52
Chuyên đề Bất đẳng thức LTĐH năm 2015 Biên soạn: Thầy Lê Xuân Đại cvp 1 LÊ XUÂN ĐẠI (GV THPT Chuyên Vĩnh Phúc) Bất đẳng thức (BĐT) là một trong những dạng toán thường có trong các đề thi ĐH- CĐ. Các thí sinh của chúng ta đều rất sợ và lúng túng khi gặp phải bài toán chứng minh BĐT hoặc tìm giá trị lớn nhất, nhỏ nhất. Đơn giản là do các bài toán về BĐT thường là bài toán khó trong đề thi, nhằm phân loại và chọn được các học sinh khá giỏi. Thường thì các sĩ tử không biết bắt đầu từ đâu để giải quy ết các bài toán về BĐT. Chuyên đề này muốn hệ thống cho các bạn các phương pháp cơ bản và một số dạng bài tập về BĐT. Hy vọng sẽ giúp các em học sinh lớp 12 đạt kết quả cao trong kì thi ĐH- CĐ sắp tới. Đọc xong chuyên đề này tôi tin các bạn sẽ không còn cảm giác sợ bất đẳng thức nữa Khi chúng ta hết đi sự sợ hãi và ngại ngần thì chúng ta sẽ đam mê và dành tình yêu cho nó. Dành tình yêu và sự đam mê cho toán học nói chung và BĐT nói riêng là điều rất cần thiết của một người làm toán sơ cấp chân chính và sự lãng mạn của toán học cũng bắt nguồn từ đó… Thành công chỉ đến khi bạn làm việc tận tâm và luôn nghĩ đến những điều tốt đẹpNhững lời khuyên bổ ích khi học về BĐT: 1. Nắm chắc các tính chất cơ bản của BĐT. 2. Nắm vững các phương pháp cơ bản chứng minh BĐT như: PP biến đổi tương đương; PP sử dụng BĐT Cô si; PP sử dụng đạo hàm… 3. Đặc biệt chú trọng vào ôn tập các kỹ thuật sử dụng BĐT Cô si, luôn biết đặt và trlời các câu hỏi như: khi nào áp dụng; điều kiện cho các biến là gì; dấu bằng xảy ra khi nào; nếu áp dụng thế thì có xảy ra dấu bằng không; tại sao lại thêm bớt như vậy… 4. Luôn bắt đầu với các BĐT cơ bản (điều này vô cùng quan trọng); học thuộc một số BĐT cơ bản có nhiều áp dụng nhưng phải chú ý điều kiện áp dụng được, chẳng hạn như: * 2 2 2 a b c ab bc ca (1) với mọi a,b,c www.VNMATH.com

[VNMATH.com]-Chuyen de BĐT 2015 Ôn Thi ĐH

Embed Size (px)

DESCRIPTION

một số bất đẳng thức ôn thi

Citation preview

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    1

    L XUN I

    (GV THPT Chuyn Vnh Phc)

    Bt ng thc (BT) l mt trong nhng dng ton thng c trong cc thi H-

    C. Cc th sinh ca chng ta u rt s v lng tng khi gp phi bi ton chng minh

    BT hoc tm gi tr ln nht, nh nht. n gin l do cc bi ton v BT thng l bi

    ton kh trong thi, nhm phn loi v chn c cc hc sinh kh gii. Thng th cc s

    t khng bit bt u t u gii quyt cc bi ton v BT. Chuyn ny mun h

    thng cho cc bn cc phng php c bn v mt s dng bi tp v BT. Hy vng s

    gip cc em hc sinh lp 12 t kt qu cao trong k thi H- C sp ti.

    c xong chuyn ny ti tin cc bn s khng cn cm gic s bt ng thc na

    Khi chng ta ht i s s hi v ngi ngn th chng ta s am m v dnh tnh yu cho n.

    Dnh tnh yu v s am m cho ton hc ni chung v BT ni ring l iu rt cn thit

    ca mt ngi lm ton s cp chn chnh v s lng mn ca ton hc cng bt ngun t

    Thnh cng ch n khi bn lm vic tn tm v lun ngh n nhng iu tt

    p

    Nhng li khuyn b ch khi hc v BT:

    1. Nm chc cc tnh cht c bn ca BT.

    2. Nm vng cc phng php c bn chng minh BT nh: PP bin i tng

    ng; PP s dng BT C si; PP s dng o hm

    3. c bit ch trng vo n tp cc k thut s dng BT C si, lun bit t v tr

    li cc cu hi nh: khi no p dng; iu kin cho cc bin l g; du bng xy ra khi no;

    nu p dng th th c xy ra du bng khng; ti sao li thm bt nh vy

    4. Lun bt u vi cc BT c bn (iu ny v cng quan trng); hc thuc mt

    s BT c bn c nhiu p dng nhng phi ch iu kin p dng c, chng hn nh:

    * 2 2 2a b c ab bc ca (1) vi mi a,b,c

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    2

    * 2(a b c) 3(ab bc ca) (2) vi mi a,b,c

    * 2 2 2 2(a b c) 3(a b c ) (3) vi mi a,b,c

    * 1 1 4 1 1 1 9; (4)a b a b a b c a b c

    vi mi a,b,c dng

    * 2 2 2 2 2 2a x b y (a b) (x y) (5) vi mi a,b,x,y.

    * 2 2 2x y (x y) (6)

    a b a b

    vi mi a,b dng v x,y bt k

    * 2 2 2 2x y z (x y z) (7)

    a b c a b c

    vi mi a,b,c dng v x,y,z bt k

    Du bng xy ra cc BT (1), (2), (3) v (4) l a=b=c.

    Du bng xy ra BT (5) v (6) l x ya b ; (7) l x y z

    a b c (vi mu khc 0).

    (Cc em hy bt tay ngay vo vic chng minh cc BT c bn trn nh. Hy tm cho mnh

    mt cch gii nht qun, n gin, nh n v khi lm bi thi u phi chng minh li, ri

    mi c p dng).

    Trc ht xin a ra 3 phng php thng dng nht chng minh BT

    I. PHNG PHP BIN I TNG NG:

    1. Phng php chung

    chng minh A B ta thng thc hin theo mt trong hai cch sau:

    Cch 1: Ta chng minh A B 0 . lm c iu ny ta thng s dng hng ng

    thc phn tch A B thnh tng hoc tch ca nhng biu thc khng m.

    Cch 2: Xut pht t mt BT ng no ta bin i n BT cn chng minh. i vi

    cch ny thng cho ta li gii khng c t nhin cho lm v thng s dng khi cc

    bin c nhng rng buc c bit.

    Ch : Mt s kt qu hay s dng

    * 2x 0 vi mi x v 2x 0 x 0

    * x 0 vi mi x v x 0 x 0

    2. Mt s v d

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    3

    V d 1: Chng minh rng vi mi a,b ta c: 2 2a b 2ab (1)

    Gii: Ta c 2 2 2 2 2a b 2ab (a b) 0 a b 2ab (pcm).

    ng thc xy ra khi v ch khi a=b.

    Tht n gin phi khng cc bn, nu tinh thm mt cht thi cc bn s tm ra nhng

    kt qu tng qut hn v nim tin vt qua bi BT trong thi H l hon ton kh

    thi.

    C th l vi ba s thc a,b,c bt k ta c 2 2a b 2ab ; 2 2b c 2bc v 2 2a c 2ac

    Cng tng v ca 3 BT ta c kt qu sau: 2 2 2a b c ab bc ca (2)

    C th thy ngay c hai BT tng ng vi (2) rt quen thuc l

    2(a b c) 3(ab bc ca) (3) vi mi a,b,c

    2 2 2 2(a b c) 3(a b c ) (4) vi mi a,b,c

    Chng ta s ni thm ng dng tuyt vi ca ba BT (2), (3) v (4) nhng phn sau

    V d 2: Chng minh rng vi mi a,b,c ta c: 4 4 4a b c abc(a b c)

    Gii: p dng lin tip BT (2) trong v d 1 ta c:

    4 4 4 2 2 2 2 2 2

    2 2 2 2 2 2 2 2 2

    a b c (a ) (b ) (c )a b b c c a (ab) (bc) (ac)ab.bc ab.ac bc.ac abc(a b c)

    Nh vy nu thi hi cc bn mt bi nh sau:

    Cho 3 s thc a,b,c tho mn a b c 1 . Chng minh rng: 4 4 4a b c abc th

    chc cc bn c c hi cao t im 10 ri! (Hy c t tin ln nh th!)

    V d 3: Chng minh rng vi mi a,b 0 ta c:

    3 3 2 2a b a b ab

    Gii: Ta bin i 3 3 2 2 2a b a b ab (a b) (a b) 0 , suy ra pcm.

    Nhn xt: BT trn tht n gin nhng cng c kh nhiu ng dng vi cc bi ton kh

    hn, chng hn ta xt 3 bi ton sau:

    Bi 3.1. Cho a,b,c 0 . Chng minh rng:

    3 3 3 3 3 31 1 1 1

    a b abc b c abc a c abc abc

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    4

    Hng gii: Ta c 3 3 2 2 3 3a b a b ab ab(a b) a b abc ab(a b c)

    Suy ra 3 31 1

    a b abc ab(a b c)

    .

    Cng hai BT tng t ta c

    1 1 1 1VTab(a b c) bc(a b c) ac(a b c) abc

    (pcm).

    Xin a ra thm hai h qu ca bi ton trn (coi nh bi tp cho cc bn luyn tp)

    * Cho a,b,c 0 tho mn abc=1. Khi : 3 3 3 3 3 31 1 1 1

    a b 1 b c 1 a c 1

    * Cho a,b,c 0 tho mn abc=1. Khi : 1 1 1 1a b 1 b c 1 a c 1

    (che du bn cht hn)

    Bi 3.2. Cho a,b,c khng m tho mn a b c 2012 . Tm gi tr nh nht ca biu thc

    3 3 3 3 3 33 3 3P 4(a b ) 4(b c ) 4(a c )

    Hng gii: Mi nhn BT ta cm thy rt kh khn v c cn bc 3 v iu quan trng l

    phi x l c biu thc trong du cn. Bt ng thc 3 3 2 2a b a b ab cho ta mt manh

    mi tm ra li gii bi ton, nhng nu p dng nguyn xi nh vy th cha n. Ta bin

    i mt cht BT ny

    3 3 2 2 3 3 2 2 3 3 3a b a b ab 3(a b ) 3(a b ab ) 4(a b ) (a b)

    Nh vy ta c thu c BT 3 3 34(a b ) (a b) .

    Chc cc bn cng ng vi ti rng php bin i rt t nhin ch.

    By gi p dng BT va tm c ta c

    3 3 3 3 3 33 3 3P 4(a b ) 4(b c ) 4(a c ) (a b) (b c) (c a) 2(a b c) 4024

    ng thc xy ra khi v ch khi 2012a b c3

    .

    Vy GTNN ca P bng 4024.

