ĐơnGiảnVà

ThuầnKhiết

Tácgiả:UpasikaKeeNanayonDiệuLiênLýThuLinhDịch

---o0o---Nguồn

http://www.tuvienquangduc.com.au/Chuyểnsangebook30-11-2015

Ngườithựchiện:NguyễnNgọcThảo-thao_ksd@yahoo.com.vn

TuyếtNhung-tuyetnhungbc1617@yahoo.com.vnDũngTrần-dungxtr2004@gmail.comNamThiên-namthien@gmail.com

LinkAudioTạiWebsitehttp://www.phapthihoi.orgMụcLục

LờiGiớiThiệuLờiNgườiDịchLờiDẫnNhậpChương1:QuánSátNộiTâmTómTắtPhápHànhMộtGiờHànhThiềnNếpSốngCơBảnTiếpTụcHànhThiềnMỗiHơiThởVào-RaChọnMộtVịThếCặnKẽCủaNiềmĐauBiếtĐúngBằngTríTuệHiệnTạiThanhTịnhNhữngNgụyTạoCủaCáiBiếtTấtcảPhápĐềuVôNgãKhôngCònTácDụngThấuRõNộiTâmChương2:PhápMônThiềnQuánHơiThởChương3:ĐiNgượcDòngNgãVàVịKỷChánhNiệmNhưTrụCộtCủaĐậpNướcCuộcNộiChiếnDừngLại,QuánSátvàBuôngXảKhôngCóGìĐángĐểBámVíuDừngNgayNơiĐâyChương4:PhápDược:DànhChoThiềnGiảĐangLâmBệnhPhầnIPhầnIIChương5:BiếtTâm

ThựcTánhPhápVàẢoTưởngSựKhácBiệtTrongHiểuBiếtPhươngCáchQuânBìnhỨngDụngTâmXảDầuHắcKhiCácPhápChếĐịnhBịSụpĐổMạngNhệnVôMinhTrốngRỗngVàTrốngTrảiKhaiMởĐạoTâmChương6:ĐơnGiảnVàThuầnKhiết

---o0o---

LờiGiớiThiệu

UpasikaKeeNanayon,cònđượcbiếtđếnquabútdanh,K.Khao-suan-luang,làmộtvịnữPhápsưnổitiếngnhấttrongthếkỷ20ởTháiLan.Sinhnăm1901,trongmộtgiađìnhthươngnhânTrungHoaởRajburi(mộtthànhphốởphíaTâyBangkok),bàlàconcảtronggiađìnhnămchịem–haytámchịem,nếutínhluôncảnhữngđứaconcủamẹkế.MẹbàlàmộtPhậttửthuầnthành,đãdạychobànhữngkiếnthứccơbảnvềcácnghilễPhậtgiáo,nhưlàtụngniệmhằngđêmvàgiữgìngiớiluậttừkhibàcònrấtnhỏ.Lúccuốiđờibàđãkểlại,từlúcsáutuổi,bàđãcảmthấyđầysợhãivàghêsợnhưthếnàođốivớinhữngkhốnkhổmàmẹbàđãphảitrảiquatronglúcmangthaivàsinhramộttrongnhữngngườiemcủabà,đếnnỗikhinhìnthấyđứatrẻmớisinhlầnđầutiên–“đangnằmyênngủ,mộtsinhvậtnhỏtí,đỏhỏn,vớitócđen,thậtđen”-bàđãchạytrốnkhỏinhàsuốtbangày.Kinhnghiệmnày,cộngvớinhữngbứcxúcmàbàhẳnđãcảmnhậnkhichamẹbàchiataynhau,cólẽlàlýdotiềmẩnkhiếnbà,dầucònrấttrẻ,đãquyếtđịnhrằngbàsẽkhôngbaogiờchịucúiđầutuântheonhữnggìmàbàcoinhưlàsựnôlệtronghônnhân.

Ởtuổivịthànhniên,bàdốchếtthờigianrảnhrỗivàoviệctìmhiểuPhậtPhápvàhànhthiền,chỉlàmviệcđủđểkiếmtiềnnuôidưỡngchagià,bằngcáchtrôngcoimộtcửahàngnhỏ.Sựhànhthiềncủabàtiếnbộtốt,đếnnỗibàcóthểdạychahànhthiềnvớikếtquảkhảquantrongnămcuốiđờiông.Saukhichamất,bàtiếptụclàmviệcvớisuynghĩrằngbàsẽđểdànhđủtiềnđểgiúpbàcóthểsốngquãngđờicònlạiởmộtnơithanhvắng,vàdốchếttâmsứcvàoviệctutập.Côchúcủabà,nhữngngườicũngrấthamthíchviệchànhthiền,cómộtngôinhànhỏgầnmộtngọnđồicórừng,KhaoSuanLuang-,ởngoạithànhcủaRajburi,nơibàthườngđếntutập–(NúiCôngViênHoàngGia,nơiđãtạorahứngkhởiđểbàchọnlàmbútdanh).Vàonăm1945,khicuộcsốngxáotrộndoThếchiếnthứIIgâyrađãbắtđầutrởlạibìnhthường,bàgiaocửahànglạichongườiemgái,đểtheocôchúdọnvềvùngnúi,nơimàcảbangườibắtđầumộtcuộcsốnghoàntoànhướngvềthiềntập,nhưnhữngƯu-bà-tắc(upasaka)vàƯu-bà-di(upasika)–nhữngđệtửnam,nữtạigiacủaĐứcPhật.Từmộtnhómtunhỏ,dohọtựlậpvớinhautrongmộttuviệnđãbịbỏhoang,dầndầnnóđãpháttriểnđểtrởthànhmộttrungtâmtutậpcủaphụnữ,vàvẫncònhoạtđộngchođếnngàynay.

Cuộcsốngởnơitịnhtunàyrấtkhókhăn,vìthựctếlàtrongnhữngnămđầutiên,ítcóđượcsựhỗtrợtừbênngoài.Tuynhiên,ngàynaydầutrungtâmđãđượcnhiềungườibiếtđến,cơngơiđãđượcxâydựngkhangtrang,thìsựcầnkiệmgiốngnhưxưavẫnđượcduytrìvìnhữnglợiíchcủanó–làmgiảmthiểulòngtham,tựáivànhữnguếnhiễmtâmlinhkhác-cũngnhưvìsựanlạcmànómangđếnkhilàmgiảmbớtbaoloâutrongtâm.Tấtcảcácphụnữtutậpởtrungtâmđềuănchayvàkhôngsửdụngnhữngchấtkíchthíchnhưthuốclá,trà,cà-phêvàtrầucau.Hằngngày,họtụhọplạiđểđọckinh,hành thiền theo nhóm và trao đổi về các kinh nghiệm tu tập. Trong những năm khi sức khỏe củaUpasikaKeevẫncòntốt,bàtổchứcnhữngbuổihọpmặtđặcbiệt,quađócácthànhviênsẽbáocáovềsựthựchànhcủahọ,sauđóbàsẽnóimộtbàiphápvềnhữngvấnđềquantrọngmàhọđãnêulêntrongbáocáo.Phầnlớncácbàiphápđượcghilạitrongsáchnàycóxuấtxứtừnhữngbuổihọpmặtnhưthế.

Trongnhữngnămđầucủatrungtâm,cácnhómnhỏnhưbạnbè, thânquyếnkhicódịpsẽthămviếngđểhỗtrợvàđểđượclắngnghecácbàiPhápcủaUpasikaKee.DầndầnkhicácbàiPhápcũng

nhưsựtutậpcủabàđượcđánhgiácao,đượcnhiềungườibiếtđến,thìnhiềuđoànPhậttửkhácđãđếnviếngthămvàcónhiềuphụnữgianhậpcộngđồngđóhơn.Mặcdầurấtnhiềucácđệtửcủabàđượclàmtunữthọtámgiới,trangphụctrongytrắng,chínhbảnthânbàvẫnduytrìđịavịcủamộtngườinữcưsĩthựchànhgiữtámgiớisuốtcuộcđời.

Khimáyghiâm(tape-recording)xuấthiệnởTháiLanvàogiữanhữngnăm1950,bạnbèbắtđầughiâmlạinhữngbàigiảngPhápcủabà,vàvàonăm1956,mộtsốbàigiảngcủabàđượcđeminấntống.Đếngiữa1960,luồngvănhóaPhậtgiáomiễnphítừKhaoSuanLuang–gồmcácbàithơcũngnhưbàiPhápcủabà-đãtuôntrànnhưtháclũ.ĐiềunàycànglôicuốnthêmnhiềungườiđếnvớitrungtâmcủabàvàbàđượcđánhgiálàmộttrongnhữngvịgiảngsưlỗilạcnhấtởTháiLan,khôngkểlànamhaynữ.

UpasikaKeelàngườitựhọc.Mặcdầubàđãtiếpnhậnđượccácphươngthứchànhthiềncănbảntrongnhữnglầnthườngxuyênđếnviếngcáctuviệnkhicòntrẻ,nhưngbàthựchànhphầnlớnlàtựbảnthânchứkhônghọcchínhthứcvớimộtvịthiềnsưnào.Hầuhếtnhữnglờigiảngcủabàtríchratừcáckinhđiểnnhư-Tamtạngkinh,cáctácphẩmcủacácvịthầyđươngthời-vàtừcáctrảinghiệmcamgo,khôngngừngnghỉcủabà.

Trongnhữngnămcuốiđời,bàbịcườmmắt,dầnđưađếnviệcbịmấtthịgiác,nhưngbàvẫnduytrìmột thờikhóabiểuhànhthiềnmiênmậtvàvẫntiếpđónnhữngvịkháchnàomuốnđếnđể tìmhiểuPhậtPháp.Bàđãrađimộtcáchlặnglẽvàonăm1978,saukhiđãgiaotrungtâmlạichomộtHộiđồngmàbàđãchọnlựatrongcácthànhviên.Emgáicủabà,UpasikaWan,ngườichođếnthờiđiểmđó,đãgiữmộtvaitròquantrọngtrongviệchộPháp,vàcũnglàngườiđiềuhànhtrungtâm,đãgianhậpHộiđồngnàychỉvàithángsaukhiUpasikaKeeviêntịch.UpasikaWankhônglâusauđóđãtrởthànhlàngười lãnhđạocủa trung tâm,mộtvị trímàbàđãgiữchođếnkhibản thânbàcũngrađivàonăm1993.Giờthìmộtlầnnữa,trungtâmlạiđượcđiềuhànhbởimộtHộiđồngvàđãpháttriểnđểcóthểthâunhậnđếnsáumươithànhviên.

TỳKheoThanissaroMettaForestMonasteryValleyCenter,California

---o0o---

LờiNgườiDịch

ChúngconkínhxinđảnhlễĐứcThếTôn,ngườiluônlàánhsángchochúngsanhsoirọi.ĐảnhlễnữthiềnsưKeeNanayon,ngườiđãđểlạinhữngbàiPháprấtgiảndịmàcaosiêu,hướngdẫnchúngconđiđúngtheoChánhPhápcủaĐứcPhật.

ChúngtôixinhoanhỷgiớithiệumộttácphẩmcủanữthiềnsưngườiTháiLan:KeeNanayon.Tácphẩm này là tổng hợp của nhiều bài Pháp được giảng từ những năm 1954 đến 1977 của Bà. Sáchnguyên gốc không chia thành chương, chỉ có sáu tựa lớn, dưới một số tựa lớn có những tiểu tựa.(Trongdịchphẩmnày,chúngtôiđánhsốchươngđểđộcgiảdễtheodõi).Mỗitiểutựacóthểlàmộtbàigiảngởmộtthờiđiểmkhácnhau,vìthếkhitậphợplại,điềunàytạochochúngtacảmtưởngcủasựlặpđilặplạinhiềuýtưởng.Điềunàycóthểkhiếnchomộtsốđộcgiảthiếukiênnhẫnkhitheodõi,riêng đối với chúng tôi, những người sơ cơ thì điều đó lại là một ân huệ. Ngoài ra văn phong củaUpasikaKeeNanayonrấtgiảndị,chântình.Đôikhichúngtôicócảmgiácnhưđangnghenhữnglờinhắcnhở,dạydỗcủamộtngườithầy,ngườimẹ,dầuhơinghiêmkhắc,nhưngluôntrànđầytâmtừbi,muốnchongườinghe,ngườiđọcphảitinhtấnthêmlên,gấprútthêmlêntrênconđườngtuhọccủamình.Nhữnglờidạykhiếnchobảnthânngườidịchchúngtôicũngthầmxấuhổchosựdễduôicủabảnthânmình.

Mỗi lầnhoàn thànhmộtdịchphẩm,chúng tôiđềucảmthấyhàmânrấtnhiều.Trước tiên làdoduyênlànhchúngtôicóđượcnhữngphươngtiệnnhưsứckhỏe,thờigian,sựkiêntrìđểhoànthànhdịchphẩm.XinchânthànhsámhốivớigiáclinhcủaUpasikaKeeNanayon,vìsựhiểubiếthạnhẹpcủachúngtôivềPháphànhcũngnhưPháphọc,nênchắcchắnsẽkhiếndịchphẩmnàycònrấtnhiềuthiếusótvàsailầm.Rấtmongnhậnđượcsựchỉgiáo,hướngdẫncủacácbậctônsư,quýhọcgiảcùngquýđạohữugầnxa.

LầnnàyngoàiMỹThanh,ngườivẫnthườngxuyêngópsứctrongviệcdịchthuậtvớichúngtôi,còncóthêmđạohữuGiácNghiêmNguyễnTấnNam,mộtđạohữumàchúngtôichưatừngđượcgặpmặt,nhưngquaduyênlànhđượcquenbiết,đãhoanhỷgópsứcvớichúngtôi.XinchânthànhcảmơnMỹThanhvàđạohữuGiácNghiêmNguyễnTấnNam.

Cầu mong phước báu này hãy là một trợ duyên cho sự tu tập của chúng tôi. Cầu mong tất cảchúngsanhđượcanvuihạnhphúc.CầumongChánhPhápđượctrườngtồn.

DiệuLiênLýThuLinhTháng5,2010

---o0o---

LờiDẫnNhập

Vàonăm1965,khônglâusaukhichúcủabàmất,UpasikaKeeviếtmộtbàithơdàivề20nămđầutiênởKhaoSuanLuang.Dướiđâylàmộtphầncủabàithơđượcviếtlạidướidạngvănxuôi.

Vàongày26tháng6năm1945bangườichúngtôi–cô,chúvàtôi-đầutiênđếnởtrongmộtgiảngđườngcũkỹtrênKhaoSuanLuang,chúPlienRaksaeloviệcsửachữanơinày.Chútừnglàmộtnôngdânsốngởphíabênkiađồi,nhưngchúđãbỏlạimọilotoanchuyệngiađìnhđểlotuhành.

Nơinàylàmộttuviệncũdovàivịtănglậpnên,nhưngsauđóđãbỏhoangnhiềunămnay.Kếbêngiảngđườngcómộthồnướchìnhbánnguyệtbằngximăngdùngđểhứngnướcmưatừmáinhàchảyxuống–đủđểdùngcảnăm.Nhữngthiềnthấtcũởxaxachạydọctheosườnđồidẫnlêngiảngđường.Cáccưsĩ trongvùngđãđàomộtcáihồdướichânđồiđểchứanướcmưa,nhưngvàomùakhô,hồkhôngcónước.Mộtđườngrayxebòcũtừởméphồđánhvònglênkhuđồi,khoanhvùngmộtdiệntíchkhoảng12mẫu,nơichúngtôiquyếtđịnhsẽlàmnơitutập.

Khichúngtôimớiđến,nơinàyphủđầybụirậmvàcỏdại,vìthếchúngtôiphảidọnsạchnhữngconđườngxuyênquarừng,chạylênđồiđếnmộtcáihangdướimỏmnúi-mộtcáihangmàchúngtôigọilàUttamaSanti-HangHòaBìnhTộtĐỉnh.Dọndẹpkhurừngngàynàyquangàykhác,thậtlàvui,vàkhônglâusauđócóthêmmộtphụnữnữađếnnhậpbọnvớichúngtôi.Trongnhữngngàyđókhôngcókháchvãnglai,vìthếnơinàyrấtyêntĩnh.

Khimới đến, tôi rất sợma và sợ người, nhưng tôi rất quyết tâm, và niềm tin của tôi dựa vàonghiệpquả(kamma)dầndầnxuatannhữngloâuvàsợhãicủatôi.Trướcđótôichưatừngsốngtrongrừng.Tôikhôngcómụcđíchgìđểsốngởđó,hơnnữatôinghĩsốngởphốthịvẫntốthơn.Tôicóthểmởmộtcửahàngvàkiếmđủtiềnđểsốngsuốtđời.Tuynhiênkhiđếnkhurừngnày,nơicuộcsốngrấtgiảnđơn, tôidầncảm thấynhẹnhàngvà tựdo.Đượcnhìn thấy thiênnhiênchungquanhkhiến tôimuốnkhámphánộitâmmình.

Khôngxungđột,khôngsuytư,tâmtĩnhlặng,sẽnhìnthấynhânquảtanđivàoKhông.Khôngbámvíu,buôngxả:Biếtrằngđólàconđườngđểgiảitỏamọiưutư.Vềthựcphẩm,chúngtôisốngnhờvàonhữngbuộimăngtươingonmọctrongkhómtretrênđỉnh

đồi.Cácloạitráiđắngvàdâusumsuêtrongmùamưalàdượcthựccủachúngtôi.Vềchénđĩa,chúngtôisửdụngbấtcứthứgìmàchúngtôicóthểtìmđượctrongrừng.Thídụvỏdừasẽđượclàmthànhnhữngchiếctôtuyệtvời,vìbạnkhôngphảiloviệcchúngbịvỡ.Chúngtôiváchằngváchịtmấybộquầnáomangtheo,vàngủtrênnhữngtấmđệmvàgốigỗcũtìmthấytronggiảngđường.Tôicũngcómộtgốigỗkhácđểnghỉngơitronghangriêngcủamình.Thiềnsinhrấtthíchcácgốigỗnày,vìnếudùngcácgốimềm,taphảilocấtgiữchúngthậtkỹcàng.

Đủ loại thú vật sống quanh đồi:mèo, chồn hoang, thỏ, cắc ké, thằn lằn, rắn….Bọn khỉ thỉnhthoảngcũngđếnphápháchchúngtôi,bẻ trái trongvườn.Tiếngkêucủanhữngconchimcúvàquạtrùmphủkhônggian.Từngđàndơi sống tronghang,banđêmbay ravà chỉ trởvề trướckhihừngđông.Kiếnvàsâubọkhôngbayđược,nênbòđầymặtđất,vớivẻchămchỉ,cầnmẫn–nhưngđivềđâu?Vàchúngmangchởthứgìmàphốihợpvớinhauquánhịpnhàng?

Dọnđếnnơinày,chúngtôiđãcắtbỏtấtcảnhữngkýứcvềquákhứ,vàchỉnghĩđếnviệclàmthếnàođểtiếnbộhơntrongviệcgiảithoátkhỏikhổđau.Kháchvãnglaiđếnrồiđi.Nhưngcũngcónhiềungườiđếnởvớichúngtôi,vớiýđịnhlàmuốnhọccácphươngcáchđểrènluyệntâm,vàlàmgiảmbớtnhữngnỗikhổđaucủahọ.Chưabaogiờđượcrènluyệnđểlàmvịgiáothọ,nhưnggiờtôilạithườngbắtgặpmìnhthảoluậnvềviệctutậpvàcácphươngtiệnthiệnxảođểquánsátngũuẩn.Tấtcảnhữngngườiđếnđâytutậpđềuđãcóchútítkinhnghiệmnơichốnthiềnmôn,vìthếhọbiếtkhánhiềuPháp,vàchấpnhậntutập,thựchànhvớimộttháiđộsángsuốt,cởimở.Chúngtôithườngtụhọplạiđểthảo

luậnvềnhiềuphươngcáchcóthểđượcsửdụngtrongviệchuấnluyệntâmđểkhámphárathânvàtâm(danhsắc)mộtcáchhữuhiệu.

Giờ,sau20năm,cánhrừngnàykhôngcònhoangdãnữa,vànơichốnnàyđãđượctusửavềnhiềumặtđểthíchhợpvớiviệctutậphầuthoátkhỏivòngkhổđauvàphiềnnão.Nếuchúngtatiếptụctiếnbướctrênđạolộ,theogươngcủacácvịthánhđệtử–vớitâmchânchánh,vàkhamnhẫntrongnỗlựccủamìnhđểkhámphárangũuẩnmộtcáchtrítuệ–chúngtacóthểchắcchắnrằngmìnhsẽtìmđượckếtquảmongmuốn.

HãytrânquýmùihươngrừngChođếnkhiđấttrờitịchdiệt,KhurừngcủaCôngViênNúiHoànggia,vẫnmãilàkhuvườncủatĩnhlặng,nơiPhápmầuvangdội:NiếtBàn–nơikhôngcòngiớihạn-làthiênnhiêntrốngvắngmọiưuphiền.

UpasikaKeeNanayon---o0o---

Chương1:QuánSátNộiTâm

TómTắtPhápHành

Phươngphápthựchànhnàyrấtdễhọc,cóngaykếtquả,vàthíchhợpởmọilúc,mọinơi,vàchomọilứatuổi,cảnamlẫnnữ.Đólàsựthựchànhngaynơithânnày–cáithâncaodàihơnmộtsải–dotâmlàmchủ.Thânnàysởhữurấtnhiềuthứ,từthôđếntế,rấtđángchochúngtatìmhiểu.

NhữngaimuốnthựchànhPhápnàycầntựtutậpđểbiếtcáctiếntrìnhsauđây:Thứnhất,phảibiếtrằngthânđượccấutạobởinhiềuthànhphần,cácphầnchínhlàđất,nước,gió,

vàlửa;cácphầnphụlàcácdángvẻbênngoàidínhchặtvàocácphầnchínhnhư:màusắc,hìnhdáng,mùivị.

Tấtcảcácthànhphầnnàykhôngbềnvững,ôuếvàgâyphiềnnão.Nếuquánsátchúngmộtcáchsâuxahơn,tasẽthấyrằngthựcchấtcủachúngkhônghiệnhữu.Chúngchỉlànhữngduyênhợp,vàkhôngcógìđángđểđượcxemlà“tôi”hay“củatôi”.Khitanhậnthứcrõràngthânnàychẳngcó“cáitôi”hay“củatôi”,thìkhiấytamớicóthểbuôngbỏnhữngsựbámvíuhoặcthamđắmvàothânnhưmộtthựcthể,nhưcáingãcủata,củangười,haycáinày,cáikia.

Thứhai,xemxétcácdanhpháp(thọ,tưởng,hànhvàthức).Chútâmtheodõimộtsựthậtlàcácpháp này đều có đặc tính sinh, trụ, diệt.Nói cách khác, bản chất của chúng là sinh, diệt, sinh diệtkhôngdừng.Khiđãnhậnthứcđượcsựthậtnày,tacóthểbuôngbỏsựbámvíuvàocácdanhphápnhưnhữngthựcthể–nhưlàcáingãcủata,củangười,haythứnày,thứkia.

Thứba,sự tu tậpởmứcđộ thựchànhkhôngchỉ làhọc,nghehayđọc.Chúngtacònphải thựchànhđểnhậnthấyrõràngvớichínhtâmthứccủamìnhtrongcácbướcsauđây:

Bắtđầubằngcáchbỏquamộtbêntấtcảnhữngmốiquantâmởbênngoài,vàquayvàoquánsátnộitâmchođếnkhitabiếttâmtrongsánghayônhiễm,yêntĩnhhaytánloạnnhưthếnào.Muốnđượcnhưthế,hãyđểchánhniệm,tỉnhgiáclàmchủtrongkhichúngtaquánniệmvềthânvàtâmchođếnkhitâmtrụvữngchắctrongtrạngtháiantịnhhoặctrungtính.

Mộtkhitâmcóthểtrụtrongtrạngtháibìnhlặng,tasẽthấycáchoạtđộngcủatâmtrongtrạngtháitựnhiêncủachúnglàsinhvàdiệt.Tâmsẽtrởnêntrốngrỗng,xảvàtĩnhlặng–khôngưakhôngghét–và tâmsẽnhậnbiếtcáchiện tượngtâmsinh lýkhichúngsinhdiệtmộtcách tựnhiên, theonhịpđộriêngcủachúng.

Khisựhiểubiếtrằng,tấtcảmọithứđềukhôngcóbảnngãriêngbiệttrởnênthậtrõràng,tasẽnắmbắtđượcmộtđiềusâuxahơn,vượtlêntrêntấtcảkhổđau,phiềnnão,thoátkhỏicácvòngluânhồi–bấttử-thoátkhỏisinhtử,bởivìtấtcảnhữnggìđượcsinhrathìtựnhiênphảigià,bịnhvàchết.

Khinhậnthấyrõsựthậtnày,tâmtasẽtrởnênrỗngkhông,khôngcònbámvíuvàobấtcứgì.Nócũngkhôngchorằngbảnthânnólàtâmthứchoặcthứgìkhác.Nóicáchkhác,tâmsẽkhôngbámvíuvàoviệctựchomìnhlàcáigìcả.CònlạitấtcảchỉlàtrạngtháithuầnkhiếtcủaPháp.

NhữngainhậnthấyrõràngtrạngtháithuầnkhiếtcủaPhápchắcchắnsẽtrởnênnhàmchánđốivớinhữngkhổđaukhôngdừngdứttrongcuộcđời.KhihọbiếtmộtcáchthấuđáovềchânlýcuộcđờivàPháp,họsẽthấyrõràng,ngaytronghiệntại,rằngcómộtcáigìđóvượttrộilêntấtcảmọikhổđau.Họsẽbiếtđiềunàymàkhôngcầnhỏihay tin theoai,vìPháp làpaccattam–điềumàbản thânmỗingườitựbiết.Nhữngngườiđãtựmìnhchứngnghiệmđượcchânlýnàyđềuluônchứngnhậnđiềuđó.

---o0o---

MộtGiờHànhThiền

Đốivớinhữngaichưatừngngồithiền,thìđâylàphươngcách:Xếpbằnghaichân,chânnàyđặtlênchânkia,nhưngđừngchặncácdâythầnkinhhaymạchmáu,nếukhôngnănglượngchuyểnđộngtrongđôichânsẽbịứđọng,khiếntađau.Ngồithẳngvàhaitayxếpchồnglênnhau,đểtrênđùi.Giữđầucaovàlưngphảithậtthẳng–nhưlàcómộtcâythướcdựngđứngngaysausốnglưng.Chúngtaphảicốgiữthânthậtthẳng.Đừngphíthìgiờđểlưngkhòmxuốngrồisửathẳngtrởlại,vìlàmnhưthếtâmsẽkhôngthểnàolắngđọngvàtrởnênyêntịnhđược.

Giữthânthậtthẳngvàchánhniệmvữngchắc–vữngchắcvớitừnghơithở.Dầuhơithởchúngtacóthôhaytế,cứthởtựnhiên.Khôngcầnphảicốgắnghítthởhoặclàmchothânthểbịcăngthẳng.Chỉcầnhítvàovàthởramộtcáchthoảimái.Chỉcónhưvậy,tâmmớibắtđầulắngđọng.Khihơithởtrởnênvitếmộtcáchtựnhiên,tâmbắtđầulắngđọng,thìhãytrụnơitâm.Nếunóđilangthang,hoặcvọngtưởngphátkhởi,thìhãygiữchánhniệmnơitâm.Niệmtâmtrêntâmtrongtừnghơithởvào-ratrongsuốtgiờhànhthiền.

Khisửdụnghơithởnhưsợidâycộttâmvàomộtchỗ,đểnókhôngđilangthangnữa,thìchúngtacầnnhiềunhẫnnại.Nghĩalà,chúngtaphảichịuđựngđauđớn.Thídụ,khingồilâutấtnhiêntasẽthấyđau,vìtrướcđâytachưatừngngồilâunhưvậy.Vìthếtrướctiênphảigiữtâmbìnhlặng,annhiên.Khicáiđauphátkhởi,đừngquantâmtớinó.Hãycốgắngbuôngbỏnócàngnhiềucàngtốt.Buôngbỏcáiđauvàtrụvàotâm.Đốivớinhữngaichưatừnghànhthiền,muốnlàmđượcđiềunàycầnnhiềuthờigian.Bấtcứkhinàocáiđauhayđiềugìđóphátkhởi,nếutâmbịthamáihayuếnhiễmchếngự,thìnósẽphảnkhángvìnókhôngthíchbịđau.Nóchỉmuốnhưởngdụclạcmàthôi.

Đólàlúcchúngtaphảithậtkiênnhẫn,chịuđựngsựđauđớnvìđaulàđiềubắtbuộcphảixảyra.Nếucảmgiácdễchịu,xinđừngmêđắmnó.Nếucảmgiácđauđớn,xinđừngxuađuổinó.Hãybắtđầubằngcáchgiữchotâmđượcannhiên.Đólàđiềucơbản.Rồithìbấtcứkhinàocảmgiáclạchaykhổphátsinh,xinđừngthíchthúhaybựcdọc.Hãygiữchotâmluônannhiênvàtìmcáchbuôngxả.Nếucảmthấyrấtđau,trướctiênbạnphảicốgắngchịuđựng,rồibuôngbỏtâmchấpthủ.Đừngnghĩcáiđauđólàcủabạn.Hãyxemđólàcáiđaucủathân,cáiđautựnhiên.

Nếutâmbámchặtvàobấtcứđiềugì,chắnchắnnósẽkhổ.Nósẽphảnkháng.Vìthếởđây,chúngtacầnchịuđựngmộtcáchkiênnhẫnvàrồibuôngxả.Chúngtacầnphảithựctậpđểcóthểthựcsựđốiphóvớicáiđau.Nếutacóthểbuôngbỏcáiđaucủathân,thìtacũngsẽcóthểbuôngbỏđượccácloạikhổđaukhác.Hãyquansátcáiđau,nhậnbiếtnó,rồibuôngbỏnó.Mộtkhitađãcóthểbuôngbỏnó,takhôngcầnphảichịuđựngnhiều.Dĩnhiên,lúcđầuchúngtacầnnhiềuchịuđựng.Khicáiđauxuấthiện,hãytáchtâmkhỏicáiđau.Hãyxemđólàcáiđaucủathân.Đừngđểtâmcũngbịđauđớntheo.

Đâylàlúcmàtacầnđếntâmxả.Nếuchúngtacóthểgiữđượcsựbìnhthảnkhivuicũngnhưlúckhổ,thìnósẽgiúpchotâmbìnhlặng–dầucáiđauvẫncònđó.Tâmluônnhậnbiết,chịuđựngcơnđauđểrồibuôngbỏnó.

Saukhitutậpnhưvậymộtthờigian,tasẽnhậnthứcđượcrằngcáctrạngtháicủatâmquantrọngđếndườngnào.Việcluyệntâmcóthểrấtkhó,nhưnghãycốgắng.Nếucóthờigian,chúngtacóthểhànhthiềnởnhà,vàobuổitốihaysángsớm.Hãyluônquánsáttâm,tasẽđạtđượctrikiếntừchánhniệmtỉnhgiác.Nhữngaikhôngtutậpnhưthếsẽtrảiqua–sinh,lão,bệnh,tử-màkhônghiểubiếtchútgìvềtâm.

Nếutabiếtrõtâmmình,thìkhicóbấtcứcănbệnhngặtnghèonàoxảyđến,tâmchánhniệmsẽgiúplàmgiảmsựđauđớn.Nhưngđólàđiềutaphảithựchành.Khôngdễ,nhưngmộtkhitâmđãđượcrènluyệntốt,thìkhôngcógìthắngnổinó.Tâmsẽgiúptathoátkhỏinhữngđauđớn,khổsở,vànókhôngcònlăngxăng,bứtrứt.Nósẽyêntịnhvàmátmẻ-tươimátvàrạngrỡngaybêntrongnó.Vìthế,hãycốgắngtrảinghiệmtâmyêntịnh,lắngđọngnày.

Đâylàmộtkhảnăngquantrọngcầnđượcpháttriển,vìnósẽlàmyếuđicáchammuốn,ônhiễmvàmêđắm.Tấtcảchúngtađềubịnhiễmô.Thamái,sânhậnvàsimêluônchemờtâmtríta.Nếukhônghànhthiềntâmtasẽluônbịnungđốtbởikhổđau,phiềnnão.Cácdụclạctừvậtchấtbênngoàicũngchỉlàniềmvuinửavời,vìvẫncókhổđau,phiềnnãotrongsựsimêkhichorằngcácthứnàycó

thểmangđếnniềmvui.Cònniềmvuitrongthiềnđịnh,làniềmvuinhẹnhàng,buôngthưmọithứ,thậtsựthoátkhỏibấtcứkháiniệmgìvềtôihoặccủatôi.MongrằngchúngtađạtđượcPháp,đómớilàđiềucốtlõicủatâmtỉnhthứckhôngbịuếnhiễm,khổđauhaybấtcứthứgìquấynhiễu.

Dầuthâncóđau,chúngtacũngphảitìmcáchbuôngbỏ.Thânchỉlàtậphợpcủabốnyếutố-đất,nước,gióvà lửa.Nó luônbiểuhiệnsựvô thườngvàkhổ,vì thếhãygiữ tâmchánhniệmannhiên,buôngxả.Hãyđểtâmvượtlêntrênmọicảmthọ–vượttrênlạc,trênkhổ,trêntấtcảmọithứ.

Tấtcảchỉcần sựnhẫnnại–chịuđựngvàbuôngxảmọi thứ,biết rằngchúngkhôngphải là ta,khôngphảicủata.Đâylàđiềumàchúngtacầnphảithựctậpbềnbỉ.Khinóirằngchúngtaphảichịuđựng,cónghĩalàchúngtaphảithậtsựchịuđựng.Đừngtựýbỏcuộc.Tâmthamáisẽluôncómặtđểthìthầm–bảotaphảithayđổimọithứ,phảichạytheothúvuinày,thúvuikia-nhưngđừngnghetheonó.MàhãylắngnghelờiĐứcPhậtkhuyêntaphảibuôngbỏtâmthamái.Nếukhông,thamáisẽtựtrauchuốt,tôvẽmọithứ;khiếntâmphảnứng,vàkhôngthểnàolắngđọng.Vìthế,chúngtaphảicốhếtsứcmình.Hãyxemmộtgiờhànhthiềnnàylàmộttiếngđồnghồđặcbiệt–đặcbiệtvìtaphảisửdụngsựchịuđựngđặcbiệtđểquansáttâmtrímình.

---o0o---

NếpSốngCơBản

ĐiềuquantrọngnhấttrongcuộcsốnghằngngàycủangườithựchànhPháp(Dhamma)làgìngiữgiới luật vàquan tâmđến chúngcònhơncảmạng sống củamình–gìngiữ chúngđể cácvịThánhThiệnngợikhen.Nếutakhôngcósựkínhtrọngnhưvậyđốivớigiớiluật,thìcácthóihưtậtxấuđốinghịchvớicácgiớiluật,sẽtrởthànhnhữngthóiquenhằngngàycủata.

Nhữngthiềnsinhnàocoisựphạmgiớilàviệcnhỏ,khôngđángkể,sẽhoàntoànlàmhỏngsựtutậpcủamình.NếutakhôngthểthựchànhnhữngđiềucănbảnnàytrongbướcđầuthựchànhPháp,thìnósẽlàmhưhoạitấtcảnhữngphẩmchấtmàtađangcốgắngpháttriểntrongcácbướckếtiếp.Đólàlýdotạisaotaphảigìngiữgiớiluậtnhưmộtnềntảngcănbảnvàluôntựkiểmsoátbảnthânxemcóhànhđộngnàophạmgiới.Chỉcónhưvậy,thìtamớiđượclợiíchtừviệctutập,nhắmloạitrừkhổđaungàycàngchínhxáchơn.

Nếutachỉhànhđộngtheosựhammuốnvàthamđắmcủabảnngãmàkhôngsợlửauếnhiễm,thìchúng ta sẽphải chịuđaukhổkhôngchỉởkiếp sốngnàymàcảởnhữngkiếp sống tương lai.Nếuchúngtakhôngcólươngtâm–cảmgiácxấuhổkhinghĩtớiviệcthựchiệncáchànhđộngxấuvàsợhãicáchậuquả-thìsựtutậpcủatasẽngàycàngthốilui.

Khingườitasốngkhônglềlối-khôngcócảnhữngđạođứccơbảndogiớiluậtđềra-thìkhôngcócáchgìhọcó thểđạtđược thanh tịnh.Chúng tacầnphảiquánsátbản thân:Hiện tạichúng tađangphạmgiới trong tư tưởng, lờinóivàhànhđộngbằngcáchnào?Nếu tachỉđểmọi thứ trôiqua,màkhônghềcóýđịnhquánsátbảnthânđểxemxétcáctaihạiđếntừviệcviphạmgiới,chạytheouếnhiễm,thìcôngphututậpcủatangàycàngthoáihóa.Thayvìhủydiệtnhiễmô,đaukhổ,nólạicúiđầutrướcuylựccủachúng.Nếuđólàsựthật,thìtaihạisẽnhưthếnào?Tâmđãbịlệthuộcđếnmứcđộnào?Đâylànhữngđiềumàchúngtaphảitựkhámphá.Làmđượcnhưthế,thìcôngphutuhànhtựquánchiếuđốivớinhữngvấnđềphức tạphơnsẽcókếtquảmỹmãn,vàchúng ta sẽkhôngbị lạcđường,sailối.Vìlýdonày,bấtcứkhinàothamáihaynhiễmôxuấthiệntronghànhđộngcủamình,chúngtaphảichậnbắtđượcnóvàquánsátxemđiềugìđangdiễnratrongtâm.

Khichúngtacóthểnhậnthứcvớitâmthựcsựchánhniệmtỉnhgiác,tasẽthấyđượcnọcđộcvàsứcmạnhcủauếnhiễm.Tasẽcảmthấychánngánchúng,muốnhủydiệtchúngcàngnhiềucàngtốt.Nhưngnếutadùngtâmuếnhiễmđểquánsátsựvật,thìchúngcholàmọiviệcđềutốtđẹp.Cũngnhưkhichúngtacóđịnhkiếnưathíchmộtaiđó.Dầungườiđólàmđiềusaiquấy,tavẫncholàhọđúng.Đólàtínhcáchcủacácuếnhiễm.Chúngchorằngmọiviệctalàmđềuđúngvàđổtấtcảlỗilầmlênngườikháchoặcvậtkhác.Vìvậychúngtakhôngthểtintưởngnó–cảmgiáccủamộtcái“ngã”đầyhammuốnvàuếnhiễmđanglàmchủtráitim.Chúngtahoàntoànkhôngthểtincậynó.

Tínhhunghãncủanhiễmô,haycái“ngã”này,giốngnhưngọnlửabạocuồngđangđốtcháymộtkhurừnghaymộtcănnhà.Nósẽchẳngngheaihết,màchỉtiếptụccháy,tiếptụcthiêuhủynộitâmta.Vàkhôngchỉcóthế.Nócònluôntìmcáchthiêuđốtngườikhácnữa.

Lửacủakhổđau,củauếnhiễm, thiêuhủytấtcảnhữngaikhôngbiếtquánchiếubảnthânhoặckhôngbiếtcáchdậptắtlửa.Nhữngngườinhưthếsẽkhôngchốngđỡnổiuylựccủauếnhiễm,khôngthểlàmgìkhácngoạitrừviệcđitheosựdẫndắtcủatâmthamái.Ngaykhibịkíchhoạt,họliềnđitheosựsaikhiếncủahammuốn.Vìthế,nhữngcảmxúcnơitâmdocácuếnhiễmkíchhoạtđượcxemlàrấtquantrọng,vìchúngcóthểdẫndắttalàmnhữngđiềuxằngbậymàkhôngbiếtxấuhổ,khôngbiếtsợhậuquả–nghĩalàchắcchắntasẽphạmgiớiluật.

Mộtkhichúngtachạytheouếnhiễm,chúngsẽrấthàilòng–giốngnhưnhữngkẻphónghỏacảmthấyvuisướngkhinhàcửangườikhácbịđốtsạch.Ngaykhitathóamạngườikhác,hoặcrỉtainhữngchuyệntầmphàovớiáctâm,thìcácuếnhiễmrấtthíchthúviệcđó.Cái“ngã”củatarấtthíchđiềuđó,vìkhitalàmtheosựsaikhiếncủanhiễmônhưthế,nórấthàilòng.Kếtquảlànósẽtiếptụcvunbồicácthóihưtậtxấuđốinghịchlạivớicácgiớiluật,nóđangsavàođịangụcngaytrongcuộcsốngnàymàkhôngýthứcđượcđiềuđó.Vìvậy,hãynhìnchotườngtậnnhữngtaihạimàuếnhiễmcóthểmangđếnchota,đểxemtacónêntiếpcậnvớichúng,nênxemchúnglàbạnhaythù.

Ngaykhimộtquanđiểmhayýnghĩsailầmnàophátkhởitrongtâm,chúngtacầnphântíchchúng

vàquayvàobêntrongđểnhậnbiếtcácyếutốấynơinộitâmta.Dầucácuếnhiễmliênquanđếnvấnđềgì,chúngluônchútâmtìmlỗicủangười,vìthếtaphảiquaylại,quánsátnộitâmcủamình.Khichúngtanhậnralỗicủamình,vàtỉnhthức–đóchínhlànơimàviệchọcPháp(Dhamma),việchànhPhápcủachúngtađãhiểnlộnhữngphầnthưởngthựcsựcủanó.

---o0o---

TiếpTụcHànhThiền

Đoạnkinhđểquánvề tứvậtdụng(yphục, thứcăn,chỗở,và thuốcmen) làmộtđềmục thiềnquánhữuích,nhưngchúngtachưabaogiờthựcsựmangnóraápdụng.Chúngtahọcthuộclòngkinhnày,khôngphảiđểgiết thờigianhoặcđể thỉnh thoảngchúng tacó thểnóivềnó,mà làđể taquántưởngvềcácvậtdụngnày,thậtsựhiểuchúngvớitâmchánhniệmtỉnhgiác.Nếutathậtsựngồixuốngđểquánchiếudựatheođoạnkinhnày,tâmchúngtasẽítbịcáctưtưởngbấtthiệnkhuynhđảo.Nhưngrất hiếmngười chịu đemđiều này ra thực hành liên tục.Đa phần là do chúng ta không quan tâm.Chúngtakhôngthíchquántưởngvềnhữngđiềunhưthế.Nhưnglạithíchnghĩxemmónnàyănngonhaykhông.Nếukhôngngon,thìlàmsaosửalạichongon.Đólànhữngthứtathíchnghĩđến.

Hãycốgắngquánvềsựônhiễmtrongthựcphẩmvàvềvậtchấtnóichung,đểthấyrằngchúngthậtsựkhôngcómộtthựcthểhaybảnngãnào.Thânvậtchấtnàykhôngcóthựcthểnào,tấtcảsẽthốirữa,tanrã.Thânnàygiốngnhưmộtnhàvệsinhtrênhầmchứaphân.Chúngtacóthểtranghoàngchonhàvệsinhthậtđẹp,thậtthơmtho,nhưngbêntrongđầyẫynhữngthứdơbẩn,đángkinhtởmnhất.Bấtcứkhinàochúngtathảirathứgì,chúngtacũngtựthấygớmghiếc;nhưngtacógớmghiếc,nócũngởbêntrongta,trongruộtta–phânhủy,đầydẫygiunsánvàhôithối.Chỉcómộtlớpdamỏngcheđậynó,vậymàtacũnglụyvìnó,bámchặtvàonó.Chúngtakhôngnhìnthấysựphânhủykhôngdừngcủathânnày,dầunóthảirabaochấtbẩn,baomùihôithối.

Lýdochúngtađượckhuyênphảihọcthuộclòngđoạnkinhvềcácvậtdụng,vàdùngnóđểquántưởnglàđểtacóthểnhậnthứcđượcsựvôthườngcủathân.Đểtathấyrằngkhôngcó“ngã”trongbấtcứdanhpháphaysắcphápnào.

Chúngtaquántưởngvềcácdanhphápđểnhậnthấyrõràngrằngnókhôngcócái“ngã”,đểthấyđượcđiềunàytrongtừngphútgiây.Cácsát-natâm–sanh,trụ,diệtcủacáccảmthọnơitâm–rấttinhtếvàbiếnchuyểnrấtnhanh.Đểnhậnrachúng,tâmphảithậtyêntịnh.Nếutâmbậnrộnvớinghĩsuy,vớicácvọngtưởngthìchúngtasẽkhôngthểthấurõđượcchúng.Chúngtasẽkhôngthấycácđặctínhcủatâmkhinótiếpxúcvớicácđốitượng,hoặckhôngnhậnbiếtcáigìđangsinh,đangdiệttrongtâmnhưthếnào.

Đâylàlýdotạisaochúngtaphảihànhthiền:đểtâmlắngđọng,đểthiếtlậpnềntảngchothiềnđịnh.Thídụ,chúngtacóthểchútâmvàohơithở,hoặcýthứcđếncáitâmđangchútâmvàohơithở.Thậtra,khitachútâmvàohơithở,tacũngđangýthứcđếntâm.Vànhưvậy,tâmlàcáiđangbiếtđếnhơithở.Vìthếtâmchỉnêntrụtrênhơithở.Đừngnghĩvềbấtcứđiềugìkhác,rồithìtâmsẽlắngđọngvàyêntịnh.Mộtkhitâmđạtđượcmứcđộyêntĩnhnày,đólàthờiđiểmtathựcsựhànhthiền.

Lắngđọngtâmđểchúngtacóthểthiềnquánlàviệcmàtaphảithựchànhliêntụcởgiaiđoạnkhởiđầu.Tươngtự,tacũngphảirènluyệnđểluônchánhniệm,tỉnhthứctrongmọihoạtđộngcủamình.Chúngtaphải thựcsự luyệntậpđiềunàykhôngngừngnghỉ, lúcnàocũngthế.Đồngthời,chúngtaphảisắpxếpnhữngđiềukiệnsốngđểkhôngbịbấtcứmốiquantâmnàolàmtaxaolãng.

Hiệntại,dĩnhiênlàtacóthểthựctậpbấtcứlúcnào–thídụ,khiđilàmvề,tacóthểngồixuốnghànhthiềnmộtlúc–nhưngkhichúngtanghiêmchỉnhthựchànhliêntục,đểbiếnnótrởthànhmộtthóiquenthìkhóhơnnhiều.“Biếnthànhthóiquen”nghĩalàchúngtahoàntoànchánhniệm,tỉnhthứcvớitừnghơithởravào,bấtcứchúngtađangởđâu,làmgì,dầumạnhkhỏehaybệnhhoạn,bấtchấpviệcgìđangxảyrabêntronghaybênngoài.Tâmphảiởtrongtrạngtháitỉnhthứchoàntoàntrongkhivẫntheodõisựsinh,diệtkhôngngừngnghỉcủacácdanhpháp-chođếnkhitacóthểngănkhôngchotâmtạotácvọngtưởngtheosựđiềukhiểncủathamvàuếnhiễmgiốngnhưnóvẫnlàmtrướckhichúngtabắtđầututập.

---o0o---

MỗiHơiThởVào-Ra

Cốgắnggiữchánhniệmtrongtừnghơithởđểnhậnratâmlắngđọnggiốngnhưthếnào?Rấtđơngiản,tấtcảcácquyluậtđềuđượcchỉbàynhưngkhichúngtathựcsựthựchành,thìnhưcócáigìđóngăn trở.Rấtkhókhăn.Khi chúng tađể cho tâmnghĩđến108hay1.009 thứvềbất cứvấnđềgì,chúngtathấyviệcđóvôcùngdễdàng,chẳngkhóchútnào.Hãythửxemnếuchúngtacóthểkhiếntâmđốiđãivớihơithởgiốngnhưnóđãlàmvớinhiễmô.Cốgắngđemtâmtiếpxúcvớihơithởrồibạnsẽthấyđiềugìsẽxảyra.Thửxembạncóthểphátanđượcnhiễmôvớimỗihơithởravàokhông.Tạisaotâmcóthểtiếpxúcvớiuếnhiễmcảngàynhưnglạichẳngđểýgìxemsuốtngàyđóhơithởcủamìnhthôhaytế?

Vậychúngtahãythửvàquánsát.Ýthứcrõràng,sángsuốtcóthểbắtnguồntừviệcchútâmliêntụcnơitâm:Tuynhiênđôilúcnócũngbịlumờkhicósựxúcchạmgiácquanmạnhmẽ.Nhưngnếutacóthểtrụtrênhơithởnhưmộtđiểmtựa,thìtrạngtháitâmđótrởnênvữngvàng,chắcchắnvàantoànhơn.Vìtâmcóhairàochắnbaoquanh:chánhniệmcùngvớihơithở.Nếuchỉcómộtràochắn,nócóthểbịbẻgẫydễdàng.

---o0o---

ChọnMộtVịThế

Bìnhthườngtâmkhôngtựýdừnglạiđểquánsát,đểtìmhiểubảnthân,chínhvìvậychúngtaphảikhôngngừngrènluyệntâmđểnólắngđọng,trởnênyêntịnh,khôngcònlăngxăng,tánloạn.Hãyđểchothamáivàcáctiếntrìnhsuytưởnglắngxuống.Hãyđểtâmchọnmộtvị thếtrongtrạngtháiannhiên,khôngưa,khôngghétbấtcứđiềugì.Đểđạtđượcmứcđộcănbảncủarỗngkhôngvàgiảithoát,trướchếtchúngtacầnchọnmộtvịthế.Nếutakhôngcómộtvịthếđểtừđóđolườngmọithứ,thìtasẽkhócótiếnbộ.Nếusựtutập,hànhthiềncủachúngtakhicó,khikhông–mộtchútnày,mộtchútkia–thìchúngtasẽkhôngđạtđượckếtquảgì.Vìthế,trướchếttâmphảichọnlấymộtvịthế.

Khichúngtatạođượcvịthếnơitâmcóthểduytrìtrạngtháiannhiên,khôngsavàotươnglaihayquákhứ.Hãyđể tâmtựnhậnbiếtbản thân trongvị thếhiện tại:“Ngaybâygiờ,đó là trạng tháiannhiên.Cáiưa,cáighétchưaphátkhởi.Tâmchưacóvấnđềgì.Nóchưabịthamáiquấynhiễu”.

Kếđếnhãyquansáttrạngtháicơbảncủatâmđểxemnócóannhiên,vắnglặng.Nếuchúngtathựcsựnhìnvàobêntrong,thựcsựýthứcbêntrong,thìcáiđangquansátvàđangbiếtlàtâmchánhniệmtỉnhgiáctrongvàcủachínhnó.Chúngtakhôngcầntìmkiếmbấtcứthứgì,ởbấtcứđâuđểđếnthựchiệnviệcquansátchochúngta.Ngaykhitavừadừnglạiđểxemtâmcóởtrongtrạngtháiannhiên,thìnếutâmannhiên,talậptứcbiếttâmannhiên.Nếunókhôngannhiên,tacũngbiếtnhưthếngaylậptức.

Hãycốgắnggiữsựchútâmnày.Nếuchúngtacóthểduytrìcáibiếtnàyliêntục,thìtâmcũngsẽcóthểduytrìvịthếcủanóliêntục.Ngaykhichúngtavừachợtnghĩlàcầnquánsátđiềugìđó,thìtalậptứcdừnglạivàquánsátmàkhôngcầnphảiđitìmkiếmcáibiếtởnơinàokhác.Taquánsát,tabiếtngaynơitâm,biếtrằngnócótrốngvắng,yêntịnhhaykhông.Nếucó,thìtaquánchiếuxemnótrốngvắngnhưthếnào,nóyêntịnhnhưthếnào.Đâykhôngphảilàtrườnghợpmàmộtkhitâmtrốngvắng,yêntịnhlàchấmdứt.Khôngphảilànhưthếchútnào.Chúngtaphảitiếptụctheodõi;phảiluônquánsát.Chỉcónhưthếchúngtamớinhậnrađượcsựchuyểnhóa–sinhvàdiệt–xảyrangaynơicáirỗngkhông,cáiyêntịnh,cáitrạngtháiannhiên.

---o0o---

CặnKẽCủaNiềmĐau

Luônkiểmsoáttâmlàcáchgiúptahiểucuộcsốnglàgì.Làphươngcáchtutậpgiúptabiếthànhxửnhưthếnàohầudiệtbỏđượckhổđau,phiềnnão-vìnhữngkhổđaudonhiễmô,thamáivàbámvíuchắcchắnlànằmdướinhiềudạng.Nếuchúngtakhônghiểurõvềkhổđau,phiềnnãoquachánhniệmtỉnhgiác,chúngtasẽsốngmấtcảnhgiác,trôitheobấtcứnơinàomàhoàncảnhđưađẩy.

Chánhniệmtỉnhgiáclàdụngcụgiúpchúngtahiểurõbảnthân,truirènchúngtađểtakhôngthấtniệmhoặctựmãn,khôngquênrằngcơbảncuộcđờilàkhổ.

Chúngtaphảithậtsựhiểuđượcđiềunàyđểkhôngsốngmộtcáchbuônglung.Sựđauđớn,bứtrứtluôntrànđầythântâm,tấtcảchochúngtathấychânlýcủavôthường,khổvàvôngãtrongta.Nếuchúngtaquánchiếuvềnhữnggìđangxảyranơinộitâm,đisâuvàocácchitiết,tasẽthấysựthậthiểnhiệnởbêntrongvàbênngoài,tựutrungtấtcảđềuvôthường,khổvàvôngã.Nhưngbảnchấtcủatâmsimêsẽnhìnsựviệcmộtcáchsailầm–nhưlàthườnghằng,lạcvàngã–vìthếnókhiếnchúngtasốnghờihợt,buônglung,dùkhôngcóchibảođảmlàcuộcsốngcủachúngtasẽkéodàitrongbaolâu.

Mơmộng,ảotưởngkhiếnchúngtaquênrằngmìnhđangsốnggiữanhữngnỗiđauthương,phiềnnão–phiềnnãocủanhiễmô,nỗiđaucủahiệnhữu.Sinh,lão,bệnh,tử:Tấtcảđềulàkhổđau,phiềnnãotrongvôthường,biếnđổi.Đấylànhữngthứmàchúngtakhôngthểkhốngchế,vìchúngvậnhànhtheođịnhluậtcủanghiệp(kamma)vànhữngnhiễmômàchúngtađãtíchlũytừbaođời.Cuộcsốngtrôinổitheovòngluânhồinhưthếthìcógìngoàiphiềnnãovàkhổđau.

Nếuchúngtacóthểtìmđượcphươngcáchđểpháttriểnchánhniệmtỉnhgiác,thìchúngtasẽcắtđứtđượcvòngluânhồiđểkhôngphảitiếptụctrôilăntrongluânhồisinhtử.Chánhniệmtỉnhgiácsẽgiúpchúngtahiểurằngsinhlàkhổ,giàlàkhổ,bệnhlàkhổ,chếtlàkhổ,vàrằngđâylàtấtcảnhữngthứmànhiễmô,chấp,vàthamáikhôngngừngđuổitheotrongvòngluânhồi.

Vìthếkhicócơhội,chúngtacầnphảinắmbắtchânlýđanghiểnhiệnnơithânvàtâm.Rồichúngtasẽdầnhiểurằngsựchấmdứtcủakhổđau,phiềnnão,sựchấmdứtcủauếnhiễmlàchứcnăngcủaviệchànhPháp(dhamma).Nếukhôngtutập,khônghànhPháp,chúngtasẽtiếptụctrôilăntrongvòngluânhồi,táisinhkhủngkhiếp–lạisinh,lão,bệnh,tử,donhiễmô,chấpthủvàthamáidẫnlôi,khiếntalạikhổđau,lạiphiềnnão.Chúngsinh,đaphầnkhôngbiếtdođâumàhọphảikhổđau,phiềnnão,vìhọchẳngbaogiờquánsátchúng,chẳngbaogiờquánchiếuvềchúng,vìthếhọluônsimê,hoangtưởng,langthangtrôinổikhôngbaogiờdừng.

Nếuchúngtacóthểdừnglạivàlắngđọng,tâmsẽcócơhộiđượcgiảithoát,đượcquántưởngvềkhổ,và rồibuôngbỏnó.Điềunàymang lạicho tâmmộtsựan lạc trongchừngmựcnàođó,vìnókhông còn hammuốnbất cứ thứ gì nằm trongvòng luân hồi sinh tử -vì nó thấy rằng không có gìtrườngtồntrongđó,ngoàikhổđau,phiềnnãokhôngdừng.Bámvíuvàobấtcứthứgìcũnglàphiềnnão.Đólàlýdotạisaotacầnphảicóchánhniệmtỉnhgiác,đểtacóthểgiámsáttâm,giữchonóyêntịnh,khôngđểchonósavàocámdỗ.

Phươngcáchtu tậpnàyvôcùngquantrọng.NhữngkẻkhônghọchayhànhPhápđãhoangphíkiếpngườicủahọ:Họsinhratrongumêvàsốngtrongumê.NhưngnếutuhànhtheoPháp,chúngtasẽtrởnênkhônngoanđốivớikhổ,biếtconđườngđạođểtựgiảithoátbảnthân.

Một khi chúng ta tu tập theo chánh pháp, các nhiễmô sẽ không thể lôi kéo chúng ta đi loanhquanhvàthiêuđốtchúngta,vìchúngtabắtđầuthiêuhủychúng.Chúngtanhậnrarằngcàngcóthểthiêuhủynhiễmôthìtâmtacàngtrởnênmạnhmẽ.Tráilại,nếutađểchonhiễmôthiêuhủy,thìsứcmạnhcủatâmsẽdầnbịsuysụt.Đólàlýdotạisaochúngtaphảihếtsứccẩnthậnvềđiềunày.Hãytiếptụcthiêuhủycácnhiễmôtrongmọihànhđộngcủamình,rồichánhniệmtỉnhgiácsẽtrởnênmạnhmẽhơn,nósẽdũngcảmđươngđầuvớibấtcứkhổđau,phiềnnãonào.

Chúng taphảinhậnra rằngkhôngcógì trongcuộcsốngnàyngoại trừphiềnnão.Khôngcógìthoảimáicả.Cáibiếtdochánhniệmtỉnhgiácmangđến,khiếnchúngtacảmthấynhàmchánvớicuộcsống,vìnónhậnbiếtmọivậtnhưchúnglà,ởbêntrongcũngnhưbênngoàithânta.

Cảthếgiannàychẳnglàgìhết,ngoàiảo tưởng,ngoàikhổách.NhữngngườikhôngbiếtPháp,khônghànhPháp–dầucóđịavịhaydanhphậngìtrongxãhội-thìhọcũngsốngmộtcuộcđờiđầyảo

vọng,mônglung.Khingãbệnhhoặcsắptừgiãcõiđời,họsẽđaukhổrấtnhiềuvìhọđãkhôngdànhthờigianđểtìmhiểuvềcácnhiễmôđangthiêuđốttâmthứchọmỗingày.Nếuchúngtakiêntrìthựctập,họchỏivàchiêmnghiệm–coiđónhưnhữngsinhhoạthằngngày–nósẽgiúpchotathoátkhỏimọikhổđau,phiềnnão.Biếtđượcnhưthếthìlàmsaochúngtacóthểkhôngmuốntutập?

Tuynhiên,chỉnhữngngườicótrímớicóthểkiêntrìtutập.Nhữngkẻumêthìchẳngmuốnđểtâmtới.Họthàchạytheonhiễmôhơnlàthiêuhủychúng.ĐểcóthểhànhPháp,chúngtacầncóchúttrítuệ–vừađủđểnhậnbiếtrằngchínhuếnhiễmđemđếnchotaphiềnnão,khổđau.Cóvậythìcôngphututậpcủatamớiđượctiếnbộ.VàdầuviệchànhPhápcógiannan,khókhănđếnmấy,chúngtavẫntiếptụctuhànhchođếngiờphútcuối.

Chúng ta cầnbiết rằngviệc tu tậpkhôngphải làviệcmàchúng ta có thể lâu lâu làmmột lần.Chúngtaphảicôngphututậpsuốtcuộcđời.Dầuthântâmtacóbịđớnđau,bịdàyvòđếntuôntrànnướcmắt,chúngtacũngvẫnphảigiữcuộcsốngthánhthiệnvìtađãthựcsựchọnlựađiềuđó.Nếutakhôngduytrìcuộcsốngthánhthiện, tasẽbịchìmtrongđaukhổvàbịnhiễmôthiêuđốt.Vìthế, taphảihọc từcácnỗiđaucủamình.Hãycốgắngchiêmnghiệmnóchođếnkhichúng tacó thểhiểuđượcnó,buôngbỏnó,rồitasẽđạtđượcphầnthưởngcaoquýnhấttrongđời.

Đừngnghĩrằngchúngtacómặtởđờilàđểhưởngthụnhữngmứcđộtiệnnghivậtchấtthếnàythếkia.Màchúngtacómặtlàđểtrảinghiệmkhổđau,truynguyênkhổđauvàđểtìmrachođượccácphươngphápthựchànhđểgiảithoátkhổđau.Đólàđiềuquantrọngnhất.Ngoàiramọithứkhácđềutầmthường,khôngquantrọng.TấtcảnhữnggìquantrọngđềunằmngaynơisựhànhPháp.

Đừngnghĩrằngnhiễmôsẽdễdàngbiếnmất.Khinhiễmôkhônghiểnhiệndướicácdạngthô,chúngsẽxuấthiệndướinhữngdạngvitế-vàsựtaihạicủacácnhiễmôvitếnàyrấtkhónhậnbiết.Nếumuốnloạitrừcácnhiễmôvitế,thìviệchànhthiềncủachúngtacũngphảitrởnênvitế.ChúngtasẽnhậnrarằngquaPháphànhnàytaquánchiếuđểnhậndiệnđượctừngchitiếtbêntrongta,giốngnhưtamàibéncáckhícụ,đểkhiphiềnnão,khổáchxuấthiện,chúngtacóthểlàmchúngsuyyếuvàtriệthạchúng.Nếuchánhniệmtỉnhgiáccủachúngtakiêncường,thìnhiễmôsẽphảichịuđầuhàng.Nhưngnếuchúngtakhôngtruirènchánhniệmtỉnhgiácchokiêncường,thìnhiễmôsẽnghiềnnáttaratừngmảnhvụn.

Chúngtađượcsinhrađểchiếnđấuvớinhiễmôvàđểcủngcốchánhniệmtỉnhgiác.Côngphututậpcủachúngtasẽthêmgiátrịnếutrongđờisốnghằngngàychúngtaliêntụcchiếnđấuvớiphiềnnão,khổđaudouếnhiễm,áidụcvàcámdỗtạora–vàlúcđócácnhiễmôsẽyếuđitrongkhichánhniệmtỉnhgiáctrởnênmạnhmẽ.Chúngtasẽcảmnhậnđượctâmkhôngcònloạnđộngvàlăngxăngnhưtrướcnữa.Nóđãtrởnênanbìnhvàtĩnhlặng.Phiềnnãodonhiễmô,thamđắmvàchấpthủđãyếudần.Dầutachưahoàntoànquétsạchđượcchúng,nhưngchúngdầnyếuđivì takhôngnuôidưỡngchúngnữa.Khôngchochúngcónơinương tựa.Vàchúng ta tiếp tục làmnhữnggìcó thểđểkhiếnchúngluônsuyyếuđi,mỏngmanhđi.

Chúngtaphảicanđảmtrảinghiệmphiềnnãovàkhổđau,vìkhikhôngcảmthấykhổ,chúngtathườngsinhtựmãn.Nhưngkhisựđauđớn,khổnãodàyxéothântâm,chúngtaphảisửdụngchánhniệmtỉnhgiácđểtựchủ.Đừngđểtâmyếumềm.Cóvậy,chúngtamớicóthểtiêudiệtđượckhổđauvàphiềnnão.

Chúngtaphảihọctừtrongkhổđauđểcuốicùngtâmcóthểđượcgiảithoátkhỏikhổ,thayvìluônyếuđuối,chịuthuanó.Chúngtaphảicanđảmchiếnđấuvớinóđếnmứccuốicùng–khichúngtađạtđếnmứccóthểbuôngbỏnó.Khổluôncómặttrongthântâmnày.Nóhiệndiệnnơiđâyđểtanhậnnhìnnótrongtừngphútnhưmộttrạngtháitựnhiên,chứkhôngphảilàcáiđaucủata,đấylàkhổcủacácuẩn[sắc,thọ,tưởng,hànhvàthức].Biếtđượcđiềunàycónghĩalàchúngtacóthểtáchbiệtcácđặc tínhcủasắcvàdanh - thấychúng tươnggiaonhư thếnào,biếnđổinhư thếnào.Thậtdiệukỳ!Quánsátcáiđaulạigiúptatíchlũyđượcnhiềuchánhniệmvàtỉnhgiác.

Nhưngnếuchúngtachỉlohưởngthụdụclạc,tiệnnghi,tacũngsẽluônumênhưbaochúngsinhphàmphukhác.Họtrôilăntheodụclạcdothấy,donghetheonhữnggìhọthích–nhưngkhikhổđauxuấthiệnvànướcmắttuôntràntrênđôimá,thìhọsẽđaukhổdườngnào!Vàcàngkhổđauhơnkhihọphảixalìanhữngngườihọyêumến.Tuynhiên,vớinhữngngườibiếthànhPhápnhưchúngtathìtasẽkhôngbịumênhưvậy,vìtathấyrõtrongtừnggiâyphútlàchẳngcógìngoạitrừphiềnnãophátsinh,kéodài,vàrồibiếnmất.Ngoàiphiềnnão,khôngcógìphátsinh;khôngcógìhoạidiệt.Phiềnnãocó

mặtđểtacóthểnhậnthấynótrongtừnggiâyphút.Nếuchúngtaquánchiếuvềnó,nhấtđịnhchúngtasẽnhậndiệnđượcnó.

Vìvậy,chúngtakhôngthểđểchobảnthânsốngtrongsựxaolãng.Chânlýlàđó,nênchúngtaphải tu tậpđểnhậnbiếtnó–nhất là trongkhichúng tađanghànhPháp.Chúng taphải luônchiêmnghiệmvềphiềnnãođểnhậnramuônhìnhvạntrạngcủanó.CácvịA-la-hánsốngkhôngxaolãng,vìhọluônbiếtđượcchânlýnày,vàtâmhọtrongsạch,thánhthiện.Cònchúngtavớinhữnguếnhiễmcủamình,chúngtaphảiluôncốgắngtutập,vìkhichúngtakhôngngừnggiámsáttâmmìnhvớichánhniệmtỉnhgiác,chúngtacóthểgiữchotâmkhôngbịnhiễmôlàmchomêmờ.Ngaycảkhibằngcáchnàođó,nhiễmôcóthểlàmchotâmtabịmêmờ,thìtavẫncóthểdẹptansựmêmờđóvàlàmchotâmtrởnêntrốngrỗng,giảithoát.

ĐâylàPháphànhđểlàmsuyyếutấtcảcácnhiễmô,thamđắmvàchấpthủtrongta.BằngcáchthựchànhPháp,đờisốngcủachúngtasẽtrởnêntựdo.Vìvậychúngtahãytiếptụctutập,đừngtựmãn.Dầuphầnđờicònlạicủachúngtadàitớiđâu,chúngtacũngphảikiêntrìtutậpvớitấtcảkhảnăngcủamình,nhờthếchúngtasẽđạtđượcchánhniệmtỉnhgiácđểnhìnthấysựthậtngaynơibảnthân,đểcóthểbuôngbỏ-giảithoátkhỏimọikháiniệmvềngã-khôngngừngnghỉ.

BiếtĐúngBằngTríTuệ

Tâm,nếuđượcgiámsátbằngchánhniệmtỉnhgiác,sẽkhônggặpbấtcứkhổđaunàodohoạtđộngcủanómangtới.Nếukhổđauphátkhởi,chúngtasẽnhậnranóngay,đểcóthểhủydiệtnó.Đâylàđiềumàchúngtacóthểthựchànhliêntục.Vàchúngtacóthểthửtháchbảnthânbằngcáchnhậnxétxemsựtỉnhthứctoànvẹncủatavitế,cặnkẽđếnmứcnào.Bấtcứkhinàotaphóngtâm,chạytheosựtiếpxúcvớibênngoài,thìtâmcóthểduytrìđượcvịthếcănbảncủachánhniệmtỉnhgiácbêntrongkhông?Phươngcáchthựchànhmàchúngtacầnphảirènluyệntrongcuộcsốnghằngngàylàphảiluôncóchánhniệm,luôncómặttronggiờphúthiệntại.Hãythựchànhtrongmọiđộngtác:đi,đứng,nằm,ngồi.Phảichắcchắnrằngchánhniệmluôncómặt.

Sốngtrongthếgiannày–vớicáchiệntượngtâmsinhlýcủangũuẩn-chochúngtakhánhiềucơhộiđểchiêmnghiệm.Chúngtaphảicốgắngquansátchúng,quántưởngvềchúng,đểcóthểhiểuvềchúng–vìnhữngsự thậtmàchúng tacầnbiếtnơi thân tâmcómặtngayđây trong từngphútgiây.Chúngtakhôngcầnphảiquantâmđếnnhữngvấnđềkhác.Tấtcảnhữnggìchúngtacầnđãcóngaynơi thân tâmnày.Khichúng tacó thểgiữcho tâmluônchánhniệmtrọnvẹn,chúng tacó thểquánchiếuvềchúng.

Nếuchúngtaquántưởngđếnnhữnghiệntượngtâmsinhlý,đểxemchúngphátkhởi,rồiquađinhưthếnàongaytrướcmắt,ngayhiệntại,vàkhôngquantâmđếnnhữngchuyệnbênngoài–giốngnhưmắttiếpxúcvớicảnh,taivớiâmthanh-thìsẽkhôngcónhiềuvấnđềnữa.Tâmcóthểởtrạngtháibình thường, thăngbằng, tĩnh lặng,khôngbịxáo trộnbởinhiễmôhoặcphiềnnãodosựxúcchạmmangđến.Tâmcóthểtựbảovệvàduytrìsựcânbằng.Chúngtasẽcảmnhậnđượcrằngnếutachánhniệmđượcchínhsựtỉnhthức,màkhôngbịcuốntheonhữngviệcbênngoàinhưphánđoán,đặttên,suytưởng,thìtâmsẽthấymọithứphátkhởi,rồiquađiliêntụcnhưthếnào–vànókhôngbịlôikéobởibấtcứcáigì.Tâmkhôngcònbịràngbuộc,nórỗngkhôngvàgiảithoát.Nhưngnếutâmchạytheoviệcphánđoánchocáinày,cáikialàtốthayxấu,là“tôi”hoặc“củatôi”,hoặcbámvíuvàobấtcứvậtgì,thìnósẽtrởnênloạnđộng,khôngyên.

Chúngtaphảibiếtrằngnếunhưtâmthứccóthểyêntịnh,tỉnhthứchoàntoàn,ngayhiệntại,vàcóthểquánsátmọihoạtđộng,thìcáchìnhtướngthôtháocủakhổ,củaphiềnnãosẽtanbiếnđi.Kểcảkhichúngvừahìnhthành,chúngtacũngcóthểnhậnbiếtđểhủydiệtchúngngay.Mộtkhichúngtathấyđượcviệcnàythậtsựđangxảyra–dầuchỉtrongnhữnggiaiđoạnkhởiđầu-nócũngcóthểgiảitỏarấtnhiềuphânvân,xáotrộntrongtâmta.Nóicáchkháclàchúngtađừngsốngtrongquákhứhoặcbámvàonhững suy tưởnghướngđến tương lai.Cònđốivớinhữngviệcphát sinh, rồiquađingaytronghiệntại,đừngquantâmđếnchúng.Bổnphậncủachúngtalàgì,hãyđơngiảnthựchiệnchúng,thìtâmsẽkhôngbịmệtmỏi.Đếnmộtlúcnàođó,tâmsẽtrởnêntrốngkhôngvàtĩnhlặng.

Đâylàđiềumàchúngtacầnphảithậntrọng.Chúngtaphảitựmìnhnhậnrarằngnếuchánhniệmtỉnhgiácluônlàmchủ,thìchânlývềsựsinhvàdiệtcủacáchiệntượngtâmsinhlýluôncómặtđểtathấy,luôncómặtđểtabiết.Nếuquánthân,chúngtathấynóchỉlàtậphợpcủanhữngyếutốvậtchất.Nếuquánthọ,tasẽthấychúngluônthayđổivàbấtnhất:nhưlạc,nhưkhổ,haykhônglạckhôngkhổ.Nhậnbiếtđượcnhữngđiềunàylànhậnbiếtđượcchânlýbêntrongchúngta.Đừngvướngmắcvớinhữngbổnphậnbênngoài.Chỉcầntaquánsát.Nếuchúngtacóthểýthứcvềbảnthânkhôngsailạc,tâmsẽduytrìđượcsựbìnhyên,thăngbằng,tĩnhlặngkhôngkhókhăngì.

Nếutâmcóthểdừnglại,khôngchạytheongoạicảnhđểphánđoánhaybámvíu,thìnócóthểduytrì trạng thái tựnhiêncủa tĩnh lặng.Đây làđiềuchúng tacần trảinghiệm trongmọihoạtđộngcủamình.Hãygiớihạncáccuộcgiaotiếp,thìsẽkhônggâyranhiềuvấnđề.Hãyquansátngaynơitâmthức.Khichúngtaquánsáttâmvớichánhniệmkhôngdừngdứtthìcáccănsẽđượckiềmchế.

Luônduytrìđượcchánhniệmnhưthếlàđiềuchúngtacầnphảiluyệntập.Hãythửđểthấyxemchúngtacógiữđượcchánhniệmliêntụckhông?Điềugìvẫncònxáotrộntâm?Tâmsuynghĩ,phánđoánnhữnggìvềsựtốt,xấu,tôi,vàcủatôi?Saucùnglàxemnhữnghoạtđộngnàyphátsinh,rồiquađinhưthếnào?

Cáccảmthọphátsinhdonộivàngoạicảnhđềucónhữngđặctínhgiốngnhau.Chúngtaphảitiếp

tụcquánsátchođếnkhitanhậnrađượcđiềunày.Nếubiếtcáchquánsát,tasẽnhậnthấy–vàtâmtasẽtrởnêntĩnhlặng.

