece;

- vie stotina hiljada zatoenih u preko 650 koncentracionih logora i drugih mjestazatoenja;

- nekoliko desetina hiljada silovanih i seksualno zlostavljanih ena, djece pa i mukaraca;

* ICY, PRED PRERESNIM VIJEEM, UILAC PROIV IHOMIRA BLAKIA, PRESUDA, 3. mart2000, par. 149** Detaljnije o tome vidi: S. eki, ISRAIVANJE RAVA GENOCIDA SA POSEBNIM OSVROM NA BO-

SNU I HERCEGOVINU: Nauno-teorijska i metodoloko-metodska pitanja i problemi, Sarajevo, 2007. Studija je2009. objavljena i na engleskom jeziku (RESEARCH OF GENOCIDE VICIMS, WIH A SPECIAL EMPHASISON BOSNIA AND HERZEGOVINA : Problems and Issues in Scientic Teory, Methods and Methodology)


25/112


- iz svojih domova je, u panici, strahu i haosu, protjerano sa svojih stanita oko 2.200.000osoba(1.170.000 su izbjeglice i oko 1.030.000 raseljena lica), to ini vie od jedne polovineukupnog stanovnitva Republike Bosne i Hercegovine po Popisu od marta 1991;

- 1.370.000 licaje sa tekim psihikim povredama;

- velikosrpski agresor je u gradovima pod opsadom i sigurnim zonama Ujedinjenih nacija, kaoi mnogim naseljima u blizini ronta, nametnuo takve uslove ivota koji su imali za ciljpotpuno ili djelimino unitenje ciljne grupe;

- vie desetina hiljada(lica) je, zbog tekih uslova agresije i genocida, umrlo usljed pove-anog mortaliteta stanovnitva;

- vie desetina hiljada(lica) je, zbog tekih uslova agresije i genocida, bitno i znaajnosmanjeno usljed odsustva prirodnog prirataja stanovnitva;

- 440.000 izbjeglica nije se ni nakon 16 godina vratilo u zemlju .

Sistematski obrazac u nasilnom preuzimanju vlasti; poinjeni zloini; razmjere i obrazac na-

pada;njihov intenzitet; veliki broj ubijenih Bonjaka; protjerivanje, deportacija i okrutno postu-panje prema njima u koncentracionim logorima i drugim mjestima zatoenja, te ciljni napadi naosobe kljune za njihov opstanak kao grupe (istaknute intelektualne, politike i duhovne linosti, teimune Bonjake) nedvosmisleni su dokazi o namjeri i izvrenom genocidu nad Bonjacima. Na-alost, bosanskohercegovaki muslimani su na kraju 20. stoljea djelimino istrijebljeni. U mnogimmjestima, gdje su stoljeima ivjeli, danas ih vie nema ili su tamo, naalost, simbolino prisutni,egzistirajui i vegetirajui kao bioloka bia, koja ne predstavljaju nikakav ni drutveni niti politikiaktor, te su oni aktiki samo statistiki broj.

- genocid nad Bonjacima se i dalje uporno prikriva, minimizira, relativizira, osporava, porie inegira, ukljuujui i presude meunarodnih (ICY i ICJ) i nacionalnih (Savezna RepublikaNjemaka i Bosna i Hercegovina) krivinih sudova, kao i rezultate Komisije za istraivanjedogaaja u i oko Srebrenice od 10. do 19. jula 1995. Vlade Republike Srpske i Radne grupe za

provoenje zakljuaka iz konanog Izvjetaja Komisije za istraivanje dogaaja u i oko Srebreniceod 10. do 19. jula 1995.;

- permanentno i kontinuirano se izjednaavaju rtve genocida i njihovi izvrioci (zloinci),to je nedopustivo (sve vie se govori samo o ratnim zloinima na svim stranama, ime segenocid i drugi oblici zloina protiv ovjenosti i meunarodnog prava reduciraju samo naratne zloine, to najblae reeno duboko vrijea istraivae ovih zloina, a pogotovo rtvegenocida) i na sasvim pogrean nain se unaprijed, bez ikakvog istraivanja, daju kvalikacijeo tako znaajnom pitanju, kao to je karakter zloina, a to ne odgovara injeninom stanju iu suprotnosti je sa relevantnom dokumentacijom;

