Wykład 22: ? …czyli uzupełnienialayer.uci.agh.edu.pl/~szkla/C-22.pdf · Tranzystory polowe, diody tunelowe, diody Gunna, diody IMPATT, masery. Radarowy miernik szybkości z diodą

Wykład 22: ? …czyli uzupełnienia

Dr inż. Zbigniew Szklarski

Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok.321

[email protected]

http://layer.uci.agh.edu.pl/Z.Szklarski/

mailto:[email protected]://layer.uci.agh.edu.pl/Z.Szklarski/

Wydział Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji - Elektronika

Fala elektromagnetyczna -uzupełnienia

10.06.2020 2

Mikrofale

Popularnie:

3 mm – 0,3 m

Przewidziane przez

J.C.Maxwella, odkryte przez H.Hertza (1886), szersze badania –dopiero XX w – radary.

Zastosowanie:Radary (militarne, meteo, antykolizyjne), łączność radio-liniowa punkt-punkt (b.słabadyfrakcja), radioastronomia, nawigacja, energetyka, kuchenki mikrofalowe.10.06.2020 3Wydział Informatyki, Elektroniki i

Telekomunikacji - Elektronika

10.06.2020 Wydział Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji - Elektronika

4

Źródła mikrofal wykorzystują ruch balistyczny elektronów w próżni pod wpływem pól elektrycznych i magnetycznych. Są to np. magnetrony (stosowane w kuchenkach mikrofalowych), czy klistrony (wąskopasmowa lampę mikrofalowa).

400 kW klistron

Emisja mikrofal.


5

Zasada działania magnetronu

Tor elektronów jest zakrzywiany polem magnetycznym.Gdy elektrony omiatająte szczeliny, indukują pole radiowe wysokiej częstotliwości w każdej wnęce rezonansowej.

Prądy oscylacyjne przepływające wokół wnęk powodują powstawanie dużych ilości energii mikrofalowej o częstotliwości radiowej we wnękach. Wnęki są otwarte na jednym końcu, więc cały mechanizm tworzy pojedynczy, większy oscylator mikrofalowy.


6

Część energii o częstotliwości radiowej jestwydobywana przez krótką antenę, która jestpodłączona do falowodu (metalowa rura, zwykle oprzekroju prostokątnym). Falowód kierujewydobytą energię RF do obszaru, którym możebyć komora gotowania w kuchence mikrofalowejlub antena w przypadku radaru.

Źródła mikrofalowe małej mocy

Tranzystory polowe, diody tunelowe, diody Gunna, diody IMPATT, masery.

Radarowy miernik szybkości z diodą Gunna

„Dioda” Gunna (GaAs ) składa się z dwóch bardzo silnie domieszkowanych obszarów typu „n” i cienkiego obszaru między nimi o niskiej koncentracji domieszek.

Gdy natężenie pola elektrycznego w osiągnie wartość krytyczną na elek-trodzie ujemnej, wtedy tworzony jest obszar z niską ruchliwością elektronów - o ujemnej rezystancji: wzrost U spadek I.


7

Po dotarciu tego obszaru do elektrody

dodatniej, proces kolejnego tworzenia się

obszaru o małej ruchliwości elektronów

następuje cyklicznie, dzięki czemu są

wytwarzane drgania, których częstotli-

wość może dochodzić do 100 GHz.

Microwave Amplification by Stimulated Emission of Radiation

W maserze gazowym gaz podgrzewany jest do wysokiej temperatury. Cząsteczki w procesie wzbudzania uzyskują różne wartości energii. Konieczne jest odseparowanie cząstek wzbudzonych od tych w stanie podstawowym. W silnym, zmiennym polu elektrostatycznym cząsteczki w stanie podstawowym są odchylane, a te wzbudzone przemieszczają sięokresowo w kierunku rezonatora dostrojonego do częstotliwości 24 GHz.


8

W rezonatorze następuje emisja fotonów i przejście do stanu podstawowego NH3 i inicjując proces emisji samopodtrzymującego się promieniowania mikrofalowego.

Niektóre zastosowania mikrofal

➢ Pomiar prędkości (f = 24,125 GHz; 12,5 mm; zasięg max.ok. 800 m).➢ Broń mikrofalowa (f = 94 GHz; 3 mm; zasięg ok. 500 m).➢ Kuchenka mikrofalowa (f = 2,45 GHz; 12,2 cm; wnikanie ok. 2,5 cm).