    Bi ton tng qut: Cho a,b,c khng m tho mn a b c k . Tm gi tr nh nht ca

    3 3 3 3 3 33 3 3P m(a b ) m(b c ) m(a c )

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    5

    ( m,k l cc hng s dng cho trc)

    Bi 3.3. K hiu A,B,C l ba gc ca mt tam gic bt k. Tm gi tr ln nht ca

    3 3 3

    3 3 3

    sin A sin B sin CPA B Ccos cos cos2 2 2

    Hng gii: y qu l mt bi ton kh, ta hy m mm theo cc u mi nh nh

    * Th nht: Ta c mt nh gi rt quen thuc trong tam gic:

    C A B Csin A sin B 2cos .cos 2cos2 2 2

    * Th hai: Cc cn bc 3 gi ta ngh ti BT: 3 33a b 4(a b )

    Nh vy, ta c 3 3 3 3 3C Csin A sin B 4(sin A sin B) 4.2cos 2. cos2 2

    Tng t ta c 3 3 3 Asin B sin C 2. cos2

    v 3 3 3 Bsin A sin C 2. cos2

    Cng tng v 3 BT trn ta c

    3 3 3 3 3 3A B Csin A sin B sin C cos cos cos2 2 2

    Vy P 1 . Du bng xy ra khi v ch khi A=B=C

    Do gi tr ln nht ca P bng 1 khi tam gic ABC u.

    V d 4: Chng minh rng vi a,b,c l 3 cnh mt tam gic bt k ta c:

    2 2 2ab bc ca a b c 2(ab bc ca)

    Gii: BT bn tri chng minh, chng minh BT bn phi ta xut pht t mt BT

    c bn trong tam gic l b c a b c .

    * Nu s dng b c a th ta bin i nh sau:

    2 2 2 2 2 2 2a b c a (b c) b c 2bc a b c 2bc

    Tng t 2 2 2b a c 2ac ; 2 2 2c a b 2ab . Cng theo tng v ba BT ta c pcm.

    * Nu s dng a b c th ta bin i nh sau:

    2a b c a ab ac , cng hai BT tng t ta c pcm.

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    6

    V d 5: Chng minh rng vi mi a,b,x, y ta c BT sau (BT Mincpxki)

    2 2 2 2 2 2a x b y (a b) (x y) (1)

    Gii: Bnh phng hai v v bin i tng ng:

    2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

    2 2 2 2

    a x b y 2 (a x )(b y ) a x b y 2ab 2xy

    (a x )(b y ) ab xy (*)

    + Nu ab xy 0 th hin nhin (*) ng

    + Nu ab xy 0 th 2 2 2 2 2 2(*) (a x )(b y ) (ab xy) (bx ay) 0 (lun ng)

    Vy bi ton c chng minh. ng thc xy ra khi bx=ay.

    Ch : C th chng minh BT trn bng cch s dng BT vc t rt n gin nh sau

    (khi lm bi thi H cc bn phi chng minh BT ny trc khi dng n, lc cc bn

    hy chn mt phng n chng minh m cc bn cho l hay v d nh nht. OK).

    t u (a; x)

    v v (b; y)

    , khi u v (a b;x y)

    .

    T BT vc t u v u v

    v cng thc di vc t ta c ngay pcm.

    Nu p dng hai ln BT (1) ta c BT sau:

    2 2 2 2 2 2 2 2a x b y c z (a b c) (x y z) vi mi a, b,c, x, y,z .

    Nhn xt: BT Mincpxki c rt nhiu ng dng hay v c th gii quyt c nhiu bi

    BT hc ba. Xin c minh ho iu ny qua 3 bi ton c bn sau y:

    Bi 5.1. Cho a,b khng m tho mn a b 1 .

    a) Chng minh rng: 2 21 a 1 b 5

    b) Tm gi tr nh nht ca 2 22 21 1P a bb a

    Hng gii:

    a) Ta c 2 2 2 21 a 1 b (1 1) (a b) 5 . ng thc xy ra khi 1a b2

    .

    b) Ta c 2 2

    2 2 2 22 2

    1 1 1 1 4P a b (a b) (a b) 17b a a b a b

    .

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    7

    ng thc xy ra khi 1a b2

    . Vy GTNN ca P bng 17 .

    Bi 5.2. Cho x,y,z dng tho mn x y z 1 . Chng minh rng:

    2 2 22 2 2

    1 1 1x y z 82x y z

    Hng gii: p dng BT Mincpxki ta c

    22 2 2 2

    2 2 2

    22

    1 1 1 1 1 1P x y z (x y z)x y z x y z

    9(x y z) 82 (*)x y z

    Du bng xy ra khi v ch khi 1x y z3

    .

    Vi gi thit x y z 1 ta thay trc tip vo (*) v c kt qu l 82 . Tuy nhin nhiu

    khi bi li cho gi thit kh i rt nhiu, mc d du bng vn xy ra khi 1x y z3

    .

    Chng hn H khi A nm 2003: Cho x,y,z dng tho mn x y z 1 .

    Chng minh rng: 2 2 22 2 21 1 1x y z 82x y z

    .

    Vi bi ton ny ta khng th thay x y z 1 ra ngay kt qu nh bi trn c. ng

    trc tnh hung ny ta c ngay hai hng gii quyt.

    Hng 1: t 2t (x y z) 0 t 1 . Ta c 81P tt

    .

    Ta tch kho dng BT Csi: 81 1 80 1 80t t 2 t. 82 P 82t t t t 1

    .

    Hng 2: Vn t 2t (x y z) v xt hm 81f (t) t ; 0 t 1t

    .

    Ta c 2

    2 2

    81 t 81f '(t) 1 0 t 0;1t t

    , suy ra hm f(t) nghch bin trn 0;1 .

    Do f (t) f (1) 82 P 82 .

    Hng gii quyt th hai s c cp phn sau ca chuyn .

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    8

    Bi 5.3. Cho x,y,z dng tho mn x y z 5 . Tm gi tr nh nht ca

    2 2 2P 223 x 223 y 223 z

    Hng gii: Ta c

    2 2 2 2 2 2 2 2P ( 223) x ( 223) y ( 223) z (3 223) (x y z) 2012

    ng thc xy ra khi 5x y z3

    . Vy GTNN ca P bng 2012 .

    C l khng phi ni g thm na th cc bn cng thy v p v sc mnh ca

    BT Mincpxki. Nhng ti nhc li rng phi chng minh li BT ny trc khi p

    dng nh!

    3. Bi tp t luyn

    Bi 1. Chng minh rng: , , , , ,a b c d e R ta c:

    a) 2 2 2 2 2 ( )a b c d e a b c d e .

    b)

    33 3

    ( 0).2 2

    a b a b a b

    Bi 2. Chng minh rng:

    a) 5 5 4 4 2 2( )( ) ( )( ), , : 0.a b a b a b a b a b ab

    b) 2 21 1 2 , , 1.

    1 1 1a b

    a b ab

    Bi 3. Cho ABC. Chng minh rng:

    a) 2 2 2 3 3 3( ) ( ) ( )a b c b c a c a b a b c .

    b) 2 2 2 2( ).a b c ab bc ca

    Bi 4. Chng minh rng:

    a) (a c)(b d) ab cd , a,b,c,d 0

    b) 2 2 2 2 2 2(a c) (b d) a b c d , a,b,c,d R

    c) 1 1 1 1 1b (c a) (c a)c a b c a

    0 a b c

    d) b c a a b ca b c b c a 0 a b c

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    9

    Bi 5. Cho a, b > 0: a + b = 2. Chng minh rng a bab a b

    Bi 6. Cho hai s thc a ,b tho mn a + b 2. Chng minh rng : a4 + b4 a3 + b3

    Bi 7. Cho ba s a ,b ,c [0;1]. Chng minh rng : a + b + c ab bc ca 1

    Bi 8. Cho a,b,c tho mn a b c 1 . Chng minh rng:

    a b c a b c

    1 1 1 a b c33 3 3 3 3 3

    Bi 9. Cho a,b,c dng. Chng minh rng:

    2 2 2 2 2 2a ab b b bc c a ac c a b c

    II. PHNG PHP S DNG BT NG THC C SI

    1. Bt ng thc Csi

    a) Cho a 0, b 0 . Khi a b ab2

    . ng thc xy ra khi a=b.

    b) Cho a 0, b 0, c 0 . Khi 3a b c abc3

    . ng thc xy ra khi a=b=c.

    Cc dng tng ng l: a b 2 ab ; 2a bab

    2

    3a b c 3 abc ; 3a b cabc

    3

    c) Tng qut: Cho n s thc khng m 1 2, ,..., ( 2)na a a n . Khi ta c

    1 2 1 2... ... nn na a a n a a a

    ng thc xy ra khi v ch khi 1 2 ... na a a .

    Ch : Vi cc bi thi H- C thng thng ch cn p dng BT Csi vi 2 hoc 3 s.

    2. Mt s v d

    V d 1: Chng minh rng:

    a) a b 2 a,b 0b a b) a b 2 a,b 0

    b a

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    10

    Gii. a) p dng BT Csi cho hai s dng ta c: a b a b2 . 2b a b a (pcm)

    Du bng xy ra khi a=b.

    b) Ta khng th p dng ngay BT Csi v ch c iu kin a,b 0 . Bin i tng

    ng BT bng cch bnh phng hai v:

    2 2 2

    2 2a b a b a b2 4 2b a b a b a

    n y theo BT csi th BT sau l ng, vy ta c pcm

    Ch l du bng xy ra khi a b .

    Cng c th thy ngay rng ab

    v ba

    cng du nn ta c

    a b a b 2b a b a (lc ny li p dng BT Csi c)

    V d 2: Cho a,b,c dng. Chng minh rng:

    a) 1 1 4a b a b

    (1) b) 1 1 1 9

    a b c a b c

    (2)

    Gii. a) Nu vit li BT cn chng minh di dng 1 1(a b) 4a b

    th hng gii

    quyt l qu r rng. Tht vy, p dng BT Csi cho hai s dng ta c

    a b 2 ab v 1 1 12a b ab .

    Suy ra 1 1 1(a b) 4 ab. 4a b ab

    . Du = xy ra khi v ch khi a=b

    b) Hon ton tng t vi phn a) bng cch p dng BT Csi vi 3 s.

    Nhn xt: Hai BT trong v d 1 c rt nhiu ng dng v cng l con ng sng to ra

    v vn cc BT hay. C th ni phn ln cc BT trong thi H- C c gc tch ca hai

    BT ny. Ni ra cc p dng hay ca hai BT ny th nhiu v k v khng bit s tn

    km bao giy mc, ti xin ch dn chng ra vi bi ton in hnh.

    Bi 2.1. Cho a,b,c dng. Chng minh rng:

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    12

    * Cho x,y,z dng tho mn x 2y 4z 12 . Chng minh rng:

    2xy 8yz 4xz 6x 2y 2y 4z 4z x

    .

    Vi bi ton ny, cc bn ch cn coi a x;b 2y;c 4z th a b c 12 v BT cn

    chng minh tr thnh: ab bc ac 6a b b c a c

    (y chnh l h qu ca (7) ri. OK)

    Bi 2.4. Gi a,b,c l ba cnh ca mt tam gic, p l na chu vi tam gic . Chng minh

    rng:

    1 1 1 1 1 12p a p b p c a b c

    (8)

    Hng gii: D thy p a 0;p b 0;p c 0 v nhn xt rng

    (p a) (p b) 2p a b c

    iu ny gi ta dng BT (1) cho hai s p-a v p-b. C th l:

    1 1 4 4p a p b (p a) (p b) c

    Cng hai BT tng t ta c BT (8) cn chng minh

    Bi 2.5. Cho a,b,c dng. Chng minh rng:

    2 2 2 1 1 1 3a b c a b ca b b c c a 2

    (9)

    Hng gii: Ta c 2 2 2

    2 2 2 9 3 3(a b c ) 3VT(9) a b c . . (a b c)2(a b c) 2 a b c 2

    ( do 2 2 2 2(a b c) 3(a b c ) )

    Bi 2.6. Cho x,y,z dng tho mn x y z 1 . Tm gi tr ln nht ca biu thc

    x y zPx 1 y 1 z 1

    .