Dođóđiềumàchúngtaphảithựchànhtronggiaiđoạntiếnbộhơnnàykhôngquantrọng.Chúngtakhôngcầnphảilàmgìcả,khôngcầnphánđoán,khôngsuytưrắcrối.Chỉcầnquánsátcẩnthậnvàchiêmnghiệm,thìngaytrongđờisốngnày,chúngtacũngsẽcócơhộiđượcanlạc, tĩnhlặng,đượcbiếtvềbảnthânmộtcáchsâusắc.ChúngtasẽnhậnthấyPháp(dhamma)diệukỳhiệndiệnngaynơitâmta.ĐừngtìmkiếmPhápởbênngoài,vìnónằmngaybêntrong.Sựanđịnhcũngnằmbêntrong,nhưngchúngtaphảiquánniệmđểđượctĩnhthứctrọnvẹn–mộtcáchtinhtế,sâulắng.Nếuchỉnhìnbênngoàithìtakhônghiểuđượcgìcả.Ngaycảkhitâmởtrạngtháitựnhiên,ởmứcđộbìnhthườnghằngngày,chúngtacũngsẽkhônghiểunhiềuvềbấtcứđiềugìcả.

Chúngtaphảiquánniệmđểcóthểtỉnhthứctrọnvẹnmộtcáchkhéoléo.Từngữ“khéoléo”khóthểgiảithíchbằngngôntừ,nhưngchúngtacóthểtựbiếtkhithấycáicáchmàsựtỉnhthứctrongtâmtrởnênđặcbiệt,khitathấyđượcsựtỉnhthứcđặcbiệtnàylàgì.Đâylàđiềumàtaphảitựtìmhiểu.

Màthựcsựcũngchẳngcóchinhiều:chỉlàsinh,trụvàdiệt.Hãytiếptụcquánsátchođếnkhiđiềunàytrởnênrõrệt–thậtlàrõrệt–vàrồitấtcảquađi.Tấtcảmọigiảthuyết,mọiquyước,tấtcảcácuẩn,cácyếutốđềubịquétsạch,chẳngcònlạigì,ngoạitrừsựtỉnhthứcđơngiảnvàthuầnkhiết,khôngdínhdángđếnbấtcứthứgì–vàchúngtakhôngcầnphảilàmgìcả.Chỉcầnlắngđọngvàquánsát,ýthứcvàbuôngbỏtrongtừnggiâyphút.

Chỉquánsátđiềunàycũngđủđểhủydiệttấtcảmọinhiễmô,mọikhổđau,phiềnnão.Nếuchúngtakhôngbiếtcáchquánsáttâmthìchắcchắnlànósẽbịloạnđộng.Chắcchắnlànósẽphánđoánmọithứvàtạotácbaovọngtưởng.Mộtkhicósựxúcchạmgiácquan,tâmsẽtìmkiếmcácđốitượngđểbámvíu,thíchhaykhôngthíchđốitượngmànóđangtiếpxúc,rồilạidínhvàoquákhứvớitươnglai,tạoramộtmạngnhệnđểtựquấnmìnhvào.

Nếuthựcsựquánsáttừnggiâyphúthiệntại,tasẽthấythựcrachẳngcógìhết.Chúngtasẽthấyvớimỗisátnatâm,mọivậtđềuhoạidiệt,hoạidiệtvàhoạidiệt- thậtsựchẳngcógìcả.Điềuquantrọnglàchúngtađừngtạodựngthànhvấnđềtrêncáitrốngkhôngđó.Cácyếutốvậtchấthoànthànhnhiệmvụcủachúngtheotínhchấtvậtlýcơbảncủachúng.Cácyếutốtâmlinhcũngvậnhànhđúngtheovaitròcủachúng.Nhưngtâmsimêcủachúngtalạiđitạodựngnênnhữngvấnđềđểphánđoán,suytư.Tâmđitìmđốitượngđểbámvíuvào,đểrồitrởnênloạnđộng.Đâylàđiềuchúngtacầnphảithựcsựthấyđược,làvấnđềduynhấttacầngiảiquyết.Nếutađểchovạnvậtởtrongtrạngtháiđơngiảnvàthuầnkhiếtcủachúng,thìkhôngcó“chúngta”,khôngcó“chúngnó”.Đâylàsựthậtduynhấtsẽphátkhởiđểchochúngtathấyvàbiết.Khôngcógìcóthểsosánhvớicáithấyvàbiếtnày.Mộtkhichúngtađãthấyvàbiếtsựthậtnày,thìmọikhổđau,phiềnnãosẽbịhủydiệt.Tâmthứcsẽtrởnêntrốngrỗngvàgiảithoát,khôngcònbámvíuvàothứgì,khôngcònchothứgìlàcóýnghĩanữa.

Chínhvìvậyviệcquánchiếunộitâmthậtvôcùngđặcbiệt.Bấtcứđiềugìphátkhởi,chỉcầndừnglạivàquansátnó.Đừngđểbịkíchđộng.Nếuchúngtatrởnênkíchđộngkhibấtcứcảmgiácđặcbiệtnàokhởilên,chúngtasẽkhiếnchotâmtrởnênloạnđộng.Nếuchúngtasợđiềunày,điềukiasẽxảyra,thìchúngtacũngbịbấnloạn.Vìvậychúngtaphảidừnglạivàquansát,dừnglạiđểbiết.Việcđầutiênchỉđơngiảnlàquansátvànhậnbiết.Nhưngcũngđừngbámvàocáibiếtcủata-vìbấtcứđólàgì,nóchỉđơnthuầnlàhiệntượngsinhrồidiệt,sinhdiệt,biếnđổitheobảntínhtựnhiêncủanó.

Vìvậysựtỉnhthứccủachúngtacầnphảicómộtvịthếvữngchắcngaychínhnơitâmthức.Trongcácgiaiđoạnđầu,chúngtaphảibiếtrằngkhinàochánhniệmvữngchãi,thìtâmtasẽkhôngbịảnhhưởngbởiđốitượngcủacáccảmxúc.Hãytiếptụcthựchànhđểduytrìtrạngtháinày.Nếubảnthânchúngtacảmnhậnđượcđiềunày,thậtsựthấyvàbiếtđiềunày,thìchánhniệmcủatasẽtrởnênvữngchãihơn.Dầucóbấtcứđiềugìphátkhởi,chúngtavẫncóthểbuôngbỏ–vàrồitấtcảnhữngvấnđề,nhữngphiềnnãocủatâmsẽtanbiếnđi.

Nếuchúngtathấtniệm,tâmsẽphóngdật,chấpthủvàloạnđộngsẽphátsinh.Vìthếchúngtaphảikiểmsoáttâmtrongtừnggiâyphút.Khôngcógìđángchotaquansáthơnlàtâmthức.Taphảiluônsoirọi,quánchiếunội tâmrốt ráo.Hoặcquánsát thân, thọ,hayhiện tượngsinhdiệt–cácPháp–bêntrongvàngaynơicácPháp.TấtcảcácPhápnàylànhữngđềmụcmàtacóthểhoàntoànquánsátbêntrongta.Tuynhiên,việctheodõiquánhiềuđềmục,chỉlàmchotathêmbấnloạn,thiếutậptrung.Bởivìbanđầutathựchànhvớiđềmụcnày,rồinhảysangđềmụckhác,rồisosánhcácđềmục.Tấtcảcác

hoạtđộngnàysẽkhiếntâmkhôngthểnàoyên.Nếuchúngtacóthểduytrìchánhniệm,nếuchúngtakhéoléotrongviệcquánsát,thìtâmsẽđược

bìnhan.Tasẽbiếtcácphápsinhdiệtnhưthếnào.Đầutiênhãytậpgìngiữsựtỉnhthứctrongtâm,đểchánhniệmcủachúngtađượcvữngchãi,khôngbịcácxúcchạmgiácquanảnhhưởng,khôngphánđoántốt,xấu,thíchhaykhôngthích.Chúngtaphảiluônquánsátđểthấyrằngkhitâmởtrạngtháitựnhiên,tậptrung,vàtrungtínhnhưtrạngtháinguyênsơcủanó,thì–bấtcứnóthấyvàbiếtđiềugì-nóđềucóthểquánchiếuvàbuôngbỏ.

Nhữngbiếnđộngtrongtâmmàchúngtađãnhọccônggiảithíchđềuởmứcđộngôntừ.Chỉkhinàocósựýthứcngaynơitỉnhthức,lúcấychúngtamớithựcsựbiếtrằngcáitâmýthứcđượcsựtỉnhthứckhôngpháttáncáibiếtcủanórakhỏisựtỉnhthứcnày.Khôngcóvấnđề.Khôngcógìcóthểđượctạotáctrongtâmkhinóđượcbiếtnhưthếđó.Cónghĩalà,

TừbêntrongLàcáibiếtkhôngrốirắmTấtcảmọicáibiếtởbênngoàiđềuđángvấtbỏđi.Điềuduynhấtmàchúngtaphảiduytrìlàtrạngtháitâmbìnhthường–thấy,biết,vàcómặtngay

tronghiệntại.Nếukhôngđượcnhưthế,nếuchúngtakhôngcốgắngkiểmsoáttâm,thìkhicósựxúcchạmgiácquantâmthứcsẽbịchiphối.Tâmsẽphóngrabênngoàivớicácphánđoántốt,xấu,ưa,ghét.Vìthếphảichắcchắnrằngtaduytrìđượcsựtỉnhthứccơbản,ýthứcngaynơitâm.Vàđừngđểsựphánđoánchenvào.Bấtcứsựxúcchạmgiácquannàoxảyra,chúngtaphảiýthứcvềnóngay.

Nếuchúngtacóthểrènluyệnbảnthânđúngtheophươngphápnày,tấtcảsẽdừnglại.Chúngtasẽkhônglạcđườngdocáccăncủamắt,tai,vânvân.Tâmsẽdừnglạivàquansát,dừnglạivànhậnbiếtngaynơisựtỉnhthức,đểbiếtsựthậtlàvạnphápđềusinhdiệt.Khôngcógìthựcsựcó.Chỉcótâmsimêcủachúngtabámvíu,vẽvờiramọithứ,đểrồiđaukhổ–đaukhổvìvôminh,đaukhổvìkhôngnhậnbiếtngũuẩn–sắc,thọ,tưởng,hànhvàthức–tấtcảđềuvôthường,khổvàvôngã.

Hãysửdụngchánhniệmđểquánmọivật,vàtâmsẽthôikhôngdaođộng,khôngchạytheomọitrầncảnh.Nósẽcóthểdừnglạivàlắngđọng.Lúcđóhãykhiếntâmbiếttheocáchđó,thấytheocáchđómộtcáchliêntục–trongtừnggiâyphút,vớimỗihànhđộng.Thựctậpquánsátvàbiếttâmngaynơibảnthểcủanó:Điềunàysẽcắtđứtmọiphiềnnão.Chúngtakhôngcầnphảilolắngvìchúngnữa.

Nếuthânbịđau,chỉcầntiếptụcquansátnó.Chỉcầnquansátcáccảmthọnơithân,vìtâmtỉnhthứccóthểquánsátbấtcứđiềugìbêntronghaybênngoàinó.Hoặcnócóthểchỉcầntựýthứcđếnmộtmứcđộmànócóthểbuôngbỏmọithứbênngoài,buôngbỏcácxúcchạmgiácquanvàduytrìsựquánsátkhôngdừngtrongtâmvàchínhtâm.Đólàlúcchúngtabiếttâmsẽnhưthếnàokhinóbìnhan:Khôngcógìcóýnghĩavớinó.Đólàtâmrỗngkhông,khôngbámvíu,khôngvướngmắc,khônglolắngvìbấtcứđiềugì.

Chúng ta cầnphải cẩn thậnvớinhữngchữ–“khôngbámvíu”, “khôngvướngmắc”, “không lolắng”–vìchúngámchỉnhữngđiềurấtvitếvàsâusắc.“Khôngvướngmắc”cónghĩalàkhôngquantâmđếncácxúcchạmgiácquan,khôngbị chiphốibởi thânhay thọ. “Không lo lắng”cónghĩa làkhônglođếnquákhứ,tươnglaihayhiệntại.Chúngtaphảiquánchiếunhữngđiềunày,dầuchúngcótinhtế,chođếnkhitahiểuchúngthấuđáo.Đừngquantâmđếnnhữngviệcbênngoài,vìchúngkhiếntadaođộng,khiếntalăngxăng,khiếntabịlôicuốnvàoviệcphánđoán,suytưvềtốt,xấuvàđủmọithứchuyện.Chúngtacầnphảichặnchúnglại.Nếukhông,côngphututậpcủachúngtasẽuổngphí,vìnhữngthứnàyluônlừaphỉnhta.Khitabịđiềugìđólôicuốn,nósẽkhiếntasinhtâmphánđoánđúng,sai,tốt,xấu,vânvân.

Dầndầnchúngtacũngnhậnthứcđượcrằngvạnphápđềusinh,trụvàhoạidiệt.Hãytậptrungvàosựhoạidiệt.Nếuchỉquánsátsựsinh,chúngtacóthểbịđilệchhướng,nhưngnếuchútâmvàosựhoạidiệt,chúngtacóthểthấysựrỗngkhông.Mọithứđềuhoạidiệttrongtừngsátna.Dầutaquánsátđiềugì,dầutathấyvậtgì,phápđóchỉcómặttrongthoángchốcrồihoạidiệt.Rồinólạiphátsinh.Rồinólạihoạidiệt.Chỉcósinh,trụvàhoạidiệt.

Vìthếhãyquansátquytrìnhnàyxảyranhưthếnào-sựsinhdiệtcủacáchiệntượngquatiếpxúcvớicácgiácquan,tựđộngxảyra.Chúngtakhôngngăncảnhaythúcépđược.Nếuchúngtathấyvàbiếtmàkhôngbámvíu,tâmsẽkhôngbịảnhhưởngbởiniềmvuihaynỗibuồn.Tâmsẽởtrạngtháitươngđốibìnhthườngvàtrungtính.Nhưngnếuchúngtathấtniệmđểbắtđầuchấp,bắtđầuphánđoán

sựvậttheocáinhìnnhịnguyên–tốt,xấu,khổ,lạc,ưa,ghét–thìtâmsẽtrởnêndaođộng:khôngcòntrốngkhông,khôngcòntĩnhlặng.Khiđiềuđóxảyra,chúngtaphảiquánchiếu,tìmhiểutạisao.

Tấtcảnhữngvấnđềkhôngquantrọngphátkhởitrongtâmcầnđượcdẹpbỏ.Rồichúngtasẽthấyngàycàngcóítđiềuđểnói,ítthứđểbàncãi,ítviệcđểsuytư.Nhữngđiềunàytựđộnggiảmdầnđi.Rồicóngàychúngsẽtựđộngngưngbặt.Nhưngnếuchúngtavướngmắcvàonhiềuvấnđề,tâmsẽkhôngthểnàoyên.Vìthếchúngtaphảitậpquansátmọithứ,nhữngthứhoàntoànvôích,khôngcóthựcchất,đểthấyrằngchúngvôngã.Hãytiếptụcquánsátnhưthế,vìýthứccủachúngta,kếthợpvớichánhniệmtỉnhgiác,phảithấyrằng“Đâykhôngphảilàtôi.Khôngcóbảnchấthaygiátrịnàoởđâycả.Nóchỉsinhvàdiệtngaytạiđây.Nóchỉcómặtởđâytrongthoángchốc,rồihoạidiệt”.

Tấtcảnhữnggìchúngtacầnlàmlàdừnglạivàquánsátkỹcàng,cónhưthếchúngtamớicóthểhủydiệtđượcbaokhổđau,phiềnnão.Phiềnnãodocácuẩntạoravẫncòncómặt–chúngtakhôngthểngănngừaviệcnày–nhưngchúngtabiếtđólàtínhchấtphiềnnãotựnhiên,vàchúngtakhôngbámvàonó,khôngxemnólàcủata.

Vìvậychúngtaphảiquansátmọisựnhưtựchúngxảyra.Nếubiếtcáchquansát,chúngtacứtiếptụclàmnhưthế.Đừngbámvíuvàosựvật,coiđólà“ta”hay“củata”.Hãygiữchánhniệmnàyvữngchắctrongkhảnăngcủamình,thìtasẽkhôngphảiquantâm,lolắngđếnnhiềuđiềukhác.

Khitiếptụcquánsát,tiếptụcbiếtnhưthế,chúngtasẽnhậnthấyrằngchẳngcóvấnđềgìtotátđangxảy ra.Chỉ làvấnđềcủasinh, trụ,vàdiệt.Chúng takhôngcầnphảiphánđoán tốt,xấu.Nếuchúngtachỉquánsáttheocáchđóthìtâmtasẽthậtnhẹnhàng.Nhưngnếutavướngvàonhữngvấnđềtốt,xấu,ngãvànhữngđiềunhưthế, thìmuônvànkhổđausẽxuấthiện.Baouếnhiễmsẽphátsinhkhiếntâmtatrĩunặng,xáotrộn,bựctức.Vìvậy,chúngtaphảidừnglạivàquánsát,dừnglạivàđàosâuvàonộitâm.Nógiốngnhưnướcbịđámbèochephủ.Khigạtđámbèosangmộtbên,chúngtanhìnthấynướcởdướithậttrongtrẻo.

Khiquánsáttâm,chúngtacầnphảigạtnósangmộtbên,dừngnólại:dừngnghĩsuy,dừngphánđoántốthayxấu,dừngtấtcảlại.Chúngtakhôngthểphánđoántấtcả.Chỉcầntiếptụcquansát,tiếptụcbiết.Khitâmtrởnênyêntĩnh,tasẽthấyrằngkhôngcógìởđócả.Mọithứđềulắngđọng.Mọithứđềudừngbặttừbêntrong.Nhưngkhitabắtđầuphánđoán–ngaytrongtĩnhlặng–tâmsẽbắtđầuvậnhành.Khiđiềuđóxảyra,nếuchúngtakhôngbiếtbuôngngay,thìsónggiósẽnổilên.Chúngsẽtấncôngtâm,khiếntâmloạnđộng,khôngthểkiềmchếnổi.Tâmloạnđộngbaogồmthamáicũngnhưnhiễmô,vìavijjà(vôminh)làgốcrễcủanó.

Chướngngạilớncủatâmlàtưởnguẩnhaysựphánđoán,đặttên.Nếutakhôngnhậnbiếtsựsanh,diệtcủatưởngthìtâmphánđoánsẽphátsinh.Tưởnglàkẻchủmưutrongviệcphánđoánsựviệc,vìthếtaphảinhậnbiếtsựsinh,diệtcủanó.Khitabiếtđượcđiềunày,tưởngsẽkhôngcòngâyrakhổđauchotanữa.Cónghĩalà,nósẽkhônglàmnảysinhthêmcácvọngtưởng.Tâmsẽtỉnhthứcvàhủydiệtchúng.

Bởivậy taphảidừngsựviệc lạiởmứcđộ tưởng.Nếukhông,các tâmhànhsẽ tôvẽ, tạodựngchúngthànhravấnđề,khiếntâmthứcdaođộng,nghiêngngãtứphía.Nhưngđâylànhữngđiềumàtacóthểdừnglạivàquánsát,nhữngđiềumàtacóthểnhậnbiếttrongtừngsátna.

Nếuchúngtachưathậtsựhiểuvềcáchiệntượngsinhdiệttrongtâm,thìchúngtakhóthểbuôngbỏ.Chúngtacóthểbànvềđềtàinày,nhưngkhôngthựchànhđược,vìchúngtachưathậtsựhiểuvềnó.Bấtcứđiềugìkhởilêntrongtâm,tanắmbắtngay-kểcảkhinóđãhoạidiệt,nhưngvìchúngtakhôngthậtsựthấy,chúngtakhôngnhậnbiết.

Chonênchúngtaphảithấuđáonguyênlýcơbảnnày.Đừngchạyđuổitheothứnày,thứkia,nếukhôngtasẽtựlàmchotâmmìnhbấtổn.Chủđềchínhlàởnộitâm:Tiếptụcquánsátnộitâm,tiếptụcnhậnbiếtnộitâmchođếnkhichúngtathấusuốttấtcả.Lúcđótâmsẽđượcgiảithoát.Trốngkhông.Lắngđọng.Tỉnhthức.Vậyhãyquánsáttâmkhôngdừngdứt,rồiđếnmộtlúctasẽkhôngcòngìđểnói.Mọithứsẽtựđộngdừnglại,tựtrởnêntĩnhlặng,vìduyênsựcơbản(underlyingcondition)-đãdừngbặt–vàtĩnhlặngđãcómặtởđó.Chỉlàchúngtachưanhậnbiếtmàthôi.

---o0o---

HiệnTạiThanhTịnh

Chúngtaphảinhậnbiếtcáicảmgiáckhitâmtiếpxúcvớiđiềugìđónhưngkhôngýthứcđếnbảntâm.Lúcđótasẽthấytâmbámvíunhưthếnàovàocácuẩn:sắc,thọ,tưởng,hànhvàthức.Bảnthânchúngtaphảithămdò,quánsát.Chúngtakhôngthểsửdụngcácbàihọcđãthuộclòngđểnhậnbiếtchúng.Làmthếkhôngíchlợigì.Chúngtacóthểnói“thânnàyvôthường”,nhưngdầunóithế,chúngtakhôngthấyđượcđiềuấy.

Chúngtaphảithấychínhxácthânvôthườnglànhưthếnào,nóbiếnđổirasao.Chúngtaphảichútâmvàocáccảmthọ–khổ,lạc,xả–đểthấychúngthayđổirasao.Đốivớitưởng,hành,vàthứccũngthế.Chúngtaphảichútâmđếnchúng,quánsátchúng,chiêmnghiệmchúngđểnhậnthấycáctínhchấtcủachúngnhưchúngthựcsựlà.Nếuchúngtacóthểthấyđượcnhữngđiềunàydùchỉtrongphútgiây,tacũngđượcbaolợiích.Nósẽgiúpíchchochúngtarấtnhiều.Chúngtasẽcóthểkhámphábảnthân.Nhữnggìtanghĩrằngmìnhđãbiết,tathậtsựchẳngbiếtgì.Đólàlýdotạisaosựhiểubiếtmàtacóđượcquacôngphututậpluônthayđổiquanhiều,rấtnhiềumứcđộ.Nókhôngởmãimộtchỗ.

Cóthểtabiếtđượcsựsinhdiệtcủacácphápngaytronghiệntại,nhưngnếutakhôngtiếptụcquánchiếuthìsựhiểubiếtcủatarấtmơhồ.Taphảibiếtlàmthếnàođểquántưởngcáccảmgiácđơnthuầncủasựsinh,diệt,chỉlàsinhvàdiệt,màkhôngphánđoán“tốt”hay“xấu”.Chỉtiếptụcvớicáccảmgiácđơnthuầncủasinhvàdiệt.Khitathựchànhđiềunày,cácthứkhácsẽxenvào–nhưngdầuchúngxenvàonhưthếnào,đócũngchỉlàvấnđềcủasinhvàdiệt,vìvậytacứtiếptụcquántưởngsựsinh,diệtnhưthếđó.

Nếutabắtđầuphánđoán,đặttênchocácđốitượng,thìtâmsẽloạnđộng.Việcmàtacầnlàmchỉlàsựquánsátđúng:cáccảmgiácđơn thuầncủasinhdiệt.Chỉcầnchắcchắn rằng takhôngngừngquansátnó.Dầuđólàcáibiếtvềsắc,thanh,hương,vịhayxúc,hãytrụnơicảmgiáccủasinhdiệt.Đừngphánđoáncáithấy,cáinghe,ngửi,nếmhayxúcchạmcủata.Nếucóthểtiếptụcquánsáttheocáchđó,làchúngtađangởtronghiệntạithuầnkhiết-vàkhôngcóbấtcứvấnđềgì.

Khitiếptụcquansátnhưvậy,làchúngtađangquansátvềsựvôthường,sựbiếnđổi,nhưnóđangxảyra–vìkểcảsựsinhdiệtcũngbiếnđổi.Khôngphảilúcnàocũnglàsinhdiệtcủacùngmộtđốitượng.Đầutiênlàmộtcảmthọphátsinh,rồihoạidiệt;tiếpđếnlàmộtcảmthọkhácphátsinhvàhoạidiệt.Nếucứtiếptụcquansátsựsinhdiệtđơnthuầnnhưthế,chắcchắnlàchúngtasẽđạtđượctrítuệ.Nhưngnếuchúngtatiếptụcquansátvớinhữngsuynghĩnhư–“Đólàtiếngkêucủaconbò”,“Đâylàtiếngchósủa”–thìkhôngphải làchúngtaquánsátcảmgiácđơnthuầncủacáinghe,cảmgiácđơnthuầncủasinhdiệt.Mộtkhicósựphánđoán,thìtâmhành(thought-fabrications)cũngtheoliềnsau.Cáccảmgiáccủaxúcchạm,thấy,nghe…sẽtiếptụcsinhdiệt-mộtcáchđơnthuần,nhưngtakhônghaybiếtđiềunày.Thayvàođó,chúngtaphánđoán,suytưvềmọithứ-cảnhsắc,âmthanh,vânvân-rồibắtđầubámvíu,thọkhổ,thọlạc,màchẳngbaogiờbiếtđếnsựthật.

Chânlýtiếptụcđitheoconđườngcủanó.Cáccảmthọtiếptụcsinhdiệt.Nếuchúngtachútâmvàongayđó–ngaynơiý thứcvềcáicảmgiácđơnthuầncủacái thấy,cáinghe,ngửi,nếm,vàxúcchạm–thìchúngtacóthểnhanhchóngđạtđượctrítuệ.

Nếuchúngtabiếtlàmthếnàođểquánsátcácpháptheocáchnày,thìrấtdễđểnhậnrakhinàotâmbịđammêhaythamáikíchđộng,vàcàngdễthấyhơnnữakhisânhậnkíchđộngtâm.Riêngvớisithìnótinhtếhơn,chúngtaphảimấtnhiềuthờigianđểtìmhiểuvàxemxétcẩnthận.Chúngtadầnsẽnhậnbiếtđủcácloạiphápẩntàng–nhậnbiếtrằngtâmbịchephủbởinhiều,rấtnhiềulớpmàngmỏng.Điềuđóthậtdiệukỳ.Nhưngđólàchínhlànhiệmvụcủathiềnminhsát-mởmắtchotađểtacóthểthấy,đểtacóthểhủydiệtsivàvôminh.

---o0o---

NhữngNgụyTạoCủaCáiBiết

Chúngtaphảicóphươngcáchxemxét,quánchiếu,đểkhituệphátkhởi,nólàmhiểnlộthựctánhPháp,giúptahiểubiếtsựvậtnhưthếnào.Hãycẩnthậnđểnhậnbiếtcảhaitrườnghợpkhicáibiếtcủanólàđúnghaysai.Đừnglầmlẫn,coicáibiếtsailàđúng,hoặcchocáibiếtđúnglàsai.Việcđánhgiávềsựsaihayđúngcủacáibiếtrấtquantrọngtrongtutập,vìnhữngthứnàycóthểgạtgẫmta.

Xinđừngquáphấnkhíchkhiđạtđượcchúthiểubiếtmớimẻnào.Vìchínhsựhiểubiếtđócũngnhanhchóngbiếnđổi–biếnđổingaytrướcmắtta.Nókhôngđợiđếnlúcnàokháchayởnơikhác.Nóthayđổingaytronghiệntại.Chúngtaphảibiếtcáchquánsát,biếtlàmsaođểquenthuộcvớisựlọclừacủacáibiết.Dầuđólàcáibiếtđúngtacũngkhôngthểchấpvàođó.

Trongquátrìnhtutập,cóthểchúngtacũngcónhữngchuẩnmựcđểđánhgiáloạihiểubiếtnàolàđúng,nhưngxinđừngvộibámvíuvàocáibiếtđúngđó-vìcáibiếtđúngcũngvôthường.Nóbiếnđổi.Nócóthểtrởthànhcáibiếtsaihaycáibiếtđúnghơnnữa.Chúngtaphảiquánchiếusựvậtmộtcáchthậntrọng–rất,rấtthậntrọng.Đượcthế,tasẽkhôngsậpbẫyvìchínhcáibiếtcủamìnhkhinghĩ,“Tôiđãđạtđượctrítuệsâusắc;Tôibiếtnhiềuhơnngườikhác”.Đừngvộichorằngtađặcbiệthơnngười.Ngaygiâyphúttatựchomìnhlàthếnàođó,thìcáibiếtcủatatứckhắctrởnênsailệch.Dầutakhôngbiểulộđiềuđórangoài,thìviệctâmtựđánhgiácũnglàmộtdạngcủacáibiếtsailệch,âmthầmchephủtâm.

Đólàlýdotạisaonhữngthiềnsinhkhôngthườngquánchiếu,khôngthấyđượcsựgiảdốidướimọidạnghiểubiết–đúngvàsai, tốtvàxấu–thườngbịsalầy.Sựhiểubiếtđãlừadốihọkhiếnhọnghĩ rằng, “Nhữnggì tôi biết là đúng”, làm trỗi dậy lòng tựhào, ngãmạnmàngay chínhhọ cũngkhôngýthứcđượcđiềuđó.

Cácuếnhiễmluônhoạtđộngmàchúngtakhônghaybiết.Chúngrấtquỷquyệt,dođóchúngxâmnhậpvàocáchoạtđộngcủata,vìtâmônhiễmvàcáclậuhoặcluôncómặttrongcátínhcủata.Côngphututậpcủachúngtacănbảnlàdựatrênsựquánsátsâulắng,từnhữnglớpvỏbênngoàichođếnnhữnglớpbêntrongcủatâm.Đâylàmộtphươngcáchđòihỏirấtnhiềutinhtếvàchínhxác.Tâmcầnsửdụngsựchánhniệmtỉnhgiáccủanóđểbứngtấtcảmọithứrakhỏibảnthểcủanó,chỉcònlạibảntâmvàbảnthân,sauđótiếptụcquánsátchúng.

Sựthửtháchcơbảntrongtutậplàđiềunày,khôngcógìkháchơn:làmthếnàoquansátnộitâmđểtanhìnthấyrõràngxuyênsuốt.Nếutâmkhôngđượcrènluyệnđểnhìnvàobêntrong,nósẽnhìnrabênngoài,chỉchờđợiđểtiếpnhậncácđốitượngtừbênngoài–vàkếtquảlàtâmtrởnêntánloạnvìnhữngcảmxúcvàora,vàora.Vàdầusựloạnđộngđólàmộtđặctínhcủasựbiếnđổivàvôthường,chúngtakhôngthấyđượcnhưvậy.Thayvàođó,chúngtathấynólànhữngvấnđề,tốt-xấu,liênquanđếnbảnngã.Nếulàvậy,thìchúngtađãthụtlùitrởlạiđiểmkhởihành,khitakhôngbiếtđiềugìcả.Chínhvìvậycáccảmxúccủatâm,dườngnhưrấtkỳbí,khónhậnbiết,khitâmchưatựbiếtbảnchấtcủanó.Nếuchúngtacốgắngtìmhiểuchúngquasáchvở,kếtquảlàtachấtchứathêmnhiễmôvàotâm,khiếnnócàngbịchephủdầyhơntrước.

Vìvậykhiquayvàoquánsátnộitâm,chúngtakhôngnênsửdụngcáckháiniệm,sựphánđoán,đặttênlàmphươngtiệngiúptatìmhiểu.Nếulàmthế,chúngtasẽchẳngđạtđượcgìngoạitrừsựsinh,trụvàhoạidiệtcủacáckháiniệm.Tấtcảđượcchếtácthànhsuytư,vọngtưởng–vậythìlàmthếnàotacóthểquánsáttrongtộtcùngthinhlặng?Tacàngmangnhữngkiếnthứchọcđượctừsáchvởvàobêntrongđểquánsátnộitâm,thìtacàngthấyíthơn.

Vìvậykhinóiđến tu tập, chúng taphảibỏ sangmộtbên tất cảnhữngkháiniệm,nhữngphánđoán,đánhgiámàchúngtađãhọcđược.Chúngtaphảibắtđầutrởlạivớitâmtrongsáng,vôtư.Cónhưthếtamớicóthểđàosâuđếnchânlýbêntrongta.Nếuchúngtakéotheobaothứlỉnhkỉnhcủacáckháiniệm,cácnguyêntắcmàtađãbiết,thìtacóthểtìmkiếmchođếnchếtcũngkhôngtìmđượcbấtcứchânlýnào.Chínhvìvậytachỉtheodõimộtđềmụckhitutập.Nếutâmđểýđếnquánhiềuđềmục,nósẽtrởnênlăngxăngđầunày,đầunọ–phóngdậtmàkhôngbiếtđiềuđó,cũngnhưkhôngthậtsựbiếtbảnchấtcủamình.Đó là lýdo tại saonhữngngườihọcnhiều thíchchỉdạyngườikhác,đểkhoekhoangtrìnhđộhiểubiếtcủamình.Vàđâychínhlàkhiướcmuốnđượcnổibậtlạikhiếntâmtrở

nênmêmờ.Trongtấtcảcácloạidốitrá,khôngcógìtệhơnlàtựlừadốibảnthân.Khichúngtachưathựcsự

nhậnbiếtchânlý,làmsaotacóthểtựnhậnmìnhnhưthế,rằngmìnhđãđạtđượccáibiếtnàyhaycáibiếtkia,haytađãđủkiếnthứcđểdạylạingườikhácchođúng?ĐứcPhậttừngphêphánnhữngvịthầykiểunày.Ngàigọihọ là “nhữngngười sốngmột cáchphùphiếm”.Dầu ta có thểdạymột sốđôngngườitrởthànhcácbậcA-la-hán,nhưngchínhbảnthântachưatựnếmđượcvịcủaPháp,thìtheoĐứcPhật,chúngtavẫnlànhữngngườisốngmộtcáchphùphiếm.Vìvậychúngtaphảiluôntựquánchiếu.Nếutachưathểrènluyệnbảnthânlàmnhữngđiềutadạyngườikhác,thìlàmsaotacóthểdậptắtkhổđaucủachínhmình?

Hãysuynghĩmộtchútvềđiềunày.Diệtkhổ,chứngngộgiảithoát:Phảichăngnhữngđiềunàyrấttinhtế?Phảichăngnhữngđiềunàyhoàntoànnằmnơita?Nếutatựhỏinhưthếlàtabắtđầuđiđúngđường.Dầuvậy,tavẫnphảicẩnthận.Nếutabắtđầucótháiđộchọnlựabêntrong,tâmsẽbịchemờbởicác tàkiến, tàniệm.Nếukhôngquánsátkỹ, tacó thểbị lôikéokhicósự tiếpxúcvớicácđốitượng–vìsựýthứcmàtâmdùngđểtựquánsát,tựsoirọimình,nórấtđặcbiệt,rấtđángpháthuy–vànóthựcsựloạitrừkhổđau,uếnhiễm.Đâylàsựthật,làchânlýtộtcùng,khôngphảituyêntruyềnhaydốitrá.Đólàđiềuchúngtaphảithựcsựthựchành,vàrồitaphảithựcsựnhìnthấyrõràngnhưvậy.Nếulànhưthế,thìlàmsaochúngtalạikhôngmuốnthựchành?

Nếuquánsátbảnthân,chúngtasẽbiếtcáigìlàthật.Nhưngtaphảiquánsátbảnthânthậtkỹ.Nếutabắtđầuchấpvàobấtcứcảmgiácgìthuộcvềngã,nghĩrằngtagiỏihơnngười,thìcoinhưtađãthấtbạitrongviệcquánsátrồi.Dầuchúngtacóhiểuđúngđinữa,điềuquantrọnghơncảlàtaphảicótháiđộkhiêmcung.Chúngtakhôngthểđểchobấtcứsựkiêuhãnh,haytựmãnnàoxuấthiện,nếukhôngnósẽhủydiệttấtcảmọithứ.

Đâylàlýdotạisaosựtỉnhthức,chánhniệmđểloạitrừcảmgiácvềngãtùythuộcvàokhảnăngquánsátcủatanhiềuhơnbấtcứthứgìkhác–đểxétxemcócònchútgìtrongkiếnthứchayquanđiểmcủatabắtnguồntừảnhhưởngcủangãmạn.Taphảisửdụngtấtcảsứcmạnhcủachánhniệmtỉnhgiácđể loại trừnhững thứnày.Takhông thểơhờđược.Nếu tacóđạtđượcchút íthiểubiếthaycó thểbuôngxảđôi điều, đừngvội nghĩ rằng ta là người đặcbiệt.Nhiễmôkhôngkhoannhườngmột ai.Chúngtiếptụcxôngtớinếuchúngmuốn.Vìthếchúngtaphảithậntrọng,xemxétmọiviệcdướinhiềukhíacạnh.Chỉcónhưvậythìtamớicóthểđạtđượclợiíchbằngcáchlàmchocácuếnhiễm,khổđaucủatangàycàngvơinhẹ.

Khichúngtatruynguyêntìmrakẻchủmưu–tâmhaythức-làlúctađiđúnghướng,vàsựtìmkiếmcủatađangcókếtquả,đanglàmyếuđinhữngconvitrùngcủathamáiđểhủydiệtchúng.Khithamáiảnhhưởngđến‘sinh’(being)hay‘hữu’(having)dướibấtcứhìnhthứcnào,tacũngcóthểnhậndiệnđượcnó.Nhưngnắmbắtđượcđiềunàyđòihỏisựtinhtế.Nếukhôngthựcsựcóchánhniệmtỉnhgiác,thìchúngtakhôngthểnàonhậnthứcđượcnhữngđiềunày,vìtâmlúcnàocũngmuốncómặt,muốnsởhữu.Vikhuẩncủanhiễmônằmsâutronghạtgiốngcủatâm,củatiềmthức.Chỉýthứcđếnchúngmộtcáchthiệnxảocũngkhôngphảilàđiềudễdànggì-vìvậyđừngnghĩrằngtacóthểhủydiệtđượcchúngchỉbằngýnghĩ.Chúngtaphảitiếptụcquánchiếu,quansátchođếnkhimọithứkhớplạivớinhau,trongmộtsátna,thìlúcđógiốngnhưtađãđạtđượcmứcđộcơbảncủacáibiếtnguyênthủy,khôngdoướcmuốnhaychủýnàocả.

Điềunàyđòihỏisựquansátcẩnthận:quánsátsựkhácbiệtgiữacáibiếtcóchủđíchvàcáibiếtkhôngchủđích.Đôilúctacóchủđíchmuốnnhìnvàobêntrongvớichánhniệm,nhưngcũngcólúctakhôngchủđích làm thế,nhưngcáibiếtvẫn tựphátkhởi.Hãy thửxétchủđíchmuốnnhìnvàobêntrong:Nónhưthếnào?Nóđangtìmkiếmgì?Nóthấygì?Đâylàmứcđộmàtacầnđạttớivàởđótacầnsửdụngsựchủđích-ýmuốnnhìnvàonộitâmbằngcáchnày.Nhưngmộtkhitađạtđếnmứcđộcơbảncủacáibiết,thìngaykhitavừatậptrungđểnhìnvàobêntrong,thìcáibiếttựđộngphátkhởi.

---o0o---

TấtcảPhápĐềuVôNgã

Mộtđêmtôiđangngồi thiềnngoàisân– lưng thẳngnhưmộtmũi tên–cươngquyếtđịnh tâm,nhưngsaumộtlúclâutâmvẫnkhôngngừngdaođộng.Vìvậy,tôinghĩ,“Mìnhđãngồithiềnnhưthếnàymấyngàyrồi,vậymàtâmvẫnkhôngtrụchútnào.Thôithìbâygiờmìnhtạmngưngsựquyếttâmđómàchỉtậpniệmtâm.”Tôibắtđầubuôngtay,duỗichânrakhỏitưthếkiếtgià,nhưngngaylúctôichỉduỗimộtchânvàchânkiavẫncònxếplại,tôichợtthấytâmmìnhnhưcáiquảlắcđồnghồđưaquađưalạicànglúccàngchậm,cànglúccàngchậmdần–chođếnkhinódừnghẳn.

Vàrồilúcấycómộttuệgiáctựnónảysinhvàantrụ.Từtừtôixếpchântaytrởlạitưthếngồikiếtgià.Lúcđó,tâmtôiởtrongmộttrạngtháihoàntoàntỉnhthức,chánhniệmvữngchắc,vàtôinhìnthấyrõràngvềcáchiệntượngcơbảncủamọihiệnhữulúcchúngsinh,diệt,haybiếnđổitheobảnchấttựnhiêncủachúng–đồngthờitôicũngthấymộttrạngtháinộitạitáchbiệt,khôngsinh,khôngdiệthaybiếnđổi,mộttrạngtháivượttrênsinhvàtử:mộtđiềugìđórấtkhódiễntảbằnglời,vìnólàmộtsựthựcchứngcủahiệntượngcơbảncủathiênnhiên,hoàntoàncótínhcáchcánhânvànộitại.

Saumộtlúc,tôitừtừđứnglênvàđinằmnghỉ.Trạngtháitâmnàyvẫntồntạinhưlàmộtsựtĩnhlặngkéodàisâulắngbêntrong.Cuốicùngtâmrờikhỏitrạngtháiđóvàdầndầntrởvềtrạngtháibìnhthường.

Từbuổiấy,tôicóthểkếtluậnrằngnếutatutậpkhôngngoàilònghammuốnmãnhliệt,thìđiềuđóchỉlàmchotâmlăngxăng,daođộng.Nhưngkhitacóchánhniệmvừaphải,tuệgiáctựnósẽsinhkhởitheocáchriêngcủanó.Nhờtuệgiácrõràngnày,từđótôicóthểtiếptụcnhậnbiếtnhữngsựkiệnnàolàthậtgiả,đúngsai.Tuệgiácđócũnggiúptôibiếtgiâyphútkhitâmxảbỏtấtcả,làgiâyphútcủasựtỉnhthứcrõràngvềcáchiệntượngcơbảncủathiênnhiên,vìđólàmộttuệgiácđãbiếtvàđãthấynộitạitheoquytrìnhcủanó–khôngphảilàđiềumàtacóthểbiếthoặcthấyquasựmongmuốn.

Vì lýdonày,ĐứcPhậtdạy“sabbedhammaanatta– tấtcảphápvôngã” -đểkhuyênchúng tađừngchấpthủvàobấtcứhiệntượngtựnhiênnào,dùchúnglàpháphữuvihayvôvi.Từlúcấytôicóthểnhậnthứcđượcbảnchấtthậtsựcủacácphápvàxảbỏmọichấpthủtừngbướcmột.

---o0o---

KhôngCònTácDụng

Điềuquantrọnglàtaphảibiếtchútâmvàocácphápnhưthếnàođểđạtđượclợiíchđặcbiệttrongviệctutập.Taphảichútâmđểquánsátvàquántưởng,chớkhôngchỉlàlàmchotâmyêntịnh.Chútâmđểbiếtcácphápsinh,diệtnhưthếnào.Hãylàmchosựchútâmcủatatrởnênsâulắngvàtinhtế.

Khitađãbiếtđặctínhcủacáccảmthọ–nếuđấylàmộtcảmthọởthân–hãyquánchiếucảmthọnơithân.Sẽcócảmgiáccăngthẳng.Khicócảmgiáccăngthẳnghayđau,tacóthểcoiđóđơngiảnchỉlàmộtcảmthọ,đểnókhôngdẫndắttađixahơnhaykhông?Nếuđượcnhưthế,tâmsẽdừngngaytạiđómàkhôngtạorabấtcứhammuốnnàovềbấtcứthứgì.Tâmsẽbuôngxảngaynơiđó–ngaynơicảmthọ.Nhưngnếutakhôngchútâmtheocáchđó,thamáisẽphátkhởitrêncảmthọấy–tasẽmuốnđượcthọlạcvàmuốnthoátkhỏiphiềnnão,đớnđau.Nếungaytừđầutakhôngchútâmvàocảmthọấyđúngcách,thamáisẽxuấthiệntrướckhitanhậndiệnranó,vàchắcchắnlàtasẽrấtmệtmỏikhicốgắngbuôngbỏnósaunày.

Đốivớitiếntrìnhsinhkhởicácsuytư,cáccảmthọnơitâmtrongtừnggiâyphút,tiếntrìnhsinhdiệtcủachúng–taphảichútâmvàotấtcảnhữngđiềunàyđểnhậnbiếtchúngrõràng.Đâylàlýdotạisaotaphải luyệntâmxảbỏ.Nhưngtakhôngxảbỏtheocáchkhiếntâmngơngơ,khôngbiếtgì.Takhôngmuốn làm theocáchđó.Tâmcàngxảbỏđúngcách,nócàngnhận thấy rõ ràngcácđặc tínhsinh,diệtnơinó.Tómlại, tanênquánsátcácphápmộtcáchthậntrọng, tacầncósựtỉnhthứcvẹntoàn.Hãyrènluyệntheophươngcáchnàytrongkhảnăngcủamình.Nếutacóthểduytrìđượcsựtỉnhthứcnày,tasẽthấyrằngtâmhaythứcdướisựdẫndắtcủachánhniệmtỉnhgiácrấtkhácbiệtvới–cáiđốinghich-tâmthiếuchánhniệmtỉnhgiác.Nóluônđốikhánglạivớicácpháp.

Nếutakiểmsoáttốttâm,nósẽmanglạibaolợiích.Nếukhôngtakhómongtâmđạtđượcđiềugì?

Khinóirằngchúngtađạtđượcnhiềulợi íchtrongpháptunàylàtađangnóivềsựthànhcôngtrongviệcbuôngxả.Giảithoát.Rỗngkhông.Trướckhibắtđầututập,tâmtaluônsụcsôi.Uếnhiễmvàthamáitấncông,cướpbóctâmkhiếnnóhoàntoànrốirắm.Giờthìtâmđượcgiảithoátkhỏivướngmắcvàocácnhiễmôđãtừngtấncông, thiêuđốtnó.Nhữnghammuốnnàynọ,sựtạotáccácvọngtưởng,tấtcảđềuđãrãtan.Giờtâmtrởnênrỗngkhông,buôngxả.Nócóthểrỗngkhôngnhưthếngaytrướcmắtta.Hãycốgắngnhậndiệnnóngaybâygiờ,trướcmắtta,ngaylúcnàykhichúngtađangcómặtđây.Hãytiếptụcquánsátchođếnkhitanhậndiệnđượcnó.

Nếuchúng tacó thể luôn tỉnh thứcnhư thế, làchúng tađangđi theobướcchâncủaĐứcPhật,chứa đựng trong ta phẩm chất được gọi là “buddho,” có nghĩa là người hiểu biết, người tỉnh thức,ngườiđãtrổhoaPháp.Dầutachưahoàntoàntrổhoakếtquả–nếutachỉtrổhoatớichừngmựcnàođóvềsựbuôngxả,khỏicáccấpbậcthấpcủanhiễmôvàthamái–tavẫnđượclợiíchrấtnhiều,vìkhitâmthậtsựbiếtnhiễmôvàcóthểbuôngbỏchúng,tâmsẽcảmthấysảngkhoái,tươimát.Sựmátmẻnàylàcáiđốikhángvớicácuếnhiễm,vìkhicácuếnhiễmxuấthiện,chúngthiêuđốt,nungnấutâmta.Nhưngngaykhichánhniệm tỉnhgiáccómặt, lửauếnhiễmsẽbịdập tắt–chúngsẽkhôngcòn tácdụng.

Hãyquánsátxemcácnhiễmôsinh, trụvàdiệtmộtcáchnhanhchóngnhưthếnào.Nhưngkhichúngtựphátkhởi,vàtựhoạidiệtnhưthế,chúngrấtmạnhmẽ.Nhưngnếutacóthểkiểmsoátchúngvớichánhniệmtỉnhgiác,thìchúngsẽkhôngcòntácdụng.Nếuquánsát,tasẽthấycáibiếtrốtráolànhưthếnào,chánhniệmtỉnhgiáclànhưthếnào.Khicáibiếtrốtráoquađi,nóquađimộtcáchlặnglẽ.Trongkhicácuếnhiễm,dùchúngcósinhdiệttheoquytrìnhtựnhiên,chúngvẫnquađimộtcáchdữdội–dữdộivìtabámvíuvàochúng,mãnhliệtdosựbámvíuđó.Nhưngkhichúngquađimộtcáchlặnglẽ,hãyquánsát–đólàvìkhôngcósựbámvíu.Chúngbịbuôngbỏ,dậptắt.

Điềunàyrấtđángđểxemxét:mộtcáigìđórấtđặcbiệtởtrongtâm–đặcbiệtvìkhithựcsựbiếtchânlý,nókhôngcònbámvíu.Nókhôngcònvướngmắc,màtrốngkhôngvàgiảithoát.Nóđặcbiệtnhưthếđó.Từngbước,từngbước,nótrởnênvôtham,vôsânvàvôsi.Nócóthểkhôngcònthamái,vàngừngbặtcáctâmhành.Quantrọnglàtaphảithựcsựtựmìnhthấyrằngbảnchấttựnhiêncủatâmlànócóthểtrởnênrỗngkhông.Chínhvìvậytôinóirằngnibbana(niết-bàn)khôngnằmnơinàokhác.

Nónằmngayđây,tạinơimọivậtxuấthiệnvàtươimát,xuấthiệnvàtươimát.Nóđanggiươngmắtnhìnvàomặtta.

---o0o---

ThấuRõNộiTâm

ĐứcPhậtdạyrằngchúngtaphảibiếtvớitâmvàtrícủamình.DầuđãcórấtnhiềutàiliệuđượclưugiữđểgiảithíchPháp,chúngtachỉcầntậptrungvàocácphápmàtacóthểbiếtvàthấy,cóthểdậptắtvàbuôngxả,ngaytrongtừngsát-nacủahiệntại.Điềunàycòntốthơnlàômđồmbaonhiêuthứ.Mộtkhichúngtacóthểquánvàhiểuđượcsựtỉnhthứctrongtâm,chúngtasẽhiểutậnđáylòngrằngĐứcPhậtđãGiácNgộtừchânlýngaynơitâm.ChânlýcủaNgàithậtsựlàngônngữcủatráitim.

KhiPhápđượcdiễngiảibằngnhiềucách,nótrởnêncáigìđórấttầmthường.Nhưngkhitaduytrìđượcsựquánsátcẩnthậnvàgầngủingaynơithântâm,tasẽcóthểthấyrõràng,cóthểbuôngxả,vàđặtxuốngcácgánhnặng.Nếukhôngbiếtngaytạitâm,thìcáibiếtcủachúngtasẽpháttántứphía,tạotáccáctâmhànhvớiđủthứýnghĩatheosựphánđoánthôngthường–vàtấtcảđềusailạc.

Nếuchúngtabiếtngaynơisựtỉnhthứcnộitâmvàduytrìđượctrạngtháinày,thìkhôngcógìcả:khôngcầnnắmgiữđiềugì,khôngcầnphánđoánđiềuchi,khôngcầnđặttênchođiềugì.Ngaynơitham ái phát khởi, nó hoại diệt ngay đó, đấy là nơi mà ta sẽ biết nibbana(niết-bàn) là gì.“Nibbana(niết-bàn)đơngiảnchỉ làsựhoạidiệtcủa thamái”.Đó làđiềumàĐứcPhậtđãnhắcnhởchúngtanhiềulần.

---o0o---

Chương2:PhápMônThiềnQuánHơiThở

Nhiềungườiengạikhiphảinóivềcác tậtxấucủamìnhnhưngkhôngngầnngạigìkhinóivềnhững thói xấu của người khác.Nhữngngười có thiện chí nói về các căn bệnh củamình– các uếnhiễmcủachínhhọ-mộtcáchthẳngthắnthìkhôngnhiềuvàkhôngthườngxuyên.Kếtquảlàcácthóihưtậtxấuđượcgiữkín,khôngđượcđảđộngđến,vìthếchúngtakhôngnhậnthứclàchúngtaihạivàcóthểpháttánrộngrãiđếnthếnào.Tấtcảchúngtađềubịkhốnkhổvìnó,tuynhiênkhôngcóaihémôinóiđiềuđó.Khôngaicóhứngthúđểchẩnbệnhchonhữngthóixấucủamình.

Chúngtaphảitìmmộtphươngcáchkhéoléonếutahyvọngdứtđượccănbệnhnày,vàtaphảithànhkhẩn,nhìnnhậncáccănbệnhcủamìnhtừthứthôthiểnnhấtđếncáivitếnhất,mổxẻchúngđếntừngchitiếtnhỏnhặtnhất.Chỉcónhưthếthìsựtutậpcủachúngtamớicókếtquả.Nếuchúngtachỉtựquánsátmìnhmộtcáchhờihợt,tacóthểnghĩrằngmìnhđangrấtbìnhthường,rấttốtđẹp,vàrằngmìnhđãbiếttấtcảnhữnggìcầnbiết.Đểrồikhicácuếnhiễmbộcphátmãnhliệtnhưsânhậnhaysimê,thìchúngtatảnglờnhưkhôngcógìsai–chínhvìthếmàcácthóixấutrởthànhmộtcănbệnhkín,khókhámphá,khóchẩnđoán.

Chúngtacầnphảimạnhmẽtrongviệcchốnglạivớiuếnhiễm,thamáivàmọiloạivọngtưởng.Taphảithửsứccùngchúngvàchếngựchúngbằngsứcmạnhcủamình.Nếulàmđượcnhưthế,chúngtasẽcưỡitrênlưngchúng.Bằngkhông,chúngsẽcưỡilênlưngchúngta,khiếntaphảituântheolệnhcủachúng;lôitađi,khiếntamuốnthứnày,thứkia,làmchúngtamệtnhoàibằngđủthứcách.

Vậytacócònmuốnlàmthântrâungựakhông?Cóđểuếnhiễm,thamáicưỡitrênlưngtakhông?Chúngcósỏmũiđượctakhông?Khichúngtađãbịhànhhạquáđủ,taphảidừnglại–dừngvàquánsátcácuếnhiễmđểxemchúngđãtượnghìnhnhưthếnào,chúngmuốngì,ăngì,thíchthúnhữnggì.Hãyxemuếnhiễm làmôn thể thao taphải luyên tập,vàbỏđóichúng,giốngnhưngười tabỏ tínhnghiệnngập.Hãyxemlàmthếcótrịđượccácuếnhiễmkhông?Chúngcóđóikhátrỏdãirakhông?Sauđóđừngchochúngăn.Dầucóthếnàocũngđừngchochúngănlạinhữngthứchúngthích.Vìcòncóbaonhiêu thứkhácđểăn.Chúng taphải cứng rắnvới chúng - cứng rắnvới cáingãcủamình -giốngnhư thếnày. “Đóiphảikhông?Cứchịuđóiđi!Sắpchếtphảikhông?Tốt!Cứchếtđi!”.Nếuchúngtacóđượctháiđộđó,chúngtasẽcóthểthắngđượctấtcảmọithóiquen,mọibámvíu,mọiuếnhiễm–vìchúngtakhôngbámvíuvàothamái,chúngtakhôngnuôidưỡngcácloạiáidụcđãkhiếnchúngtasốngchỉđểtậnhưởngmọithúvuivậtchất.Đãđếnlúcchúngtaphảidừnglại,dừngviệcnuôidưỡngcácuếnhiễm.Nếuchúngtrởnênkiệtquệ,vàchết,hãyđểchúngchết.Suychocùng, tạisaochúngtacứphảikhéonuôichochúngmập.

Dầulàgì,chúngtacầnphảikiềmchếáidụcvàuếnhiễmcủamìnhchođếnkhichúngsuyyếuvàtànrụi.Đừngđểchúngtrỗidậy.Hãyđèbẹpchúng.Đâylàphươngpháptutậpngắngọnmàchúngtaphảitheo.Nếuchúngtacóđủsứcchịuđựngđểkiêntrìtranhđấuchođếnkhichúngbịthiêucháyđi,thìkhôngcóchiếnthắngnàocóthểsosánhvớichiếnthắngcủachúngtađốivớithamáivàuếnhiễmtrongnộitâmcủamình.

ĐólàlýdotạisaoĐứcPhậtdạychúngtaphảikiềmchếuếnhiễmtrongmọihoạtđộngcủamình-ngồi,đứng,đi,vànằm.Nếuchúngtakhônglàmthế,chúngsẽthiêuđốtchúngtatrongtấtcảmọisinhhoạt.

Nếuchúng ta suynghĩvềnhữngđiềunày thấuđáo, chúng ta sẽ thấygiáo lý củaĐứcPhật rấtchínhxáctrongviệcchỉbàychochúngtacáchlàmthếnàođểquánsátcácuếnhiễmvàtrừdiệtchúng.Tấtcảcácbướcđềuởđây,vìthếchúngtakhôngcầnphảiđibấtcứnơinàokhácmớitutậpđược.GiáolýcủaĐứcPhậtđãvạchchochúngtaconđườngđi.Chúngtaphảilàmthếnàođểquánsátvàchữalànhcănbệnhnàysẽlàmộtđiềubímật,nếunhưchúngtahọcgiáolýcủaĐứcPhậtmàkhôngdựavàođóđểdiệtbỏuếnhiễmcủamình.Nhữngngườikhôngthíchnóivềcácthóixấucủamình,cuốicùngtrởnênhoàntoànvôminh.Họsẽtrởnêngiànuavàchếtđimàkhôngbiếtchútgìvềcácuếnhiễmcủamình.

Khitutập,chúngtabắtđầuhiểucácuếnhiễmthiêuđốttâmtanhưthếnào,đólàkhichúngtadầndầnhiểuchínhbảnthânmình.Hiểuđượckhổ,cácuếnhiễmvàphươngcáchlàmthếnàođểhủydiệt

uếnhiễmmởrakhônggianchotathở.Khichúngtabiếtdậptắtngọnlửauếnhiễm,biếtlàmthếnàođểhủydiệtchúng,cónghĩalàtađã

cóđượccácdụngcụcầnthiết.Chúngtacóthểtrởnêntựtinhơn–khôngcònnghihoặc,khôngcònđilạcvàonhữngconđườngtutậpkhác.Chúngtabiếtrằngthựchànhtheophápnày,luônquánchiếuvềvôthường,khổvàvôngã,thựcsựsẽgiúptadiệtbỏđượccácuếnhiễmcủamình.

Đốivớigiới,địnhvàtuệcũngthế.Chúngcũnglàdụngcụcủachúngta–vàchúngtacầncảbộdụngcụđó.Nhờcóchánhkiến,taphátsinhtuệ;vànhờsựtựkiềmchế,cókỷluật,tagiữđượcgiới.Giớirấtquantrọng.Giớivàtuệgiốngnhưtaytráivàtayphảicủata.Nếumộttronghaibàntaybịdơ,thìbàntaycònlạikhôngthểtựkỳcọ,laurửa.Chúngtacầncảhaibàntayđểrửasạchchấtbẩn.Dođóởđâucógiới,ởđócótuệ.Ởđâucótuệ,ởđócógiới.Tuệgiúpchúngtahiểubiết,còngiớigiúptabuôngxả,biếtđủ,hủydiệtsựbámvíu,nghiệnngậpcủamình.Giớikhôngchỉgiớihạntrongnămhaytámgiớimàchúngtađãbiết.Nócònbaotrùmcảnhữngđiềuchilinhất.Khituệnhậnrađiềugìđólànhâncủakhổđau,chúngtaphảidừnglại,chúngtaphảixảbỏ.

Giớicóthểrấtchínhxácvàvitế.Buông,xảbỏ,từchối,cắtgiảmvàhủydiệt;tấtcảcáchoạtđộngnàylàcủagiới.Đólàlýdotạisaogiớivàtuệđivớinhaunhưtayphảivàtaytrái.Chúnggiúpnhaurửasạchuếnhiễm,đểtâmchúngtacóthểtrởnêntrongsáng,sạchsẽvàanđịnh.Nhữnglợiíchcủagiớivàtuệtrởnênrấtrõràngngaytrongtâm.Nếutakhôngcónhữngdụngcụnày,cũnggiốngnhưtathiếutayhaychân.Chúngtasẽkhôngthểđiđếnđâu.Chúngtaphảisửdụngdụngcụcủamình–giớivàtuệđểhủydiệtuếnhiễm.Lúcđótâmtamớiđượclợiích.

ĐólàlýdotạisaoĐứcPhậtdạychúngtaphảiluônrènluyệngiới,địnhvàtuệ.Quasựluyệntậpnày,tâmtasẽtrángkiện.Nếuchúngtakhôngrènluyện,dụngcụđểdiệttrừkhổvàuếnhiễmsẽkhôngđượcsắcbén,sẽkhôngíchlợinhiều.Chúngsẽkhôngthểchốngchọilạicácuếnhiễm.Cácuếnhiễmcósứcmạnhquỷquáicóthểthiêuđốttâmtatrongchớpmắt.Thídụ,khitâmđangyêntĩnh,bìnhlặngthìchỉmộtxúcchạmgiácquannhỏcũngcóthểlàmbùngcháyngaytrongtasựkhóchịuhaydễchịu.Tạisao?

Sựxúcchạmgiácquanlàthướcđođểxemchánhniệmcủatamạnhhayyếuđếnđâu.Đaphầnlànólàmtaxaođộng.Ngaykhicósựxúcchạmởtayhayởmắt,uếnhiễmphátkhởingay.Nhưthếlàmsaochúngtacóthểchếngựchúng?Làmsaotakiềmchếđượcmắt?Kiềmchếđượctai,mũi,lưỡi,thânvàý?Làmsaođểchánhniệmtỉnhgiáccóthểlàmchủchúng?Việcđótùythuộcvàosựtutập,đơngiảnvàthuầnkhiết.Tùythuộcvàochúngta.Chúngtaphảitựquánchiếu,xétxemtạisaouếnhiễm,ôtrượccóthểkhởilênquánhanhchóngkhicáccănvừatiếpxúcvớicáctrần.

Thídụ,chúngtangheaiđóphêbìnhmộtngườinàokhác.Tacó thể lắngnghemàkhôngphảnứng.Nhưngnếuđiềuđóxảyrachochúngta,“Côấythựcsựđangchỉtríchtôi”.Ngaykhichúngtavừanghĩđến‘cáitôi’,lậptứcchúngtathấykhóchịuvànổigiận.Nếuchúngtachứachấtnhiều‘cáitôi’này,chúngtasẽnhiềuphennổigiận.Điềunàychotathấycáigìliênquanđến‘ngã’làkhổ.Sựthậtlànhư thế.Nếukhông liênquanđếnngã,chúng tavẫncó thểduy trìđượcsựbình tĩnh.Khingườikhácbịphêbình,chúngtacóthểphớttỉnh,nhưngngaykhitanghĩrằngbảnthânmìnhbịchỉtrích,cáingãlậptứchiệnravàphảnứng–chúngtalậptứcbịuếnhiễmthiêuđốt.Tạisao?

Chúngtaphảiđểýđếnđiềunày.Ngaykhicáingãcómặtthìlậptứccókhổ.Ngaycảkhichúngtatưduy,điềunàycũngđúng.Cáingãmàchúngtanghĩđếnpháttánrabaonhiêuvấnđề.Tâmvươngvãikhắpnơivớiuếnhiễm,thamáivàchấp.Khiđótâmlàmgìcóchánhniệmtỉnhgiác,nêncứđểuếnhiễmvàthamáilôikéonóđikhắpnơi.

Vậymà chúng ta khôngnhận thức được điều đó.Ta nghĩ rằngmình bình thường.Có ai trongchúngtabiếtđiềugìđangxảyrakhông?Chúngtachìmsâu,quásâutrongảotưởng.Dầutâmcóbịuếnhiễmcủavọngtưởngchemờđếnđâu,chúngtacũngkhôngýthứcđượcđiềuđó,vìnóđãkhiếnchotamùlòa,điếclác.

Khôngcódụngcụvậtchấtnàochúngtacóthểsửdụngđểkhámpháhaychữatrịcănbệnhnàycủauếnhiễm,vìnóchỉxuấthiệnkhicósựtiếpxúcvớibênngoài.Nókhôngcóbảnthể.Giốngnhưque diêm trong hộp diêm.Nó sẽ không bật lửa, nếu ta không đánh que diêmvào thành hộp diêm.Ngượclại,nósẽlậptứcbậtlửa.Nếunótắtngaysauđó,thìchỉđầuquediêmbịcháy.Nếukhông,cảthânquediêmsẽcháy.Rồinếunókhôngđượcdậptắtngayđó,nósẽbắtquabấtcứthứgìdễcháyởgầnbên,nócóthểtrởthànhmộtđámcháydữdội.

Khiuếnhiễmphátkhởitrongtâm,nóbắtđầubằngsựtiếpxúcnhỏnhặtnhất.Nếuchúngtakhôngnhanhchóngdậptắtngayđó,nósẽgiốngnhưquediêmđãđượcđánhlửabậtcháy–mộtlúcrồitắtởđầuquediêm.Uếnhiễmcóthểđượcdậptắtngayđó.Nhưngnếuchúngtakhôngdậptắtngaykhinóvừachớmkhởimàđểnódồnthêmnhiềuvấnđề,thìchẳngkhácnàotachâmthêmdầuvàolửa.

Chúngtaphảiquánsátcáccănbệnhcủauếnhiễmtrongtâmđểxemcáctriệuchứngcủachúnglàgì,tạisaochúngnhanhchóngbùngcháy.Chúngkhôngthểchịuđựngbịphiềnnhiễu.Ngaykhichúngtađụngchạmđếnchúnglàchúngcháybùng.Nếulànhưthế,chúngtacầnphảilàmgìđểtựbảovệmình?Làmsaotatíchlũychánhniệmtrướckhicósựxúcchạm?

Phươngcáchgiúptatíchlũychánhniệmlàhànhthiền,nhưkhitagiữhơithởtrongtâm.Nhưthếchánhniệmsẽđượctíchlũysẵn,tasẽởtaytrênđốivớiuếnhiễm.Chúngtacóthểkiềmchếkhôngchonóphátkhởikhichúngtacóđềmụcthiềnquánlàmchỗnươngtrúbêntrongchotâm.

Chỗnươngtrúbênngoàicủatâmlàthân,gồmcócácyếutốvậtchất,nhưngchỗnươngtrúbêntrongcủanólàđềmụcthiềnquánmàtasửdụngđểrènluyệnchánhniệmtậptrungvàtỉnhthức.Bấtcứchúng tasửdụngđềmụcnào,đócũng làchỗnương trúbên trongcủa tâm,giúpnókhông langthang,lượmlặtsuynghĩnày,vọngtưởngnọ.Đólàlýdotạisaochúngtacầnmộtđềmụcthiềnquán.Đừngđểtâmchạytheonhữngmốiưutưcủanógiốngnhưnhữngngườibìnhthườngchưabiếthànhthiền.Mộtkhitađãcóđềmụcthiềnquánđểgiữconkhỉtâm,đểchonóngàycàngbớtngangngạnh,thìnósẽlắngdịu,dầndầnlắngdịuchođếnkhinócóthểđứngyêntrongmộtkhoảngthờigianngắnhaydài,tùythuộcvàoviệcchúngtađãrènluyện,đãquánsátmìnhđượcíthaynhiều.

Bâygiờlàphươngcáchchúngta thựchànhthiềnquánhơi thở:cáckinhsáchdạyrằngthởvàodài,thởradài–nặngnềhaynhẹnhàng-rồithởvàongắn,thởrangắn,lầnnữanặngnềhaynhẹnhàng.Đólànhữngbướckhởiđầutrongviệcthựchành.Saunàytakhôngcònphảichútâmđếnđộdàingắncủahơithở.Thayvàođó,chúngtasẽtậptrungýthứccủamìnhvàomộtđiểmnàođócủahơithởvàtiếptụclàmnhưthếchođếnkhitâmlắngdịuvàbìnhổn.Khitâmđãyên,chúngtasẽtậptrungvàosựtĩnhlặngcủatâm,đồngthờiýthứcđếnhơithở.

Vàothờiđiểmnàychúngtakhôngchútâmngaynơihơithở.Chúngtatậptrungvàocáitâmđangyêntĩnh,bìnhlặng.Chúngtakhôngngừngtậptrungnơisựbìnhlặngcủatâm,đồngthờicũngýthứcđếnhơi thở vào ra, nhưngkhông thực sự tập trung vào hơi thở.Đơngiản là chúng ta trụ nơi tâm,nhưngchúngtaquánsátnóvớimỗihơithởvàora.Thôngthườngkhichúngtathamgiahoạtđộngcơthểvàtâmđangtrongtrạngtháibìnhthường,thìchúngtacóthểbiếtmìnhđanglàmgì,vậytạisaochúngtakhôngthểýthứcđếnhơithở?Suychocùng,nócũngthuộcvềthân.

Cóthểmộtsốhànhgiảcònxalạvớiphươngcáchnày,đólàlýdotạisaochúngtakhôngbiếtlàmcáchnàođểcóthểtậptrungvàotâmbìnhlặngvớimỗihơithởvàoramàkhôngthựcsựtậptrungngaynơihơi thở.Cáichúng tađang thựchànhởđây là làmsaođểý thứcđến thânvà tâm,đơngiảnvàthuầnkhiết,từnơithântâmvàtrongthântâm.

Hãybắtđầubằngcáctậptrungnơihơithởkhoảngnăm,mườihayhaimươiphút.Thởvàodài,thởradài,haythởvàongắn,thởrangắn.Đồngthờiđểýđếnviệctâmcảmthấythếnàoởtừnggiaiđoạn,và tâmbắtđầu lắngdịunhư thếnàokhichúng tacóchánhniệm trênhơi thở.Chúng taphảiquyếttâmtheodõiviệcnày,vìthườngkhithở,tachỉlàmtheothóiquen,chứkhôngthựcsựýthứcđếnnó.Điềunàykhiếnchúngtanghĩrằngkhócóthểtậptrungvàođó,trongkhithựcsựrađólàđiềudễlàm.Suychocùng,hơithởtựnóvàora,theochứcnăngcủanó.Khôngcógìkhókhănvềviệcthở.Khônggiốngnhưcácđềmụcthiềnquánkhác.Thídụ,nếuchúngtathựchànhđềmụcquántưởngvềĐứcPhật,haybuddho,chúngtaphảiliêntụcniệmbuddo,buddho,buddho.

Thựcra,nếumuốnchúngtacóthểniệmbuddhotrongtâmvớihơithởvào-ra,nhưngchỉởnhữnggiaiđoạnkhởiđầu.Chúng taniệmbuddhođểgiữ tâmkhông suy tưởngvềnhữngvấnđềkhác.Chỉniệmđiniệmlạinhưthếcóthểlàmsuygiảmkhuynhhướngrẽsanghướngkhác,vìởmỗilúctâmchỉcó thểhướngđếnmột thứ.Đây làđiềuchúng taphảinhận ra.Hànhđộngniệm làđểngăncản tâmkhôngtácývàchạyđuổitheochúng.

Saukhichúngtađãniệmthuầnthục–chúngtakhôngcầnphảiđếmbaonhiêulần- tâmsẽlắngđọngđểýthứcđếnhơithởvào-ra.Tâmsẽtrởnênyêntĩnh,xả,tựtại.

Đólàkhichúngtatậptrungvàotâmthayvìvàohơithở.Hãybuôngxảhơithởvàtậptrungnơitâm–nhưngvẫnýthứcđượchoạtđộngcủahơithở.Chúngtakhôngcầnđểýđếnsựdàingắncủahơi

thởnữa.Nhưngnênđểýđếntâmđangởtrạngtháitựtạivớimỗihơithởvào-ra.Hãynhớkỹđiềunàyđểchúngtacóthểmangrathựchành.

Tưthế:Đểcóthểtậptrungvàohơithở,tưthếngồitốthơnlàđứng,đihaynằm,vìcảmxúcđitheovớicáctưthếkháccóthểchếngựcáccảmxúccủahơithở.Đilàmcơthểđộngđậynhiềuquá,đứngmộtthờigianlàmchúngtamệt,vànếutâmlắngđọngkhichúngtanằm,thìchúngtadễrơivàogiấcngủ.Vớiviệcngồi,chúngtacóthểngồilâutrongmộttưthếvàgiữchotâmlắngđọng,vữngchãimộtthờigiandài.Chúngtacũngcóthểquánsátsựvitếcủahơithởvàtâmmộtcáchtựnhiênvàtựđộng.

Ởđâychúngtacóthểtómtắtnhữngbướctrongthiềnquánhơithởđểchochúngtathấytấtcảbốn

chiphần[1]

đãđượcnóiđếntrongcácbảnkinhcóthểthựchànhngaylậptứcnhưthếnào.Nóicáchkhác,liệutacóthểquánthân,thọ,tâmvàpháp,tấtcảtrongcùngmộtthờitọathiền?Đâylàmộtcâuhỏiquantrọngđốivớitấtcảchúngta.Nếumuốn,chúngtacóthểtheosátcácbướctrongcáckinhđiểnđểpháttriểnuylựcmạnhmẽcủathiềnđịnh(jhana),nhưngđiềuđócầnrấtnhiềuthờigiannênkhôngthíchhợpchonhữngngườilớntuổi,khôngcònnhiềuthờigian.

Cáichúngtacầnlàmộtphươngcáchtậptrungýthứcvàohơithởđủlâuđểchotâmtrởnênvữngchãi,rồisauđóđithẳngvàoviệcquánchiếuxemlàmsaomàtấtcảcácphápđềuvôthường,khổvàvôngã,đểchúngtacóthểnhậnrachânlýcủatấtcảcácphápvớimỗihơithởvào-ra.Nếuchúngtacóthểkiêntrìthựchànhnhưthế,khôngdừngdứt,thìchánhniệmcủachúngtasẽtrởnênvữngchắc,vàđầytựtại,giúpchúngtaphátkhởituệgiác,giúpchúngtacóđượcsựhiểubiếtvàcáithấyrõràng.

Vìthếnhữnggìtiếptheođâychỉlàphầndẫnđếncácbướcthựchànhmộthìnhthứcquánniệmhơithởcôđọng.Hãytrảinghiệmchođếnkhichúnggiúptacóđượctrítuệnộitâm,trítuệcủachínhbảnthânchúngta.

Khichúngtabắtđầuhànhthiềnquánhơithở,việcđầutiênchúngtacầnnhớlàphảingồigiữlưngchothẳng,vàgiữchánhniệmvữngchãi.Thởvào.Thởra.Hãygiữhơithởnhẹnhàng,thôngthoáng.Đừnggồngtaychânhaybấtcứcơkhớpnào.Giữthânởtưthếphùhợpvớihơithở.Lúcbắtđầu,thởvào, thở radàihơi,khámạnh,dầndầnhơi thởsẽ trởnênngắn–đôikhihơi thởmạnh,đôikhinhẹnhàng.Sauđóthởvào,thởrangắntrongkhoảngmườihaymườilămphút,rồihãythayđổihơithở.

Saumộtlúc,khichúngtađãchútâmchánhniệmvàođó,hơithởsẽtựđiềuchỉnh.Hãyquánsátkhihơithởthayđổicànglâucàngtốt,sauđóýthứcđếnhơithởvào-ratrọnvẹn,tấtcảmọicảmxúcvitế.Đâylàbướcthứbacủachiphầnđầutiên:sabba-kaya-patisamvedi–tậptrungvàoviệchơithởảnhhưởngđếntoànthânnhưthếnàobằngcáchquánsáttấtcảnhữngcảmnhậnvềhơithởởcácbộphậncủathân,đặcbiệtnhữngcảmnhậnliênquanđếnhơithởvào-ra.