9

1933 r.Westinghouse na Wystawie Światowej w Chicago. (60 MHz, 10 kW)

Komercyjna z lat`60 1,6 kW, 1,7 m wys., cena ówczesna 3 000$ (odpowiada ok. 20 000$ w 2019)


10

/2 = 2,5·2.54 cmf = 2,45 GHz

V = f· = 2,45·12,7·107 m/s=3,11·108 m/s c


11

Falowódkanał do prowadzenia w przestrzeni fal mechanicznych lubelektromagnetycznych wzdłuż określonej drogi.

- akustyczny: mniejsze tłumienie, możliwa koncentracja energii gdy przekrój maleje. Istnieją naturalne falowody np. w oceanach – propagacja fal o małych częstotliwościach na setki kilometrów.

- fal elektromagnetycznych – gdy poprzeczne rozmiary falowodu - zamknięte – rury, - otwarte – przewód metalowy, pręt/rurka z dielektryka- dla dużych częstotliwości (radar, niskie radiowe/mikrofale) – metalowe

rury- dla wysokich częstotliwości radiowych – falowody dielektryczne- dla fal świetlnych – włókna światłowodowe.

Światłowód

1842 – D. Colladon

– „light pipe”


12

1930 – pierwsza próba wykorzystania światłowodu do badań medycznych, ale dopiero w 1956 –pierwszy gastroskop.

1970 –zmniejszono tłumienie do 20 db/km, a 1977 – pierwszy światłowód telekomunikacyjny dł. 9 km w Turynie.W Polsce – wytworzono pierwszy kabel światło-wodowy w 1978r.

Szybkość przesyłu danych: 2013r. – 1,05 Pbit/s (1015 !)Najdłuższy światłowód – 39 000 km Europa-Azja-Australia.W Polsce największa sieć – Orange – o długości ponad 100 tys. km.


13

Zasada działania:Modulowana wiązka z lasera rozchodzi się wewnątrz włókna – szklanego, plastikowego lub półprzewodnikowego w sposób zależny od średnicy włókna:➢ średnica większa od długości światła (powyżej 50 m – współczynnik załamania

światłowodu jest większy niż osłony bieg prostoliniowy wiązki tzw. światłowód wielomodowy – MMF (skokowy)

➢ jw. ale współczynnik załamania rdzenia o budowie warstwowej zmienia się w sposób ciągły (największy na osi), co powoduje krzywoliniowy bieg światła –światłowód gradientowy (też wielomodowy)

➢ średnica porównywalna lub mniejsza od długości światła (810 m) – światło rozchodzi się jak fala rozchodząca się prawie równolegle do osi światłowodu –jednomodowego – SMF.

Mod fali - określona długość wzbudzanej fali, gdy

rezonator pobudzany jest do drgań przez fale z

pewnego zakresu długości.


14

W światłowodzie wielomodowym fala o

takiej samej długości fali może

rozchodzić się wieloma drogami,

zwanymi modami.

Różna prędkość modów w falowodzie

rozmycie paczki falowej –

zniekształcenie i ograniczenie

szybkości transmisji.

Rozchodzenie się światła w światłowodzie

jednomodowym opisują równania Maxwell’a

a nie prawa optyki geometrycznej.

Światłowody te stosowane są w dalekosiężnej telekomunikacji, bo do 100

km sygnał nie musi być regenerowany. Tłumienie w światłowodzie ze szkła

Corning dla = 1500 nm jest rzędu 0,17 dB/km.


15

Ograniczenia transmisji światłowodowej:

• rozproszenie światła – fluktuacje gęstości rdzenia;

• uszkodzenia – mikro i makrozgięcia

• dyspersja (tzn. n zależy od f) – rozmycie impulsu


16

Kwantowe wzmacniacze promieniowania elektromagnetycznego przy pomocy wymuszonej emisji promieniowania: -mikrofalowego – MASERy-światła - LASERy

…Amplification by StimulatedEmission of Radiation

• Oddziaływania fotonów z atomami.

Podstawą działania tych wzmacniaczy kwantowych jest emisja kwantów promieniowania poprzez elektrony wzbudzonych atomów. Emitowane promieniowanie jest monochromatyczne, zgodne w fazie (spójne) a wiązka promieniowania jest bardzo mało rozbieżna. Zapewniona jest również duża gęstość energii.

