Vijon në faqen 21

Dramaturgu dhe fituesi i çmimit “Nobel” në letërsi George Bernard

Shaw është shprehur se: “Demokracia është një mekanizëm që siguron se do të qeverisemi ...

Pesë “origjina” për kabinetin “Rama 2”

Nga FERDINAND XHAFERRIOpinioni

Ditësi

(Në foto) Fakulteti i Drejtësisë. Universiteti i ArteveNë faqen 5

Në faqen 7

NGJARJA PA VIKTIMA

Digjet autobusime kosovarë nëMilot, momentet

e tmerrit

Në faqet 8-12

Ngjarja në qershor të këtij viti, ende pa autor

Elton Ismaili, prej disa ditësh është larguar me Elton Ismaili, prej disa ditësh është larguar me familjen. Seria e atentateve ndaj familjes së tijfamiljen. Seria e atentateve ndaj familjes së tij

Iu bë atentat me eksploziv në Vlorë,

biznesmeni ikën nga Shqipëria

Ndonëse kanë kaluar dy muaj nga shpërthimi me eksploziv i mjetit në pronësi të biznesmenit Elton Ismaili, në Vlorë, policia e këtij qyteti vijon punën për zbardhjen e plotë të rrethanave dhe për ...

Në faqen 2

PLANI I VEPRIMIT

Samiti në Durrës,Rama i përgjigjetHolandës: Krimi s’ka nacionalitet

Kryeredaktor: Erl MURATIZv/kryeredaktore - Rezarta DELISULA

Tel:(04)2359-104, Fax:(04) 2359-116 E-mail:gazetashqiptare@hotmail.com

Viti XXIII - Nr. 7515 E diel 27 Gusht 2017 Çmimi, 50 lekë (1.5 euro)

Në faqen 3

MESAZHI

Negociatat me BE, Hahn: S’ka datë, shpejtonime reformat

APELI, STUDENTET TE BEJNE KUJDES ME VERIFIKIMIN E “VIJES SE KUQE”

UNIVERSITETET, FITUESITTE JURIDIKU DHE ARTETPublikohen ata që kanë arritur të futen edhe te Gjuhët e Huaja,

Sportet dhe Universiteti i Korçës. Regjistrimet nisin më 29 gusht

Nga JENS THURAU

Jens Spahn është për konservatorët shpresa e së ardhmes, në partinë

e Merkelit, CDU. Ai zemërohet kur në disa restorante në Gjermani fl itet vetëm anglisht. ...

“Po flisni gjermanisht!”

Dje “Deutsche Welle”në

Vijon në faqen 22

Nga ENRIK MEHMETI

Basha: Edi Ramapërgjegjës për

eksodin, por s’ebren ndërgjegjja

THIRRJA PER BASHKIM

Në faqen 4

Trafiku i armëve nga Rinasi, nëpranga njëri

nga dy autorët Në faqen 6

DETAJET E OPERACIONIT Protektorati austriak mbi kultin katolik në Shqipëri dhe frika e zhdukjes

Kur Papa negocionte me Portën e Lartë për shqiptarët

Suplement

Në Shën Stefan u vendos që Veriu i Shqipërisë t’i jepej Malit të ZiNga ANDREAS GOTTSMANN prill 1885 luante një rol krye-

sor. Pos luleve dhe fi gurave të apostujve sllav (vëllezërit Kyrilit dhe Metodit nga Se-laniku që kishin misionar krishterimin te sllavët, vër. e përkth.) që ishin vendosur nëpër dritare dhe ballkone pran tyre ishte ...

Edhe pse mbreti i parë i Bullgarisë, Alexander

Battenberg, ishte protestant dhe djalë i një katolikeje, ai e përkrahte në mënyrë demonstrative ortodoksinë dhe me rastin e festimit të jubileut të Metodit datë 18

5 FAQE

SPECIALE

Elton Ismaili

E diel 27 Gusht 20172 -

REDAKSIA: Redaktor i Suplementeve dhe Sociales: Rezarta Delisula, Redaktor i Rretheve: Trëndafile VISHA, Redaktor i Kulturës: Fatmira Nikolli, Art Designer: Nevila SAMARXHI,ADMINISTRATA: Përgjegjëse e Financës: Alma Smokthina 0682074397, Shpërndarja: Elvis Llaka Cel 0682074416, Marketingu: Cel:0682074415-email:marketing@gazetashqiptare.com, ADRESA: Ish-Drejtoria e Uzinës

së Autotraktorëve, Tiranë - Tel:(04) 2359-104 Tel&Fax:(04) 2359-116, Marketingu: Tel:(04) 2359-104/359-123. Tiranë, Internet: www.gsh.al, Email: gazetashqiptare@hotmail.com; redaksia@gazetashqiptare.com, SHTYPUR në “Klasik”Shpk

FAQJA E PARE

SIGURIAPolicia e Shtetit përforcoi masat e sigurisë gjatëvizitës së kryeministrave të Ballkanit Perëndimor,në Durrës. Policia ishte në gatishmëri të plotë përtë parandaluar ndonjë akt të mundshëm terrorist.Shërbimet e FNSh-së Tiranë, shërbimet e PolicisëRrugore, të drejtorisë Vendore të Policisë Tiranë eDurrës, si dhe agjentë të drejtorisë Antiterror, tështrira në aksin rrugor Rinas-Tiranë-Durrës. Asnjëincident nuk pati për sa i përket rendit e sigurisë.

Masat

SAMITIBASHKËPUNIMI

Krerët e qeverive të rajonit mblidhen në Durrës, plan veprimi prej 115 pikash

Rama i përgjigjet Holandës:Krimi nuk ka nacionalitet

"Brenda vitit mbyllim çështjen e kanabisit"

Kryeministrja e Serbisë: Dialog me Kosovën

Brnabiç: S'besoj se Serbiado e njohë Kosovën

Vendet e BallkanitPerëndimor tashmëkanë një axhendë të

përbashkët, për t'u bërë mëatraktivë për investime tëhuaja, me synimin edhe përtë përshpejtuar afrimin meBE. Shqipëria, Kosova, Malii Zi, Maqedonia, Serbia dheBosnje Hercegovina kanënjë plan konkret veprimi, me115 pika, të cilat i kanë përm-bledhur në një dokumentudhërrëfyes për krijimin enjë tregu unik rajonal. Komi-sioneri për Negociatat eZgjerimit, Johannes Hahnkërkoi nga kryeministrat e 6vendeve të Ballkanit që tëkujdesen për zbatimin e pro-jekteve të diskutuara, duketheksuar se është përgjegjë-si e qeverive për të çuar për-para integrimin. Gjatë kon-ferencës së përbashkët përshtyp me komisionerin përZgjerimin, kryeministri ivendit, Edi Rama deklaroise: "Kemi një plan veprimime 115 pika në funksion tënjë transformimi rrënjësornë kuadrin e lëvizjes sëmallrave, shërbimeve, kapi-talit, punonjësve të kuali-fikuar që ta bëjë rajoninshumë më tërheqës për in-vestime, shumë më fleksibëlpër shkëmbimet ebrendshme tregtare, dukepërshpejtuar afrimin me BEdhe ritmet e rritjesekonomike dhe mirëqenies.Kryeministri Rama ka ko-mentuar për herë të parëzërat se Holanda po shqyrtonmundësinë e rikthimit tëvizave me Shqipërinë. Nëkrah të komisionerit tëZgjerimit Johanes Hahn, pastakimit me kryeministrat erajonit në Durrës, Rama thase tregimi me gisht i Sh-qipërisë si një vend që ek-sporton kriminalitet bëhetpër axhenda të caktuara poli-tike dhe mediatike brendavetë Bashkimit Europian."Ne nuk kemi asnjë problemas me Holandën dhe as menjë shtet tjetër. Unë refuzojta pranoj shenjëstrimin eshqiptarëve, qofshin ataazilkërkues, qofshin ata qëkryejnë krime në vendet eBashkimit Evropian si një

arsye për të treguar me gishtShqipërinë. Identifikimi dhepropagandimi i etnisë sëkriminelëve nuk ka lidhjeme Evropën që kemi dheEvropën që duam. Ka lidhjevetëm me agjenda politikenë një Evropë që kalon tur-bullira në raport me të ardh-men e vet", u shpreh kryem-inistri. Kreu i qeverisë zbu-

loi se gjatë takimit në vilënqeveritare në Durrës i kish-te shprehur komisioneritHahn angazhimin për tëmbyllur brenda vitit çësh-tjen e shumëpërfolur tëkanabisit. "Folëm përzgjedhjet si një moment irëndësishëm i kapërcyer mesukses, folëm për vullnetindhe domosdoshmërinë që të

vazhdojë ajo që u nis si njëqasje e re dhe vullnet bash-këpunimi mes qeverisë dheopozitës, nga ana tjetër e njo-ha Hahn me planin e këtijmandati në funksion të re-formave, të një transformimirrënjësor të shërbimeve përpublikun si një aspekt iluftës kundër korrupsionitdhe ryshfetit."

Edhe pse në proces dialogu me një kryemi-

nistre të re, Ana Brnabiç,kryeministrja e Serbisënuk beson se Serbia do tanjohë ndonjëherë shtetine Kosovës. Në një interv-istë për Ora News, Brnabiçtha se vendet duhet tëpërqendrohen në inte-grimin rajonal dhe njëko-hësisht të përparojë dia-logu mes Kosovës dhe Ser-bisë. "Unë besoj që dialogu do të vazhdojë,Serbia është aty, unë jam këtu për të vazh-duar këtë proces. Le të shohim nëse mundtë bëjmë cilësinë e jetës së qytetarëve samë të mirë që të jetë e mundur. Nuk besoj

se njohja e Kosovës kandodhur, por është bërëthirrje për dialog mesvendeve për një mar-rëdhënie më të mirë për tëardhmen. Ne duhet tëkemi një marrëdhënie samë të mirë të jetë e mun-dur dhe duhet të ndjekimhapat për të cilat jemi da-kordësuar. Serbia ka bërëshumë për të implementu-ar të gjitha pikat në proces-

in e dialogut dhe kemi nevojë që Prishtinatë fillojë të punojë me pjesët më të rëndë-sishme të marrëveshjes për stabilitetin ekomunitetit serb. Unë shpresoj që dialogudo të vazhdojë", tha zj. Ana Brnabiç.

DEKLARATATakimin e djeshëmme kryeministrat eBallkanitPerëndimor, Ramae ka cilësuar si ditëtë mirë pune jovetëm përShqipërinë, poredhe për rajonin."Ditë e mirë punepër rajonin e përShqipërinë. Qoftëme bashkëpuniminrajonal, qoftë meintegrimin europiando të ecim mëshpejt për mëshumë ekonomi dhepunësim", shkruanRama në ‘FB’. SOT PREZANTOHET QEVERIA “RAMA 2”

Boçi: Mbani frymën,lajmi "i madh" po vjen

Kryeministri Edi Rama do të prezantojë sot në Asamblenë Kombëtare të PS-së qeverinë e mandatit të ri 4-

vjeçar. Deputeti i PD-së, Luçiano Boçi, me anë të një mesazhinë "Facebook" shkruan se një lajm "i madh" po vjen dhe se tëgjithë duhet të mbajnë frymën teksa iu referua mbledhjes sësotme të Asamblesë së PS-së. Sipas Boçit nga sot,"124" kriminelëte rrezikshëm, pas kërcënimeve "live" të Ramës, "s'do kenë vrimëmiu ku të futen"……përveç zyrës së Ramës.". "Mbani frymën,sepse lajmi "i madh" po na vjen! Nga nesër (sot), PS shpall "qever-inë e mosvarme"…. nga PS-ja! Nga nesër,(sot) mbaron qeveria eduarve në tepsi dhe fillon qeveria e lezetit të tenxheres e sah-anëve (lëpirësve), e kusisë dhe kusarisë. Dora vetë Rama II-të, eka shpalosur devizën për qeverinë e re: Vidh "më shumë, memë pak" njerëz! Nga nesër (sot), "124" kriminelët e rrezikshëm,pas kërcënimeve "live" të Ramës, "s'do kenë vrimë miu ku tëfuten"……përveç zyrës së Ramës. Nga nesër (sot), hashashishpallet "non grata"….. për qeveritarët! Është jashtë mode sekemi nevojë për "koka"- shteti e jo për gjethe… Nga nesër (sot),zjarret "do ngrijnë" nga hutimi për "zjarrin" e plasur të qeverisësë re! Nga nesër (sot) shqiptarët do gjejnë "lumturinë" e hum-bur, sipas parimit "ishim keq, kur ishim mirë"…. përveç njërit,"hallexhiut timonier" Ramë. Nga nesër, (sot) shpallet, më në fund,fillimi i procesit të hyrjes së BE - së në Shqipëri….. me atlete.Rrnoftë qeveria! Lavdi votuesve!", shkruan deputeti i PD-së.

Ana Brnabiç

Luçiano Boçi

Kryeministri Edi Rama

E diel 27 Gusht 2017 - 3 FAQJA E PARE

Komisioneri për Zgjerimin: S'ka më justifikim, presim rezultatet e vetingut

Hapja e negociatave, Hahn: Endes'ka datë, shpejtoni reformat

Mesazhi për shqiptarët: Kujdes me azilin!

Samiti, Vasili:Rama, Don

Kishot delirant,populli në varfëriKryetari i grupit të

LSI, Vasili duke ko-mentuar Samitin në Dur-rës kërkoi dje zgjidhjeurgjente të varfërisë,ndërsa shton se Sh-qipërisë i duhet meurgjencë dramatike njëvizion i ri për njëekonomi kombëtare. Si-pas tij kryeministri ësh-të një Don Kishot de-lirant që nuk e di se ku eka vendin. "Z gjidhjeurgjente varfërisë, johaluçinacione panball-kanike. Shqipëria kanevojë klithëse për vizionpër punët e zhvillimin esaj dhe këtë vizion as e kaas do ta ketë me këtëkryeministër, që s'di ku eka vendin. Delirimet edonkishotizmat e njëmadhështie, që nuk ekz-iston, por që gjallon si etillë vetëm në çoroditjenmendore të kryeministritshkollëpak, mos humbis-ni kohë ta komentoni. Naduhet me urgjencë dra-matike një vizion i ri përnjë ekonomi kombëtare,që lufton varfërinë e pap-unësinë, ndërsa haluçi-nacionet panballkanikelerjani atij (…)shyqyrZotit vendimet e mëdhanuk do të jenë kurrë nëdorë të tij", shkruanz.Vasili.

Mediu: Tregu s'mundtë jetë monopol i Ramës

Ish-ministri i Mbrojtjes, Fatmir Mediu shkruan në "Fa-cebook" për idenë e një bashkimi ekonomik në Ballka-nin Jugperëndimor. Ai shprehet se asnjë ide nuk mundtë hidhet poshtë apriori, por thekson se ky bashkim kaavantazhet dhe disavantezhet e veta për Shqipërinë.Mediu i druhet një dominimi serb në këtë bashkim. "Neasnjë nga këto takime z.Rama nuk flet për ndonjë pro-jekt konkret apo përfitimkonkret, përveçse dema-gogjisë dhe show-t qe e kakthyer në art të mashtrim-it. Gjykimi politik është idomosdoshëm, sepse siçkemi interesa ekonomiketë përbashkëta kemi dhemarrëdhënie dhe gjykimepolitike krejt të ndryshme.Influencat dhe mar-rëdhëniet gjeopolitike nëBallkan ndërmjet sh-qiptarëve dhe serbëvejanë shumë të ndryshmepër të mos thënë të kundërta. Kështu, në këtë kënd-vështrim, duhet parë se kjo marrëdhënie ekonomikenë çfarë pozicionesh e vendos Shqipërinë. Gjykimipolitik dhe marrëveshja e brendshme politike ështëe domosdoshme edhe për faktin se këto janë mar-rëdhënie që tejkalojnë mandatet e një maxhorancedhe një qeverie, prandaj kërkojnë mirëkuptim par-lamentar", shprehet z.Mediu.

Takimi me liderët e Ballkanit,Paloka: Bashkim i ri me Jugosllavinë

Kreu i deputetëve të PD-së, Edi Paloka kthehetpas në kohë kur diktatori Enver Hoxha kishte

miqësi me Titon e ish-Republikës së Jugosllavisë,ndërsa kërkon që të bëhet më shumë transparencëpër atë që ai e cilëson si "bashkim" të ri. "Në peri-udhën e mjaltit me Titon, Enver Hoxha pranoi pro-pozimin për bashkimin ekonomik të Shqipërisëme Jugosllavinë. Siç dotë pranonte vetë dikta-tori pas "prishjes", medashurinë e parë në ka-mpin komunist (jugo-sllavët for muan PK eShqipërisë dhe vunëHoxhën në krye të saj),bashkimi ekonomik meJugosl lavinë fshihteqëllimin politik të bash-kimit të Shqipërisë meJugosl lavinë nëkuadrin e federatës.Ndërkaq, zbatimi i plan-it, për aq kohë sa u zbatua, shënoi rrënimin e plotëdhe të asaj ekonomie që kishte Shqipëria në atë pe-riudhë. Pa marrë përsipër as rolin e historianit eas atë të specialistit në ekonomi, thjesht si qytetari këtij vendi, do doja që të bëhej transparencë përkëtë "bashkim" të ri, informacioni për të cilin deritani ka mbetur në kuadrin e thashethemeve", shk-ruan z.Paloka.

Valentina Madani

Komisioneri për Zgjerimin, Johanes Hahne uroi edhe nga afër

Edi Ramën për fitoren nëzgjedhje, por dje ishte i pre-rë për detyrat që duhet tëpërmbushë qeveria, ndërsanuk preferoi të japë një datëpër hapjen e negociatave.Dhe reforma në drejtësi, sinjë nga prioritetet kyçe përShqipërinë, mbetet ende njëkërkesë e qartë, këtë herëpër zbatimin sa më parë tësaj. "Do të ketë një rekoman-dim për Shqipërinë, por nukdua të them ndonjë datë.Zgjedhjet e drejta dhe trans-parente kanë qenë njëkusht për të ecur përpara.Tani nuk ka më asnjë justi-fikim që mund të përdoret.Tani mund të shkojmë drejtzbatimit dhe do të shohimrezultatet e para konkrete tevetingut. Të jeni të sigurt qëekipi ynë është i vendosurpër ta çuar Shqipërinë paradhe kjo është arsyeja qëkemi shpenzuar kaq shumëenergji gjatë këtyre muajvetë fundit", deklaroi Hahn.Hahn theksoi se progresiduhet të jetë i dukshëm dheduhet të demonstrohet sido-mos përpara vendeve tëBashkimit Evropian. Dhepër këtë i mbetet qeverisë qëtë bëjë hapat final drejtrrugës integruese. Komision-eri Hahn tha, gjithashtu, seBashkimi Europian është igatshëm që të mirëpresëvendet e Ballkanit Perëndi-mor në BE. "Ju falënderojpër këtë nismë, për këtëtakim, në këtë vend kaq tëmrekullueshëm për të dis-kutuar vijimësinë e Tri-estes. Është dhënë angazhi-mi, ka një zotim, shefat e sh-teteve i kanë dalë për zotëkëtij procesi, i ashtuquajturi Berlinit. Më shumë nismavijnë nga rajoni dhe ne nambetet t'ju mbështesim dhetë bashkëpunojmë me jupër të ecur përpara për sa itakon aspiratave tuaja evro-piane. U ra dakord për pikate planit, shenjë e mirë kjopër zbatimin e tyre. Jammirënjohës për zotimet dhefrymën që keni ndërmarrë.Kjo vlen për qytetarët tuaj,por edhe për marrëdhënietdypalëshe", theksoi komi-sioneri Hahn. Komisioneripër Zgjerimin dha një me-sazh të drejtpërdrejtë përqytetarët shqiptarë për tëmos kërkuar azil në Evropë,pasi Shqipëria është nëproces anëtarësimi drejtfamiljes evropiane. "Julutem, mos e bëni, është epamundur për ju. Çdo njeriqë kërkon azil i bën keq edhevendit të tij. Edhe lufta

KUSHTET"Do të ketë njërekomandim përShqipërinë, por nukdua të them ndonjëdatë. Zgjedhjet edrejta dhetransparente kanëqenë një kusht përtë ecur përpara.Tani nuk ka mëasnjë justifikim qëmund të përdoret.Tani mund tëshkojmë drejtzbatimit dhe do tëshohim rezultatet epara konkrete tëvetingut", thaz.Hahn.

kundër kultivimit të drogëska pasur një progres. Shikojprogres, por duhet të gjejmëmënyrën e duhur për tëhedhur një hap. E nëse doniqë të ketë progres përanëtarësimin në BE, do tëjetë zgjuarsia politike që sjellvendimin e duhur. Ështëcilësia dhe jo shpejtësia dhene do të përpiqemi që tëkemi një mbështetje nga të

gjithë vendet e BE, nukmund të flas për një datë tëcaktuar dhe ekipi ynë pomundohet për të çuar për-para integrimin. Ne kemiinvestuar shumë dhe rezul-tati do të jetë një anëtarësimnë BE", u shpreh z.Hahn.Pak minuta përpara fillimittë takimit me liderët e sh-teteve të Ballkanit Perëndi-mor, eurokomisioneri Jo-

hanes Hahn publikoi në pro-filin e tij në rrjetin social dymesazhe të rëndësishme.Hahn shkruan në "Twitter"se objektivi i shteteve tëBallkanit Perëndimor duhettë jetë fokusimi tek ekono-mia dhe krijimi i një zone tëpërbashkët mes shteteve tëBallkanit. Hahn në mesazhine tij shprehet se integrimirajonal ekonomik nuk është

një alternativë për hyrjen nëBE, por thjesht një elementi dobishëm, ndërsa ndërtimii një zone ekonomike të për-bashkët mes shteteve tëBallkanit Perëndimor, do tërriste automatikishtekonomitë e vendeve si dhedo të ulte papunësinë, prior-itete këto, që sipas eurokomi-sionerit, janë kyçe dhe qëlli-mi i tryezës në Durrës.