Từđóchúngtatậptrungvàosựcảmnhậnhơithởởbấtcứđiểmnào.Khichúngtathựchànhđúngnhưthếtrongmộtthờigiankhádài,thìthân–hơithở-sẽdầntrởnêntĩnhlặng.Tâmsẽtrởnênantĩnh.Nóicáchkhác,khiphẩmchấtcủahơi thởtrởnênnhẹnhàng,đồngthờisựchútâmkhôngxaolãngcủachúngtacũnglắngdịu,hơithởsẽtrởnêncàngnhẹ.Tấtcảmọicảmgiácnơithândầntrởnêncànglúccàngvitếvàyêntĩnhhơn.Đâylàbướcthứtư,sựtĩnhlặngcủathânhành.

Ngaykhiđiềuđóxảyra,chúngtabắtđầuýthứcđếncáccảmthọphátkhởicùngvớisựtĩnhlặngcủa thânvà tâm.Dầuđó làcảmgiácdễchịu,khinhanhaybấtcứgì,chúnghiệnrakhárõ ràngđểchúngtacóthểquánchiếuchúng.

Nhữnggiaiđoạnmàchúngtađãtrảiqua–theodõihơithởvào-ra,ngắnhaydài–kháđủđểchúngtanhậnthứcrằnghơithởlàvôthường–dầucóthểlàchúngtachưatậptrungvàoýtưởngđó.Hơithởluônthayđổi,từvàodàivàradài,đếnvàongắnvàrangắn,từmạnhđếnnhẹ,vânvân.Điềunàysẽgiúpchúngtacóthểgiảimãđượchơithở,hiểuđượcrằngkhôngcógìvữngbềnởđócả.Nótựbiếnđổitừgiâyphútnàysanggiâyphútkhác.

Mộtkhichúng tađãnhận thứcđược tínhvô thườngcủa thân–haynóicáchkhác,củahơi thở-chúngtasẽcóthểcảmnhậncáccảmgiácvitếcủalạcvàkhổtrongsởhữuthọ(realmoffeeling).Vìthếgiờchúngtaphảiquánsátthọ,ngaycùngmộtnơimàchúngtađãquánsáthơithở.Dầuchúngcóthểlànhữngcảmthọphátkhởitừsựyêntĩnhcủathânhaytâm,chúngcũngvẫnlàvôthườngtrongcáitĩnhlặngđó.Chúngcóthểthayđổi.Vìthếcáccảmgiácluônchuyểnbiếnnàytrongsởhữuthọthểhiệntínhchấtvôthườngtrongvàtừchínhchúng,giốngnhưhơithở.

Khichúngtađãnhìnthấysựbiếnđổiởthân,biếnđổinơithọvàcảtrongtâm,điềunàyđượcgọilàthấyPháp–nóicáchkhác,thấyđượcvôthường.Chúngtaphảihiểuđiềunàychothậtđúng.Thựctậpchiphầnđầutiêncủathiềnquánhơithởcũngbaogồmcảbốnchiphầncủathiềnquánhơithở.Nóicáchkhác,chúngtanhìnthấysựvôthườngcủathân,rồiquánchiếuđếnthọ.Chúngtathấyđượcsựvôthườngcủa thọ, sauđóquán tâm.Tâmcũngvô thường.Sựvô thườngcủa tâm làPháp.ThấyđượcPháplàthấyđượctínhvôthườngnày.

Khichúngtađãnhìnthấyđượctínhchấtthậtcủatấtcảmọivậtlàvôthường,thìhãyluônnhớđếntínhvôthườngđó,vớitừnghơithởvào-ra.Hãythựchànhnhưthếvớitấtcảmọihoạtđộngcủachúngtađểxemviệcgìsẽxảyratiếptheo.

Điềusẽxảyrakếtiếplàxảly.Buôngbỏ.Đâylàđiềumàchúngtaphảitựkhámpháchomình.Phươngphápthiềnquánhơithởcôđọnglànhưthếđó.Tôicholànócôđọng,súctíchvìnóbao

gồmtấtcảmọibướcởmộtnơi.Chúngtakhôngcầnphảithựchànhtừngbước.Chỉtậptrungvàomộtđiểm, thân,vàchúng ta sẽ thấy tínhvô thườngcủa thân.Khichúng tanhìn thấyđượcvô thườngởthân,chúngtasẽphảiquánthọ.Thọcũngphảibộclộtínhvôthườngcủanó.Sựnhạycảmcủatâmđốivớithọ,haytưduy,vọngtưởngcủanó,cũngvôthường.Tấtcảmọithứđềuluônbiếnđổi.Đólàcáchđểchúngtabiếtvềvôthường.

Nếuchúngtacóthểtrởnênthiệnxảotrongviệcquánsátvàbiếtbằngcáchđóchúngtasẽnhậndiệnđượctínhvôthường,khổvàvôngãcủa‘tựngã’vàchúngtasẽthấyđượcPhápchânđế.Phápluônbiếnđổi,giốngnhưngọnlửađangcháy–cháyvớivôthường,khổvàvôngã-làPhápvôthườngcủatấtcảmọiduyênhợp.Nhưngsâuhơnnữa,trongtâmhaytrongsởhữutâm,làđiềugìđórấtđặcbiệt,vượtthoátkhỏitầmcủamọingọnlửa.Ởđókhôngcóbấtcứkhổưunào.Chúngtacóthểnóirằng‘điềuđặcbiệt’nàynằmtrongtâm,nhưngnókhôngthựcsựởtrongtâm.Đơngiảnlànócósựtiếpxúcnơitâm.Khôngcócáchgìchúngtacóthểthựcsựdiễntảđiềuđó.Chỉcósựhủydiệtcủatấtcảmọiuếnhiễmmớidẫndắtchúngtađếnsựkhámphánày.

“Điềuđặcbiệt”nàycómặtbởichứcnăngcủanó,nhưnguếnhiễmbaovâynótấtcảmọiphía.Tấtcảnhữngthứgiảtạonày–cácuếnhiễm-cứcảntrởvàchiếmhữutấtcảmọithứ,nêntínhchấtđặcbiệtnàybịchôngiấubêntrong.Thựcra,khôngcógìtronggiớihạncủathờigiancóthểsosánhvớinó.Khôngcógìchúngtacóthểsửdụngđểđặttênchonó,nhưngđólàđiềuchúngtacóthểxétanrađểthấy–bằngcáchxétanuếnhiễm,thamáivàbámvíuđểđivàotrạngtháitâmtrongsáng,thuầnkhiết,vàtĩnhlặng.Đólàđiềuquantrọngduynhất.

Nhưngnókhôngchỉcómộtcấpđộmàcórấtnhiềucấpđộ.Chúngtaphảiđitừvòngngoàiđếnvòngtrong,xuyênquaphầngỗ,mớivàođượclõicây.Phápchânđếcũnggiốngnhưlõicây,nhưngcórấtnhiềuthứtrongtâmkhôngphảilàlõicây.Gốcrễ,cànhlácórất,rấtnhiều,nhưngchỉcómộtítlõicây.Nhữngphầnkhôngphảilàlõicâysẽdầndầnhoạidiệt,rãtan,nhưnglõicâythìkhônghoạidiệt.Khicâychết,lákhô,cànhgãy,vỏvàgỗmụcđivàdầndầnsẽkhôngcòngìngoàilõicây.Đólàmộtsosánhmàtacóthểdùngđểámchỉsựbấttử,tínhchấtkhôngsinh,khôngdiệt,khôngbiếnđổi.Chúngtacũngcóthểgọiđólànibbanahayphápvôvi.Cũnggiốngnhauthôi.

Nhưthếcóđángđểchochúngtatrảinghiệmkhông?---o0o---

Chương3:ĐiNgượcDòng

NgãVàVịKỷ

Chúngtaphảitựquánsátbảnthânvàkiểmkênhữngcáiđượcvàmấttrongquátrìnhtutậpcủamìnhởtừnggiaiđoạn.Sauđóchúngtacóthểsửađổitrongkhảnăngcủamình,bấtcứlầmlỡ,thiếusótnàotrongcuộcsốnghằngngàycủamình.Nếusựquánsátcủachúngtakhôngchínhxác,tâmsẽbắtđầutụthậu,rồirơivàovịkỷ.Chỉkhinàotabiếtrõtừngchitiếtnhưthế,lúcđótamớicóthểgiữchocănbệnhíchkỷnàykhôngpháttánvitrùngcủanóđikhắpnơi.

Đólàlýdotạisaochúngtaphảiluônquánsátnộitâm.Nếuchúngtalơlà,đểchocảmgiáccủangãkhởilên,thìtaphảinhanhchóngdậptắtnó,nhấtlàkhinókhởilênmạnhmẽ.Nhưngdầunócókhởilênmộtcáchyếuớt,chúngtacũngphảicốgắngnắmbắtchođượcnó,vìnếucănbệnhnộitâmnàykhôngđượcchữatrịrốtráo,thìsựtutậpcủachúngtakhôngđúngtheogiáoPhápcủaPhật.

Vìthếchúngtacầnphảiquánsátbảnthânthấuđáo,bắtđầuvớinămvàtámgiới.Thôngthường,giớiluậtcóthểgiúptagiảmbớttâmíchkỷởgiaiđoạnsơkhởi,vàthúcđẩyđịnhởgiaiđoạncaohơn.Điềunàytấtcảchúngtaaicũngbiết.Tuynhiên,rốtráohơnlàchúngtaphảisửdụngtâmchánhniệmtỉnhgiácđểxóasạch‘cáingã’phátsinhtừsựkhôngthấyđượcchânlýcủavôthường,khổvàvôngã.Đâylànhữngđềmụcthiềnquánmàchúngtacầnquánchiếuđi,quánchiếulạitrongtâm.

Khichúngtangàycàngquantâmđếnvấnđềnày,chúngtacóthểbắtđầuhủydiệtuếnhiễm,thamáivàchấpthủ,cùngvớicảmgiácvềngãdướinhiềuhìnhthức–trướctiêncũngdovôminhmàtakhởitâmbámvíuvàonhữngthứkhôngthườnghằngvàkhôngthểtincậy.

Cănbệnhnàykhóchữachỉvìchúngtathíchquánsátngườikháchơnlàquánsátbảnthânchúngta!Hànhđộnghướngvàobên trong, tự quán sát, để bắt gặp cái bóng của ‘ngã’ ẩnnáu sâukín bêntrong,đòihỏitâmchánhniệmtỉnhgiácmạnhmẽ,vữngchãi.Ngaynhưthế,điềunàycũngkhôngdễdàng,vìchúngtacókhuynhhướngchỉnhìnthấynhữngảotưởngcủangã.Vìthếchúngtaphảiquánsátkỹnhiềungụytrangkhácnhaumàngãtưởngcóthểtạora.Ngượclại,nếuchúngtakhôngquánchiếuthấuđáo,thìtâmtasẽlangthang,lạclốivàcuốicùnglạilàmmạnhthêmcáingãthayvìlàmchonóyếuđi.

Đểbắtđầu–đểkhôngdungdưỡngthêmcáingã-chúngtaphảibiếtbằnglòngvớicáimìnhcó.Chúngtakhôngnênđểmìnhcảmthấythammuốnđiềunày,điềukia,dầulàthôhayvitế,dầutacảmthấybịchúngquyếnrũđếnđâu.Đâylàđiềumàmỗichúngtaphảinhìnthấyvàphảitựhiểu–vànókhôngdễdàng,vìthamáicóthểrấtvitế,rấtkhónhậndiện.Đãthếcôngviệcnàycàngthêmkhókhănkhicáingãluôntìmcáchkhiếnchúngtaxaolãng.Nếutahỏinómuốnđiềugì,chạytheothứchi,nósẽtảnglờnhưthểkhôngnghetanói.Nóchỉchămchúvàoviệcmuốnthêm,muốnthêmnữakhôngdừngdứt.

Tìmmọicáchkhéoléođểtíchlũythêmvậtchấtlàđặctínhcănbảncủaconngười.Cácuếnhiễmchỉhướngchúngtađếnviệclấythêmvào,chứkhôngchorahayhysinhthứgì.Giámàđiềunàycóthểlàngượclạiđểchúngtaluônsẵnsàngchođi!Đượcvậythìquátốt,vìchúngtasẽkhôngcònbámvíuvàovậtchấtvàdầndần,vớisựhỗtrợcủathiềnđịnh-dẹpbỏđượctâmthamđắmcủamình.Nếu,bằngcáchkhôngcungcấpthựcphẩmchochúngnữa,thìuếnhiễmkhôngthểtăngtrưởng,làchúngtađangbướctheodấuchâncủacácvịA-la-hán.Nhưngconđườngkia,bằngsựlừamịvàdungdưỡng‘cáingã’sẽđưatatheochâncủaMavương–làhiệnthâncủacácuếnhiễm-vàthayvìchođi,tasẽđắmchìmtrongviệcthâutóm,vàtiêuthụvậtchấtkhôngdừngdứt.

Nhưthếthìchỉcóhaiconđường,vàchúngtaphảitựhỏimình,“ThựcsựlàtôiđangđitheoconđườngcủabậcGiácNgộhayconđườngcủaMavương?Tôithuầnthụcconđườngnàohơn?”Đólàcâuhỏimàchúngtaluônphảitựvấn.Nếukhôngcóđủtrítuệ,chúngtasẽbịảotưởngvề‘ngã’lừadối,bịnhữnglờithầmthìcủaMaVươngquyếnrũ,“Càngcónhiều,tôicànghạnhphúc”.Vìthếchúngtaphảitựquánxétmìnhđểxemcănbệnhvịkỷsâuxanày–khuynhhướngthâutóm-cólâynhiễmđếnchúngta,đếntừngmỗingườichúngta.

Vớicủacải,tàisảncủacộngđồng,chúngtacầncẩntrọngkhôngbaogiờtựýlấythứgì.Phảihỏi

trước.Nếuchúngtacứthoảimáilấythứnày,thứkiatừcủachung,dầuchúngtakhôngcốý,cũnglàmộthìnhthứcăncắp.Vìthếđừnglấynhữngsởhữucủacộngđồngkhikhôngđượcphép.Đúngra,chúngtacầnthỉnhthoảngmangđếnchiasẻvớimọingườinhữngthứthuộcsởhữucủacánhânchúngta.Nhưthếchúngtatránhđượctâmbámvíuvàkhôngcònlúcnàocũngnghĩchosựíchlợicủariêngmình.Nếukhông,bảnngãthíchchiếmhữusẽtrởnênquáthuầnthụcđếnđộchúngtasẽkhôngcònnhìnthấyđượcsựnguyhiểmcủanó.

Nếuchúngtađãlầmlạctrongviệcchấpnhậnnguyêntắc“Càngcónhiều,tôicànghạnhphúc”,làchúngtađặtmìnhdướisựsaikhiếncủaMaVương.NhưnggiờchúngtađãlàđệtửcủaPhật,làmsaolạicó thểđểmìnhrơivàohoàncảnhđó?Nếutabắtgặpbấtcứ tâmthamáimạnhmẽnàokhởi lêntrongta,thìchỉcócáchthoátralàhãybuôngbỏnó.Hãybuôngbỏđốitượng!Trongbấtcứhoàncảnhnàochúngtacũngkhôngđượcchiếmhữuvậtgìmộtcáchgiandối.Chúngtacầnkhẳngđịnhrõlà:Bấtcứaisốngtrongmộtcộngđồngtôngiáomàhànhxửnhưthếthìsẽngàycànglúnsâutrongtộilỗi,vìngườiđókhôngbiếtxấuhổhaysợquảxấucủamình.Nếukhôngcóhainguyêntắccănbảnnàylàmnềntảng,thìlàmsaochúngtacóthểxâydựngtăngđoàntrongcộngđồngtuhọccủamình?Dầucógiỏiđọctụngkinhđiển,nhưngnếuchúngtakhôngthểsửanhữnglỗicơbảnnày,thìtâmsẽkhôngbiếtđâulàgiớihạncủathamái.Tâmsẽtrởnênthahóa–hayítnhất,cănbệnhcủanósẽcàngtrởnặng.Vậychúngtacóthểlàmgìđểtẩyuếnó?Giaohữuvớinhữngngườirấtíchkỷchỉlàmchocănbệnhtrởnặngvàpháttánnọcđộccủanóvàosâuhơntrongtâm.

Tâmthamnàyngườitathườnggiấukínvàkhôngthíchbàntới.Đóthựcsựkhôngphảilàđềtàidễnói,vìnóhàmchứabaolắtléo,gianmanh.Chỉkhinàochúngtasửdụngchánhniệmtỉnhgiáctrongviệctựquánchiếuthìtamớicóthểbiếtđượcnhữnglọclừacủathamvàuếnhiễm.Làmsaocóthểhủydiệtchúng?Chắcchắnlàkhôngphảivớitâmnửavời.Chúngtaphảihysinhrấtnhiềuthứ.Nếubấtcứthứgìlàmnẩysinhtâmíchkỷ,hãybuôngxả.Mọingườikhôngnêncốgắnglấyvàocàngnhiềucàngtốt,thayvàođóhãykhuyếnkhíchnhauchoracàngnhiềucàngtốt.Nếukhông,tâmsẽbịnhiễmbệnhvìchúngtatựtrâyvàomìnhbụibẩnvàcănbệnhcủaíchkỷ.Vậythìaicóthểđếnđểcứuchữachochúngta?

Hãy nhớ điều này khi chúng ta quyết định quán sát căn bệnh chết người này trong tâm, vì sẽkhôngcóaimuốnnóivớichúngtanhữngđiềunày.Dầuchokẻkháccũngđầyrẫyloạivitrùngnày,họthíchnóiđếnnhữngchuyệnkháchơn.Thỉnhthoảngtacóbốthícủacảivậtchấtthìđiềunàycũngkhádễlàm,nhưngđểtừbỏ‘cáitôi’thìvừanghiêmtrọngvừarấtkhólàm.Dầuvậy,nócũngđángcôngcủachúngta,vìngãtưởnglànguồngốcduynhấtcủatấtcảmọikhổđau.Nếugốcrễcủanókhôngbịhủydiệt,thìnósẽđâmchồivànởrộ.Vìthếchúngtaphảiquaynhìnvàonộitâmđểnắmbắtnó.

ĐứcBổnSưđãđềrabốnnhucầuchocáctusĩđólà:yáo,đồănkhấtthực,trúxứvàthuốcmen.Ngàidạyrằngnếunhữngthứnàykhôngđượccoichỉnhưlànhữnghỗtrợvậtchất,nhữngyếutốvậtlýhoàntoànvôngã,thìchúnglàlửanóng.Chúngtadầukhôngphảilàtusĩ,màcóthểchỉlànhữngkẻsơcơtrênconđườngđạo,nhưngnếuchúngtađãthựcsựquyếttâmhủydiệtcácuếnhiễmvàngãtưởng,thìcũngchẳnghạigìđểthựchànhnhữngđiềunày.Nếukhông,hãynghĩxemuếnhiễm,thamái,chấpthủ,ngãtưởngsẽpháttriểntrànlannhưthếnào.

Vìthếchúngtaphảichọnlựa:hoặccứtheoconđườngcũcủamìnhhaycốgắnghướngđếnviệcdiệttậnngãtưởng.Điềunàytùythuộcnhiềuvàosựquantâmcủacánhânchúngta.Hướngvàonộitâmđểtựquánchiếulàđingượcdòng,nhưngnếuchúngtacốgắng,dầuchỉmộtít,thìíchlợicũngsẽrấtlớnlao.Khichúngtacóthểthựcsựnhậnrađượcmánhlớicủacáingãtrongviệckéochúngtasâuxuốngtrongkhổđau,vàcóthểdiệtnótừnglúc,thìphầnthưởngchúngtanhậnđượcsẽlàvôgiá.

Nếuthấtbạitrongviệcdiệttậncáingã,thìhạtgiốngkhổđautriềnmiênđãđượcgieotrồngvàsẽtăng trưởng.Vànếu chúng ta khônghướngvàobên trongđểquán sát cái ngã, thì khổđau sẽ tăngtrưởngtheocấpsốnhân.Dầuchúngtacóthểđọctụngkinhđiểnlàulàu,haykhéodạyngườikhácnhưthế,tâmchúngtavẫnhoangmang,ôuế.Nhưngkhichúngtacóthểnhìnthấytấtcảcácuếnhiễmmộtcáchrấtrõràng,chúngtasẽcảmthấyghêtởmlòngthamáicủamình.Chúngtasẽbắtđầubuôngbỏvậtchấtvàtậphysinh–dầucókhókhănđếnmấy-chứkhôngđểkhổđauxảyra.Bằngcáchnày,mỗihànhđộnghysinhnhỏsẽtạoraphấnkhíchchotâm,chođếnkhinóđạtđượctoànthắng.

Nhữngngườicótínhbỏnxẻn-mộtuếnhiễm-khôngthểbuôngbỏthứgì.Họngạiphảitựquánsátvàcôngnhậnrằnghọmắcphảicănbệnhnặngđãđượckêkhai trongMườiSáuĐiềuBấtThiện

(Upakkilesa)vàmộtsốcácgiớiluậtkhác.Nếuchúngtathườngxuyênquánsátbảnthânmộtcáchthấuđáo,thìcácuếnhiễmđósẽkhôngdámlộmặt;nhưngnếuchúngtabấtcẩn,cácuếnhiễmsẽtrởnênmạnhmẽvàcókhảnăngtạoranhữnghànhđộngíchkỷnhấtvàđángghêtởmnhất.Lúcđóhẳnlàtasẽcảmthấydễdàngđểbiệnminhchoviệcsửdụngcáctàisảnchungchomụcđíchcánhâncủamình.Khitaquayvàobêntrong,luôncốgắngquánsáttâm,buôngbỏnhữngbámvíunhỏmọn,thìdầutalàmgì,đócũnglàPháp–ngườibạnsẽtheotatrongsinh,già,bệnhvàchết.Mộtkhitađãbứngđượcgốc rễ của tâm ích kỷ, ta có thể giúpđỡngười khácmàkhôngngại khó.Khi thoát khỏi được ngãtưởng,chúngtathựcsựđangđitrênconđườngcaothượng.

ViệchànhPhápđòihỏimộtkỷluậtcơbảntrongcuộcsốngthườngngày.Khôngcósựổnđịnhđótakhómàtutập.Hànhvithôtháosẽgiúpchocácuếnhiễmphátsinhdễdànghơn.Kỷluậtgiúpchochánhniệmđượckhởilên,hầungănchậncácuếnhiễm.Nếutacoithườngcácgiớiluậtvàquytắc,thìchúng không ích lợi gì; nhưng nếu ta tuân theo chúngmột cách chánh niệm, thì chúng rất lợi ích.Chúnggiúptabiếtcáchứngxửkhéoléotrongmọihoàncảnh–làđiềutacầnvìchúngtachưathậtsựhiểubảnthân.ĐứcBổnSưhiểubiếttấtcảhoàncảnh,dướimọigócnhìn,trongkhichúngtathìbịchephủtrongbóngtốicủavôminhtừmọiphía.Chúngtakhôngthểchắcchắnvềbảnthânđốivớinhữngvấnđềởbêntronghaybênngoài,vì thếchúngtaphảidựavàoPhápnhưngườidẫnđường.NhưngchúngtacóđitheoPháphaylangthanglạclốilàđiềumàmỗichúngtaphảitựquyếtđịnhchomình.

Nếuchúngtakhôngtựmãn,nếuchúngtamuốnhủydiệtcácuếnhiễm,khổưu,thìchúngtaphảiquyếttâmhànhPháp,khôngbuônglung.Dầuchúngtađãđiconđườngnào,chúngtađãchỉgặptoànnhữngngọn lửakhổđau,nêngiờ là lúcchúng tacầndừng lại,quayvàobên trongvàdốc toàn lựctranhđấuđểđượcgiảithoát.Nếutakhôngcómộtsựhiểubiếtrõràng,thấuđáovềtâmcủamình,thìuếnhiễmsẽbungra,pháttánvitrùngkhắpnơi,đemlạichotangàycàngnhiềukhổđau.Vìthếchúngtaphảicủngcốchánhniệmtỉnhgiác,vìkhôngcócôngcụnàokháccóthểđốiđầuvàhủydiệtđượcuếnhiễm.

Muốnđượcnhưthếđòihỏimộtsựnỗlựcđểrènluyệntâmkhôngmệtmỏi,vớisựdẫndắtcủachánhniệmvàtỉnhgiác.Hànhđộngnửavờichỉlàmphíthờigian,màchúngtavẫnvôminhnhưtrướcđó.Khinhậnthứcđượcđiềunàythìnhữngíchlợitừsựnỗlựccủachúngtasẽpháttriểnchođếnkhichúngtacóthểhủydiệtđượccácuếnhiễm,buôngbỏđượccácbámvíuvàgiảithoátđượckhổđau.Nhưngnếuchúngtakhôngtutậptheohướngđó,chúngtasẽbịcuốntrôitheouylựccủathamái,củauếnhiễm.Nếutatựmãn,buônglung,thìcácuếnhiễmsẽlôichúngtađikhắpnơi,đólàlýdotạisaoĐứcPhậtdạyrằngsựbuôngxả,khamnhẫnvàcởimởlànhữngcôngcụgiúptatrừkhửcáccănbệnhnhiễmtrùngtrongtâm.

Cáccănbệnhnàyrấtkhóchẩnđoán.Đôikhichúngcũngbiểulộchútítbảnchấtthậtcủachúng,nhưngítkhiđủđểkhiếntaquantâmđếnchúng.Đólàlýdotạisaodầndầnchúngsẽchếngựta.Vậymàđôikhitacònvuivẻtuântheochúng!Vìthếsựquánsátcủatacầnphảirấtcẩntrọng,rấtthấuđáo.Nếukhôngthìcũnggiốngnhưviệctavừabítmộtlỗtrốngtrênthuyềnthìđãthấymộtlỗkháchiệnra.Cótấtcảsáulỗhổng–cáccănmắt,tai,mũi,lưỡi,thân,ý-vànếutakhônggìngiữchúng,thìchúnglànhữngcửangõđểtâmtachạytheocácđốitượngkhiếntâmthêmđaukhổ.

Vì thếchúngtaphảisửdụngchánhniệmtỉnhgiácđểxétxemđiềugìđangthựcsựxảyrabêntrongchúngta.Đâyphảilàcôngviệcquantrọnghàngđầutrongngàycủata.Chúngtasốnglàđểdiệttậnuếnhiễm,chứkhôngđểlàmgìkhác.Vậymàuếnhiễm,khổđauvẫnphảixếphàngchờvàchúngsẽthiêuđốttanếutakhôngcânbằngsứclựcvớichúng.Chúngtaphảixoayngượclạivàtựhỏilàmsaođểthoátrahoàncảnhnày.Chỉcónhưthếmớichotakếtquảmỹmãn.Khichúngtavẫncònhơithở,thântachưathốirữatrongquantài,chúngtaphảiđitìmgiáopháp,tìmraconđườngđểxóasạchcáccănnguyêncủanhữngchứngbệnhkhủngkhiếpnày:vitrùngcủauếnhiễmvàthamái.CáccănbệnhnàyănsâuvàotrongtâmtavàchỉcóthểđượcchữatrịbằngPhậtPháp.TừnhiềuloạiPhápdượcmàĐứcPhậtđãkê toa,mỗi chúng taphải lựa chọncẩn thận loại thuốcphùhợpvới cănbệnhcủamình,vàrồisửdụngchúng–vớisựthậntrọng-đểtậndiệtcáccănbệnhtừgốcrễ.

Nếusựquánchiếutựngãkhôngvìmụcđíchhủydiệtcácuếnhiễm,thìchúngsẽtrởnênmạnhmẽhơnvàcháyâmỉbêntrongta.Sựtựquánchiếulàdụngcụdậplửamàtasửdụngđểdậptắtthamái.Saukhisửdụngnó,chúngtaphảixétlạitâmmình:Nócóđượcgiảithoátchưahaynólạibùngphátmạnhthêm?Nếutakhôngtheodõi,thìcuốicùngcóthểtasẽbịngọnlửathiêurụi.Dầutanghĩlàmình

thôngminhtớiđâu,tavẫnđểthamáilàmchủvàkhôngcốgắngđểbứngrễnó.Chúngtacònmởrộngvòngtayđểđónnónữachứ!Vìvậymàtâmtatrởthànhnôlệchothamái.Chúngtarơivàoảotưởng,chạyđuổitheothứnày,thứkia,đểrồicuốicùngbịsậpbẫy,khôngbiếtlàmsaođểthoátrakhỏisựtróibuộccủanó.

Lúngtúngvìthiếucáchgiảiquyếtthấuđáo,vàvôphươngkế,tatrởthànhnôlệcủacácuếnhiễm.Tacàngthườngđầuhàngchúng,thìchúngcàngtrởnênmạnhmẽhơn.Cáchduynhấtcóthểgiúptathựcsựchếngựđượcchúnglàkhơidậytâmchánhniệmtỉnhgiácđểđốiphóvàquánsát–từmọikhíacạnh-cáikhổmàcácuếnhiễmmangđếnchota,chođếnkhitâmtừchối,khôngchấpnhậnlàmnôlệnữa.Khôngíchlợigìđểlàmhuyênnáobênngoài,vìcànglàmthế,thìcácuếnhiễmcàngtrởnênkhógỡhơn.Vìthếchúngtakhôngthểnửavời.Chúngtacầnmộtphảnứngphùhợpvớibấtcứhoàncảnhnào.Chỉcóthiệnýthôichưađủ.Cáitacầnlàmlàphảichútâmvàtăngcườngchánhniệmtỉnhgiáccủatavớitấtcảsựcẩntrọng.Điềunàyrấtquantrọng,hãynhớrõnhưthế.

Đểtâmcóthểđạtđượcsựhiểubiếtchânthực,nócầnphảiliêntụcquánsátmọihànhđộngcủachúng ta trong từnghơi thở.Nhờ thếnómớicóđủsứcđểdừng lạinhữngmốibận tâmvàkhuynhhướngluôntạodựngnhữngsuytưởngvôbổtheosựdẫndắtcủaảotưởng.Khichúngtakhôngthựcsựquyếttâm,thìsựtutậpcủachúngtachỉnửavời,kếtcụclàchúngtahoangmang,lúngtúng–làmlãngphíthờigianquýbáu.Vìthếhãynhìnvàobêntrongvàtiếptụcquánsátchođếnkhichúngtacóthểnhìnthấyrõràng.

Thựcra,mộtkhichúngtađãlàmđượcviệcnàythuầnthục,thìviệcquánsátnộitâmcònhứngthúhơnlànhìnrabênngoài.Ởbênngoài,khôngcógìhơnlànhữngsựvậtlướtqua,lướtqua.Cógìhứngthútrongđó?Nhưngconmắtnộitâmcóthểđisâuvàoánhsángchóilọiởbêntrong,vàdầntiếnđếnchânPháp.Mộtkhitađãnhậnrađượcbảnchấtvôthườngcủatấtcảmọiduyênhợp,chúngtasẽcóđượcsựhiểubiếtmớimẻvềbảnchấtthườnghằng:bảnchấtkhôngbiếnđổimàchỉđơngiảncómặt.

Khinàochúngtacònchưacóđủchánhniệmtỉnhgiác,vàtoàntâmtoàntrí,thìcácuếnhiễmsẽlàmchủta.Nhưngnếutakiêntrìtrongviệccủngcốsứcmạnhcủachánhniệmtỉnhgiác,cácuếnhiễmdầndầnsẽyếuđivàphainhạt.Lúcđó tasẽbắtđầuý thứcrằngcái tâmthườnghoangmang, lừngkhừngnhưthếnàothìbâygiờtrởnêntựtinvàtrongsáng.Giờnónhìnthấyđượctínhvôthườngcủasựvậtmộtcáchchínhxáchơn.Nócóthểbuôngbỏchúng.Trigiácvềtínhvôthườnggiúpchánhniệmtỉnhgiáccủachúngtacóthểtiếnsâu, tiếnsâuhơnnữavàotuệ.Nhưngsựđàosâu,mổxẻnàyphảithựcsựtậptrungvàliêntục,vìchỉcầnmộtchútlơlà,khôngchútâmlàhỏngngay.Chỉkhinókhônglơlàhaylangthangrờikhỏiđềmụcthiềnquán,dầuchỉtrongchốclát,thìnómớicóthểchếngựcácuếnhiễm.Nếunóvôtâm,lơlàthìnóchẳngbaogiờcóthểảnhhưởngđếnchúng,vàchúngsẽtụhợplạimạnhmẽhơntrướcđónữa.

Vìthếhãypháttriểnchánhniệmtỉnhgiáctrongmọihoạtđộngcủachúngta,trongtừnghơithở.Hãycốgắnggiữtâmtỉnhthứcđểnókhôngtrôilăntheovọngtưởnghaybịảogiáclừaphỉnh.Vàhãycẩnthậnvớithóiquenhaynghĩrằng“Tôibiết”khichúngtathựcsựkhôngbiết.Khitâmcònchưađạtđượcđếntuệgiácchânchính,thìtâmnghihoặc,phóngdậtluôncómặt,nhưngkhichúngtabắtđầuthựcsựthấy,thìnghibiếnmấtvàchúngtakhôngcònsuyđoánvềsựvậtnữa.Chúngtathựcsựbiết.

Tuynhiên,ngaybâygiờ,làmsaochúngtacóthểchắcrằngtuệgiáccủamìnhlàchânchính?Khitâmthựcsựthấy,thìuếnhiễm,khổưuthựcsựđượchủydiệt;nhưngnếuchúngtachỉnghĩrằngchúngtathấymàkhôngthựcsựcótuệgiáctrongtâm,thìuếnhiễm,khổkhôngthểnàobịhủydiệt.

Khicáibiếtchânthậttiếnsâuvàotâm,nơithamáiluônphátkhởivàlànơicácchướngngạicảntrởPháplưutrú.Chỉkhinàochúngtacóthểngănnhữngthứnàytạohìnhthìlúcđóchúngtamớicóthểthấyđượcbảnchấtcủatâmkhôngcònbịthiêuđốt,bịkhổnãobởithamái.Điềunàychúngtacóthểthấyđượcbấtcứlúcnào–khichúngtatậptrungcaođộvàvớitấtcảsựkiêntrì.Chúngtacóthểnhìnthấynhiềuthứkhác,thìtạisaochúngtakhôngthểthấyđiềunàychứ?Hãynhìnchokỹ,chắcchắnlàchúngtasẽthấy!Nhưngnếuchúngtamuốnhiểubiếtthêmsâusắc,chúngtaphảibiếtcáchnhìnchođúng.Nếukhông,chúngtasẽkhôngthấygìcả.Nếuchúngtabámvíuvàosựvật–bấpchấpnhữngnguyêntắccănbảncủacáibiếtchânchánh–vàcốgắngđithẳngđếnchânlý,thìmọisựsẽtréongoe,vàyếutốcủalòngtựmãnhaymộtthứgìđóđạiloạinhưthếsẽlenlỏivào.

Conđườngantoànduynhấtlàquánsátsựsinhdiệtcủasựvật–chỉquánsátvàbiếtmàkhôngchấpvào.Vìthếhãyquánsát!Đólàconđườngđiđếngiảithoátkhỏisựbámvíu.ĐứcPhậtđãdạy,

“Hãycoithếgiớinàynhưtrốngkhông”.Đólàcáchchúngtaphảilàmđểxemxétnhữngsuytưcủatakhichúngphátkhởirồiquađi:đólàsựtrốngkhông.Khitâmthựcsựhiểuđượctínhvôthườngcủasựvật–cácảotưởngtrongcuộcđờivànhữngmốibậntâmcủata-nókhôngcònbámvàochúngnữa.Đâylàtâmtrốngkhông.Tâmgiảithoát.Cónhiềumứcđộcủasựtrốngkhôngnày,nhưngdầuchỉmộtchúthươngvịcủachúngcũngrấtíchlợi.Chỉcầntakhôngchạybámtheobấtcứthứgì.

Tâmtrốngkhông,tâmgiảithoátnày,đượcgọilàvimokkha–sựgiảithoátchânthậtvàcuốicùng.Nóđãđượcdiễntảtrongmộttrongnhữngbàikinhchúngtahằngđọctụng,SolasaPanhà(KinhTập:SuttaNipàtaV):“Vimokkhakhôngbiếnđổi”.Cácmứcđộcủa tâm trốngkhôngmàbiếnđổi,khôngphảilàvimokkhathực,vìthếtaphảiluônquánsátởmỗimứcđộvàcốgắngđạtkếtquả,làgiảithoátkhỏibámvíu,bấtchấplàtacònphảitrảiquabaomứcđộtrướckhiđạtđượctâmhoàntoànkhôngbiếnđổi,khôngcònsựphánđoánhaybámvíuvàobấtcứthứgìcả.Đólàconđườngchânchánhđểđiđếntuệgiácthâmsâu.

MongrằngtấtcảnhữngaihànhPhápcốgắngkhôngmệtmỏichođếnkhitựbảnthânchúngtathấyvànhậnbiếtchânlý.

---o0o---MốiQuanTâmHàngĐầu

Tấtcảchúngtađềuđãnếmtrảiphiềnnão,khổđau,nênnhiệmvụquantrọngnhấttrongđờichúngtalàphảidiệttrừchúng.NếutâmtathiếuhiểubiếtPháp,chúngtaphảiđốimặtvớicácuếnhiễmđemđếnkhổđaumộtcáchđầytuyệtvọng.TrừkhitahướngvềPhậtPháp,nếukhôngtalãngphícuộcđờimìnhtừkiếpnàysangkiếpkhác.ChỉcóthựchànhPháp–vàkhôngcógìkháchơn-làcóthểhủydiệtuếnhiễmvàgiảithoáttakhỏikhổđau.

Cơbảnmànói,thựchànhPhápcónghĩalàluônquánsátthânvàtâm,vìthânvàtâmlànềntảngcủahiệnhữu.Cáchchúngbiếnđổichínhbảnchấtcủamìnhlàcáimàtaphảiquánxétchothậtđúng,nếukhôngchúngtasẽhànhxửtheocungcáchthườngtình,khôngsuynghĩ,thiếuhiểubiếtvàbámvíuvàonhữngthứchỉcóthểlàmchokhổđaucủatatăngthêm.Nguồngốckhổđaukhócóthểđượcnhậnbiết,nếukhôngcósựchútâmtoàndiệncủachúngta.Khichúngtaquánsátsựlăngxăng,lolắngcủatâm,cóthểthấyrằngđólàdocáccănbệnhcủatham,sânvàsi.Hammuốnthứnày,thứkiakhôngíchlợigìmàchỉđemđếnbấnloạnchotâm,giốngnhưlâynhiễmtâmvớivitrùngbệnh.

Thôngthường,chúngtarấtsợbệnhởthân,nhưngcácchứngbệnhcủauếnhiễm,vấybẩntâmthìta lạikhôngquan tâmchútnào.Chúng takhôngmuốnchấpnhận rằngcáccănbệnhđó rấtnghiêmtrọng;màđôikhi,dovôminh,tacònlàmchochúngnặngthêm.Vìlýdođó,thựcsựđivàotừngchitiết,cặnkẽviệcdiệtbỏcácuếnhiễm,vừakhó,vừakhôngphùhợp,nhấtlàbêncạnhđócòncónhiều,rấtnhiềunhữngquyếnrũởbênngoàiđểkhơidậylòngáidụccủata.Ngườiphàmphuhaylãngquên,cứquaycuồng theonhữnghammuốncủamình,nên luônchoángváng,mất thăngbằng trongcuộcsống.Điềuđódĩnhiênlàkhổưu,vậymàtakhôngquantâmđếntaihọanày,khônghềcốgắngchếngựkhuynhhướngchạyđuổitheodụclạc,thìlàmsaotatránhđượcviệcphảiđầuhàngnó.Sựthiếuhiểubiếtcủachúngtavềmộtthựctếlàviệccácuếnhiễmđãchếngự,đãlâynhiễmtâm,làcáikhiếnchocáccănbệnhnàycàngkhóchẩnđoán.

Vìthếchúngtaphảichuyểnhướngtâmtừnhữngsựvậtbênngoài,đếnchútâmvàothânvàtâmcủata.Thânvàtâm,sắcvàdanh,bấtcứchúngtagọichúnglàgì,tấtcảđềuvôthườngvàbiếnhoại,nhưngkẻphàmphukhónhậnrađiềunày.Chúngtanghĩđếnđiềunàynhưsựpháttriểncủaconngười.Từnhữngngàyđầutiêncòntrongbụngmẹtrởvềsauluôncósựbiếnđổi,chuyểnhóa.Sựpháttriểnđồngnghĩavớisựthayđổi.Khôngcóthứgìtrêntráiđấtnàykhôngbịbiếnđổi.

Sựhoạidiệtcủathânvàvậtchấtquanhtakhôngphảikhónhậnbiết,vậymàtavẫnkhôngđểtâmđến.Cáctrạngthái tâmcũngluônbiếnđổi,vậymàthayvìnhìn thấyđiềunàymỗikhi tiếpxúcvớicảnh,vớiâmthanh,chúngtachỉbámtheođốitượng,khiếntacànglúnsâutrongkhổđau,phiềnnão.

Nếu chúng ta có thểmổ xẻ, quán chiếu sâu thêm về những trải nghiệm của cảnh sắc, của âmthanh,mùi,vị,xúcchạmvàsuytưởng,tasẽnhậnthấytínhchấtluônbiếnđổi,luônsinhvàdiệt.Mộtđịnhkiếncũđãquađinhưthếnào?Mộtquanđiểmmớiđãphátkhởi,thayvàođóralàmsao?Nhữnguếnhiễmđã áp lực tâmnhư thếnàođểnóphát khởi tư duy, vọng tưởng tràn lankhôngkiểm soátđược?Nhưngchúngtakhôngquantâmđếnnhữngvấnđềnày,vìthếtalạithấymìnhngậptrànkhổđau,căngthẳngkhiếntacólờinói,hànhđộngđầytham,sânvàsimê.

Sựdàyvòdouếnhiễmtạora–nónghơntấtcảmọithứlửanóngnào-vàchỉcóthểđượcdậptắtbằngsựtutập,thựchànhPhậtPháp.Nhưngnhữngkẻphàmphu,tầmthường,dầuhọcóbịthiêusốngcũnghànhđộngnhưthểhọmìnhđồng,dasắt,nênhọkhônghềđểtâm.Họcònsungsướng,hàilòngvớiviệcđuổibámtheonhữngthứkhôngnắmbắtđượcnhư“tôi”và“củatôi”.Họkhôngnhậnthứcđượcrằngnhữngthứhọyêuchuộng,bámvíuluônvuộtkhỏitầmtay,luôntànhoạiđi.

Chúngtacầnphảinhìnvàobêntrongcàngsâuthẳmcàngtốt,đểchochúngtacóthểnhìnthấysựthậtvàkhôngbịrơivàoảotưởnghaychấpthủ.Chúngtađọctrongcáckinhtạngvềnhữngcănbệnhnhưlàcáckiếtsửhaysựthamđắm,nhưngchúngtakhôngquánsátbảnthânđểxemxétnhữngthứnày.Chúngtacóthểdịchvàhiểucácthuậtngữ,nhưngchúngtakhôngnhìnthấyrằngsakya(nhữngquanđiểmvềsựxácđịnhcánhân) làgốc rễchínhcủa tấtcảnhữngkhổđau,dàyvòcủachúng ta.Chúngtakhôngchỉgiảimãsailầmnhữngsựthậtrõràng,màchúngtacònmuốngiữchặtlấynhữngquanđiểmsai lầmcủamìnhmàkhôngcầnphảiquánsátchúng.Đólàlýdotạisaotâmdàyđặcvôminh.

Thôngthườngngườitabiếtrất,rấtnhiềuthứ,đôikhiđếnchỗmàhọkhôngthểngồiyênvàluônphảitìmtòinhữngđềtàimới.Họbiếtđiềugìtốt,điềugìđúng,họbiếttấtcảmọithứ!Bấtcứđềtàigì,họcũngcóthểtìmramộtcâutrảlờichođếnkhisuytưcủahọchảytrànkhắpnơi.Đơngiảnlàhọbiếtquánhiều.Loạihiểubiếtnàylàtrithứcđếntừuếnhiễmvàthamái.Cáchchữatrịchonólàcáibiếtđếntừchánhniệmtỉnhgiác,nằmsâutrongchânlýcủatâm.Nếuchúngtađểchosựbámvíuvàovọngtưởnglanmanđượctựdotrànlantrongtâmthìtâmchúngtasẽbịbàomònvàdầndầnchúngtasẽbịkhủnghoảngtinhthần.Rồicuốicùngchúngtasẽtrởnênđiênloạn,cóthểlàvẫnvọngtưởngchotớichếtvàđitáisinhcũnglạitrởvềvớisựvôminhcũ.ĐólàvìchúngtakhôngsửdụngPhápđểquánsátvàmổxẻnhữngsuynghĩđó.Cácdượcphẩmhaycácloạithuốcổnđịnhtinhthầnchỉgiảiquyếtđượcnhữngbiểuhiệnởbênngoàimàkhôngđisâuvàođếnnguồngốccộirễ.Đểđếnđượcgốcrễ,chúngtacầnphảisửdụngchánhniệmtỉnhgiácđểkiểmsoáttâm,đểnócóthểđượcgiảithoátkhỏinhữngảotưởngcủamình.ĐólàcáchmàPhápcóthểảnhhưởngđếnsựchữalànhnóhoàntoàn.

ViệchànhPhápcóthểchữatrịtấtcảmọithứbệnhcủatâmlàđiềuđángđểtasuynghĩ.Ởmỗigiaiđoạntutập,sựhiểubiếtvềPhápcủachúngtatùythuộcvàomứcđộchánhniệmtỉnhgiáccủata.NếuchúngtakhôngquantâmgìđếnPhápthìkhôngcầnbiếtlàkiếnthứcvềnhữngvấnđềthếgiancủatarộngthếnào,chúngtavẫnrơivàovòngkiềmtỏacủauếnhiễm,chịusựsinh,già,bệnhvàchết.Mộtkhichúng tahiểuđượcPhápđúngnhưPhậtdạy, tâmchúng tasẽ trởnênsángsuốt, tự tạivà thuầnkhiết.Cáibiếtnàythìquýbáuhơntấtcảnhữngkhảnăngmàchúngtađãđạtđượcđểkiếmsốnghayđểgiảikhuây.

Khichúngtatậpluônquánsáttâmmình,khôngngừngnghỉ,chúngtasẽthấyrằngkhitâmtrởnênxaođộng,nóđánhmấtsựtựtạivàkhôngchấpnhậnlờiĐứcPhậtdạyrằngchúngtacóthể“tìmthấyđượcsựbìnhổntrongviệcbuôngxảcácdụclạc”.Bịthiêuđốtdocốgắngtìmsựthỏamãntrongcáctrầncảnh–sắc,thanh,hương,vịvàxúc-thìchắcchắnkhôngphảilà“tìmthấyđượcsựbìnhổntrongviệcbuôngxảcácdụclạc”.Nhưngnếuchúngtanhìnthấyđúngrằngquảcủaviệcthỏamãndụclạclàkhổđauvàphiềnnão,thìchúngtasẽkhôngcòntựthỏamãnvớinóvàtâmđượcgiảithoát.Lúcđó,khitâmkhôngbámvíuvàocácđốitượnggiácquanvàgiảithoátkhỏithamái,chúngtacóthểtiếnlênnhữngmứcđộthâmsâuhơnvàtựvấnrằngthựcsựcóbấtcứthứhạnhphúcnàotrongdụclạckhông?Tâmgiảithoátsẽbiếtrằnghạnhphúckhôngnằmtrongviệcbịchìmđắmtrongkhổđauhaykíchthíchđammê.Tâmkhôngbịmêđắmsẽngaylậptứcchỉhướngđếnviệcgiảithoát,đócóphảilàđiềuchúngtamuốnhaychúngtabằnglòngvớinhữnghammuốnkhôngđượcthỏamãncủamình?Hãysuynghĩcẩnthậnvềđiềunàyvàtựchọnlựa.Hướngtâmđếnsựgiảithoátkhỏiviệcvướngmắctrongdụclạcsẽmanglạimộttrạngtháitựnhiêncủathuầnkhiếtvàtĩnhlặng.Sosánhvớisựtựdovàtựtại,ýnghĩcủaviệcbịnungđốttrongdụclạccóvẻkhônghấpdẫnlắm.Nếuchúngtakhôngquántưởngvềđiềunàythìchúngtasẽđánhmấtmìnhtronghammuốnvàđammêkhôngdừngdứt.Tựgiamhãmmìnhtrongthamđắm,chúngtađãbịkiềmchế,gòbóquálâubởicănbệnhnàyđếnnỗithậtkhóchữatrị.Nhưthếđâykhôngphảilàthờiđiểmmàchúngtacầnphảiquyếtđịnhđểtriệthạnótậngốcrễsao?

Khitâmphánđoánvàbámchặtvàođốitượngmànóưathích,chúngtacầnphảiquánchiếuđểnhìnthấysựtaihạivàphiềnnãosẽphátkhởinhưlàkếtquảcủalònghammuốnđó.Sauđósosánhsựbấtổnnàyvớitâmtựtạigiảithoátkhỏimêlầm.Chúngtacầnphảitiếptụcquánchiếuvềhaitrạngthái

này:khổđauvàgiải thoátkhỏikhổđau trong tâmmình,đểýđếnchúng trong từnghơi thởvào-ra.Nguyêntắcnàyđãđượcđềratrongcáckinh,quađónhiềuphươngcáchđểquánsátvàquánchiếuđãđượcđềcậpđến.NhưngnếuchúngtakhôngthựcsựápdụngchúngtrongPháphànhthìchúngkhôngíchlợigìchochúngtacả,khôngcầnbiếtlàchúngtađãđọcbảnkinhđóbaonhiêulần.Chúngtasẽvẫnchỉngụplặntrongbóngtối,khônghiểubiếtgìhết.

Đểkhámpháđượccănbệnhnày,chúngtacầnphảivunđắpchánhniệmtỉnhgiác,ápdụngchúngchođếnkhichúng trở thànhmột thóiquenvữngchắc.Nếuchúng tachỉsửdụngchúngnửavờivàkhôngthườngxuyên,chúngtasẽbịdínhvàotựmãnvàsẽkhôngbaogiờtiếnbộtrongquátrìnhtutập.Chínhsựtiếnbộnàymớidẫnđếnviệcgiảmthiểuđượcthamái,khổvàphiềnnão.Chúngtaphảitựkhámpháđiềunàychomình:phươngcáchđượcbiếtđếnnhiếunhấtđể thựchànhlàquánchiếuvàquánsátsựvậtkhôngdừngdứt.Hãyđểýxemchúngtaphảilàmthếnàođểcóthểápdụngsựthựchànhquánchiếutrongđờisốnghằngngàymộtcáchtốtnhất.

NhữngngườihiếntrọnđờimìnhchoPhậtPhápbằngcáchsốngthánhthiệnchắcchắnphảithấuđáođiểmnày.ViệchànhPhápđòihỏichúngtaphảisửdụngchánhniệmtỉnhgiácmộtcáchthiếtthực,giữchặtnóchođếnkhisựhiểubiếtchânthậtphátsinh.Chúngtabắtđầubằngcáchthựctậplàmthếnàođểquánsát,đểnhữngsựhiểubiếtmớimẻsẽphátsinhvàthaythếchovôminh.Khinàotâmcònbịvôminhchếngựthìchúngtakhôngthểthưgiãnhaytựtại.Chúngtacầnphảikhôngngừngquantâmđếnviệcthoátkhỏibấtcứđiềugìmangđếnkhổđau,phiềnnão,vàýthứcđếnđiềugìmangđếnsựsángsủavàrõràngchotâm.

Nếuchúngtakhônglàmthế,tâmsẽcókhuynhhướngbịlôikéobởinhữngđốitượnggiácquanquanhnóvà sự tu tậpcủachúng tacuốicùngcũngchỉ là trên lý thuyếtvàngôn từ.Sự thật là tâmkhôngthựcsựbiếtcáigìvớicáigì.Bấtcứsựtỉnhgiácchânthậtnàothựcsựphátkhởichúngtakhôngtheodõi.Chúngtachỉngồiđóđểmìnhbịcuốntrôitheonhữngthứởbênngoàivàxaolãngthựchành,vì thếchúngtacầnphải tìmsựtựtại, thựctậpchánhniệmtỉnhgiácđểchúngcóthểphát triểnmộtcáchvữngchãi.Khichúngtađàosâuvàocácchânlývềvôthường,khổvàvôngã,dùchỉtrongchốclát,chúngtathấyrằngđâythựcsựlàmộtphươngcáchtuyệthảođểgiảitỏatấtcảmọikhổđau,phiềnnão.Nếucóđiềugìđómàchúngtachưagiảitỏa,chúngtacầnphảithựcsựquánsátnómộtcáchthấuđáovàsosánhnóvớinhữnggìchúngtađãbiết.Điềunàysẽđưađếnviệcthoátkhỏisựràngbuộccủa“ngã”,“cáitôi”và“ngườikhác”,của“cáicủatôi”và“cáicủahọ”.ChỉmộtgiâyphútGiácNgộcũngđemđếngiátrịchocuộcđờicủachúngta.Khôngcónó,chúngtatiếptụcởtrongbóngtốitriềnmiêncủavôminhvànhữnghoangtưởngkhôngdừngdứt,khiếntâmbịtróibuộctrongsựtánloạnkhôngcùngtận-mộttìnhtrạngtồitệnhất.

Vìthếthayvìchỉquantâmđếnviệcăn,ngủvànhữnghoạtđộngbìnhthườngkhác,chúngtaphảipháttriểnsựhànhthiềncủamìnhmộtcáchvữngchãi.Hãychắcchắnrằngtâmluônđượckiểmsoátbởichánhniệmtỉnhgiác,luônởtrongvòngkiềmtỏa.Đừngbaogiờđểtâmchạyđuổitheonhữngvấnđềkhácchỉlàmmấtthờigian.Bướcđầutiêntrongviệctutậplàgiữgiới.Chúngtacầnphảithựchiệnviệcgiữgiới,vìnếukhôngmọithứsẽkhôngrõràng.Khibiếtgiữgiới,chúngtasẽthấyrằngchúngđemlạinhữngphầnthưởnglớn.Lúcđóchúngtasẽnhậnrarằngmụcđíchcủađờisốngchỉlàđểrènluyệnbảnthân,đểhủydiệtuếnhiễmvàkhổđautrướckhithânnàynằmxuống.Nếutakhôngquantâmđếnviệctìmramộtnơiyêntĩnhthíchhợpđểtutập,thìtâmsẽcókhuynhhướnglàđitứtánvớinhữngsuytư,vọngtưởngcủamình,vìthếmỗichúngtaphảitựgiảiquyếtchoriêngmình,giữtâmlạikhinólangthangchạytheocácđốitượnggiácquan,cácđịnhkiếnvàđemnótrởvềđểquánsátnóởbêntrong,đểcóthểpháttriểnsựbìnhyênvàtĩnhlặngvữngchãi.

ĐứcPhậtđãđềranhữngphươngpháptutậpđúngnhưlàchánhniệmvềhơithở,rấtthíchhợpchoviệcpháttriểntâmbìnhlặng.Nếuchúngtakhôngsửdụngmộttrongnhữngphươngphápnàyđểlàmcănbảnchosựthựchànhthìbấtcứkếtquảnàocũngsẽkhôngbềnvữngvàmauchóngquađi.Nhưngnếu chúng ta biết sử dụng chúng, tâm chúng ta có thể được chánh niệmvà tỉnh giác kiềm chếmàkhôngsavàoxaolãng.

Mỗichúngtaphảilàmgìđểđạtđượcnhữngkếtquảmàchúngtamuốn?Chúngtasẽlàmthếnàođểcảithiệnsựthựchànhcủamìnhtrongđờisốnghằngngày?Chúngtaphảisuynghĩcẩnthậnđốivớitấtcảnhữngcâuhỏinày.Đừngcoithườngvàquênlãng.Tấtcảnhữnggìchúngtalàmtrongkhithựchành–kểcảviệckiềmchếcáccănmôn-chúngtaphảihếtsứccươngquyếtmàkhôngxaolãnghaylạc

lối,nếukhôngthờigiansẽquađi,cuộcsốngsẽngắndầnmàchúngtakhôngđạtđượcđiềugìcả.Nếuchúngtathờơvànửavờithìlàmsaochúngtacóthểhyvọngthoátkhỏikhổđau?Thậtlàmộtsựuổngphí!

Vì thếhãy tinh tấn!Nếuthựcsựhết lòng,chúngtasẽcó thể tu tậpđúngvàdầndầnphábỏđikhuynhhướngbịxaolãng.Hãyđặttrọngtâmcủasựquánsáttrênvôthường,khổẩntiềmtrongtínhvôthườngđóvàvôngã.Rồichútâmtỉnhthứctrởlạivàquánchiếusâuxahơnđểcóthểhiểurõràngnhữngđề tàinàykhichúngđượcđemápdụngnơi tâmcũngnhư thân.Khichúng tađã thànhcôngtrongviệcnhận thứcrõ ràngđiềunày,chúng tacó thể thựcsựđượccoi là thông thái, tỉnh thức,vàhạnhphúctrongPháp.Nếutuệgiáccủachúngtalàchânchánh,chúngtasẽđượcgiảithoátkhỏicảmgiác“tôi”và“củatôi”,màkhôngcósựbámvíuhayliênquanđếnbấtcứvấnđềgì.

Điềunàynghecóhấpdẫnkhông?Tôikhôngnóivềnhữngvấnđềbìnhthườngmàchúngtađãbiếtphảikhông?Tôinóirõràngvềnhữngvấnđềquantrọngvàchúngtacầnphảiquantâmnghiêmtúc.Lắngnghemộtcáchlơđãngsẽkhôngcóíchlợigì.Chúngtaphảicốgắngđểđạtđượctuệgiácbêntrong.Điềunàysẽmangđếnnhữngkếtquảtolớnmàchúngtasẽcoiđólàmốiquantâmhàngđầucủamình.Hãychútrọngvàonhữngđiềunàytrêntấtcảmọithứkhác.

MongrằngPhápsẽtrởthànhngọnđèndẫnđườngtrongcuộcđờichúngta.---o0o---

ChánhNiệmNhưTrụCộtCủaĐậpNước

Bànluậnvềviệctutậpđemlạichotanhiềulợiíchhơnlàbànluậnvềbấtcứchuyệngìkhác,vìnógiúptapháttriểntrítuệ.Nếuhànhtheophươngpháptutậpnàytừngbướcmộtchúngtacóthểbiếtđượcbảnthân,biếtđượcnộitâmmình.Khitabiếtđượcbảnthânquasựquánsát,truynguyênnhữngtaihạivàkhổđaudophiềnnão,áidục,vàchấpthủgâyra,thìsẽcólúctađạtđượcsựhiểubiếtchânchính,giúptangàycànglythamvàngàycàngbuôngbỏ.Rồitâmtasẽtứckhắctĩnhlặng,khôngcòncónhữngtâmhànhthườngthaotúngtâmdothiếusựquánchiếubảnthân.

Cácnguyên tắcđể tìmhiểubản thân lànhữngcôngcụquan trọngnhấtcủachúng ta.Chúng taphảicónhữngnỗlựcvớichủđíchđểcóthểlàmchủchúng,nhấtlàviệcsửdụngchánhniệmđểtậptrungtâmvàđưanóđếnanđịnh.Nếuchúngtakhôngtậptrungduytrìtâmantrụhayxảlàmvịthếcănbảncủatâm,nósẽlangthangđuổitheovọngtưởnghaycácxúcchạmgiácquankhiếntâmtánloạnvàbấtan.Nhưngkhichúngtatậpchếngựcáccănbằngcáchduytrìchánhniệmliêntụctrongtâm,thìgiốngnhưđóngcáccộttrụchomộtconđê.Nếucódịpquansátcáctrụđê,tasẽbiếtrằngcáctrụnàyđượcđóng sâu, rất sâuvào trongđấtđể chúnghoàn toànvữngchắc,khôngdiđộng.Nhưngnếu tađóngchúngxuốngbùn,chúngsẽdễdàngbịlaychuyểndùđụngchạmnhẹ.Điềunàycónghĩalàchánhniệmcủataphảivữngchắcnhưthếnàođểgiúptâmkiểmsoátđượcsựyêuhayghétkhitiếpxúcvớicácđốitượngbênngoài.

Tâmphảiluônduytrìđượcchánhniệmvữngchắctrongmọihoạtđộng,vớitừnghơithởravào,đểtâmkhôngcònchạytánloạntheođuổicácvọngtưởng.Nếutakhôngchếngựđượcđiềunày,tâmsẽbịkíchđộngkhicósựtiếpxúcvớicáccăn,giốngnhưconthuyềnkhôngláitrôidạtđếnbấtcứnơinàomàgióvàsóngđưađẩyđi.Đâylàlýdotạisaotacầnchánhniệmđểcanhgiữtâmtrongmọilúc.Nếutacóthểduytrìchánhniệmliêntụctrongmọihoạtđộng,tâmcủatasẽliêntụcbìnhổn,sẵnsàngđểquánchiếu,truynguyênnhằmđạtđượctuệ.

Bướcđầutiêntrongviệcđóngcộttrụchocáiđêcủachúngtanóicáchkhác,đểlàmchochánhniệmvữngchắclàchúngtaphảitậptrungvàosựbìnhổntâmnhưmộtvịthếcơbảncủatâm.Khôngcógìphảinghĩngợi.Chỉcầnlàmchotâmvữngchắctrongsựbìnhổncủanó.Nếutacóthểliêntụclàmđượcđiềunày,đóchínhlàlúctasẽcóđượcmộtmẫumựcchânchínhchosựquánniệmcủata,vìtâmsẽtậptrungvàođịnh.Nhưngtâmđịnhnàylàcáimàtaphảikiểmsoátchặtchẽđểchắcchắnnókhôngphảilàtâmthờơ,mùmờ.Hãylàmchotâmvữngchắcvàtậptrungđểtâmkhôngphóngdậthayxaolãngkhitangồithiền.Ngồithẳnglưng,duytrìchánhniệmvữngchắcvàtakhôngcầnphảilàmđiềugìkhác.Giữtâmđịnhtĩnh,bìnhổn,khôngsuynghĩđếnđiềugìhết.Phảichắcchắnrằngsựổnđịnhnàyđượcduytrìliêntục.Khicóbấtcứđiềugìkhởilên,bấtcứbằngcáchnào,hãygiữtâmbìnhthản.Chẳnghạnnếucócảmthọlạchaykhổ,đừngchútâmđếncảmthọấy.Chỉchútâmđếnsựổnđịnhcủatâmvàtasẽcócảmgiácbuôngxảtrongsựổnđịnhđó.

Nếutathậntrọngkhôngđểchotâmphóngdậthayxaolãng,địnhtâmsẽtrởnênliêntục.Vídụ,nếutasẽhànhthiềntrongmộtgiờ,hãychủtâmbìnhổntâmnhưthếtrongnửagiờđầu,rồichắcchắnrằngtâmkhôngđilangthangchođếnkhihếtgiờ.Nếutathayđổivịthế,chỉlàmộtsựđổithaybênngoàicủa thân, trongkhi tâmvẫnduy trìổnđịnhvữngchắc,buôngxả trong từng lúc,dầu tađangđứng,ngồi,nằmhaylàmbấtcứgì.

Chánhniệmlàyếutốchínhtrêntấtcả,nókiềmchếtâmkhôngphóngdậthayphánđoánsựviệc.Tấtcảmọiviệcphảidừnglại.Hãygiữchonềnmóngnàyvữngchắcvớitừnghơithởvào,ra.Rồitacóthểgiảmbớtsựtậptrungvàohơithở,tronglúcvẫngiữtâmtrongtrạngtháibìnhổn.Nếusựtậptrungcủataquácăng,hãyđiềuchỉnhđểnócânđốivớihơithở.Tâmsẽcóthểduytrìđượctrạngtháinàytrongsuốtgiờhànhthiền,khôngcóýnghĩnàocóthểđichệchđường.Sauđókiềmgiữtâmđểdầutalàmhaynóigì,tâmvẫnổnđịnhtrongtrạngtháihiểubiếtnộitâmbìnhthườngcủanó.

Nếutâmvữngvàngtựbêntrong,tasẽđượchoàntoànbảovệ.Khicósựtiếpxúcvớicáccănxảyra,tavẫnduytrìýthứcvềtrạngtháitâmbìnhổncủata.Dầucóđôilúcchánhniệmbịlơlà,tavẫncóthểtrởlạitrạngtháitâmvữngchắcngay.Ngoàiratachẳngcầnphảilàmgìcả.Tâmsẽbuôngxảmàtakhôngcầnlàmgìkhác.Cáicáchmàtathườngthíchcáinày,ghétcáikia,quaytráiởđây,quayphảiở

đó,giờđâysẽkhôngxảyra.Tâmsẽtiếptụcduytrìtrạngtháibìnhổn,buôngxả,quânbình.Nếulơlàchánhniệm, tadễdàngchú tâm trở lại,nhậnbiết lúcnào tâm tập trungvàbìnhổnđốivớicácđốitượngcủanó,rồiduytrìtìnhtrạngđónhưthế.

Cáccộttrụchocáiđêchánhniệmphảiđượcđóngsâuxuốngđểchúngvữngchắcvàantoànđốivớimọihoạtđộngcủata.Hãytiếptụccốgắnglàmđiềunàybấtkểtalàmviệcgì.Nếutacóthểrènluyệnđểtâmđượccónềntảngvữngchắc,tâmsẽkhônglàmnhữngviệcnguyhại.Tâmsẽkhônggâyphiềnnãochota.Nókhôngphóngdật.Nósẽlặnglẽ.Mộtkhitâmlặnglẽ,tậptrung,nótrởnêntinhtếhơn,thâmnhậpsâuhơnvàobêntrongvànhậnbiếtđượcchínhtrạngtháiđịnhcủanótừbêntrong.

Còncácxúcchạmgiácquan,nhữngthứbênngoàiluônsinhdiệt,nênkhôngảnhhưởngđếntâmđịnhtĩnh.Điềunàycóthểkhiếnchoáidụctanbiến.Ngaycảnhữnglúcchúngtathayđổioainghivìđauđớnkhởilêntrongthân,tâmlúcđóvẫnvữngbền,vẫntậptrung,khôngphảivàocáiđau,màvàochínhsựvữngchãicủanó.Khitathayđổioainghi,sẽcóphảnứngcủathânvàtâmvìkhíhuyếtlưuthôngtốthơnvàcảmgiácdễchịuxảyrathếchỗchonhữngđauđớn,nhưngtâmsẽkhôngvướngmắcvàolạchaykhổ.Nósẽvẫnổnđịnh,tậptrungvàvữngchãitrongsựbìnhổncủanó.Trạngtháivữngchãinàycóthểdễdànggiúptabuôngbỏnhữngkhátvọngtiềmtàngtrongcáccảmthọ.Nhưngnếutakhônggiữtâmtậptrungtrướcnhưvậy,thamáisẽtạoratánloạn,khiếntâmbắtđầumuốnthayđổi,đảolộnsựviệcđểcóthứhạnhphúcnày,hạnhphúcnọ.

Nếutaliêntụctutậptheocáchnày,cốsứcbềnbỉlàmmãithìcũnggiốngnhưđóngcộttrụvàotrongđất.Chúngtađóngcàngsâuvàothìcộtcàngkhôngthểlayđộng.Chínhđólàlúctasẽcóthểđốiphóvớicácxúcchạmgiácquan.Nếukhông,tâmsẽbắtđầusôisụcvọngtưởngđuổitheosắc,thanh,hương,vịvàxúc.Đôikhinócứdựnglênnhữngnhữngđiềuvônghĩasáomònmãi.Đấylàdocáccộttrụchánhniệmcủatachưavữngchắc.Chúngtavấpngãtrongđờisốnglàdochưarènluyệnchánhniệmđủliêntụcđểtâmtậptrung,buôngxảmộtcáchvữngchãi.Vìthế,chúngtaphảilàmchoconđêchánhniệmcủatavữngchắc,antoàn.

Sựđịnhtâmnàylàđiềuchúngtanênpháttriểntrongmọihoạtđộng,vớitừnghơithởvào,ra.Nhưthế,chúngtasẽcóthểnhìnthấusuốtnhữngmêlầmcủamình,đểthấychânlývềvôthườngvàvôngã.Nếukhông,tâmsẽđilạcđóđây,giốngnhưmộtchúkhỉtinhranh.Nhưngkhỉcũngcóthểbịbắtvàđượchuấn luyệnđể làm trò.Cũngvậy, tâm làcáicũngcó thểđược rèn luyện,nhưngnếu takhôngbuộcnóvàocâycộtchánhniệmvàchonóhưởngmùivịcủacáigậy,nósẽrấtkhódạy.

Khirènluyệntâmtakhôngnênépnóquá,màcũngkhôngnênđểmặcchonóhànhxửtheothóiquencũ.Taphảithửtháchbảnthânđểxemcáchnàođemlạihiệuquả.Nếutakhônggiữtâmchánhniệmtậptrung,tâmsẽnhanhchóngchạyđuổitheovọngtưởnghaydaođộngkhitiếpxúcvớicáctrầncảnh.Khitađểtâmtrôidạttheotrầncảnh,chínhlàvìtachưathiếtlậpchánhniệmlàmnềntảngvữngbền.Trongtrườnghợpđótakhôngthểdừnglại.Takhôngthểtrởnêntĩnhlặng.Takhôngthểđượcgiảithoát.Đâylàlýdotạisaochúngtaphảiđóngcọctrụchoconđêcủatađượctốtđẹp,vữngchắc,đểtâmđượcvữngchãi,tậptrung,dầuchúngtangồi,đứng,đihaynằmxuống.Sựvữngchãinàyrồisẽgiúptađốiphóvớitấtcảmọithứ.Chánhniệmcủatasẽtrụtrênnềntảngcủanó,giốngnhưchúkhỉbịbuộcvàocột.Nókhôngthểchạythoáthayquậyphá.Nóchỉcóthểchạyloanhquanhcáicộtmàdâybuộcvào.

Tiếptụchuấnluyệntâmchođếnkhinóđủthuầnthụcđểlắngđọngvàquánsátsựvật,vìnếutâmcòntánloạn,thìnóchẳngcóíchlợigìcả.Taphảirènluyệntâmchođếnkhinóbiếtsựvữngchãinộitâmlàgì.Nếutalừngkhừng,thiếuquyếttâmtutập,tâmsẽvướngmắcvàovọngtưởng,vàonhữngviệcsinhdiệt.Taphảilàmtâmdừnglại.Tạisaonótáchạinhưvậy?Tạisaonóvươngvãitứtánnhưvậy?Tạisaonócứlangthangmãi?Hãyđưanóvàovòngkiểmsoát!Bắtnódừnglại,ổnđịnhvàtậptrungtrởlại.

Ởgiaiđoạnnàytấtcảchúngtađãtutậpđủđểđạtítnhấtchúthươngvịcủathiềnđịnh.Bướckếtiếplàdùngchánhniệmđểduytrìđịnhtâmtrongtấtcảmọihoạtđộng,đểdầucólúcxaolãng,chúngchỉkéodàitrongchốclát,chứkhôngbiếnthànhnhữngvấnđềlâudài.Cứtiếptụcđóngtrụcọcchođếnkhichúngđủvữngchắcđểđốiđầuvớichấnđộngcủacácđốitượngbênngoài,vàchođếnkhicáctâmtạotáctừbêntronglệchlốirangoàiđượcbắtdừnglại.

Việctutậpnàythậtsựkhôngkhóđếnthế.Điểmquantrọnglà,bấtkểtalựachọnđốitượngthiềnquánnào,taphảiduytrìchánhniệmtỉnhgiácvềtrạngtháitâmđịnhvàxả.Khitâmđilạcrangoàiđối

tượng,tahãycứtiếptụcđưatâmtrởlạitrungtâm.Dầndầntâmsẽtrụvữngtrongvịthếcủanó.Chánhniệmsẽtrởnênliêntục,sẵnsàngđểquánsát,truynguyên,vìkhitâmđãthậtsựổnđịnh,nócósứcmạnhđểbiếtsựviệcbêntrongnórõràng.Nếutâmthiếutậptrung,nócóthểđảolộnmọithứhầulừadốita,nhảytừvấnđềnàysangvấnđềkhác,từvaitrònàyđếnvaitròkhác.Nhưngnếunóanđịnh,nócóthểtiêutrừmọithứtấtcảphiềnnão,thamáivàchấpthủởkhắpnơi.

Nhưvậy,tựutrunglạilàPháphànhnàyđòihỏisựnỗlựcvàkiêntrìđểtậptrungtâm.Mộtkhitâmđãvữngchắc,nócó thểchịuđựngđượckhổđau,uếnhiễmmàkhôngbịvấybẩn,kíchđộng,cũnggiốngnhưcáctrụđêcóthểđươngđầuvớibãotốmàkhônglaychuyển.Taphảibiếtrõràngtrạngtháitâmnàyđể takhôngchạy theoviệc thíchcáinày,ghétcáikia.Trạng tháinày rồi sẽ trở thànhkhởiđiểmđể taquánchiếu, truynguyênvấnđềhầuđạtđược tuệgiác sâuxađể thấy rõ ràng thấu suốt,nhưngtaphảichắcrằngsựtậptrungcủatavẫnđượcduytrì.Sauđó,tasẽkhôngphảisuynghĩgìhết.Chỉcầnnhìnngayvàobêntrong,sâuxavàtinhtế.

Điểmquan trọng là ta đừng phóng tâmvà tránh những xao lãng.Chính điều này loại đi đượcnhiềumê lầm, vôminhvà không chừa chỗ cho ái dục quấyđộng tâm, khiếnnó lạc lối.Đấy là dochúngtađãthiếtlậptưthếcủamìnhtrướcrồi.Nếunhưchúngtacómấtđisựthăngbằngbìnhthườngmộtchút,chúngtasẽtậptrungtrởlạingayvàoanđịnh.Nếuchúngtalàmđượcđiềunàynhiềulần,sựvữngchắccủatâmvớichánhniệmliêntụcsẽgiúpchúngtacóthểtiếnsâuvàotrongcácchânlýcủavôthường,khổvàvôngã.