Układy atomowe znajdują się w określonych stanach kwantowych, charakteryzujących się dyskretnymi wartościami energii. Przejściu układu kwantowego od jednego poziomu energetycznego do drugiego towarzyszy pochłonięcie lub emisja kwantu o energii równej różnicy poziomów przejścia.


18

Emisja promieniowania.

• Emisja spontaniczna

efekt oraz moment emisji nie jest w pełni przewidywalny

• Emisja wymuszona

energia fotonu inicjującego musi być równa energii wzbudzenia atomu i nie jest on pochłaniany


19

Foton emitowany przez atom ma częstotliwość (energię), fazę i polaryzację taką samą jak foton wywołujący emisję.

prawdopodobieństwo absorpcji fotonu przez atom w stanie podstawowym

o wielkości emisji/pochłaniania ośrodka decyduje różnica liczby atomów w stanie wzbudzonym i podstawowym.

prawdopodobieństwu emisji wymuszonej atomu wzbudzonego

=

Rozkład obsadzenia poziomów energetycznych układu w stanie niewzbudzonym – najliczniej obsadzone są stany o najniższej wartości energii (zgodnie z rozkładem Boltzmana)

Tk

E

BeN−

~


20

Aby sprowokować emisję kwantu musi wystąpić inwersja obsadzeń –więcej jest elektronów wzbudzonych niż w stanie podstawowym.

Do układu należy dostarczyć energii:

foton wzbudza elektron na najwyższy stan

energetyczny E3, który jest poziomem o krótkim

czasie życia. Elektron przechodzi więc na poziom E2

na którym elektrony pozostają nieco dłużej (nawet

kilka milisekund). Jest to tak zwany poziom

metastabilny. Czas życia poziomu metastabilnego

musi być wystarczająco długi, aby zaszło

zjawisko inwersji obsadzeń.

Następnie elektrony wracają na

stan podstawowy, emitując foton

o energii równej różnicy między

poziomem E2 a E1. Foton ten,

uderzając w elektron znajdujący

się na stanie metastabilnym,

zainicjuje "lawinową" emisję wymuszoną.


21

Jak spowodować inwersję obsadzeń ?

Inwersje obsadzeń pozyskuję się na skutek dostarczenia energii do ośrodka czynnego, czyli tak zwanego pompowania. Na skutek pompowania atomy ośrodka czynnego przechodzą w stan wzbudzony, a następnie w stan metatrwały

Pompowanie poprzez:

- błysk lampy błyskowej,- błysk innego lasera,- przepływ prądu przez

substancję czynną,- reakcję chemiczną,- zderzenia atomów,


22

Praktyczna realizacja pompowania optycznego i emisji wymuszonej

1.

2.

3.

4.

5.

•Aby emisja światła była stabilna, między zwierciadłami musi wytworzyć się fala stojąca

Oznacza to, że między zwierciadłami mieści się całkowita liczba połówek fali

W zależności od długości otrzymanego promieniowania rozróżniamy:

MASER - Microwave Amplification by Stimulated Emission of Radiation

oraz

LASER – Light Amplification by Stimulated Emission of Radiation

Układ luster to:rezonator optyczny, w którym światło madługość:

n

L2=

10.06.2020 Wydział Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji - Teleinformatyka


23


24

MASER został wynaleziony w 1951 roku przez Charlsa Townes'a. Substancją czynną w tym maserze był amoniak. Maser ten emitował mikrofale o długości fali 1,26 mm.

Działanie masera jest analogiczne do działania wynalezionego później lasera.W maserze gazowym gaz podgrzewany jest do wysokiej temperatury. Cząsteczki w procesie wzbudzania uzyskują różne wartości energii. Konieczne jest odseparowanie cząstek wzbudzonych od tych w stanie podstawowym. Robi się to przy pomocy 4 elektrod, które są źródłem silnego pola elektrostatycznego. W tym polu cząsteczki w stanie podstawowym są odchylane, a te wzbudzone przemieszczają się w kierunku rezonatora. Dopiero tam ma miejsce wymuszona emisja promieniowania.

