YANGIN GÜVENLİĞİ VE TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ · 2017-10-24 · YANGIN GÜVENLİĞİ VE TEKNOLOJİLERİ DERGİS ... TÜYAK 2016/17 Dönemi Eğitim Seminerlerinin sponsorlarına

ISSN 2587-047510 TL.

YANGIN GÜVENLİĞİ VE TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ

Türkiye’de Yangın Mühendisliği

MTMD Yönetim Kurulu Başkanı İrfan Çelimli ile Söyleşi

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanı Doğan Kara ile Söyleşi

Londra Yüksek Bina Yangını: Eksikler, Hatalar

Çift Cidarlı Cam Cephelerde Duman Hareketi – Sayısal Analiz

Yüksek Binalardaki Cephe Kaplamalarının Yangına Karşı Emniyetlerinin Değerlendirilmesi

SAYI 2 • TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL 2017 • www.tuyak.org.tr

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

STANDART_ICINIZ_RAHATOLSUN_ILAN_20x27_C.pdf 1 11/04/17 14:53

ÜYAK olarak yayımladığımız “Yangın Mühendisliği” dergisinin temel ilkesi tarafsızlıktır. Derginin, sektörde herkesin kendi çalış-ma alanından birşeyler bulacağı bir yayın olmasına çalışacağız.

Amacımız, bakılıp bir köşeye atılan dergi değil, yaşayan bir dergi olması ve sürekli yararlanılabilecek bilgiler içermesidir. Teorik makaleler bulu-nacak fakat ağırlık uygulamaya dönük olacaktır. Uygulama projeleri ve uygulamada karşılaşılan problemler tartışılacak, yeni öneriler getirile-cektir. Üniversitelerimizin değerli öğretim üyelerinin yazılarının yanında, bu sektörü yakından tanıyan ve uygulamada çalışan mühendislerimizin ve uygulayıcılarımızın yazıları da yer alacaktır.

Dergimizde, bazı aylarda belli konular üzerinde özel sayılar çıka-rılacaktır. Bu sayıda, Londra’da meydana gelen yüksek bina yangını nedeniyle, yüksek binalarda oluşan yangınlar, yapılan tasarım hataları, eksiklikler ve önlemler konusundaki yazılara öncelik verilmiştir. Bundan sonraki sayılarda da güncel olayların tartışılmasına ve değerlendirilme-sine öncelik verilecektir.

Dergimizde, yangın mühendisliği konusundaki önemli gelişmeler ve haberler yayınlanacak, yaklaşan bilimsel toplantılar, konferanslar, fuarlar ve seminerler dergide belirtilecektir. Tüm bunların yanında der-gimiz sizlerin öneri ve eleştirileri ile gelişecektir. Dergide yer verilmesini istediğiniz konular, eleştirileriniz ve önerileriniz yayın kurulunca değer-lendirilecek ve daha faydalı olmasını sağlayacaktır. Dergimizin sektörün çalışanlarına yararlı olmasını diliyoruz.

T

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

STANDART_ICINIZ_RAHATOLSUN_ILAN_20x27_C.pdf 1 11/04/17 14:53

TÜYAK Adına SahibiTaner Kaboğlu

Sorumlu Yazı İşleri MüdürüÖzlem Güneç

Yayın Kurulu BaşkanıProf. Dr. Abdurrahman Kılıç

Yayın KuruluDeniz AtikLevent CeylanKorhan IşıkelProf. Dr. Nurdil EskinÖzlem Karadal GüneçTaner Kaboğlu

Bilim KuruluY. Doç. Dr. Sedat AltındaşDr. Kazım BecerenDr. Mustafa BilgeProf. Dr. Füsun DemirelY. Doç. Dr. Oğuz GündoğduProf. Dr. Neşet KadırganProf. Dr. Haluk KaradoğanProf. Dr. Adnan KaypmazDr. Necmi ÖzdemirDoç. Dr. Mustafa ÖzgünlerProf. Dr. Recep YamankaradenizProf. Dr. Zerrin Yılmaz Halkla İlişkiler ve Reklam MüdürüŞengül Çifçi

Yazı İşleri MüdürüOya Bakır

Yazı İşleriGökçen Parlar ÜnalNihan KolçakDidem Taşbaşı

YapımDoğa Yayıncılık ve İletişim Hizmetleri San. ve Tic. Ltd. Şti.

Yönetim YeriHalil Rıfat Paşa Mah.Perpa Ticaret Merkezi, B Blok Kat: 9No: 1376, 34384 Şişli - İstanbulTel: (0212) 320 24 04Faks: (0212) 320 24 [email protected]

ISSN: 2587-0475

Baskı ve CiltŞan Ofset Matbaacılık San. Tic. Ltd. Şti.Hamidiye Mah. Anadolu Cad. No: 50Kağıthane - İstanbulTel: (0212) 289 24 24

Tüm Türkiye’de dağıtılmaktadır.Basın Kanunu’na göre yerel süreli yayındır.

www.tuyak.org.tr

YANGIN GÜVENLİĞİ VE TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ

Yayın Kurulu

SUNUŞ

TÜYAK YANGIN MÜHENDİSLİĞİ SAYI 2 3

TÜYAK Yayınları

Yayınlarımızı temin etmek için lütfen iletişime geçiniz:

[email protected]

(0212) 320 24 04

TÜYAK Yangın Mühendisliği Dergisi” aboneliği hususunda bilgi almak için lütfen [email protected] adresine mail atınız.

“

4 TÜYAK YANGIN MÜHENDİSLİĞİ SAYI 2

3 AYDA BİR YAYINLANIR.

SAYI 2TEMMUZ AĞUSTOS EYLÜL 2017

AKSAY .............................

ASECOS ..........................

BTS..................................

DOORAS .........................

DUYAR VANA .................

İZOCAM ..........................

KURTARIR ......................

MATRİKS ........................

MAVİLİ .............................

NORM TEKNİK ..............

PROTEK .........................

SİSAR ..............................

STANDART POMPA .......

TYCO ...............................

ilan indeksi

71

43

35

AKİ

ÖKİ

29

17

15

13

1

9

7

2

AK

6Haberler

3Sunuş

Nuri Serteser 30Çift Cidarlı Cam Cephelerde Duman Hareketi – Sayısal Analiz

Lei Peng, Zhaopeng Ni, Xin Huang 36

Çok Katlı Yüksek Binalardaki Dış Duvar Cephe Kaplamalarının Yangına Karşı Emniyetlerinin Değerlendirilmesi

Korhan Işıkel 44

Londra Grenfell Tower Yangını ve Bina Dış Cephe Kaplama Uygulaması Yönünden Değerlendirme

72Sorularınız

70Etkinlikler Takvimi

56MTMD Yönetim Kurulu Başkanı İrfan Çelimli

Söyleşi

64Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanı Doğan Kara

Söyleşi

Ö. Varlık Özerciyes 60

“Yangın, Duman Tahliye ve Kaçış Merdiveni Basınçlandırma Tesisatlarındaki Denetimler Artırılmalıdır”

Görüş

Serdar Selamet 62Türkiye’de Yangın Mühendisliği

Görüş

24Prof. Dr. Abdurrahman KılıçLondra Yüksek Bina Yangını: Eksikler, Hatalar

46Özlem EmgenRisk Yönetimi, Yangın Önlemleri ve Sigorta


TÜYAK Türkiye Yangından Korun-ma ve Eğitim Vakfı/Yangından Korunma Derneği 2016/17 Dö-

nemi Eğitim Seminerlerinin sonuncusu “Yangın Sistemlerinde Sismik Tedbirler” konusuyla, 13 Mayıs 2017’de Hilton İstanbul Kozyatağı’nda yapıldı. Oturum Başkanlığını Numan Şahin’in yaptığı seminerde Ulus Yapı’dan Eren Kalafat,

“Yangın Tesisatlarında Sismik Koru-ma Malzemelerinin Seçim Esasları ve Sertifikasyon”, Erico-Pentair’den Jose Luiz Gonzalez “Sprinkler Sistemle-rinde FM standartlarına göre Sismik Askılama” başlıklı sunumları gerçek-leştirdi. Seminer programı, TÜYAK Yangından Korunma Derneği Başkanı Filiz Mumoğlu’nun açılış konuşmasıyla başladı. Eren Kalafat, Binaların Yan-gın Koruması Hakkında Yönetmelik (2007), yangın pompası tesisatları ile ilgili NFPA 20 (2016) ve sprinkler tesisatları ile ilgili NFPA 13 hakkında bilgi vererek karşılaştırmalar yaptı. Jose Luiz Gonzales, FM Global ve NFPA

kuruluşlarının yapıları hakkında bilgi verdikten sonra her iki kuruluşa göre sismik yük hesabı, sismik askıların kullanımı, esnek kaplinlerin kullanı-

mı gibi konularda öne çıkan farklar üzerinde durdu. Sunumların ardından seminer programı soru-cevap kısmı ile devam etti.

TÜYAK Seminerinde Bu Kez “Yangın Sistemlerinde Sismik Tedbirler” Konusu Ele Alındı

Tüyak Eğitim Seminerleri Sponsorlarına Teşekkür Belgeleri Takdim Edildi

T ÜYAK Türkiye Yangından Korun-ma ve Eğitim Vakfı/Yangından Korunma Derneği’nin 13 Mayıs

2017 tarihinde Hilton İstanbul Kozya-tağı Otelinde yapılan seminerinin ar-dından, TÜYAK 2016/17 Dönemi Eğitim Seminerlerinin sponsorlarına teşekkür belgeleri takdim edildi. Yoğun ilgi gören TÜYAK seminerlerine, sonbahara, gele-cek döneme kadar ara verildi.


HABERLER

B oğaziçi Üniversitesi İnşaat Mü-hendisliği Bölümü’nün ev sahip-liğinde Yangın Güvenliği Çalıştayı

düzenlendi. 26 Temmuz 2017 tarihinde Vedat Yerlici Konferans Salonu’nda tüm gün süren çalıştayda konunun uzmanı akademisyenlerle sektörden isimler bir araya geldi. Yangın güvenliği konu-sunda farkındalığı artırmayı amaçlayan çalıştayda, var olan yangın yönetmeliği masaya yatırılırken çalıştaya Manches-ter Üniversitesi’nden katılan Profesör Yong Wang ‘’Performansa Dayalı Yan-gın Mühendisliği’’ hakkında bilgi verdi.

Çalıştayın açılış konuşmasını yapan Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendis-liği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Serdar Selamet, özellikle yeni yapılan binalarda yangın güvenliği konusunda tedbirlerin alınması gerektiğinin altı-nı çizerken, bu konudaki farkındalığın artırılabilmesi için konunun uzmanla-rının bir araya geleceği bir araştırma merkezinin kurulabileceğini ifade etti. Bu araştırma merkezinin akademinin, sektörün ve devletin ilgili kurumlarının bir araya gelmesiyle oluşabileceğini belirten Selamet, bu sayede yangın

mühendisliğine ilişkin mesafe kat edi-leceğini söyledi. Çalıştayın bu sürecin başlangıçlarından biri olduğunu da be-lirten Selamet, bunun yanında İngilte-re’den gelen konunun uzmanlarının bilgi transferinde rol oynayacağını da sözle-rine ekledi. Selamet’ten sonra kürsüye gelen Manchester Üniversitesi Yapı ve Yangın Mühendisliği öğretim üyesi Pro-fesör Yong Wang, Performansa Dayalı Yangın Mühendisliği üzerine bilgi verdi. Yangın güvenliği ve yangın mühendis-liği alanında 30 yılı aşkın tecrübeye ve uzmanlığa sahip olan Prof. Wang, Per-formansa Dayalı Yangın Mühendisliği’ni yangından korunmak için bilimin ve mühendisliğin ışığında çözümler üre-tilmesi olarak tanımladı. Profesör Wang, bu mühendisliğin yangından korunmak için tatmin edici standartlarda yöntem-ler ortaya çıkarabileceğinin altını çizdi. Türkiye’de de yangınların engellenebil-mesi için Performansa Dayalı Yangın Mühendisliği’nin hayata geçirilmesi gerektiğini belirten Wang, çalıştayın bu anlamda bilgi transferi için önemli bir rol üstlendiğine değindi.

Boğaziçi Üniversitesi’nde Yangın Güvenliği Çalıştayı

ABD’de Kaliforniya eyaletine bağlı Los Angeles kentinde 1 Eylül 2017’de öğleden sonra 1:30 sı-

ralarında başlayan La Tuna yangını, bin-lerce kişiyi evlerini terk etmeye zorladı.

