Transcript
  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    1

    L XUN I

    (GV THPT Chuyn Vnh Phc)

    Bt ng thc (BT) l mt trong nhng dng ton thng c trong cc thi H-

    C. Cc th sinh ca chng ta u rt s v lng tng khi gp phi bi ton chng minh

    BT hoc tm gi tr ln nht, nh nht. n gin l do cc bi ton v BT thng l bi

    ton kh trong thi, nhm phn loi v chn c cc hc sinh kh gii. Thng th cc s

    t khng bit bt u t u gii quyt cc bi ton v BT. Chuyn ny mun h

    thng cho cc bn cc phng php c bn v mt s dng bi tp v BT. Hy vng s

    gip cc em hc sinh lp 12 t kt qu cao trong k thi H- C sp ti.

    c xong chuyn ny ti tin cc bn s khng cn cm gic s bt ng thc na

    Khi chng ta ht i s s hi v ngi ngn th chng ta s am m v dnh tnh yu cho n.

    Dnh tnh yu v s am m cho ton hc ni chung v BT ni ring l iu rt cn thit

    ca mt ngi lm ton s cp chn chnh v s lng mn ca ton hc cng bt ngun t

    Thnh cng ch n khi bn lm vic tn tm v lun ngh n nhng iu tt

    p

    Nhng li khuyn b ch khi hc v BT:

    1. Nm chc cc tnh cht c bn ca BT.

    2. Nm vng cc phng php c bn chng minh BT nh: PP bin i tng

    ng; PP s dng BT C si; PP s dng o hm

    3. c bit ch trng vo n tp cc k thut s dng BT C si, lun bit t v tr

    li cc cu hi nh: khi no p dng; iu kin cho cc bin l g; du bng xy ra khi no;

    nu p dng th th c xy ra du bng khng; ti sao li thm bt nh vy

    4. Lun bt u vi cc BT c bn (iu ny v cng quan trng); hc thuc mt

    s BT c bn c nhiu p dng nhng phi ch iu kin p dng c, chng hn nh:

    * 2 2 2a b c ab bc ca (1) vi mi a,b,c

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    2

    * 2(a b c) 3(ab bc ca) (2) vi mi a,b,c

    * 2 2 2 2(a b c) 3(a b c ) (3) vi mi a,b,c

    * 1 1 4 1 1 1 9; (4)a b a b a b c a b c

    vi mi a,b,c dng

    * 2 2 2 2 2 2a x b y (a b) (x y) (5) vi mi a,b,x,y.

    * 2 2 2x y (x y) (6)

    a b a b

    vi mi a,b dng v x,y bt k

    * 2 2 2 2x y z (x y z) (7)

    a b c a b c

    vi mi a,b,c dng v x,y,z bt k

    Du bng xy ra cc BT (1), (2), (3) v (4) l a=b=c.

    Du bng xy ra BT (5) v (6) l x ya b ; (7) l x y z

    a b c (vi mu khc 0).

    (Cc em hy bt tay ngay vo vic chng minh cc BT c bn trn nh. Hy tm cho mnh

    mt cch gii nht qun, n gin, nh n v khi lm bi thi u phi chng minh li, ri

    mi c p dng).

    Trc ht xin a ra 3 phng php thng dng nht chng minh BT

    I. PHNG PHP BIN I TNG NG:

    1. Phng php chung

    chng minh A B ta thng thc hin theo mt trong hai cch sau:

    Cch 1: Ta chng minh A B 0 . lm c iu ny ta thng s dng hng ng

    thc phn tch A B thnh tng hoc tch ca nhng biu thc khng m.

    Cch 2: Xut pht t mt BT ng no ta bin i n BT cn chng minh. i vi

    cch ny thng cho ta li gii khng c t nhin cho lm v thng s dng khi cc

    bin c nhng rng buc c bit.

    Ch : Mt s kt qu hay s dng

    * 2x 0 vi mi x v 2x 0 x 0

    * x 0 vi mi x v x 0 x 0

    2. Mt s v d

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    3

    V d 1: Chng minh rng vi mi a,b ta c: 2 2a b 2ab (1)

    Gii: Ta c 2 2 2 2 2a b 2ab (a b) 0 a b 2ab (pcm).

    ng thc xy ra khi v ch khi a=b.

    Tht n gin phi khng cc bn, nu tinh thm mt cht thi cc bn s tm ra nhng

    kt qu tng qut hn v nim tin vt qua bi BT trong thi H l hon ton kh

    thi.

    C th l vi ba s thc a,b,c bt k ta c 2 2a b 2ab ; 2 2b c 2bc v 2 2a c 2ac

    Cng tng v ca 3 BT ta c kt qu sau: 2 2 2a b c ab bc ca (2)

    C th thy ngay c hai BT tng ng vi (2) rt quen thuc l

    2(a b c) 3(ab bc ca) (3) vi mi a,b,c

    2 2 2 2(a b c) 3(a b c ) (4) vi mi a,b,c

    Chng ta s ni thm ng dng tuyt vi ca ba BT (2), (3) v (4) nhng phn sau

    V d 2: Chng minh rng vi mi a,b,c ta c: 4 4 4a b c abc(a b c)

    Gii: p dng lin tip BT (2) trong v d 1 ta c:

    4 4 4 2 2 2 2 2 2

    2 2 2 2 2 2 2 2 2

    a b c (a ) (b ) (c )a b b c c a (ab) (bc) (ac)ab.bc ab.ac bc.ac abc(a b c)

    Nh vy nu thi hi cc bn mt bi nh sau:

    Cho 3 s thc a,b,c tho mn a b c 1 . Chng minh rng: 4 4 4a b c abc th

    chc cc bn c c hi cao t im 10 ri! (Hy c t tin ln nh th!)

    V d 3: Chng minh rng vi mi a,b 0 ta c:

    3 3 2 2a b a b ab

    Gii: Ta bin i 3 3 2 2 2a b a b ab (a b) (a b) 0 , suy ra pcm.

    Nhn xt: BT trn tht n gin nhng cng c kh nhiu ng dng vi cc bi ton kh

    hn, chng hn ta xt 3 bi ton sau:

    Bi 3.1. Cho a,b,c 0 . Chng minh rng:

    3 3 3 3 3 31 1 1 1

    a b abc b c abc a c abc abc

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    4

    Hng gii: Ta c 3 3 2 2 3 3a b a b ab ab(a b) a b abc ab(a b c)

    Suy ra 3 31 1

    a b abc ab(a b c)

    .

    Cng hai BT tng t ta c

    1 1 1 1VTab(a b c) bc(a b c) ac(a b c) abc

    (pcm).

    Xin a ra thm hai h qu ca bi ton trn (coi nh bi tp cho cc bn luyn tp)

    * Cho a,b,c 0 tho mn abc=1. Khi : 3 3 3 3 3 31 1 1 1

    a b 1 b c 1 a c 1

    * Cho a,b,c 0 tho mn abc=1. Khi : 1 1 1 1a b 1 b c 1 a c 1

    (che du bn cht hn)

    Bi 3.2. Cho a,b,c khng m tho mn a b c 2012 . Tm gi tr nh nht ca biu thc

    3 3 3 3 3 33 3 3P 4(a b ) 4(b c ) 4(a c )

    Hng gii: Mi nhn BT ta cm thy rt kh khn v c cn bc 3 v iu quan trng l

    phi x l c biu thc trong du cn. Bt ng thc 3 3 2 2a b a b ab cho ta mt manh

    mi tm ra li gii bi ton, nhng nu p dng nguyn xi nh vy th cha n. Ta bin

    i mt cht BT ny

    3 3 2 2 3 3 2 2 3 3 3a b a b ab 3(a b ) 3(a b ab ) 4(a b ) (a b)

    Nh vy ta c thu c BT 3 3 34(a b ) (a b) .

    Chc cc bn cng ng vi ti rng php bin i rt t nhin ch.

    By gi p dng BT va tm c ta c

    3 3 3 3 3 33 3 3P 4(a b ) 4(b c ) 4(a c ) (a b) (b c) (c a) 2(a b c) 4024

    ng thc xy ra khi v ch khi 2012a b c3

    .

    Vy GTNN ca P bng 4024.

    Bi ton tng qut: Cho a,b,c khng m tho mn a b c k . Tm gi tr nh nht ca

    3 3 3 3 3 33 3 3P m(a b ) m(b c ) m(a c )

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    5

    ( m,k l cc hng s dng cho trc)

    Bi 3.3. K hiu A,B,C l ba gc ca mt tam gic bt k. Tm gi tr ln nht ca

    3 3 3

    3 3 3

    sin A sin B sin CPA B Ccos cos cos2 2 2

    Hng gii: y qu l mt bi ton kh, ta hy m mm theo cc u mi nh nh

    * Th nht: Ta c mt nh gi rt quen thuc trong tam gic:

    C A B Csin A sin B 2cos .cos 2cos2 2 2

    * Th hai: Cc cn bc 3 gi ta ngh ti BT: 3 33a b 4(a b )

    Nh vy, ta c 3 3 3 3 3C Csin A sin B 4(sin A sin B) 4.2cos 2. cos2 2

    Tng t ta c 3 3 3 Asin B sin C 2. cos2

    v 3 3 3 Bsin A sin C 2. cos2

    Cng tng v 3 BT trn ta c

    3 3 3 3 3 3A B Csin A sin B sin C cos cos cos2 2 2

    Vy P 1 . Du bng xy ra khi v ch khi A=B=C

    Do gi tr ln nht ca P bng 1 khi tam gic ABC u.

    V d 4: Chng minh rng vi a,b,c l 3 cnh mt tam gic bt k ta c:

    2 2 2ab bc ca a b c 2(ab bc ca)

    Gii: BT bn tri chng minh, chng minh BT bn phi ta xut pht t mt BT

    c bn trong tam gic l b c a b c .

    * Nu s dng b c a th ta bin i nh sau:

    2 2 2 2 2 2 2a b c a (b c) b c 2bc a b c 2bc

    Tng t 2 2 2b a c 2ac ; 2 2 2c a b 2ab . Cng theo tng v ba BT ta c pcm.

    * Nu s dng a b c th ta bin i nh sau:

    2a b c a ab ac , cng hai BT tng t ta c pcm.

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    6

    V d 5: Chng minh rng vi mi a,b,x, y ta c BT sau (BT Mincpxki)

    2 2 2 2 2 2a x b y (a b) (x y) (1)

    Gii: Bnh phng hai v v bin i tng ng:

    2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

    2 2 2 2

    a x b y 2 (a x )(b y ) a x b y 2ab 2xy

    (a x )(b y ) ab xy (*)

    + Nu ab xy 0 th hin nhin (*) ng

    + Nu ab xy 0 th 2 2 2 2 2 2(*) (a x )(b y ) (ab xy) (bx ay) 0 (lun ng)

    Vy bi ton c chng minh. ng thc xy ra khi bx=ay.

    Ch : C th chng minh BT trn bng cch s dng BT vc t rt n gin nh sau

    (khi lm bi thi H cc bn phi chng minh BT ny trc khi dng n, lc cc bn

    hy chn mt phng n chng minh m cc bn cho l hay v d nh nht. OK).

    t u (a; x)

    v v (b; y)

    , khi u v (a b;x y)

    .

