Wojciech Tlałka Zastosowanie systemów CMS w inżynierii

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

POLITECHNIKA KRAKOWSKA im. TADEUSZA KOŚCIUSZKI

ul. Warszawska 24, 31-155 Kraków, tel/fax (+48 12) 628 20 41, e-mail: [email protected], Internet: www.iigw.pl

Wojciech Tlałka

ZASTOSOWANIE SYSTEMÓW CMS W INŻYNIERII

ŚRODOWISKA NA PRZYKŁADZIE SYSTEMU

JOOMLA!

Praca magisterska

studia dzienne

kierunek studiów: � � � � � � � � � � � specjalność: � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

promotor: � � � � ! " � # � � � $ % & % � ' � � � � nr pracy: ( ) * +

Kraków 2008

Chciałbym serdecznie podziękować rodzicom

oraz wszystkim bliskim.

Bez Was ta praca by nie powstała.

Wojciech Tlałka praca magisterska

Zastosowanie systemów CMS w inżynierii środowiska na przykładzie systemu Joomla!

Spis treści: ) � � " � � � � � � � � � ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ) ( $ $ � � � � " � � � � � � � � " � � � � ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ( 2.1 TYPY SYSTEMÓW CMS.............................................................................................................. 2 2.2 STRUKTURA SYSTEMU CMS ...................................................................................................... 3

2.2.1 Warstwy................................................................................................................................ 3 2.2.2 Logowanie do panelu administracyjnego............................................................................. 4 2.2.3 Prawa dostępu...................................................................................................................... 4 2.2.4 Szablony ............................................................................................................................... 5 2.2.5 Trzypoziomowa struktura treści ........................................................................................... 7 2.2.6 Rozszerzenia (komponenty) .................................................................................................. 9

2.3 STRONY STATYCZNE I DYNAMICZNE .......................................................................................... 9 � � � � � � � � ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ) �

3.1 POWSTANIA PROGRAMU JOOMLA! ........................................................................................... 14 3.2 WYMAGANIA TECHNICZNE ...................................................................................................... 17

3.2.1 Komputer............................................................................................................................ 17 3.2.2 Dostęp do Internetu ............................................................................................................ 17 3.2.3 Klient FTP .......................................................................................................................... 17 3.2.4 Przeglądarka internetowa .................................................................................................. 18 3.2.5 Miejsce w sieci ................................................................................................................... 19 3.2.6 Domena .............................................................................................................................. 21 3.2.7 Środowisko implementacji.................................................................................................. 22

3.3 LICENCJA I PRAWA AUTORSKIE ................................................................................................ 24 3.4 NAJWAŻNIEJSZE FUNKCJE I MOŻLIWOŚCI KOMPONENTÓW DLA JOOMLA! ................................ 24

3.4.1 Informacje - katalogi, spisy, słowniki, wyszukiwarki ......................................................... 25 3.4.2 Komunikacja....................................................................................................................... 27 3.4.3 Użytkownicy ....................................................................................................................... 29 3.4.4 Media, galerie, grafika, twórczość ..................................................................................... 30 3.4.5 Narzędzia............................................................................................................................ 32 3.4.6 Biznes i promocja ............................................................................................................... 36 3.4.7 Rozrywka, gry, zabawa....................................................................................................... 38

3.5 PRZYKŁADY IMPLEMENTACJI SYSTEMÓW CMS W INŻYNIERII ŚRODOWISKA ........................... 38 3.5.1 Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej .................................................. 39 3.5.2 Projekt WALTER ................................................................................................................ 40 3.5.3 Instytut Badawczy Leśnictwa.............................................................................................. 42 3.5.4 Organizacja Polscy Łowcy Burz ........................................................................................ 43 3.5.5 Woda i Powietrze ............................................................................................................... 44 3.5.6 Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie ........................................................ 45 3.5.7 Krakowski Zarząd Komunalny w Krakowie ....................................................................... 46 �

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � " � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � " $ � �� " � � ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! � �

4.1 PROCES INSTALACJI ................................................................................................................. 48 4.2 INSTALACJA I DEINSTALACJA KOMPONENTÓW. ........................................................................ 51 4.3 ZARZĄDZANIE STRONĄ ............................................................................................................ 51 4.4 DOSTOSOWANIE JOOMLA! DLA POTRZEB NADLEŚNICTWA WĘGIERSKA GÓRKA ...................... 53 + � � � $ � � � � � � � � ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! � �

* � � � � $ � � ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! � ) � � � " � � " � ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! � ( � " � � � � � � � " � � � � � ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! � � $ � � $ " $ � � � � � ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! ! � �


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

1

1 Wprowadzenie

Postępujący rozwój technologii komputerowej sprawił, iż nie można przejść

obojętnie obok medium, jakim jest Internet. Zmiany dostępnych technologii

informatycznych zachodzą coraz szybciej. W dzisiejszym świecie firmy i instytucje

potrzebują wszechstronnego i łatwego w obsłudze dostępu do Internetu.

Przechowywane w sieci dane muszą być na bieżąco aktualizowane, a sposób ich

modyfikowania powinien być łatwy i przejrzysty dla użytkownika.

Do niedawna systemy zarządzania treścią posiadały tylko nieliczne firmy

posiadające odpowiednie zaplecze informatyczne. Obsługa i rozwój takiego serwisu

wymagał profesjonalnej, programistycznej wiedzy specjalistów. Taka sytuacja

doprowadziła do powstania Joomla! - programu który umożliwia prostą modyfikację,

aktualizację i rozbudowę publikowanej strony WWW z poziomu przeglądarki

internetowej. Joomla! należy do oprogramowania z rodziny CMS. Fraza Content

Management System zawiera w sobie pojęcia zawartość, system oraz zarządzanie.

Termin system definiowany jest jako zespół elementów takich jak moduły, edytory,

generatory, które stanowią pewną całość. Zawartość będzie stanowić treść

merytoryczna, natomiast zarządzanie odnosi się do elementów związanych

z administracją i tworzeniem strony internetowej. Zarządzanie informacją ma również

wpływ na postać współczesnych systemów informacyjnych, ponieważ systemy te są

przekształcane i dostosowywane do zmieniających się potrzeb.

CMS to narzędzie, które pozwala tworzyć, edytować, zarządzać i ostatecznie

publikować różnorodną zawartość w scentralizowanym systemie z wykorzystaniem

określonych procedur postępowania.

Celem tej pracy jest zobrazowanie potencjału tkwiącego w systemach CMS oraz

przybliżenie zasady ich działania. Szczegółowo został opisany jeden z najlepszych

darmowych systemów do zarządzania stroną WWW, jakim jest Joomla! Oczywiście nie

jest to rozwiązanie pozbawione wad, które szczegółowo postaram się wypunktować.

W ostatniej części przedstawiony został sposób implementacji najważniejszych funkcji

Joomla! dla potrzeb zadań realizowanych w nadleśnictwie.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

2

2 Systemy Zarządzania Treścią

2.1 Typy systemów CMS

W skład rodziny CMS (ang. Content Management System) wchodzą produkty

mające wspólne korzenie i podobne nazwy, ale w znacznym stopniu różniące się od

siebie funkcjonalnością, co często przekłada się również na strukturę wewnętrzną.

W zależności od wykorzystania, wśród systemów CMS wyróżniamy kilka typów1:

•

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �(ang. Web Content Management

Systems) – najczęściej spotykany typ. Są to systemy wspomagające tworzenie

stron internetowych (portali) ogólnego i dowolnego przeznaczenia.

•

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � (ang. Enterprise Content

Management Systems) – stosowane przez rozwinięte firmy. Obejmują

technologie zarządzania, przechowywania i udostępniania treści dokumentów do

wspierania procesów organizacyjnych.

•

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � (ang. Document Management Systems) –

techniczne występuje podobieństwo do CMS, ale system ten przeznaczony jest

głównie do gromadzenia, udostępniania i wyszukiwania różnego rodzaju

dokumentów (np. plików stworzonych w środowisku Microsoft Office), które

powstały w firmie lub pochodzą z zewnątrz. Ponadto zawiera możliwość

przeszukiwania dokumentów wg różnych kryteriów, może być oparty zarówno

na treściach zawartych w dokumentach jak i tzw. metadanych opisujących te

dokumenty. Wyniki są wyświetlane według zgodności względem zapytania

i posiadają krótki opis.

•

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � (ang. Transactional Content

Management Systems) � systemy te są używane w środowiskach komercyjnych

takich jak sklepy i ułatwiają przeprowadzenie transakcji.

•

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �(ang. Integrated Content

Management Systems) � aplikacje te mają na celu ułatwianie współpracy między użytkownikami oraz obrót dokumentami.

1 � � � � � � � � � � � ! , „CMS. Jak szybko i łatwo stworzyć stronę WWW i zarządzać nią.”, Helion, Gliwice 2007


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

3

•

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �(ang. Publications Content

Management Systems) � aplikacje te mają umożliwić wykorzystania portalu jako miejsca publikacji książek, artykułów czy instrukcji.

•

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �(ang. Learning Content

Management Systems) – model działania LCMS opiera się na połączeniu

w jedną całość elementów dwóch systemów: CMS służącego do zarządzania

zawartością i LMS służącego do zarządzania uczestnikami i procesem

szkoleniowym. Aplikacje te wspomagają tworzenie stron z treściami

edukacyjnymi oraz proces edukacyjny.

Powyższy podział jest związany z funkcjami, które pełni konkretny system.

Większość CMS posiada budowę modułową, co umożliwia proste zwiększenie

funkcjonalności poprzez instalację odpowiednich modułów. Dedykowane dla jednej

dziedziny aplikacje z reguły nie dają się prosto modyfikować. Zaletą jest jednak to, że

poprzez specjalne przygotowanie do spełnienia określonej roli (np. wspomaganie

nauczania) oferują lepszą optymalizację i wyższą funkcjonalność w danej dziedzinie niż

systemy uniwersalne. Omawiany przeze mnie system Joomla! należy do kategorii

WCMS.

2.2 Struktura systemu CMS Systemy zarządzania treścią zazwyczaj oparte są na bazach danych oraz na

językach skryptowych po stronie serwera. Najczęściej spotykanym zestawem jest baza

danych MySQL i język skryptowy PHP. Dane są oddzielone od szablonu strony

i przechowywane w bazie danych. Aplikacje działające na serwerze pobierają dane

i wyświetlają je w wyznaczonych uprzednio miejscach na stronie.

2.2.1 Warstwy

W systemach CMS nastąpiło oddzielenie warstwy prezentacji treści od warstwy

aplikacji. Pierwsza z tych warstw jest tym, co widzą użytkownicy – naszą stronę

internetową, która jest efektem naszej pracy. Druga z nich to warstwa, w której

tworzymy nasz projekt, czyli warstwę, w której pracują osoby zarządzające stroną.

Strona internetowa, którą widzą goście i zalogowani użytkownicy to tzw. strona

frontowa (ang. front end). W jej skład wchodzą: menu, zawartość, reklamy, różne


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

4

funkcje, np. logowania użytkownika. Natomiast warstwą administracyjną strony jest

zaplecze (ang. back end). Można w niej konfigurować oraz konserwować nasz portal,

czyścić oraz tworzyć statystyki lub przygotowywać zawartość. Część tej warstwy

znajduje się pod innym adresem URL (ang. Uniform Resource Locator) niż strona

WWW.

2.2.2 Logowanie do panelu administracyjnego

Wstęp do panelu administracyjnego jest chroniony. Zarządzać systemem mogą

tylko użytkownicy, którzy posiadają konto i odpowiednie uprawnienia – głównego

administratora, administratora lub operatora.

Podczas logowania system sprawdza:

• czy logujący się ma prawo wstępu na zaplecze (ang. Access right),

• jakim poziomem uprawnień dysponuje, jakie może wykonywać zadania

(ang. Access level).

Tę procedurę nazywa się często uwierzytelnieniem, autoryzacją, autentykacją czy

rejestracją. Ale nie są to terminy równoznaczne. Uwierzytelnienie lub autentykacja to

sprawdzenie, czy użytkownik jest tym, za kogo się podaje. Autoryzacja, to sprawdzenie,

do czego użytkownik ma prawo. Natomiast rejestracja oznacza zakładanie konta

użytkownika.

2.2.3 Prawa dostępu

Mówiąc o zarządzaniu myślimy o administracji istniejącymi zasobami. W CMS

każdy użytkownik otrzymuje swój status, do którego przypisane są różne prawa

dostępu. Wśród użytkowników wyróżniamy2:

• Zwykli użytkownicy (zarejestrowani i niezarejestrowani)

• Autorzy – autorzy mają prawo przesyłać materiały do wyznaczonych sekcji

i kategorii artykułów oraz edytować swoje materiały.

• Redaktorzy – mają prawo dodawać i redagować artykuły w wyznaczonych

sekcjach i kategoriach oraz edytować (redagować) artykuły wszystkich

innych autorów.

2 � � � � � � � � � � � ! , „CMS. Jak szybko i łatwo stworzyć stronę WWW i zarządzać nią.”, Helion, Gliwice 2007


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

5

• Wydawcy – mają prawo dodawać artykuły w każdej sekcji witryny,

edytować (redagować) artykuły wszystkich innych autorów oraz dodatkowo

decydować o opublikowaniu bądź zakończeniu publikacji każdego artykułu.

• Operatorzy – najniżsi rangą w grupie administratorów prawa do zarządzania

artykułami i zarządzania pozycjami menu witryny. Nie mogą dodawać

użytkowników ani modyfikować ich kont, nie mogą instalować składników

systemu, nie mają na zapleczu dostępu do komponentów i modułów.

• Administratorzy – mogą prawie wszystko, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych

tylko dla głównego administratora. A więc nie mogą dokonywać zmian

w konfiguracji, nie mogą instalować szablonów, języków. Ponadto nie mogą

rozsyłać korespondencji seryjnej do użytkowników.

• Główny administrator – odpowiada za całą witrynę. Jest jedynym, który ma

dostęp do wszystkich funkcji zaplecza oraz jedynym, który ma prawo

konfigurować witrynę, instalować szablony i pliki językowe, tworzyć

dodatkowe konta głównych administratorów. Konto głównego

administratora zakładane jest podczas instalacji Joomla!.

Powyższy podział jest stosowany w Joomli!, lecz podobne rozwiązania

występują w innych systemach CMS. Strona WWW wyświetla różną zawartość lub

udostępnia strefę administracyjną w zależności od uprawnień użytkownika.

2.2.4 Szablony

Są to wizualne formaty edycyjne, w których umieszcza się w zawartość. Szablon

określa rozmiar, kolor i krój czcionki, podział strony, odstępy między obiektami, czyli

wszystko to, co odpowiada za wygląd strony. Dobry szablon powinien zapewnić

administratorom i projektantom witryn3:

• swobodę decyzji o wyświetlaniu lewej i prawej kolumny,

• ukrywanie lewej i prawej kolumny, gdy nie ma w nich żadnych modułów,

• łatwą wymianę elementów identyfikacyjnych - logo, treści, stopki,

• wybór jednego z kilku wariantów kolorystycznych.

3 Joomla! Templates [http://www.templatka.pl]


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

6

Szablon można zaprojektować samodzielnie, poszukać darmowych wzorów

w Internecie, zakupić gotowy projekt lub zlecić profesjonalnej firmie opracowanie go,

gdyż wykonanie własnego szablonu wymaga znajomości HTML4 oraz CSS5.

Typowym wzorcem rozmieszczenia treści na stronach CMS jest struktura

portalu opartego na 3-kolumnowym układzie (rys.1). Jednak układ ten nie jest w żaden

sposób ograniczony i można go w dowolny sposób modyfikować.

