Usługi opiekuńcze i rehabilitacyjne - IPiSS · Zakres podmiotowy – kto uprawniony Osoby z orzeczon ą niepełnosprawno ści ą w tym dzieci i młodzie ż przed uko ńczeniem 16

Usługi opiekuńcze i rehabilitacyjne- zakres podmiotowy i przedmiotowy,

dostępność i adekwatność.

dr Bożena KołaczekInstytut Pracy i Spraw Socjalnych

Usługi opiekuńcze i rehabilitacyjne

Debata publiczna z cyklu: Prawno-instytucjonalne rozwi ązania na rzecz rodzin z dzie ćmi

niepełnosprawnymi

Usługi opieku ńcze i rehabilitacyjne – zakres podmiotowy i przedmiotowy,

dost ępność i adekwatno śćdr Bożena Kołaczek

Instytut Pracy i Spraw Socjalnych2 Marzec 2011

Usługi opieku ńcze

� Zakres podmiotowy i przedmiotowy � Formy � Zasady korzystania� w tym odpłatności � Organy prowadzące� określa Ustawa o pomocy społecznej z 2004

Zakres podmiotowy

� Kto ma prawo korzystać?1/ niepełnosprawne osoby samotne - z powodu

wieku, choroby wymagające pomocy innych, wieku, choroby wymagające pomocy innych, a jej pozbawione

2/ inne osoby chore/niepełnosprawne, wymagające pomocy, gdy rodzina/małżonek/wstępni/zstępni nie mogą takiej pomocy zapewnić

Zakres przedmiotowy

� Co obejmują?1/ pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb

bytowych bytowych 2/ opiekę higieniczną3/ zalecaną przez lekarza pielęgnację4/ w miarę możliwości zapewnienie kontaktów

z otoczeniem

Specjalistyczne usługi opieku ńcze

� Usługi dostosowane do szczególnych potrzeb, wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawnościschorzenia lub niepełnosprawności

� A świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym (pielęgniarki, rehabilitanci, fizjoterapeuci)

Charakter i organizacja usług opieku ńczych

� Systematyczny, stały, ale doraźny w miejscu zamieszkaniaw miejscu zamieszkania

� Systematyczny, stały, ale całodobowy

Organizacja usług: OPS organizuje usługi we współpracy z właściwymi organizacjami pozarządowymi lub firmami prywatnymi.

Podmioty świadczące: OPS, PCPR, wyspecjalizowane w tym zakresie organizacje pozarządowe, firmy prywatne.

Miejsce świadczenia usług dziennych

� W domu w miejscu zamieszkania chorego/niepełnosprawnegoPoza domem czyli w ośrodku wsparcia = � Poza domem czyli w ośrodku wsparcia =

1/ dom pomocy społecznej dziennego pobytu2/ środowiskowy dom samopomocy3/ klub samopomocy

Opieka całodobowa

� Rodzinny dom pomocy – prowadzony przez osobę w jej miejscu zamieszkania dla nie mniej niż trzech i nie więcej niż ośmiu osób mniej niż trzech i nie więcej niż ośmiu osób chorych; zapewnia usługi opiekuńcze i bytowe przez całą dobę

� Dom pomocy społecznej świadczy usługi opiekuńcze, bytowe, wspomagające i edukacyjne, w zakresie i w formach wynikających z indywidualnych potrzeb

� Mieszkania chronione

Mieszkania chronione

� Wsparcie całodobowe, ale bez usług świadczonych przez instytucję całodobowej opieki (nadzór i wspomaganie)opieki (nadzór i wspomaganie)

� Dla osób w trudnej sytuacji życiowej ze względu na wiek, niepełnosprawność, chorobę, ale nie wymagających usług opiekuńczych

� Głównie dla osób z zaburzeniami psychicznymi

Domy pomocy społecznej - typy

� Typy wyróżnione w zależności od tego, dla kogo przeznaczone. DPS dla osób:

1/ w podeszłym wieku1/ w podeszłym wieku2/ przewlekle somatycznie chorych3/ przewlekle psychicznie chorych4/ dorosłych niepełnosprawnych intelektualnie5/ dzieci i młodzieży niepełnosprawnych

intelektualnie6/ niepełnosprawnych fizycznie

Zasady odpłatno ści i dofinansowania

� Usługi opiekuńcze – od czego zależy wysokość opłat/zwolnienia z opłat?

1/ od miejsca zamieszkania - szczegółowe zasady 1/ od miejsca zamieszkania - szczegółowe zasady uchwalaj ą władze gminy

2/ od dochodu - zapis Ustawy o pomocy społ. (osoby < kryterium} to bezpłatne; osoby > to wniesienie opłat

3/ szczególnego obci ążenia wydatkami na leki, zakup sprzętu, rehabilitacj ę, diet ę (sytuacja życiowa)

4/ od miejsca świadczenia – w domu czy w placówce5/ zakresu usług (standardowy-ponadstandardowy)

Wywiad środowiskowy

� Obowiązkowy – osoba ubiega się o wsparcieSytuacja materialna (oszczędności, wartość

ruchomości i nieruchomości) i osobista (kto ruchomości i nieruchomości) i osobista (kto wspólnie zamieszkuje, gospodaruje dochodem)

� Nieobligatoryjny – u najbliższej rodziny wnioskodawcy, nie mieszkającej z nim (dotarcie do osób, które powinny pomóc wnioskodawcy, badanie ich sytuacji majątkowej i osobistej ||> czy są w stanie pomagać osobiście lub partycypować w kosztach usług opiekuńczych?