    T BT vc t u v u v

    v cng thc di vc t ta c ngay pcm.

    Nu p dng hai ln BT (1) ta c BT sau:

    2 2 2 2 2 2 2 2a x b y c z (a b c) (x y z) vi mi a, b,c, x, y,z .

    Nhn xt: BT Mincpxki c rt nhiu ng dng hay v c th gii quyt c nhiu bi

    BT hc ba. Xin c minh ho iu ny qua 3 bi ton c bn sau y:

    Bi 5.1. Cho a,b khng m tho mn a b 1 .

    a) Chng minh rng: 2 21 a 1 b 5

    b) Tm gi tr nh nht ca 2 22 21 1P a bb a

    Hng gii:

    a) Ta c 2 2 2 21 a 1 b (1 1) (a b) 5 . ng thc xy ra khi 1a b2

    .

    b) Ta c 2 2

    2 2 2 22 2

    1 1 1 1 4P a b (a b) (a b) 17b a a b a b

    .

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    7

    ng thc xy ra khi 1a b2

    . Vy GTNN ca P bng 17 .

    Bi 5.2. Cho x,y,z dng tho mn x y z 1 . Chng minh rng:

    2 2 22 2 2

    1 1 1x y z 82x y z

    Hng gii: p dng BT Mincpxki ta c

    22 2 2 2

    2 2 2

    22

    1 1 1 1 1 1P x y z (x y z)x y z x y z

    9(x y z) 82 (*)x y z

    Du bng xy ra khi v ch khi 1x y z3

    .

    Vi gi thit x y z 1 ta thay trc tip vo (*) v c kt qu l 82 . Tuy nhin nhiu

    khi bi li cho gi thit kh i rt nhiu, mc d du bng vn xy ra khi 1x y z3

    .

    Chng hn H khi A nm 2003: Cho x,y,z dng tho mn x y z 1 .

    Chng minh rng: 2 2 22 2 21 1 1x y z 82x y z

    .

    Vi bi ton ny ta khng th thay x y z 1 ra ngay kt qu nh bi trn c. ng

    trc tnh hung ny ta c ngay hai hng gii quyt.

    Hng 1: t 2t (x y z) 0 t 1 . Ta c 81P tt

    .

    Ta tch kho dng BT Csi: 81 1 80 1 80t t 2 t. 82 P 82t t t t 1

    .

    Hng 2: Vn t 2t (x y z) v xt hm 81f (t) t ; 0 t 1t

    .

    Ta c 2

    2 2

    81 t 81f '(t) 1 0 t 0;1t t

    , suy ra hm f(t) nghch bin trn 0;1 .

    Do f (t) f (1) 82 P 82 .

    Hng gii quyt th hai s c cp phn sau ca chuyn .

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    8

    Bi 5.3. Cho x,y,z dng tho mn x y z 5 . Tm gi tr nh nht ca

    2 2 2P 223 x 223 y 223 z

    Hng gii: Ta c

    2 2 2 2 2 2 2 2P ( 223) x ( 223) y ( 223) z (3 223) (x y z) 2012

    ng thc xy ra khi 5x y z3

    . Vy GTNN ca P bng 2012 .

    C l khng phi ni g thm na th cc bn cng thy v p v sc mnh ca

    BT Mincpxki. Nhng ti nhc li rng phi chng minh li BT ny trc khi p

    dng nh!

    3. Bi tp t luyn

    Bi 1. Chng minh rng: , , , , ,a b c d e R ta c:

    a) 2 2 2 2 2 ( )a b c d e a b c d e .

    b)

    33 3

    ( 0).2 2

    a b a b a b

    Bi 2. Chng minh rng:

    a) 5 5 4 4 2 2( )( ) ( )( ), , : 0.a b a b a b a b a b ab

    b) 2 21 1 2 , , 1.

    1 1 1a b

    a b ab

    Bi 3. Cho ABC. Chng minh rng:

    a) 2 2 2 3 3 3( ) ( ) ( )a b c b c a c a b a b c .

    b) 2 2 2 2( ).a b c ab bc ca

    Bi 4. Chng minh rng:

    a) (a c)(b d) ab cd , a,b,c,d 0

    b) 2 2 2 2 2 2(a c) (b d) a b c d , a,b,c,d R

    c) 1 1 1 1 1b (c a) (c a)c a b c a

    0 a b c

    d) b c a a b ca b c b c a 0 a b c

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    9

    Bi 5. Cho a, b > 0: a + b = 2. Chng minh rng a bab a b

    Bi 6. Cho hai s thc a ,b tho mn a + b 2. Chng minh rng : a4 + b4 a3 + b3

    Bi 7. Cho ba s a ,b ,c [0;1]. Chng minh rng : a + b + c ab bc ca 1

    Bi 8. Cho a,b,c tho mn a b c 1 . Chng minh rng:

    a b c a b c

    1 1 1 a b c33 3 3 3 3 3

    Bi 9. Cho a,b,c dng. Chng minh rng:

    2 2 2 2 2 2a ab b b bc c a ac c a b c

    II. PHNG PHP S DNG BT NG THC C SI

    1. Bt ng thc Csi

    a) Cho a 0, b 0 . Khi a b ab2

    . ng thc xy ra khi a=b.

    b) Cho a 0, b 0, c 0 . Khi 3a b c abc3

    . ng thc xy ra khi a=b=c.

    Cc dng tng ng l: a b 2 ab ; 2a bab

    2

    3a b c 3 abc ; 3a b cabc

    3

    c) Tng qut: Cho n s thc khng m 1 2, ,..., ( 2)na a a n . Khi ta c

    1 2 1 2... ... nn na a a n a a a

    ng thc xy ra khi v ch khi 1 2 ... na a a .

    Ch : Vi cc bi thi H- C thng thng ch cn p dng BT Csi vi 2 hoc 3 s.

    2. Mt s v d

    V d 1: Chng minh rng:

    a) a b 2 a,b 0b a b) a b 2 a,b 0

    b a

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    10

    Gii. a) p dng BT Csi cho hai s dng ta c: a b a b2 . 2b a b a (pcm)

    Du bng xy ra khi a=b.

    b) Ta khng th p dng ngay BT Csi v ch c iu kin a,b 0 . Bin i tng

    ng BT bng cch bnh phng hai v:

    2 2 2

    2 2a b a b a b2 4 2b a b a b a

    n y theo BT csi th BT sau l ng, vy ta c pcm

    Ch l du bng xy ra khi a b .

    Cng c th thy ngay rng ab

    v ba

    cng du nn ta c

    a b a b 2b a b a (lc ny li p dng BT Csi c)

    V d 2: Cho a,b,c dng. Chng minh rng:

    a) 1 1 4a b a b

    (1) b) 1 1 1 9

    a b c a b c

    (2)

    Gii. a) Nu vit li BT cn chng minh di dng 1 1(a b) 4a b

    th hng gii

    quyt l qu r rng. Tht vy, p dng BT Csi cho hai s dng ta c

    a b 2 ab v 1 1 12a b ab .

    Suy ra 1 1 1(a b) 4 ab. 4a b ab

    . Du = xy ra khi v ch khi a=b

    b) Hon ton tng t vi phn a) bng cch p dng BT Csi vi 3 s.

    Nhn xt: Hai BT trong v d 1 c rt nhiu ng dng v cng l con ng sng to ra

    v vn cc BT hay. C th ni phn ln cc BT trong thi H- C c gc tch ca hai

    BT ny. Ni ra cc p dng hay ca hai BT ny th nhiu v k v khng bit s tn

    km bao giy mc, ti xin ch dn chng ra vi bi ton in hnh.

    Bi 2.1. Cho a,b,c dng. Chng minh rng:

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    12

    * Cho x,y,z dng tho mn x 2y 4z 12 . Chng minh rng:

    2xy 8yz 4xz 6x 2y 2y 4z 4z x

    .

    Vi bi ton ny, cc bn ch cn coi a x;b 2y;c 4z th a b c 12 v BT cn

    chng minh tr thnh: ab bc ac 6a b b c a c

    (y chnh l h qu ca (7) ri. OK)

    Bi 2.4. Gi a,b,c l ba cnh ca mt tam gic, p l na chu vi tam gic . Chng minh

    rng:

    1 1 1 1 1 12p a p b p c a b c

    (8)

    Hng gii: D thy p a 0;p b 0;p c 0 v nhn xt rng

    (p a) (p b) 2p a b c

    iu ny gi ta dng BT (1) cho hai s p-a v p-b. C th l:

    1 1 4 4p a p b (p a) (p b) c

    Cng hai BT tng t ta c BT (8) cn chng minh

    Bi 2.5. Cho a,b,c dng. Chng minh rng:

    2 2 2 1 1 1 3a b c a b ca b b c c a 2

    (9)

    Hng gii: Ta c 2 2 2

    2 2 2 9 3 3(a b c ) 3VT(9) a b c . . (a b c)2(a b c) 2 a b c 2

    ( do 2 2 2 2(a b c) 3(a b c ) )

    Bi 2.6. Cho x,y,z dng tho mn x y z 1 . Tm gi tr ln nht ca biu thc

    x y zPx 1 y 1 z 1

    .

    Hng gii: c th p dng c BT (2) ta bin i P nh sau:

    x 1 1 y 1 1 z 1 1 1 1 1P 3x 1 y 1 z 1 x 1 y 1 z 1

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    13

    Ta c 1 1 1 9 9x 1 y 1 z 1 x y z 3 4

    , suy ra 9 3P 34 4

    Du bng xy ra khi v ch khi 1x y z3

    . Vy GTLN ca P bng 34

    .

    Vi li gii nh trn cc bn c th lm hon ton tng t vi bi ton tng qut hn

    Bi 2.7. Cho x,y,z dng tho mn x y z 1 v k l hng s dng cho trc.

    Tm gi tr ln nht ca biu thc x y zPkx 1 ky 1 kz 1

    .

    Bi 2.8. Cho a,b,c dng tho mn a b c 1 . Tm gi tr nh nht ca biu thc

    2 2 21 1 1P

    a 2bc b 2ac c 2ab

    Hng gii: Ta c ngay 2 2 2 29 9P 9

    a 2bc b 2ac c 2ab (a b c)

    .

    Du bng xy ra khi a b c 1a b ca b c 1 3

    . Vy minP 9 .

    Bi 2.9. Cho A,B,C l ba gc ca mt tam gic. Chng minh rng:

    1 1 1 62 cos2A 2 cos2B 2 cos2C 5

    Hng gii: Ta c 1 1 1 92 cos2A 2 cos2B 2 cos2C 6 cos2A cos2B cos2C

    D chng minh c rng 3cos2A cos2B cos2C2

    (cc bn hy t chng minh nh)

    Suy ra 1 1 1 9 632 cos2A 2 cos2B 2 cos2C 562

    (pcm)

    Bi 2.10. Cho a,b,c dng tho mn a b c 1 . Chng minh rng:

    2 2 21 1 1 1 30

    ab bc aca b c

    (10)

    Hng gii: Ta nh gi v tri ca (10) mt cch rt t nhin nh sau:

    2 2 2 2 2 21 1 1 1 1 9

    ab bc ac ab bc caa b c a b c

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    14

    = 2 2 21 1 1 7

    ab bc ca ab bc ca ab bc caa b c

    29 7 9 7 301ab bc ca 1(a b c)

    3

    (do BT c bn 21 1ab bc ca (a b c)3 3

    )

    3. Bi tp t luyn

    Bi 1. Cho a, b, c > 0. Chng minh rng:

    a) 1 1 1( )( ) 9a b ca b c

    . b) 33(1 a)(1 b )(1 c ) 1 abc

    c) 2 2 2a b c a b c

    b c c a a b 2

    d) abc

    acb

    cbacba

    222

    222222

    Bi 2. Tm gi tr nh nht ca mi biu thc sau:

    21

    2A aa

    vi a > 0. 3 23

    B xx

    vi x > 0.