Rysunek 1. Struktura portalu tworzonego w Joomla! źródło: [Polskie Centrum Joomla! http://www.joomla.pl]

4 � � � (ang. HyperText Markup Language) – dominujący język wykorzystywany do tworzenia stron internetowych.. 5 � � � � � � � � � � � � � % � � � � � � � (ang. Cascading Style Sheets) to język służący do opisu formy prezentacji (wyświetlania) stron WWW.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

7

2.2.5 Trzypoziomowa struktura treści

Joomla! oraz inne systemy CMS obsługują różne typy zawartości takie jak:

tekst, obraz, muzyka. Aby jednak dodać jakikolwiek artykuł, trzeba stworzyć

przynajmniej jedną sekcję, a w niej kategorię6 (rys.2).

Pozycje – są to podstawowe, pojedyncze elementy treści: tekst artykułu, odnośnik do

strony WWW, adres e-mail, obraz w galerii, produkt w katalogu, itp.

Kategorie – to kolekcje, zbiory pozycji zgrupowanych ze względu na jakieś kryterium

tj. temat, rodzaj, typ; w kategorie porządkowane są artykuły oraz informacje

gromadzone w komponentach.

Sekcje i komponenty – zawierają kolekcje kategorii artykułów (sekcje) i innych

materiałów (komponenty), są to kontenery, w których grupuje się kategorie.

Rysunek 2. Struktura organizacji zawartości publikowanej w Joomla! źródło: [Graf H., „Joomla! System zarządzania treścią.”, Helion, Gliwice 2007]

6 " � � � � � � � � ! � � � � � � � � � � ! , „Architektura informacji”, Helion, Gliwice 2003

SEKCJA #2 � � � � � � � �

KATEGORIA#2

SEKCJA #1 KATEGORIA#1 ZAWARTOŚĆ STRONY#1

KATEGORIA#3

ARTYKUŁ STATYCZNY

ZAWARTOŚĆ STRONY#2







� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

8

Każda pozycja należy do jakiejś kategorii, a każda kategoria do sekcji lub

komponentu.7 Kategoria nie może istnieć bez sekcji lub poza komponentem, a w sekcji

artykułów, a często także w komponencie musi być przynajmniej jedna kategoria.

Jedynie w przypadku materiałów statycznych oraz komponentów udostępniających

procedury (np. zakupów) nie ma podziału na sekcje i kategorie.

Zawartością w systemach CMS są zarówno sekcje, kategorie, jak i konkretne artykuły,

obrazy czy odnośniki. W Joomla! rozróżnia się trzy podstawowe typy zawartości:

• Artykuły dynamiczne – są powiązane z innymi elementami struktury serwisu.

Treści te organizowane są w sekcje, a w tych z kolei wyodrębnione są kategorie,

którym podporządkowuje się konkretne pozycje zawartości jak artykuły czy

wiadomości.

• Artykuły statyczne – to specyficzny rodzaj zawartości, który swoją budową

przypomina statyczną stronę opartą na HTML. Stanowi on samodzielny element

struktury serwisu. Części składające się na treść strony są tworzone i sortowane

na sekcje i kategorie. Elementy te mają charakter dynamiczny i są z reguły

wyświetlane chronologicznie. Z artykułami statycznymi jest inaczej; brak

powiązań powoduje, że aby udostępnić taki artykuł, należy w sposób „ręczny”

umieścić odnośnik do niego w jednym z menu bądź w innym artykule. Jeśli

chodzi o uprawnienia edytorskie, to zawartość statyczną mogą tworzyć tylko

redaktorzy i administratorzy w panelu administracyjnym serwisu. Artykuły

statyczne wykorzystuje się do umieszczania informacji, które nieczęsto ulegają

zmianie i stanowią niejako stałe elementy strony, np. regulamin, polityka

bezpieczeństwa, dojazd i położenie firmy itp. Treści te można w dowolnej

chwili zmieniać, jednak jest to wykonywalne tylko z poziomu

administracyjnego.

• Odnośniki lub ich zestawy – to także szczególny rodzaj zawartości. Odnośniki

w Joomla! mogą prowadzić do:

o artykułów statycznych i dynamicznych,

o kategorii artykułów,

o zawartości sekcji artykułów,

o dowolnego pliku, strony w Internecie.

7

� � � � � � �, „CMS. Praktyczne projekty”, Helion, Gliwice 2007


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

9

2.2.6 Rozszerzenia (komponenty)

Artykuły i materiały statyczne dobrze sprawdzają się w prezentowaniu treści

przeznaczonych do przeglądania. Jeśli jednak chcemy zapewnić na witrynie możliwości

działania użytkowników, np. dyskusji czy dokonywania zakupów, nie obsłużymy tych

potrzeb artykułami. Złożone zadania wymagają bogatszych narzędzi, wygodniejszych

w użyciu, dostarczających zaawansowanych możliwości. Tę rolę spełniają w systemach

CMS komponenty. To właśnie komponenty czynią je elastycznymi programami dla

każdego, który łatwo dostosować do przeróżnych potrzeb - odpowiadają one za

możliwość rozwoju systemu. Dla przykładu, komponent rescent news przenosi do

szablonu nagłówki najnowszych wiadomości. Inny może pokazywać informacje

meteorologiczne z rejonu, w którym mieszka osoba odwiedzająca stronę.

Projektując treści witryny, trzeba rozważyć:

• czy i które z komponentów wykorzystamy,

• czy standardowy zestaw zaspokoi nasze potrzeby,

• czy wystarczą nam oferowane przez wybrane komponenty możliwości,

• jakie komponenty warto jeszcze doinstalować.

2.3 Strony statyczne i dynamiczne

Portal złożony ze stron statycznych jest zbiorem stron HTML i powiązanych

plików źródłowych (takich jak obrazki), które są przechowywane na serwerze. Strony

statyczne nie są tworzone „w locie”. Zmiany tworzone są poprzez zastąpienie starej

strony jej poprawioną wersją na serwerze8 (rys.3).

8 � � � � � � � � � ! � � � � � � ! , “Przyjazne witryny WWW”, Helion, Gliwice 2005


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

10

Rysunek 3. Schemat budowy statycznej strony internetowej źródło: opracowanie własne, na podstawie [ � � � � � � � � � � � ! 2007] Strony dynamiczne, w przeciwieństwie do stron statycznych, generowane są na bieżąco

przez serwer HTTP na podstawie zmiennych i parametrów przekazanych przez

przeglądarkę internetową (rys.4). W procesie generowania strony WWW udział bierze

współpracujący z serwerem rezydentny moduł lub program zewnętrzny, który

interpretuje polecenia zawarte w skrypcie. Wygenerowany w ten sposób dokument

w całości opiera się na kodzie HTML.

Rysunek 4. Schemat budowy przykładowej dynamicznej strony internetowej źródło: opracowanie własne, na podstawie [ � � � � � � � � � � � ! 2007] Funkcjonalność stron dynamicznych ujawnia się dopiero podczas współpracy

z serwerami baz danych, gdzie przechowywane są elementy niezbędne do

wygenerowania pojedynczej strony WWW - przede wszystkim teksty i grafiki.

W dużym uproszczeniu można powiedzieć, że dynamiczna strona to kompozycja dwóch

składowych: szablonu decydującego o formatowaniu i zmiennych decydujących

Baza danych

Kod łączący

Serwer Okno

przeglądarki

Pliki HTML

Serwer Okno

przeglądarki


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

11

o zawartości. Jak wielce pomocna jest technika dynamicznego generowania stron

WWW, obrazuje bardzo prosty przykład. Chcąc uruchomić księgarnię internetową

oferującą 10 000 książek, a dla każdej książki przygotować dedykowaną stronę WWW,

która zawierałaby podstawowe informacje o tej książce - tytuł, autor, wydawca, rok

wydania i krótki opis - zmuszeni bylibyśmy do zaprojektowania 10 000 odrębnych

plików ze stronami HTML. Przy wykorzystaniu dobrodziejstw dynamicznego

generowania stron WWW, ten sam efekt można uzyskać, projektując wyłącznie jedną

stronę. Strona taka funkcjonowałaby na zasadzie wspomnianego szablonu,

zawierającego stałe elementy formatowania wraz z elementami zmiennymi -

informacjami o danej książce - które pobierane byłyby z bazy danych.

Tabela 1 Zestawienie cech zarządzalnej i niezarządzalnej strony źródło: opracowanie własne, na podstawie [ " � � � � � � � � ! � � � � � � � � � � ! 2003] � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � & �' � % � & � � � � � � � � �% � � � � � � � & � � � � � � � Baza danych Kod strony � � � � � & �' � % � & � � � � � � � � �� % � # � � � � � Wyodrębnione pliki Kod strony lub wyodrębnione pliki � � � % � � � � � � � � �' � � � � � � � Nowa podstrona jest tworzona na bazie

zdefiniowanego szablonu. Cała

nawigacja strony jest automatycznie

aktualizowana, bez konieczności

ingerowania w jej kod

Dodanie podstrony wymaga utworzenia

nowego pliku, połączenia się

z serwerem, wgrania i modyfikacji

istniejących plików (odpowiednie

odnośniki do istniejących treści) � � � � � � � � � � � � � � � Prosta możliwość wprowadzenia zmian

w dowolnym momencie. Modyfikacja

polegająca na dodaniu lub usunięciu

strony nie wymaga wykonywania

żadnych zmian graficznych

Aktualizacja stron wiąże się

z ingerencją w kod, co wymaga wiedzy

wszystkich użytych technologii. To

wymusza interwencję specjalisty,

któremu przekazujemy informacje

o tym, co chcemy zmienić $ % � # � � � � ' � � � � % � � � �% � � � � � � � � � � � � � Błyskawiczna. Wystarczy zalogować

się do panelu administracyjnego strony,

edytować stronę i zapisać zmiany

Czas od kilku minut do kilku dni,

składa się na niego czas przekazania

informacji webmasterowi, czas który

musi poświęcić na dokonanie

poprawek, akceptacja poprawek

i wysłanie plików na serwer � � � % % � � � � � & � �� Przeglądarka strony Edytor kodu HTML, klient FTP,

przeglądarka internetowa � � � � � � � � � & � �� % � � � & � � � & % � � � Nie jest wymagana specjalistyczna

wiedza, wystarczą podstawy edycji

tekstu

Od webmastera wymagana jest

specjalistyczna wiedza w zakresie

HTML, CSS


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

12

� � � � % � � % � % � � � � Rozproszony– różne uprawnienia dla

dowolnej liczby osób

Często scentralizowany– webmaster

publikujący wszystkie informacje � � � % � � � � � % � � � � � � W zależności od skali projektu na cenę

mogą składać się opłaty za utrzymania

domeny na serwerze, aktualizację

systemu CMS, zaprojektowanie CMS

(jeśli nie korzystamy z darmowego),

jego instalację i skonfigurowanie

Wysokie, każda aktualizacja wiąże się

z wydatkiem na webmastera lub

wyspecjalizowaną agencją interaktywną � � � % � � � � � � � � � W zależności od wyboru systemu CMS-

od darmowego do kilku tysięcy złotych Od kilkuset złotych do kilku tysięcy � � � � � � � �� & � � � � � � � � Szerokie możliwości instalacji

dodatkowych modułów

Wymagana interwencja webmastera,

który musi stworzyć nową funkcję $ � � � � % � � � � � � � � �� % � � � � � �� Bardzo uproszczone, dodajemy kolejne

strony

Trudne, wymagana ingerencja

webmastera w nawigację strony � � ' � � & % �� & � � � & % � � Konto WWW z obsługa PHP i bazą

danych Dowolne konto WWW $ % � # � � � � � � � � � � � � � � � Mniejsza od wyświetlania samego kodu

HTML, w głównej mierze zależne od

parametrów bazy danych

Duża szybkość wyświetlania � � � � & � � � � � � � � � ' ! � � � � �� % � � � � � � � �� % � � � � � � Informacje zachowane w bazie danych,

dzięki temu mamy szybki dostęp do

informacji

Możliwe, wymaga jednak tworzenie

odpowiednich skryptów

� � % ' � � & % � � � � � � � � � & �Z charakteru budowy strony wynika, że

cała strona jest przechowywana w

dwóch miejscach: lokalnie oraz na

serwerze. W razie awarii wystarczy

ponownie skopiować pliki na serwer.

System jest narażony na ataki

hackerów, którzy mają otwarty dostęp

do kodu i mogą wyszukiwać w nim

błędy

Wymagane jest robienie kopii

zapasowych

Wykorzystanie systemu CMS ma sens, jeśli tworzony przez nas projekt składa się

z wielu stron i w założeniu będzie ich systematycznie przybywać, jego treść będzie

często ulegać zmianie, równocześnie przy zachowaniu jednolitego wyglądu.

Z powyższego zestawienia (tab.1) wynika, iż najważniejszą zaletą systemów CMS jest

prostota obsługi, dzięki której od użytkowników wymaga się tylko znajomości

podstawowych możliwości popularnych aplikacji biurowych. Zaletą jest jej możliwość

szybkiego i precyzyjnego wprowadzania zmian przez wiele osób oraz obniżenie

kosztów administracji strony internetowej. Za wadę należy uznać nieznacznie

wolniejsze wyświetlanie stron oraz możliwe ataki na bazę danych. Także graficzny

wygląd strony jest narzucony, a jego modyfikacja niesie ze sobą dodatkowe koszty.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

13

3 Joomla! „To nadchodzące wydanie będzie świętem dla każdego.

Oznacza ono kontynuację jednego z najlepszych systemów open source

bez komercyjnych ograniczeń czy interwencji.”

–Andrew Eddie (lider projektu Joomla!)

Jeszcze nie tak dawno wobec niekomercyjnych systemów zarządzania treścią

podchodzono z dość sporym dystansem, który spowodowany był brakiem zaufania do

tego typu aplikacji, ponieważ dotychczasowe nie spełniały swojego zadania tak jak było

by to wymagane. Stereotyp ten przełamał system zarządzania treścią Joomla!, który jest

bardzo zaawansowanym oprogramowaniem niekomercyjnym. W chwili obecnej w sieci

Internet znajduje się około 3772 płatnych i bezpłatnych składników9 dedykowanych dla

systemu Joomla!

Joomla! jest nowoczesnym systemem, który umożliwia tworzenie strony

internetowej i zarządzanie nią po instalacji na serwerze. Choć istotą Joomla! jest

łatwość i prostota obsługi, to tworzone za jego pomocą projekty są przykładem

wykorzystania najnowocześniejszych technologii informatycznych. Joomla! został

stworzony w PHP/MySQL, korzysta z XML, DHTML, RSS/RDF, JavaScript

umożliwiających dynamiczną zmianę zawartości.

Zaletą jest też fakt, iż Joomla! został ciepło przyjęty przez polskich użytkowników,

otrzymał wsparcie polskich serwisów internetowych i został w pełni przetłumaczony na

nasz rodzimy język.

Projekt Joomla! jest rozwijany przez użytkowników na całym świecie, co niesie

ze sobą zagrożenia, gdyż ci sami użytkownicy mogą wyszukiwać luki oraz błędy

w systemie i wykorzystać je do złych celów.

9 Na podstawie [http://extensions.joomla.org] 08.2008


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

14

Rysunek 5. Informacja o konieczności aktualizacji dla Joomla! w wersji 1.5.7 źródło: Polskie Centrum Joomla [http://www.joomla.pl/]

Jednak Joomla! z racji swego rozwoju otrzymuje niezbędne poprawki, które pojawiają

się w miarę szybko od wykrycia błędów i są całkowicie darmowe do pobrania (rys.5).

Trzeba jednak pamiętać o systematycznym aktualizowaniu własnego Joomla! dzięki

czemu można ustrzec się niechcianej ingerencji z zewnątrz.

