سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

بازيافت طرح مقدماتيمطالعات امكان سنجي

خودرويفيلترهاي روغنUsed Oil Filters Recycling)(

:تهيه كننده شركت گسترش صنايع پائين دستي پتروشيمي

:تاريخ تهيه

۱۳۸۶ ماهتير

سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

خالصه طرح

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو نام محصول

تن در سال٥٠٠٠٠ ظرفيت پيشنهادي طرح

صنايع فوالد و روغن خودرو موارد كاربرد

فيلترهاي روغني كاركرده خودرو مواد اوليه مصرفي عمده

)١٣٩٠سال (كمبود محصول در صنعت فوالد و روغن موتور كشور

.كمبود شديد دارد

٢٨ )نفر (غال زايياشت

٨٠٠٠ )m2(زمين مورد نياز

m2( ۱۵۰(اداري ٦٠٠ )m2(توليدي m2( ۲۰۰ ( تاسيسات سوله

زيربنا

m2( ۸۰۰(انبار

تن در سال۵۰۰۰۰ ميزان مصرف ساالنه مواد اوليه اصلي

m3( ۷۹۸۶ (آب ميزان مصرف ساالنه يوتيليتي

kw( ۳۰۰ (برق ۱۰۵۰۰۰۰ )يورو(ارزي سرمايه گذاري ثابت طرح ۷۸۹۶ )ميليون ريال(ريالي

۲۱۰۲۱ )ميليون ريال(مجموع

تهران محل پيشنهادي اجراي طرح

١

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

فهرست مطالب

صفحه عنوان

٣ معرفي محصول-١

٣ نام و كد محصول -١-١

٦ شماره تعرفه گمركي -٢-١

٧ شرايط واردات -٣-١

٨ بررسي و ارائه استاندارد ملي يا بين المللي -٤-١

٨ بررسي و ارائه اطالعات الزم در زمينه قيمت توليد داخلي و جهاني محصول -٥-١

١٠ موارد مصرف و كاربرد -٦-١

١٠ ين و تجزيه و تحليل اثرات آن بر مصرف محصولبررسي كاالهاي جايگز -٧-١

١١ اهميت استراتژيكي كاال در دنياي امروز -٨-١

١٢ كشورهاي عمده توليد كننده و مصرف كننده محصول -٩-١

١٤ شرايط صادرات-١٠-١

١٦ وضعيت عرضه وتقاضا-٢

احد ها و بررسي ظرفيت بهره برداري و روند توليد از آغاز برنامه سوم تاکنون و محل و-١-٢

تعداد آنها و سطح تکنولوژي واحد هاي موجود، ظرفيت اسمي، عملي، علل عدم بهره برداري

کامل از ظرفيتها، نام کشورها و شرکت هاي سازنده ماشين آالت مورد استفاده در توليد

محصول

١٦

از نظر تعداد، ظرفيت، ( بررسي وضعيت طرحهاي جديد و طرحهاي توسعه در دست اجرا-٢-٢

محل اجرا، ميزان پيشرفت فيزيکي وسطح تکنولوژي آنها و سرمايه گذاري انجام شده اعم از

)ارزي و ريالي و مابقي مورد نياز

٢٠

٢٢ )چقدر از کجا(٨٥ بررسي روند واردات محصول از آغاز برنامه سوم تا نيمه اول سال -٣-٢

٢٣ بررسي روند مصرف از آغاز برنامه-٤-٢

و امکان توسعه ٨٥ صادرات محصول از آغاز برنامه سوم تا نيمه اول سال بررسي روند-٥-٢

)چقدر به کجا صادر شده است(آن٢٦

٢

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

فهرست مطالب

صفحه عنوان

٢٧ بررسي نياز به محصول با اولويت صادرات تا پايان برنامه چهارم-٦-٢

بررسي اجمالي تکنولوژي و روش هاي توليد و عرضه محصول در کشور و مقايسه آن با -٣

.هاديگر کشور٢٩

٣٩ ين نقاط قوت و ضعف تكنولوژي هاي مرسومي تع-٤

بررسي و تعيين حداقل ظرفيت اقتصادي و شرايط عملكرد واحد و بر آورد حجم سرمايه -٥

با استفاده از اطالعات واحد هاي موجود، در دست اجرا، (گذاري ثابت به تفکيک ريالي و ارزي

هاني، شرکت هاي فروشنده تکنولوژي و و اينترنت و بانک هاي اطالعاتي جUNIDOو

...)تجهيزات و

٤٠

ميزان مواد اوليه عمده مورد نياز ساالنه و محل تامين آن از خارج يا داخل کشور قيمت -٦

ن و بررسي تحوالت اساسي در روند تامين اقالم عمده مورد نياز در گذشته و آارزي و ريالي

آينده

٤٤

٤٥ اجراي طرح پيشنهاد منطقه مناسب براي -٧

٤٦ وضعيت تامين نيروي انساني و تعداد اشتغال-٨

راه -راه( بررسي و تعيين ميزان تامين آب، برق، سوخت، امکانات مخابراتي و ارتباطي-٩

و چگونگي امکان تامين آنها در منطقه مناسب براي اجراي طرح...) بندر- فرودگاه-آهن٤٧

٤٧ ازرگاني وضعيت حمايت هاي اقتصادي و ب-١٠

٤٩ تجزيه و تحليل و ارائه جمع بندي و پيشنهاد نهائي در مورد احداث واحد هاي جديد-١١

٥١ منابع و مراجع

٥٣ قانون پسماندها-پيوست الف

٣

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

: نام و كد محصول - ١-١

فيلتر روغن اتومبيل : ١-١شكل

٤

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

اد زباله يد حجم زيکشاورزي باعث تول توسعه صنعت و و نيزمصرف توسعه الگوي ت ويمعجش يافزا

.گردد عات صنعتي مييهاي شهري و ضا

امکان ,افتيهاي بازيآور دانش فني و فن.استفاده مجددند افت ويعات صنعتي قابل بازيضا زباله ها و

.است ن مواد به محصوالت ارزشمند را فراهم آوردهيل ايتبدو استفاده

فرايند بازيافت فرايندي است كه طي آن مواد زايد جدا شده و به عنوان ماده خام براي توليد

از بازگرداندن مواد قابل به بيان ديگر بازيافت عبارت است. گرفته مي شودمحصوالت جديد به كار

.ه چرخه توليد و يا طبيعتاستفاده ب

:بازيافت به طور كلي داراي فوايدي است كه در زير به اختصار ارائه شده است

ü حجم زباله ورودي به محيط زيست كاهش مي يابد.

ü از آلودگي كاسته مي شود.

ü نياز به مراكز دفن و زباله سوزها كاهش مي يابد.

ü ي يابدنياز به توليد و يا ورود مواد خام از خارج كاهش م.

ü توليد ملي افزايش مي يابد.

ü اشتغال ايجاد مي شود.

ü سطح بهداشت عمومي باال مي رود.

فيلترهاي كاركرده روغن نيز مانند روغن كاركرده به عنوان ضايعات محسوب مي شوند و بايد به طور

كاركرده روغن در مواردي كه عملي است و صرفه اقتصادي وجود دارد فيلترهاي خالي . مناسب بازيافت شوند

در فيلترهاي كاركرده روغن خرده فلزهايي وجود دارد كه دوباره .براي بازيافت روغن جمع آوري مي شوند

.قابل استفاده هستند و توليدكنندگان فوالد مي توانند به عنوان خوراك اوليه از آنها استفاده كنند

ه شدت آلوده كننده محيط زيست بوده فيلترهاي روغني كاركرده خودرو يكي از محصوالتي هستند كه ب

ولي در عين حال قابليت بازيافت مجدد داشته و مي توان تهديد آلودگي و مضر بودن آنها را به فرصت

٥

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

باالبردن ارزش افزوده و استفاده مجدد از آنها و عدم آلودگي محيط زيست و ده ها فرصت مؤثر ديگر تبديل

. نمود

طرح مورد بررسي در واقع . لتر و ساير مواد ضايعاتي روغن مي پردازداين گزارش به بررسي بازيافت في

فيلتر خودرو پس از . يك طرح بازيافتي يا خدماتي بوده و منجر به توليد محصول جديدي نخواهد گرديد

ابتدا مرحله تخليه روغن . اتمام دوره عمر و كاركرد مفيد آن طي دو مرحله مورد فرآيند بازيافت قرار مي گيرد

ن كه اين روغن به عنوان روغن كاركرده يا سوخته تلقي شده و پس از جمع آوري به واحدهاي تصفيه آ

از آن جدا شده و ... فرستاده شده كه در آنجا ناخالصي هايي از قبيل انواع تركيبات سنگين، آسفالت، واكس و

مورد نياز تبديل و مورد استفاده ها آن را به روغن موتور، روغن پايه و ساير روغنهاي Additiveبا افزودن

درصد وزني فيلتر را تشكيل مي دهد نيز جهت فرآيند ٨٥قسمت بدنه فيلتر كه حدود . مجدد قرار مي دهند

بنابراين در طبقه . قطعه قطعه شدن، پرس كاري و استفاده مجدد به واحدهاي مربوطه فرستاده مي شود

براي بازيافت قراضه . گروه بازيافت و تصفيه قرار مي گيردبندي محصوالت توليدي وزارت صنايع و معادن در

بوده كه در بين كدهاي اين گروه نيز محتمل ترين كدهاي ٣٧١٠ اين گروه ٣آهن و فوالد كد آيسيك

: براي اين فعاليت عبارتند از ٣آيسيك

] ٢[بازيافت ضايعات و خرده هاي فلزي : ٣٧١٠١١١٠

] ٢[. روهاي فرسودهبازيافت قطعات خود : ٣٧١٠١١١٣

طبق فعاليت هاي ميداني و بررسي ها و تحقيقات صورت گرفته از واحدهاي تصفيه روغن و همچنين

در حال حاضر در كشور روغن باقيمانده در فيلتر خودرو ]١١[واحدهاي بازيافت فلزات و ضايعات فلزي

سوزانده شده ييط در دپوهاي جمع آوربازيافت و تخليه نشده و فيلتر هاي كاركرده پس از جمع آوري از مح

تا روغن و قسمتهاي كاغذي آنها كامالً بسوزد و سپس قراضه باقيمانده جهت بازيافت به واحدهاي بازيابي

مجزايي براي تصفيه و بازيابي روغن ٣بنابراين تا به حال كد آيسيك . قراضه هاي فلزي ارسال مي گردد

اين روغن تحت يكي از ٣تعريف احتمال قريب به يقين كد آيسيك ولي در صورت .فيلتر تعريف نشده است

: كدهاي زير باشد

٦

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

.تصفيه روغن سوخته : ٢٣٢٠١٢٤٠

.تصفيه دوم روغن موتور : ٣٧٢٠١١٢٢

. بازيافت روغنهاي خنك كننده : ٣٧٢٠١١٣٢

] ٣[ شماره تعرفه گمركي-٢-١

خاصي نگرديده و يك فرآيند بازيافت را با توجه به اينكه طرح مورد بررسي مشمول توليد كاالي

ولي . تحليل مي كند، كد تعرفه دقيقي براي اين محصول در آمار گمرك جمهوري اسالمي ايران وجود ندارد

شناخته مي شود، اين كاال در كدهاي ) فوالد(با توجه به اينكه بدنه فيلتر به عنوان قراضه آهن يا استيل

:تعرفه اي زير طبقه بندي مي گردد

.قراضه و ضايعات از فوالد زنگ نزن : ٧٢٠٤٢١٠٠

.از آهن يا فوالد غير مذكور در جاي ديگر ...ضايعات تراشكاري، تراشه، خرده و : ٧٢٠٤٤١٠٠

.قراضه و ضايعات آهن: ٧٢٠٤٤٩٠٠

. مربوط به قراضه هاي فلزي مي باشد٧٢٠٤مشاهده مي شود كه سرگروه تعرفه اين كاال

نيز طبق بررسي هاي صورت گرفته از اداره كل گمرك جمهوري اسالمي ايران، كد جهت روغن كاركرده

واردات يا صادرات مجزايي براي اين محصول وجود ندارد و روغن كاركرده فيلتر پس از تصفيه و تعرفه

كه در همانطوري. قرار مي گيردلمورد تباد....) روغن پايه، روغن موتور و (جداسازي و تبديل به انواع روغن

قسمت قبل نيز بيان شد روغن حاصل از فيلتر هاي كاركرده در داخل كشور فعالً تصفيه نشده و اين روغن

بنابراين آمار صادرات و . كمي از كشورهاي اروپايي تصفيه و بازيافت مي شوددفعالً در اياالت متحده و تعدا

، اين محصول نيز مورد تبادل قرار گيردبه هر حال چنانچه. واردات اين محصول تا به حال صفر بوده است

. مي باشد) روغن موتور (٢٧١٠١٩١٠تحت تعرفه شماره

٧

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

: شرايط واردات -٣-١

طبق قانون مقررات صادرات و واردات جمهوري اسالمي ايران شرايط واردات براي كدهاي تعرفه

:به شرح زير مي باشدمذكور

]٣[زي شرايط واردات قراضه هاي فل-١-١جدول SUQ شرايط ورود سود بازرگاني حقوق پايه كدتعرفه رديف١ ٠ %٤ ٧٢٠٤٢١٠٠ ١ Kg ١ ٠ %٤ ٧٢٠٤٤١٠٠ ٢ Kg ١ ٠ %٤ ٧٢٠٤٤٩٠٠ ٣ Kg ١ %٤١ %٤ ٢٧١٠١٩١٠ ٤ Kg

هيأت وزيران، حقوق پايه شامل حقوق ٢/١١/١٣٨٢ قانون تجميع عوارض مصوب ٢طبق ماده

ال، انواع عوارض و ساير وجوه دريافتي از كاالهاي وارداتي تجميع گرديده گمركي، ماليات، حق ثبت سفارش كا

به مجموع اين دريافتي و سود بازرگاني كه طبق . ارزش گمركي كاالها تعيين مي شود% ٤است و معادل

مشاهده مي شود سود . قوانين مربوطه توسط هيأت وزيران تعيين مي شود حقوق ورودي اطالق مي گردد

.االهاي ضايعاتي فلزي صفر مي باشدبازرگاني ك

مجلس شوراي ٤/٤/١٣٧٢مصوب ( قانون مقررات صادرات و واردات ايران ٢اين محصوالت طبق ماده

. مي باشند ١داراي شرايط ورود ) اسالمي

كاالهاي صادراتي و وارداتي به سه گروه تقسيم : قانون مقررات صادرات و واردات ايران٢ماده