    Hng gii: c th p dng c BT (2) ta bin i P nh sau:

    x 1 1 y 1 1 z 1 1 1 1 1P 3x 1 y 1 z 1 x 1 y 1 z 1

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    13

    Ta c 1 1 1 9 9x 1 y 1 z 1 x y z 3 4

    , suy ra 9 3P 34 4

    Du bng xy ra khi v ch khi 1x y z3

    . Vy GTLN ca P bng 34

    .

    Vi li gii nh trn cc bn c th lm hon ton tng t vi bi ton tng qut hn

    Bi 2.7. Cho x,y,z dng tho mn x y z 1 v k l hng s dng cho trc.

    Tm gi tr ln nht ca biu thc x y zPkx 1 ky 1 kz 1

    .

    Bi 2.8. Cho a,b,c dng tho mn a b c 1 . Tm gi tr nh nht ca biu thc

    2 2 21 1 1P

    a 2bc b 2ac c 2ab

    Hng gii: Ta c ngay 2 2 2 29 9P 9

    a 2bc b 2ac c 2ab (a b c)

    .

    Du bng xy ra khi a b c 1a b ca b c 1 3

    . Vy minP 9 .

    Bi 2.9. Cho A,B,C l ba gc ca mt tam gic. Chng minh rng:

    1 1 1 62 cos2A 2 cos2B 2 cos2C 5

    Hng gii: Ta c 1 1 1 92 cos2A 2 cos2B 2 cos2C 6 cos2A cos2B cos2C

    D chng minh c rng 3cos2A cos2B cos2C2

    (cc bn hy t chng minh nh)

    Suy ra 1 1 1 9 632 cos2A 2 cos2B 2 cos2C 562

    (pcm)

    Bi 2.10. Cho a,b,c dng tho mn a b c 1 . Chng minh rng:

    2 2 21 1 1 1 30

    ab bc aca b c

    (10)

    Hng gii: Ta nh gi v tri ca (10) mt cch rt t nhin nh sau:

    2 2 2 2 2 21 1 1 1 1 9

    ab bc ac ab bc caa b c a b c

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    14

    = 2 2 21 1 1 7

    ab bc ca ab bc ca ab bc caa b c

    29 7 9 7 301ab bc ca 1(a b c)

    3

    (do BT c bn 21 1ab bc ca (a b c)3 3

    )

    3. Bi tp t luyn

    Bi 1. Cho a, b, c > 0. Chng minh rng:

    a) 1 1 1( )( ) 9a b ca b c

    . b) 33(1 a)(1 b )(1 c ) 1 abc

    c) 2 2 2a b c a b c

    b c c a a b 2

    d) abc

    acb

    cbacba

    222

    222222

    Bi 2. Tm gi tr nh nht ca mi biu thc sau:

    21

    2A aa

    vi a > 0. 3 23

    B xx

    vi x > 0.

    Bi 3. Cho a, b, c > 0 tho mn: a + b + c = 2. Tm gi tr nh nht ca: 3 3 3T a b c

    Bi 4. Cho x, y, z > 0: x + y + z = 1. Tm Min: 4 4 4R x y z .

    Bi 5. Tm gi tr ln nht ca mi biu thc sau:

    (3 2 ); (0 3 / 2).M x x x

    (1 )(2 )(4 ); (0 x 1, 0 2).N x y x y y

    3(1 ) ; 0 1.P x x x

    Bi 6. Chng minh rng vi a, b, c > 0 ta c:

    a) 6a b b c c ac a b

    b) 32

    a b cb c c a a b

    .

    c) bc ca ab a b ca b c

    d) 2 2 2 1 1 1 3a b c (a b c)a b b c c a 2

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    15

    e) 2 2 2 2 2 2

    a b c 1 1 1 12 a b ca b b c c a

    f) 2 2 2 2 2 2

    a b b c c a 1 1 1a b ca b b c c a

    Bi 7. Cho ABC vi ba cnh l a,b,c. CMR: 3a b cb c a c a b a b c

    .

    Bi 8. Cho , 1a b . Chng minh rng: 1 1a b b a ab .

    Bi 9. Cho ABC. Chng minh rng:

    a) 1( )( )( )8

    p a p b p c abc .

    b) 1 1 1 1 1 12( )p a p b p c a b c

    .

    Bi 10. Cho a,b,c 0 v a b c 1 . Chng minh rng:

    2 2 2

    1 1 1 9a 2bc b 2ca c 2ab

    Bi 11. Chng minh rng:

    a) 1a 3b(a b)

    , a b 0 b) 2

    1a 2 2b(a b)

    , a b 0

    c) 2

    4a 3(a b)(b 1)

    , a b 0 d) 2

    2

    a 2 2a 1

    , a R

    e) 2 2

    4 4

    x y 141 16x 1 16y

    x,y R f) 22

    1 2(x 1) 1 16

    x x

    0 x

    Bi 12. Cho a,b,c 0 v a b c 1 . CMR: 8abc(a b)(b c)(c a)729

    Bi 13. Cho a,b,c 0 v 2 2 2a b c 1 . CMR: 2 2 2 2 2 2

    a b c 3 32b c c a a b

    Bi 14. Cho a,b,c 0 : 1 1 2a c b . CMR: a b c b 4

    2a b 2c b

    Bi 15. a) Cho a , b , c > 0 v 1 1 1 21 a 1 b 1 c

    . CMR: 18

    abc .

    b) Cho a,b,c,d 0 tho mn 1 1 1 1 31 a 1 b 1 c 1 d

    . CMR: 1abcd81

    Bi 16. Cho a, b , c R v a + b + c = 0. CMR: a b c a b c8 8 8 2 2 2 .

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    16

    Bi 17. Chng minh rng 2 2( 2) 3 ( 0)2

    x xx

    Bi 18. Cho a > 0, b > 0 v a + b = 1. Chng minh rng 2 4ab27

    .

    Bi 19. Chng minh rng nu x > - 3 th

    13

    93

    22

    x

    x

    Bi 20. Chng minh rng nu a > b > 0 th 24a 3

    (a b)(b 1)

    Bi 21. Tm gi tr nh nht ca biu thc Q = x + y bit x > 0, y > 0 tho mn: 132 yx

    Bi 22. Vi xyz = 1, x, y, z > 0. CMR: 23222

    yx

    zzx

    yyz

    x

    Bi 23. Tm gi tr nh nht ca P = a

    bb

    a

    11

    33

    vi a, b l cc s dng tho mn iu

    kin ab = 1.

    Bi 24. Tm gi tr nh nht ca 2 3 Px y

    vi x, y l cc s dng tha mn x+y=1.

    Bi 25. Cho x, y, z > 0. Chng minh rng

    26)(16)(9)(4 z

    xyy

    zxx

    zy

    Bi 26. Cho x + y = 1, x, y > 0. Tm gi tr nh nht ca biu thc: xyyx

    A 11 22

    Bi 27. Cho x,y 0 , x+ y= 1. CMR: 121 22 yx

    Bi 28. Cho a + b = 5, a, b > 0. Tm gi tr nh nht ba

    P 11

    Bi 29. Cho x,y,z dng tho mn xyz=1. Tm gi tr nh nht ca

    a) P=x+y+z b) P= x y z c) 1 1 1x y z

    Bi 30. Cho 3 s a,b,c > 0. CMR: 2 a

    a3 + b2 + 2 b

    b3 + c2 + 2 c

    c3 + a2 1a2 +

    1b2 +

    1c2

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    17

    Bi 31. Cho x ,y ,z [0;1]. CMR: (2x + 2y + 2z)(2 x + 2 y + 2 z) 818

    Bi 32. Cho a 3 ; b 4 ; c 2 . Tm GTLN ca A = ab c 2 + bc a 3 + ca b 4

    abc

    Bi 33. Cho a,b,c dng . Chng minh rng:

    1 1 4 16 64a b c d a b c d

    Bi 34. Cho a,b,c dng tho mn a b c 1 . Chng minh rng:

    3 3 3 3a b b c a c 18

    Bi 35. Cho a,b,c dng tho mn ab bc ca 5 . Chng minh rng:

    2 2 23a 3b c 10

    Bi 36. Cho a,b,c dng tho mn abc=1. Chng minh rng:

    a) 3 3 3a b c a b c

    b) 3 3 3 2 2 2a b c a b c

    Bi 37. Cho a,b,c dng tho mn abc=1. Chng minh rng:

    1 1 1a 1 . b 1 . c 1 1b c a

    Bi 38. Gi s a,b,c l ba cnh ca mt tam gic. Chng minh rng:

    a b c 3a b c b c a c a b

    Bi 39. Cho a,b,c dng tho mn a b c 1 . Chng minh rng:

    (1 a)(1 b)(1 c) 8(1 a)(1 b)(1 c)

    Bi 40. Cho a,b,c dng tho mn a b c abc . Chng minh rng:

    3 3 3a b c 1b c a

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    18

    cc bn c thm k thut khi p dng BT Csi ti xin gii thiu mt cht v

    phng php chn im ri csi. y c th ni l mt tuyt chiu c o gip cc em

    nhanh chng tm ra li gii bi ton.

    III. PHNG PHP THM HNG T V CHN IM RI CSI

    T vic d on c du bng xy ra (im ri Csi), thm bt cc s hng cho ph

    hp v s dng kho lo bt ng thc Csi ta c th t c nhng kt qu khng ng.

    c c mt nh hng ng n chng ta thc hin cc bc phn tch bi ton nh

    sau:

    1. D on du bng xy ra hay cc im m ti t c GTLN, GTNN.

    2. T d on du bng, kt hp vi cc BT quen bit, d on cch nh gi (tt

    nhin l thm mt cht nhy cm v kh nng ton hc ca mi ngi) cho mi

    bi ton. Ch rng mi php nh gi phi m bo nguyn tc du bng xy ra

    mi bc ny phi ging nh du bng m ta d on ban u.

    lm r iu ny ti xin phn tch cch suy ngh tm ra li gii trong cc v d sau:

    V d 1. Chng minh rng vi a,b,c 0 ta c:

    2 2 2a b c a b cb c a

    Phn tch bi ton:

    * Trc ht ta nhn thy nu p dng ngay bt ng thc C si cho 3 s th khng ra

    c kt qu mong mun.

    * D nhn thy du bng xy ra khi a = b = c.

    Khi 2a b

    b . V vy ta thm b vo phn t i din

    2ab

    c chng minh sau:

    Li gii.

    p dng bt ng thc C si cho hai s dng ta c: 2 2 2

    2 2 2 2 2 2

    a b cb 2a; c 2b; a 2cb c a

    a b c a b cb c a 2a 2b 2c a b cb c a b c a

    V d 2. Chng minh rng vi x,y,z > 0 ta c 3 3 3

    2 2 2x y z x y zy z x

    Phn tch bi ton:

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    19

    Ta thy rng vi hng t 3x

    y c th c hai hng sau:

    Hng 1: Thm 3

    2x xy 2xy , cng vi BT c bn 2 2 2x y z xy yz zx

    cng cc bt ng thc li ta c iu phi chng minh.

    Hng 2: Thm 3 3 3 3 3 3

    2 2 2 2 2 2x x y y z zy 3x ; z 3y ; x 3zy y z z x x ri cng li

    ta c iu phi chng minh.

    V d 3. Cho x, y, z l cc s dng tha mn xyz = 1. Chng minh rng:

    x3 + y3 +z3 x + y + z

    Phn tch bi ton:

    * D on du bng xy ra khi x = y = z = 1.