- svjedoci smo naalost, sve prisutnije pojave manipulisanja rtvama genocida u Bosni i Herce-govini na kraju 20. stoljea, posebno brojem i statusom rtava (umjesto civili borac, koristese pojmovi civil i vojnik), pri emu se naroito aktivno angauju kvazi-istraivai. Nosiocimanipulacija su razliiti i raznovrsni, kako pojedinci, tako i grupe, razna udruenja, ustanovei drugi iji su interesi i ciljevi vrlo razliiti i teko ih je artikulisati, otkriti, identikovati, utvr-diti i konstatovati na jedinstven nain. Mi ih identikujemo kao nedobronamjerne, tenden-ciozne i kontraproduktivne sa moguim i veoma tekim, dugorono tetnim implikacijamapo Bosnu i Hercegovinu kao dravu i sve njene graane, bez obzira na nacionalnu, vjersku ilipolitiku pripadnost. Osnov za ovu kvalikaciju proizlazi iz injenice da se tzv. istraivanja neorganizuju i ne realizuju na naunoj osnovi i nauno utvrenoj proceduri, kojom se propi-

suje odvijanje procesa, od istraivake ideje do konstituisanju rezultata naunog istraivanja injihove eventualne primjene u naunoj i drutvenoj praksi. Opte je poznato da postoji samo


26/112


jedna istina, a da je cilj nauke nauna istina do koje se upravo dolazi primjenom naunihmetoda;

- krivino gonjenje i procesuiranje genocida i drugih oblika zloina protiv ovjenosti i me-unarodnog prava pred sudovima u Bosni i Hercegovini se najblae reeno, kontinuiranoopstruira, pri emu su na sceni snage koje, umjesto teine zloina, karaktera, statusa i broja

rtava, predmete biraju po nacionalnoj pripadnosti rtava, radi izjednaavanja i izbalansiranjazloina meu tri naroda (Bonjaci, Srbi i Hrvati) i proglaavanja rtve genocida - zloincemi da pored ostalog, kroz krivinu proceduru izmijene karakter sukoba i karakter zloina uBosni i Hercegovini, kako bi meunarodni oruani sukob, odnosno agresiju, prekvalikovaliu graanski rat, a zloin genocida u etniko ienje;

- planeri, naredbodavci, uesnici, pomagai, sauesnici i izvrioci genocida su u velikosrpskojideologiji, politici i praksi najvei heroji u srpskom narodu (u nauci, kulturi, umjetnosti,obrazovanju), koji i danas nekanjeno ive i rade, uivajui, naalost, u rezultatima genocidai ismijavajui rtve tog zloina;

- srpski narod i njegova politika i nauna elita nisu se distancirali od izvrenog genocida, akamoli da se rtvama izvine i (za)trae oprost i prue ruku pomirenja. Umjesto toga, oni ukontinuitetu negiraju genocid i odgovornost za zloine prebacuju na rtvu genocida, te izmi-ljaju i alsikuju historijske injenice, kao to je pored ostalog i teza da su legalni organivlasti Republike Bosne i Hercegovine protjerali Srbe sa podruja Sarajeva, ukljuujui i vieod 650 univerzitetskih proesora i asistenata;

- entitet Republika Srpska je genocidna tvorevina velikosrpskog nacizma, odnosno drave Sa-vezne Republike Jugoslavije /Srbije i Crne Gore (Republika Srpska je nasljee genocida - ona

je nacional-socijalistika/nacistika genocidna tvorevina), nastala na tekim krenjima me-unarodnog humanitarnog prava, obiljeena i natopljena, uglavnom, bonjakom krvlju, teomeena i prekrivena brojnim masovnim grobnicama i koncentracionim logorima, u kojoj

legalno djeluju aistike organizacije. Politiko rukovodstvo i druge strukture Republike Srp-ske, u skladu sa velikosrpskom genocidnom ideologijom, politikom i praksom, alsikujuhistorijske injenice i negiraju genocid nad Bonjacima, te na sve mogue naine opstruiraju

jaanje drave Bosne i Hercegovine i konstantno sprovode politiku secesije, unitavanja iunitenja drave Bosne i Hercegovine;

- Dejtonski sporazum je legalizovao velikosrpsku nacistiku ideologiju, politiku i praksu, ge-nocidnog karaktera. On je, pored ostalog, promijenio i ime meunarodno priznate drave(Republika Bosna i Hercegovina), iskljuivi iz njenog naziva rije Republika, dodjeljujui gazloincima kao nagradu za izvreni genocid. Iz struktura entiteta Republike Srpske nisu od-stranjene snage koje su uestvovale u agresiji i genocidu, ukljuujui i u genocidu nad Bonja-

cima u i oko sigurne zone Ujedinjenih nacija - Srebrenici, jula 1995, to potvruju rezultatiistraivanja Vlade Republike Srpske, kao to je to bio sluaj sa izvrenom denacikacijom uNjemakoj nakon Drugog svjetskog rata, pa su one ostale politiki aktivne i danas otvorenounitavaju dravu Bosnu i Hercegovinu.