: مي شوند

.كاالهايي كه صدور يا ورود آن با رعايت ضوابط نياز به كسب مجوز ندارد: الهاي مجاز كا -١

. كااليي است كه صدور يا ورود آن با كسب مجوز امكان پذير است: كاالهاي مشروط -٢

به اعتبار خريد و ( كااليي است كه صدور يا ورود آن به موجب شرع مقدس اسالم : كاالهاي ممنوع -٣

. و يا به موجب قانون ممنوع است)فروش يا مصرف

٨

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

: بررسي و ارائه استاندارد -٤-١

محصوالت حاصل از اين طرح قراضه هاي آهن يا به عبارتي آهن ضايعاتي حاصل از خرد كردن، له كردن

از روغن كاركرده مي توان . و پرس كردن استيل بدنه فيلتر و همچنين روغن كاركرده داخل فيلتر مي باشند

را طي پروسه هاي مختلف تصفيه كرده، قطعات فلزي و نوان سوخت استفاده نمود و هم مي توان آنهم به ع

ضايعات و قراضه هاي آهن نيز كه تحت . ناخالصي هاي آن را جدا نموده و مجدداً مورد استفاده قرار داد

ا را به صورت محصوالت فرآيند پرس قرار گرفته و با ارسال به كارخانجات و كارگاههاي مربوطه مي توان آنه

قراضه بازيافتي و (بنابراين براي اين دو محصول . مورد استفاده مجدد قرار داد...) تسمه، مفتول و (جديد

در مورد روغن نيز . استانداردي وجود نداشته و نمي توان براي آنها استانداردي تعريف نمود) روغن كاركرده

صي هاي كمتري باشد، فرآيند تصفيه آن هزينه كمتري داشته و مسلماً هر چقدر روغن كاركرده داراي ناخال

. بهتر مي توان آن را تصفيه نمود

بررسي قيمت-٥-١

طي تحقيقات انجام شده و فعاليت هاي ميداني صورت گرفته از کارگاههاي تبديل قراضه هاي آهني به

ضايعات آهني و (اين کاال ي بوده ومحصوالت جديد، بازار خريد ضايعات آهن و فوالد بسيار بازار پر رونق

به هاي خريدار قراضه هاي آهن و فوالدشرکتطبق استعالمي که از . د خريداران بسيار زيادي دار)فوالدي

شركتهاي بسيار زيادي در كشور در زمينه خريد قراضه هاي آهني و فوالدي فعاليت دارند كه (عمل آمد

قيمت خريد اين ضايعات طي سه سال اخير به شرح ) شده استآورده ]١١[ ليست تعدادي از آنها در مرجع

.:زير مي باشد

]١١[ و ]٤[قيمت قراضه هاي آهني وفوالدي-٢-١جدول )ريال بازاي کيلوگرم(قيمت سال١٠٠٠-١٢٠٠ ١٣٨٣ ١٣٠٠-١٤٠٠ ١٣٨٤ ١٤٠٠-١٦٠٠ ١٣٨٥

٩

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

تنزل كرده و همچنان ثابت مکنترين سطح م ژاپن و آمريکا به پايين هاي آهني قيمت قراضهاخيراً

. جنوبي است بيشتر سفارشات از جانب کره. اند كرده به همين علت بسياري از خريداران اقدام به خريد. است

زودي در فصل چهارم سال افزايش ها به رود قيمت ماه سپتامبر انتظار مي دليل افزايش شديد تقاضا پس از به

خريد هاي ارزان فعلي وارد بازار براي جنوبي با قيمت ، تايواني و کرهدليل خريداران ژاپني به همين. يابد

آهن آنشان و شوگانگ چهار کارخانه عظيم چيني شامل آهن و فوالد ووهان، بائواستيل، فوالد و. اند شده

آهن در کامبوج منعقد کارخانه سنگ گذاري مشترک جهت اجراي پروژه ساخت قراردادي به منظور سرمايه

گذاري سهامدار اين پروژه خواهد بود، اما مبلغ کل سرمايه ترين درصد سهم، بزرگ ٥٠ووهان با . اند نموده

ها گزارش. برداري هستند شرکت مذبور در حال ايجاد تدارکات براي شروع بهره چهار. هنوز اعالم نشده است

هاي کنندگان بخشدولت هندوستان به منظور جلوگيري از افزايش قيمت فوالد از توليد حاکي است

اي کميته از سه سال قبل. هرگونه افزايش قيمت خودداري كند خصوصي و دولتي درخواست كرده است از

اگر . فوالد گذاشته است خصوصي و دولتي تشکيل شده که امکانات الزم را در اختيار صنعت مشترک از بخش

دنبال را خواهد کاست و فوالدسازان هندي به هاي خود از اين صنعت دولت حمايتها باال برود احتماالً قيمت

تالش دولت هند براي حفظ ثبات قيمت فوالد با توجه به فصل رکود، تحليلگران معتقدند که. اين امر نيستند

نخواهد ها در هند تا اکتبر رو به باال خصوص آنکه روند قيمت فوالدسازان نخواهد گذاشت به تاثير زيادي بر

.بود

توپر ضدزنگ نشان مي دهد که نرخ قراضه ١٣٨٦ني قراضه در ابتداي خرداد بررسي قيمت جها

قراضه فوالدي ضدزنگ تراشكاري و نرخ بازاي هر تنپوند ٧٨٠و هزار تحويل بر روي عرشه كشتي يك

]٥[.مي باشدپوندي ٤٣٠هزار و كشتي يك تحويل بر روي عرشه

خليه از فيلتر، جمع آوري شده و به همان صورت در اين طرح روغن حاصل از فيلتر کارکرده پس از ت

طبق استعالم . فروش اين روغن در برابر فروش ضايعات ناچيز مي باشد در آمد حاصل از. به فروش مي رسد

ليتري روغن ٢٢٠ هر بشكه ]١١[شفاهي و فعاليتهاي ميداني از کارگاههاي تعويض روغن سطح كشور

. به فروش مي رسد) صد هزار ريالپان( تومان ٥٠٠٠٠كاركرده يا سوخته

١٠

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

توضيح موارد مصرف و کاربرد-٦-١

آهن قراضه پس از تبديل در . آهن قراضه عمدتاً خوراك واحدهاي ريخته گري چدني و فوالدي است

انواع مختلف فوالد براي ساختن سيم، لوله و در ساخت در آمده و ... اين واحدها به صورت ورق، پروفيل و

.شود ابزارآالت، فنر و کارد و چنگال استفاده مي،ل، ديگ بخار و قطعات ساختمانيري، ورق فوالد

دستگاه ها، : فوالد در بسياري از ساختارها و کاربردهاي صنعتي مانند محصوالت آهن وعالوه بر اين

.دنپل ها، ساختمان ها، مخزن ها، اتوبان ها، خودروسازي ها و ابزارها به کار مي رو

يز در صورت جمع آوري، بازيافت و تصفيه مي تواند به عنوان روغن موتور خودرو، روغن حاصل ن

. روغن پايه و ساير كاربردهاي صنعتي مورد استفاده قرار گيرد

بررسي کاالهاي جايگزين- ٧-١

ان يکي از همانطوريکه درقسمت قبلي بيان شد ضايعات آهني به عنو: ضايعات آهني و فوالدي-١-٧-١

اين ضايعات از حيث جنس نمي توانند جايگزيني داشته باشند . و فوالد مي باشندي در تهيه آهنمواد اصل

يک ( تن ١٣٠٠٠٠٠کمبود ساالنه . از همان جنس مي باشد) فوالد يا آهن(چرا که محصول نهايي نيز

يچ ماده قراضه آهن جهت صنايع فوالدسازي نشان از اين امر دارد که قطعاً ه) ميليون و سيصدهزار تن

]٦[.جايگزيني براي اين کاال وجود ندارد

اما در کاربردهاي نهايي مثالً ساخت درب و پنجره، انواع تسمه ها و قطعات فلزي و بسياري از

محصوات ديگر مانند قطعات فلزي داخل خودرو و صدها کاربرد ديگر، مواد پليمري و پالستيکي رقيب بسيار

.مي باشندجدي و سرسختي براي آهن و فوالد

سيسات کارکرده به عنوان سوخت کوره يا تأمصرف عمده و اوليه روغن : روغن کارکرده -٢-٧-١

در زمينه سوخت نيز آنچه مسلم است سوخت هاي بسيار زيادي از انواع سوخت هاي . حرارتي مي باشد

١١

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

نوع سوخت وجود دارد که با کيفيت بسيار بهتري نسبت به اين … معدني، زغالي، هيدروکربني و

تنها مزيت روغن کارکرده به عنوان سوخت نسبت به ساير سوخت ها . مي توانند مورد استفاده قرار بگيرند

قيمت کمتر آن مي تواند باشد که آن هم در مواردي که بحث کيفيت سوخت مطرح باشد، اين موضوع نيز

.منتفي مي باشد

ي توان مانند روغنهاي تازه توليد شده در اما چنانچه روغن مورد تصفيه و بازيافت قرار گيرد م

به كار گرفته شود بنابراين نمي توان محصول جايگزيني ) خودرو، تأسيسات و ساير صنايع (مصارف مورد نظر

. براي آن در نظر گرفت

اهميت استراتژيك كاال در دنياي امروز - ٨-١

طرح اوالً يك طرح زيست يكه اين ولي از آنجاي. در اين فرآيند كاالي جديدي توليد نمي شود

ي و روغن خودرو منتهمحيطي بوده و ثانياً به بازيافت دو محصول اساسي از جمله قراضه هاي فوالدي

زندگي بشري بوده كه عدم كيفيت و آب و خاك دو عنصر پايه . داراي اهميت خاص خود مي باشد ،مي شود

هر . زندگي بشر مي گردد باعث ايجاد خلل در تمامي ابعاد آلودگي آنها تأثير مستقيم بر زندگي بشر داشته و

را نوع آلودگي آب و عدم حاصلخيزي خاك در هر مقياس و اندازه اي بدون شك ضررهاي جبران ناپذيري

ها از يك سو و وغن كاركرده حاصل از تخليه فيلترنفوذ ر. مي آوردپيكره صنعت و كشاورزي جامعه فرو

هن قراضه پيرامون فيلتر با آب و خاك ميدهد، باعث مي شود كه اين دو عنصر آلوده واكنشهايي كه فوالد يا آ

بنابراين رهاسازي فيلترها در طبيعت عالوه بر آلوده كردن . شده و نتوان از آنها به نحو بهينه استفاده نمود

.ديمر متحمل گنمحيط باعث مي شود كه هزينه هايي نيز جهت پاكسازي خاك و تصفيه آ

وري فيلترها كاركرده روغن خودرو كمك بسيار زيادي به پاكيزگي محيط زيست نموده و جمع آ

اثرات مثبت ولي قطعاً در بازه هاي زماني بلند ،اثرات آن شايد در مقاطع زماني كوتاه زياد محسوس نباشد

.خود را نشان خواهد داد

١٢

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

و استفاده از آنها در صنايع بازيافت قراضه هاي آهني،اين طرحهاي مهمترين مزيت يكي ديگر از

ميليون تن ٥/٢افزون كشور به قراضه هاي آهني با توجه به كمبود ساالنه نياز روز. فوالد سازي مي باشد

استحصال پروسهمقدار قراضه اي كه از اينهر چند كه . قراضه در كشور، اين مزيت را تأئيد مي نمايد

باعث مي شود كه ارز كمتري از كشور جهت ي همين مقدار نيز در مقابل كمبود كشور ناچيز است ول،ميگردد

.واردات اين كاالها خارج گردد

: کشورهاي عمده توليد کننده و مصرف کننده محصول -٩-١

،محصوالت آلوده کننده محيط زيست که قراضه آهن و روغن کارکرده نيز از آن جمله مي باشند

توجه به اينکه در حال حاضر در تمامي کشورهاي دنيا خودرو يک مختص کشور و يا منطقه خاصي نبوده و با

در تمامي ) فيلتر خودرو(از اقالم مصرفي و جزء الينفک زندگي جامعه امروزي گرديده است، اين کاال

. کشورهاي دنيا وجود داشته و آلوده کننده محيط زيست محسوب مي شود

وسعه يافته و کشورهاي که استانداردهاي خودرو پر واضح است که اين کاال در کشورهاي صنعتي و ت

. و محيط زيست در آنها جدي تر رعايت مي گردد، مصرف بيشتري دارد

بنابراين مي توان گفت که در کشورهاي چين، اياالت متحده، ژاپن، آلمان، کره جنوبي، انگلستان،

شورهاي توليدکننده خودرو در امريکاي ايتاليا، فرانسه، سوئد، اسپانيا و ساير کشورهاي اروپايي و همچنين ک

جنوبي مانند برزيل و آرژانتين، مصرف فيلتر خودرو بيشتر از ساير کشورها بوده و بنابراي توليد فيلتر کارکرده

.ن قراضه و روغن حاصل از اين فيلترها نيز بيشتر مي باشدآو به تبع

يکي از توليدکنندگان ،هان قرار داردشايان ذکر است ايران نيز که در رتبه شانزدهم خودروسازي ج

. فيلترهاي کارکرده خودرو مي باشد

كشورهاي مختلف با کمي خطا مي توان گفت که نسبت توليد فيلترهاي کارکرده خودرو در

بنابراين مي توان سهم کشورهاي جهان در . اين کشورها باشد مي تواند همسان با نسبت توليد خودرو در

:نشان داد ٣-١ جدول کرده را به صورت توليد فيلترهاي کار

١٣

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

]٩[ بزرگترين توليد كنندگان خودرو و فيلترهاي كاركرده خودرو در جهان -٣-١جدول

١٤

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

شرايط صادرات -١٠-١

مي توان گفت که اين گيرد، از ديدگاه فيلترهاي کارکرده موضوع صادرات مورد بررسي قرار چنانچه

درصد وزني فيلترهاي کارکرده ٨٥با توجه به اينکه حدود . جاي دنيا مبادله بين المللي نداردکاال در هيچ

مي باشد تمامي کشورهاي دنيا ابتدا فيلترهاي کارکرده روغني خودرو ) فوالد(روغني خودرو از آهن يا استيل

و آنگاه در صورت توليد قراضه آهن در آورده را ابتدا تحت عمليات تخليه روغن و سپس جداکردن و

صادرات و واردات فيلترهاي کارکرده روغن خودرو از . درخواست و تمايل مورد تبادل جهاني قرار مي دهند