Skala korzystania z usług opieku ńczych w miejscu zamieszkania

� Co roku ponad 80 tys. osób; 89,2 tys. w 2009 r.� W tym około 13-14% objętych specjalistycznymi

usługami opiekuńczymi ; 14,7 tys. w 2009 r. usługami opiekuńczymi ; 14,7 tys. w 2009 r.

� Dotyczy korzystania z usług specjalistów samorządowej pomocy społecznej (zadania własne gmin)

� Źródło: Sprawozdania roczne Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej dot. Pomocy społecznej; „Informacja Rządu RP o działaniach podejmowanych w 2009 r… „ 19 lipca 2010 r.

Skala korzystania z usług opieku ńczych w o środkach wsparcia

� 1298 gminnych ośrodków wsparcia� 61 383 miejsca

� 225 powiatowych ośrodków wsparcia� 7153 miejsca

Miejsca w domach pomocy społecznej

Ogółem około 110 tys. osób� 2253 DPS (2007 r.)

w tym 792 ponadgminne DPS (78 tys. miejsc) 2008 r.:w tym 792 ponadgminne DPS (78 tys. miejsc) 2008 r.:1/ 175 DPS dla przewlekle somatycznie chorych -

18,5 tys. miejsc2/ 143 DPS dla osób w podeszłym wieku - 10,4 tys.

miejsc3/136 DPS dla dorosłych niepełnosprawnych

intelektualnie – 13,4 tys. miejsc4/ 9 DPS dla osób niepełnosprawnych fizycznie –

940 miejsc

Dzieci i młodzie ż w DPS

� 1/ placówki pomocy społecznej dla niepełnosprawnych intelektualnie 8-9 tys. niepełnosprawnych intelektualnie 8-9 tys. osób w ponad 100 placówkach

� W 2008 r. 83 ponadgminnych DPS – 6,3 tys. miejsc

Dzieci i młodzie ż w placówkach opieku ńczo-wychowawczych

� W placówkach całodobowej stacjonarnej opieki – corocznie przeciętnie 20-26 tys. chorych i niepełnosprawnychchorych i niepełnosprawnych

� W placówkach wsparcia dziennego typu świetlice środowiskowe dla dzieci z różnymi rodzajami schorzeń oraz zaburzeniami zachowania – 147 tys. w 2004 r.

Próba oceny dost ępności

� 231 tys. dzieci do lat 16. uprawnionych do zasiłku pielęgnacyjnego ok.89 tys. osób bez względu na wiek objętych � ok.89 tys. osób bez względu na wiek objętych usługami samorządowej pomocy społecznej (jaki odsetek dzieci w tej grupie?)

� + około 34 tys. dzieci w stacjonarnej opiece całodobowej

� + 147 tys. dzieci w placówkach wsparcia dziennego

Usługi rehabilitacyjne

� Turnusy rehabilitacyjne � Podstawa: Ustawa o rehabilitacji społecznej

i zawodowej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych z 1997 r.

Rodzaje turnusów: usprawniająco-rekreacyjny, rekreacyjno-sportowy, szkoleniowy, psychoterapeutyczny, nauki niezależnego funkcjonowania z niepełnosprawnością

Turnusy według rodzajów niepełnosprawności

Zakres podmiotowy – kto uprawniony

� Osoby z orzeczoną niepełnosprawnością� w tym dzieci i młodzież przed ukończeniem 16.

roku życia roku życia � Osoby mające orzeczenie o całkowitej lub

częściowej niezdolności do pracy

Prawo do dofinansowania kosztów uczestnictwa w turnusie

� Warunek – spełnienie kryterium dochodowego� Wysokość dofinansowania zależy od stopnia

niepełnosprawności oraz sytuacji dochodowej niepełnosprawności oraz sytuacji dochodowej osoby niepełnosprawnej i jego rodziny

� Dofinansowanie raz w roku� Ze środków PFRON w PCPR� Prawo do dofinansowania dla opiekuna

Skala korzystania z turnusu

� Ogółem ponad 160 tys. osób, � w tym około 40 tys. dzieci � 17,3% dzieci niepełnosprawnych w 2009 r.� 17,3% dzieci niepełnosprawnych w 2009 r.

� w roku 2004 dofinansowanie kosztów uczestnictwa w turnusie otrzymało 35 tys. dzieci i 14,7 tys. ich opiekunów

� Źródło: „Diagnoza społeczna 2009” i „Raport z wykonania zadań na rzecz osób niepełnosprawnych, realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, finansowanych ze środków PFRON”, PFRON, 2005

Korzystaj ący z turnusów dofinansowanych przez samorz ądy powiatowe z PFRON w tys.

Lata Ogółem W tym dzieci

1999 125,8 39,1

2000 120,9 39,4

2001 126,5 41,2

2002 100,4 32,4

2003 136,5 32,8

2004 159,1 35,2

„Uprzywilejowanie” regionu

� Dzieci z miast: od ponad 20 do około 35% zale żnie od wielko ści miasta

� Dzieci ze wsi: 11,9%Województwa: � Województwa:

� 1/ najczęściej: dolno śląskie, śląskie, mazowieckie, małopolskie, łódzkie

� 2/ najrzadziej: opolskie, lubuskie, świętokrzyskie, warmi ńsko-mazurskie, zachodniopomorskie

� Źródło: Diagnoza społeczna 2009

„Uprzywilejowanie” typu rodziny

� Struktura dzieci według biologicznego typu rodziny pochodzenia:

1/Najczęściej dzieci z rodzin niepełnych - 23%1/Najczęściej dzieci z rodzin niepełnych - 23%2/Rzadziej dzieci z rodzin pełnych z 2.dzieci-17,4%3/Najrzadziej dzieci z rodzin pełnych z 1.dzieckiem

oraz małżeństw z 3. i więcej dzieci - 12,9%


„Uprzywilejowanie” statusu rodziny

� Status społeczno-ekonomiczny rodziny:� 1/renci ści - 25,5%� 2/pracownicy - 21,2%� 2/pracownicy - 21,2%� 3/utrzymuj ący si ę z niezarobkowych źródeł –

kilka%� 4/ rolnicy - 0%


Próba oceny dost ępności

� Generalnie zbyt rzadkie korzystanie dzieci z turnusu rehabilitacyjnego – 17%

� Zaniedbania w dostępie dla dzieci ze wsi (ok.12%)

� Brak dostępu dla dzieci rolników !!!