    Bi 3. Cho a, b, c > 0 tho mn: a + b + c = 2. Tm gi tr nh nht ca: 3 3 3T a b c

    Bi 4. Cho x, y, z > 0: x + y + z = 1. Tm Min: 4 4 4R x y z .

    Bi 5. Tm gi tr ln nht ca mi biu thc sau:

    (3 2 ); (0 3 / 2).M x x x

    (1 )(2 )(4 ); (0 x 1, 0 2).N x y x y y

    3(1 ) ; 0 1.P x x x

    Bi 6. Chng minh rng vi a, b, c > 0 ta c:

    a) 6a b b c c ac a b

    b) 32

    a b cb c c a a b

    .

    c) bc ca ab a b ca b c

    d) 2 2 2 1 1 1 3a b c (a b c)a b b c c a 2

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    15

    e) 2 2 2 2 2 2

    a b c 1 1 1 12 a b ca b b c c a

    f) 2 2 2 2 2 2

    a b b c c a 1 1 1a b ca b b c c a

    Bi 7. Cho ABC vi ba cnh l a,b,c. CMR: 3a b cb c a c a b a b c

    .

    Bi 8. Cho , 1a b . Chng minh rng: 1 1a b b a ab .

    Bi 9. Cho ABC. Chng minh rng:

    a) 1( )( )( )8

    p a p b p c abc .

    b) 1 1 1 1 1 12( )p a p b p c a b c

    .

    Bi 10. Cho a,b,c 0 v a b c 1 . Chng minh rng:

    2 2 2

    1 1 1 9a 2bc b 2ca c 2ab

    Bi 11. Chng minh rng:

    a) 1a 3b(a b)

    , a b 0 b) 2

    1a 2 2b(a b)

    , a b 0

    c) 2

    4a 3(a b)(b 1)

    , a b 0 d) 2

    2

    a 2 2a 1

    , a R

    e) 2 2

    4 4

    x y 141 16x 1 16y

    x,y R f) 22

    1 2(x 1) 1 16

    x x

    0 x

    Bi 12. Cho a,b,c 0 v a b c 1 . CMR: 8abc(a b)(b c)(c a)729

    Bi 13. Cho a,b,c 0 v 2 2 2a b c 1 . CMR: 2 2 2 2 2 2

    a b c 3 32b c c a a b

    Bi 14. Cho a,b,c 0 : 1 1 2a c b . CMR: a b c b 4

    2a b 2c b

    Bi 15. a) Cho a , b , c > 0 v 1 1 1 21 a 1 b 1 c

    . CMR: 18

    abc .

    b) Cho a,b,c,d 0 tho mn 1 1 1 1 31 a 1 b 1 c 1 d

    . CMR: 1abcd81

    Bi 16. Cho a, b , c R v a + b + c = 0. CMR: a b c a b c8 8 8 2 2 2 .

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    16

    Bi 17. Chng minh rng 2 2( 2) 3 ( 0)2

    x xx

    Bi 18. Cho a > 0, b > 0 v a + b = 1. Chng minh rng 2 4ab27

    .

    Bi 19. Chng minh rng nu x > - 3 th

    13

    93

    22

    x

    x

    Bi 20. Chng minh rng nu a > b > 0 th 24a 3

    (a b)(b 1)

    Bi 21. Tm gi tr nh nht ca biu thc Q = x + y bit x > 0, y > 0 tho mn: 132 yx

    Bi 22. Vi xyz = 1, x, y, z > 0. CMR: 23222

    yx

    zzx

    yyz

    x

    Bi 23. Tm gi tr nh nht ca P = a

    bb

    a

    11

    33

    vi a, b l cc s dng tho mn iu

    kin ab = 1.

    Bi 24. Tm gi tr nh nht ca 2 3 Px y

    vi x, y l cc s dng tha mn x+y=1.

    Bi 25. Cho x, y, z > 0. Chng minh rng

    26)(16)(9)(4 z

    xyy

    zxx

    zy

    Bi 26. Cho x + y = 1, x, y > 0. Tm gi tr nh nht ca biu thc: xyyx

    A 11 22

    Bi 27. Cho x,y 0 , x+ y= 1. CMR: 121 22 yx

    Bi 28. Cho a + b = 5, a, b > 0. Tm gi tr nh nht ba

    P 11

    Bi 29. Cho x,y,z dng tho mn xyz=1. Tm gi tr nh nht ca

    a) P=x+y+z b) P= x y z c) 1 1 1x y z

    Bi 30. Cho 3 s a,b,c > 0. CMR: 2 a

    a3 + b2 + 2 b

    b3 + c2 + 2 c

    c3 + a2 1a2 +

    1b2 +

    1c2

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    17

    Bi 31. Cho x ,y ,z [0;1]. CMR: (2x + 2y + 2z)(2 x + 2 y + 2 z) 818

    Bi 32. Cho a 3 ; b 4 ; c 2 . Tm GTLN ca A = ab c 2 + bc a 3 + ca b 4

    abc

    Bi 33. Cho a,b,c dng . Chng minh rng:

    1 1 4 16 64a b c d a b c d

    Bi 34. Cho a,b,c dng tho mn a b c 1 . Chng minh rng:

    3 3 3 3a b b c a c 18

    Bi 35. Cho a,b,c dng tho mn ab bc ca 5 . Chng minh rng:

    2 2 23a 3b c 10

    Bi 36. Cho a,b,c dng tho mn abc=1. Chng minh rng:

    a) 3 3 3a b c a b c

    b) 3 3 3 2 2 2a b c a b c

    Bi 37. Cho a,b,c dng tho mn abc=1. Chng minh rng:

    1 1 1a 1 . b 1 . c 1 1b c a

    Bi 38. Gi s a,b,c l ba cnh ca mt tam gic. Chng minh rng:

    a b c 3a b c b c a c a b

    Bi 39. Cho a,b,c dng tho mn a b c 1 . Chng minh rng:

    (1 a)(1 b)(1 c) 8(1 a)(1 b)(1 c)

    Bi 40. Cho a,b,c dng tho mn a b c abc . Chng minh rng:

    3 3 3a b c 1b c a

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    18

    cc bn c thm k thut khi p dng BT Csi ti xin gii thiu mt cht v

    phng php chn im ri csi. y c th ni l mt tuyt chiu c o gip cc em

    nhanh chng tm ra li gii bi ton.

    III. PHNG PHP THM HNG T V CHN IM RI CSI

    T vic d on c du bng xy ra (im ri Csi), thm bt cc s hng cho ph

    hp v s dng kho lo bt ng thc Csi ta c th t c nhng kt qu khng ng.

    c c mt nh hng ng n chng ta thc hin cc bc phn tch bi ton nh

    sau:

    1. D on du bng xy ra hay cc im m ti t c GTLN, GTNN.

    2. T d on du bng, kt hp vi cc BT quen bit, d on cch nh gi (tt

    nhin l thm mt cht nhy cm v kh nng ton hc ca mi ngi) cho mi

    bi ton. Ch rng mi php nh gi phi m bo nguyn tc du bng xy ra

    mi bc ny phi ging nh du bng m ta d on ban u.

    lm r iu ny ti xin phn tch cch suy ngh tm ra li gii trong cc v d sau:

    V d 1. Chng minh rng vi a,b,c 0 ta c:

    2 2 2a b c a b cb c a

    Phn tch bi ton:

    * Trc ht ta nhn thy nu p dng ngay bt ng thc C si cho 3 s th khng ra

    c kt qu mong mun.

    * D nhn thy du bng xy ra khi a = b = c.

    Khi 2a b

    b . V vy ta thm b vo phn t i din

    2ab

    c chng minh sau:

    Li gii.

    p dng bt ng thc C si cho hai s dng ta c: 2 2 2

    2 2 2 2 2 2

    a b cb 2a; c 2b; a 2cb c a

    a b c a b cb c a 2a 2b 2c a b cb c a b c a

    V d 2. Chng minh rng vi x,y,z > 0 ta c 3 3 3

    2 2 2x y z x y zy z x

    Phn tch bi ton:

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    19

    Ta thy rng vi hng t 3x

    y c th c hai hng sau:

    Hng 1: Thm 3

    2x xy 2xy , cng vi BT c bn 2 2 2x y z xy yz zx

    cng cc bt ng thc li ta c iu phi chng minh.

    Hng 2: Thm 3 3 3 3 3 3

    2 2 2 2 2 2x x y y z zy 3x ; z 3y ; x 3zy y z z x x ri cng li

    ta c iu phi chng minh.

    V d 3. Cho x, y, z l cc s dng tha mn xyz = 1. Chng minh rng:

    x3 + y3 +z3 x + y + z

    Phn tch bi ton:

    * D on du bng xy ra khi x = y = z = 1.

    * Ta mun t hai mc ch l nh gi gim bc t bc 3 xung bc 1 v m bo

    du bng khi x=1, nh vy phi s dng BT csi vi 3 s, l iu d hiu. Vy th phi

    thm hng s no vo vi 3x . Chc cc bn u thng nht l s 1 ri.

    Li gii: p dng BT Csi cho 3 s dng ta c 3x 1 1 3x ; 3y 1 1 3y ; 3z 1 1 3z

    Cng tng v 3 BT ta c : 3 3 3x y z 3(x y z) 6

    Mt khc 3x y z 3 xyz 3 nn 3(x y z) 6 x y z

    Vy bi ton c chng minh.

    Cng theo hng ny ta c cc kt qu sau:

    Vi x, y, z l cc s dng tha mn xyz = 1 ta c: 3 3 3 2 2 2x y z x y z 2012 2012 2012 2011 2011 2011x y z x y z

    (Cc bn hy chng minh cc kt qu ny nh)

    V d 4. Cho a, b, c dng tho mn abc=1. Chng minh rng: 3 3 3a b c 3

    (1 b)(1 c) (1 c)(1 a) (1 a)(1 b) 4

    Phn tch bi ton:

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    20

    Ta s thm cho 3a

    (1 b)(1 c) nhng hng t g? tr li c cu hi cc

    bn ch l du bng xy ra khi a=b=c=1.

    Lc th 3a 1 1 1 1 b 1 c

    (1 b)(1 c) 4 8 8 8

    V vy ta c cch chng minh sau:

    Li gii: p dng BT Csi cho 3 s dng ta c 3 3

    3a 1 b 1 c a 1 b 1 c 33. . . a

    (1 b)(1 c) 8 8 (1 b)(1 c) 8 8 4

    Cng hai BT tng t ta c: 3 3 3a b c 3 1 3(a b c)

    (1 b)(1 c) (1 c)(1 a) (1 a)(1 b) 4 2 2

    (pcm).

    iu phi chng minh.