Tuynhiênlúcđầutakhôngcầnphảiquánniệm.Tốthơnchỉnênchútâmvàosựvữngchắccủavịthếcủata,vìnếutabắtđầuquánniệmtrongkhitâmchưathậtsựtậptrung,ổnđịnh,thìrốtcụctachỉkhiếntâmsinhtánloạn.Vìthếhãychútâmđểsựtậptrungtrởthànhnềntảngcănbảncủatâmvàrồibắtđầuquánchiếu,truynguyêncàngsâuhơn.Điềunàysẽđưađếncáctuệcànglúccàngnhạybén,sâusắchơn,đưatâmđếntrạngtháitựdo,giảithoátnơinókhôngcònbịcácuếnhiễmquấyrầynữa.

Chínhđiềunàysẽgiúptathậtsựchếngựcáccănmôn.Lúcmớibắtđầu,tachưacóthểthậtsựkiềmchếmắtvàtai,nhưngmộtkhitâmđãantrụvữngchãi,thìmắt,tai,mũi,lưỡi,vàthânsẽtựđộngđượckiểmsoát.Nếukhôngcóchánhniệmvàđịnh,takhôngthểkiểmsoátmắtvìtâmmuốndùngmắtđểnhìnquanhquất,nómuốndùngtaiđểnghetấtcảmọichuyện.Nhưthế,thayvìtutậpkiềmchếbênngoài,nơicácgiácquan,chúngtakiềmchếởbêntrong,ngaytạitâm,khiếntâmluônluônantrụvữngchắcvàbìnhthản.Bấtkểtađangnóinănghaylàmgìđó,sựtậptrungcủatâmvẫnnguyênvẹn.Khiđãlàmđượcđiềunày,cácđốitượnggiácquankhôngcònýnghĩagìvớitanữa.Takhôngcóvấnđềvớisựvậtnhư"Cáinàytốt,tôithích.Cáikiaxấu,tôikhôngthích.Cáinàyđẹp;cáikiađángghêtởm".Đốivớiâmthanhtanghecũngthế.Takhôngcóvấnđềvớichúng.Thayvàođó,tachúývàotâmanđịnh,bìnhthảnvàkhôngvướngmắc.Đâylànềntảngcănbảnchotâmxả.

Khitacóthểlàmđiềunày,cácphápsẽtrởnêntrungtính.Khimắtthấysắc,cáithấylàxả.Khitaingheâmthanh,cáinghelàxả-tâmxả,âmthanhxả,cácpháplàxả-vìchúngtađãđóngnămtrongsáucănmônvàtựổnđịnhngaytạitâm.Điềunàybaotrùmmọithứ.Bấtcứđiềugìmắtthấy,tainghe,mũingửi,lưõinếm,haythânxúcchạm,tâmsẽkhôngcóvấnđềvớibấtcứđiềugì.Tâmvẫntậptrung,bìnhthảnvàvôtư.Chừngấycũngđãđủ,giờthìhãytrảinghiệmđi.

Đâylàvàocuốimùamưa,thờiđiểmkhisenvàsúngtrổhoasaucuốimùamưaẩncư.VàothờiĐứcPhật,Ngàithườngyêucầucácvịtăngcaohạgiáohuấncáctântăngtrongsuốtmùamưaẩncư,rồihọsẽđếngặpPhậtkhisennởhoa.Nếutâmluônvữngchãi,thìtâmcũngsẽnởhoa.Nónởhoavìcácuếnhiễmkhôngthểthiêuđốt,quấyrầyhaykíchđộngtâmnữa.Vìvậyhãyhếtsứccốgắngtrongthờigian tớiđểquánsát, tìmhiểucác trạng thái tâmđịnhvàxảmộtcách liên tục.Dĩnhiên,nếu tathiếpngủ,cứngủ;nhưngkhinằmxuốngngủ,cốgắngtâmantrụ,bìnhổnchođếnlúcthiếpđi.Khithứcdậy,cáchoạtđộngcủatâmvẫnởtrongtrạngtháianđịnh,bìnhổnđó.Hãythựchành,đểtâmcóthểtrởnênyêntĩnh,thanhthảnvàhủydiệtcácuếnhiễm,thamái,khổ.Rồiđểýxemnóbắtđầutrổhoachưa.

Cảmgiáctươimát,tâmthanhtịnhkhôngbịphiềnnãoquấynhiễusẽtựphátsinh.Takhôngcầnphảilàmgìcảngoàiviệcgiữtâmvữngchắcvàanđịnh.Mộtđiềuchắcchắnlà:Nếutâmantrụtrongđịnh,phiềnnãokhôngthểđốtcháyhaykhuấyđộngnó.Áidụckhôngthểkhíchđộngnó.Khitâmđịnhvữngchãi,nhữngngọnlửatham,sân,vàsisẽkhôngthểđốtcháynóđược.Hãytựchiêmnghiệmxemtâmanđịnhsẽđốimặtvớivọngtưởng,hủydiệtphiềnnão,vàdậptắtcácngọnlữanhưthếnào.Nhưng

taphảinghiêmchỉnhtutập,cốgắnggiữchánhniệmliêntục.Đâykhôngphảilàchuyệnđùa,takhôngthểyếuhèn,vìnếuyếuhèntasẽkhôngthểchốngcựlạivớiđiềugìhết,tasẽchỉđitheosựkíchđộngcủaphiềnnãovàáidục.

Cốtlõicủaviệctutậpchỉlàbiếtdừnglạiđểtâmcóthểlắngđọngvàvữngchãi.Đólàviệckhôngđểrơivàobấtthiện,khônglạclốivàvướngmắctrongphiềnnão.Cốgắnggiữtâmvữngchãi.Trongtấtcảmọihoạtđộngcủata:ănuống,tiêuhóa,haybấtcứviệcgì,giữtâmantrụbêntrong.Nếutabiếttrạngtháitâmlúcantrụ,bấtđộng,khôngcònlunglay,khôngcònyếuhènthìlúcđómứcđộcơbảncủatâmsẽtựdovàrỗngkhôngvìkhôngcònnhữnggìsẽthiêuđốtnó,rỗngkhôngvìkhôngcònchấpthủ.Đâylàđiềukhiếntacóthểkhámphárasựvữngchắccủatâmtrongmọithờiđiểm.Nóbảovệtakhỏimọiphiềnnão.Tấtcảmọichấpthủvàongã,"tôi","chúngnó"hoàntoànbịtẩysạch,cắtbỏđi.Tâmhoàntoànanđịnh.Nếutacóthểduytrìtìnhtrạngvữngbềnnàytrongbảyngày,nósẽgiúptatựmìnhđạtđếntuệ.

Vìvậytôiyêucầumỗingườitrongchúngtaxemthửmìnhcóthểđisuốtconđườngkhông.Kiểmsoátnhữngtiếnbộhằngngày.Vàhãychắcrằngtakiểmsoátmọithứhếtsứccẩntrọng.Đừngbuônglơ,khithìvữngchãi,khithìkhông.Làmsaochotâmtuyệtđốivữngchắc.Đừngđểtatrởnênyếuhèn,Taphảichânthànhtrongtấtcảnhữngđiềumìnhlàmnếutathậtsựmuốndậptắtkhổưu,bấtan.Nếukhôngthậtlòng,tasẽtrởnênyếuđuốitrướcsựkíchđộngcủalònghammuốnthứnày,thứkia,làmđiềunày,việcnọ,haybấtcứgìkhác,nhưtađãtừnglàmnôlệchoáidụcbấylâunay.

Cuộcsốnghằngngàylànơiđểtacóthểthửtháchmình,hãyquayvềtrậnchiến!Duytrìmộtvịthếquânbìnhvữngchắc.Rồitấtcảcácđốitượngcủatâmsẽtrởnênquânbìnhchínhtâmsẽcảmthấyantrụtrongsựquânbình.Khôngcònvấnđềtốtxấu.Tấtcảsẽdừnglạitrongtrạngtháiquânbình,vìcácpháptựchúngchẳngtốt,xấu,cóngãhaybấtcứgì.Tấtcảchỉvìtâmđãchạyrabênngoàivàbiếnchúngthànhvấnđề.

Vìthếxinhãyquayvàobêntrongchođếnkhitathấyđượcsựquânbìnhcủatâmvàsựgiảithoátliên tụckhỏi"cáingã", rồi lúcđó tasẽ thấyđóa tâmsen trổhoanhưthếnào.Nếunóchưanởhoa,chínhvìnóbịkhôhéotrongsứcnóngcủaphiềnnão,áidục,vàchấpthủđangngầmcháybêntrongtâm.Nhưngdầndầnchúngtasẽtutậpđểtruytầmchúngravàtiêuhủychúng.Nếukhông,đóahoasensẽhéodầnđi.Cánhhoasẽrơirụngvàthốirữa.Vìthếhãynỗlựcgiữchohoavữngchãichođếnkhihoanở.Đừnglolắngđiềugìsẽxảyrakhihoanở.Chỉcầngiữchohoatâmvữngchãivàđảmbảorằngnókhôngbịphiềnnãothiêuđốt.

---o0o---

CuộcNộiChiến

Khipháttriểnchánhniệmnhưmộtnềntảngđểquánsátsâuvàochânlýbêntrongta,taphảicómộtmứcđộtinhtấn,kiêntrìtươngxứngvớipháphành.Nhưtấtcảchúngtađềubiết,đâylàvìtâmbịbaophủ trongphiềnnãovàbất an.Nếu takhông rèn luyện,kiềmchế tâm,nó sẽ trởnênyếuđuối,phóngtúng.Nósẽkhôngcònsứcmạnh.Taphảiluônkiêntrìnếuviệcquánsát,truynguyêncủatalàđểtiếnđếntuệgiác.

Tuệgiáckhôngxuấtpháttừtưduyvàsuyđoán.Màdosựquánchiếutâmkhitâmđãantrụởmộtmứcđộyêntĩnhvàvữngchắcđầyđủ.Lúcđótaquánsátsâuxamọikhíacạnhcủatâmkhitâmanđịnh,quânbình,khôngcòncác tâmhànhhaynhữngchuyệnưaghét.Taphải tìmcáchduy trì tìnhtrạngnàyđồngthờiquánsátsâuthêm,vìsựhiểubiếtphiếndiệnkhôngphảilàsựhiểubiếtđíchthực.Chừngnàotacònchưaquánchiếusâuxavàotrongtâm,tacònchưathậtsựbiếtgìcả.Tâmcóthểyêntĩnhtrênbềmặt,nhưngcáibiếtcủatavềcáctâmvọngtưởngcòntrongvòngkiềmtỏacủauếnhiễm,thamáivàchấpthủ,thìchưađượcrõràng.

Vìvậytaphảinhìnkỹvàobêntrongchođếnkhitađạtđếnmộtmứcđộtỉnhthức(mànó)cóthểduytrìsựquânbìnhvàchophéptaquánchiếuxuyênsuốtđếnsựhiểubiếtsắcbénhơn.Nếutakhôngquánchiếuđểpháttriểnsựhiểubiếtchânchính,thìchánhniệmcủatasẽchỉởtrênbềmặtmàthôi.

Khiquánthâncũngthế.Taphảiquánniệmsâuvàocácphảnứngcủathânvànhữngyếutốvậtchấtkếthợpnhưthếnào.Đâychínhlànghĩacủachữ"đọc"thân,hiểuthân.Bằngcáchtựkhámphámìnhtrongtấtcảmọihoạtđộng,tangănkhôngchotâmlạclối.Tatậptrungvàoviệckhámpháchánhniệmhủydiệtcácuếnhiễmnhưthếnàokhichúngphátkhởilàmộtviệcrấttinhtế.

Vớisựcẩntrọngvàkhôngđểsựviệcbênngoàilàmtaxaolãnglàđiềusẽgiúpchoviệctutậpcủatađượctrôichảy.Nógiúptaquansátnhữngmầmbệnhtrongtâmmộtcáchkhéoléo,đểgiúptaloạiđinhữngmầmbệnhtinhtếnhất:vôminhvàsi.Thườngchúngtacònkhôngbiếtđếncảnhữngmầmbệnhtrướcmắt,nhưnggiờchúngđãbịvôhiệuhoávìsựtậptrungcaođộcủatâm,nênchúngtacóthểnhìnsâuhơnđểthấyđượcnhữngsựgiandốicủaáidụcvàuếnhiễmtrongcáchọatđộngcủachúng.Nếutaquansátchúng,trởnênthôngthuộcchúnglàtaởtrongmộtvịthếthuậnlớiđểbuôngbỏchúngngaykhi chúng đang lang thang đi tìm những sắc, thanh, hương và vị hấp dẫn. Dẫu chúng đang đi tìmnhữnghươngvịvậtchấthấpdẫn-sắcdục-hayhươngvịtâmlinhtuyệtdiệu,taphảiquánsátchúngdướimọigócđộ,dầukhôngdễbiếtchúngvìlòngthammuốnsắcdụccủachúngta.Khátvọnghạnhphúcvàtấtcảnhữngtưởng,hành,vàthứcuẩnngậptrànlạcthọkhônglàchicảngoạitrừlàlònghammuốnđuổitheoảotưởng,đuổitheonhữngthứlàmtasayđắmvàcuồngloạn.Dođó,khôngdễđểtahiểuđượcnhiềuđiều.

Đâylànhữngđiềutếnhịvàtấtcảđựơcxếpvào"áidục":hammuốn,khátkhao,lòngyêuthích,khíchđộngtâmkhiếntâmđilangthangtìmkiếmsựhưởngthụmànócònnhớtừnhữngsắc,thanh,hương,vị,vàxúcchạmtrongquákhứ.Dầunhữngthứnàycóthểđãxảyralâulắmrồi,tưởnguẩncũngmangchúngtrởlạiđểđánhlừachúngtavớiýnghĩlàchúngtốthayxấu.Mộtkhichúngtabámvàochúng,chúngsẽkhiếntâmbấtổnvànhiễmô.

Nhưvậykhôngdễgìquansátvàhiểutấtcảnhữngmầmbệnhtrongtâm.Nhữngthứbênngoàimàchúngtacóthểbiếtvàbuôngxảchỉlànhữngnhânvậtphụ.Nhữngnhânvậtquantrọngđãtậphợplạiđểnắmquyềnkiểmsóattrongtâmvàkhôngchịunhúcnhíchdầutacốgắngcáchnàođinữađểxuađuổichúng.Chúngngoancốvàquyếttâmởlạinắmquyềnkiểmsoát.Nếutađốiđầuvớichúngkhichánhniệmtỉnhgiáccủatachưacânsức,thìrốtcuộctasẽđánhmấtsựyêntĩnhnộitâm.

Vìvậytaphảichắcrằngsựtutậpcủatakhôngquádồnép,màcũngkhôngchểnhmảng.HãytìmconđườngTrungĐạophùhợp.Khitatutậptheocáchđó,tasẽcóthểquansátthấytâmnhưthếnàokhichánhniệmtỉnhgiácngựtrịtrongtâm,sauđótacốgắngduytrìtrạngtháiđómộtcáchliêntục.Đấylàlúctâmsẽcócơhộiđểdừnglại,lắngđọng,vữngchãivàantrụtrongthờigiandàichođếnkhinóđãquenthuộcvớicáchnày.

Cóvàiphạmvichúngtacầnbóbuộctâmvànghiêmkhắcvớinó.Nếuchúngtayếuđuốivàlỏnglẻo,thườngđầuhàngtrướcnhữnghammuốn,thìkhôngcócáchgìchúngtacóthểthànhcông.Nếuta

cứnhượngbộđiềuđósẽtrởthànhlàmộtthóiquen.Vìlẽđótaphảidùngsứcmạnhcủaýchívàsứcmạnhcủachánhniệmtỉnhgiác.Ngaycảkhitabịdồnvàothếnguyhiểmđếntínhmạngtacũngphảivuilòng.Khicầnnghiêmtúctaphảichốngchọichođếnkhichiếnthắng.Nếukhôngthắng,tacũngđừngbỏcuộc.Đôikhitacầnphátnguyệnnhưmộtcáchđểbuộctaphảichiếnthắngnhữnghammuốnsắcdụckhótrịđangquyếnrũvàđưatađilạclối.

Nếutayếuhènvàchấpnhậnbấtcứkhoáilạcnàoxảyrangaytronghiệntại,rồikhidụcvọngnổilên,tasẽbịnócámdỗ.Nếutathườngkhuấtphụctrướcnhữnghammuốncủamình,nósẽtrởthànhthóiquen,vìuếnhiễmluôntìmcơhộiđểdụdỗ,kíchthíchta.Nhưkhichúngtacốgắngbỏtínhnghiệncàphê,thuốc,haythịt-rấtkhóbỏvìáidụcluônquyếnrũta."Dùngmộtchútthôimà",nóbảo."Nếmthửthôi.Khônghệgì".Áidụcbiếtcáchlườnggạtchúngta,giốngnhưcáchconcábịlườnggạtmắcvàolưỡicâuvìmiếngmồibaoquanhlưỡicâu,lấyhếtcamđảmđểchỉănmộtchútít,rồimộtchútnữa,rồimộtchútnữachođếnkhibịmắccâu.Nhữngcámdỗcủauếnhiễmbaovâychúngtatừmọiphía.Mộtkhitakhuấtphụctrướcnhữnghươngvịtuyệtvờicủachúngthìchắcchắnlàtabịmắccâu.Lúcấydầuchúngtavùngvẫy,oằnoạiđếnđâu,chúngtacũngkhôngthoátđược.

Taphảiýthứcrằngthắngđượckẻthùcủata-áidụcvàuếnhiễmtrongtâm-khôngphảilàchuyệnnhỏ,khôngphảilàviệctìnhcờ.Điềuđóđòihỏitakhôngnhữngphảimạnhmẽ,khôngchểngmảng,màcònphảibiếtlượngsứcmình.Vìuếnhiễmvàáidụccósứcmạnhcủaácma,nêntaphảilàmthếnàođểcóthểsửdụngnỗlựccủamìnhmộtcáchtốtnhấtđểkhốngchếvàhủydiệtchúng.Khôngcầnphảichiếnđấusinhtửtrongmọitrườnghợp.Đốivớimộtsốvầnđềnhưtừbỏnghiệnngậptaphảivậndụngmộtchiếndịch toàndiệnvàđạtchiến thắngmàkhônghạiđến thânmạng trong tiến trìnhđó.Nhưngvớimộtsốvầnđềkhác,sâuxavàvitếhơn,taphảibénnhạyhơn.Taphảitìmphươngcáchchếngựchúngvềlâuvềdài,bằngcáchbứnggốcrễchúngđểchúngyếudầnđếnđộchánhniệmtỉnhgiáccủatacóthểtrấnápchúng.Nếucònchưathànhcôngởlĩnhvựcnàođó,taphảiquánxétlạibảnthânvớisựnhạycảmvàtìmralýdo.Nếukhông,tasẽtiếptụcthấtbại,vìkhiuếnhiễmthậtsựmuốnđiềugì,chúngsẽgiẫmđạplêncảchánhniệmtỉnhgiáccủatavớiquyếttâmlấychobằngđượcđiềuchúngmuốn."Đólàđiềutôimuốn.Tôikhôngkểainóigì".Chúngthậtsựbướngbĩnhđếnđộđó!Vìthếtìmphươngcáchđểchếngựchúngkhôngphảilàchuyệnnhỏ.Nógiốngnhưđâmđầuvàokẻthùhayđốimặtvớimộtcondãthúđangchạyđếnđểnuốtchửngta.Tasẽlàmgìđây?

Khiuếnhiễmkhởilênngaytrướcmắtta,taphảicảnhgiác.Giảsửtađanghoàntoàntỉnhtáo,độtnhiênchúngxuấthiệnvàđedọata:Tasẽdùngloạichánhniệmtỉnhgiácnàođểhủydiệtchúng?"ĐâylàbèlủcủaMavươngđếnđểđốtta,ănta.Tasẽtốngkhứchúngbằngcáchnàođây?"Tacóthểtựnhủmìnhnhưthếkhông?Nóicáchkhác,tacóthểtìmphươngcáchkhéoléođểquánvềchúnghầutiêudiệtchúngngaylúcđókhông?

Chúngtaphảitìmphươngcáchnhưthếđó,dầutađốimặtvớicáiđauhaysựdễchịunơithântâm.Thậtra,sựdễchịucònkhótrịhơncáiđauđớnvìtakhóthấuhiểunó,nhưnglạidễsabẫycủanó.Cònvềcáiđau,khôngaimuốnvìnórấtkhóchịu.Vậychúngtaphảiquánniệmnhưthếnàođểbuôngbỏcảkhoáilạclẫnđauđớn?Đâylàvấnđềchúngtađốidiệntừnggiâyphút.Chứkhôngphảikhitutậplàchúngtachỉchấpnhậnsựdễchịuvàdừnglạikhigặpđớnđau.Khôngphảinhưthếchútnào.Chúngtaphảihọclàmsaođểđọccảhaimặt,đểthấyrằngđauđớnlàvôthườngvàkhổ,màkhoáilạccũngvôthườngvàkhổ.Chúngtaphảithấusuốtrõràngnhữngđiềunày.Nếukhông,chúngtasẽbịáidụcgianngoan lừadối.Tấtcảmọihoạtđộngcủachúng ta -ngồi,đứng,đi,nằmxuống- thật sựchỉđểđượcthoảimái,dễchịu,cóphảithếkhông?

Đâylàlýdotạisaocónhiều,quánhiềucáchquađóchúngtabịkhoáilạclừagạt.Bấtcứchúngtalàmviệcgì,chúngtalàmvìkhoáilạcmàkhôngýthứcrằngchúngtađangbịsalầytrongđaukhổvàphiềnmuộnsâuđếnchừngnào.Khiquánniệmvềvôthường,khổ,vàvôngã,chúngtachưađạtđượckếtquảgì,vìchúngtachưanhìnthấusuốtkhoáilạc.Chúngtavẫncònnghĩđólàchuyệntốt.Chúngtaphảiquánchiếusâuvàosựkiệnlàkhoáilạcvậtchấthaytinhthầnđềukhôngmanglạithoãimáithậtsự.Tấtcảđềulàkhổ.Khitathấyđượckhoáilạcdướikhíacạnhnày,chínhlàlúctasẽcóthểhiểuvôthường.

Rồimộtkhitâmkhôngcòntậptrungvàoviệchướngđếndụclạc,tâmsẽbớtkhổvàbấtan.Tasẽcóthểthấynhữngbấtnhưý(khổ)làchuyệnbìnhthường.Thấyrằngdầutacốgắngđếnbaonhiêuđểhoánchuyểncáiđaubằngsựthoảimái,tacũngkhôngtìmđượcsựthoảimái.Dođấy,tasẽkhôngquá

bậntâmcốgắngthayđổicáckhổthọ,vìtathấyrằngkhôngthểcósựthíchthúhaydễchịuđốivớicácuẩn,rằngchúngchỉmanglạichotakhổvàbấtan.NhưtronglờidạycủaĐứcPhậtmàchúngtađọctụnghằngngày:"Sắclàkhổ,thọ,tưởng,hành,thứccũngđềulàkhổ".Vấnđềlàchúngtachưaquánsátsâuxavàochânlýcủasắc, thọ, tưởng,hànhvàthức.Sựhiểubiếtcủachúngtachưasâusắcvìchúngtakhôngnhìnởgócđộcủasựhiểubiếtchânchính.Vàvìthếchúngtabịlừadốivàmảimêlangthang tìm kiếm khoái lạc, để rồi chẳng thấy gì ngoài khổ mà lại tưởng lầm là khoái lạc. Điều nàychứngtỏchúngtavẫncònchưathậtsựmởtai,mắtcủamình;chúngtavẫncònchưabiếtchânlý.Tuynhiên,khichúngtathậtsựbiếtchânlý,tâmsẽcókhuynhhướngtrởnênyêntĩnh,tựtạinhiềuhơnlàlangthangđitìmkhoáilạc.Mộtkhitâmýthứcđượcrằngkhôngthểtìmđượckhoáilạcthậtsựbằngcáchđó,tâmsẽtrởnênlắngđọngvàyêntĩnh.

Tấtcảnhữngáidụckíchthíchvàkhuấyđộngtâmchungquichỉlàlònghammuốnkhoáilạc.Vìvậychúngtaphảiquánniệmđểthấyrằngcácuẩnchẳngthểmanglạikhoáilạc,vìbảnchấtcủachúnglàkhổ.Chúngkhôngphảilàtahaycủata.Hãyphântíchvàquánsátchúngkỹlưỡng,bắtđầuvớithân.Phântíchthânđếntậncácphântửđểtâmkhôngcònbámvàonónhưlà"ta"hay"củata".Chúngtaphảithựchànhnhưthếmãichođếnkhitathựcsựhiểu.

MỗingàychúngtatụngvềQuántưởngtrongkhithọdụngtứvậtdụng- thựcphẩm,yphục, trúxứ,vàthuốcmen-đểđạtđượcsựhiểubiếtthậtsự.Nếukhôngtutậpnhưthếmỗingày,chúngtasẽquênvàrơivàovọngtưởngsinhrayêuquí,lolắngchothân,tinrằngnólà"thânta","ngãcủata".Dầuchúngtađãbámvíuvàothânbấylâunay,chúngtakhóýthứcđượcviệcmìnhlàm,dẫurằngchúngtacósẵnnhữnglờidạycủaĐứcPhậtgiảithíchcặnkẽtấtcảmọithứ.Hoặclàchúngtacóthểđãquánniệmđếnmộtmứcđộnàođó,nhưngvẫnchưathấysựvậtrõràng.Chúngtachỉthấymộtcáchmơhồ,nhòanhạt,đểrồiquaylưnglãngquênkhôngquánchiếuđủsâusắcđểthấyxuyênsuốt.Chúngtahànhđộngnhưthếđólàvìtâmchưaantrụvữngchắc.Nókhôngyêntĩnh.Nóvẫncònlangthangđitìmđiềunày,điềunọđểsuytư,rồitựkhiếnmìnhrốilên.Vìthếnókhôngthểhiểuđượcgìcả.Nhữngđiềunóbiếtchỉ làmộtvài tưduy.Tâmđãnhư thếkhôngbiếtbaonămrồi,cũnggiốngnhư thịgiáccủachúngtabịvếtnhơchemờnhưngtachưarửasạchnórakhỏimắt.

Nhữngngườikhôngquantâmđếnviệctìmhiểu,khámphá,khôngcốgắngđểđạtkếtquả,khôngthắcmắcvềbấtcứchuyệngì.Họkhôngnghingờvàchorằngtấtcảđềutốtđẹp,nhưngđólàvìhồnghicủahọbịmêlầmchephủ.Nếuchúngtabắtđầuthámxétvàsuyngẫm,chúngtasẽphảithắcmắcvềnhữngđiềuchúngtachưabiết:"Đâylàcáigì?Cáinàynghĩalàsao?Làmsaogiảiquyếtvầnđề?"Đâylànhữngcâuhỏiđưachúngtađếnchỗquánxéttỉmỉ.Nếuchúngtakhôngtìmtòiquánxét,đấylàvìchúngtakhôngcóchútthôngminhnào.Hoặccóthểchúngtađạtđựơcđôichúthiểubiết,nhưngrồichúngtađểchúngquađimàkhôngbaogiờquánxétsâuxavàocácnguyêntắccănbảncủapháphànhnày.Nhữngsựhiểubiếtnhỏnhoiđókhôngđưachúngtađếnđâucả,khônggiúptatiếnsâuđếncácDiệuĐế(NobleTruths),vìchánhniệmtỉnhgiáccủachúng takhôngcònsứcmạnh.Quyết tâmcủachúngtakhôngđủbềnbĩ,khôngđủcanđảm.Chúngtakhôngdámnhìnsâuvàonộitâmmình.

Dựa theo sựước lượngcủachúng ta trongviệc tu tậpđếnđâu làđủ là tựdốimình.Nóngănchúngtakhôngthểđạtđượcgiảithoátkhỏikhổđau,phiềnnão.Nếutìnhcờkhámpháđượcvàihiểubiếtsâusắc,đừngđikhoekhoangvềchúng,nếukhông,rốtcụctasẽtựlừadốimìnhbằngtrămngàncáchkhácnhau.Nhữngngườithậtsựcótrítuệ,ngaycảkhihọđãđạtđếnnhiềutầngtuệkhácnhau,cũngtiếptụckhámphámộtcáchthậntrọng.Họkhôngbịkẹtvàomứcđộnàyhaymứcđộkhác.Dầutuệgiáccủahọchânchánh,họcũngkhôngdừnglạiởđấyvàbắtđầukhoekhoang,vìđấylàcáchhànhxửcủangườingu.

Ngườikhônngoan,dầuhọthấysựvậtrõràng,cũngluônđềcaocảnhgiáckẻthùđangnằmchờhọphíatrước,ởnhữngmứcđộsâuxahơn,tinhtếhơn.Họphảitiếptụcquánchiếusâuhơn.Họkhôngcónghĩmứcđộnàyhaymứcđộnọlàquáđủ-vìlàmsaocóthểđủđược?Uếnhiễmvẫncònthiêuđốtchúngta,saotacóthểhuênhhoang?Dầusựhiểubiếtcủatacóđúng,làmsaotacóthểtựmãnđượckhitâmtacònchưatựthiếtlậpđượcmộtnềntảng?

Khitaquánsátvớitâmchánhniệmtỉnhgiác,tasẽthấysựtựmãnlàvấnđềchính.Taphảicẩntrọngtrongviệctuhànhnếutamuốnnắmbắtđượcchânlýlàđờisốngđangngắndầnđi,ngắndầntrongtừnggiâyphút.Vàtanênsốngnhưthếnàođểngườitacóthểbảolàtacẩntrọng?Đâylàmộtcâuhỏivôcùngquantrọng,vìnếutakhônghiểurõ,thìdầutacóhànhthiềnhaychếngựcáccăntrong

baonhiêunămthángđinữa,thìđócũngchỉlàsựtutậpnhấtthời.Khixongviệc,talạitrởvềvớisựloạnđộngtrướckia.

Vàhãygiữmiệng.Khôngdễ tránh sựkhoekhoang, vì uế nhiễm sẽ kíchđộng ta làmđiềuđó.Chúngmuốnnói,chúngmuốnkhoekhoang,chúngkhôngđểchotaimlặng.

Vìthế,việchànhPhápkhôngphảilàchuyệntacóthểnhắmmắtlàmbừa.Màlàviệctaphảilàmvớisựcảnhgiácđầytrítuệ.Khiquánchiếuđủmọimặt,tasẽthấyrằngchẳngcógìđángđểtađắmsay,rằngtấtcảmọisự-cảtronglẫnngoài-đềuchỉlàảotưởng.Giốngnhưkhitađangtrôigiạtmộtmìnhgiữabiểnkhơi,khôngthấybóngdánghònđảohaybãibiểnnào.Tacóthểngồibuôngthư,cốgắngtrongchốclát,rồikhoekhoangđượcchăng?Dĩnhiênlàkhông!Khisựquánsátcủatatiếnsâuđếncáctầnglớpvitếhơnnữacủatâm,tasẽcànglúccàngtrởnênyêntĩnhvàthậntrọnghơn,cũnggiốngnhưkhitrưởngthành,ngườitatrởnêndèdặthơn.Chánhniệmvàtỉnhgiáccủataphảitrởnênchínchắnđểcóthểhiểunhữngđiềuđúng,sai,chânthậthaygiảdối,trongbấtcứhiệntượngnàokhởilên:Đấychínhlàđiềucóthểgiúptabuôngbỏvàtìmđựơcgiảithoát.VàđấycũngchínhlàđiềusẽlàmchocuộcđờituhànhtheoPhậtphápcủatađượctrôichảyêmđẹp.Nếukhông,tasẽngốcnghếchkhoekhoangrằngmìnhđãhànhthiềntrongbaonhiêunăm,nhưngdầndầntathấymìnhcòntệhơntrướcnữa,vớibaouếnhiễmbùngphátdữdội.Nếuđấylàconđườngtađi,thìkếtcụclàtasẽténhàovôlửa-vìkhitakiêuhãnhngẩngcaođầu,làlúctachạyùavàonhữngngọnlửađangbừngcháybêntrong.

Tuhànhnghĩalàdùnglửachánhniệmtỉnhgiáclàmngọnlửaphảncôngđểdậptắtsựbùngcháycủauếnhiễm,vìtâmtrítađanghừngcháynhữnguếnhiễm,nênkhitadùngngọnlửachánhniệmtỉnhgiácđểdậptắtlửauếnhiễm,tâmcóthểdịumátlại.Thựchiệnđiềunàybằngcáchngàycàngthànhthậtvớibảnthânhơn,khôngchừachỗtrốngnàođểuếnhiễm,áidụccóthểlenlỏivàohầukiểmsoáttâm.Taphảicảnhgiác.Thậntrọng.Khônngoanvớichúng.Đừngđểchúnglừagạt!Nếutanghetheobấtcứlýluậnnàochúngđưara,cónghĩalàchánhniệmtỉnhgiáccủatacònyếukém.Chúngsẽlôimũitađi,thiêuđốttatronglửangaytrướcmắtta,vậymàtacòncóthểmởmiệngkhoekhoang!

Vìvậy,hãyquayvào,kiểmtralạitấtcảmọithứbêntrongta.Kiểmtralạimọikhíacạnh,vìtấtcảnhữngđúngsai,chânthậthaygiảdối,đềunằmtrongta.Takhôngthểtìmchúngởbênngoài.Sựphỉbángcủakẻkhácdànhcho tachẳng thểsosánhđượcvới thương tổndouếnhiễmthiêuđốt từbêntrong,khicảmgiácvề"cáitôi"và"cáicủatôi"bắtđầutrỗidậy.

Nếutakhôngthậtsựbiếtphảitrái,khôngcócáchgìkhiếnsựtuhànhcủatacóthểmanglạigiảithoátchotakhỏikhổđau,phiềnnãotrùngtrùng.Tuytacóthểđạtđượcchúthiểubiếtvàbuôngxảđượcđôiđiều,nhưnggốcrễvấnđềsẽvẫncònnằmchôntậndướisâu.Vìvậytaphảiđàochúnglên.Takhôngthểthưgiãnsaunhữngkhoảnhkhắcrỗngkhôngvàbuôngxả.Sẽkhôngcóthànhtựugìtrongđó.Uếnhiễmvàcáctâmhànhẩnchứatrongcátínhcủamỗingười,vìthếtaphảisửdụngchánhniệmtỉnhgiácsâusắcđểquansátchínhxácvàthấuđáo.Cóvậytamớigặtđượckếtquả.Bằngkhông,nếuchỉdừnglạiởtrênbềmặt,thìtacóthểtutậpchođếnkhithântathốirữatrongquantàinhưngtavẫnkhôngthểthayđổibấtcứthóiquennào.

Nhữngngườibảntínhthậntrọng,biếtsuyngẫmvềnhữnglỗilầmcủamình,sẽđềcaocảnhgiácvớibấtcứdấuhiệutựmãnnàotronghọ.Họsẽcốgắngkiểmsoátvàhủybỏtínhtựphụvềmọimặt,vàkhôngđểnótrươngphìnhlên.Nhữngphươngcáchchúngtacầnsửdụngtrongviệctậpluyệnquansátvàhủydiệtcácmầmbệnhtrongtâmkhôngdễgìquántriệt.Đốivớinhữngngườikhôngtựquánniệmthấuđáo,thìsựtuhànhthậtsựcòncóthểkhiếnhọtăngthêmngãmạn,thêmphôtrương,thêmhamthíchdạyngườikhác.Nhưngnếuchúngtaquayvàobêntrongvànhậnrõđượcnhữngsựlừadối,caongạocủacáingã,thìcảmgiácsữngsờ,nhàmchántộtcùngkhởilên,khiếntatựthươnghạimìnhvìđãchấtchứabaosimê,vìtừlâutađãtựlừadốimìnhđếnmứcđộnào,vìtacòncầnđếnbaonỗlựctrongcôngphututậpcủamình.

Vithế,dầuđauđớn,khổnãođếnnhườngnào,dầubaonhiêunướcmắtđãđẫmướtmá,hãykiêntrì!Côngphututậpkhôngđơngiảnchỉlàviệcđitìmlạcthúvậtchấtvàtinhthần."Cứđểchonướcmắt tôirơi,nhưngngàynàocònsống, tôisẽcòntiếp tụcphấnđấunỗlựcchomộtcuộcsốngthánhthiện!”Phảinhưthếđó!Đừngbỏcuộcchỉvìmộtkhókhănnhỏmọnnàođó,vớiýnghĩ,"Chỉphíthờigian.Tốthơntôicứsốngtheoýthíchcủamình”.Takhôngthểsuynghĩtheocáchđó!Taphảicólậptrườngtráingượclại:"Khichúngquyếnrũtôivơcáinày,lấychonhiềucáikhác-tôisẽkhônglàm!Dầuchovậtđótuyệtvờiđếnđâuđinữa,tôisẽkhôngmắcbẫy".Hãytuyênbốchắcnịchnhưthế!Đó

làcáchduynhấtđểthànhcông.Nếukhông,tasẽkhôngbaogiờtựgiảithoátđựơc,vìuếnhiễmcóđủtấtcảcáctròlườnggạtta.Nếutabiếtmộtmánhkhóe,chúngchỉcầnđổiquacáikhác,rồicáikhácnữa.

Nếuchúngtakhôngtinhmắtđểthấycácuếnhiễmđãlừagạtchúngtabiếtbaolần,bằngđủmọicách,chúngtasẽkhôngthểbiếtchânlýbêntrongta.Thỉnhthoảngtacóthểbịngườikhácđánhlừa,nhưnguếnhiễmluôngạtlừađượcta.Chúngtatinchúng,mắcbẫy,làmtheovàđắmchìmtheochúng.ChúngtatinchúngcònhơntinPhật.Vìchúngtalàđệtửcủabọnquỉthamái,đểchúngđưachúngtađisâumãivàorừngtộilỗicủachúng.

Nếukhôngtựmìnhthấyđượcđiềunày,chúngtasẽbịlạcvàokhurừngthamanơibọnquỉtiếptụcquaynướngtakhiếntaoằnoạivìdụcvọngvàđủmọiloạiphiềnnão.Ngaycảkhitaởchỗcóítphiềntoái,nhưtrungtâmthiềnnày,bọnquỉvẫncócáchquyếnrũta.Nhưkhithấymónngontavẫnthèmchảynướcmiếng!Nhưvậy, taphảiquyếtđịnhhoặc làmchiếnsĩhay làmkẻchiếnbại.Sự tuhànhđòihỏitaphảichiếnđấuvớiuếnhiễmvàáidục.Hãygiữmình,dầubọnquỉdùngphươngthứcnàođểcámdỗvàđánhlừata.Ngườikháckhóthểdẫndụtatheohọ,nhưngmavươngcủachínhcácuếnhiễmcủatacóthểlàmđược,vìtatinchúng,bằnglònglàmnôlệchochúng.Chúngtaphảiquánniệmcẩnthậnđểkhôngcònlàmnôlệchochúngvàcóthểđạtđựơcgiải thoáthoàntoàn.Hãypháttriểntâmchánhniệmtỉnhgiác,đạttrítuệsángsuốtvàrồibuôngxảchođếnkhikhổđauvàưuphiềnbịđậpvỡtantành!

---o0o---

DừngLại,QuánSátvàBuôngXả

Chúngtanóiđếnvấnđềtuhànhvìcầntựnhắcnhởlàphảiluônđạtđượckếtquảngàycàngtốthơn.Nếukhôngthảoluậnvềnhữngvấnđềnày,thìkhiđốimặtvớicáctâmhành,tathườngtỏrayếuđuối,nhưchúngtavẫnquenlàmthế.Rènluyệntâmtỉnhlặngcầnnhiềuthậntrọng,vìbảnchấtcủatâmlàphóngtúngvàngangngược.Nókhôngdễdàngchịusựgiámsátcủachánhniệmtỉnhgiác.Dođóchúngtaphảipháttriểntrítuệđểkiễmsoáttâmmộtcáchthíchhợp.

Đểđặttâmdướisựkiểmsoátcủachánhniệmtỉnhgiác,chúngtacầndừnglạivàquánchiếutâm,dừnglạivàbiếttâm.Rấtkhóchotabiếttâmđượctạotácnhưthếnào,vànênhiểutâmnhưthếnào,vìtâmthíchlangthangtùytheotâmhànhdẩndắt.Nếutamuốnhiểutâmrốtráo,taphảirènluyệntâmthậtnhiều.Họccáchgiámsát tâmvàđặt tâmdướisựkiểmsoátcủachánhniệmtỉnhgiác,cầnnhiềuthờigian.

Taphảidùngsứcmạnhcủasựquansátvàkhảnăngđánhgiá.Nếutakhôngduytrìsựquansátvàđánhgiánhưlàmộtphầntrongviệctuhànhthìtâmsẽnhanhchóngluồnlách,langthangđếnbấtcứnơinàovọngtưởnglôikéonó.Nhữngsựphóngtâmnàychỉlàmtakhổvàbấtan.Takhôngđượclợiíchgì.Tâmchỉđitìmkiếmphiềnnão.Bấtchấptathíchhaykhôngthíchviệcgìtavẫnbámlấychúngrồibiếnchúng thànhkhổ.Mắt, taicùngcáccănmônkhác lànhữngcâycầumàtâmvượtquangaygiâyphútmàtangheâmthanh,thấyhìnhsắchayghinhậncácsựxúcchạmgiácquankhác.Tacóthểthủthúcvàkiềmchếcáccănmônnhưthếnàođểchúngphảikhuấtphụcdướisứcmạnhcủatâmchánhniệm?Taphảiquansátnhữngkếtquảphátsinhdothấyvànghetrongchánhniệm.Nếutakhôngsửdụngkhảnăngquansátvàđánhgiá,thìtacókhuynhhướngbámvàocáccảmthọdonhữngđiềutainghevàmắtthấymangđến.Sauđótaphánđoán,đặttên,suytưởngnọkia,rồichấpvàonhữngthứđóvớitâmyêughétchotớikhitâmtrởnêntánloạn.

Hãyquansátcáccảmthọphátsinhởmỗicănmônđểthấyrằngchúngchỉlànhữngcảmthọnảysinh,đơnthuầnthếthôi.Khôngphảilàchúngtacảmthọnhữngđiềunày.Mắtthấysắc.Khôngphảilàchúngtathấychúng.Đóchỉlàsựthấycáchìnhsắcquaphươngtiệnlànhãnthức,đơnthuầnthếthôi.Ngaylúcđó,chưacóviệcphánđoánrằngcáithấyđólàtốthayxấu.Chưacóbấtkỳtâmhànhtheosauthọcăn.Tachỉquánsátcảmthọđơnthuầnvàdừnglạingayđó,đểthấycácđặctínhcủathọkhinóhoạidiệthayđượcthaybằngmộtthọmới.Tatiếptụcquánsátsựhoạidiệtcủacácthọ,tiếptụcquánsátchotớikhitathấyrằngđóchỉlàbảnchấtcủamắtvàcủatai:ghinhậncáccảmthọ.Bằngcáchnàytakhôngbámvàochúngđếnđộphảikhổưu,phiềnnãonhưchúngtavẫnthườnglàm.

Nếutakhôngthậntrọngquánsátvàthấyđượcsựsinhdiệttựnhiênnày,tacókhuynhhướngđảolộnmọithứlên.Chẳnghạn,khimắtthấy,tachorằngtathấy.Nhữngcáitathấycóthểlàmtavừalòng,cóthểkhông,làmtavuihaykhổ,nhưngtavẫnchấpvàochúngchotớikhichúngônhiễmtâmta.Nếutakhôngthậntrọngvàquánsátthìmọithứxảyraquacáccănmônsẽbiếnthànhcáctâmhànhvàônhiễm tâm.Điềunày làmkhổkhởi lênvìbấtkỳkhinàomắt thấycáchìnhsắcvà tainghecácâmthanh,sứcmạnhcủasựchấpthủkhiếntakhôngýthứcđếnviệccácphápsinh,trụ,hoạidiệtnhưthếnào.

Làmsaotacóthểbắtđầutựtháogỡkhỏinhữngđiềunàyđểtakhôngcònchấpnữa?Làmsaotacó thểgiữchánhniệmtrong lúc tanhìnvànghe?Taphải luônquánsát tâmđể thấyrằng,khichánhniệmcómặtngaygiâyphúttathấycảnhthìtâmcóthểduytrìsựquânbình.Nókhôngvuihaybuồn.Nếutacóchánhniệmkhingheâmthanh,thìtacóthểchắcrằngâmthanhđókhôngkhiếntâmtathoảimáihayphiềnhà.Đốivớiviệcngửimùi,nếmvị,xúcchạmvàýnghĩ,cũnggiốngnhưthế.Taphảitậptrungvàotâm,vìđólàyếutốđứngđầu,làđiểmchính.Nếutatutậpchếngựtâm,rồithì,tựchínhnósẽchếngựcáccănmôn.Mắtsẽđượcchếngựkhithấysắc:kếtquảlàcáinhìnsẽtrởnênngắnhơn.Khitaingheâmthanh,tâmcóthểduytrìsựquânbìnhkhinótậptrungcảnhgiácvàosựsinhdiệtcủaâmthanh,hayviệccảmthọâmthanhkhiâmthanhliêntụcđếnvàđi.Ngượclại,nếutakhôngpháttriểnphươngcáchnày,mọithứtrởnênhỗnđộn.Tâmsẽkhôngcógìngoàisựbámvíuvàngãtưởng,tạotácrabaokhổđauchỉvìsựthiếukiềmchế.Đâylàđiềumàtấtcảchúngtađềuđãtrảinghiệm.

Đức tínhphònghộcáccăn (indrīya-saṁvara-sīla)ởmộtmứcđộ rất tinh tế củagiới đức–và

cũnglàmộtđứctínhrấthữuích.Nếutapháttriểnđượcmứcđộgiớihạnhnày,cácmứcđộkháctrởnêntrongsạchhơn.Nếutakhôngtậpchếngựmắt,tai,mũi,vânvânthìngũgiới,bátgiớihaythậpgiớicủatakhómàvữngchắc.Chúngsẽbịônhiễmdễdàng.Nếumắtlàcâycầu,khôngđượcchếngự,thìnósẽhướngtâmrabênngoài.Vàkhiđiềuđóxảyrathìviệcphạmgiớihạnhlàđiềudễdàngnhấttrênđời.Nếutađểchotâmquenchạytheochuyệnbênngoài,thìmọiviệctrởnênhỗnloạn.Sựhỗnloạnkhởiđầutrongtâm,rồitrànsanglờinóivàhànhđộngcủata,khiếntanóivàhànhđộngtrongsựsailầm.

Nếutagiữgiớimàkhôngchếngựcáccănthìgiớicủatakhôngthểtrongsạch.Đólàvìtakhôngquantâmđếnviệcnhìnvànghenhưthếnào,nêntakhôngthểbiếttham,áidụcvàuếnhiễmđãkhởilênnhưthếnàolúcmắtthấysắcvàtaingheâmthanh.Thiếusựchếngựcáccănlàđiềulàmchosựgiữgiớikhôngtrongsạch.Tatạotáccácvấnđềởbênngoàivàđiềunàylàmônhiễmthânvàkhẩucủata.Dođósựchếngựcáccănlàđứctínhgiúpchelấpcáckhehởtrongtâm.Nếutapháttriểnđứchạnhnày,lờinóivàhànhđộngcủatatrởnênthiệnhảo,đángngưỡngmộ-giốngnhưcáctusĩphònghộcáccănrấtnghiêmnhặt,khôngphóngtầmnhìn,khôngnhìncácđốitượngnguyhạichotâm,khônggắnbóvớicáchươngvịquasựxúcchạmcủamắt,tai,mũi,lưỡi,thânvàý.Cácngàiquánsátsựhoạidiệtcủacáchiệntượngthânvàtâmđểtâmcủacácngàikhôngbịxáotrộnbởisựưaghét.

Phầnđôngchúngtakhôngquantâmđếnviệctutậpchếngựcáccăn,vìthếtatrởthànhnạnnhâncủadụclạc.Tatựbuôngthảtrongsựthíchhaykhôngthíchhìnhsắc,âmthanh,mùi,vịvàxúcchạm;vìthếtâmbịuếnhiễmkhi,doảotưởng,nósavàosựhưởngthụcácthứnày.Dầubịlừadốinhưthếnào, tavẫnkhôngý thứcđượcviệcgìxảyravìhươngvịcủacác lạc thọkhiến tamuốnhưởng thụthêmnữa.Tachưađủtỉnhgiácđểthấysựtaihạicủachúng.Muốnbuôngbỏđiềugì,taphảithấysựtaihạicủanó.Nếutachỉtựnhủmìnhbuôngbỏ,buôngbỏ,buôngbỏ,takhôngthểthậtsựbuôngbỏ.Taphảithấysựtaihạicủanhữngthứmàtabámvíuvào,rồithìtasẽtựđộngbuôngbỏ-cũngnhưkhitabốcphảilửa,khithấynóng,tasẽtựđộngbuôngxuốngvàkhôngbaogiờdámđụngđếnnónữa.Tachưaýthứcđượccáinóngcủalửaáidục,nêntavẫncònưathíchchúnglắm.Dầumọisựbámgiữ,bảnchấtcủachúnglàphiềnnão,tavẫnthấyđólàđúng.Dầuchuyệngìxảyra,tavẫncứbámgiữ.Điềunàyđãtrởthànhbảntínhthứhaicủata.Takhôngýthứcrằngtađangnắmgiữlửanêntacònmuốnthêmnữa.Đâylàlýdotạisaotâmtachẳngbaogiờchánsựbámgiữ.

Khitakhôngthểthấykhổcủaáidụcthìlàmsaotacóthểthấyđượccáikhổcủanhữngđiềuvitếhơnnằmyêndướisâu,nhưlàngãtưởng.Tavẫnbịquyếnrũbởinhữngmiếngmồibênngoàiquacáccănmắtvàtai,vậymàtachưaýthứcđượcđiềugìđangxảyra.Nhữngđiềunàygiốngnhưviênthuốcđộcđượcbọcđường.Tathấyviênthuốcngọt.Tanuốtđộcdược,nuôidưỡngthamái,uếnhiễmgâybaokhổđau, phiềnnão, vậymà ta không thấy chúng là khổ.Tavẫn thưởng thứcvị đườngvà cònmuốnthêmnữa.Đấylàvìtâmtachưabaogiờnhàmcháncácdụclạc,chưapháttriểnbấtcứtâmxả,bấtcứýmuốnđượcgiảithoátnào.Tâmvẫnthíchdầmmìnhtrongdụclạc.Nếucóđượcdụclạcthìnóvừalòng.Nếukhông,nóbựctức,sânhận.

Ngaycảnhững lạc thúbênngoàivẫngạtđược ta.Nếuđạtđượcđiềumongmuốn, tavui.Nếukhông,tachìmtrongrốiloạn.Nếuchưađượcnếmđủcáclạcthúnày,tasẽkêucarằngngườikhảckhôngthươngcảm,khôngquantâmđếnta.Tacứmuốnhưởngthụchúngmàkhôngbaogiờbiếtđủ-nhưnhữngcongiòibọthíchthúvớimùihôithốimàkhôngbaogiờbiếtchán.Hươngvịcủaáidụckíchđộngtâmcủatấtcảcácchúngsinhvìvậyhọmuốnhưởngthụnhiềuhơnnữa.CácbậcThánhcảmthấynhờmgớmvàkhôngmuốntớigần,nhưnghạngphàmnhânthì laotới,nuốtchửngchúng.ĐứcPhậtsosánhchúngsinhthíchđiềunàyvớigiòibọthíchthúđồhôi thối,haynhưconrắnlọtxuốnghầmphân,bịphủđầyphânmàtakhôngthểtìmđượcchỗnàotrênthânnókhôngdínhdơđểlôinólên.ĐứcPhậthaydùngnhữngsosánhnhưvậyđểtacóthểthứctỉnh.

ĐứcPhậtđãliệtkênhiềusựsosánhnhưthếvềcáctaihạicủadụclạc.Nếumuốnbiết,hànhgiảcóthểtìmcoitrongtuyểntậpcáckinh.NhữnglờidạycủaĐứcPhậtcókhinhẹnhàng,lôicuốn,cókhilànhữnglờikhiểntrách.QuývịthiềngiảnênđọcgiáolýcủaNgàivàsuygẫmvềchúng,đểkhônghiểusaivầnđề.Nhữnglờidạychạmđúngvào tậtxấucủa ta thìkhôngai trongchúngtavừa lòng,vì takhôngthíchbịchỉtrích.Khôngthíchbịkhiểntrách.Tachỉthíchđượckhen,đượcngưỡngmộđếnđộtacăngphồngniềmtựphụ.Nhưngcáchànhgiảvớichánhniệmtỉnhgiáckhôngmuốnđiềunàychútnào.Cácvịấymuốnđượcnghenhữnglờichỉtrích,nhữnglờikhiểntráchđầyxâydựng.Đấylàýnghĩacủa

việccótrívàtỉnhgiác.Tabiếtcáchtiếpnhậnsựchỉtríchvớitrítuệ.KhitahọcgiáolýcủaĐứcPhật,tanênsuygẫmvềchúng.ĐứcPhậtthườngdạydỗ,khiểntrách

cácđệtửcủaNgàinhiềuhơnlàkhenngợihọ.Tháiđộcủatacónhưvậykhông?Tachỉ thíchđượckhen.Nếubịchỉtrích,tagiậnlên,cáobuộcngườikháclàcótàtâm.Thậtlàdởvàđángtiếc.Chúngtacóđượcgiáolýnhằmgiúpđỡta,nhưngtakhôngsửdụngđểquánchiếubảnthân.Tráilại,taphêbìnhlàgiáolýđóquátiêucực,quánghiêmkhắc.Kếtquảlàtakhônghưởngđượclợiíchtừnhữnglờichỉtríchxâydựng.Nhưngnhữnghànhgiảvớichánhniệmtỉnhgiácthìlạithấykhác.Họthấyđượcnhiềulợiíchtừnhữnglờidạydỗcủacácbậcthầyhơnbấtkỳthứgìkhác.

Trẻconkhôngthíchcácthầycônghiêmkhắcvìchúngghétkỷluật.Nhưngkhilớnkhôn,chúnghiểurằngkỷluậtlàcáchhaynhấtđểxâydựngcátínhconngười.Cổngữcónói:“Thươngchoroichovọt,ghétchongọtchobùi”,đểnhắcnhởchúngtakhôngnênchiềutheosựvòivĩnhcủatrẻcon,nếukhông chúng sẽ trở nênvô tâmvà thiếu tráchnhiệm.Nếu ta nghiêmkhắcvà rầy la khi chúng sai,chúngsẽpháttriểntinhthầntráchnhiệmcao.

Chonênnhữngngườithôngminh,hiểubiếtthìthíchđượcnghelờiphêbìnhxâydựnghơnlàlờikhen.Cònngườinguthìthíchđượckhenhơnbịchê.Khivừabịphêbìnhlàhọrấtgiận.Họkhônghiểugiátrịcủasựphêbình.Chẳnghạncóaiphêbìnhcáisaicủata:sailầmđólàdotakhôngkhéo,gâyrataihọa.Nếutađượcnhắcnhởđểkhônglàmđiềusai,thìđiềuđórấtcóíchchota.Giốngnhưlàngườiđóđãkéotarakhỏikhổ,khỏilừa,khỏiđịangục.

Nhưngkẻngu thìsẽchống lạingườikhéonhắcnhởhọ.Nếukhônngoan,họđãcámơnngườinhắcnhởhọ.Họsẽghinhớlờikhuyênđótronglòng,khôngbaogiờquên.Nếutakhôngnghĩnhưvậyđốivớilờiphêbình,thìtasẽkhôngbaogiờbỏđượcthóiquencũ.Tasẽngoancốchấptheocáchlàmcũ,thíchhơnthuavớingườihơnlàkhắcphụctínhchốngđốicủamình.Nếutakhôngthểkhắcphụctínhđó,thìcàngđượckhuyênbảo,tacàngthiếukiềmchế-cuốicùngthìtacàngthiêuđốtmìnhhơnlên.Tađemnhữnglờichỉdạyquíbáurađể làmhạimình.Đólà lýdo tạisao taphải lắngnghekỹnhữnglờiphêbình,đểtacóđượcnhiềuíchlợitừđó.

Cácuếnhiễm,áidụcvàbámvíumớitaihạilàmsao!Màtaluônđầyngãtưởng.Tacóthểlàmgìđểnósuyyếuđi?Chúngtaphảiquayhướngvàobảntâmnhưthếnàođểcókếtquả,đểkhônglàmônhiểmtâm,khôngxáotrộntâm.Taphảisửdụngchínhsựsángsuốtcủamình–tâmchánhniệmtỉnhgiác-đểluônquaynhìnvàonộitâm.Khôngaicóthểlàmđiềunàychota.Chúngtaphảitựhiểumìnhmộtcáchrốtráo.

Hãynghĩtớipháphànhđểtựgiảithoátkhỏicácuếnhiễmnhưlàđàomộtổmốilớnđểbắtconácthú-nhưlàconrắn-ẩnnáubêntrong.Taphảidùngcuốcxẻngbénnhọnnhấtđểbắtrắn.Tươngtự,ngãtưởngcủataẩnsâubêntrong.Taphảidùngchánhniệmtỉnhgiác,bénnhọnnhưcuốcxẻng,đểtiếnsâuvào.Nơinàocóngãtưởng,hãycốđàođểbắtnó.Hãylậtnórađểnhìntậnmặt,đểxemcáingãcủatathựcsựởđâu.Cốgắngquánsátsắc,thọ,tưởng,hành,thức–tấtcảnhữngthứmàtachấpchặt,khôngthểbuôngbỏ.Taphảiquánsátchúngnhưthếnàođểbiếtđượcchúng?Chỉbằngcáchnhìnrađượcsựvôthườngcủasắc,thọ,tưởng,hành,thức.Nếutakhônghiểuđiềunày,thìkhôngcócáchnàotacóthểbuôngbỏchúngvìtasẽtiếptụcnhậnlầmchúng,nghĩrằngchúnglàthườnghằng,làlạc,làtựngã.

Đâylàđiềuquantrọng.Đừngvôtìnhbỏqua.Vấnđềvôthường,khổvàvôngãrấtsâusắcvàtinhtế.Khitakhởisựtừbênngoàitiếnvàobêntrong,sựquánchiếucủataphảipháttriểnsâusắchơnvàtinhtếhơn.Đừngchấpnhậnhiểubiếtvềvôthường,khổ,vàvôngãmộtcáchhờihợt,vìnhưthếsẽkhôngtácđộnggìđếngốcrễcủaảotưởngvàsimê.Hãyxemphươngcáchthiềnquánnàogiúptađạtđượckếtquảtrongviệchiểubiếtvềvôthường,khổvàvôngãvớichánhniệmtỉnhgiácthậtsự.Nếutathậtsựbiếtvớichánhniệmtỉnhgiácthìtâmtaphảipháttriểnmộtcảmgiáccủasaṃvega,củasựnhàmchánđốivớivôthường,khổvàvôngãcủacáchiệntượngtâmsinhlý,củangũuẩn-nóicáchkhác,củathânvà tâm.Sauđó tâmsẽ tháobỏ sựchấp thủ.Nhưngnếu sựhiểubiết của ta chưa thực sựchânchính,tasẽtiếptụcchấpthủmộtcáchmùquáng,cốbiếnmọithứthànhthườnghằng,lạc,vàcóngã.

Hãyquánchiếuđểcóthểbiếtsựvậtnhưchúnglà.Lýdoduynhấtkhiếnchúngtacốgắnggiữtâmyênlặnghoặchànhthiềnkhônggìngoàiđiềunày:thấyđượctínhvôthường,khổvàvôngãcủacácuẩn,củacácyếutố:đất,nước,lửa,gió,khônggianvàthức–hoặccáccăn:mắt,tai,mũi,lưởi,thânvàý.Takhôngtuhànhchỉđểđượcthoảimái,anlạckhitâmtịnh.Taphảiquánsátvàđánhgiásựvậtđểthấychúngrõràngđếnđộtacóthểbuôngbỏchúng.Lúcđótâmsẽkhôngcònbấtcứcảmgiácgìvềtự

ngã.Dầutacótrảinghiệmsựtrốngkhôngnàychỉtrongchốclát,thìcũngđángcông.Hãyduytrìýthứccủatavềkinhnghiệmđótrongtâmlàmvốnchosứcmạnhliêntụctrongviệctutập-còntốthơnlàđểtâmlangthangnghĩvềviệckhác.

Khitatiếptụcrènluyệntâmngàynàyquangàykhác,nhưtađanglàmnơiđây,tathấyrằngkhitangủvà thứcdậyvàobuổisáng,sự tỉnh thứccủa ta trởnên liên tục-ngàycàng liên tục, tớiđộ tâmkhôngcònlangthangnhưtrướcđó.Tâmngàycàngtrụnơithântronggiâyphúthiệntại.Bấtcứđiềugìkhởilên,tacóthểquánchiếuđểxemcóphầnnàocủanólàvữngchắchaythườnghằng.Dùđólàhiệntượng tâm hay sinh lý (thân) thì có phần nào là vững bền hay thường hằng không?Khi thấy rằngkhôngcógìlàvữngchắchaythườnghằngtrongchúng,rằngchúngkhôngngừngchuyểnđổi,thìtasẽnhậnthứcđượcrằngtínhchấtcủavôthườnglàkhổ-vàrằngtrongtínhvôthườnglàkhổnày,khôngcóbấtkỳcáingãnàotrongđó.

Chúngtacầnquánsátrõràngcácpháptheocáchnày.Khôngphảivôthườnglàmộtviệc,phiềnnãolàkhácvàvôngãlàkhácnữa.Tacầnquánniệmđểthấyrõràngcảbatínhchấtnàyđềucùngcómặttrongmọithứ.Nếutakhôngthấyđiềunàyrõràngvớichánhniệmtỉnhgiácthìtachưathựcsựcótrítuệ.Dầutacóthểgiảithíchsựviệcđúng,nhưngtâmtavẫnkhôngthấuhiểu.Conmắttâmtanhắmlạivàởtrongtămtối.Khicótrítuệthậtsự,thìphảicótâmlythamvàbuôngxả.Tâmsẽcóthểbuôngmọichấpthủ.

Rồiquánsáttâmvàolúcđó.Tasẽthấytâmrỗngkhông.Hãyquánsáttâmngaybâygiờ.Khitâmởtrạngtháiquânbình,khôngbịrốiloạn,nórỗngkhông

ởmộtmứcđộ.Khitaquansáttâmởtrạngtháibìnhthường,khinókhôngbámvàobấtcứđiềugì,thìnókhôngcóbấtcứcảmgiácgìvềngã.Chỉcósựtỉnhgiác,đơnthuần,khôngcóbấtkỳsựphánđoán,đặt tênnàonhưlà“ta”hay“củata”.Hãyghinhậnngaybâygiờtâmrỗngkhôngnhưthếnàovìnókhôngcósựchấpthủvào“cáita”hay“củata”.

Nếukhônghiểuđượcđiềunày,tasẽkhôngthểkhámpháđượccácmứcđộsâuxahơncủasựrỗngkhông-hoặctađivàtìmtâmrỗngkhôngbằngnhữngcáchkhác,màtấtcảđềukhôngđúng.Sựrỗngkhôngmà ta tìm kiếmđến từ sự buông bỏ qua việc thấy được tính vô thường, khổ và vô ngã củachúng.Ởmứcđộnày,taphảinỗlựclặpđilặplạinhưthế.Takhôngcầnphảiđểtâmđếnbấtcứvấnđềgìkhác,vìcàngchúýđếnnhiềuvầnđề,tasẽcàngtánloạn.Chútâmvàomộtvấnđề,mộtsựviệc,vàcứquansảtnóchođếnkhinótrởnênrõràngtrongtâm.Lúctâmtrởnênrõrànglàlúcnósẽcóthểnớilỏngsựchấpthủ.Tâmsẽcóthểbuôngbỏ.Trởnênrỗngkhông.Chỉthếcũngđủđểdậptắtkhổđau,phiềnnãotrongđờisốnghàngngàycủata.Chúngtakhôngcầnphảiđọchaynghiêncứunhiềuđiều.Chỉcầnquánsáttâmởgóccạnhnày-sựsinh,trụvàhoạidiệt.Quánsátnhưthếchođếnkhirõràngvàtâm trở nên an trụ vững chắc trong tỉnhgiác.Khi tâm tỉnh thức, nó sẽ buôngxả.Khi ấynó sẽ trởnênrỗngkhông.

Tómlại:hãycốgắngquánsátvàđánhgiátâmcẩnthận,rồitâmsẽtrởnênrỗngkhôngmộtcáchdễdàngnhất.Hyvọngrằngđiềuđơngiảnnàysẽgiúpcáchànhgiảthấyđúngsựthậtbêntrongtâmmìnhhầugặtháinhiềukếtquảtốtđẹptrongmọilúc.

---o0o---

KhôngCóGìĐángĐểBámVíu

Thậthếtsứchữu íchkhichúng ta thựchànhPhápbảobằngcách tựquánchiếu từngbướcmộtvà,trongmộtchừngmựcnàođó,đếnchỗbiếtđượcchânlý.Đấylàvìmỗicánhânphảitìmchânlýởbêntrong:khổđế,tậpđếvàđạođế.Nếukhônghiểunhữngđiềunày,chúngtacũngrơivàokhổđaunhưtấtcảmọingườikháctrênthếgian.Cóthểchúngtađếnsốngởmộttrungtâmtuhọc,nhưngnếuchúngtakhôngbiếtcácchânlýnày,thìtacũngchẳngđượcíchlợigìkhisốngởđó.Điềukhácbiệtduynhấtvớiviệctasốngtạigialàviệctuântheogiớiluật.Nếukhôngmuốntutậpsailầmthìchúngtaphảibiếtcácchânlýnày.Nếukhông,chúngtasẽsailầmkhitìmvuitrongnhữngphiềnnãovàkhổđaumàthếgiandànhtặng.

Cáchchúngtathựchànhlàquánchiếuchođếnkhichúngtahiểukhổvànguyênnhâncủakhổ,đólà,cácuếnhiễmmạnhmẽngựtrịtrongtâmtríta.Chỉnhờcáchtutậpnày,màchúngtacóthểhủydiệtcácuếnhiễmvàphiềnnãodouếnhiễmgâyrahằngngàyvàtrongmọilúc.Đâyquảlàmộtđiềukỳdiệu.Nhữngngườikhôngtutậpkhôngbiếtphảilàmgì,dầuhọsốngngụplặntrongphiềnnãovàđaukhổ.Họchỉbiếtđểbịsỏmũikéođisâuhơnvàokhổđau,vậymàkhôngaiýthứcđượcchuyệngìđangxảyra.NếuchúngtakhôngđượcgặpPhậtpháp,nếuchúngtakhôngtu tập,chúngta trôi lăn trongsinhtửchỉđểtạonghiệpchonhauvàđểtiếptụcquaycuồngtrongkhổđau,phiềnnão.

Chúngtaphảiquánchiếuchođếnkhichúngtathậtsựthấyrõkhổ:Đấychínhlàlúcchúngtasẽbuôngbỏlòngtựmãnvàcốgắngdiệtkhổhayđạtđếnsựthoátkhổ.Dođósựtutậpnàylàmộtcáchtranhđấuđểgiànhthắnglợitrướckhổđau,phiềnnão,vớikếtquảngàycàngtốthơn.Bấtcứsailầmgìchúngtađãphạm,dầubằngcáchnào,chúngtacũngphảicốgắngđừngtáiphạm.Vàchúngtaphảiquánchiếucác táchạivàđaukhổgây rabởicácuếnhiễm,áidụcvàchấp thủvi tếhơnbên trongchúngta.Đâylàlýdotạisaochúngtaphảitiếnđếnnhữngphầnsâuthẳmhơntrongtâmvìnếuchúngtachỉdừnglạiởnhữngphạmviphiếmdiệncủarỗngkhôngtrongtâm,chúngtasẽkhôngđạtđếnsựhiểubiếtsâuxanàocả.

Vì thếchúng taphải rèn luyện tâmchánhniệm, tập trungvữngvàngvàchú tâmnhìnvàobêntrong,biếtbêntrong.Đừngđểtâmxaolãngrabênngoài.Khitâmantrụ,nósẽđiđếnchỗthấybiếtchânlý:KhổđếvàTậpđế-uếnhiễm,áidục,vàchấpthủ-khichúngphátsinh.Tâmsẽthấychúngnhưthếnàovàlàmsaotiếnsâuvàobêntrongđểdiệtchúng.

Nóichocùngsựtutậpgomvàochỉmộtvấnđề,mộtviệc:khổvànguyênnhâncủakhổ.Đâylàvấnđề trọng tâm trongkiếpngười - ngay cả loài vật cũng chunghoàn cảnhkhổ - nhưngdo simêchúng ta lầmlẫnchấpvàomọi thứ.Đây làdosựkhônghiểubiếtcủachúng tahay tàkiến.Nếucóchánhkiến,chúngtađãthấyđúngbảnchấtcủasựvật.Bấtcứlúcnàothấykhổ,chúngtathấyKhổđế.Khithấynguyênnhâncủakhổ,chúngtathấyTậpđế.Chúngtathấyvàbiếtvìchúngtachútâmvàođó.Nếu không chú tâm vào khổ, ta sẽ không biết khổ; nhưng ngay khi ta chú tâm vào khổ, ta sẽbiết.Chínhvìkhôngtậptrungvàođấy,nêntâmlangthangrangoàitrởnênxaolãng,chạytheocácvọngtưởng.

Khi chúng ta cốgắng chú tâm, tâmvẫyvùng, kháng cự lại vì nóquen lang thang.Nhưngnếuchúngtathườngxuyênkhiếnnótậptrung,thìchúngtasẽbiếtlàmthếnàođểđưanóvàovòngkiểmsoát.Rồicôngviệcnàysẽtrởthànhdễdànghơn.Tâmkhôngcònkhángcựđểchạytheovọngtưởngnhưnóđãlàmtrướcđây.Khichúngtabắtđầurènluyệntâm,dầunóphảnkhángđếnchừngnào,chắcchắnrằngcuốicùngchúngtacũngđặtnódướisựkiểmsoátcủachúngta,khiếnnóổnđịnhlạivàyêntĩnh.Nếutâmvẫnkhôngổnđịnh,taphảitiếptụcquántâm.Chúngtaphảichứngtỏsựquyếttâmcủamình.Đấylàvìônhiễmvàáidụcrấtmạnhmẽ.Takhôngthểyếuđuốikhiđốiđầuvớichúng.Taphảicanđảm,phảicótháiđộchiến-đấu-đến-chết,vàphảiduytrìnỗlựccủamình.Nếutachỉquantâmđếnchuyệntìmkiếmsựthoảimái,dễchịu,thìchẳngbaogiờtađạtđượcgiảithoát.

Uylựccủaônhiễmtrànđầytrongcátínhcủachúngta,khiếntarấtkhónhậnsựthậtvềbảnthânmình.Cáichúngtabiếtchỉlàchútkiếnthứchờihợt,rồichúngtatrốnhọc,bỏrènluyện,đểcuốicùngkếtluậnrằngviệchànhPhápkhôngthậtsựquantrọng.Thayvìthủthúcthântâm,chúngtalạichỏmũivàođủ thứ chuyện, vì đó chính là conđườngmàuếnhiễmđã luôn chỉ bày cho ta.Chúng tamiễn

cưỡngdòdẫmtheoconđườngđạo,luônhàngphụctrướccácuếnhiễmvàrơivàobẫycủachúng.Khichúngphànnànvềmộtchútkhóchịu,chúngtavộivàngthỏamãnchúngngayvàlạimắcbẫy.Đólàvìchúngtaquánghiệnmồiđếnnỗikhôngcònthấysứcmạnhcủaáidục-khinólangthangchạytìmhìnhsắc,âmthanh,mùi,vị,vânvân-haytaihạinógâyrakhiếnchúngtatánloạntâmthần,khôngthểngồiyênđểquánchiếu.Lúcnàoáidụccũngtìmđượcviệcchochúngtalàm,chochúngtasuynghĩ,khiếnchúngtaphảikhổđau,vậymàtavẫnmùquángkhôngthấyđượcsựthật.

GiờchúngtađãhànhPháp,chúngtabắtđầucóchúthiểubiếtvềnhữnggìđangxảy.Bấtcứaitutậpmàkhông tựmãnsẽ thấyrằnguếnhiễm,vàphiềnnãongàycàngnhẹbớtđi, từngbướcmột.Ởnhữnglĩnhvựctrướcđâytathườngbịđánhbại,giờchúngtasẽchiếnthắng.Nơichúngtathườngbịlửaphiềnnãothiêudốt,giờchúngtacóchánhniệmtỉnhgiácđểđốtlạichúng.ChỉkhichúngtakhôngcòndòdẫmloanhquanhvàthậtsựthứctỉnhthìchúngtamớicóthểnhậnrõđượcsựlợiíchcủaPháp,sựquantrọngcủaPháphành.Lúcđókhôngthểnàochúngtabỏquênviệctutập,vìtrongtaluôncóđiềugìđóthôithúctatiếptụctutập.Nếutakhôngtutậpđểdiệttrừuếnhiễm,thìphiềnnãosẽchồngchấtthêmlên.Đólàlýdotạisaochúngtaphảitiếptụctuhànhchođếnhơithởcuốicùng.

Chúng taphảikiênquyếtkhôngđểbịđưa lạcđường.Nhữngngườichánhniệm tỉnhgiácsẽ tựnhiênhànhđộngtheođườngnày.Nhữngngườikhôngcóchánhniệmtỉnhgiácsẽtiếptụcđitheouếnhiễmcủahọ,cuốicùngquaylạichỗcũnơihọchưabắtđầututậpđểgiảithoátkhỏikhổ.Họcóthểvẫntiếptụctu,nhưngkhóthểnóihọtutậpđểlàmgì-thườnglàđểthêmnhiềuphiềnnão.Điềunàychứngtỏlàhọcòndòdẫmloanhquanh-vàkhidòdẫmnhưthế,họbắtđầuchỉtríchviệchànhPháplàvôdụngvàkhôngtốt.

Khimộtngườisẵnsàngtuântheouếnhiễmvàáidục,khôngcócáchgìngườiđócóthểtuhành.Cũngnhưkhichèothuyềnngượcdòngsông-taphảidùngsứcmạnhnếutamuốntiếnlênphíatrước.Khôngdễgìđingượcvớidòngchảycủauếnhiễm,vìchúngluônsẵnsàngkéotaxuôitheodòng.Nếuta không có chánhniệm tỉnhgiác, khôngdùngPhậtPhápđểquánxétmình, thì có sứcmạnh cũngkhônggiúptađược.Nếutachỉcóchútítchánhniệmtỉnhgiácđểđốiđầuvớibaouếnhiễm,chúngsẽkhiếntadodự.Vànếutasốngvớikẻnịnhhótcólờilẽngọtngào,tasẽcònđixađườngđạohơnnữa.Tasẽdínhvàođủthứchuyệnngoàilềvàquênlãngchuyệntuhành.