Komisioneripër Zgjerimin,Johanes Hahn

E diel 27 Gusht 20174 - POLITIKE

OPOZITASITUATA

Thirrja për bashkim të opozitës: Europa po e tregon Shqipërinë me gisht

Basha, akuza Ramës: Je përgjegjëspër eksodin e shqiptarëve

"Kryeministrin nuk e bren ndërgjegjja"

REAGIMIIsh-ambasadori shqiptar në Mbretërinë e Bashkuar,Mal Berisha reagoi pas paralajmërimeve dhekërcënimeve të kryeministrit Rama ndajambasadorëve. Ai shprehet se "ndjeva dhimbje pasfyerjeve të Ramës", ndërsa shkruan se "jam shumëi lumtur që nuk isha në sallën ku u fyen njerëzit mëeminentë të shoqërisë shqiptare".

Ambasadorët

"Ministritë s'janë vende punësimi për qoka politike"

Xhepa: Zvogëlimi i qeverisë tështrihet edhe në administratë

PROPOZIMISipas Xhepës, zvogëlimi i qeverisë nuk duhet tëkufizohet vetëm me ministritë, por duhet të shtrihetnë të gjitha njësitë e administratës publike.

Valentina Madani

Kreu i opozitës sëdjathtë, LulzimBasha akuzon

kryeministrin Edi Rama seështë ai përgjegjësi direkt ilargimit të shqiptarëve ngaShqipëria për shkak tëvarfërisë në vendin e tyre.Sipas tij, për shkak tëkeqqeverisjes së EdiRamës, Evropa po e tregonme gisht Shqipërinë,ndërkohë që vendi brak-tiset çdo ditë e më tepër ngaqytetarët shqiptarë. Nëkushte të tilla, LulzimBasha bën thirrje për bash-kimin e opozitës për tëndryshuar realitetin ehidhur për shkak të injo-rancës së kryeministrit so-cialist. Në një postim në rr-jetin social "Facebook",kreu i PD-së bën përgjegjëskryeministrin edhe përkrimin e veshur me push-tet dhe për Shqipërinë embushur me drogë. Nëpostimin e tij Basha shkru-an se Ramën, sipas tij, "nuke bren ndërgjegjja asnjësekondë për faktin se brak-tisja e vendit është veprimi dëshpëruar nga mungesae mundësive dhe eshpresës". "Pse ikin sh-qiptarët; për këtë Rama nukgjen kohë as të pyesë dhe astë dëgjojë. Ky është njëkryeministër që nuk e brenndërgjegjja asnjë sekondëpër faktin se braktisja e ven-dit është veprim i dëshpëru-ar nga mungesa e mundë-sive dhe e shpresës. Sh-qiptarët ikin për të shpëtu-ar veten dhe fëmijët e tyrenga varfëria dhe injoranca;ikin për të shpëtuar ngadroga dhe krimi që, pasipushtoi politikën, tani popushton ekonominë duke ubërë kërcënim për pronëndhe jetën e çdokujt. Sh-qiptarët ikin nga vendi kuqeveria dhunon në mënyrësistematike të pamunduritdhe të pambrojturit dhe fa-vorizon e mbështet vetëmkriminelët dhe gra-bitqarët", shkruan kreu iPD-së në rrjetin social "Fa-cebook". Z. Basha apelonpër bashkim të vlerave për

të ndryshuar qeverisjen embrapshtë, që po rrënon çdoditë e më tepër jetesën eshqiptarëve. Kreu idemokratëve shprehet nëstatusin e tij në "Facebook"se shqiptarët largohen ngavendi për shkak tëvarfërisë, drogës, krimit ekorrupsionit në vend."Rama vetë nuk është ko-mentator, ai është në faktpërgjegjësi kryesor për ek-sodin masiv të sh-qiptarëve, për krimin e ve-shur me pushtet dhe përShqipërinë e mbushur medrogë. Ndaj dita-ditës poshtohen raportet dhe ven-det europiane që tregojnëatë dhe qeverinë e tij megisht për kanabizimin dhekriminalizimin e vendit.Vetëm të bashkuar dhe tëvendosur për t'u përballurme të keqen mund ta ndry-shojmë qeverisjen dhejetën tonë. Shqipëria kamundësi të mëdha për tëgjithë nëse qeveriset mirë",shprehet kreu i PD-së.

AKUZA"Dita-ditës po shtohen raportet dhe vendet europianeqë tregojnë atë dhe qeverinë e tij me gisht përkanabizimin dhe kriminalizimin e vendit. Vetëm tëbashkuar dhe të vendosur për t'u përballur me tëkeqen mund ta ndryshojmë qeverisjen dhe jetën tonë.Shqipëria ka mundësi të mëdha për të gjithë nëseqeveriset mirë", shprehet kreu i PD-së.

Një vend i vogël si Shqipëria nuk e ka

luksin për të pasur njëqeveri të madhe me aq min-istri siç ishte ajo e bash-këqeverisjes Rama-Metame 19 ministra. Për eksper-tin Selami Xhepa, i cili kaqenë edhe propozuesi iparë nga bota akademikepër reduktimin e minis-trive, tani është koha e du-hur që kryeministri Rama,me 74 mandate, të marrëkëtë vendim. "Shqipëriaështë një vend shumë ivogël, në fakt edhe vende tëmëdha kanë një numër mëtë vogël ministrish. Minis-tritë nuk janë për të gjeturpunë dhe për të bërë qokapolitike. Ky është një rastideal, sepse kjo parti, kjoforcë politike ka një man-dat të plotë në Parlament

për të krijuar një strukturëshumë efiçente, sepse nuk kanevojë për të bërë qoka midisforcave të tjera politike. Keminjë realitet politik të favor-shëm dhe nuk ka arsye psekjo të mos shfrytëzohet real-isht për të krijuar një re-formë të fortë të qeverisjes nëtë gjitha nivelet e piramidëssë saj", - shprehet z. Xhepapër "Ora News". Ish-deputetii PD-së argumenton se njëqeveri e vogël jo vetëm shkur-ton shpenzimet e buxhetit tështetit, por është edhe ështëmë efektive. "Një qeverisje evogël është një qeverisje

shumë e dobishme, jo thjeshtsi numër ministrish apoagjencish. Qeverisja e vogëlnënkupton sa më pak kompe-tenca dhe më shumë kompe-tenca që i lejohen tregut dheagjentëve të tjerë. Nga anatjetër, një konsolidim i min-istrive dhe i agjencive, men-doj që jo vetëm e bën punënmë efektive të vetë minis-trive, sepse krijon më shumëkoordinim brenda departa-menteve të një ministrie mëshumë sesa koordinimin mesministrive. Një konsolidim iministrive do të ishte idobishëm për të rritur efek-

tivitetin e punës së qeverisëdhe, nga ana tjetër, sigurishtqë redukton edhe kostot fikseqë i rëndojnë buxhetit, dhekjo mund të çlirojë fonde përt'u përdorur për qëllime tëtjera", - shprehet ai. SipasXhepës, zvogëlimi i qeverisënuk duhet të kufizohetvetëm me ministritë, por du-het të shtrihet në të gjithanjësitë e administratës pub-like. "Mbi të gjitha duhet qëky proces konsolidimi nuk

duhet të jetë i kufizuarvetëm te ministritë, sepsepjesa më e madhe e funk-sioneve të shërbimeve pub-like që lidhen me qytetar-in apo sektorin privat, bi-znesin, u përkasin agjen-cive apo enteve të ndry-shme rregullatore. Kyproces konsolidimi duhettë shkojë në të gjithanjësitë e administratëspublike", - shprehet z. Sel-ami Xhepa.

Ish-deputeti i PD-së,Selami Xhepa

Kreu i opozitës,Lulzim Basha

Foto ilustruese

E diel 27 Gusht 2017 - 5VLORE & RRETHE

Ngjarja në qershor të këtij viti, ende pa autor. Seria e atentateve të familjes së tij

Iu bë atentat me eksploziv në Vlorë, frika përhakmarrje largon biznesmenin nga Shqipëria

Elton Ismaili, prej disa ditësh është larguar me familjenSERIA E ATENTATEVE

70-vjeçari Safet Veizi, i zhdukur që prej 4 gushtit

Familjarët e denoncuan të humbur, i moshuarigjendet i pajetë nga një banor i zonës

I riu udhëtonte me një mjet tip "Polo"

Sekuestrohet 102 kg kanabis sativa,policia arreston 26-vjeçarin

Enrik Mehmeti

VLORËVLORËVLORËVLORËVLORË

Ndonëse kanë kaluardy muaj nga shpërthimi me eksploziv i

mjetit në pronësi të biznes-menit Elton Ismaili, nëVlorë, policia e këtij qytetivijon punën për zbardhjen eplotë të rrethanave dhe përidentifikimin e vënien nëpranga të autorëve. Pistakryesore e ngjarjes sëndodhur më 20 qershor tëkëtij viti, në lagjen "15Tetori", dyshohet të jetë ajoe hakmarrjes. Kjo gjë ështëpohuar në polici edhe ngavetë biznesmeni, i cili kamarrë një sërë kërcënimeshpas disa ngjarjesh tëndodhura në familjen e tij.Burime pranë uniformaveblu bënë me dije se Ismailiështë kërkuar të thirret nëpolici për t'u marrë sërish nëpyetje, por prej disa ditëshai është 'zhdukur' nga Sh-qipëria. Këtë fakt e për-forcuan edhe më shumëfamiljarët e biznesmenit 42-vjeçar, të cilët pohuan se dja-li i tyre, prej disa ditësh ësh-të larguar familjarisht ngavendi ynë për shkak të frikëssë një atentati tjetër tëmundshëm. Sipas tyre, ras-ti i fundit, ku Ismailit iu vutritol në makinë, mund tëkishte pasur pasoja të rëndanëse lënda do të kishteshpërthyer teksa ai do tëndodhej brenda në mjet.

NGJARJAKa qenë mbrëmja e datës

20 qershor, kur vetëm pakmetra ku u vra një person nëVlorë dhe policia ndodhej nëvendin e ngjarjes, u ndje njëshpërthim i fuqishëm. Sipaspolicisë, u mësua se automjetitip "Ford" autoveturë me targëAA987 KP ishte në pronësi tëbiznesmenit Elton Ismaili. Në

momentin që ndodhi ngjarja,42-vjeçari ishte vetëm pakmetra larg makinës, për tëhipur dhe për t'u larguar ngashtëpia e prindërve të tij.Shpërthimi ishte aq i fortë, sadisa orendi të banesave atypranë ranë dhe u dëmtuan.Edhe vetë banorët e zonës po-huan pas ngjarjes se shpërthi-mi ishte tepër i fortë dhe se u

tmerruar kur e dëgjuan atë.Sipas burimeve të policisë, ubë me dije se sasia e tritolit evendosur në makinë ishte mëshumë se 400 gramë, çka dotë ishte fatale për Ismailin dhefamiljen e tij nëse lënda do tëshpërthente në momentin qëata mund të ishin brenda nëmakinë. Pas ngjarjes, Ismailideklaroi se kërkonte

zbardhjen sa më parë të ng-jarjes, për shkak se kjo nukishte ngjarja e parë që indodhte, pas një seri vrasjeshqë kanë ndodhur në familjene tij. Për sa u përket motiveve,ai ka deklaruar më herët senuk e kishte idenë se kushmund të fshihej pas atentat-eve dhe nëse ato kishinlidhje me njëra-tjetrën. Si-

Në vitin 1997 i kanë vrarë vëllain, biznesmeninGazmir Ismaili, i cili ishte duke udhëtuar nëLushnjë.

Në vitin 2007 i kanë vrarë motrën, EnkelejdaIsmaili, ku për këtë ngjarje u akuzua një oficerpolicie.

Në vitin 2010, makinës së dajës së tij i është bërëatentat me eksploziv, ku humbi jetën Festim Hajro(daja i Ismailit), si dhe u plagos vajza e këtij tëfundit.

Në 2014-ën, kur ka hapur një disko, i ështëvendosur eksploziv në derën e biznesit.

Në 2 janar të vitit 2017 është plagosur nëshpatull dhe në këmbë nga dy persona tëmaskuar, jashtë biznesit të tij.

Në 20 qershor të vitit 2017, mjeti i tij shpërtheume eksploziv.

pas tij, atentati i fundit, qëiu bë vetëm pak para se ai tëhipte në mjet, biznesmenikishte bindjen se ishte bërëpër një eliminim fizik të tijdhe familjes së tij. Ndërkohë,në atë kohë, në dëshminë edhënë në polici ai ka kërkuarhetim edhe për efektivin epolicisë, i cili ishte akuzuarpër vrasjen e motrës së tij.

VLORË VLORË VLORË VLORË VLORË - Në kuadër tëluftës kundër trafikimit tëlëndëve narkotike, policiaka arrestuar një 26-vjeçarnë Vlorë, pasi u kap me102.5 kg drogë në autom-jetin e tij. Sipas policisë, iriu ishte duke udhëtuarme një mjet tip "Polo", kuu gjet dhe u sekuestruaedhe sasia e drogës. "Nëvijim të goditjeve të një-pasnjëshme të realizuaranga Drejtoria Vendore ePolicisë Vlorë të rasteve tëprodhim-shitjes dhetrafikimit të lëndëvenarkotike, një tjetër rastoperacioni i koduar 'Shig-jetat' është finalizuar mesukses ditën e sotme ngaSektori për Hetimin eNarkotikëve në bash-këpunim me shërbimet epatrullave të Shigjetave,në DVP Vlorë", thuhej nënjoftimin zyrtar të poli-cisë së Vlorës. Operacioni

u finalizua në aksin rrugorVlorë-Orikum, në vendin equajtur "Kalaja", ku shteta-sit Eraldo Canaj, 26 vjeç, ban-ues në Vlorë, i janë sekues-truar në automjetin tip "Polo"me targa AA 428 KC, një sasilënde narkotike e llojitkanabis sativa, me peshë to-tale 102 kg e 500 gramë. Paskësaj, blutë arrestuan men-

jëherë në flagrancë 26-vjeçarin si posedues tëlëndës narkotike si dhesekuestruan në cilësinë eprovës materiale sasinë elëndës së bashku me mje-tin. Materialet u referuannë Prokurori, në ngarkim tështetasit të lartpërmendur,për veprën penale "Prodhimdhe shitje e narkotikëve".

FIER FIER FIER FIER FIER - Një person i ciliishte denoncuar si i zh-dukur prej më shumë sedy javësh është gjetur ipajetë nga një tjetër per-son, i cili ishte duke punu-ar në tokën e tij bujqësore.Ngjarja në fjalë ështëshënuar në fshatin Baltëstë Fierit, ku viktimë kambetur shtetasi Safet Veizi.Burime zyrtare nga policiabënë me dije se shtetasi meinicialet F.Xh., ka gjetur tëpajetë 70-vjeçarin Veizi, icili ishte shpallur nëkërkim që prej 4 gushtit,pasi ishte larguar nga bane-sa. "Më datë 26.08.2017, ora10:15, në fshatin Baltëz,Fier, shtetasi F.Xh., dukepunuar në parcelën e tij tëmbjellë me kulturë bujqë-sore, ka gjetur të vdekurshtetasin Safet Veizi, 70vjeç, banues në fshatinBaltëz, i shpallur nëkërkim më datë 04.08.2017

për 'Largim nga banesa'",thuhet në njoftimin zyrtar tëpolicisë së Fierit. Ndërkaq,mësohet se shtetasi me ini-cialet F.Xh., sapo ka konstat-uar të shtrinë në tokë trupine pajetë të të moshuarit, kalajmëruar menjëherë unifor-mat blu dhe familjarët e vik-timës. Sipas burimeve, mëso-het se nga hetimet paraprakedyshohet se vdekja e 70-vjeçarit ka ardhur nga sh-

kaqe natyrale, ndërsa gru-pi hetimor është dukepunuar për zbardhjen eplotë të rrethanave të ng-jarjes. Safet Veizi ishte de-noncuar si i humbur ngafamiljarët e tij që prejdatës 4 gusht. Ata kishinpohuar se i moshuari kish-te dalë nga banesa pa uthënë atyre se ku do të sh-konte dhe që prej atëherënuk ishte kthyer më.

Biznesmeni Elton Ismaili Vendi ku ndodhi ngjarja

Foto ilustruese

E diel 27 Gusht 20176 - AKTUALITET

Destinacion Londra, të riut i gjendet drogë në xhep, bashkëpunëtorit i zbulohet në banesë

Trafiku i armëve nga Rinasi, arrestohet njëringa autorët që dërgoi 3 pakot në aeroportVihet në pranga Saimir Çullhaj, në kërkim miku i tij

Në Fier digjen 6.5 ha sipërfaqe me ullishte

Zjarret, 14 vatra përfshijnëvendin tonë brenda 48 orësh

Xhensila Kodra

Vetëm një ditë pasi nëaeroportin e Rinasitu zbuluan tri pako

me armë zjarri të cilat do tëtrafikoheshin për në Londër,policia ka mundur të arres-tojë njërin prej personave qëdo të bënte dërgesën e tyre,ndërsa ka shpallur nëkërkim të dyshuarin e dytë.Burime zyrtare të policisëbënë dje me dije se nëkuadër të operacionit anti-trafik të koduar "DELIV-ERY", u vu në pranga sh-tetasi Saimir Çullhaj, 32vjeç, banues në Shijak, idënuar më parë për"Trafikim të narkotikëve".Kurse në kërkim ështëshpallur shtetasi me inicia-let N.F., 47 vjeç, banues nëDurrës. Të dy këta personaakuzohen për veprën penale"Trafikim i armëve dhe mu-nicionit", ndërsa hetimet emëtejshme do të ndiqen ngaProkuroria e Krimeve tëRënda. Gjithashtu, Policia eShtetit, në bashkëpunim meautoritetet e huaja janëduke punuar për të identi-fikuar edhe personin i cilido të priste pakot në Londër.Burime pranë policisë bënëme dije se pritësi i pakoveme pjesë kallashnikovimund të ketë përdoruremër të rremë.

Ndërkaq, në këtë opera-cion policia i gjeti dhe isekuestroi 32-vjeçarit edhe

një sasi droge, të cilën ai ekishte në xhep. Ndërsa gjatëkontrollit të banesës, iugjetën edhe disa bimëkanabis. Tri pakot postareme pjesë të ndryshmearmësh, të tipit kallashnik-ov, u zbuluan nga policia dyditë më parë në aeroportin"Nënë Tereza" në Rinas. Kon-statimi i tyre u bë në kohënkur po kryhej skanimi i pak-ove postare të kompanisë"DHL". "Në kuadër tëmasave të shtuara antiter-ror, si në mbarë shtetet eu-ropiane edhe Policia e Sh-tetit dhe organet ligjzbat-uese vijojnë zbatimin e njëplani të detajuar masash. Në

Zjarret vazhdojnë tëmbeten problematike

në një pjesë të mirë tëvendit, ku vetëm gjatë 48orëve të fundit janëshënuar 14 vatra të rejanë disa qarqe të territoritshqiptar. Në operacionetpër shuarjen e zjarrevedhe stabilizimin e situatësjanë angazhuar 135punonjës zjarrfikës, 16automjete zjarrfikëse, 80forca ushtarake, rreth 100punonjës të Pyjores e tëbashkive dhe vullnetarë,të mbështetur edhe ngahelikopterë. Situata pombahet nën monitorim

nga specialistët e Emergjen-cave Civile dhe instancatpërkatëse u kanë bërë thir-rje qytetarëve që në rast sekonstatojnë zjarre, të njof-tojnë menjëherë në numrate emergjencave 112, 129 dhe128. Një zjarr ka përfshirëpyllin me pisha në fshatinKarmë të Pukës. Ndërkohë,në lagjen nr.4 të Shkodrës karënë zjarr në një sipërfaqeme shkurre, ferra dhe pisha.Zjarri ndodhej pranë bane-save, por flakët janë shuarnga forcat në terren. Në fs-

hatin Pjetroshan, Malësi eMadhe, ka rënë zjarr në njësipërfaqe me shkurre dhepisha, ku si pasojë u dogjënrreth 2 ha. Gjithashtu nëqarkun e Dibrës shërbimizjarrfikës në fshatin Peshk,Ndërfushas dhe Lenë kaizoluar vatrat e zjarrit, dukeshpëtuar banesat. Edhe nëParkun kombëtar të Lurësnë zonën e Liqenit të Zi dheLiqenit të Madh ka pasurvatra zjarri dhe ështëdashur ndërhyrja e helikop-terit për t'i shuar. Vatra zjar-

ri janë konstatuar edhe nëfshatin Gurrë e Madhe, Klostë qarkut Dibër. Në qarkunLezhë ka pasur disa vatrazjarri ku në fshatin PerlatQendër, Mirditë ka rrezikuarbanesat e fshatit, madje njëbanor nga tymi është asfik-suar dhe u dërgua në spitalme helikopter. Edhe në fsha-tin Skuraj, Kurbin ka rënëzjarr, por forcat në terren ekanë mbajtur situatën nëkontroll. I përfshirë nga kjosituatë ka qenë edhe qarkuFier, ku nga zjarret e rëna në

qafën e Lalërit në Patos dhenë fshatin Radostinë janëdjegur 6.5 ha gjithsej, sipër-faqe me ullishte e shkurre.Ndërkohë, Parku Arke-ologjik i Finiqit, Vlorë ështërrezikuar nga zjarri, por falëndërhyrjes në kohë parkunuk pati dëmtime, por u dogj

vetëm 3 ha pyll dushkudhe shkurre. Gjithashtu,vatra zjarri janë përhapuredhe në fshatin Suhë eStegopul në Gjirokastër,por zjarrfikëset kanë bërëizolimin e zjarrit që rrez-ikonte banesat e dy fsha-trave.