Vali Eric Garcetti, kentin kuzeyindeki Burbank banliyösünü çevreleyen tepe-leri saran yangının 2 bin 23 hektarlık alanı kül ettiğini söyledi. Garcetti, ya-nan alan bakımından Los Angeles tari-hindeki en büyük yangınla karşı karşıya kaldıklarını söyledi. Yangının Yosemite Ulusal Parkı’nda bulunan ve 2 bin 700 yıllık dev sekoya ağaçlarının yer aldığı bölgeye sıçradığını belirten yetkililer, Washington, Oregon, Montana’daki insanların tahliye edildiğini açıkladı.

Nedeni henüz belirlenemeyen yan-gın nedeniyle yetkililer, çevredeki bir otoyolun 21 kilometrelik bölümünü kapattı. Yaklaşık 20 kilometrelik ala-

Los Angeles’ta Dev Yangın: Binlerce Kişi Evini Terk Etti

nı kül eden afet sebebiyle Burbank, Glendale ve Los Angeles’ta 700’den fazla evin zorunlu tahliye edildiği, 3 bin 800 evin ise tehdit altında olduğu belirtildi. 500 kişilik itfaiye ekibinin müdahale ettiği yangın nedeniyle, Harvey Kasırgası sebebiyle Houston’a gönderilen 100’den fazla itfaiyecinin de

geri çağrıldığı belirtildi. ABD’de ülkenin batı yakasında sıcak hava dalgası et-kisini korurken yetkililer güçlü rüzgârın yangının yayılmasında etkili olduğunu söyledi. Yangın yetkilileri, sekiz kişinin yaşamsal riski bulunmayan yaralanma-lar yaşadığını söyledi: Dört itfaiyecide ısıya bağlı rahatsızlıklar görüldü.


HABERLER

Yangın Korunumu / Mühendisliği® Elektronik Yangın Algılama ve Alarm Sistemleri

® Hava Örneklemeli Çok Hassas Duman Algılama Sistemleri® Kamera ile Duman Algılama Sistemleri

® Işın (Beam) Tipi Özel Duman Dedektörleri® Projeye Özel Alev, Isı, Gaz Exproof

Endüstriyel Dedektörleri® Gaz Algılama ve Alarm (Endüstriyel ve Otoparklar için)

® Adresli Yönlendirme ve Aydınlatma ® OxyReduct / Aktif Yangın Önleme Sistemi

® Otomatik Gazlı Yangın Söndürme Sistemleri ® Su Sisi (Watermist) Söndürme Sistemleri® Oda Gaz Kaçak Testi / Relief Damperler

® Pasif Yangın Önleme ve İzolasyon (Alev ve Duman Kesiciler)

® Yangın ve Duman Perdeleri - Damperleri

Güvenlik Sistemleri® Elektronik Güvenlik Sistemleri® Kapalı Devre Televizyon CCTV Sistemleri® Geçiş Kontrol ve Takip Sistemleri

Entegre Bina Kontrol veKonfor Teknolojileri® BMS - Yangın - Güvenlik - CCTV Access Otomasyon / Entegrasyonu ® Seslendirme ve Acil Anons - PA/VA® Hemşire Çağrı, Merkezi TV, Merkezi Saat, Interkom

HizmetlerimizTasarım ve Projelendirme, Mühendislik, Mümessillik, Malzeme Temini, Test ve Devreye Alma, Montaj ve Uygulama, Periyodik ve Kontratlı Bakım, Sızdırmazlık ve Kaçak Testi

MEKANİK

ELEKTRİK İNŞAAT

0216 489 4 999www.protek.gen.tr

bydirector.com

L ondra’nın Kuzey Kensington bölgesinde bulunan Grenfell Tower’da 14 Haziran 2017’de

çıkan yangın, 24 saat söndürüleme-di. Yaklaşık 600 kişinin yaşadığı 24 katlı yapıda saat 01:00’e doğru başla-yan yangına itfaiye 6 dakikada ulaştı. 200’den fazla itfaiyecinin 40 araçla müdahale ettiği yangında 80’den fazla can kaybı olduğu tahmin ediliyor. Nihai tespitin kamuoyuna açıklanmasının yıl sonuna doğru yapılacağı söyleniyor.

Basına yapılan açıklamalara göre yangın, 24 katlı yapının 4. katında, arı-zalı olduğu düşünülen bir buzdolabın-dan çıkan kıvılcım ile başladı. Binada yaklaşık 350 kişinin bulunduğu tahmin ediliyor. Yangından 255 kişi kurtuldu. İtfaiyeciler tarafından kurtarılan kişi sa-yısı 65. Londra Belediye Başkanı Sadiq Khan’ın demecinde itfaiyenin ancak 12. kata kadar ulaşabildiği bilgisi yer aldı.

Olayın ardından Kensington ve Chel-sea Belediye Meclisi üst düzey yetki-lileri Nicholas Holgate ile Nick Paget Brown istifa etti. Yangında hem kule hem de çevresindeki 151 ev tahrip oldu. Yangının sönmesinin ardından altı arkeoloğun da dahil olduğu 42 kişilik

bir ekip kurbanlardan geriye kalanları bulmak için kat kat arama yapmaya başladı. Büyükşehir Emniyet Müdürü Stuart Cundy: “Korkunç gerçek şu ki, ölenleri tanımlayamayabiliriz” dedi. 4 Ağustos 2017 tarihine kadar kimliği tespit edilebilenlerin sayısı 48. Can kayıplarının hepsi 11. kat ve daha üst katlardaydı.

Grenfell Kulesi, 1974 yılında Ken-sington ve Chelsea Londra Belediye Meclisi tarafından inşa edildi. Binada, geçen yıl Mayıs ayında 8.6 milyon £ tutarında bir restorasyon çalışması yapıldı. Bu çalışmaya yalıtım ve yeni dış cephe kaplaması da dahildi. 24 katlı yapının 21 katı konut (129 daire) ve üç katı ise karma kullanımlı alanlardan oluşuyordu. Kule, belediye meclisi adı-na Kensington ve Chelsea Kiracı Yöne-tim Organizasyonu (KCTMO) tarafından yönetiliyordu. Kulenin bulunduğu ilçe, İngiltere’de en yüksek maaş ortala-masına sahip (yıllık 123.000 £) , en zengin yerleşim bölgelerinden biridir. Ancak kulenin kamu mülkü olması nedeniyle Grenfell’de oturan sakinler, daha çok dar gelirli ve göçmen ailelerdi. Restorasyon çalışmalarını gerçekleşti-

ren şirket, tüm çalışmaların ve seçilen malzemelerin tamamen İngiltere’nin yangınla ilgili yönetmeliği de dahil olmak üzere tüm yasal prosedürlere uygunluğunu savundu. Bu durum mev-cut yönetmeliğin yeniden gözden ge-çirilmesine, yangının hızlı yayılmasına gerekçe gösterilen yalıtım ve kaplama malzemelerinin bağımsız laboratuvar-larda yeniden test edilmesine yol açtı.

Grenfell’in yapımında kullanılan PE ve PIR köpük cephe kaplama ve yalıtım malzemelerinin, 14 Haziran’daki yan-gının hızlı yayılmasına sebep olduğu düşünülüyor; kaplama ile bina arasın-daki boşluğun, baca etkisi oluşturarak alevleri hızla binanın tepe noktasına kadar ilettiği öne sürülüyor. Guardian gazetesinin haberine göre, müteffişler restorasyon boyunca çalışmaları 16 kez denetledi.

İngiltere’nin ulusal yangın güvenliği organizasyonu olan Fire Protection Association (FPA), bu tür malzemelerin de -uygun yöntemlerle yerleştirildiğin-de ve paneller nitelikli biçimde yapıl-dığında- ateşe karşı dirençli olması gerektiğini söyledi.

Yangın laboratuvarlarında gerçek-leştirilen testlerde, kaplama panel-leri, izolasyon ve boşluk bariyerleri de dahil olmak üzere dokuz metre yüksekliğinde örnekler hazırlandı. Malzemelerin pencere kenarlarından dikey yangın yayılımına mukavemetini görmek için bir laboratuvar koşulların-da yangına maruz bırakıldı. Binanın dış cephesindeki kaplama ve yalıtım ön testlerin hepsinde başarısız oldu. İzolasyon örnekleri kaplama levha-larından daha çabuk yanıyordu. Bu-nun ardından İngiltere’de 18 metreyi geçen yapılar mercek altına alındı. BRE tarafından 60’ı yetersiz bulundu. BBC tarafından elde edilen belgelere göre restorasyon için önerilen çinko esaslı bir kaplama, 300 bin sterlin tasarruf sağlamak üzere aleve daha az dayanıklı alüminyum bir malze-me ile değiştirilmişti. Topluluklar ve

Grenfell Tower Faciası Yangın Güvenliği Konusunda Uluslararası Bir Tartışma Başlattı


HABERLER

Yerel Yönetimler Bakanlığı (DCLG) bu malzemelerin 18 metre yüksekliğinde binaların üzerindeki yapılarda kaplama ve yalıtım malzemesi olarak kullanıl-maması gerektiğini söyledi.

Grenfell yangınının ardından cephe-sinde poliüretan köpüklü alüminyum

panel kullanılmış olan yüksek yapılar incelendi. Yüzün üzerindeki yapının riskli olduğu görüldü. Bu yapıların yak-laşık doksanının yerel yönetimlerin sahip olduğu ve/veya işlettiği kamu yapıları olduğu görüldü. Birkaçı boşal-tıldı. Başbakan Theresa May, tahliye

edilen insanlara kalacakları yerlerin ayarlanacağını söyledi. Diğerleri için de kısa süre içinde bu cephe malzemesi-nin değişimi için çalışma başlatılması istendi. Bununla birlikte, bir BBC araş-tırmasına göre, itfaiyecilerin yangınla mücadele çabalarında da, alçak su basıncı, iletişim sorunları ve yangın kontrol altına alınmadan önce ulaşa-mayan ya da gelmeyen teçhizatlar gibi sıkıntılar yaşandığı da söz konusuydu.

Grenfell Kulesi yangını, sadece İn-giltere’de değil, İrlanda da, ABD’de ve çok sayıda yüksek yapıya sahip pek çok ülkede yangın yönetmeliklerinin yeniden gözden geçirilmesine, yalıtım malzemelerinin yeniden incelenmesine ve riskli yüksek yapıların bir an önce belirlenmesi çalışmalarına yol açtı. Bu alanda yeni tespitler ve gelişmeleri zaman gösterecek.

• http://www.fia.uk.comFire Statistics: England April 2015 to March 2016

Dubai’de 2011 yılında hizmete giren 352 metre yükseklikteki Torch Tower konut yapısında yine

yangın çıktı. Kule, 2015 yılında da alev-ler içinde kalmış ve hasar görmüştü, 2016’da da restorasyon kararı alınmıştı. 4 Ağustos Cuma gününün ilk saatinde 26. katta başlayan yangın, kısa süre-de kulenin üç cephesinde etkili oldu. Meşale anlamına gelen Torch, hizme-te girdiği tarihte dünyanın en yüksek konut yapısı idi. Tesiste, 676 konut birimi ve altı perakende mağaza alanı bulunuyor. Müteahhit firmanın web sitesinde Torch Kulesinin 84 katı olduğu bilgisine yer veriliyor. Yerel saate göre 00.45’te yangın alarmı alan Dubai itfa-iyesi, dört dakika içinde olay mahaline ulaştı. Altı sivil savunma biriminin de katılımıyla süren bina tahliye ve yangın söndürme çalışmalarına, Dubai Polisi de Torch Tower’a giden tüm yolları kapa-tarak destek oldu. Dubai Sivil Savunma Teşkilatı, binanın büyük bir başarıyla tahliye edildiğini, yangında ölen ya da

yaralanan olmadığını bildiren bir mesajı sosyal medyada yayınladı. Birçok daire sakininin tatilde olması nedeniyle bina-da yangın esnasında 475 kişi bulunu-yordu. Yangın, dört saatte söndürüldü. Park alanına düşen, yanmakta olan yapı parçaları iki aracın alev alması ve yanmasına yol açtı. Kule yönetim şirketi, bina sakinlerini üç ayrı otele yerleştirdi. Şirket 5 Ağustos’ta bazı eşyalarını alabilmeleri için sakinlerin binaya girmelerine, 7 Ağustos’ta ise 6. ve 28. katlar arasındaki dairelerde oturanların binaya taşınmalarına izin verdi. Yetkililer, yangının 38 daire ve 64 katı etkilediğini söyledi. Reuters, gökdelen çevresinin kum ve enkazla kaplandığını bildirdi.