    V d 5. Cho a, b, c dng. Chng minh rng: 3 3 3a b c 1 (a b c)

    b(c a) c(a b) a(b c) 2

    Phn tch bi ton:

    * D on du bng xy ra khi a=b=c.

    * Khi 3 3a a a c a b

    b(c a) a(a a) 2 4 2

    . Vit nh vy v dng ca ta l phi

    kh c mu s v tri. Nh vy c th thc hin li gii n gin nh sau:

    Li gii: p dng BT Csi cho 3 s dng ta c 3 3

    3a c a b a c a b 33. . . a

    b(c a) 4 2 b(c a) 4 2 2

    Cng hai BT tng t ta c iu phi chng minh.

    V d 6. Cho a, b, c dng tho mn a b c 3 . Tm gi tr ln nht ca 3 3 3P a 2010b b 2010c c 2010a

    Phn tch bi ton:

    * D on P t GTLN ti a b c 1 (tt nhin khng phi lc no iu d on

    ca ta cng ng)

    * Khi 3 3a 2010b 2011 v d on gi tr ln nht ca P bng 33 2011

    (th ny m thi trc nghim th ngon qu...)

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    21

    * By gi vi mt tham s m>0 no , ta vit

    3 32 23 3

    1 1 (a 2010b) m ma 2010b . (a 2010b).m.m .3m m

    .

    Vn by gi l ta chn m bng bao nhiu th ph hp?

    D thy du bng xy ra khi a b 1

    m 2011a 2010b m

    Li gii: p dng BT Csi cho 3 s dng ta c:

    3 32 23 3

    1 1 (a 2010b) 2011 2011a 2010b . (a 2010b).2011.2011 .32011 2011

    Cng hai BT tng t v cng li ta c:

    3

    23

    1 2011(a b c) 6.2011P . 3. 201132011

    Du bng xy ra khi a b c 1 . Vy GTLN ca P bng 33 2011 .

    V d 7. Cho a,b,c khng m tha mn a+b+c=3. Tm gi tr nh nht ca

    3 3 3P a 64b c .

    Phn tch bi ton:

    y l bi ton m cc vai tr ca cc bin khng nh nhau. Tuy nhin ta vn d

    on c P t GTNN khi a=c. Vn l bng bao nhiu th cha th ni ngay c.

    bit iu ta xt hai tham s , 0 v vit P nh sau:

    3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3P (a ) (64b ) (c ) 4 2

    p dng BT Csi ta c:

    2 2 2 3 3P 3 a 3.4 b 3 c 4 2 (*)

    Du bng xy ra khi

    a c

    b / 4 2 3 (1)4

    a b c 3

    n y vn cha c th tm ra , .

    rng gi thit cho a+b+c=3 nn t (*) ta s lm cho cc h s ng trc a,b,c bng

    nhau. C th l 2 23 12 (2)

    T (1) v (2) d tm ra 24 12,17 17

    .

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    22

    Khi 24 3a c ,b17 17

    v 3

    2

    12P

    17

    Mi th th l n. Cc bn hy t vit li li gii bi ton ny v nng nng trong nim

    vui chin thng nh.

    Nhn xt: Nu ta b gi thit a+b+c=3 th ta c th thu c BT sau:

    Cho a,b,c khng m. Chng minh rng

    3 3 3 3289(a 64b c ) 64(a b c) .

    Li gii ca bi ton ny dnh cho bn c (gi l c th chun ho a v bi

    ton trn).

    V d 8. Cho x,y,z dng tha mn xy yz xz 1 . Tm gi tr nh nht ca

    2 2 2P 3(x y ) z .

    Phn tch bi ton:

    Chc khng phi bnh lun g th cc bn u cng nhn vi ti rng bi ton ny

    qu hay, cu trc p mt nhng khng h d dng. Tt nhin ai chng mong rng bi s

    cho tm GTNN ca 2 2 2P x y z hoc vui hn l tm GTNN ca

    2 2 2P x y z 2013 .... Ta tr li qu trnh phn tch v tm ti li gii cho bi ton:

    iu kin rng buc gi thit l i xng vi x,y,z, nhng trong biu thc P ch

    i xng vi x,y; vai tr ca z vi x,y l nh nhau. V vy ta d on P t GTNN khi x=y

    v 2z x y

    2 (vi 0 no ).

    Ta a ra nh gi nh sau: 2

    2 zx 2 .xz2 2

    ;

    22 zy 2 .yz

    2 2

    v 2 2. x y 2. .xy2 2

    Do : 2 2 2. x y z 2. . xy yz xz 22 2 2

    .

    Nh th ta chn 0 sao cho 32

    (s 3 trong bi), c th thy ngay

    mt s 2 .

    Du bng xy ra khi 22 2

    1x yxy yz xz 1 z 2x 2y 5z xy yz xz 1 2x y z2 5

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    23

    Lc GTNN ca P bng 2.

    Cc bn hy bt tay t gii bi ton tng t sau nh:

    Cho x,y,z dng tha mn x y z 1 . Tm gi tr nh nht ca

    3

    3 3 zP x y4

    .

    IV. PHNG PHP S DNG O HM

    1. Ni dung phng php

    a) Cc kin thc lin quan:

    1. Hm f(x) ng bin trn D khi v ch khi f '(x) 0 x D .

    2. Hm f(x) nghch bin trn D khi v ch khi f '(x) 0 x D .

    3. Cho hm f(x) ng bin trn D, khi vi u,v D ta c: u v f (u) f (v)

    4. Cho hm f(x) nghch bin trn D, khi vi u,v D ta c: u v f (u) f (v)

    b) Phng php gii: chng minh BT bng PP o hm, ta kho st s bin thin

    ca mt hm s f(x) no c lin quan ti cu trc ca BT cn chng minh. T s bin

    thin ca hm s f(x) ta suy ra BT cn chng minh. Ch l cc bin b rng buc theo

    gi thit ca bi ton.

    cc bn c th hiu ngay t tng ca phng php ny ti xin a ra mt bi

    ton n gin sau:

    Cho a b . Chng minh rng: 2 21 1a b

    a 1 b 1

    Cc bn c th chng minh bi ton ny bng PP bin i tng ng, tuy nhin

    nhn vo c im hai v ca BT ta xt hm s 21f (x) x

    x 1

    vi x

    Ta c 4 2 4 2 2

    2 2 2 2 2 22x x 2x 1 2x x x (x 1)f '(x) 1 0

    (x 1) (x 1) (x 1)

    vi mi x .

    Suy ra hm f(x) ng bin trn .

    M a b f (a) f (b) , hay 2 21 1a b

    a 1 b 1

    (pcm).

    Nhn xt: Bi ton trn th hin kh r v PP s dng o hm trong bi ton BT.

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    24

    2. Cc dng ton c bn

    Trong cc thi vo H- C thng xut hin hai dng bi ton sau:

    Dng 1: Bt ng thc cn chng minh ch c mt bin.

    V d 1: Chng minh rng vi mi x 0 ta c: xe 1 x (1)

    Li gii. Xt hm xf (x) e x 1 vi x 0 . Ta c xf '(x) e 1 0 vi mi x 0 .

    Suy ra hm f(x) ng bin trn 0; f (x) f (0) 0 . Vy xe 1 x

    Du bng xy ra khi v ch khi x=0.

    Nhn xt: Bng vic xt o hm hai ln v s dng v d 1 ta c kt qu sau:

    2x xe 1 x

    2 vi mi x 0 (2)

    Hoc ta c kt qu tng qut hn: Cho n nguyn dng. Chng minh rng:

    2 nx x xe 1 x ...

    2 n! vi mi x 0 (3)

    V d 2: Cho 0 x2

    . Chng minh rng:

    a) sin x x b) sinx3x

    x6

    (4) b) sinx 2x

    (5)

    Li gii. a) Xt hm f(x) x sin x vi x 0;

    2. Ta c f '(x) 1 cosx 0 ,

    x 0;2

    Suy ra hm f(x) ng bin trn 0;

    2. Do f(x) f(0) 0 (pcm).

    b) Xt hm 3x

    f(x) sinx x6

    vi x 0;

    2. Ta c

    2x

    f '(x) cosx 12

    ; f ''(x) sin x x 0 (theo phn a)

    Do f '(x) f '(0) 0 f(x) f(0) 0 (pcm).

    c) Xt hm

    2xf(x) sin x , ta c

    2

    f '(x) cosx .

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    25

    n y kch bn khng nh hai phn (a) v (b) na v f(x) c nghim duy nht

    x 0;

    2. C l n y cc bn s lng tng. Hy tht bnh tnh v nh li rng khi

    o hm f(x) c nghim trong on 0;

    2 ta phi ngh ti bng bin thin ca n (hy v

    ngay ra nhp BBT i).

    T BBT ta suy ra ngay

    f(x) f 02

    . Vy

    2xsinx (pcm).

    V d 3: Cho x 2 . Chng minh rng 1 5xx 2

    (6)

    Li gii. Nu bn no cha tho v vic s dng BT Csi gii bi ton ny th PP s

    dng hm s l mt v kh lp l hng . Tht n gin khi ta xt hm s

    1

    f(x) xx

    vi x 2 . Ta c ngay 2

    2 2

    1 x 1f '(x) 1 0

    x x, suy ra hm f(x) ng bin

    trn 2; . Do 5f(x) f(2)2

    (pcm).

    Dng 2: Bt ng thc cn chng minh c nhiu bin

    V d 1: Cho a,b,c dng. Chng minh rng:

    3

    3

    a b c abc 10a b c 3abc

    (7)

    Li gii. t 3

    a b ctabc

    , khi theo BT Csi th t 3 .

    Ta cn chng minh 1 10tt 3

    vi t 3 .

    n y th bi ton c gii hon ton tng t vi vic chng minh BT (6).

    Du bng xy ra khi v ch khi a=b=c.

    V d 2: Cho a,b,c dng tho mn 2 2 2a b c 1 . Chng minh rng:

    2 2 2 2 2 2

    a b c 3 3b c c a a b 2

    (8)

    Gii. T gi thit ta vit li (8) di dng:

    www.VNMATH.com

    www.

    VNM

    ATH.

    com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    26

    2 2 2

    2 2 22 2 2 2 2 2

    a b c 3 3 a b c 3 3 (a b c )1 a 1 b 1 c 2 a(1 a ) b(1 b ) c(1 c ) 2

    Ch thm rng a,b,c (0;1)

    iu ny cho ta ngh ti vic chng minh 2 2 3x(1 x )9

    vi x (0;1)

    Xt hm s 2f(x) x(1 x ) trn khong (0;1) ta c ngay kt qu trn.

    Ch : C mt cch hi theo dng hnh hc kh th v ca bi ton trn nh sau:

    Cho hnh hp ch nht c di ba cnh l a,b,c v di ng cho chnh l 1.

    Tm gi tr nh nht ca 2 2 2 2 2 2a b cP

    b c c a a b

    .

    V d 3. (H Khi A-2003): Cho x,y,z dng tho mn x y z 1 . Chng minh rng:

    2 2 22 2 2

    1 1 1x y z 82

    x y z (9)

    Gii. t v tri ca (9) l P. Theo cc kt qu quen bit ta c:

    2 2

    2 21 1 1 9P (x y z) (x y z)x y z x y z

    Nu gi thit cho x y z 1 th qu n ri, nhng y gi thit li cho x y z 1 .