Wnioski - tendencje

� Rozwój ośrodków wsparcia dziennego� 1/ Własność: � Jednostki samorządu terytorialnego� Jednostki samorządu terytorialnego� Organizacje społeczne, kościelne,

stowarzyszenia� Osoby prywatne� 2/ Rozwój nierównomierny terytorialnie

(najwięcej w województwach najbogatszych)� Zaniedbania na wsi

Wnioski i pytania do dyskusji

� Co zmienić, by zwiększyć dostępność i adekwatność usług opiekuńczych dla rodzin

z niepełnosprawnym dzieckiem?z niepełnosprawnym dzieckiem?� Co zmienić, by zwiększyć dostępność i

adekwatność usług rehabilitacyjnych dla dzieci niepełnosprawnych?

Jakie rodzaje dost ępności?

� Dostępność ekonomiczna czyli zasady odpłatności i dofinansowaniaDostępność przestrzenna czyli w miejscu � Dostępność przestrzenna czyli w miejscu zamieszkania – opieka środowiskowa

� Dostępność organizacyjna – czas, różnorodność podmiotów świadczących usługi

� Systematyczność opieki i rehabilitacji według rodzaju schorzenia i stopnia niepełnosprawności dziecka

Jaka adekwatno ść usług opieku ńczych i rehabilitacyjnych?

� Jakie kryteria adekwatności?

� Potrzeby czyli wszystkie dzieci niepełnosprawne � Potrzeby czyli wszystkie dzieci niepełnosprawne uprawnione do zasiłku pielęgnacyjnego?

� Potrzeby według rodzaju i stopnia niepełnosprawności dziecka?

� Potrzeba wsparcia rodziny/opiekuna dziecka?� Systematyczność opieki i rehabilitacji według

rodzaju schorzenia i stopnia niepełnosprawności dziecka?

� Dziękuję za uwagę

Świadczenie usług opiekuńczych przez ośrodki pomocy społecznej - możliwości i bariery

Aleksandra OdalskaOśrodek Pomocy Społecznej Warszawa Żoliborz

Świadczenie usług opieku ńczych Świadczenie usług opieku ńczych przez ośrodki pomocy społecznejprzez ośrodki pomocy społecznej

–– możliwo ści i bariery.możliwo ści i bariery.

Aleksandra OdalskaAleksandra OdalskaOśrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy ŻoliborzOśrodek Pomocy Społecznej Dzielnicy Żoliborz

m. st. Warszawym. st. Warszawy2 marca 20112 marca 2011

Specjalistyczne usSpecjalistyczne usługi opiekuńcze ługi opiekuńcze –– definicjadefinicja

Art. 50 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy spoArt. 50 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy spo łecznej:łecznej:

�� §§11.. OsobieOsobie samotnej,samotnej, któraktóra zz powodupowodu wieku,wieku, chorobychoroby lublub innychinnychprzyczynprzyczyn wymagawymaga pomocypomocy innychinnych osób,osób, aa jestjest jejjej pozbawionapozbawiona,,przysprzysługujeługuje pomocpomoc ww formieformie usługusług opiekuńczychopiekuńczych lublub specjalistycznychspecjalistycznychususługług opiekuńczychopiekuńczych..

�� §§77.. MinisterMinister wwłaściwyłaściwy dodo sprawspraw zabezpieczeniazabezpieczenia społecznegospołecznegoww porozumieniuporozumieniu zz ministremministrem właściwymwłaściwym dodo sprawspraw zdrowiazdrowia określiokreśliww drodzedrodze rozporządzenia,rozporządzenia, rodzajerodzaje specjalistycznychspecjalistycznych usługusługopiekuńczychopiekuńczych ii kwalifikacjekwalifikacje osóbosób świadczącychświadczących tete usługiusługi orazoraz warunkiwarunkiii trybtryb ustalaniaustalania ii pobieraniapobierania opopłatłat zaza specjalistycznespecjalistyczne usługiusługi opiekuńczeopiekuńczeświadczoneświadczone osobomosobom zz zaburzeniamizaburzeniami psychicznymipsychicznymi,, jakjak równieżrównieżwarunkiwarunki częściowegoczęściowego lublub całkowitegocałkowitego zwolnieniazwolnienia zz tychtych opłat,opłat,zeze wzglwzględuędu nana szczególneszczególne potrzebypotrzeby osóbosób korzystającychkorzystających zz usług,usług,uwzględniającuwzględniając sytuacjęsytuację materialnąmaterialną tychtych osóbosób..