MASER (Means of Acquiring Support for Expensive Research)

Przez rezonator przepuszczane jest promieniowanie mikrofalowe o

częstotliwości 24 GHz zwiększając inwersję obsadzeń i inicjując proces emisji

samopodtrzymującego się promieniowania mikrofalowego.

Wady masera:

-wąskie pasmo przenoszenia

-mały zakres przestrajania

-mała moc – do 10-9 W

10.06.2020 2510.06.2020 Wydział Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji - Elektronika

25

MASER wodorowy

Po wprowadzeniu atomów

do komory zaczyna się emisja

spontaniczna pobudzjąca

pozostałe atomy H2 do emisji

wymuszonej.

Dostrajalny odbiornik odbija fotony

podtrzymując emisję wymuszoną

i rezonans wewnątrz komory.

zegar atomowy


26

MASER krystaliczny

W maserach krystalicznych wykorzystuje się paramagnetyzm kryształów takich jak np. rubin czy korund żelazowy.

Wzbudzenia atomów ośrodka jest możliwe dzięki ochłodzeniu kryształu do temperatury ciekłego helu. Następuje wtedy separacja paramagnetycznych atomów od drgań sieci.

Drugim czynnikiem umożliwiającymwzbudzenie, jest działanie nakryształ stałego pola magnetycznego o dużym natężeniu.

Wadą jest konieczność utrzymywania

bardzo niskich temperatur oraz silnych

pól magnetycznych.


27

W 2012 r. NPL - National Physical Laboratory w Wielkiej Brytanii zastąpiło rubin

kryształem p-terfenylu wzbogaconym pentacenem. W temperaturze pokojowej ma

on takie same pożądane w maserze właściwości co rubin w temperaturze bliskiej

zeru absolutnemu. Nie wymaga też silnych pól magnetycznych.

Nowy maser pracuje impulsowo, w wąskim zakresie częstotliwości.


28

Zastosowanie maserów


29


30

Historia maserów i laserów

1917 – Einstein objaśnia emisję wymuszoną

1953 – Townes (1964 –nagroda Nobla), 1954 - Basow, Prochorow –

pierwszy wzmacniacz kwantowy – maser amoniakalny1960 – Maiman, laser rubinowy1961 – Javan laser He-Ne1962 – IBM - laser półprzewodnikowy na GaAs1963 – pierwszy polski laser gazowy He-Ne (WAT)1966 – Nobel dla A. Kastlera za teorię pompowania optycznego1970 – laser półprzewodnikowy w obszarze widzialnym

(Alferovi i Kroemer – Nobel 2000)2012 – Oxborrow - maser krystaliczny pracujący w temperaturze

pokojowej

10.06.2020 31

Właściwości promieniowania laserowego

• jest monochromatyczne;

•ma bardzo małą szerokość linii emisyjnej;

•ma bardzo małą rozbieżność wiązki;

• jest spójne w czasie i przestrzeni;

• ma dużą moc w wybranym

obszarze widma;

Przykładowo:

Typowy laser He-Ne ma moc około 5mW, ale po skupieniu na powierzchni 10μm2 gęstość mocy wynosi 5 x 102MW/m2.

Laser o mocy 100W, po skupieniu - 10TW/m2 (1023fotonów/cm3)


31

Szerokość widmowa – zależy od długości życia stanów

wzbudzonych, oddziaływań i odległości międzyatomowych

•W ciągu jednego przejścia przez ośrodek wiązka jest wzmacniana 0,02 – 10 razy w zależności od lasera, jest to za mało na produkcję wiązki laserowej o odpowiedniej mocy – przejść musi być wiele aż do nasycenia

•Wiązka przechodzi od 2 razy (lasery barwnikowe) do 500 razy (lasery HeNe)

•Nasycenie pojawia się gdy wiązka wzrośnie ok. e12 razy.