    Gi thit ny thng lm cho cc em HS bi ri. Ti sao khng ngh ti hm s nh. Cc

    bn ch cn t 2(x y z) t th 0 t 1 v BT cn chng minh tr thnh 81t 82t

    vi 0 t 1 . iu ny th qu n gin ri.

    Ch l du bng vn xy ra khi x y z 1 v x=y=z, hay 1x y z3

    .

    Nh vy sc mnh ca PP hm s tht kinh khng v c th xuyn thng bt k

    hng phng ng no cho d gi thit v kt lun ca bi ton mi nhn chong. Ti

    xin dn chng thm mt vi bi BT khng i xng na, c l cc bn s tm phc

    khu phc iu ti ni thi.

    V d 4. Cho a,b,c dng tha mn a+b+c=1. Tm gi tr nh nht ca

    3 3 31P a b c4

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    27

    Gii. S dng nh gi 3

    3 3 (a b)a b4

    , suy ra

    3 33 3 2(a b) 1 (1 c) 1 1P c c (3c 3c 1)

    4 4 4 4 4

    Ta thnh cng khi a BT vi 3 bin v ch cn 1 bin c, ch l c (0;1) .

    Xt hm 21f (c) (3c 3c 1)4

    , ta c 1 1f '(c) (6c 3) 0 c4 2

    T 1 1f (c) f2 16

    . Du bng xy ra khi

    1a b a b4

    1 1c c2 2

    .

    Vy GTNN ca P bng 116

    , khi 1 1a b ;c4 2

    .

    V d 5. Cho a,b,c khng m tha mn iu kin a+b+c=1. Chng minh rng:

    7ab bc ca 2abc27

    (10)

    Gii. W.L.O.G, gi s c l s nh nht trong 3 s a,b,c. Khi 1c 0;3

    .

    Ta s tp trung vo vic nh gi VT ca (10) theo bin c.

    Ta c 2a bab bc ca 2abc c(1 c) ab(1 2c) c(1 c) (1 2c)

    2

    = 21 cc(1 c) (1 2c)

    2

    .

    Xt hm s 21 cf (c) c(1 c) (1 2c)

    2

    vi 1c 0;

    3

    Ta c 1f '(c) c(1 3c) 02

    , suy ra hm f(c) ng bin trn 10;3

    Do 1 7f (c) f3 27

    (pcm). Du bng xy ra khi v ch khi 1a b c3

    .

    3. Bi tp t luyn

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    28

    Bi 1. Chng minh rng:

    a) , 0x sinx x b) 2

    1 , 02

    x xe x x

    c) tan 2 , 0;2

    sinx x x x

    Bi 2. Tm m : 2 4 22 0 m x x m x .

    Bi 3. a) Cho x (0;1) . CMR: 2 2 3x(1 x )9

    .

    b) vi 2 2 2, , 0 : 1a b c a b c ta c: 2 2 2 2 2 23 3

    2

    a b c

    b c c a a b

    Bi 4. Cho ab0. CMR: 2

    1a

    a 1

    2

    1b

    b 1

    .

    Bi 5. Cho >1. CMR vi mi x0 th : (1+x) 1+x.

    Bi 6. a) CMR vi mi x th 5 5 1x (1 x)16

    .

    b) Tng qut: n nn 1

    1a b

    2 vi n nguyn dng; a,b>0 tho mn a+b=1

    c) Tm GTNN ca f(x)= 10 10sin x cos x .

    Bi 7. Chng minh rng vi mi x>0 th: lnx< x .

    Bi 8. Cho 0 x2

    . CMR:

    3 12sin tan 22 2 2x

    x x .

    Bi 9. Cho 00. CMR: x y x y2 ln x ln y

    .

    Bi 11. Chng minh rng 2 2x x 1 x x 3 1 2 .

    Bi 12. (Khi A-2003). Cho x,y,z>0 tho mn: x+y+z1. Chng minh rng:

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    29

    2 2 22 2 2

    1 1 1x y z 82

    x y z .

    Bi 13. (Khi D-2001). CMR vi mi x0 v vi mi >1 ta lun c x 1 x .

    T hy CMR: Vi ba s dng a,b,c bt k ta c:

    3 3 3

    3 3 3

    a b c a b c

    b c a b c a .

    Bi 14. Chng minh rng vi mi x0 ta c: cosx2x

    12

    .

    Bi15. Cho tam giac ABC nhn. Chng minh rng

    sin A sin B sinC tan A tan B tanC 2

    Bi 16. Chng minh rng mi x 0 th ta c: x x 2e e 2 ln(x 1 x ) .

    Bi 17. Cho 2

    cosxx 0; . CMR: 8

    4 sin x(cosx-sinx).

    Bi 18. Tm GTNN ca hm s 29

    f(x) 4x sin x, x 0x

    Bi 19. Cho 430 . Chng minh rng 31.2 2

    Bi 20. Cho x y z 0 . Chng minh rng:

    x z y x y zz y x y z x

    Bi 21. Cho x,y,z khng m tha mn 2 2 2x y z 1 . Chng minh rng:

    6(y z x) 27xyz 10

    Bi 22. Cho x,y,z, dng tho mn x+y+z=4 v xyz=2. Tm GTLN v GTNN ca

    4 4 4P x y z

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    30

    V. MT S THI I HC V LI GII

    Bi gii

    Vi a, b, c > 0 ta chng minh c: 3 3 2 2

    3 3 2 2

    3 3 2 2

    a b a b abb c b c bcc a c a ca

    VT (1) 2 2 2 2 2 2

    1 1 1a b ab abc b c bc abc c a ca abc

    = 1 1 1ab(a b c) bc(a b c) ca(a b c)

    = 1 1 1 1 1a b c ab bc ca abc

    .

    Bi gii

    * Ta c: 21 x 2x 2

    x 121 x

    . Tng t 2

    y 121 y

    v 2

    z 121 z

    Suy ra 2 2 2

    x y z 321 x 1 y 1 z

    * Ta c: 1 1 1 9 9 9 31 1 1 (1 ) (1 ) (1 ) 3 ( ) 6 2

    x y z x y z x y z

    Bi gii

    Bi 2: Cho x, y, z 0 tho mn x y z 3 . Chng minh rng:

    2 2 2

    x y z 3 1 1 12 1 x 1 y 1 z1 x 1 y 1 z

    Bi 3: Cho a, b, c > 0 sao cho abc = 1. Tm GTNN ca 2 2 2 2 2 2

    bc ca abPa b a c b a b c c a c b

    Bi 1: Chng minh rng vi a,b,c 0 ta c

    3 3 3 3 3 3

    1 1 1 1abca b abc b c abc c a abc

    (1)

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    31

    Bin i 2 2 2

    bc ca abPa (b c) b (a c) c (a b)

    =2 2 2

    1 1 1a b c

    b c a c a bbc ac ab

    = 2 2 2

    1 1 1a b c

    1 1 1 1 1 1b c c a a b

    n y th mi th tr ln nh nhng hn nhiu ri

    Ta ch cn t 1xa

    , 1yb

    , 1zc

    , khi xyz = 1 v 2 2 2x y zP

    y z z x x y

    p dng BT Csi ta c: 2x y z x

    y z 4

    , 2y z x y

    z x 4

    , 2z x y z

    x y 4

    x y zP x y z2

    3x y z 3 3P xyz

    2 2 2

    . Vy min

    3P2

    khi x = y = z = 1

    Bi gii

    Ta c (1) tng ng

    3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 3 2 3 2 2 3a b c a b b c c a ab bc ca a b c ab c a bc .

    p dng BT csi cho ba s dng ta c:

    3 3 3 2a b b 3ab

    3 3 3 2b c c 3bc

    3 3 3 2c a a 3ca

    T suy ra 3 3 3 2 2 23(a b c ) 3(ab bc ca ) 3 3 3 2 2 2a b c ab bc ca (2)

    Tng t ta c 3 3 3 3 3 3 3 2 2 3 3 2a b b c c a ab c a bc a b c (3)

    T (2) v (3) suy ra: 3 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 3 2 3 2 2 3a b c a b b c c a ab bc ca a b c ab c a bc

    Bi 4: Cho a, b, c > 0. Chng minh rng:

    3 3 3 2 2 21 a 1 b 1 c 1 ab 1 bc 1 ca (1)

    Bi 5: Cho a, b, c > 0: 1 1 1 3a b c . Chng minh rng 1 a 1 b 1 c 8 (1)

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    32

    Bi gii

    T 1 1 1 3a b c suy ra 3 2 2 23abc ab bc ca 3 a b c abc 1

    Bin i (1) 1 1 1 81 1 1 0a b c abc

    (2)

    Ta c VT(2) = 1 1 1 1 1 1 71a b c ab bc ca abc

    = 1 1 1 74ab bc ca abc

    3 2 2 2

    1 74 3abca b c

    3 74

    abc abc (do abc 1 )

    44 0abc

    (do abc 1 ) (pcm).

    Bi gii

    Ta c: 3 2 3 2 3 2 3 2 3 2 3 2

    2 y 2 y2 x 2 z 2 x 2 zx y y z z x 2 x y 2 y z 2 z x

    =

    = 1 1 1 1 1 1x y y z z x

    2 2 2 2 2 2

    1 1 1 1 1 1 1 1 12 2 2x y y z z x

    = 2 2 2

    1 1 1x y z

    Bi gii

    Theo BT Csi ta c 1 1x y 4x y

    , x,y 0 v

    2

    1 4xy (x y)

    , x,y 0

    Do 2 2 2 2

    1 1 1 1 1ab 2ab 2aba b a b

    2 2 2

    4 4 2 4 62(a b) 2ab a b

    .

    Bi 6: Cho x, y, z > 0. Chng minh rng:

    3 2 3 2 3 2 2 2 2

    2 y2 x 2 z 1 1 1x y y z z x x y z

    Bi 7: Cho a, b > 0 tho mn a + b = 1. Chng minh rng

    2 2

    1 1 6ab a b

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    33

    Bi gii

    Gp nhng bi ton dng ny ta thng s dng BT sau (BT Mincpxki)

    22 2 2 2 2( ) x a y b x y a b (1) vi mi a,b,x,y

    22 2 2 2 2 2 2( ) x a y b z c x y z a b c (2) vi mi a,b,c,x,y,z

    Chng minh BT (1) tht n gin, c th a ra 2 cch nh sau:

    Cch 1: Bin i tng ng (1) bng cch bnh phng hai v v a v BT ng 2( ) 0 bx ay

    Cch 2: S dng BT vc t

    Vi mi vc t ,

    u v ta c

    u v u v (*)

    (v 22 2 22 2

    2 . 2 .

    u v u v u v u v u v u v )

    t ( ; )

    u x a , ( ; )

    v y b . p dng (*) suy ra ngay BT (1)

    p dng hai ln BT (1) ta suy ra BT (2), v cng suy ra cc BT tng qut cho b 2n

    s

    Tr li bi ton: p dng BT (2) ta c:

    2

    2 2 2 22 2 2

    1 1 1 1 1 1P x y z (x y z)x y zx y z

    22

    3 313 xyz 3

    xyz

    99tt

    Vi 23 ( )t xyz2

    x y z 10 t3 9

    .

    n y th tng dng hm s l kh r rng ri

    Xt hm s 9f (t ) 9tt

    vi 1t 0,9

    Bi 8: (Khi A- 2003). Cho x, y, z l ba s dng tho mn x y z 1 . Chng minh rng:

    2 2 22 2 2

    1 1 1x y z 82x y z

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    34

    Ta c /2

    9 1f (t ) 9 0, t 0,9t

    f (t ) gim trn 10,

    9

    1f (t ) f 829

    .