Özellikle son üç yıl içinde Birleşmiş Arap Emirlikleri’nde ard arda yaşanan gökdelen yangınlarının ardından bu kez de Torch Tower yangını, yüksek yapılarda kullanılan yapı malzemeleri emniyetiyle ilgili soruları yeniden gün-deme getirdi.

BAE, bina güvenliği ile ilgili yönet-melikte 2013 yılında yaptığı revizyonla, 15 metreden yüksek yapılarda kulla-nılacak yapı malzemelerinin yangına dayanıklı olmasını zorunlu tuttu. Ancak bu revizyon öncesi yapılanlar muaf tutuldu.

BAE medyası, Dubai’deki yaklaşık 250 yüksek katlı binanın çoğunda ter-moplastik çekirdekli kaplama panelleri kullandığını bildirdi.

Torch Tower’da iki odalı bir daire fiyatı 500.000 dolardan başlıyor. Ama Dubai’de evlerin neredeyse %90’ı ev sigortasına sahip değil. Sigorta şirket-leri, Torch Tower yangınından sonra Dubai’de ev sigortası satışlarının yük-selmeye başladığını bildiriyor.

Torch Tower Yine Alevlere Maruz Kaldı


HABERLER

M ekanik Tesisat Sektörünün Genel Durumu ve Geleceği” konulu 10. MTMD Çalıştayı,

12-14 Mayıs tarihleri arasında Edir-ne’de gerçekleştirildi. Çalıştada ortaya çıkan ve tüm paydaşlarca hem fikir olu-nan ana sorun, sektörde yaşanan hak-sız rekabetin artması olarak belirlendi. Bunun da firmaların yaşamsal döngü-lerini tehdit ettiği ve bu sürdürülemez durumun ortadan kaldırılması için tüm sektör çalışanlarının ortak iradesi ve talepleri ile acil eylem planı oluşturul-ması gerektiği sonucuna varıldı. MTMD 10. Çalıştayında alınan kararlar, Sonuç Bildirgesi’nde şöyle özetlendi:

1. Sektördeki standartların gelişti-rilmesi konusunda çalışmalar ya-pılması.

2. Yurtdışı pazarların geliştirilmesi için ortak kullanılacak yurtdışı ofislerin kurulması ile ilgili sektör içi çoklu görüşmeler yapılması.

3. Haksız rekabetin engellenmesi için sektörel platformda bir güvence sisteminin oluşturulması (İGP- İk-limlendirme Güvence Plaformu veya benzeri).

4. Sürdürebilir yönetimin geliştiril-mesi için firmalarda çalışmalar yapılması.

5. Tahsilat riskinin azaltılması için or-tak çalışmalar yapılması.

6. FIDIC’e paralel taslak sözleşme hazırlanması ve sektörde kullanı-mının yaygınlaştırılması.

7. BIM (Building Information Mode-ling) çalışmalarının desteklenmesi ve uzun vadeli etkilerinin değer-lendirilmesi.

8. Uluslararası eşdeğer dernekler ile ilişkilerin geliştirilmesi.

9. Meslek içi personel eğitimi ile ilgili çalışmalar yapılması (Mühendis, tekniker ve işçi).

10. Yabancı elektro-mekanik firmala-rının Türkiye pazarına girme eği-limlerinin takip edilmesi.

11. Gelişen malzeme teknolojileri ve montaj şekilleri ile ilgili yurtdışı yeniliklerin takip edilmesi.

12. MTMD yeni üye katılımlarının hız-landırılması konusunda çalışmalar yapılması.

13. Yüksek Yapılar Yönetmeliği ile ilgili çalışmalar yapılması ve konunun TTMD’ye yönlendirilerek takibinin yapılması.

14. Yapı Denetim Kanunu’nun işler hale getirilmesi, kuvvetler ayrılığının güçlendirilmesi.

15. Kamu ihale yöntemi bağlamında haksız rekabetin önlenmesi için çalışmalar yapılması.

16. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Genel Teknik Şartname çalışmalarının ta-kip edilmesi.

17. Derneğin proje yönetim firmaları ile ortak çalışmalarının artırılması.

18. Yurtdışı tanıtım ve girişim faaliyet-lerinde sektör personel ve kaynak-larının ortak kullanımı konusunda çalışmalar yapılması.

19. Mekanik tesisat sektöründe uygu-lamacı ve tasarımcı guruplar için mesleki sorumluluk sigortasının araştırılması.

20. Talep (Claim) yönetimi konusunda çalışmalar yapılması ve bu konuda ortak bir yöntem geliştirilmesi.

21. DEİK’e üye olma konusunun dernek yönetiminde değerlendirilmesi.

22. Dernek bünyesinde ikişer kişiden oluşan ekipler ile yatırımcı, tasa-rımcı, işletme ve proje yönetim grupları yanı sıra üretici ve satış firmaları ile iş birliğini geliştirici çalışmalar yapılması.

23. Pazarlama stratejisi geliştirilmesi yönünde ortak çalışmalar yapılması ve yatırımcıya yönelik olarak yeni bir pazarlama yönteminin geliş-tirilmesi.

24. TAD (Test, ayar ve dengeleme) konusunun tüm sektör bileşenle-rince desteklenmesinin koordine edilmesi.

25. Sektörde disiplinler arası geçişin sakıncalarının belirlenmesi; Ör-neğin malzeme sağlayıcı firmala-rın (özellikle VRF klima ile yangın sistemlerinde) aynı zamanda ta-sarım ve uygulama yapmalarının sakınca ve sıkıntıları belirtilmeli. Tasarım hizmeti, malzeme satışı ve uygulama hizmetlerinden en az ikisini ve/veya üçünü birlikte yapan firmaların isimleri ve yaptık-ları işlerin tüm sektörle bilgi olarak paylaşılması.

10. MTMD Çalıştayı Gerçekleştirildi

“


HABERLER

Veri merkezi alanında faaliyet gös-teren üreticileri ve ürün tasarım-cılarını ödüllendirmek üzere her

yıl verilen DCS Ödülleri; Avrupa veri merkezi pazarında yer alan tedarikçi ve partnerlerinin tesis ve bilgi teknolojisi kategorilerindeki başarılı faaliyetlerini değerlendirir. Londra’nın Grange St Paul Otelinde düzenlenen ödül töreni, yıl

boyunca göze çarpan üstün ürünler ile proje ve hizmetlerin başarılarını kutlamak için sektör genelinde yer alan şirketleri bir araya getirdi. Genel olarak gecede 4 farklı katagoride 25 ödül verildi; Yılın Projeleri, Yılın Ürünleri, Şirket Ödülleri ve Özel Ödüller sahiple-rini buldu. 2017 yılı başında lansmanı yapılan Tyco’nun Akustik Nozul Çözümü, hassas sabit disk sürücülerini içeren alanlarda yer alan gazlı söndürme siste-minin boşalmasıyla oluşan yüksek ses seviyesini azaltma imkânı sağlarken, veri merkezlerinde kullanılmak üzere özel olarak tasarlanmış bir nozul çö-zümüdür. Yenilikçi Akustik Nozul, Yılın Veri Merkezi ICT Yeniliği ödülü kategori-sinde, 10 finalist arasından ödüle layık görüldü. Modern sabit disk kapasiteleri artık daha yüksek kapasiteli olup tit-reşim ve gürültülere olan hassasiyeti daha yüksek seviyelere gelmiştir. Gazlı yangın söndürme sistemlerinde, gazın boşalmasında oluşan yüksek basınç ile

ortaya çıkan gürültü ve ses dalgaları-nın yaydığı titreşim, bu sabit diskler üzerinde veri kaybı ve zarara neden olabilmektedir. Akustik nozul çözümü benzersiz bir kapsama alanına sahiptir ve düşük ses seviyesi ile sabit disk sürücülerinde oluşabilecek hasarların önüne geçmeyi sağlar. Nozul tasarımı 150, 200 ve 300 Bar Inergen yangın söndürme sistemleri ile kullanılmak üzere geliştirilmiştir. Ödül kazanan Akustik Nozul Çözümü ve veri mer-kezleri için yangın söndürme sistemleri hakkında daha fazla bilgi edinmek için 4-9 Eylül 2017 tarihleri arasında Tür-kiye’nin çeşitli illerini dolaşacak olan ve içinde birçok teknolojiyi tecrübe etmenizi sağlayacak Fire Truck’ı ziya-ret edebilir, İstanbul ve Ankara bölge ofislerimiz ile irtibata geçebilirsiniz. Fire Suppression Products: www.jci.com

Tyco’nun Akustik Nozul Çözümü, Yılın İnovasyon Ödülünü Kazandı

A macı, düşük GWP’ye sahip so-ğutkanlar için karma öğrenme platformu oluşturmak olan ve

AB Komisyonu tarafından desteklenen Real Alternatives projesinin ikinci saf-hasında SOSİAD da sosyal ortak olarak aktif rol alacak. “REAL Alternatives for LIFE” başlığı ile lansmanı yapılan projede; mevcut eğitim içerikleri gün-cellenecek, emniyetli çalışma standart-ları ile ilgili yeni eğitim materyalleri geliştirilecek ve pratik uygulamalar ile değerlendirme metodolojisi belir-lenecek. Aynı zamanda, eğitimcilerin eğitimi ile ilgili tüm sosyal ortakların bulunduğu ülkelerde seminerler dü-zenlenecek. Bu eğitimlerin ilgili alan-daki işverenler, tedarikçiler, üreticiler, son kullanıcılar ve politika belirleyiciler tarafından tanınması için geniş çapta

yürütülecek faaliyetler de proje kapsa-mı içinde yer alıyor. Sonuç olarak, bu yeni soğutkan uygulamaları konusunda güven artırıcı bir ortam oluşturulması amaçlanıyor. Projenin sonunda tüm Avrupa’da yaklaşık 220 bin teknis-yene proje tarafından akreditasyonu sağlanmış eğitmenler tarafından bu eğitimlerin ulaştırılması hedefleniyor. REAL Alternatives for LIFE; HFO’lar, R32, hidrokarbonlar, karbondioksit ve amonyak gibi düşük GWP’li soğutkan-larla ilgili iyi uygulamaları amaç edinen eğitimlerin tüm Avrupa’da yaygınlaş-tırılmasını destekliyor. İlgi, tecrübe ve bilgi seviyesinin artırılarak alternatif soğutkanların ilgili sektörlerde yaygın kullanılmasının önündeki engellerin aşılması bir diğer öncelik. 13 ülkeden enstitüler ile eğitim ve sektörel kuru-

luşlar Haziran 2017’de başlayıp üç yıl sürecek bu önemli uluslararası projede birlikte çalışacak. Türkiye (SOSİAD), İn-giltere, Fransa, Almanya, İtalya, Belçika, Polonya, Çek Cumhuriyeti, Slovakya, İspanya, Romanya, Danimarka ve Por-tekiz gibi 13 farklı ülkeden 15 sosyal ortağın yer aldığı projenin sonuçları 13 farklı dilde yayımlanacak. Proje yönetimi; İngiltere’den IOR (The Insti-tute of Refrigeration) ve London South Bank University, Belçika’dan University College Limburg, Almanya’dan IKKE, İtalya’dan ATF, Fransa’dan PROZON ve International Institute of Refrigerati-on ve SOSİAD’ın da tam üye olduğu merkezi Belçika’da bulunan AREA (Air Conditioning and Refrigeration Euro-pean Association) tarafından gerçek-leştirilecek.

SOSİAD, “Real Alternatives for LIFE Projesi”nde Sosyal Ortak Olarak Yer Alıyor


HABERLER

Ataşehir Atatürk Mah. Ekincioğlu Sok. No:21 34758 Ataşehir-Istanbul / Türkiye Tel: +90 216 574 91 91 Pbx Fax: +90 216 574 95 90 [email protected]

www.matrikstr.com

BİNA KONTROL SİSTEMLERİ

Akıllı binalar içinkalıcı çözümler...