NhưthếviệchànhPháplàđingượcdòngchảy,ngượclênthượngnguồnchốnglạivớikhổđau,phiềnnão.Nếutakhôngquánniệmvềkhổ,thìviệctuhànhcủatachẳngđiđếnđâu.Khổchínhlànơitaphảibắtđầu,rồicốgắngtruytìmnguyênnhângốcrễcủanó.Taphảisửdụngtrítuệđểtruynguyênmộtcáchchínhxáckhổbắtnguồntừđâu,vìkhổchỉlàquả.Mộtkhithấyquả,taphảitruytìmnhân.Nhữngngườicóchánhniệmtỉnhgiáckhôngbaogiờtựmãn.Bấtcứkhinàophiềnnãokhởilên,chắcchắnlàhọphảitìmranguyênnhânđểcóthểdiệttrừchúng.Việctruynguyênnàycóthểtiếnhànhởnhiềumứcđộ,từthôđếntếvàđòihỏitaphảicósựhướngdẫnhầukhỏivấpngã.Cólẽtacũngnghĩtựmìnhcóthểhiểuramọichuyệntrongđầu–nhưngkhôngphảithếchútnào!

CácnguyêntắchànhPhápcănbảnmàĐứcPhậttuyêngiáochochúngtasửdụngtrongviệcquánniệmrấtnhiều,nhưngtakhôngcầnphảihọchếttấtcả.Chỉcầnchútâmđếnmộtsốnguyêntắcquantrọng,nhưngũuẩnhaydanhvàsắc,sẽrấthữuích.Nhưngtacầnthựchànhsựquánniệmmộtcáchthấuđáo,vẹntoàn,chứkhôngphảichỉlàviệclàmcầmchừng,đểchocảmgiácnhàmchán,xảbỏkhởilên,hầugiúp tanới lỏngđượcgọngkiềmcủadụcvọng.Nếuchúngtasửdụngchánhniệmđể luônkiểmsoátchặtchẽcáccăn,tâmchánhniệmsẽtrởnênmạnhmẽhơnkhuynhhướngdễxaolãngcủata.Dầu tađangnóinăng,hànhđộnghaysuynghĩđiềugì, lúcnàocũngcảnhgiácđừngđểmấtchánhniệm,vìnếutakiêntrìtrongviệcduytrìchánhniệm,thìđólàcáchđểhủydiệttấtcảmọikhổđau,phiềnnão.

Vìvậyhãytiếptụcthựchành.Dầucóthấtbạitrămlần,cũngphảiđứnglêntrămlầnvàtrởvềvịthếcủamình.Lýdokhiếnchánhniệmtỉnhgiácchậmpháttriểnlàvìtakhôngthậtsựnhạycảmvớibảnthân.Tacàngnhạycảm,tâmchánhniệmtỉnhgiáccủatacàngtrởnênmạnhmẽ.NhưĐứcPhậtđãdạy,"Bhavitabahulikata"-nghĩalà,"Pháttriểnvàpháttriểnđếntộtđộ"-nóicáchkhác,hãytậndụngtốiđachánhniệm.

Sựthựchànhcủatapháttriểnquaphươngcáchquánniệmvàkiểmsoáttâmtrongcuộcsốnghằngngàyđãmanglạimộtsốthànhquả,vìvậyhãytiếptụcnỗlựchơnnữa.Đừngđểmìnhtrởnênyếuhènhayxaolãng.Cuốicùngtađãcóđượccơhộinày:tacóthểtựmãnkhông?Đờisốngcủatangàycàng

ngắndần,vìthếtaphảibùlạibằngcáchpháttriểnthêmchánhniệmtỉnhgiácchođếnkhitatrởnêntrưởngthànhtrongPhậtPháp.Nếukhông,uếnhiễmcủatavẫntrànđầyvàsựtỉnhgiáccủatacònchưatinhtế.Cànglớntuổi,tacàngphảicảnhgiáchơn-vìchúngtabiếtđiềugìsẽxảyrachongườigiàởkhắpmọinơi.

Vìvậyhãynắmlấycơhộiđểpháttriểncáccăn,tín,tấn,niệm,địnhvàtuệmộtcáchthăngbằng.Hãytiếptụcquánniệm,suygẫm,nósẽgiúptagiữmìnhkhônglangthangrathếgiớibênngoài.Dầuaicóquyếnrũtađitheohọ,tavẫnkhôngtheo,vìtakhôngcòntinbấtcứaihaybịquyếnrũbởinhữngmiếngmồithếgian-vìnhữngmiếngmồithếgianlàthuốcđộcvàPhápphảilànơinươngtựavàlànguồnsángcủađờita.Mộtkhitacómứcđộtựtinnày,tachỉviệcsảibướcmàkhôngsợbịtrượtlui;nhưngnếutadodự,lơđễnh,khôngchắcchắncónêntiếptụchànhPháphaykhông,thìhãycoichừng:Chắcchắnlàtasẽbịlôituộtkhỏiváchđávàrơivàohầmlửa.

Nếutakhôngtựgiảithoátbêntrong,tasẽbịlôikéokhắpbốnphíavìthếgiantrànđầynhữngthứcóthểlôikéota.Nhưngnhữngngườicótrí,khôngdễtin,tựhọcóthểthấyrõsựtaihại,phiềnnãocủanhữngthứnày.Họkhônghướngđếnnhữngviệcthấphènvàhọkhôngphảitiếptụckhổđautrongđời.Họcảmthấynhàmchán.Họkhôngcònhamthíchtấtcảnhữngmiếngmồivàcámdỗmàthếgiandânghiến.

ViệchànhPhápgiúpchúngtarũbỏnhữnggìmàcácmiếngmồitrướckiathườngdụdỗchotabámvào.Hãyýthứcrằngkhôngbaolâunữachúngtasẽchết-chúngtakhôngcònởđâylâulắmđâu!-vìvậydầuchocóaihiếntặngchotatàisảnvôlượng,tạisaotalạiphảinhậnchứ?Aicóthểthậtsựsởhữunó?Aicóthểthậtsựkiểmsoátnó?

Nếutacóthểbiếtmìnhtrongvấnđềnày,tasẽcócảmgiáclytham.Nhàmchán.Tađánhmấtsựhamthíchđốivớitấtcảnhữngquyếnrũcủathếgian.Takhôngcòncoitrọngchúngnữa.Nếutacósửdụngchúng,thìcũngchỉvìnhữnglợiíchchungmanglạichoPháp,nhưngtavẫngiữtháiđộyễmly.Ngaycảcáitênvàhìnhdángmàtavẫnxemlà"tôi"và"củatôi"cũngđangyếudầnvàtanrãliêntục.Còncácuếnhiễm,chúngvẫncònnằmchờđợiđểthiêuđốtta.Nhưthếlàmsaotacóthểlãngquênđược?Trước hết là khổưu, phiền não của ngũ uẫn và thêmvào đó là cái khổ và phiền não do uếnhiễm,áidụcvàchấpthủđangtấncông,hànhhạta.

Càngtuhànhvàquánniệm,tacàngtrởnêntinhtếsâuxahơnđốivớiđiềunày.Sựquantâmcủatađốivớinhữngviệcphùphiếmbênngoài–nhưngười tốt, xấu,điềuhay,dở -đượcquét sạch.Takhôngcònphảiquantâmđếnchúngnữa,vìtachỉquantâmduynhấtđếnviệctiếnsâuvàonộitâm,diệttrừngãmạn,lòngtựcaotựđạicủata.Nhữngviệcbênngoàikhôngquantrọng.Điềuquantrọnglàlàmsaotacóthểthấyrõchânlýbêntrongchođếnkhinórựcsáng.

Ánhsángrựcrỡphátxuấttừcáithấychânlýkhônggiốngchútnàovớiánhsángchúngtanhìnthấybênngoài.Mộtkhithậtsựbiếtđượcđiềunày,tasẽthấynókhócóthểđượcdiễntả,vìnólàmộtđiềugìđóhoàntoàncótínhcáchcánhân.Nórửasạchmọithứrakhỏitâmtríta,tươngxứngvớisứcmạnhcủachánhniệmtỉnhgiáccủata.Nólàcáiđểquétđi,tẩysạch,dọndẹp,vứtbỏvàdiệttrừnhữngthứbêntrong.Nhưngnếuchúngtakhôngcóchánhniệmtỉnhgiáclàmphươngtiệnđểbiết,quánniệmvàbuôngxả,thìmọithứbêntrongđềuhoàntoànđentối.Vàkhôngnhữngđentốimàcònđầynhữnglửavớinhiênliệuđộchạicứtriềnmiêncháy.Cógìkhủngkhiếphơnlàthứnhiênliệucháytrongta?Dầunóvôhình,nóbùnglênmỗikhicótiếpxúcvớicáccăn.

Nhữngquảbomthảxuốngđểtiêudiệtconngườithậtsựcũngkhôngnguyhiểmđếnthế,vìtachỉchếtcómộtlầntrongđời.Nhưngbaquảbomcủatham,sânvàsicứtiếptụcxétoạctâmtríchúngtatrongvôlượngthờigian.Bìnhthườngchúngtakhôngýthứcrõsựnguyhạinàytrầmtrọngđếnthếnào,nhưngkhibiếthànhPháp,chúngtacóthểlượngđịnhđượcsựviệcnày,thấyđượcđiềugìsẽxảyrakhicótiếpxúcvớicáccăn,biếtvàolúcnàosứcnóngthiêuđốtcủauếnhiễm,áidụckhởilênvàtạisaotấtcảxảyranhanhvậy.

Khiquánniệmđểlàmthếnàotiêutrừuếnhiễm,phiềnnão,chúngtacầndụngcụphùhợpvàphảinỗ lựcchứkhôngđược tựmãn.Việcchúng tađến tu tập tạiđây,bỏ lạiphía saunhững ràngbuộc,nhữngbổnphậnởthếgian,giúptăngtốcviệctuhànhcủachúngta.Điềuđóhếtsứcthuậnlợitrongviệcgiúpchúngtaquánsáttỉmỉcáccănbệnhbêntrongchúngtavàtiêutrừkhổđau,phiềnnãokhôngdừngdứt.CácgánhnặngcủachúngtavơidầnđivàchúngtaýthứcđượcmứctiếnbộtrongviệcthựchànhPhápcủachúngtavềphươngdiệndiệtkhổ.

Nhữngngườikhôngcóthìgiờđểđếnđâythôi,khoannóiđếnviệchọthựcsựdừnglại,bịbiếtbaonhiêuchuyệnlàmxaolãng.Họcóthểbảorằng,"tôicóthểtutậpởbấtcứđâu",nhưngđấychỉlàlờinói.Sự thật làhọ tu tậpđểđi theouếnhiễmchođếnkhiđầuócquaycuồng,vậymàhọcònkhoekhoang làcó thể tuởbấtcứnơinào!Miệngcủahọkhônggiốngnhưtâmcủahọvà tâmhọ, -bịuếnhiễm,áidụcvàchấpthủhànhhạ,thiêuđốt-khôngýthứcđượchoàncảnhcủahọ.Họgiốngnhưcáccongiòibọsốngtrongnhơnhuốcmàhạnhphúcđượcsốngvàchếtngaytrongchỗdơbẩnđó.

Ngườicóchútchánhniệmtỉnhgiácnàosẽcảmthấyghêtởmđốivớisựnhơnhuốccủacácuếnhiễmtrongtâm.Càngtutậphọcàngtrởnêntinhtếhơnvàcảmgiácghêtởmcủahọcàngtăngthêm.Trướckia,khichánhniệmtỉnhgiáccủachúngtacònthôthiển,chúngtakhôngcảmnhậnđượcđiềunày.Chúngtasungsướngnôđùatrongchỗnhơnhuốcbêntrongta.Nhưngbâygiờchúngtađãtutập,đãbiếtquánniệmtừmứcđộthôđếntếhơn,chúngtacàngcảmthấyghêtởmsựnhơnhuốcnàythêmlên.Khôngcógìđángđểtasangã,vìtấtcảchỉlàvôthường,khổvàvôngã.

Vậythìtacònhammuốngìnữaởđời?Nhữngkẻsimêchorằngchúngtasinhralàđểhưởngsựgiàusang,làmtriệuphú,nhưngcuộcsốngđógiốngnhưrơivàohỏangục!NếutabiếthànhPháptheolờiĐứcPhật(theodấuchânPhật),tasẽýthứcrằngkhôngcógìđángđểcó,khôngcógìđángdínhvào,phảinênbuôngxảtấtcả.

Nhữngkẻcònbámvàosắc,thọ,tưởng,hànhvàthứcnhưlàngãcầnphảiquánniệmchođếnkhithấyrằngsắclàkhổ,thọlàkhổ,tưởnglàkhổ,hànhlàkhổ,thứclàkhổ-tómlại,danhlàkhổvàsắccũngvậy,haynóitheodanhtừdễhiểuhơn,thânlàkhổvàtâmcũngthế.Taphảiniệmvềkhổ.Mộtkhitacóthểthấykhổmộtcáchthôngsuốt,từmứcđộthôđếntế,tasẽcóthểvượtlêntrênkhoáilạcvàđauđớnbởivìtađãbuôngbỏchúng.Nhưngnếutacònchưahoàntoànhiểuđượckhổ,tavẫncònaoướckhoáilạcvàcàngaoước,tacàngkhổ.

Điềunàycũngđúngđốivớisựanlạcdotâmyêntĩnhmanglại.Nếutađểchotâmbámvàođó,tacũnggiốngnhưngườinghiệnmatúy:mỗikhi thèmmuốnnổi lên, tadùngthuốcvànghĩ là tasungsướng.Nhưngcònvềchuyệnsựthèmmuốnliêntụctạorabaonhiêuđaukhổ,takhôngcóđủthôngminhđểthấy.Tachỉthấyđượcmộtđiềulànếutacóthểsửdụngthuốcbấtcứlúcnàotamuốn,làtahàilòng.

Đâylàlýdotạisaongườitakhôngthểtừbỏsựnghiệnngậpcủamình.Họsalầyvàocảmgiáckhoáilạckhisửdụngthuốc.Họđanghấpthụdụclạcvàcứmuốnthêmmãi,vìchỉkhinàohọhấpthụthêmvào,thìthèmkhátcủahọmớigiảmbớt.Nhưngchẳngbaolâucơnđóikhátquaytrởlại,nênhọvẫncònmuốnthêm.Họtiếptụchấpthụdụclạc,kíchđộngtâm,nhưnghọkhôngthấybấtcứsựtaihạihayđaukhổnàotrongđó.Tráilại,họcònbảohọsungsướng.Họcảmthấyhếtsứckhoáilạckhithỏamãnđượcsựkhátkhaomãnhliệt.Đấychínhlàđiềuhọnói.Nhữngkẻcònđầyuếnhiễm,màtrítuệthìnôngcạn,khôngthấyđượcdụcvọng,khátkhaolàđaukhổ,vìvậyhọkhôngbiếtlàmthếnàođểtránhxachúng.Ngaykhihọcóđượcđiềumongmuốn,thìkhátkhaoquađi.Nhưngrồinótrởlại,nênhọlạimuốnthêm.Nótrởlạinữa,họlạimuốnthêmnữavàcứlặpđilặplạinhưthếmãimộtcáchmùquángđếnnỗihọkhôngcònýthứcđượcgìnữa.

Tuynhiên,ngườicótrílạinghĩ:"Tạisaodụcvọngkhởilên.Tạisaotaphảithỏamãnnó?Khinótrởlại,tạisaotacứphảithỏamãnnómãi?"Rồikhihọýthứcđượcrằngchínháidụclàcáimàhọphảiđốiphóvàrằngnếudiệttrừđượcđiềuduynhấtnày,họsẽkhôngcòncảmthấybịkhuấynhiễubởiđiềugìvàsẽkhôngcònphảiđaukhổvìáidụcnữa;đấylàlúchọcóthểthậtsựđạtđượcgiảithoátkhỏiđaukhổvàphiềnnão.Nhưngthườngchúngtakhôngnhìnsựviệcdướikhíacạnhnàyvìchúngtavẫncòncảmthấythíchthúhưởngthụvậtchất.Đólàlýdotạisaotakhótừbỏáidục.Chúngtachỉbiếtlàmsaođểănmiếngmồi,vìthếchúngtakhôngdámthửnhảnóra-giốngnhưngườithíchănthịtkhôngdámtrởthànhngườiănchay.Tạisao?Bởivìhọcònchấpvàohươngvị,cònnôlệchoáidục.

Nếuchúngtakhôngthểbỏnhữngđiềuthôthiểnnày,làmsaotacóthểbuôngđượcnhữngkhaokhátsôisục,thầmkínbêntrongta?Tavẫncònmắcvàonhữngmiếngmồitầmthườngnhất;thìkhidụcvọngthìthầm,nàinỉ,tasẽchạyngayđến-thỏamãnnóngaylậptức.Takhônghềbiếtlònghammuốnđãlàmtamệtmỏiđếnchừngnào,vànólànguồngốccủabaonỗithốngkhổnhấtnhưthếnào.DầuĐứcPhậtđãdạychúngtasửdụngtrítuệcủamìnhđểquánchiếuvềnhânquảtronglĩnhvựcnày,chúngtavẫnkhôngcốgắng,tráilạicòntiếptụcnuốtmồi.Chúngtađượckhoáilạcvàchúngtachỉmuốnchừngđó,đểtrôitheodòngcủauếnhiễmvàáidục.

Việctutậpcủachúngtaởđâylàđingượclạivớidòngchảycủaáidụcvàvọngtưởng.Điềuđócónghĩalàsựtựchếngựmìnhvàrènluyệntrongnhiều,rấtnhiềulãnhvực.Thídụ,khisắc,thinh,hương,vị,xúckhởilên,chúngtatựlừamịmìnhbằngcáchưathíchnó,rồichốclátsau,chánngấynóvàlạiaoướcthứgìkhác.Chúngtahoàntoànbịlừamịđếnnỗicuốicùngchúngtachạyđiêncuồngkhắpchốn.

Trongtâmtacóbiếtbaobệnhhiểmđộc.NếukhôngbiếtcáchđươngđầuvớichúngthìtasẽmãinằmdướiquyềnlựccủaMavương.Nhữngngườithậtsựthấykhổvàphiềnnãosẵnsàngliềumạngsốngcốgắngtìmgiảithoát,cùngmộtcáchnhưĐứcPhậtđãsẵnsànghysinhtínhmạngđểđượcgiảithoátkhỏikhổvàgôngcùmthếgian.Ngàikhôngđitìmannhànchobảnthân.MỗivịPhật-vị-laiphảichịuđựngđaukhổvìlợiíchchomìnhvàchongười.Mỗivịphảitừbỏtấtcảcủacảikếchsùcủamình,thayvìdùngchúngđểhưởngannhàn.Nhưthế,sựtutậplàđểrènluyệnsựđấutranhvàchịuđựng.Nhữngaibiếtđấutranhvàchịuđựngsẽđạtchiếnthắng-vàkhôngcósựchiếnthắngnàocóthểsosánhbằngđược.Chếngựđượcuếnhiễmlàchiếnthắngtốithượng.Bấtcứtaquánniệmđiềugì,tađềucóthểbuôngxả:Đấylàchiếnthắngtốithượng.

Vìvậyxin tiếp tụccốgắng.Đừngdễduôi saumỗichiến thắngnhonhỏ.Tacàng thắng lợi thìchánhniệmtỉnhgiáccủatacàngtrởnênmạnhmẽ,dũngcảmvàkiêncườnghơntrongviệcquánsáttấtcảcácphápdầuchúngxuấtpháttừmắt,tai,mũi,lữơi,thân,haytâm

Tacàngquánsátbảnthân,chánhniệmtỉnhgiáccủatacàngtrởnênsắcbén.Ngaykhicóchấpthủ,taliềnthấykhổvàphiềnnão-cũngnhưkhichạmvàolửa,tacảmthấynóngvàlậptứcbuôngtay.ĐólàlýdotạisaosựthựchànhPhápcógiátrịtốithượng.Nókhôngphảilàtròđùa–vìcácuếnhiễmcónhiềuuylựcrấtkhókhắcphục.Nhưngnếutacốgắngkhắcphụcchúng,chúngsẽyếudầnkhichánhniệmtỉnhgiáccủatatrởnênmạnhmẽhơn.ĐâylàlúctacóthểnóirằngtađangtiếnbộtrongviệchànhPháp:khitacóthểdiệttrừkhổđauvàphiềnnãocủamình.

Vìvậyhãycốgắngđitrọnđườngtrongkhitacònchúthơithở.ĐứcPhậtdạy,"Hãycốgắngđạtcho được cái-chưa-đạt-được, đến cho được nơi-chưa-đến-được, thực hiện cho được cái-chưa-thực-hiện-được".Ngàikhôngmuốnchúngtayếuđuốivàdodự,luôntìmcáchbàochữachomình,vìgiờchúngtađãquyyhayđãxuấtgia,chúngtađãthểhiệnmộtsựhysinhtrọngđại.VàothờiĐứcPhật,bấtkểquýtăngnithuộctầnglớpxãhộinàoquýtộc,trưởnggiảhaygiaicấpthườngdânmộtkhiđãrờikhỏinhàlàhọđãcắtđứtmốiliênhệgiađìnhvànhậpvàodòngdõiThíchCamàkhôngbaogiờquaytrởvềgiađình.ĐứcPhậtbảo, từbỏxuấtgiađể trở lạivớiđờisống thế tục là trở thànhmộtngườikhôngcòngiátrị.MốiquantâmduynhấtcủaĐứcPhậtlàcứungười,kéohọrakhỏikhổđau,phiềnnão.Nếumuốnthoátkhổ,chúngtacũngphảinoitheogươngĐứcPhật,cắtdứtmọilolắng,quantâmchogiađình,ngườithânvànhậpvàodòngdõiThíchCa.SốngvàtutậptheogiớiluậtcủaĐứcPhậtquảthậtlànơinươngtrútốithượng,làconđườngtốithượng.

Nhữngngười sống theogiới luậtPhật pháp (Dhamma-Vinaya) - dầuhọ chỉ thi thoảngmới đạtđượcchúthươngvịanlạccủaPhápmàchưađạtđượcđạoquả-nguyệndângđờimìnhchoPhật,PhápvàTăng.Họýthứcrằngdầuhọđạtđượcbấtcứthànhquảnàocũngkhônggiúphọđượcgiải thoátkhỏikhổ,nhưngnếuhọđượcnươngtrúvàoTamBảo,họsẽđượcgiảithoáttrọnvẹn.Ngườicóchánhniệmtỉnhgiácsâusắc,biếtnhìnxavàtỉmỉsẽvượtquabờbênkia.Họđãsốngkhálâutrênbờnàyvàđãchịunhiềuđaukhổquásứcchịuđựng.Họđãquanhquẩntrongvòngsinhtửvôcùngvôtận.Ýthứcđượcrằnghọphảiđiquabờbênkia,vìthếhọnỗlựckhôngngừngđểxảbỏcảmgiácvềngã.

Bờbênkiakhôngquáxaxôi,nhưngđểđếnđấytrướctiêntaphảitừbỏcảmgiácvềtựngãbằngcáchquánsátngũuẩnđểthấytấtcảchỉlàkhổ,chứkhôngphảilà"tôi"hay"củatôi".Chútâmvàomộtđềmụcduynhấtcủasựkhôngbámvíu.ĐứcPhậtcólầnnóiquákhứnhưlàởphíadưới,tươnglaiởtrênvàhiệntạilàởchínhgiữa.Ngàicũngdạytínhbấtthiệnlàởphíadưới,đứctínhthiệnởtrênvàtínhkhôngthiện,khôngácnằmởgiữa.Đốivớitấtcảcácđứctínhnày,ĐứcPhậtdạyta,"Đừngchấpchúng".NgaycảNiếtBàn,bờbênkia,cũngkhôngnênbámvào.Hãyxemchúngtasẽđượcgiảithoátđếnmứcđộnàonhờxảbỏ!BấtcứaitrongchúngtacònchưahiểurằngngaycảNiếtbàncũngkhôngđượcbámvíu,nênxemxétlạilờidạycănbảnbảochúngtakhôngnênbámvíu,phảixảbỏ:"Tấtcảđềukhôngđángchấp".ĐâylàtómtắtcơbảncủatấtcảnhữngđiềuĐứcPhậtdạy.

Tấtcảhiệntượng,dầuhữuvihayvôvi,đềunằmtrongcâu"Sabbedhammaanatta-cácphápvôngã".Chúngkhôngđángđểtabámvíu.Điềunàybaogồmtấtcả,kểcảsựquánsátcủachúngtađểtìm

chânlýcủathếgianvàcủaPháp,đểcóthểthấysựvậtrõràngvớichánhniệmtỉnhgiáccủachúngta,thấusuốtcáchiệntượngtừhữuviđếnvôvi,haytừthếgianđếnxuấtthếgian,tấtcảđềuphảithựchiệnbằngcáchxoaynhìnvàobêntrong,khôngphảibênngoài.

Nếumuốnthấycái tinh túy thậtsựcủaPháp,chúng taphảiquánchiếumộtcáchsâusắc, thâmthúy.Sauđóchỉlàvấnđềxảbỏmàthôi.Chúngtathấytoànbộvàxảbỏmọithứ.Đềmụckhôngchấpthủbaotrùmtấtcảtừđầuđếncuối.Nếusựtutậpcủachúngtađúng,đólànhờchúngtaquánsátmọithứvớichánhniệmtỉnhgiác,khôngmảymaychấpvàosắc,thọ,tưởng,hànhvàthức.

ĐứcPhậtdạyvềlýdotạisaosikhôngbiếtsắc,ảotưởngvềsắcđưađếnái,tứcýnghiệpkhởilêntrongtâmvàlàmtâmdaođộng,dẫnđếnnghiệpvàvìnghiệpmàchúngtacốgắnglấychođượccáitathèmmuốn.Khihiểuđượcđiềunày,tamớicóthểtuđúng,vìtabiếtmìnhphảiđoạntrừáidục.Lýdochúngtaphảiluônquánniệmthânvàtâmlàđểchúngtakhôngcảmthấyhammuốn,khôngđắmsaybấtcứđiềugìởbênngoài.Tacàngquánniệm,thìcácthứởbênngoàicàngthiếuhấpdẫn,khôngđángđểtasayđắmchútnào.Lýdokhiếntasayđắm,hứngthúlàvìtasi.Vìthếtamêngười,mêvật,bấnlọancảlên,huênhhoangvềnhữngvấnđềthếgian:"Cáinàytốt,cáikiaxấu,cônọhayanhkiadở".Tâmtánloạntheonhữngchuyệnthếgian-nhưthếlàmsaotacóthểquánsátnhữngcănbệnhtrongtâmtađược?

ĐứcPhậtđãtrảlờicâuhỏicủaMogharaja–“Ngườitaphảinhìnthếgiancáchnàođểthoáttaytửthần”.Bằngcáchthấythếgiớinàylàvôngã.Chúngtaphảitướcbỏnhữngquyướcnhư"người"và"chúngsinh",vàtấtcảnhữngdanhxưngnhưcácphântử,cácuẫn,vàcáccăn.Mộtkhichúngtađãbiếtcáchtướcbỏcácquyướcvàdanhxưng,thìchúngtakhôngcòncầnphảibámvàođiềugìnữa.Cáicònlạilàbấttử,siêuviệt,làNiếtbàn.Cónhiềutênđểgọi,nhưngtấtcảchỉlàmộtvàcùngthứ.Khitatướcbỏmọithứtrầntục,cáicònlạilàcáisiêuviệt.Khitatướcbỏhếttấtcảnhữngcáihữuvi,thìcáicònlạilàvôvi,làchânPháp.

Vì thế,hãy tựmìnhsuyxétcáinàycóđángđạtđếnkhông?Nếuchúngtacòn lưu lại thếgian,chúngtacònphảiđiquasinhtửmãimãitrongtamgiới:dụcgiới,sắcgiới,vàvôsắcgiới.Ngượclại,ởbờbênkiakhôngcònsanh,khôngcòntử.NónằmngoàitầmvớicủaTửthần.Nhưngvìkhôngbiếtbờbênkia,chúngtaphảitiếptụctáisinhbênbờnàyvớivôvànkhổđaubấttận.

Tuynhiên,mộtkhitahiểuvềkhổđau,phiềnnão,thìkhôngcóchỗnàokhácđểtamuốnhướngđến:tahướngthẳngđếnbờbênkia,bờkhôngcósinhhaytử,bờmàởđấynhiễmôvàáidụcđãbịtiêudiệtvĩnhviễn.Nhưvậy,sựtutậpcủatatiếnthẳngđếnchỗchấmdứtđaukhổvànhiễmô,đếnsựthôngsuốtrõràngcácđặctínhchungcủavôthường,khổvàvôngãtrongcácuẩn.Nhữngngườicóchánhniệmtỉnhgiácchútâmquánniệmđểhướngđếnchỗtậndiệtrốtráo,vìnếusựtrừdiệtcủahọkhôngtuyệtđối,họcònsẽphảitáisinhvàotrongkhổđau,phiềnnão.Vìvậy,hãytiếptụctiêudiệtchấpthủ,tiếptụcxảbỏ,tiếptụcquánvềvôthường,khổvàvôngãvàbuôngbỏtấtcả.Đóchắcchắnlàchínhđạo.

Đâykhôngphảilàđiềuđángbiếtvàđángtutậpsao?Tacũngbiết,điềuđókhôngcógìlàbímậthayxavời.Màlàđiềumọingườinamhaynữđềucóthểthựchiệnđược,điềumàtấtcảchúngtađềucóthểluyệnthành.Chúngtacóthểpháttriểngiớihạnh,cóthểlàmtâmyêntĩnhvàcóthểdùngchánhniệmtỉnhgiácđểquánniệm.Nhưvậy,điềunàykhôngđángtutậpsao?

Ngườingubảokhông.Họnóihọkhôngthểlàmđược:khôngthểgiữgiới,khôngthểlàmtâmyêntĩnh.Điềutuyệttrầnnhấttrênđời-sựtutậpđểthoátkhỏikhổđau,phiềnnão-vậymàhọlạitừchối.Tráilại,họchạyquanhquẩntrongtánloạn,cạnhtranhlẫnnhau,tựđềcaobảnthânvàrốtcuộcmụcrữatrongquantài.Vậythìcógìthậtsựhấpdẫnđâu?

Chúngtađilạcđườngđãlâulắmrồi,cuộcđờichúngtasắpkếtthúcsaubaonhiêuthậpniên.Giờchúngtađếnđâyđểthayđổihoàntoàn.Dầubaonhiêutuổi,chúngtasốngkhôngphảiđểhưởngtiệnnghi, thoảimáimàlàđểtatưduyvềphiềnnão.Nhờđótasẽcóthểtiêudiệtđượcnó.Đừngtưởngrằngtakhôngthểsốngthiếugiađìnhvàngườithân.Tachỉmộtmình.Tađếncõiđờinàymộtmìnhvàtasẽrađimộtmình.Chỉkhinàokhôngcònngãnữa:ĐấychínhlàlúctathấmnhuầnPháp.Nếucònngãđểtáisinh,talạikẹtvàovòngkhổđau,phiềnnão.Vậykhôngđángđểtacốgắngđạtgiảithoátsao?Đólàđiềumàmỗichúngtaphảitựkhámphárachomình.

Tấtcảnhữngai tintưởngvàoĐứcPhậtđềuphảiđi theoconđườngnày.Tinvàonhiễmôlàtựnhảyvàođầmlầy-vàởđấysẽcóaiđểchotacóthểkhoekhoang,ngoàinỗikhổđaucủabảnthân?

Cáitríđưađếnsựyểmlyvàlythamđượccoilàtrítuệchânchính.Nhưngcáibiếtđưatađếnchấpthủ,thìtalàđệtửcủaMavương.Tavẫncònthấysựvậtquanhmìnhhấpdẫn.Tacóthểbảorằngmìnhđãyểmly,nhưngtâmtachưayểmlychútnào.Nóvẫncònmuốnlấycáinày,chộpcáikia,bámtrụnơiđây.

Nhữngaicóthểtiếptụcbiếtđượcchântâmcủamình,ngàycàngsâusắchơn,sẽcóthểđisuốtconđường,tẩysạchngudốtvàsimêtừngbướcmộttrênđườngđi.Trướckiatamêlầm;giờtađãthứctỉnh.Trướckiatahuênhhoang;giờtaýthứcđượcmìnhđãumêbiếtchừngnào–vàtabiếtrằngmìnhsẽphảitiếptụctuchỉnhsựumêcủamình.

Chúngtasẽthấynhiềugóccạnhmớimẻ,đạtđượcsựhiểubiếtvềbảnthânchínhxáchơntrongtừngbướctrênđườngđạo,khicóthểđọcđượctâm,biếttựquánchiếuvềbảnthân.Đâykhôngphảilàviệcbiếtthậtnhiềuthứởbênngoài,màlàtathấynhữnggìởbêntrongthậtsựvôthường,khổvàvôngãnhưthếnào.Tathườngmêlầmtrướcsựvật,bámvàochúnglàvìsựmùquáng,sựthiếuhiểubiếtcủata.Vậytacóthểtráchaiđây?Chỉcóthểtráchsựngudốt–vìngudốtnênmớimuốnkhoekhoangmìnhhiểubiếttớiđâu.

Giờthìtabiếttacònnhiềumêmuộivàtaphảiloạibỏchúngtrướckhichết.Ngàynàocònhơithở,taphảisửdụngnóđểtẩysạchsựmêmuộicủamìnhhơnlàchiếmcáinày,tỏralàaiđóhaynhảynhóttứtung.Nhữngkẻnhảynhóttứtunglàbịmaquỷám.Maquỷcủanhiễmôkhiếnhọđiêncuồng,mêmuội,muốncáinày,làcáikiavànhảynhótkhắpchốn.Nhưngnếutachútâmvàobảnthân,thìlòngtựái,sựkiêucăng,tâmhammuốnđượcnổibậtsẽteomấtdạng,khôngbaogiờcòndámlộmặttrongcuộcđờitanữavìtaýthứcđượcrằngcàngkhoekhoang,tacàngđaukhổhơn.

Vìthế,tinhtúycủaviệctutậplàquaytrởlạivàchútâmvàobêntrong.Tacàngtẩysạchnhữngnhiễmôthìtâmtasẽcàngtrốnghơnvàtựdohơn:Đâylàphầnthưởngcủanó.Nếutađồngthuậntheotínhtựmãn,kiêucăng,tasẽpháhủytấtcảđứchạnhcủamình,nhưngnếutacóthểđuổicácconquỷnàyđi,thìcácđứchạnhsẽđếnvàlưulạivớita.Nhưngnếucácconácquỷvẫncònđấythìđứchạnhsẽkhôngthểcómặt.Chúngkhôngthểởchungvớinhauđược.Nếutađểbảnthânvướngvàotrongtánloạn,thìđólàtácphẩmcủaácquỷ.Nếutatrốngkhôngvàtựdo,đólàkếtquảcủaviệctẩytrầnvàanlạc-docácđứchạnhmanglại.

Vìvậyhãyxétxemtađãcóthểquétsạchbaonhiêutrongsốcácconácquỷnày.Chúngcóthưadầnđikhông?Khichúngxuấthiện,hãyđiểmmặtchúngvàgọiđúngtênchúng:quỷsứvàmavươngđếnđểăntimvàuốngmáucủata.Tađãđểchúngănthịttatrướcđây,nhưnggiờtađãtỉnhthức,nêncóthểđuổicổchúngđi.Vậylàchấmdứtmọiphiềnnãocủata,hayítnhấtcũngphầnnàogiúptavơiđiđaukhổ.Cảmgiácvềngãcủatasẽbắtđầugiảmdần.Trướcđây,nótobự,béophìvàmạnhmẽ,nhưngbâygiờsứcmạnhcủanókhôngcònnữa.Lònghãnhdiệnvàkiêucăngcủatađãtrởnênmỏngvàyếuhơn.Cũnggiốngnhưkhimộtngườibịchódạicắn:Ngườitatruyềnchongườiđóhuyếtthanhlấytừnhữngconchóbịbệnhdạiđểđuổibệnhra.Cũngcùngmộtnguyêntắcđóápdụngởđây:Nếuchúngtanhậndiệnđượcnhữngđiềunày,chúngsẽtànrụi.Lúcđótâmtrởnêntrốngkhôngvàanlạc,vìđiềuduynhấtnày–đềmụccủasựkhôngchấpthủ-cóthểtiêudiệtkhổđau,phiềnnãotrongtừngphútgiây.

---o0o---

DừngNgayNơiĐây

Nhờquánniệmtabiếtrằngsựphátkhởichánhniệmtỉnhgiáclàkếtquảcủamộttiếntrìnhdiệttrừnhiễmô,phiềnnão.Bấtcứkhinàotalơlàchánhniệm,chấpvàođiềugìhayvậtgìđó,thìquátrìnhtutậpđểdầnbiếttâmsẽgiúptacóthểnhậnravấnđềnàymộtcáchdễdàng.Nhờđótakiềmchếđượctâm,vàkhiếncuộc sốngcủamìnhđượcbaođiều tốtđẹpkhácnữa.Tuynhiên, thếvẫnchưađủ,vìnhiễmô,phiềnnãolànhữngvấnđềquantrọngbậcnhấtđượcchônsâutrongtâmtánhcủata.Vìthếchúngtaphảiquánchiếu,xemxétmọithứbêntrongta.

Hướngtâmrangoàilàđiềuchúngtađãquenlàm:Bấtcứlúcnàotahóngchuyệnbênngoài,tâmsẽ tán loạn thayvì trốngvắng,an lạc.Tấtcảchúng taaicũngbiếtđiềunày.Vàđó là lýdo tại saochúngtacầngiữtâmởtrạngtháibìnhthảnhayantrụ.Sauđóchúngtaquánniệmvềkinhnghiệmtutậpcủamình:Tâmtađượcduytrìtrongtrạngtháinào?Tacógiữđượcchánhniệmxuyênsuốttrongtất cảmọihoạt độngkhông?Chúng ta cầnquán sát nhữngđiềunày.Khi tâmđi chệch rakhỏinềnmóngcủanódocáctâmhànhtácđộng,khiếntâmtánloạnnhưlệthường,thìtacóthểlàmgìđểtâmđượcổnđịnhvàyêntĩnhtrởlại?Nếutâmkhôngyêntĩnh,thìnókhôngđượcgìngoàiphiềnnão:langthangnghĩsuy,vọngtưởng,chấpvàođủmọithứchuyện.Đấylàphiềnnão.Taphảitiếptụcquánsátnhữngđiềunày,thấyrõràngchúngvôthường,khổvàvôngãdướinhiềuhìnhthức.

Nếuquánsátsựsinhvàdiệtbêntrongta,tasẽthấyrằngđiềuđóchẳngtốtchẳngxấu.Mànóchỉlàmộttiếntrìnhtựnhiêncủasinh,trụvàhoạidiệt.Cốgắngquánsátsâusắcđiềunày.Khilàmđượcđiềunày,tasẽquéttâmsạchsẽ,cũngnhưkhitaquétnhàthườngxuyên:Nếucórácrếngì,tasẽkhámphárangay.Vìthế,hãyquétsạchbấtcứđiềugìsinh,trụvàhoạidiệttrongtừnggiâyphút.Hãyđểmọithứquađi,khôngdínhmắc,khôngchấpvàothứgì.Cốgắnglàmchotâmbiếtrõràngtìnhchấtkhôngchấpthủnàytrongchínhnó.Nếutâmkhôngdínhmắc,khôngchấpvàobấtcứđiềugì,thìkhôngcóchấnđộngtrongtâm.Tâmrỗngkhôngvàanlạc.

Trạngtháitỉnhthứcnàyrấtđángbiết,vìnókhôngđòihỏitaphảibiếtnhiềuthứkhác.Tachỉcầnquánniệmvềtínhchấtvôthườngcủasắc,thọ,tưởng,hành,vàthức.Haytacóthểquántưởngđếnbấtcứđiềugìđangởtrongtâm,lúcđiềuđóliêntụcthayđổi-sinhvàdiệt-từnggiâyphút.Đâylàđiềutaphảisuyngẫmchođếnkhithậtsựbiếtrõ.Nếukhông,tasẽbịkéotheonhữngmốibậntâmtùytheocáchtađặttênchocácxúcgiác.Nếutakhôngbịvướngvàocácxúcgiácphátkhởitronghiệntại,thìtalạirơivàokýứccủaquákhứhayvọngtưởngvềtươnglai.Đâylàlýdotạisaotaphảirènluyệntâmantrụvữngchắctrongtrungtính,khôngdínhmắcvàobấtcứchuyệngìhết.Nếutacóthểduytrìvịthếnàyliêntục,tasẽquétsạchđượcmọithứrakhỏitâm,hủydiệtđượckhổđau,phiềnnãongaytronghiệntạitrongtừngvàmỗilúc.

Tấtcảmọithứsinhrồidiệt,sinhrồidiệt-tấtcả.Đừngbámgiữbấtcứgì,nghĩrằngnótốthayxấuhayxemnónhưlàcáingãcủata.Hãydừngtấtcảmọinghĩsuytánloạnvàcáctâmhành.Khitacóthểduytrìtrạngtháitỉnhthứcnày,tâmtựnósẽlắngđọng,vàsẽtựnhiêntrởnêntrốngrỗngvàtựdo.Nếucóýnghĩnàokhởilênthìphảichắcrằngchúngchỉđếnrồiđi,đừngbámvíuvàochúng.Khitacóthểhiểuđượccáckhíacạnhcủatâmsinhdiệt,thìkhôngcònphảilàmgìnhiềunữa.Chỉcầntiếptụcquansátvàbuôngbỏ,rồitasẽkhôngcònnhữngdòngsuytưởngmiênmanvềquákhứhaytươnglai.Tấtcảđềudừngngayvàolúcsinhvàdiệt.

Khitathậtsựthấyhiệntạivớinhữngsựsinhvàdiệtcủanó,thìkhôngcònvấnđềgìlớnnữa.Khitasuynghĩvềchuyệngì,tấtcảđềuquađi,nhưngnếutakhôngnhìnthấynóquađi,tasẽbámvàobấtcứđiềugìxảyrakếtiếp,vàrồitấtcảmọisựtrởnêntánloạnvớinhữngsựtưởngtượngkhôngngừng.Vì vậy ta phải chặt đứt các tâmhành liênkết đang tiếp tục trôi chảynhưmột dòngnước.Xác lậpchánhniệmvàmộtkhichánhniệmđãđượcxáclập,chỉcầnchútâmtrọnvẹnvàotâm.Rồitasẽcóthểdừngđượcdòngtâmhànhđãkhiếntaxaolãng.Hãythựchiệnđiềunàybấtcứlúcnàocóthể,vàtâmsẽtrởnênyêntĩnh,trốngkhông,khôngvướngmắc,khôngchấpthủ.Sauđótutậpquánsátđi,quánsátlạitrạngtháitâmbìnhthườngbấtcứkhinàonóbịchìmđắmvàbắtđầudệtranhữngdòngtưtưởnglêthê.Ngaykhiýthứcđượcđiềunày,hãydừngchúnglại.Khitadừngchúngngayđó,mọithứđềubịhủydiệt.Bấtcứvấnđềgì,diệttrừnóngay.Thựchànhnhưthếnàychođếnkhitatrởnênthànhthạo,

vàtâmsẽkhôngcònbịxaolãng.Giốngnhưláixehơi:khimuốndừnglại,tachỉcầnđạpmạnhthắngvàtadừnglạingay.Tâmcũng

giốngnhưthế.Khinàotacóchánhniệm,tâmdừnglạingayvàtrởnênyêntĩnh.Nóicáchkhác,khichánhniệmvữngchắc,thìbấtcứviệcgìxảyra,ngaykhitaýthứcvềnóvớichánhniệm,tâmdừnglại,khôngvướngmắcvàtựdo.Đâylàmộtphươngphápđơngiản:dùngchánhniệmđểdừngtâmlại.Cácphươngthứckhácthìquáchậmđểphảnứng.Phươngthứctựquansátbảnthân,tựbiếtmình,rấtđángbiếtvìaicũngcóthểápdụngnóvàobấtcứlúcnào.Nhưngaylúcnàykhitôiđangnóivàcáchànhgiảđanglắngnghe,chỉcầntậptrungchúýngaynơitâmkhinóđangbìnhthườngngaygiâyphúthiệntại.Đâylàmộtphươngcáchtuyệtvờiđểbiếttâm.

Trướckhichúngtabiếtchútgìvềphươngcáchnày,tađểtâmchạyđuổitheobấtcứýnghĩnàophátkhởitrongtâm,vàkhinóvừachấmdứtthìbắtngaylấyýnghĩmớivừaphátsinh,rồidệtrabaomạnglướiđểbẫychúngtavàođủthứrắcrốiphiềntoái.Dầuchúngtacóthựchànhbấtcứphươngpháp thiền nào cũng không thể thật sự dừng sự xao lãng của chúng ta. Vì vậy đừng xem thườngphươngphápnàylàquáđơngiản.Hãyrènluyệnđểcóthểkiểmsoátbấtcứđốitượngnàomàtatiếpxúchaybấtcứýkiếnnàoxâmphạmsựtỉnhthứccủata.Khitựáivàýkiếnnổilên,hãygào,"Dừnglại!Hãyđểtôinóitrướcđã!"Phươngphápngưngchiếnnàythậtsựcóthểkhiếnnhiễmôngưngngaytứckhắc,ngaycảkhichúnggiốngnhưhaingườiđangngắtlờilẫnnhauđểgiànhnói,sựtựáihayngãmạncủamộtbêntứckhắcphảnđốitrướckhiphíabênkianóixong.Haytacóthểbảonógiốngnhưthìnhlìnhchạyđâmvàomộtconthúnguyhiểm-cọphayrắnđộc-màkhôngcócáchgìđểthoátđược.Tachỉcòncómộtcáchđểlàmlàdừnglại,hoàntoànđứngyên,vàrảitâmtừ.

Ởđâycũngthế.Tachỉcầndừnglại,vàđiềuđóchặtđứtsứcmạnhcủanhiễmôhaybấtcứcảmgiácvềngãnàođộtnhiênxuấthiện.Chúngtaphảichặnuếnhiễmngaytạichỗ,nếukhông,chúngsẽtrởnênmạnhmẽvàtiếptụctăngtrưởng.Nhưthế,chúngtaphảichặnchúnglạingaytừđầu.Chốngcựlạichúngngaytừđầu.Bằngcáchnàychánhniệmcủatasẽtrởnênquenđươngđầuvớichúng.Ngaykhitabảo,"Dừnglại!"mọithứdừnglạingay.Nhiễmôsẽtrởnênphụctùngvàkhôngcòndámđẩytađiquanhquẩndướibấtcứhìnhthứcnào.

Nếutasẽngồithiềntrongmộtgiờ,phảichắcchắnrằngtagiữchánhniệmngaytâmsuốtthờigianđó.Khôngnênchỉnhắmđếnthụhưởngsựyêntĩnh.Hãyngồivàquánsátnhữngcảmgiáctrongtâmđểxemtâmtậptrungnhưthếnào.Đừngbậntâmđếnbấtcứáidụchaycảmxúcnàotrỗidậy.Dầuchođaunhứcxảyra,dướibấtcứhìnhthứcnào,đừngđểýđến.Tiếptụclưuýđếntìnhtrạnganđịnhbìnhthườngcủatâm.Tâmsẽkhôngđilạcchạytheokhoáilạchayđauđớn,nhưngsẽbuôngbỏhết,xemđauđớnnhưlàvấnđềcủacácuẩn,vìchúngvôthường.Thọlàvôthường.Thânlàvôthường.Chúngphảilànhưvậy.

Khimộtlạcthọkhởilên,tâmthamáimuốnthọlạcấyvàmuốnduytrìcảmgiácđócànglâucàngtốt.Nhưngkhicáiđauphátsinh,tâmlạiphảnứnghoàntoàntráingược,vìcáiđaulàmtổnthương.Khithânđauxảyravìchúngtangồilâu,tâmbịkíchđộngvìthamdụcthúcđẩyđòithayđổi.Nómuốnchúngtađiềuchỉnh,thayđổihoàncảnhkhổbằngcáchnàyhaycáchkhác.Tuynhiên,chúngtaphảitutậpđểdiệttrừthamáiđó.Nếucáiđaunơithântrởnêndữdội,chúngtaphảitutậpđểgiữbìnhthản,đểýthứcrằngđâylàcáiđaucủacácuẩn-khôngphảilàcáiđaucủata-chođếnkhitâmkhôngcònkíchđộngnữavàcóthểtrởlạitrạngtháitâmxảbìnhthường.

Ngaynếunhưxảthọchưađượctrọnvẹncũngđừnglongại.Chỉcầnchắcchắnrằngtâmkhônggiằngcomuốnthayđổihoàncảnh.Tiếptụcdiệttrừsựgiằngco,sựthamái.Nếucáiđautrởnênquásứcchịuđựngkhiếntaphảithayđổitưthế,đừngthayđổikhitâmđangcòntrongtrạngtháibịkíchđộng.Tiếptụcngồiyênnhưthế,xemcáiđautiếntriểnđếnmứcnàovàchỉthayđổitưthếởthờiđiểmthíchhợp.Khiduỗichânra,vẫngiữtâmantrụ,vẫnxả.Giữtưthếnàytrongchừngnămphút,thìcáiđaudữdộisẽquađi.Nhưnghãycoichừng.Khithọlạcthaythếthọkhổ,tâmsẽrấtthíchđiềuđó.Vìvậy,taphảichánhniệmđểgiữtâmtrungtínhvàxả.

Hãythựchànhđiềunàytrongmọihoạtđộngcủata,vìtâmcókhuynhhướngchìmđắmvàocáclạcthọ.Vìthế,taphảigiữchánhniệmthiếtlậpvữngchắc,biếtrõtínhchấtthậtsựcủacáccảmthọ:vôthườngvàkhổnão,khôngcóchútkhoáilạcthậtsựnàotrongđóhết.Quánniệmlạcthọđểthấychúngchỉlàkhổ.Taphảiluôntutậpnhưthế.Đừngsayđắmcáclạcthọ,nếukhông,tasẽcònđaukhổ,phiềnnãonhiềuhơn,vìáidụckhôngmuốngìngoàikhoáilạc,màcácuẫnchỉcóthểmangđếnkhổđau.Tất

cảcácuẫn, sinh lýhay tâm lý, đều làkhổ.Nếu tâmcó thểvượt lên trên lạc, lên trênkhổ, lên trênthọ,chínhngayđónóđượcgiảithoát.Xinhiểuđiềunày.Đólàsựgiảithoátkhỏithọ.Nếutâmcònchưađạtđượcgiảithoátkhỏithọ,nếunóvẫncònmuốnkhoáilạc,vẫncònchấpvàolạcvàkhổ,thìhãycốgắngquánsát trạng thái tâmởnhữnglúc tâmtrungtínhđốivới thọ.Điềuđósẽcó thểgiúp tâmthoátkhỏikhổđau,phiềnnão.

Vìvậychúngtaphảithựchànhnhiềuvớicáckhổthọnơithân,đồngthờicốgắnghiểucảlạcthọnữa,vìcáclạcthọliênquanđếncácnhiễmôvitếcủađammêvàthamáilànhữngđiềuchúngtachưathậtsựhiểuđược.Tacứnghĩchúnglànhữnglạcthọchânchánh,nêntarấtmuốnđượccó.ĐólàáidụcvàĐứcPhậtđãkhuyên tanêndứtbỏáidụcvàđammêđốivớidanhvàsắc."Đammê"ởđâynghĩalàchỉmuốncókhoáilạcđểrồivướngmắcvàocáiyêu,ghétđốivớinhữnggìxảyratiếptheođó.Cónghĩalàchúngtabịvướngmắctrongnhữnghươngvịtuyệttrầncủacáccảmthọ,dầuđólàcácthọnơithânhaythọnơitâm.

Chúngtanêný thứcrằngkhimộtcảmthọkhổnơi thân trởnênquámãnhliệt,chúng tacó thểđươngđầuvớinóbằngcáchsửdụngchánhniệmđểgiữtâmkhôngtánloạn.Đượcthếrồithìdầuthâncóđauđớncùngcực,tavẫncóthểbuôngxả.Dầuthâncóbịkíchđộng,tâmvẫnkhôngbịkíchđộngtheo.Nhưngđểlàmđượcđiềunày,trướchếttaphảirènluyệnđểtáchrờicảmgiáckhỏitâmtrongkhitacònmạnhkhỏe.

Đốivớinhữngcảmgiácđikèmtheothamái,nếuchúngtacứtíchlũychúng,chúngsẽkhiếntathêmđaukhổ.Đừngxemchúnglàdễchịuhaythoảimái,vìđấylàảogiác.Taphảiquánsátđểthấycácthọ-bấtkểlàloạigì-tấtcảđềulàvôthường,khổvàvôngã.Nếutacóthểbuôngbỏđượcthọ,tasẽtrởnênnhàmchánvớinhữngsắc,thọ,tưởng,hànhvàthức,chấtchứacáclạcthọ.Nhưngnếutakhôngquánniệmnhữngđiềunày,tasẽvẫnđắmchìmtrongđó.

Vìvậycốgắngđểýkhitâmởtrongtìnhtrạngsayđắmnày.Tâmcórỗngkhôngvàanlạckhông?Nếutâmchấpthủ,tasẽthấynódơbẩnvàbịnhiễmôbởivìtâmmêđắmtrongsựbámvíu.Ngaykhibịđau,nóđãbựcbội.Nếutâmchấpvàobacảmthọ-lạc,khổ,haytrungtính(khôngkhổ,khônglạc)-nóphảichịuđựngkhổđau,phiềnnão.Chúngtaphảithấysựvôthường,khổ,vàvôngãcủathânvàtâmđểkhôngbámvíu.Chúngtakhôngbámvíudầunhìnrangoàihaytrởvàobêntrong.Chúngtasẽrỗngkhông-rỗngkhônglàvìkhôngcònbámvíu.Chúngtasẽbiếttâmkhôngcònkhổvìphiềnnão.Càngnhìnsâuvàobêntrong,chúngtacàngthấytâmquảthậtkhôngcònchấpthủ.

Đâylàphươngcáchgiúpta thoátđượckhổđau,phiềnnão.Mộtphươngcáchđơngiảnnhấtđểđượcgiảithoát,nhưngnếuchúngtakhôngthậtsựhiểu,thìnólạilàcáchkhónhất.Dođóđiềucựckỳquantrọnglàtaphảithựchànhbuôngbỏ.Ngaygiâyphúttâmbámvàobấtcứcáigì,tacóthểthựcsựkhiếntâmbuôngbỏ.Vàrồilưuýrằngkhitabảotâmbuông,nóbuông.Khitabảonódừng,nódừng.Khitabảonórỗngkhông,nóthậtsựrỗngkhông.

Phươngphápquánsáttâmnàyhếtsứchữuích,nhưngchúngtarấthiếmkhimuốntrởnênthiệnxảo,hiểubiếttrongviệcdiệtkhổchobảnthân.Chúngtatutậpmộtcáchannhàn,chểnhmảng,khôngbiếtcầnsửađổiđiểmnào,cầntrừdiệtphiềnnãoởđâu,phảinênbuôngbỏcáigì.Vàvìthếchúngtacứquanhquẩntrongđaukhổvàchấpthủ.

Chúngtacầntìmcơhộidiệtkhổtrongtừnggiâyphút.Chúngtakhôngthểchỉsống,ănngủthoảimái.Chúngtacầnphảitìmcáchđểquansátvàquánniệmtấtcảmọisự,sửdụngtâmchánhniệmtỉnhgiácđểthấychúngkhôngcó"ngã".Chỉlúcđóchúngtamớicóthểgiảmbớtchấpthủ.Nếuchúngtakhônghiểubiếtvới tâmchánhniệmtỉnhgiác thậtsự, thìviệc tu tậpcủachúngtasẽkhôngthểđưachúngtarakhỏikhổđau,phiềnnão.

Mọinhiễmôđượcliệtkêtrongdanhsáchmườisáunhiễmôkhóbỏchođược.Tuynhiên,khôngphảitấtcảmườisáucáiđềukhởilêncùngmộtlúc,màmỗilúcchỉmộtcái.Nếutabiếtđặcđiểmkhởisinhcủachúng, tacóthểbuôngbỏchúng.Vìthế,bướcđầutiênlàphảinhậndiệnđượcbộmặtcủachúngchorõràng,vìtaphảibiếtrằngmỗikhiphátsinh,chúngnóngrực.Nếuchúngkhiếntabuồnhaybựcbội,thìdễbiếtchúng.Nếuchúngkhiếntavuisướng,thìtakhókhámphárachúnghơn.Vìthếtrướchếttaphảirènluyệnđểnhậnratâmởtrạngtháibìnhthường,giữlờinóivàhànhđộngcủatacũngởtrạngtháibìnhthường."Bìnhthường"ởđâycónghĩalàkhôngưa,khôngghét.Đólàvấnđềđạođứctrongsạchcũngnhưkhitatutậpchếngựcáccăn.Trạngtháibìnhthườnglànềntảngcơbản.Nếutâmkhôngởtrạngtháibìnhthườngnếunóthíchcáinàyhayghétcáikiacónghĩalàsựkiềmchế

cáccăncủatachưađượcthuầnkhiết.Vídụ,khimắttathấymộthìnhsắchaytainghemộtâmthanh,tasẽkhôngcảmthấybựcbộinếunhưkhôngcócáiđaunàothựcsựphátsinh,nhưngnếutalơđãng,khôngchútâmthìkhicáiđaucànglúccàngtăng,giớihạnhcủatasẽbịảnhhưởng,vàcuốicùngtasẽbịkíchđộngdữdội.

Vìthếđừngxemthườngngaycảnhữngthứnhỏnhặtnhất.Hãydùngchánhniệmtỉnhgiácđểphávỡ,diệttrừnhiễmô,vàtiếptụccôngviệcquánsát.Rồinếunhưcóbiếncốnghiêmtrọngnàoxảyra,tavẫncóthểbuôngbỏđược.Nếutacóchấpthủnặngnề,tavẫncóthểxảbỏ.Nếucónhiềuphiềnnão,tavẫncóthểlàmchúnggiảmbớt.

Điềunàycũngđúngđốivớicácuếnhiễmởbậctrung:NămTriềnCái.Bấtcứsựhamthíchnàovềsắc,thanh,hương,vịvàxúclàdụcthamtriềncái.Nếutakhôngthíchcáitathấy,nghe,vânvân,thìđólàsântriềncái.Cáctriềncáiưa,ghétnàylàmtâmbịphiềnnão,khiếnnóxaođộngvàtánloạn,khôngthểtrởnênyêntĩnhđược.Hãycốgắngquansáttâmkhitâmbịnămtriềncáichếngựđểxemthửtâmcóởtrongtrạngtháiđaukhổhaykhông.Tacónhậnracácuếnhiễmbậctrungnàykhôngkhichúngxâmlấntâmta?

Dụcthamtriềncáigiốngnhưthuốcnhuộmmàulàmvẩnđụcnướctrong,khiếnnướcđụcngầuvàkhitâmmờđục,nókhổđau.Sântriềncáilàsựcáukỉnhvàkhôngbằnglòng,hôntrầmvàthụymiêntriềncáilàtrạngtháibuồnngủ,hôntrầm-mộttrạngtháikhôngmuốnđốiphóvớibấtcứchuyệngì,chỉvùiđầuvàotronggiấcngủvớisựquênlãngrãrượi.Tấtcảcáctriềncái,kểcảcặpcuốicùng-trạohốivàhoàinghi-baophủtâmtrongbóngtối.Đâylàlýdotạisaotaphảikiêncườngđánhđuổichúngđi,vàtruynguyênchúngđểtacóthểlàmsuyyếuvàloạibỏtấtcảmọiuếnhiễm,từcáithôđếncáivừavừa,rồiđếncáivitế.

ViệchànhPháplàmộttráchvụrấttinhtế,đòihỏitaphảidùngtấtcảchánhniệmtỉnhgiáccủabảnthânđểquánsát,tìmhiểuthântâm.Khiquánthân,cốgắngthấyđượcchânlývìsaothânvôthường,đaukhổvàkhônggìhơnlàcácyếutốvậtchất.Nếutakhôngquánniệmnhưthế,thìsựtutậpcủatachỉlàdòdẫmloanhquanh,sẽkhôngthểgiúptathoátkhổđau,phiềnnão-vìnhữngkhổđaudonhiễmôtạodựngtrongtâmnhiềuhơntatưởng.Tâmcóđủbaománhkhóe.Đôikhitacóthểđạtđượcđôichút hiểu biết sâu sắc nhờ chánh niệm tỉnh giác -trở nên sáng suốt, trống không, và an lạc- để rồinhiễmôlenlỏivàopháhỏngmọithứ,vàmộtlầnnữalạibaophủtâmtrongbóngtốidàyđặc.

Mỗingườichúngtaphảitìmchiếnthuậtđặcbiệtđểtựhiểumìnhhầukhỏiphảichìmvàotrongxaolãng.Thamdụcvàxaolãnglànhữngkẻgâylắmrắcrối.Hôntrầmvàthụymiên-tấtcảcáctriềncái-đềulànhữngkẻthùcảnbướcđườngcủata.Việctachưathấythôngsuốtđượcđiềugìvìcáctênnàyđangngănđường,chặnlốiđểbaovâyta.Taphảitìmcáchtiêudiệtchúngbằngcáchsửdụngsựchúýthíchđáng–nóicáchkhác,đólàmộtphươngcáchsửdụngtâmmộtcáchthiệnxảo.Taphảiđàosâu, truy nguyên, quán chiếu xemmọi thứ phát sinh ra như thế nào, biếnmất như thế nào, và vôthường,khổ,vàvôngãthậtsựlàgì.Đâylànhữngcâuhỏimàtacứphảitiếptụctựvấnđểtâmcóthểthậtsựbiết.Khitathựcsựbiếtvôthường,chắcchắnlàtasẽbuôngbỏnhiễmô,thamdụcvàchấpthủ,hayítnhấtcũngcóthểlàmchúngsuyyếu,giảmbớt.Cũnggiốngnhưcómộtcâychổitrongtay.Bấtcứkhinàochấpthủphátsinh,taquétnóraxachođếnkhitâmkhôngcòncóthểbámvàobấtcứcáigì,vìkhôngcòngìsótlạiđểnóbámvào.Tađãthấymọithứđềubiếnđổi,thìcòncógìđểbámvào?

Khitakiêntrìtrongviệcquánniệmvềvôthường,khổvàvôngã,tâmsẽđượcthoảimáivìtađãbuông lơviệcchấp thủ.Đâychính làsựkỳdiệucủaPháp: thânvà tâmthoảimái,hoàn toànkhôngvướngmắcvàocácnhiễmô.Thậttuyệtvời.Trướcđây,dovôminhtâmtaumê,langthangkhắpnơi,đắmsaytheohìnhsắc,âmthanh,vânvân.Vìthế,uếnhiễm,thamái,vàchấpthủkhốngchếta.Nhưnggiờđây,chánhniệmtỉnhgiácđãphátansựmêmờnhờthấyđượcviệckhôngcóngãtrongcácsựvậtnày,chẳngcógìlàthậtvềchúngcả.Chúngchỉsinhvàdiệttrongtừngphútgiây.Chẳngcómộtchútgìlà"tôi"hay"củatôi"trongchúnghết.Mộtkhichúngtathậtsựbiếtvớichánhniệmtỉnhgiác,làchúngtaquétsạchmọithứ,ngoạitrừchânPháphoàntoànkhôngcònchútcảmgiácnàovềngã.Chúngtachỉthấycóvôthường,khổ,vàvôngã,khôngcókhoáilạchayđauđớn.

ĐứcPhậtdạy,"Sabbedhammaanatta–Cácphápđềuvôngã".Cảhaipháphữuvivàvôvi-nhưNiếtbànsiêuviệt-đềuvôngã.ChỉcóPháp.Điềunàyrấtquantrọng.Khôngcócảmgiáccủangãởđó,nhưngởđócóPháp.Đâykhôngphảilàsựtiêudiệtmàtàkiếncủachủthuyếttậndiệtđãthuyết;tráilại,đâychỉlàsựhủydiệtmọichấpthủvào"cáitôi"và"cáicủatôi".Tấtcảnhữnggìcònlạilàsự

bấttử-Phápbấtdiệt,tínhchấtbấttử-khôngcònsinh,già,bệnh,vàchết.Mọithứvẫncònnhưtrướcđó,nóvẫnchưabịmấtđiđâuhết;nhữngthứduynhấttiêudiệtđilàcácuếnhiễmcùngvớibaokhổđau,phiềnnão.Đóđượcgọilà–sựrỗngkhông(sunno)vìnókhôngcònmangcáinhãnngã.SựbấttửnàylàđiềukỳdiệuthậtsựđãđượcĐứcPhậtkhámpháravàtruyềndạyđểthứctỉnhchúngta.

Đâylàlýdotạisaoviệcquánniệmsâuxavàotínhchấtvôthường,khổ,vàvôngãcủangũuẫnkhônguổngphíchútnào,vìcáicònlạilàPháptựnhiênkhôngsanh,già,bệnh,vàchết.Nóđượcgọilàcáikhôngbịtróibuộc,cáirỗngkhông,cáivôvi:Nhữngtêngọinàychỉcùngmộtthứ.Chúngchỉlànhữngtêngọitheothônglệmàtarồicũngphảitậpxảbỏđiđểtacóthểtrụvàokhíacạnhtâmtrốngvắngcáccảmgiácvềngã.

Nhưthếnhữngđạo,quảvàNiếtbànkhôngphảilàđiềutacóthểtrôngmongtrongmộtđờisốngtươnglaibằngcáchpháttriểnvôsốthiệnnghiệp.MộtsốngườithườngthíchnêulênrằngĐứcPhậtđãphảitíchlũybiếtbaonhiêuphẩmhạnh-nhưngcòntathìsao?Thửxétxembaonhiêukiếpđãtrôiquamàtavẫncònchưađạtđượcmụctiêu, tấtcảchỉvìsựumêcủata trongviệctiếptụctìmcáchbàochữachomình.

NhữngnguyêntắccănbảnmàĐứcPhậtđãdạy-nhưTứNiệmXứ,TứDiệuĐế,bađặctínhcủavôthường,khổvàvôngã-nằmngaytạiđâybêntrongta,vìthếhãytiếptụcquánchiếuchođếnkhitabiếtrõchúng.Uếnhiễm,thamáivàchấpthủcũnglàngaytạiđâybêntrongta,vìvậyhãyquánniệmchúngchođếnkhitađạtđượcsựhiểubiếtchânchính.Rồitacóthểbuôngchúng,khôngcònbámvàochúngnhưlà"tôi"hay"củatôi".Bằngcáchnàytasẽđượcgiảithoátkhỏiđaukhổvàưuphiềnbêntrongta.

Đừngtiếptụctựbàochữabằngcáchdựavào,vídụnhư,nhữngsứcmạnhsiêuphàmcủamộtđốitượngnàođóhaybằngcáchchờđợisựtíchlũycácthiệnnghiệp.Đừngnghĩtheocáchđó.Tráilạinênquáncácuếnhiễmlànhưthếnàongaytạiđâyvàbâygiờ:Tiêutrừchúnghaychạytheochúng,cáinàotốthơn?Nếuchạytheochúng,tacóbịkhổđau,phiềnnãokhông?Taphảitìmrachânlýbêntrongtađểloạibỏsựvôminhvàmêlầmtrongviệcnghĩrằngcáithânxáckhổđaunàylàchânhạnhphúc.

Chúngtaaicũngmắcvàosựmêlầmnàyvìchúngtakhôngchịumởmắtra.Đólàlýdotạisaochúngtacứphảitiếptụcthảoluậnnhữngvấnđềnày,rồikhuyênnhủ,tìmkiếmchânlýđểtacóthểnẩysanhchánhniệmtỉnhgiác,hầucóthểgiúptabiếtmình.Việcchúngtađãbắtđầunhậnbiếtsựvật,thừanhậncónhiễmôvàphiềnnãobêntrongta,trongmộtmứcđộnàođó,làđiềurấttốt.Nhưngtốthơnnữalàchúngtathảoluậnvềnhữngđiềunày,vềlàmsaođểquánthân,thọ,tâmvàphápđểdiệttrừkhổđau,phiềnnão.Nhờthếchúng tacó thể làmvơibớtkhổđaubằngcáchbuôngbỏcácnhiễmôkhiếntâmtánloạn,khôhéo.Chánhniệmtỉnhgiáccủachúngtasẽcóthểdầndầnloạibỏđicácuếnhiễmvàthamdụcrakhỏitâm.

Sựtutậpcủachúngta,nếuchúngtathậtsựcốgắngsẽgiúpgiảmbớtnhiềukhổđauchochúngta.Việcnàysẽkéongườikhác theogươngta.Chúng takhôngcầnquảngcáo,vìhọsẽphảinhậnbiết.Chúngtakhôngcầnkhoekhoangvềgiaiđoạntuđãđạtđếnhayđãtuchứngđếnđâu.Ởđâychúngtakhôngcónhữngđiềunhưthế,màchúngtachỉluậnvềkhổđau,phiềnnão,cácuếnhiễmvàvôngã.Nếuchúngtabiếtvớichánhniệmtỉnhgiácchânchánh,chúngtasẽtrừdiệtđượccácuếnhiễm,thamáivàchấpthủ,vàkếtqủatốtsẽcómặtngaybêntrongta.

Vì thế,giờchúngtacócơhộinày,chúngtanênnỗ lựcmộtcáchcó tính toánđểđượctiếnbộ.Đừngđểđờitatrôiquadướisựchiphốicủacácnhiễmô,thamái,vàchấpthủ.Hãycốgắngtusửamìnhtronglãnhvựcnàyhằngngày,hằngphútgiây,vàchắcchắnlàtasẽtiếnbộtrongviệctutậpdiệttrừcácuếnhiễm,vàkhổđau,phiềnnão.Việctrừbỏcácuếnhiễmhaybuôngbỏcảmgiácvềngãrấtquantrọngvìnómanglạichotanhữngphầnthưởng-anlạc,tựtạitrongtừnggiâyphút-ngaytạiđâytrongtimta.Việctutập,dođólàđiềurấtđángquantâm.Nếutakhôngquantâmđếnviệctutậpđểtìmravàdiệttrừcáccănbệnhcủauếnhiễm,củanhữngkhổđau,phiềnnãocủachínhbảnthân,thìtasẽmãivướngvàokhổđautriềnmiêngiốngnhưtấtcảnhữngkẻngukhác.

KhiMavương-sựcámdỗ-cốgắngngănchặnnhữngnỗlựccủaĐứcPhậtbằngcáchbảorằngtrongvòngbảyngàynữaĐứcPhậtsẽtrởthànhvịchúatểcủatoàncầu,ĐứcPhậttrảlời,"Tabiếtrồi!Đừngcốgắngdốigạthaycámdỗta".VìĐứcPhậtcókhảnăngtựbiếtnhữngchuyệnnhưthếngay,nênMaVươngliêntụcbịđánhbại.Nhưngcòntathìsao?ChúngtalàđệtửPhậthayđồđệcủaMavương?Bấtcứkhinàocámdỗkhởilên–talậptứcnghetheonókhôngchútmỏimệt,khôngchútchán

chường.Nếu chúng ta thực sự là đệ tửPhật, chúng ta phải đi ngược lại với dòng chảy của các uếnhiễm,thamdục,vàchấpthủ,củngcốnhữngđứctínhtốt-bắtđầuvớigiớihạnhlànguyêntắclýtưởngđểbảovệchúngta.Rồichúngtacóthểđạtđếngiảithoátkhỏiđaukhổnhờtutậpđitừphạmvigiớiluật,pháttriểnđịnhtâmvàrồisửdụngtrítuệđểthấyvôthường,khổ,vàvôngã.Đâylàmứccaocủatrítuệ:trítuệsâusắcvềvôngã.

Nóichung,điềuquantrọnglàtađừngtintheocácnhiễmô.Dầutavẫncòncáigốccủavôminhhay thamdục trong tâm,nhưnghãy luônsửdụngchánhniệmtỉnhgiác làmphươngtiệnđểbiết,đểbuôngxả,và tẩy sạchmọi thứ.Khi cácgốc rễnàyđếncámdỗ, ta chỉ cầndừng lại.Buôngbỏ.Từkhướcđitheochúng.Nếutatintheokhichúngbảotabámvíuvàosựvật,tasẽtiếptụcbịkíchđộngvàbịthiêuđốtvìáidục.Nhưngnếutakhôngđitheochúng,cácdụcvọngtrongtâmsẽdầndàlơibớt,giảmdần,vàcuốicùngchấmdứt.

Vìthế,khirènluyệntâmtaphảixemthamdụcnhưlàmộtchiếntrường,cũnggiốngnhưkhitađốiphóvớimộtsựnghiệnngập:Nếutakhôngkiênquyếtđánhbạinó,thìkhôngcáchgìtathoátkhỏilàmnôlệchonónữa.Chúngtaphảidùngchánhniệmnhưmộtcáikhiênbảovệvàtỉnhgiácnhưngọndáođểchặtđứtvàtiêudiệtthamdục.Làmđượcvậy,thìsựtutậpcủachúngtasẽtiếntriểnvữngchải,giúptađốimặtvớiuếnhiễm,thamdụcvàchấpthủngàycàngdũngmãnhhơn.

Nếu,trongviệctutập,tacóthểbiếtvàgiảimãđượctâm,thìtasẽtìmraconđườnggiảithoát,theobướcchâncủacácbậcThánh.Nhưngchừngnàotacònkhôngbiết,tasẽnghĩrằngchẳngcóđạo,chẳngcóquả,chẳngcóNiếtbàn.Chỉkhinàotacóthểdiệttrừcácnhiễmôtamớibiết.Taphảithựcsựcókhảnăngdiệttrừchúngđểtựmìnhbiếtđượcđạo,quả,vàNiếtbànthựcsựhiệnhữuvàthựcsựcóthểtiêudiệtđaukhổ,phiềnnão.Khônggiớihạnthờigian.Bấtcứthờigianhaymùanào,mộtkhitacóchánhniệmđểdừnglạivàbuôngbỏ,thìkhôngcònđaukhổ.Khichúngtalặpđilặplạiđiềunày,ngàycàngthườngxuyênhơn,thìuếnhiễmngàycàngyếuđi.Đâylàlýdotạisaonólàehipassiko-mộtđiềugìđómàtacóthểmờingườikhác“đếnđểthấy”-vìtấtcảnhữngaithựchànhnhưthếđềucóthểtiêu trừuếnhiễmvàkhổ.Nếuhọquánniệmchođếnkhihọ thấyvô thường,khổvàvôngã,họ sẽkhôngcònchấpthủnữavàtâmhọsẽtrởthànhPháp,trởthànhgiảithoát.