    Vy P f(t ) 82 .

    Bi gii

    T gi thit v BT cn chng minh cho php ta ngh ngay ti BT c bn sau:

    * Vi a,b dng ta c 1 1 4a b a b

    , hay 1 1 1 1

    a b 4 a b

    .

    Du = xy ra khi v ch khi a = b

    * p dng kho lo BT trn ta c

    1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 12x y z 4 2x y z 4 2x 4 y z 8 x 2y 2z

    (1)

    1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1x 2y z 4 2y x z 4 2y 4 x z 8 y 2x 2z

    (2)

    1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1x y 2z 4 2z y x 4 2z 4 y x 8 z 2y 2x

    (3)

    Cng theo tng v cc BT (1), (2) v (3) ta c

    1 1 1 1 1 1 1 12x y z x 2y z x y 2z 4 x y z

    Bi gii

    * Mu cht ca bi ton l phi bit phn tch cc c s v tri

    212 15. 35 4

    ; 212 20. 45 3

    ; 215 20. 54 3

    * n y p dng BT Csi cho hai s dng ta c

    Bi 9: (Khi A 2005). Cho x, y, z l cc s thc dng tho mn iu kin 1 1 1 4x y z .

    Chng minh rng: 1 1 1 12x y z x 2y z x y 2z

    Bi 10: (Khi B 2005). Chng minh rng vi mi x R , ta c x x x

    x x x12 15 20 3 4 55 4 3

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    35

    12 15 12 152 . 2.35 4 5 4

    x x x xx (1)

    12 20 12 20. 2.45 3 5 3

    x x x xx (2)

    15 20 15 202 . 2.54 3 4 3

    x x x xx (3)

    Cng cc BT (1), (2), (3) ta c x x x

    x x x12 15 20 3 4 55 4 3

    (pcm).

    Du = xy ra khi v ch khi x=0.

    Bi gii

    * p dng BT C si cho ba s dng ta c

    3 3 3 331 x y 3 1.x .y 3xy 3 31 x y 3

    xy xy

    (1)

    * Cng hai BT tng t ta c

    3 3 3 3 3 31 x y 1 y z 1 z x 3 3 3xy yz zx xy yz zx

    * Mt khc: 33 3 3 3 3 33 3 3xy yz zx xy yz zx

    3 3 3 3 3 31 x y 1 y z 1 z x 3 3

    xy yz zx

    Bi gii

    Bi 11: (Khi D 2005). Cho cc s thc dng x, y, z tho mn xyz = 1.

    Chng minh rng: 3 3 3 3 3 31 x y 1 y z 1 z x 3 3

    xy yz zx

    Bi 12: (D b D 2005). Cho x, y, z l ba s thc tho mn x y z 0 . Chng minh rng

    x y z3 4 3 4 3 4 6

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    36

    * Bi ton ny c cht gn gi vi bi 11, nu tinh ta thy rng

    x y z x y z 04 .4 .4 4 4 1

    * Ta c : 4x x x3 4 1 1 1 4 4 4 4 8x x x3 4 2 4 2 4

    * Cng hai BT tng t ta c

    38 8 8x y z x y z x y z83 4 3 4 3 4 2 4 4 4 6 4 .4 .4 6

    Du = xy ra khi v ch khi x=y=z=0.

    Bi gii

    * Ta c 3

    43

    x x x x1 x 1 43 3 3 3

    Tng t : 3

    43 3

    y y y y y1 1 4x 3x 3x 3x 3 .x

    V

    3

    4 3

    9 3 3 3 31 1 4y y y y y

    26

    43

    9 31 16yy

    Do 2

    3 3 6

    43 3 3 3

    y 9 x y 3(1 x) 1 1 256 256x 3 3 x yy

    Bi gii

    Cch 1

    Ta c

    3 3

    a 3b 1 1 1a 3b (a 3b)1.1 (a 3b 2)3 3

    Bi 13: (D b A 2005). Chng minh rng vi mi x,y 0 , ta c

    2y 9(1 x) 1 1 256x y

    Bi 14: (D b B 2005). Cho a, b, c l ba s dng tho mn 3a b c4

    .

    Chng minh rng

    3 3 3a 3b b 3c c 3a 3

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    37

    3 3

    b 3c 1 1 1b 3c (b 3c)1.1 (b 3c 2)3 3

    3 3

    c 3a 1 1 1c 3a (c 3a)1.1 (c 3a 2)3 3

    3 3 3 1 1 3a 3b b 3c c 3a 4(a b c) 6 4 6 3

    3 3 4

    Du = xy ra

    3a b c 1a b c44a 3b b 3c c 3a

    Cch 2

    t

    3x a 3b 3x a 3b

    3y b 3c 3y b 3c

    3z c 3a 3z c 3a

    3 3 33x y z 4(a b c) 4 34

    . Ta cn chng minh x y z 3

    BT ny l qu n gin ri! ( cc em t chng minh xem nh).

    Bi gii

    T 0 x 1 suy ra 2x x

    p dng BT C si cho ba s dng ta c

    2 21 1 1y x yx 2 yx x y4 4 4

    1x y y x4

    (pcm).

    Du bng xy ra

    2

    2

    0 x y 1

    x x1yx4

    x 11y4

    Bi 15: (D b 2 B 2005). Chng minh rng nu 0 x y 1 ta c

    1x y y x4

    .

    Bi 16: (D b 2 D 2005). Cho x, y, z dng tho mn x.y.z 1 . Chng minh rng

    2 2 2x y z 31 y 1 z 1 x 2

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    38

    Bi gii

    Ta c

    2 2x 1 y x 1 y2 x1 y 4 1 y 4

    Cng hai BT tng t ta c

    2 2 2x 1 y y 1 z z 1 x x y z

    1 y 4 1 z 4 1 x 4

    2 2 23x y z 3(x y z) 3 3 3 9 3 33. xyz

    1 y 1 z 1 x 4 4 4 4 4 4 2 (pcm).

    Bi gii

    t xa 3 , yb 3 , zc 3 (a, b, c 0)

    Ta c : x y z3 3 3 1 1 1 1 1a b c

    ab bc ca abc (*)

    BT cn chng minh tr thnh:

    2 2 2a b c a b ca bc b ca c ab 4

    3 3 3

    2 2 2

    a b c a b c4a abc b abc c abc

    (2)

    Ta c: 2 2a abc a ab bc ca (a b)(a c) (do ab bc ca abc )

    Tng t 2b abc (b a)(b c) v 2c abc (c a)(c b)

    Do (2)

    3 3 3a b c a b c(a b)(a c) (b a)(b c) (c a)(c b) 4

    (3)

    p dng BT C si cho ba s dng ta c

    3 33

    a a b a c a 33. a(a b)(a c) 8 8 64 4

    Tng t

    3 33

    b b c b a b 33. b(b c)(b a) 8 8 64 4

    3 33

    c c a c b c 33. c(c a)(c b) 8 8 64 4

    Bi 17: (D b A 2006). Cho x,y,z dng tho mn x y z3 3 3 1 . Chng minh rng:

    x y z x y z

    x y z y z x z x y

    9 9 9 3 3 343 3 3 3 3 3

    (1)

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    39

    Cng tng v ca ba BT ta c:

    3 3 3a b c 1 3(a b c)(a b c)(a b)(a c) (b a)(b c) (c a)(c b) 2 4

    3 3 3a b c a b c(a b)(a c) (b a)(b c) (c a)(c b) 4

    , suy ra (3) c chng minh

    Bi ton c chng minh hon ton.

    Bi gii

    * Gi thit xyz=1 thng c rt nhiu k thut x l tinh t, vic dng n th no

    cn ph thuc vo tng bi ton. Trong bi ton ny c mt lin h nh gia t v mu, c

    th ta thc hin li gii nh sau:

    Ta c 2 2 2 4x (y z) x y x z 2 x yz 2x x (do xyz=1)

    Tng t 2y (z x) 2y y v 2z (x y) 2z z

    2y y2x x 2z zPy y 2z z z z 2x x x x 2y y

    * n y t v mu qu gn gi ri. bi ton n gin hn ta thc hin

    php i bin khng lm thay i gi thit sau: a x x;b y y;c z z , khi abc=1.

    Lc 2a 2b 2cPb 2c c 2a a 2b

    * Cc bn hy chng minh BT sau nh (rt quan trng y, qu nhiu p dng hay)

    a b c 3mb nc mc na ma nb m n

    (vi mi a,b,c dng; m,n l hng s dng cho trc)

    * p dng BT ny ta c ngay P 2 (cng chng cn n abc=1 na)

    Du bng xy ra khi x=y=z=1. Vy GTNN ca P bng 2.

    Bi 18: (Khi A 2007). Cho x, y, z l cc s thc dng tho mn xyz=1.

    Tm gi tr nh nht ca 2 2 2( ) ( ) ( )

    2 2 2

    x y z y z x z x yPy y z z z z x x x x y y

    Bi 19: (Khi B 2007). Cho x, y, z l cc s dng thay i. Tm gi tr nh nht ca

    biu thc 1 1 12 2 2

    x y zP x y zyz zx xy

    .

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    40

    Bi gii

    Ta c 2 2 2 2 2 2x y z x y zP

    2 2 2 xyz

    M 2 2 2 2 2 2

    2 2 2 x y y z z xx y z xy yz zx2 2 2

    2 2 2x y z xy yz zx 1 1 1

    xyz xyz x y z

    2 2 2 2 2 2x y z 1 1 1 x 1 y 1 z 1P2 2 2 x y z 2 x 2 y 2 z

    tng dng hm s li n rt t nhin

    Xt hm s 2t 1f (t )

    2 t vi t >0 / 2

    1( ) 0 1f t t tt

    Lp bng bin thin ta c 3f (t )2

    , t 0 . Suy ra 9P2

    .

    Du bng xy ra khi v ch khi x y z 1 . Vy GTNN ca P bng 92

    .

    Bi gii

    Bt ng thc cho tng ng vi

    a b

    b aa b ln 1 4 ln 1 41 4 1 4a b

    Xt hm s xln 1 4

    f (x)x

    vi x>0. Ta c: x x x x

    2 x

    4 ln 4 (1 4 ) ln 1 4f '(x) 0

    x (1 4 )

    Suy ra f(x) nghch bin trn (0; ) .

    Bi 20: (Khi D- 2007). Cho a b 0. Chng minh rng b a

    a ba b

    1 12 22 2

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    41

    Do f(x) nghch bin trn (0; ) v a b 0 nn f (a) f (b) v ta c iu phi chng

    minh.

    Bi gii

    Ta c 2 2

    2 2 2 22(x 6xy) 2(x 6xy)P

    1 2xy 2y x y 2xy 2y

    * Nu y=0 th 2x 1 P 2 .