ArtArt.. 33 ustawyustawy zz dniadnia 1919 sierpniasierpnia 19941994 rr.. oo ochronieochronie zdrowiazdrowiapsychicznegopsychicznego::

IlekroIlekroćć przepisyprzepisy niniejszejniniejszej ustawyustawy stanowiąstanowią oo::

11.. OsobieOsobie zz zaburzeniamizaburzeniami psychicznymi,psychicznymi, odnosiodnosi sisięę toto dodo osobyosoby::

�� chorejchorej psychiczniepsychicznie (wykazuj(wykazującejącej zaburzeniazaburzenia psychotyczne)psychotyczne)

�� upoupośledzonejśledzonej umysłowoumysłowo

�� wykazujwykazującychących inneinne zakłóceniazakłócenia czynnościczynności psychicznych,psychicznych, którektóre zgodniezgodniezeze stanemstanem wiedzywiedzy medycznejmedycznej zaliczanezaliczane sąsą dodo zaburzeńzaburzeń psychicznych,psychicznych,aa osobaosoba tata wymagawymaga świadczeńświadczeń zdrowotnychzdrowotnych lublub innychinnych formform pomocypomocyii opiekiopieki niezbędnychniezbędnych dodo życiażycia ww środowiskuśrodowisku rodzinnymrodzinnym lublub społecznymspołecznym..


WW praktycepraktyce OPSOPS ŻoliborzŻoliborz::

22 rodzajerodzaje ususługług::-- specjalistycznespecjalistyczne ususługiługi opiekuńczeopiekuńcze dladla osóbosób chorującychchorujących psychiczniepsychicznieii wykazującychwykazujących inneinne niżniż psychotycznepsychotyczne zakłóceniazakłócenia czynnościczynności psychicznych,psychicznych,

-- specjalistycznespecjalistyczne ususługiługi opiekuńczeopiekuńcze dladla osóbosób zz upośledzeniemupośledzeniem umysłowymumysłowymii wykazującychwykazujących inneinne zakłóceniazakłócenia procesówprocesów poznawczychpoznawczych (w(w tymtym

zz autyzmem)autyzmem)..

Procedura objProcedura objęcia klientów specjalistycznymi ęcia klientów specjalistycznymi usługami opiekuńczymi w OPS Żoliborzusługami opiekuńczymi w OPS Żoliborz

ZgZgłoszenie klienta do OPS łoszenie klienta do OPS –– osobiście lub przez rodzinę, znajomych, szkołę, osobiście lub przez rodzinę, znajomych, szkołę, instytucjęinstytucję↓↓

Kontakt pracownika socjalnego i konsultanta ds. zaburzeKontakt pracownika socjalnego i konsultanta ds. zaburzeń psychicznychń psychicznychz rodziną z rodziną –– rozpoznanie sytuacji rodzinnej, zdrowotnej, materialnej rodziny; rozpoznanie sytuacji rodzinnej, zdrowotnej, materialnej rodziny;

diagnoza potrzeb, udzielenie adekwatnej pomocy, np. przyznanie diagnoza potrzeb, udzielenie adekwatnej pomocy, np. przyznanie specjalistycznych usług opiekuńczychspecjalistycznych usług opiekuńczych

diagnoza potrzeb, udzielenie adekwatnej pomocy, np. przyznanie diagnoza potrzeb, udzielenie adekwatnej pomocy, np. przyznanie specjalistycznych usług opiekuńczychspecjalistycznych usług opiekuńczych

↓↓Przeprowadzenie wywiadu Przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania rodzinyśrodowiskowego w miejscu zamieszkania rodziny

(konieczne dokumenty: za(konieczne dokumenty: zaświadczenia o dochodach rodziny, dokumenty świadczenia o dochodach rodziny, dokumenty niezbędne niezbędne do podjdo podjęcia decyzji w sprawie przyznania pomocy, skierowanie ęcia decyzji w sprawie przyznania pomocy, skierowanie

do korzystania z usług specjalistycznych wystawionych przez lekarza do korzystania z usług specjalistycznych wystawionych przez lekarza psychiatrę lub neurologa)psychiatrę lub neurologa)

↓↓OkreOkreślenie szczegółowego wymiaru, zakresu i okresu przyznania usług ślenie szczegółowego wymiaru, zakresu i okresu przyznania usług

specjalistycznych przez konsultanta ds. zaburzeń psychicznych.specjalistycznych przez konsultanta ds. zaburzeń psychicznych.

OdpOdpłatnośćłatność za specjalistyczne usługi opiekuńczeza specjalistyczne usługi opiekuńcze

kwotakwota dochodudochodu:: procent odpprocent odpłatności od ceny za specjalistyczne usługiłatności od ceny za specjalistyczne usługi

osoby samotneosoby samotne rodziny (co najmniej rodziny (co najmniej dwuosobowe)dwuosobowe)

do 477 do 477 00 00

do 632,02 do 632,02 1,5 %1,5 % 3,5%3,5%

do 787,05 do 787,05 3%3% 7%7%

do 894,37 do 894,37 5%5% 11%11%

Źródło: Rozporz ądzenie ministra polityki społecznej z dnia 22 wrze śnia 2005 r. w sprawiespecjalistycznych usług opieku ńczych:

do 1049,40do 1049,40 7%7% 15%15%

do 1132,87 do 1132,87 11%11% 20%20%

do 1216,35 do 1216,35 15%15% 25%25%

do 1264,05 do 1264,05 22,5%22,5% 32,5%32,5%

do 1311,75 do 1311,75 30%30% 40%40%

do 1347,52do 1347,52 45%45% 55%55%

do 1383,30 do 1383,30 60%60% 70%70%

do 1478,70do 1478,70 75%75% 85%85%

do 1574,10do 1574,10 90%90% 100%100%

powypowyżejżej 1574,101574,10 100%100% 100%100%

OdpOdpłatność za specjalistyczne usługi opiekuńczełatność za specjalistyczne usługi opiekuńcze

RozporzRozporz ądzenieądzenie ministraministra politykipolityki społecznejspołecznej zz dniadnia 2222 wrze śniawrześnia20052005 rr.. ww sprawiesprawie specjalistycznychspecjalistycznych usługusług opieku ńczychopieku ńczych::

§§66.. WW szczególnieszczególnie uzasadnionychuzasadnionych przypadkachprzypadkach osobaosobazainteresowanazainteresowana momożeże być,być, nana jejjej wniosekwniosek lublub nana wniosekwniosekpracownikapracownika socjalnego,socjalnego, częściowoczęściowo lublub całkowiciecałkowicie zwolnionazwolnionapracownikapracownika socjalnego,socjalnego, częściowoczęściowo lublub całkowiciecałkowicie zwolnionazwolnionazz ponoszeniaponoszenia odpodpłatnościłatności nana czasczas określonyokreślony..