Khôngcầnphảiphấnkhíchlênvìbấtcứaiđóởbênngoài–dầulàthầnlinhhaybấtcứgì-vìsựthànhcôngcủaviệctutậpnằmngayđâytrongtimta.Hãynhìnvàotrongchođếnkhitathấusuốtrõràng,hãyquét sạch tấtcảmọichấp thủ,và rồi ta sẽđạtđượcehipassikonày trong ta. "Hãyđếnđểthấy!Hãyđếnđể thấy!"Nhưngnếucòncóphiềnnão, thìnólà"Hãyđếnđể thấy!Hãyđếnđể thấyphiềnnãothiêuđốttôi!"Tabiếtcâunàyápdụngchocảhaitrườnghợp.Nếutatiêutrừcácuếnhiễm,buôngbỏvàdừng lạiđược, thìnó là"Hãyđếnđểcácuếnhiễmđãbiếnmấtnhư thếnào, thấy tâmtrốngrỗngnhưthếnàongayđâyvàngaybâygiờ!"Đâylàđiềuaicũngcóthểbiếtđược,làđiềutacóthểtựmìnhbiếtrõtườngtậnkhôngchútkhókhăn.

Quaynhìnvàotrongtâmkhôngđếnnỗiquákhó.Takhôngcầnđiđâuxađểthựchiệnđiềunày.Tacóthểquansáttâmmọilúc,trongbấtcứtưthếnào.Nhữngđiềuchânthậtvàngụytạo,tấtcảđềunằmbêntrongta,nhưngnếutakhôngtựquánchiếunộitâm,thìtasẽkhônghiểuchúng–vìtamãimấtthìgiờtìmhiểuthếgiớibênngoài,nhữngchuyệnthếgianmàngườithếgianthườngquantâmđến.NếutamuốnhọcPháp,taphảiquaytrởvàobêntrong,quánsátngaynơithân,thọ,tâm,vàpháp,chođếnkhita hiểu chân lý là thânkhôngphải là ta hay của ta: nóvô thường, khổ, vàvôngã.Thọ cũng là vôthường,khổ,vàvôngã.Tâmcũnglàvôthường,khổ,vàvôngã.RồinhìnvàoPháp:chúngcũngvôthườngvàđaukhổ.Chúngsinh,trụ,vàrồihoạidiệt.Nếutakhôngbámvíuvàkhôngcònbấtcứcảmgiácnàovềngãngaytạicáctâmhành,tâmtasẽđượcgiảithoát.

Nếutahiểuđúng,tâmthậtsựrấtdễđốiphó.Nếutakhônghiểuđúng,thìhoàntòantráingượclại.Giốngnhưbấmcôngtắcđèn:nếutabấmvàonútMở,đèntứckhắcsánglên.VớinútTắt,nótứckhắctốilại.Đốivớitâmcũngthế.Nếucáibiếtcủatasailầm,tâmđentối.Nếunóđúng,tâmsángrỡ.Sauđóthửnhìnxemcógìđángđểtabámvíukhông.Nếutaquánsátkỹ,tasẽthấylàkhôngcógìđángđểbámvíu,vìtấtcảnhữnggìtacóthểbámvàođềukhổđau,phiềnnão-nhữngvấnđềcủavôminh,củaứcđoán,mơmộng,quanđiểm, ta,người,chuyệnphiếm,nhữngthôngtinvô tận.Nhưngnếutachútâmquánsátbêntrongtâm,khôngcógìcả,khôngcógìngoạitrừbuôngxảđểđượctrốngrỗng,giảithoát.ĐâylànơiPhápcóthểdễdàngsanhkhởi,cũngdễdàngnhưuếnhiễmđãxảyraởbờbênkia,đơngiảnchỉvìlàtabâygiờđangnhìnmọisựdướimộtgóccạnhkhácvàtacósựchọnlựa:Tamuốnở

trongtămtốihaytrongánhsáng?Tanêndừnglạihaycứtiếptụcchạyrong?Tanêngiảitỏahaydínhmắc?Tấtcảtùytaquyếtđịnh.

Pháprấthuyềndiệuvà lạkỳ.Nếutakhởiđầuvớichánhkiến, tacó thểhiểubiếtmọisự thôngsuốt.Nếuvướngmắcởmộtđiểmnàođó,tacóthểquansátvàquánniệmđểtìmranguồngốclàởđâu.Hãycứquánniệmmãi,rồimọisựsẽsángtỏ.

Chúngtađãthànhthạotrongviệcchạytheocáibiếtcủauếnhiễmvàthamái,ngượclại,giờtaphảitheocáibiếtcủachánhniệmtỉnhgiác.Hãytiếptụctruynguyêncácuếnhiễm.Đừngphụctùngchúngmộtcáchdễdàng.Taphảichốnglạiquyềnlựccủachúngvàtừchốichạytheochúng.Đấychínhlàlúctathậtsựđiđếnchỗhiểubiết.Khitathậtsựbiết,mọisựsẽdừnglại.Thamdụckhôngcòn,vọngtưởngcũnghết.Nhữngthương,nhữngghét–cáitrínàyquétsạchmọithứ.Nhưngnếutakhôngcótrí,tatiếptụcchấtchứamọithứchođếnkhitahoàntoànbịlôicuốn,sắpđặtcáinày,chỉnhsửacáikia,muốnđiềunày,ghétđiềunọ,đểchongãtưởngngóccáiđầuxấuxícủanódậy.

Hãysuynghĩnhưthếnày:Talàmộtrạphátlớnđangtrìnhdiễnmộtvởkịchnhưngoàiđờimànhânvậtanhhùng,nữnhân,vàgiantặc-nhữnggiảđịnhthôngthường-tấtcảđềunằmbêntrongta.Nếutatướcbỏđimọigiảđịnhvàdanhxưngthôngthường,tachỉcònlạicóPháp:tựdo,trốngrỗng.Chỉviệctrốngrỗngvàkhôngcònbấtcứngãtưởngnàonữacũngđủkếtthúccảvởkịch.

---o0o---

Chương4:PhápDược:DànhChoThiềnGiảĐangLâmBệnh

PhầnI

Thôngthường,tấtcảchúngtađềuphảichịucảnhbệnhhoạn,nhưngvớiloạibệnhkhôngcảntrởchúngtatiếptụclàmviệcthìkhôngđượccoilàbệnh.Nóđượccoilàtrạngtháibìnhthườngcủaconngườitrênthếgiannày.Tuynhiên,thựcrakhicơthểởtrongtrạngtháibìnhthường,bảnchấtnóvẫnlàcóbệnh–chỉlàđasốchúngtakhôngnhậnrasựthậtlàthânvàtâmtađanghoạidiệt,khôngdừngdứt,trongtừngphútgiây.

Khicònđủsứckhỏeđểlàmviệcnọ,việckia,tathườngbịcácmốiquantâm,vọngtưởngdẫndắt:Rồikhiếntasinhtựmãn.Nhưngtakhôngthểsosánhvớinhữngngườibệnhnằmtrêngiường.Ngườibệnhnằmliệtgiường thật ra làmaymắn,vìhọcócơhộiđểkhôngphải làmgìcảngoàiviệcquánchiếuvềnhữngcơnđauvàphiềnnão.Tâmhọkhôngnghĩgìkhác,khôngđinơinàocả.Lúcnàohọcũngcóthểquántưởngvềcáiđauvàcũngcóthểbuôngbỏcáiđaubấtcứlúcnào.

Chúngtakhôngnhậnthấysựkhácbiệtsao?“Sựrỗngkhông”củatâmkhichúngtathamdựvàocáchoạtđộnglàcáirỗngkhông“giảtạo”.Cáirỗngkhôngnhái.Nókhôngthực.Nhưngquánchiếuvềvôthường,khổvàvôngãkhichúngxuấthiệnngaybêntrongta,khitađangnằmbệnhthìviệclàmđórất ích lợi.Chỉcầnđừngnghĩ rằng tađangđau.Chỉcầncoiđó lànhữnghiện tượng tâmsinh lý tựnhiênđangđến,rồiquađi.Chúngkhôngphảilàta.Chúngcũngkhôngphảicủata.Chúngtathựcsựkhôngcóquyềnhạngìđốivớichúng.

Hãyquánsátkỹđi!Chúngtacóquyềnhạnđíchthựcgìđốivớichúng?Bệnhhoạnkhôngtrừmộtai trên thếgiannày.Vìvậydầu tađangmangbệnhgì trong thâncũngkhôngquan trọng.Cáiquantrọnglàcănbệnhnơitâm.Thôngthườngchúngtakhôngquantâmđếnvấnđềlàtacórấtnhiềutâmbệnh.Thídụ,cănbệnhcủanhiễmô,thamáivàchấpthủ.Tachỉquantâmđếnthânbệnh,losợnhữngđiềuhiểmnghèocóthểxảyđếnchothân.Nhưngdầutacócốgắngngănngừanhữngđiềunàyvớibaonỗilosợ,đếnkhithânđổbệnhthìdầutacóchữatrịchothânbằngthuốcgì,thìcũngchỉcóthểtạmthờitrìhoãncănbệnhmàthôi.Nhữngngườiquálớntuổidầukhôngbịbệnhhiểmnghèocũngphảirađi.Cuốicùngthìaicũngphảirờibỏthânnày.

Khichúngtakhôngngừngquánchiếutheocáchđó,tasẽnhậnrachânlýcủavôthường,khổvàvôngãtrongta.Dầndầntasẽtrởnênnhàmchánđốivớitấtcảmọithứ.

Khitacốgắngtutậpbuôngbỏ,thìaiđangởđó?Cóphảitalàngườiđangđau,hayđơngiảnđóchỉlàmộthiệntượngcủaPháp(Dhamma)?Chúngtaphảichiêmnghiệmđiềunàymộtcáchcẩnthậnđểthấyrằngkhôngphảilàtađangđau.Cănbệnhkhôngphảilàcủata.Đólàbệnhcủathân,bệnhcủasắcpháp.Cuốicùng,cáchiệntượngtâmsinhlýđềuphảibiếnđổi,khổtrongsựbiếnđổiđó,vôngãtrongsựbiếnđổivàtrongkhổ.Nhưngtacầnphảichútâm,quánsátvàchiêmnghiệmchúngđểchúngtrởnênrõràng.Hãylàmchosựhiểubiếtnàythậtsángtỏ,vàngayđótađượcgiảithoátkhỏinhữngkhổđau,phiềnnão.Ngayđótatậndiệtmọikhổđau,phiềnnão.Riêngvớicácuẩn,chúngsẽtiếptụcsinh,trụ,hoại,diệttheotiếntrìnhtựnhiêncủachúng.Khicácnhânduyênđãhết,chúngcũngsẽchuivàohòm.

Mộtsốngười,khiđangcònmạnhkhỏevàtựmãn,bỗngphảichếtmộtcáchbấtngờ,khôngbiếtchuyệngìđãxảyrachohọ.Tâmhọhoàntoànmùmờđốivớinhữnggìđangxảyra.Điềunàycòntệhơnlàmộtngườibịbệnhliệtgiườngnằmquánchiếuvềcáiđaunhưmộtcáchđểpháttriểntâmyểmly.Vìthếchúngtakhôngcầnphảisợđau.Nếunóđến,hãyđểnócómặtnhưngchớđểchotâmbịđautheo.Hãyquánsát–ngayđó-xemtâmcóthoátrakhỏiđược“cáitôi”và“cáicủatôi”không?

Hãytiếptụcquansát.Hãyquánsátchođếnkhitấtcảmọithứtrởnênthậtrõràng,vàthếlàđủ.Chúngtakhôngcầnkhámphábấtcứđiềugìởbấtcứnơiđâunữa.Khibệnhcủatađượcchữalành,hoặccơnđaugiảmđi,thìđiềunàybìnhthườngthôi.Ngượclại,nếubệnhđaukhôngthuyêngiảm,thìđiềuđócũngbìnhthường.Nhưngnếutâmtakhôngchấtchứa“cáitôi”hay“cáicủatôi”,thìnơiđókhôngcókhổđau.Còncáiđauởthân,đừngquantâmđếnnó.

Hãyxemnhưtamaymắn.Nằmởđây,chốngchọivớicănbệnh,tacócơhộithựctậpthiềntuệ

trongtừngphútgiây.Dầuởbệnhviệnhaytạigia,điềuđókhôngquantrọng.Đừngđểnótrởthànhvấnđềchotâm.Hãyđểtâmđượctrốngrỗng,khôngvướngmắcchuyệnphánđoán,suytư.Cònchúngtacómặtởđâukhôngquantrọng.

Đólàvìcácuẩnkhôngởcùngnơivớita.Khôngcóaibêntrongchúng.Chúngkhôngchứa“cáitôi”hay“cáicủatôi”nào.Khitâmởtrongtrạngtháiđó,nókhôngcầnbấtcứđiềugì.Nókhôngcầnởđây,tớikia,hoặcbấtcứnơinàocả.Đâylàsựchấmdứthoàntoàncủakhổđau,phiềnnão.

Khitâmkhôngcònchìmđắmtronghươngvịcủadụclạchoặckhổđau,nóđượctựdođúngtheobảnchấtcủanó.Nhưngchúngtaphảiquánsáttâmthậtkỹlưỡngkhinótrốngrỗng,khinókhôngtạotácbấtcứhammuốngì,khôngmongmỏisựdễchịuhayxuađuổicáiđau.

Khitâmtrốngkhôngnhưbảnchấttựnhiêncủanó,thìnókhôngcócảmgiáccủabảnthể;khôngcótêngọi.Dầucácvọngtưởngcóphátkhởi,tâmxemchúngnhưkhôngthật,khôngcóthựcthể.Chỉđơnthuầnlàmộtcảmgiác,rồinósẽquađi.Mộtcảmgiácsẽquađi,chỉcóthế.

Dođó,chúngtaphảiquánsáthiệntượngsinhdiệt.Chúngtaphảiliêntụcquansátcáchiệntượngtronghiệntại–rồitâmsẽrỗngkhông,bằngcáchkhôngsuytư,hayđặttênchohiệntượngsinhdiệtnày.Cònviệcsinhdiệt,đólàđặctínhcủacácuẩntheođúngbảnchấttựnhiêncủachúng–tâmtrốngrỗngkhôngthamdự,khôngbámvíuvàođó.Đâylàđiềuchúngtacóthểápdụngđược.

Chúngtakhôngngănngừađượckhổhaylạc,khôngkiềmchếđượctâmkhinóphánđoánsựviệctạotácvọngtưởng,nhưngtacóthểsửdụngchúngchomụcđíchkhác.Nếutâmđặttêncảmgiácđaurằng,“Tôiđau”,thìchúngtaphảixemxétphánđoánđómộtcáchcẩnthận,quánchiếunóchođếnkhitathấyrằngnósai.Nếusựphánđoánđóđúng,thìnóphảinóirằngcáiđaunàykhôngphảilàtôi,nórỗngkhông.Hoặcgiảnếucóýnghĩa rằng“Tôiđang trongcơnđau”, thì tưduynàycũng sai lệch.Chúng taphải thayđổi cáinhìnđốivới các suy tưcủamìnhđể thấy rằng sự suynghĩ của ta làvôthường,khổvàvôngã,vàkhôngthuộcvềta.

Vìvậy,bấtcứđiềugìphátkhởi,hãyquánsát,rồibuôngngayđó.Quantrọnglàđừngbámvàođó,thì tâm sẽduy trì được trạng thái rỗngkhông theonhưbản chất tựnhiên củanó.Có thể tâmđangkhôngvướngbận,màthayvàođóthânđangđauhoặcđangphảichịumộttrạngtháibấtthườnggìđó–bấtcứđiềugìđangxảyra,chúngtacũngphảiquaynhìnvàobêntrong,nhìnthấusuốttâmcảmcủamình.Mộtkhitacảmnhậnđượctrạngtháitâmrỗngkhông,thìkhicósựxáotrộnnào,cóbấtcứcảmgiáckhóchịunào,tacầnýthứcrằngcáitríkhiếnnhữngđiềunàyphátkhởilàcáibiếthoàntoànsailạc.Chánhkiếnsẽngaylậptứccómặtđểdậptắttàkiến.

Đểgiữvữngnềntảngcủasựhiểubiếtnày,trướctiênchúngtaphảirènluyệncáchkiềmchếtâm,đồngthờichútâmvàquánniệmvềcáchiệntượngcủakhổđau,phiềnnão.Hãytinhtấntutậpnhưthếchođếnkhitâmcóthểđứngvữngtrongsựrỗngkhôngthuầnkhiết.Nếuchúngtacóthểlàmđượcđiềunàyrốtráo,thìsựhoạidiệtcuốicùngcủakhổđausẽxảyrangaytạiđây,ngaynơitâmrỗngkhông.

Nhưngchúngtaphảitiếptụctutậpkhôngngừngnghỉ.Bấtcứkhinàocáiđauphátkhởi,dầunómãnhliệthaykhông,đừngphánđoánhaygánchonóbấtcứýnghĩagì.Ngaycảkhilạcthọkhởilên,cũngđừngchonólàcủata.Hãyđểchonóquađi,thìtâmsẽđượcbuôngthưthoátkhỏitấtcảmọibámvíuhaychấpvào“cáingã”trongtừnggiâyphút.Chúngtaphảidồntấtcảchánhniệmvànănglựcvàosựthựctậpnày.

Taphảicoinhưmìnhmaymắnđượcnằmbệnhởđây,đểquánsátvềcáiđau,vìtacócơhộiđểpháttriểnđếnconđườnghoàntoàntỉnhthức,đạtđượctrikiếnvàbuôngxảtấtcả.Khôngaicócơhộitốthơnnhữnggìtahiệnđangcó.Aicũngchạyđônchạyđáo,locôngviệccủahọ:dầuhọcónóilàtâmhọbuôngxả,họcũngkhôngthểsánhđượcvớimộtngườinằmbệnhtrêngiường,cócơhộiđểpháttriểntrikiếnvớitừnghơithởvàora.Điềuđóchứngtỏtađãkhônguổngphíkiếpngườicủamình,vìchúngtađangthựchànhnhữnglờidạycủaĐứcPhậtchođếnđộtacóthểđạtđượcsựhiểubiếtrõràngvềbảnchấtchânthựccủasựvật.

Bảnchấtchânthựccủasựvật,vềngoạidiện,ámchỉđếncáchiệntượngngaytronghiệntại,tiếntrìnhchuyểnhóacủangũuẩn.Chúngtaluôncóthểgiảimãchúngchođếnkhitatrởnênnhàmchán,khôngcòn thiết thavớichúng, rồibuôngbỏchúng.Khi tâmở trong trạng tháinày,bướckế tiếp làchiêmnghiệmnómộtcáchkhéoléođểthấynótrốngkhôngnhưthếnào,xuyênsuốtđếnsựtộtcùngcủatrốngkhông–loạitrốngrỗngđisâuvàobảnchấtchânthật,nằmsâukínbêntrongnơikhôngcònsựtạotáccácvọngtưởng,khôngcònsựsinhdiệt,biếnđổinào.

Khichúngtathấyđúngbảnchấtthậtcủasựvậtởbênngoàivàđốivớitađiềuđóhoàntoànrõràng,thìtâmsẽbuôngbỏ,buôngbỏhết.Khiấychúngtasẽtựđộngthấyrõbảnchấtcủanhữnggìnằmsâubêntrong–vắngbặtvòngsinhtử,khôngcógìđượctạotáccả-sựtuyệtđốirỗngkhôngnhấtcủacáirỗngkhông,khôngcònđặttên,khôngtưduy,khôngbámvíuhaychấpthủ.Taphảinhìnthấyrõràngnhữngđiềunàytrongtâm.

Sựtrốngkhôngbìnhthườngcủatâmcũngíchlợitrongchừngmựcnàođó,nhưngđókhôngphảilàtấtcả.Sựtrốngkhôngđíchthực(trueemptiness)sẽduytrìcáitrốngkhôngđóchođếnkhinóđạtđếnbảnchấtthậtcủasựvậtởbêntrong–mộtđiềurấtđángtruytầm,rấtđángbiết.

Đâylàđiềuchúngtaphảitựbiết.Khôngcóngôntừnàocóthểdiễntảđượcnó,nhưngchúngtacóthểnóivềnóquasựhướngdẫn,vìcóthểcuốicùnglàchúngtabuôngbỏtấtcả,trongcáiđượcgọilàbiếnmấtkhôngđểlạidấuvết.

Nếuchúngtatiếptụcpháttriểntrítuệmỗingày,mỗigiâyphútnhưthếđó,thìđiểmrãtankhôngcòndấuvếtcủatâmsẽtựđộngxảyra.Tâmsẽtựbiếtđiềuđó.Vìvậyđừngđểtâmtựchuốcphiềnnãovớinhữnglolắngvềkhổhaylạc.Hãytậptrungquánchiếutâmthậtsâuxa,khôngngừngnghỉ.

Bạncóthấyđiềunàyrấtkhácvớikhicònmạnhkhỏetachạylòngvòng,làmviệcnày,việckia?Vìthếsẽkhôngtaihạigìkhitaphảinằmbệnh.Cótaihạichăngchínhlàdochúngtasimêbàytròphánđoán,đặttên,gánghépýnghĩachosựviệc.Kẻphàmphuthườngsuynghĩvềbảnchấtphùducủacuộcsốngkhiliêntưởngđếnngườikhác,khicóaiđóngãbệnhhayquađời;nhưnghọhiếmkhisuynghĩvềbảnchấtphùducủacuộcsốngngaynơicuộcđờihọ.Hoặccónghĩđếnthìcũngchỉtrongchốc lát, rồi quênngay, rồi họ lại hoàn toàn chìmđắm trongnhữngmốiquan tâmkhác.Họkhôngmangnhữngsựthậtnàyvàonộitâm,đểquánchiếuvềsựvôthườngxảyrabêntronghọtrongtừngsátna.Họvẫn làmviệcnày, việckia, suynghĩ điềunày, điềunọ, phát biểunọ, kia, vì thếhọmất hếtphươnghướng.

Khihànhthiềnminhsát,khôngphảilàchúngtacóthểbỏramộthayhaithángđếnmộttrungtâmthiềnnàođóđểthựchành.Đókhôngphảilàsựhànhthiềnthựcsự.Khôngthểsosánhvớinhữnggìchúngtađanglàmngayhiệntại,vìởđâychúngtacóthểhànhthiềnsuốtngàymỗingày,mỗiđêm,trừkhingủ.Nhấtlàkhicáiđauthậtmãnhliệt,nógiúpchoviệchànhthiềncủachúngta,vìnómangđếnchotacơhộiđểnhậnbiếtmộtlầnvàmãimãivôthườnglànhưthếnào,phiềnnão,khổđaulànhưthếnào,sựbấtlực,khôngthểkiềmchếmọithứralàmsao.

Chúngtaphảikhámphárangaytạiđây,ngaytrướcmặt ta,vìvậyđừngcốgắngtrốn tránhcáiđau.Hãyhànhthiềnminhsátđểtacóthểthấyđượcbảnchấtthựcsựcủakhổđau,thấyđượcbảnchấtđólàPháp(Dhamma),rồibuôngbỏnó.Tutậpđượcnhưthế,thìkhôngthểnàotasailệch.Đâylàcáchđểtagiảithoátkhỏiđaukhổ.

Vàđâylàđiềumàchúngtaphảithựchiệntrướckhirađi,chứkhôngphảiđợiđếnlúcchếthoặcsắp chếtmới làm.Đây là việcmà chúng ta phải tiếp tục thực hành, tiếp tục “minh sát”.Khi bệnhthuyêngiảm,ta“minhsát”nó.Khibệnhtrởnặng,ta“minhsát”nó.Nếuchúngtatiếptụcpháttriểntrítuệgiốngnhưthế,tâmsẽkhắcphụcđượcvôminh,vọngtưởng.Cónghĩalà,nhữngthứnhưthamáivànhiễmôsẽkhôngcòndámkhiêuchiếnvớitâmnhưchúngvẫnthườnglàm.

Chúngtaphảicốgắnghếtsức–vớitấtcảchánhniệm,tấtcảnănglực-vìgiờchúngtacócơhộiđểhànhPháp.Hãyđểkiếp sốngnày là kiếp sống cuối cùng.Đừngđểđiềugì có thể tái sinh.Nếuchúngtatáisinh,mọithứsẽtrởlạigiốngnhưhiệngiờ.Cũngnhữngthứcũcứtiếptụctrởlại,trởlạimãi.Một khi có sinh, tất phải có già, bệnh, rồi chết, tương ứng với các nhiễm ô, chúng ta sẽ trảinghiệmnhữngquảtốt,xấusảnsinhtheođó.Đólàluânhồikhổđau.Vìthế,tốtnhấtlàthoátkhỏitáisinh.Đừngthamđắmvàobấtcứđiềugìnữa.Đừngđểlònghammuốncủachúngtatrỗidậynữa,vìtấtcảcáchammuốnnàylạirơivàovôthường,khổvàvôngã.

Hammuốnchỉlàmộtdạngcủanhiễmô,thamái.Taphảihủydiệtchúngngaytạigốc:áidục,lònghammuốnđượchiệnhữu,haykhônghiệnhữu–chúngchínhlàmầmmốngtáisinhtrongtâmta.Vìvậyhãychútâmvàquánchiếungaynơiđó,đểthấyrằngdầuthamáidosựxúcchạmgiácquancóthểlàmphátkhởisựtáisinh,chúngtavẫncóthểthiếtlậpcáibiếtcủamìnhngaynơitâm,ngaynơithứcvàhãyđểchỉcòncáibiếtrằngmìnhđãbuôngbỏngaycảcáibiết.Đâylàđiềumàtaphảitutậpchođếnkhithuầnthục.

Thiết lậpcáibiếtngaynơitâm,rồibuôngbỏcáibiếtấy, làđiềurất íchlợi.Sẽkhôngcóvướng

mắc,khôngcósựbámvíuvàocáibiếthayquanđiểmcánhân.Cáibiếtcóđúng,tacũngbuông.Cáibiếtcósai,tacũngbuông.Đóđượccoilàbiếtbuôngbỏcáibiết,khôngđểbịdínhmắc.Loạihiểubiếtnàygiữchotâmkhôngbịdínhmắcvàobấtcứđiềugìphátsinh.Ngaykhitabiếtmộtđiềugìđó,tabuông.Cứnhưthếthìtâmsẽluôntrốngrỗng–trốngrỗngcáctâmhành,trốngrỗngcácvọngtưởngcóthểảnhhưởngđếntâm.Tâmcóthểnhanhchóngnhậndiệnchúng,rồibuôngbỏchúng,biếtrồibuông,màkhôngnắmgiữbấtcứgì.Tâmchỉcònlạisựrỗngkhông.

Tađãnhìn thấyđượckết quả của côngphu tu tậpnày, từngbướcmột, từviệcquán chiếu cácpháp,rồibuôngbỏchúng,buôngbỏngaycảýnghĩrằngtađangđau,tasắprờibỏcõiđời.Cáiđau,cáichếtlàviệccủacácuẩn,đơnthuầnthếthôi.Khicáibiếtnàychắcchắnvàrõràngrằngđâykhôngphảilàviệc“củatôi”,khôngcó“cáitôi”nàoởđóchỉcótâmtrốngkhông:tâmtrốngrỗng,khôngcóbấtcứsựphánđoán,đặttênnàochochínhnó.Đâylàbảnchấtcủatâmkhôngcónhữngmầmmốngthườngkhiếnnónghĩthếnày,thếkhác.Giờchúngđãchết.Nhữngmầmmóng,nhữngconvitrùngđóđãbịtiêudiệtdochúngtađãquánchiếuvềchúng.Chúngtađãbuôngbỏchúng.Chúngtađãthiếtlậpcáibiết củamìnhngaynơi tâm, rồi buôngbất cứ cái biết nàophát sinh, chođếnkhi tâm trởnên rỗngkhông.Rõràng.Nơinóvàchínhnó.

Thức,khichúngtabiếtnótừbêntrong,sinhvàdiệttheotiếntrìnhtựnhiêncủanó.Nókhôngcóthựcthể–đâylàđiềuchúngtanhậnbiếtkhitaquánsátđặctínhcơbảncủathức(viññana-dhatu),đơngiảnvàthuầnkhiết.Khinókhôngthamdựvàocáchiệntượngdanhvàsắc,màchỉýthứcvềbảnthân–ýthứcmộtcáchđơngiảnvàthuầnkhiết.Đógọilàtâmđơnthuần,haysởhữutâmđơnthuần,vàtựbuôngbỏ.Khichúngtabiếtvàbuôngbỏcáibiết,cónghĩalàtabiếtcáithức(giúpta)cảmnhậnsựvật,rồisauđóthứctựbuôngbỏ.

Đốivới thứcuẩn (viññana-khandha), đó là cái thức rắc rối.Mầmmống tạo ra cácvấnđềnằmngayởloạithứcnày.Nóchỉmuốnchấpvàongã.Dầunócóthểbuôngcáiđaunơithân,hoặcnhữnghiệntượngtâmsinhlýnóichung,nóvẫnchấpngã.Vìvậykhiđượckhuyênnênbiếtbuôngbỏcáibiết,cónghĩalàbuôngbỏloạithứcnày,đếnchỗnóchẳngcòntựđặttên.Đólàkhinótrởnêntrốngkhông.Nếuchúngtahiểuđượcđiềunày,hoặccóthểgiảiquyếtnhữngvướngmắctrongtâmtrítatừgócđộnày,thìkhôngcòngìlàvấnđềnữa.Đauđớn,khổải,phiềnnão–tấtcảnhữngmốibậntâmcủachúngta–sẽtrởnênhoàntoànvônghĩa.Khôngcótốt,xấuhaybấtcứthứgìcả.Tínhcáchđốiđãisẽkhôngcònhiệulựcnữa.Nếuchúngtabiếtbằngcáchđóbiếtbuôngbỏcáibiết,thứcđơngiảnvàthuầnkhiếtthìtatránhđượcmọisựtạotáccủatâm.

Cáctínhcáchđốiđãitạonêntốt,xấu:thậtsựthìchúngchẳnglàgì.Chúngphátkhởi,chỉcóthế;rồichúngdiệt,cũngchỉcóthế.Nhưvậy,giờchúngtađãbiếtcácvấnđềcủatínhđốiđãikhiếntâmhaythứcchaođảo,rơivàonhữngvòngxoáybấttận.Khichúngtaýthứcđượccáibiếtbuôngbỏcáibiếtấy,ngaychínhnơitâm,thìtínhđốiđãisẽkhôngcòncóýnghĩagìnữa.Khôngcònsựbámvíuvàocácphánđoántốtxấu,ưaghét,đúngsai,haybấtcứthứgì.Chúngtachỉcầntiếptụcbuôngbỏ.

Dùcáitríbiếtbuôngbỏcáibiếttựnókhôngcótêngọi,như“tôibiết”,hay“tôithấy”.Nhưngđâylàđiềukhásâusắc, taphảicốgắngđểnhìnchorõvàchođúng.Taphải tiếptụcquánsátmộtcáchkhônngoan.Sựtinhtếtrongcáinhìncủatarấtquantrọng,vìchỉcónómớiđưatađếnGiácNgộ.Sựhiểubiếtcủatacầnphảithấuđáo,tinhkhônPhảichắcchắnnhưthế.Nếukhôngcáibiếtcủatavềbảnchấtthậtcủavạnpháp–ởbêntronglẫnbênngoài-sẽkhôngthậtsựrõràng.Nósẽmắckẹtởnhữngmứcđộsơđẳngcủatínhrỗngkhông,sẽphánđoán,đặttênmọithứvàchấtchứachúngbằngcáchbámchặtvàođó.Loạitrốngrỗngđókhôngthểnàososánhvớicáitrốngkhôngnày–cáibiếtbuôngbỏcáibiếtngaynơitâmthứcđơngiảnvàthuầnkhiết.Hãyduytrìcáibiếtnàyliêntục.Nếucólỡquêntrongmộtgiâyphútnàođó,hãyquaytrởlạivớinóngay.Chúngtasẽthấyrằngkhitakhôngbámvíuvàocácphánđoántốtxấu,cácvọngtưởngthìchúngsẽtựdừnglại.Chúngsẽhoạidiệt.VìthếkhiĐứcPhậtkhuyênchúngtanênnhìnthếgiớinàynhưtrốngkhông,thìđólàcáchtanênnhìn.

Cáirỗngkhôngnàylàdotâmkhônggánghépýnghĩa,khôngvẽvời,khôngchấpvàocácpháp.Tâmnhư thế sẽ trốngkhông.Mộtkhiđãnhận thứcđúngvề loại tâm trốngkhôngnày, chúng ta sẽkhôngcònbịbấtcứđiềugìdẫndắt.Nhưngnếutakhôngthậtsựchútâmvàođiềunày,thìsẽchỉcónhữngthoángchốctrốngkhông,rồitalạithấymìnhbịxaolãngbởicáinày,cáikia,pháhỏngsựtrốngkhông.Loạitrốngrỗngđólàthứtrốngkhôngtrongrốiloạn.Tavẫnbịrốitrívìtachưaquánchiếuđếncácmứcđộsâuxahơn.Chúngtachỉchơiđùavớitrốngkhông.Cácmứcđộsâusắccủarỗngkhông

đòihỏitaphảichútâmvào,tiếptụcquánsátchođếnkhitathôngsuốtvềbảnchấtthậtcủacácpháptronghiệntượngsinhdiệtdiễnrangaytrướcmắtta.Loạitâmnàykhôngthamdự,khôngchấpvàocácýnghĩahaysựphánđoán.

Nếuchúngtanhìntínhtrốngrỗngnàychínhxác,thìsẽkhôngcònvấnđềgìnữa,khôngcònviệcđặttênchobaohiệntượngdanhsắc.Đếnlúctínhchấttrốngrỗngnàytanrã,cũngkhôngcógìphảinhốnnháo,khôngcógìphảibựcdọc,vìđólàtiếntrìnhtựnhiêncủanó.Chỉkhinàotachấpvàođó,tamớiđaukhổ.

Pháp(Dhamma)ởngaynơithânvàtâmnày,chỉlàchúngtakhôngnhìnthấymàthôi–hoặctathấynómộtcáchsailạc,rồichấpvàođó,đểtựlàmkhổmình.Nếutanhìncácphápvớiconmắtcủachánhniệmtỉnhgiác,thìlàmgìtaphảikhổđau?Làmsaotaphảilosợvềcáiđau,cáichết?Dầucólosợ,talàmđượcgì?Cáchiệntượngtâmsinhlýphảituântheoquytrìnhcủachúng–vôthường,phiềnnãotheocáchcủachúng,takhôngcócáchgìkiềmchếđược.Vậytạisaochúngtaphảichạytheo,bámvàochúngvàchorằngkhổưu,phiềnnãocủachúnglàcủata?Nếutahiểurằngchínhcáichấpmớilàmchotaluônđaukhổtrongmỗihơithởravào,vậythìtachỉcómộtcáchduynhấtlàbuôngnó,rồitasẽthấysựgiảithoátkhỏikhổđauđangdiễnratrướcmắttanhưthếnào.

Vìthếhãytiếptụcquánsátđểbiết,ngaynơitâm.Nhưngcũngđừngđặttênnólà“tâm”hoặcbấtcứthứgì.Hãyđểcácpháptựchúnglà,đơngiảnvàthuầnkhiết.Vậylàđủ.Chúngtakhôngcầngánthêmýnghĩahayđặttênchobấtcứthứgì.Đólàsựđoạndiệtcủatấtcảmọikhổđau.Cuốicùngkhitấtcảmọithứđềurãtanởngaynơisởhữutâmcơbảnkhôngcònmầmmốngđểbấtcứthứgìcóthểphátsinh.Đólànơitấtcảcácphápđềuchấmdứt,khôngcòntáisinh,haytửnữa.

Tutậplàviệcmàchúngtaphảitựmìnhlàm.Nếuchúngtanhậnbiếtcácphápmộtcáchrõràng,chínhxácvớichánhniệmtỉnhgiác,đấy làchúng tađãcó trong taymộtdụngcụsắcbén.Nếu tâmđược rèn luyện để trở nên bén nhạy, với chánh niệm tỉnh giác là dụng cụ để tự chiêmnghiệm, thìTham,Sân,Sisẽbịnhổsạch,loạitrừtậngốc.Tacóthểquánsátđểthấy,từcôngphututậpđãthựchiện.Cóphải là tham,sân,siđãphầnnàobị loại trừ?Tâmkhôngcầnphải lo lắng,khôngcầnphảithamdựvàobấtcứviệcgì.Hãybuôngbỏmọithứbênngoài,rồitiếptụcbuôngbỏchođếnkhichínhtâmcũngtựbuông.Khithựchiệnđượcđiềunày,làmsaochúngtacóthểkhôngthấyđượcgiátrịtotáccủaPháp?

Vìthếhãynhậnrõ tâmtrốngvắngthamái, trốngvắngmọicảmgiácvềngã.Lúcđótasẽ thấykhôngcógìngoàiPháp.HãyýthứcrõràngrằngkhôngcógìngoàiPháp.Nguyệnrằngđiềunàysẽxảyđếnchochúngta,trongtừngphútgiây.

PhầnII

NghePhápkhitâmđãđạtđếnmộtmứcđộtrốngkhôngcơbảnlàđiềurấthữuích.Nógiốngnhưthuốctănglực,vìkhiđangbệnh,tấtnhiênlàchúngtasẽbịđauđớnquấyrầy;nhưngnếutakhôngđểtâmđếnnó,thìđóchỉlàvấnđềcủathân,khôngliênquangìđếntâm.KhilắngnghePháp,hãylưuýđếnđiềunày:Tâmphảibuôngcáiđauđểlắngnghegiáolý,hãyđểcáiđauloviệccủanó.Rồitâmsẽtrốngkhông.

Mộtkhitâmthựcsựnhậnrachânlýrằngtấtcảcácpháphữuviđềuvôthường,thìtâmsẽphảibuôngbỏchấp.Vấnđềởđâylàchúngtachưathậtsựnhậnthấyđiềunày,hoặcchưachiêmnghiệmđầyđủvềđiềunày.Tráilạikhitalàmđượcđiềunày,thìtâmluôntrởnênsángrạng.Sựhiểubiếtrõràngkhiếntâmlậptứcsángrỡ.Vìvậyhãytiếptụcquansátcácphápmộtcáchcẩnthận.Dầukhôngthấygìnhiều,chúngtacũngnênchánhniệmvềtâmkhinóduytrìsựcânbằngởmứcđộcơbảncủaxảlyvàtrốngkhông.Nhưthếnósẽkhôngthểnàotạotáccáiđaucủathânthànhbấtcứvấnđềtotátnào,vàchúngtakhôngcầnphảibámvíuvàođó.

Vìvậyhãynhậnbiếtcơnđauởngaymứcđộnơinóchỉlàmộtcảmgiáccủathân.Đócóthểlàcáiđaucủathân,nhưngđừngđểtâmbịđautheo.Nếutađểtâmcùngbịđautheo,thìtâm,sẽchấtchồngmọithứ,lớpnàytrênlớpkia.Vìthếbướcđầutiênlàbảovệtâm,buôngbỏcácpháp,rồiquayvàobêntrongđểtìmphầnsâuthẳm,tậncùngnhấtcủatâmthứcvàtrụngaynơiđó.Chúngtakhôngcầnphảiquan tâmđếncáiđaubênngoài.Nếutachỉcốgắngđểchịuđựngcơnđau,nócó thểquásứcchịuđựngcủata.Vìvậyhãytìmkhíacạnhsâuthẳmcủatâm,rồitasẽcóthểbuôngbỏhếtmọithứsangmộtbên.

Nếucóthểquansátcáiđau,hãycốgắnglàmđiềuđó.Tâmsẽởtrạngtháitrungtínhbìnhthường,tịchlặngvớisựrỗngkhôngnộitạicủanó,quánsátcáiđaukhinóbiếnđổi,rồiquađi.Nhưngnếucơnđauquádữdội,thìhãyquayvàobêntrong;vìnếuchúngtakhôngthểchịuđựngnổi,thìáidụcsẽbắtđầuxuấthiện,khiếntamuốnxuađuổicáiđauđểtìmsựdễchịu.Điềunàysẽtiếptụcchồngchấtlênnhau,làmđảolộncảtâm.

Vìvậyhãybắtđầubằngcáchgiảiquyếtvấnđềtrướcmắt.Nếucáiđaubấtngờvàdữdội,lậptứchãyquayvàoquánniệmnơitâm.Chúngtakhôngmuốnquantâmđếnthân,quantâmđếncáiđaunơithân.Đừngnhìnchúng.Đừngquantâmtớichúng.Hãytrụvàophầnsâuthẳmnhấtcủatâmthức.Đạttớiđiểmnơichúngtacóthểnhậnthấytrạngtháithuầnkhiếtcủatâm,khôngdínhlíuđếncáiđaucủathân,vàgiữnóluôntrongsáng.

Mộtkhiđiềunàyluônrõràng,thìdầuthâncóđauthếnào,thìđóchỉlàcáchiệntượngtâmsinhlý.Tuynhiên,tâmkhôngcandựvào.Nógạtcáchiệntượngnàysangmộtbên.Nóbuôngbỏ.

Khi chúng tađã trởnên thuần thục trongcách thựchànhnày, thì đây làmộtkhảnăng rất hữudụng,vìnhữngviệcquantrọngtrongđờikhôngnằmởbênngoài.Nóhoàntoànnằmngaytrongtâm.Khihiểuđúngđượcđiềunày,takhôngcònlăngxăngchạyđuổitheothứnày,thứkia.Chúngtakhôngcònbámvíuvàobấtcứthứgìnữa–vìnếucònbámvíu,chúngtachỉtạorađaukhổvôíchchochínhbảnthân.Sựanbìnhcủatâmtùythuộcvàoviệcnókhôngbámvíuvàobấtcứvậtgì,nóchẳnghammuốnbấtcứthứgì.Đólànơisựanbìnhcủatacómặt–nơimàtấtcảđaukhổ,ưuphiềntanhoạingaynơitâm.

Tuynhiên,nếuchúngtakhôngthựcsựhiểunhữngđiềunày,tâmsẽkhôngbiếtbuôngxả.Nósẽtiếptụcbámvíu,vìnócònthấynhữngthứbênngoàihấpdẫn.Nhữnggìliênquanđếnkhổđau,phiềnnão:Nóđềuthíchcả.

Chúngtaphảitậptrungchiêmnghiệm,vàquánsát.Chúngtaphảithấycácvọngtưởngtrongtâm,cáctàkiến,quanniệmsailầmchephủtâm,khiếntakhôngthấyđượctínhchấtnộitạicủatâmlàrỗngkhông,vàtĩnhlặng.Chútâmchiêmnghiệmcácquanđiểmđưađếnnhữngsựchấpchặt,chelấptâmchođếnkhinókhôngcònlốithoát.Hãyxemcácdanhpháp–thọ,tưởngvàhành–ảnhhưởngtâm,ảnhhưởngsởhữutâmnhưthếnàochođếnkhinótrởnênkhốncùng.

Đâylàlýdotạisaoviệctruytìmloạihiểubiết(màcóthể)buôngcáibiết-(màcóthể)biếtsởhữutâmđơnthuầnkhicáctâmhànhchưaxuấthiệnđểđiềukiệnhóanó,haykhinóchưaduyêntheocác

tâmhành.Ngayđólànơimọithứtrởnênrấtthúvị–nhấtlàtâmhànhduyênthức.Chúngbắtnguồntừvôminh,đúngkhông?Dotakhôngbiết,haybiếtmộtcáchsailệchmàchúngcóthểduyênkhởimọithứ.

Vìthế,chúngtaphảichútâmđếnsựvôminhnày,cáikhông-biếtnày.Nếutacóthểbiếtcácđặctínhcủacáikhông-biết,thìchínhtrikiếnnàysẽbiếtcảhai,vừalàđặctínhcủacáchànhđitheocácduyên,vừalàphươngcáchđểhủydiệtchúng.Điềunàyđòihỏisựquánchiếuchuẩnxác,vìđólàcáirấttinhtế,rấtthâmsâu.

Nhưngdầuvôminhcótinhtếđếnthếnào,nếutađãpháttriểntâmchánhniệmtỉnhgiácđếnmứcđộnàycónghĩalàtađãquantâmđếnnó.Nếukhông,chúngtasẽkhôngthểnàochấmdứthoặcthoátkhỏikhổưu.

Nếumuốn, chúng ta có thể theo phương cách này: Chuyên chú vào khía cạnh tâm luôn rỗngkhông.Nếucóbấtcứvọngtưởngnàokhởilên,hãyýthứcđếncácđặctínhcủacảmthọthôkhimắtthấysắc,hoặctaingheâmthanh,vânvân.Đólàcảmthọthô,rồinósẽquađitrướckhitâmkhởibấtcứniệm“tốt”hay“xấu”nào.Nếuchỉlàcảmthọthô,rồihoạidiệt,thìkhôngcókhổđau.

Hãyquansátgiâyphútkhimắttiếpxúcvớisắc.Nếunhưtakhôngquantâm,thìsẽkhôngcócảmgiácưahayghétkhởi lên.Nhưngnếu taquan tâmhaycho rằngcóýnghĩagìđó trong sắc, thanh,hương,vị,hayxúcđó,thìlậptứcsẽcósựbámvíu.

Nếuchúngtadừnglạiđểnhìntheohướngnày,tasẽthấyrằngsựbámvíulàmộtcáigìđórấtvitế,vìnócómặtngaytrongmộthànhđộngrấtgiảnđơncủaýniệm.Nếuquánsátmộtcáchhờihợt,chúngtasẽkhôngthấyđólàsựbámvíu–dầuđóchínhlànó,mộtcáchrấtvitế.Mộtkhicóýniệm,thìliềncósựbámvíu.Điềunàyđòihỏichúngtaphảilàmộtquánsátviênnhanhnhạy-vìđốivớicáctiếpxúccủamắtvàtaimàchúngtaxemlàbìnhthường,córấtnhiềutròquỷquáixuấthiệncùnglúc,điềuđócónghĩalàtacóthểkhôngýthứcđượccácđặctínhcủatâmthứcđểcảmnhậnđượctừngcảmthọđơnlẻ.Chúngtaphảiquansátkỹlưỡngnếumuốnnhậnbiếtnhữngđiềunày.Nếuchúngtakhôngtỉnhthứcởmứcđộnày,mọithứsẽbịdínhchặttrongbámvíu.Nhữngdínhmắcnàysẽgửithôngđiệpcủachúngđếntâm,làmduyênkhởivàtạotácđủmọivấnđềkhiếntâmthứctahoàntoànbấnloạn.

Vìvậy,nếumuốnnhìnvàonộitâmmộtcáchthuầnkhiết,chúngtaphảirất,rấtchánhniệm,vìcáctâmpháprấtvitế,nhạycảmvàkhónắmbắt.Khitâmdườngnhưtrốngkhông,bìnhthường:Đóchínhlàlúcchúngtacầnphảicẩnthậnquánsát,kiềmchếnó,đểnhậnthấyrõràngcảmgiáccủaviệcthọnhậnxúcchạm.Cósựxúcchạmđơnthuần,sauđónóhoạidiệtvàtâmrỗngkhông.Trốngkhôngvàtrungtính.Mộtkhibiếtđượcđiềunày,chúngtasẽbiếttâmgiốngnhưthếnàokhinókhôngbịduyêntheosứcmạnhcủanhiễmô,thamáivàmêđắm.Chúngtacóthểsửdụngtâmrỗngkhôngnàylàmmẫumựcđểsosánhvànósẽgiúpchúngtarấtnhiều.

Cuốicùng,chúngtasẽthấysựrỗngkhôngtrongtấtcảcácxúcchạmgiácquan,nhưđứcPhậtđãdạychúngtanênthấythếgianlàrỗngkhông.Cónghĩalàchúngtaphảiquansátcáccảmgiácthôsinhdiệt,biếttâmsẽnhưthếnàokhinóchẳnglàmgìcả,trừviệctiếpnhậnsựxúcchạm.Nếuchúngtathấyđượcđiềunày,thìbướckếtiếptrênconđườngtutậpsẽkhôngkhókhănchútnào–vìchúngtađãthiếtlậpđượcsựquânbình, trungtínhngaytừlúcđầu.Việctiếpnhậncácxúcchạmkhôngrốirắmnữa:Tâmkhôngcònbámvíu,khôngcòncảmgiácưa,ghétnữa.Nóchỉtịnhlặngvàluônnhậnbiếtrõràngbêntrongnótrongtừngphútgiây.

Dầuchúngtachỉlàmđượccóthế,tacũngsẽthấyrằngmìnhđượclợiíchkhikhôngđểsựviệcbịrốirắm,khôngđểchochúngbịbópméodướiuylựccủatham,sânvàsi.Dầuchỉcóbấynhiêucũngđủdẹpbỏbaovấnđề.

Vàrồikhichúngtanhìnsâuhơnvàobảnchấtcủatấtcảmọihiệntượngxuyênquasựxúcchạm,tasẽthấyrằngchỉcócáccảmthọthôtháochứkhôngcógìđángchotabámvíuvào.Nếunhìnvớicặpmắtcủachánhniệmtỉnhgiác,chắcchắnlàchúngtaphảinhìnthấysựrỗngkhông–dầuthếgiannàyđầyrẫycácthứ.Mắttanhìnthấybaohìnhdạng,tainghebaothanhâm,tabiết,nhưngtâmtakhôngcòngánchochúngmộtýnghĩanàonữa.Đồngthời,cácpháptựnóvàtrongnócũngkhôngcóýnghĩagìcả.

Chỉcómộtthứquantrọngđólàtâm.Tấtcảmọivấnđềbắtnguồntừviệctaphóngtâmrangoài,gánghépýnghĩachomọithứ,khiếnkhởilêntâmbámvíu,tạoracăngthẳng,khổđauchotâm.Vìvậychúngtaphảiquánsátchođếnkhithôngsuốt.

Nhìnrabênngoàichođếnkhichúngtathấusuốtbênngoài,nhìnvàotrongchođếnkhitathấusuốtbêntrong,thấusuốtchođếnkhitathẩmthấuvôthường,khổvàvôngã.Nhìnthấycácphápnhưchúnglà,đúngtheobảnchấtcủachúng,màkhônggánghépbấtcứýnghĩahaysựmêđắmnào.Nhưvậysẽkhôngcóvấnđềgì.Tâmsẽtrởnênrỗngkhông–trongsạchvàsángrỡ-màchẳngcầnchúngtaphảilàmgìcả.

Việctâmnhiễmvitrùngvôminh,hayvitrùngthamáikhiếnnódễdàngchạyđuổitheosựviệc,cónghĩalàchúngtakhôngthểlơđễnh.Ngaytừđầu,taphảigiámsátmọiviệcmộtcáchcẩnthậnđểnhậnthấysựthamđắmphátkhởingaykhicósựxúcchạm–thídụ,khicócảmgiácđauđớn.Nếuchúngtakhônggánghépchonólànỗiđaucủamình,thìthamáisẽkhônghoànhhànhnhiều.Ngượclạithìchúngtasẽcóýmuốnđẩyluinỗiđauđihoặcmuốnthayvàođólàsựthoảimái,dễchịu.Nhữngđiềunàyluônxảyra,dầuchúngtachưabaogiờthựcsựcóđượcđiềumìnhmuốntừlòngthamái.Sựthoảimái,dễchịumàchúngtacóđượctừthamáikhôngtrườngtồn.Nólừagạtchúngta,rồibiếnđổiramộtcáigìkhác.Cáiđaucũnglừagạtchúngta,rồibiếndạng.Nhưngnhữngthayđổinàycứtiếptụcchồngchấtvàtrởnênrốirắmtrongtâmtavàđóchínhlàđiềukhiếntâmluônvôminh:Tâmbịquánhiềuthứlàmduyênkhởikhiếnnólúngtúng,hoangmang,ámđộnvànungnấu.Đủmọithứđềubịnungnấu trongđó.Đó là lýdo tạisaophương thứcbiếtđểbuôngbỏcáibiết, làmộtcôngcụquantrọngdườngbao.Dầucóviệcgìxảyra,thìcáibiết(màcóthể)buôngbỏcáibiếtcũngđủgiúptavượtqua.Nógiảiquyếttấtcảmọivấnđề.Nếutađểnóvuộtthoáttầmtay,chỉcầnquaylạivớicáibiếtấy.Hãytựkiểmxemnóđãgiúptađượcđếnđâu,nócóthểgiữchotâmđượcquânbình,rỗngkhôngtrongbaolâu.

Chúngtadầndàcóthểnhậnthấyđiềunày.Trongnhữnggiâyphútkhitâmkhôngthamdựnhiềuvàosựviệc,khinóởmứcđộbìnhthườngcơbản–rỗngkhông,tịchlặng–hãycẩnthậnquansátvàphântáchnó.Đừngđể tâmrơivào trạngtháixao lãng, thờơ,nếukhôngnósẽmấtquânbình.Nếuchúngtaởtrongtrạngtháixaolãng,thìngaykhicóbấtcứsựtiếpxúcnàoởcáccánhcửacủagiácquan (cănmôn), tức thì sẽ có sựbámvíu hay thamđắmxuất hiện ngaykhi các cảm thọkhởi lên.Chúngtaphảichútâmquansátcácbiếnđổi,phảnứngcủatâmtrongtừnggiâyphút.Mộtkhichánhniệmcủatavắngmặt,hãyquaytrởvềngayvớicáibiếtbanđầucủata.Tấtcảchúngtađềucónhữnggiâyphútthấtniệm-tấtcảmọingười-dodòngchảycủavôminh,dòngchảyquantrọngnhất,vẫncòntrongtâmthức.

Đó là lý do tại sao chúng ta phải tiếp tục thực hành chánh niệm, quán chiếu, chú tâm, để chochúngngàycàngđượcsángtỏ.Hãyđểchotâmcủachúngtachínmuồitrongchánhniệmtỉnhgiácmộtcáchliêntục.

Mộtkhichánhniệmtỉnhgiácđãđủsứcmạnhđểgiúpchúngtanhậnbiếtcácphápmộtcáchkhéoléo,chúngtacóthểhủydiệtcácnhiễmôngaygiâyphútchúngxuấthiện.Ngaykhichúngtabắtđầucócảmgiácưa,ghét,thìtacóthểgiảiquyếtchúngtrướckhichúngbiếnthànhvấnđềgì.Điềunàylàmchomọithứtrởnêndễdànghơn.Tráilại,nếutalơlà,tâmsẽduyêntheochúng,đểtrởnênbứcbối,ámđộn,tánloạnđếnmứcmànóbiểuhiệnralờinói,hànhđộngcủata,lúcđóthìchúngtađangbịnhiễuloạn,rơivàođịangụcngaytrongkiếpsốngnày.

ViệchànhPháp(Dhamma)đòihỏichúngtaphảikhônngoan,cẩntrọngngaynơitâm.Nhiễmôluôn sẵn sàng tângbốc, tìmmọi cáchđể làmvừa lòng ta.Nếuchúng takhôngkhéogìngiữchánhniệm,nếuchúngtakhôngbiếtcáchkiềmchếtâmchặtchẽ,chúngtakhôngthểsánhvớinhiễmô–vìnhiễmô thìhằnghà.Nhưngnếuchúng takhéokiểmsoát tâm,cácnhiễmôsẽkhiếpphục ta,sợsựchánhniệmtỉnhgiáccủata,sợsựtỉnhthứccủata.

Nhậnbiếttâmkhinóởtrạngtháirỗngkhông,hoàntoàntỉnhthức,khôngbámvíuvàobấtcứđiềugì:Cácnhiễmôsẽtìmchỗẩnnúp–lặnglẽ-nhưthểchúngchưatừngcómặt.Nhưngkhitavừabuônglơichánhniệm,dùchỉmộtgiây,chúngsẽlạitrỗidậy.Nếuchúngtanhậnbiếtchúngngaygiâyphútchúngxuấthiện,chúngsẽlậptứcrãtan.Cóđượckhảnăngnàythậthữuích.Nhưngnếuchúngtađểnhiễmôhoànhhànhđếnmứcchúngtrởthànhvấnđề,thìchúngsẽkhóquađi.Đólàlúcchúngtaphảikiêntrìchiếnđấu,khôngđượcbỏcuộc.

Bấtcứviệcgìxảyra,hãybắtđầubằngcáchbámtheođó–khôngchỉlàchịuđựng,màcònquánsátnó,xemnórasao,nóbiếnđổi,hoạidiệtnhưthếnào.Chúngtabámvàosựviệcđểcóthểnhậndiệnđầyđủcácmánhkhóecủachúng:cáchchúngsinhkhởi,trụlạivàrồiquađi.Nếuchúngrãtantrong

khitađangquánsátchúng,nhậnthấyrõràngsựngụytạocủachúng,thìcóthểxemnhưlàchúngtađãthànhcông.Điềunàykhiếntâmđượcởtrongtrạngtháihoàntoàngiảithoát,độclập,rỗngkhông.

Nếuchúngtacóthểrènluyệnđểnhìnthấusuốtsựvậtngaygiâyphútchúngxuấthiệnvàtiếptụccóđượcnhữnggiâyphútchợtngộngắnngủithìsựtỉnhgiáccủatasẽcàngsángtỏhơn,mạnhmẽhơnvàpháttriểnhơnlên.

Vì thếhãycốgắngđạtđượcchúng–nhữngcáibiết tức thờinhonhỏnày–vàdầndà,khicácpháphòahợpvớinhau,sẽxuấthiệngiâyphútmànhiễmôvàcáctâmtánloạnđềubịcắtđứtmộtlầnvàmãimãi.Khiđiềuđóxảyra,thìđólà:niếtbàn.Khôngcònphảisinhtử.Nhưngnếuchưađạtđếnđó, thìchúngtacứtiếptụcmàidũacáccondaochánhniệmtỉnhgiáccủamình.Nếubịcùnlụt, thìchúngkhôngthểcắtđứtbấtcứthứgì,nhưngdầuchúngcùnlụthaysắcbén,hãycứtiếptụccắttừngchútmộtbấtcứnhiễmônàomàtacóthểcắt.

Xinhãytiếptụcquánsátvàtìmhiểutâmdướimọigócđộchođếnkhichúngtađạtđếnđiểmmàtấtcảmọithứđềuhoàntoànrõràngvàchúngtacóthểbuôngbỏmọithứ,vớisựnhậnthứcrằngkhôngcógìnơingũuẩn,haytrongcácdanhsắclà‘tôi’hay‘củatôi’.Hãycốgắngbuôngbỏ,chỉnhưvậylàđủ.Mỗigiâyphútmàchúngtađượcchămsócởbệnhviện,làmtấtcảnhữnggìcóthểchocănbịnhcủamình,nhưngnênnhớ rằngvẫncòn sự tỉnh thức táchbiệt, chỉ riêngdànhcho tâm–cái biết buôngbỏcáibiết.Ngayđómọivấnđềcủachúngtađềuchấmdứt.

---o0o---

Chương5:BiếtTâm

ThựcTánhPhápVàẢoTưởng

Luậnvềcácgiaiđoạnthựchànhtrongviệctutậptâmlàđiềuquantrọngvìtâmcóđủtrògiảdốiđểtựlừadối.Nếutakhôngkhéoléotrongviệcquánsátvànhìnxuyênsuốtchúng,tarấtkhómàđánhbạichúng,ngaycảkhitacóchánhniệmliêntụcđểquánsát tâm.Taphảiluôntinhtấnminhsátcácphápnày.Chánhniệmtựnókhôngcókhảnănglàmphátsinhtuệ.Cóchănglànóphầnnàogiúptaphònghộcáccăn.Nếutakhôngchútâmminhsát,tuệsẽkhôngsinhkhởi.

Đâylàlýdotạisaotacầntựrènluyệnđểcótrọnvẹnchánhniệmvữngchắc.Khitabiếtcácphápnhưchúnglàthìkhôngcógìngoàisựbuôngbỏ.Điềunàycónghĩalà,lúcđầu,tâmsẽkhôngphátsinhnhữngtưtưởngbấtthiện.Nósẽchỉdừnglạiđểquánsát,dừnglạiđểluôntựbiếtbêntrongnó.Nếutacầnsuynghĩvềđiềugì,thìhãysuynghĩvềcácđềmụcvôthường,khổvàvôngã.Hãychỉtưduyvàđặttêntrêncácđềmụcnày,vìnếutalàmđúng,tasẽthấysựviệcđúngnhưnólà.Ngượclại,nếutatưduysai,đặttênsai,tasẽthấysaisựviệc.Đólàđiềukhiếntâmhoàntoànkhôngbiếtgìvềbảnthân.

Giờđây,khicác tưởnghaysựđặt tênkhởi lên trong tâm,nếu taquánsátchúngtường tận tasẽthấychúng lànhữngcảm thọ - cảm thọcủa sự sanhvàdiệt, biếnđổi, khôngđáng tin cậyvà là ảotưởng.Nếutakhôngcốgắngquánsátchúng, tasẽ thấtbạivì thủđoạncủacác tâmhành.Nóicáchkhác,tâmphátkhởinhữngkýứctrongquákhứvàrậpkhuônnhữngvấnđềđãđượchànhxửtrongquákhứ.Nhưngnếutaýthứcvềnhữnggìđangxảyralúcấythìtasẽthấychúngchỉlàảotưởng.Khôngcóchútsựthậtnàonơichúng.Kểcảnhữngýnghĩamàtâmgánchocácxúcchạmgiácquanlàtốt,hayxấukhichúngxảyra:Nếutaquansátvàquántưởngchúngkỹcàngvàtậntườngtasẽthấychúngtoànlàảotưởng.Khôngcósựthậtnơichúng.Nhưngvôminhvàthamáikhiếntachấpgiữchúngvàđiềunàykhiếnchotâmrơivàovòngluẩnquẩn.Nótrởnênutối-khôngbiếtcácphápsinh,trụ,diệtnhưthếnào-vìthếnóbámvàochúngvàtựlừadốitrênnhiềumứcđộ.Nếutakhôngdừnglạiđểchútâm,quánsát,thìkhôngcócáchnàokhiếntacóthểnhìnxuyênsuốtchúngcả.

Nhưngnếutâmgiữđượcquânbình,haybiếtdừnglạiđểquánsátvàtựbiếtbêntrong,nósẽthấysựviệcnhưchúnglà.Khiđótâmsẽtựđộngbuôngbỏvàkhôngcònchấpthủ.Đâylàsựhiểubiếtphátkhởitừtâmchánhniệmvàtỉnhgiácthậtsự:Nóbiếtvàbuôngbỏ.Nókhôngbám.Dùđiềugìxuấthiện-xấuhaytốt,lạchaykhổ-khitâmbiết,tâmkhôngbámvíu.Khitâmkhôngbámvíuthìsẽkhôngcókhổđau,phiềnnão.Taphải luônnhớđiềunày.Khi tâmkhôngchấp thủ,nósẽở trạng tháian tịnh:rỗngkhông,khôngquấyđộngvàyêntịnh.Nhưngnếutâmkhôngtựthấyvàbiếttheocáchnày,nósẽthấtbại trướccác thủđoạncủauếnhiễmvà thamái.Nósẽ tạo tác rabaođiềuphức tạp,khúcmắckhiến tựnókhócó thểnhìnxuyênsuốt,vìcácuếnhiễmcócách làmchotâmbámvàochúng.Tựutrungchỉlàvấnđềthấtbạicủatâmdothủđoạncủacácuếnhiễmvàthamáibêntrongnó.Việcnókhôngtựbiếtmình-khôngbiếtcác trạngthái tâmsanh,diệtvànắmbắtđối tượngnhưthếnào-cónghĩalànóđánhmấtmìnhdocóquánhiềusựbámvíu.

Khôngcógìkhóbằngsựluônluônquántâm,vìtâmquáquenthuộcvớicáctàkiếnvàquanđiểmsailầm.Đâylàđiềukhiếntâmtựngănchemình.ChínhnhờgiáolýcủaĐứcPhậtmàtacóđượcsựhiểubiếttrongtâmthứcvớinhiềutầnglớprốirắm,phứctạpmàkhitanhìnsâuvàonó,tasẽthấynórỗngkhông-rỗngkhôngtrongbấtkỳýnghĩanào,trongvàngoàibảnthânnó.

Đâylàsựrỗngkhôngcóthểxuấthiệnrõràngtrongtâmthức.Dầunóẩnnúptrongsâuthẩm,tavẫncóthểnhìnthấynóbằngcáchquayvàobêntrongmộtcáchtỉnhlặng.Tâmdừnglạiđểquánsát,đểbiết tựbên trongnó.Cònđốivới các cảmxúc -thấy, nghe, ngửi, nếm,vànhững thứ tương tự - nókhôngđểýđếnvìnómuốnnhìnvàotâmđơngiảnvàthuầnkhiết,đểthấyđiềugìđãsanhkhởitrongđóvànódấyđộngcácvấnđềnhưthếnào.Cáccảmthọ,tưởng,cáctưduy,phánđoánsướng,khổ,vânvân,tấtcảđềulànhữnghiệntượngtựnhiên.Chúngbiếnđổingaykhivừađượccảmnhận-vàchúngrấtvitế.Nếutanhìnchúngnhưlàvấnđềnàyhayvấnđềnọthìchúngtakhôngthểbiếtchúngnhưchúngthậtsựlà.Cànggánghépchosựvậtnhiềuýnghĩarắcrối,tacàngtrởnênlạclối-lạclốitrongvòngluânhồitáisinh.

Chukỳtáisinhvàtiếntrìnhcủacáctâmhànhchỉlàmộtvàgiốngnhau.Kếtquảlàtaquayvòngvòng,lạcvàotrongnhiều,rấtnhiềumứcđộcủatâmhành,chớkhôngchỉcómột.Cáibiếtđểnhậnratâmkhông thể thâmnhậpvàovìnóquayvòngvòng trongchínhcác tâmhànhgiốngnhaunày,gánghépchochúng tênnày, tênnọ,kia, rồibámvàochúng.Nếu tâmcho làchúng tốt thìnóchấpvàochúnglàtốt.Nếutâmcholàchúngxấuthìnóchấpvàochúnglàxấu.Đólàlýdotạisaotâmbịtróichặttrongcácvòngtrônốccủachukỳtáisanh,chukỳtâmhành.

Đểthấyrõcácphápnàyđòihỏitaphảinỗlựcdừnglạivàquánsát,dừnglạivàbiếtmộtcáchhợplý,mộtcáchđúng.Đồngthờitaphảisửdụngnhữngkhảnăngquansátcủamình.Đólàđiềugiúptađọcđượctâmthứccủachínhmìnhmộtcáchđặcbiệt.Ngượclại,nếutabámvàocácvấnđềcủatưởngvàsựphánđoán,đặttên,thìchúngsẽquaytavòngtròn.Vìthếtaphảidừnglạivàquánsát,dừnglạiđểbiếtrõràngbằngcáchtậptrung-tậptrungvàotâmthứcđanghoạtđộng.Bằngcáchđócáibiếtcủatasẽtrởnênbénnhạy.

Cuốicùng,tasẽthấylàkhôngcógìhết-chỉlàsựsinhvàdiệtxảyratừngkhoảnhkhắc,trongsựrỗngkhông.Nếukhôngcóbámvíu,sẽkhôngcóvấnđề.Chỉlàhiệntượngtựnhiêncủasựsinhvàdiệt.Nhưngvìchúngtakhôngthấycácphápchỉlàcáchiệntượngtựnhiên,tatưởngchúnglàthậtvàbámvíuvàochúngnhưlàbảnngả,tốt,xấuvàđủnhữngthứphứctạpkhác.Hậuquảlàtaquaycuồngtrongvònglẩnquẩnmàkhôngbiếtđườngrahayđiềugìđểbuôngbỏ-chúngtakhôngbiết.Khikhôngbiết,tagiốngnhưngườilạclốitrongrừngsâu,khôngbiếtlốira,khôngbiếtphảilàmgì.

Thựcranhữngcáitacầnbuôngbỏởngaytrướcmặtta:nơimàtâmbiếnchếrasựviệcvàđặtchochúngnhữngýnghĩakhiếnnókhôngcònbiếtcácđặctínhcủasựsinhvàdiệtđơnthuần.Nếutacóthểchỉtiếptụcquánsátvàbiết,màkhôngcầnýnghĩa,tưduy,vọngtưởng-chỉcầnquánsátsựvậnhànhtrongvàcủachínhnó-thìsẽkhôngcóbấtcứvấnđềgì.Chỉcóthựctạihiệntiền:sinh,trụ,diệt,sinh,trụ,diệt....Khôngcósựrốirắmnàotrongđó,nhưngtaphảidừnglạivàquánsát,dừnglạivàbiếtbêntrongtatrongtừnggiâyphút.Đừngđểdòngtâmthứccủatatrôichảytừsựtỉnhthứctớinhữngsựtiếpxúcvớibênngoài.Hãygomtâmlạiđểtâmtựbiếtmộtcáchrõràng–rằngkhôngcógìđángđểbámvào.Tấtcảchỉlàảotưởng.

Biếtđúngđượcchừngấycũngrấthữuíchđểthấysựthậtnộitâmta.Tasẽthấytâmkhôngcóbấtcứtựngãnào.Khiquánthân,tasẽthấychúnglànhữngyếutố,làkhôngcótựngã.Tacũngsẽthấyhiệntượngtâmlàkhôngcótựngã,màchỉlànhữngyếutốcủatâmthức.Tasẽthấyrằngnếukhôngcósựbámvíu,khôngcósựchấpthủ,thìsẽkhôngcókhổđau,phiềnnão.

Vìthế,ngaynếunhưcósựnghĩsuyliêntụctrongtâm,tachỉquánnó,buôngbỏnó,rồithìvòngquaycủatưtưởngsẽchậmlại.Cáctâmhànhsẽcànglúccàngítxuấthiện.Dầutâmchưahoàntoàndừnglại,nósẽcànglúccàngíttạorasuytưởng.Tráilại,càngngàytacàngcónhiềukhảnăngantrụvàquántưởnghơn.Quađó,tasẽdầnnhậnranhữngmánhkhóe,sựngụytạocủatâmhành,sựđặttêncủatâm,vui,khổ,vânvân.Tasẽcókhảnăngbiếtrằngthậtsựkhôngcógìbêntrong–rằnglýdomàtađãảotưởngbámvíuvàocácsựviệclàdovôminh,rằngtatựlàmkhổmìnhngaytrongcáivôminhđó.

Taphảiquánniệmởmộtđiểm,trênmộtđốitượng.Khôngquánniệmnhiềuđốitượngcùngmộtlúc.Luôngiữchánhniệmhiệndiện:dừng,biết, thấy.Khôngđể tâm lang thangchạyđuổi theocáctưởngvàcácsựđặttên.Nhưngnhậnbiếtbằngcáchnàyđòihỏitaphảicốgắngtậptrung–tậptrungđểthấyrõràng,chứkhôngphảichỉtậptrungđểgiúptâmanđịnh.Địnhtâmđểthấyrõràng.Nhìnvàobêntrongđểthấyrõràngvàquánniệmđểbiếtcáchbuôngbỏ.Tâmsẽtrởnênrỗngkhôngnhưbảntínhcủanóbằngmộtcáchmàtasẽbiếthoàntoànbêntrongta.

---o0o---

SựKhácBiệtTrongHiểuBiết

Tacóthểlàmgìđểthấyđượccácuẩn–nơitụhộicủakhổđau,phiềnnão-mộtcáchrõràngđếnnỗitacóthểcắtđứtsựbámvíucủatâmvàochúng?Tạisaongườihọcykhoađểthànhbácsĩcóthểbiếttấtcảcácbộphậntrongcơthể:nhưruột,gan,thận,vàhơnthếnữa-đếntừngchitiếtmàlạikhôngpháttriểnbấtcứsựnhàmchánhaylythamnàođốivới thân-tạisao?Tạisaocácđạotỳ(ngườilàmdịchvụmaitáng)đãtrảibaothờigianbênbaoxácchếtmàvẫnchưađạtđượcchúttuệgiácnào?Điềunàychứngtỏrằngtuệgiácrấtkhóđược.Nếukhôngcóchánhniệmtỉnhgiácđểthấyrõcácphápnhưchúnglà,thìcáibiếtđóchỉlàmộtthịhiếuthoángqua.Nókhôngănsâuvào.Tâmtiếptụcchấpvàocácbámvíucủanó.

Nhưngnếutâmcóthểđạtđượctuệgiácthậtsựđếnmứcmànócóthểbuôngbỏmọibámvíu,thìnócóthểđạtđượccácđạoquảdẩnđếnNiếtBàn.Điềunàychứngtỏrằngcósựkhácbiệttronghiểubiết.Takhôngcầnphảibiếttấtcảmọichitiếtvềthânnhưcácnhàgiảiphẫuhiệnđại.Tachỉcầnbiếtlàthângồmcótứđạicùngvớiyếutốcủakhônggianvàthức.Nếutathậtsựbiếtchỉchừngấy,làtađạtđượccácđạovàcácquả,trongkhinhữngngườibiếttấtcảchitiếtvềthân,đếnnỗihọcóthểthựchiệnnhữngcagiảiphẫukhó,lạikhôngđạtđượcđiềugìcaosiêuhơn.

Vậytahãyphântíchcácyếutốcủathânđểbiếtchúngthấuđáo.Nếuđượcvậythìkhicónhữngsựthayđổitrongthântâm,tasẽkhôngcónhiềubámvíu.Bằngkhôngsựbámvíucủatasẽcốđịnh,mạnhmẽ,vàsẽdẩntađếntrạngtháitươnglaicủahữu(being)vàsinh(birth).

Giờcócơhội,tanênquánthânđếntừngchitiết.Hãyniệmnămđềmụccănbảncủathânlà-tóc,lông,móng,răngvàda-vàquánchúngkỹtừngcáimột.Khôngcầnquántấtcảnăm.Quántócđểthấynóthuộcvềyếutốđất,đểthấygốcrễcủanóngâmtrongmáuvànướcnhờndướida.Màusắc,mùivị,nơinócómặt,tấtcảđềukhôngcógìhấpdẩn.Nếutaphântíchvàquánniệmvềnhữngđiềunày,tasẽkhôngảotưởngxemchúnglàcủata:tóc,móng,răng,dacủata.