    * Nu y 0 th

    2

    2

    2 2

    x x2 6y y 2t 12tP

    t 2t 3x x2 3y y

    n y c th dng iu kin c nghim ca phng trnh bc hai hoc dng o

    hm bng cch kho st hm s 2

    22t 12tf (t)t 2t 3

    , vi t .

    Ta tm ra max3 1P 3 x , y10 10

    hoc 3 1x , y10 10

    min3 2P 6 x , y13 13

    hoc 3 2x , y13 13

    Bi gii

    Ta s p dng BT sau: 2(a b) 4ab

    Ta c 22 2

    (x y)(1 xy) (x y)(1 xy) 1P(1 x) (1 y) 4(x y) (1 xy)

    . Suy ra 1 1P

    4 4

    Bi 21: (Khi B- 2008). Cho hai s thc x,y thay i tho mn h thc 2 2x y 1 .

    Tm GTLN, GTNN ca 2

    22(x 6xy)P

    1 2xy 2y

    .

    Bi 22: Khi D- 2008). Cho hai s thc khng m x,y thay i . Tm GTLN, GTNN ca

    2 2(x y)(1 xy)P(1 x) (1 y)

    .

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    42

    Khi x=0, y=1 th 1P4

    . Khi x=1, y=0 th 1P4

    .

    Vy GTNN ca P bng 14

    , GTLN ca P bng 14

    .

    Bi gii

    Ta c 3 3 34(a b ) (a b) a,b 0 nn 3 33 4(a b ) a b

    p dng BT ny ta c

    2 2 2 2 2 2

    x y z x y zP (x y) (y z) (x z) 2 2 x y zy z x y z x

    n y ta dng BT csi cho 6 s ta c

    62 2 2

    x y zP 2.6 x.y.z. . . 12y z x

    ng thc xy ra khi x=y=z=1. Vy GTNN ca P bng 12.

    Bi gii

    Ta c 3 33x 4(y z ) x y z , suy ra 3 33

    y z y zx y zx 4(y z )

    Cng hai BT tng t ta c pcm.

    Bi 23 (D b A- 2007): Cho x,y,z dng. Tm gi tr nh nht ca biu thc

    3 3 3 3 3 33 3 32 2 2

    x y zP 4(x y ) 4(y z ) 4(z x ) 2y z x

    Bi 24: Cho x,y,z dng. Chng minh rng

    3 3 3 3 3 33 3 3

    y z x z x yP 2x 4(y z ) y 4(x z ) z 4(x y )

    Bi 25: Cho a,b,c dng tho mn iu kin 3 1a b c 12 abc

    . Tm gi tr nh nht ca

    3 3 3

    2 2 2

    a b b c c aP1 ab 1 bc 1 ca

    .

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    43

    Bi gii

    Bin i 2 2 2 2a b c (a b c)P 1 1 1 a b cb c a (a b c)

    ab bc ca abc

    = 2(a b c)

    1(a b c) 1abc

    Theo gi thit ta c 1 21 (a b c)abc 3

    , suy ra 2(a b c) 3P 2 2(a b c). (a b c)

    3

    Du bng xy ra khi

    4 3 3 2a b c

    2a a 1 0 (a 1)(2a a a 1) 0 a 11 21 (a b c)abc 3

    Vy GTNN ca P bng 32

    khi a b c 1 .

    Bi gii

    Ci hay v kh ca bi ton l gi thit (x + y)3 + 4xy 2 (1)

    Biu thc A ch cha cc s hng x2 + y2 v x2y2. iu ny cho ta ngh ti vic nh gi

    tng x+y v qua nh gi c tng bnh phng x2 + y2 .

    C th ta bin i gi thit (1) nh sau:

    Ta c 3 2 3 3 2(x y) (x y) (x y) 4xy 2 (x y) (x y) 2 0 x y 1 .

    Suy ra 2

    2 2 (x y) 1x y2 2

    . Ta bin i A nh sau:

    2 2 22 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

    2 2 2 2 2

    (x y )A 3 (x y ) x y 2(x y ) 1 3 (x y ) 2(x y ) 14

    9 (x y ) 2(x y ) 14

    t t = x2 + y2 th t 12

    . Xt hm 29 1f (t) t 2t 1, t4 2

    ta tm ra 9min f (t)16

    khi 1t2

    .

    Bi 26 (H KB-2009). Cho cc s thc x, y thay i v tho mn (x + y)3 + 4xy 2. Tm gi tr nh nht ca biu thc :

    A = 3(x4 + y4 + x2y2) 2(x2 + y2) + 1.

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    44

    Vy min9 1A khi x y

    16 2 .

    Bi gii

    Trc ht ta bin i P theo tch xy. Ta c

    P= (4x2 + 3y)(4y2 + 3x) + 25xy = 16x2y2 + 12(x3 + y3) + 34xy

    = 16x2y2 + 12[(x + y)3 3xy(x + y)] + 34xy = 16x2y2 + 12(1 3xy) + 34xy = 16x2y2 2xy + 12

    t t = x.y, v x, y 0 v x + y = 1 nn 104

    t . Khi S = 16t2 2t + 12

    Xt hm f(t)=16t2 2t + 12 vi 1t 0;4

    , ta tm ra min, max ca hm f(t)

    p s ca bi ton l: Max P = 252

    khi x = y = 12

    Min P = 19116

    khi 2 3x

    42 3y

    4

    hay 2 3x

    42 3y

    4

    Bi gii

    T gi thit ta c (x+y)(x+z)=4yz.

    Do BT tng ng vi 3 3 3(x y) (x z) 12yz(y z) 5(y z) (1)

    Mt khc

    22 2 2

    3 3

    3(y z)x (y z)x 3yz 4x 4(y z)x 3(y z) 04

    (2x y z) 2x 3(y z) 0 2x y z 8x (y z)

    p dng BT c bn: 3 3 3(x y) 4(x y ) ta c 3 3 3 3 3 3 3VT(1) 4(x y ) 4(x z ) 12yz(y z) 8x 4(y z) 5(y z) (pcm)

    Du ng thc xy ra khi v ch khi x=y=z.

    Bi 27 (H KD-2009). Cho cc s thc khng m x, y thay i v tha mn x + y = 1. Tm GTLN, GTNN ca P = (4x2 + 3y)(4y2 + 3x) + 25xy.

    Bi 28 (H KA-2009): Chng minh rng vi mi s thc dng x, y, z tha mn x(x + y + z) = 3yz, ta c

    3 3 3x y x z 3 x y x z y z 5 y z .

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    45

    Bi gii Ta bin i P theo mt hm s ca bin t=ab+bc+ca. Ta c BT c bn 2 2 2 2 2 2 2 23( ) ( )a b b c c a ab bc ca t Suy ra 2 3 2 1 2P t t t .

    Mt khc 2( ) 3( )a b c ab bc ca suy ra 103

    t .

    Xt hm 2( ) 3 2 1 2f t t t t vi 103

    t .

    Ta c 2 (2 3) 1 2 2'( ) 2 3

    1 2 1 2t tf t t

    t t

    ; '( ) 0 (2 3) 1 2 2f t t t (1)

    t 1 2u t th 1 13

    u , pt (1) tr thnh: 3 4 2 0u u (2)

    D chng minh c 3 4 2 0u u vi mi 1 13

    u , do (2) v nghim, tc l (1) v

    nghim. T suy ra ngay '( ) 0f t vi mi 103

    t .

    Do ( ) (0) 2f t f . Vy minP=2 khi chng hn a=b=0 v c=1.

    Bi gii Tp xc nh ca hm s 2;5D .

    Ta c 2 2

    2 4 2 3'( )2 4 21 2 3 10

    x xf xx x x x

    , vi ( 2;5)x .

    2 2'( ) 0 ( 2 4) 3 10 ( 2 3) 4 21f x x x x x x x Suy ra 2 2 2 2( 2 4) ( 3 10) ( 2 3) ( 4 21)x x x x x x (1)

    Khai trin ta c 2815151 104 29 013

    xx x

    x

    .

    Th li ch c 13

    x l nghim ca (1).

    Lp bng bin thin ca hm s f(x) suy ra 1 200 98minf(x)3 3

    f

    .

    Cc thi nm 2011, 2012, 2013 cc bn c th tham kho -p n ca b gio dc ti

    http://www.thituyensinh.vn

    Bi 29 (H KB-2010). Cho a,b,c khng m tha mn a+b+c=1. Tm GTNN ca: 2 2 2 2 2 2 2 2 23( ) 3( ) 2P a b b c c a ab bc ca a b c

    Bi 30 (H KD-2010). Tm gi tr nh nht ca hm s 2 2( ) 4 21 3 10f x x x x x

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    46

    Trn y ch l mt cch tip cn vi phng php v cch hc v BT m ti mun

    gii thiu vi cc bn, c bit l cc em hc sinh lp 12 chun b thi H- C. Cn mt s

    chuyn su hn ti s tip tc gi ti cc bn sau. Hy vng cht t kin thc ny s gip

    cc em hc sinh 12 t c kt qu cao nht trong k thi H sp ti. Chc cc em thnh

    cng. Mi thc mc hay chia s hy lin h vi ti theo a ch

    Email: [email protected]; ST: 0912960417

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    47

    MT S BI TP CHO CC BN LUYN TP

    1. Cho a,b,c dng tha mn a+b+c=1. Tm GTNN ca 3 3 31P a b c4

    2. Cho a,b,c khng m tha mn: a+b+c=1. Chng minh rng:

    2ab bc ca 2abc27

    3. Cho x y z 0 . Chng minh rng: x z y x y zz y x y z x

    4. Cho a>b>c>0. Chng minh rng: 3 2 3 2 3 2 2 3 2 3 2 3a b b c c a a b b c c a

    5. Cho x,y,z dng. Chng minh rng: 4 4 4 2 2 2 2 2 2(x y z ) xyz(x y z) xy(x y ) yz(y z ) xz(x z )

    6. Cho x,y,z khng m tha mn 2 2 2x y z 1 . Chng minh rng:

    6(y z x) 27xyz 10

    7. Cho a,b,c dng v k>0 cho trc. Tm GTNN ca

    a b b c a c kabcPc a b (a b)(b c)(a c)

    8. Cho x,y,z dng tha mn 3(x y z) 32xyz . Tm GTLN, GTNN ca 4 4 4

    4

    x y zP(x y z)

    .

    9. Cho dy 4 3 2nu n 20n 0,5n 13n n 1 . Tm s hng ln nht ca dy v tnh s

    hng y.

    10. Cho x,y l cc s t nhin. Tm GTLN ca hm s

    1 1f (x, y)x y 1 (x 1)(y 1)

    11. Cho a, b, c l ba s thc dng. Chng minh bt ng thc: 2a b c

    b c c a a b

    .

    12. Cho ba s dng a, b, c tha a + b + c 2. Chng minh :

    2 2 21 1 1 1

    a bc b ca c ab abc

    13. Cho ba s dng a, b, c tha: 1 1 1 2a b c . Chng minh bt ng thc:

    1 1 1 13 3 3a b b c c a

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    48

    14. Xt cc s thc dng x, y, z tha mn iu kin x + y + z = 1.

    Tm gi tr nh nht ca biu thc: 2 2 2x (y z) y (z x) z (x y)P

    yz zx xz

    15. Tm gi tr ln nht v gi tr nh nht ca hm s 4 2 2

    2 2

    2 1 1 11 1 2x x xy

    x x

    16. Tm gi tr ln nht v gi tr nh nht ca hm s 21 1y x x

    17. Cho x, y, z l cc s thc thuc on [0; 1] v tha mn x + y + z = 1. Tm gi tr ln nht ca

    biu thc P = x2 + y2 + z2.