3.1 Powstania programu Joomla!

W latach 90. ubiegłego wieku firma Sun Microsystem uważała, że „sieć to

komputer”. W tym samym czasie Microsoft uprawiał taką politykę, by system Windows

znalazł się na dysku każdego komputera. Filozofię, którą można scharakteryzować jako

„moje”.10 Motywacją powstania tych filozofii były względy ekonomiczne - Microsoft

sprzedawał oprogramowanie dla komputerów z myślą o indywidualnych klientach,

firma Sun z kolei sprzedawała sprzęt i programy dla przedsiębiorstw.

Internet powstał w latach 60. ubiegłego wieku, lecz dopiero po 30 latach zaczął

się rozprzestrzeniać w szalonym tempie. Rozwój Internetu wzrastał dzięki językowi

HTML (ang. HyperText Markup Language), w którym pisało się strony internetowe.

Osoba, która nie posiadała adresu e-mail stawała się nieosiągalna, a firma bez strony

WWW okazywała się nie tylko przestarzała, ale traciła także szacunek w oczach

klientów. Nowi obywatele sieci pochodzili za świata, w którym rządziły dwie filozofie

– „moje” i „nasze”. Ci pierwsi kupowali edytory HTML, by móc tworzyć strony

10 � � � � � ! , „Joomla! System zarządzania treścią.”, Helion, Gliwice 2007


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

15

WWW, ci drudzy pisali kod własnoręcznie w prostych edytorach tekstu. Zaczęły

powstawać agencje internetowe, w których można było zamówić strony internetowe.

Wszystkie te grupy, które tworzyły strony internetowe, napotykały ten sam problem -

strony napisane w HTML były statyczne, a zmiana zawartości strony wymagały

poprawek na dysku twardym, wgrywania strony na serwer. Było to rozwiązanie

niewygodne i nieekonomiczne oraz bardzo ograniczało tworzenie zaawansowanych

projektów. Zaczęto tworzyć programy mające na celu automatyzację tych procesów.

Takie strony zawierały interaktywne elementy w stylu licznika odwiedzin. Zaczęto

tworzyć aplety Java, które były używane do obsługi interakcji aplikacji internetowych

niemożliwych do osiągnięcia za pomocą HTML-a. Takie rozwiązanie pozwalało

tworzyć bardziej zaawansowane projekty, jak na przykład internetowa rezerwacja

biletów lotniczych. Rezultatem starań był rynek, na którym dochodziło do prezentacji

coraz to nowszych wersji przeglądarek internetowych, co świadczyło o ogromnym

potencjale tkwiącym w internetowym rynku. Kolejnym przełomem było stworzenie

nowego języka skryptowego PHP przez duńsko-grenlandzkiego informatyka Rasmusa

Lerdorfa. Ten ambitny programista przyjął sobie za cel stworzenie interaktywnych

elementów na swojej stronie domowej i w ten oto sposób powstał nowy język

programowania. Od samego początku język ten był zintegrowany z bazą danych

MySQL, był wspierany przez serwer sieciowy Apache, który zapewniał odpowiednią

infrastrukturę do prawidłowego działania. W niedługim czasie zestaw Linux, Apache,

MySQL oraz PHP stały się synonimem interaktywnej, opartej na bazach danych

zawartości internetowej, która była wyświetlana za pomocą przeglądarki internetowej.

Początki były trudne, a nowa technologia zrozumiała dla nielicznych. Jednak bardzo

szybko kod źródłowy języka PHP oraz innych aplikacji został ulepszony, ponieważ

korzystało z niego wielu użytkowników i twórców. Powstawały nowe standardy

oprogramowania służące do konkretnych celów, dla przykładu - phpBB to darmowa

aplikacja umożliwiająca stworzenie forum dyskusyjnego. Dzięki prostej instalacji,

obsłudze i ogromnym możliwością phpBB jest obecnie jednym z najpopularniejszych

skryptów tego typu na świecie. phpMyAdmin to napisane w języku PHP narzędzie

służące do łatwego zarządzania bazą danych MySQL.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

16

Otwartość projektu zadecydowała o jego sukcesie. Statyczne strony HTML są

uważane za przeżytek, wszystko musi być dynamiczne! Rozpoczęły się poszukiwania

profesjonalnych aplikacji PHP o następujących cechach11:

• prosty proces instalacji,

• modyfikowalność kodu źródłowego,

• bezpieczeństwo kodu źródłowego,

• środowisko przyjazne dla użytkowników,

• prostota w rozszerzaniu możliwości.

Wszystkie te cechy posiadał system Mambo opracowany w 2001 roku przez australijską

firmę Miro12. System ten w celu przeprowadzenia testów został udostępniony w formie

otwartego oprogramowania (ang. open source), co miało znaczący wpływ na jego

dalszy rozwój. W 2002 roku produkt został podzielony na wersję komercyjną

i ogólnodostępną. Wersja komercyjna nosiła nazwę Mambo CMS, a wersja

ogólnodostępna Mambo Open Source (MOS). Dzięki temu projekt nadal mógł się

rozwijać, a pojawienie się wersji komercyjnej gwarantowało zwiększony poziom

bezpieczeństwa używania systemu oraz gwarancję firmy Miro na rozwijanie się danego

produktu. Wersja darmowa miała całą rzeszę użytkowników - programistów, którzy

bezustannie wprowadzali poprawki. Ponadto duże przedsiębiorstwa mogły budować na

podstawie Mambo swoje własne rozwiązania.

W sierpniu 2005 roku firma Miro zakłada fundację dla projektu Mambo, która

wyklucza zespół tworzący oprogramowanie z działalności korporacji. Rozpoczęły się

zaciekłe dyskusje na forach społeczności na temat tego posunięcia. Powodem konfliktu

była zmiana w licencji Mambo, która wprowadziła kilka istotnych ograniczeń do

systemu. Fundacja z dnia na dzień zaczęła tracić zespół twórców oraz olbrzymią,

międzynarodową społeczność składającą się z setek tysięcy wściekłych użytkowników.

Ciągle trwał rozwój obydwu projektów, a 26 sierpnia Mambo Fundation wypuszcza

kolejną wersję Mambo 4.5.3, lecz nie zostaje ona pozytywnie przyjęta na świecie.

Zespół twórców potrzebował nowej nazwy dla swego dzieła. 1 września 2005 roku

ogłoszono nową nazwę – Joomla!. Tym razem jednak zespół zapewnił sobie prawa do

11 � � � � � � � � � ! � � � � � � ! , “Przyjazne witryny WWW”, Helion, Gliwice 2005 12 � � � � � ! , „Joomla! System zarządzania treścią.”, Helion, Gliwice 2007


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

17

używania nazwy, a także dał społeczności możliwość zmiany istniejących serwisów

stworzonych w Mambo na nową wersję. Praktycznie od razu na nowym forum

zarejestrowało się 8 tysięcy użytkowników. Już w niespełna w miesiąc od pierwszego

wydania, w październiku, podczas Linux & Open Source Awards w Londynie Joomla!

wygrał w kategorii: „Najlepszy projekt Linux/Open Source”.

3.2 Wymagania techniczne

Jest kilka technicznych wymogów dla skutecznego stworzenia strony

internetowej.

3.2.1 Komputer

To nasze podstawowe narzędzie pracy. By móc na nim komfortowo działać

potrzebujemy przynajmniej średniej klasy komputera - nawet komputer sprzed 2-3 lat

będzie do tego celu odpowiedni. Wiadomo jednak, że nowszy komputer gwarantuje

mniejsza awaryjność, ponadto pozwala na znaczne oszczędności czasu, ponieważ

szybszy jest dostęp do danych i proces ich przetwarzania. Może to być przydatne

w szczególności podczas pracy z edytorami graficznymi wymagającymi dużej mocy

obliczeniowej procesora oraz wydajnej karty graficznej. Odpowiednia ilość pamięci

operacyjnej (RAM) - 1 GB lub więcej również znacząco poprawi komfort pracy.

3.2.2 Dostęp do Internetu

W dzisiejszych czasach dostęp do sieci Internet staje się czymś powszechnym

i pożądanym jak dostęp do telefonu, telewizji czy wręcz energii elektrycznej. Aby móc

publikować stronę czy dodawać do niej zawartość, potrzebny jest stały dostęp do

Internetu, a jeśli nie stały, to choćby czasowy, np. z kafejki internetowej.

3.2.3 Klient FTP

FTP (ang. File Transfer Protocol) jest standardowym protokołem służącym do

transmisji plików przez Internet. Wgrywanie plików na serwer poprzez protokół FTP

wymaga specjalnego oprogramowania tzw. klienta FTP, który pozwala wgrać dowolny

plik na zdalny serwer lub ściągnąć go z serwera. W funkcje klienta FTP wyposażone są

obecnie prawie wszystkie popularne przeglądarki internetowe. Jeśli chcemy użyć

przeglądarki w trybie FTP, to w polu adresu na pierwszej pozycji wpisujemy nie http://,

ale ftp://. Następnie wpisujemy adres serwera. Po nawiązaniu połączenia z serwerem,


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

18

musimy podać odpowiedni login i hasło celem autoryzacji i już po chwili można

wysyłać i odbierać pliki.

Jednak za używaniem wyspecjalizowanych klientów FTP przemawia wiele

argumentów, m.in13:

• większa prędkość transferu,

• wznawianie niedokończonych transferów,

• budowa zbliżona do menadżera plików (intuicyjna, prosta obsługa),

• wykorzystanie techniki „przeciągnij i upuść”,

• możliwość edycji i przechowywania haseł dostępu,

• synchronizacja katalogów,

• układanie zadań w kolejce,

• podgląd postępu kopiowania i kasowania,

• edycja katalogów i plików na koncie(np. modyfikacja nazw i rozszerzeń),

• szyfrowanie transmisji.

Przykładowymi klientami FTP są SmartFTP, FileZilla, WinSCP, Total Commander. Do

zarządzania plikami konta użyłem programu darmowego programu WinSCP, który

umożliwia realizację bezpiecznego połączenia szyfrowanego.

3.2.4 Przeglądarka internetowa

Przeglądarka internetowa jest programem komputerowym służącym do

przeglądania stron WWW. Na większości komputerów PC z zainstalowanym systemem

operacyjnym Microsoft Windows domyślną przeglądarką jest Internet Explorer.

W systemie CMS zarządzanie stroną (tworzenie nowych stron czy edycja ich

zawartości) odbywa się za pomocą panelu administracyjnego – wydzielonej części

serwisu WWW dostępnej tylko dla użytkowników posiadających konto i odpowiednie

uprawnienia. Zasada działania panelu administracyjnego jest podobna do obsługi poczty

elektronicznej lub internetowego konta bankowego. Aplikacja CMS pracuje na

serwerze WWW, a do jej obsługi wystarcza standardowa przeglądarka internetowa oraz

podstawowa znajomość oprogramowania biurowego – dzięki temu rozwiązaniu nie ma

konieczności instalowania dodatkowego oprogramowania na komputerach osób

13 � � � � � � � ! , „Projektowanie serwisów WWW. Standardy sieciowe.”, Helion, Gliwice 2007


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

19

współtworzących serwis. Przeważająca część paneli administracyjnych swoją pełną

funkcjonalność prezentuje właśnie w przeglądarce IE, jest jednak sporo takich

systemów, które działają równie dobrze, jeśli nie lepiej, w alternatywnych

przeglądarkach stron WWW. W przygotowaniu projektu użyłem właśnie takiej

przeglądarki, jaką jest Mozilla Firefox, która należy do rodziny darmowych

przeglądarek dostępnych dla systemów operacyjnych Windows, GNU/Linux i Mac OS

X. Jest szybka, zajmuje mało miejsca, a jednocześnie oferuje szerokie możliwości.

3.2.5 Miejsce w sieci

Żeby umieścić stronę WWW w Internecie potrzebna jest odpowiednia ilość

powierzchni dyskowej i komputer podłączony do sieci Internet, jednak niewiele osób

dysponuje komputerem z zainstalowanym oprogramowaniem serwera WWW czynnym

24 godziny na dobę i podłączonym do Internetu odpowiednio szybkim łączem14.

Z rozwiązaniem tego problemu przychodzą nam darmowe lub płatne usługi serwerów

WWW, na których można umieścić pliki składające się na serwis internetowy.

Opublikowanie serwisu na serwerze WWW jest podstawą zaistnienia każdej strony

w Internecie. Serwer wirtualny podobnie jak hosting, jest usługą, którą provider

internetowy świadczy na rzecz swoich klientów. Różnica tkwi w tym, iż serwer

wirtualny to emulacja serwera fizycznego, czyli otrzymujemy możliwość administracji

zasobami serwera, kontami, prawami dostępu. Z serwerów wirtualnych korzystają

zazwyczaj firmy, które potrzebują dużej ilości miejsca na pliki, wielu skrzynek

pocztowych, dużego transferu itd.

Z kolei hosting to prosta usługa internetowa, która polega na goszczeniu klienta

i udostępnieniu mu zazwyczaj jednego konta na strony WWW z dostępem poprzez

klienta FTP oraz skrzynkę e-mail. Hosting jest oferowany najczęściej w formie

gotowych pakietów obejmujących szereg usług dodatkowych, jak dostęp do konta przez

FTP, wbudowane oprogramowanie bazy danych, zarządzanie kontem poprzez panel

administracyjny, rejestracja bądź przeniesienie domeny. Darmowy hosting jest dobry do

stawiania pierwszych kroków w Internecie, lecz oprócz zalet niesie z sobą

niedogodności w postaci:

• niemożność powiększania konta o dodatkową powierzchnię,

• ograniczone transfery, co powoduje wolne wczytywanie stron WWW,

14 � � � � � % � ! , „Płatny hosting czyli gdzie się ulokować”, Magazyn Internet 2006


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

20

• ukazywanie się reklam w naszym serwisie, choć nie zawsze jest to regułą,

• ograniczone możliwości konfiguracji,

• spora awaryjność konta,

• w przypadku zawieszenia usług operator może skasować konto bez

powiadomienia,

• brak kopii zapasowych.

Konto płatne pozbawione jest tych wad. Podczas sprawdzania oferty płatnych firm

hostingowych, należy zaczerpnąć wszystkich możliwych informacji o parametrach

konta i warunkach, na jakich jest ono udostępniane.

Przy wybieraniu konta należy zwrócić uwagę na następujące parametry (tab.2):

• wyrażona w megabajtach lub gigabajtach ilość dostępnego miejsca, która określi

rozmiary naszego serwisu. Często również spotyka się z informacją określającą

maksymalny rozmiar pliku,

• wielkość transferu, który określa limit danych, jakie można przesłać i pobrać

z serwera użytkownika w danym okresie, np. przez miesiąc lub rok. Jeżeli

internauci będą pobierać z naszej strony duże pliki graficzne lub filmy, to

potrzebny jest bardzo duży transfer – ok. 20 GB miesięcznie, jeśli strona służy

do przeglądania informacji wystarczy transfer rzędu 4 GB miesięcznie. Należy

zwrócić uwagę, że wartość zapotrzebowania transferu zwykle ulega zmianie,

gdyż popularność serwisu może rosnąć lub maleć. Również nie każde

odwiedziny internauty wiążą się z takim samym zużyciem transferu, gdyż często

przeglądarki zapisują na dysku użytkownika pliki tymczasowe, najczęściej pliki

graficzne z danej strony, tylko po to, aby przy następnym wejściu na stronę nie

pobierać całej zawartości od nowa, co zapewnia większość prędkość odczytania

strony oraz zmniejszenia obciążenia serwera,

• liczba baz danych, np. MySQL. Baza danych to nieodłączny element serwisów

WWW. W połączeniu z językiem programowania PHP daje ona przeogromne

możliwości tworzenia witryn,

• dodatkowe możliwości techniczne, np. obsługiwane standardy programowania

PHP, CGI, ASP. Jeśli nasz serwis jest zaprojektowany w języku PHP, a serwer

nie posiada jego obsługi, uniemożliwi to wyświetlenie witryny.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

21

Przed wykupieniem serwera w danej firmie, należy wcześniej skorzystać z opcji

bezpłatnego testowania usługi. Tylko wtedy będziemy mieć pewność co do

odpowiedniego działania serwera, łatwości jego administrowania oraz

konfiguracji.