Ovo su samo najosnovnije injenice, duboko urezane u svijest svih preivjelih rtava genocidai drugih oblika zloina protiv ovjenosti i meunarodnog prava i utkane u aktuelnu surovu dru-tvenu stvarnost, na kojoj se po svaku cijenu u raznim oblicima nastoje odrati (ivim i legalnim)velikodravni projekti aistikog i genocidnog karaktera, koji, pored ostalog, impliciraju trajnunestabilnost u Bosni i Hercegovini, osporavaju politiko-pravni i dravni kontinuitet, suverenitet

i nezavisnost Bosne i Hercegovine, negirajui mogunost odranja, razvoja i unapreenja kvaliteta


27/112


zajednikog ivota, ime se, pored ostalog, najozbiljnije dovode u pitanje univerzalne ljudske vri-jednosti, slobode i prava, civilizacijske i kulturne tekovine.

Krajnje je vrijeme i nuna potreba ujedinjavanja i ujedinjenja, te aktivnijeg angaovanja svihantiaista i antiaistikih snaga u borbi za opstojnost ljudskog dostojanstva u Bosni i Hercegovini.Na tom projektu istraivai holokausta i genocida imaju prvorazrednu ulogu i znaaj.

1.3 Genocid nad Bonjacima Bosne i Hercegovine u sigurnoj zoni Ujedinjenih nacijaSrebrenici, jula 1995.*

(Rekonstrukcija dogaaja)

Srpski agresor (Savezna Republika Jugoslavija - Srbija i Crna Gora) je, uz uee njegovih(srpskih) kolaboracionista iz Bosne i Hercegovine, u i oko Srebrenice - sigurne zone UN-a, jula1995, u toku jedne sedmice na hiljade zarobljenih Bonjaka likvidirao i zatrpao u masovne

grobnice; na stotine ivih je zakopao; mukarce, ene i djeake je sakatio i klao; djecu ubijaopred oima majki; natjerao djeda da pojede digericu svoga unuka; silovao ene i djevojke;deportovao oko 30.000 ljudi, uglavnom ene i djecu, priredio scene dostojne Danteovog pakla.O tome postoje brojni dokazi, meu kojima i masovne grobnice, koje je pokrila trava, a zvijeri ra-znijeli kosti plitko zakopanih ili na povrini ostavljenih tijela. o su, prema ICY-u scene iz pakla,napisane na najmranijim stranicama ljudske historije.

Podrinje u cjelini (Bijeljina, Zvornik, Bratunac, Srebrenica, Vlasenica, Rogatica, Viegrad,Gorade, ajnie i Foa) imalo je apsolutnu veinu bonjakog stanovnitva. o je podruje odogromne strateke vanosti za velikosrpsku ideologiju, politiku i praksu. Stoga je, u skladu sormiranjem Velike Srbije, etniki iste srpske drave, eliminisanje reke Drine kao graniceizmeu srpskih drava jedan od stratekih ciljeva srpskog naroda u Bosni i Hercegovini. Uskladu sa srpskim velikodravnim projektom je bio i plan da e na podruju 50 km zapadno odreke Drine sve biti srpsko, isto srpsko.

Jedan od najprioritetnijih stratekih ciljeva ekspanzije srpskog ivotnog prostora i jedno odnajkoncentriranijih poprita raznovrsnih zloina, ukljuujui i genocid, bilo je Podrinje. Kao ta-kvo ono je posebno aktuelno od meunarodnog priznanja Srbije na Berlinskom kongresu 1878.,a zasnivalo se na Garaaninovoj postavci u Naertaniju iz 1844. da Srbija ne sme ostati malai da se mora rasprostraniti.1 Ve tada je Jovan Cviji bio nezadovoljan to je Srbija opkoljenazemlja, a Srbi uhapen narod.2