hetimet për zbardhjen ekësaj vepre penale si dhe përidentifikimin dhe kapjen eautorëve", thuhej nënjoftimin zyrtar të policisë.ARRESTIMI

Burime pranë policisë

bënë dje me dije se identifiki-mi i të dyshuarve është bërënga këqyrja e kamerave tësigurisë të kompanisë post-are. Arrestimi i 32-vjeçarit ubë nga Seksioni për Trafiqete Paligjshme në DrejtorinëVendore të Policisë Tiranënë bashkëpunim me Drej-torinë Vendore të PolicisëDurrës, Drejtorinë përNarkotikët dhe Trafiqet nëPolicinë e Shtetit si dhe meProkurorinë për Krimet eRënda. "Në kuadër të pro-cedimit penal të nisur përkëtë ngjarje, është bërë emundur të dokumentohetveprimtaria kriminale e sh-tetasve të sipërpërmendur,

të cilët në datën 23.08.2017,rreth orës 18:00, kanë bërëdërgimin e tri pakove me njëprej agjencive të dërgesavepostare, të cilat janë kon-statuar gjatë skanimit nëaeroportin "Nënë Tereza".Brenda pakove janë konstat-uar tri armë zjarri automa-tik model 56, të çmontuara.Pakot kishin si destinacionMbretërinë e Bashkuar",thuhet në njoftimin zyrtartë policisë. Ndërkaq, në mo-mentin që policia bëri tëmundur arrestimin e sh-tetasit Saimir Çullhaj, nëtrup atij iu gjet dhe iusekuestrua një sasi prej 220gramësh lëndë narkotike ellojit marijuanë, "çokol-latë". Ndërsa, gjatë kontrol-lit në banesën e shtetasitN.F., për të cilin është dukeu punuar për kapjen e tij,policia gjeti dhe sekuestroinë cilësinë e provës mate-riale një sasi prej 4.5 kglëndë narkotike e ambal-azhuar në një thes, si dhe32 bimë kanabis sativa.Ndërkaq, hetuesit e çësh-tjes janë duke punuar përtë bërë të mundur ar-restimin dhe vënien nëpranga të personave të tjerëqë janë të përfshirë në këtëtentativë të trafikut ndërko-mbëtar të armëve luftarake.

datën 24.08.2017, ora 15:40,në PKK Rinas, punonjësit ekompanisë 'ICTS', gjatë ska-nimit të tri pakove të ko-mpanisë postare 'DHL', tran-zit, kanë konstatuar pjesëarmësh luftarake. Vazhdojnë

Pjesët earmëve të

sekuestruaranë Rinas

NjoftimPermbaruesi gjyqesore Genti Bushati nxjerr per shitje ne ankand pasurine :“Apartament” me sip 127.7 m2 , e rregjistruar ne rregjistrin hipotekore me nr 82 date02.06.2011 me volumi 5 faqe 108 me nr pasurie 16/130+1-8, ne Zonen Kadastrale8597 me adrese, lagjja “Pazare”, Shkoder : Cmimi fillestare per shitjen ne ankand eshte ne masen 4,960,000 (katermilione enenteqind e gjashtedhjete mije ) leke .Shitja e pasurise do te behet ( zhvillohet ) me date 04.09.2017 ora 16.16 ne Zyren epermbaruesit gjyqesore Genti Bushati me adrese Rruga Don Bosko , Perballe Gjykates serrethit Gjyqesore Shkoder. Personat e interesuar duhet te derdhin perpara fillimit teankandit 10 % te vleres si garanci ne Banken BKT dega Shkoder me nr llogarie41064051, ose ne Tirana Bank me nr IBAN AL74 2065 1017 0000 6003 1383 9100.

NjoftimPermbaruesi gjyqesore Genti Bushati nxjerr per shitje ne ankand pasurine : “Apartament” me sip totale prej 73 m2 e rregjistruar ne rregjistrin hipotekore , vol 1 ,faqe 195, me nr pasurie 2/413+1-17 , ne ZK 8592 me adrese Qyteti Shkoder” :.... Cmimi fillestare per shitjen ne ankand eshte ne masen 3,600,000 (tremilione egjashteqind mije) leke.

Shitja e pasurise do te behet ( zhvillohet ) me date 05.09.2017 ora 16.16 ne Zyren epermbaruesit gjyqesore Genti Bushati me adrese Rruga Don Bosko , Perballe Gjykates serrethit Gjyqesore Shkoder. Personat e interesuar duhet te derdhin perpara fillimit teankandit 10 % te vleres si garanci ne Banken BKT dega Shkoder me nr llogarie41064051, ose ne Tirana Bank me nr IBAN AL74 2065 1017 0000 6003 1383 9100.

STUDIO PËRMBARIMORE GJYQËSORE “KREON”me PËRMBARUESE GJYQËSORE SUELA METHOXHA

Dt 28.08.2017 ora 16:00 ‘Përfundon Ankandi i Tretë për pasurinë:-Apartament me sip.119.7 m2, me adresë Linze, Tirane Me çmim 51 520 EuroAnkandi Zhvillohet në zyrën e STUDIO PËRMBARIMORE GJYQËSORE“KREON”, meadr: L.11, Blv.kryesor (ish kinma iliria) ,Kati-2, Durrës, Kontakt Cel 0682096575

E diel 27 Gusht 2017 - 7RRETHE

Droga u gjet në një ambient të hapur

Sekuestrohet mbi 100 kg kanabis nëGjirokastër, në kërkim poseduesit

Një 37-vjeçar procedohet në gjendje të lirë

Shpërdoroi detyrën, policia arrestonspecialistin e pyjores në Shkodër

Pasagjerët 'luftë' me flakët për nxjerrjen e bagazheve, shoferi: S'e kuptova si ndodhi

Shkrumbohet autobusi me turistë ngaKosova, s'ka të lënduar në njerëzNgjarja, në aksin Fushë-Milot - Rrëshen

E mori në makinë për tandihmuar, autori i vë

kaçavidën në fytPUKË PUKË PUKË PUKË PUKË - Një ngjarje e rëndë ka

ndodhur në qytetin e Pukës, pasinjë hajdut ka kërcënuar shoferine një automjeti me qëllim që tagrabiste. Sipas policisë, ngjarja kandodhur në aksin rrugor Vau iDejës-Pukë, ku shoferi M. Ndocimori autorin në fjalë në makinëpër ta shoqëruar. Por në fakt, ai kanxjerrë kaçavidën duke e kërcënu-ar që t'i marrë paratë. Burimepranë policisë bënë me dije se au-tori është identifikuar dhe tash-më është duke u punuar për arrestimin e tij. Mësohet seme anë të kërcënimit, ai ka mundur t'i marrë shoferitnjë sasi lekësh dhe eurosh. Ndërkaq, policia është dukepunuar për zbardhjen e plotë të kësaj ngjarjeje.

GJIROKASTËR GJIROKASTËR GJIROKASTËR GJIROKASTËR GJIROKASTËR - Poli-cia e Gjirokastrës kasekuestruar 146 kg lëndënarkotike të llojit kanabissativa. Sipas bluve, sasia edrogës u zbulua në vendine quajtur "Mëllëz", në njëambient të hapur, në afër-si të fshatit Golem.Ndërkohë, policia ështëduke vijuar hetimet për tëzbuluar edhe poseduesin ekësaj lënde. "Në vijim tëpunës për parandalimindhe goditjen e prodhimitdhe shitjes së lëndëvenarkotike, gjithashtu dhenë vijim të kontrollit të

territorit, si dhe mbi bazë tëinformacioneve të marra nërrugë policore, shërbimet eKomisariatit të PolicisëGjirokastër, në bash-këpunim me specialistët eSeksionit të Hetimit tëNarkotikëve në D.V.P.Gjirokastër kanë zhvilluarnjë operacion antidrogë. Sirezultat i operacionit, në ven-din e quajtur 'Mëllëz', në njëambient të hapur, në afërsitë fshatit Golem,Gjirokastër, nga shërbimet epolicisë u gjetën 27 thasë,brenda të cilëve kishte lëndëtë dyshuar narkotike

kanabis sativa, në trajtën egjetheve dhe kërcejve. Pe-sha totale e lëndës ishte 146kg, e cila u sekuestrua nëcilësinë e provës materiale.Po punohet për identi-fikimin dhe kapjen e au-torëve", thuhej në njoftimine policisë.

SHKSHKSHKSHKSHKODËR ODËR ODËR ODËR ODËR - Uniformatblu kanë arrestuar një spe-cialist të pyjores në Sh-kodër, duke e akuzuar atëpër veprën penale "Shpër-dorim detyre". Burimezyrtare të policisë bënëme dije se bëhet fjalë përMark Shtjefnin. "Më datë25. 08. 2017, nga special-istët e Seksionit KundërKrimit Ekonomik e Fi-nanciar në DrejtorinëVendore të Policisë Sh-kodër, u arrestua në fla-grancë shtetasi Mark Sh-tjefni, 58 vjeç, banues nëShkodër, me detyrë spe-

cialist i Zyrës së Adminis-trimit të Pyjeve dhe Kullo-tave në Bashkinë Shkodër,për veprën penale 'Shpër-dorim i detyrës'", tha zyrtar-isht policia. Gjithashtu fil-loi procedimi penal nëgjendje të lirë për shtetasinE.K., 37 vjeç, banues në Sh-kodër, për veprat penale"Prerje e paligjshme epyjeve" dhe "Fshehje e tëardhurave". Sipas policisë,procedimet penale ndajtyre filluan, pasi shtetasiE.K. u konstatua me mje-tin tip "Ifa" me lëndëdrusore, ku mjeti kishte

Vërtetim Transporti tëlëshuar nga shtetasi MarkShtjefni, por nuk posedon-te faturë tatimore të sho-qërimit të lëndës drusore.Materialet procedurale ikaluan Prokurorisë së Rre-thit Gjyqësor Shkodër përveprime të mëtejshme.

Studio Permbarimore “SHKRELA” do te zhvilloje Ankandin e pare per pasuritea)”Njesi Tregtare” me nr. Pasurie 2/1132-N27, Vol. 49, Fq. 12, Zona Kadastrale 8591, mesiperfaqe 238.1 m2, e ndodhur ne Rr.”Studenti”, Shkoder, ne pronesi te Zef dhe AntonGurakuqi, pasuri e hipotekuar ne favor te bankes.Cmimi me te cilin fillon shitja e kesaj pasurie eshte ne vleren 163,744 (njeqind egjashtedhjete e tre mije e shtateqind e dyzete e kater) Euro.b)”Njesi Tregtare” me nr. Pasurie 2/1132-N31, Vol. 49, Fq. 20, Zona Kadastrale 8591, mesiperfaqe 197.68 m2, e ndodhur ne Rr.”Studenti”, Shkoder, ne pronesi te Zef dhe AntonGurakuqi. pasuri e hipotekuar ne favor te bankes.Cmimi me te cilin fillon shitja e kesaj pasurie eshte ne vleren 136,000 (njeqind etridhjete e gjashte mije) Euro.Ankandi i Pare zhvillohet me dt.29.08.2017 , ora 16:00 ne ambientet e StudiosPermbarimore Shkrela, me adrese : Blv.”Zogu i I”, Pall. “Agimi”, H.2, K.3, Ap. 5, Tirane.

Studio Permbarimore “SHKRELA” do te zhvilloje Ankandin e Trete perpasurine “Truall + Ndertese” me siperfaqe trualli 196.1 m2, dhe ndertesekombinuar tre kateshe” me siperfaqe 151.7 m2, me nr. Pasurie 1/241, Vol.15, Fq. 45, Z.K 8190, e ndodhur ne Rr.”Petro Nini Luarasi” Tirane, ne pronesite Petrit dhe Lumnie Hasa, pasuri e hipotekuar ne favor te bankes.Cmimi me te cilin fillon shitja e kesaj pasurie eshte ne vleren 199,803.24(njeqind e nentedhjete e nente mije e teteqind e tre pike njezete e kater)Euro.Ankandi zhvillohet me dt.31.08.2017, ora 16:00 ne ambientet e Studios PermbarimoreShkrela, me adrese: Blv.”Zogu i I”, Pall. “Agimi”, H.2, K.3, Ap. 5, Tirane.

KURBINKURBINKURBINKURBINKURBIN

Një autobus mepasagjerë u përfshinga flakët teksa ish-

te në ecje. Mësohet se auto-busi ishte me targa të Kos-ovës. Mjeti në fjalë u përfshinga flakët mesditën edjeshme, teksa ishte dukelëvizur në aksin Fushë-Milot - Rrëshen. Si pasojë engjarjes, fatmirësisht nukpati të lënduar në njerëz,ndërsa në momentet e parapasagjerët u përfshinë ngapaniku. Sipas burimeve,vetëm disa prej tyre u asfik-suan në momentin që potentonin të nxirrnin baga-zhet nga autobusi. Inciden-ti ndodhi teksa mjeti ishtenë lëvizje, ndërsa shoferi iautobusit hapi menjëherëkrahun anës rrugës duke ukërkuar pasagjerëve të dil-nin menjëherë prej aty, dukendihmuar që ngjarja të mosmerrte përmasa të mëdha.Me t'u njoftuar për rastin nëfjalë, në vendin e ngjarjesshkuan forca të shumta pol-icie si dhe shërbimet zjar-rfikëse, por flakët e zjarrit ekishin shkrumbuar mjetin.Sipas burimeve, drejtuesi imjetit ka pohuar për unifor-mat blu se nuk e ka kuptuarse si motori i mjetit moriflakë, por se sapo konstatoizjarrin u kërkoi pasagjerëvetë dilnin menjëherë jashtë."Më datë 26.08.2017, ështëmarrë njoftim se në Fushë-Milot, ka marrë flakë njëmjet autobus i Kosovës.Menjëherë në vendngjarjekanë mbërritur shërbimetpolicore dhe zjarrfikësja, që

po bëjnë të mundur shuar-jen e flakëve. Nuk ka të lën-duar në njerëz, vetëm dëmemateriale. Nga hetimet para-prake dyshohet aksidentale.Nga shërbimet e policisërrugore është bërë devijimii qarkullimit rrugor në aksine vjetër rrugor Milot - Lezhë

dhe Milot - Laç deri në për-fundim të veprimeve heti-more në vendngjarje si dhenë shmangie të trafikut.Vazhdojnë hetimet përzbardhjen e plotë të sh-kaqeve të ngjarjes", njoftoidje policia vetëm pak minu-ta pas ngjarjes së ndodhur.

Ndërkaq, burime pranë poli-cisë bënë me dije se shumi-ca e udhëtarëve ishin push-ues, kryesisht nga Prizreni.Nga hetimet e para të poli-cisë dyshohet se shkak i zjar-rit ka qenë mbinxehja e mo-torit për shkak të një defek-ti, ndërsa nuk përjashtohetmundësia e një defekti nësistemin elektrik të mjetit.Sakaq, grupi hetimor ështëduke vijuar punën përzbardhjen e plotë të rretha-nave të ngjarjes.

NGJARJANgjarja u shënuamesditën edjeshme, teksaautobusi ishte dukelëvizur në aksinFushë-Milot -Rrëshen. Si pasojëe ngjarjes,fatmirësisht nuk patitë lënduar nënjerëz, ndërsa nëmomentet e parapasagjerët upërfshinë ngapaniku. Nga flakët ezjarrit, mjeti u dogjtërësisht.

HETIMINga hetimet e para të policisë dyshohet se shkak izjarrit ka qenë mbinxehja e motorit për shkak të njëdefekti, ndërsa nuk përjashtohet mundësia e njëdefekti në sistemin elektrik të mjetit.

Foto ilustrueseDroga e sekuestruar

Autobusi që upërfshi nga flakët

E diel 27 Gusht 20178 - SOCIALE

Fakulteti Juridik dhe aii Gjuhëve të Huaja tëUniversitetit të Ti-

ranës kanë publikuar listate studentëve fitues të raun-dit të parë. Gjithashtu, janëshpallur maturantët fituesnë programet e studimitedhe nga Universiteti i

Publikohen listat me emrat fitues edhe në Universitetin e Arteve, në atë të Sportit dhe të Korçës

Fakulteti Juridik e Gjuhët e Huaja shpallin fituesitStudentët të kenë kujdes me verifikimin e "vijës së kuqe"

Voltiza Duro

Sporteve, i Arteve dhe Uni-versiteti i Korçës. "GazetaShqiptare" publikon sot listate fituesve, ku çdo maturantmund të verifikojë nëpërm-jet ID-së përkatëse, numrin epikëve të grumbulluara qëndryshojnë nga njëra degë nëtjetrën, në bazë të kriterevetë përcaktuara nga çdofakultet. Në Fakultetin Jurid-ik këtë vit ka 750 kuota, ndër-sa në Fakultetin e Gjuhëve të

Huaja ka 240 kuota në an-glisht, 140 në frëngjisht, 150në italisht, 140 kuota në gjer-manisht, 85 në greqisht, 95 nëspanjisht, 85 kuota për gjuhënturke, e 85 në rusisht. Stu-dentët jofitues duhet të jenëtë kujdesshëm dhe të veri-fikojnë lëvizjen e vijës sëkuqe (pragun e pranimit nëfakultete) pas regjistrimeve tëpara që fillojnë në 29 gusht ekalojnë në 7 faza 48-orëshe.

Universiteti i Sporteve të Ti-ranës ka publikuar gjithash-tu fituesit e raundit të parë nëtë gjitha programet e studim-it që ofron. Edhe Universiteti"Fan Noli" i Korçës ka shpal-lur emrat e fituesve për 4fakultetet që ka në strukturëne tij. Në Fakultetin e Ekono-misë mbizotëron dega Fi-nancë-Kontabilitet me 110kuota, ndërsa në degën Ad-ministrim biznes në Market-

ing dhe Administrim biznesnë turizëm kanë përkatësishtsecila 80 kuota, për të vijuarme Menaxhimin, me 90 fituesnë total. Gjithashtu, në Fakul-tetin e Bujqësisë, Korçë janëshpallur fituesit për pro-gramet e studimit Agrobi-znes, Agroushqim, Inxhin-ieri Agronomike e MjekësiBimore dhe Hortikulturë.Edhe dy fakultetet e tjera tëkëtij universiteti, ai i

Edukimit dhe Filologjisë me6 programe studimi dheFakulteti i Shkencave tëNatyrës dhe Shkencave Hu-mane me 8 degë kanë shpal-lur fituesit e raundit të parëpër vitin shkollor 2017-2018.Ditën e nesërme, në datën28 gusht pritet të shpallenlistat e fituesve edhe ngafakultetet e tjera, për të vi-juar më tej me regjistrimetnë universitete.

E diel 27 Gusht 2017 - 9SOCIALE

E diel 27 Gusht 201710 - SOCIALE

E diel 27 Gusht 2017 - 11SOCIALE

E diel 27 Gusht 201712 - SOCIALE

PIKTURE

KOREOGRAFI

KORNO

MUZIKOLOGJI

PEDAGOGJI

PIANO

REGJI FILMI & TV

REGJI

SKENOGRAFI

SKULPTURE

VIOLE

VIOLINE

VIOLINÇEL

AKTRIM

DIRIGJIM

FAGOT

FLAUTKANTO

KITARE

KLARINETE

KOMPOZIM

KONTRABAS

FIZARMONIKE KLASIKE

Red

akto

r: B

en A

ndon

i; G

rafi

ka A

rtan

Buc

a 29

9

Në këtë numër: Andreas Gottsmann, Ylljet Aliçka, Meri Lalaj, Shpëtim Selmani, Albana Shala etj... Vijon në faqen 14

e-mail: milosao2005@yahoo.com

E DIEL27 Gusht

2017

BullgBullgBullgBullgBullgaria: karia: karia: karia: karia: konkonkonkonkonko-o-o-o-o-rdati dhe unioni?rdati dhe unioni?rdati dhe unioni?rdati dhe unioni?rdati dhe unioni?

Bashkësia e besimtarëve katolikë në Bullgariqë përbëhej prej

përafërsisht 20.000 be-simtarëve – duke përfshirëedhe katolikët bullgar qëjetonin në Maqedoni, Rume-li dhe Kostandinopojë ish-in përafërsisht 25.00032- ish-te nën vikariatin apostoliktë Sofjes dhe Filippopoli(Plovdiv), e cila që nga vitete dyzeta të shekullit 19 ish-te nën protektoratin e

Francës. Përkrahja e rritjes sëndikimit të Austrisë nga Vati-kani në Paris shikohej me mos-besimin më madh. Problemi es-kalon kur një shtetas austriakqë vinte nga Trienti, françeskani(OFMCap) Roberto Menini emëro-het ndihmës i vikarit me të drejtëtë marrjes së postit (të vikarit paslargimit a vdekjes së postm-bajtësit aktual, vër. e përkth.).Franca kërkonte tërheqjen e tijdhe emërimin e një francezi, kjokërkesë refuzohet nga adminis-trata e kishës 33. Franca meposedimin e shumë shtëpive tërregulltarëve kishte ndikim tëmadh në vend, mirëpo nuk ia deltë mënjanoj që Menini të ngri-

het në postin e vikarit apostolikdhe që të ftoj në Bullgari më in-tensivisht priftërinj nga Monar-kia e Habsburgëve. Për Selinë eShenjtë ky konflikt shkonte nëf avor të saj se pse si pasoj ekonkurrencës së këtyre dy fuqivekatolike, Austro-Hungarisë dheFrancës, kisha katolike ishte meprezencë më të fuqishme në Bull-gari se sa ishte e pritur duke umbështetur në nevojën dhe num-rin e besimtarëve34.