Tabela 2. Przykładowe zestawienie usług hostingowych na dzień 10.07.2008

Nazwa firmy Yoyo.pl EasyISP.pl WebSerwer.pl Home.pl

Pojemność serwera 150 MB 500 MB 5 GB 20 GB

Transfer miesięczny bez limitu 10 GB 25 GB 900 GB

liczba baz MySQL 1 1 1 100

Liczba domen bez limitu bez limitu bez limitu bez limitu

Moduł phpMyAdmin15 tak tak tak tak

Panel administracyjny16 WebAdmin Direct Admin WebAdmin WebAdmin

liczba kont FTP 1 1 1 bez limitu

Konta pocztowe 1 15 bez limitu bez limitu

Test konta - 7 dni 14 dni 30 dni

Opłata roczna brutto darmowe 79,30 zł 363,56 zł 549,10 zł

3.2.6 Domena

Domena internetowa to alfanumeryczne tłumaczenie adresu IP identyfikującego

każdy komputer podłączony do Internetu. Dla użytkownika jest to nazwa wskazująca

położenie określonej strony WWW w sieci. Z prawnego punku widzenia, domena

internetowa to znak o określonej wartości majątkowej, wynikającej z jego funkcji

odróżniającej oraz faktycznej wyłączności w zakresie jego użytkowania. Jedynie osoba

lub firma, instytucja, która zarejestrowała tę domenę jest prawnym posiadaczem na

okres zawarty w umowie. Rejestracja domeny internetowej kreuje jedynie umowne

prawa i obowiązki wynikające z umowy z rejestratorem (pośrednikiem) i nie powoduje

powstania po stronie jej dysponenta żadnego wyłączonego prawa do domeny

15 phpMyAdmin jest narzędziem pozwalającym zarządzać bazą MySQL. Program ten zapewnia realizację wszystkich podstawowych funkcji: tworzenie i usuwanie tabel, umieszczanie rekordów oraz administrację bazą 16 Panel administracyjny to bogaty zestaw skryptów i aplikacji służący do zarządzania serwerem WWW, e-mail i FTP oraz kilkoma innymi usługami. Za jego pomocą można kontrolować ustawienia serwera


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

22

internetowej17. Użycie domeny nie jest możliwe, dopóki nie zostanie ona

zarejestrowana. Nie jest możliwe zarejestrowanie domeny należącej już do kogoś

innego. W każdym kraju istnieje jednostka odpowiedzialna za zarządzanie rynkiem

rejestracji domen internetowych. Rejestracją domen w Polsce zarządza NASK -

Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa, która została utworzona przy

Uniwersytecie Warszawskim w 1991 roku. Aby móc zarejestrować domenę trzeba

spełniać następujące warunki: domena musi być wolna oraz należy mieć ukończone 18

lat.

3.2.7 Środowisko implementacji

Do opracowania projektu wykorzystany został komputer o następującej

konfiguracji:

• procesor AMD Athlon™ 800MHz, 512 MB RAM, dysk twardy Seagate 80GB,

karta graficzna NVIDIA GeForce2,

• system operacyjny Windows XP Professional PL,

• przeglądarka internetowa Mozilla Firefox wersja 3.0,

• edytor graficzny GIMP 2.4.6,

• pakiet WebServ, w którego skład wchodzą18:

o Apache 2.2.6 – jest to wiodący program do obsługi serwerów HTTP na

całym świecie. WebServ zapewnia w pełni darmowy i stabilny program

stosowany przez wielu użytkowników oraz firmy hostingowe na świecie,

o PHP 4.4.7 – jest zaliczany do najnowszych technologii, choć korzenie tego

programowania sięgają początków Internetu. Przy użyciu tego narzędzia

można stworzyć własną dynamiczną stronę internetową,

o MySQL 5.0.45 – to jeden z najpopularniejszych darmowych silników

relacyjnych baz danych. Jego atutem jest szybkość i funkcjonalność,

a w połączeniu ze skryptami PHP umożliwia prawidłowe działanie oraz

ogromną funkcjonalność dla dynamicznych stron,

o Perl 5.10.0 – Perl to interpretowany język programowania autorstwa

Larry'ego Walla przeznaczony głównie do pracy z danymi tekstowymi, ale 17 � � � # � � % � ! , „Informatyka w zarządzaniu”, Zeszyt naukowy Instytutu Informatyki w Zarządzaniu, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999 18 Webserv – Twój Domowy Serwer [http://webserv.pl]


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

23

również doskonale radzący sobie z wszystkimi potrzebami programisty czy

administratora systemu,

o MySQL Control Center 0.9.4 – graficzna aplikacją służąca do sprawnego

zarządzanie bazami danych MySQL,

o CesarFTP 0.99g – CesarFTP jest to serwer FTP. Jeśli udostępniamy konto

WWW osobie, która nie ma bezpośredniego dostępu do naszego komputera,

będzie mogła zarządzać swoimi plikami z każdego miejsca na świecie,

dodatkowo takich osób z kontami WWW na naszym serwerze może być

wiele,

o Webalizer 2.1 – jest dostępnym na licencji GPL analizatorem logów serwera

Apache. Generuje szczegółowe statystyki odwiedzin danego serwisu WWW

w formacie HTML,

o No-IP Dynamic Update Client 2.2.1 – dzięki No-IP możemy posiadać wiele

własnych domen. Wystarczy wpisać w przeglądarce adres strony

www.no-ip.com, zarejestrować się, a następnie w panelu administracyjnym

wpisać wybrane przez siebie domeny,

o DynDNS Update Client 3.1.0.15 – aplikacja która mapuje nazwę komputera

na adres IP,

o phpMyAdmin 2.11.4 – to napisane w języku PHP narzędzie służące do

łatwego zarządzania bazą danych MySQL.

WebServ jest pakietem umożliwiającym uruchomienie serwera WWW

z obsługą PHP i MySQL na komputerze bez łączenia się z Internetem. Dzięki temu

możemy w całości wykonać projekt na lokalnym komputerze, a następnie umieścić go

w sieci. Oczywiście Joomla! umożliwia tworzenie portalu WWW bezpośrednio na

serwerze naszego dostawcy hostingowego. Używanie programu WebServ nie jest

konieczne, lecz wygodniejsze.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

24

3.3 Licencja i prawa autorskie

Joomla! jest upowszechniany na zasadach GNU General Public License (GNU

GPL)19. Powszechna Licencja Publiczna zapewnia swobodę upowszechniania kopii

oprogramowania oraz umożliwia pobieranie za to opłat, ale nie pozwala pobierać opłat

za samo oprogramowanie. GNU GPL zapewnia swobodę dokonywania zmian

w oprogramowaniu lub wykorzystywania jego fragmentów w nowych wolnych

programach. Nie można jednak zmieniać treści licencji – nie pozwala na to ani prawo

autorskie, ani inne przepisy prawa. Tak więc w sprawie autorskich praw własności

można upowszechniać to oprogramowanie i pobierać za tę usługę opłatę. Dozwolone

jest dokonywanie dowolnych zmian w oprogramowaniu, zmienianie wyglądu

i zawartości oraz pobieranie opłat za tę pracę. Wolne oprogramowanie zapewnia

swobodę używania, wykonywania kopii, rozpowszechniania, dostępu do kodu

źródłowego, modyfikowania kodu i rozwijania programu.

Precyzyjniej, wolne oprogramowanie oznacza cztery rodzaje wolności użytkowników:

• wolno wykorzystywać program dla jakiegokolwiek celu,

• wolno studiować kod programu i dostosowywać go do swoich potrzeb. Dostęp do

kodu źródłowego jest niezbędnym warunkiem tej wolności,

• wolno rozprowadzać kopie programu,

• wolno ulepszać program i upowszechniać ulepszenia, także dla wspólnej korzyści.

Dostęp do kodu źródłowego jest niezbędnym warunkiem tej wolności.

3.4 Najważniejsze funkcje i możliwości komponentów dla

Joomla!

Obecnie istnieje bardzo duża liczba komponentów stworzonych dla Joomla!.

Kilkanaście to komponenty niezbędne do działania Joomla!, obsługujące typowe

zadania: wyświetlania stron, generowania menu, publikacji artykułów, rejestracji

i logowania użytkowników, przeszukiwania witryny. Kilka znajdziemy na zapleczu

w menu Komponenty (ang. Components). Wzbogacają one Joomla! o często

wykorzystywane, choć niekonieczne do działania programu usługi20.

19 Polskie Centrum Joomla! [http://www.joomla.pl] 20 Opracowane na podstawie Support Joomla! [http://extension.joomla.org] oraz Polskiego Centrum Joomla! [http://joomla.pl]


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

25

3.4.1 Informacje - katalogi, spisy, słowniki, wyszukiwarki

Poniżej znajduje się lista komponentów służąca lepszemu zarządzaniu

wiadomościami.

� � � � � � � � � � � � � � � � � eQuickIcon 0.9.3b – moduł wyświetlający listę popularnych artykułów, których termin

publikacji jeszcze nie wygasł.

Contextual Multi-Purpose 1.1 – jest to moduł, który wyświetla przy każdym

odświeżeniu strony bloki odnośników do popularnych, najwyżej ocenianych,

ostatnio dodanych i losowo wybranych artykułów.

eZine 2.1 Lite – komponent ułatwia tworzenie i publikację stron typu gazeta lub

magazyn.

Fetch RSS 1.1 – czytnik kanałów informacyjnych RSS udostępnianych przez inne

witryny.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

DocMan 1.40rc1 – to nowa wersja znakomitego komponentu do zarządzania

dokumentami i udostępniania plików.

� � � � � � � � � � �

Today in History 1.3 – komponent umożliwia gromadzenie i publikację w module

informacji o dzisiejszych rocznicach historycznych.

JEvents 1.4.2.1 – pakiet umożliwiający gromadzenie i publikację informacji

o wydarzeniach, uporządkowanych w kalendarzu.

� � � � � � � � �

Art*Links – katalog WWW, umożliwia gromadzenie i prezentację łączy do stron

internetowych, dokumentów.

ReferenceList 1.0 – katalog stron polecanych. Wyświetla adres URL, opis i dowolną

ilość grafik.

Cookbook Stats – wyświetla, zależnie od ustawień odnośniki do przepisów kulinarnych

gromadzonych za pomocą komponentu Gary'sCookBook: losowego, ostatnio

dodanego, najczęściej przeglądanego lub najczęściej komentowanego.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

26

Physician Directory 1.0 – księga adresowa lekarzy, ale łatwo można przystosować do

każdego innego typu informacji adresowych. Zawiera dodawanie informacji

w panelu administratora. Posiada rozbudowaną wyszukiwarkę.

Peoplebook 1.1.6 – elektroniczna książka adresowa dla Joomla!. Zawiera rozszerzony

zestaw informacji w profilu użytkownika.

� � � � � � � � � � � � � � � �

Colophon 1.2 – ten komponent wyświetla listę zainstalowanych na witrynie rozszerzeń:

komponentów, modułów, botów21 oraz podziękowania dla ich projektantów.

RD Glossary 1.0.5 – komponent do publikacji słowników. Został opracowany zgodnie

ze standardem XHTML. Zachowuje zasady semantyki w przedstawianiu

informacji słownikowych.

Quiz 0.81 – dzięki niemu w łatwy sposób można tworzyć testy i quizy oraz zarządzać

nimi.

EasyFAQ 1.0rc3 – komponent umożliwia gromadzenie i prezentowanie listy często

zadawanych pytań. Z trzech powszechnie dostępnych rozwiązań EasyFAQ

wyróżnia kilka atrakcyjnych właściwości:

o wielopoziomowe kategorie� w każdej kategorii Pytań i Odpowiedzi można

stworzyć dowolną ilość podkategorii,

o prezentacja pytań - EasyFAQ posiada do wyboru trzy opcje prezentacji

wprowadzenia: bez wprowadzenia, rozwijane z zastosowaniem JavaScript,

bądź technologii AJAX,

o tagi - każdą pozycję można opisać dodatkowo znacznikami,

umożliwiającymi wyszukiwanie pokrewnych tematów w bazie informacji

zarządzanej przez komponent.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

AkoWikiSearch 1.0 – moduł wyszukiwania w Wikipedii.

Pogoda Yahoo 0.4 – moduł wyświetla informacje o pogodzie pobierane z serwisu

Yahoo Weather.

Pogoda 1.1 – moduł wyświetlający pogodę z danej okolicy. W porównaniu

z poprzednią wersją posiada dodatkowe opcje: dodane pozycjonowanie modułu

21

� � � jest programem wykonującym pewne czynności w zastępstwie człowieka.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

27

(lewa, środek, prawo), 28 obrazków z bannerami pogodowymi. Temperatura

i warunki pogodowe pobierane są ze stacji meteo praktycznie z całego świata,

przy pomocy strony polish.wunderground.com.

SearchCloud 1.0.rc2 – wyświetla chmurę znaczników - listę słów kluczowych spośród

najczęściej wyszukiwanych przez użytkowników na witrynie. Wyświetlane słowa,

zależnie od popularności - różnią się rozmiarem i grubością czcionki. Najbardziej

pogrubionym i największym rozmiarem wyróżniane są odnośniki do listy stron

z najczęściej wyszukiwanymi wyrazami lub frazami.

Google search – moduł z polem wyszukiwarki Google, przeszukuje sieć i zasoby

serwisu.

Sprawdź domenę 0.1 – Wyszukuje dostępne domeny. Jest to idealne rozwiązanie dla

firm hostingowych chcących udostępnić swoim klientom możliwość sprawdzenia,

czy wybrana przez nich domena jest jeszcze wolna do zarejestrowania. Skrypt

łatwy do zarządzania i modyfikacji.

� � � � � � � � � �

HTML 1.0 – moduł autorstwa Gabiriele Lalasava, umożliwia zamieszczenie dowolnego

wykonywalnego kodu HTML lub JavaScript. Można w nim umieścić reklamy

Google, odnośniki do stron partnerskich, programu partnerskiego czy

jakichkolwiek inny kod. Moduł można skopiować wielokrotnie i w każdej kopii

umieszczać dowolny kod HTML/JavaScript.

RD Add PHP 4.5.2 – umożliwia włączanie do artykułu lub materiału statycznego kodu

PHP, przy czym włączony kod jest wykonywany.

3.4.2 Komunikacja

By sprawnie zarządzać biuletynami informacyjnymi, które chcemy rozsyłać do

wielu użytkowników należy wybrać i zainstalować komponenty z poniższej listy.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � ��

RwCards 1.2.3 – komponent umożliwia rozsyłanie kartek elektronicznych.

MailProtector – maskuje adresy email, znacznie utrudniając ich odczytanie przez roboty

spamujące.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

28

MultiPoczta OVH 1.0 – komponent, który obsługuje kilka serwerów. Umożliwia

zalogowanie się bezpośrednio do poczty Horde OVH, poczty Squirrel, o2.pl

i gazety.pl. Wykorzystuje protokół SSL - bezpiecznego (szyfrowanego)

połączenia.

YANC 1.4beta – to pakiet służący do tworzenia i rozsyłania biuletynów. Posiada bogate

możliwości: można tworzyć biuletyny w wielu kategoriach (wiele edycji),

pozwala na wybór formatu tekstowego lub HTML.

myPSM II 2.2 – umożliwia komunikowanie się zarejestrowanych użytkowników

witryny wewnętrznym systemem poczty i powiadomień.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

SkypeCenter 4.0 – centralka do komunikacji z użytkownikiem Skype poprzez WWW.