    * Ta mun t hai mc ch l nh gi gim bc t bc 3 xung bc 1 v m bo

    du bng khi x=1, nh vy phi s dng BT csi vi 3 s, l iu d hiu. Vy th phi

    thm hng s no vo vi 3x . Chc cc bn u thng nht l s 1 ri.

    Li gii: p dng BT Csi cho 3 s dng ta c 3x 1 1 3x ; 3y 1 1 3y ; 3z 1 1 3z

    Cng tng v 3 BT ta c : 3 3 3x y z 3(x y z) 6

    Mt khc 3x y z 3 xyz 3 nn 3(x y z) 6 x y z

    Vy bi ton c chng minh.

    Cng theo hng ny ta c cc kt qu sau:

    Vi x, y, z l cc s dng tha mn xyz = 1 ta c: 3 3 3 2 2 2x y z x y z 2012 2012 2012 2011 2011 2011x y z x y z

    (Cc bn hy chng minh cc kt qu ny nh)

    V d 4. Cho a, b, c dng tho mn abc=1. Chng minh rng: 3 3 3a b c 3

    (1 b)(1 c) (1 c)(1 a) (1 a)(1 b) 4

    Phn tch bi ton:

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    20

    Ta s thm cho 3a

    (1 b)(1 c) nhng hng t g? tr li c cu hi cc

    bn ch l du bng xy ra khi a=b=c=1.

    Lc th 3a 1 1 1 1 b 1 c

    (1 b)(1 c) 4 8 8 8

    V vy ta c cch chng minh sau:

    Li gii: p dng BT Csi cho 3 s dng ta c 3 3

    3a 1 b 1 c a 1 b 1 c 33. . . a

    (1 b)(1 c) 8 8 (1 b)(1 c) 8 8 4

    Cng hai BT tng t ta c: 3 3 3a b c 3 1 3(a b c)

    (1 b)(1 c) (1 c)(1 a) (1 a)(1 b) 4 2 2

    (pcm).

    iu phi chng minh.

    V d 5. Cho a, b, c dng. Chng minh rng: 3 3 3a b c 1 (a b c)

    b(c a) c(a b) a(b c) 2

    Phn tch bi ton:

    * D on du bng xy ra khi a=b=c.

    * Khi 3 3a a a c a b

    b(c a) a(a a) 2 4 2

    . Vit nh vy v dng ca ta l phi

    kh c mu s v tri. Nh vy c th thc hin li gii n gin nh sau:

    Li gii: p dng BT Csi cho 3 s dng ta c 3 3

    3a c a b a c a b 33. . . a

    b(c a) 4 2 b(c a) 4 2 2

    Cng hai BT tng t ta c iu phi chng minh.

    V d 6. Cho a, b, c dng tho mn a b c 3 . Tm gi tr ln nht ca 3 3 3P a 2010b b 2010c c 2010a

    Phn tch bi ton:

    * D on P t GTLN ti a b c 1 (tt nhin khng phi lc no iu d on

    ca ta cng ng)

    * Khi 3 3a 2010b 2011 v d on gi tr ln nht ca P bng 33 2011

    (th ny m thi trc nghim th ngon qu...)

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    21

    * By gi vi mt tham s m>0 no , ta vit

    3 32 23 3

    1 1 (a 2010b) m ma 2010b . (a 2010b).m.m .3m m

    .

    Vn by gi l ta chn m bng bao nhiu th ph hp?

    D thy du bng xy ra khi a b 1

    m 2011a 2010b m

    Li gii: p dng BT Csi cho 3 s dng ta c:

    3 32 23 3

    1 1 (a 2010b) 2011 2011a 2010b . (a 2010b).2011.2011 .32011 2011

    Cng hai BT tng t v cng li ta c:

    3

    23

    1 2011(a b c) 6.2011P . 3. 201132011

    Du bng xy ra khi a b c 1 . Vy GTLN ca P bng 33 2011 .

    V d 7. Cho a,b,c khng m tha mn a+b+c=3. Tm gi tr nh nht ca

    3 3 3P a 64b c .

    Phn tch bi ton:

    y l bi ton m cc vai tr ca cc bin khng nh nhau. Tuy nhin ta vn d

    on c P t GTNN khi a=c. Vn l bng bao nhiu th cha th ni ngay c.

    bit iu ta xt hai tham s , 0 v vit P nh sau:

    3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3P (a ) (64b ) (c ) 4 2

    p dng BT Csi ta c:

    2 2 2 3 3P 3 a 3.4 b 3 c 4 2 (*)

    Du bng xy ra khi

    a c

    b / 4 2 3 (1)4

    a b c 3

    n y vn cha c th tm ra , .

    rng gi thit cho a+b+c=3 nn t (*) ta s lm cho cc h s ng trc a,b,c bng

    nhau. C th l 2 23 12 (2)

    T (1) v (2) d tm ra 24 12,17 17

    .

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    22

    Khi 24 3a c ,b17 17

    v 3

    2

    12P

    17

    Mi th th l n. Cc bn hy t vit li li gii bi ton ny v nng nng trong nim

    vui chin thng nh.

    Nhn xt: Nu ta b gi thit a+b+c=3 th ta c th thu c BT sau:

    Cho a,b,c khng m. Chng minh rng

    3 3 3 3289(a 64b c ) 64(a b c) .

    Li gii ca bi ton ny dnh cho bn c (gi l c th chun ho a v bi

    ton trn).

    V d 8. Cho x,y,z dng tha mn xy yz xz 1 . Tm gi tr nh nht ca

    2 2 2P 3(x y ) z .

    Phn tch bi ton:

    Chc khng phi bnh lun g th cc bn u cng nhn vi ti rng bi ton ny

    qu hay, cu trc p mt nhng khng h d dng. Tt nhin ai chng mong rng bi s

    cho tm GTNN ca 2 2 2P x y z hoc vui hn l tm GTNN ca

    2 2 2P x y z 2013 .... Ta tr li qu trnh phn tch v tm ti li gii cho bi ton:

    iu kin rng buc gi thit l i xng vi x,y,z, nhng trong biu thc P ch

    i xng vi x,y; vai tr ca z vi x,y l nh nhau. V vy ta d on P t GTNN khi x=y

    v 2z x y

    2 (vi 0 no ).

    Ta a ra nh gi nh sau: 2

    2 zx 2 .xz2 2

    ;

    22 zy 2 .yz

    2 2

    v 2 2. x y 2. .xy2 2

    Do : 2 2 2. x y z 2. . xy yz xz 22 2 2

    .

    Nh th ta chn 0 sao cho 32

    (s 3 trong bi), c th thy ngay

    mt s 2 .

    Du bng xy ra khi 22 2

    1x yxy yz xz 1 z 2x 2y 5z xy yz xz 1 2x y z2 5

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    23

    Lc GTNN ca P bng 2.

    Cc bn hy bt tay t gii bi ton tng t sau nh:

    Cho x,y,z dng tha mn x y z 1 . Tm gi tr nh nht ca

    3

    3 3 zP x y4

    .

    IV. PHNG PHP S DNG O HM

    1. Ni dung phng php

    a) Cc kin thc lin quan:

    1. Hm f(x) ng bin trn D khi v ch khi f '(x) 0 x D .

    2. Hm f(x) nghch bin trn D khi v ch khi f '(x) 0 x D .

    3. Cho hm f(x) ng bin trn D, khi vi u,v D ta c: u v f (u) f (v)

    4. Cho hm f(x) nghch bin trn D, khi vi u,v D ta c: u v f (u) f (v)

    b) Phng php gii: chng minh BT bng PP o hm, ta kho st s bin thin

    ca mt hm s f(x) no c lin quan ti cu trc ca BT cn chng minh. T s bin

    thin ca hm s f(x) ta suy ra BT cn chng minh. Ch l cc bin b rng buc theo

    gi thit ca bi ton.

    cc bn c th hiu ngay t tng ca phng php ny ti xin a ra mt bi

    ton n gin sau:

    Cho a b . Chng minh rng: 2 21 1a b

    a 1 b 1

    Cc bn c th chng minh bi ton ny bng PP bin i tng ng, tuy nhin

    nhn vo c im hai v ca BT ta xt hm s 21f (x) x

    x 1

    vi x

    Ta c 4 2 4 2 2

    2 2 2 2 2 22x x 2x 1 2x x x (x 1)f '(x) 1 0

    (x 1) (x 1) (x 1)

    vi mi x .

    Suy ra hm f(x) ng bin trn .

    M a b f (a) f (b) , hay 2 21 1a b

    a 1 b 1

    (pcm).

    Nhn xt: Bi ton trn th hin kh r v PP s dng o hm trong bi ton BT.

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    24

    2. Cc dng ton c bn

    Trong cc thi vo H- C thng xut hin hai dng bi ton sau:

    Dng 1: Bt ng thc cn chng minh ch c mt bin.

    V d 1: Chng minh rng vi mi x 0 ta c: xe 1 x (1)

    Li gii. Xt hm xf (x) e x 1 vi x 0 . Ta c xf '(x) e 1 0 vi mi x 0 .

    Suy ra hm f(x) ng bin trn 0; f (x) f (0) 0 . Vy xe 1 x

    Du bng xy ra khi v ch khi x=0.

    Nhn xt: Bng vic xt o hm hai ln v s dng v d 1 ta c kt qu sau:

    2x xe 1 x

    2 vi mi x 0 (2)

    Hoc ta c kt qu tng qut hn: Cho n nguyn dng. Chng minh rng:

    2 nx x xe 1 x ...

    2 n! vi mi x 0 (3)

    V d 2: Cho 0 x2

    . Chng minh rng:

    a) sin x x b) sinx3x

    x6

    (4) b) sinx 2x

    (5)

    Li gii. a) Xt hm f(x) x sin x vi x 0;

    2. Ta c f '(x) 1 cosx 0 ,

    x 0;2

    Suy ra hm f(x) ng bin trn 0;

    2. Do f(x) f(0) 0 (pcm).

    b) Xt hm 3x

    f(x) sinx x6

    vi x 0;

    2. Ta c

    2x

    f '(x) cosx 12

    ; f ''(x) sin x x 0 (theo phn a)

    Do f '(x) f '(0) 0 f(x) f(0) 0 (pcm).

    c) Xt hm

    2xf(x) sin x , ta c

    2

    f '(x) cosx .

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    25

    n y kch bn khng nh hai phn (a) v (b) na v f(x) c nghim duy nht

    x 0;

    2. C l n y cc bn s lng tng. Hy tht bnh tnh v nh li rng khi

    o hm f(x) c nghim trong on 0;

    2 ta phi ngh ti bng bin thin ca n (hy v

    ngay ra nhp BBT i).

    T BBT ta suy ra ngay

    f(x) f 02

    . Vy

    2xsinx (pcm).

    V d 3: Cho x 2 . Chng minh rng 1 5xx 2

    (6)

    Li gii. Nu bn no cha tho v vic s dng BT Csi gii bi ton ny th PP s

    dng hm s l mt v kh lp l hng . Tht n gin khi ta xt hm s

    1

    f(x) xx

    vi x 2 . Ta c ngay 2

    2 2

    1 x 1f '(x) 1 0

    x x, suy ra hm f(x) ng bin

    trn 2; . Do 5f(x) f(2)2

    (pcm).

    Dng 2: Bt ng thc cn chng minh c nhiu bin

    V d 1: Cho a,b,c dng. Chng minh rng:

    3

    3

    a b c abc 10a b c 3abc

    (7)

    Li gii. t 3

    a b ctabc

    , khi theo BT Csi th t 3 .

    Ta cn chng minh 1 10tt 3

    vi t 3 .

    n y th bi ton c gii hon ton tng t vi vic chng minh BT (6).