    18. Cho x, y, z l cc s thc tha mn x2 + y2 + z2 = 1. Tm gi tr ln nht, nh nht ca biu thc:

    P = x3 + y3 + z3 3xyz.

    19. Cho hai s thc ,x y thay i v tho mn iu kin 2 2 11x y . Hy tm gi tr ln nht v gi

    tr nh nht ca biu thc 2P x xy .

    20. Cho hai s thc x, y thay i v tho mn 2 2 8x y . Hy tm gi tr ln nht v gi tr nh

    nht ca biu thc 3 3 3P x y xy .

    21. Cho x, y l hai s thc thay i v tho mn iu kin: 2 2x y x y . Hy tm gi tr ln nht

    v gi tr nh nht ca biu thc 3 3A x y .

    22. Cho ,x y l hai s thc thay i v tho mn iu kin: 2 2 2 2 2x y x y . Hy tm gi tr

    ln nht v gi tr nh nht ca biu thc 2 2A x y .

    23. Cho ba s thc dng x, y, z. Tm gi tr nh nht ca biu thc:

    x y z y z z x x yPy z z x x y x y z

    .

    24. Cho cc s thc x, y, z thuc khong (0; 1) v tha mn: xy + yz + zx = 1. Tm gi tr nh nht

    ca biu thc: 2 2 2(1 )(1 )(1 )xyz

    x y z

    T

    25. Cho cc s thc dng x, y tha mn: 1 1 2x y . Tm gi tr nh nht ca biu thc:

    3 3 2 2( 6) ( 6)A x y x y y x

    26. Cho 3 s thc dng x, y, z tha mn: x + y + z 1. Tm gi tr ln nht ca biu thc:

    P = xy + yz + zx 2xyz

    27. Cho cc s thc dng x, y, z. Chng minh: 3 3 3 3 3 3

    2 2 2

    5 5 53 3 3

    x y y z z x x y zxy x yz y zx z

    .

    28. Cho ba s thc dng a, b, c tha mn: a.b.c = 1. Tm gi tr ln nht ca biu thc:

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    49

    ab bc caTa b ab b c bc c a ca

    29. Cho hai s thc x, y khc khng, tha mn: 4 2x yy x y x . Tm gi tr ln nht v gi tr nh

    nht ca biu thc: 2 2 3T x y x y

    30. Cho ba s thc dng x, y, z tha mn 3x y z . Tm gi tr ln nht ca biu thc:

    2 2 21 1 1T x x y y z z

    31. Cho cc s thc khng m zyx ,, tho mn 3222 zyx . Tm gi tr ln nht ca biu

    thc

    zyxzxyzxyA

    5 .

    32. Cho x,y R v x, y > 1. Tm gi tr nh nht ca 3 3 2 2

    ( 1)( 1)x y x y

    Px y

    33. Cho x, y, z l cc s thc dng ln hn 1 v tho mn iu kin xy + yz + zx 2xyz

    Tm gi tr ln nht ca biu thc A = (x - 1)(y - 1)(z - 1).

    34. Chng minh: 1 1 1 12x y zx y z

    vi mi s thc x , y , z thuc on 1;3 .

    35. Cho ba s thc dng a, b, c tha mn 3 3 3

    2 2 2 2 2 2 1a b c

    a ab b b bc c c ca a

    Tm gi tr ln nht ca biu thc S = a + b + c

    36. Cho x, y l hai s dng thay i tho iu kin 4(x + y) 5 = 0. Tm gi tr nh nht ca biu

    thc S = 4 14

    x y

    .

    37. Chng minh rng: 2

    cos 2 , .2

    xxe x x x R

    38. Cho a, b, c l 3 cnh ca tam gic c chu vi bng 3. Tm gi tr nh nht ca biu thc:

    3 3 3( ) ( ) ( )

    3 3 3

    a b c b c a c a bP

    c a b.

    39. Cho ba s thc a, b, c tho mn abc= 22 . Chng minh rng:

    4224466

    2244

    66

    2244

    66

    acacac

    cbcbcb

    bababa

    40. Cho a,b,c l ba s thc dng ty tho mn a+b+c = 2 .Tm gi tr ln nht ca biu thc :

    2 2 2ab bc caPc ab a bc b ca

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    50

    41. Cho x, y, z l cc s dng tha mn x y z xyz . Tm gi tr nh nht ca biu thc:

    2 2 2

    1 2 5Px y z

    42. Tm gi tr ln nht, gi tr nh nht ca hm s

    2 4

    22

    3 8cos x 12cos xy1 2cos x

    43. Tm GTLN ca 4 4

    4 4

    2( )1

    x xf xx x

    44. Cho cc s thc dng a, b, c. Tm gi tr ln nht ca biu thc

    2 2 2

    1 21 1 1

    Pa b ca b c

    45. Cho a,b,c dng tho mn 2 2 2 1a b c . CMR: 3 3 3

    2 2 2

    1 1 1 2( )3 a b ca b c abc

    .

    46. Cho x,y,z dng tho mn 3x y z . Tm GTNN ca biu thc

    3 3 3

    4 4 4

    2 1 8 4 2 2 1 8 4 2 2 1 8 4 2

    x y zPy y x z z y x x z

    .

    47. Cho a,b,c dng tho mn 2 2 2 2 2 2 2 2 23a b b c c a a b c . Tm GTLN ca biu thc

    2 22009 2011 2007( ) 2009 2011bc a c a b c bc a bPa bc

    .

    48. Cho x,y,z khng m. Tm GTLN ca 1 1

    1 (1 )(1 )(1 )P

    x y z x y z

    49. Cho , ,x y z l cc s thc dng, tho mn 3x y z . Tm gi tr nh nht ca biu thc 3 3 3

    (2 ) (2 ) (2 )x y zP

    y z x z x y x y z

    .

    50. Cho ba s dng a,b,c c tng bng 3 . Chng minh rng

    3 3 3 3 3 3

    2 2 2 2 2 2

    3

    3 4 11 3 4 11 3 4 11 5

    a b b c c aa ab b b bc c c ca a

    51. Cho a, b, c l ba s dng tha mn 12

    a b c . Tm gi tr ln nht ca biu thc:

    a b b c b c a c a c a bP

    a b b c a c b c a c a b a c a b b c

    52. Cho x > 0, y > 0 tha mn 2 2 3x y xy x y xy . Tm gi tr nh nht ca biu thc

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    51

    22 2 (1 2 ) 3

    2xyP x yxy

    .

    53. Cho x, y, z 0 tho mn 0x y z . Tm gi tr nh nht ca

    3 3 3

    316x y zP

    x y z

    54. Chng minh 2 2 2 1

    2a b c ab bc ca a b c

    a b b c c a

    vi mi s dng ; ;a b c .

    55. Cho a,b, c dng v a2+b2+c2=3. Tm gi tr nh nht ca biu thc 3 3 3

    2 2 23 3 3a b cP

    b c a

    56. Cho x, y, z l cc s thc dng ln hn 1 v tho mn iu kin 1 1 1 2x y z

    Tm gi tr ln nht ca biu thc A = (x - 1)(y - 1)(z - 1).

    57. Cho cba ,, > 0. Chng minh rng:

    3333 )111)((3cba

    cbaac

    cb

    ba

    .

    58. Tm GTLN ca hm s 2 2 22 4 2( ) sin os 2sin

    1 4 3(1 4 ) 3(1 4 )x x xf x cx x x

    .

    59. Cho x, y, z, t, s l cc s thc thay i tha mn 0 x y z t s v 1x y z t s .

    Tm gi tr ln nht ca biu thc s ( )( y )zt ts ztP x yy s xz .

    60. Cho , , 0x y z v 34

    x y z . T m gi tr ln nht ca biu thc:

    33 33 3 3E x y y z z x

    61. Cho ba s thc , ,a b c thuc khong 0;2 v tho mn: 4ab bc ca abc

    Chng minh rng: 2 2 24 4 4 3 3a b c

    62. Cho 2 s thc x, y tha mn : 2 2 1 1x y x y .

    Tm GTLN, GTNN ca F = 2(1 )( ) ( )2 2

    xy x yx yx y y xx y

    .

    63. Cho 2 s thc x, y tha mn : 2 24 1x y . Tm GTLN, GTNN ca 2( 1) 4 ( 1)

    2( 1)x y x yP

    x y

    .

    64. Ty theo tham s m, tm gi tr nh nht ca biu thc P= 2 2( 2 1) (2 3)x y x my . Vi

    ,x y

    www.VNMATH.com

  • Chuyn Bt ng thc LTH nm 2015 Bin son: Thy L Xun i cvp

    52

    65. Cho 2 s thc khng m x,y tha mn x2 + y2 + xy = 3. Tm gi tr ln nht , nh nht ca biu

    thc P = x3 + y3 ( x2 + y2).

    66. Cho a, b, c, d l cc s thc khng m, khc nhau tng i mt, tha mn iu kin

    ab + bc + ca = 4. Chng minh rng 1)(

    1)(

    1)(

    1222

    accbba

    .

    67. Vi a, b, c l nhng s thc dng, chng minh rng

    cbaabbac

    caacb

    bccba

    1

    535353 222222.

    68. Vi x, y, z l nhng s thc dng tha mn x + y + z = xyz, chng minh rng

    49

    11

    11

    12

    222

    zyx.

    69. Cho cc s thc khng m a, b.Chng minh rng:

    ( a2 + b + 43 ) ( b2 + a +

    43 ) ( 2a +

    21 ) ( 2b +

    21 ).

    70. Cho cc s thc dng x,y,z . Chng minh rng: 0222

    xzzxz

    zyyzy

    yxxyx

    71. Cho cc s dng x, y, z tha mn xyz + x + y z = 0. Tm gi tr ln nht ca biu thc:

    P = 1

    21

    31

    2222

    zyx

    72. Xt cc tam thc bc hai f(x) = a x2 + bx + c, trong a < b v f(x) 0 vi mi x R.

    Hy tm gi tr nh nht ca biu thc M = ab

    cba .

    73. Cho ba s dng a, b, c tha mn iu kin : ab + bc + ca = 2abc.

    Chng minh rng: 222 )12(1

    )12(1

    )12(1

    ccbbaa 21

    74. Bit rng 3

    21 yxyx . Tm gi tr nh nht ca biu thc M = 1

    12

    1

    yx

    .

    75. Cc s dng a,b,c tha mn abc = 1.Chng minh rng: )(23111 222 cbacba .

    76. Cho ba s khng m a, b, c tha mn: a + b + c = 1. Chng minh rng: 2a + b2 + c2 + abc12 1

    77. Cho x, y l cc s dng tha mn 3111 yxxy

    . Tm gi tr ln nht ca biu thc:

    M = 22111

    )1(3

    )1(3

    yxyxxyx

    yxy

    .

    www.VNMATH.com