Wzrost wiązki i nasycenie


32

10.06.2020 33

Klasyfikacja laserów

Ośrodek czynny:

- gazowe:

- atomowe (np. Ar, N, He-Ne)

- molekularne (np. CO2, CO)

- cieczowe (barwnikowe – barwniki organiczne w cieczy)

- na ciele stałym:

- krystaliczne (np. rubinowy)

- dielektryczne (np. neodym w granacie itrowo-aluminiowym

(Nd:YAG) lub w szkle Nd:glass)

- półprzewodnikowe:

- na materiale objętościowym (np. quantum cascade laser-

QCL - stop AlGaAs/GaAs)

- złączowe (np. diody laserowe, lasery na kropkach

kwantowych, studniach kwantowych)


33

Sposób emisji:

- ciągły (P: μW-kW)

- impulsowe:

- pojedyncze impulsy (t: ps-ms; P: kW-TW)

- ciągi impulsów (f: Hz-MHz)

Przykładowe zastosowania:

- do produkcji układów scalonych – gazowe (UV: 150-350nm)

- dermatologia – rubinowy, Nd:YAG (690-2900 nm)

- wskaźniki, drukarki (diody małej mocy)

- przemysłowe (cięcie, spawanie – diody o mocy do 10 kW)

- wojskowe


34

10.06.2020 35

Laser gazowy He-Ne

1960 Javan, Bennet i Herriot z Bell Labs

uzyskali ciągłą akcję laserową dla = 1150 nm

a w 1962 dla fali = 632,8 nm

Atomów He jest dużowięcej niż Ne (pHe 130 PapNe13 Pa) prąd wzbudza (pompuje) atomy He.

Zderzenia niesprężysteHeNe powodująwzbudzenie atomów Ne


35

Sprawność lasera He-Ne jest rzędu 0.01-0.1%, moc optyczna w zakresie 0.5−50 mW (konieczna długa rura wyładowcza)średnica wiązki to 0.5−2 mm, a jej rozbieżność wynosi 0.5−2 mrad. Stabilność poziomu mocy optycznej jest rzędu 5%/h, zaś trwałość laserów He-Ne dochodzi do 20 000 godzin.

Zmiana ciśnienia gazów tworzących ośrodek aktywny, zmiany odległości zwierciadeł rezonatora, zmiany prądu wyładowania lub średnicy rury wyładowczej, umożliwia generację światła na blisko 30 liniach spektralnych w zakresie długości fali od 0.59 μm do 3.39 μm.

Lasery kryptonowe i ksenonowe – zakres UV, argonowy od 457,9 nm do 514,5 nm stosowane np. do pompowania laserów barwnikowych.


36

10.06.2020 37

Laser barwnikowy

1966 w IBM zbudowano

pierwszy laser barwnikowy

Substancją czynną jest

roztwór zawierający

barwnik organiczny, np.

rodamina.

Laser jest pompowany

optycznie np. laserem Ar.

Działanie impulsowe do ok.

100 Hz lub ciągłe

10.06.2020Wydział Informatyki, Elektroniki i

Telekomunikacji - Elektronika

37


38

Laser barwnikowy umożliwia ciągłą zmianę długości fali z zakresie ok. 0,4-0,8 µm lub od bliskiej podczerwieni do bliskiego ultrafioletu (1 µm 0,2 µm).

Zakresy te uzyskuje się przez stosowanie różnych barwników organicznych: fluorosceina, radomina, kumaryna i in..

Lasery impulsowe - energie w impulsie wynoszą od kilkudziesięciu µJ do kilku mJ i moce od kilku kW do kilkunastu kW.

Zastosowania:- astronomia,- spektroskopia,- medycyna (dermatologia, urologia)


39

Laser rubinowy

Theodore Maiman (1927-2007)

Ośrodek czynny – korund (Al2O3) domieszkowany chromem – rubin.

Laser impulsowy, wymaga dużej mocy pompowania, emituje falę 694 nm

Zastosowanie – np. usuwanie tatuaży


40

Rezonator optyczny:- zapewnia dodatnie sprzężenie zwrotne (wzmacniacz staje się

generatorem), - wymusza oscylacje na częstościach rezonansowych (powstają mody

czyli fale stojące),- ingeruje w szerokość połówkową linii emisji (im lepszy rezonator tym

węższa linia zapewnienie monochromatyczności),- ingeruje w geometrię wiązki (kolinearność, wpływ na spójność).

Inne lasery na ciele stałym

Laser neodymowy np.Yb:YAG

na bazie granatu itrowo-aluminiowego

lub ze szkła neodymowego.

Energia impulsu – od mJ do kilkuset J,

impulsy możliwe co kilka, kilkadziesiąt

sekund, a moce impulsu do GW.

Zastosowanie: w telekomunikacji, laserowych układach śledzących,

w kontrolowanych reakcjach jądrowych.