Yangın ve CO Alarm SistemleriIP CCTV Sistemleri

Kartlı Giriş Kontrol SistemleriAcil Anons Sistemleri

HVAC Mekanik Otomasyon SistemleriEnerji Otomasyon Sistemleri

KNX Aydınlatma Otomasyon Sistemleri

Sistemler Arası Entegrasyon

iklimlendirme ve kimyasal endüstri-yeller sektör paydaşlarıyla görüş alış-verişinde bulunma, proje sonunda da, mevzuat boşluklarının tespit edilerek taslak mevzuat hazırlanması ve kul-lanıcılar için envanter oluşturulması olarak açıklandı.

Avrupa Birliği üyelik sürecinde olan ülkemiz AB Çevre mevzuatının tümü-nü uyumlaştırmak ve uygulamak ile yükümlüdür. Ülkemizin uyumlaşmakla yükümlü olduğu bir önceki mevzu-at (842/2006) için taslak bir yönet-melik hazırlanmış, ancak yürürlüğe girmemiştir. 842 sayılı yönetmelik henüz ülkemizde uygulamaya geç-meden, Avrupa Birliği tarafından 1 Ocak 2015 tarihinde 517/2014 Sayılı Direktif yayınlanmıştır. Bir önceki yö-netmelikten farklı olarak 517 sayılı direktif ile üreticilere kota uygulaması, kullanıma ilişkin yasaklar getirilmiş-tir. Yeni yönetmelik, kota uygulaması

ve yüksek GWP değerlerine sahip gazlara sektörel bazda kısıtlama-lar getirmek sure-tiyle, 2019-2050 yıl ları arasında HFC kullanımını azaltarak sonlan-dırmayı hedefle-mektedir. Hidrof-lorokarbonların aşamalı olarak azaltılması ile bu yüzyılın sonunda küresel ısınmanın 0.5 santigrat de-rece azaltabileceği ifade edilmektedir.

F l o r l u se ra gazları (F-gazlar), Birleşmiş Milletler İklim Değişikliğine dair İklim Kongre-sinin Kyoto Pro-tokolü tarafından

kontrol edilen grubun bir parçası olan suni kimyasallardır. Bu kimyasallar atmosferik ozon tabakasına zarar vermemesine rağmen, çok yüksek Küresel Isınma Potansiyeline (GWP) sahiptir ve bu değer çoğu F-gazlar için temel sera gazı olan karbondioksitin GWP’sinden birkaç bin kat fazladır. Bu, 1 kg F-gaz emisyonunun, yeryüzü iklimini birkaç ton karbondioksit kadar etkileyebileceği anlamına gelir. Çözüm olarak, doğal ve düşük GWP değerine sahip diğer gazların kullanımının yay-gınlaşması beklenmektedir.

TÜYAK, söz konusu yönetmeliğin yangından korunma sektörüne getire-ceği yükümlülükler ile ilgili olarak ya-pılması gereken faaliyetler konusunda bir çalışma başlatarak, beklenen yasa ve yönetmeliklerin takipçisi olmaya devam edecektir. Bu konuda, diğer sektörleri temsil eden dernek ve vakıf-lara da önemli görevler düşmektedir.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün faydalanıcı olduğu, Avrupa Birli-

ği tarafından finanse edilen F-gazlar Konusunda Kapasite Oluşturma ve Aktarım için Kapasite Geliştirme Tek-nik Yardımı başlıklı proje için danışma toplantısı 8 Ağustos 2017 tarihinde İstanbul Point Otel’de yapıldı. Yangın korunum sektörünü temsilen TÜYAK’ın da katılımcı olduğu danışma toplantı-sı; Uluslararası uzmanlar, çeşitli sivil toplum kuruluşları ve özel sektör tem-silcilerinin katılımı ile gerçekleştirildi.

Üç yıl boyunca sürmesi planlanan proje, İstanbul’da ve İzmir’de çalış-tayların düzenlenmesiyle başlayacak. Proje; genel amacı olan sera gazı salınımlarının azaltılması ve F-Gaz Taslak Yönetmeliği’nin hazırlanması kapsamında gelen yükümlülükler çer-çevesinde soğutma ve iklimlendirme, yangın söndürme, şalt cihazları, mobil

F Gaz Yönetmeliği ve HFC Gazların Kullanımının Azaltılması Projesi Başlıyor


HABERLER

ÇÖZÜMLERİMİZ• Pano İçi Söndürme Sistemleri

• Davlumbaz Söndürme Sistemleri• FM-200, Novec 1230 Temiz Gazlı Söndürme Sistemleri

• Sprinkler Söndürme Sistemleri• Sulu ve Köpüklü Söndürme Sistemleri

• Karbondioksitli (CO2) Söndürme Sistemleri• Yangın Algılama ve İhbar Sistemi Çözümleri

• Taşınabilir Yangın Söndürme Cihazları• Yangın Dolapları

• Yangın Güvenliği Malzeme ve Ekipmanları

KURTARIR YANGIN SÖNDÜRME SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ.Güllübağ Mah. Mazhar Sok. No:1 Pendik - İstanbul

Tel: +90 216 307 1414Fax: +90 216 307 2826

E-mail: [email protected]

44. YIL

Orman Genel Müdürü Yardımcısı Hüseyin Dinçer, 2017 yılında Tür-kiye’de bin 694 orman yangını

meydana geldiğini ve bu yangınlarda 8 bin 400 hektarlık alanın zarar gör-düğünü söyledi.

Antalya’nın Aksu ilçesi Karaöz Mahal-lesi’ndeki ormanlık alanda Çarşamba gecesi saat 02.00 sıralarında çıkan, 4 ayrı noktaya yayılan ve 13 söndürme helikopterinin görev aldığı yangının 8 Eylül Cuma günü ilerleyişi durduruldu. Herhangi can ya da mal kaybının ya-şanmadığı yangını yerinde incelemek için bölgeye gelen Orman Genel Müdür Yardımcısı Hüseyin Dinçer, Antalya’daki yangının son durumu ve 2017 yılın-da meydana gelen orman yangınları hakkında bilgiler verdi. Dinçer, 2017 yılında bin 694 yangın meydana geldi-ğini ve bu yangınlarda toplamda 8 bin 400 hektarlık alanın zarar gördüğünü kaydetti.

“150 hektar zarar gördü”Antalya’daki yangınla ilgili bilgiler ve-

ren Dinçer, Çarşamba gecesi 02.00’da başlayan yangını rüzgarın şiddeti ve sürekli yön değiştirmesinden dolayı zorlandıklarını söyledi. Bölgede 13 söndürme helikopteri ile 4 uçağın gö-rev aldığını söyleyen Dinçer, “Önceli-ğimiz insan canı ve malı olduğu için mahallelerde gayretlerimiz de o yönde oldu. O riski azalttıktan sonra ormanı söndürme çalışmalarımıza başladık. Bu sabaha karşı yangının ilerlemesini tamamen durdurduk. Şuanda kısmen kontrol altına alındı diyebiliriz. 150 hektarlık alanımız zarar gördü. Karadan ve havadan soğutma çalışmalarımız devam ediyor” ifadelerini kaydetti.

“Son duman sönünceye kadar devam edeceğiz”

Yangına çeşitli illerden de takviyeler olduğunu belirten Dinçer, “126 arazöz,

4 uçak, 6 dozer, 13 helikopter katıldı. Personel olarak da yaklaşık 500 tek-nik eleman ve işçimiz yangında görev almıştır. Fedakar bir çalışma gerçekleş-tirilmiştir. Halen duman tüten yerleri söndürme çalışmaları var. Son duman sönünceye kadar da çalışmalarımız devam edecektir” diye konuştu.

“8 bin 400 hektar kül oldu”Son olarak 2017 yılında çıkan orman

yangınlarıyla ilgili bilgiler paylaşan Din-çer, “Bin 694 yangında toplam 8 bin 400 hektar ormanlık alan zarar gördü. Bu yangınlarda ise 12 bin personel görev aldı, 24 söndürme helikopteri ile 6 adet yönetim helikopteri. Bin 600 arazöz, 776 yangın gözetim kulesi, 5 uçak ve 100’ün üzerinde dozer yangın-larda görev aldı” ifadelerini kullandı. Kaynak: http://www.iha.com.tr/ha-ber-2017-yilinin-yangin-bilancosu-a-ciklandi-670883/

2017 Yılının Yangın Bilançosu Açıklandı


HABERLER

Hindistan’ın Maharaştra eyâletinin, Mumbai ve Pune’dan sonra üçün-cü büyük şehri olan Nagpur’un

Belediye İşletmesi (NMC) yangın ve acil servis departmanındaki nitelikli perso-nel eksikliği, şehrin yüksek binalarının yangın güvenliği konusunda büyük bir boşluğa neden oluyor. Halihazırda, yan-gın güvenliği uyumluluğunu incelemek için nitelikli sadece bir görevli bulunuyor.

Bir itfaiye araştırması, 15 metrenin üzerindeki yapıların sadece %16.71’inin yangın güvenlik normlarına uygun oldu-ğunu ortaya koymaktadır. 2006 yılında çıkan Maharashtra Yangın Önleme ve Yaşam Güvenliği Ölçüleri Yasası uyarın-ca müteahhit, 15 metreden yüksek bir binanın kullanıma açılmasından önce yangın uygunluk belgesi almalıdır.

Çoğu müteahhit ve yüksek bina sa-kini, yangın güvenlik departmanı tara-

fından sağlanan belgeleri yenileyerek yangınla mücadele uyumu olmadan yapıları kullanmaya başlamaktadır.

Kaynaklara göre, yangın departmanı, insan gücü krizi ve istasyon görevlileri ve yardımcıları arasında yetkin kişilerin bulunmaması nedeniyle işlevsiz kaldı. Lakadganj bölgesinin itfaiye görevlisi Chandan Khede, şehir genelindeki 800 civarındaki yapıyı tek başına denetledi.

Khede’nin raporunda, 3.351 yük-sek katlı binalardan sadece 560’ının yangın güvenlik normlarına uyduğu ve güvenlik sertifikasının alındığı bil-dirildi. Listede, şehirdeki 175 hastane binasının 117’si bulunuyor ve bunların yangınla mücadele uyumu sertifikası ise alınmamış.

Kaynaklardan yapılan açıklamada, “Nagpur’daki 2791 yüksek katlı binanın yaklaşık %90’ında yangına müdahalede

itfaiyenin kolay erişimini sağlamak için gerekli alan bulunmadığı, binanın etra-fındaki yolların engellerle dolu olduğu, bu durumun yangın esnasında itfaiye-nin çabalarını engelleyeceği” söylendi.

Kaynaklar, son on yılda birçok yüksek katlı yapıda yangın güvenliği normları-nın ihlal edildiğini bildiriyor. Bina plan-larını yaptırıma tabi tutmaktan sorumlu olan şehir planlama dairesi bile ciddi ihlalleri görmezden geldi.

Sadece özel binalar ve kamu kurum-ları değil, özel hastaneler, yangın gü-venlik normlarına tam uyumdan yoksun olduğu tespit edildi.

Yangın Güvenliği Yasası, itfaiye mü-dürüne herhangi bir binanın normlara uymaması durumunda mühürleme yetkisini veriyor. Ancak bugüne kadar normları ihlal ettiği tespit edilen ve mühürlenen bir bina bulunmuyor.

3.351 Yüksek Yapının Yangın Güvenliğini Kontrol Etmek için Sadece Bir Yetkili Bulunuyor

Antalya Orman Bölge Müdürlü-ğünde görev yapan ve ailesinin

“ateş kartalı” lakabını taktığı 27 yaşındaki Burcu Dinçer, Türkiye’nin ilk kadın yangın söndürme helikopteri pilotu oldu.