WW praktycepraktyce::

CaCałkowitełkowite lublub częścioweczęściowe odstąpienieodstąpienie odod odpłatnościodpłatności ww przypadkuprzypadku::dużychdużych kosztówkosztów prowadzeniaprowadzenia gospodarstwagospodarstwa domowego,domowego, wydatkówwydatkówponoszonychponoszonych nana leczenieleczenie ii zakupzakup lekówleków itpitp..

OdpOdpłatność za specjalistyczne usługi opiekuńczełatność za specjalistyczne usługi opiekuńcze

PodmiotPodmiot realizujrealizującyący specjalistycznespecjalistyczne usługiusługi opiekuńczeopiekuńcze jestjestrokrocznierokrocznie wyłanianywyłaniany nana podstawiepodstawie proceduryprocedury przetargowejprzetargowej.. KosztKosztrokrocznierokrocznie wyłanianywyłaniany nana podstawiepodstawie proceduryprocedury przetargowejprzetargowej.. KosztKosztjednejjednej godzinygodziny ususługiługi jestjest proponowanyproponowany przezprzez realizatorarealizatora.. WW 20112011 rr..kosztkoszt jednejjednej godzinygodziny wynosiwynosi 2121,,9090 zzłł..

Struktura grupy dzieci objStruktura grupy dzieci objętych usługami ętych usługami specjalistycznymi specjalistycznymi

1. 1. Ze wzglZe względu na rodzaj schorzenia:ędu na rodzaj schorzenia:

2009 r.2009 r. 2010 r.2010 r. 2011 r.2011 r.

Mózgowe poraMózgowe pora żenie żenie dzieci ęcedzieci ęce

( z opó( z opó źnionym źnionym 44 22 22( z opó( z opó źnionym źnionym rozwojem rozwojem

intelektualnym)intelektualnym)

44 22 22

ZespóZespół Downał Downa 22 11 11

Autyzm/zespóAutyzm/zespół ł AspergeraAspergera

33 66 66

Ogólne opóOgólne opó źnienie źnienie rozwoju intelektualnegorozwoju intelektualnego

33 22 11

Ogólnie:Ogólnie: 1212 1111 1010

Struktura grupy dzieci objStruktura grupy dzieci objętych usługami ętych usługami specjalistycznymispecjalistycznymi

2. 2. Ze wzglZe względu na wiek:ędu na wiek:

2009 r.2009 r. 2010 r.2010 r. 2011 r.2011 r.

< 5 lat< 5 lat 11 22 22

5 5 –– 10 lat10 lat 33 33 22

11 11 –– 17 lat17 lat 88 66 66

Ogólnie:Ogólnie: 1212 1111 1010

Dziękuję za uwagęDziękuję za uwagę

Dostęp niepełnosprawnych dzieci do usług rehabilitacyjnych

Agnieszka WójcikPowiatowe Centrum Pomocy Rodziniew Powiecie Warszawskim Zachodnim

POWIATOWE CENTRUM POWIATOWE CENTRUM POMOCY RODZINIE POMOCY RODZINIE

W POWIECIE W POWIECIE WARSZAWSKIM WARSZAWSKIM

ZACHODNIMZACHODNIM

ul. Poznańska 129/133ul. Poznańska 129/13305 05 -- 850 Ożarów Mazowiecki 850 Ożarów Mazowiecki tel., fax.: (22) 733 72 50tel., fax.: (22) 733 72 50--5757www.pcpr.pwz.plwww.pcpr.pwz.pl

Powiat Warszawski Zachodni

• Powierzchnia: 532,99 km2

• Liczba mieszkańców: 102 181 tys.

Osoby niepełnosprawne w powiecie według kategorii niepełnosprawno ści,

wieku oraz płci w 2002 roku

„Dost ęp niepełnosprawnych dzieci do usług rehabilitacyjnych”do usług rehabilitacyjnych”

Niepełnosprawność dzieci i młodzieżynajczęściej związana jest z:

� dysfunkcją narządu wzroku;� dysfunkcją narządu wzroku;� dysfunkcją narządu słuchu;� dysfunkcją narządu ruchu;� niepełnosprawnością intelektualną;� całościowymi zaburzeniami rozwojowymi;� chorobami przewlekłymi.

Przykładowe koszty rehabilitacji:

� 1 godzina pracy rehabilitanta – od 100 zł.

� 14-dniowy turnus rehabilitacyjny – 1 000 - 4 000 zł.

� zabiegi rehabilitacyjne w przychodniach:

•masaż leczniczy częściowy (15 min.) – od 30 zł.

•masaż leczniczy całościowy (60 min.) – od 90 zł.

•ćwiczenia indywidualne (30 min) – od 60 zł.

•terapia manualna (30 min.) – od 60 zł.

•hydromasaż – od 20 zł.

•jonoforeza – od 25 zł.

•pole magnetyczne, elektrostymulacja – od 20 zł.