Në ndarjen e kishësortodokse bullgare nga patriar-kati i Kostandinopojës kuria ro-mane shihte një rast për një unionme kishën bullgare35. Mirëpo jovetëm Selia e Shenjtë donte ta

tërhiqte nga vetja kishën bull-gare, edhe Rusia dhe ortodoksiaruse kishte plane të ngjashme36.Vatikani mbështetej në Monar-kinë e Habsburgëve dhe sipasparamendimeve të kurisë ro-mane, ajo (monarkia vër. epërkth.) duhet të përkrahte mis-ionin katolik në Bullgari dukefinancuar shkollimin katolik, fi-nancimin e gazetave katolikedhe botimeve si dhe duke ndër-tuar kisha. Mirëpo një an-gazhim i madh në Bullgari refu-zohet nga Vjena dhe kufizohejnjë përkrahjen financiare të njështëpie rregulltarësh resurrek-cionistë (lat. Congregatio a Res-urrectione D.N.J. Christi, sh-

kurtesa: CR, vër. e përkth.) nëAdrinopolin turk të cilës i ishintë bashkangjitura një gjimnazdhe një seminar për bullgarët37.Përkrahja e klerit ishte çështjeurgjente sepse nxënësit e paktëbullgar në Romë studionin nëkolegjin grek dhe kishin humburkontaktin me popullatën sllave tëvendlindjes38. Kajzeri Franz Jo-seph në fund të fundit tregohej igatshëm që përveç përkrahjeve tëderitanishme të financoj edhethemelimin e një shtypshkronjenë Adrinopol në të cilën bullgar-ët do mund të shtypnin librat etyre liturgjik dhe një gazetë tëvetën katolike39.

Kur Vatikani ndërmjetësontepër shqiptarët me Portën e Lartë

E diel 27 Gusht 201714 -HISTORI

AARGUMENT

Kisha Katolike në Shqipëri kishte para vetit probleme të tjera, për dallim nga vendet e tjera të Ballkanit, sepse këtu shumica epopullatës ishte myslimane, ortodoksia ishte bashkësia e dytë për nga numri, ndërsa Kisha Katolike ishte një pakicë e fuqishme.Përveç kësaj, vendi deri në vitin 1913 i takonte Perandorisë Osmane. Arqipeshkvia e Durrësit ishte kompetente për 13.000 kato-likë, arqipeshkvia e Shkodrës kishte gati 70.000 besimtarë. Përveç interesave austriake – Monarkia e Habsburgëve ushtronteprotektoratin e kultit në Shqipëri dhe përkrahte zgjerimin e Pontificio Collegio Albanese në Shkodër, që drejtohej nga jezuitëtvenecianë.

NGA ANDREAS GOTTSMANN*

Edhe pse mbreti i parë iBullgarisë, AlexanderBattenberg, ishte protestant dhe djalë i një kato-

likeje, ai e përkrahte në mënyrë de-monstrative ortodoksinë dhe merastin e festimit të jubileut të Me-todit datë 18 prill 1885 luante njërol kryesor. Pos luleve dhe fig-urave të apostujve sllav (vëllezëritKyrilit dhe Metodit nga Selanikuqë kishin misionar krishterimin tesllavët, vër. e përkth.) që ishin ven-dosur nëpër dritare dhe ballkonepran tyre ishte vendosur shpeshedhe figura e mbretit e që merrpjesë po ashtu në meshën festivenë katedralen e Sofjes dhe se në njëfjalim të tij para parlamentit kish-te potencuar rëndësinë e apostujvesllav për bullgarët40. Me gjithëkësaj simbolike politike ko-mbëtare bullgare Alexander Bat-tenberg në vitin 1886 do të largo-het nga një puç ushtarak. Parla-menti si pasardhës do të zgjedh njëkatolik: Ferdinand von Sachsen-Coburg. Me këtë zgjedhje në Vati-kan fillimisht përpjekjet për bash-kimin (unionin) e kishës do fitojnënjë shtytje, mirëpo njëkohësishtedhe një pengesë. Kur nunci LuigiGalimberti në Vjenë i përcjell per-sonalisht mbretit të ri bekimin epapës do të shpërthej një përleshjediplomatike. Rusia akuzon Vatika-nin se po tentonte ta përvetësontekishën bullgare e njëkohësishtakuzonte edhe Monarkinë e Hab-sburgëve se me këtë po tentohejedhe pretendimi i realizimit të plan-it të zgjerimit të ndikimit të sajpolitik. Ministria e jashtme eVjenës e cila nuk kishte qenë e in-formuar për takimin mes Ferdi-nand dhe Galimberti akuzon nun-cin se takimi në fjalë nuk ishte re-alizuar në mënyrë të mjaftueshmediskrete41.

Fakti se mbreti Ferdinandishte katolik do të shkaktoj edhenë Bullgari komplikime politike.Në kushtetutë ishte e përcaktuarse mbreti i ardhshëmtrashëgimtar obligohet të jetë iedukuar në fenë ortodokse. Kryem-inistri Stefan Stambolov përpiqejme të ëmën e mbretit, Clementina,që ta ndryshoj këtë përcaktim(kushtetues, vër. e përkth.) që tëmund të realizohet themelimi i njëdinastie katolike në Bullgari. Këtoplane do të hasin në kundërshtime

të ashpra si në Bullgari po ashtuedhe në Rusi, ndërsa kjo çështjedo mbetet për kohë të gjatë e pas-qaruar, sepse propozimi i Clemen-tinas, që në të ardhmen trashëgim-tari i fronit në jetën private të mbe-tet katolik ndërsa zyrtarisht tëpagëzohej si ortodoks, refuzohetnga sekretariati i shtetit Rampol-la42. Pas përpjekjeve të mundim-shme në maj të vitit 1893 qeveria iaarrin të realizoj ndryshimin kush-tetues. Sipas këtij ndryshimi mbre-ti i Bullgarisë në parim duhet tëishte ortodoks, por mbreti izgjedhur dhe trashëgimtari ifronit guxojnë ta mbajnë besiminkatolik. Pak më vonë datë 18 janar1894 do lind trashëgimtari i fronit,Boris.

Konsolidimi i vendit duhejtë arrihej me themelimin e një di-nastie mbretërore bullgare, mbre-ti dhe trashëgimtari i fronit bëhenpersonifikim i pavarësisë ko-mbëtare. Për t‘i përmirësuarraportet me Rusinë mbreti Ferdi-nand zëvendëson kryeministrinStambalov me kundërshtarin e tijKonstantin Stoilov i cili bënte njëpolitikë më të balancuar përballëRusisë. Si shenjë pajtimi me per-andorinë cariste trashëgimtari ifronit duhej të kalonte në ortodok-si. Për ta mënjanuar një krizë siajo në Rumani – atje pagëzimi itrashëgimtarit në ritin ortodoksde facto shpinte në exkuminikimine mbretit në fron - duhej të merrejpëlqimi i Selisë së Shenjtë. Leo XIIIkëtu shihte vetëm një dalje: kal-imin e trashëgimtarit ne ritin ka-tolik-grek. Edhe intervenimet per-sonale të mbretit Ferdinand atënuk mundin ta bindin të ndryshojmendje. Kur trashëgimtari në sh-kurt 1896 pa pëlqimin e Selisë sëShenjtë pagëzohet si ortodoks vijete përkeqësimi i dukshëm iraporteve vatikano-bullgare mirë-po nuk bëhet ekskuminikimi imbretit43. Edhe pse edhe sacrumofficium ishte marrë me çështjen,Selia e Shenjtë merr një qëndrimmë tolerues sipas gjitha gjasave përtë mos prishur bazën e bisedimeveme qeverinë bullgare dhe oborrinmbretërorë44. Në Vatikan ishte fri-ka se edhe çifti do të kalonte nëortodoksi, e sikur të ndodhte do tëkishte një pengesë e mëtutjeshmenë përpjekjet për union45. Mirëpokjo nuk ndodhë dhe se sanksioni-mi fillestar kushtetues sipas të cil-it trashëguesi i fronit patjetër du-

hej të ishte ortodoks hynë përsërinë fuqi në vitin 191146.

Për t‘i përmirësuar përsëriraportet mes Sofjes dhe Selisë sëShenjtë pas pagëzimit tëtrashëgimtarit të fronit arqipesh-kvi Menini propozon fillimin ebisedimeve për konkordat dhe seai kishte arritur ta bind edhe min-istrin bullgar Stoilov për dobinë epropozimit. Frati barnabit CesareTondini de’ Quarenghi që kishteqenë pjesëmarrës kryesor nëpërpilimin e konkordatit me Ma-lin e Zi, autorizohet të bëj përpil-imin e propozimit të parë të cilinMenini do duhej t‘ia paraqisteqeverisë. Një mundësi e tillë duhejtë pranohej me dy duar, apelonteTondini tek Selia e Shenjtë, që kjoshans të mos kaloj pa u shfrytë-zuar. Meqë Stoilov mendohej tavinte edhe kalendarin gregorian,

në Romë intensivohen shpresatpër union47. Mirëpo projekti ikonkordatit zhduket shpejt ngatryeza e bisedimeve e që do të kthe-het prapë në rend dite tek pas njëdekade e gjysmë në kontekstin eluftërave ballkanike.

Në aspektin e shqetësimitpër katolikët bullgar se, qeveriabullgare të drejtën e protektoratitaustriak mbas pavarësisë së plotënga Perandoria Osmane – mbretiFerdinand në vitin 1908 pranon tit-ullin car – do ta trajtoj si të për-funduar48, në ato vite para Luftëssë Parë Botërore në Vatikan inten-zivohen mendimet përkitazi melidhjen e një konkordati konkreti-zimi i së cilit bëhet tek pas disavitesh, pra në vitin 1913. Në per-iferinë e Konferencës së Londrës,në të cilën mbas Luftës Ballkani-ke është trajtuar një marrëveshjepaqeje, bëhen dy takime mes njëpërfaqësuesi të kishës katolike –një frat jezuit francez emri i të cil-it nuk jepet në dokumente – dhe tëdeleguarit bullgar M. Danev49.Takimi i parë ndodhë me 9 janar.Danev këtu përfaqësonte pozicio-nin e bullgarisë së madhe: LuftaBallkanike ka qenë e nevojshmepër ta siguruar paqen në rajon. Përqëndrueshmërinë e sigurisë sëpaqes bëhen përpjekjet edhe për

Kur Vatikani kërkonte tëndërmjetësonte për shqiptarët

me austriakët dhe Portën e Lartë

Protektorati austriakProtektorati i kultit austriak në Shqipëri mbetet edhe më tutjepavarësisht nga ajo se kishte më tepër simbolikë politike sesa njëvlerë reale, mirëpo megjithëkëtë Monarkia e Habsburgëve me këtëqëndrim ia del t‘i potencojë interesat e saja për rajonin. Edhe vetë nëShqipëri vazhdonte rezistenca e episkopatit për planet e Selisë sëShenjtë për lidhjen e një konkordati. Arqipeshkvi Azarian ishteakuzuar se, ai donte ta shtynte para lidhjen e konkordatit sepse mekëtë ai shpresonte se do përfitojnë armenët dhe ai vetë.

E diel 27 Gusht 2017 - 15MEA CULPA

zgjedhjen e çështjes së konfesion-it. Danev e lavdëronte Kishën Ka-tolike dhe aktivitetin e arqipesh-kvit Menini; dhe se qeveria bull-gare din ta vlerësoj këtë, ndërsapozita juridike e Kishës Katolikeduhej të sigurohej me marrëveshjetë nivelit të së drejtës ndërko-mbëtare. Frati jezuit do duhej t‘iaprezantonte papës këtë propozim.Se Bullgaria duhej të ngrihej nënjë qendër shpirtërore-katolikepër sllavët e Jugut dhe si kundërp-eshim përballë ortodoksisë ruseme çka bullgarët do emancipo-heshin politikisht dhe fetarishtnga Rusia. Se qeveria mund të bise-doj vetëm për një konkordat ndër-sa do ushtroj presion drejt kleritortodoks që të pranoj bisedimetpër një union të kishës bullgaredhe asaj katolike.

Frati Jezuit udhëton menjëherënë Romë. Ai kthehet pas dy javëshnë Londër bashkë me përgjigjen esekretarit të shtetit: Selia e Shen-jtë i përshëndet propozimet ngaana bullgare dhe se është e gat-shme për bisedime, kjo ishte njëpërgjigje pozitive por nuk kishteasgjë konkrete nga ana RafaelMerry del Val. Danev të cilit kjopërgjigje i ishte dhënë me 22 janar1913 lajmëron se, ai dëshiron, men-jëherë mbas përfundimit të Kon-

gresit të Londrës, të udhëtoj përnë Romë për të biseduar me papënpër zhvillimin e bisedimeve.Bisedimet për unionin e kishaveduhej të bëheshin në Bullgari kubisedimet nuk duhej të drejto-heshin nga drejtuesit e kishave, tëeksarki-t dhe arqipeshkvit Meni-ni, por mes ipeshkvit nga Stara-Zagora të afërt me carin bullgardhe të një politikani kishtar të ri.

Në pranverën e 1914 nunci Raf-faele Scapinelli njofton për njëbisedë me përfaqësuesin bullgarnë Vjenë, i cili, ashtu sie Danev,kishte shprehur respektin e qever-isë bullgare për kishën Katolike esidomos ai kishte veçuar rolin eshkollimit katolik. Ai kishte për-shëndetur po ashtu edhe qën-drimin përkrahës të mediave ka-tolike për çështjen bullgare. Qever-

ia bullgare donë ta vlerësonKishën Katolike dhe asaj donë t‘isiguroj edhe përkrahje financiare.Si këmbim Bullgaria kërkonte qëemërimet e ipeshkvinjëve në tëardhmen duhej të vërtetohen ngaqeveria. Nunci i premton se këtëdëshirë ai do t‘ia bartë më tutjeSelisë së Shenjtë, mirëpo ia kujtonatij të drejtat e patronatit Austri-ak në Bullgari dhe se Monarkia eHabsburgëve duhej të informohejpër vendimet e rëndësishme50.Sikur sekretariati i shtetit po ash-tu edhe kompetentja për Bullgar-inë, Propaganda Fide, hezitoninpër mundësin e konsekuencave qëdo mund të sillte njohja e kompe-tencës për vërtetimin e personelittë Vatikanit nga ana e qeverisëbullgare. Megjithatë PropagandaFide në fund pranon me kusht që

të mos kufizohet liria e marrjes sëvendimit të Kishës. Sa i përket tëdrejtës së Protektoratit të Austro-Hungarisë Selia e Shenjtë nukdëshironte që ta merrte më para-sysh51. Bisedime konkrete përkonkordat nuk kishin mundur tërealizoheshin para Luftës së ParëBotërore.

ProtektoratiProtektoratiProtektoratiProtektoratiProtektoratiaustriak i kultitaustriak i kultitaustriak i kultitaustriak i kultitaustriak i kultit

në Shqipërinë Shqipërinë Shqipërinë Shqipërinë ShqipëriKisha Katolike në Shqipëri kish-

te para vetit probleme tjera përdallim nga vendet tjera të Ballkan-it sepse këtu shumica e popullatësishte myslimane, ortodoksia ishtebashkësia e dytë për nga numri,ndërsa Kisha Katolike ishte njëpakicë e fuqishme. Përveç kësajvendi deri në vitin 1913 i takontePerandorisë Osmane. Arqipesh-kvia e Durrësit ishte kompetentepër 13.000 katolikë, arqipeshkvia eShkodrës kishte gati 70.000 be-simtar. Përveç interesave austriake– Monarkia e Habsburgëve ush-tronte protektoratin e kultit nëShqipëri dhe përkrahte zgjerimine Pontificio Collegio Albanese nëShkodër që drejtohej nga jezuitëtvenecian52- në këtë rajon gërsheto-heshin edhe ato franceze, italiane(këtu duhet potencuar se pakicashqiptare në Itali lunte një rol tërëndësishëm), kroate, serbe dhe atopansllaviste53. Rajoni shqiptar ish-te i ndarë në katër vilajete: Janinë,Manastir, Kosovë dhe Shkodër. NëShën Stefan u ra dakord që Veriu iShqipërisë, ku në pjesën malore dhepjesën e bregdetit jetonin shumicae katolikëve, duhej t‘i jepej Malittë Zi. Frika ishte madhe se pozita eshqiptarëve katolik do të përkeqë-sohej në Malin e Zi që dominohejnga ortodoksët, përveç kësaj Seliae Shenjtë donte të mënjanontendarjen e shqiptarëve katoliknëpër disa shtete. Uniteti kombëtarishte edhe qëllimi i “Lidhjes sëPrizrenit” të vitit 1878 që përkra-hej nga gjitha grupimet politikeshqiptare që do bëhet pikënisje elëvizje kombëtare shqiptare. Seliae Shenjtë e cila në princip ipërkrahte kërkesat e shqiptarëve,duhej të kishte kujdes që të mosinvolvohej në një lëvizje nacional-iste-revolucionare e kështu ajoushtronte një përmbajtje. Për Bis-marck-un dhe përfaqësuesit e fu-qive Evropiane të mbledhur nëKongresin e Berlinit problemi ishqiptarëve ishte i rëndësisë sërangut të dytë pasi kjo nuk e rrez-ikonte baraspeshimin evropian;Marrëveshjet e Shën Stefanit nukpreken gati fare. Përpjekja e okupi-mit ushtarak të disa rajoneve tëShqipërisë së Veriut shpinte drejt

një kryengritje. Shqiptarët në veritë vendit mbroheshin që ata tëmos shkëputeshin nga dioqeza eShkodrës e refuzonin themelimine dioqezës së Tivarit54. Në një ale-ancë interesi me shqiptarët turqitrefuzonin të tërhiqeshin nga disarajone e kështu ata ngadalësojnëdorëzimin e Ulqinit. Mirëpo edhediplomacia austriake mbronte re-spektimin e vendimeve të marranë Berlin. Ministria e jashtme aus-triake e nxiste Vatikanin që tëketë ndikim moderat tek sh-qiptarët katolikë. Mirëpo përgjig-ja nga Roma ishte se Lëvizja nukmund të ndalej55 Para se gjithashnë rajonin e Malësisë rezistencado të zgjatë për një kohë. Pasi qënë Kosovë një kryengritje ishte sh-typur nga osmanët, në vitin 1880/1881 thyhet rezistenca shqiptare,rajonet e kryengritësve pushto-hen nga trupat osmane dhe pjesëte okupuara të Shqipërisë së Veri-ut nga Mali i Zi integrohen me qen-drën e tyre në Tivar. Gjendja nërajonet tjera mbetej edhe më tutjee tensionuar meqë ende nuk ishinpërcaktuar ende kufijtë përfun-dimtar dhe se Mali i Zi nuk dontetë tërhiqej nga planet e zgjerimittë mëtutjeshëm. Katolikët e ar-qipeshkvisë së Shkodrës për këtëarsye – meqë porta rajonet sh-qiptare gjithnjë e më shumë ua lenatyre- i luten papës për përkrahjekundër kërkesave të Malit të Zi56.Edhe pse tërheqja hap pas hapi eTurqisë nga Shqipëria bëhej gjith-një e më e mundshme në Vatikannë pjesën e dytë të viteve të tetëdh-jeta fillojnë të mendojnë për njëkonkordat me Portën. Meqë nëShqipëri priftërinjtë që veproninishin kryesisht të huaj, para segjithash italian, të cilët juridikishtnuk ishin të siguruar, mendohejpara se gjitha të përmirësohejgjendja e tyre57. Edhe shkollat ka-tolike private të themeluara ngaitalianët e të përkrahura nga pro-tektorati austriak duhej të gjeninnjë siguri më të mirë juridike nëkonkordat. Si ndërmjetësues mesSelisë së Shenjtë dhe Portësnëpërmjet via officiosa e confiden-ziale që nga viti 1887 hynë patri-arku armen Stefan Azarian, i cilipërpiqej të realizonte një konkor-dat si në shembullin e Malit të Zi.Azarian lidhur me këtë çështjemerr kontakt edhe me ministrin ejashtëm austriak Gustav Kálnokydhe në një audiencë tek KajzeriFranz Joseph informohet për qën-drimin austriak – me ç‘rast Pro-paganda Fide ia kishte tërhequrvërejtje që të ketë kujdes të madhqë të mos e zgjoj rezistencën eMonarkisë kundër projektit tëkonkordatit. Fillimisht dukej se

...nga numri i shkuar“Milosao” e këtij numri mund të

themi se ishte e mirë. Shkrimin krye-sor e mori një intervistë e redak-torit me Jusuf Buxhovin, që ka punu-ar shumë me dokumentet e Kon-gresit të Berlinit dhe ato që lidhenme Lidhjen Shqiptare të Prizrenit.Shqetësimi i autorit është se nukshfrytëzohen dokumentacionetorigjinale porse një pjesë e mad-he që nuk janë të tilla dhe për këtëai apelon para studiuesve tanë.Madje, ai mëton se shumë ngadokumentet e arkivuara kanë qenëtë manipuluara. Për të pasionuar-it e historisë duhet të kujtojmë senë këtë libër përfshihen protokol-

let origjinale të Kongresit të Ber-linit (në frëngjisht dhe gjerman-isht) bashkë me vendimet e Kon-gresit të përkthyer në gjuhën sh-qipe, të gjitha që mbeten të plotë-suara edhe me dokumente të tjeraautentike të kohës, ku bien në syletrat dhe peticionet shqiptare drej-tuar Kongresi t , që janë përm-bledhur për herë të parë në njëstudim historik.