.نظر اقتصادي اصالً مقرون به صرفه نبوده و بايستي قراضه آهني آنها پرس شده تا حجم کمتري اشغال نمايد

د، دولت طي سال گذشته قوانيني را در با توجه به کمبود آهن قراضه در کشور جهت صنعت فوال

. راستاي محدود کردن صادرات قراضه به خارج از کشور مورد بررسي و تصويب قرار داد

هاي فوالدي و شمش درصدي به صادرات قراضه ٣٠بر اساس اصالحيه مصوبه دولت پرداخت عوارض

. شود ه گمرك ابالغ و اكنون اجرا مياين مصوبه چندي قبل ب .ها محدود شده است حاصل از توليد اين قراضه

هاي بازرگاني به وزارتخانه٨٥ماه سال مصوبه هيات وزيران كه در روز سوم دي اين گزارش حاكي است، در

و شمش عوارض صادرات آهن قراضه و ضايعات فلزي به هر شكل: شد، آمده بودمعادن، اقتصاد ابالغ صنايع و

ايران اخذ و به ت ياد شده تعيين و توسط گمرك جمهوري اسالمي درصد قيمت صادرا٣٠آنها به ميزان

توليد برخي محصوالت فلزي ،صادرات اين مصوبه. شود داري كل واريز مي حساب درآمد عمومي نزد خزانه

]٧[ .و اعتراض صاحبان اين صنايع را برانگيخته بود همانند شمش آلومينيوم و روي را با مشكل مواجه كرده

درصدي براي صادرات آهن ۳۰، تعيين عوارض ديگر دست اندرکاران صنعت فوالد کشوراما از سوي

قراضه از مواد اوليه آهن و فوالد . ندهاي فوالدسازي كشور دانست سود كارخانه قراضه و ضايعات فلزي را به

رهاي ايرانفوالدسازي است و كشورهاي پاكستان و تركيه براي دستيابي به آن در بازا هاي ضروري كارخانه

هاي تمام شده محصوالت كارخانه افزايش عوارض صادرات اين مواد، تاثير مثبتي روي قيمت. كردند رقابت مي

هاي براي صادرات محصوالت تمام شده كارخانه به اين ترتيب هيچ عوارضي. فوالدسازي داخلي خواهد داشت

هيات وزيران در . عات فلزي بوده استخصوص آهن قراضه و ضاي فوالد وجود ندارد و اين موضوع فقط در

١٥

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

هاي بازرگاني، امور اقتصادي و دارايي، صنايع و پيشنهاد مشترك وزارتخانه بنا به۸۵ماه نشست سوم دي

اجتماعي و قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادي، ۳۳ماده » د«جهاد كشاورزي و به استناد بند معادن و

فلزي به هر شكل و شمش عوارض صادرات آهن قراضه و ضايعات: دفرهنگي جمهوري اسالمي ايران مقرر كر

توسط گمرك جمهوري اسالمي ايران درصد قيمت پايه صادرات محصول ياد شده تعيين و ۳۰آنها به ميزان

]٨[ .شود داري كل واريز اخذ و به حساب درآمد عمومي نزد خزانه

١٦

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

وضعيت عرضه و تقاضا - ٢

عيت بهره برداري و روند توليد بررسي وض -١- ٢

توليد اين کاالي کارکرده . کاالي توليدي مورد بحث در واقع فيلترهاي کارکرده خودرو هستند

:ارتباط مستقيم با دو عامل زير دارد

تعداد خودروهاي حال حاضر کشور -١

مسافت طي شده توسط خودرو -٢

حدود ) ١٣٨٦تا ابتداي سال (در حال حاضر طبق اطالعات دريافتي از مرکز مطالعات استراتژيک ساپکو

رشد توليد خودرو که متناسب با رشد تقاضاي آن است . ميليون خودرو در حال کار در کشور وجود دارد٥/٧

بنابراين تعداد خودروهاي در حال کار در کشور از ابتداي . درصد در سال بوده است١٢طي سالهاي اخير

:باشندبرنامه سوم توسعه به شرح زير مي

]٩[ تعداد خودروهاي کشور از ابتداي برنامه سوم -١-٢جدول ١٣٨٥ ١٣٨٤ ١٣٨٣ ١٣٨٢ ١٣٨١ ١٣٨٠ ١٣٧٩ سال

تعداد خودروهاي دستگاه-کشور

٧،٥٠٠،٠٠٠ ٦٨١٨١٨٢ ٦١٩٨٣٤٧ ٥٦٣٤٨٦١ ٥١٢٢٦٠١ ٤٦٥٦٩١٠ ٤٢٣٣٥٥٤

حاصله از فعاليتهاي ميداني از اما براي محاسبه ميزان توليد فيلتر روغني کارکرده خودرو، طبق اطالعات

مراکز تعويض روغن و فيلتر (رانندگان ماشين هاي سبک و سنگين و همچنين کارگاههاي خدمات خودرو

١٠٠٠٠به طور معمول تمامي خودروها چه سبک و چه سنگين پس از طي مسافت ) خودرو در سطح کشور

. يگزين مي نمايندجايلتر نو کيلومتر اقدام به تعويض فيلتر روغني نموده و ف

با توجه به گستردگي مشاغل و عدم تناسب استفاده از خودرو توسط افراد و مشاغل موجود در جامعه

محاسبه دقيق تعداد فيلترهاي مصرف شده امکان پذير نبوده و جهت اين برآورد، از يک مقدار متوسط

.استفاده شده است

و ايران خودرو به عنوان دو سازنده بزرگ خودرو در طبق اطالعات حاصله از شرکتهاي خودروسازي سايپا

درصد از کل خودروهاي کشور در تهران مستقر ٤٥کشور و همچنين مرکز مطالعات استراتژيک ساپکو، حدود

١٧

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

ميليون از جمعيت کشور را روزانه در ١٢با توجه به کالنشهر بودن تهران و اينکه اين شهر حدود . مي باشند

واضح است که کارکرد خودروها در اين شهر حداقل دو برابر کارکرد خودروها در ساير خود جاي مي دهد، پر

نقاط کشور بوده و به همان نسبت نيز استهالک، تعويض قطعات و مصارف عمومي خودرو نيز حداقل دو برابر

. خودروها در ساير نقاط کشور مي باشد

رون استاني در تهران و پراکندگي خطوط حمل با توجه به طوالني بودن بعد مسافتهاي درون شهري و د

و نقل و دور بودن محل کار اکثر مردم جامعه از محل سکونتشان به طور متوسط مي توان تخمين زد که هر

اين رقم براي خودروهاي ساير نقاط کشور . کيلومتر در تهران مسافت طي نمايد٢٠٠خودرو در طول روز

پس مي توان نتيجه گرفت که خودروهاي سطح تهران هر . ي باشد کيلومتر م١٠٠نصف مسافت فوق يعني

کيلومتر طي مسافت نموده و حداقل هر دو ماه يکبار بايستي اقدام ١٢٠٠٠ کيلومتر و هر دو ماه ٦٠٠٠ماه

ماه ٤وهاي ساير نقاط کشور بنا به داليل مذکور بايستي هر رخود. به تعويض فيلتر خودروي خود نمايند

بنابراين مي توان تعداد فيلترهاي کارکرده خودرو که در واقع تعداد توليد . ه تعويض فيلتر نماينديکبار اقدام ب

. اين فيلترها در کشور مي باشد را از آغاز برنامه سوم توسعه به صورت زير نشان داد

عدد- محاسبه ميزان مصرف فيلتر خودرو يا ميزان توليد فيلتر کارکرده روغن خودرو-٢-٢جدول سال ١٣٧٩ ١٣٨٠ ١٣٨١ ١٣٨٢ ١٣٨٣ ١٣٨٤ ١٣٨٥

تعداد کل خودروهاي کشور ٤٢٣٣٥٥٤ ٤٦٥٦٩١٠ ٥١٢٢٦٠١ ٥٦٣٤٨٦١ ٦١٩٨٣٤٧ ٦٨١٨١٨٢ ٧٥٠٠٠٠٠

١٩٠٥١٠٠ ٢٠٩٥٦٠٩ ٢٣٠٥١٧٠ ٢٥٣٥٦٨٧ ٢٧٨٩٢٥٦ ٣٠٦٨١٨٢ ٣٣٧٥٠٠٠ تعداد خودروهاي سطح استان

تهران تعداد خودروهاي ساير نقاط کشور ٢٣٢٨٤٥٥ ٢٥٦١٣٠٠ ٢٨١٧٤٣١ ٣٠٩٩١٧٤ ٣٤٠٩٠٩١ ٣٧٥٠٠٠٠ ٤١٢٥٠٠٠

٦ ٦ ٦ ٦ ٦ ٦ ٦ تعداد دفعات تعويض فيلتر روغن

ساالنه- خودرودر تهران

٣ ٣ ٣ ٣ ٣ ٣ ٣ تعداد دفعات تعويض فيلتر روغن

ساالنه-خودرودر ساير نقاط کشور

١١٤٣٠٥٩٧ ١٢٥٧٣٦٥٧ ١٣٨٣١٠٢٢ ١٥٢١٤١٢٥ ١٦٧٣٥٥٣٧ ١٨٤٠٩٠٩١ ٢٠٢٥٠٠٠٠ غن يا توليد فيلترمصرف فيلتر رو

در تهران کارکرده روغن

٦٩٨٥٣٦٥ ٧٦٨٣٩٠١ ٨٤٥٢٢٩٢ ٩٢٩٧٥٢١ ١٠٢٢٧٢٧٣ ١١٢٥٠٠٠٠ ١٢٣٧٥٠٠٠ مصرف فيلتر روغن يا توليد فيلتر

در ساير نقاط کارکرده روغن

١٨٤١٥٩٦٢ ٢٠٢٥٧٥٥٨ ٢٢٢٨٣٣١٤ ٢٤٥١١٦٤٥ ٢٦٩٦٢٨١٠ ٢٩٦٥٩٠٩١ ٣٢٦٢٥٠٠٠ مجموع توليد فيلتر کارکرده

خودروروغن

١٨

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

حسب اين آمار برارائه اما جهت . در جدول فوق آمار توليد فيلتر روغن كاركرده برحسب عدد ارائه گرديد

٤٠دهد كه فيلتر روغن خودرو بالفاصله پس از جداسازي به طور متوسط داراي تحقيقات نشان مي، تن

]١٢[.ت فيلتر مي باشد درصد ساير تركيبا٥ درصد وزني روغن كاركرده و ٥٥درصد وزني استيل،

گرم بوده ٩٠٠ گرم و فيلتر نو خودروهاي سنگين ٤٠٠) سواري(وزن متوسط فيلتر نو خودروهاي سبك

گرم١٩١٠ گرم و ٨٠٠كه اين رقم براي فيلترهاي كاركرده بالفاصله پس از جداسازي به ترتيب

]١٢[.مي باشد

درصد آن را خودروهاي سبك و ٧٥ آمارها نشان مي دهد كه از كل خودروهاي فعال در كشور

درصد آن را خودروهاي سنگين تشكيل مي دهد كه به همين نسبت تعداد فيلترهاي سبك يا٢٥

Low Density ،درصد از كل و تعداد فيلترهاي سنگين يا ٧٥ High Density ، درصد از كل را تشكيل ٢٥

ليد شده در كشور را طي سالهاي اخير بر حسب تن بنابراين مي توان آمار فيلتر روغني كاركرده تو. مي دهند

:به صورت زير نشان داد

تن- محاسبه ميزان توليد فيلتر کارکرده روغن خودرو بالفاصله پس از جداسازي-٣-٢جدول سال ١٣٧٩ ١٣٨٠ ١٣٨١ ١٣٨٢ ١٣٨٣ ١٣٨٤ ١٣٨٥

١٨٤١٥٩٦٢ ٢٠٢٥٧٥٥٨ ٢٢٢٨٣٣١٤ ٢٤٥١١٦٤٥ ٢٦٩٦٢٨١٠ ٢٩٦٥٩٠٩١ ٣٢٦٢٥٠٠٠ يلتر کارکرده فتعداد

روغن خودرو تعداد فيلترهاي سبك ١٣٨١١٩٧١ ١٥١٩٣١٦٩ ١٦٧١٢٤٨٥ ١٨٣٨٣٧٣٤ ٢٠٢٢٢١٠٧ ٢٢٢٤٤٣١٨ ٢٤٤٦٨٧٥٠ تعدا فيلترهاي سنگين ٤٦٠٣٩٩٠ ٥٠٦٤٣٩٠ ٥٥٧٠٨٢٨ ٦١٢٧٩١١ ٦٧٤٠٧٠٢ ٧٤١٤٧٧٣ ٨١٥٦٢٥٠

١٢٤٣١ ١٣٦٧٤ ١٥٠٤١ ١٦٥٤٥ ١٨٢٠٠ ٢٠٠٢٠ ٢٢٠٢٢ وزن فيلترهاي سبك بالفاصله

تن- از جداسازي پس

٨٧٩٤ ٩٦٧٣ ١٠٦٤٠ ١١٧٠٤ ١٢٨٧٥ ١٤١٦٢ ١٥٥٧٨ وزن فيلترهاي سنگين بالفاصله

تن- پس از جداسازي

٢١٢٢٤ ٢٣٣٤٧ ٢٥٦٨٢ ٢٨٢٥٠ ٣١٠٧٥ ٣٤١٨٢ ٣٧٦٠٠ مجموع فيلتر كاركرده روغن

تن-بالفاصله پس از جداسازي

درصد وزني روغن ٥٥، )فوالد(يل درصد وزني آن است٤٠از مجموع رقم به دست آمده در سطر آخر،

بنابراين ميزان فوالد ضايعاتي و روغن كاركرده . درصد ساير مواد تشكيل دهند فيلتر مي باشند٥كاركرده و

. كرده روغن خودرو به شرح زير مي باشدرخودرو حاصل از فيلترهاي كا

١٩

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

تن-ي روغني خودرو روند توليد ضايعات فوالدي و روغن كاركرده حاصل از فيلترها-٤-٢جدول ١٣٨٥ ١٣٨٤ ١٣٨٣ ١٣٨٢ ١٣٨١ ١٣٨٠ ١٣٧٩ سال