    Du bng xy ra khi v ch khi a=b=c.

    V d 2: Cho a,b,c dng tho mn 2 2 2a b c 1 . Chng minh rng:

    2 2 2 2 2 2

    a b c 3 3b c c a a b 2

    (8)

    Gii. T gi thit ta vit li (8) di dng:

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    26

    2 2 2

    2 2 22 2 2 2 2 2

    a b c 3 3 a b c 3 3 (a b c )1 a 1 b 1 c 2 a(1 a ) b(1 b ) c(1 c ) 2

    Ch thm rng a,b,c (0;1)

    iu ny cho ta ngh ti vic chng minh 2 2 3x(1 x )9

    vi x (0;1)

    Xt hm s 2f(x) x(1 x ) trn khong (0;1) ta c ngay kt qu trn.

    Ch : C mt cch hi theo dng hnh hc kh th v ca bi ton trn nh sau:

    Cho hnh hp ch nht c di ba cnh l a,b,c v di ng cho chnh l 1.

    Tm gi tr nh nht ca 2 2 2 2 2 2a b cP

    b c c a a b

    .

    V d 3. (H Khi A-2003): Cho x,y,z dng tho mn x y z 1 . Chng minh rng:

    2 2 22 2 2

    1 1 1x y z 82

    x y z (9)

    Gii. t v tri ca (9) l P. Theo cc kt qu quen bit ta c:

    2 2

    2 21 1 1 9P (x y z) (x y z)x y z x y z

    Nu gi thit cho x y z 1 th qu n ri, nhng y gi thit li cho x y z 1 .

    Gi thit ny thng lm cho cc em HS bi ri. Ti sao khng ngh ti hm s nh. Cc

    bn ch cn t 2(x y z) t th 0 t 1 v BT cn chng minh tr thnh 81t 82t

    vi 0 t 1 . iu ny th qu n gin ri.

    Ch l du bng vn xy ra khi x y z 1 v x=y=z, hay 1x y z3

    .

    Nh vy sc mnh ca PP hm s tht kinh khng v c th xuyn thng bt k

    hng phng ng no cho d gi thit v kt lun ca bi ton mi nhn chong. Ti

    xin dn chng thm mt vi bi BT khng i xng na, c l cc bn s tm phc

    khu phc iu ti ni thi.

    V d 4. Cho a,b,c dng tha mn a+b+c=1. Tm gi tr nh nht ca

    3 3 31P a b c4

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    27

    Gii. S dng nh gi 3

    3 3 (a b)a b4

    , suy ra

    3 33 3 2(a b) 1 (1 c) 1 1P c c (3c 3c 1)

    4 4 4 4 4

    Ta thnh cng khi a BT vi 3 bin v ch cn 1 bin c, ch l c (0;1) .

    Xt hm 21f (c) (3c 3c 1)4

    , ta c 1 1f '(c) (6c 3) 0 c4 2

    T 1 1f (c) f2 16

    . Du bng xy ra khi

    1a b a b4

    1 1c c2 2

    .

    Vy GTNN ca P bng 116

    , khi 1 1a b ;c4 2

    .

    V d 5. Cho a,b,c khng m tha mn iu kin a+b+c=1. Chng minh rng:

    7ab bc ca 2abc27

    (10)

    Gii. W.L.O.G, gi s c l s nh nht trong 3 s a,b,c. Khi 1c 0;3

    .

    Ta s tp trung vo vic nh gi VT ca (10) theo bin c.

    Ta c 2a bab bc ca 2abc c(1 c) ab(1 2c) c(1 c) (1 2c)

    2

    = 21 cc(1 c) (1 2c)

    2

    .

    Xt hm s 21 cf (c) c(1 c) (1 2c)

    2

    vi 1c 0;

    3

    Ta c 1f '(c) c(1 3c) 02

    , suy ra hm f(c) ng bin trn 10;3

    Do 1 7f (c) f3 27

    (pcm). Du bng xy ra khi v ch khi 1a b c3

    .

    3. Bi tp t luyn

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    28

    Bi 1. Chng minh rng:

    a) , 0x sinx x b) 2

    1 , 02

    x xe x x

    c) tan 2 , 0;2

    sinx x x x

    Bi 2. Tm m : 2 4 22 0 m x x m x .

    Bi 3. a) Cho x (0;1) . CMR: 2 2 3x(1 x )9

    .

    b) vi 2 2 2, , 0 : 1a b c a b c ta c: 2 2 2 2 2 23 3

    2

    a b c

    b c c a a b

    Bi 4. Cho ab0. CMR: 2

    1a

    a 1

    2

    1b

    b 1

    .

    Bi 5. Cho >1. CMR vi mi x0 th : (1+x) 1+x.

    Bi 6. a) CMR vi mi x th 5 5 1x (1 x)16

    .

    b) Tng qut: n nn 1

    1a b

    2 vi n nguyn dng; a,b>0 tho mn a+b=1

    c) Tm GTNN ca f(x)= 10 10sin x cos x .

    Bi 7. Chng minh rng vi mi x>0 th: lnx< x .

    Bi 8. Cho 0 x2

    . CMR:

    3 12sin tan 22 2 2x

    x x .

    Bi 9. Cho 00. CMR: x y x y2 ln x ln y

    .

    Bi 11. Chng minh rng 2 2x x 1 x x 3 1 2 .

    Bi 12. (Khi A-2003). Cho x,y,z>0 tho mn: x+y+z1. Chng minh rng:

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    29

    2 2 22 2 2

    1 1 1x y z 82

    x y z .

    Bi 13. (Khi D-2001). CMR vi mi x0 v vi mi >1 ta lun c x 1 x .

    T hy CMR: Vi ba s dng a,b,c bt k ta c:

    3 3 3

    3 3 3

    a b c a b c

    b c a b c a .

    Bi 14. Chng minh rng vi mi x0 ta c: cosx2x

    12

    .

    Bi15. Cho tam giac ABC nhn. Chng minh rng

    sin A sin B sinC tan A tan B tanC 2

    Bi 16. Chng minh rng mi x 0 th ta c: x x 2e e 2 ln(x 1 x ) .

    Bi 17. Cho 2

    cosxx 0; . CMR: 8

    4 sin x(cosx-sinx).

    Bi 18. Tm GTNN ca hm s 29

    f(x) 4x sin x, x 0x

    Bi 19. Cho 430 . Chng minh rng 31.2 2

    Bi 20. Cho x y z 0 . Chng minh rng:

    x z y x y zz y x y z x

    Bi 21. Cho x,y,z khng m tha mn 2 2 2x y z 1 . Chng minh rng:

    6(y z x) 27xyz 10

    Bi 22. Cho x,y,z, dng tho mn x+y+z=4 v xyz=2. Tm GTLN v GTNN ca

    4 4 4P x y z

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    30

    V. MT S THI I HC V LI GII

    Bi gii

    Vi a, b, c > 0 ta chng minh c: 3 3 2 2

    3 3 2 2

    3 3 2 2

    a b a b abb c b c bcc a c a ca

    VT (1) 2 2 2 2 2 2

    1 1 1a b ab abc b c bc abc c a ca abc

    = 1 1 1ab(a b c) bc(a b c) ca(a b c)

    = 1 1 1 1 1a b c ab bc ca abc

    .

    Bi gii

    * Ta c: 21 x 2x 2

    x 121 x

    . Tng t 2

    y 121 y

    v 2

    z 121 z

    Suy ra 2 2 2

    x y z 321 x 1 y 1 z

    * Ta c: 1 1 1 9 9 9 31 1 1 (1 ) (1 ) (1 ) 3 ( ) 6 2

    x y z x y z x y z

    Bi gii

    Bi 2: Cho x, y, z 0 tho mn x y z 3 . Chng minh rng:

    2 2 2

    x y z 3 1 1 12 1 x 1 y 1 z1 x 1 y 1 z

    Bi 3: Cho a, b, c > 0 sao cho abc = 1. Tm GTNN ca 2 2 2 2 2 2

    bc ca abPa b a c b a b c c a c b

    Bi 1: Chng minh rng vi a,b,c 0 ta c

    3 3 3 3 3 3

    1 1 1 1abca b abc b c abc c a abc

    (1)

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    31

    Bin i 2 2 2

    bc ca abPa (b c) b (a c) c (a b)

    =2 2 2

    1 1 1a b c

    b c a c a bbc ac ab

    = 2 2 2

    1 1 1a b c

    1 1 1 1 1 1b c c a a b

    n y th mi th tr ln nh nhng hn nhiu ri

    Ta ch cn t 1xa

    , 1yb

    , 1zc

    , khi xyz = 1 v 2 2 2x y zP

    y z z x x y

    p dng BT Csi ta c: 2x y z x

    y z 4

    , 2y z x y

    z x 4

    , 2z x y z

    x y 4

    x y zP x y z2

    3x y z 3 3P xyz

    2 2 2

    . Vy min

    3P2

    khi x = y = z = 1

    Bi gii

    Ta c (1) tng ng

    3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 3 2 3 2 2 3a b c a b b c c a ab bc ca a b c ab c a bc .

    p dng BT csi cho ba s dng ta c:

    3 3 3 2a b b 3ab

    3 3 3 2b c c 3bc

    3 3 3 2c a a 3ca

    T suy ra 3 3 3 2 2 23(a b c ) 3(ab bc ca ) 3 3 3 2 2 2a b c ab bc ca (2)

    Tng t ta c 3 3 3 3 3 3 3 2 2 3 3 2a b b c c a ab c a bc a b c (3)

    T (2) v (3) suy ra: 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 3 2 3 2 2 3a b c a b b c c a ab bc ca a b c ab c a bc

    Bi 4: Cho a, b, c > 0. Chng minh rng:

    3 3 3 2 2 21 a 1 b 1 c 1 ab 1 bc 1 ca (1)

    Bi 5: Cho a, b, c > 0: 1 1 1 3a b c . Chng minh rng 1 a 1 b 1 c 8 (1)

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    32

    Bi gii

    T 1 1 1 3a b c suy ra 3 2 2 23abc ab bc ca 3 a b c abc 1

    Bin i (1) 1 1 1 81 1 1 0a b c abc

    (2)

    Ta c VT(2) = 1 1 1 1 1 1 71a b c ab bc ca abc

    = 1 1 1 74ab bc ca abc

    3 2 2 2

    1 74 3abca b c

    3 74

    abc abc (do abc 1 )

    44 0abc

    (do abc 1 ) (pcm).

    Bi gii

    Ta c: 3 2 3 2 3 2 3 2 3 2 3 2

    2 y 2 y2 x 2 z 2 x 2 zx y y z z x 2 x y 2 y z 2 z x

    =

    = 1 1 1 1 1 1x y y z z x

    2 2 2 2 2 2

    1 1 1 1 1 1 1 1 12 2 2x y y z z x

    = 2 2 2

    1 1 1x y z

    Bi gii

    Theo BT Csi ta c 1 1x y 4x y

    , x,y 0 v

    2

    1 4xy (x y)

    , x,y 0

    Do 2 2 2 2

    1 1 1 1 1ab 2ab 2aba b a b

    2 2 2

    4 4 2 4 62(a b) 2ab a b

    .