Në këtë numër filluam botimine një shkrimi të gjatë që lidhet medokumentet e Vatikanit dhe lidhjetme Ballkanin. Ai do të botohet nëdisa numra, e në këtë numër dokemi edhe argumentin shqiptar.Në Romë, në shkurt 1878, mblid-hen kardinalët për ta zgjedhur

pasardhësin e Piut IX. Pas disaditësh nga konklava zgjidhet Vin-cenzo Gioacchino Pecci si LeoXIII. Papa i ri në rendin e ri të Ball-kanit do të shohë një shans his-torike për Kishën Katolike e parase gjithash një pikënisje për syn-imin e tij për bashkimin (unionin)me ortodoksinë e që do duhej tëbëhej temë kryesore gjatë pontif-ikatit të tij, shkruan autori. Pak ivështirë për t’u ndjekur nga njerëz-it që nuk kanë lidhje me të.

Kri j imtaria e kët i j numri për-bëhej nga disa poezi të Artur She-majt dhe një tregim të Qazim She-hut. Redaktori bëri disa sugjerime,që besojmë se duhet të jenë keqk-uptuar për mënyrën sesi mund të

shkruheshin ato.Po ashtu në këtë numër ish-

te edhe Vaid Hyzoti, që vazhdi-misht është ankuar për mos-botim nga redaktori. Një cikëlpoezish, ku përshfaq ndjesitëdhe nosta lg j inë në mënyrëshumë të kujdesshme, por medhimbje pafund..., shkroi re-daktori, që do të ishte më i pre-dispozuar të kishte një poezimë moderne prej këtij autori...

Në përg j i thës i i sh te n jënumër i mi rë dhe iku jdesshëm, por që layoutmund të punonte edhe më mirë.Paçka se faji i mbetet redaktorit,që nuk ishte deri në fund të mby-lljes së numrit.

Vijon në faqen 16

Kombinimi i varianteveKuria synonte tani një kombinim mes dy varianteve:Konkordati në linjë të parë duhej të ishte mbishqiptarët, mirëpo njëkohësisht Sulltani duhej ta njihtepapën si kryesorin mbi gjithë popullatën katolike nëPerandorinë Osmane dhe të garantojë gjithkundushtrimin e lirë të religjionit. Përveç kësaj Porta doduhej që për dioqezat katolike në rajonet shqiptare t‘ifinancojë nëpërmjet fondeve financiare për të siguruarekzistencën e tyre.

Prifterinjtë katolike shqiptarë nëGjakove

E diel 27 Gusht 201716 -HISTORI

kjo ishte arritur, parimisht Kajz-eri nuk ishte shprehur kundër.Mirëpo pak më vonë përfaqësuesiaustro-hungarez në Konstanti-nopol, Heinrich Freiherr von Cal-ice, shpreh dyshimin se konkor-dati do të ishte më shumë në favortë turqve dhe se do të shpinte nëhumbjen e të drejtave të protek-toratit austriak dhe se do tëpërkeqësonte situatën e kato-likëve shqiptarë. Diskutimet emëtutjeshme nuk do jenë tënevojshme meqë pak më vonë mendryshimin e qeverisë në Peran-dorinë Osmane vije deri te ndër-prerja e bisedimeve dhe se qeveriaturke do të tregoj përsëri interespër lidhjen e një konkordati meSelinë e Shenjtë tek në vitin 1892.Ky projekt do të diskutohet me 15mars 1892 në kongregatën përçështje kishtare të jashtëzakon-shme (Affari Ecclesiastici Straor-dinari). Kardinalët shprehen skep-tik përkitazi me propozimet tejettë përgjithshme nga ana e Portës.Kardinali Miecis³aw Ledóchows-ki, prefekti i Propaganda Fide,shpreh mendimin se konkordati iMalit të Zi nuk do ishte i përsh-tatshëm edhe për PerandorinëOsmane dhe se nuk kishte mundë-si që të drejtat e protektoratitfrancez dhe austriak të tejkalo-heshin lehtë. Ledóchowski mekëtë rast lavdëron qasjen e protek-toratit austriak sepse Vjena kufi-zohej vetëm në përkrahjen ekishave katolike dhe nuk përzihejnë administratën e brendshme tëkishës- siç bënte Franca.

Për kurinë romane propoz-imi turk për lidhjen e një konkor-dati jo vetëm për shqiptarët, porpër gjithë pakicat katolike në Per-andorinë Osmane, ishte shumë in-teresant, mirëpo si kusht para-prak de facto duhej të merrej veshme fuqitë mbrojtëse Francën dheAustro-Hungarinë. Edhe sekre-tari i shtetit Kardinal Rampollafillimisht kishte treguar interesim:Nëse Porta në një marrëveshjendërkombëtare e njeh autoritetine Selisë së Shenjtë mbi gjithë kato-likët e Perandorisë Osmane, edhekuria romane mund të flijoj diçka(se questopotesse ottenersifarebbe qualunque sacrifizio). Sesa larg duhej të shkohej dhe se përçfarë “flijimi” bëhej fjalë nuk ësh-të potencuar; mirëpo nuk ka dy-shim se Roma ka qenë e gatshmeqë të tërhiqet nga protektoratet ekultit (francez dhe austriak vër. epërkth.). Deri në sqarimin e py-etjes se çfarë konkordati duhej tëlidhej kuria romane donte që kyqëllim të kaloj në heshtje që fuqitëqë ushtronin protektoratet të mosinformohen, që projekti në fjalë tëmos rrezikohet. Me autorizimin eVatikanit, Azarian duhej të zhvil-lonte bisedime zyrtare me Portëndhe të arrij një marrëveshje përbazat e një konvencioni me Selinëe Shenjtë e që mandej kjo të disku-tohej me fuqitë që ushtronin pro-tektoratin. Rampolla, për dallimnga Ledóchowski, në këtë kohëishte i gatshëm që edhe vetë shem-bullin e Konkordatit me Malin eZi ta marrë si bazë për bisedime,nëse me anë të kësaj do sigurohejjuridiksioni autonom kishtar përgjithë katolikët në PerandorinëOsmane pavarësisht nga riti aponacionaliteti. Pas përfundimit tëpara bisedimeve dhe pas një pajti-mi me fuqitë e protektoratit Sull-tani do duhej ta dërgonte përfaqë-suesin e tij në Romë me të cilin doduhej të dialogohej marrëveshja

me Perandorinë Osmane mekënaqësi e kishte përshëndetur,Rampolla ishte skeptik. Nëmbledhjen e “politikës së jashtme”Affari Ecclesiastici datë 5 maj 1892ai mendonte se, nuk do mund tëarrihej që Franca të bindej lidhurme të drejtat e saja protektoraleashtu siç dëshiron Porta sepse (edrejta e protektoratit francez- vër.e përkth. ) nga ata shihet si çësh-tje kombëtare dhe se kjo do mundtë arrihej vetëm hap pas hapi(quindi non potrebbe essere aboli-to che poco alla volta). KështuRampolla megjithatë pozicionohetpërsëri për një marrëveshje tëpjesërishme për rajonet shqiptaremendim ky që refuzohej ngaLedóchoëski sipas Monarkisë sëHabsburgëve. Meqë edhe Vennu-telli nënvizonte rëndësinë e vlerëssë pathyer të protektoratit në këtëmbledhje arrihej të merrej vesh qëtë njoftohej Sulltani se, në parimjanë të hapur për bisedime mirëpotë drejtat e të huajve (protektorativër. e përkth.) nuk duhej të preken.

Me sa duket Kuria synontetani një kombinim mes dy vari-anteve: Konkordati në linjë të parëduhej të ishte mbi shqiptarët mirë-

po njëkohësisht Sulltani duhej tanjihte papën si kryesorin mbigjithë popullatën katolike në Per-andorinë Osmane dhe të garantojgjithkund ushtrimin e lirë të re-ligjionit. Përveç kësaj Porta do du-hej që për dioqezat katolike në ra-jonet shqiptare t‘i financojnëpërmjet fondeve financiare përta siguruar ekzistencën e tyre59.

Bisedat që kishte zhvilluarnë vijim Azarian me përfaqësues-in francez dhe austriak në Kostan-dinopojë kishin qenë dekurajuese.Përderisa Franca frikësohej se nërast dorëzimi të të drejtës së pro-tektoratit nga Austria atëherë dotë mund të përfundonte edhe aifrancez, Austro-Hungaria men-donte se të drejtat franceze domund të zgjeroheshin në disfavortë austriakëve. Kështu që nuncëtnë Vjenë dhe Paris mbesin meshumë punë para vetit për t‘i bin-dur qeveritë përkatëse.

Për të tretën herë në këtëvit me 14 korrik 1892 kardinalët eAffari Ecclesiastici takohen për tëdiskutuar mbi çështjen shqiptare.Tani në tavolinë ekzistonte njëtekst-konkordat i përpunuar, edhepse vetëm disa pikat kryesore, si

emërimi ipeshkvinjëve, kishinmbetur të hapura. Sa i përketçështjes së lodhshme të protek-toratit Rampolla propozoi njëklauzolë me anë të së cilës tëdrejtat e huaja (këtu mendohetprotektorati, vër. e përkth.) duhejtë vërtetoheshin shprehimisht60.Në rrethana të tilla si qeveriafranceze po ashtu edhe ajo aus-tro-hungareze shprehen të gat-shme të pranojnë konkordatinmeqenëse Austro-Hungaria edhemë tutje ishte mjaft e rezervuarnë krahasim me Francën. Në Va-tikan si duket ishin të mendimitse, problemit tashmë ishinzgjidhur e kështu që autorizonAzarian që ta njoftoj Vezirin eMadh se nga ana e Vatikanitpengesat janë larguar në masë tëmadhe. Mirëpo kjo ishte endeherët sepse në fillim të gushtit për-faqësuesi austro-hungarez në Va-tikan, Friedrich Revertera, nëemër të qeverisë do ta paraqet njëprotestë kundër bisedimeve përlidhjen të një konkordati. Ball-hausplatz-i para se gjithash ishtezemëruar se, nga nunci kishteparaqit një pjesë e konkordatittashmë pjesërisht të diskutuar,përderisa deri më tani është men-duar se ka pasur vetëm parabised-ime. Me gjithë bisedimeve inten-sive mes Rampolla dhe Reverteradyshimet e ardhura nga qeveria eKajzerit nuk munden të mënjan-ohen. Ministria e jashtme eVjenës mbante qëndrimin se, njëkonkordat duhej të vlente përgjithë të krishterët katolikët nëPerandorinë Osmane dhe kërkon-te garantime për të drejtat aus-triake në Shqipëri, kështu që re-fuzohet një konkordat fokusuarvetëm për rajonet shqiptare.Mbas kësaj qëndronte frika se,

Austro –Hungaria do t‘a humbë tëdrejtën e protektoratit në Sh-qipëri, përderisa protektoratifrancez për rajonet tjera të Peran-dorisë Osmane mbetet në fuqi.

Për datë 1 tetor 1892 ishtethirrur përsëri një mbledhje e Af-fari Ecclesiastici61. KardinaliLedóchowski konstaton se qever-ia e Austrisë ishte nervozuar dhese ministri i jashtëm i ka dërguarnjë memorandum Selisë së Shen-jtë dhe se është paralajmëruaredhe një memorandum edhe me igjerë, e se duhej të pritej, para setë merreshin hapat e mëtutjeshëm.Bisedimet me Portën në meskohëdo duhej të pushonin, Azarian doduhej në bisedimet me Vezirin eMadh të kufizohej vetëm nëbisedimet informale. Pasi që edhenga ana e ipeshkvijve nga Sh-qipëria kishte një rezistencë gjith-një edhe më të madhe kundër njëkonkordati të tillë, kardinali Se-rafino Vannutelli kishte frikën eshpërthimit të trazirave dhe an-ulimin e përkrahjes financiare ngaana e Vjenës për misionet sh-qiptare. Megjithëkëtë Vannutellimendonte se një marrëveshje dojetë e mundshme sepse rezistencaqë vinte Ballhausplatz-i kishte përbazë vlerësimin se, konkordati ish-te kundër interesave të Austrisë.Dhe sikur të arrihej që Vjena tëbindet se nuk preken interesat eVjenës, atëherë rruga për njëkonkordat do jetë e hapur.

Rampolla kishte pikëpamjetjetër sipas të cilit nëse mbetetkështu siç ka qenë deri më tani,atëherë nuk ka nevojë për lidhjekonkordati. Sugjerimi i Austro-Hungarisë që Selia e Shenjtë tëbisedoj për një konkordat me Per-andorinë Osmane vetëm në mar-rëveshje me te dy fuqitë e protek-

Kur Vatikani kërkonte tëndërmjetësonte për shqiptarëtme austriakët dhe Portën e Lartë

Vijon nga faqja 15

Shkurtesat e përdorura:AAEESS - Archivio degli Affari Ecclesiastici StraordinariACDF - Archivio della Congregazione per la Dottrina della FedeArch. Nunz. Vienna - Archivio della Nunziatura Apostolica in ViennaASV -Archivio Segreto VaticanoAVA - Allgemeines VerëaltungsarchivHHStA - Haus-, Hof- und StaatsarchivKab. Kanzlei - KabinettskanzleiPA - Politisches ArchivPF - Propaganda FideSCCO - Sacra Congregazione per le Chiese OrientaliS.O. - Sant’OffizioSegr. - Stato Segreteria di Stato

përfundimtare. Lidhur me kon-sekuencat e mundshme nga njëmarrëveshje të tillë kardinalëtnuk ishin të një mendimi. Mirëpoata pajtohen që arqipeshkvit Az-arin duhej t`iu kumtohej zyrtar-isht se, propozimet turke janë tëpranueshme dhe se mbi atë bazëdonë të fillojnë bisedimet; mirëponë një letër konfidiciale ai duhettë njoftohej se, konkordati i Malittë Zi nuk mund të merrej si bazë ebisedimeve sepse me Sulltanin, përdallim nga mbreti i Malit të Zi, nukbëhet fjalë për një të krishterë. Dhepo ashtu se, bisedimet nuk domund të zhvillohen pa u njoftuarfuqitë e protektoratit, ashtu sidëshiron Turqia58.

Pak më vonë delegati apos-tolik në Kostandinopojë, AugustoBonetti, vërteton se, Veziri i Madhi është drejtuar atij me dëshirënpër lidhjen e një konkordati sipasshembullit të konkordatit mesMalit të Zi dhe Selisë së Shenjtë.Dhe tani, edhe pse fillimisht përidenë e lidhjes së një konkordati

E diel 27 Gusht 2017 - 17HISTORI

32 DEL ZANNA (si në fusnotën. 4), 82. Nun-ci i Vjenës Belmonte flet në vitin 1908 për30.000 katolikë; Belmonte datë 1 nëntor 1908,AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 437, pos.1024, fol. 63.

33 Për protektoratin francez shiko sh-kresën e ipeshkvit Roberto Menini vnga Filip-popoli drejtuar Simeonit datë 15 dhjetor 1880,PF, Bulgaria-Valachia 15, fol. 627–630 dhe datë21 dhjetor 1880, fol. 633f. Si dhe të VikaritApostolik drejtuar Simeonit datë 6 dhjetor 1881në të cilën ai njofton për një bisedë me konsul-lin austriak lidhur me çështjen, fol. 830 f. Me28 dhjetor 1881 ai shprehet qartë kundërtërheqjes së zëvendësit, fol. 636 ff. Mbi rapor-tin e Meninit me Francën shiko më shumë Vin-cenzo CRISCUOLO, Roberto Menini (1837–1916). Arcivescovo cappuccino, Vicario apos-tolico di Sofia e Plovdiv (Roma 2006), 457–463.

34 Vannutelli drejtuar Jacobinit datë 16korrik 1884, ASV, Segr. Stato 1884, 247/2, Z.58231, fol. 302f. Roma ia tërheqë vërejtjen ip-eshkvit Menini nëse ai do merrte në konsider-atë interesat e Francës; Simeoni drejtuar Me-ninit datë 26 maj 1882, PF, Lettere 1882, fol.265. Për kundërshtinë franceze-austriake përshkak të protektoratit të kultit në Bullgarishiko shkëmbimin e letrave mes Simeoni dheMeninit në arkivin e Propaganda Fide.

35 DEL ZANNA (si në fusnotën. 4), 168 vv.36 ‘Ekskuminikimi‘i kishës bullgare nga

ana e patriarkatit të Kostandinopojës tërhiqettek në vitin 1945. A. TAMBORRA, Pio IX, lalettera agli orientali in suprema petri apostolisede del 1848 e il mondo ortodosso. Rassegnastorica del Risorgimento XVI/III (1969) 347–367, hier 348. Nxitja për ndarjen nga Kostand-inopoja bëhet nga nacionalistët bullgar të cilëte akuzoni klerin se kishin djegur librat kish-tare sllave dhe se ato i kishin zëvendësuar meato greke me qëllim të helenizimit sistematiktë bullgarëve. Shih për këtë: G. G. ARBAKIS,The Role of Religion in the Development ofBalkan Nationalism, në: The Establishment ofthe Balkan National States, 1804–1912. Essayson the Development of Balkan Life and Poli-tics since the Eighteenth Century, hrsg. von B.u. Ch. JELAVICH. Seattle 1977, 115–144, hier136–139 si dhe DEL ZANNA (si në fusnotën.4), 155–158. Vatikani kishte informacione si-pas të cilave Rusia kishte dorë në Maqedonidhe se ajo shpërndante shuma të mëdha përpërkrahjen priftërinjve, kishave, mësuesvedhe shkollave. Zyrtarisht këto të para shkoninnë emër të kishës bullgare që edhe maqedonet–ata kishin mbetur nën juridiksionin e patri-arkut të Kostandinopojës - për t‘i nxitur për t‘iubashkuar kishës bullgare; Vannutelli drejtu-ar die Propaganda Fide per il rito orientale datë1 maj 1883, ASV, Arch. Nunz. Vienna 565, fol.213.

37Aktiviteti i resurrektionistëve në Bull-gari edhe tek vet kleri katolik nuk ishte i padis-kutueshëm. Shih shkresën e Antonio MariaGrassellis, ipeshkvit titullar të Colossit drejtu-ar Simeonit datë 27 dhjetor 1878, PF, Bulgaria-Valachia 15, fol. 467. Për pasionistët shikoshkresën e misionarit Willibald Czock datë 18janar 1883, fol. 950 v.

38 Martin Pakiesz drejtuar prefektit të Pro-paganda Fide, Simeonit, datë 20 dhjetor 1877,SCCO, Scritture riferite, Rumeni, b. 2, fol. 635v.

39 Nga këtu do duhej të vinte një impuls i ripër planet e bashkimit të kishave. Për këtë shihHoward datë 7 korrik 1880, AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 234, pos. 506, fol. 14; krhs.. R.TOLOMEO, La Santa Sede e la Bulgaria dal Con-gresso di Berlino alle soglie della prima guerramondiale. Ricerche di storia sociale e religiosa23 (2003) 63, 67. Shpresat e Vatikanit për njëpërkrahje të fuqishme të lëvizjes për bashkim(union) në Bullgari janë publikuar edhe në njëvlerësim të Propaganda Fide per gli Affari Ori-entali datë 15 dhjetor 1880; ASV, Arch. Nunz.Vienna 565, fol. 12–24. Për këtë shih edhe SCCO,Acta 1879/80 (6), fq. 92 v.

40 Vannutelli datë 25 prill 1885, ASV, Segr.Stato 1885, 247/3, Z. 62459, fol. 240 v. Për Bat-tenberg shiko B. JELAVICH, History of the Bal-kans. Cambridge–New York 1983, 366–373.

41 Galimberti datë 28 gusht 1887, ASV, Segr.Stato 1887, 247/4, Z. 71373, fol. 210 vv.

42 TOLOMEO (fusnota. 38), 76.43 Për raportet mes Vatikanit dhe Bullgarisë

në kohën e nunciaturës Agliardi shiko ASV,Arch. Nunz. Vienna 664, fol. 755–845. Rampollanjoftonte Galimbertin me anë të shkresave tëndryshme në mënyrë të detajuar lidhur me pra-pavijat se çka e kishte nxit princin Boris të bëjndryshimin e fesë, i cili fillimisht ishte i pagë-zuar si katolik.

44 Prefekti i Propaganda Fide çështjen e bar-të me 13 qershor 1896 tek sacrum officium melutjen për një qëndrim. Sacrum officium epërkrahte politikën e arçipeshkvit Menini, qënuk kishte ekskuminikuar trashëguesin e fronitme gjithë ndryshimit të konfesionit; ACDF, S.O.,Rerum variarum 1896/4. E. WINTER, Russlandund die slawischen Völker in der Diplomatie desVatikans 1878–1903. Berlin 1950, 82 vv., supo-zon se mbas këtij reagimi të butë të kishës kato-like qëndronte ndikimi francez.

45 Taliani datë 12 prill 1900, ASV, Segr. Stato1900, 247/1, Z. 55991, fol. 106.

46 TOLOMEO (si në fusnotën 38), 81–85. ZurPër lëvizjen për union në Bullgari dhe përraportet me dinastinë bullgare shiko më gjerë-sisht ESPOSITO (si në fusnotën 8.), 196–212.

47 Tondini drejtuar Rampolla datë 9./21 ko-rrik 1897, AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 331,pos. 768., fol. 33f. Mbi reformën e kalendaritshiko shkresën e Tondinit drejtuar Rampolladatë 11./23. Qershor 1897, po aty, fol. 37 v. dhepropozim-ligjin e bashkangjitur të kryeministritStoilovs, po aty, fol. 40. Krhs. Shkresën e Meni-nis drejtuar Rampolla datë 18 dhjetor 1896,

AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 330, pos.755,fol. 2–5. Mbi mendimet për konkordatinCRISCUOLO, Menini, 470–475.