Anadolu Üniversitesinden mezun ol-duktan sonra Ankara’da sivil havacılık okulunda 2,5 yıl eğitim alıp pilot olan 27 yaşındaki Burcu Dinçer, bir süre özel bir havayolu şirketinde çalıştıktan son-ra yangın söndürme helikopteri pilotu olarak Orman Bakanlığı bünyesinde göreve başladı. Dinçer, Türkiye’nin ilk kadın yangın söndürme helikopteri pilotu olarak bu yıl Antalya’ya atandı. Kentteki birçok yangına ekip arkadaş-larıyla havadan müdahale eden ve kısa sürede başarılı manevralarıyla takdir toplayan Dinçer’e ailesi ve çalışma ar-kadaşları “ateş kartalı” lakabını taktı. Dinçer, yaptığı açıklamada, çocukluğu-nun Esenboğa Havalimanı’na yakın bir evde geçtiğini ve evinin penceresinden

inip kalkan uçakları seyrederek ailesine “Bir gün ben de pilot olacağım” dediğini aktardı. Eğitimini tamamladıktan sonra özel bir havayolu şirketinde görev yap-maya başladığını dile getiren Dinçer, bir arkadaşının da tavsiyesi ile yangın sön-dürme helikopterlerinin ilgisini çektiğini ve orman idaresi ile irtibata geçtiğini kaydetti. Göreve başladıktan sonra Türkiye’nin ilk kadın yangın söndürme helikopteri pilotu olduğunu öğrendiğini belirten Dinçer, “Yangınlarla mücadele her zaman dikkatimi çekmişti. Çok il-gimi çekiyordu. Göreve başladığımda

herkes çok şaşırdı. ‘Yapabilir misiniz? Olur mu?’ gibi tepkilerle karşılaştım. Ama herkes bana çok büyük destek verdi. Birçok görevde bulunarak bunun kadınlar için de uygun bir meslek oldu-ğunu gösterdim” dedi. Uçuşun kendisi için bir tutku olduğuna dikkati çeken Dinçer, şöyle konuştu: “Herkesin için-de bir tutkusu olmalı ve bunun için çalışmalı. Genç kızlara örnek olmak istiyorum. Karşılarına olumsuzluklar çıkabilir ama pes etmesinler, yılmasınlar ve aktif olsunlar. Bir kadının başarılı ol-ması için çok kuvvetli olması gerekiyor. Fiziki anlamda değil, psikolojik olarak. Kadının özgüveni olursa başaramaya-cağı bir şey yoktur.” Dinçer, yaklaşık 2 saat 15 dakika havada kalabildikleri-ni, her seferde 2,5 ton suyu alevlere döktüklerini söyledi. Dinçer, çalıştıkları helikopterlerin çok güçlü bir motora ve iyi bir manevra kabiliyetine sahip olduklarını da sözlerine ekledi. Kaynak: http://www.ahaber.com.tr

Türkiye’nin İlk Kadın Yangın Söndürme Helikopteri Pilotu


HABERLER

Dünya Polis ve İtfaiye Oyunları’n-da 32 madalya kazanarak Dünya Şampiyonu olan İstanbul İtfaiyesi

Ekibiyle bayramlaşan Başkan Kadir Top-baş, “ABD’de dünyanın en büyük kent-lerinin itfaiyeleriyle yarıştılar. İstanbul itfaiyesi New York itfaiyesi ile yarışıyor demiştik. Hamdolsun, artık birinciliği ala-bilecek bir ölçüye geldik” dedi.

Saraçhane Belediye Binasında düzen-lenen bayramlaşma töreninde mesai arkadaşlarıyla bayramlaşan İstanbul Bü-yükşehir Belediye Başkanı Kadir Topbaş, Dünya Polis ve İtfaiye Oyunları’nda 32 madalya kazanarak Dünya Şampiyonu olan İstanbul İtfaiyesi Ekibiyle de bay-

ramlaştı.İstanbul İtfaiyesi’nin Dünya Polis ve

İtfaiye Oyunları’nda 12 altın, 11 Gümüş, 9 bronz olmak üzere toplam 32 madal-ya kazandığını hatırlatan Başkan Kadir Topbaş, itfaiyecileri tebrik etti ve hatıra fotoğrafı çektirdi.

7-16 Ağustos tarihleri arasında Cali-fornia’da Los Angeles’ta Dünya Polis ve İtfaiye Oyunları 2017’de 65 ülkeden 10 binin üzerinde itfaiyeci ve polis katıldığı-nı belirten Kadir Topbaş, İBB itfaiyesinin bireysel ve +35 yaş kategorisinde ta-kım halinde, ‘Dünya Ultimate (En Sıkı) İtfaiyeci Ödülünü alarak altın madalya kazandığını söyledi.

“Çok şükür. Gerçekten mutluluk verici bir tablo. Çünkü orada dünyanın en büyük kentlerinin itfaiyeleri ile yarıştılar” ifadesini kullanan Başkan Topbaş, “Hani dedik ya ‘İstanbul itfaiyesi New York itfaiyesi ile yarışıyor’ diye. Hamdolsun, artık birinciliği alabilecek bir ölçüye geldik. Bu, önemli bir gurur kaynağı. İtfaiyemizin hangi noktaya geldiğinin işaretidir bu” diye konuştu.

İstanbul İtfaiyesi’nin geçmişte tulum-bacılıktan başlayıp dünya birinciliğine geldiğini hatırlatan Topbaş, şöyle ko-nuştu; “İtfaiyemizi güçlendirerek, daha ileriye doğru gitmeye çalışıyoruz. Ne gerekiyorsa bunu ortaya koyduğumuz çalışmamız var, insanlarımızın can ve mal güvenliği açısından önemli bir hiz-met veriliyor. Kendilerine teşekkür edi-yorum. İtfaiye’de çalışmış ve müdahale ederken hayatını kaybetmiş şehitlerimi-ze Allah’tan rahmet diliyorum. Allah yar ve yardımcınız olsun.” Kaynak: http://itfaiye.ibb.gov.tr/tr/haberler/8844/topbas-istanbul-it-faiyesi-dunyanin-en-iyileri-arasinda.html

Topbaş: “İstanbul İtfaiyesi Dünyanın En İyileri Arasında”

M iddle Road’daki Singapore Po-ols binasının dış cephe kap-lamalarının, yangın güvenliği

standartlarına uymadığı tespit edildi. Kaplama cephelerinde uygun olmayan materyaller kullanıldığı tespit edilen 15 bina daha bulunuyor.

Singapur Sivil Savunma Gücü (SCDF), alüminyumdan yapılmış kompozit kaplamalara sahip riskli 16 binanın panellerinin Sınıf 0’a göre sınıflandırıl-madığını tespit etti. 24 Ağustos’ta, test edilerek belirlenen yapıların sahipleri-ne, kaplamaların zemin seviyesinden başlayarak sökülmesi için iki ay süre verildi.

Mayıs ayında Toh Guan Yolu’ndaki bir bina yanmış ve 54 yaşındaki bir ka-

dın yaşamını yitirmişti. Bu yangında da dikkatler yangına dayanım açısından uygun olmayan kaplamalara çevrilmiş-ti ve ilk bulgulara göre, binada Sınıf 0 özellikli olan ve Sınıf 0 özelliklerinde olmayan kaplama malzemesinin bir karışımının kullanıldığı tespit edilmişti.

Soruşturma panelin tek distribütö-rü firmanın depoda iki malzemenin stoklarını karıştırdığını ortaya koydu. Firma yetkilisi, yayın kuruluşu Chan-nelNewsAsia ile yaptığı bir röportajda, karışıklık olduğunu reddetti. Sorunlu olduğu tespit edilen binaların hepsinde Chip Soon Aluminum tarafından sağ-lanan Alubon paneller kullanılmıştı. Kaynak: http://www.straitstimes.com

Singapur’da Yangın Güvenliği Standartlarına Uygun Olmayan Binalar Tespit Ediliyor


HABERLER

İ rlanda’da “Hızlı inşa” okul programı kapsamında inşa edilen beş ilkokulda bulunan yangın güvenliği hataları

sonucunda hükümet, son 20 yılda inşa edilen bir dizi okulda yangın güvenliği denetimlerini başlattı.

İrlanda’da yakın tarihte inşa edilmiş beş yeni okulda gerçekleştirilen yangın güvenliği denetimleri, yangın güven-liği standartlarına uyulmadığını tespit edildi. Okul yapımında kullanılan alçı levha yangın güvenliği standartlarına uymadı. Eğitim Bakanlığı, bir okul binası örneğinin yangın güvenliği denetimini üstlenecek bir firma arıyor.

Yapılan denetimler, okulların inşa-sında ateşe daha az dirençli alçı levha kullanıldığını ve acil iyileştirme çalış-malarının yapılması gerektiğini ortaya koydu.

Tespit edilen binalar, Western Bu-ilding Systems Ltd tarafından, Eğitim Bakanlığı’nın “hızlı inşa” okul programı kapsamında 2008 yılında inşa edildi.

Bununla birlikte, Powerstown Eğitim Birliği Yönetim Kurulu tarafından yayın-lanan bildiride, Eylül 2016’da yıkılan

bir okul binası ile ilgili denetimin de yapılmasını istedi.

Okulun, Ağustos 2016’da tüm sınıfla-rı yeni bir binaya taşınmıştı. Yöneticiler

“Bu bina ABM tarafından inşa edildi. Okulumuz, binamızın yangın güvenliği yönetmelikleriyle tam uyumlu oldu-ğundan emin olmak istiyor” dedi.

2008 yılında Western Building Sys-tems Ltd tarafından yaptırılan Rush/Lusk Educate Together okulunda yan-gın güvenliği ile ilgili konularda tespit edilen güvenlik denetimler gerçek-leştirildi.

Okullardaki denetimlerde, yangın halinde binaların tahliye için 60 daki-kalık bir yangın geciktirme yeteneğine sahip olmayan 12,5 mm alçı levha tek katmanlı kullanılmış olduğu görüldü.

Denetimler sonucunda, acil ve önemli iyileştirme çalışmalarının bi-nalarda yangından korunma standart-larına uyması için yapılması gerektiğini ayrıntılarıyla anlatıldı.

Belirlenen dört okulda yangın gü-venliği ile ilgili konularda çalışmalar devam ediyor. Eğitim Bakanlığı, tüm

çalışmaların Ekim 2017 sonuna kadar tamamlanacağını tahmin ediyor.

Eğitim Bakanlığı sözcüsü “Bu tes-pitler, bu binaların tehlikeli olduğunun değil, ancak binaların Yangın Güvenliği Sertifikalarının ayrıntılı şartlarına uy-madığının bir bulgusudur” dedi.

Bakanlık, okul binalarında yangın güvenliğinin daha kapsamlı incelene-ceğini söyledi.

Eğitim Bakanlığı, bir komisyonun takip edeceği denetimlerin, 25 okulun

“temsili bir örneği” üzerinden yürütül-mesi için teklif talep eden bir kamu ihale duyurusu yayınladı.

İhale, bir sonraki ayın ortasına kadar tamamlanacak ve ilk raporlar yıl so-nuna kadar teslim edilecek. Denetim, yaygın yangın güvenliği sorunları olup olmadığını belirlemek için, İrlanda’da son 20 yılda inşa edilen 25 okul ör-neğini inceleyecek. İhale sonuçlan-dıktan sonra belirlenecek ilgili şirket, ilk inşaatında her bir okula verilen yangın güvenliği sertifikasını yeniden değerlendirecek. Kaynak: The Irish Times

İrlanda’da Son 20 Yılda İnşa Edilen Bir Dizi Okulda Yangın Güvenliği Denetimleri Başlatıldı


HABERLER

Kocaeli İtfaiyesi işyerlerinin acil durum ekiplerinin oluşturulma-sı için işyeri çalışanlarına eğitim

veriyor. İş güvenliği mevzuatı kapsa-mında işyerlerinin, acil durum ekiple-rini oluşturması, bu ekiplere yangın ve ilkyardım hakkında eğitim aldırması ve her yıl en az bir defa tatbikat yapması zorunlu hale getirilmişti. Eğitimlerin alınmasından ve tatbikatların yaptırıl-masından, işyeri sahibi ve yöneticileri sorumlu bulunuyor. Bu kapsamda ala-nında tecrübeli olan Kocaeli Büyükşe-hir Belediyesi İtfaiyesi işyerlerindeki çalışanların ihtiyaçları olan eğitimleri veriyor. Çalışanlar uzman itfaiye ekiple-rince İtfaiye eğitim merkezi KOBİTEM’de, yangınla mücadele için eğitiliyor.

Kocaeli İtfaiyesi bünyesinde hizmet veren eğitim merkezi KOBİTEM’de, kamu ve özel işyeri acil durum ekiple-rine yangın eğitimi veriliyor. Deneyimli

eğitmen kadrosu ve eğitim için uygun altyapısı ile İtfaiye eğitim merkezi KO-BİTEM, işyerlerinin eğitim taleplerini karşılamak üzere hazır bulunuyor. KO-BİTEM’den yangın eğitimi almak için İt-faiye Dairesi Başkanlığı’na dilekçe, faks veya e-mail yoluyla başvurulabiliyor.