U vrijeme aneksione krize u Bosni Hercegovini 1908. Cviji je

ormulirao prijedlog u pogledu Podrinja. Za saglasnost Srbije da Austro-Ugarska monarhija anekti-ra Bosnu i Hercegovinu Cviji je predloio da se Srbiji ustupi Podrinje, odnosno koridor du njene

istone granice dubine oko 50 km, sa 12 srezova i povrinom preko 10.000 km2. Zapadnu granicuPodrinja Cviji priblino poistovjeuje s razvoem rijeka Drine i Bosne. Imajui tu injenicu uvidu, on je insistirao da se to uini iz prometnih razloga. Naime, juni dio Koridora du puta

1 D. Stranjakovi, KAKO JE NASALO GARAANINOVO NAERANIJE, SpomenikSrpske kraljevske akademi-je, XCI, Beograd, 1939, str. 76-102.

2 J. Cviji, ANEKSIJA BOSNE I HERCEGOVINE I SRPSKI PROBLEM, u: SRPSKI NAUNICI O BOSNI IHERCEGOVINI, Slubeni list Savezne Republike Jugoslavije, Beograd, 1995, str. 41-73, posebno str. 45.

*Navedeni problem je prouavan na osnovu brojnih relevantnih izvora razliite provenijencije, koji su pohranjeni i u-vaju se u Arhivu INSIUA ZA ISRAIVANJE ZLOINA PROIV OVJENOSI I MEUNARODNOGPRAVA UNIVERZIEAU SARAJEVU i drugih rezultata istraivanja, ukljuujui i istraivanja Vlade RepublikeSrpske iz 2004. i 2005. Usljed ogranienosti prostora za objavljivanje, tekst je skraen, pri emu je, uglavnom, izostav-ljena i nauna aparatura.


28/112


Foa rebinje zavravao se izlazom na Jadransko more u Sutorini, koja je bila dio rebinjskogsreza. Koridorom bi Srbija dobila mnogo vie. Njime bi saveznica, Kraljevina Crna Gora, bilaizolirana od Austro-Ugarske carevine, a Novopazarski sandak izoliran od Bosne i Hercegovine.

Objavljeni traktat Cviji je jo tada zavrio konstatacijom: Srpski se problem mora reitisilom.3

est godina kasnije, na samom poetku Prvog svjetskog rata, to je pokuala uraditi VojskaKraljevine Srbije. Sredinom septembra 1914. srpske i crnogorske trupe (Uika i Sandaka vojska)krenule su u oanzivu preko Drine. Poinjeni zloini pojaali su otpor branilaca i oanziva je 24.oktobra 1914. zavrena krahom i povlaenjem, pa je i po zavretku rata granica Srbije i Bosne ostalana Drini. Kolaboracionistiki reim Nedia, u Drugom svjetskom ratu, pokuao je granicu Bosnepomjeriti s Drine. Ni poinjeni genocid etnikog pokreta Drae Mihailovia nad Bonjacima nijeuspio promijeniti niti pomjeriti granicu na Drini, uprkos brojnim pokuajima da genocidom pro-mijeni nacionalnu strukturu stanovnitva.

Kontinuitet osvajako-ekspanzionistike i genocidne politike i krvave prakse prema Bosni iBonjacima, naalost, na djelu je prisutan i na kraju 20. stoljea, kada je velikosrpski agresor (Save-zna republika Jugoslavija/Srbija i Crna Gora) pokrenuo oruanu agresiju, osvajaki rat za teritorije,za ivotni prostor (lebensraum), za otimanje tue zemlje, protiv Republike Bosne i Hercegovine.Oruana agresija protiv Republike Bosne i Hercegovine bitan je dio srpskog velikodravnog naci-stikog projekta i genocidnog plana - ujedinjenje svih srpskih zemalja i srpskog naroda i zna-ajna odredba Miloevieve dravne politike4, ijom je realizacijom najvei dio Republike Bosne iHercegovine okupiran,5

a Bonjaci, u cilju njihovog istrebljenja, masovno (i pojedinano) ubijani,

3 Isto, str. 73. Jovan Cviji je zastupao tezu o srpskom narodu kao rasi (srpskoj rasi)i nadmonosti dinaraca, kaojezgra srpskog naroda. Ukazujui na znaaj Bosne i Hercegovine za srpski narod i potrebu njenog sjedinjenja sa Srbijomi Crnom Gorom, on tvrdi da su Bosna i Hercegovina oblasti iste srpske rase (Isto). Navedeni stavovi su kasnije

uoblieni u koncept homogene Velike Srbije.Zastupajui tezu o superiornosti svega to je srpsko, Jovan Cviji i srpskom jeziku daje primat, tvrdei da nema na-rodnog jezika koji je toliko ormiran i usavravan za literaturu i nauku, kao to je srpski jezik... (Isto), pri emu

je negirao bosanski jezik, (Isto).