    Bi 6: Cho x, y, z > 0. Chng minh rng:

    3 2 3 2 3 2 2 2 2

    2 y2 x 2 z 1 1 1x y y z z x x y z

    Bi 7: Cho a, b > 0 tho mn a + b = 1. Chng minh rng

    2 2

    1 1 6ab a b

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    33

    Bi gii

    Gp nhng bi ton dng ny ta thng s dng BT sau (BT Mincpxki)

    22 2 2 2 2( ) x a y b x y a b (1) vi mi a,b,x,y

    22 2 2 2 2 2 2( ) x a y b z c x y z a b c (2) vi mi a,b,c,x,y,z

    Chng minh BT (1) tht n gin, c th a ra 2 cch nh sau:

    Cch 1: Bin i tng ng (1) bng cch bnh phng hai v v a v BT ng 2( ) 0 bx ay

    Cch 2: S dng BT vc t

    Vi mi vc t ,

    u v ta c

    u v u v (*)

    (v 22 2 22 2

    2 . 2 .

    u v u v u v u v u v u v )

    t ( ; )

    u x a , ( ; )

    v y b . p dng (*) suy ra ngay BT (1)

    p dng hai ln BT (1) ta suy ra BT (2), v cng suy ra cc BT tng qut cho b 2n

    s

    Tr li bi ton: p dng BT (2) ta c:

    2

    2 2 2 22 2 2

    1 1 1 1 1 1P x y z (x y z)x y zx y z

    22

    3 313 xyz 3

    xyz

    99tt

    Vi 23 ( )t xyz2

    x y z 10 t3 9

    .

    n y th tng dng hm s l kh r rng ri

    Xt hm s 9f (t ) 9tt

    vi 1t 0,9

    Bi 8: (Khi A- 2003). Cho x, y, z l ba s dng tho mn x y z 1 . Chng minh rng:

    2 2 22 2 2

    1 1 1x y z 82x y z

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    34

    Ta c /2

    9 1f (t ) 9 0, t 0,9t

    f (t ) gim trn 10,

    9

    1f (t ) f 829

    .

    Vy P f(t ) 82 .

    Bi gii

    T gi thit v BT cn chng minh cho php ta ngh ngay ti BT c bn sau:

    * Vi a,b dng ta c 1 1 4a b a b

    , hay 1 1 1 1

    a b 4 a b

    .

    Du = xy ra khi v ch khi a = b

    * p dng kho lo BT trn ta c

    1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 12x y z 4 2x y z 4 2x 4 y z 8 x 2y 2z

    (1)

    1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1x 2y z 4 2y x z 4 2y 4 x z 8 y 2x 2z

    (2)

    1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1x y 2z 4 2z y x 4 2z 4 y x 8 z 2y 2x

    (3)

    Cng theo tng v cc BT (1), (2) v (3) ta c

    1 1 1 1 1 1 1 12x y z x 2y z x y 2z 4 x y z

    Bi gii

    * Mu cht ca bi ton l phi bit phn tch cc c s v tri

    212 15. 35 4

    ; 212 20. 45 3

    ; 215 20. 54 3

    * n y p dng BT Csi cho hai s dng ta c

    Bi 9: (Khi A 2005). Cho x, y, z l cc s thc dng tho mn iu kin 1 1 1 4x y z .

    Chng minh rng: 1 1 1 12x y z x 2y z x y 2z

    Bi 10: (Khi B 2005). Chng minh rng vi mi x R , ta c x x x

    x x x12 15 20 3 4 55 4 3

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    35

    12 15 12 152 . 2.35 4 5 4

    x x x xx (1)

    12 20 12 20. 2.45 3 5 3

    x x x xx (2)

    15 20 15 202 . 2.54 3 4 3

    x x x xx (3)

    Cng cc BT (1), (2), (3) ta c x x x

    x x x12 15 20 3 4 55 4 3

    (pcm).

    Du = xy ra khi v ch khi x=0.

    Bi gii

    * p dng BT C si cho ba s dng ta c

    3 3 3 331 x y 3 1.x .y 3xy 3 31 x y 3

    xy xy

    (1)

    * Cng hai BT tng t ta c

    3 3 3 3 3 31 x y 1 y z 1 z x 3 3 3xy yz zx xy yz zx

    * Mt khc: 33 3 3 3 3 33 3 3xy yz zx xy yz zx

    3 3 3 3 3 31 x y 1 y z 1 z x 3 3

    xy yz zx

    Bi gii

    Bi 11: (Khi D 2005). Cho cc s thc dng x, y, z tho mn xyz = 1.

    Chng minh rng: 3 3 3 3 3 31 x y 1 y z 1 z x 3 3

    xy yz zx

    Bi 12: (D b D 2005). Cho x, y, z l ba s thc tho mn x y z 0 . Chng minh rng

    x y z3 4 3 4 3 4 6

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    36

    * Bi ton ny c cht gn gi vi bi 11, nu tinh ta thy rng

    x y z x y z 04 .4 .4 4 4 1

    * Ta c : 4x x x3 4 1 1 1 4 4 4 4 8x x x3 4 2 4 2 4

    * Cng hai BT tng t ta c

    38 8 8x y z x y z x y z83 4 3 4 3 4 2 4 4 4 6 4 .4 .4 6

    Du = xy ra khi v ch khi x=y=z=0.

    Bi gii

    * Ta c 3

    43

    x x x x1 x 1 43 3 3 3

    Tng t : 3

    43 3

    y y y y y1 1 4x 3x 3x 3x 3 .x

    V

    3

    4 3

    9 3 3 3 31 1 4y y y y y

    26

    43

    9 31 16yy

    Do 2

    3 3 6

    43 3 3 3

    y 9 x y 3(1 x) 1 1 256 256x 3 3 x yy

    Bi gii

    Cch 1

    Ta c

    3 3

    a 3b 1 1 1a 3b (a 3b)1.1 (a 3b 2)3 3

    Bi 13: (D b A 2005). Chng minh rng vi mi x,y 0 , ta c

    2y 9(1 x) 1 1 256x y

    Bi 14: (D b B 2005). Cho a, b, c l ba s dng tho mn 3a b c4

    .

    Chng minh rng

    3 3 3a 3b b 3c c 3a 3

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    37

    3 3

    b 3c 1 1 1b 3c (b 3c)1.1 (b 3c 2)3 3

    3 3

    c 3a 1 1 1c 3a (c 3a)1.1 (c 3a 2)3 3

    3 3 3 1 1 3a 3b b 3c c 3a 4(a b c) 6 4 6 3

    3 3 4

    Du = xy ra

    3a b c 1a b c44a 3b b 3c c 3a

    Cch 2

    t

    3x a 3b 3x a 3b

    3y b 3c 3y b 3c

    3z c 3a 3z c 3a

    3 3 33x y z 4(a b c) 4 34

    . Ta cn chng minh x y z 3

    BT ny l qu n gin ri! ( cc em t chng minh xem nh).

    Bi gii

    T 0 x 1 suy ra 2x x

    p dng BT C si cho ba s dng ta c

    2 21 1 1y x yx 2 yx x y4 4 4

    1x y y x4

    (pcm).

    Du bng xy ra

    2

    2

    0 x y 1

    x x1yx4

    x 11y4

    Bi 15: (D b 2 B 2005). Chng minh rng nu 0 x y 1 ta c

    1x y y x4

    .

    Bi 16: (D b 2 D 2005). Cho x, y, z dng tho mn x.y.z 1 . Chng minh rng

    2 2 2x y z 31 y 1 z 1 x 2

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    38

    Bi gii

    Ta c

    2 2x 1 y x 1 y2 x1 y 4 1 y 4

    Cng hai BT tng t ta c

    2 2 2x 1 y y 1 z z 1 x x y z

    1 y 4 1 z 4 1 x 4

    2 2 23x y z 3(x y z) 3 3 3 9 3 33. xyz

    1 y 1 z 1 x 4 4 4 4 4 4 2 (pcm).

    Bi gii

    t xa 3 , yb 3 , zc 3 (a, b, c 0)

    Ta c : x y z3 3 3 1 1 1 1 1a b c

    ab bc ca abc (*)

    BT cn chng minh tr thnh:

    2 2 2a b c a b ca bc b ca c ab 4

    3 3 3

    2 2 2

    a b c a b c4a abc b abc c abc

    (2)

    Ta c: 2 2a abc a ab bc ca (a b)(a c) (do ab bc ca abc )

    Tng t 2b abc (b a)(b c) v 2c abc (c a)(c b)

    Do (2)

    3 3 3a b c a b c(a b)(a c) (b a)(b c) (c a)(c b) 4

    (3)

    p dng BT C si cho ba s dng ta c

    3 33

    a a b a c a 33. a(a b)(a c) 8 8 64 4

    Tng t

    3 33

    b b c b a b 33. b(b c)(b a) 8 8 64 4

    3 33

    c c a c b c 33. c(c a)(c b) 8 8 64 4

    Bi 17: (D b A 2006). Cho x,y,z dng tho mn x y z3 3 3 1 . Chng minh rng:

    x y z x y z

    x y z y z x z x y

    9 9 9 3 3 343 3 3 3 3 3

    (1)

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    39

    Cng tng v ca ba BT ta c:

    3 3 3a b c 1 3(a b c)(a b c)(a b)(a c) (b a)(b c) (c a)(c b) 2 4

    3 3 3a b c a b c(a b)(a c) (b a)(b c) (c a)(c b) 4

    , suy ra (3) c chng minh

    Bi ton c chng minh hon ton.

    Bi gii

    * Gi thit xyz=1 thng c rt nhiu k thut x l tinh t, vic dng n th no

    cn ph thuc vo tng bi ton. Trong bi ton ny c mt lin h nh gia t v mu, c

    th ta thc hin li gii nh sau:

    Ta c 2 2 2 4x (y z) x y x z 2 x yz 2x x (do xyz=1)

    Tng t 2y (z x) 2y y v 2z (x y) 2z z

    2y y2x x 2z zPy y 2z z z z 2x x x x 2y y

    * n y t v mu qu gn gi ri. bi ton n gin hn ta thc hin

    php i bin khng lm thay i gi thit sau: a x x;b y y;c z z , khi abc=1.

    Lc 2a 2b 2cPb 2c c 2a a 2b

    * Cc bn hy chng minh BT sau nh (rt quan trng y, qu nhiu p dng hay)

    a b c 3mb nc mc na ma nb m n

    (vi mi a,b,c dng; m,n l hng s dng cho trc)

    * p dng BT ny ta c ngay P 2 (cng chng cn n abc=1 na)

    Du bng xy ra khi x=y=z=1. Vy GTNN ca P bng 2.

    Bi 18: (Khi A 2007). Cho x, y, z l cc s thc dng tho mn xyz=1.

    Tm gi tr nh nht ca 2 2 2( ) ( ) ( )

    2 2 2

    x y z y z x z x yPy y z z z z x x x x y y

    Bi 19: (Khi B 2007). Cho x, y, z l cc s dng thay i. Tm gi tr nh nht ca

    biu thc 1 1 12 2 2

    x y zP x y zyz zx xy

    .

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    40

    Bi gii

    Ta c 2 2 2 2 2 2x y z x y zP

    2 2 2 xyz

    M 2 2 2 2 2 2

    2 2 2 x y y z z xx y z xy yz zx2 2 2

    2 2 2x y z xy yz zx 1 1 1

    xyz xyz x y z

    2 2 2 2 2 2x y z 1 1 1 x 1 y 1 z 1P2 2 2 x y z 2 x 2 y 2 z

    tng dng hm s li n rt t nhin

    Xt hm s 2t 1f (t )

    2 t vi t >0 / 2

    1( ) 0 1f t t tt

    Lp bng bin thin ta c 3f (t )2

    , t 0 . Suy ra 9P2

    .

    Du bng xy ra khi v ch khi x y z 1 . Vy GTNN ca P bng 92

    .