تناژ فيلتر كاركرده ٣٧٦٠٠ ٣٤١٨٢ ٣١٠٧٥ ٢٨٢٥٠ ٢٥٦٨٢ ٢٣٣٤٧ ٢١٢٢٤ روغن خودرو

١٥٠٤٠ ١٣٦٧٣ ١٢٤٣٠ ١١٣٠٠ ١٠٢٧٣ ٩٣٣٩ ٨٤٩٠ فوالد قراضه

٢٠٦٨٠ ١٨٨٠٠ ١٧٠٩١ ١٥٥٣٧ ١٤١٢٥ ١٢٨٤١ ١١٦٧٣ اركردهكروغن

که ميزان توليد ساالنه فيلتر روغن کارکرده خودرو را ٢-٢ حاصله در سطر نهايي جدول ييد ارقامأجهت ت

نشان مي دهد در ادامه روند ظرفيت توليد فيلتر روغن خودرو در کشور از ابتداي برنامه سوم آورده شده

.است

. مي باشد٣٤٣٠١٦٥٦: فيلترهاي روغني خودرو ٣شايان ذکر است که کد آيسيک

]٢[رفيت توليد فيلتر روغني خودرو از ابتداي برنامه سوم توسعهظ روند افزايش -٥-٢جدول ١٣٨٥ ١٣٨٤ ١٣٨٣ ١٣٨٢ ١٣٨١ ١٣٨٠ ١٣٧٩ سال

ظرفيت توليد فيلتر روغني

عدد-خودرو٤٢٢٠٦٨٩٦ ٤١٣٨٧٧٥٣ ٣٩٥١٤٨٩٦ ٣٧٧٨٤٨٩٦ ٣٥١٠٢٧٥٣ ٣٣٧٣٧٧٥٣ ٣١٤١٢٠٣٩

را تأييد نموده و بعالوه با علم به اين ١-٢جدول با توجه به دو جدول فوق مي توان صحت محاسبات

موضوع که فيلترهاي روغني خودرو واردات و صادرات ندارند مي توان بهره توليد فيلترهاي روغني خودرو را

.به طور تخميني محاسبه نمود

درصد- بهره توليد فيلترهاي روغني خودرو از ابتداي برنامه سوم توسعه-٦-٢جدول ١٣٨٥ ١٣٨٤ ١٣٨٣ ١٣٨٢ ١٣٨١ ١٣٨٠ ١٣٧٩ سال

٧٧ ٧٢ ٦٨ ٦٥ ٦٣ ٦٠ ٥٩ بهره توليد فيلترهاي روغني خودرو

٢٠

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

بررسي روند طرحهاي جديد و طرحهاي توسعه در دست اجراء-٢- ٢

توليد اين کاال در واقع منوط به ،در مورد فيلترهاي روغني کارکرده خودرو همانطوريکه قبالً نيز بيان شد

رابطه ) يا مصرف فيلترهاي نو(بنابراين روند توليد آتي اين کاال . ادن انواع آن مي باشدمصرف و از کارافت

بنابراين در ادامه پيش بيني روند توليد خودرو در کشور ارائه . مستقيم با توليد خودرو در کشور دارد

.مي گردد

]٩[ ١٣٩٥ پيش بيني توليد خودرو در بازار داخلي تا سال -٧-٢جدول

بدبينانه ترين –ريوي اول سنا سال ) درصدي٤رشد (حالت

محتمل ترين –سناريوي دوم ) درصدي٨رشد (حالت

خوشبينانه ترين –سناريوي سوم ) درصدي١٢رشد (حالت

١٢٦٤٨٠٠ ١١٨٣٢٠٠ ١١٠١٦٠٠ ١٣٨٦

١٣٨٧٢٠٠ ١٢٦٤٨٠٠ ١١٤٢٤٠٠ ١٣٨٧

١٥٠٩٦٠٠ ١٣٤٦٤٠٠ ١١٨٣٢٠٠ ١٣٨٨

١٦٣٢٠٠٠ ١٤٢٨٠٠٠ ١٢٢٤٠٠٠ ١٣٨٩

١٧٥٤٤٠٠ ١٥٠٩٦٠٠ ١٢٦٤٨٠٠ ١٣٩٠

١٨٧٦٨٠٠ ١٥٩١٢٠٠ ١٣٠٥٦٠٠ ١٣٩١

١٩٩٩٢٠٠ ١٦٧٢٨٠٠ ١٣٤٦٤٠٠ ١٣٩٢

٢١٢١٦٠٠ ١٧٥٤٤٠٠ ١٣٨٧٢٠٠ ١٣٩٣

٢٢٤٤٠٠٠ ١٨٣٦٠٠٠ ١٤٢٨٠٠٠ ١٣٩٤

٢٣٦٦٤٠٠ ١٩١٧٦٠٠ ١٤٦٨٨٠٠ ١٣٩٥

لت حدود توليد داخلي خودرو در محتمل ترين حا) ١٣٩١سال (مشاهده مي شود كه تا پنج سال آتي

درصد از ٤٥جهت برآورد توليد فيلتر روغني كاركرده خودرو با علم به اينكه . مي باشددستگاه ١٦٠٠٠٠٠

كل خودروهاي كشور در سطح استان تهران مستقر بوده و خودروهاي استان تهران هر دو ماه يكبار و

تعويض نمايند و با اين احتساب خودروهاي ساير نقاط كشور هر چهار ماه يكبار فيلتر روغن خودروي خود را

در از خودروها از رده خارج مي شوند، روند توليد فيلتر روغني كاركرده طي پنج سال اخير% ٥كه ساالنه

. انجام شده است) درصدي٨رشد (پيش بيني ها بر اساس محتمل ترين حالت . ارائه شده است٨-٢جدول

٢١

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

١٣٩١وغن خودرو تا سال پيش بيني توليد فيلتر كاركرده ر-٨-٢جدول سال ١٣٨٦ ١٣٨٧ ١٣٨٨ ١٣٨٩ ١٣٩٠ ١٣٩١

٨٢٤٩٠٤٠ ٩٠٣٨١٤٨ ٩٨٦٥٣٢١ ١٠٧٢٨٦٥٥ ١١٦٢٦٣٤٢ ١٢٥٥٦٦٦٥ پيش بيني تعداد کل خودروهاي کشور

٣٧١٢٠٦٨ ٤٠٦٧١٦٧ ٤٤٣٩٣٩٤ ٤٨٢٧٨٩٥ ٥٢٣١٨٥٤ ٥٦٥٠٤٩٩ پيش بيني تعداد خودروهاي

سطح استان تهران

٤٥٣٦٩٧٢ ٤٩٧٠٩٨١ ٥٤٢٥٩٢٦ ٥٩٠٠٧٦٠ ٦٣٩٤٤٨٨ ٦٩٠٦١٦٦ پيش بيني تعداد خودروهاي

ساير نقاط کشور

٦ ٦ ٦ ٦ ٦ ٦ تعداد دفعات تعويض فيلتر

ساالنه-در تهران

٣ ٣ ٣ ٣ ٣ ٣ تعداد دفعات تعويض فيلتر

ساالنه-در ساير نقاط کشور

٢٢٢٧٢٤٠٨ ٢٤٤٠٣٠٠٠ ٢٦٦٣٦٣٦٦ ٢٨٩٦٧٣٦٧ ٣١٣٩١١٢٣ ٣٣٩٠٢٩٩٥ روغن پيش بيني مصرف فيلتر

ياتوليد فيلتر کارکرده روغن در تهران

١٣٦١٠٩١٦ ١٤٩١٢٩٤٤ ١٦٢٧٧٧٧٩ ١٧٧٠٢٢٨٠ ١٩١٨٣٤٦٤ ٢٠٧١٨٤٩٧ پيش بيني مصرف فيلتر روغن يا توليد فيلتر کارکرده روغن

در ساير نقاط کشور

٣٥٨٨٣٣٢٤ ٣٩٣١٥٩٤٤ ٤٢٩١٤١٤٥ ٤٦٦٦٩٦٤٧ ٥٠٥٧٤٥٨٧ ٥٤٦٢١٤٩٢ پيش بيني مجموع توليد

روغن خودروفيلترکارکرده

ميليون عدد فيلتر روغن ٥٥حدود ) پنج سال بعد (١٣٩١پيش بيني ها بر اين اساس است كه تا سال

. كاركرده خودرو دركشور توليد مي شود

با توجه به توضيحات قبلي در خصوص درصد وزني روغن كاركرده و فوالد ضايعاتي حاصل از

) ١ به ٣(ر گرفتن نسبت تعداد خودروهاي سبك به سنگين فيلترهاي كاركرده روغن خودرو و با در نظ

رح ارائه شده در ش ، فوالد ضايعاتي و روغن كاركرده را به بيني مجموع تناژي فيلتر كاركردهمي توان پيش

. نشان داد٩-٢جدول

٢٢

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

ن ت- پيش بيني توليد ضايعات فوالدي و روغن كاركرده حاصل از فيلترهاي روغني خودرو-٩-٢جدول ١٣٩١ ١٣٩٠ ١٣٨٩ ١٣٨٨ ١٣٨٧ ١٣٨٦ سال

پيش بيني مجموع توليد فيلتر کارکرده

عدد-روغن خودرو٥٤٦٢١٤٩٢ ٥٠٥٧٤٥٨٧ ٤٦٦٦٩٦٤٧ ٤٢٩١٤١٤٥ ٣٩٣١٥٩٤٤ ٣٥٨٨٣٣٢٤

پيش بيني تناژي فيلتر ٦٢٩٥١ ٥٨٢٨٧ ٥٣٧٨٧ ٤٩٤٥٩ ٤٥٣١٢ ٤١٣٥٦ كاركرده روغن خودرو

٢٥١٨١ ٢٣٣١٥ ٢١٥١٥ ١٩٧٨٣ ١٨١٢٥ ١٦٥٤٢ فوالد قراضه

٣٤٦٢٣ ٣٢٠٥٨ ٢٩٥٨٣ ٢٧٢٠٢ ٢٤٩٢١ ٢٢٧٤٦ روغن كاركرده

بررسي روند واردات محصول از آغاز برنامه سوم توسعه - ٣- ٢ همانطوريكه قبالً نيز بيان شد، فيلترهاي كاركرده روغني خودرو در هيچ جاي جهان تبادل

ن به عنوان آهن قراضه يا فوالد قراضه مبادله بين المللي نداشته و اين فيلتر پس از تخليه روغن و پرس شد

، در اين قسمت آمار واردات جهاني روغن كاركرده فيلتر خودروبنابراين با توجه به عدم تبادل. مي شوند

. قراضه هاي فلزي جهت بهره برداري و استفاده در قسمت هاي بعدي مورد بررسي قرار مي گيرد

: هاي آهن و فوالد تحت تعرفه هاي زير وارد مي شوندهمانطوريكه قبالً نيز بيان شد قراضه

قراضه و ضايعات از فوالد زنگ نزن : ٧٢٠٤٢١٠٠

از آهن يا فوالد غير مذكور در جاي ديگر...ضايعات تراشكاري، تراشه، خرده و : ٧٢٠٤٤١٠٠

قراضه و ضايعات آهن : ٧٢٠٤٤٩٠٠

]١٠[تن - آمار واردات قراضه هاي آهن و فوالد-١٠-٢جدول ٧٢٠٤٤٩٠٠واردات تعرفه ٧٢٠٤٤١٠٠واردات تعرفه ٧٢٠٤٢١٠٠واردات تعرفه سال ٢٥٩٣ - ٦٠ ١٣٧٩ ١٩١٨ - ٨٢ ١٣٨٠ ٣٠٣٨ - ٧٥ ١٣٨١ ٤٣٢٥١ ١٩٢٣ ٦ ١٣٨٢ ١٢٨١٦٩ ٣٦٥٧ ١٢٥ ١٣٨٣ ٩٣٩٩ ٩٤٨ ١١ ١٣٨٤

٢٣

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

به طور . ها بوده است بيشتر از ساير تعرفه ٧٢٠٤٤٩٠٠ آمار واردات تعرفه ،همانطوريكه مشاهده مي شود

كلي آمار واردات اين كاالها روند مشخص و منطقي نداشته و به نظر مي رسد با توجه به مازاد كشورهاي مبدأ

. صورت گرفته است

آذربايجان، ( و ساير كشورهاي همسايه % ٣٥، عراق % ٣٥مبادي عمده وارداتي اين سه كد تعرفه آلمان

. مي باشند % ٣٠عاً مجمو...) ارمنستان، تركمنستان و

بررسي روند مصرف از آغاز برنامه -٤- ٢

مصرف فيلترهاي كاركرده خودرو به نوعي يعني جمع آوري آنها از محيط زيست و سپس تخليه روغن

. آنها و بازيافت قراضه آهن از آنها

ابق واحد تعويض روغن در سطح شهر تهران دريافت شد و مط٥٠ طبق اطالعاتي كه حداقل از

تا به حال در كشور يك مجتمع فعال و عمده ]١١[اطالعات دريافتي از واحدهاي بازيافت ضايعات فلزي

جهت جمع آوري فيلتر هاي روغني كاركرده خودرو وجود نداشته و واحدهاي تعويض روغن و فيلتر خودرو

دوره . وره گردهاي محلي مي دهندپس از پياده كردن فيلتر روغن يا آنرا به عنوان زباله دور مي ريزند يا به د

گردهاي محلي نيز اين فيلترها را در ازاي دريافت مبالغ ناچيزي در اختيار واحدهاي جمع آوري كننده انواع

همانطوريكه بيان شد اين واحدها نيز پس از سوزاندن فيلتر در فضاهاي باز كه . آهن قراضه مي گذارند

. قراضه آهن آن را به واحدهاي بازيافت قراضه آهن مي فروشند،اردآلودگي هاي خاص خود را نيز به دنبال د

برخي از دوره گردها نيز مستقيماً فيلترهاي جمع آوري شده را در اختيار واحدهاي بازيافت قراضه آهن

آنچه مسلم است يك مرجع اصلي و عمده براي جمع آوري فيلتر هاي كاركرده در كشور وجود . قرار مي دهند

واحدهاي ( همين امر باعث شده كه طبق اظهارات كليه دست اندركاران صنايع مرتبط با اين كاال نداشته و

تعويض روغن و فيلتر، كارگاههاي جمع آوري و سوزاندن فيلترهاي روفني كاركرده، واحدهاي بازيافت آهن

مورد فرآيندهاي فيلترهاي كاركرده جمع آوري و% ٢٠فقط حدود ) قراضه، واحدهاي بازيافت و تصفيه روغن

مابقي تعداد فيلترهاي كاركرده به . بعدي قرار مي گيرند كه البته اين رقم در سالهاي گذشته كمتر بوده است