Tấtcảnhữngphầnnàyđượcphốihợpbởiđất,nước,gióvàlửa.Nếuchúngthuầnlàđấtthìcólẽchúngkhôngtồntạilâu,bởivìmỗiphầncủacơthểphảiphốihợpbởibốnphầnnàymớithànhcơthể.Kếđếnlàhiệntượngtâm,tâmđứngđầu.Đâylànhữngthứtheođúngvớitrạngtháitựnhiên-sựsinh,sựbiếnđổivàsựdiệtcủacáchiệntượngtâmsinhlý-nhưngtabámvàochúng,coithânlàcủata,tâmnhưlàta:Tấtcảlàta,vàcủata.Nếutakhôngnhìnthấycácthứnàynhưchúngthựcsựlà,thìtasẽkhônglàmgìtrừviệcbámvàochúng.

Thiềnlànhưthếnày:thấycácpháprõnhưchúngthựcsựlà.Khôngphảilàvấnđềthayđổitừđềmụcnàyquađềmụckhác,vìđiềuđóchỉđảmbảorằngtasẽkhôngbiếtviệcgì.Nhưngcátínhbêntrongcủatadướiảnhhưởngcủavôminhvàảotưởng,khôngthíchtựthẩmsátnhiềulần.Nóluôntìmkiếmnhữngvấnđềkhácđểbậnrộn,đếnnỗitaluônnghĩvềnhữngchuyệnkhác.Đâylàlýdotạisaotacứởtrongvôminhvàsimê.

Vậythìtạisaotacóthểbiếtnhữngđiềukhác?Vìchúngthíchhợpvớinhữnggìmàthamáimuốn.Đểthấyđượcsựviệcrõràngnhưchúnglà,taphảitừbỏthamái,dođóthamáitìmcáchđểchegiấusựviệc.Nóluônbiếnđổi,mangđếnnhữngđiềumớilạ,khiếntasaymê,khiếntakhôngtuhọcvàsuynghĩvềbấtcứđiềugìngoàinhữngvấnđềchỉlàmtâmtathêmkhổđau,phiềnnão.Đólàtấtcảnhữnggìmàthamáimuốn.Trongkhiphươngcáchtutậpđểchấmdứtkhổđau,phiềnnãotrongtâm,thìluôncảnđườngcủathamái.

Đólàlýdotạisaotâmluônhướngđếnnhữngđiềumớilạđểbiết,đểxôngvào,rồitrởnêndínhmắc.Dođókhitâmkhôngtựbiếtmình,taphảithựcsựnỗlựcđểthấysựthậtlànhữngthứtrongtâmkhôngphảilàtahaycủata.Đừngđểtâmthiếusựhiểubiếtnày.Hãybiếnđiềunàythànhmộtquyluậtnộitâm.Nếutâmkhôngbiếtcácchânlývềvôthường,khổ,vôngãtừbêntrong,thìnósẽkhôngthoátkhỏikhổ.Cáibiếtcủanósẽlàcáibiếtcủatụcđế,củathếgian;nósẽđitheoconđườngcủatụcđế.NókhôngthểđạtđượccácđạoquảdẫnđếnNiếtBàn.

Dođóđâylànơimàchânđếvàtụcđếrẽhaiđường.Nếutathấuhiểuvôthường,khổ,vôngãđếnmứcđộtuyệtđốithìđólàconđườngchânđế.Nếutakhôngbiếtđếntậnngọnnguồn,thìtavẫncònởmứcđộthếtục.

ĐứcPhậtdạynhiềuđiềunhưngtấtcảrồicũngtụvềđây.Cácnguyênlýquantrọngcủasựtutập-TứNiệmXứ,TứDiệuĐế-tấtcảđềuđưađếntínhchấtcủavôthường,khổvàvôngã.Nếutacốhọcquánhiềunguyênlý,rốtcụclạitacũngkhôngcócáibiếtrõràngvềchânlýnhưnólà.Nếutachútâmbiếtchỉchútít,rốtcụctalạiđượcnhiềutuệgiáchơnlànếutacốbiếtquánhều.Dothammuốnbiếtquánhiềumàtacuốicùngbịhoangtưởng.Langthangtrongtàkiến,suytưởng,gánghép,đặttênsailạccácthứ,trongkhicáibiếttậptrung,cụthể,khinóthựcsựbiết,làtuyệtđối.Cầnnhấnmạnhmộtđiểmlà:takhôngcầnbiếtnhiềuđiều,vìkhitathậtsựbiếtmộtđiều,thìngayđótấtcảđềuđượcgiảitỏa.

---o0o---

PhươngCáchQuânBình

TrongviệcthựchànhPhápbảo,nếutakhôngthiếtlậpsựquânbìnhgiữađịnhvàtuệ,tasẽtrởnênhoangtưởng.Nếutậptrungquánhiềuvàotuệ,tasẽhoangtưởng.Nhưngnếuquánhiềuđịnh,thìtâmsẽđứngyên,khôngbịkhuấyđộngnhưnglạikhôngcótuệ.Dođótaphảigiữsựquânbìnhgiữađịnhvàtuệ.Đừngđểcáinàotrộihơn.Cốgắnggiữchúngvừađúngmức.Đólàlúcmàtacóthểthấysựviệcrõràngxuyênsuốt.Nếukhôngtasẽmãibịlừadốinhưtựbaogiờ.Cóthểtamuốnđượctuệgiácvềrấtnhiềuđiều-kếtquảlàtâmtrởnêntánloạn.Nhiềungườiluôntựhỏitạisaosựtuhànhcủamìnhkhôngphátkhởituệgiác,nhưngkhituệsinhkhởithìhọthậtsựđãđilệchđường.Tưduycủahọtánloạn,khócóthểkiềmchế.

Vìvậykhihànhthiền,taphảiquánniệmxemtacóthểgiữchotâmyêntĩnhnhưthếnào.Mộtkhitâmlắngđọng,nócókhuynhhướngbámvàođó.Hoặcnócóthểrỗngkhông,màkhôngcóchútýthứcnàovềbấtcứđiềugì:yêntĩnh,buôngbỏvàtựtạitrongmộtlúcnhưngkhôngcómộtchúttuệnàokèmtheo.Nhưngnếutacóthểđạtđượctuệkèmtheođịnh,thìđóthậtsựlàthànhquảtốtđẹp.Tasẽnhìnthấysựvậtmộtcáchxuyênsuốtđểcóthểbuôngbỏchúng.Nếutanghiêngquánhiềuvềmộtbênhoặctuệhoặcđịnh, thì takhôngthểthànhtựusựbuôngbỏ.Tâmcóthểbiếtđiềunày,điềunọ,nhưngnóchấpvàosựhiểubiếtcủamình.Rồinócònbiếtcácthứkhácnữavàcũnglạichấpvàođó.Hoặclànóchỉởtrongtrạngtháihoàntoànyênlặngvàbámvàođó.

GiữsựtutậptheoTrungĐạokhôngphảidễ.Nếutakhôngsửdụngcáckhảnăngquánsátthìthậtkhó.Tâmsẽluônvướngvàocácsựviệc,khiđúng,khisai,vìnókhôngquánsátsựviệcmộtcáchliêntục.Đâykhôngphảilàconđườngđiđếnbuôngxả.Màlàconđườngđếnbếtắc,vướngmắcvàocácthứ.Nếutakhôngbiếtđiềugìbịbếtắc,bịvướngmắc,thìtasẽvẫnsimêvàlầmlạc.Vìthếhãynỗlựctậptrungquánniệmchođếnkhitathấyxuyênsuốtvềvôthường,khổvàvôngã.Chắcchắnlàđiềunàysẽchấmdứtkhổđau,phiềnnãotrongtừngsátna.

---o0o---

ỨngDụngTâmXả

Cáccảmthọcủatâmrấtvitếvàmautanbiến.Đôikhithamhaysânkhởilênmộtcáchđộclậpvớixúc,tùytheocátínhcủata.Chẳnghạncónhữnglúctâmthậtlàbìnhthường,rồibỗngnhiênnổigiận–haylàcótưởngkhởilênvàbịthuhúttrongcảmthọkhổ,lạchoặcxả.Tacầnchiêmnghiệmbaloạicảmthọnàyđểthấychúngkhôngbềnvững,luônbiếnđổivàphiềnnão,đếnnỗitâmsẽkhôngbuôngmàbịthuhútvàođó.Sựthuhútnàyrấtvitế.Nóngăntabiếtbấtcứđiềugì;đóđơnthuầnchỉlàảotưởng.Bịthuhútvàolạcthọthìdễthấynhưngvớithọxảthìkhóthấyhơn-nếutâmởtrongtrạngtháixảvôthức.Tâmxảvôthứcnàyngăntathấyrõràngbấtcứđiềugì.

Vậytaphảichúýđểchỉthấycáccảmthọnhưlàcáccảmthọvàkéotâmrakhỏinhữngmêđắmcủaxả.Khicóthọxảdonhiếptâmvàlắngđọng,hãydùngthọxảđótrongđịnhlàmnềntảngcủasựquánsátvôthường,khổvàvôngã-vìxảnàytrongtứthiềnlànềntảngchotuệgiảithoát.Hãychắcrằngtakhôngbịdínhmắcvàođịnh.

Nếutađịnhtâmsâulắngtrongxảmàkhôngchútâmvàoviệcđạtđượctuệ,tachỉđạtđượcmộttrạngtháiđịnhtạmthời.Vậytaphảichútâmvàoviệcđạttuệtrongvôthường,khổ,hayvôngã.Đólàlúcmàtasẽcóthểnhổbậtsựchấpthủcủata.Nếutâmrơivàotrạngtháixảvôthứctứclànóvẫncònchấtchứanhiênliệubêntrong.Đểngaykhicósựxúcchạmgiácquan,tâmsẽbùngcháytrongsựchấpthủ.VậytaphảitutheolờidạycủaĐứcPhậtđểlại:nhiếptâmtrongmộttrạngtháiđịnh,rồitậptrungvàoviệcđạttuệtrongbađặctánhcủaHiệnHữu(haycònđượcgọilàTamTướng:vôthường,khổ,vôngã).Cáchhaynhấtđểtutậplàkhôngbịkẹttrongcáctầngthiềnđịnh-vàkhôngquantrọnglàtađạtđượctuệgì,đừngnghĩlàtađãđượcGiácNgộ.Hãytiếptụcquán.Hãytiếptụcchútâmđểxemcóthêmsựthayđổinàonữatrongtâm,vànếucóhãythấykhổvàvôngãtrongnhữngthayđổinày.Nếutacóthểbiếtbằngcáchnày,tâmsẽvượtlêncảmthọ,khôngcònvướngmắctrongtầngđịnhnàyhaytầngđịnhkia-tấtcảchỉlàcácvấnđềcủasuyđoán.

Điềuquantrọnglàtacốgắngđểthấyrõ.Ngaycảkhitâmtạotácrađủmọiloạnđộng,hãyxemchúngnhư là ảo giác.Rồi ngồi yênmàquán sát sự hoại diệt của chúng.Hãy thấy rõ rằng thực sựkhôngcógìnơichúng.Tấtcảđềuquađi.Tấtcảnhữnggìcònlạilàtâmrỗngkhông,tâmduytrìsựquânbìnhtựnhiêncủanó.Hãychútâmđểquánsátđiềuđó.

Cónhiềucấpđộđểchẩnbệnhcủatâmchớkhôngchỉcómột.Nếutađạtđượcchúttuệchânchánhnào,đừngdừngởđó-đừngquáhứngkhởivớinhữngđiềumàtachưatừngthấytrướckia.Chỉtiếptụcquánđềmụcvềvôthườngtrongmọithứ,màkhôngbámvíu,rồithìtasẽđạtđượccáctuệthâmsâuhơn.

Vìthếhãytiếptụcquánniệmchođếnkhitâmdừnglại,chođếnkhitâmđạttớitầngthiềnđịnhđượcgọilàthanhtịnhcủaxảvàniệm.Hãyquánsátxemtâmchánhniệmthuầnkhiếtlàgì.Còncảmthọxả,đólàviệccủađịnh.Đólàđiềumàchánhniệmtùythuộcvàođểcóthểđạtđượcxả.Đâylàtầngthiềnđịnhnơitacủngcốchánhniệmcủamìnhđểbướcvàođóvàbiếttâm.Hãyđểtâmđịnhtrongxả,rồixemxét,quántưởng.Đólàlúcmàtacóthểthấy.

---o0o---

DầuHắc

Mộtđiềuquantrọngnhưnglạikhóthấytrongviệctutậpcủamìnhlàchúngtavẫntiếptụcbámvíuvàocáclạcthọ,vìcáccảmthọởnhiềumứcđộchỉlàảotưởng.Chúngtakhôngbiếtrằngchúngbiếnđổivàkhôngđángtincậy.Thayvìmangđếnchotalạc,chúngchỉmangđếnchotaphiềnnão-vậymàchúngtavẫnbámvàochúng.

Vấnđềcủacảmthọdođóthậtlàvitế.Hãyquánxétchothấuđáovềsựchấpvàocáccảmthọ:khổ,lạcvàxả.Hãyquánxétvàthấychorõràng.Vàchúngtaphảitrảinghiệmvớikhổnhiềuhơntamong đợi.Khi có các khổ thọ nơi thân hay tâm thì tâm sẽ phản ứng ngay vì nó không thích khổ.Nhưngkhikhổbiếnthànhlạcthìtâmlạithích,bằnglòngvớiđiềuđó,vìthếtâmtiếptụcchạytheocáccảmthọ,dầunhưtađãbiết,cảmthọluônbiếnđổi,phiềnnãovàkhôngthậtsựlàcủata.Nhưngtâmkhôngthấyđượcđiềuđó,nóchỉthấycáclạcthọ,vànóđòihỏiđượccóchúng.

Hãyquánniệmxemcảmthọlàmdấykhởiáidụctrongtanhưthếnào.Vìtamuốncóđượccáclạcthọ,nênáidụcrótbêntainhữnglờikhuyếnkhích.Nếutaquansátkỹcàng,tasẽthấyrằngđiềunàyrấtquantrọng,vìđâylànơimàcácđạovàcácquảdẫnđếnNiếtBàn,ngaynơicảmthọvàáidục.Nếutacóthểdậptắtđượclòngthammuốncáccảmthọ,thìđólàNiếtBàn.

TrongkinhSolasaPañhã (KinhNipàtaV),ĐứcPhậtdạy rằngphiềnnãogiốngnhưmộtcơn lũmạnhvàsâuthẳm,sauđóNgàitómtắtphươngcáchđểvượtquacơnlũđó,chỉbằngcáchbuôngbỏáidục trongmỗihànhđộng.Chúng ta có thể tu tậpbuôngbỏ ái dụcngaynơi các thọ, vì cáchmà tathưởngthứchươngvịcủathọcónhiềumứcđộ.Đâycũnglànơimànhiềungườitrongchúngtabịlầmbởivìchúng takhông thấy thọ làvô thường.Tamuốnnó luôn tồn tại.Tamuốncác lạc thọ thườnghằng.Ngượclạivớikhổthọthìtakhôngmuốnnókéodài,nhưngdầutamuốnxuađuổinótớiđâu,tavẫnchấpvàonó.

Taphảiquánchiếuvềthọđểcóthểbuôngbỏáidụcngaynơicácthọ.Nếutakhôngquánngaynơiđây,nhữngconđườngkhácmàtatheosẽsinhsôinẩynở.Vậyhãytutậpngaynơithântâm.Khitâmđạtđượccảmgiáctỉnhlặnghaythọlạchoặcxả,hãycốgắngminhsátđểthấycáccảmthọđólàvôthườngnhưthếnào,khôngphảilàtahaycủatanhưthếnào.Khilàmđượcđiềunày,tasẽkhôngcònthíchthúcảmthọđặcbiệtnàođó.Chúngtacóthểdừngngaytạiđó,ngaynơimàtâmưathíchvịcủathọvàlàmdấykhởiáidục.Đâylàlýdotạisaotâmphảiýthứctrọnvẹnvềbảntâm–ởmọilúc,mọinơi-trongtrạngtháiđịnhtậptrungđểthấycácthọkhôngcótựngã.

Việctathíchhaykhôngthíchcáccảmthọlàmộtcănbệnhkhóchẩnđoán,vìnỗiđammêcủatavớicácthọquámãnhliệt.Ngaycảkhitâmtatrốngvắnghaybìnhlặng,chúngtavẫntrànngậpcáccảmthọ.Cácthọthôlậu-mạnhmẽ,căngthẳngthườngđitheocácuếnhiễm-thìdễbiết.Nhưngkhitâmbình lặng-vữngchãi, sángsuốt, thoảimái,vânvânchúng tavẫnbámtheocác thọ.Taaoướcđượccócáclạchayxảthọ.Tatậnhưởngchúng.Ngaycảởmứcđộđịnhvữngchắchayởtầngthiềnđịnh,vẫncósựchấpvàocảmthọ.

Đâylàsứchútnamchâmvitếcủaáidục,gắnkết,tôvẽmọithứlạivớinhau.Rấtkhónhậnbiếtđiềunàyvìáidụcluônthầmthìbêntrongta,“Tôikhôngmuốngìhơnlànhữngcảmgiácdễchịu”.Nhậnrađượcđiềunàyrấtquantrọng,vìchínhconvikhuẩnáidụclànguyênnhânđưachúngtađitáisinhkhôngdừngdứt.

Vìthếhãyquánchiếuxemáidụctôđiểmvàgắnkếtmọithứlạivớinhaunhưthếnào,nókhiếntâmthamkhởilênnhưthếnào–thammuốnđượcđiềunàyhayđiềukia-vànhữngvịgâynghiệncủanókhiếntakhódứtranhưthếnào.Taphảithấylàmthếnàomàáidụctróichặttâmvàocáccảmthọ,đếnnỗitachẳngbaogiờnhàmchándụclạchaycáclạcthọởbấtcứmứcđộnào.Nếutakhôngthấyrõrằngtâmbịmắckẹtngaytrongáivàthọ,thìđiềuđósẽngăntađạtđượcgiảithoát.

Chúngtagắnbóvớicảmthọnhưconkhỉbịdínhbẫydầuhắc.Ngườitalấymộtnhúmdầuhắcvàđểnơimàkhỉsẽđểtayvàorồibịdính.Khitaynàybịdínhdầuhắc,khỉđưataykiađểgỡ,thìtaykiacũngdínhluôn,rồiđếnhaichân,rồiđếnmiệngnócũngbịdínhluôn.Hãysuygẫmvềđiềuđó.Dầuchúngtalàmgì,cuốicùngtacũngbịdínhngaynơicảmthọvàáidục.Takhôngthểtháogỡchúngra,cũngkhôngthểtẩygột.Nếutakhôngghêtởmáidục,tacũnggiốngnhưconkhỉbịdínhdầuhắc.Vì

thếnếutaquyếttâmđitheobướcchâncủacácvịgiácngộ,cácbậcA-la-hán,taphảitậptrungvàocáccảmthọchođếnlúctahoàntoànthoátkhỏisựbủavâycủachúng.Ngayvớicáckhổthọ,tacũngphảihuântậpvìnếutasợcáckhổthọ,luônmuốnbiếnnóthànhlạcthọ,thìtacàngtrởnênvôminhhơntrướcnữa.

Đólàlýdotạisaotaphảicócanđảmtrongviệctrảinghiệmvớithọkhổ:khổthânvàkhổtâm.Khikhổthọdấykhởingùnngụtnhưmộtcănnhàđầylửa,tacóthểbuôngnókhông?Taphảibiếtcảhaimặtcủathọ.Khinócháynóng,talàmsaođốiphóvớinó?Khinómátmẻ,dễchịu,tacóthểnhìnxuyênsuốtnónhưthếnào?Chúngtaphảinỗlựctậptrungvàocảhaimặt,quánniệmchođếnkhitabiếtphảilàmthếnàođểbuôngchúng.Nếukhôngtachẳngbiếtgìcả,vìlúcnàotacũngchỉmuốncáiphầnêmái,dễchịu,càngêmái,dễchịucàngtốt.Vànhưvậythìlàmsaotathoátkhỏivòngluânhồi?

Niếtbànlàsựđoạntuyệtáidục.Nhưngnếutacứbámmãivàoáidục, thì làmsaotacóthểđiđượcđếnđâu?Tasẽởđâyngaytrongthếgiớinày,ngaytrongkhổđau,phiềnnão,vìáidụctựanhưmộtloạidầuhắcdínhchặt.Nếukhôngcóáidục,thìkhôngcóthứgìkhác:khôngcóphiềnnão,khổđau,khôngtáisinh.Tráilại,thìáidụclàmủcây,làdầuhắc,làmàunhuộmkhóthểtẩygiặt.Taphảicanhchừngnó.

Vìthế,đừngđểcảmthọdẫndắttađi.Phầnthiếtyếucủasựtutậpnằmnơiđây.---o0o---

KhiCácPhápChếĐịnhBịSụpĐổ

Đểgiữyêntĩnhchobảnthân,taphảithanhtịnhtrênmọimặt-thanhtịnhtrongsuynghĩ,lờinóivàhànhđộng.Chỉkhiđótamớicóthểquánxétnhữnggìxảyrabêntrongta.Nếukhôngđượcyêntĩnh,tasẽthamgiavàocácchuyệnbênngoàivàhậuquảlàtacóquánhiềuviệcđểnói,đểlàm.Điềunàysẽlàmchánhniệmhaysựtỉnhthứccủatakhôngđượcvữngchãivàliêntục.Chúngtaphảidừngsuynghĩ,nóihaylàmnhữngđiềukhôngcầnthiếtđểchánhniệmcủatacóthểpháttriểnliêntục.Đừngtựmìnhthamgiavàoquánhiềuchuyệnbênngoài.

Khirènluyệntâmchánhniệmliêntụcđểnógiúptaquánchiếubảnthân, taphảibiếtquánsát.Khicóxúcchạm,tâmtacóliêntụcgiữđượctrạngtháibìnhthườngvàkhôngdaođộngkhông?Haylànóchạytheosựưa,ghét?Biếtquánsáttheocáchnàygiúptathấyvàbiếtmình.Nếuchánhniệmvữngchắc,tâmsẽkhôngdaođộng.Ngượclạitâmsẽnghiêngngãtheosựưa,ghét.Chúngtaphảithậntrọngđốivớinhữngdaođộngnhẹnhất.Đừngnghĩrằngchúngkhôngquantrọng,vìchúngsẽtrởthànhthóiquen.

Tậpđểýcónghĩalàtacẩnthậnđếntừngchitiết,nhữngchuyệnvặt,cácthóixấunhỏkhởilêntrongtâm.Nếulàmđượcnhưthế,tasẽcóthểbảovệđượctâm–làviệctốthơnnhiềusovớiviệcđểtâmvàonhữngchuyệnkhôngđángởbênngoài.Vìthếhãythựcsựcốgắngcẩnthận.Đừngvướngvàocácxúcchạm.Đâylàđiềumàtaphảirènluyệnđểquántriệt.Nếutatậptrungmộtcáchtuyệtđốinhưthếtrongđịahạtcủatâm,thìtacóthểquánthọtrongtừngchitiết.Tasẽcóthểthấychúngmộtcáchrõràngđểrồibuôngbỏchúng.

Vìthếhãychútâmvàoviệctutậpngaynơicácthọ:khổ,lạcvàxả.Hãyquánđểbiếtlàmthếnàobuôngbỏ,xemchúngchỉ là các thọ,màkhôngưa thíchchúng–vì sựưa thíchcác thọchính là áidục.Nhữngsựưathíchđiềunàyhayđiềukiasẽthâmnhậpvàảnhhưởngtâmđếnđộtâmbịlôicuốnvàocácthọnơithânvàtâm.Đâylàlýdotacầnđượcyêntĩnh-yêntĩnhtheohướngkhôngđểtâmbámtheohươngvịcủacácthọ,theohướngcóthểlàmbậtgốcrễảnhhưởngcủachúng.

Thamdụctựanhưconvikhuẩnnằmsâutrongcátínhcủata.Điềutađanglàmđâylàkhôngđểtâmchạytheocáclạcthọ,vàxuađuổicáckhổthọ.Vìtađãquenchạytheolạcthọ,nêntakhôngưathíchkhổthọ,vàmuốnxuađuổichúngđi.Vậythìđừngđểtâmthíchvui,ghétkhổ.Đừngđểnódaođộngtrướccácloạithọ.Hãythửtậpxem.Nếutâmbuôngbỏđượccácthọđếnđộnóvượttrêncácthọkhổ, lạc,xả,cónghĩa lànókhôngbịkẹtvào thọ.Sauđóhãyquánsátxemtâmcó thểgiữđượcsựkhônglayđộngbởicácthọnhưthếnào.Đâylàđiềutaphảicốquántriệtđểcóthểbuôngbỏsựbámvíuvàocácthọmộtlầnvàmãimãi,đểtakhôngchấpvàokhổthânhaykhổtâm,coichúnglàtahaylàcủata.

Nếutakhôngbuôngđượcsựchấpvàocácthọ,ởthânhayởtâm,tasẽtiếptụcbámvàochúng.Nếulàcảmthọdễchịunơithântasẽbịnólôicuốn.Vềcáccảmthọhoàntoàndễchịunơitâmlàđiềutathựcsựmuốn,tasẽthựcsựưathích.Rồitasẽbịlôicuốnvàocáctưởng,cácnhảnhiệu,cáctâmhànhvàcảthứcđikèmtheolạcthọ.Tasẽbámvàocácthứnàynhưlàtahaylàcủata.

Vìthếhãyphântíchcáclạcthọnơithânvàtâm.Hãymổxẻvàquánxétxemphảibuôngbỏchúngnhưthếnào.Đừngsimêưathíchchúng.Cũngđừngxuađuổikhổthọ.Dùkhổhaylạc,hãythấychúngnhưchúngthựcsựlà.Hãythấychúngchỉlàcảmthọkhônghơn,khôngkém.Đừngnghĩrằngtacảmthấyvui,rằngtacảmthấykhổ.Làmđượcnhưthế,tasẽcóthểvượtrakhỏikhổđau,phiềnnãovìtavượttrênvàvượtngoàicảmthọ.Rồikhigià,đau,chếtxảyđếntasẽkhôngbámvàoýnghĩrằngtagià,tađau,tachết.Tasẽcókhảnăngbuôngchúngkhỏisựnắmvíucủamình.

Nếutacóthểquántưởnghoàntoàntronglãnhvựcnày–rằngngũuẩnlàvôthường,khổvàvôngã-tasẽkhôngchấpchúnglàtahaylàcủata.Nếutakhôngphântíchchúngtheocáchnày,tasẽbịdínhbẫychođếnchết.Chotớixương,da,thịt,vânvân,cũngtrởthànhlà“ta”hay“củata”.Đólàlýdotạisaotađượcdạyphảiquánvềcáichết–đểtacóthểtựýthứcrằngcáichếtkhôngcónghĩalàtachết.Taphảiquánchođếnkhithựcsựbiếtđiềuđó.Bằngkhông,tasẽbịvướngmắcngayđó.Taphảikhiếnbảnthântrởnênrấtnhạycảmđểcóthểthấyrõràngrằngxương,da,thịtcủatakhôngcótựngãnhưthếnào.Nhờthếchúng takhôngchấpvàochúng.Nhưngnếu tavẫncònbámvíuchúng, thì ta

khôngthựcsựthấuhiễutínhvôthường,khổvàvôngãcủachúng.Khitathấyxươngthú,điềuđókhôngcómấyýnghĩa.Nhưngkhitathấyxươngngười,thìtưởng

đặttênchochúng:”Đólàbộxươngngười.Đólàđầulâungười”.Khithấynhiềuxươngngười,tacóthểthựcsựsợhãi.Khitathấyhìnhbộxươnghoặcbấtcứđiềugìđóthểhiệntínhvôthườngvàvôngãcủa thân, tasẽbịkẹtvàođó,ởmứcđộcủaxươngvàbộxương, trừkhi tacó thểnhìnnómộtcáchxuyênsuốt.Thậtrakhôngcóxươnggì.Xươngthìrỗngkhông,khôngcógìngoạitrừcácthànhphầncấutạo.Nếutathâmnhậpvàotrong,tasẽthấychúngchỉlànhữngthểtrược,cácthànhphần.Ngượclạithìtasẽbịdínhởnơibộxương.Vàvìtakhôngthấynómộtcáchxuyênsuốt,nócóthểkhiếntabịxáotrộn.ĐiềunàychứngtỏtachưathôngsuốtPháp.Tabịkẹtvàocáivỏbênngoàivìđãkhôngphântíchsựviệctrongcácyếutốcủachúng.

Ngàyvàđêmtrôiqua,nhưngkhôngphảichỉcóchúngtrôiqua.Thântacũngkhôngngừngbịsuyyếu,hưhoại.Thânnàyhưhoạitừngchútmộtvớithờigian,nhưngnàotacóhay.Chỉkhithânđãhưhoạinhiều–khitócđãbạc,răngđãlong-tamớiýthứcrằngthânđãgià.Sựhiểubiếtnàyởmứcđộthôlậuvàquárõràng.Nhưngđốivớisựbiếnhoạitiệmtiếnâmthầmdiễnrabêntrongthìchúngtakhônghềhaybiết.

Kếtquảlàtachấprằngthânnàylàtatừngmỗiphầnnhỏcủathân.Mắtnàylàmắtcủata,hìnhsắcmàmắtthấylàtathấy,cảmgiácphátsinhtừsựthấylàtacảmgiác.Takhôngthấychúngchỉlàcácsắc, tứđại.Trên thực tế,chínhsựgiao tiếpgiữanhãncănvàsắc trần tạo thànhxúc.Tâmsởxúc làthànhphầncủathức:sựsanhcủacáctâmtạothànhcácsựthấy,nghe,ngửi,nếm,đụngchạmvàýnghĩ.Chúngtakhôngnhậnbiếtđiềunày,vìlýdođónêntachấprằngmắt,tai,mủi,lưởi,thân,ýlàtahaylàcáicủata.Vàrồikhithântasuytàn,tacảmthấytagià;khithânchếtvàthứcngừnghoạtđộng,tacảmthấylàtachết.

Khi ta quán các thànhphần riêng rẽ thì khôngcógì cả.Những thứnày tự chúngkhôngcònýnghĩagìnữa.Chúngchỉlàcácyếutốcủathânvàtâm,khôngcóđauhaychết.Nếutakhôngthểnhậpsâu xa vào sự vật bằng cách này, ta sẽ mãi si mê, u tối. Chẳng hạn, khi ta niệm, “Jara-dhammãmhi-thânphảichết”,điềunàychỉlàmchotacóchánhniệmvàchúýtrongnhữnggiaiđoạnđầututập.Tuynhiên,khitađạtđếngiaiđoạncủatuệminhsátthìkhôngcógìnhưthếcả.Tấtcảmọiquyước,mọiphápchếđịnhđềubịvạchtrần.Tấtcảđềusụpđổ.Khithânkhôngcótựngãthìtacòngìđểbámvíu?Cácthànhphầnthân,thànhphầntâmcũngrỗngkhôngvềbấtkỳtựngãnào.Taphảithấyđiềunàyrõràng,xuyênsuốt.Nếukhôngthìthânvàtâmtậphợplại,tạoramộthiệnhữu,gồmcảvậtchấtvàtinhthần,rồitabámvàovàcoinhưđóchínhlàta.

Tuynhiênkhi ta thấy thếgiannhưcác thànhphần, thìkhôngcósựchết.Vàchỉkhinào ta thấykhôngcósựchết,thìkhiấytamớithựcsựbiết.Nếutavẫntinrằngtachết,thìđiềuđóchứngtỏlàtavẫnchưathấyPháp.Tavẫncònbámvàocáivỏbênngoài.NếuthếthìtamongđượcthấyloạiPhápnào?Taphảithểnhậpvàobêntrongsâuxahơn;taphảiquánniệm,mổxẻtừngthànhphần.

Tasắpchấmdứthợpđồngthuêcănnhàlửanày,vậymàtavẫntiếptụcchấpvàođónhưlàcáingãcủata.Nólừadốitavàocáccảmthọưa,ghét,nhưngtavẫnmắcbẫy,vậythìtatutậptheoconđườngnào?Tâmbámvàonhữngthứnàyđểtựlừadốimìnhởnhiều,rấtnhiềumứcđộ.Nếutakhôngthấyrõbảnchấtcủacácquyướcnhư“đànông”hay“đànbà”thìtachấpvàochúngnhưlàtựngãcủamình–vàrồitatựbiếnmìnhthànhnhữngthứấy.Nếutakhôngthểtựgiảithoátmìnhrakhỏicácquyước,cácchếđịnhnày,thìsựtutậpcủatachỉdậmchântạichổ.

Vìthếtaphảiquánchiếuxuyênsuốtquanhiềumứcđộ.Cũnggiốngnhưdùngvảiđểlọccácthứ.Nếu tadùngvải thưa, ta sẽkhông lọcđượcgì.Taphảidùngvảimịnđể lọcnhữngvậtnhỏ -đểđixuốngđếnnhữngmứcđộ sâuhơnvàthểnhậpvàochúng, từngmứcđộmột.Đó là lýdo tại saocónhiềumứcđộcủachánhniệm,tỉnhgiác,đếntừngchitiết.

Vàđâylàlýdotạisaoviệctrởnênhoàntoànýthứcvềcátínhbêntrongcủatarấtquantrọng.Thiềntậpthìkhônggìkháchơnlànắmbắtcácảotưởngvềngã,đểxemchúngxâmnhậpđếntậnsâuthẳmtrongtanhưthếnào,vàngayởnhữngmứcđộthôthiểnnhấtchúngcũnglừamịđượctanhưthếnào.Nếutakhôngnhậnrađượcnhữngtròbịpbợm,lừamịcủangãthìsựtutậpcủatasẽkhôngdẩntatớisựgiảithoátkhổ.Màsựtutậpđóchỉkhiếntamãiảotưởngkhinghĩrằngtấtcảmọithứlàtahaycủata.

TutheogiáophápcủaĐứcPhậtlàđingượcdòng.Tậntrongsâuthẳm,tấtcảmọichúngsinhđều

thíchsựdễchịunơithânvàởnhữngmứcđộcaohơn,vitếhơncủathọnhưlàcácloạiđịnhmangđếncáccảmgiácbìnhan, thư thái,khiến ta thích thú.Dovậy tacầnquánsátcáccảm thọđể tacó thểbuôngbỏvàtừđóđoạntrừáidục,bằngcáchhoàntoànýthứcvềthọnhưnóthựcsựlà–khôngcóngã- theođúngbảnchất tựnhiêncủanó:khôngvướngmắc,khôngbậnbịu.Đây làcáchđể tiêu trừvikhuẩnáidụcđểsaucùngnómấttămkhôngcòndấuvết.

---o0o---

MạngNhệnVôMinh

Sựtựlừadốicónhiềumứcđộ.Càngtutập,càngquánxétthìtacàngítchorằngmìnhbiết.Thayvàođó,tasẽchỉthấysựtaihạitrongnhiềumặtcủavôminhvàsựđiênrồcủariêngta.Vàviệcquánsátcácconvikhuẩntrongtâmngàycàngtrởnênvitế.Khikhôngbiếtmàcứnghĩrằngmìnhbiết,thìtaxemquanđiểmcủamìnhlàcáibiết.Nhưngthựcsựranhữngđiềutabiếtkhôngphảilàcáibiếtchânchính.Đólànhữngcáibiếtphátxuấttừsựphánđoán,đặttên.Vậymàtacứnghĩchúnglàtrítuệvàtanghĩlàtabiết.Điềunàytựnólàsựtựlừadốitrùngđiệp.

Do đó chúng ta phải liên tục kiểm soát những điều này, liên tụcquán niệm về chúng. Đôi khichúnggạttangaytrướcmắtta:đólàlúcthậttệhại,vìtakhôngbiếtlàmìnhtựdốimìnhmàcứnghĩtalàngườibiết.Cóthểchúngtacókhảnănghoànthànhđiềunàyvàđiềukianhưngcáibiếtcủatachỉlàsựnhớlạicácnhãntên,cácphánđoán.Tanghĩrằngcácnhãntênđólà trí tuệhaycáchànhlà tỉnhgiác,haytrithứcvềtâmthứclàtỉnhgiác,vìthếtakhiếnchotấtcảmọithứđềulàmộtmớbòngbong.Kếtquảlàtasaymêvớitấtcảcácmảnghiểubiếtđãthâmnhậpvàotrongđểhìnhthànhtâm–màchỉlàcácảotưởngtrongtâmthức.Trithứcchânchínhthìcórấtít,trongkhitrithứcảođãbủavâytatứphía.

Dođótaphảiquánchiếu,phântíchchotớikhitanhậnbiếtcácảotưởngnàytrongtâmthức.Đâylàđiềusẽgiúptabiếttâm.Nếutâmthứchướngrangoài,đừngchạytheonó.Hãydừnglạivàquayvàobêntrong.Bấtcứđiềugìlenlỏivàođểhìnhthànhtâm,taphảicótháiđộkhônngoan.Takhôngthểcấmcảnnó,vìđólàđiềutựnhiên,vàtakhôngthểngănngừatâmquánhiều.Chỉcầntrôngchừngtâmđểxemnóđixatớiđâu,nólàthậthaygiả,nóhoạidiệtvàtáitạonhưthếnào.Hãycứquánsátnó.Chỉđơngiảnquánsátnhưthế,tasẽcóthểbiếtvềbảnthân,biếtnhânvàquảtrongtavàquánchiếubảnthân.Điềunàysẽgiúpchochánhniệmvàtỉnhgiáccủatađượcthiệnxảohơn.Khôngtutậpbằngcáchnày,tâmtasẽmãitốităm.Nócóthểđạtđượcchúttỉnhlặng,chútrỗngkhông,rồitachorằngvậylàquáđủ.

NhưngnếutanghiêncứugiáolýcủaĐứcPhật,tasẽthấyNgàiđãkhôngbaogiờdừnglạidùNgàiđãđạtđượcbấtkỳ tiếnbộnào.Ngàiđã luônbảo là:”Vẫncòn”.Lúcđầu,Ngàiđãphát triểnchánhniệm,tỉnhthứctrongmọihoạtđộng,nhưngsauđóNgàiđãbảo,“Hãycònnhiềuviệcphảilàm,cầnđixahơnnữa”.Cònchúngtathìlúcnàocũngsẵnsàngđểkhoekhoang.Tatutậpđểpháttriểnyếutốnày,yếutốkiatrongmộtthờigianrồicholàtabiếthếtvềđiềuđó,khôngcầnpháttriểnthêm.Kếtquảlàcácnguyêntắctrongtâmthứccủataphailạtđivìsựkhoekhoangvàkiêuhảnhcủata.

---o0o---

TrốngRỗngVàTrốngTrải

Mởcửatâmrađểthựcsựnhìnvàonộitâmcủamìnhkhôngphảilàđiềudễdàng,nhưngtacóthểrènluyệnbảnthânđểlàmđiềuđó.Nếutacóđủchánhniệmđểtựthấyvàtựhiểubảnthân,ngayđótađãdiệttrừđượcbaovấnđề.Áidụcsẽkhóthànhhình.Dầunókhởilêndướibấtkỳhìnhthứcnào,tacũngphảithấynó,biếtnó,dậptắtnóvàbuôngbỏnó.

Khitaphảilàmnhữngđiềunày,khôngcónghĩalàta“đạtđược”điềugì,vìthậtramộtkhitâmrỗngkhông,nókhôngđạtđượcđiềugìcả.Nhưngđểnóichonhữngaichưatrảinghiệmđiềuđóđượchiểuthìnólàthếnày:Sựtrốngrỗng(emptiness)thìtrốngkhông(empty)nhưthếnào?Cóphảimọithứbiếnmấthaybịhủydiệt?Thựcrathìtrốngrỗngkhôngcónghĩalàtâmbịhủydiệt.Tấtcảnhữnggìđãbịhủydiệtlàsựbámvíuvàchấpthủ.Điềuchúngtacầnlàmlà:Xemsựtrốngrỗnglàgìkhinóthựcsựxuấthiệnvàkhôngbámvàonó.Bảnchấtcủasựtrốngrỗnglànósốngmãitrongta-đâylàsựrỗngkhôngtựngã-tuynhiêntâmvẫnhoạtđộng,biếtvàthấychínhnó.Chỉcầntakhôngđặttên,phánđoánhoặcchấpvàonó,chỉcóthếthôi.

Cónhiềuloạivànhiềumứcđộcủasựtrốngrỗng,nhưngnếuđólàsựrỗngkhôngcủaloạinàyhayloạikiathìđókhônglàsựtrốngrỗngchânchính,vìnóchứađựngýhướngcốgắngmuốnbiếtđólàloạitrốngrỗngnào,cóđặctínhgì.Đâylàđiềumàtaphảiquánsátthấuđáonếutathậtsựmuốnbiết.Nếuđólàsựtrốngrỗnggiảtạo,bềngoài-sựrỗngkhôngcủatâmtĩnhlặng,khôngcótâmhànhvềđốitượnghaykhôngcócảmgiácvềcáingãbênngoài–đâykhôngphảilàsựrỗngkhôngchânchính.Sựrỗngkhôngchânchínhnằmdướisâu,chớkhôngphảichỉởmứcđộtâmvắnglặnghayđịnhtĩnh.Sựtrốngrỗngcủacáikhôngrấtsâuthẳm.

Nhưngtừnhữnggìtađãhọc,đãnghe,tacókhuynhhướnggọisựrỗngkhôngcủatâmtĩnhlặngnhưlàcáikhông,cáitrốngvắng-nhưngđâylàsựđặttênsựvậtmộtcáchsailầmtrongcáitrốngrỗngđó.Thậtrađóchỉlàtâmtĩnhlặngbìnhthường.Tacầnnhìnsâuhơn.Dầutađãtrảinghiệmhaynghevềđiềugìtrướcđây,đừngđểbịkíchđộng.Đừngđặttên,chođólàtrìnhđộchứngđắcnày,chứngđắcnọ.Nếukhôngtasẽlàmhỏngmọiviệc.Cóthểtađạttớimứcđộmàtacókhảnănggiữtâmvữngchắc,nhưngmộtkhitađặttên,gắnnhãnsựviệcthìtâmdừngngaytạiđó–hoặclàtánloạnkhókiểmsoát.

Sựđặttên,dánnhãnnàylàmộthoạtđộngcủabámvíu.Nórấtvitế,rấtnhạycảm.Bấtcứcáigìxuấthiệnlànóbámvào.Vìthếtahãyđểtâmtarỗngkhông,khôngđặttênnólàgì.Sựrỗngkhôngbuôngbỏcácmốiloâuhaybuôngbỏảnhhưởngcủacáctâmhànhlàđiềumàtacầnquánsátkỷcàng.Đừngcholà(đặttên)nóởmứcđộnàyhaykia,vìđểđolườngvàsosánhsựviệctheocáchnàysẽchặnđứngmọithứ-đặcbiệt,làcáibiếtvềtâmbiếnđổinhưthếnào.

Vìthếlúckhởiđầu,chỉcầnquánsát,chỉcầnchúýnhữngthứnày.Nếuđểbịkíchđộngtasẽlàmhỏngmọithứ.Tasẽkhôngthấymọivậtxuyênsuốt.Tasẽdừnglạiởđó,khôngthểtiếnxahơnnữa.Vìlýdonày,khitarènluyệntâmhoặcquántâmtớiđiểmnếuthỉnhthoảngcóđượcsựtỉnhgiácrõràng,hãyxemchúngchỉlànhữngthứcầnquánsát.

---o0o---

KhaiMởĐạoTâm

Mộtkhibiếttâmđúngcáchlàtacókhảnăngnắmbắtcácuếnhiễmtiêudiệtchúng-đólàthiềnMinhSát.Tâmtrởthànhlưởidaobéncóthểcắtbấtcứvậtgìmộtcáchnhanhchóng.Giảnhưcácuếnhiễmcókhởilênlại,thìtacóthểlạiđàochúnglên,lạicắtđứtchúng.Nhổbậtgốcrễcủauếnhiễmtrongtâmlàcôngviệcrấthứngthú.Khôngcócôngviệcnàovuihơnlàkiềmchếtrongtaycảmgiáccủacái“tôi”haycáingã,vìtacóthểthấymọithủđoạncủachúng.Mỗikhingãtưởnglộmặtra,tachỉcầnquánsátnó–đểxemnónómuốngìvàtạisaonómuốnđiềuđó,đểxemnótựthổiphồngnhữngđòihỏigìcủanó.Bằngcáchnàytacóthểquánsátnóxuyênsuốtđểthấysựthật.

Mộtkhitabiết,khôngcógìcầnlàmngoàisựbuôngbỏ,khôngdínhmắcvàgiảithoát.Thửnghĩđiềuđótốtđẹpđếnthếnào!Cáchtutậpnàycủatalàdừnglạivàngănngừatấtcảmọithứbêntrongta.Khinàouếnhiễmkhởi lênđểđòi thứnày,đểnắmbắt thứkia, thì takhônghùa theochúng.Takhôngthamgia.Chỉcầnnhưthếcũngđủđểtatránhbaokhổđau,phiềnnão,dầuuếnhiễmcónặngnềđếnđâu.

Khi tađènénuếnhiễmquánhiều, takhiếnchúngnóng sốt.Nhưnghãynhớ rằngđó là cácuếnhiễmnóngsốt.VàhãynhớrằngĐứcPhậtdạyta thiêuđốtcácuếnhiễm,nếukhôngchúngsẽmãithiêuđốtta.

Dođó,taphảichủtâmthiêuhủycácuếnhiễmđi,dùchúngcóphànnànvềcáchđốixửcủata.Tađóng cửa, giamchúng lại.Vì chúngkhông thể đi đâuđược, chắc chắn là chúng sẽ phànnàn, “Tôikhôngchịuđựngđượcnữarồi!Tôikhôngđượctựdođiđâucả!”Vìthếhãychỉquánsátchúng.Chúngmuốnđiđâu?Chúngmuốnnắmbắtgì?Quánsátchúngcẩnthận,thìchúngsẽdừnglại–dừngđi,dừngchạy.Rấtdễnói“không”vớinhững thứkhác,nhưngnóikhôngvớibản thân,nóikhôngvớicácuếnhiễmcủatathìkhôngdễ-dầuđiềuđókhôngvượtquásựsángsuốthaykhảnăngđểlàmđiềuđócủata.Nếutacóchánhniệmtỉnhgiácđểnóikhôngvớiuếnhiễm,nósẽdừnglại.Đừngnghĩlàtakhôngthểlàmchonódừnglại.Tacóthểlàmđiềuđó-chỉlàtađãrồdạichịunhượngbộquánhanhvàđiềuđóđãtrởthànhthóiquen.

Vìthếtaphảidừnglại.Mộtkhitadừnglại,cácuếnhiễmdừnglại.Chúngcómặtởđâu,tacóthểdậptắtchúng.Nhưvậythìsaotalạikhôngmuốntutập?Dầuchúngmuốnđiềugìđómộtcáchkiêntrì,chỉcầnquánsátchúng.Hãylàmquenvớichúng,chúngsẽkhônglưulại.Chúngsẽtanbiến.Ngaykhichúngquađi,tanhậnthứcrõràngchúnglừamịnhưthếnào.Trướckiatakhôngbiết.Khichúngthúcđẩytalàmđiềugì,tađãnghetheo.Nhưngkhitakhônngoanhơn,chúngdừnglại.Chúnghoạidiệt.Dầutakhôngtiêutrừchúng,chúngcũngtựhoại.Vàngaykhitathấysựhoạidiệtcủachúng,thìđạolộmởrộngdướichânta.Mọithứmởrộngratrongtim.Tacóthểthấyrằngcócáchđểchiếnthắnguếnhiễm,tacóthểchấmdứtuếnhiễm,dầunókhởilênnhưthếnào.Nhưngtaphảinhớluônđềphòngnó,luônbuôngbỏnó.

Dođóchúngtacầnnỗlựcgiữchocácdụngcụcủamìnhluônsắcbén.Khisựtỉnhgiáccủatabénnhạyởbấtkỳđiểmnào,nócóthểcắtbỏvàbứngrễởđiểmđó.Nếutagìngiữtrạngtháitâmđóvàquánchiếuđểlàmthếnàoduytrìnó,thìtacóthểgiữchocácdụngcụcủamìnhkhôngbịcùnlụt.

Giờthìchúngtađãbiếtcácnguyêntắccănbản.Chúngtacầnnỗlựchếtsứcmìnhvàchánhniệmtốiđa.Mongrằngchúngtaluôncanđảmvàkiêntrì,đểsựtutậpgiảithoátkhỏikhổđau,phiềnnãocủatađạtđượckếtquảkhảquanvềmọimặt.

---o0o---

Chương6:ĐơnGiảnVàThuầnKhiết

Vàotháng6,1973,cộngđồngKhaoSuanLuanglàmlễthượngthọUpasikaKeeđược72tuổi-mộtnghi thứcquan trọng trongmộtnềnvănhóamàmỗi thếhệ là12năm-bằngcách in tậphợpnhữnglờitríchratừcácbàiPhápcủaUpasikaKee.Dướiđâylànhữngphầnđượctríchratừtổnghợpđó.

Muốntutập,trướchếtbạnphảilàngườiyêuchânlývàbạncầnphảibiếtchịuđựng,kiênnhẫnđểlàmnhữnggìbạnthấyđúng.Chỉcónhưthếthìsựtutậpcủabạnmớiđượctiếnbộ.Nếukhông,tấtcảsẽthấtbạivàbạnlạitrởvềlàmkẻnôlệchocácuếnhiễmvàthamáicủabạngiốngnhưtrướcđó.

Khôngthựchànhquánchiếulàbạnđãtựtạochobảnthânbaokhổđau?Đãtạochothanhânbaokhổđau?Đâylànhữngđiềumàchúngtacầnphảiquánchiếucàngnhiềucàngtốt.Nếukhông,chúngta cứmuốn có thêm, có thêm nữa.Chúng ta không cố gắng buông xả, không cố gắng gạt bỏmọichuyệnquamộtbên,khôngmuốnhysinhbấtcứ thứgì.Chúng ta sẽcứ tiếp tụcgomgóp, tích lũythêm,vìcàngcónhiều,tacàngmuốnnhiềuhơnnữa.

Nếuchúngtathamlam,bủnxỉn, thìdầutacóbaonhiềutiềncủa,ĐứcPhậtvẫncoitalàngườinghèo:nghèocác tàisảncao thượng,nghèocác tàisản tâmlinh.Dầucónhiềucủacảivậtchấtbênngoài,nhưngkhichúngtamấtđi,tấtcảđềusangquatayngườikhác,tấtcảtrởthànhtàisảnchung,chỉcóbảnthânchúngtabịbỏrơitrongsựnghèonànđứchạnh,nghèonàngiáoPháp.

Tâmkhôngcómáinhà– tâmkhôngcóPháp làmnơinương tựa–phảichungsốngvớicácuếnhiễm.Khimộtuếnhiễmphátkhởi,tâmliềnchạyđuổitheonó.Khiuếnhiễmđóbiếnmất,thìmộtuếnhiễmkháclạikhởilênvàtâmlạichạyđuổitheouếnhiễmnày.Vìtâmkhôngcónơinươngtựacủariêngmình,nóphảichạylăngxăngkhắpchốn.

Tutậpđểchấmdứtcácuếnhiễmvàkhổđaulàmộtphươngcáchtutậpbậcthượng,vìthếtrướchếtchúngtacầnphảidọndẹp,chuẩnbịcáinền,sắpxếpchonóthứtự.Chớnghĩrằngchúngtacóthểtutậpmàkhôngcầnbấtkỳsựchuẩnbịnào.Nếuchúngtasốngvìdụclạc,thìchúngtachỉluônnghĩđếnviệclàmthếnàođểcóthểthõamảncácdụcvọngcủamình.Nếuchúngtakhôngpháttriểntâmbiếtđủ,haybiếthổthẹnlúcbanđầu,thìcàngvềsau,tasẽcàngkhótutậplêncao.

Quánchiếu làmộtpháphànhquan trọng.Nếuchúng takhông thựchànhquánchiếu thì trí tuệkhông thểphát sinh.ĐứcPhậtdạychúng taphảiquánchiếuvà trảinghiệmsựvậtđếnmứcđộmàchúngtacóthểtựmìnhthấyrõràngnhưthế.Chỉđếnkhiđóchúngtamớicóchỗnươngtrúđíchthực.ĐứcPhậtchẳngbaogiờdạytanươngtrúvàonhữngthứmàbảnthântakhôngthểnhìnthấyhaythựchành.

Nếuchúng ta thựcsựmuốn thoátkhỏikhổđau, thì taphải thựcsự tu tập,phảicónỗ lựcchânchánh.Chúngtaphảitậpbuôngxả,bắtđầuvớinhữngthứbênngoàivàdầnđivàobêntrong.Chúngtaphảitựgiảithoátmìnhkhỏiảotưởngdocácdụclạcquyếnrũtạora.

Điềuquan trọng trongviệc buôngxả là chúng ta phải thấyđượcmặt tiêu cực củanhữnggì tabuôngxả.Chỉkhiđótamớicóthểthựcsựbuôngxảmộtlầnvàmãimãi.Nếukhôngthấyđượcsựtiêucực,thìchúngtavẫnbámvíuvàtiếcnuốidầuđãbuôngxả.

Nếumuốnbuôngxảđiềugì,chúngtaphảithấyđượcmặttiêucựccủanó.Nếuchúngtachỉtựnhủmình,“Hãybuôngxả,hãybuôngxả”,thìtâmsẽkhôngdễdàngnghetheo.Chúngtaphảithựcsựnhìnthấymốihiểmhọatrongcáimàchúngtađangbámvíuvào,sauđóthìtâmsẽtựbuôngxảlúcthíchhợp.Cũngnhưkhitaychạmvàolửa,khicảmthấynóng,thìtatựđộngbuôngtayravàchẳngbaogiờchạmvàonónữa.

Rấtkhónhìnrađượcnhữngmặttiêucựccủaáidục,vàcàngkhóhơnđốivớinhữngthứvitếhơn,nhưlàcảmgiácvềngã.

Lúcmớibắtđầututập,chúngtaphảirènluyệncáchnàođểkiềmchếlờinóivàhànhđộngcủamình-tiêuchuẩncủađứchạnh-đểchúngtacóthểgiữcholờinóivàhànhđộngcủamìnhởmứcđộbình thường, điểm tĩnh và có kiểm soát.Bằng cách đó, tâm sẽ không chạy theo uy lực của các uếnhiễmthôtháo.Khisângiận,hungbạochựcphátkhởi,trướchếtphảidừngchúnglạibằngsứcmạnhcủakhamnhẫn.Saukhichúngtađãcóthểtậpnhẫnnhịnmộtthờigian,thìnộitâmcủachúngtasẽđạt

đượcsứcmạnhmànócầnđểpháttriểnsựcảmnhậnvềđúng,sai,vàquađóchúngtasẽnhìnrađượcgiátrịcủasựkhamnhẫn.Đóthựcsựlàmộtđiềutuyệtvời!

Khichúngtahànhthiện,hãyđểcáithiệnđóhòađồngvớithiênnhiên.Đừngbámvàoýnghĩrằngchúngtatốt.Nếuchúngtabámvíuvàoýnghĩrằngchúngtalàngườitốt,nósẽkhiếnrấtnhiềuthứchấpthủkhácphátkhởi.

Khitâmkhôngtựáihayngãmạnbịkhiểntrách,nósẽcomìnhlạigiốngnhưmộtconbòbịđánhbằnggậy.Cảmgiácvềngãsẽbiếnmấtngaytrướcmắtchúngta.Mộtconbòđượchuấnluyệntốt,dầuthấybóngcủacâyroi,vẫnđứngyênvàtựtại,sẵnsànghoànthànhnhữnggìnóđãđượcchỉdạy.Mộtthiềnsinhnếucóthểgiảmthiểungãmạnvàtựáithìchắcchắnlàngườiđósẽtiếnbộvàsẽkhôngcógìđủsứcmạnhđểtrìkéotâmngườiđóxuống.Tâmsẽđượcyêntĩnhvàtrốngkhông–thoátkhỏibấtcứsựbámvíunàovào“tôi”hay“cáicủatôi”.Đólàcáchtâmpháttriểnđểtrởnêntrốngkhông.

Nếuchúngtalàngườicởimởvàchânthật,chúngtasẽthấycánhcửanơitacóthểbuôngbỏkhổđauvàuếnhiễmngaykhichúngtachânthậtvớibảnthân,ngaykhichúngtatỉnhgiác.ChúngtakhôngcầnphảiđigiảithíchPhápcaosiêuvớibấtcứai.Tấtcảnhữnggìchúngtacầnlàsựchânthậtvớibảnthânởmứcđộbìnhthườngvềkhổđauvànhữnglỗi lầmtronghànhđộng,đểchúngtacóthểdừngchúnglại,đểchúngtapháttriểnmộtcảmnhậncủalònghốihận,mộtcảmgiácxấuhổ.ĐiềuđócòntốthơnlàtanóivềnhữngPhápcaosiêu,nhưngrồithìcứbấtcần,dễduôivàkhôngbiếtxấuhổ.

Khithựcsựquánchiếu,chúngtasẽthấytấtcảnhữngsựphóngdậtcủatâm.DầurằngchúngtacóhiểubiếtvềgiáolýcủaĐứcPhậtvàcóthểgiảnggiảichúngđúngđinữa,thìtâmvàtríchúngtavẫncóthểphóngdật.ThậtranhữngngườibiếtnhiềuvềPhápvàthườngkhoekhoangvềsựhiểubiếtcủahọ,cóthểcònphóngdật,vôtâmhơnnhữngngườichỉbiếtchútítPhậtPháp.NhữngngườichưatừngđọcsáchPhậtthườngcókhuynhhướngchútâmhơnvìhọkhiêmcunghơnvàbiếtrằnghọcầnphảiquánniệm ngay nơi tâmmình. Trong khi những người đã đọc nhiều sách hay đã nghe nhiều bài Phápthườngtỏradễduôi.DođóhọtrởnênlơlàvàbấtkínhđốivớiPhậtPháp.

Chúngtacầnphảibiếtlàmthếnàođểsửdụngtâmchánhniệmtỉnhgiáccủamìnhđểluônnhìnvàonộitâm,vìkhôngcóaikháccóthểbiếthaynhìnthấynhữngđiềunàychochúngta.Chúngtaphảitựmìnhbiếtlấy.

Khisựvậtyếuớt,lỏnglẻo,thìchúngchảyđi.Khisựvậtcứngrắn,chúngkhôngchảy.Khitâmyếuđuối,thiếusứcmạnh,thìnóluônsẵnsàngđểchảyđinhưnước.Nhưngkhitâmđầychánhniệmtỉnhgiác,khinóvữngchãivàchânchínhtrongnỗlựccủamình,nócóthểkhángcựdòngchảycủauếnhiễm.

Khichúngtamớibắtđầuhànhthiền,thìcũnggiốngnhưchúngtađangbắtkhỉđểxíchnólạimộtchỗ.Lúcđầukhimớibịcộtxuống,khỉsẽvùngvẫyvớitấtcảsứclựcđểchạythoát.Tươngtự,khitâmmớibắtđầubịcộtvàođốitượngthiềnquán,thìnókhôngthíchđiềuđó.Nósẽvùngvẫynhiềuhơnbìnhthường,khiếntacảmthấymỏimệtvàchánnản.Vìthếởgiaiđoạnbắtđầuchúngtachỉcầnsửdụngsựkhamnhẫncủamìnhđểchốnglạikhuynhhướngmuốnbỏngangnhằmchạyđuổitheonhữngđốitượngkháccủatâm.Vớithờigian,tâmsẽdầndầnđượckiềmchế.

Chúngtamuốntâmyêntĩnhnhưngnókhôngyên.Vậythìchúngtaphảilàmgì,chúngtaphảichútâmvàođiềugì,biếtđiềugì,đểnhìnthấysựphátkhởivàhoạidiệtcủacáctâmhành?Hãycốgắngquánsátkỹcàng,chắcchắnlàtựbảnthânchúngtasẽhiểu,vìởđâykhôngcóđiềugìlàbímậthaybịchegiấu.Nólàmộtcáigìđómàchỉcótamớicóthểnhìnthấynhữngnguyêntắccơbảncủanó.

Chúngtacóthểlàmgìđểchotâmkhôngphóngtheocácđịnhkiếnhayvọngtưởngcủanó?Chúngtaphảiđặtsựchútâmvàomộtđốitượngnàođó,vìnếutâmkhôngtrụvàomộtđốitượngnàođó,thìnósẽ langthangđể tìmhiểunhữngthứkhác,nhữngvấnđềkhác.Đólà lýdotạisaochúngta thựchànhđặtsựchútâmvàothân,hayvàohơithở,đemhơithởlàmcáitrụđểcộtconkhỉtâmcủamìnhvàođó.Nóicáchkhác, chúng tadùngchánhniệmđểgiữ tâm trụvàohơi thở.Đó làbướcđầu tiêntrongpháphànhnày.

Rènluyệnđểtâmtrụvàohơithởlàđiềuchúngtaphảiliêntụcthựchànhvớimỗihơithởvàora,trongmọitưthế-ngồi,đứng,đihaynằm.Bấtcứchúngtađanglàmgì,hãychútâmvàohơithở.Nếumuốn,cóthểchúngtakhôngcầnchútâmvàobấtcứthứgìkhácngoàisựcảmnhậnvềhơithở,khôngcầnphảixácđịnhlànódàihayngắn.Chỉcầnthởbìnhthường.Đừnggòéphơithở,níngiữhơithởhayngồivới thânquácăng.Ngồi thẳngvàhướngvềphía trướcmộtcáchthoảimái.Nếusắpquaysang

trái,hãychắcrằngchúngtavẫnchútâmvàohơithởkhichúngtaquay.Nếuchúngtaquayquaphải,cũngchútrọngvàohơithởkhiquayngười.

Chúngtamuốngiữtưthếnàolàtùymình,nhưngphảiluônchútâmvàohơithở.Nếusựchútâmbịgiánđoạn,hãyđemnótrởvềvớihơithở.Bấtcứchúngtađanglàmgìtronglúcnày,hãyquánsáthơithởvớimỗihơithởvào,rathìchúngtasẽpháttriểnchánhniệmtỉnhgiác–sựtựýthứcvềthân-đồngthờichúngtacũngýthứcđếnhơithở.

Khiđi,chúngtakhôngcầnphảichúýđếnnhữngbướcchân.Hãychútâmvàohơithởvàđểbànchântựbướctới.Hãyđểmỗibộphậncủathânvậnhànhtheonhịpđộriêngcủanó.Chúngtachỉcầnchútâmvàohơithởmàvẫnýthứcđượctoànthân.

Dầumắtđangnhìnthấysắchaytaiđanglắngngheâmthanh,hãyvẫnchútâmvàohơithở.Khichúngtanhìnmộtquangcảnh,hãychắcchắnrằngcáibiếtvềhơithởnằmdướicáinhìnđó.Khichúngtalắngnghemộtâmthânh,hãychắcchắnrằngcáibiếtvềhơithởtiềmtàngtrongcáinghe.Hơithởlàphươngtiệnđểlàmchotâmtĩnhlặng,vìthếtrướchếtchúngtaphảirènluyệnhơithở.Khôngcầnphảivộivãđểđạtđượcnhữngkếtquảtốthơn.Hãyluyệntâmđểnóởtrongvòngkiềmchếcủachánhniệmliêntục,suốtngàyđêm–đếnđiểmmàtâmkhôngcònđểsựchúýcủanóbịgiánđoạn.Cànglúcnócàngtrụlâuhơntrênhơithở,chútâmvàocáibiếthơithởliêntụcvàrồimọithứkhácsẽtựđộngdừnglại:suytưdừnglại,nóinăngdừnglại.Bấtcứcôngviệcgìchúngtaphảilàm,chúngtavẫnlàm,đồngthờichúngtavẫnđểtâmvàohơithởtrongtừnggiâyphút.Nếucóbấtcứsựgiánđoạnnào,chúngtasẽlạitrởvềvớicáibiếthơithởmộtlầnnữa.Chúngtakhôngcầnphảisuynghĩvềbấtcứđiềugìkhác.Hãytheodõihơithởkhichúngtaýthứcđếntrạngtháitâmbìnhthường.

Khitâmcóthểduytrìvịthếcủanótrongtrạngtháibìnhthường,chúngtacóthểquánsáthơithởvànhậnrarằngnócũngbìnhthường.Khimứcđộbìnhthườngcủachúngcânbằng,chúngtachútâmvàocáibiếtrằnghơithởđơngiảnchỉlàmộthiệntượngtựnhiên–làyếutốgió.Thânlàtổnghợpcủabốnyếutố:đất,nước,gió,vàlửa.Ởđâychúngtachútâmvàoyếutốgió.Yếutốgiólàmộthiệntượngtựnhiênkhôngphảilà“ta”hay“củata”.Lúcđó,tâmbìnhthường,khôngsuytưhayvọngtưởngbấtcứđiềugì,khôngbịđiềugìkhuấyđộnglên.Lúcđó,nócũnglàmộthiệntượngtựnhiên,đơngiảnvàthuầnkhiết.Nếutâmkhôngdínhdángđếnbấtcứđiềugìkhác,nếunókhôngbịthiêuđốtbởicácuếnhiễm,thìnócóthểduytrìsựtĩnhlặng,quânbình.

Khichúngtaduytrìđượcsựchútâmvàohơithởtrongmọitưthế,đólàmộtphươngtiệnđểngăncảntâmkhôngchạyđuổitheovọngtưởngvàviệcđặttênchúng.Chúngtaphảicóýmuốnluyệntâmtrụvàohơithởtrongmọitưthế:đólàcáchgiúpchúngtahiểutâmgiốngnhưthếnàokhinócóđượchơithởchánhniệmnhưlànơinươngtrúcủanó.

Trụvàohơithởgiúptâmtrởnênbìnhlặnghơnbấtcứphươngphápnàokhácmànócũngkhôngđòihỏisứclực.Chúngtachỉcầnthởmộtcáchbìnhthường.Nếuchúngtađểhơithởvàoramạnhmẽ,nósẽgiúpchonănglựccủahơithởvàsựlưuthôngcủamáuđikhắpthân.Nếuchúngtathởthậtsâuđểcáccơbụngthưgiãn,thìnósẽgiúptránhbịtáobón.

Khichúngtarènluyệnhơithở,đólàmộthọatđộngcủacảthânvàtâm,vàvớicáchđómọithứsẽđượclắngdịumộtcáchtựnhiên,dễdànghơnlàkhichúngtacốgắngđểlắngđọngmọithứbằngsứclựchaycăngthẳng.Chúngtacóđedọatâmđếnthếnào,nócũngsẽkhôngđầuhàng.Nósẽchạytứtán.Vìthếtanênluyệntâmởmứcđộtựnhiên–vìsuychocùng,hơithởcũnglàmộtyếutố,mộtkhíacạnhcủathiênnhiên.Dầuchúngtacóýthứcvềđiềuđóhaykhông,hơithởvẫnởcùngvớithiênnhiêncủanó.Chỉkhinàochúngtachútâmđếnhơithở,tamớiýthứcvềđiềuđó.Thânlàmộtkhíacạnhcủathiên nhiên. Tâm cũng làmột khía cạnh của thiên nhiên.Khi chúng được huân tập đúng cách, thìchúngtakhôngcònnhiềuvấnđềphảigiảiquyếtnữa.Sựluânchuyểncủamáuvànănglượngcủahơithởtrongthânsẽrấttốtchocácdâythầnkinhcủata.Nếuchúngtarènluyệnchánhniệmtỉnhgiácđểcảmnhậntoànthân,đồngthờitacũngýthứcđếnhơithở,thìhơithởsẽravàokhôngcầncốsức.

Nếuchúngtangồithiềnmộtthờigiandài,sựrènluyệnnàysẽgiúplàmchomáuvànănglượngcủahơithởchảymộtcáchtựnhiên.Chúngtakhôngcầnphảiđiềukhiểnhơithởhaygiữnólại.Khichúngtađặtchânvàtaytrongtưthếtọathiềnđừngcăngthẳngchúng.Nếuchúngtacóthểthưgiãnchúngđểchomáuvànănglượngcủahơithởcóthểchảydễdàngthìđiềuđórấtíchlợi.

Giửvữngchánhniệmtrênhơithởthíchhợpchotấtcảmọithứ-thíchhợpchothân,thíchhợpchotâm.TrướckhiđạtđượcGiácngộ,khivẫncònlàvịBồtát,ĐứcPhậtthườngchánhniệmvềhơithở

nhiềuhơnbấtcứphươngphápnàokhác,xemđólànơinươngtrúcủatâm.Vìthếkhichúngtathựchànhđiềuđó,chúngtacũngsẽcóchánhniệmvềhơithởlàmnơinươngtrúcủatâm.Bằngcáchđótâmkhônglangthangchạytheovọngtưởng,rồiđểbịchúngkíchđộng.Chúngtacầnphảikiềmchếtâm,giữnóyên.Ngaykhicóbấtcứđiềugìkhởilên,hãytậptrungvàohơithở.Nếungaytừđầu,chúngtađãcốgắngtrụngaychínhnơitâm,điềuđócóthểquákhóđểchúngtakiểmsoát,nếuchúngtachưavữngvàng.

Nhưngnếuchúngtamuốntrụngaynơitâm,điềuđócũngtốtthôi,nhưngchúngtaphảiýthứcvềnóvớimỗihơithởvàovàra.Hãygiữchosựtỉnhgiáccủachúngtaliêntụctrongmộtthờigiandài.

Hãythựchànhđiềunàytrongtấtcảmọitưthếvàxemkếtquảgìsẽphátsinh.Lúcđầuchúngtaphảitíchhợptấtcảcáccácnhân–nóicáchkhác,chúngtacầnphảinỗlựcđểnhìnvàbiếtchođúng.Cònviệcbuôngbỏ,điềuđósẽđếnsaunày.

ĐứcPhậtđãsosánhviệcrènluyệntâmvớiviệcgiữmộtconchimtrongtay.Tâmgiốngnhưmộtchúchimnhỏvàvấnđềlàlàmsaođểgiữchonókhôngbayđi.Nếunắmquáchặt,thìnósẽchếttrongtaychúngta.Nếunắmquálỏngthìchúchimnhỏsẽvuộtkhỏitayta.Vậychúngtaphảinắmgiữnónhưthếnàođếnókhôngchếtmàcũngkhôngbayđimất?Việcluyệntâmcủachúngtacũnggiốngnhưthế,saochonókhôngquácăngthẳng,màcũngkhôngquádễduôi,chỉvừađúng.

Cónhiềuđiềuchúngtacầnbiếttrongviệcrènluyệntâmvàchúngtaphảilàmđúngtheonhưthế.Vềphươngdiệnthân,chúngtaphảithayđổitưthếlàmsaochonócânbằngvàvừađúngđểtâmcóthểởmứcbìnhthường,đểnócóthểởmộtmứcđộtĩnhlặnghaytrốngkhôngtựnhiênmộtcáchliêntục.

Tậpthểdụccũngcầnthiết.Ngaychínhcácvịdugiàthựchànhnhiếptâmcaocũngphảivậnđộngcơthểbằngcáchcokéo,uốnlượnnótrongnhiềutưthếkhácnhau.Chúngtakhôngcầnphảicựcđoannhưhọ,nhưngchúngtacóthểtậpvừađủđểtâmcóthểduytrìđượcsựtĩnhlặngcủanómộtcáchtựnhiên,trongmộtcungcáchmànócóthểquánsátnhữnghiệntượngtâmsinhlývàcoichúngnhưvôngã,vôthườngvàkhổ.

Nếuchúngtaoéptâmquánhiều,nósẽchếtgiốngnhưchúchimbịnắmquáchặt.Nóicáchkhác,nósẽtrởnênđờđẫn,vôcảmvàsẽchỉđôngcứngtrongsựtĩnhlặngmàkhôngcósựquánchiếuđểxemvôthường,khổvàvôngãlànhưthếnào.

Sựtutậpcủachúngtalàđểtâmđủtĩnhlặngđểcóthểquánchiếuvềvôthường,khổvàvôngã.Đólàmụcđíchcủaviệctutập,quánchiếucủatavànógiúpchosựtutậptrởnêndễdàng.Cònvềviệcthayđổithếngồihayvậnđộng,tậpthểdục,chúngtalàmnhữngviệcnàyvớitâmbuôngxả.

Khichúngtatutậpởnơihoàntoànvắngvẻ,chúngtacầnphảivậnđộngthânthể.Nếuchúngtachỉngồivànằm,sựluânchuyểncủamáuvànănglượnghơithởsẽtrởnênbấtbìnhthường.

Điềuthứtưtrongphầnhướngdẫnđểgiữhơithởtrongtâmbắtđầuvớiviệctheodõisựvôthườngcủatừnghơithởra-vào.Duytrìsựtỉnhgiácnàylâulàđiềukhóvìthườngchúngtakhôngduytrìsựtỉnhgiáccủachúngtavớimỗihơithởvào-ra.Khisựvật(cácpháp)trởnêntrốngvắng,chúngtachỉđểtâmtrởnênyêntĩnh,màkhôngchánhniệmhayquánchiếu,vìthếmọithứđềutrôiquahaytrởthànhmờnhạt.Hoặclàmộtvọngtưởngnàođókhởilênnêntakhôngthểtrụtrêntâmtrốngrỗng.

Vìthếkhimộtphápbấtthiệnkhởilên,hãychặnnólạibằngcáchchútâmvàohơithở.Dùnghơithởđểphátannó.Dầuphápđómongmanhhaymạnhmẽ,hãyquayvềvớihơithởlàđiềutaphảilàmtrướctiênđểbảovệbảnthân.Chúngtacàngthựchànhđiềunàythườngxuyênbaonhiêu,thìnócàngtrởnênlàmộtthóiquenbìnhthường–vànósẽcàngtrởnênhữuích.

Chỉtrụvàohơithởcóthểgiúptatránhđượcbaovọngtưởng–nóicáchkhác,nócóthểgiữtâmkhông tạo tác các tư tưởng bất thiện. Bằng cách đó, các tham ái đối với cảnh sắc, âm thanh,mùihương,vịvàsựxúcchạmkhôngthểthànhhình.Khiýthứcbấtcứđiềugìđangkhởilêntrongtâm,hãynhanhchóngtrụvàohơithở,thìdầuđólàgì,nócũnglậptứcdừnglạivàtanrã.

Khitâmrấttĩnhlặngvàvitế,nếuchúngtakhôngduytrìsựchútâmthìsựtỉnhgiáccủachúngtacóthểsuyyếuhaytrởnênlạchướng.Vìthếchúngtaphảiluôngiữtâmchánhniệm.Thởsâuvàmạnhlàmộtcáchđểthứctỉnhtâm.Đừngđểnótrởnêntĩnhlặngtrongsựthiếuchútâm.