Başvuru alındığında, öncelikle uzman eğitmenlerce, işyerinde gözlem yapıla-rak, yapılan işin tehlike sınıfı belirleni-yor. İşyerinde mevcut yangın güvenlik önlemleri de dikkate alınarak, işyeri tehlike sınıflarına özgü olarak daha ön-ceden hazırlanmış olan altı farklı eğitim programından hangisinin uygulanaca-ğına karar veriliyor. Belirlenmiş olan altı farklı eğitim programları, 8 saat ile 32 saat arasında değişen içeriğe sahip bulunuyor. Eğitimler, İzmit’te yer alan itfaiye eğitim merkezinde verildiği gibi, işyerinde de icra edilebiliyor. Her bir eğitim uygulamalı olarak veriliyor.

İşyerlerinin talep etmesi halinde, her yıl uygulayacakları tatbikatlar da KOBİTEM eğitmenleri tarafından yaptırılıyor. İtfaiye eğitim merkezinde verilen eğitimler ve yaptırılan tatbi-katlar sayesinde, işyerlerinde çıkan yangınların azalması veya başlangıç aşamasında söndürülmesi, böylelikle de oluşacak can ve mal kayıplarının azaltılması hedefleniyor. Eğitim için İtfaiye Eğitim Merkezi KOBİTEM’in 0530 469 68 01, 318 10 00 numaralı tele-fondan 3490 veya 3491 dahili hatları ile [email protected] elektronik posta adresinden başvuru yapılabiliyor. http://www.ozgurkocaeli.com.tr/kocaeli-itfaiyesinden-isyerlerine-yan-gin-egitimi-332875h.htmhttp://www.kocaeli.bel.tr/icerik/ko-caeli-itfaiyesi%E2%80%99nden-is-yerlerine-egitim/36/38916

Kocaeli İtfaiyesi’nden İşyerlerine Eğitim

TÜYAK-Mesleki Yeterlilik Kurumu Çalışmaları Hız Kazandı

Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) 4/4/2015 tarihli ve 6645 sayılı İş Sağlığı ve Güvenli-

ği Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile çalışma hayatında çok önemli görevleri de üstlenmiştir.

Tehlikeli ve çok tehlikeli meslekler-de çalışanların MYK Mesleki Yeterlilik Belgesine sahip olması zorunlu hale gelmiş olup çalışanların MYK sınav ve belgelendirme masraflarının işsiz-lik sigortası fonundan karşılanmasına yönelik düzenlemeler yapılarak ülke-mizde verilecek tüm mesleki ve teknik eğitimin MYK tarafından yayımlanan ulusal meslek standartlarına göre veril-mesi yasal zorunluluk haline gelmiştir. AB uyum yasaları çerçevesinde çıkan 5544 Sayılı Kanun ve ilgili ek madde (23.04.2015) ile tehlikeli ve çok tehli-keli işler için Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) tarafından standardı yayınlan-

mış olan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca yayınlanan tebliğlerde yer alan meslekler için “Mesleki Ye-terlilik Belgesi” zorunlu hale gelmiştir.

Ülkemizde hayata geçirilmeye baş-lanan belgelendirme zorunluluklarının amacı; var olan işgücünün mesleğini başarı ile icra eden çalışanlarca ya-pıldığının garanti altına alınmasını he-deflemektedir. Bu sebepler ilgili sek-törlerin katılımı ile Mesleki Yeterlilik Kurumu (MYK) tarafından onaylanan; Ulusal Meslek Standartları (UMS) ve bu mesleklerin sınavla belgelendirilmesi esaslarını tarifleyen Ulusal Yeterlilikler (UY) oluşturulmaktadır. Bugüne kadar 655 adet UMS yayınlanmış olup, bun-lardan 341 tanesinin Ulusal yeterliliği yayınlanmış durumdadır. Yayınlanan UMS ve UY’ler içinde yer alan bazı meslekler yangın korunum sektörü faaliyet alanları kapsamında olmakla birlikte, sektörümüzde mevcut bulunan diğer meslek gruplarını da içermektedir.

Yangın korunum sektörünü ilgilen-diren bu önemli konuda tespit yapma, meslek haritasını oluşturma görevini üstlenerek çalışmalara başlayan TÜYAK ve Mesleki Yeterlilik Kurumu ile proto-kol imzalamıştır. Bu protokol çerçeve-sinde yetkililerle bir araya gelen Tüyak teknik komiteleri ve sektör temsilcile-rine bilgilendirme yapılmıştır. Meslek haritasını çıkarma, teknik işgücünü kayıt altına alma ve belgelendirme ihtiyacını karşılama, deneyimli ve bilgili personel kalitesini artırma amacıyla yürütülen çalışmalar neticesinde; • Davlumbaz söndürme sistemleri, • Gazlı söndürme sistemleri • Sprinkler sistemleri • Yangın algılama sistemleri • Yangına dayanıklı yapı elemanları • Taşınabilir yangın söndürücülerle

ilgili “Üretim, Montaj, Devreye alma, Bakım ve Test Operatörü” meslek ta-nımlarının oluşturulması yönünde yü-rütülen çalışmalar devam edecektir.


HABERLER

İki yılda bir yapılan “Yangın ve Güvenlik Sempozyumu ve Sergisi”nin beşincisi 9-10 Kasım 2017 tarihlerinde İstanbul Cevahir Otel’de yapılacak.

Uluslararası Sempozyum; ulusal ve uluslararası kuruluşların destekleri, yurt içi / yurt dışı üniversite ve firma temsilcilerinin katkıları ile gerçekleştirilecek.

Sempozyum ve sergi; yangına, sabotaja, depreme, iş kazalarına, çevre risklerine karşı algılayan, uyaran ve uygun çözüm sunan yeni cihaz ve sistemleri tanıtmak, günümüz teknolojisine uygun koruma ve önleme sistemlerindeki gelişmeleri ve yeni tasarım esaslarını açıklamak, problemleri tartışmak, yangın ve güvenlik sektörünün tüm paydaşlarını bir araya getirmek, ilgili yönetmelik ve standartlardaki gelişmeleri açıklamak amacıyla da düzenleniyor. Uluslararası Sempozyumun ana teması “Yangında Can Güvenliği ve Risk Yönetimi” olacak ve bu konulara öncelik verilecek.

Sempozyumda, yangın ve güvenlik alanında bilimsel ve teknolojik gelişmeleri tartışılacağı, tasarımcı, uygulayıcı, araştırmacı ve işletmecilerin bir araya araya geldiği, teknolojik gelişmelerin tanıtılacağı ve yeni ürünlerin sergileneceği TÜYAK-2017 sektörün büyük buluşma yeri olacak.

Konular : » Yangında Can Güvenliği » Yangın Risk Yönetimi » Sigorta ve Yangın Önlemleri » Binalardan İnsan Tahliyesi » Otomatik Söndürme Sistemleri ve » Malzemeleri » Yangın Algılama ve Uyarı Sistemleri » Yangın Durdurucu ve Geciktirici

Malzemeler » Bina Kontrol Sistemleri ve Yangın

Otomasyonu » Yangın Yönetmelikleri ve Standartları

» Endüstriyel Tesislerde Güvenlik » İtfaiye, İtfaiyeci ve Gönüllü Ekipler » İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği » Yangın Güvenliğinde Pasif Sistemler » Tehlikeli Maddelerin Taşınması ve

Saklanması » Yangın Pompaları ve Yangın Hidrantları » Duman Kontrol Sistemleri » Kişisel Koruyucular ve Kurtarma

Malzemeleri » Maden Ocaklarında Güvenlik » Taşıtlarda ve Ulaşım Yollarında Güvenlik

görülmektedir. Dünyanın en yüksek itfaiye merdiveni tam dik konumda iken 60-70 m yüksekliğinde olmasına rağmen, gerek rüzgarda merdivenin devrilmesi, gerekse uygun zeminin bulu-namamasından dolayı optimum müdahale yüksekliği en çok 30 metre kabul edilmektedir. Daha yüksek binalara dışarıdan müdahale edilememekte, sadece bina içinde alınan yangın ko-runum sistemleriyle otomatik söndürme ve/veya el ile müda-hale sağlanmaktadır.

Londra Grenfell Kulesi; 24 katlı olup yüksekliği 63.7 metredir. Kule çekirdeğinde iki adet asansör ve bir kapalı merdiven yer almaktadır (Şekil 1). Çekirdek her katta 4 veya 6 daireye açıl-makta ve binada toplam 129 daire bulunmaktadır. Binanın ze-min katı ve ilk dört katı ofis ve konut olarak kullanılmakta, ku-lede yaklaşık 600 kişi yaşamaktadır.

Kule 1974 yılında inşa edilmiştir. Yaz aylarındaki aşırı ısın-mayı ve kış aylarındaki aşırı ısı kaybını azaltmak için pencere-lerin değiştirilmesi ve duvarların yalıtılması için 2012 yılında başlatılan yenileme projesi 2016 yılında tamamlanmıştır. Ku-lenin pencereleri değiştirilmiş, görünümünü iyileştirmek için dış kaplaması yenilenmiştir[3]. Yenileme çalışmalarını yürüten Rydon Construction tarafından ısı yalıtımı için Arconic Reyno-bond Celotex RS5000 PIR panel kullanılmıştır.

LONDRA YÜKSEK BİNA YANGINI: EKSİKLER, HATALAR

1. GİRİŞSon yıllarda, çok sayıda yüksek bina yangını meydana gel-

mekte ve her yıl, artan bina sayısına paralel olarak yüksek bina yangınlarının sayısı da artmaktadır[1]. Sadece 2017 yılının ilk aylarında, İran’ın başkenti Tahran’ın simgeleri arasında göste-rilen 17 katlı Plasco binası 19 Ocak 2017 günü çıkan yangın son-rası çöktü ve binanın enkazında kalan 20’den fazla itfaiyeci ya-şamını yitirdi[2]. Birleşik Arap Emirlikleri Dubai’de yapım ha-lindeki 72 katlı Emaar Fountain Views gökdeleni 1 Nisan 2017 günü yandı. 14 Haziran 2017 günü Londra’da Grenfell Kulesi’n-de başlayan yangın binanın tamamen yanması ve 79 kişini ha-yatını kaybetmesiyle sonuçlandı.

İstanbul’da 18 katlı Odakule binasında 10.3.1991 günü mey-dana gelen yangınla 17. ve 18. katlar tamamen yanmıştı. Ata-köy’deki Novus Residence’ta 25.09.2008 günü ve Fulya’daki 42 katlı Polat Residence’ta 16.07.2012 günü cephede kullanılan ya-lıtım malzemesi tutuşmuş ve kısa sürede binanın tüm cephesi alevler arasında kalmıştır.

Bina yangınları araştırıldığında, yüksek binalarda meydana gelen yangın sayısı, toplam yangın sayısına göre az olmasına rağmen ölü ve yaralı sayısı ile maddi zararın çok fazla olduğu

ÖZETBinaların yangın güvenliği, birbirleri ile ilintili olan birçok sistemin birlikte değerlendirilmesi neticesi bütünü oluşturarak sağlana-

bilir. Londra Grenfell Kulesi, bütünün içindeki bir dizi eksik sistemin ve hatalı uygulamanın sonucu yanmıştır. Dış cephe kaplaması hatalardan sadece birisi olup büyük bir faciaya sebep olan olayların bütününe bakıldığında daha önemli eksikliklerin olduğu görül-mektedir. Yangının başladığı odada kalmayıp genişlemesinin sebebi yağmurlama sisteminin olmaması, insanların hayatının kaybet-mesinin sebepleri ise yangın algılama sisteminin olmaması ve erken duyurulmamasıdır. Güvenli tahliye yapılamamasının diğer se-bebi yangın merdiveninin uygun özellikte yapılmamasıdır. Yangının kısa sürede bütün binaya yayılmasının sebebi ise cephede yanıcı olmayan kaplama malzemesi kullanılmamasıdır. Bu makalede, Grenfell Kulesi’nde dördüncü katta bir buzdolabından başlayan yan-gının analizi yapılmakta, sebepleri ve sonuçları tartışılmaktadır.