. محيط دورريز شده و باعث آلودگي محيط زيست مي گردد

٢٤

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

با توجه به توضيحات فوق مصرف فيلترهاي روغني كاركرده خودرو به عبارتي برابر است با بازيافت فقط

. درصد فوالد آنها زيرا كل روغن و ساير تركيبات آنها يا به محيط ريخته شده و يا سوزانده شده است٢٠

در درصد از توليد فعلي فوالد قراضه ٢٠: (بنابراين روند مصرف از ابتداي برنامه سوم به شرح زير مي باشد

)٤-٢جدول

تن- روند مصرف فيلترهاي روغني خودرو-١١-٢جدول ١٣٨٥ ١٣٨٤ ١٣٨٣ ١٣٨٢ ١٣٨١ ١٣٨٠ ١٣٧٩ سال

٣٠٠٨ ٢٧٣٥ ٢٤٨٦ ٢٢٦٠ ٢٠٥٥ ١٨٦٨ ١٦٩٨ مصرف فيلتر كاركرده روغن خودرو

جهت برآورد ميزان مصرف فيلترهاي روغني كاركرده خودرو طي سالهاي آتي ابتدا به بررسي مدت زمان

.و ميزان تخليه روغن از فيلتر پرداخته مي شود

ساعت باعث مي شود كه بيش از نيمي از ١٢وغن از يك فيلتر اتومبيل به مدت مطابق شكل زير تخليه ر

]١[.محتوي تخليه گرددفيلتر روغن

]١[نمودار بازدهي تخليه روغن فيلتر بر حسب زمان : ١-٢شكل

% ٨٨ تخليه روغن آنها به ،ن مرحله چنانچه فيلترها تحت عمليات خرد شدن و پرس قرار بگيرندپس از اي

. مي رسد

٢٥

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

آورده پيوست يككه در و با توجه به قانون مديريت پسماند براي پيش بيني مصرف طي سالهاي آتي

كاركرده خودرو در با ايجاد دپوهاي عمده جمع آوري فيلترهاي روغني ، )٨ و ٧، ٤ماده هاي ( شده است،

مناطق مختلف كشور و معرفي اين دپوها به تمامي واحدهاي تعويض روغن و فيلتر و همچنين تمامي

درصد از فيلترهاي روغني كاركرده ٨٠مي توان دارندگان خودرو و حتي دوره گردهاي سطح شهرها،

ش فني شرح داده مي شود كه در بخ) Draining( و سپس طي فرآيند تخليه هخودروها را جمع آوري نمود

روند مصرف اين فيلترها را مي توان به صورت زير درصد از روغن آنها را تخليه نمود كه با اين احتساب ٨٨تا

:نشان داد

تن-)روغن كاركرده و ضايعات فوالدي( پيش بيني مصرف فيلترهاي روغني خودرو -١٢-٢جدول ١٣٩١ ١٣٩٠ ١٣٨٩ ١٣٨٨ ١٣٨٧ ١٣٨٦ سال

توليد فيلتر پيش بيني ٦٢٩٥١ ٥٨٢٨٧ ٥٣٧٨٧ ٤٩٤٥٩ ٤٥٣١٢ ٤١٣٥٦ كاركرده روغن خودرو

پيش بيني مصرف فيلتر ٥٠٣٦١ ٤٦٦٣٠ ٤٣٠٢٩ ٣٩٥٦٧ ٣٦٢٤٩ ٣٣٠٨٤ كاركرده روغن خودرو

پيش بيني مصرف ٢٤٣٧٥ ٢٢٥٦٩ ٢٠٨٢٦ ١٩١٥٠ ١٧٥٤٥ ١٦٠١٣ روغن كاركرده

پيش بيني مصرف ٢٠١٤٤ ١٨٦٥٢ ١٧٢١٢ ١٥٨٢٧ ١٤٥٠٠ ١٣٢٣٤ فوالد قراضه

از جمع آوري و بازيافت فيلترهايي روغني خودروها ) ١٣٩١سال (مشاهده مي شود كه طي سالهاي آتي

هزار تن فوالد قراضه و ٢٠ مي توان ساالنه حداقل ،كه بدون هيچ مالحظه اي به محيط دور ريز مي شوند

ميليون تني صنعت فوالد كشور به ٥/٢نياز با توجه به. هزار تن نيز روغن كاركرده استحصال نمود٢٥حدود

قراضه هاي فوالدي و همچنين مصرف باالي روغن خودرو با يك حساب سرانگشتي مي توان گفت كه بازاي

چگالي روغن با آب ( هزار تومان ٥٠ ليتري روغن كاركرده ٢٢٠ تومان و هر بشكه ١٦٠فروش هركيلو قراضه

ميليون تومان نيز روغن كاركرده به ٥٦٠ ميليون تومان قراضه و ٣٢٠مي توان ساالنه ) برابر فرض مي شود

. فروش رساند

٢٦

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

بررسي روند صادرات محصول -٥- ٢همانطوريكه قبالً نيز بيان شد، فيلترهاي كاركرده روغني خودرو در هيچ جاي جهان تبادل بين المللي

.اشنداما محصوالت حاصل از آنها قابل تبادل و صادرات مي ب. نمي شوند

تا به حال در كشور روغن كاركرده فيلتر خودرو استحصال نشده است :روغن كاركرده فيلتر خودرو

. بنابراين صادراتي هم نداشته است

:ضايعات آهني و قراضه هاي فوالدي تحت تعرفه هاي زير تبادل مي شوند : قراضه هاي فوالدي

قراضه و ضايعات از فوالد زنگ نزن : ٧٢٠٤٢١٠٠

از آهن يا فوالد غير مذكور در جاي ديگر...ضايعات تراشكاري، تراشه، خرده و : ٧٢٠٤٤١٠٠

قراضه و ضايعات آهن : ٧٢٠٤٤٩٠٠

]١٠[تن - آمار صادرات قراضه هاي آهن و فوالد-١٣-٢جدول ٧٢٠٤٤٩٠٠صادرات تعرفه ٧٢٠٤٤١٠٠صادرات تعرفه ٧٢٠٤٢١٠٠صادرات تعرفه سال ١٣٧٩ - - - ١٣٨٠ - - - ٥/١٨ - - ١٣٨١ ٢٣٣٩٠ ٩١٨ ١١٤٢٢ ١٣٨٢ ٨٢ ٣٨٦ ١٥٤٣٢ ١٣٨٣ ٢٨٧٤٧ ٣٦٧٧ ١٣٠٦٥ ١٣٨٤

البته با تصويب اليحه پرداخت . آمار صادرات نيز مانند واردات از روند منطقي برخوردار نمي باشد

ي ت دولت، به نظر مي رسد كه ط توسط هيأ١٣٨٥ني و فوالدي در سال درصدي قراضه هاي آه٣٠عوارض

. سالهاي آتي روند صادرات كاهش يابد

٢٧

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

بررسي نياز به محصول با اولويت صادرات تا پايان برنامه چهارم توسعه -٦- ٢

بازيافت فيلترهاي روغني كاركرده خودرو از جمله طرح هاي توليدي محسوب نشده و كالً طرحهاي

واد بازيافتي از آنها به عنوان ماده بازيافتي در قالب طرحهاي خدماتي و زيست محيطي محسوب گرديده و م

.درجه دوم به بازار عرضه مي شود

دورريز آن به محيط ،از ديدگاه زيست محيطي، هر چه تعداد فيلترهاي كاركرده خودرو كمتر باشد

فوالد قراضه و روغن ( اما از ديدگاه استفاده از مواد بازيافتي آن. زيست كمتر بوده و مطلوب جامعه مي باشد

و ايجاد ارزش افزوده مسلماً با توجه به نياز كشور به روغن موتور و قراضه هاي فوالدي اين طرح از ) كردهكار

.جمله طرحهايي است كه مي تواند تا حدودي نياز بازار داخلي را پوشش دهد

در اين ميان تأمين قراضه ها و ضايعات آهني و فوالدي به مراتب بسيار با اهميت تر از روغن

. باشدمي

كه اين رقم مطمئناً با افزايش دارد ميليون تن قراضه نياز ١/٥اكنون ساالنه به بيش از همكشور ما

طور ديگر، بهيها فوالد خراسان و كارخانه مجتمعآهن اصفهان و افزايش توليد ذوبيصباكارخانه توليد

در زمينه قراضه ي فعليراهكار اصل دست اندر كاران صنعت فوالد كشور معتقدند. مرتب رو به افزايش است

روسيه، اوكراين، اروپا و ي آنها يعني به سمت واردات قراضه از منابع اصل بايستيتوان ياين است كه تا م

هزار تن در سال است و بنابراين نياز كشور به قراضه در ۵۰صادرات قراضه از كشور نيز كمتر از . رفتآمريكا

قراضه از كشور، نقش ي و نه صادرات فعلي مركزي آسيايدرات كشورها است كه نه قطع صايا اندازه

اين است كه سه ي نيز راه اصلياكنون و در شرايط فعل هم. بر بازار اين محصول ندارديا كننده تعيين

ي با خارج دارند به واردات قراضه روي و بزرگ كه مصارف عمده قراضه دارند و ارتباطات خوبيشركت اصل

. آورند

ي اما قراضه داخل،تر است ارزاني نسبت به قراضه خارجي در مجموع تا حديگرچه قراضه داخلا

ضايعات نظير خاك و خاشاك و چوب است كه با در نظر گرفتن آنها، قيمت قراضه ي مقادير زياديدارا

. خواهد بودي نيز مشابه قراضه خارجيداخل

٢٨

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

داشته باشد بنابراين قيمت ي روند افزايشيار جهانشود قيمت فوالد در باز ي ميبين از آنجا كه پيش

در بازار ايران هم تاثير ي و قيمتي افزايش خواهد يافت كه اين روند با يك اختالف زمانيقراضه نيز تا حد

]١٣[ .خواهد گذاشت

بنابر توضيحات فوق اين نتيجه حاصل مي شود كه كشور ما هم به قراضه هاي آهني و فوالدي نياز

...) روغن موتور ، روغن پايه و ( هم به روغن هاي صنعتي دارد و

در ادامه و در جدول زير جمع بندي توليد و مصرف فيلترهاي روغني كاركرده آورده شده و مورد تحليل قرار

. مي گيرد

)ضايعات آهني و روغن كاركرده( جمع بندي عرضه و تقاضاي فيلترهاي كاركرده روغني خودرو -١٤-٢جدول ٣٧٦٠٠ توليد فيلتر روغني كاركرده خودرو

٢٠٦٨٠ توليد روغن كاركرده ١٥٠٤٠ توليد ضايعات فوالدي

٧٥٢٠ مصرف فيلتر روغني كاركرده خودرو ٠ مصرف روغن كاركرده

)١٣٨٥سال (ايط فعلي شر )تن(

٣٠٠٨ مصرف ضايعات فوالدي ٦٢٩٥١ كاركرده خودروتوليد فيلتر روغني

٣٤٦٢٣ توليد روغن كاركرده ٢٥١٨١ توليد ضايعات فوالدي

٥٠٣٦١ مصرف فيلتر روغني كاركرده خودرو ٢٤٣٧٥ مصرف روغن كاركرده

)١٣٩١سال (پيش بيني آينده ) تن(

٢٠١٤٤ مصرف ضايعات فوالدي

طي درصد از فيلترهاي روغني كاركرده خودروها را جمع آوري نمود و سپس ٨٠چنانچه بتوان بنابراين

درصد از روغن آنها را تخليه ٨٨ بتوان تا ،كه در بخش فني شرح داده مي شود) Draining(فرآيند تخليه

) درصد بالفاصله پس از تخليه٥٥ و ٤٠به ترتيب (والد و روغن در فيلترها فنمود، با توجه به ضريب وزني

دي از فيلترهاي كاركرده روغني خودرو هزار تن ضايعات فوال٢٠ هزار تن روغن و ٢٥پتانسيل بازيافت ساالنه

.در كشور وجود دارد

٢٩

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

افت فيلترهاي روغني كاركرده خودرو به ثبت يبا توجه به اينكه تا به حال هيچ واحدي در كشور جهت باز

نرسيده است، مي توان يك واحد صنعتي بازيافت احداث نموده كه بتواند طي فرآيندهاي بازيافت كه در ادامه

. ، هم روغن كاركرده و هم فوالد ضايعاتي را بازيافت نمايدتشريح مي شود

همانطوريكه در تحليل مالي طرح نشان داده خواهد شد، سوددهي اين طرح نيز بسيار باال بوده و با توجه

قطعاً از ،به اينكه اين طرح يكي از مواد بسيار مضر براي محيط زيست را جمع آوري و بازيافت مي نمايد

. ژه اي نيز برخوردار خواهد بودحمايتهاي وي

]١٢[ بررسي اجمالي تكنولوژي و روشهاي بازيافت -٣

فيلتر روغن مصرف شدهمقدمه اي بر بازيافت-١-٣

كار دور اندازي فيلترهاي روغن مصرف شده نه تنها از ديدگاه به هدر رفتن منابع نفتي و فوالد،

كه همچنان در روغن و ديگر آلودگي هاي آن، و دفن آن،مناسبي نيست بلكه حتي پس از تخليه روغن فيلتر

توانند از فيلتر تراوش كرده و باعث آسيب رسيدن به طبيعت و آلوده سازي آب و مي فيلتر باقي مانده اند،

و حتي تغييراتي در طعم آب شده تواند باعث غلظتهاي بسيار كم روغن مصرف شده در آب مي .خاك شوند

.فاضالب شوند )Treatment(تصفيه تواند باعث مشكالت عملياتي در ر ميغلظت هاي كمي باالت

داراي يك شكل و طراحي چرخشي مانند بوده كه به راحتي قابل دفع تمامي فيلترهاي روغن تقريباً

)spin-on disposable (دهنده اين طراحي مي باشد نشان ١-٣ شكل . مي باشند .