4 Slobodan Miloevi je posebnu panju posveivao Podrinju. ako je, primjera radi, na sastanku sa ljudima iz Koa-licije, iz Vladine koalicije, dobar deo razgovora, na iznenaenje mnogih koji su bili prisutni, posvetio vrlo znalakomizlaganju o Podrinju. o podruje je, po njemu, izuzetno vano za Srbe za XXI vek. On je Podrinje video kaocentar onoga interesa optesrpskog.

Miloevi je, po kazivanju Radovana Karadia (i on je sa Miloeviem razgovarao o Podrinju), naao neke projekteiz ranijeg perioda nekoliko decenija, koji su govorili o tome da Drina treba da postane abrika vode i abrika stru-je i to abrika vode za Beograd. Imajui u vidu (te) projekte osvajakog karaktera Srbije prema Bosni i Hercegovini,posebno Podrinju, Miloevi i njegovi saradnici, ukljuujui i njegove kolaboracioniste i petokolonae iz Republike Bo-

sne i Hercegovine, na elu sa Karadiem, su u stratekim ciljevima srpskog naroda u Bosni i Hercegovini Drinuproglasili kimom srpskog naroda, ne doputajui da ona bude granica izmeu Srba i Srba. Beogradska deca,generacije treba da piju vodu sa Drine.

5 Zloinac Biljana Plavi je na XVII sjednici Skuptine srpskog naroda, 24-26. jula 1992. izjavila da je 70% te-ritorije Bosne i Hercegovine osvojeno. S tim u vezi, ona je rekla: 65% srpske teritorije po katastru pripada naemnarodu, a 70% je osvojeno, to je samo 5% u korist, u odnosu na prethodnu ciru. Ako poemo od toga da neprijatelj /tj. Bonjaci - prim. S../ dobije onoliko koliko mu mi poklonimo, ko bi onda imao smjelosti da objasni naim ljudimada napuste ono to ve imaju, to mu predstavlja kompenzaciju za prostor koji mu je razoren, popaljen ili sa koga jeotjeran. Slobodan Miloevi je 15. aprila 1994. na sjednici Vrhovnog saveta odbrane Savezne republike Jugoslavije,pored ostalog, izjavio: ... nae snage kontroliu 72% teritorije Bosne i Hercegovine. Prema navodima generalaZdravka olimira, na 53. sjednici Skuptine Republike Srpske, 28. augusta 1995. velikosrpski agresor i njegovi ko-laboracionisti su okupirali preko 70% teritorije Republike Bosne i Hercegovine, na kojoj je 1991. ivjelo preko

65% nesrpskog, uglavnom, bonjakog stanovnitva.


29/112


protjerivani, silovani, ranjavani, odvoeni u koncentracione logore i druga mjesta zatoenja, a nji-hova imovina, stambeni i drugi objekti pljakani i unitavani. Njihovi vjerski i kulturni spomenicisu unitavani, a vjerski slubenici meu prvima ubijani.

Genocid nad Bonjacima Bosne i Hercegovine u i oko sigurne zone Ujedinjenih nacija Sre-brenici, jula 1995, po svojim je razmjerama paradigma stradanja Bosne i Bonjaka. U Srebrenici -

sigurnoj zoni Ujedinjenih nacija, jula 1995, posebno je izraen karakter oruanog sukoba i prirodazloina u Bosni i Hercegovini. Agresija (meunarodni oruani sukob) je bila perdna, brutalna osvajakog i genocidnog karaktera. Na tom je podruju javno, uz prisustvo i sauesnitvo vojnikaUjedinjenih nacija (Holandski bataljon), izvren genocid nad Bonjacima.