Anahtar Kelimeler: Grenfell Kulesi, yüksek bina, cephe yangını, kompozit panel

Abdurrahman Kılıç 1

1 Prof. Dr. İ.T.Ü. Makina Fakültesi


TÜYAK Yangın Mühendisliği Dergisi, Sayı 2, s 24-28, 2017

2. YANGININ ÇIKIŞ SEBEBİLondra Emniyet Müdürlüğü, yangının bir buzdolabının alev

alması ile çıktığını, alev alan buzdolabının Hotpoint marka FF-175BP modeli olduğunu açıkladı ve üretici firmanın yeni test-ler yaptığını kaydetti[4]. Buzdolaplarında aydınlatma amacıy-la lambalarda, akışkanı sıkıştırmak için kullanılan kompresör-de ve kontrol elemanlarında elektrik enerjisi kullanılır. Kablo-lardan aşırı akım geçmesi, kompresörün aşırı ısınması, aydın-latma ve kontrol elemanları gibi yerleşik cihazların bozulması veya aşırı ısınması ile bir yangın başlayabilmektedir. Evdeki dü-zensiz güç kaynağı (gerilim dalgalanması) buzdolabındaki yan-gın nedenlerinden biridir. Buzdolabı ısı yalıtımı için son derece yanıcı olan poliüretan köpük kullanılır. Bir kez tutuşursa kont-rol edilmesi çok zor olur.

İngiltere hükümeti, yangın çıkmasına neden olan Hotpoint buzdolabının uzmanlar tarafından derhal incelenmesi talima-tını vermiş, Ticaret Bakanlığı açıklamasında, 2006-2009 yılları arasında imal edilen bu ürünün piyasadan çekilmesi söz konu-su olmadığını, bu ürünle ilgili harekete geçilmeden önce test-ler yapılacağını, ürünün kullanımında tehlike görüldüğü tespit edilirse, gecikmeden yeni bir ürünle değiştirilmesinin şirkete açıkça ifade edildiğini belirtmiştir[5,6].

3. BİNA İÇİ YANGIN ÖNLEMLERİ Grenfell Kulesi’nde yangın önlemleri açısından, uluslararası

kabul gören yönetmeliklere göre çok sayıda eksik bulunmakta-dır. Kulede cephe malzemesinin kolay yanıcı olması önemli bir hatadır ancak bundan daha da büyük hata binadaki yangın ön-lemlerinin yeterli olmamasıdır. Yangın merdiveninin basınçlan-dırılmaması, algılama ve uyarı sisteminin olmaması, yağmur-

lama sisteminin yapılmaması büyük eksikliktir. Uyarı sistemi olmadığından binada bulunanlara yangının ha-

ber verilmesinde geç kalınmıştır. Yangından haberdar olanlar kapıları çalarak yangın olduğunu söylemişlerdir. Yangın Rama-zan ayında ve sahur saatinde olduğundan binanın Müslüman sakinleri daha erken haber almışlar ve komşularını uyandıra-rak kaçmalarına yardımcı olmuşlardır[7].

Çok önemli eksikliklerden biri de otomatik yağmurlama sis-temi olmamasıdır. İtfaiye merdivenlerinin 10. kattan sonra etki-li olmaması nedeniyle, daire içlerinde yağmurlama sistemi en önemli koruma sitemidir. Elbette sadece yağmurlama sistemi yeterli ve tek çözüm değildir ama binada yağmurlama sistemi olsaydı kuvvetle muhtemel yangın, sadece yangının başladığı katta kontrol altına alınabilirdi. İngiltere’de mevcut yasa uya-rınca, 30 metreyi aşan tüm yeni yerleşim bloklarında yağmur-lama sistemi zorunludur. Galler’de yağmurlama, yeni inşa edi-len tüm evler ve dairelerin blokları ile bakım evleri ve üniversi-te yurtları için mecburidir. Yağmurlama endüstrisinin ticaret or-ganı olan British Automatic Fire Sprinkler Association (BAFSA) binayı yağmurlama başlıklarıyla donatma maliyetinin 200.000 £ mal olabileceğini belirtmiştir[7]. İngiltere yönetmeliklerine göre, yüksek binalarda otomatik söndürme sistemi zorunlu olmasına ve cephede zor yanıcı malzeme kullanılması gerek-mesine rağmen yönetmeliklere uyulmaması düşündürücüdür.

Yüksek bina yangınlarında duman ve alev; binanın üst kı-sımlarına şaftlardan veya cepheden yukarı doğru hızla yayıl-makta ve yangın çıkan katın üzerindeki katlarda hasar fazla ol-maktadır. Ölümlerin tamamına yakını üst katlarda duman ne-deniyle olmaktadır. Grenfell Kulesi çok yüksek bina olduğun-dan iki adet korunmuş merdiven bulunması ve her ikisinin de

Şekil 1. Grenfell Binasının Tip Kat Planı [3]

1974 2016



basınçlandırılması gerekirdi. Binada yangın sadece cepheden yayılmamış, iç kısımdaki şaftlardan duman ve yangın yayılımı olmuştur. Katlar arası yangın geçişinin önlenmesi için döşeme-de katlar arası şaft geçişlerinin özellikle elektrik şaftları yangı-na dayanıklı yapılsaydı, yangının şaftlardan üst katlara yayıl-ması önlenmiş olurdu.

Grenfell Kulesi’nde merdiven basınçlandırması olmadığın-dan bazı katlarda kapıların açılması neticesi baca etkisiyle du-man merdivene dolmuş ve kulenin 17.katından sonraki katlar-da bulunanlar duman nedeniyle merdiveni kullanamamışlardır. Şaftlardan ve merdiven yuvasından yayılan duman tüm katla-rı doldurmuştur. Hayatını hangi katta kaybettiği tespit edilen 67 kişiden 58 kişi, yani büyük çoğunluğu, 17. kat ve üzerinde-ki katlarda hayatını kaybetmiştir (Şekil 2). Asansör kuyuların-da duman kontrolü yapılmadığı için asansör kuyuları da baca gibi dumanı üst katlara taşımıştır.

Konutlarda yaşayanlara, bir yangın durumunda evlerinin kapısına ıslak havlu koyarak dumanın içeri girişini engelleme-leri ve panik yapmadan beklemeleri söylenir. Grenfell Kulesin-de de benzer uyarı yapıldığı belirtilerek eleştirilmektedir. Oysa bütün katlara yapılabilecek duyuru sistemi olmadığı gibi ha-yatını kaybedenlerin tamamına yakınını binanın üst katların-da olması merdivenin ve dairelerin baca etkisiyle dumanla dol-

duğunu ve merdivenin kullanılamadığını göstermektedir. Ko-nut olarak kullanılan yüksek binalarda uygun kaçış merdiveni yoksa bina sakinlerinin kapıya ıslak havlu koyarak bekleme-leri daha akılcıdır.

4. CEPHE YALITIMI VE YANGININ CEPHEDE YAYILIMIGrenfell binasının yeni dış cephe kaplaması, yangının hız-

la yayılmasına neden olmuştur. Binanın 2015-2016 yıllarında enerji ekonomisi için yapılan ısı yalıtımında yeni alüminyum kompozit kaplama kullanılmıştır[8]. Cephede oluşan yangın-ların yayılım hızı, katlar arasında binanın cephesinde uygula-nan detaya, cephede kullanılan ısı ve su yalıtım malzemeleri-nin yanıcılık özelliklerine ve cephe geometrisine bağlı olarak değişir. İç hacimde oluşan yangınlar, pencere ve menfez gibi açıklıklardan cepheye geçebildiği gibi komşu bina yangınla-rında ısıl ışınımla tutuşma sıcaklığına da gelebilir veya cephe-ye bitişik bir cihazda başlayan yangın cephe boyunca genişle-yebilir[9]. Dış cephe malzemeleri yanıcı olmayan malzemeler-den seçilerek yangının cepheden yayılması önlenir. İç hacimde oluşan yangının dış cepheye geçmemesi için eğer binada yağ-murlama sistemi yoksa iki katın pencere gibi korumasız boş-lukları arasında, yangına dayanıklı cephe elemanıyla dolu yü-zey oluşturulur[10].

Şekil 2. Grenfell Kulesi Yangın Sonrası Katlara Göre Can Kaybı Sayıları [7]



Yüksek binalarda cephe kaplaması olarak alüminyum kom-pozit paneller tercih edilmektedir. “Sandviç panel” olarak da bilinen alüminyum kompozit panellerin yanıcılığı yalıtım çe-kirdeği malzemesinin seçimine bağlıdır. Bu paneller esas iti-bariyle hafif bir yalıtım malzemesi etrafında sandviç şeklinde iki ince alüminyum tabakadan oluşur. Standart panellerde çe-kirdek için polietilen gibi plastik kullanırken, daha pahalı mo-dellerde yanıcı olmayan malzeme kullanır.

Grenfell Kulesi, yenileme yapan mimarlık firması Studio E Architect tarafından alüminyum kompozit kaplama yapılması istenmiş[11] ve cephe kaplamasında Arconic Reynobold alü-minyum paneller kullanılmıştır. Reynobond panelin iki alümin-yum sac arasında polietilen malzeme bulunmaktadır[12]. Ku-lenin yenilenmiş dış cephe kaplaması 3 mm kalınlığında po-lietilen çekirdekli alüminyum sandviç panel, kaplama ile ar-kasındaki yalıtım arasında 50 mm standart bir havalandırma boşluğu, mevcut cepheye monte edilmiş 150 mm kalınlığında PIR (poliizosiyanürat) Celotex RS5000 köpük plakalardan ya-pılmış bir yalıtım ve 250 mm mevcut betonarmeden oluşmak-tadır (Şekil 3). Kaplama ile yalıtım arasındaki boşluk baca et-kisi yaratmış, yangın ve duman yukarı doğru hızla yayılmıştır. Yalıtım malzemesi kolay yanıcı olduğundan binanın her tara-fı yanmaya başlamıştır.

Reynobond markası olarak üç ayrı tip panel üretildiği, stan-dart tip panelin çekirdek kısmının polietilen (PE) olduğu ve di-ğer ikisinin yangına dayanıklı veya “yanmaz” çekirdekli olduğu, Grenfell Kulesinde yangına dirençli olan Celotex FR5000 yeri-ne daha ucuz olduğu için Celotex RS5000 modelinin kullanıl-dığı bildirilmiştir[13]. Kullanılan polietilen çekirdekli kompozit alüminyum panelin, İngiltere yönetmeliklerine göre yüksekliği 18 metreden fazla olan binalarda kaplama olarak kullanılma-ması gerekmektedir[14].

Grenfell Kulesi’nden yangının hızla yayılmasına katkıda bu-lunduğu düşünülen kaplama malzemesi, Reynobond PE’yi üre-

ten Arconic firması, “dünya çapında yapı kodlarının tutarsızlığı” konusundaki endişeler üzerine yüksek binalar için bu malzeme-nin küresel satışlarını durdurduğunu açıklamıştır[15].

5. İTFAİYENİN MÜDAHALE YETERSİZLİĞİLondra’nın dört bir yanındaki istasyonlardan çıkan 200’den

fazla itfaiyeci ve 45 itfaiye aracı, 14 yangın kurtarma birimi yan-gını söndürme ve kurtarma faaliyetlerine katılmış, itfaiyeciler binaya girerek mahsur kalanları kurtarmaya çalışmıştır. Çevre-deki binaların sakinleri, kulenin çökebileceği endişeleri nede-niyle tahliye edilmiş, ancak binanın daha sonra yapısal açıdan sağlam olduğu belirlenmiştir[16].

Grenfell Kulesi’nde yaşanan yangının kontrol altına alınma-sını zorlaştırdığı düşünülen bazı hatalar ortaya çıkmıştır. BBC Newsnight programının araştırmasına göre, bazı itfaiyeciler ekipmanların ve su basıncının yetersizliği ile telsiz haberleş-melerinde yaşanan sorunların, yangına müdahaleyi geciktirdi-ğini belirtmiştir[17]. Bazı kaynaklar 24 katlı binaya yüksek yan-gın merdiveninin ancak itfaiye araçlarının gelmesinden yakla-şık yarım saat sonra ulaştığını, merdivenin bölgeye erken geti-

Şekil 4. Grenfell Yangınının Gelişimi [7]

Şekil 3. Grenfell Kulesi Dış Yüzey Kaplaması [13]



rilmesi halinde, dördüncü kattan binanın yanlarına doğru ya-yılan alevlerin durdurabileceğini açıklamışlardır. Grenfell Ku-lesi’nin 10. katına kadar ulaşabilecek 30 metrelik yangın mer-diveni, 4. katta başlayan yangına müdahalenin başlamasından ancak 24 dakika sonra yangın mahalline ulaştığında alevler bi-nanın kaplamasından 10.katı çoktan geçmiştir[17].