�sprzęt rehabilitacyjny – od 50 zł

Dofinansowania w ramach środków finansowych Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób

Niepełnosprawnych przyznawane s ą na:

� uczestnictwo dzieci i młodzieży oraz ich opiekunów w turnusach rehabilitacyjnych;w turnusach rehabilitacyjnych;

� likwidację barier architektonicznych, w komunikowaniu się i technicznych;

� zaopatrzenie w sprzęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze przyznawane na podstawie odrębnych przepisów.

Przykładowy sprz ęt rehabilitacyjny dofinansowany w latach 2006 - 2010:

� rowery trójkołowe;� bieżnia;� materace;� stół;� drabinki� piłki;

jak również łóżka z wyposażeniem, na których prowadzona jest codzienna rehabilitacja

Przykłady dofinansowanych przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych,

które mog ą ułatwi ć lub wspomóc rehabilitacj ę:

� pionizatory;� podnośniki pionizujące;� aparaty odwodzące kończyny;� protezy;� ortezy, łuski i różnego rodzaju aparaty

ortopedyczne;� obuwie ortopedyczne;� aparaty słuchowe.

W ramach likwidacji barier w komunikowaniu się dofinansowane

były zestawy komputerowe oraz były zestawy komputerowe oraz specjalne programy logopedyczne, które również służą do rehabilitacji

Wykres przedstawiaj ący środki finansowe otrzymane z PFRON w latach 2006 – 2010

627 808,00 zł

473 131,00 zł

647 818,00 zł

600 000,00 zł

700 000,00 zł

2006 2007 2008 2009 2010

473 131,00 zł

201 227,22 zł

373 481,00 zł

0,00 zł

100 000,00 zł

200 000,00 zł

300 000,00 zł

400 000,00 zł

500 000,00 zł

2006

2007

2008

2009

2010

Realizacja zada ń z zakresu rehabilitacji społecznej w latach 2006 – 2010

Rodzaj zadania

Ilość złożonych i zrealizowanych wniosków w poszczególnych latach

2006r. 2007r. 2008r. 2009r. 2010r.

Dofinansowanie do pobytu na turnusie rehabilitacyjn ym

- złożone wnioski 373 339 323 270 215

- wnioski zrealizowane pozytywnie, w tym: 273 200 186 53 36

- dzieci 30 28 31 40 30

- dorośli 243 172 155 13 6

Dofinansowanie likwidacji barier architektonicznych, w komunikowaniu si ę i technicznych

- złożone wnioski 39 31 29 13 16


- dzieci 14 3 1 2 2

- dorośli 17 11 12 2 5

Dofinansowanie do zaopatrzenia w sprz ęt rehabilitacyjny, przedmioty ortopedyczne i środki pomocnicze

- złożone wnioski 105 120 148 136 109


- dzieci 36 31 35 34 26

- dorośli 64 80 104 95 54

Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Powiecie Warszawskim Zachodnim

od 2008 roku rozpocz ęło realizacj ę projektu pt.:

"Aktywno ść szansą na lepsze jutro" współfinansowanego ze środków

Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego

Kapitał Ludzki Działania 7.1.2 Rozwój

i upowszechnianie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy przez powiatowe centra pomocy

rodzinie

W ramach projektu w 2010 roku realizowane było działanie polegaj ące na sfinansowaniu 20 godzin czynnej

rehabilitacji w warunkach domowych.Wzięło w nim udział 10 osób

niepełnosprawnych, w tym trzy osoby w wieku 17 - 23 lata.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘDZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

Agnieszka WójcikAgnieszka Wójcik

Specjalistyczne Usługi Opiekuńcze dla dzieci niepełnosprawnych z zaburzeniami psychicznymi

dr Agnieszka RymszaKierownik Zespołu ds. Rzecznictwa Fundacji

SYNAPSIS

Instytut Pracy i Spraw Socjalnych

Usługi opieku ńcze i rehabilitacyjne dla dzieci niepełnosprawnych

Specjalistyczne Usługi Opiekuńcze dla dzieci niepełnosprawnych z

zaburzeniami psychicznymizaburzeniami psychicznymi

dr Agnieszka RymszaKierownik Zespołu ds. Rzecznictwa

Fundacja SYNAPSIS

W-wa, 2 marca 2011 r.

III. Specjalistyczne usługi opieku ńcze (SUO)dla dzieci (osób) z zaburzeniami psychicznymi.

Podstawy prawne i praktyka


SUO dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Podstawy prawne (1)


� Ustawa z dn. 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej(Dz. U. z 2004 r., Nr 64, poz. 593 z późn. zm.)

� Rozporz ądzenie Ministra Polityki Społecznej z dn. 22 września 2005 r. wsprawie specjalistycznych usług opieku ńczychsprawie specjalistycznych usług opieku ńczych

(Dz. U. z 2005 r., Nr 189, poz. 1598 z późn. zm)

� Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego(Dz. U. z 1994 r., Nr 111, poz. 535 z późn. zm.)