Wyświetla przyciski Call me, Add me, Chat me, Send me, oraz status

użytkownika (Online, Offline, Away).

Fireboard 1.0.4 – elastyczny i estetyczny komponent forum dla Joomla! Następca

wcześniejszych JoomlaBoard i Simpleboard.

Chat Client 1.5 – komponent umożliwia korzystanie z chatu - internetowych

pogawędek. Wymaga darmowej rejestracji na stronie mos-chat.com.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

FacileForms 1.4.7 – znakomity komponent do tworzenia formularzy o zaawansowanych

możliwościach.

JArtForms 2.1.b5.14 – komponent JArtForms umożliwia łatwe generowanie w Joomla

1.0.xx. formularzy z możliwością definiowania potrzebnych pól, zezwala na

dodawanie plików w formie załączników. Ideą JArtForms jest tworzenie

formularzy w kilka minut.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

EasyComments 1.1 – EasyComments posiada różnorakie opcje ułatwiającej zarządzanie

komentarzami takie jak: ochrona przed spamem, powiadomienia o nowych

komentarzach, rozróżnianie użytkowników i gości.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

29

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

PollXT 1.22.13 – pakiet, który umożliwia prowadzenie sondaży - alternatywny dla

standardowego komponentu Polls. Możliwość dodawania wielu różnych opcji

odpowiedzi.

3.4.3 Użytkownicy

Jeśli chcemy skutecznie zarządzać kontami użytkowników oraz usprawnić

tworzenie społeczności internetowych należy zaopatrzyć Joomla! w poniższe

komponenty.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �CB Moderator – moduł współpracujący z ComBuilder v. RC 1.0. Wyświetla na stronie

głównej odsyłacze dla moderatorów.

CB Avatar Scroller – moduł współpracujący z ComBuilder v. RC 1.0. Wyświetla

emblematy (awatary22, zdjęcia, użytkowników)

Total Users – wyświetla proste statystyki dotyczące zarejestrowanych użytkowników

(ilu zarejestrowało się w dniu, tygodniu, miesiącu).

PartyStaff v.1.0 rc2 – umożliwia zarządzanie profilami użytkowników, prezentację

składu grupy użytkowników witryny, obsady kadrowej firmy.

Alert Messenger 1.0 – służy do wyświetlania wiadomości (alertów, komunikatów) dla

logujących się użytkowników. W chwili logowania się użytkownik otrzyma

ustawioną przez administratora wiadomość w oknie wyskakującym. Ilość

wyświetlanych wiadomości i częstotliwość ustawiana jest podczas tworzenia

komunikatu.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

WikiDoc v.1.0 – komponent dla Mambo autorstwa Roberta Deutza do pracy grupowej

nad dokumentami. Umożliwia planowanie struktury dokumentu.

MyContent 1.5 – wyświetla listę artykułów autorstwa zarejestrowanego i zalogowanego

użytkownika. Umożliwia większą kontrolę nad własnymi materiałami.

Użytkownicy mogą je przeglądać, edytować, publikować (jeśli są uprawnieni do

publikacji). Komponent pozwala użytkownikom tworzyć pozycje dla dowolnej

sekcji, zamiast wielu odnośników z menu użytkownika. 22 � � � � � � – reprezentacja uczestników światów wirtualnych przy pomocy niewielkiego, często symbolicznego obrazka


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

30

BasicSchool 1.1 – jest internetowym dzienniczkiem ucznia przeznaczonym głównie dla

szkół podstawowych, gimnazjalnych i średnich. Umożliwia publikowanie

informacji o ocenach uczniów oraz zawiadomień dla rodziców indywidualnie dla

każdego ucznia. Uczniowie i rodzice mają dostęp do komponentu bez

konieczności rejestracji w serwisie lub z koniecznością rejestracji w przypadku

ustawienia dostępu tylko dla zarejestrowanych. Dostęp do indywidualnej karty

ucznia następuje po podaniu imienia i nazwiska ucznia oraz kodu PIN

generowanego przez skrypt BasicSchool. Natomiast, aby nauczyciele lub inne

osoby mogły wprowadzać dane uczniów, muszą być zarejestrowanymi

użytkownikami serwisu i należy przydzielić im prawa dostępu do administracji

Joomla! oraz ustawić dostęp w panelu konfiguracyjnym BasicSchool.

� � � � � � � � � � �

MultiGuestBook – Multi Księga Gości. Umożliwia zostawianie komentarzy, porad, czy

pozdrowień. Zawiera mnóstwo opcji konfiguracyjnych, pozwala dostosować

komponent do własnych potrzeb i upodobań: wygląd w stylu forum phpBB,

zmianę kolorystyki, cenzor, wstawianie zdjęć. Zawiera jednak pewne błędy. Gdy

jest powyżej dwudziestu wiadomości, odnośnik do drugiej strony otwiera się

w nowym oknie. Niemniej, najnowsze wiadomości są ustawiane jako pierwsze,

a to one są najważniejsze.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

AkoLegal 2.0 – umożliwia tworzenie i wyświetlanie informacji prawnych, w tym

stopki. Wyświetla informację o wydawcy witryny (o firmie), regulamin witryny,

politykę prywatności. Plik komunikatów i etykiet językowych zawiera teksty

regulaminu i polityki prywatności, niezbędne w każdej szanującej się witrynie.

3.4.4 Media, galerie, grafika, twórczość

Dla Joomla! powstał szereg komponentów służących do tworzenia

multimedialnych prezentacji, galerii zdjęć oraz umieszczania plików wideo np.

z serwisu YouTube.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

31

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

eWriting 1.2.1 – komponent umożliwia użytkownikom tworzenie i publikację

opowieści - utworów literackich, publicystycznych.

Mamblog 1.0 – umożliwia stworzenie działu witryny, w którym użytkownicy mogą

tworzyć swoje własne strony - blogi (dzienniki internetowe) bez konieczności

nadawania im specjalnych uprawnień np. autorów, redaktorów.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

XeSlidegallm – jest to galeria grafiki wyświetlana jako pokaz slajdów w technologii

flash, który można urozmaicić podkładem dźwiękowym (dowolny plik mp3).

Obsługuje pliki w formatach jpg, gif, png, swf.

zOOm 2.2.1 – wyświetla zgodnie z ustawieniami - obrazki losowe, ostatnio dodane,

często przeglądane, ostatnio komentowane.

PonyGallery 1.12OS – to rozbudowana galeria mediów opracowana dla

Joomla/Mambo. Posiada panel użytkownika i panel kontrolny zawierający:

o wczytywanie, dodawanie, opisywanie, usuwanie obrazków (gif, jpg, png),

o kategorie zastrzeżone, zdefiniowane przez administratora,

o zatwierdzanie propozycji (automatyczne lub poprzez panel administratora),

o powiadomienie administratora przez użytkownika (panel administratora),

o poziomy dostępu dla folderów (zarejestrowani, specjalni),

o pełną administrację: zatwierdzanie, publikowanie, zarządzanie kategoriami,

o sortowanie kategoriami, bądź typem wczytania (przez administratora lub

użytkownika).

� � � � � � � �

Art*Media v. 2.0 – komponent umożliwia gromadzenie i prezentację mediów

w formacie- mp3, wmv, avi.

YouTube – umożliwia umieszczenie w treści filmów z witryny You Tube.

AllVideos 2.4 – umożliwia umieszczanie materiałów multimedialnych, własnych

filmów lub nagrań dźwiękowych, znajdujących się na serwerze. Można także

korzystać przykładowo z YouTube, aby przesłać tam swoje filmy, a następnie

umieścić na swojej witrynie bez obciążania serwera i ponoszenia wysokich

kosztów oprogramowania do konwersji filmów. Pozwala także wykorzystać


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

32

w materiałach dowolny typ filmów lub nagrań dźwiękowych, stosując proste

znaczniki do wczytania materiałów z serwera, w tym np. audycje dźwiękowe.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

Image of the Day 1.0 – moduł wyświetla obrazki zmieniane codziennie lub co tydzień.

Simple Image Galery 1.2 – pozwala na niezwykle proste umieszczanie obrazów

wewnątrz artykułów.

3.4.5 Narzędzia

Każdą witrynę stworzoną przy pomocy Joomla! należy dobrze zabezpieczyć

oraz zrobić kopie zapasowe bazy danych. Należy zadbać, by edytowanie treści było

wygodne poprzez wybór spośród dostępnych edytorów. Można również uatrakcyjnić

wygląd witryny poprzez zmianę prezentacji treści. Służą to tego poniższe komponenty.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �StyleChanger – moduł umożliwia zmianę domyślnego wyglądu witryny poprzez

przełączanie stylów.

Google PageRank – wyświetla pozycje w wyszukiwarce Google stworzonej witryny.

Style Intro – obejmuje tekst prologu (wstępu, wprowadzenia) artykułów znacznikiem

div, dla którego można zadeklarować specjalną klasę stylu.

Jaccelerator – umożliwia określanie czasu przechowywania w pamięci podręcznej treści

dynamicznych, generowanych przez moduły i komponenty. Dzięki takiemu

rozwiązaniu strona składana jest z elementów, dla których określamy

indywidualnie, czy mają być ponownie generowane, czy pobierane z pamięci

cache.

Acronym 1.0 – wyszukuje zastosowane w tekstach akronimy i wyświetla w dymkach

ich znaczenie. Wersja anglojęzyczna.

JAT 1.0.2 – zestaw 5 botów:

o Jacronym Plugin v1.0.2 - konwersja akronimów,

o Jabbr Plugin v1.0.2 - konwersja skrótów,

o Jlang Plugin v1.0.2 - konwersja terminów,

o Jglossar v1.0 - słownik objaśniający terminy z Jacronym i Jabbr,


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

33

o Jwiki v1.0 - odnośnik do Wikipedii. Licencja pozwala tylko na

niekomercyjne wykorzystanie.

KoeSubmit 1.1 – komponent rejestruje witrynę w kilkunastu wyszukiwarkach.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � ��

ProtConf 1.0beta – komponent dla Joomla! poprawiający bezpieczeństwo. Umożliwia

zmianę uprawnień, nazwy, przeniesienie do innego katalogu oraz przywrócenie

z kopii zapasowej oryginalnego pliku konfiguracyjnego. Opcja przywracania jest

dostępna pod warunkiem, że wcześniej stworzono kopię zapasową.

Skanery v1.0 – wyświetla graficzne odsyłacze do kilku popularnych skanerów

antywirusowych online: Kaspersky Lab, MKS, Panda Software, Symantec.

Badword Filter – umożliwia filtrowanie nieprzyzwoitych słów, jakie mogą się zawsze

zdarzyć czy to w wypowiedziach forum dyskusyjnego, księdze gości,

komentarzach do artykułów. Niecenzuralne słowa i wyrażenia są zastępowane

znakami [*].

Security Images 4.2.2 – system ochrony przed robotami-spamerami CAPTCHA

(ang. Completely Automatic Public Turing Test to Tell Computers and Humans

Apart), co w swobodnym tłumaczeniu oznacza kompletny system automatycznego

sprawdzania, czy wpisującym jest człowiek, czy też komputer. Zanim użytkownik

wprowadzi wpis do księgi gości, musi przepisać kod potwierdzający, widoczny na

ekranie w postaci generowanego losowo obrazka, zawierającego trudny do

odczytania przez komputer tekst. W generowanych obrazkach może być

stosowane losowo dobierane tło, różny losowo ustalany rozmiar, kolor, krój

czcionek, dodatkowy szum w postaci siatki kolorowych linii. Użytkownik

posyłający wiadomość za pomocą formularza w witrynie (np. kontaktowego,

księgi gości, komentarza) - zanim prześle wiadomość, musi poprawnie odtworzyć

kod sprawdzający.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

34

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � ��

Joomlaxplorer 1.4.0 – menedżer plików. Szybki, o ogromnych możliwościach takich

jak: przeglądanie katalogów i plików, edycję, kopiowanie, przenoszenie

i usuwanie, wyszukiwanie, tworzenie nowych plików i katalogów, zmianę

uprawnień do plików.

phpMyAdmin 2.62 lite – komponent umożliwia wykonywanie operacji w bazie danych

bezpośrednio z zaplecza Joomla!/Mambo. Jest to adaptacja znanego programu do

zarządzania bazą danych wykonana przez Josepha L. LeBlanca.

AdminTable 1.0 – umożliwia zarządzanie tabelami bazy danych.

baBackup 1.0 – komponent umożliwia sporządzanie kopii zapasowej (ang. backup)

serwisu. Kopia systemu plików jest umieszczana w skompresowanym archiwum

wraz z możliwością wyboru katalogów do zarchiwizowania. Istnieje możliwość

stworzenia kopii bazy danych mySQL. Komponent zarządzany jest z panelu

administarcyjnego.

phpMyAdmin 2.11.1.2 – umożliwia wykonywanie operacji w bazie danych

bezpośrednio z zaplecza Joomla!/Mambo. Adaptacja znanego programu do

zarządzania bazą danych wykonana przez Cedrica Fuochi.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

htmlArea 3 XTD – edytor WYSIWYG23 dla Mambo 4.5.1. Posiada rozszerzone

funkcje: wstawianie łączy wewnętrznych i zewnętrznych, ilustrowanie, wsparcie

CSS, menu kontekstowe. Obsługa języka polskiego, niemieckiego i angielskiego.

TinyMCE – to edytor integrujący się z różnymi systemami CMS i ułatwiający

użytkownikom pracę z tekstem.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

Infinity Menus 1.0.8 – moduł wyświetla wielopoziomowe menu w formie drzewa bądź

rozwijane, np. do wykorzystania w specjalnym szablonie. Oparty na JavaScript.

Google SitemMap Generator 2.05 – generuje mapę witryny dla Google.

23 � $ � � � (What You See Is What You Get) co znaczy dosłownie To Co Widzisz Jest Tym Co Otrzymasz to akronim stosowany w informatyce dla określenia metod, które pozwalają uzyskać wynik w publikacji identyczny lub bardzo zbliżony do obrazu na ekranie.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

35

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

Last Visit 1.0 – wyświetla nazwę, datę i godzinę 10-ciu ostatnio zalogowanych

użytkowników.

IP Info – wyświetla informacje o IP użytkownika: jego numer IP i domenę.

Legenhit Integrator – komponent integruje Joomla! z usługą Legenhit polegającą na

identyfikacji firm i instytucji odwiedzających stronę. Wyniki za wybrany okres

wyświetlane są w postaci listy zidentyfikowanych firm na stronie frontowej.

Dostępne są również szczegółowe informacje na temat przeglądanych

dokumentów strony takie jak daty, godziny, a także informacje teleadresowe

zidentyfikowanych firm. Żadne dane nie są gromadzone w bazie danych Joomla! -

wszystkie pochodzą online z serwerów Legenhit.

Joomla stat 1.0.7 – statystyki dla Joomla. Komponent dostarcza informacji

o odwiedzinach witryny, korzystając z danych bazy Joomla.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � ��

Komponenty w trakcie opracowania.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

Joom!Fish 1.7 – JoomFish to komponent pozwalający na tworzenie wielu wersji

językowych strony.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

Validator XHTML – moduł, który sprawdza zgodność kodu strony z XHTML 1.0.

Slide – moduł wyświetla treści w rozwijanych slajdach.

SpeakingClock 1.0 – zegarek analogowo-cyfrowy z wbudowanym menu. Z menu

możemy wybrać:

o Odczytywanie godziny przez lektora w języku angielskim,

o Rodzaj zegarka: cyfrowy, lub analogowy,

o programowanie alarmu poprzez skonfigurowanie specjalnej listy

z zadaniami.