W Polsce- Inst. Fizyki Plazmy

1 J, 1 ps, 1 TW do badań

oddziaływania plazmy z

laserem.


41

Lasery półprzewodnikowe (diody laserowe, lasery diodowe)

10.06.2020 42

Przyczyną emisji fotonu jest rekombinacja, czyli przejście elektronu z pasma przewodnictwa do pasma walencyjnego i połączenie z dziurą.

Proces rekombinacji zachodzi w każdym materiale półprzewodnikowym, lecz jedynie w niektórych materiałach jego rezultatem jest emisja promienista, a w pozostałych przypadkach następuje jedynie wzrost temperatury materiału.

Aby nastąpiła rekombinacja musi być pompowaniew tym wypadku prądem. Poniżej ok. 250 mA LD świeci jak LED – brak spójności, emisje spontaniczne.Większy prąd – większa inwersja + konieczny rezonator optyczny!


42

Po wzbudzeniu, mała część elektronów rekombinuje promieniście, a większość przechodzi na poziomy metastabilne o małym prawdopodobieństwie rekombinacji.

Obszary n i p wokół obszaru aktywnego domieszkowane są dodatkowo Al w celu uzyskania warstw odbijających promienie wyemitowane spontanicznie. Promienie te odbijane są wielokrotnie (duże n - tworzy się w ten sposób tzw. rezonator Fabry-Perota.

Promienie odbijające się w rezonatorzewywołują kolejne rekombinacje promieniste, przez co światło jest wzmacniane.


10.06.2020 44

Wnęka rezonansowa ma przekrój poprzeczny w kształcie prostokąta (ok. 2 μm x 10 μm). Tak małe rozmiary powodują dużą rozbieżność wiązki – konieczne jest użycie soczewki.

Charakterystyka emisyjna LD

promieniowanie spójne

promieniowanie spontaniczne


44

Mniejszy rozmiar, krótsza fala

4 razy gęstsze upakowanie informacji

podłoża GaN – Inst. Wysokich Ciśnień PAN


45

Przestrajalne lasery półprzewodnikowe

Nowe wymagania stawiane nadajnikom w torach światłowodowych

skłaniają do wprowadzania źródeł sygnałów optycznych o

przestrajalnej długości fali.

Mechanizmy przestrajania długości fali:- zmiana temperatury- zmiana natężenia prądu (zależność wsp. załamania od gęstości wstrzykiwanych do lasera nośników

Zamiast rezonatora F-P stosuje się braggowskie siatki dyfrakcyjne –lasery z selektywnym sprzężeniem zwrotnym:DBR (Distributed Bragg Reflector)DFB (Distributed Feedback)


46

Konstrukcja lasera Przestrajanie częstotliwości Zalety Wady

DFB (Distributed Feedback

Laser)

Zmiana temperatury lasera lub prądu

zasilającego

Stabilność, łatwość regulacji,

niezawodność, łatwa produkcja

Zakres przestrajania 5

nm/segment

DBR (Distributed Bragg

Reflector)

Zmiana prądu zasilającego segmenty

DBR powoduje zmianę

współczynników załamania

Prosta konstrukcja Złożona regulacja, mata

stabilność modów

S-DBR (DBR z siatką

periodycznie zaburzoną)

Zmiana prądu zasilającego segmenty

DBR

Szeroki zakres przestrajania Złożona regulacja prądu,

mała stabilność modowa

F-P (Fabry-Perota) Mechaniczna zmiana długości wnęki

między zwierciadłami

Szeroki zakres przestrajania,

mały koszt lasera, prosta

regulacja

Złożona stabilność

mechaniczna i cieplna

VCSEL/MEMS

(Vertical Cavity Surface

Emitting Laser)

Mechaniczna zmiana długości wnęki

za pomocą mikroluster MEMS

Prosta regulacja, szeroki zakres

przestrajania, szybkie

przestrajanie

Pompowanie optyczne,

mała moc wyjściowa

10.06.2020 47

Wydział Informatyki, Elektroniki i Telekomunikacji - Elektronika

Documents

Wykład 22: ? …czyli uzupełnienialayer.uci.agh.edu.pl/~szkla/C-22.pdf · Tranzystory polowe, diody tunelowe, diody Gunna, diody IMPATT, masery. Radarowy miernik szybkości z diodą