Velikosrpski agresor je od aprila 1992. pa do jula 1995. poduzeo vie masovnih i brutal-nih oanziva na tu slobodnu teritoriju. U te oanzive direktno su bile ukljuene regularne jedi-nice srbijansko-crnogorske vojske, a posebno Uiki korpus, te specijalci iz Nia, Beograda idrugih mjesta, kao i brojne srpske oruane ormacije iz Srbije (arkanovci, eeljevci...), ukljuujuii srpske kolaboracioniste iz Bosne i Hercegovine. U tim oanzivama na irem podruju srednjeg Po-drinja agresor je ubio veliki broj civila, opljakao i unitio njihovu imovinu, razorio i spalio vjerske

i kulturne objekte i dr.U proljee i ljeto 1992. Jugoslavenska narodna armija/Vojska Jugoslavije je, u skladu s nared-

bama rukovodstva Velikosrpskog pokreta, zauzela vei dio Podrinja i gotovo sve gradove u njemui izvrila genocid i druge oblike zloina protiv ovjenosti i meunarodnog prava nad Bonjacima.Priblino jedna treina bonjakog stanovnitva (preko 100.000) odrala se u nekoliko enklava(Gorade, epa, Srebrenica, te trougao Cerska - Kamenica -Konjevi-Polje).

Poetkom 1993. Vojska Republike Srpske je, u sadejstvu s regularnim snagama VojskeJugoslavije u oanzivi zauzela Kamenicu, Cersku i Konjevi-Polje i smanjila veliinu srebrenikeenklave sa 900 na oko 150 km

2. Bonjaci s oblinjih podruja slili su se u grad Srebrenicu i njenu

bliu okolinu, ime je broj stanovnika porastao na oko 60.000 ljudi,6a gustina naseljenosti civilnog

stanovnitva u enklavi postala neizdrljivim teretom po lokalnu inrastrukturu. U tome je imaoulogu i general Philippe Marillon koji je sredinom marta 1993, doavi u Konjevi Polje, Cersku iKamenicu, sugerirao stanovnitvu da ide prema Srebrenici. Gubitkom 90% sela izgubljena je svakamogunost prehrane, a grad Srebrenica je morao primiti na desetine hiljada novih stanovnika. Na-kon toga, komandant Zatitnih snaga Ujedinjenih nacija (u daljem tekstu: UNPROFOR) generalPhilippe Marillon, u martu je posjetio Srebrenicu, uvjerio se u uasne uvjete opsade (bez vode,struje, hrane, lijekova i drugih ivotnih potreba, koje su uskraivale velikosrpske snage) i izjavio dasu stanovnici pod zatitom Ujedinjenih nacija i da ih nee napustiti.

Vijee sigurnosti Ujedinjenih nacija je 16. aprila 1993. pozivajui se na Poglavlje VII PoveljeUjedinjenih nacija, donio Rezoluciju (br. 819) kojom je proglasio da sve strane i ostali postupaju

prema Srebrenici i njenoj okolini kao prema sigurnoj zoni Ujedinjenih nacija koja mora bitipoteena svakog oruanog napada ili bilo kojeg neprijateljskog ina. im je dokumentompostavljen zahtjev da se odmah prekinu svi oruani napadi... na Srebrenicu i trenutno povla-enje iz podruja oko Srebrenice.

Generalni sekretar Ujedinjenih nacija Boutros Ghali je poslije usvajanja Rezolucije 819(1993.) komandantu UNPROFOR-a, generalu Wahlgrenu, poslao Direktivu u kojoj ga je obavijestioda, po njegovom miljenju, Rezolucija ne podrazumijeva obavezu vojnog angaovanja UNPRO-FOR-a u zatiti sigurne zone. a je direktiva bila u suprotnosti s Rezolucijom 819, u kojoj ni na

jednom mjestu nema ni pomena o tome da ona ne podrazumijeva obavezu vojnog angaovanjaUNPROFOR-a u zatiti sigurne zone. Meutim, sa tom direktivom nisu bile upoznate sve lanice

6 Znaajan broj civila (mukarci, ene i djeca) izbjegao je na centralnu slobodnu teritoriju prema uzli ili je evakuiranod UNHCR-a kao ranjenici, bolesnici, iznemogli i sl.


30/112


Vijea sigurnosti. o je od Rezolucije o sigurnoj zoni nainilo najobiniju arsu. Uloga UNPROFOR-aje protumaena i usmjerena na pruanje humanitarne pomoi i to uz pristanak izvrilaca agresije,genocida i drugih oblika zloina. Stoga je Rezolucija Vijea sigurnosti 819 (1993.) kao i brojne druge,bila potpuna prevara od prvog dana: iskljuivo deklarativni pristup obavezama koje nalae PoveljaUjedinjenih nacija, te korpus meunarodnog (a naroito humanitarnog) prava u pogledu zatite

mira i sigurnosti, odnosno civila i civilnog stanovnitva, praen je potpunim nedostatkom politikevolje, na meunarodnom nivou, da se iste i implementiraju.