Flat Login Form – moduł wyświetla formularz logowania. Projektowany dla Mambo -

może posłużyć za podstawę do opracowania własnego modułu dla Joomla!


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

36

PDF hack2 – generuje w Joomla! i Mambo polskie PDFy, z polskimi literami,

obrazkami oraz tabelkami.

Generator szablonów v.2 – aplikacja, która umożliwia stworzenie własnego szablonu.

Wystarczy przesłać pliki do dowolnego katalogu na serwerze i uruchomić

index.php. Plik wynikowy generowany jest w postaci kodu XHTML.

3.4.6 Biznes i promocja

W tym podrozdziale zestawiono rozszerzenia dla Joomla! służące do handlu

internetowego oraz reklamowania produktów.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �BookMrklet 092a – moduł, który umożliwia sprzedaż książek.

MisterEstate 1.1 – komponent do obsługi obrotu nieruchomościami.

EZ-Store 1.1 – Ez Store jest prostym komponentem sklepu internetowego dla Joomla!.

Jego poprzednikiem był znany pod nazwą CatalogShop. Ta wersja została

stworzona z użyciem jednego z wariantów AkoGallery i PonyGallery, co

zaowocowało kilkoma nowymi możliwościami, niedostępnymi w starszych

wydaniach. W rezultacie komponent jest idealnym rozwiązaniem dla serwisów

niewielkich społeczności.

Virtuemart 1.0.6 – zaawansowany system sklepu elektronicznego dla Joomla!. Zawiera

wiele dodatków, umożliwia wczytanie przykładowych danych. Posiada

znowelizowany plik polskich etykiet i komunikatów ekranowych.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

Booklibrary 07b – umożliwia zarządzanie wypożyczalnią książek. Książki można

kompletować w kategorie.

Courses 1.1 – komponent, umożliwia publikację informacji o kursach, szkoleniach,

zajęciach uniwersyteckich.

JPortfolio 1.2 – komponent, który umożliwia prezentację produktów zebranych

w kategorie. Dla każdej kategorii i projektu można załączyć jeden obrazek

i umieścić opis, korzystając z wbudowanego edytora.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

37

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

a6MamboHelpDesk – Serwis Pomocy. Komponent dla Mambo 4.5.1 umożliwiający

prowadzenie serwisu pomocy technicznej.

� � � � � � � �

MambAds 1.2 – komponent umożliwia przyjmowanie i publikację ogłoszeń w Mambo.

Posiada podział na dwa typy, np. Oferty i Potrzeby. Ogłoszenie zawiera: tytuł,

treść, informacje o dacie nadesłania, termin, do którego będzie publikowane. Ma

możliwość ilustrowania ogłoszeń grafikami oraz generowanie miniatur.

Classifieds GE 1.4 – komponent, który umożliwia przyjmowanie i publikację ogłoszeń

w Mambo i Joomla! 1.0.x. Jest to zmodyfikowana wersja komponentu Classifields

autorstwa Slavena Bolanca. Ogłoszenia mogą być dodawane przez użytkowników

lub tylko przez administratorów. Przy dodawaniu ogłoszeń przez użytkowników

wymagany jest adres e-mail.

� � � � �

Onet Kontekst 1.0 – moduł wyświetla reklamy tekstowe lub graficzne Onet Kontekst.

AdSense – bardzo popularny moduł, który wyświetla reklamy tekstowe lub graficzne

Google: Google AdSense Ads. Dostarcza reklam kontekstowych, czyli

związanych z treścią aktualnej strony, co sprawia, że użytkownik widzi reklamy,

które mogą go zainteresować.

SOBI2 rc2.8.2 – katalog branżowy przypominający katalog ’Panoramy Firm’ lub

’Yellow Pages’, umożliwia wprowadzanie wpisów w różnych kategoriach.

W bardzo łatwy sposób można ten komponent wykorzystać, np. jako katalog

muzyczny, książek, instytucji, członków klubu lub do zbierania i wyświetlania

jakichkolwiek innych danych. Administrator może decydować o tym, jakie opcje

i dane mogą być wprowadzane przez użytkowników. Dodatkowo za niektóre

opcje jak opis firmy, logo może wymagać opłaty.

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

Money – moduł wyświetla kursy walut z portalu MONEY.PL.

Donations 1.0.1 – komponent, który umożliwia obsługę darowizn na rzecz wydawcy

witryny, projektanta. Możliwa jest publikacja listy ofiarodawców.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

38

� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

CiviCRM � komponent do zarządzania relacjami z klientami. 3.4.7 Rozrywka, gry, zabawa

Celem uatrakcyjnienia strony można zainstalować komponenty gier.

Biorytm v.0.2 – komponent rysuje na podstawie daty urodzenia wykres biorytmów:

fizycznego, intelektualnego i emocjonalnego. Autor rozwija projekt.

W przyszłości planowane są także komentarze do wykresów.

Freecell – popularny pasjans karciany

PU Arcade 1.4 – zestaw sześciu gier w technologii flash wraz ze statystykami (Snake,

Asteroids, Invaders, PacMan, Simon i Tetris).

3.5 Przykłady implementacji systemów CMS w inżynierii

środowiska

Przeglądając sieć Internet można natrafić na wiele projektów wykonanych

w technologii CMS zarówno przy wykorzystaniu systemów darmowych jak

i komercyjnych. Projekty te znajdują się na stronach rządowych, również wiele z nich

jest czysto amatorskich.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

39

3.5.1 Wydział Inżynierii Środowiska Politechniki Krakowskiej

Jest to dobrze znany studentom Politechniki Krakowskiej portal Wydziału Inżynierii

Środowiska (rys.6). Studenci mogą na nim pobrać aktualny plan zajęć, pobrać materiały

edukacyjne, sprawdzić swoją średnią (e-student) lub zapisać się na wybieralne moduły.

Ponadto znajdziemy tutaj całą administrację i pracowników Wydziału, bieżące

informacje odnośnie wydarzeń na Wydziale czy listę niezbędnych dokumentów do

pobrania.

" � � � � � � * $ � � � � � � � % � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � & � � � � � � � � � � � � � � � �[http://www.wis.pk.edu.pl] Strona WIŚ stworzona CMS świetnie spisuje się w dziedzinie edukacyjno-

organizacyjnej. Jest przyjazna dla studentów, którzy w łatwy sposób mogą znaleźć na


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

40

niej aktualne informacje. To duże ułatwienie biorąc pod uwagę, iż na Wydziale studiuje

bardzo dużo osób. Myślę, iż ciekawym rozwiązaniem byłoby umieszczenie na witrynie

możliwości umieszczania wyników z egzaminów – z pewnością zwiększyłoby to

oglądalność witryny w okresie sesji…

3.5.2 Projekt WALTER

WALTER - „kształcenie na odległość w zakresie gospodarki wodnej” (rys.7)

[http://www.fem.uniag.sk/water_management] to projekt, którego celem jest stworzenie

bazy danych i oprogramowania przeznaczonego do nauczania w zakresie gospodarki

wodnej, przy wykorzystywaniu połączeń internetowych. W szczególności zakres

nauczania ma objąć zagadnienia ochrony przeciwpowodziowej, ochrony zasobów

wodnych oraz zagadnienia odbudowy krajowych zdolności retencyjnych. Ideą projektu

jest opracowanie takiego systemu nauczania, który umożliwi osobom zawodowo

zajmującym się gospodarką wodną odświeżenie i uaktualnienie wiedzy z tego tematu.

Rysunek 7. Główna strona projektu WALTER [http://www.fem.uniag.sk/water_management]


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

41

W projekcie uczestniczy pięć krajów: Słowacja, Czechy, Niemcy, Węgry i Polska.

Stronę polską reprezentują m.in. osoby związane z Katedrą Kształtowania Środowiska

SGGW w Warszawie, Akademii Rolniczej w Poznaniu, Uniwersytetu Przyrodniczego

we Wrocławiu, Instytutu Badawczego Leśnictwa w Warszawie, Dyrekcji Generalnej

Lasów Państwowych. Z każdego z wymienionych krajów wybrano jednostki

przygotowujące materiał szkoleniowy (uniwersytety) oraz instytucje weryfikujące

i oceniające jego przydatność (instytuty badawcze) Dla potrzeb zrealizowania projektu

opracowano sześć etapów nauczania, które w szczególności dotyczyły:

• hydrologii i zastosowania zasobów wodnych,

• użytkowania i ochrony zasobów wodnych,

• zintegrowanego gospodarowania zasobami wodnymi,

• siedlisk wodnych, ich dynamiki i rewitalizacji,

• ochrony przed powodzią i ograniczania szkód,

• naturalnych i antropogenicznych ekosystemów mokradłowych i ich

zrównoważonego użytkowania.

Każdy moduł opracowywał inny zespół osób (Moduł 1 – Niemcy, Moduł 2 – Czechy,

Moduł 3 i 5 – Słowacja, Moduł 4 i 6 – Polska).

Wszystkich autorów obowiązywał ten sam schemat budowy modułu, tzn.: każdy moduł

zawiera informacje wprowadzające w dany temat, cel dla danego modułu, informacje

o czasie niezbędnym do studiowania danej części, materiał do przyswojenia

przedstawiony w rozdziałach, słowa kluczowe, literaturę oraz interaktywny tekst

sprawdzający, w jakim stopniu materiał został opanowany przez kursanta. Ideą projektu

jest, by każda część projektu miała charakter uniwersalny dla wszystkich krajów

uczestniczących w projekcie.

Projekt powstał w systemie CMS stworzonym przez prywatną firmę.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

42

3.5.3 Instytut Badawczy Leśnictwa

Instytut Badawczy Leśnictwa, założony w 1930 r. jako Zakład Doświadczalny

Lasów Państwowych, w 1934 r. został przekształcony w Instytut Badawczy Lasów

Państwowych. Od 1945 r. istnieje jako Instytut Badawczy Leśnictwa, działający

obecnie pod nadzorem Ministra Środowiska.

Instytut Badawczy Leśnictwa wykonuje wszechstronne badania na rzecz lasów

i całego leśnictwa, jak również terenów zalesionych i zadrzewień. Badania, prace

studialne i ekspertyzy wspomagają nauki leśne, gospodarkę leśną i instytucje rządowe.

Biblioteka od 75 lat gromadzi piśmiennictwo leśne, zaś jej zasoby są największe w tej

części Europy.

Rysunek 8. Strona główna Instytutu Badawczego Leśnictwa [http://www.ibles.pl]

Strona została wykonana przy pomocy darmowego narzędzia CMS Plone (rys.8).

Znajdziemy tu Biuletyn Informacji Publicznej, opis instytutu i jego działalności,

najnowsze artykuły wraz ze zdjęciami, mapy zagrożeń pożarowych, książkę

telefoniczną pracowników IBL, bibliograficzne bazy danych oraz odnośniki do

ciekawych stron.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

43

3.5.4 Organizacja Polscy Łowcy Burz

Jest to strona stworzona przy użyciu Joomla!, której twórcy zajmują się badaniem

oraz poszerzaniem wiedzy na temat zjawisk meteorologicznych w Polsce.

Rysunek 9. Strona główna Organizacji Polskich Łowców Burz [http://www.lowcyburz.pl]

Znajdziemy na niej ostrzeżenia meteo, wiadomości o niedawno zaobserwowanych

anomalii pogodowych w Polsce, odnośniki do radaru opadów i radaru burz (IMGW),

forum dyskusyjne, zdjęcia burz (rys.9). Na uwagę zasługuje spore zainteresowanie

stroną - jak podają twórcy około 30 tys. odwiedzin w ciągu miesiąca.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

44

3.5.5 Woda i Powietrze

To portal ekologiczny, którego tematyka nastawiona jest na ochronę wody oraz

powietrza. Oprócz aktualności ze świata związanych z ochroną środowiska,

wprowadzaniem nowych technologii, znajdziemy dokładne opisy nowych urządzeń

technologicznych, informacje o targach oraz wystawach producentów systemów

grzewczych, wentylacji, klimatyzacji czy technologii sanitarnych (rys.10).

Rysunek 10. Strona główna ' � � � � � � � � � � � � � � � � � % � [http://www.wodapowietrze.pl]

Twórcy strony dają możliwość odpłatnej reklamy dla firm, znajduje się także na niej

tablica ogłoszeń, gdzie zarejestrowani użytkownicy mogą zostawiać swoje notatki.

Około 120 tys. odwiedzin od początku 2008 roku świadczy o sporym zainteresowaniu

firm związanych z ochroną środowiska.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

45

3.5.6 Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie

Serwis tej instytucji to potężny portal, w którym możemy znaleźć mnóstwo

informacji dotyczących rzek i zbiorników wodnych w dorzeczu Górnej Wisły,

wiadomości o suszach czy zagrożeniach powodziowych występujących na tych

terenach, poprzez prawo wodne, dyrektywy Unii Europejskiej oraz wykaz zadań

współpracy z samorządami, aż po komunikaty nawigacyjne dla statków czy wykaz dróg

żeglugowych (rys.11).

Rysunek 11. Portal Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej w Krakowie [http://www.krakow.rzgw.gov.pl] Strona zasługuje na wyróżnienie, jest przejrzysta i bardzo rozbudowana, a treść na

bieżąco aktualizowana.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

46

3.5.7 Krakowski Zarząd Komunalny w Krakowie

Na stronach tego serwisu znajdziemy wiadomości związane z działalnością zarządu,

a więc: przetargi publiczne, aktualności, porady odnośnie załatwiania procedur

związanych z wykorzystaniem krakowskich dróg, informacje dotyczące gospodarki

odpadami czy stref płatnego parkowania w mieście (rys.12).

Rysunek 12. Portal Krakowskiego Zarządu Komunalnego w Krakowie [http://www.kzk.com.pl] Serwis powstał przy użyciu systemu Joomla! W pełni spełnia swoją rolę, jest czytelny

dla osób odwiedzających serwis.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

47

4 Implementacja Joomla! na przykładzie nadleśnictwa Węgierska Górka

Nadleśnictwo Węgierska Górka składa się z dwóch obrębów: Lipowa i Węgierska

Górka i wchodzi w skład Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Katowicach.

Powierzchnia zasięgu terytorialnego nadleśnictwa wynosi 28 968 ha. Do głównych

zadań nadleśnictwa należy prowadzenie spraw związanych z planowaniem, organizacją,

koordynacją i nadzorem prac w zakresie: nasiennictwa, szkółkarstwa, hodowli lasu,

łowiectwa oraz innych działów zagospodarowania lasu, użytkowania lasu oraz

sprzedaży drewna. Nadleśnictwo prowadzi sprawy związane ze stanem posiadania

i ewidencją gruntów, udostępnianiem lasu oraz edukacją leśną społeczeństwa jak

również kieruje nadzór nad lasami nie stanowiącymi własności Skarbu Państwa.

Realizuje działania w zakresie prowadzenia Leśnego Kompleksu Promocyjnego oraz

tworzenia i redagowania informacji na strony Biuletynu Informacji Publicznej.

W ostatnich dziesięcioleciach zaobserwowano stałe powolne pogarszanie się

kondycji lasów. Wpływ na to miało rozpadanie się podstawowego gatunku

lasotwórczego w tym regionie – świerka. Przyczyniły się do tego:

• przewaga jednego gatunku, sztucznie wprowadzonego,

• zakłócenia hydrologiczne spowodowane anomaliami pogodowymi, spadek

retencji obszarów leśnych,

• choroby systemów korzeniowych spowodowane przez opieńkę,

• plaga kornika,

• zaniedbania w higienie lasu właścicieli prywatnych,

• śniegołomy i wiatrołomy.

Dziś jednym z kluczowych zadań jest opóźnienie procesu wymarcia beskidzkiej

świerczyny poprzez usuwanie zarażonych drzew i stopniową przebudowę drzewostanu.