    Bi gii

    Bt ng thc cho tng ng vi

    a b

    b aa b ln 1 4 ln 1 41 4 1 4a b

    Xt hm s xln 1 4

    f (x)x

    vi x>0. Ta c: x x x x

    2 x

    4 ln 4 (1 4 ) ln 1 4f '(x) 0

    x (1 4 )

    Suy ra f(x) nghch bin trn (0; ) .

    Bi 20: (Khi D- 2007). Cho a b 0. Chng minh rng b a

    a ba b

    1 12 22 2

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    41

    Do f(x) nghch bin trn (0; ) v a b 0 nn f (a) f (b) v ta c iu phi chng

    minh.

    Bi gii

    Ta c 2 2

    2 2 2 22(x 6xy) 2(x 6xy)P

    1 2xy 2y x y 2xy 2y

    * Nu y=0 th 2x 1 P 2 .

    * Nu y 0 th

    2

    2

    2 2

    x x2 6y y 2t 12tP

    t 2t 3x x2 3y y

    n y c th dng iu kin c nghim ca phng trnh bc hai hoc dng o

    hm bng cch kho st hm s 2

    22t 12tf (t)t 2t 3

    , vi t .

    Ta tm ra max3 1P 3 x , y10 10

    hoc 3 1x , y10 10

    min3 2P 6 x , y13 13

    hoc 3 2x , y13 13

    Bi gii

    Ta s p dng BT sau: 2(a b) 4ab

    Ta c 22 2

    (x y)(1 xy) (x y)(1 xy) 1P(1 x) (1 y) 4(x y) (1 xy)

    . Suy ra 1 1P

    4 4

    Bi 21: (Khi B- 2008). Cho hai s thc x,y thay i tho mn h thc 2 2x y 1 .

    Tm GTLN, GTNN ca 2

    22(x 6xy)P

    1 2xy 2y

    .

    Bi 22: Khi D- 2008). Cho hai s thc khng m x,y thay i . Tm GTLN, GTNN ca

    2 2(x y)(1 xy)P(1 x) (1 y)

    .

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    42

    Khi x=0, y=1 th 1P4

    . Khi x=1, y=0 th 1P4

    .

    Vy GTNN ca P bng 14

    , GTLN ca P bng 14

    .

    Bi gii

    Ta c 3 3 34(a b ) (a b) a,b 0 nn 3 33 4(a b ) a b

    p dng BT ny ta c

    2 2 2 2 2 2

    x y z x y zP (x y) (y z) (x z) 2 2 x y zy z x y z x

    n y ta dng BT csi cho 6 s ta c

    62 2 2

    x y zP 2.6 x.y.z. . . 12y z x

    ng thc xy ra khi x=y=z=1. Vy GTNN ca P bng 12.

    Bi gii

    Ta c 3 33x 4(y z ) x y z , suy ra 3 33

    y z y zx y zx 4(y z )

    Cng hai BT tng t ta c pcm.

    Bi 23 (D b A- 2007): Cho x,y,z dng. Tm gi tr nh nht ca biu thc

    3 3 3 3 3 33 3 32 2 2

    x y zP 4(x y ) 4(y z ) 4(z x ) 2y z x

    Bi 24: Cho x,y,z dng. Chng minh rng

    3 3 3 3 3 33 3 3

    y z x z x yP 2x 4(y z ) y 4(x z ) z 4(x y )

    Bi 25: Cho a,b,c dng tho mn iu kin 3 1a b c 12 abc

    . Tm gi tr nh nht ca

    3 3 3

    2 2 2

    a b b c c aP1 ab 1 bc 1 ca

    .

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    43

    Bi gii

    Bin i 2 2 2 2a b c (a b c)P 1 1 1 a b cb c a (a b c)

    ab bc ca abc

    = 2(a b c)

    1(a b c) 1abc

    Theo gi thit ta c 1 21 (a b c)abc 3

    , suy ra 2(a b c) 3P 2 2(a b c). (a b c)

    3

    Du bng xy ra khi

    4 3 3 2a b c

    2a a 1 0 (a 1)(2a a a 1) 0 a 11 21 (a b c)abc 3

    Vy GTNN ca P bng 32

    khi a b c 1 .

    Bi gii

    Ci hay v kh ca bi ton l gi thit (x + y)3 + 4xy 2 (1)

    Biu thc A ch cha cc s hng x2 + y2 v x2y2. iu ny cho ta ngh ti vic nh gi

    tng x+y v qua nh gi c tng bnh phng x2 + y2 .

    C th ta bin i gi thit (1) nh sau:

    Ta c 3 2 3 3 2(x y) (x y) (x y) 4xy 2 (x y) (x y) 2 0 x y 1 .

    Suy ra 2

    2 2 (x y) 1x y2 2

    . Ta bin i A nh sau:

    2 2 22 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

    2 2 2 2 2

    (x y )A 3 (x y ) x y 2(x y ) 1 3 (x y ) 2(x y ) 14

    9 (x y ) 2(x y ) 14

    t t = x2 + y2 th t 12

    . Xt hm 29 1f (t) t 2t 1, t4 2

    ta tm ra 9min f (t)16

    khi 1t2

    .

    Bi 26 (H KB-2009). Cho cc s thc x, y thay i v tho mn (x + y)3 + 4xy 2. Tm gi tr nh nht ca biu thc :

    A = 3(x4 + y4 + x2y2) 2(x2 + y2) + 1.

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    44

    Vy min9 1A khi x y

    16 2 .

    Bi gii

    Trc ht ta bin i P theo tch xy. Ta c

    P= (4x2 + 3y)(4y2 + 3x) + 25xy = 16x2y2 + 12(x3 + y3) + 34xy

    = 16x2y2 + 12[(x + y)3 3xy(x + y)] + 34xy = 16x2y2 + 12(1 3xy) + 34xy = 16x2y2 2xy + 12

    t t = x.y, v x, y 0 v x + y = 1 nn 104

    t . Khi S = 16t2 2t + 12

    Xt hm f(t)=16t2 2t + 12 vi 1t 0;4

    , ta tm ra min, max ca hm f(t)

    p s ca bi ton l: Max P = 252

    khi x = y = 12

    Min P = 19116

    khi 2 3x

    42 3y

    4

    hay 2 3x

    42 3y

    4

    Bi gii

    T gi thit ta c (x+y)(x+z)=4yz.

    Do BT tng ng vi 3 3 3(x y) (x z) 12yz(y z) 5(y z) (1)

    Mt khc

    22 2 2

    3 3

    3(y z)x (y z)x 3yz 4x 4(y z)x 3(y z) 04

    (2x y z) 2x 3(y z) 0 2x y z 8x (y z)

    p dng BT c bn: 3 3 3(x y) 4(x y ) ta c 3 3 3 3 3 3 3VT(1) 4(x y ) 4(x z ) 12yz(y z) 8x 4(y z) 5(y z) (pcm)

    Du ng thc xy ra khi v ch khi x=y=z.

    Bi 27 (H KD-2009). Cho cc s thc khng m x, y thay i v tha mn x + y = 1. Tm GTLN, GTNN ca P = (4x2 + 3y)(4y2 + 3x) + 25xy.

    Bi 28 (H KA-2009): Chng minh rng vi mi s thc dng x, y, z tha mn x(x + y + z) = 3yz, ta c

    3 3 3x y x z 3 x y x z y z 5 y z .

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    45

    Bi gii Ta bin i P theo mt hm s ca bin t=ab+bc+ca. Ta c BT c bn 2 2 2 2 2 2 2 23( ) ( )a b b c c a ab bc ca t Suy ra 2 3 2 1 2P t t t .

    Mt khc 2( ) 3( )a b c ab bc ca suy ra 103

    t .

    Xt hm 2( ) 3 2 1 2f t t t t vi 103

    t .

    Ta c 2 (2 3) 1 2 2'( ) 2 3

    1 2 1 2t tf t t

    t t

    ; '( ) 0 (2 3) 1 2 2f t t t (1)

    t 1 2u t th 1 13

    u , pt (1) tr thnh: 3 4 2 0u u (2)

    D chng minh c 3 4 2 0u u vi mi 1 13

    u , do (2) v nghim, tc l (1) v

    nghim. T suy ra ngay '( ) 0f t vi mi 103

    t .

    Do ( ) (0) 2f t f . Vy minP=2 khi chng hn a=b=0 v c=1.

    Bi gii Tp xc nh ca hm s 2;5D .

    Ta c 2 2

    2 4 2 3'( )2 4 21 2 3 10

    x xf xx x x x

    , vi ( 2;5)x .

    2 2'( ) 0 ( 2 4) 3 10 ( 2 3) 4 21f x x x x x x x Suy ra 2 2 2 2( 2 4) ( 3 10) ( 2 3) ( 4 21)x x x x x x (1)

    Khai trin ta c 2815151 104 29 013

    xx x

    x

    .

    Th li ch c 13

    x l nghim ca (1).

    Lp bng bin thin ca hm s f(x) suy ra 1 200 98minf(x)3 3

    f

    .

    Cc thi nm 2011, 2012, 2013 cc bn c th tham kho -p n ca b gio dc ti

    http://www.thituyensinh.vn

    Bi 29 (H KB-2010). Cho a,b,c khng m tha mn a+b+c=1. Tm GTNN ca: 2 2 2 2 2 2 2 2 23( ) 3( ) 2P a b b c c a ab bc ca a b c

    Bi 30 (H KD-2010). Tm gi tr nh nht ca hm s 2 2( ) 4 21 3 10f x x x x x

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    46

    Trn y ch l mt cch tip cn vi phng php v cch hc v BT m ti mun

    gii thiu vi cc bn, c bit l cc em hc sinh lp 12 chun b thi H- C. Cn mt s

    chuyn su hn ti s tip tc gi ti cc bn sau. Hy vng cht t kin thc ny s gip

    cc em hc sinh 12 t c kt qu cao nht trong k thi H sp ti. Chc cc em thnh

    cng. Mi thc mc hay chia s hy lin h vi ti theo a ch

    Email: [email protected]; ST: 0912960417

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    47

    MT S BI TP CHO CC BN LUYN TP

    1. Cho a,b,c dng tha mn a+b+c=1. Tm GTNN ca 3 3 31P a b c4

    2. Cho a,b,c khng m tha mn: a+b+c=1. Chng minh rng:

    2ab bc ca 2abc27

    3. Cho x y z 0 . Chng minh rng: x z y x y zz y x y z x

    4. Cho a>b>c>0. Chng minh rng: 3 2 3 2 3 2 2 3 2 3 2 3a b b c c a a b b c c a

    5. Cho x,y,z dng. Chng minh rng: 4 4 4 2 2 2 2 2 2(x y z ) xyz(x y z) xy(x y ) yz(y z ) xz(x z )

    6. Cho x,y,z khng m tha mn 2 2 2x y z 1 . Chng minh rng:

    6(y z x) 27xyz 10

    7. Cho a,b,c dng v k>0 cho trc. Tm GTNN ca

    a b b c a c kabcPc a b (a b)(b c)(a c)

    8. Cho x,y,z dng tha mn 3(x y z) 32xyz . Tm GTLN, GTNN ca 4 4 4

    4

    x y zP(x y z)

    .

    9. Cho dy 4 3 2nu n 20n 0,5n 13n n 1 . Tm s hng ln nht ca dy v tnh s

    hng y.

    10. Cho x,y l cc s t nhin. Tm GTLN ca hm s

    1 1f (x, y)x y 1 (x 1)(y 1)

    11. Cho a, b, c l ba s thc dng. Chng minh bt ng thc: 2a b c

    b c c a a b

    .