Ipak, general Wahlgren, komandant UPROFOR-a, suprotno Rezoluciji 819 Vijea sigurnosti Uje-dinjenih nacija, proglasio je potpunu demilitarizaciju grada (a ne enklave) i prisilio generala SeeraHalilovia da 18. aprila 1993. s Ratkom Mladiem potpie Sporazum o demilitarizaciji Srebreni-ce, odnosno sporazum o kapitulaciji. aj sporazum zahtijevao je razoruavanje Bonjaka.

I pored toga to je Srebrenica proglaena sigurnom zonom Ujedinjenih nacija (UN sae area),sve vrijeme do zauzimanja tog kraja u julu 1995. protiv tamonjeg, potpuno izoliranog bonjakogstanovnitva, voeni su specijalni oblici rata i genocidnog unitenja, kao to su: uskraivanje vode,struje, ometanje i zabrana doturanja humanitarne pomoi, lijekova, energenata i svega onoga to je,

u biolokoegzistencijalnom smislu, neophodno za preivljavanje. akva situacija je, po Konvencijio spreavanju i kanjavanju zloina genocida, jedan od elemenata genocida (nametanje grupi te-kih ivotnih uvjeta sraunatih na to da dovedu do njenog potpunog ili djeliminog zikogunitenja. Velikosrpski agresor je Bonjacima u kontinuitetu zagoravao ivot i stalno brutalnokrio status sigurne zone, ispaljujui granate na Srebrenicu, pri emu su mnogi civili ubijeni iranjeni.

Radovan Karadi, predsjednik paradravne i kolaboracionistike tvorevine Republike Srp-ske, 8. marta 1995. je vrlo hitno izdao DIREKIVU ZA DALJA DEJSVA OP. BR. 7 /velikaslova u originalu - prim. S../ Vojsci Republike Srpske u vezi s njenom dugoronom strategijomprema Srebrenici i epi, sigurnim zonama Ujedinjenih nacija, a u cilju denitivnog oslobaanja

Podrinja, po kojoj je, izmeu ostalog, trebalo svakodnevnim planskim i osmiljenim borbe-nim aktivnostima stvoriti uslove totalne nesigurnosti, nepodnoljivosti i besperspektivnostidaljeg opstanka i ivota mjetana u Srebrenici i epi. om naredbom je, pored ostalog, osmi-ljena i jo jednom potvrena, specina namjera (dolus specialis) za istrebljenje Bonjaka, odnosno- posebna namjera za zloin genocida. U toj strategiji konkretno se navodi da Vojska RepublikeSrpske treba to pre izvriti potpuno ziko odvajanje Srebrenice od epe.7

Pogorana od poetka godine, sredinom 1995. humanitarna situacija za civile Bonjake i voj-no osoblje u Enklavi postala je, kao to je i bilo predvieno Karadievom direktivom od 8. marta1995., katastroalna. Civili su umirali od gladi.

Poetkom jula 1995. Komanda Drinskog korpusa preduzela je neposredne pripreme za vojnu

operaciju protiv sigurne zone Srebrenica. Operacija je nazvana Krivaja -95.Oanziva Oruanih snaga Republike Srpske, uz sadejstvo jedinica iz Savezne republike Ju-

goslavije, te dobrovoljaca iz Rusije i Grke, na Srebrenicu sigurnu zonu Ujedinjenih nacija, zapo-ela je 6. jula 1995. Bonjaci su od UNPROFOR-a traili da im vrati oruje, koje su predali kaodio sporazuma o demilitarizaciji od 1993.. Meutim, taj je zahtjev odbijen, s obrazloenjemkako je UNPROFOR odgovoran za odbranu enklave, a ne oni.

Do veeri 9. jula Vojska Republike Srpske je prodrla etiri kilometra u dubinu enklave,zaustavivi se samo kilometar od grada Srebrenice.

Radovan Karadi je 9. jula (u ranim veernjim satima), nakon to je zavrio razgovor o

7 etiri dana ranije, 4. marta, na Jahorini su sadraj Direktive temeljito razmotrili vojni i politiki vrh Republike Srp-ske i Savezne republike Jugoslavije, pri emu je posebna panja posveena Podrinju.