٣٠

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

و طراحي كلي فيلترهاي روغني خودرو شكل-١-٣شكل

ماده فيلتري معموال از سلولز بوده و واشرها، .صفحه پايه و لوله مركزي از جنس فوالد ميباشد قوطي،

از گونه هايي هستند كه ) LD(فيلترهاي روغن كم حجم .باشند و چسب ها از مواد پليمري ميبندها درز

يك قطعه داراي اين فيلترها معموالً .گيرند د استفاده قرار ميبيشتر در خودروها و كاميون هاي كوچك مور

نوان يك چاشني عبه اين شير ضد سيفوني .باشند در طراحي خود مي)Anti-Siphon (ضد سيفونبه نام

به . مي شودبازگشت روغن فيلتر نشده به موتور قبل از فيلتر شدنبر روي پمپ روغن عمل نموده و مانع از

فيلتر روغني مصرف شده حتي در ا نشود،دين شير ضد سيفوني پس از جداسازي از خودرو جهر حال اگر ا

.صورت تخليه روغن آن، مقداري زيادي روغن در خود نگه خواهد داشت

داراي شيرهاي ضد معموالً كه در تريلرها يا تراكتورها كاربرد دارند،) HD( فيلترهاي روغني پر حجم

.توانايي نگهداري ميزان قابل توجهي روغن را دارند زياد،دليل دارا بودن سطح نسبتاًه اما ب،سيفوني نبوده

بنابراين فيلترهاي روغني مصرف شده هنگام جداسازي از وسيله نقليه بسته به طراحي خاص فيلتر روغن

. باشند وزني روغن موتور مي% ٦٠-%٤٥وزني فوالد % ٥٠-%٣٠ داراي نوعاً

٣١

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

)Used Oil Filter) UOFيلترهاي روغني كاركرده فرايندهاي بازيافت ف - ٢-٣

: كه عبارتند از د انواع مختلفي دارUOFتكنولوژي هاي بازيافت

جاذبه، توسط نيروي روغنمانند تخليه يندهاي ساده كه به سرمايه هاي اوليه پايين احتياج دارند فرآ-

. پياده كردن يا له كردن بادي

،ايه هاي اوليه باال احتياج دارند مانند له كننده هاي هيدروليكييندهاي پيچيده كه به سرمآفر -

.ها، پيروليز و تركيبي از اين فرايندها خردكننده

. در ادامه هر كدام از اين فرآيندها تشريح گرديده است

)Unprocessed Filter (فيلترهاي فرايند نشده -١- ٢-٣

ها را UOFالزام ميدارد كه ) اياالت متحده(زيست محيطي در كشورهاي پيشرفته ه قوانين چاگر

تخليه روغن آنها را ساعت ١٢ سوراخ كرده و در مدت زمان بايستي ، خودروجدا كردن از بالفاصله پس از

و كساني كه خودشان اين عمل را انجام تعويض روغني ها اما بسياري از توقفگاههاي خدماتي،، كرد

قبل از را آنچنان سخت مي بينند كه نوعاً يا تكميل اين فرايندرند ، يا از اين قوانين اطالع ندادهند مي

حتي پس از در اين حالت، .كنند براي مدت تنها چند دقيقه فيلترهاي روغن را تخليه مي رها كردن فيلترها،

فوالدي كه هنوز هم شامل مقدار ضايعات بنابراين، .روغن در فيلتر باقي مي ماند% ٧٠تا %٤٠تخليه بين

به عنوان قراضه آهني شناخته شده و به محل زباله ها هدايت شده يا به محل بسيار زيادي روغن است،

.فرايند فيلترهاي روغني مصرف شده انتقال مي يابد

)Gravity Draining( تخليه جاذبه اي - ٢ - ٢-٣

نقليه،بالفاصله پس از جداسازي از وسيله UOF در واقع به اين مفهوم است كه تخليه جاذبه اي

حدها و ا وخدماتي،ايستگاههاي يند به آاين فر . ساعت تخليه شود١٢سوراخ شده و براي مدت زمان حداقل

س از جداسازي از ها بايستي پ UOFزيرا .شود محدود مي خود صاحبان خودرو و تعويض روغنكارگاههاي

٣٢

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

تخليه نشود، فوالد يا قراضه آهن تر عمده اي از روغن فيلتا زمانيكه بخش . سريعاً تخليه روغني گردندرودخو

.روغن آن پذيرفته نمي شود محتواي بدليلباقيمانده

حتي پس از سوراخ شدن و LDدهنده آن است كه يك فيلتر روغني مصرف شده نشان ٢-٣ شكل

حدود در بازيافت ) تخليه جاذبه اي(اين فرآيند . وزني روغن مي باشد% ٤٠ ساعته تقريباً داراي ١٢تخليه

است كه حاوي مقدار بااليي روغن بوده و ني آهپاره باقيمانده اما محصول . روغن مصرف شده مفيد است% ٥٠

به اين كاال نيز عمدتاً براين بنا.غير قابل قبول استواحدها و مجريان بازيافت براي تمامي در اين حالت

فرايند به كمترين سرمايه گذاري احتياج بطور خالصه اين .دنشو وري زباله ها هدايت ميآسمت مكان جمع

هيچ كدام از مواد فلزي يا غير با اين فرآيند روغن مصرف شده را بازيافت كرده و % ٥٠اما تنها حدود .دارد

از محيط نيز يوسيعمساحت فيلترهاي روغن تخليه شده به عالوه با جمع شدن . نمي شوندفلزي بازيافت

.اشغال مي شود

ساعته١٢ پس از سوراخ شدن و تخليه LDاي يك فيلتر روغن استفاده شده محتو: ٢-٣شكل

)Crushed and Drained (له كردن و تخليه كردن - ٣- ٢-٣

صورت ٥٠تا ٥ mtها با استفاده از پرس هاي هيدروليكي يا بادي با نيروي له كردني UOF له كردن

آيند اين فر .كندجدا ها UOF مانده را از ها را فشرده كرده و روغن مصرف شده باقيUOFگيرد تا مي

ها تك فيلترهايي هستند كه در puck. توليد مي كند" مكعب"يا " خشت"يا " puck"سوم به قراضه هايي مو

).٣-٣شكل . (راستاي محور طوليشان له شده اند

٣٣

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

ز روغنهاي باقي ها مي توانند داراي مقدار زيادي اpuckبسته به ميزان نيروي له كنندگي اعمال شده،

ها به دليل نيروي له كنندگي بيشتر اعمال شده و بكارگيري نيرو در جهت هاي puckبرخي از . مانده باشند

.مختلف داراي مقدار كمتري روغن مي باشند

ها، با خارج كردن الستيك و كاغذ فيلتر، روغن باقيمانده به همراه محصول قراضه UOFهنگام له شدن

ر ماده غير فلزي در فيلتر باقي بماند، هيچ مرحله اضافي و جداگانه اي براي خارج كردن اگ. خارج مي شود

كيفيت اين قراضه به . اين مواد نياز نبوده و مستقيماً به داخل كوره هاي ساخت فوالد هدايت مي شوند

اي بادي كه انجام اين فرآيند در له كننده ه. طراحي فيلتر روغني و همچنين فشار له كردن بستگي دارد

. ولي كيفيت قراضه پايين استدارد براي بازيافت روغن بسيار مطلوب مي باشد، به سرمايه گذاري كمي نياز

با استفاده از سرمايه گذاري بيشتر در له كننده هاي هيدروليكي كه توليدكننده نيروهاي له كنندگي بيشتر

.اعت كاري قابل دسترس استمي باشند، قراضه با كيفيت باالتر و كميت بيشتر در هر س

)Dismantling( پياده كردن-٤- ٢-٣

و بازيافت روغن مصرفي، ها شامل جداكردن بخش قوطي مانند از صفحه پايه، تخليهUOFپياده كردن

اين .ماده واسط فيلتر و بازيافت قوطي و صفحه پايه به عنوان يك محصول قراضه آهني مي باشدجداسازي

واسط فيلتري را مي توان پس از جداسازي . ورت كامل از فوالد بوده و بدون روغن استقراضه تقريباً به ص

. روغن تا حد امكان آن را له مي كنندبيشتر تخليه كرد و براي جدا كردن

شده و يا در صورت امكان در محل تبديل نبه هر حال واسط فيلتري بايستي در مكانهاي دفع زباله، دف

. درصد قراضه فوالدي بازيافت نمي شود٢٠غالباً حدود . سوزانده شود) incineratore(پسماند به انرژي

دليل آن وجود قطعاتي مانند سر فيلتر، پايين فيلتر، لوله مركزي و گيره اي است كه توسط چسب به واسط

كردن به فرآيند پياده. فيلتري چسبيده شده است و از نظر اقتصادي بازيافت آنها مقرون به صرفه نمي باشد

سرمايه گذاري كمي براي اره يا يك برش دهنده فيلتر روغني و همچنين تجهيزات تخليه فيلترها احتياج

. دارد

٣٤

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

به هرحال پياده كردن به نيروي كارگري بسيار زيادي نياز داشته و از جمله مزيت هاي آن حصول قراضه

. با كيفيت باال مي باشد

)Pyrolysis (پيروليز -٥- ٢-٣

لياتي است كه در آن فيلترهاي روغني مصرف شده در دماي باال در محيطي غير اكسيدكننده پيروليز عم

همانطوريكه در حين فرآيند، دما تا رسيدن به دماي عملياتي باال مي رود، ويسكوزيته روغن . قرار مي گيرند

عملياتي محتواي در دماهاي . كاهش يافته و به روغن مايع اجازه مي دهد تا روان شده و جمع آوري گردد

ها به محصوالت گازي تجزيه و از راكتور خارج شده و در كوره بعدي تحت UOFغير فلزي حاضر در

جريان قراضه آهني . واكنش احتراق قرار گرفته يا به عنوان سوخت تكميلي مورد استفاده قرار مي گيرد

و مقدار كمي است ده همراه بدون روغن بوده اما با مقاديري از كربن به صورت دو) ٣-٣شكل (حاصل

هنگاميكه كه فاكتور فعاليت شيميايي كربن باال باشد . خاكستر توليد مي كند كه بايستي جداگانه دفن گردد

)1>µ (كربن در داخل راكتور به دوده تبديل مي شود.

)Shredding(تكه تكه كردن - ٦- ٢-٣

چكشي انجام شده كه اين ماشين فيلترهاي كاركرده ها در يك ماشين UOFمعموالً تكه تكه كردن

سپس قسمتهاي كوچك به صورت مغناطيسي جدا شده تا فلز . روغني را به تكه هاي كوچك تقسيم مي كند

اما مي تواند براي شده ضرورتاً بدون روغن است فلز بازيافت . آهني را از باقيمانده هاي غير فلزي جدا كند

) ٣-٣شكل . (شسته شده يا تحت پيروليز قرار گيردكاهش بيشتر محتواي روغن،

مواد غير فلزي، واسط كاغذي و الستيك را مي توان براي جدا كردن مقادير بيشتر روغن تحت فشار

. قرار داده كه اين عمل نسبت به عمليات له كردن ساده، مقدار روغن بيشتري را جدا مي سازد

در مقايسه با ديگر فرآيندها اين فرآيند . يد جداگانه دفن شوندفلزي با تفاله هاي غيرشايان ذكر است كه

٣٥

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

هزينه هاي سرمايه گذاري باالتري داشته اما از لحاظ نيروي كارگري به صرفه مي باشد و نهايتاً قراضه هاي با

. دنكيفيت عالي توليد مي شو

: UOF فرآيندهاي٣-٣-شكل

-١ Crushed and Drained HD Truck Filter -٢ Filter After Pyrolysis Crushed -٣ Crushed and Drained LD Filter -٤ Shredded Oil Filter

: تركيب فرآيندها - ٧- ٢-٣

ممكن است . براي بازيافت فيلترهاي روغن اتومبيل مي توان از تركيبي از فرآيندهاي فوق استفاده نمود

به عنوان مثال . فرآيندهاي مختلف انجام شوداين تركيبات در يك مكان صورت گرفته يا در چندين مكان

ها در يك سايت له شده، در سايت ديگر پيروليز گردند و نهايتاً در سايت نهايي قبل از UOFممكن است

. رسيدن به دست سازنده فوالد تكه تكه شوند

٣٦

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

:عوامل كنترل كننده بازيافت روغن -٣-٣

رهاي پيشرفته و صنعتي، فيلترهاي روغني بايد سوراخ به دليل الزام قوانين زيست محيطي در كشو

با سوراخ كردن . شده و تحت فرآيند تخليه گرم قرار گيرند تا در زمره پسماندهاي خطرناك قرار نگيرند

مقدار قابل توجهي باز همبا اين حال. انتهاي قبه اي فيلترها مي توان مقدار بسيار زيادي روغن بازيافت نمود

اخ كردن قبه با سور(متوسط وزن فيلترهاي روغني كه تحت روش تخليه گرم جاذبه اي . ماندروغن باقي مي

كه داراي LDبازيافت روغن از فيلترهاي روغني . مي باشدUOFدرصد وزن ٤٠قرار مي گيرند،) آن

. شيرهاي ضد سيفوني مي باشند را مي توان با سوراخ كردن انتهاي قبه اي آن بهبود بخشيد

ثيرات سوراخ كردن انتهاي قبه اي فيلتر قبل از تخليه براي چهار مدل مختلف را با هم أ ت٤-٣شكل

اين چنين Aدر حاليكه فيلتر . سوراخ شده استD و B ،Cانتهاي قبه اي فيلترهاي . مقايسه مي كند

مي تواند و بنابراين روغن راحت تر) HDنوعي از فيلترهاي . ( شير ضد سيفون نداردAفيلتر نوع . نيست

LDتخليه شود زيرا روغن بوسيله شير و خأل محدود نمي شود در حاليكه اين دو مورد در فيلترهاي نوع

. وجود دارد

مقايسه راندمان تخليه روغن بر اساس طراحي مختلف فيلترها: ٤-٣شكل

٣٧

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

١٢اذبه اي ميزان اوليه روغن را پس از تخليه گرم ج% ٢٣ حدود - HD -فيلترهاي با حجم باال

. چه سوراخ شوند و چه نشوند. ساعته دارا هستند

كه فاقد شير ضد سيفوني مي باشند با سوراخ كردن انتهاي قبه اي HDبازيافت روغن از فيلترهاي

تأثير سوراخ كردن انتهاي قبه اي فيلتر بر بازيافت روغن در . در طول تخليه گرم جاذبه اي بيشتر نمي شود

. حي فيلتر بستگي داردطول تخليه به طرا

انجام شد، هيچ تخليه قابل توجهي HD و LD مورد آزمايش تخليه كه با انواع فيلترهاي ٢٥در

. روز ١٢٨پس از ساعت اول مشاهده نشد حتي پس از رها كردن برخي از فيلترها به مدت

تخليه روغن . ديدمشاهده گر% ٥ تنها كاهش وزن ، روز تخليه شد١٢٨ فيلتري كه پس از ٣از تعداد

از فيلترهاي تحت آزمايش هنگامي قابل توجه مي گردد كه فيلترها از حالت وارونه خود به حالت افقي

١٢حتي اگر فيلترها قبل از آن نيز به مدت . دادن شيب بسيار كم به تخليه بيشتر روغن مي انجامد. در آيند