SUO dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Podstawy prawne (2). Ustawa o pomocy społecznej


� art. 18 ust. 1 pkt 3 - określa, że do zadań zleconych z zakresuadministracji rządowej, realizowanych przez gminę należy organizowanie iświadczenie SUO w miejscu zamieszkania dla osób z zaburzeniamipsychicznymipsychicznymi

� art. 50 ust. 2 - określa, że SUO mogą być przyznane także osobie, którawymaga pomocy innych osób, a rodzina nie może im takiej pomocyudzielić

� art. 50 ust. 4 - SUO to usługi dostosowane do szczególnych potrzebwynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczoneprzez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym

SUO dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Podstawy prawne (3) Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego


� art. 8 - określa, iż jednostki organizacyjne pomocy społecznej wporozumieniu z zakładami psychiatrycznej opieki zdrowotnej (poradniamizdrowia psychicznego, specjalistycznymi poradniami dla osób zautyzmem) organizują oparcie społeczne dla osób, które z powoduautyzmem) organizują oparcie społeczne dla osób, które z powoduchoroby psychicznej lub upośledzenia umysłowego mają poważnetrudności w życiu codziennym, szczególnie w kształtowaniu swoichstosunków z otoczeniem, w zakresie edukacji, zatrudnienia oraz wsprawach bytowych

� art. 9 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego określa, że usługiopiekuńcze powinny być dostosowane do szczególnych potrzeb osób zzaburzeniami psychicznymi

SUO dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Podstawy prawne (4)

Rozporz ądzenie w sprawie specjalistycznych usług opieku ńczych


określa:

� rodzaje specjalistycznych usług opiekuńczych,

� kwalifikacje osób świadczących specjalistyczne usługi,

� warunki i tryb ustalania oraz pobierania opłat za specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi,

� warunki częściowego lub całkowitego zwolnienia z powyższych opłat.

SUO dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Rodzaje specjalistycznych usług opieku ńczych (1)


§ 2 rozporządzenia określa rodzaje SUO w szczególności:1) uczenie i rozwijanie umiejętności niezbędnych do samodzielnego życia, wtym zwłaszcza:a) kształtowanie umiejętności zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych ia) kształtowanie umiejętności zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych iumiejętności społecznego funkcjonowania, motywowanie do aktywności,leczenia i rehabilitacji, prowadzenie treningów umiejętności samoobsługi iumiejętności społecznych oraz wspieranie, także w formie asystowania wcodziennych czynnościach życiowych, w szczególności takich jak:utrzymywanie kontaktów z rówieśnikami, w miejscu nauki i pracy oraz zespołecznością lokalną, wspólne organizowanie i spędzanie czasu wolnego,korzystanie z usług różnych instytucji (np. szkół, przedszkoli)

b) interwencje i pomoc w życiu w rodzinie, w tym: pomoc w radzeniu sobie wsytuacjach kryzysowych, ułatwienie dostępu do edukacji i kultury

SUO dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Rodzaje specjalistycznych usług opieku ńczych (2)


3) rehabilitacja fizyczna i usprawnianie zaburzonych funkcji organizmu wzakresie nieobjętym przepisami ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. oświadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych:b) współpraca ze specjalistami w zakresie wspierania psychologiczno-pedagogicznego i edukacyjno-terapeutycznego zmierzającego dopedagogicznego i edukacyjno-terapeutycznego zmierzającego dowielostronnej aktywizacji osoby korzystającej ze specjalistycznych usług,

5) zapewnienie dzieciom i młodzieży z zaburzeniami psychicznymi dostępudo zajęć rehabilitacyjnych i rewalidacyjno-wychowawczych, w wyjątkowychprzypadkach, jeżeli nie mają możliwości uzyskania dostępu do zajęć, októrych mowa w art. 7 ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowiapsychicznego

SUO dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Kwalifikacje osób mog ących świadczy ć usługi


Zgodnie z § 3 rozporządzenia SUO dla osób z zaburzeniamipsychicznymi s ą świadczone przez :- osoby posiadaj ące odpowiednie kwalifikacje : psychologa, pedagoga,logopedy, terapeuty zajęciowego, pracownika socjalnego, pielęgniarki, opiekunki środowiskowej,fizjoterapeuty, specjalisty w zakresie rehabilitacji medycznej, asystenta osoby niepełnosprawnejfizjoterapeuty, specjalisty w zakresie rehabilitacji medycznej, asystenta osoby niepełnosprawnejlub innego zawodu dającego wiedzę i umiejętności pozwalające świadczyć określonespecjalistyczne usługi

- osoby posiadaj ące co najmniej półroczny sta ż pracy w jednej znastępuj ących placówek : placówce terapii lub placówce oświatowej, do którejuczęszczają dzieci z zaburzeniami rozwoju lub upośledzeniem umysłowym, w ośrodkuterapeutyczno-edukacyjno-wychowawczym, w szpitalu psychiatrycznym, w jednostceorganizacyjnej pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi, w innej placówceświadczącej specjalistyczne usługi opiekuńcze dla osób z zaburzeniami psychicznymi

SUO dla osób z zaburzeniami psychicznymi.Odpłatno ść


Prawo do uzyskania świadczenia w postaci SUO dla osób z zaburzeniamipsychicznymi nie jest uzale żnione od kryterium dochodowego w pomocyspołecznej , ale kryterium to odgrywa rolę przy ustaleniu odpłatności za usługi.

Zgodnie z § 4 ust. 2 rozporządzenia minimalny dochód, od którego obliczanaZgodnie z § 4 ust. 2 rozporządzenia minimalny dochód, od którego obliczanajest wysokość odpłatności, odpowiada aktualnie obowiązującemu kryteriumdochodowemu osoby samotnie gospodarującej, o którym mowa w art.8 ust 1ustawy o pomocy społecznej (477,00 zł).

Zgodnie z § 6 rozporządzenia w szczególnie uzasadnionych przypadkach klientmoże być częściowo lub całkowicie zwolniony z odpłatności na czas określony,np. ze względu na:• konieczność korzystania co najmniej z dwóch rodzajów specjalistycznychusług,• konieczność ponoszenia opłat za członka rodziny w DPS,• zdarzenie losowe.