Chúngtaphảitậptrungvàoviệcthấyđượctrạngtháitrốngrỗngtrongnộitâm,làđặctínhcơbảncủatâm.Nếuchúngtacóthểlàmđượcđiềuđó,thìkhôngcầnphảitutậpchinhiều.Chỉcầngiữtâmdướisựkiểmsoátcủachánhniệmvàhơithở.Nóicáchkhác,cứliêntụctheodõitâm,biếttâm.Ngaynếunhưcócầntưduyđểgiúptatrongcáibiếtcủamình,thìcũnglàmchonóngắngọn.Đừngđểnó

kéodàira.Bấtcứsựhồitưởnghayquánchiếugìcũngcầnngắnthôi.Đừngđểnókéodàira.Nếukéodàira,nósẽlàmtaxaolãng.

Hãydùnghơithởnhưlàmộtphươngtiệnđểchấmdứtđiềuđó.Khisựsuytưởngcủachúngtabắtđầutrởnêndôngdài,hãydừngnólại.Hãygiữchonócàngngắncàngtốt.Hãygiữchosựtỉnhgiáccủachúngtacàngtĩnhlặng,rõràngvàtrongsángcàngtốt,vàhãynhìnrarằngnókhôngcóbấtcứbảnngãnào.

Khitâmduytrìđượcbảnthểcủanótrongtrạngtháibìnhthườngthìgiốngnhưmộtmảnhvảihaytờgiấytrắng.Chúngtaphảitiếptụctậptrungvàoviệcquánsáttâmđểxemkhicóbấtcứsựxúcchạmgiácquannào,tâmsẽphảnứngnhưthếnào,nósẽđặttênchonhữngthứđólà“tốt”,“xấu”hay“cóngã”nhưthếnào.Đâylàđiềuchúngtacầnphảirènluyệnđểquánsátởmứcđộvitế.

Mộtkhi tâmđã tĩnh lặngvà trốngrỗng thìsự tỉnhgiáccủachúng ta trởnênsắcbénhơn.“Sắcbén”ởđâycónghĩalànóthựcsựnhìnthấysựviệcvìcáinhìncủanótậptrung,nênnóthấyrấtrõràng.Nếuchúngtanhìnvậtgìđómàkhôngthậtsựthấyrõràng,đừngđitìmkiếmởchỗkhác.Cứtiếptụcnhìnngaynơiđóchođếnkhichúngtabiết.

Cáibiếtnàybiếtđiềugì?Nóbiếtsựsinh,sựtrụvàsựhoạidiệt.Vànókhôngchấpthủ.Đểbiếtbằngcáchnàychúngtaphảirõràngvềsựhìnhthànhcủacáctâmhành,dùtốthayxấuhaytrungtính(khôngtốtkhôngxấu).

Nếuchúngtachưacókhảnăngquánsáttâm,thìhãyquánsátthânđểxemnókếthợpbởibốnyếutố :đất,nước,gióvà lửa,nhưthếnào.Chúngtacứphảiănvà tiêuhóa,bỏvàovà loại racácchất.Ngaychỉnhữngvấnđềcủathân–củacáixácbiếtđinày-cũngđãlàmộtgánhnặng.Khitrờinóng,taphảitắmrửanó;khitrờilạnh,taphảiđắpchănchonó;khinóbệnh,phảichouốngthuốc;khinóđói,phảichoăn.Chúngtaphảitrôngcoichămsócnóđúngcách,nếukhôngnósẽgâyrađủthứphiềnnão.

Ngườitachorằngtâmlàchủ,vàthânchỉlàđầytớ.Nhưngnếuáidụctrởthànhlàchủcủatâm,thìthânsẽcóđếnhaingườichủ.Hãythửtưởngtượngđiềuđósẽtạorabiếtbaoxungđột!Tâmsẽkhốnđốnvàthâncũngthế.

Thânxácnàytựnóđãrấtkhổsở,phiềnnão.Nếutachấpvàonóthìsẽcànglàmchonókhổsở,phiềnnãohơn.Vìthếhãyquánniệmvềthânchocẩnthận.Hãythấyđóchỉlàcáikhổcủacácduyênhợp,củacácuẫn,nhưngcáikhổđókhôngthuộcvềai-vàkhôngcóuếnhiễmnàocóthểthiêuđốttâmta.

Hãybuôngbỏsựbámvíuvàonhữngđiềuphùphiếm,vớinhữngtốt,xấucủaquákhứ.Hãygomgópchúnglạivàvứtchúngđi.Hãyđểtâmkhôngcònchấtchứa.Vàmộtkhitâmđãkhôngcònchấtchứa,thìđừngđithunhặtnhữngthứkhácđểlấpvào.Thídụ,ngaylúcnày,tâmchúngtađangtrốngrỗng.Hãynhìnvàođóđểxemcácphápđãthànhhình,phátkhởinhưthếnào;hãyxemchúnghủydiệtnhưthếnào.Hãynhìnvàobảnchấtthựcsựngayđó.Nhìnvàobảnchấtthựcsựđểxemtâmđónnhậnđốitượngcủanónhưthếnào,hoặcnóđónnhậnsựtiếpxúcnhưthếnào.Nếuchúngtanhìnđúngnhưsựthật,chúngtasẽthấyrằngtấtcảnhữngthứđóđềutrốngrỗng.Khôngcógìthậthaythườnghằngvềchúngcả.Chỉcầnnhìnmàkhôngđánhgiá.Khimắtnhìnthấysắc,haytaingheâmthanh,hãyxemnhữngthứnàychỉnhưlàcáchiệntượngtựnhiên.Đốivớitâm,hãyđểnóđứngyên,táchkhỏibấtcứkhuynhhướngmuốnthamgiavàoviệcđánhgiásựvậttốt,xấunào.Nhờthếlòngthamáisẽkhôngkhởilênđểquấyrốitâm.

Hãytựhỏibảnthân:Nếuchúngtachấpvàonhữngthứnàyvàđaukhổsẽtheosau,thìchúngtađượcgìtừđó?Chúngtasẽthấyrằngmìnhkhôngđượcgìcả.Tấtcảđềutrốngkhông.Cáimàchúngtađượclàsựkhổđaukhiếntâmphảibấnloạn.Vìthếbấtcứchúngtaquánsátđiềugì,hãythấychorốtráotínhvôthườngcủanó,từbênngoàivàobêntrong.Chỉnhưthếcũngđủđểgiúpchúngtakhôngbámvíuvàobấtcứđiềugì.

Khiýthứcvềcácxúcchạmgiácquan,chúngtakhôngmuốndừngviệcquánsátlạichỉởchỗmắtthấysắchaytaingheâmthanh.Chúngtaphảinhìnsâuhơnvàocáinhãnthứcđãghinhậnsắc.Sauđóchútâmvàocảmgiácdothấysắctạora,xemnóthayđổinhưthếnào,nóhoạidiệt,tanrãnhưthếnào.

Nếubiếtcáchnhìnđúng,chúngtacóthểthấysựbiếnđổitrongcáchiệntượngvậtlývàtâmlýcủatấtcảmọithứ.Cácsắcphápchúngtacóthểnhậnthấybằngmắt.Thídụ,mộtbônghoavẫncòntươi,chứađựngsựthayđổivàhoạidiệtngaytronglúcvẫncòntươi.Nếuchúngtachỉthấysựhoạidiệtđókhibônghoađãúatàn,thìsựquánsátcủachúngtavẫncònthôthiển,vẫncònxarờichânlý.

Rấtkhócóđiềugìdoduyênhợpmàbềnvững,lâudài,nhưngchúngtatựtạoracácgiảđịnhvềchúng.Sựvậtthayđổitrongchiềuhướngpháttriểnvàtrongchiềuhướngcủahoạidiệt.Chúngtaxemnhữngđiềunàynhưlàhaiquátrìnhtáchbiệt,nhưngthậtracảhaiđềulàhoạidiệt.

Bấtcứkhinàocósựxúcchạmgiácquan,hãyquaysựchútâmvàobêntrongkhôngdừngdứt.Hãygiữ tâmyên tĩnhvàởmứcđộbình thường.Cònvềsựxúcchạm,chỉcầnbiếtnó làxúcchạm,nhưnggiữchánhniệmvềtâmcàngliêntụccàngtốtchođếnkhitấtcảsựchútâmcủachúngtađềudồnlạimộtchỗ.Hãyđểnótụhợplạitrongsựtỉnhthứcđơngiảnvàthuầnkhiết.Nếusựtỉnhthứcđơnthuầnnàycóthểduytrìvịthếcủanóliêntục,nósẽtrởthànhmộtphươngtiệnđểđọcvàgiảimãtấtcảmọithứbêntrongta.Chúngtakhôngcầnchútâmtớicáccảmgiáccủasựphátkhởivàhoạidiệt.Thayvàođóhãychútâmvàosựtỉnhgiácđơnthuần–nóicáchkhác,sựtỉnhgiácởngaytâmhayởcácsởhữutâmlàđơngiảnvàthuầnkhiết.Ngaycảkhichúngtachánhniệmvềsựvậtbênngoài,hãygiữtâmchánhniệmđóđơnthuần.

Chúngtaphảilàmngườiquánsátkhitâmđãthiếtlậpđượcchánhniệmvữngvàngvàsựthứctỉnhtậptrungcaođểchúngtacóthểýthứcđượccácsởhữutâmđơnthuần,màkhôngcóbấtcứsựtạotácnào–mộtsựtỉnhgiácđơnthuầnngaynơinó.Hãycoiđâylànềntảngcủata.

Lúcđầuchúngtatrụvàohơithởđểgiữchotâmkhôngđilangthang.Chúngtacàngtậptrungvàohơi thở, tâmcàng trởnênvi tế,đếnmứcđộ takhôngcòncầnphảiđể tâmđếnhơi thởnữa.Sauđóchúngtaquántâmkhôngdừngdứt.Chúngtaquánngaytrêntâmđơngiảnvàthuầnkhiết,màkhôngcóbấtkỳtâmhànhnào,khôngcóbấtkỳsựdánnhãn,đặttênnào.Bấtcứđiềugìkhởilên,chỉcầnbiếtnhưthế,khôngcầnbiếtxahơnthếvàgiữchotâmchánhniệmliêntục.

Khitâmnằmdướisựkiểmsoátcủachánhniệm,khôngvọngtưởnghaybịxaolãng,bịchiphối,nósẽtĩnhlặngvàtỉnhgiácbêntrong.Khichúngtaquánngaynơitâm,nósẽdừnglạivàtrởnêntĩnhlặngmộtcáchtựnhiên.Chúngtasẽthấyrằngtâmchỉlàmộtkhíacạnhcủathiênnhiên,khôngphảilà“tựngã”haybấtcứthứgìgiốngnhưthế.Khichúngtanhìnthấyrõràngrằngtâmchỉlàmộtkhíacạnhcủathiênnhiên,thìđiềuđósẽhủydiệtmọibámvíuvàonónhưlà“ta”,hay“củata”.

Dầuchúngtacóýthứcđượcsắchaythọ,chỉcầnxemchúnglànhữngkhíacạnh,yếutốcủathiênnhiên–tấtcảvạnpháp.Tâmsẽkhôngbịrốirắm,khôngbịcácvọngtưởnghaycáctâmhànhnàokíchđộng.Hãyđểtâmdừnglại,trởnênyêntĩnh,chỉđơngiảnbằngcáchđểchonótựbiếtmìnhtrongtừnggiâyphút.

Đểkiềmchế tâmkhôngphátkhởi cáccảm thọdoxúcchạmgiácquan,hãydừng lại trongđịaphậncủanó.Nóicáchkhác,chỉcầnbiếtkhitaquántâm,điềuấysẽgiúpchocáccảmthọquađimộtcáchtựnhiênngaytronghiệntại.Đólàlýdotạisaongườivôtâm,khôngpháttriểnsựkiềmchếquachánhniệm,dễdàngbịkhuấtphụctrướcquyềnlựccủauếnhiễm.

Kiềmchếbằngchánhniệmlàbướckhởiđầu.Chúngtaduytrìsựkiềmchếbằngtâmchánhniệm.Khitâmchánhniệmtrởnênliêntụcđếnmứcđộnótrởthànhcáibiếtrõràng,thìđóđượcgọilàkiềmchếbằngtrítuệ.Hãycốgắngduytrìtrạngtháicủasựhiểubiếtrõràngtrongnộitâm.

Kiềmchếcáccănlàvớimụcđíchthấyđượccácchuyểnđộngcủatâm–đểnhậnbiếtcảmgiáccủasựtiếpxúcởmắt,tai,mũi,lưỡi,thânvàý,chuyểnthànhcáccảmthọnhưthếnào.

Việchọcphápcủachúngtaphảilàviệchọctừbêntrong,khôngphảichỉlàviệchọccủavăntựhaythuyếtngôn.Nóphảilàviệchọccủatâmđơngiảnvàthuầnkhiếtđểnócóthểbiếtdángvẻvàđặctínhcủabảnthântrongkhivẫnduytrìsựquânbìnhhaytựgiữmìnhtrongsựtrốngrỗng,mộtthứtrốngrỗngkhôngbámvíuvàobấtcứgì.

Giảnhư,khitâmsôiđộng,chúngtabámvíuvàoýnghĩrằng,“Tâmtôiđangsôiđộng”-haynếukhitâmtrốngrỗng,chúngtabámvíuvàoýnghĩrằng,“Tâmtôiđangtrốngrỗng”–hãythấyrằngcảhaiđềugiốngnhau,vìvấnđềlàkhichấpvàođiềugì,thìchúngtacũngkhổ.Vìthếdầusựvậtchuyểnđổinhưthếnào,nếuchúngtabiếtđúngchânlýcủaĐứcPhậtvềsabbedhammaanatta-vạnphápđềuvôngã-thìchúngtamớicóthểbuôngxả.

Hãydừnglạiđểquánsát,dừnglạiđểbiếtchínhtâmmình,thìtốthơnlàlangthangđitìmhiểusựvậtởbênngoài,vìkhichúngtadừnglạiđểquánsát,đểbiết,chúngtasẽtựnhìnthấyvôthường,khổvàvôngãmàkhôngcầnnóilênđiềuđó.Đâysẽlàcáibiếthoàntoànimlặngvàtịchtĩnhbêntrong.Loạitrítuệmàphảidùngngôntừ“vôthường”,“khổ”và“vôngã”làcáibiếtgiảtạo,khôngphảichânthực.Cáibiếtchânchánhnhìnthấysựbiếnđổixảyratrongtừngsátna,ngaytrướcmắtchúngta,ngay

tạiđâyvàngaybâygiờ.Chúngtathựcsựnhìnthấysựvậtphátkhởivàhoạidiệtnhưthếnào.Vànóluônởđóđểchúngtacóthểnhìnthấyngaybâygiờ.Điềuđókhôngcógìkhócả.Vìthếnếuchúngtabiếtlàmthếnàođểdừnglạiquánsát,dừnglạiđểbiếtchínhtâmmình,chúngtasẽtrởnênquenthuộc,sẽbiếtPhápđúngcách.

Nếuquánsátđúng,nhìnthấuđáo,chúngtasẽthấysựsinh,trụvàhoạidiệtbiếnđổinhưthếnàotrongtừngsátna.Chúngtasẽthấykhổtiềmẩntrongsựchuyểnđổinhưthếnào.Nhưngchúngtaphảibiếtnhìnthấuđáo,nhìnmộtcáchsâusắc.Chứkhôngphảichỉcứtựnhủrằngvạnphápđềuvôthường,khổvàvôngã.

Chúngtaphảithựcsựquánsátđểcóthểnhìnthấysựbiếnđổi,vôthườngthựcsựlàkhổ.Chúngtakhôngcầnphảinóinólà“khổ”trongtâmmình,nhưngchúngtaphảithấychânlýnàyrõràngtrongchínhcáikhổ.Mộtkhichúngtađãthấyvôthườnglàkhổ,chúngtasẽthấyvôngãcũngtiềmẩnngaynơiđó.

Nếuchúngtachútâmvàoviệcloạibỏcáinày,cáikiahaycáinọ,làchúngtađãrơivàocáibẫycủavôthường.

Khichúngtaquánsátvôthường,haysựphátkhởivàbiếndiệt,vớitâmchánhniệmvàtỉnhgiácthựcsự,thìchúngtasẽcócảmgiácmấthứngthú,nhàmchán,thờơ.Nếuchúngtabiếtđiềuđó,nhưngthảnnhiên,bấtcần,thìkhôngthểgọilàbiết.Chúngtachỉtựlừadốirằngmìnhbiếttrongkhichúngtathựcsựkhôngbiết.Cáibiếtchânchánh,sángtỏ,rõràngtrongtâm,hoàntoànkhácbiệt–khôngphảicáibiếtlơlàmàngườitathườngcoilàảogiác.

Nếuthựcsựbiết,thìchúngtaphảicócảmgiácnhàmchán,cảmgiácthôithúcphảiloạibỏmọithứrangoài,trảmọithứvềchỗcũ,mộtcảmgiácthôithúctrongviệcnhìnthấysựvậtkhôngđángbámvíunhưthếnào.Đólàloạihiểubiếtmàchúngtacầnpháttriển.Nếuchúngtachưapháttriểnđượcsựhiểubiếtnày,chúngtacầnliên tụcquánchiếusựvật,dầulàchúngtađangđi,đứng,nằm,ngồi,ănuống,đivệsinhhaybấtcứthứgì.Chúngtacầnphảiquánchiếusâusắcnhữngđiềunàycàngnhiềucàngtốt.Khichúngtacóthểlàmđượcnhưthế,chúngtasẽvàođượcPháp.Nếutâmvẫncònxaolãng,xavắng,nếunóvẫncònquantâmđếnđiềunày,việcnọ,thứkia,thìnósẽthụtlùingàycàngnhiềuchođếnkhinótrởthànhnôlệcủaáidụcvàuếnhiễmnhưtrướckia.

Bàikinhtụngđểquánchiếuvềbốnnhucầulàrấthữuích.Chúngtaphảiluônhuântậpđểkhôngbịquáđàtrongviệcthỏamãnnhữngnhucầunày.Chánhniệmphátkhởitừsựquánchiếunàysẽđầytrítuệsángsuốt.Ởđâucóchánhniệm,ởđócótỉnhthứcvàtựgiác–cũnggiốngnhưtrítuệsángsuốt.

Mọikhíacạnhcủasựtutậplànhằmgiúpchúngtabằnglòngvớicáimìnhcó,đểgiúptâmbớtvướngbận.Mộtkhichúngtađãnhìnthấygiátrịcủanhữngsựthựchànhnày,chúngtaphảitậpluyệntừbỏ lònghammuốn.Nếuchúng tachỉbiếtchạy theohammuốncủamình, thìkhiđượccáimìnhmuốnthìchúngtavuivẻ,hạnhphúc.Bằngkhông,thìchúngtasẽnổisân,vàphiềnnão.Vìthếhãyquánchiếuvềlòngáidụcđểthấynólàkhổ–đểthấynóvừalàkhổ,vừalànguyênnhângâyrakhổnhưthếnào.

Rènluyệntâmlàmộtviệcvitế.Ngaycảkhisựhiểubiếtđãphátsinh,nếuchúngtatựnghĩrằngcáibiếtđóchắcchắnđúng,thìchúngtađãthấtbại.Dầusựhiểubiếtđólàgì,nếunóchưathậtvững,thìnólàcáibiếtgiảtạo,lừalọc,khôngphảicáibiếttuyệtđối.

Khichúngtachấpvàocáibiếtcủamình,chonólàđúng,thìđólàcơhộiđểtàkiếnphátsinhngaythờiđiểmđó.Vìthếchúngtaphảitiếptụcdừnglại,quánsát,vàtruynguyênchođếnkhichúngtathấycáibiếtcủamìnhđãchuyểnthànhcáikhôngbiếtnhưthếnào.Đólàvìchánhkiếnvàtàkiến,tựchúngđã hòa quyện vào nhau.Trái lại, cái biết đích thực không có gì ngoại trừ sự hiểu biết chân chánh.Chúngtaphảitìmragóccạnhmàtừđóchúngtacóthểnhìnthấysựhiểubiếtsailầm,tàkiếnsẽphátkhởinhưthếnào.

Khi ngãmạn và lòng cao ngạo phát sinh, chúng ta phải khiến chúng quay ngược lại, quán sátchúngđểthấyrằngkhôngcó“tựngã”ởtrongchúng–vàtrongtrườnghợpđó,tađượcgìkhibahoatựđại?Thựcsựngãởđâu?Khiquánchiếuvềđiềuđó,chúngtasẽkhôngbiếttrảlờilàmsao.Chínhđiềuđósẽgiúpchúngtabỏthóikhoekhoang.

Khichúngtatìmrađượcnguyênnhânphátkhởicái“tôibiết,tôiđúng,tôithậttốt”,thìđólàtiếngnóilàmchochúngtakhósốngtrênđời.Nếuchúngtalàmkhócáctiếngnóikháctrongtâm,thìchúngtađãlạcđường,vìtấtcảchỉlàcáctùytùngcủatâm.

Tiếngnóichorằngđólàtốt,làđúng:Hãymổxẻngaytiếngnóiđó.Chúngtakhôngcầnđếnbấtcứtiếngnóinàokhác.Hãykhiếntiếngnóiđóquayngượctrởvàovàđàosâunguồngốccủanó.

Nếuchúngtakhôngbiếtlàmthếnàođểnhậnralỗicủamình,làchúngtakhôngbiếthànhPháp.Chútâmvàolỗicủamìnhlàđingượclạivớidòngchảy.NguyêntắccănbảntrongquánniệmlàchúngtakhôngthểđặtmìnhlêntrênPháp.Phápphảilàtrêntấtcả.

Càngcónhiềuhiểubiết,chúngtacàngtrởnênkhiêmcung:đólàbảnchấtcủaPháp.Aicónóirằngchúngtangusi,hãyđểhọnói,nhưngchúngtaphảichắcchắnrằngtrongtâmchúngtatrànđầyPháp.DuytrìPháptrongtâmbằngbấtcứmọigiá,giốngnhưngườitacẩnthậngìngiữmộtthưphòngtrongđóchứađựngcácbảnkinh.HãychútâmđếnviệctậphợpPháplạimộtđiểm,giữtâmởvịthếthíchhợp,màkhôngbámvíuvàobấtcứđiềugì.Cònnhưchúngtaphảibảovệtâmnhưthếnào,vàtâmđòihỏichúng taphảichămsóc,gìngiữnónhư thếnào, thìđó lànhữngđiềuchúng taphải tựkhámphá.

ChánhkiếnvàchánhniệmxemmọithứlàPháp(Dhamma).Nóicáchkhác,chúngnhìntấtcảmọiduyênhợpđềunằmtrongtamtướng(khổ,vôthường,vôngã).

ChúngtaphảiquántưởngvềbảnchấtđíchthựccủaPhápđểkhinhìnrabênngoài,tathấytấtcảđềulàPháp,màkhôngchochúnglàtốt,xấu.Hãynhìnsaochochúngtakhôngsavàoviệcđánhgiá.Hãynhìnmọithứnhưlàtựnhiêntheođúngnhânduyêncủanó.HoặcnhìnmọithứnhưlàPhápđơnthuần.Sauđóxétxemtâmcócảmthấycởimở,nhẹnhàngvàtrốngrỗngkhông.

PhápmàchúngtahọcquasáchvởkhôngphảibảnchấtđíchthựccủaPháp.ĐểnhìnthấyđượcbảnchấtđíchthựccủaPháp,chúngtaphảitướcbỏmọiướclệ,chỉcònlạisựđơngiảnvàthuầnkhiết,khôngcóbấtcứ“hữu”hay“thủ”nào.

Sựquánniệmcòndùngđếntưduylàvẫncònởbênngoài.Sựquánniệmnộitâmphảilàcáinhìnchămchú,bấtđộngvàtịchtịnh.Đólàsựquánniệmbaogồmcáinhìnthấuđáo,chứkhôngphảicáinhìnthoángqua.

Sựquánniệmcủachúngtaphảitrảiquanhiềumứcđộ,khôngphảimột.Mứcđộđầutiênlàquánsáttrênbìnhdiệncủatưởngvàsựđặttên.Tiếpđếnchúngtaquánsáttưtưởng.Rồichúngtaquánsátsựtỉnhthức.

Nếuchúngtaquánsátsựđặttên,thìhãycoichúngđơngiảnchỉlànhữngtêngọi:hànhđộngnhậnbiết,sựýthứcrằngchúngtađãnhậnbiếtđiềugìđó.Rồithìcáitêngọisẽquađi.Nếuchúngtaquánsáttưtưởng,thấytưtưởngphátkhởinhưthếnào,vềđiềugì,vàrồinóđãquađinhưthếnào.Sauđómộttưtưởngkháclạikhởilên,rồinócũngquađi.Đólàmứcđộthứhai.Rồichúngtasẽquánsátsựtỉnhthức,sựtỉnhthứccủatâmđơnthuần,mộtcảmgiácphátkhởingaynơi tâm.Hãyquánsátcảmgiácđóngayởtâmvàxemnóquađinhưthếnàocũngbằngcáchđó.

Chúngtacầnsửdụngchánhniệmtỉnhgiác,giốngnhưcáixuổnghayđồxúcrấtsắcbén,đểđàosâuvàobảnngãcủamình.Sauđóchúngtacóthểlậttungnólên,quánsátnóởmọigóccạnhđểcóthểthấychínhxáctựngãcủatalàởđâu.Hãycốgắngquánniệmvềthân,thọ,tưởng,hànhvàthứcmàchúngtabámvíuvàoquáchặt,đểnhìnthấychínhxácđâulàthường,lạchayngã.

Chúngtachưaquánniệmvềnhómnămuẩn–làcáiluônthayđổingaytrướcmắtta–đểcóthểnhìnthấychínhxáccáchiệntượngtựnhiêncủachúngkhichúngxuấthiện.Đólàlýdochúngtathấtbạitrướcsựquyếnrủcủabámvíu,chấpchặt,làmphátkhởicảmgiáccủangãdướihìnhthứclàngười“tiếpthu”,người“tiêuthụ”,kẻ“lãnhhậuquả”.Đểrồisauđóchúngtaphảiđaukhổvìđivàotronglãnhvựccủasựtiêuthụvàtiếpnhận–tấtcảnhữngđiềuđómàkhôngmảymayýthức.Thậtra,chúngtacònmuốnnhiềuhơnnữa.Thídụ,khitanhậnđượcquảcủamộttâmyêntĩnh,tựtại,thìtamuốnởtrongtrạngtháiđómãi.Khicósựbiếnđổi,tacảmthấybịxáotrộn.Nhưngnếuchúngtahiểucácquyluậtcủavôthường,khổvàvôngã,thìchúngtacóthểbuôngbỏ.Chúngtakhôngcầnphảibámchặtvàođó.Ngayđólàconđườngđểgiảithoát.

Chúngtađếnđâytutậpnhằmmụcđíchchấmdứtkhổđauvàuếnhiễm,vìthếchúngtaphảiquêntấtcảmọi thứkhác.Chúngtakhôngcầnphảikhiếnmìnhbậntâmvớinhiềuviệc.Chỉcầnchúngtaquánniệmvềthânvàtâm,thìmọithứtựchúngsẽtrởnêntrốngrỗng.Chúngtakhôngcầnphảiaoướcđượccósựtrốngrỗngđó.Đừngđểbảnthânchúngtabịnungnấuvìhammuốnnày.

Thayvìbuôngxảnhữngthứchúngtacầnphảibuôngxả,chúngtalạicungcấpchonóthêmnănglượngđểnócóthểbùngphátlênmạnhmẽhơn.Thayvìphảiđốiphóvớinhữngthứmàchúngtacần

phảitránhxa,buôngbỏ,làmyếuđihayhủydiệtchúng,thìchúngtaphớtlờđi.Nhưngchúngtalạiđisăn lùng các phương pháp hành thiềnmới!Uế nhiễm của chúng ta đang phát sinh ngay trướcmặtchúngta,ngaytrongtâmchúngta,trongtừnggiâyphút,vậymàchúngtakhôngđốidiệnvớichúng.Cáichúngtalàmlạilàlođitìmnhữngthứởbênngoàiđểtựdốimình.

ThựchànhPháplàmộtphươngcáchđểchữatrịchứngbệnhbêntrongthânvàtâm,vìthếchúngtaphảidốchếtsứclựcvàoviệcthựchànhvớihếtkhảnăngcủamình.Chúngtaphảitậpluyệnhếtsứccẩnthậnđểcácuếnhiễm, thamáivàchấpthủtrởnênnhẹnhànghơn.Chúngtaphảichútâmquánchiếukhôngdừngđểcóthểhủydiệtsựbámvíuvàongã.Đâylàcôngviệcquantrọngnhấttrongđờita:quánsátvềnhữnghiệntượngtâmsinhlýđểthấysựvôthường,khổvàvôngãtrongđó.Khiuếnhiễmcònchưađượcdiệttrừhếtthìchúngtacònphảitiếptụccôngviệcnàysuốtđời.Chúngtacứphảitiếptụcquánsát,niệm,vàbuôngxảkhôngdừng.

Cácuếnhiễmthô,nặngnềthìdễthấy,nhưngcácuếnhiễmvitế,nhẹnhàng–nhưlàtìnhyêu,dụcvọng,đammê-đốtcháytâmtavớingọnlửanhẹnhàng,nhưngvẫnđộchạinhưacid,nhữngthứnàythìkhóthấyhơn.Chúngtaphảiquánsátbảnthânđểbiếtbảnchấtthậtcủachúng.Nếukhông,chúngtasẽtiếptụctíchtrữthêmcácnấmmốckhiếnchosựẩmmốcđótànrữabêntrongchúngta.

Chúngtacànghướngsựchútâmrangoài,chúngtacàngtrởnênumê.Ngượclại,chúngtacàngsoirọinộitâm,thìchúngtacàngtrởnênsắcbén–vàchúngtacàngcóthểrũbỏnhữngđaukhổvàuếnhiễmcủamình.Càngnhìn rabênngoài, chúng ta càng thâu thập thêmnấmmốcgây thối rữa, thìchúngtacàngtrởnênlàmộtđốngrácthải.

Khinhìnthấynhữnguếnhiễmởnơingườikhác,chúngtathấychúngôuếlàmsao.Nhưngkhichúngxuấthiệnnơibảnthânmìnhthìtathấylàchúngđúngvàtốt.Đâylànơitatỏrarấtmâuthuẫn,coicácuếnhiễmcủamìnhnhưlànhữngngườibạnthân-đúngvớicâunói“Coimấyđĩasắtmònrỉnhưnhữngcánhhoasen”.Cóphảiđólàtháiđộcủachúngtakhông?Đâylàđiềuđángchochúngtaxemxétlại.

Nếuchúngtabiếtcáchquánsátsựphátsinhcủauếnhiễm–dầuđólàthamhaysân-ngaycảkhinórấtyếuớt,chúngtacũngcầnnhìntậnmặtnóchođếnkhichúngtacóthểdẹpnóquamộtbên.Nếukhônglàmnhưthếthìchúngtasẽkhócósứcmạnhđểchiếnthắng.Nếuchúngtanạpthêmnănglượngchonó,chođếnkhinóbắtđầulantỏarakhắpnơi, thìnósẽbùnglênnhưlàmộtđámcháylớn,vàchúngtasẽkhôngcòncókhảnăngdậptắtnónữa.Nếumuốndậptắtmộtuếnhiễm,chúngtacầnphảidẹpnóngayởgiaiđoạnkhởiđầu,khinóxuấthiệnnhưmộtchútcảmgiáccủaviệcưahayghét.

Khitâmtrốngrỗng,nhưhiệncó,hãytiếptụcquánsátxemcáccảmgiácnàyđãphátkhởinhưthếnào.Xemchúngquađinhưthếnàovàchúngtaphảilàmcáchnàođểcóthểchắcchắnrằngkhôngcóthứgìkhácphátsinhđểtiếpsứcchonó.Sựýthứccủachúngtavềđiểm-khởi-đầucủamộthànhlàcáchđểdẹpbỏ,đánhtankhổđaungaytừlúcbắtđầu–mộtphươngphápkhôngnhữngđúngđắnmàcònđòihỏiítnănglượngnhất.

Dẹptannhữnghammuốnvàsânhậnâmỉthìkhôngdễ,vìgốcrễcủachúngvẫncònđó;chúngvẫncònđượcphânbóndungdưỡng.Đólàlýdotạisaochúngcứnởhoavàđậuquả.Vìthếnếuthựcsựmuốnápdụngmộtphươngphápnhanhnhấtvàđứngđắnnhất,chúngtaphảitậptrungvàoviệchủydiệtảotưởng–vàoviệcđốimặtvớisựthật.

Chútâmthẳngvàoviệclàmthếnàomàuếnhiễmcóthểkhiếntâmtrởnênmêmuội,phiềnnãovànóngnảy.Sauđóquánchiếuxemtaphảilàmthếnàođểhủydiệtchúng.Khichúngrãtan,tâmcócảmthấynhẹnhõm,mátmẻkhông?Hãycứnhìnngaynơiđó.

Sựnhẹnhõm,mátmẻởđâykhôngphảidotalàm.Màđóchínhlàsựnhẹnhõm,mátmẻtừbêntrongvàtừchínhtâm,chứkhôngcầnphảitướinướclên.Đólàcảmgiáccủatâmkhinócóthểbuôngbỏđiềugìđó.Nónhẹnhõm,mátmẻtừbêntrongvàtừchínhnó.

Khôngdừngquánchiếubảntâmgiúpchúngtacóđượctăngthượngtâmhầuđiđếngiảithoát.Đólàmộtphươngcáchđểphávỡthóiquenbámvíucủatâm,khiếntâmtrởnênyếuđuốihơn.Tacóthểbuôngbỏđượclànhờvàouylựccủatâmchánhniệmtỉnhgiác,chứkhôngphảibằnguylựccủauếnhiễm,áidụchaychấpthủ.

Khitâmcốgắngđểđạtđượcđiềugìđó,taphảibắtđầuquántâm.Chỉđếnkhitâmlắngđọng,lúcđótamớinêngiảiquyếtvấnđềsaochothíchhợp.Nhờthế,thamáisẽtrởnênyếuhơn,vàhànhđộngcủachúngtasẽđượckiểmsoátdướiuylựccủachánhniệmtỉnhgiác.

Nếuchúngtakhôngthửnghiệmviệcsửdụnguylựccủachánhniệmtỉnhgiácđểchiếnthắnguếnhiễm,thìchúngtasẽmãiumê,tămtối.Chúngtasẽtiếptụcănuống,sốngsaochothỏathích,nhưngkhicóviệckhôngnhưýxảyrathìtabắtđầuchaođảo,bámvíuvàotấtcảmọithứ.Đólàvìchúngtachưathựchànhpháttriểnsựchịuđựngvàkhamnhẫn.Chúngtachưarènluyệnbảnthânđểchịuđựngsựđauđớn,khổsở,đểkéodàisựchútâmvàokhổđau,đểnhìnxemchúngnặngnềnhưthếnào,đểnhìnxemchúnglàcủaai.Nếuchúngtacó thểchịuđựngkhiquánsátcáiđau,cáikhổchođếnkhichúngquađithìchúngtamớiđượcíchlợilớntrongviệctutậpcủamình.

Chúngtaphảitựrènluyệnbảnthânđểcóthểquántưởngvềcáiđau,chútâmvàonóđếnđộtâmkhôngcònởđónữavàcóthểbuôngbỏnó.Nhưthếthìsựđauđớnkhôngthểđixahơncáithânnày.Vớidụclạc,chúngtacũngkhôngnênbámvàonó.Chúngtakhôngcầnphảithỏamãndụclạc.Chúngtaphảinhìndụclạcvàkhổđaugiốngnhưnhau.Chúngđềuvôthườngvàkhổ,nhưchúngvẫntừnglànhưthếtựbaogiờ.

Tronglúcngồithiền,dầucóđauđớnthếnào,chúngtacũngphảichịuđựngđểtiếptụcnhìncáiđauchotớikhinóquađi.Hãyxemnónhưlàcáikhổcủadanhsắchaycáikhổcủangũuẩn.Còntâmthìchúngtahãygiữnóởtrạngtháibìnhthường,tựtại.Bằngcáchđó,thamáisẽkhôngphátkhởi.Nếuchúngtađểthamáiphátkhởi,chúngtasẽkhómàbuôngbỏnó.Nósẽchạylungtungkhắpnơi.

Chỉcầnquánsátcáiđau.Khinóphátsinh,hãyđểchonóphátsinh.Nếunómạnhmẽ,chỉcầnbiếtnhưthế.Đừngđểtâmhammuốnphátkhởi.Hãyđểcáiđauchỉlàmộtcảmgiácvẹntoàn.Hãychúýxemnóđãtượnghìnhnhưthếnào,biếnđổirasao,vàchỉcầnquánsátnónhưthế.Đừngđểbấtcứáidụcnàophátkhởi.

Hoặcnếumuốn,chúng tacó thểquaynhìn lại tâmđơngiảnvà thuầnkhiết.Nếu tâmđangbấnloạn,chúngtacóthểbiếtrằngáidụcđãphátsinh.Nếutâmởtrạngtháibìnhthường,hãyquánsátnókỹlưỡng,vìnócóthểnhanhchóngthayđổitrạngthái.Nếusựtậptrungcủachúngtabịgiánđoạn,tâmsẽchạytheobấtcứtrạngtháinàokhởilênlúcấy.

Khichúngtachạytheosựtốtvàxấu,vàbámvíuvàocảmgiáccủangã,chúngtatạorabaohỗnloạn.Nhưngkhichúngtathựcsựbiếtrõràng,chúngtagiảiquyếtcácvấnđềrồiđểchochúngquađi.Khichúngtathựcsựphântíchmọiyếutố,chúngtasẽthấyrằngkhôngcótốthayxấuphátsinh.Tấtcảđềuquađi.Nhưngrồicácvọngtưởngmớilạiphátsinh,rồiquađi,phátsinhrồiquađi.Chúngcứtiếptụcxuấthiệnvàdườngnhưchúngliênquanđếnnhiều,rấtnhiềuvấnđề.Nhưngthựcsựrakhôngcónhiềuvấnđề.Chỉcósinh,trụvàhoạidiệt.Chỉvìchúngtakhôngchútâmđểbiếtđiềunày,nêntanghĩlàcónhiềuvấnđề.Nhưngdầucóbaonhiêuvấnđề,cũngchỉcótừngấythứnày:phátsinh,cómặt,vàrồiquađi,cáinàykếtiếpcáikia,nhưlàmộtdòngnướccuộnchảy,màsựcuộnchảykhôngphảilàmộtvấnđề.

Nếunhìnvàodòngsuynghĩcuộnchảycủachúngta,dùtốthayxấu,chúngtasẽthấyrằngkhôngcógìthựcsựcómộtbảnchấtmàchúngtacóthểbámvíuvào,vìtấtcảnhữngsuynghĩnàykhởilên,rồiquađi,biếnmất.Nếuchúngtabiếtnhìnmộtcáchkhônngoannhưthế,thìtâmchúngtasẽtrốngrỗng,vìchúngtanhìnthấysựthậtlàtấtcảnhữngthứnàyđềuphátsinh,cómặtvàrồiquađi.Quákhứđãquarồi.Tươnglaithìchưatới.Hãychỉnhìnvàohiệntạiphátsinhvàquađingaytrướcmắtcủachúngtavàđừngbámvíuvàođó.

Khichúngtanhìnthấysựsinh,trụvàhoạidiệtđơnthuầnnhưthế,ngaytronggiâyphúthiệntại,đểrồicóthểbuôngxả,khiđólàchúngtađãđượcgiảithoát.

Cócâucổngữ:MộttrụcờđượcđóngDướimộtdòngnướcchảyxiết:NgayđócóĐứcPhậtVớigiáoPhápthậtvidiệuDướimộtdòngnướcchảyxiếtámchỉthờihiệntại,nơicóvọngtưởng,cóbiếnđổi,cósinhvàcó

diệt.NgayđócóĐứcPhậtmàPhápcủaNgàithậtvidiệucónghĩarằngtuệgiác,sựhiểubiếtrõràngđãđượcpháthiệnngaynơiđó.Buôngbỏmọichấpthủcũngxảyrangaytạiđó.

Hãyquánsáttâmcủatađểxemnóđangcuộnchảyvềđâu.Hãydừnglạivàquánsát.Hãyýthứcvềcácdòngchảy.Cuốicùngrồichúngtasẽthấythựcrakhôngcógìởđó,chỉcósựphátsinh,rồiquađitrongcáikhông,giốngnhưmộthìnhảnhphảnchiếuchợplóelên,rồibiếnmấtđi,khôngcóbảnthể.

Nếuchúngtasoirọinộitâmvànhìnthấusuốt,chúngtasẽthấyrằngkhôngcógìtrênthếgiannàycóbấtcứgiátrịgì,vìgiátrịcaonhấtnằmtrongtâm,trongcáithấybiếtrõràng,sángsuốtvàthuầnkhiết.Ngaynếunhưsựhiểubiếtnàychỉlàtạmbợ,điềuđócũngcónghĩarằngsựtuhànhcủachúngtakhôngphải làvô ích.Chúng tacó thểcoiđó làchuẩnmựcđểchúng ta tiếp tục tuhànhcho tớikhichúngtaphávỡđượcmọikhổđauvàuếnhiễmmàkhôngđểlạidấuvếtgì.

Cảmgiácnội tại của tâmsẽ tựhiển lộ theonhịpđộ riêngcủanó.Nógiốngnhưmộtviênkimcươngẩnmìnhtrongđá.Khilớpđáđượccắtbỏđi, thìviênkimcươngsẽhiệnralấplánhvàchiếusáng.Cũngthế,khitâmbịchônvùitronguếnhiễm,thamái,vàbámvíu,nóhoàntoànởtrongbóngtối,hoàntoàntốitâm.Khôngcóánhsánghaysựchiếusángnàođếnnócả.Nhưngkhinhữngdụngcụcắtsẻcủachúngta–chánhniệmtỉnhgiác-phôbàycáccạnhsắcbén,thìtâmtựnósẽtỏasángrựcrỡ.

PhápPhậtbaogồmnhiềuchủđề,nhưngtấtcảđềutụvềtâm.Uếnhiễmcũnglàmộtloạipháp,giốngnhưtuệgiácvànămuẩn.Tấtcảmọithứđềulàpháp.Hiệntại,cáimàchúngtacầnlàPháptốithượng,Phápkhôngphảidotạotácmàcó.Chúngtamuốnbiếtnógiốngnhưthếnào,vịthếnónằmởđâu?Nónằmngaytrongtâm.Cáitâmkhôngtạotác,hoàntoàntrốngrỗng:đómớilàChânPháp.

Khiquántưởngvềhiệntại–cáchmàsựviệcphátsinh,cómặt,vàquađi-chúngtaphảitiếptụcquánsátchođếnkhichúngtacóthểnhìnxuyênthấutớicáikhôngsinh,khôngdiệt.Khichúngtahoàntoànthấuhiểuvềsựsinh,trụvàhoạidiệt,chúngtasẽgiápmặtvớicáiKhông.

CáiKhôngđókhôngphảilàsựtrốngkhôngnhưkhichúngtangồivàsuynghĩ,“Khôngcógìởđócả”.Dĩnhiênlàcógìởđó.Mắtnhìnthấysắc,tainghetiếngđộng,vânvân.Nhưngchúngtrốngkhôngchỉvìtâmkhôngxenvàođóđểđặttên,đểsuydiễnđiềugì,đểbámvíuvàochúng,hoặcđểthíchhaykhôngthíchchúng.Chúngtrốngkhôngvìtâmđãđượcgiảithoátkhỏisựbámvíu,chỉđơnthuầnnhưthế.

Nếuchúngtakhôngbiếtlàmsaođểdẹpbỏsựviệc,làmsaođểbuôngxả,chúngtasẽbịdínhmắctrongtừnggiaiđoạntrênconđườngđạo.Nếuchúngtachấpvàohươngvịngọtngàocủasựtĩnhlặnghaytrốngkhông,thìđólàNiếtBàntrongmộngảo.

Sựtutập,rènluyệnđòihỏichúngtaphảitrảiquanhiềuthứ.Nếuchúngtađạtđượcmộtsựhiểubiếtmớimẻnàođóvàchấpvàođó,thìnósẽtạorachướngngạitrênđườngchúngtađi.Giốngnhưtrongmộtcuộchànhtrình.Nếuchúngtakhámpháđượcđiềugìđómớilạkhiếnchúngtakhôngmuốntiếptụcđitới,vìchúngtađãbằnglòngvớicáivừacó,thìcuốicùnglàchúngtasẽdựngnhàởlạiđóluôn.Khảnăngđểtiếptụccuộchànhtrìnhtùythuộcvàosựtỉnhthứcđểthấyrõràng,xuyênsuốtconđường.Nếuchúng tadựngnhànơiđây,nghĩ rằngNiếtBànởngaynơi trốngkhông, thìđiềuđóđãchặnđứngđườngđicủata.Nhưngnếuchúngtacoicảmgiáctĩnhlặngvàtrốngkhôngchỉnhưmộtđiểmdừngchân,thìnósẽkhôngnguyhiểmgì,vìchúngtavẫncòncơhộiđểtiếptụcđiconđườngcủamình.Conđườngdiệttrừuếnhiễmphảihướngđếnviệcphávỡkhuynhhướngchấpvàosựhiểubiếtvàcácquanđiểm.

Chúngtaphảinhậnbiếtcácgiaiđoạntrênconđườngđạomàchúngtacầnđếnnhưlànhữngđiểmdừngchânnghỉngơivàphảiýthứcrằngchúngtachỉcoichúngnhưlànhữngchỗnghỉngơitạmbợ.Nếuchúngtabámvàochúngquáchặt,chúngtasẽdínhvàođóvàkhôngthểđixahơnnữa.

Nếuchánhniệmcủachúngtaluôntrụvữngnhưthế,thìcuốicùngtâmcũngphảiđầuhàng.Thóiquenlangthangđóđâyđểbiếtđiềunày,điềukiasẽdầndầnlắngxuốngvàtrởnêntĩnhlặngmàchúngtakhôngcầnphảioépnó,vìtâmkhôngthểchịuđựngcáinhìnsoimóithườngtrựccủachúngta.Mỗilầnchúngtanhìnnó,chúngtasẽthấyđượcsựgiảtạocủanó.Chúngtasẽthấylànókhôngđángtin,khôngđángđểbámvíu,vìthếsựgiảtạođócũngsẽteotópđi.

Cũnggiốngnhưcóngườiđếnđểtângbốcchúngta.Ngaykhichúngtanhìnhắnchằmchặpvànhậnbiếthắnđịnhlàmgì,thìhắnsẽphảiquayđitrongtủihổ.

Đểtậptrungvàonơicảmgiácvềngãphátsinh,sựchánhniệmtỉnhgiáccủachúngtaphảihoạchranhiềuphươngcáchtừnhiềugócđộ,sửdụngsựkhônkhéomàchúngtaphảitựmìnhnghĩra.

BíquyếtCcănbảnnhấtlà:Hãytìmnơimàcảmgiácvềngãtựtanrã.Nếutuệgiáccủachúngtakhôngtiếnsâuhơnvàosựhoạidiệtcủasởhữutâm,thìkhôngcócách

gìchúngtacóthểbiếtcáctrạngtháitâmphátsinhvàquađinhưthếnào.Khôngcócáchgìchúngtacóthểbiếtchúnglangthangđóđâyđểnắmbắtsựvậtnhưthếnào,chúngđãrơivàovòngxoáycủacáctâmhànhtốt,xấunhưthếnào,haychúngđãtựgâythươngtíchtrongnhữngcơnhỗnloạnđónhưthế

nào.Vìthếkhichúngtachọntầmngắm,hãytậptrungthẳngvàoviệchủydiệtcáctrạngtháitâm.Khichúngđi theomột đối tượng, sauđó chúng cóhoại diệt không?Hãy tiếp tục quán sát chođếnkhichúngtacóthểthấychúngtựtanrãnhưthếnào.Nếuchúngtakhônglàmđượcđiềunàythìtrướchếthãychútâmvàosựtanrãcủacáctrạngtháitâmsinhlý.Khichúngtanhìnthấyrõràngsựhoạidiệtcủacáchiệntượngtâmsinhlý,chúngtacũngsẽtựbiếtthứcuẩn(mà)biếtđượcsựhoạidiệt,cũngtựhoạidiệtnhưthếnào,trongtừngvàmỗigiâyphút(mà)nóbiếtnhữngđiềunày.

Biếtđượcsựhoạidiệtcủatâmthứcrấthữuích.Khôngcầnbiết tâmthứcđóphátkhởinhưthếnào,nhưngbaogiờnócũngtựtanrã.Khichúngtanhìnthấyđượcđiềunày,chúngtasẽkhôngbámvíuvàoýnghĩrằngnócóbấtcứtựngãnào.

Biếtđượcsựtanrãcủatâmthứcđơngiảnvàthuầnkhiếtlàbiếtđượcsựtanrãcủatấtcảmọithứkhác.Cứnhưlàchúngtamởracảvũtrụ,hayhoàntoàntháodỡcảvũtrụvàvứtnóđi.

Khichúngtacóthểtháodở,vứtbỏ,vàbuôngxảthếgiớithìkhôngcógìngoàisựtrốngrỗng,mộtsựtrốngrỗngrõràng,sángchói.Từngữ“thếgiới”và“nămuẩn”chỉđơngiản làphươngtiệngiúpchúngtathấycósựthayđổinhưthếnào.

Đểtrởnênquenthuộcvớisởhữutâmđơngiảnvàthuầnkhiết,chúngtaphảiquánsátcácchuyểnđổicủatâmdoxúcchạm.Chúngtaphảibiếtsựsinh,diệtcủasựvậtvàchúngtaphảiquánsátsựtỉnhgiác,nằmsâutrongtâmhaytrongsởhữutâm.Nếunókhôngbịtạotáchayđặttên,nósẽnằmim.Nósẽduytrìvịthếnày.Nếuchúngtamuốnxemnócóthểduytrìtrạngtháinàytrongbaolâu,chúngtaphảiquánsátsựbiếnđổicủanókhiphảnứngvớisựxúcchạmhayphảnứngvớisựđặttênkhởilêntrong tâm.Khinhững thứnàyphátkhởi thì sự tỉnhgiáccóduy trìđượcvị thếcủanókhông?Nếukhông,nósẽbịxaolãng.Đếnlúcmọiviệclắngdịulạithìchúngtacũngđãmệtnhoài.

Nếuchúngtacóthểquánxétduyênsinhcủasựtỉnhgiácđơngiảnvàthuầnkhiết,chúngtasẽbiếtnềntảngnộitâmcủachúngta.Lúcđầuchúngtaphảidựavàochánhniệm,lấyđólàmnềntảngchosựchútâm.Sauđóchúngtatậptrungvàoviệcbiếttínhchấtcủasựbiếnđổi,củasinhvàdiệt.Đâylàcáinhìntậptrung,khôngphảilàcáinhìnbìnhthường.

Cáinhìnbìnhthườngkhôngđưađếnbấtcứsựhiểubiếtnào,đólàảogiác.Cáinhìntậptrungđưađếnchỗtạoracáibiếtrõràng,vàcáibiếtrõràngđóchínhlàphươngtiệnđểhủydiệtảotưởng.Dầuchúngtađangởgiaiđoạntutậpnào,mộtkhichúngtakhôngcònđặttên,tạotáchoặcbámvíu,thìđólàmộtbiểuhiệncủacáibiếtrõràngtrongtâmhaytrongtiềmthức.

Đểchosựtỉnhgiáccủachúngtacóthểđạtđếnđiểmtậphợpcủatâmhaycủasởhữutâmđơngiảnvàthuầnkhiết,chúngtaphảichútâmvàođiềukiệnbiếnđổitrongnộitâm.Chúngtalàmnhưthếđểhủydiệtcáchạtgiốngnằmsâutrongsởhữutâm.Cáchạtgiốngvitếnàyluônnằmtrongsởhữutâm.

Chúnglànhữnghạtgiốngcủaáidục,lònghammuốnđượchiệnhữuhaykhônghiệnhữu.Khôngkhóđểnhậnraáidục.Cáchmànóhướngđếnđểtạorahammuốnđốivớisắc,âmthanh,mùi,vịvàxúcchạm,làđiềukhádễnhậnbiết.Nhưngđốivớinhữnghạtgiốngtiềmẩnnhưhammuốnđượchiệnhữu-hammuốnđượccómặthaycómộtcáingã,haynhữngthứthuộcvềngã-nhữngthứnàynằmsâudướiđáy.Vìthếchúngtacầnphảinhìnthậtsâu,nếutamuốnhủydiệtchúng.

Nếuchúngtacóthểnhìnxuyênsuốt,thấuđếncáchạtgiốngnàyvàhủydiệtchúng,thìđóchínhlàconđườngđểgiảithoátkhỏikhổđaucủachúngta.Điểmtậphợpcủasởhữutâmđơngiảnvàthuầnkhiết,,dođó,làcáiđángđểchúngtathựcsựđàosâu,tìmhiểu.Nếuchúngtakhôngtậphợpsựtỉnhgiácđểquánsátđiểmnày,chúngtasẽthấylàrấtkhóđểhủydiệtnhữnghạtgiốngđó.Bấtcứhạtgiốngnàochúngtađãhủydiệtđượccũngchỉlànhữnghạtgiốngởbênngoài,nhưlànhữnghạtgiốngcủadụclạc.Nhưngnhữnghạtgiốngcókhuynhhướngtiềmẩntrongtâmhaytrongsởhữutâmkhôngcóchủđíchriêng.Đólà lýdotạisaochúngta ítnhìnthấusuốtđượcchúng, ítbiếtvềchúng.Đólàvìchúngtachỉquẩnquanhđùagiỡnvớiconcáicủachúng,tùytùngcủachúng:làcácdụclạc.Chúngtakhôngquaynhìnvàobêntrongđểcóđượcchútkháiniệmnàocả.

Nhữngkhuynhhướngvôthứcgiấumìnhtrongcátínhcủachúngta.Chúngtakhôngthểtựýhủybỏchúngtrongnháymắt.Cáchduynhấtđểhủydiệtchúnglàquánchiếunộitâmtừngbướcđểchúngtacóthểbiếtchúngrõràng.Chúngtaphảiđạtđượcmứcđộcănbảncủacáibiếtvôthứcnếuchúngtamuốngạtbỏnhữngđiềuvôthứctrongtâm.

Tâmsởchứađựngtrongnócảmgiáccủasựhiệnhữuhaycómộtcáingã.Nóchứađựngnhững

hạtgiốnglàmphátkhởisựcómặthayhữucũnggiốngnhưmộthạtgiốngchứađựngrễ,cànhvàlá.Nếuchúngtachútâmvàoviệctìmhiểuduyênsinhcủadanhvàsắcđơnthuần,chínhviệcđósẽhủydiệtnhữnghạtgiốngtáisinh.

Chúngtaphảiquáncáchiệntượngtựnhiêncủahaithứ:hiệntượngbiếnđổi(hữuvi)củanhữngthứnhưlàngũuẩnvàhiệntượngkhôngbiếnđổi(vôvi)củasựhoàntoànhủydiệtkhổđau.

Loạithứnhấtluônthayđổisựtráhìnhcủanókhôngdừngdứt,lèoláichúngtavàoviệcbámvàođónhư là thựccó,như làchínhxác.Việcchấpvàocáccảmgiácdễchịucủachúng ta thậtgiả tạo.Ngaycảkhichúngtarènluyệntâmthanhtịnh,chúngtavẫnhyvọngđượcnếmvịngọtcủacáccảmgiácdễchịu.Đólàvìchúngtachưaquánchiếusâuxavềsựgiảtạocủatấtcảmọiloạicảmthọ.

MộtsốvịA-la-hánđạtđượcGiácNgộbằngviệclàmchủcáccảmthọvàhủydiệtđượcsựthamđắmgiấumìnhtrongbaloạicảmgiác:khổ,lạc,vàtrungtính.

Chấpvàosânẩntiềmtrongcảmgiácđớnđau.Ngaykhicảmgiácđaukhởilên,dầuđólàcáiđautrongtâmhayởthân,thìsựbứcrức,khóchịucũngphátkhởitrongtâm.

Chấpvàosiẩnchứa trongcáccảmgiácdễchịu.Chúng ta thíchsựdễchịucủa tấtcảmọi thứ,muốnnóởvớichúngtamộtthờigiandài.

Khimộtcảmgiáctrungtính–khôngkhổ,khôngvui-phátkhởi,chúngtachìmđắmtrongcảmgiácnày,vìchúngtakhôngbiếtrằngnóchỉlàmộtcảmgiácđãphátkhởivàsẽquađiđúngtheonhânduyêncủanó.Đâylàlýdotạisaochấpvàositiềmẩntrongcảmgiáctrungtính.

Làmsaobuôngxảtâmchấpnày?Đâylànhữngđiềumàchúngtacầnsuynghĩcẩnthận,vìcảmgiáccórấtnhiềucáchđểhấpdẫnta,khiếntâmthamáiphátsinh.

Thídụkhitâmđangbìnhlặngvàtrốngrỗng,sauđónóbiếnđổi,khôngcònbìnhlặngvàtrốngrỗngnữa,khiếntamuốnnótrởlạibìnhlặngvàtrốngkhông.Nhưngtacàngmuốnnhưthếthìtâmcàngkhôngđượcbìnhlặngvàtrốngkhông.

Nếuchúngtacóthểgạtbỏướcmuốnđượcbìnhlặng,trốngkhôngthìđiềuđókhiếntâmlạitrởnêntrốngvắng.Lònghammuốnlàcáikhiếntâmsôisụctrongkhổđau,vìthếlònghammuốnlàcáitacầnhủydiệt.

Chúngtathựchànhkiềmchếcáccănđểcóthểhủydiệtlònghammuốn,vìtâmluônmuốnnhìnthấysắc,ngheâmthanh,ngửimùihương,nếmvịvàcảmnhậnnhữngxúcchạmquanhnó.

Vìchúngtakhôngbiếtáidụcgâyrakhổđaunhưthếnào,nênchúngtacốgắngđểthỏamãncácdụcvọngcủamình–vàrồiđủmọithứkhổđau,phiềnnãosẽđitheo.

Thuậtngữsankhata-dhamma–pháphữuviámchỉtấtcảcácphápmangdấuấncủatamtướng:vôthường, khổ và vô ngã. Những điều chúng ta cần tu tập có thể tóm gọn trong hai từ: sankhata-dhammavàasankhata-dhamma.Cảhai từnàyđềucóýnghĩa rộng lớnvà sâuxa,nhất là sankhata-dhamma, là luônbiếnchuyển,khổvàvôngã.Cácpháphữuvikhôngdừngđi theodòngxoáycủachínhchúng.Trongkhiasankhata-dhamma–phápvôvikhôngthayđổi,khôngkhổ,nhưngvẫnlàvôngã.Nhưngngayphápvitế,thâmthúynàycũnglàcáimàchúngtakhôngnênbámvíuvào.

Khitâmdừnglại,trởnêntĩnhlặngvàcósựtựýthức,hãyđểnóchútâmsâusắchơnvềchínhnó,vìtrạngtháidừnglạicủanólàtrạngtháitâmđịnhhayxả:tĩnhlặng,trungtính,khôngkhổ,khônglạc.Loạitâmhànhnàyđượcgọilàanenjabhisankhara–tâmhànhđịnhtĩnh-haynếumuốn,chúngtacóthểgọinólàtâmhànhtrungtính.Khichúngtachútâmđếnnó,hãyxemnónhưlàmộtyếutốtựnhiên.Đừngbámvíuvàosựtĩnhlặng,sựtrungtínhhaysựbuôngxả.Tuynhiên,lúcđóchúngtaphảidựavàotâmxả,đểnhìnmọithứđềulànhữngyếutốtựnhiênthuầnkhiếtvàđơngiản.Đâylàmộtcáchđểhủydiệtbấtcứsựhìnhthànhcủatâmưathíchhaykhôngưathích,tốthayxấu.Vìlýdonàychúngtakhôngchỉdừnglạiởtâmbuôngxả.Chúngtaphảinhìnxuyênsuốtnóvànhậnbiếtrằngđóchỉlàmộtyếutốtựnhiên,khôngcóngã.

Khicáctâmhànhtanrả,tâmsẽtrụvàosựtỉnhgiáccủaxả.Từđóchúngtachútâmvàoxả,nhưlàmộthiệntượngtựnhiên,màkhôngsửdụngbấtcứsựđặttênnào.Chỉđơngiảnchúýđếnnó,quánsátnóvàtrởnênquenthuộcvớihiệntượngtựnhiênnằmsâubêntrong,màkhôngđặttênbấtcứđiềugì.

Khichúngtanhìnvàotừngmứcđộcủatrạngtháiđơngiảnvàthuầnkhiết,thìmọisựsẽtrởnênthâm thẩmvà sâu sắchơn.Chúng tabiết vàbuôngxả, biết vàbuôngxả, biết vàbuôngxả– trốngkhông!

Bấtcứđiềugìphátkhởi,chúngtabuôngxả.Nguyêntắcquantrọngtrongcáinhìnnộitâmchỉlà

buôngxả.Chúngtanhìn,quánsátvàbuôngxả.Hãyhướngtâmđếnchỗbuôngxả.Hãynhìnvàosựtĩnhlặng

tuyệtđối,khôngcónhữngcuộcđốithoạinộitâm.Biếtvàbuôngxả.Chánhniệmluôncómặtquaviệcbuôngxảmọithứ.Hơithởkhôngbiếnmất.Dầutâmcóvắnglặnghaytrốngkhôngđếnthếnào,chúngtavẫnýthứcđếntừnghơithở.Nếuchúngtakhôngbiếtnhưthế,chẳngbaolâuchúngtasẽđánhmấtsựchútâm,trởnênxaolãnghaymộttâmhànhnàođósẽcảntrởkhiếnchúngtađánhmấtsựchútâmcủamình.

Khitâmtạotácnhữngýnghĩbấtthiện–ýnghĩvềđammêdụclạc,vềsân,đầytáchại- tấtcảnhữngthứnàyđềuđượcgọilànhữngtâmhànhbấtthiện(apunnabhisankhara).

Khi tâm thối luikhỏi sựđammêdục lạcvàphát triểnmộtcảmgiácnhàmchán,ghê tởm, lợmgiọngđốivớisựsimêdụclạc,đólàphươngcáchchúngtathanhlọctâmđểnókhôngdínhvàosựđammêdụclạc,màthayvàođónósẽtrụtrênsựnhàmchán.Khitâmnhìnthấyđượcnhữngtaihạicủasânvà thayvàođócó thiệný,muốn tha thứ,đó làcáchchúng tahủydiệtsânhận.Khinhìn thấyđượcnhữngsựtaihạicủalònghiểmác,chúngtasuynghĩhayhànhđộngtrongnhữngphươngcáchkhônggâyhạichoai.Tấtcảnhữngđiềunàyđượcgọilàtâmhànhthiện(punnabhisankhara).

Khi tâmtạotácnhữngđiềunày,dầuthiệnhaybất thiện,nócũngtựlàmxáotrộnmình.Ýnghĩthiệnphảiluônhoạtđộngđểngăncảnýnghĩbấtthiện.Nếuchúngtasuynghĩnhiềuquá,nócóthểkhiếnchúngtamệtmỏi,cảtrongthânvàtâm.Khiđiềunàyxảyra,chúngtaphảitrụvàomộtđiềuduynhấtđểmangtâmtrởvềđịnhtĩnh.

Khichúngtachútâmtrongđịnh,buôngbỏcảhaitâmhànhthiệnhaybấtthiện,vàthayvàođótiếptụctrụtrênmộtđốitượng,điềuđóthuộcvàođặctínhcủatâmhànhbấtbiến(anenjabhisankhara).

Cảmgiácđượchoàntoànyêntĩnhhayxảtrongmộtthờigiandàicóthểkhôngnằmtrongđịnhnghĩacủatâmhànhbấtbiếnnhưlàjhanahaynhữngbậcthiềncaohơn.Nóchỉlàmộttrạngtháikhôngchuyểndịchđikèmvớichánhniệmvàtỉnhgiác.Tâmtựýthứcvềbảnthân,tựnhìnvàomình,vàluôntựbiếtbảnthân,màkhôngtạotácýnghĩthiệnhaybấtthiện.Nhưngđiềunàycũngcóthểđượcbaogồmdướitâmhànhbấtbiến.

Vìlýdođó,chúngtaphảitìmratrạngtháitâmvữngchãiđểcóthểquánsátsâuhơn,đểnókhôngbámvíuvàotâmhànhbấtbiến.Chúngtaphảitiếnđếnđiểmmàchúngtacóthểthấyrõràngsựsinh,trụ,diệt,vôthường,khổnãovàvôngãcũngcómặtởngayđó.

Chúngtacầnphảilàmchonguyêntắccơbảnnàycủacáibiếttrởnênthậtsắcbénnhưdao–đểchúngtacóthểnhìnthấysựthậtrằngkhônggìcómộtbảnchấtthật,tấtcảđềulàảotưởng.

“Biết”và“khôngbiết”đổichỗnhau(hoánvị)nênchúngdườngnhưkhácnhau,nhưngnếuchúngtadínhvàohaimặtnày,thìchúngtasẽbịdínhvàotựngã.

Thựcsự,nếuchúngtabiết,chúngtaphảibiếtcảhaimặt:mặtbiếtvàmặtkhôngbiết,đểthấyrằngcảhaiđềubiếnchuyểntrongcùngmộtcách,cảhaiđềugiảtạotrongcùngmộtcách.

Cảmnhậncủachúngtavềhiệntượngtâmsinhlý,làtấtcảđềuthuộctâmhành.Chánhniệmlàmộttâmhành,tỉnhgiáccũnglàmộttâmhành.Ngaycảtâmvắnglặnghaykhôngvắnglặngcũnglàtâmhành.Vìthếhãynhìnvàosựvậnhànhcủatâmchocặnkẻ,chínhxác,từmọigócđộ,từbêntrongđếnbênngoài.

Sự hiểu biết – của người quán sát, hay người biết- cũng làmột hành.Tất cả đều là hành, dầuchúngđúnghaysai, tốthayxấu.Vìthếchúngtaphảirènluyệntâmthấuđáo,rốtráovớihành.Khichúngtabiếttâmhànhrõràng,mộtcáchsâusắc,thìcảmgiácnhàmchánsẽphátsinh.Nếuchúngtakhônglàmnhưthế,chúngtasẽbámvíuvàocáctâmhànhthiệnvàxuađuổicácáchànhđi.

Chúngtacóthểnhậnracáctâmhành,vìchúngluônbiếnđổivàhoạidiệt.Lúcđóchúngtamớiýthứcrằngsuốtmộtthờigiandài,chúngtađãchạyđuổitheonhữngthứgiảtạo,nhữngmónhàngnhái.

Ngaycảsựhiểubiếtrõràngcũnglàmộthành.Nóthayđổi tùytheocácđiềukiệntâmsinhlý.Chánhniệm,tỉnhgiácvàcáithấybiếtbằngtrựcgiác,tấtcảđềulàcáchành–chỉlàchúnglàcáchànhthiện,vàchúngtaphảitùythuộcvàochúngtronglúcnày.

Chúngtaphảihiểucáchành,biếtcáchsửdụngchúngchođúng,vàrồiđểchúngrađi.Takhôngcầnphảitiếptụcbámvíuvàochúng.

Cáibiết làmộthành.Khôngbiếtcũng làhành.Khiquánsátchúng từbên trong,chúng ta thấyrằngcảhaiđềusinhvàdiệt.Ngaychínhcácchân lýmà tabiếtbằngcáchnàycũngkhôngkéodài.

Chúngluôntrởthànhcáikhôngbiết.Từđótacóthểthấylàcáctâmhànhcóđủmọitròởrấtnhiềumứcđộvàchúngtabịdẫndắtvào

cuộcchơivớichúng.Khichúngtacóthểbiếtđượccáctròcủatâmhànhởmọimứcđộ,thìđiềuđóthựcsựhữuích.

Chúng ta sẽ thực sựbiếtđúngnhưnhữnggìĐứcPhậtđãdạy: “Sabbesankharaaniccati-tất cả cácpháphữuviđềuvôthường”.Đâylàmộtnguyêntắcquantrọnggiúpchúngtanhìnthấykhổtrongtấtcảcáchành.

Ngaycả các thiệnhành, nhưchánhniệm tỉnhgiác, tự chúngvà trong chúngcũng chứakhổvìchúngphảithayđổiluôn.Hiệntại,tacóthểsửdụngchúngnhưcácdụngcụcầnthiết,nhưngtakhôngnênbámriếtvàochúng.

Dầuchúngtaphảigìngiữcănbảntrícủamình,sửdụngchánhniệmtỉnhgiácđểkiềmchếtâm,chúngtacũngcầnphảihiểurằngtâmcũnglàmộthành.Chánhniệm,tỉnhgiáclàcáchành.Nếuchúngtachỉbiếtmộtcáchphiếndiện,rồiđikhắpnơirêuraovềnhữnggìchúngtacóthểbuôngxảkhitutập,thìchúngtađãkhôngnhìnsâuvàocáchành.Nếuđólàsựthật,thìchúngtavẫnsốngtrongdòngcuộnchảycủahành.

Chánhtrí,mộttâmhànhthiện,cầnphảiđượcrènluyệnđểđọcvàgiãimãsựviệcởbêntrongvàbênngoài,kểcảbảnthânnó,trênnhiềubìnhdiện.

Mộtkhichúngtađãnhìnthấyđượcvôthường,vàkhổ,chúngtaphảinhìnthấusuốtđếnsựthiếuvắngcủangãtrongtấtcảcáchành.

Chúngtacầnphảibiếtrằngtấtcảcácpháplàvôthường,khổvàvôngã.Hãytiếptụcquánchiếunhưthếchođếnkhichúngtanhậptâmđiềunày.Chỉcónhưthếchúngtamớipháttriểnđượccảmgiácnhàmchán,vôsi.Chúngtasẽkhôngchấpvàocácphápthiệnhoặcxuađuổiphápbấtthiện,vìchúngtađãbiếtcảhaiđềucùngmộtloạivàcảhaiđềubiếnđổinhưnhau.

Dầuchúng tacóduy trìđượcvị thếcủacáibiếtcủamình,biếtchắcrằng tâmkhông tạo tácgìthêm,chúngtacũngkhôngbámvàocáibiếtấy,vìchínhnócũngphảibiếnđổi.

Cónhiềulúckhitanghĩrằngmìnhbiếtsựthậtvềmộtvấnđềnàođó,nhưngrồiởmộtlúckháchaysaulúcđócáibiếtrõrànghơnlạiphátsinh.Điềunàygiúptaýthứcrằngcócáitanghĩlàcáibiếtđúngnhưngthậtranókhôngđúng.Cáibiếtđócóthểthayđổi.Dầucáibiếtđócócaotộtthếnào,khinóbiếnđổi,chúngtacũngphảinhớrằngnócũngchỉlàmộttâmhành;nóvẫncóthểthayđổiởbấtcứmứcđộnào.Dầunócóvitếhaythô,chúngtaphảibiếtnórốtráo.Nếukhôngchúngtasẽdínhvàođó.

Nếuchúngtacóthểnhìnthấusuốttấtcảcácpháp–tốt,xấu,đúng,sai,ngườibiết,ngườikhôngbiết-đềunhưnhau,thìtrítuệcủachúngtadầntăngvượtlêntấtcảnhữngthứnày.Nhưngdầuchonócóởvị trícaohơn,nóvẫnchỉ làmột tâmhành.Nóvẫnchưa thoát rađượccáchành.Ngaycảconđườngđạocũng làmộthành.Vì thếkhi ta tiếnbộ trên conđườngđạo,khi tađạtđượcyếu tố củachánhkiến,chúngtacũngphảinhìnthẳngvàovấnđềnày,nhìnthấusuốtcácloạitâmhành,khôngcầnbiếtđặctínhcủacáibiếtcủachúngtalàgì.Dầuchúngtanhìnmộthiệntượngvậtlýhaytâmlýsinhdiệt,tấtcảcũnglàcáchành.Ngaycảtâmanđịnh,đócũnglàmộtloạitâmhành,cũngnhưcáctầngthiềnđịnhjhana.

Nếukhôngnhìnvàobêntrong,chúngtakhiếntâmtămtối,ùlì.Rồikhicósựxúcchạmcủagiácquan,tâmcóthểdễdàngbịxáotrộn.Vìthếhãycốgắngquánchiếunộitâmcẩnthậnđểxemcógìtrongtâm,đểxemsựvậtphátsinhnhưthếnào,xemtâmphánđoánvàtạotácnhưthếnào.Bằngcáchđóchúngtasẽcóthểhủydiệtchúng,phávỡchúng,đemchotâmsựđơngiảnvàthuầnkhiết,khôngcósựđặttênhaychấpthủgìcả.Rồitâmsẽđượcgiảithoátkhỏicácuếnhiễm.Chúngtacóthểcoiđólàvẻđẹpnộitâmcủachúngta,“HoaHậuTrốngVắng”,ngườikhônggià,khôngbệnh,khôngchết-mộtvẻđẹpthuầnkhiếtkhôngbiếnđổi.Đólàcáichúngtaphảinắmbắtđượcngaytrongtâm.Đókhôngphảilàtâm,màchínhtâmlàcáitiếpxúcvớinó.

Khitutập,chúngtagiốngnhưnhữngngườithợcắtkimcương.Viênkimcươngcủachúngta–cáitâm-bịchônvùitrongđốnguếnhiễmgớmghiếc.Chúngtaphảisửdụngchánhniệmtỉnhgiác–haygiới,địnhvà tuệ- làmdụngcụcắtxẻđể làmtâmtrongsạch trongmọiýnghĩ, lờinóivàhànhđộng.Sauđóchúngtaluyệntâmtrởnênlắngđọngvàđịnhtĩnhđểcáibiếtsángsuốtcóthểphátsinh.Ởđóchúngtasẽgặpmộttâmhoàntoànthuầnkhiết,khôngcònuếnhiễm,khôngcòntâmnáođộng:“HoaHậuTrốngVắng”củachúngta,ngườithậtxinhđẹp,khôngcònbiếnđổi,ngườimàThầnChết

khôngthểđểmắtđến.Khôngbiết đây có làđiềuđángđể chúng tangưỡngvọngkhông,xinđể cáchànhgiả tựmình

quyếtđịnhđiềuđó.---o0o---HẾT

[1]KinhQuánNiệmHơiThởđềramườisáubướcđểthựchànhquánhơithở,sauđóchiamườisáu

bướcđóthànhbốnchiphần,mỗichiphầnnóivềmộttrongcácđềtàiđãđượcnhắcđếntrongKinhTạoDựngChánhniệm:thân,thọ,tâmvàpháp