. بتي رسيده باشندپايدار و ثابيشتر تخليه شده باشند و به جرم ساعت يا

) ٥-٣شكل . ( با زواياي مختلف تخليه شدLD فيلتر ٣٠ ،براي بررسي تأثير جهت در طول تخليه

انجام ٥-٣ زاويه مطابق شكل ٣اين آزمايش بر روي فيلترهاي سوراخ شده و سوراخ نشده به طور متوسط در

قبه، ميزان روغن بيشتري نسبت به همانطوريكه انتظار مي رفت از فيلترهاي سوراخ شده از ناحيه . شد

روغن اوليه در حالت % ٣٣ درجه، تنها ٣٠به عنوان مثال فيلتر در . فيلترهاي سوراخ نشده استحصال گرديد

بيشترين . روغن اوليه را در حالت سوراخ شده تخليه مي كند% ٦٧ در حاليكه ،سوراخ نشده را تخليه مي كند

تصور مي شود كه . سوراخ شده، از حالت عمودي حاصل مي شودراندمان بازيافت روغن براي فيلترهاي

فيلتر سوراخ . نيروي هيدرواستاتيكي غير مساوي بر روي شير ضد سيفوني در افزايش تخليه روغن مؤثر باشد

. روغن را تخليه مي كند% ٦٥ درجه تقريباً ١٨٠شده در

روغن فيلترهاي روغني در جداسازي اين اطالعات نتايج مهمي در باره تخليه كه روش قابل قبولي

)٦-٣شكل . (مي دهدمي باشد، ارائه

٣٨

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

جهت هاي تخليه روغن فيلتر : ٥-٣شكل

تأثير جهت هاي تخليه بر تخليه روغن فيلتر : ٦-٣شكل

٣٩

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

چه سوراخ شده و چه سوراخ (اگر يك فيلتر روغني از يك وسيله نقليه جدا شود و به صورت داغ

تخليه شود، ميزان ) ٥-٣ درجه در شكل ١٨٠ درجه و ٣٠(ي بجز دو جهت بسيار مؤثر جهت در هر) نشده

روغن قابل توجهي در فيلتر روغن باقي خواهد ماند كه احتماالً هنگام قرار دادن در سطل زباله ها يا هنگام

. حمل ونقل و دفن نمودن به علت تغيير جهت چكه خواهد كرد

در تانك هاي بازيافت روغن مؤيد اين مطلب است كه هميشه مشاهدات فيلترهاي روغني موجود

خواه اينكه فيلترها به . مقادير قابل توجهي روغن در كف ظروف نگهداري فيلترهاي روغني جمع مي شود

بنابراين براي بيشترين بازيافت روغن و . صورت داغ تخليه شده باشند يا اينكه له شده و سوراخ شده باشند

ن تراوش در طول حمل و نقل يا دفن نهايي توصيه مي شود كه هر فيلتر پس از كمينه كردن ميزا

به منظور تخليه از ميان سوراخ و نيز جدا شدن از وسيله نقليه از انتهاي قبه اي آن به سرعت سوراخ شده

برده اين حالت تنها براي فيلترهاي روغني كه به مكانهاي دفع. ساعت تخليه شود١٢وارونه شده و به مدت

كه اين كار فيلترهاي روغن بازيافت شده از روشهاي بازيافتي استفاده مي كنند. مي شوند ضروري است

. پس از جداسازي از خودرو انجام مي شود عليرغم باقي ماندن روغن در فيلتر

در فرآيند توليد محصول ) به شكل اجمالي( تعيين نقاط قوت و ضعف تكنولوژي هاي مرسوم - ٤

باشند كه بايد قبل از نصب داراي مزايا و معايبي ميقسمت قبلي ي مشروح دريندهاآاين فر م ازهركدا

فرآيندهاي مختلف را از نظر ١-٤جدول .مورد مالحظه قرار گيردسرمايه گذار تجهيزات مورد نظر توسط

تمامي روغن قريباًيند تآفرنوع به با توجه نشان ميدهد كه اين جدول . بازيافت با هم مقايسه مي نمايد

.توان بازيافت كرد مصرف شده و فوالد را مي

٤٠

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

تأثير فرآيندهاي مختلف بر بازيافت فيلترهاي كاركرده-١-٤جدول

بررسي و تعيين حداقل ظرفيتهاي اقتصادي شامل برآورد حجم سرمايه گذاري ثابت به - ٥

تفكيك ريالي و ارزي

بعضي از اين فرآيندها به تجهيزات نسبتاً . با توجه به نوع فرآيند متغير استهزينه هاي سرمايه گذاري

. ارزان و از لحاظ تجاري در دسترس احتياج دارند كه مي توانند در گوشه اي از يك مجتمع گنجانده شوند

ديگر فرايندها به مجتمع هاي كامل شامل تجهيزات طراحي خاص و ساختمان هايي براي جاسازي اين

: گزارش٣از ميان فرآيندهاي تشريح شده در قسمت . يزات احتياج دارندتجه

چندان رايج نمي باشد زيرا محصولي را كه ) Gravity Draining(فرآيند تخليه جاذبه اي -

بوجود مي آورد به عنوان يك قراضه آهني قابل قبول نبوده و بايد به محل نگهداري زباله ها دور

. ريز شود

٤١

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

به ماشين كوچكي براي بريدن قسمت قوطي مانند فيلتر از ) Dismantling(دن فرآيند پياده كر -

.صفحه پايه اي آن احتياج دارد و بنابراين نيازي به سرمايه گذاري چنداني ندارد

از ) Crushing (small)(و فيلترهاي كوچك فرآيند له كردن براي ظرفيت هاي كم در -

منظور له كردن فيلترهاي تكي ه اين ماشينها ب .دمي كناستفاده پرس هيدروليكي ماشينهاي

.طراحي شده اند

از ) Crushing (Large)(فرآيند له كردن براي ظرفيت هاي زياد و فيلترهاي بزرگ در -

يا چند محوري استفاده براي له كردن چندين فيلتر بصورت يك محورپرس بادي ماشينهاي

. مي كند

به تمامي موارد فوق )Pyrolysis ( و پيروليز كردن)Sherdding (فرايندهاي تكه تكه كردن -

.احتياج دارد

جهت حصول بيشترين راندمان و بهترين قراضه فرآيند تكه تكه ١-٤با توجه به توضيحات فوق و جدول

بنابراين با توجه به بخش . به عنوان فرآيند منتخب مورد ارزيابي مالي قرار مي گيردShreddingكردن يا

كاري تعداد روز هزار تني بازيافت فيلتر انتخاب شده كه ٥٠ر ظرفيت مورد نظر طرح يك واحد بررسي بازا

تن ١٢٥بنابران در هر روز حدود . ساعته در نظر گرفته مي شود٨ روز و هر روز يك شيفت ٣٣٠اين واحد

. ده شده استدر ادامه هزينه هاي سرمايه گذاري طرح آور .فيلتر مورد عمليات بازيابي قرار مي گيرد

زمين -١- ٥

زمين مورد ،اينكه بايستي يك مساحت قابل توجهي براي دپوي فيلترها در نظر گرفته شودتوجه به با

بازاي هر متر مربع زمين اين هزينه خريد كه گردد بيني مي پيش مربع متر٨٠٠٠ حدودنياز براي اين طرح

. ميليون ريال برآورد مي گردد١٦٠٠كلي خريد زمين بنابراين هزينه . گردد مي هزار ريال پيش بيني ٢٠٠

سازي محوطههاي هزينه-٢- ٥

محوطه سازي طرح شامل عمليات خاكبرداري و تسطيح، ديواركشي، جدول كشي و آسفالت، فضاي

.محاسبه گرديده است ١-٥ كه هزينه آن مطابق جدول باشد سبز و خيابان كشي مي

٤٢

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

ميليون ريال– ي و تسطيح هزينه هاي محوطه ساز- ١-٥جدول هزينه كل )هزار ريال/متر مربع(مبلغ واحد مساحت بخش

٢٠٠ ٢٥ ٨٠٠٠ تسطيح

١٤٣ ٢٠٠ ٧١٦ ديواركشي

٤٨٠ ١٠٠ ٤٨٠٠ كشي و اسفالت و فضاي سبز خيابان

٨٢٣ )ميليون ريال (مجموع

غيرصنعتي احداث ساختمانهاي صنعتي و- ٣- ٥

.مطابق جدول زير مي باشد و غير صنعتي هزينه احداث ساختمانهاي صنعتي

ميليون ريال- هزينه هاي ساختمان سازي- ٢- ٥جدول

هزينه كل )هزار ريال/متر مربع(مبلغ واحد )متر مربع(متراژ بخش

١٠٢٠ ١٧٠٠ ٦٠٠ سوله بازيافت

١٧٠٠ ١٧٠٠ ١٠٠٠ سوله محصوالت

٢٦٤ ٢٢٠٠ ١٢٠ ساختمان مديريت و اداري

٦٠ ٢٠٠٠ ٣٠ نگهباني

٣٠٤٤ - ١٧٥٠ مجموع

و تأسيسات زير بنايي حق انشعابها هزينه -٤- ٥

مورد نياز مي باشد كيلو وات الكتريسيته٢٤٠ ،پرسدستگاه و Shredderدر اين فرآيند جهت دستگاه

. كيلو وات توان مورد نياز اين واحد است٣٠٠كه با احتساب توان براي ساير قسمتهاي كارخانه در مجموع

هني جهت پاكسازي آ ضايعات Shredding توجه به نوع فرآيند، در نظر گرفته مي شود كه پس از عمليات با

. متر مكعب آب مورد نياز مي باشد٢٠ ساعته ٨نهايي با آب شستشو شوند كه براي هر شيفت كاري

)ميليون ريال ( كل هزينه حق انشعابها-٣- ٥جدول هزينه كل شرح عنوان رديف ٣٢٦ وات كيلو٣٠٠: توان مورد نياز برقانشعاب ١ ٩٤ - انشعاب آب ٢ ١٦ خط تلفن٤ انشعاب مخابرات ٣

٤٣٦ جمع كل

٤٣

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

) ميليون ريال(تأسيسات زيربنايي -٤-٥جدول هزينه شرح

١٠٠ عدد ترانس با ساير تجهيزات١ عدد ژنراتور ١: هزينه تاسيسات برقي

١٧ سيستم اطفا حريق

١٠ دستگاههاي تراش، جوش، برش و ساير ابزارعمومي: شامل تجهيزات كارگاهي

١٥ تاسيسات و تجهيزات گرمايش و سرمايش ١٥ ساير

١٥٧ ميليون ريال-مجموع

و وسايل اداري هزينه وسايل نقليه -٥-٥

) ميليون ريال (نقل مورد نياز در طرح وسايل حمل و-٥-٥جدول قيمت كل احدقيمت و تعداد نام دستگاه يا تجهيزات

١١٠ ١١٠ ١ سواري ٢٠٠ ٢٠٠ ١ ميني بوس ٥٠٠ ٢٥٠ ٢ ليفت تراک ٣٠ ٣٠ ١ كاميون

٨٤٠ مجموع ) ميليون ريال ( مورد نياز در طرحاداري وسايل -٦- ٥جدول

هزينه مشخصات

٥٠ ميز و صندلي و قفسه

١٠ دستگاه فتوكپي و پرينتر

٢٠ كامپيوتر و لوازم جانبي ٢٠ قفسه هاي رختكن ٢٠ لوازم آشپزخانه

١٢٠ مجموع نياز مورد اصلي آالت ماشين هزينه خريد تجهيزات و-٦- ٥

Shreddingماشين آالت اصلي خط بازيافت فيلترهاي روغني كاركرده خودرو با توجه به فرآيند

اين يك دستگاه پرس كمكي عالوه بر . تن در ساعت مي باشد٢٠ با ظرفيت Shredderشامل يك دستگاه

٣٥٠ متر مكعب روغن در روز نياز به ٧٤براي ظرفيت مذكور با توجه به استحصال . ز مي باشداد نيرنيز مو

. ين هزينه جزء هزينه هاي توليد لحاظ گرديده است ليتري در روز مي باشد كه ا٢٢٠بشكه

٤٤

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

و با مقايسه با تجهيزات مشابه اين گزارش١٢هزينه ماشين آالت اين فرآيند مطابق مرجع شماره

ميليون ١٢٥٠٠ تومان اين هزينه ١٢٥٠ ميليون يورو بوده كه با احتساب هر يورو ١ حدود ]١٤[در كشور

. ريال برآورد مي گردد

. آورده شده است طرح فهرست كاملي از سرمايه گذاري ثابتزيردرجدول

١) يورو- ريال ميليون(گذاري ثابت سرمايههاي كل هزينه-٧- ٥جدول )ميليون ريال(كل يورو ميليون ريال عنوان ١٦٠٠ ١٦٠٠ زمين

٨٢٣ ٨٢٣ و ديواركشي و تسطيحمحوطه سازي ٣٠٤٤ ٣٠٤٤ ساختمان سازي ٤٣٦ ٤٣٦ حق انشعاب

١٥٧ ١٥٧ تاسيسات زير بنايي ١٢٥٠٠ ١٠٠٠٠٠٠ و نصبتجهيزات اصلي

١٢٠ ١٢٠ لوازم اداري ٨٤٠ ٨٤٠ وسائل نقليه

٥٠٠ ٥٠٠ قبل از بهره برداري ١٠٠١ ٥٠٠٠٠ ٣٧٦ پيش بيني نشده

٢١٠٢١ ١٠٥٠٠٠٠ ٧٨٩٦ مجموع ميليون ريال ٢١٠٢١مشاهده مي شود كه كل هزينه هاي سرمايه گذاري ثابت براي اين طرح

]١٢[.واني داردمي باشد كه با هزينه سرمايه گذاري براي چنين واحدي در اياالت متحده با اين فرآيند هم خ

ميزان مواد اوليه عمده مورد نياز ساالنه و محل تأمين آن -٦

به تصويب مجلس ٢٠/٢/١٣٨٣كه در تاريخ ) الفپيوست(مطابق قانون مديريت پسماندهاي كشور

توسط ٢٥/٣/٨٥ به تأييد شوراي نگهبان رسيد و در تاريخ ٩/٣/٨٣و در تاريخ ) مجلس هفتم(شوراي اسالمي

جمهور به سازمان حفاظت محيط زيست و وزارت كشور ابالغ گرديد، توليد كنندگان موظف به رئيس

و مسئوليت تأمين و پرداخت بخشي از ) ماده هفتم(جمع آوري پسماندهاي خود از محيط بوده

و همچنين دستگاههاي اجرائي موظفند تدابيري. هزينه هاي بازيافت بر عهده توليدكنندگان قرار مي گيرد

.ريال در نظر گرفته شده است ١٢٥٠٠يورو برابرهر - ١

٤٥

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

ماده چهارم، هفتم، هشتم قانون ( اوليه بازيافتي در توليد گسترش يابد داتخاذ نمايند كه استفاده از موا

).مذكور

روشهاي ، مي باشدهت تامين ماده اوليه اين طرح كه فيلترهاي روغني كاركرده خودروهاجعلي ايحال

:زيادي وجود دارند كه عمده ترين آنها به شرح زير مي باشند

Ø اي جمع آوري مواد بازيافتي شهرداريها، بخشداري ها و دهداري هادپوه.