SUO dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Postępowanie w sprawie przyznania usług (1)


Rodzic/opiekun prawny osoby z z zaburzeniami psychicznymi składa w OśrodkuPomocy Społecznej, właściwym miejscowo, wniosek o przyznanie specjalistycznychusług opiekuńczych dla osób z zaburzeniami psychicznymi.

Do wniosku dołącza zaświadczenie lekarskie - lekarza specjalisty prowadzącegoosobę z zab. psych., które zawiera wpisane rozpoznanie choroby, rodzajspecjalistycznych usług opiekuńczych oraz ich wymiar tygodniowy.

Postępowania toczy się w oparciu o przepisy kodeksy postępowaniaadministracyjnego.

W przeciągu 2 tygodni od złożenia wniosku powinien być przeprowadzony wywiadśrodowiskowy, którego celem jest ustalenie sytuacji rodzinnej, dochodowej imajątkowej rodziny oraz warunki organizacyjne świadczenia usług i ich odpłatność.

O środki finansowe na realizację SUO dla osób z zaburzeniami psychicznymi OPSwystępuje do Wydziału Polityki Społecznej właściwego Urzędu Wojewódzkiego



W ciągu 30 dni od momentu złożenia wniosku OPS musi wydać decyzjęadministracyjną o przyznaniu specjalistycznych usług opiekuńczych (określającw niej liczbę godzin przyznanych miesięcznie oraz wysokość odpłatności)albodecyzję o odmowie ich przyznania,decyzję o odmowie ich przyznania,

Jeżeli OPS wydał decyzję niekorzystną lub odmowną rodzic/opiekun osoby zautyzmem za pośrednictwem OPS-u, może złożyć odwołania do właściwegoSamorządowego Kolegium Odwoławczego (pouczenie o możliwości odwołaniamusi znaleźć się w decyzji OPS-u), Kolegium ma 30 dni na rozpatrzeniasprawy.

Z kolei od decyzji SKO rodzic może odwołać się do właściwegoWojewódzkiego Sądu Administracyjnego.



Ponadto zgodnie z kodeksem postępowania administracyjnegorodzic/opiekun może dochodzić swoich praw poprzez złożenie: skargi napracownika do kierownika OPS-u, skargi na kierownika OPS-u do radymiasta/gminy, skargi na działalność OPS-U do wojewody, w przypadkumiasta/gminy, skargi na działalność OPS-U do wojewody, w przypadkurealizacji zadań zleconych gminie przez administrację rządową.


� brak świadomości wśród rodziców/opiekunów prawnych osób z zab. psych. nt. możliwości otrzymania pomocy w postaci SUO dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Instytucje publiczne nie informują o tej możliwości

SUO dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Wnioski z dotychczasowej praktyki organizowania usług. Problemy (1)

możliwości

� niechęć do korzystania rodziców z usług pomocy społecznej, kojarzonejgłównie z instytucją nastawioną na wsparcie rodzin patologicznych

� niechęć samych OPS do organizowania SUO dla osób z zaburzeniamipsychicznymi

� niewiedza pracowników OPSów, bardzo częste utożsamianie SUO dlaosób z zaburzeniami psychicznymi, realizowanymi jako zadania zleconeprzez gminę z usługami opiekuńczymi, zazwyczaj dla osób starszych,realizowanymi przez gminę jako zadania własne



� częste odmowy przyznania SUO ze względu na przekroczenie kryterium dochodowego (błędne rozumienie Rozp.)

�brak świadomości wśród pracowników pomocy społecznej co do charakteru zaburzeń psychicznych - wymagających intensywnej i charakteru zaburzeń psychicznych - wymagających intensywnej i kompleksowej terapii

� długotrwałe, uciążliwe postępowanie w sprawie przyznania SUO,

� brak specjalistów mogących świadczyć SUO, ale też brak wysiłkówOPSów w celu znalezienia takich osób

� niski wymiar stawki za 1 godzinę SUO (od 6 zł/1h)

� brak współpracy w udzielaniu osobom z autyzmem i ich rodzinom,oparcia społecznego, pomiędzy instytucjami działającymi w obszarzepomocy społecznej, edukacji czy służby zdrowia (przykład instytucjiasystenta dla doby z autyzmem).



� !!!!!!!!!!!!!!! OPSy często nie przyznają SUO powołując się na interpretację MPiPS, wg której SUO powinny być przyznawane jedynie w wyjątkowych przypadkach, kiedy nie może ich świadczyć rodzina, w przypadkach rodzin przypadkach, kiedy nie może ich świadczyć rodzina, w przypadkach rodzin patologicznych, czy kiedy nie mogą ich świadczyć inne instytucje (zdrowia, edukacji)

OPSy powołują się na interpretację, mimo, iż jest to opinia urzędu centralnego, a nie akt prawny, jakim jest Ustawa o pomocy społecznej czy rozporządzenie w sprawie SUO, z którymi interpretacja jest sprzeczna

Więcej informacji


Na stronie www.synapsis.waw.pl zakładka: info dla rodzin

lub – dla rodziców, opiekunów, profesjonalistów, nauczycie li osób zautyzmem… w O środku Informacyjno-prawnym Fundacji SYNAPSIS

Z Ośrodkiem Informacyjno-Prawnym mo żna si ę kontaktowa ć:

za pośrednictwem poczty elektronicznej: [email protected]

pod numerem telefonu (0-22) 825-01-34�czwartek-pi ątek g. 10.00 – 15.00

Documents

Usługi opiekuńcze i rehabilitacyjne - IPiSS · Zakres podmiotowy – kto uprawniony Osoby z orzeczon ą niepełnosprawno ści ą w tym dzieci i młodzie ż przed uko ńczeniem 16