48 Belmonte datë 1 nëntor 1908, AAEESS,Austria-Ungheria, fasc. 437, pos. 1024, fol. 63 v.

49 Protokolli i dy takimeve në: AAEESS,Austria-Ungheria, fasc. 441, pos. 1034, fol. 48–55.

50 Belmonte datë 1 mars 1914, AAEESS, Aus-tria-Ungheria, fasc. 444, pos. 1039, fol. 2 v.

51 Merry del Val drejtuar Belmonte datë 21mars 1914, AAEESS, Austria-Ungheria, fasc.444, pos. 1039, fol. 4–9. Krhs. TOLOMEO (si nëfusnotën. 38), 85–90.

52 Vannutelli drejtuar Propaganda Fide datë17 qershor 1884, PF, Bulgaria-Valachia 15, fol.515 v.

53 Handbuch der Kirchengeschichte VI/2(wie in Anm. 3), 171–194.

54 Simeoni drejtuar Nina datë 29 korrik 1880,PF, Lettere 1880, fol. 399 v. Për ndarjen e dioqezëssë Tivarit shih Simeoni drejtuar Nina datë 4 sh-tator 1880, po aty, fol. 483.

55 Ministri i jashtëm Haymerle në maj 1880 ekishte diskutuar këtë çështje me nuncin; Jaco-bini drejtuar Nina datë 11 qershor 1880, ASV,Segr. Stato 1878, 247/2, Z. 40642, fol. 154–169.Mbi gjendjen e katolikëve në Veriun e Shqipërisëshih raportin e konsullit gjeneral austriak nëShkodër datë 7 korrik 1882; ASV, Arch. Nunz.Vienna 569, fol. 491–494 si dhe Simeoni drejtuarPaar datë 17 qershor dhe 30 qershor 1880, PF,Lettere 1880, fol. 304, 324 si dhe Simeoni drejtu-ar drejtuar delegatit apostolik Vincenzo Vannu-telli datë 7 gusht 1880, po aty, fol. 428.

56 DEL ZANNA (si në fusnotën 4), 123–146.57 Kleri katolik shqiptar nuk e posedonte

„Berat”-in me të cilin Sulltani priftërinjve dhebesimtarëve jo mysliman u siguronte autonomijuridike dhe administrative; TOLOMEO (si nëfusnotën 1), 58.

58 AAEESS, Session 701 (a) datë 15 mars 1892.Korrespondencat në origjinal në AAEESS, Aus-tria-Ungheria, fasc. 290, pos. 655, fol. 2–12.

59 AAEESS, Session 704 (c) datë 5 maj 1892.Letërkëmbimi mes Azarian dhe Bonetti. Korre-spondencat në origjinal në AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 290, pos. 655, fol. 27–53.

60 AAEESS, Session 709 vom 14. Juli 1892.Letërkëmbimi origjinal me Azarian janë në:AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 290, pos. 655,fol. 81–127.

61 AAEESS, Session 712 vom 1. Okt. 1892.Korrespodenca mes Azarian dhe Nuntius Gal-imberti në Vjenë me Delegatin apostolik në Ko-standinopojë. Korrespodenca origjinale në:AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 291, pos. 655,fol. 57–92.

62 Ledóchowski drejtuar Guerrini datë 5 tetor1892, publikuar në AAEESS, Session 718 (a), fq.11.

63 Po aty fq. 15–20.64 Rampolla drejtuar Azarian datë 25 tetor

1892, po aty fq. 26–29. Për më shumë lidhur meqëndrimin e Azarian për lidhur me memoran-dumin austriak shiko datë 12 nëntor 1892 shikopo aty fq. 30–48. Letra përcjellëse e Kálnokysdrejtuar Galimberti datë 15 gusht 1892 lidhur mememorandumin e parë në: AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 291, pos. 655, fol. 94–100, mem-orandumi po aty, fol. 102–107. Një kopje e mem-orandumit në: ASV,

Arch. Nunz. Vienna 664, fol. 688–692, këtuështë edhe memorandumi i dytë shtator 1892, fol.718–724.

65 AAEESS, Session 718 (a), fq. 77–102.66 Shkresa është e publikuar në F. ENGEL-

JANOSI, Die politische Korrespondenz der Päp-ste mit den österreichischen Kaisern 1804–1918.Wien–München 1964, 346–351. Origjinali nëAAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 294, pos. 655,fol. 63–65, Konzept in HHStA, PA XI., Karton235.

67 Për planet për një konkordat sipas pikë-pamjes austriake sipas burimeve të ministrisësë jashtme shiko DEL ZANNA (fusnota. 4), 385–415, në veçanti për bisedimet fq. besonders401–415. Për historinë politike të Shqipërisëshiko JELAVICH (si në fusnotën. 39), 100–103.Disa muaj pas shkresës së Kajzerit nunci Agliar-di e diskuton përsëri këtë temë me ministrin epunëve të jashtme Kálnoky. Me këtë rast minis-tri e potencon rëndësinë e pandërprerë të pro-tektoratit pa e përjashtuar mundësin për njërregullim të ri. Agliardi datë 27 shtator 1893,AAEESS, Austria-Ungheria, fasc. 294, pos. 655,fol. 115f.

68 Z.B. Primo Dochi (Doçi) drejtuar Agliardidatë 5 tetor 1893, ASV, Arch. Nunz. Vienna 664,fol. 456v.

69 Në linjë të parë këtu bëhet fjalë për ipesh-kvin e Shkupit Pashk Trokshi (Pasquale Trok-si), i cili akuzohet nga ana e diplomacisë austri-ake dhe nuncit të Vjenës se ai po i nxitë be-simtarët dhe kishën kundër konsullatës aus-tro-hungareze. Shiko AAEESS, Session 867vom 7. Dez. 1899, shih para se gjithashmemorandumet e publikuara: datë 11 mars1899, fq. 77–81, dhe të datës gusht 1899, fq.90–95 si dhe raportin e nuncit 20 gusht1900, po aty fq. 96–104. Në një shkresë datë23 gusht 1898 nunci Taliani akuzonte ar-qipeshkvin Trokshi, të ketë bërë komplotme turqit kundër protektoratit austriak.,ASV, Segr. Stato 1899, 247/2, Z. 45663, fol.191 v.

70 ASV, Se gr. Stato 1911, 280/3, Z.50531, fol. 18ff.

71 Belmonte datë 24 nëntor 1904, ASV,Segr. Stato 1904, 247/5, fol. 6.

72 Belmonte datë 15 prill 1907, ASV, Segr.Stato 1907, 247/1, Z. 23502, fol. 128.

73 Merry del Val drejtuar Gotti datë 25 kor-rik 1914, ASV, Segr. Stato 1914, 280/2, Z. 72668,fol. 45. Sie dhe përgjigja e Gotti-t datë 30 korrik1914, po aty, fol. 46.

74 BENNA (si në fusnotën. 5), 44.

toratit dhe sa u përket të drejtavetë protektoratit të mos ketë kurr-farë lëshimi, pengon bisedimet earsyeshme. Sipas sekretarit të sh-tetit, Selia e Shenjtë ka vetëm tremundësi: t‘i ndërpres bisedimet mePortën, ato t‘i vazhdoj ose të bise-doj me Austro-Hungarinë. Varian-ti i parë do ishte poshtërues përSelinë e Shenjtë ndërsa në varian-tin e dytë do ta rrezikonte shqetë-simin e Vjenës. Përveç kësaj ekz-iston rreziku që Monarkia e Hab-sburgëve të tërhiqet nga patronatinë Shqipëri, por ai i frikohej edhenjë kryengritjeje të shqiptarëve.Kështu që mbetet vetëm mundësiae tretë, pra një zgjidhje me dialogme qeverinë e Vjenës. Nëse Aus-tro-Hungaria do e bënte qën-drimin e saj opozitar, atëherëbisedimet me Portën do duhej tëpërfundojnë sepse Selia e Shenjtënuk guxon ta vejë në lojë aleancënme Vjenën. Nëse Rampolla-s, jovetëm në Vjenë, i atribuohej sekishte simpati për Francën, mekëtë qëndrim të tij ai e dëshmonmendimin e tij politik-real, se mar-rëdhënia e mirë me Monarkinë eHabsburgëve në asnjë mënyrë nukguxon të vihej në rrezik. Ndërko-hë që Ledóchoëski duhej të ishteai që Episkopatit në Shqipëri doduhej t‘ia tregonte kufirin dhe t‘ikërkoj që në të ardhmen të mën-janohet çdo agjitacion kundërkonkordatit dhe se në këtë çësh-tje iniciativa duhej t‘i lihej në dorëSelisë së Shenjtë62.

Mirëpo memorandumi idytë i Kálnokys në shtator 1892përjashton çdo shpresë për njëmarrëveshje. Vjena e mbronte tëdrejtën e saj për protektoratin dhetërheqë vërejtjen se, Porta do tashfrytëzonte konkordatin që ajotë lirohet nga obligimeve e sëdrejtës ekzistuese ndërkombëtare;e në veçanti Vjena për këtë arsyekurrë nuk do mund të pranontenjë konkordat vetëm për Sh-qipërinë63. Azarian-it do t‘i komu-nikohet se, po vonohet vazhdimi ibisedimeve për shkak të vështirë-sive me diplomacinë habsburg-iane64.

Me 8 qershor 1893 në AffariEcclesiastici u diskutua për njëpërgjigje të gjerë e mundësisht tëbalancuar përkitazi me dy memo-randumet e ministrisë së jashtmetë Vjenës65. Mirëpo përpjekja ish-te e kotë. Si rezultat i një interven-imi me 1 qershor 189366nga ana eKajzerit Franz Joseph detyrohej

që bisedimet me Portën të ndër-priten përfundimisht. Kajzeri nëshkresën e tij drejtuar papës ripo-tencon deklarimet e memoran-dumeve austro-hungareze dhenjëkohësisht shprehet për njëkeqardhje në keqkuptim. KurëAzarian në vitin 1887 ishte takuarme Kajzerin dhe ministrin e jash-tëm Kálnoky atij i është premtuarse ata do ta shqyrtojnë një konko-rdat-propozim mirëpo aspak mëshumë se kaq nuk i është premtu-ar. Franz Joseph dhe politika ejashtme e Vjenës e refuzonin qëAzarian-it t‘iu besohet drejtimi ibisedimeve për konkordatin sepsearmeniani nuk kishte njohuri përraportet në Shqipëri; sikur të im-plementoheshin propozimet të tijado të shpinte në shkatërrimin eKishës Katolike në këtë vend.Monarkia shprehej e gatshme përtë diskutuar për një riorganizimtë të drejtave të protektoratit; njëreformë e pjesërishme përkitazime shqiptarët katolikë do kishtedomethënie të njëjtë si një kufizimi të drejtave dhe prestigjit të tyre(una gratuita restrizione dei suoidiritti e del suo prestigio).

Protektorati i kultit austri-ak në Shqipëri mbetet edhe më tu-tje pavarësisht nga ajo se kishtemë tepër simbolikë politike se sanjë vlerë reale, mirëpomegjithëkëtë Monarkia e Hab-sburgëve me këtë qëndrim ia delt‘i potencoj interesat e saja përrajonin67. Edhe vetë në Shqipërivazhdonte rezistenca e episkopa-tit për planet e Selisë së Shenjtëpër lidhjen e një konkordati. Ar-qipeshkvi Azarian ishte akuzuarse, ai donte ta shtynte para lidhjene konkordatit sepse me këtë aishpresonte se do përfitojnë ar-

menët dhe ai vet68. Në anën tjetëredhe vet protektorati austriak nëShqipëri nuk ishte edhe i pakon-testueshëm dhe se nën ndikiminitalian pasonin herë pas here kon-flikte mes episkopatit dhe fuqisëmbrojtës Austro-Hungarisë69, sit-uatë kjo që nga Selia e Shenjtëvlerësohej si dobësim i protek-toratit austriak në Shqipëri70.

Në fillim të shek. 20 konko-rdati “shqiptar” nuk ishte temëmes Vatikanit dhe Vjenës. Kur nëvitin 1904 ishte për t`u emëruar njëipeshkëv i ri për Shkodrën Selia eShenjtë i siguron ministrit të jas-htëm austriak se këtë vendim (përemërimin e ipeshkvit të ri vër. epërkth.) do ta merr natyrisht nëmarrëveshje me Kajzerin,71 dhe nëvitin 1907 ministri i jashtëm aus-triak e njofton nuncin se, qeveriaplanifikon të zgjeroj përkrahjenpër klerin dhe shkollat katolikenë Shqipëri72.

Për shkak të Luftës Ball-kanike 1913 në çështjen shqiptarekemi përsëri lëvizje. Një pjesë edioqezës së Shkodrës, si pasoj eluftimeve, bie në Malin e Zi. Qever-ia e Malit të Zi i drejtohet qeverisëaustro-hungareze me kërkesën qëtë ndikoj tek Selia e Shenjtë përriorganizimin e administratëskishtare. Arqipeshkvi i Tivaritkishte njoftuar se, për rajonet ereja që i ishin shtuar nuk mundt‘i merrte (për administrim vër. epërkth.) për shkaqe financiare dheadministrative. Propaganda Fidepropozon –duke pas parasysh rre-thanat e Luftës së Parë Botëroreqë posa kishte shpërthyer – që tëmos marrë kurrfarë vendimi dhese këto rajone për t‘i lenë nën ju-ridiksionin e arqipeshvit të Shko-drës deri në kohë të pacaktuar73.

Për t‘i shpëtuar të drejtat esaja të protektoratit tani në ko-hën e re Austria dëshironte të ar-rinte pranimin e saj nga Italia dhese e drejta e mbrojtjes përkitazi mebesimtarët katolik do duhej nëkëtë mënyrë të merrte karakterjuridik ndërkombëtar edhe tëmbetej në fuqi edhe në Shqipërinëe pavarur. Vatikani dukej se e pra-nonte një zgjidhje të tillë. MeLuftën e Parë Botërorë çdo për-pjekje tjetër në këtë aspekt humbkuptimin74.

(V(V(V(V(Vijon)ijon)ijon)ijon)ijon)

*Për*Për*Për*Për*Përktheu ngktheu ngktheu ngktheu ngktheu nga gjera gjera gjera gjera gjermanishtjamanishtjamanishtjamanishtjamanishtjaZef AhmetiZef AhmetiZef AhmetiZef AhmetiZef Ahmeti

E diel 27 Gusht 201718 - LETERSIA E BALLKANIT

LPOEZIA

Shpëtim Selmani (Kosovë, 1986) është mik gjatë muajit gushtnë Programin “POETEKA – Tirana in Between”, Rezidencë

që fton Shkrimtarë dhe Përkthyes letrarë nga rajoni dhe Euro-pa dhe që organizohet prej pesë vjetësh nga Poeteka me mbësh-tetjen e rrjetit europian për letërsinë dhe librat TRADUKI.Shpëtim Selmani ka studiuar sociologji në Universitetin e Prish-tinës, ka përfunduar studimet Master në Fakultetin e Arteve –Aktrim. Ai luan në teatër, shkruan poezi, prozë, dramë dhepublicistikë. Më 2006 ai botoi librin me poezi “Brenda Gucës”, në2011 botoi edhe përmbledhjen tjetër me titullin “Poezi” dhe nëvitin 2015 botoi edhe “Shënimet e një Grindaveci”.

Shpëtim Selmani është një nga autorët më të spikatur të brez-

“Shpëtim Selmani në shkrimet e tij sjell fjali, ide dhe pamje të drejt-përdrejta të përditshmërisë së vrazhdë dhe shumëfish sfiduese për

individin dhe kolektivitetin, me një zë herë thellësisht shpotitës, herëironik e sarkastik, por që në instancën e fundit synon një katarsis

shëlbyes të lirisë së shprehjes.”

Shkëlzen Maliqi, publicist

it të ri letrar të Kosovës. Në tekstet e tij ai ndjek një frymë avan-gardiste, që shkëputet në përmbajtje dhe stil nga kanonet e letëri-sisë tradicionale, e cila orientohej ose me ide iluministe, roman-tike e progresiste të jetës kombëtare, ose me një modernizëm tëtipit hermetik dhe simbolist. Duke qenë i frymëzuar nga letërsiabitnike dhe adoptimi i saj për nënqiellin e Kosovës që e ka bërëArben Idrizi në fillim të këtij shekulli, Selmani në shkrimet e tijasjell fjali, ide dhe pamje të dretpërdrejta të përditshmërisë sëvrazhdë dhe shumëfish sfiduese për individin dhe kolektivitetin,me një zë herë thellësisht shpotitës, herë ironik e sarkastik, porqë në instancën e fundit synon një katarsis shëlbyes të lirisë sëshprehjes.

“Unë e admiroj këtë zhabë unike në një pellg të harruar. Unë eadmiroj kreativitetin, intelegjencën dhe veçantinë e tij, pa dyshim.Unë e admiroj disiplinën e tij, njohuritë dhe shumëllojshmërinë e

talentit të tij, natyrisht. Por para së gjithash – unë e admirojë atë sinjë qenie me të vërtetë të mrekullueshme.”

Vladimir Arsenijevic, shkrimtar

Një poezi

Jam Shpëtim Selmani.Motherfucker i shkencës së njohjes njerëzore.Endacak bastard i rrugëve ku u vra shpirti.Dhe nderi. Dhe turpi. Dhe faji. Dhe arsyeja.Po endem atypari.Unë dhe macjaPa sy e Edgar Allan Po-esë.Ende kam mundësi të bëj marrëveshjeTë fshehura me veten.E vetmja lumturi në duar.Po merrem me teatër. TeatriTjetër, dhuratë nga perënditëËshtë një shfaqje pa shijeE mbipopulluar nga aktorët e këqinjë.Jam kundër të gjitha qeverive.Jam kundër të gjitha bashkësive atdhetare.Dhe lirisht mund ta përdhosniIdenë time sakate, e cila qëndron e varurNëpër shtyllat elektrike.Shkruaj poezi. Kohëve të funditMë duket se të gjitha janë të njëjtaDhe habitem me veten pse nukHeq dorë nga kjo gjë.Por kur ndalem e mendoj.Mendja e qenies njerëzoreËshtë një shkëmb fanatikQë duhet të cahet në dysh.Kam vibrime të frikshme kurGjëra të liga më rrethojnë.Në mes errësirës rri i heshtur,Vështroj dhe ha thonjët.Jam romantiku i funditHedhur si copë trëndafiliNë planetin e pajetueshëm.Shel Silverstein ështëMiku im më besnik,Ngase nuk e njoha kurrë.Jam Shpëtim Selmani.Edhe nëse nuk do të ishaNuk do të kishte farë rëndësi.Fund e krye i rrahur ngaGrushtat e realitetit.I dëbuar politikisht.I urryer nga bombëkurdisësit.I bekuar nga një gruaDhe tragjikisht i zbathur nëFushën e madhe të prushit.Përgjithmonë hajvan vetmitar duke i dhënëBotës dicka, për të cilën ajo nukKa fare nevojë.Një poezi.

Shpërthim

(për miqtë e zemrës, të katandisur)

Një shpërthim në zemrat e juaja të inatit.Një shpërthim gjëmëmadh në Lindjen e Mesme.Një shpërthim në ëndrrën e kapitalizmit politik.Një shpërthim në dhomat e gazetarëve cinik.Një shpërthim në mendjet e hutura intelektuale.Një shpërthim në plantacionet e bananeve në Ekuador.Një shpërthim brenda mishit njerëzor dhunuar nga terroristëtislamik.

Një shpërthim në burgjet e mbushura me vrasës.Një shpërthim në Prishtinë.Një shpërthim në Moskën e acaruar.Një shpërthim në tokat e bekuara të Mesdheut.Një shpërthim në spitalet psikiatrike.Një shpërthim në teatrot e pisllëkut.Një shpërthim në gjoksin e drejtuesit të tankut,Atij të automatikut dhe armikut të tij.Një shpërthim në të gjitha gjokset e armiqve.Një shpërthim në kokën e gazetashitësit,Në kokën e gjeneralit dhe në kokën tënde të thjeshtë.Një shpërthim në arsyen e konservatorit.Një shpërthim në dorën e liberalit.Një shpërthim në lumturinë e lypësit.Një shpërthim i madh në shtratin e butë të të pasurve.Një shpërthim në trupin e pemës.Një shpërthim në instinktin e kafshës.Një shpërthim në forcën e të mjerëve.Një shpërthim në logjikën e mendjemadhit.Një shpërthim tjetër në bezdinë e snobit.Një shpërthim në gjinjtë e dashnoreve.Një shpërthim në qiell.Një shpërthim në gojën e ujkut.Një shpërthim në nëndetëset e mbushura me vdekje.Një shpërthim në të gjitha bazat ushtarake.Një shpërthim në flotat detare.Një shpërthim në Korenë e kuqe.Një shpërthim në të gjitha centralet bërthamore në Amerikë,Rusi, Mbretërinë e Bashkuar, Francë, Kinë,Indi, Pakistan, Izrael.Një shpërthim në kasollet e pinguinëve.Një shpërthim në të gjitha varret.Një shpërthim në të gjitha forcat e të gjitha kombeve.Një shpërthim në bibliotekën e mbretëreshës.Një shpërthim në shpirtin e miqëve të mi të zemrës,Benit, Xenit, Fadilit, Pjetrit, Danit, Agonit, Krenarit, Krapit,Dritonit, Halilit, Jetonit, Mazrekut,Milosit, Dusanit, Sashës, përsëri Sashës, Tomës, Zlatkos,

Vladimirit,Brunos, John-it, Nick-ut, Bob-it, Tom-it, Leonardo-s.Një shpërthim dashurieDhe asgjë tjetër.