Informowanie społeczeństwa o przyczynach dotyczących wzmożonej wycinki świerka

odgrywa istotną rolę. Dzięki temu zapobiega się błędnemu postrzeganiu Lasów

Państwowych jako podmiotu prowadzącego rabunkową gospodarkę leśną. Również

ważne jest nakłonienie do współpracy prywatnych właścicieli lasów, w których rękach

znajduje się ok. 1/5 beskidzkich lasów.

Dlatego potrzebna jest kampania informacyjna skierowana do prywatnych właścicieli.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

48

4.1 Proces instalacji

Do stworzenia naszego serwisu wykorzystana zostanie Joomla! w wersji

JoomlaPE 1.0.12a. Jest to stabilna wersja programu, którego następcą jest Joomla! 1.5.

Instalacja Joomla! jest procesem złożonym z kilku kroków, lecz nie jest on zbyt

skomplikowany. W pierwszej kolejności musimy ściągnąć pakiet instalacyjny z adresu

[http://joomla.pl] i uruchomić plik instalacyjny, który rozpakuje pliki do wybranego

przez nas katalogu.

Kiedy mamy już potrzebne pliki w wymaganym miejscu, uruchamiamy przeglądarkę

WWW i wpisujemy w nią adres naszego serwisu, w naszym przypadku jest to adres

http://localhost. System automatycznie rozpozna, że serwis nie jest jeszcze poprawnie

skonfigurowany i przekieruje na pierwszą stronę instalatora z testem

przedinstalacyjnym. Sprawdzone tu zostaną wymagania odnośnie serwera oraz praw

dostępu do plików i katalogów Joomla!. Mamy więc szansę, aby w razie niespełnienia

któregoś z wymagań nanieść jeszcze odpowiednie poprawki w ustawieniach naszego

serwera.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

49

Rysunek 13. Test wykonywany przez instalatora Joomla!

Ekran testu sprawdzającego czy nasza instalacja Joomla! ma odpowiednie

przygotowane środowisko, składa się z trzech części (rys.13). Pierwsza mówi

o konfiguracji samego serwera, druga o ustawieniach PHP, natomiast trzecia o prawach

dostępu do plików. W następnym kroku należy zaakceptować licencję GNU/GPL/.

Kolejny krok to wpisanie parametrów naszej bazy danych MySQL.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

50

Rysunek 14. Instalacja Joomla! - konfiguracja bazy danych MySQL Następnie po pomyślnym zaimportowaniu bazy (rys.14) należy wpisać nazwę

tworzonej strony internetowej. W kolejnym kroku wyświetla się wygenerowane hasło

administratora – ze względów bezpieczeństwa należy je zmienić na własne hasło.

Pozostałych ustawień nie zmienia się (rys.15).

Rysunek 15. Instalacja Joomla! - podstawowe ustawienia użytkownika Ostatnią rzeczą jest usunięcie katalogu instalacyjnego. Po pomyślnym przejściu procesu

instalacji otrzymujemy gotową witrynę z wczytanymi przykładowymi danymi.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

51

4.2 Instalacja i deinstalacja komponentów.

Instalowanie lub odinstalowanie komponentów są procesami maksymalnie

uproszczonymi. Wystarczy wczytać ścieżkę do pliku ze spakowanym komponentem

i kliknąć Wczytaj plik i zainstaluj (rys16).

Rysunek 16. Instalowanie nowego komponentu. W sieci Internet znajduje się wiele różnych komponentów, lecz niektóre z nich nie

działają poprawnie lub w ogóle nie da się ich zainstalować (rys.17). Najczęstsze

powody konfliktów to zła konfiguracja serwera PHP. Również wszelkie udoskonalenia

komponentów przez użytkowników mogą zawierać błędy w kodzie. Za brak polskich

liter najczęściej odpowiada złe kodowanie w sekcji head np. ISO-8859-1

(zachodnioeuropejskie, nie uwzględniające polskich znaków) zamiast ISO-8859-2

(środkowoeuropejskie, uwzględniające polskie znaki).

Rysunek 17. Przykład instalatora komponentu Quiz 0.81pl zawierającego błędy.

4.3 Zarządzanie stroną

Po uruchomieniu serwisu poprzez wpisanie adresu internetowego w przeglądarce

pojawia się główna strona, na której znajduje się dodatkowe menu pozwalające

zalogować się do panelu administracyjnego.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

52

Rysunek 18. Panel administracyjny Joomla! Joomla! Administrator jest graficznym interfejsem użytkownika (GUI) (rys.18)

służącym do zarządzania witryną. W panelu administracyjnym znajdują się wszystkie

konieczne narzędzia do dodawania zawartości, a także do zarządzania konfiguracją oraz

wszystkimi składnikami Joomla!

Tabela 3. Opis głównych elementów panelu administracyjnego � � � � � � � � � �

Umożliwia dodanie nowego artykułu przypisanego do danej sekcji i kategorii � � � � � � Pozwala przeglądać wszystkie artykuły lub tylko w wybranych sekcjach/kategoriach oraz

nimi zarządzać � � � � � � � � � � � � � � � Wyświetla materiały statyczne i pozwala nimi zarządzać � � � � � � � � � � � � � �Komponent zarządzający stroną naszego serwisu, która wyświetla się jako pierwsza � � � � � � � � � � � Zawiera sekcje do których przyporządkowane są kategorie, z możliwością dodawania,

usuwania, edytowania � � � � � � � � � � � � � � Zawiera kategorie, w których znajdują się artykuły, publikowania, edytowania lub

tworzenia nowych kategorii � � � � � � � � � � � � � �Zarządzenie mediami- wczytywanie nowych obrazków, plików dźwiękowych czy wideo � � � � Miejsce, w którym znajdują się usunięte przez nas elementy menu oraz opublikowane

artykuły. Aż do momentu definitywnego usunięcia można je z tego miejsca odzyskać � � � � � � � Menedżer umożliwia tworzenie wielu menu i wyświetlających je modułów oraz zmianę

nazw menu. Z poziomu menedżera menu dostępny jest edytor właściwości menu,

umożliwiający zdefiniowanie nazwy - typu menu i tytułu wyświetlającego je modułu, a

po utworzeniu menu tylko zmianę nazwy menu � � � � � �Zmiana języka naszej witryny � � � � � � � � � � � W tym miejscu można zarządzać kontami użytkowników: tworzyć, blokować, usuwać,

zmieniać uprawnienia, wylogowywać z serwisu � � � � � � � � � � Znajduję się tu szczegółowa konfiguracja naszego serwisu, jego lokalizacji, globalnych

ustawień co do wyglądu treści oraz konfiguracji bazy danych, konta administratora,

statystki strony


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

53

4.4 Dostosowanie Joomla! dla potrzeb nadleśnictwa

Węgierska Górka

Głównym zadaniem było stworzenie serwisu internetowego i dopasowanie go dla

potrzeb nadleśnictwa Węgierska Górka (rys.19). W założeniu serwis powinien spełniać

kilka podstawowych wymogów:

• powinien być jak najprostszy w obsłudze dla użytkowników mających słabe

doświadczenie z komputerem,

• edycja serwisu ma być dostępna z różnych miejsc,

• koszt budowy i utrzymania serwisu powinien być jak najniższy,

• nie trzeba stosować specjalistycznego oprogramowania komputerowego,

• powinien spełniać rolę informacyjną,

• promować nadleśnictwo,

• ma wspomagać pracę leśników.

Rysunek 19. Strona główna nadleśnictwa Węgierska Górka


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

54

Przy pierwszym uruchomieniu naszej strony stworzonej w Joomla! mamy serwis

z domyślną szatą graficzną, w którym możemy publikować tekst i umieszczać obrazki.

Jednak system ma budowę modułową, dzięki czemu dodawanie nowych możliwości nie

stanowi problemu. Poniżej znajduje się lista wykorzystanych w projekcie

komponentów, które zostały dobrane podczas moich konsultacji z pracownikami

nadleśnictwa.

•

Zadaniem stron WWW jest promowanie oraz dostarczanie informacji. Od około

roku leśnicy prowadzą kampanię na rzecz ratowania beskidzkich świerków.

Jednym z problemów jest dotarcie i przekonanie właścicieli lasów prywatnych, by

usuwali zaatakowane świerki. Leśnicy rozdają ulotki informacyjne, organizują

spotkania robocze, proszą o pomoc księży, którzy nawołują z ambon do ratowania

lasów. I choć ten problem jest już w bardzo dużym zakresie opisany na wielu

internetowych stronach Lasów Państwowych czy stronach poświęconych ekologii, to

każda kolejna witryna poruszająca tą tematykę zwiększa szansę dotarcia do

zainteresowanych osób (rys.20).


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

55

Rysunek 20. Aktualności - artykuły wyświetlane w formie blogu. Treść możemy publikować w postaci blogów lub tabel. Formy blogu używa się

w przypadku małej ilości artykułów, są one wyświetlane w całości jeden po drugim.

Tabela to lista odnośników do poszczególnych artykułów, jest przydatna przy dużej

ilości artykułów. Publikowanie artykułów jest nad wyraz proste, do dyspozycji możemy

wybrać jeden z kilku edytorów, które swoim wyglądem przypominają windowsowego

WordPada. Wystarczy stworzyć kategorię i przypisywać do niej kolejne artykuły.

•

Do stworzenia kalendarza wykorzystany został komponent ExtCalendar�

Osobisty kalendarz jest dostępny tylko dla właściciela strony i grupy osób

z odpowiednimi uprawnieniami. Zakładka w menu pojawia się tylko po jego

zalogowaniu. Dzieje się tak dzięki przypisaniu tej pozycji menu dostępu specjalny.

Dostęp specjalny (ang. special) to uzyskiwany po zalogowaniu się do witryny dostęp

dla zarejestrowanych użytkowników, którym administrator witryny nadał specjalne

przywileje (przypisał ich do grupy z uprawnieniami specjalnymi). Dzięki takiemu


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

56

rozwiązaniu kalendarz może służyć do wymiany informacji między pracownikami

nadleśnictwa a leśniczym, np. w łatwy sposób można zmienić datę narady lub

sprawdzić, kiedy leśniczy ma urlop (rys.21).

Rysunek 21. Spis wydarzeń z całego miesiąca Po kliknięciu na wybraną datę mamy szczegółowy podgląd przypisany do wydarzenia (rys.22).

Rysunek 22. Szczegółowy opis wydarzenia „Obchód Terenu”


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

57

Obsługa tego komponentu została maksymalnie uproszczona, ponadto jest on w polskiej

wersji językowej.

•

Przy użyciu komponentu JPortfolio, który jest dedykowany do prezentacji

produktów zebranych w kategorie, w prosty sposób można stworzyć ofertę handlową

danego nadleśnictwa. Jest to ogromne ułatwienie dla ludzi chcących zapoznać się

z cenami drewna i innych produktów za pomocą Internetu.

Rysunek 23. JPortfolio – menu główne Wadą komponentu jest brak polskiej wersji językowej (rys.23).


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

58

Rysunek 24. JPortfolio – wybór produktów. Po wprowadzeniu produktów przyporządkowanych do odpowiednich kategorii możemy

załączyć jeden obrazek i umieścić opis korzystając z wbudowanego edytora (rys.24-25).

Edycja poszczególnych produktów jest prosta i szybka, dzięki czemu łatwo możemy

zaktualizować np. cennik.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

59

Rysunek 25. Szczegółowa oferta drewna gatunku świerk

Komponent umożliwia edycję CSS, dzięki czemu można dopasować wygląd

generowanych stron do szablonu witryny.

•

Kolejna zakładka, do której dostęp mają tylko określeni użytkownicy.

Komponent Forme umożliwia tworzenie oraz bezpośrednie wysyłanie formularzy do

nadleśnictwa, w których zawarte są informacje z przeprowadzonych prac w lesie

(rys.26). Dzięki temu formularze mogą docierać znacznie szybciej, niż tradycyjną

drogą, co eliminuje konieczność fizycznego ich przewożenia.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

60

Rysunek 26. Główny panel komponentu Forme Wadą komponentu Forme jest brak możliwości zmiany wyglądu formularza, np.

odstępów między poszczególnymi polami (rys.27). Należy również pamiętać, że

przesyłane w ten sposób dane nie są w żaden sposób szyfrowane, a więc istnieje

możliwość przejęcia ich przez niepożądane osoby.

Rysunek 27. Wygląd gotowego formularza Biorąc pod uwagę, że w nadleśnictwie korzysta się z około 60-ciu różnych formularzy

i blankietów, zastosowanie powyższego komponentu może znacznie ułatwić pracę

biurową. Ze względu na to, iż nie każdy ma dostęp do Internetu, rozwiązanie to może

jedynie uzupełniać obecnie używane papierowe dokumenty.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

61

•

Przy użyciu komponentu Kontakty można w łatwy sposób stworzyć strukturę

organizacyjną danej firmy, umieścić w nich odpowiednie dane kontaktowe, co ułatwi

osobom zainteresowanym jak i samym pracownikom komunikację.

Rysunek 28. Kategorie kontaktów Po utworzeniu interesujących nas kategorii (rys.28) umieszczamy w nich dane

poszczególnych osób tworząc w ten sposób uporządkowaną strukturę organizacyjną

nadleśnictwa.

Rysunek 29. Wykaz leśniczych pracujących w nadleśnictwie


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

62

Komponent narzuca nam z góry ustawienia strony pozwalając na tylko nieznaczną

modyfikację, mimo to jest funkcjonalny a książka adresowa stworzona przy jego

pomocy przejrzysta (rys.29).

Rysunek 30. Szczegółowe dane kontaktowe danej osoby Książka adresowa daje możliwość bezpośredniego wysyłania z niej emaili oraz

automatycznego sporządzania wizytówek w formacie vcf, które można importować do

programu pocztowego Outlook lub do telefonu komórkowego (rys.30).


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

63

•

Biuletyn Informacji Publicznej to już niemal standard większości portali

internetowych związanych głównie z instytucjami samorządowymi lub publicznymi.

Dzięki komponentowi DOCMan możemy w łatwy sposób umieszczać pliki, grupować

je w odpowiednie kategorie oraz opisywać, co ułatwi rozeznanie w dokumentach

osobom zainteresowanym. Osoba zarządzająca dokumentami ma możliwość podglądu

statystyk ściągania poszczególnych plików lub nadawania uprawnień do ściągania

plików (rys.31).

Rysunek 31. Szczegółowy spis dokumentów gotowych do pobrania


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

64

DOCMan pozwala wczytywać pliki z lokalnego dysku lub „podłączać” pliki znajdujące

się na innym serwerze, dzięki czemu możemy zmniejszyć zajmowaną przestrzeń

dyskową naszego serwera (rys.32). Komponent został przetłumaczony na język polski.

Rysunek 32. DOCMan – pulpit administracyjny

•

Forum dyskusyjne jest przeniesioną do struktury stron WWW formą grup

dyskusyjnych, która służy do wymiany informacji i poglądów przy użyciu przeglądarki

internetowej.

Na stworzonym forum użytkownicy mogą wymieniać poglądy odnośnie ochrony

środowiska, zarządzaniem lasu czy prawem leśnym.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

65

Rysunek 33. Panel administracyjny Joomlaboard Joomlaboard jest komponentem mocno rozbudowanym i z powodzeniem może

konkurować z phpBB czy QuickForum – systemami dedykowanymi tylko do tworzenia

forów internetowych (rys.33).


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

66

Rysunek 34. Lista tematów dostępna na forum. Zadaniem forum jest zachęcić zainteresowane strony do swobodnej wymiany poglądów

na różne tematy (rys.34).


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

67

•

Ten komponent daje użytkownikom możliwość wypowiedzenia się na dany

temat. Dzięki temu możemy zdobyć ważne informacje na interesujący nas temat.