Ø واحدها و كارگاههاي تعويض روغن در سراسر كشور.

Ø واحدهاي خدمات و تعميرات ارگانهاي حمل و نقل مانند اتوبوسرانيها، ترمينالهاي مسافربري و.. ..

Ø منابع تامين متفرقه مردمي .

با توجه به . اما بايستي براي حمل و نقل اين مواد هزينه در نظر گرفت. دمواد اوليه اين طرح هزينه اي ندارن

نقل از تهران اينكه محل احداث واحد يكي از استانهاي پر حمل و نقل مي باشد، به عنوان مبنا هزينه حمل و

. در نظر گرفته مي شود

تني ١٠ك كاميون توسط ي) حداكثر مسافت(هزينه حمل بار از استان تهران تا شهرستان اهواز

هزار ١٠٠ تني ١٠بنابراين متوسط اين مقدار براي كل كشور بازاي هر كاميون . هزار تومان مي باشد٣٠٠

٥٠٠٠ هزار تني، هزينه حمل و نقل اين كاالها ساالنه ٥٠با توجه به ظرفيت . تومان در نظر گرفته مي شود

نقل حداكثر ستان تهران ديده شود هزينه حمل وچنانچه اين واحد در ا. ميليون ريال تخمين زده مي شود

.نصف اين مقدار مي باشد

پيشنهاد منطقه مناسب براي اجراي طرح -٧

انتخاب محل استقرار طرح بستگي به عواملي مانند نزديكي به منابع تأمين مواد اوليه، نزديكي به

بنائي مناسب، دسترسي به انواع بازار مصرف داخلي، نزديكي به محل صدور محصول، وجود امكانات زير

با توجه به اينكه .هاي انرژي، وجود نيروي انساني متخصص و ماهر و مسائل زيست محيطي دارد حامل

مهمترين پارامتر در .مهمترين مسأله در احداث و راه اندازي اين طرح اطمينان از وجود ماده اوليه مي باشد

٤٦

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

ض روغن كه تردد خودروها در آنجا زياد بوده و واحدهاي تعويانتخاب محل احداث واحد، نزديكي به مناطقي

درصد از خودروهاي كل كشور در استان تهران و ٤٥با توجه به وجود .و فيلتر روغني زياد است، مي باشد

اينكه در اين استان تعداد واحدهاي تعويض روغن و فيلتر بيش از ساير نقاط مي باشد و تعداد دفعات تعويض

روها دو برابر نسبت به ساير نقاط كشور مي باشد و از نظر نيروي كاري و اشتغال و تأسيسات فيلتر خود

نقل به حداقل مقدار ممكن مي رسد، احداث اين واحد مشكلي وجود نداشته و همچنين هزينه هاي حمل و

.در استان تهران توصيه و پيشنهاد مي گردد

ل وضعيت تأمين نيروي انساني و تعداد اشتغا-٨

نيروي انساني مورد نياز طرح برآورد -١-٨ جدول مدرك تحصيلي تعداد شرح

فوق ليسانس يا ليسانس مهندسي شيمي، مكانيك يا متالوژي ١ مدير توليد

ليسانس اقتصاد، حسابداري ١ كارمند اداري و مالي

ليسانس مهندسي ١ مدير تأمين مواد اوليه

فوق ديپلم ١٠ ليه بازارياب و تأمين كننده مواد او

ديپلم ١ انباردار

ديپلم ١ راننده

زير ديپلم ١ نظافتچي و آبدارچي

ديپلم ٢ نگهبان

مهندس شيمي يا مكانيك يا متالوژي ٢ مهندسي خط توليد

فوق ديپلم فني ٢ اپراتور خط توليد

فوق ديپلم فني ٢ كارگر فني برق و ابزار دقيق و مكانيك

ديپلم ٤ كارگر ساده

نفر با تخصصهاي مختلف اشتغال ايجاد ٢٨مشاهده مي شود كه با اجراي اين طرح براي تعداد

. مي شود

٤٧

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

بررسي و تعيين ميزان تأمين آب، برق، سوخت و امكانات ارتباطي و مخابراتي- ٩

. ميزان يوتيليتي مورد نياز طرح بازيافت فيلترهاي روغن كاركرده به شرح زير مي باشد

يوتيليتي ساليانه مصرف مقدار -١-٩جدول

مقدار مصرف ساليانه شرح رديف

٧٩٢٠٠٠ )كيلو وات ساعت(الكتريسيته ١ ٧٩٨٦ )متر مكعب (آب ٣

با توجه به اجراي طرح در استان تهران از نظر دسترسي به امكانات ارتباطي و مخابراتي مشكلي

. وجود ندارد

زرگاني وضعيت حمايتهاي اقتصادي و با-١٠

طرح بازيافت فيلتر هاي روغن كاركرده خودرو از جمله طرحهايي است كه عالوه بر ارزش افزوده

مستقيمي كه در اثر احداث واحد بازيافت آن ايجاد مي كند، يك سوددهي بسيار ارزشمند و بلند مدت براي

فيلتر ها و همچنين بوجود نفوذ روغن حاصل از تخليه اين. ط زيست و مخصوصاً زمينهاي كشاورزي دارديمح

آمدن اكسيد آهن ناشي از ماندگاري طوالني قراضه هاي آهني و فوالدي در خاك، باعث مي شود كه خاك

.كيفيت حاصلخيزي خود را از دست داده و محصوالت نامرغوب و نامطلوب توليد گردد

نهاي كاركرده خودرو كه عالوه بر آلودگي هايي كه اين كاالها براي خاك دارند، در مورد نفوذ روغ

ناخالصي هاي گوناگوني دارند بايستي گفت كه اين روغنها با نفوذ به آبهاي سطحي و همچنين آبهاي زير

زميني باعث عوض شدن طعم و رنگ آب شده و آب را غير قابل استفاده در مصارف آشاميدني، بهداشتي و

.كشاورزي مي نمايند

٤٨

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

ين زيست محيطي جهت حفظ محيط زيست تصويب و الزام خوشبختانه طي سالهاي اخير قوان

. رعايت آن به تمام واحدهاي توليدكننده پسماندهاي آلوده كننده ابالغ شده است

طرح بازيافت فيلترهاي روغني خودرو چنانچه بخواهد به صورت حرفه اي و با بيشترين راندمان در

. از خارج تهيه گرددShredderن مخصوصاً دستگاه آكشور راه اندازي شود بايستي ماشين آالت خط توليد

آنها درصد قيمت ١٠الت وجود دارد حدود آحقوق گمركي كه در حال حاضر براي اين گونه ماشين

. مي باشد

خوشبختانه در حال حاضر تسهيالت بانكي در قالب وام هاي بلند در مرحله تخصيص بودجه نيز

در ادامه شرايط اين تسهيالت براي . توليدي تخصيص داده مي شودمدت و كوتاه مدت به طرحهاي صنعتي و

. هاي صنعتي آمده است طرح

گذاري ثابت جهت دريافت تسهيالت بلند مدت بانكي اقالم ذيل با ضريب عنوان شده تا در بخش سرمايه -١

. شود گذاري ثابت در محاسبه لحاظ مي درصد سرمايه٧٠سقف

شين آالت و تجهيزات داخلي، تأسيسات و تجهيزات كارگاهي با سازي طرح، ما ساختمان و محوطه -١-١

. گردد درصد محاسبه مي٦٠ضريب

درصد و در غير اين ٩٠ماشين آالت خارجي در صورت اجراي طرح در مناطق محروم با ضريب -٢-١

. گردد درصد محاسبه مي٧٥صورت با ضريب

درصد ٧٠گذاري ثابت كمتر از آالت خارجي در سرمايه گذاري ماشين در صورتيكه حجم سرمايه -٣-١

درصد محاسبه ٧٠ جهت دريافت تسهيالت ريالي با ضريب ١-١باشد، اقالم اشاره شده در بند

. گردد مي

رسند سرمايه در گردش مورد نياز آنها به برداري مي هايي كه به مرحله بهره اين امكان وجود دارد، طرح -٢

. درصد از شبكه بانكي تأمين گردد٧٠ميزان

٤٩

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

درصد و نرخ سود ١٢هاي بلند مدت و كوتاه مدت در بخش صنعت رخ سود تسهيالت ريالي در وامن -٣

مبلغ تسهيالت اعطايي و نرخ % ٢٥/١هاي جانبي، مالي آن در حدود و هزينهLibor+ ٢%تسهيالت ارزي

. باشد درصد ثابت مي٣سود تسهيالت ارزي براي مناطق محروم

و بازپرداخت در تسهيالت ريالي و ارزي را با توجه به ماهيت طرح از مدت زمان دوران مشاركت، تنفس -٤

. شود سال در نظر گرفته مي٨نقطه نظر سودآوري و بازگشت سرمايه حداكثر

١٠حداكثر مدت زمان تأمين مالي از محل حساب ذخيره ارزي براي مناطق كم توسعه يافته و محروم -٥

. شود سال در نظر گرفته مي

: باشد هاي مالياتي نيز براي برخي مناطق وجود دارد كه به شرح زير مي هيالت مالي معافيتعالوه بر تس

درصد معافيت مالياتي شامل طرح ٨٠برداري هاي صنعتي، چهار سال اول بهره ك با اجراي طرح در شهر -١

. خواهد شد

. خواهد بودبرداري شركت از ماليات معاف سال اول بهره١٠با اجراي طرح در مناطق محروم -٢

درصد سود ناخالص تعيين ٢٥) هاي صنعتي و مناطق محروم به جز شهرك(ماليات براي مناطق عادي -٣

. شده است

: تجزيه و تحليل و ارائه جمع بندي و پيشنهاد نهايي -١١

مورد تجزيه و تحليل بازار و مالي اقتصادي قرار بازيافت فيلترهاي روغني خودرو دراين گزارش طرح

درصد از اين فيلترها در حال حاضر به محيط دور ريز شده و تا به حال هيچ طرح و برنامه ٨٠بيش از .گرفت

نه از طرف دولت و نه از طرف ،مدوني و هيچ واحد صنعتي براي جمع آوري و بازيافت اين كاالهاي مضر

. بخش خصوصي وجود نداشته و فعال نبوده است

اي روغني كاركرده خودرو طبق محاسبات انجام شده مي توان با احداث يك واحد بازيافت فيلتره

در صورت احداث . هزار تن فيلتر روغني كاركرده را درسال جمع آوري و تحت فرآيند بازيافت قرار داد٥٠

چنين واحدي، اين واحد اولين واحد بازيافت فيلترهاي كاركرده خودرو در كشور مي باشد كه با توجه به

٥٠

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

. رد قطعاض از حمايتهاي مالي دولت مخصوصاً سازمان محيط زيست برخوردار خواهد بودويژگي خاصي كه دا

: بنابر توضيحات فوق

با توجه به نياز كشور به حفظ محيط زيست و همچنين نياز صنايع فوالد به قراضه هاي آهني و

يت ساالنه بازيافت فيلترهاي كاركرده روغن خودرو با ظرفپيشنهاد مي شود كه يك واحد فوالدي

. فيلتر در سطح استان تهران احداث و راه اندازي گردد بازيافت هزار تن٥٠

٥١

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

:مراجع

] Waste Oil study. United state Environmental Protection Agency,April ١٩٧٤١ [

WIMSxp٢٩٩افزار وزارت صنايع و معادن، معاونت توسعه صنعتي، دفترآمار و اطالع رساني ، نرم ] ٢[

مؤسسه مطالعات و پژوهشهاي بازرگاني-كتاب مقررات صادرات و واردات وزارت بازرگاني]٣[

٥٥٢٤٤٤٠٤: تلفن: استعالم از شركت پرستوي مهاجر غرب ] ٤[

http://www.iran-invest.org: مركز خدمات فوالد ايران ] ٥[

١٣٨٦د خردا٢٣ روزنامه دنياي اقتصاد مورخه چهارشنبه ] ٦[

١٣٨٦ خرداد ٢٢ هفته نامه معدن و توسعه مورخه ] ٧[

١٠/٢/١٣٨٦ خبرگزاري ايرنا مورخه ] ٨[

امور مطالعات و برنامه ريزي استراتژيك: شركت ساپكو] ٩[

گمرك جمهوري – ١٣٨٤-١٣٧٩سالنامه آمار بازرگاني خارجي جمهوري اسالمي ايران طي سالهاي ] ١٠[

اسالمي ايران

:عات دريافتي از شركتهاي اطال] ١١[

٠٢١٨٨٣١٣٨٢٦: تلفن٣٢٠٦٢: صنعت پوياي كاشان شماره جواز -

٠٩١٢٣٠٠٧٩٢٦: تلفن ١٢٠٩٣: مصطفي فرهنگ نيا شماره جواز -

٠٢١٤٤٤١٧٤١١: تلفن ١٦٢٤٣: پيمان روغن قزوين شماره جواز -

٠٩١٧١٩١٠١٧٧: تلفن ٢٨٢٠٢: آراسته شماره جواز -

٥٢

بازيافت فيلترهاي روغني خودرو سازمان صنايع كوچك و شهركهاي صنعتي ايران

٠١٣٢٦٣٥٣٤٣٠: تلفن ١٦٢٩ماره جواز شركت روغن موتور لوشان ش -

[١٢] The Future of Used oil Filter Recycling in Missouri, An Evalution of

Potential Process, Products,Quality, Recycling Location and Economics,

By : K..Peaslee & D.E. Robert , University of Missouri-Rolla, MO ٦٥٤٠٩

] Http:// www.Sharghnewspaper.com/٨٤٠٧٠٣/html/bazr.html١٣ [

. اطالعات اخذ شده از شركت روكش تاير سمنان] ١٤[