***

Blerta me fundin e shkurtë dhe xhemperin e ngrohtë,thotë se të gjithë ne jemi copëza të Zotit.Blerta është copëza ime dhe meqenëse është copëza ime,Del që jam copëzë e Zotit. Domosdoshmërisht teoriaE saj, na shpie në këtë konstatim.Blerta thotë se jeta e bimëve është superioreDhe duke dashur që të jemi të përsosur paraNjëri tjetrit, ne synojmë të jemi qenie vegjetative.Blerta thotë se njeriu bëri shkëmbimin e instinktitMe qëllimin dhe kuptimin e jetës.Përderisa kafsha e arsyeton ekzistencën e sajNe si qenie superiore kemi shpikur vetëvrasjen.Por para njëri tjetrit ne e shpërfytyrojmë këtë akt,Barbarisht si të vetmen çoroditje filozofike.Dija jonë shkon deri në pikën e asgjësimit.Mendja është masa e dhimbjes sonë shpirtëroreDhe ndonjëherë fundi fizik i materies.Ajo më thotë se kureshtja ime ka të bëjë me dhunënNdërsa kureshtja e saj gllabëron barishtet.Blerta është butësia e tërfilit në erë.Që ta dini se jam pjellë e shëmtuar romantike.Them me aq zë që kam seAjo është lulehëna magjepsëse.Ajo është luledielli sjellur nga kolonizatorët e duarve të buta.Blerta që më puth supet në qoshet e Strip Depos,E bukur në mënyrën e vet si një Orkide e Bardhë,Rritur në orizoret e largëta.Zambak i zjarrtë që djeg buqetën.Që ta dini se jam fëlliqësira e fundit romantike.Blerta është një lule që lulëzon një herë në jetë.

E diel 27 Gusht 2017 - 19BOTIME

PPUBLICISTIKA

Çdo personazhi i paraprin portreti, i përshkruar saktë dhe tejetkonkretisht nga autorja. Pastaj vjen rrëfimi. Në disa prej au-torëve intervista është e pranishme. Por në pjesën më të madhe,kemi gati rrëfimin linear të tyre. Ndoshta kjo e dëmton disi librin,sepse zakonisht befja e pyetjes kërkon gjithnjë spontanitetin epërgjigjes, një gjë të cilën nuk e mundëson lidhja online...

Ajo rritet në natë dhe mbyllet në agim.Dhe e gjitha dita që shtrohet paraSyve të mi, nuk është asgjë tjetër posNjë pritje që e trishton arsyen e Zotit,Zhytur përgjumshëm në lëndën tonë,Që i thurr sonete parajsës nëBarkun e nënës dhe daljes nga aty,Ferrit.

Letër për Iggy Pop

Iggy.Nuk e kam më asnjë poezi në xhep.Nuk e kam më asnjë ide në kokë.Nuk e kam më asnjë metelik në duar.Asnjë gotë mbushur para meje.Më ka marrë djalli.Dhe prapë jam një fytyrë e lumtur.Iggy.Në flakë është çdo qeveri.Në flakë është çdo komb.Në flakë është çdo dashuri.Në flakë është çdo mendimtar.Më ka marrë djalli.Nga truri më del një tym i ciliMbulon të gjitha botërat.Iggy.Ka vec një gjë të njëmendtë.Që duke mos e parë e besojmë.Që duke mos e prekur e ndjejmë.Ka vec një gjë të njëmendtëQë një ditë do ta fus shigjetën e sajHyjnore në zemrat tona të zeza,Pafytyrësia e madhe e kohës.Iggy.Kur shoh njerëz në rrugë,Rrugët bëhen të zbrazura.Pakënaqësia është Zot.Zoti është pakënaqësi.Ne jemi një urë e kalbur.Iggy.Të gjithë jemi produkteFarmaceutike që i shërbejmëNjëri tjetrit. Të gjithë jemiQelbësira artistike. Të gjithë në duartTona kemi përgjigjet e vonuara,Që më nuk i duhen as dreqit.Iggy.Muti është OK. Vuajtja është OK.Sëmundjet janë OK. Vrasjet janë OK.Religjioni është OK. Politika është OK.Prijësit janë OK. Paaftësia është OK.Bota është një O dhe ne jemi një K.Iggy.Letrat nuk kanë kuptim.Dhe shpresoj që të tjeraHerë të mos kem një nevojëTjetër për të qenë sërish iPakuptueshëm.Iggy. Të gjitha qeniet pak a shumëDo të mbesin si palaqo të ngrirë,Pa asgjë rreth tyre.Dhe pikërisht këtu, përfundon e gjithë dija ime.

***

Nuk jam një burrë i butëSado që mirësjelljen e kam në gjak.Ka caste kur vetja më del nga duartDhe hap krahët përTa përqafuar arrogancën,Ka caste kur sjellja e keqeMë bëhet mbijetesë.Në këso lloj kohërash të sëmura,Është e pamundur të rrish rehat,Njerëzit do të sulen dhe do të fusinHelm në zemrën tënde.

Mjerimi është pushtet.Tjetri është një thikë e frikshme.Dhe dashuritë, të pamjaftueshme.Ec e thuaj dicka të bukur.Ec e thuaj dicka njerëzore.Ec e thuaj shkruaje një poemë.

Dhe sado që përpiqem ta kuptojSe cdo epokë ka qenë e kësisojtë,Se cdo epokë ka pasur shëmtinë,Nuk i’a dal të qetësohem.E ndjejë lëkurën time si kufiDhe botën e jashtme si shtypje.*

*Sipas Michel Houellebecq.

NGA BEN ANDONI

Albana Shala zgjodhitë shtjellojë pyetjet esaj filozofike bazike

përmes një bashkëbisedimiose të themi një krijimi, qëështë një gjini e përzier mesintervistës dhe portretit,por edhe me eksperimen-timin e futjes së teksteve al-ternative në rrëfim. Dhjetëmiq të saj në periudha tëndryshme, pikërisht ata, qësipas autores ia bëjnë atd-heun më të prekshëm navinë në këtë libër, që ështëbotuar vetëm pak muaj mëparë nga Carabela Books.

Dhjetë rrëfime të sinqer-ta të njerëzve të ndryshëm,nga ata me profile publiketë njohura, por edhe ata kre-jtësisht të panjohur japinShqipërinë nga këndvësht-rime të shumta.

Po si mund ta gjykosh mëmirë librin? Ka matrica kri-tike që mund të merren mestilin. Ka të tjera, që duantë nxjerrin ndërgjegjen e ar-gumentit të autores përidenë e saj, por libri ështëthjeshtësisht i kapshëm përsinqeritetin e madh me tëcilën ajo rrethon rrëfimin edhjetë subjekteve të saj.Përmes tyre, lexuesi rrugë-ton në rrugë të ndryshmembijetese, suksesi, përsh-tatje, por edhe jete të zakon-shme. Larg miteve urbane,tejet më larg akoma fal-sitetit, Albana mundohet t’igrishë miqtë e saj të hapinsa më shumë cak-pamjen sh-qiptare dhe vendin e shqip-tarit të sotëm në këtë re-alitet. E bindur se në Ball-kan prodhohet më shumëhistori sesa ka pasur në tëvërtetë, autorja e shtrinfashën moshore të një brezi,që ka pasur shumë pjesë nëfatet e Shqipërisë në shumëtema, që ajo i ngacmonpërmes pyetjeve të saj.

Të gjitha kombet në botëkanë historinë e tyre, poredhe mitet dhe mitologjitë tëcilat janë pjesë thelbësore enjë shteti komb. Dallimi mëi madh midis historisë dhemitologjisë është se historiabazohet në fakte dhe prova,kurse mitet janë kryesishttregime epike ose tregimeshpesh herë rrëfime tëpasakta historike, ku ball-kanasit shtrijnë përçartjete tyre të pamatshme.

Ku jemi dhe kah po sh-kojmë? Pyetjet e saj bazikena bëjnë të përsiasim

Titulli: Bisedë me dhjetë miqAutor: Albana ShalaGjinia: PortretBotues: Carabela BooksFaqe: 202

Të kërkosh identitetin e vendittënd duke intervistuar miqtë

tejet publikë. Në këtë libërata e tregojnë këtë më sëmiri, por edhe tepër sim-bolikisht jetën dhe formim-in e një identiteti të ri të sh-qiptarëve të pas viteve ’90,kohë kur Shqipëria po jetonnë një sistem ekonomiko-shoqëror, krejt të ndryshëm

nga ai i 27viteve më parë.Dhe në struk-turën ideore tërrjetës, me tëcilën ajo shpje-gon metodikëne saj, hidhet përtë kapur real-isht pulsimin eShqipërisë sësotme. “Që në1870, i referohetnjë shkrimtare,znj. Shala, ajop ë r d o r t emetaforën e rr-jetit për të për-shkruar jetënnë provincë kurshkruante: ‘sho-qëria është njërrjet, prej të cil-

it nuk mund të veçosh asn-jë fije pa prekur gjithë të tjer-at’.

Çdo personazhi i para-prin portreti, i përshkruarsaktë dhe tejet konkretisht

sëbashku me këto person-azhe se megjithatë jemithjesht në kohë të arsye-shme, paçka se të gjithë ekumtojnë si një kohë pa as-një logjikë. Edhe pse Alba-na mëton se personazhet esaj nuk janë aq të njohur,një pjesë e vogël e tyre janë

nga autorja. Pastaj vjenrrëfimi. Në disa prej au-torëve intervista është epranishme Por në pjesënmë të madhe, kemi gatirrëfimin linear të tyre.Ndoshta kjo e dëmton disilibrin sepse zakonisht befjae pyetjes kërkon gjithnjëspontanitetin e përgjigjes,një gjë të cilën nuk e mundë-son lidhja online. AnipseAlbana vazhdon skrupu-loze të nxjerrë personazhete saj, që i masakron me zh-birilimet e shumta, poredhe me ato sinteza që i sh-tyn të bëjnë personazhet esaj.

Në rastin e Eda Derhe-mit, njërës prej person-azheve më interesante tësaj, autorja futet me tekstine saj, duke bërë të njohurpozicionin e miqësisë dheadhurimin për person-azhin, por edhe ndërkallletrën që Eda dikur bëri përvajzën e vet.

Po shkëpusim si shumëinteresante atë që Eda ikumton për identitetin:“Identitetin unë e kuptoj siatë gjënë komplekse e tëlëngshme që është secili,dhe që vjen pikërisht prejllojeve të ditëve, ngjarjeve,miqve, vendit, kohës që je-tojmë, aqsa edhe prej vetivefizike e psikologjike intrin-sike të personit. Të gjithakëto, si dukuritë me të cilatkrenohemi (p.sh. afërsia melibrin ose artin në fëmijëri),si ato të cilat nuk na pëlqent’i zemë me gojë, si nevojapër të rendur pas diçkajemateriale, koincidenca fat-këqia, trauma të vegjëlisë,na bëjnë çfarë jemi dhe për-caktojmë identitetin tonë sidiçka që s’ngjan me asgjëtjetër dhe përbën të vetmengjë që çdo individ lë pas mëgjithësinë shoqërore nëformë kujtimesh endikimesh”.

Dhe, në fund, përmes njëepilogu, autorja na shpalosatë që do të kumtojë,shpresën për vendin e saj, qënë këtë libër e lidh me këtorrëfime, ku përshfaqen men-dime të thella të shumë prejpersonazheve të saj. Tek efundit përmes kësaj llojforme ka treguar sesi e për-jetojnë Shqipërinë person-azhet e saj që janë bukurshumë njerëzit me të cilatAlbana merr ekstraktin eatdheut të bukur, atë që ekemi të gjithë në përfyty-rimet dhe dëshirat tona.

Albana Shala

E diel 27 Gusht 201720 -SHQIPTARET JASHTE VENDIT

PPËRSHTYPJE

Ky restorant me këtë emër kuptimplotë është frekuentuar dhe frekuentohet nga personalitete të artit, muzikës, politikës, të cilëtsikur kanë gjetur aty “shtëpinë e tyre”. Kështu mund të përmendim dirigjentë të shquar: Pierre Boulez, Daniel Barenboim,Lorin Maazel, Seiji Ozawa, Zubin Mehta, Mariss Jansons, Semjon Bukov etj. Solistë e soliste të shquar: Placido Domingo,Edita Gruberova, Anna Netrebko, Thomas Hampson, Jose Carreras, Jonas Kaufmann, Cecilia Bartoli, Saimir Pirgu, ElinaGaranca, Angelica Kirchsclager, Ramon Vargas, Juan Diego Florez e të tjerë. Gjithashtu koncertmaestro dhe Intendentë tëoperave, instrumentistë: Julian Rachlin, Vladimir Malakhov, Ferrucio Furlanetto, Dmitri Hvorostovski, Intendentja e Operëssë Napolit, një dirigjent francez dhe po një koncertmaestër francez e të tjerë. Në restorantin “Sole” kanë lënë gjurmë edhepolitikanë si: Bill Clinton, Heinz Fischer (President i Republikës Austriake), kryeministra dhe lista nuk mbaron, por vazhdon...

NGA MERI LALAJ

E papritura më e këndshme(e gjithë jetës sime) ndodhikësaj vere, teksa miqtë e mi

Afife dhe Tanush Frashëri më ftu-an për të vizituar Venecian dheVjenën. Përveç mrekullive tëkryeqytetit austriak, të ngrënat:drekat dhe darkat i kalonim tekRestoranti “SOLE”, i cili ndodhetnë zemër të Vjenës, jo larg Teatrittë Operës të Vjenës dhe ndërtesëssë famshme të Shoqatës së Muz-ikës (Musikverein) ku jepen kon-certet e Vitit të Ri, ky lokal i bukurgjendet në rrugicën e këndshmedhe mrekulluese “Annagasse”.Aty të gjitha ndërtesat janë tëstilit barok, të shekullit XVII e tëXVIII, përfshirë edhe Kishën eShën Annës në mes të rrugicës – ecila i ka dhënë emrin të gjithë rrug-inës.

Kur po kalonim nëpër rrugicën“Annagasse”, ende nuk kishterënë nata dhe befas dëgjojmë melo-dinë “O sole mio” interpretuar ngady instrumentistë, thuajse për-ballë Kishës Shën Anna ndodhetRestoranti “SOLE” i ndërtuar 34vite më parë prej zotëri Akim Nure-dinit, ardhur në Vjenë nga fshatiKajan i Tetovës. Pronarin erestorantit zotëri Akim Nuredi-nin nuk e takuam dot pasi ai kish-te shkuar për të parë ndeshjen eReal Madridit së bashku me teno-rin e famshëm Placido Domingontë cilin e ka mik të ngushtë.

Sapo afrohemi pranë hyrjes sërestorantit na përshëndesinmirëseardhjen në gjuhën shqipe(aty punojnë disa kamerierë ital-ianë që flasin shqip si edhe Matil-da, një zonjë nga Elbasani, madjenë ditët e pastajme, Xhovani ital-iani na pyeti: (... me hudhër apo pahudhër?... ). Së pari takuam Fat-mirin, djalin e dytë të zotëri Akim-it, ai ka studiuar biznes është njëdjalë shumë simpatik, që na njehme të dashurën e tij italiane, njëvajzë shtathedhur, e bukur me syqë i shkëlqejnë veshur fare thjeshtme një bluzë të bardhë dhe panta-llona xhins ngjan fort me vajzattiranase, ajo flet fjalë shqipe meshqiptim të saktë dhe kur i themvargjet e poetit: “Në zemër tëndevetëm unë, / në zemër time vetëm

ti / dhe jashtë bota përgjimtare /dhe jashtë syri plot zili”. (Vajzapyet vetëm për kuptimin e fjalës“zili”). Djali i madh i zotëri Akim-it, Naseri ishte një tjetër befasi

edhe ai ka studiuar menaxhim bi-znesi (po e them me fjalë të thjesh-ta profesionin e tij) në Eton Sus-sex në Angli atje ku kanë studi-uar Princi Charles i Uellsit, bijtë e

Këto ditë, është botuar nëNorvegji romani“Rrëfenjë me ndërko-

mbëtarë” (ose Ndërkombëtarët)i shkrimtarit Ylljet Aliçka nganjë prej shtëpive botuese mëprestigjoze norvegjeze, Bokven-nen, me titull “Dosja12 Tirana -Rrëfenjë me ndërkombëtarë”përkthyer nga origjinali ngaJon Kværne.

Romani përshkruan jetën enjë prej zyrave diplomatikendërkombëtare, vendosur nëShqipëri pas viteve’90, për të fu-tur vendin në rrugën e mbarë tëpërparimit, pas brezash të hum-bur nën regjime diktatoriale. Posi mund të ndihmohet një vendku kamerierët e trupit diploma-tik janë të pashpirt, dhe ku përlarjen e rrobave shpenzohenshumë detergjentë, apo në një

BBOTIME

Këto ditë, është botuar në Norvegji romani “Rrëfenjë me ndërkombëtarë”(ose Ndërkombëtarët) i shkrimtarit Ylljet Aliçka nga një prej shtëpive botuese më prestigjozenorvegjeze, Bokvennen, me titull “Dosja12 Tirana - Rrëfenjë me ndërkombëtarë”, përkthyernga origjinali nga Jon Kværne.

humbëtirë ku vendasit nuk respe-ktojnë qentë, ndërsa kuajt janë tëpastërvitur, fundja si të zotët?!

Bëhet fjalë për një ironi që ka-lon jo rrallë në një sarkazëm tëhidhur, me të cilën autori “qëndis”kontrastin mes idealeve fisnike tëndërkombëtarëve dhe përditsh-mërisë së jetës së tyre rutinë, zhy-tur në zyrat gri.

Arrivizmi për të ngjitur sh-kallët e karrierës është prioritetiabsolut i stafit ndërkombëtar apoi dikujt që ia del të zërë butësishtdhe si pa u vënë re një vend pranëambasadorit në veturën e tij dip-lomatike.

Hasim aty diplomatin që i merrvendimet e rëndësishme diploma-tike, nën efektin dehës të ndjen-jave të pastra të dashurisë… Tek-

“Rrëfenjë me ndërkombëtarë”e Ylljet Aliçkës në Norvegji

sa një tjetër diplomat preferonmë mirë të këpusë në fshehtësitë plotë frutat e pjekura të obor-rit të përfaqësisë, sesa të bjerëviktimë “e çmimeve të çmenduratë vendasve”. Kurse për disa tëtjerë, oraret e mërzitshme tëditës nëpër zyra mjaftojnë përhartimin e qarkoreve me kërke-sa të rrepta për temperaturën eletrave mbi fotokopjuese….!!

Duket se Ylljet Aliçka ka pa-sur një përvojë të gjatë me të hua-jt dhe, sado që do të qeshni e dotë argëtoheni me karrierën dip-lomatike të nëpunësve ndërko-mbëtarë, është e pashmangshmetë rrish indiferent ndaj sëvërtetës së hidhur, zhveshur ngalëvorja e krejt përmbajtjesletrare të këtij romani. (TOENA)

Në restorantin “SOLE”, ku flitet shqip

tij princat William dhe Harry siedhe Princesha Kate, bashkëshort-ja e William-it. Naseri flet një an-glishte të përkryer dhe qëndrimi,sjellja e tij tregojnë veç fisnikëri.Këta dy bij të zotëri Akimit përveçpunëve të tyre vijnë dhe punojnënë restorantin e babait të tyre.

Ky restorant me këtë emër kup-timplotë është frekuentuar dhefrekuentohet nga personalitete tëartit, muzikës, politikës, të cilëtsikur kanë gjetur aty “shtëpinë etyre”. Kështu mund të përmendimdirigjentë të shquar: PierreBoulez, Daniel Barenboim, LorinMaazel, Seiji Ozawa, Zubin Meh-ta, Mariss Jansons, Semjon Buk-ov etj. Solistë e soliste të shquar:Placido Domingo, Edita Grubero-va, Anna Netrebko, ThomasHampson, Jose Carreras, Jonas

Kaufmann, Cecilia Bartoli, SaimirPirgu, Elina Garanca, AngelicaKirchsclager, Ramon Vargas,Juan Diego Florez e të tjerë. Gjith-ashtu koncertmaestro dhe Inten-dentë të operave, instrumentistë:Julian Rachlin, Vladimir Malakhov,basi Ferrucio Furlanetto, baritoniDmitri Hvorostovski, Intendentja eOperës së Napolit, një dirigjent francezdhe po një koncertmaestër francez e tëtjerë. Në Restorantin “Sole” kanë lënëgjurmë edhe politikanë si: Bill Clinton,Heinz Fischer (President i RepublikësAustriake), kryeministra dhe lista nukmbaron, por vazhdon...

Një restorant kaq i famshëm me kaqshumë njerëz të famshëm.

Pronarit të Restorantit “Sole”,familjes së tij, punonjësve të papër-tuar ju uroj që t’u bëhet rruga e jetësDiell!

Z. Akim Nuredini dhe Placido Domingo Zonja Xhipe, Bill Clinton dhe zotëri Akim Nuredini

Saimir Pirgu dhe z. Akim Nuredini

Z. Akim Nuredini dhe Semjon Bukov, dirigjent Jonas Kaufmann, solist

E diel 27 Gusht 2017 - 21OPINION

Hënë kundërshtare, por jo e ashpër, përkun-drazi e ëmbëlsuar nga fantazitë e Neptu-nit, ju dhuron momente qetësie dhe bash-këpunimi në çift dhe në familje. Për tëpasur mirëkuptim është e rëndësishme tëbesoni te dialogu, tregoni gjithçka, dukepërfshirë edhe detajet.

DEMI

Sot nuk punohet, vetëm nëse jeni nëturn, ose të nxitur nga Jupiteri dheSaturni do vendosni që mos t’i përkush-toheni një aktiviteti vullnetar. Një ft-esë e papritur pasdite mund të ndry-shojë programet tuaja. Aventurat e rejajanë gjithmonë tërheqëse.