    12. Cho ba s dng a, b, c tha a + b + c 2. Chng minh :

    2 2 21 1 1 1

    a bc b ca c ab abc

    13. Cho ba s dng a, b, c tha: 1 1 1 2a b c . Chng minh bt ng thc:

    1 1 1 13 3 3a b b c c a

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    48

    14. Xt cc s thc dng x, y, z tha mn iu kin x + y + z = 1.

    Tm gi tr nh nht ca biu thc: 2 2 2x (y z) y (z x) z (x y)P

    yz zx xz

    15. Tm gi tr ln nht v gi tr nh nht ca hm s 4 2 2

    2 2

    2 1 1 11 1 2x x xy

    x x

    16. Tm gi tr ln nht v gi tr nh nht ca hm s 21 1y x x

    17. Cho x, y, z l cc s thc thuc on [0; 1] v tha mn x + y + z = 1. Tm gi tr ln nht ca

    biu thc P = x2 + y2 + z2.

    18. Cho x, y, z l cc s thc tha mn x2 + y2 + z2 = 1. Tm gi tr ln nht, nh nht ca biu thc:

    P = x3 + y3 + z3 3xyz.

    19. Cho hai s thc ,x y thay i v tho mn iu kin 2 2 11x y . Hy tm gi tr ln nht v gi

    tr nh nht ca biu thc 2P x xy .

    20. Cho hai s thc x, y thay i v tho mn 2 2 8x y . Hy tm gi tr ln nht v gi tr nh

    nht ca biu thc 3 3 3P x y xy .

    21. Cho x, y l hai s thc thay i v tho mn iu kin: 2 2x y x y . Hy tm gi tr ln nht

    v gi tr nh nht ca biu thc 3 3A x y .

    22. Cho ,x y l hai s thc thay i v tho mn iu kin: 2 2 2 2 2x y x y . Hy tm gi tr

    ln nht v gi tr nh nht ca biu thc 2 2A x y .

    23. Cho ba s thc dng x, y, z. Tm gi tr nh nht ca biu thc:

    x y z y z z x x yPy z z x x y x y z

    .

    24. Cho cc s thc x, y, z thuc khong (0; 1) v tha mn: xy + yz + zx = 1. Tm gi tr nh nht

    ca biu thc: 2 2 2(1 )(1 )(1 )xyz

    x y z

    T

    25. Cho cc s thc dng x, y tha mn: 1 1 2x y . Tm gi tr nh nht ca biu thc:

    3 3 2 2( 6) ( 6)A x y x y y x

    26. Cho 3 s thc dng x, y, z tha mn: x + y + z 1. Tm gi tr ln nht ca biu thc:

    P = xy + yz + zx 2xyz

    27. Cho cc s thc dng x, y, z. Chng minh: 3 3 3 3 3 3

    2 2 2

    5 5 53 3 3

    x y y z z x x y zxy x yz y zx z

    .

    28. Cho ba s thc dng a, b, c tha mn: a.b.c = 1. Tm gi tr ln nht ca biu thc:

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    49

    ab bc caTa b ab b c bc c a ca

    29. Cho hai s thc x, y khc khng, tha mn: 4 2x yy x y x . Tm gi tr ln nht v gi tr nh

    nht ca biu thc: 2 2 3T x y x y

    30. Cho ba s thc dng x, y, z tha mn 3x y z . Tm gi tr ln nht ca biu thc:

    2 2 21 1 1T x x y y z z

    31. Cho cc s thc khng m zyx ,, tho mn 3222 zyx . Tm gi tr ln nht ca biu

    thc

    zyxzxyzxyA

    5 .

    32. Cho x,y R v x, y > 1. Tm gi tr nh nht ca 3 3 2 2

    ( 1)( 1)x y x y

    Px y

    33. Cho x, y, z l cc s thc dng ln hn 1 v tho mn iu kin xy + yz + zx 2xyz

    Tm gi tr ln nht ca biu thc A = (x - 1)(y - 1)(z - 1).

    34. Chng minh: 1 1 1 12x y zx y z

    vi mi s thc x , y , z thuc on 1;3 .

    35. Cho ba s thc dng a, b, c tha mn 3 3 3

    2 2 2 2 2 2 1a b c

    a ab b b bc c c ca a

    Tm gi tr ln nht ca biu thc S = a + b + c

    36. Cho x, y l hai s dng thay i tho iu kin 4(x + y) 5 = 0. Tm gi tr nh nht ca biu

    thc S = 4 14

    x y

    .

    37. Chng minh rng: 2

    cos 2 , .2

    xxe x x x R

    38. Cho a, b, c l 3 cnh ca tam gic c chu vi bng 3. Tm gi tr nh nht ca biu thc:

    3 3 3( ) ( ) ( )

    3 3 3

    a b c b c a c a bP

    c a b.

    39. Cho ba s thc a, b, c tho mn abc= 22 . Chng minh rng:

    4224466

    2244

    66

    2244

    66

    acacac

    cbcbcb

    bababa

    40. Cho a,b,c l ba s thc dng ty tho mn a+b+c = 2 .Tm gi tr ln nht ca biu thc :

    2 2 2ab bc caPc ab a bc b ca

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    50

    41. Cho x, y, z l cc s dng tha mn x y z xyz . Tm gi tr nh nht ca biu thc:

    2 2 2

    1 2 5Px y z

    42. Tm gi tr ln nht, gi tr nh nht ca hm s

    2 4

    22

    3 8cos x 12cos xy1 2cos x

    43. Tm GTLN ca 4 4

    4 4

    2( )1

    x xf xx x

    44. Cho cc s thc dng a, b, c. Tm gi tr ln nht ca biu thc

    2 2 2

    1 21 1 1

    Pa b ca b c

    45. Cho a,b,c dng tho mn 2 2 2 1a b c . CMR: 3 3 3

    2 2 2

    1 1 1 2( )3 a b ca b c abc

    .

    46. Cho x,y,z dng tho mn 3x y z . Tm GTNN ca biu thc

    3 3 3

    4 4 4

    2 1 8 4 2 2 1 8 4 2 2 1 8 4 2

    x y zPy y x z z y x x z

    .

    47. Cho a,b,c dng tho mn 2 2 2 2 2 2 2 2 23a b b c c a a b c . Tm GTLN ca biu thc

    2 22009 2011 2007( ) 2009 2011bc a c a b c bc a bPa bc

    .

    48. Cho x,y,z khng m. Tm GTLN ca 1 1

    1 (1 )(1 )(1 )P

    x y z x y z

    49. Cho , ,x y z l cc s thc dng, tho mn 3x y z . Tm gi tr nh nht ca biu thc 3 3 3

    (2 ) (2 ) (2 )x y zP

    y z x z x y x y z

    .

    50. Cho ba s dng a,b,c c tng bng 3 . Chng minh rng

    3 3 3 3 3 3

    2 2 2 2 2 2

    3

    3 4 11 3 4 11 3 4 11 5

    a b b c c aa ab b b bc c c ca a

    51. Cho a, b, c l ba s dng tha mn 12

    a b c . Tm gi tr ln nht ca biu thc:

    a b b c b c a c a c a bP

    a b b c a c b c a c a b a c a b b c

    52. Cho x > 0, y > 0 tha mn 2 2 3x y xy x y xy . Tm gi tr nh nht ca biu thc

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    51

    22 2 (1 2 ) 3

    2xyP x yxy

    .

    53. Cho x, y, z 0 tho mn 0x y z . Tm gi tr nh nht ca

    3 3 3

    316x y zP

    x y z

    54. Chng minh 2 2 2 1

    2a b c ab bc ca a b c

    a b b c c a

    vi mi s dng ; ;a b c .

    55. Cho a,b, c dng v a2+b2+c2=3. Tm gi tr nh nht ca biu thc 3 3 3

    2 2 23 3 3a b cP

    b c a

    56. Cho x, y, z l cc s thc dng ln hn 1 v tho mn iu kin 1 1 1 2x y z

    Tm gi tr ln nht ca biu thc A = (x - 1)(y - 1)(z - 1).

    57. Cho cba ,, > 0. Chng minh rng:

    3333 )111)((3cba

    cbaac

    cb

    ba

    .

    58. Tm GTLN ca hm s 2 2 22 4 2( ) sin os 2sin

    1 4 3(1 4 ) 3(1 4 )x x xf x cx x x

    .

    59. Cho x, y, z, t, s l cc s thc thay i tha mn 0 x y z t s v 1x y z t s .

    Tm gi tr ln nht ca biu thc s ( )( y )zt ts ztP x yy s xz .

    60. Cho , , 0x y z v 34

    x y z . T m gi tr ln nht ca biu thc:

    33 33 3 3E x y y z z x

    61. Cho ba s thc , ,a b c thuc khong 0;2 v tho mn: 4ab bc ca abc

    Chng minh rng: 2 2 24 4 4 3 3a b c

    62. Cho 2 s thc x, y tha mn : 2 2 1 1x y x y .

    Tm GTLN, GTNN ca F = 2(1 )( ) ( )2 2

    xy x yx yx y y xx y

    .

    63. Cho 2 s thc x, y tha mn : 2 24 1x y . Tm GTLN, GTNN ca 2( 1) 4 ( 1)

    2( 1)x y x yP

    x y

    .

    64. Ty theo tham s m, tm gi tr nh nht ca biu thc P= 2 2( 2 1) (2 3)x y x my . Vi

    ,x y

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    52

    65. Cho 2 s thc khng m x,y tha mn x2 + y2 + xy = 3. Tm gi tr ln nht , nh nht ca biu

    thc P = x3 + y3 ( x2 + y2).

    66. Cho a, b, c, d l cc s thc khng m, khc nhau tng i mt, tha mn iu kin

    ab + bc + ca = 4. Chng minh rng 1)(

    1)(

    1)(

    1222

    accbba

    .

    67. Vi a, b, c l nhng s thc dng, chng minh rng

    cbaabbac

    caacb

    bccba

    1

    535353 222222.

    68. Vi x, y, z l nhng s thc dng tha mn x + y + z = xyz, chng minh rng

    49

    11

    11

    12

    222

    zyx.

    69. Cho cc s thc khng m a, b.Chng minh rng:

    ( a2 + b + 43 ) ( b2 + a +

    43 ) ( 2a +

    21 ) ( 2b +

    21 ).

    70. Cho cc s thc dng x,y,z . Chng minh rng: 0222

    xzzxz

    zyyzy

    yxxyx

    71. Cho cc s dng x, y, z tha mn xyz + x + y z = 0. Tm gi tr ln nht ca biu thc:

    P = 1

    21

    31

    2222

    zyx

    72. Xt cc tam thc bc hai f(x) = a x2 + bx + c, trong a < b v f(x) 0 vi mi x R.

    Hy tm gi tr nh nht ca biu thc M = ab

    cba .

    73. Cho ba s dng a, b, c tha mn iu kin : ab + bc + ca = 2abc.

    Chng minh rng: 222 )12(1

    )12(1

    )12(1

    ccbbaa 21

    74. Bit rng 3

    21 yxyx . Tm gi tr nh nht ca biu thc M = 1

    12

    1

    yx

    .

    75. Cc s dng a,b,c tha mn abc = 1.Chng minh rng: )(23111 222 cbacba .

    76. Cho ba s khng m a, b, c tha mn: a + b + c = 1. Chng minh rng: 2a + b2 + c2 + abc12 1

    77. Cho x, y l cc s dng tha mn 3111 yxxy

    . Tm gi tr ln nht ca biu thc:

    M = 22111

    )1(3

    )1(3

    yxyxxyx

    yxy

    .

    www.VNMATH.com