Komponent nie ogranicza nas do prowadzenia jednej sondy, umożliwia zarządzanie

nawet kilkoma sondami naraz.

Rysunek 35. Edycja sondy W ustawieniach możemy zdefiniować czas pomiędzy głosowaniem dla jednego

użytkownika, strony, na których ma pojawiać się sonda oraz listę możliwych,

maksymalnie dwunastu odpowiedzi (rys.35).

Rysunek 36. Wyniki przeprowadzonej sondy Wyniki są gromadzone w bazie danych. Po oddaniu głosu, na ich podstawie w serwisie

internetowym są automatycznie publikowane rezultaty (rys.36).


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

68

•

Księga gości pozwala internautom przeglądającym serwis na pozostawienie

informacji oraz ocenę strony.

Rysunek 37. Wpisy w księdze gości. Komponent księgi gości ArtgBook 1.0 b4 został zastosowany w połączeniu z cenzorem

nieprzyzwoitych słów BadWord Filter, co skutecznie blokuje wyświetlanie

nieprzyzwoitych słów na naszej stronie. O skuteczności tego komponentu możemy

przekonać się przy wpisie anonima, gdzie dwa wulgarne słowa zostały zastąpione

predefiniowanymi symbolami (rys.37).


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

69

Rysunek 38. Edycja wpisu do księgi Dodawanie wpisów do księgi gości jest proste, a sposób autoryzacji kodem z obrazka

zapobiega automatycznemu tworzeniu wpisów przez roboty sieciowe (rys.38).


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

70

5 Podsumowanie

Celem pracy było zobrazowanie potencjału tkwiącego w systemach CMS na

podstawie różnych przykładów oraz zastosowanie Joomla! do stworzenia strony

nadleśnictwa.

Przedstawione serwisy internetowe Wydziału Inżynierii Środowiska, Instytutu

Badawczego Leśnictwa obrazują wykorzystanie CMS w dziedzinie edukacji. Z kolei

projekt Walter przedstawia ideę wykorzystania CMS jako narzędzia, dzięki któremu

możemy gromadzić wiedzę oraz materiały pochodzące z różnych instytucji a nawet

z różnych krajów w jednym miejscu. Używanie przez wiele osób jednego narzędzia jest

sporym plusem, gdyż nie zachodzi potrzeba dodatkowego przenoszenia i integrowania

danych. Strony Krakowskiego Zarządu Komunalnego i Regionalnego Zarządu

Gospodarki Wodnej pokazują przystosowanie systemu dla dwóch różnych instytucji,

których strony pełnią rolę informacyjną, administracyjną i komunikacyjną. Strona

Woda i Powietrze przedstawia komercyjny charakter wykorzystania CMS-u, jej twórcy

skupili się na reklamie firm związanych z inżynierią środowiska. Strona organizacji

Polskich Łowców Burz obrazuje, iż w sposób amatorski można stworzyć portal

o ciekawej tematyce, który znajduje sporą liczbę odbiorców.

Pierwszym etapem mojej pracy było przygotowanie środowiska do instalacji

Joomla! oraz zainstalowanie i skonfigurowanie programu. Następnie stosując

ogólnodostępne moduły stworzyłem serwis WWW dla nadleśnictwa o przeznaczeniu

zarówno edukacyjnym, promującym, informującym jak i komunikacyjnym.

Zastosowałem komponenty, dzięki którym można umieszczać w prosty i szybki sposób

aktualne informacje, przedstawiać oferty handlowe, mieć dostęp do struktury

organizacyjnej pracowników nadleśnictwa, korzystać z Biuletynu Informacji

Publicznej itd.

Serwis spełnił założone przeze mnie wymagania ustalone podczas rozmów

z pracownikami nadleśnictwa, tzn. jest prosty w obsłudze nawet dla użytkowników

mających słabe doświadczenie z komputerem. Koszt wykonania witryny www jest

niski i nie wymaga zastosowania specjalistycznego oprogramowania. Informacje

zawarte w Joomla! są poprawnie wyświetlane, a użycie dodatkowych modułów

usprawnia pracę osobom zatrudnionym w nadleśnictwie.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

71

6 Wnioski

Joomla! okazał się systemem przyjaznym w użytkowaniu oraz w pełni potwierdził

swoją przynależność do zaawansowanych systemów CMS.

Na podstawie opisanych przeze mnie wybranych stron WWW stwierdzam, że

systemy CMS są rozpowszechnione i z powodzeniem wykorzystywane w inżynierii

środowiska. Ponadto zaprojektowana w Joomla! strona dla nadleśnictwa

w satysfakcjonujący sposób odpowiada na jego potrzeby.

Umożliwia równoczesne redagowanie treści prze wiele osób bez doświadczenia

informatycznego.

Zaletą systemu jest fakt, iż jest ciągle rozwijany i ulepszany - nowe wersje

pojawiają się średnio co 2 miesiące.

Systemy CMS należące do otwartego oprogramowania stosuje się w tworzeniu

serwisów, gdzie niepożądana zmiana treści nie będzie miała istotnego wpływu na

działanie danej instytucji, a więc przede wszystkim w portalach informacyjnych,

komunikacyjnych i edukacyjnych.

W wielu wypadkach system CMS nie jest w stanie zastąpić profesjonalnych

programów, również stworzenie nowych komponentów jest czasochłonne i kosztowne.

Często problemem oprogramowania open source jest brak pełnej dokumentacji.

Użytkownik może skorzystać z wiedzy zawartej na stronach internetowych, forach

dyskusyjnych lub zamówić płatne wsparcie techniczne. Należy zauważyć, że czas

odpowiedzi na zadane na oficjalnym forum pytanie, to od kilkunastu minut do około

godziny, co jednak nie gwarantuje rozwiązania problemu.

Wspieranie i upowszechnianie systemów open-source może dać realne korzyści

finansowe.

Joomla! to ciekawe rozwiązanie dla osób oraz instytucji pragnących mieć stronę

internetową i warto przyjrzeć się temu systemowi bliżej.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

72

Literatura � � � � � � �, „Content Management Bible (2nd Edition)”, Wiley 2004 � � � � � � � � �

, „Tworzenie stron WWW w praktyce.”, Helion, Gliwice 2007 � � � � � � � � � � �, „CMS. Jak szybko i łatwo stworzyć stronę WWW i zarządzać nią.”,

Helion, Gliwice 2007 � � � �, „Joomla! System zarządzania treścią.”, Helion, Gliwice 2007 � � � � � � �, „CMS. Praktyczne projekty”, Helion, Gliwice 2007 � � � � � � �, „Płatny hosting czyli gdzie się ulokować”, Magazyn Internet 2006 � � � � � � � � �, „Informatyka w zarządzaniu”, Zeszyt naukowy Instytutu Informatyki

w Zarządzaniu, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin 1999 � � � � � �, „Nie każ mi myśleć o życiowym podejściu do funkcjonalności stron

internetowych”, Helion, Gliwice 2006 � � � � � � � � � � � � � � � �, “Przyjazne witryny WWW”, Helion, Gliwice 2005 � � � � � � � � �

, „Projektowanie funkcjonalnych serwisów internetowych”, Helion, Gliwice

2004 � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �, „Architektura informacji”, Helion, Gliwice 2003 � � � � � �

, „Drupal. CMS system zarządzania treścią”, Nakom, Poznań 2008 � � � � � � �, „Dynamiczne strony WWW. PHP i MySQL”, Helion, Gliwice 2004 � � � � � �, „Projektowanie serwisów WWW. Standardy sieciowe.”, Helion, Gliwice

2007 � � � � � � � � � � � � � � � �, „HTML i XHTML. Leksykon kieszonkowy.”, Helion, Gliwice,

2006


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

73

Źródła internetowe Gazeta IT [http://www.gazeta-it.pl]

Joomla! Open Source Content Management System [http://www.joomla.org]

Joomla Templates [http://www.templatka.pl]

Łoskot M., Wolne i otwarte oprogramowanie

[http://www.wodgik.katowice.pl/konferencja/2008/html/referaty.html]

Oficjalne Polskie Forum Dyskusyjne Joomla! [http://forum.joomla.pl]

Polskie Centrum Joomla! [http://www.joomla.pl]

Strojny M., Portale korporacyjne a zarządzanie wiedzą – raport z badań

[http://www.kpmg.pl]

Webserv – Twój Domowy Serwer [http://webserv.pl]

Wikipedia – Wolna Encyklopedia [http://pl.wikipedia.org]


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

74

Spis rysunków RYSUNEK 1. STRUKTURA PORTALU TWORZONEGO W JOOMLA! .........................................................................................6

RYSUNEK 2. STRUKTURA ORGANIZACJI ZAWARTOŚCI PUBLIKOWANEJ W JOOMLA! ............................................................7

RYSUNEK 3. SCHEMAT BUDOWY STATYCZNEJ STRONY INTERNETOWEJ ...........................................................................10

RYSUNEK 4. SCHEMAT BUDOWY PRZYKŁADOWEJ DYNAMICZNEJ STRONY INTERNETOWEJ ...............................................10

RYSUNEK 5. INFORMACJA O KONIECZNOŚCI AKTUALIZACJI DLA JOOMLA! W WERSJI 1.5.7...............................................14

RYSUNEK 6 STRONA WYDZIAŁU INŻYNIERII ŚRODOWISKA POLITECHNIKI KRAKOWSKIEJ ...............................................39

RYSUNEK 7. GŁÓWNA STRONA PROJEKTU WALTER .....................................................................................................40

RYSUNEK 8. STRONA GŁÓWNA INSTYTUTU BADAWCZEGO LEŚNICTWA ..........................................................................42

RYSUNEK 9. STRONA GŁÓWNA ORGANIZACJI POLSKICH ŁOWCÓW BURZ........................................................................43

RYSUNEK 10. STRONA GŁÓWNA PORTALU WODA I POWIETRZE ......................................................................................44

RYSUNEK 11. PORTAL REGIONALNEGO ZARZĄDU GOSPODARKI WODNEJ W KRAKOWIE.................................................45

RYSUNEK 12. PORTAL KRAKOWSKIEGO ZARZĄDU KOMUNALNEGO W KRAKOWIE..........................................................46

RYSUNEK 13. TEST WYKONYWANY PRZEZ INSTALATORA JOOMLA! ................................................................................49

RYSUNEK 14. INSTALACJA JOOMLA! - KONFIGURACJA BAZY DANYCH MYSQL...............................................................50

RYSUNEK 15. INSTALACJA JOOMLA! - PODSTAWOWE USTAWIENIA UŻYTKOWNIKA .........................................................50

RYSUNEK 16. INSTALOWANIE NOWEGO KOMPONENTU....................................................................................................51

RYSUNEK 17. PRZYKŁAD INSTALATORA KOMPONENTU QUIZ 0.81PL ZAWIERAJĄCEGO BŁĘDY. ........................................51

RYSUNEK 18. PANEL ADMINISTRACYJNY JOOMLA!.........................................................................................................52

RYSUNEK 19. STRONA GŁÓWNA NADLEŚNICTWA WĘGIERSKA GÓRKA............................................................................53

RYSUNEK 20. AKTUALNOŚCI - ARTYKUŁY WYŚWIETLANE W FORMIE BLOGU. ..................................................................55

RYSUNEK 21. SPIS WYDARZEŃ Z CAŁEGO MIESIĄCA .......................................................................................................56

RYSUNEK 22. SZCZEGÓŁOWY OPIS WYDARZENIA „OBCHÓD TERENU” ............................................................................56

RYSUNEK 23. JPORTFOLIO – MENU GŁÓWNE ..................................................................................................................57

RYSUNEK 24. JPORTFOLIO – WYBÓR PRODUKTÓW..........................................................................................................58

RYSUNEK 25. SZCZEGÓŁOWA OFERTA DREWNA GATUNKU ŚWIERK .................................................................................59

RYSUNEK 26. GŁÓWNY PANEL KOMPONENTU FORME .....................................................................................................60

RYSUNEK 27. WYGLĄD GOTOWEGO FORMULARZA .........................................................................................................60

RYSUNEK 28. KATEGORIE KONTAKTÓW .........................................................................................................................61

RYSUNEK 29. WYKAZ LEŚNICZYCH PRACUJĄCYCH W NADLEŚNICTWIE ...........................................................................61

RYSUNEK 30. SZCZEGÓŁOWE DANE KONTAKTOWE DANEJ OSOBY ...................................................................................62

RYSUNEK 31. SZCZEGÓŁOWY SPIS DOKUMENTÓW GOTOWYCH DO POBRANIA..................................................................63

RYSUNEK 32. DOCMAN – PULPIT ADMINISTRACYJNY....................................................................................................64

RYSUNEK 33. PANEL ADMINISTRACYJNY JOOMLABOARD ...............................................................................................65

RYSUNEK 34. LISTA TEMATÓW DOSTĘPNA NA FORUM. ...................................................................................................66

RYSUNEK 35. EDYCJA SONDY ........................................................................................................................................67

RYSUNEK 36. WYNIKI PRZEPROWADZONEJ SONDY .........................................................................................................67

RYSUNEK 37. WPISY W KSIĘDZE GOŚCI. .........................................................................................................................68

RYSUNEK 38. EDYCJA WPISU DO KSIĘGI .........................................................................................................................69


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

75

Do niedawna systemy zarządzania treścią posiadały tylko nieliczne firmy

posiadające odpowiednie zaplecze informatyczne. Taka sytuacja doprowadziła do

powstania Joomla! - programu który umożliwia proste zarządzanie stronami WWW z

przeglądarki internetowej.

Choć istotą Joomla! jest łatwość i prostota obsługi, to tworzone przy jej wykorzystaniu

projekty będą przykładem wykorzystania najnowocześniejszych technologii

informatycznych. Joomla! zostało stworzone w PHP/MySQL, korzysta z XML,

DHTML, JavaScript umożliwiających dynamiczną zmianę zawartości.

Celem tej pracy jest zobrazowanie potencjału tkwiącego w Joomla! oraz

przybliżenie zasad jej działania.

W ostatniej części przedstawiony został sposób implementacji najważniejszych

funkcji Joomla! z wykorzystaniem ich w inżynierii środowiska. Dla nadleśnictwa

Węgierska Górka stworzono portal, którego zadaniem jest wypromować dane

nadleśnictwo, walory turystyczne, informacje o nim, jego działalność w zakresie

ochrony środowiska i gospodarki leśnej. Ma również przedstawić ofertę handlową

skierowaną do potencjalnych klientów oraz zachęcić zainteresowane osoby do

wyrażenia swoich opinii na forum internetowym, poprzez ankiety lub sondy. Na koniec

przedstawiono niedoskonałości oraz zagrożenia wynikające z użytkowania darmowych

systemów CMS.


� � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � � �

76

Until recently only a small percentage of companies that were in possession of

proper information technology base have been using the content management systems.

This situation favoured the emergence of Joomla! – the software that allows simple

management of web pages from the level of an internet browser.

Even though the essence of Joomla! is the user-friendliness, projects generated

in it are examples of the most modern computer technologies. Joomla! was created in

PHP/MySQL, uses XML, DHTML, Java Script that allow the dynamic change of the

content.

The aim of this thesis is to depict the potential that Joomla! has and also to make

the reader familiar with its functioning.

The last part of the thesis shows the implementation of the most significant

functions of Joomla! and their use in the environmental engineering. The Forestry

Commission of Węgierska Górka created a web portal the aim of which is to promote

itself, to emphasize the tourist attractions, to provide people with information, to

highlight the activities towards environmental protection and forest management. The

portal presents also its offer towards potential clients, encourages people to comment on

a discussion forum and gathers their opinions through various surveys and polls. The

last part puts also the emphasis on the dangers that emerge from the use of free CMS

systems and shows their imperfections.

Documents

Wojciech Tlałka Zastosowanie systemów CMS w inżynierii