UJORI

BRICJAPI

SHIGJETARI

AKREPI

PESHORJA

LUANI

V I R G J E R E S H A

GAFORJA

BINJAKET

DASHI

PESHQIT

Shmangni pak mërzinë, sot që qielli nuk ësh-të i interesuar në problemet tuaja. Sidoqoftë,një çështje familjare do zgjidhet pa ndërhyr-jen tuaj. Punë e mirë për ata që janë në turnose kanë një biznes privat, në kontakt mepublikun jepni më të mirën.

F a l ë t r e k ë n d ë s h i t t ë b u k u r h ë n o r ,skena ësh të e g j i tha për ju so t . Dheme mbështe t jen e Neptun i t , so t k r -i j imtar ia jua j mund të rea l izo jë të pa-mundurën . Qetës ia e b rendshme dotë re f lek tohet edhe në rapor te t fami l -jare.

E diel e ngarkuar me mendime të mërzit-shme dhe reflektime melankolike. Faji iHënës në kuadraturë që influencon nëmënyrë negat ive humorin tuaj. Çmimngushëllimi ndonjë blerje për të pasuruargardërobën tuaj.

H ë n a n ë s h e n j ë j u f t o n t ë g u x o n im ë t e p ë r . B ë n i m i r ë t ë r e f l e k t o n ie d h e p ë r v l e r a t e g j ë r a v e , p o r j ov e t ë m a t y r e m a t e r i a l e . S o t ë s h t ë en e v o j s h m e t ë g j e n i k o h ë n t ’ ip ë r k u s h t o h e n i e k s k l u z i v i s h t v e t e st u a j d h e m i r ë q e n i e s .

E diel e lodhshme, dhe herë pas herëedhe pak e mërzitshme. Ndoshta push-imi i tepruar hyn në kontrast me ritmete shpejta të javës! Yjet miq sot janëJupiteri dhe Saturni, një ftesë për t ’ judhënë diçka të tjerëve dhe për të vlerë-suar atë që keni.

Në bazë të takimeve të Hënës në shen-jë me p lanetë t e t je rë , do a l te rnon imomente të rea l i t e t i t t ë ashpër memomente fantazie dhe ëndrrash. Kush-toj ini pak kohë një hobi kr i jues: mundtë transformohet në një mundësi f i t iminë të ardhmen.

E diel pa asnjë plan. Do ishte më mirë tëishit në punë, dhe të qëndroni në shtëpi pabërë asgjë do acaroheni më shumë. Mëmirë kërkoni ndonjë shpërqendrim, dukezgjedhur mes shoqërisë së miqve tuaj oselibrave tuaj të dashur.

Të lumtur dhe të kënaqur me yjet në anëntuaj. Hëna favorizuese dhe e mbështetur ngaaspekte që nxisin raporte harmonike dhe pa-rime të palëkundshme. Udhëtimet dhe aven-turat më të bukura sot janë me miqtë, edheduke pranuar gara të ndryshme.

Lart në qiell sot Hëna jo shumë në harmoni jubën të ëndërroni të pamundurën dhe sa herëqë krahasoni ëndrrën me realitetin ndjeheni tëpakënaqur. Për t’ju shpëtuar nga telashet e tëdielës mendojnë miqtë, të gatshëm për këshillatë mençura dhe iniciativa zbavitëse.

Ditë e bukur për ju, e ëmbëlsuar ngatrekëndëshi i Ujit mes Hënës dhe Neptunitnë shenjën tuaj. Hija krijuese ju ndjek nëmomente jo shumë të këndshme. Si artistëte vërtetë, për ju është kënaqësi të vini nëjetë intuitat tuaja.

Pesë “origjina” përkabinetin “Rama 2”

Ferdinand Xhaferri

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

... jo më mirë se e meritojmë.”Edhe qeveria që pritet të marri

formë në orët në vijim do të dalëmbas një fushate ku nuk kishtedebat për programin për arsyen ethjeshtë se program nuk pati. Potë bëjmë bashkë çfarë na thotë dra-maturgu me çfarë pamë në fush-atë, gjasat janë se qeveria që pritettë lindë të jetë më e keqe se e meri-tojmë.

Sidoqoftë, këtë të diel të fundgushtit, kur të gjithë po pushojnë,Rama ka thënë se do të shpallëemrat e atyre, me të cilët mendontë punojë. Deri më tani nuk kemidëgjuar asgjë për kriteret epërzgjedhjes. Në këto kushtemund të gjykojmë vetëm se kushmund të jenë faktorët që mund tëinfluencojnë Ramën drejtpërzgjedhjeve të caktuara.

Përqasjet akademike qëndriçojnë vendimmarrjen e lideritpër emërimet na thonë se vendim-marrja formësohet kryesisht ngapesë arsye të mundshme të cilatjanë:

1.Kooptimi, i cili lidhet krye-sisht me përfshirjen e kundërsh-tarëve kryesorë si e vetmja mundë-si për t’i neutralizuar ata. Studi-uesit e etiketojnë kooptimin simetodë pajtuese. Një eksperimenttë shkurtër, por shumëdomethënës të kooptimit e përcol-lëm me përfshirjen e Bashës nëqeveri para zgjedhjeve. Duket sekooptimi punoi shumë mirë përRamën. Ai jo vetëm e neutralizoi,por edhe e paralizoi opozitën.Lideri i opozitës duhet të mbajë nëkonsideratë se kooptimi konsid-erohet si një metodë makiavelistë,perverse që vret shpresat eopozitës për t’u kthyer në shu-micë. Por, për të tashmen si Bashadhe LSI-ja paraqiten si kundërsh-tarë të përmasave, të cilët Ramanuk synon t’i neutralizojë me njëkooptim me kosto portofolash qe-veritarë. Ndoshta Rama do t’i kthe-het kooptimit mbas dy vitesh, nëprag të zgjedhjeve lokale, kur edheqeveria që pritet të shpallet sotmund të ketë krijuar një hipotekënegative.

2.Një kriter i fortë që mund tëmbahet në konsideratë nga Ramaështë edhe shpërblimi i drejtuesvetë fushatës në qarqe.

Ata konsiderohen edhe si

njerëzit e besuar të Ramës dhe përf-shirja e drejtuesve të suksesshëmdo të jetë një veprim i natyrshëmjo vetëm për të vlerësuar ata qëkontribuuan më shumë, por edhepër të shmangur mundësinë ekthimit të tyre në kundërshtarësi pasojë e mungesës të vlerësim-it. Kjo mënyrë përzgjedhjeje mundtë çojë drejt kabinetit qeveritardrejtuesit e fushatës së qarqeve,që kanë prodhuar rezultatin mëtë mirë për Partinë Socialiste.

3.Ndikim të fortë te kreu i qever-isë për përzgjedhjen mund të kenëedhe aleancat apo influencat. Pra,mund të shohim emra në qeveriedhe si pasojë e influencave teRama nga individë të fuqishëm të

komunitetit të medias dhe biznes-it. Media online ka pasqyruar këtoditë për eksponentë të rilindjes qëshikohen të mos rrinë pranëkryeministrit, por t’i ngjiten atyreqë e ndikojnë kryeministrin.

4.Nëse kreu i “Rilindjes” ështëserioz në deklarimin e tij për të bërështetin, ne do të shohim në qeveriindividë që demonstrojnë se Ramaka gjurmuar të përfshijë trurin eprofesionistëve apo të të shkollu-arve në universitetet më të mira nëperëndim.

Me këtë lëvizje Rama dopërpiqet t’i dëshmojë edhe qyteta-rëve edhe ndërkombëtarëve se aisynon t’i japë zgjidhje problema-tikave komplekse të konsolidimit

Opinioni i Ditës

të institucioneve.5.Së fundmi, Rama është i intere-

suar për imazhin e qeverisë së tijdhe mund të investohet për të përf-shirë në qeveri individë që do tëjapim nga imazhi i tyre i krijuarndër vite për llogari të imazhit tëqeverisë të sapokrijuar.

Kriteri i katërt dhe i pestë mundtë çojnë drejt qeverisë emra që derimë tani kanë qenë jashtë radarëvetë medias.

Duke e mbyllur mund të themise mandati i parë i qeverisjes sëRamës i prodhoi të gjitha duke ni-sur që nga kriminalizimi e dukepërfunduar te kanabizimi. Por,Rama ia doli të fitonte edhe mëthellë se katër vite më parë. Dhekëtu na vjen përsëri në mendje dra-maturgu i famshëm kur thoshtese demokracia është një sistem nëtë cilin shumica jo shumë e aftëzgjedh jo pak herë të korruptuar.Gjithsesi, pa pasur tendencë për tëparagjykuar mandatin e dytë tëRamës, me kriteret që do të zgjedhëpër të respektuar dhe me emrat eprezantuar mund të gjykohet nësekreu i rilindjes ka dashur të bëjënjë qeveri, në të cilën debaton dheprodhon, apo ka kompozuar njëqeveri në të cilën nuk debaton, porvetëm kontrollon dhe abuzon.

Duke e mbyllur mund të themi se mandati i parë iqeverisjes së Ramës i prodhoi të gjitha, duke nisur

që nga kriminalizimi e duke përfunduar tekanabizimi. Por, Rama ia doli të fitonte edhe më

thellë se katër vite më parë. Dhe këtu na vjenpërsëri në mendje dramaturgu i famshëm kur

thoshte se demokracia është një sistem në të cilinshumica jo shumë e aftë zgjedh jo pak herë të

korruptuar.

E diel 27 Gusht 201722 - OPINION

“Po flisni gjermanisht!”Jens Thurau

(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)(vijon nga faqja 1)

... Edhe më shumë e zemërojnëgjermanët që bëhen pjesë e lojës.Kjo është me siguri “pak si tepër”,Jens Spahn, 37 vjeç, politikan iCDU-së me pikëpamje të rreptakonservatore, kohët e fundit kafolur dendur për vëzhgimet e tij nëlagjet në modë në Berlin. Atje si-pas tij gjen gjithnjë e më shumë“hipster”(njerëz që njohin çdo gjëmoderne, por që janë edhe mospër-fillës për normat shoqërore), tëcilët dallohen me ndërgjegje ngatë tjerët, madje krijojnë pak ashumë “shoqëri paralele”. Në ar-tikullin e të ftuarit, Spahn shkroipër gazetën “Die Zeit” se ndërko-hë nuk e ke më fare të mundur qëtë porositësh diçka në gjerman-isht: “Të gjithë ata që nuk e nd-jekin dot pas brezin easyjet,mbeten jashtë”. Në disa restorantemadje nuk e quajnë fare tënevojshme që të mbajnë meny nëgjermanisht.“VETËXHUXHËZIMPROVINCIAL”

Dhe ajo që nuk duron fareSpahn është që disa gjermanë eluajnë këtë lojë për të theksuar sandërkombëtarë janë. “Veçanërishtgroteske është kur dëgjoj se si kli-enti dhe kamerieri flasin në një“Location” të preferuar anglisht -por kur tek të dy ndihet një theksi rëndë i gjermanishtes. Spahn equan këtë “vetëxhuxhëzim provin-cial”- në mes të qytetit të madh.Përfundimi i tij: “Ne me të drejtë ukërkojmë migrantëve që të ndjekinkurset e gjermanishtes, për t’u in-tegruar. Në të njëjtën kohë, “qytete mëdha zhvendosen me mospër-fillje për të tjerët në anglisht, dukeu izoluar kështu nga konsumatorinormal.”

FIRMA TË VOGLA DHE TËSUKSESSHME NËPROVINCË

Hipster, kjo fjalë përdoret mekuptimin e kozmopolitëve të rinj,të suksesshëm, shpesh beqarë, qëshumicën e herëve flasin shumëgjuhë. Por megjithatë, ata përSpahn-in nuk janë bartësit e suk-sesit ekonomik të Gjermanisë. Këtabartës janë firmat e vogla, jashtëqyteteve të mëdha: “Këtu gjen mëtepër sipërmarrje solide, të mesme,

por që janë shumë të suksesshmenë botë”. “Jens Spahn would appre-ciate too!” Kaq shumë gatishmëriluftarake për gjuhën gjermane nukmbeti pa u komentuar në rrjetetsociale. Shumë nga ata, që me saduket e shohin veten si hipster, iupërgjigjën provokimeve të Spahn-it. “Unë fola sot me një moshatartimin në anglisht. Ishallah nuk mëshan @jensspahn-i,” lexon aty. Pome humor e pa këtë diskutim edheMinistria Federale e Financave, ku

Spahn punon si sekretar shteti.“Hello Hipsters, come join us forour open day. Jensspahn wouldappreciate it too”. E përkthyer “Ej,hipster, hajdeni merrni pjesë nëditën tonë të dyerve të hapura. Këtëdo të përshëndeste edhe JensSpahn”. Spahn - në fakt është hip-ster vetë. Kjo nuk është e pamun-dur, sepse Spahn është një i ri tepërkonservator, që njeh pak frikëra.Para dy vjetësh ai ishte ndër të pa-ktën politikanë të CDU-së, që e kri-

tikoi hapur politikën e hapur ndajrefugjatëve të shefes së partisë sëtij, Kancelares Angela Merkel. Ngaana tjetër, Spahnin madje mund taquash edhe vetë hipster, ai vetë fletshumë mirë anglisht, ka dy gradaakademike dhe ka përfunduar“Young Leader Programm” tëAmerican Council on Germany.Dhe nuk janë të paktë ata që mbësh-teten te Spahn-i, kur CDU-së t’i du-het një ditë pas epokës së Merkelitta rishpikë veten.

Dje në 'Deutsche Welle'

E diel 27 Gusht 2017 - 23ZBAVITJE

TTTTThënie tëhënie tëhënie tëhënie tëhënie tëmençuramençuramençuramençuramençura

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

○

AAAA Argët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikrgët

im filoz

ofikFJ

ALEK

RYQI

(1)

FJAL

EKRY

QI (2

)

PËRG

JIGJ

ET E

FJA

LËKR

YQEV

E TË

NUM

RIT

TË K

ALUA

R

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

SUDOK Përgjigje e sudokut të numrit të kaluar

AAAAArgëtimrgëtimrgëtimrgëtimrgëtimfilozofikfilozofikfilozofikfilozofikfilozofik

KRIPTOSKEMEPërgjigja e numrit të djeshëmKRIPTOSKEME

Fjalëkryqi (1) Fjalëkryqi (2)HORIZONTAL1. Atkinson, alias Mister Bean.5. Ishte dyqanxhi i dikurshëm.10. Ferrara regjisor.12. Kalohet në gjumë.14. Të parat në sondazh.15. Eshtë nofka.16. Një treshe në skenë.19. Nuk i tregohen babait.21. Gjysmë tatimi.23. Berenger aktor.24. Në mes të një forme.25. Bëjnë stil të lirë28. Fillojnë nazet29. Kalimi në kufij.30. Një tragjedi... e Dreiser.33. Grier aktore.34. Dashi kur mungon ai36. Eshtë zanore në filma38. Kufizohet në kufij39. Ente Civile Europiane.

Plotësoni vendet bosh në mënyrë që çdo kolonë të ketë numrat nga 1-9

40. Janë galeri në hekurudhë.41. Ramazzotti këngëtar42. Mbyllin një tender.43. Agjenci Formacioni Tiranë.44. Eshtë pjesë e borxhit që paguhet.46. Gjysmë tatimi48. Jessica Parker aktore.49. Inicialet e Presley.50. Nuk shuhej dot ngas Tantali.51. Janë brinjët në skuadër.52. Qendër fitimi

VERTIKAL1. Eshtë edhe ajo emërore.2. Eshtë edhe ai mbretëror.3. Të parat në Wellington4. Një vegël6. Eshtë vendi aderues7. Eshtë emirat.8. Mbyllin portat.9. Pak latinisht.

11. Janë zjarrvënës.13. Qyteti i perjestshëm.17. Kufizojnë rastet.18. Shkroi Këngetarja tullce.20. Inicialet e Moravia-s.22. Janë trille.25. Qytet italian.26. Jepen për hartim.27. Fillojë takimet.29. Kufizojnë kënde.31. Janë vendet e para.32. Një greminë.35. Eshtë llogarin që qërohet.36. Ndiqen me ilaçe.37. Massari aktore italiane.38. Janë kapot.40. Numri i oktetit.41. Kush ka... fërgëllon.44. Një i fundit mbi të gjithë.45. Një pjesë e satelitëve.47. Fillojnë tjetrën.48. Derisa janë në fund.49. Inicialet e Taylor aktore.

Gjeni ndryshimin

Dy figurat kanë ndryshime nga njëra-tjetra

Përgjigja, ja cilat janë ndryshimet e figurave

BUDA- Mos i besoni shkrimeve të vjetra, mos besoni asgjë vetëm se pop-

ulli juaj i beson, ose sepse ju kanë detyruar t’i besoni që ngafëmijëria. Ndaj çdo gjëje veproni me arsye; pasi ta keni analizuar,nëse mendoni se është mirë për të gjithë, atëherë besojeni, je-tojeni, dhe ndihmoni fqinjin tuaj ta përjetojë edhe ai vetë.

- Kur jam i lumtur, shoh lumturinë edhe tek të tjerët.Kur jam i mërzitur, vë re që sytë e njerëzve janë tëtrishtuar. Kur jam i lodhur, e shoh botën sa të mërz-itshme aq edhe jo tërheqëse. (Steve Chander)

- Eksperienca eshtë emri që çdokush i vë gabimevetë tij. (Oscar Wilde)

- Ndryshimi ndërmjet asaj që bëjmëdhe asaj që jemi në gjëndje tëbëjmë, do të mjaftonte për tëzgjidhur shumicën e problemeve tëbotës.

(Gandi)

- Vetëm ata që guxojnë të humbasinshumë, mund të arrijnë shumë.

(Robert F. Kenedi)

- Bëni më të mirën që mundeni, meatë që keni, kudo që të jeni.

(Teodor Rusv.elt)

HORIZONTAL1. Miller e Verdi-t.5. Më e mira është rekord.9. Inicialet e Derain.11. Kishte 100 Teba.12. Eshtë vija e portës13. Në fund te rritjes.14. Drejtori Lokale Përmet.15. Inicialet e Seagal.16. King Cole i muzikes.17. Ishte shpendi simbol i Jezu Krishtit.21. Artikull spanjol.23. Janë fjalëpakë.25. Fillojnë titrat.26. Eshtë i mërzitshmi.27. Ashtu si jeton heremiti.29. U kompozua nga Ravel.30. Janë spanjolët dhe portugezët.32. Një kitarë indiane.

33. Janë edhe ato të sigurimit.35. Eshtë e harlisur në xhungël.37. Mbyllin fushatat.38. Kështu thirrej Eisenhower.40. Ai dhe ajo.41. Fillojnë vallen.42. Inicialet e Delon.44. Kalohet në gjumë.45. Martini që qe këngëtare46. Një thirrje me emra.

VERTIKAL

1. U quajt qyteti atomik.2. Qyteti i Abrahamit.3. Italia në tabela.4. Sapo fillojnë.5. Nemo ai i Nautilus.6. Janë në botë7. Një tabu islamike

8. I famshmi Pacino.10. Janë si falimentime11. Ngjyhet një në tavolocë.12. Timo i Mato Grudës.14. Janë borxhlinj.17. E përditshmja që ke në dorë.18. Carson i fumetti-t.19. U shkrua nga Sartre.20. Në fund të vitit.22. Eshtë lloj poezie.24. Janë shtëpi... qeni.25. Janë kapriçiot.27. Verifikuar pjesërisht.28. Kërcimi i Fred Astaire.31. Eshtë sekrete në derë.34. Kodi i celularit.36. Daja i Amerikës.39. Kaluar në krye.43. Fillojnë detyrën.

M A S H U R K A P I R A K

E S T E R A D H U N A

I T E A T E R M I N

E R A I P O L A R T A

K E L P O L E M I K A T

L P O L I G A M I

E T A P I K A T A R E L

K O M O I D E N T O K E

T R I S E T M N U N

I T T U T U I I T I D

K A D E T K O S H L E

E T I K S E K S E R E T

U P E T R I K A A S P A K

T R U P T A L E N T I R A

T R P A N T E R A T

B E L S A N D O K A N

B A K U N I N A N E M I

T A M A R O C I I A H

P I E E N A O D R E

A C T O N E K K A O S

R A T R A D E A L M A

K E M A P E T E E A P

E L S A V A L R O T N E

R I T M A L L A R M E T T

M A B U S E H A N E T

O R E K S B D E M O N I

R A S T K A B I R E T D P

I B A P E R I T O N I T I

A I K I M B O I R K

R A S A P A G A N I N I I

T A V E R R A D O M

Y M A R S I A N E T J A

M A J A F O R M A T

H A R A K I R I E R I T

A S I I R A D A M E S E

S H A M A T A L O T U S

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

11 12

13 14 15

16 17 18 19 20

21 22

23 24 25

26 27 28

29 30 31

32 33

34 35 36 37

38 39 40 41 42 43

44 45 46

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10 11 12 13

14 15 16 17 18

19 20 21 22 23

24 25 26 27 28

29 30 31

32 33 34 35

36 37 38 39

40 41

42 43 44 45

46 47 48 49

50 51 52

5 H 2 I 16J 1A 12 7 7 8 6 11

1 4 3 8 10 1 14 5 1 8

18 1 8 5 3 9 3 8 2 12 2

2 8 5 6 4 6 9 1 9 2 8

8 12 1 15 2 8 1 11 2 7 8 3

6 1 11 1 12 9 1 8 9 11

9 3 1 2 6 7 16 2 1 3

3 7 4 1 8 6 8 2 14

13 2 7 7 15 6 3 11 4 6

4 2 12 2 8 11 1 13 3 17

1 4 3 7 8 3 20 2 7 6 8 1

8 1 18 1 9 1 12 1 2 8

REKLAME Ediel 27 Gusht 201724 -