31/112


deavanjima u Srebrenici s Momilom Krajinikom i Jovicom Staniiem (iz Dravne bezbjednostiMinistarstva unutranjih poslova Srbije) obznanio velikosrpske genocidne namjere o istrebljenjuBonjaka. U razgovoru s Miroslavom Deronjiem i na njegovo pitanje ta vi, Miroslave, misliteuraditi sa tim stanovnitvom dole?, tj. u Srebrenici, sigurnoj zoni Ujedinjenih nacija, Karadi

je, poto je Deronji odgovorio kako ni u snu ne moe pretpostaviti razvoj dogaaja prilikom

ulaska u Srebrenicu, rekao: Miroslave, to sve treba pobiti ... Sve to stignete.Ujutro, 10. jula, situacija u samoj Srebrenici je bila napeta. Srpske snage za aktivna borbena

djelovanja, posebno oko Srebrenice, izvravale su borbene zadatke po planu, pri emu su,pored ostalog, granatirale Srebrenicu, gdje je centar bio pun naroda, zatim bazu Ujedinjenihnacija u sjevernom dijelu grada, koja je bila puna izbjeglica, gdje je ranjeno nekoliko ljudi, kaoi bolnicu, gdje se sklonilo 2.000 civila, pri emu je ubijeno estero ljudi. Stanovnici su preplaviliulice grada i poeli bjeati prema Potoarima, gdje se nalazila baza Ujedinjenih nacija. PukovnikKaremans je slao hitne zahtjeve, traei hitnu zranu podrku NAO-a. I pored stalnog pogora-nja situacije u sigurnoj zoni Ujedinjenih nacija, general Janvier ni 10. jula nije odobrio upotrebubliske zrane podrke. Komandant Holandskog bataljona je u noi 10/11. jula 1995, na sastanku u

Srebrenici, bonjako politiko i vojno rukovodstvo obavijestio kako je velikosrpskom agresoru datultimatum da se povue izvan sigurne zone Ujedinjenih nacija, te da se o ultimatumu mora izjasnitido 06,00 sati 11. jula. U sluaju da agresor ne prihvati ultimatum, uslijedili bi zrani udari ma-sovnog karaktera po agresorskim ciljevima, a prostor od junih prilaza gradu do Zelenog Jadraproglaen je zonom smrti u kojoj e biti gaano sve to se kree. Sugerirao je Bonjacima dacivilno stanovnitvo bude to dalje od linije sukoba (od trenutne linije ronta i zauzeti sklo-nita u svojim kuama), a snagama odbrane je preporuio da napuste svoje poloaje. Nakontoga, Komanda snaga odbrane Srebrenice donijela je odluku da obustavi planirani protivnapad uranim jutarnjim satima, to je bilo tragino za odbranu enklave. Velikosrpske snage su to iskoristilei nastavile napredovanje prema gradu.

Vojska Republike Srpske je 11. jula 1995. zauzela Srebrenicu, prvu sigurnu zonu Ujedinje-nih nacija. U 14,07 sati postavljena je srpska zastava iznad pekare u junom dijelu grada. Oko 14,30sati eta B Holandskog bataljona napustila je bazu u Srebrenici. Zajedno s njom prema Potoari-ma krenulo je i stanovnitvo, ukljuujui i izbjeglice koje su nale utoite u bazi ete B. Do tada

je vie zahtjeva za zranu podrku odbijeno na raznim nivoima u sistemu komandovanja Ujedinje-nih nacija. General Janvier se, uprkos ormalnom insistiranju da se prestane s gaanjem civilnogstanovnitva i krenjem sigurne zone Ujedinjenih nacija, potujui akcije koje je general Mladipreduzimao u podruju Srebrenice, brinuo za komoditet 30 zarobljenih holandskih ocira.Holandski bataljon nije ispalio ni jedan jedini hitac u pravcu nadolazeih srpskih snaga. U16,20 sati grad Srebrenicu su ve preplavili Srbi. Oko 16,30 sati hiljade izbjeglica bjealo jeprema Potoarima. Kasno poslijepodne generali Ratko Mladi, Milenko ivanovi, Radislav Krsti

i drugi ociri Vojske Republike Srpske trijumalno su proetali praznim ulicama Srebrenice, a ve-liki broj (na hiljade) izbjeglica kretao se prema Potoarima, oajniki traei zatitu od Holandskogbataljona. Na trgu u Srebrenici general Ratko Mladi je izjavio: Evo nas 11. jula 1995. godine usrpskoj Srebrenici. Uoi jo jednog praznika srpskog poklanjamo srpskom narodu ovaj grad.Napokon je doao trenutak da