BBC’nin araştırması, yangın kurtarma görevlilerinin olay sı-rasında su basıncının zayıflığı nedeniyle de zorlandığına işa-ret etmiştir[18]. Bu iddiaya göre itfaiye, yangın sırasında Lond-ra’nın su dağıtım şirketini arayarak su basıncını yükseltmele-rini istemiştir. Bazı itfaiyeciler, sıcaklığın yoğunlaştığı yüksek katlarda, uzun süre kullanabilecekleri solunum cihazlarından yeterli sayıda olmadığını anlatmış, görevlilerden bazıları da, bir noktada koruyucu kasklarının sıcaktan erimeye başladığı-nı söylemiştir[19].

6. SONUÇLondra Grenfell Kulesi yangınında, cephe malzemesinin kolay

yanıcı olması, bir dizi hatadan sadece biridir. Şaftların uygun yangın zonu olarak inşa edilmemesi, özellikle elektrik şaftları-nın kat aralarında kapatılmaması, merdiveninin tek olması ve içerisinin basınçlandırmaması, yangını erken haber alma için algılama sistemi ve duyurmak için uyarı sistemlerinin yapılma-ması ve otomatik yağmurlama sisteminin olmaması önemli ek-sikliklerdir. Binada yağmurlama sistemi olsaydı kuvvetle muh-temel yangın, sadece yangının başladığı buzdolabının bulun-duğu katta kontrol altına alınabilirdi. Uyarı sistemi olsaydı ve merdiven yönetmeliklere uygun tasarlansa ve basınçlandırma sistemi tesis edilseydi can kayıpları önlenebilirdi.

İtfaiyesi dünyada örnek gösterilen Londra’da meydana ge-len bu yangında 79 kişinin hayatını kaybetmesi ve binanın kül yığınına dönmesi, bir kez daha göstermiştir ki; itfaiye ne kadar güçlü olursa olsun, yüksek bina yangınları itfaiye ile söndürü-lemez, yüksek bina yangınlarını bina içinde alınan yangın ko-runum sistemleri önler ve söndürür.

KAYNAKLAR[1] Ahrens, Marty; High-Rise Building Fires, NFPA Fire Analysis &

Research, November 2016[2] Kılıç, A.; “Çelik Taşıyıcı Binaların Yangında Çökmesi”, Mimarlık

Dergisi, Sayı 394. Mart-Nisan 2017.[3] Grenfell Tower Regeneration Project, Sustainability and Energy

Statement, Planning Application, October 2012[4] Sweeney, John; “Grenfell Tower Fire: ‘Half an Hour High Ladder

Delay”, BBC Newsnight, 08 Jul 2017. [5] BBC News, “Grenfell Tower: Fire Started in Hotpoint Fridge-

Freezer, Say Police”, www.bbc.com, 23 June 2017.[6] Beasley, M., PG Holborn, JM Ingram and GG Maidment;

“Domestic Refrigerator Design - Safety Issues and Opportunities, IOR Refrigeration Air Conditioning Heat Pumping, March 2017.

[7] BBC News; “London Fire: A Visual Guide to What Happened at Grenfell Tower”, BBC Section UK, www.bbc.com, 4 August 2017.

[8] White, C.; “Cladding Added to Grenfell Tower to Improve View for Nearby Luxury Flats” . Metro.co.uk . Associated Newspapers, 14 June 2017.

[9] O’Connor, Daniel J. ; “Building Façade or Fire Safety Façade”, Tall Buildings and Urban Habitat (CTBUH) 8. World Congress, 2008.

[10] Kılıç, A.; “Cephe Kaplamaları ve Cephe Yangın Güvenliği”; Yangın ve Güvenlik Dergisi, Sayı 152, s.8-12, 2000.

[11] Katz, G.; “What Made the London Highrise Fire so Horrific? Tower’s Cladding May Have Helped Spread Blaze”, The Associated Press, 15 June 2017

[12] Arconic Architectural Products/Arconic Inc. “Reynobond Europe ACM ACP Aluminum Composite Material”, www. arconic.com.

[13] Mostrous, A., S.O’Neill and S. Joiner; ”Grenfell Tower: Fire-Resistant Cladding is Just £5,000 More Expensive”, The Times, June 16 2017.

[14] Loeb, J.; “Grenfell Tower Fire Raises Fears Over Lax Building Regulations”, Engineering and Technology, June 15, 2017

[15] Davies, R.; “Grenfell Tower: Cladding Material Linked To Fire Pulled From Sale Worldwide”, The Guardian, 26 June 2017.

[16] BBC News, “London Fire: Six Killed as Grenfell Tower Engulfed” . BBC News . 14 June 2017.

[17] Sweeney, J.; “Grenfell Tower fire: ‘Half an Hour’ High Ladder Delay”, BBC Newsnight, 8 Jul 2017

[18] Siddique, H.; “Grenfell Tower Fire: Police Considering Manslaughter Charges”, The Guardian, 23 June 2017.

[19] Sawer, P.; “Grenfell Tower Firefighters ‘Hampered’ by Equipment Faults and Delays”, The Telegraph, 8 July 2017



Genel olarak çok katlı ve çift cidarlı bir binada çıkan yangın sonucunda oluşan duman, yangının bulunduğu kattan çift cidar boşluğuna geçerek baca etkisi nedeniyle boşluk içinde yüksel-meye başlar ve diğer katlarda açık olan pencereler veya kırılan camlar yoluyla katlar arasında hızla yayılır. Doğal havalandır-manın etkin olduğu binalarda oluşan bir yangında, doğal hava-landırma etkisiyle hava sirkülasyon yolları ve açıklıklar duma-nın diğer mekanlara ve katlara geçişini sağlar. Bu durum bu tür binalarda ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır [4]. Sıra-dan bir cephede duman ve zehirli gazlar ortam havası ile seyre-tilip soğutulur fakat çift cidar cephelerde sıcak gazlar çift cidar arasındaki düşey boşluğun içine sıkışıp orada kalır ve baca et-kisi sayesinde yükselerek diğer katlara geçer.

Bu tür cephelerde yangının yayılmasının nedenleri şu şe-kildedir:

• Bina içinde başlayan ve pencereler yoluyla yayılan bir yangının üst katlarda ikinci bir yangını başlatması.

• Bina dış cephesi üzerinden yangının yayılması.• Isı akısı etkisi nedeniyle yanmaz dış cidarın bozunma/

1. GİRİŞGünümüzde inşa edilen pek çok prestijli ve teknolojik ola-

nakları yüksek binalarda çift cidar cepheler, iklimsel ve işit-sel açıdan bina konforuna katkıları ve estetik nedenlerle daha yaygın şekilde tasarımda yer almaktadır. Bu tip cephe sistem-leri dayanıklılık, ekoloji, iyi görünüm, iç ortam hava kalitesi ve gün ışığı kullanımı açısından bazı iklim bölgelerinde avantaj sağlamaktadırlar [1]. Çift cidarlı cepheler dış ve iç ortam ara-sında bir yalıtım tabakası gibi olup havanın iki cidar arasında dolaşımını etkinleştirir. Bu da doğal havalandırma, daha iyi ısı ve akustik performansa neden olur [2]. Ancak çift cidar cephe sistemlerinin tasarım ve uygulama ile ilgili düzenlemeler yapı yönetmeliklerinde yeterince kapsamlı değildir ve herhangi bir yangın durumunda çift cidar cepheye sızan dumanın nasıl bir davranış izlediği ve duman hareketini etkileyen faktörler tam olarak bilinmemektedir [3].

ÖZETÇift cidarlı cephe sistemleri iklim ve gürültü kontrolü bakımdan sağladığı avantajlar nedeniyle mimari tasarımda daha yaygın ola-rak uygulanmaktadır. Sağladığı bu avantajlar, binanın bulunduğu yerin iklimsel karakteristiği ve gürültü yoğunluğu ile yakından il-gilidir. Özellikle doğal havalandırma olanakları açısından düşünüldüğünde, direkt rüzgâr etkisine maruz kalmadan, mekanlardaki kirlenen havanın uzaklaştırılması ve taze havanın alınması önemli bir avantaj olarak görülmektedir. Fakat çift cidar arasında sağ-lanan baca etkisi, yangın durumunda oluşan dumanın katlar arasında taşınmasına da neden olur. Çift cidar boşluğuna açılabilen pencerelerin bulunduğu mimari tasarımlarda, katlar arasında yangın ve duman geçişini engelleyen bir mekanizma bulunmama-sı halinde, yangında en tehlikeli ürün olan duman ve zehirli gazlar kolaylıkla bu boşluklar yoluyla mekana girebilir. Baca etkisi, çift cidarın genişliği, yüksekliği, havalandırma koşulları gibi parametrelere bağlı olarak değişir. Doğal havalandırma koşullarının be-lirlenmesinde ise çift cidarın havalandırılması ile ilgili bırakılacak boşlukların konumu, büyüklüğü, binanın bulunduğu yöredeki ha-kim rüzgâr koşulları ve binanın rüzgâra göre konumu dikkate alınmalıdır.

Bu çalışmada örnek olarak ele alınan bir binada çift cidar arasında yangın nedeniyle oluşan dumanın hareketi, bu hareket üzerin-de etkili olan parametrelerin değişken durumlarına göre incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Çift cidar cephe, duman hareketi, duman yayılımı, duman tahliyesi benzetimi

ÇİFT CİDARLI CAM CEPHELERDE DUMAN HAREKETİ – SAYISAL ANALİZ

Nuri Serteser 1

1 Mimar, İTÜ Mim. Fak., Mimarlık Bl., Taşkışla Kampüsü/Taksim/İstanbul,

212 293 1300, [email protected]



ayrışmaya uğraması sonucunda cidar boşlukları arasın-da yangının yayılması.

• Zemine düşen yanıcı enkaz nedeniyle zemin seviyesin-de oluşan ikincil yangınlar nedeniyle oluşan yayılma [5].

1. YANGIN NEDENİYLE OLUŞAN DUMAN HAREKETİKapalı mekanda başlayan bir yangın, havalandırma koşul-

larına da bağlı olarak cephe boşlukları üzerinden bina dışına doğru yayılma eğilimindedir. İç cidardaki cam, mekan tarafın-da olması nedeniye termal radyason etkisiyle daha erken kırı-lır. Alev ve duman pencere yoluyla cidar arasındaki boşluğa Şe-kil 1.a’ da görüldüğü gibi geçer. Dış cidardaki cam daha sonra Şekil 1.b’de görüldüğü gibi, alev ve dumanın etkisi altında ka-larak kırılabilir. Diğer senaryoda ise duman ve alevin iç cephe-yi yalayarak yukarı doğru yükselmesiyle Şekil 1 c’de görüldüğü gibi üst kattaki cam kırılır. Bu senaryoları etkileyen çeşitli fak-törler mevcuttur [6]. (Şekil 1)

Bu çalışmada farklı genişliklere sahip çift cidar cepheli bina-larda yangın çıkması durumunda, yangının cidar boşluğunda nasıl bir yol izlediği sayısal yöntemle benzetilmiş (simüle edil-miş), farklı cidar derinliği ve havalandırma açıklığı kombinas-yonlarıyla elde edilen benzetim sonuçlarında hangi genişlikle-rin duman yayılımı bakımından daha avantajlı sonuçlar verdi-ği incelenmiştir.

3. SAYISAL BENZETİM PROGRAMIPlanlanan yangın senaryoları tasarlanan model bir binada

sayısal yöntemle incelenmiştir. Kullanılan sayısal yöntemin prensibi, alan modellerinde olduğu gibi, hakim olan diferan-siyel denklemlerin sonlu elemanlar yöntemiyle çözülmesi esa-sına dayanmaktadır. Bu çalışmada sayısal benzetim yazılımı olarak PyroSim kullanılmıştır. Bu yazılım FDS (Fluid Dynami-cs Simulator)’in kullanıcı arayüzü olarak işlev görmektedir [7].

4. KULLANILAN SAYISAL MODELBu çalışmada model olarak, zemin+ 4, toplam 5 katlı rezidans

fonksiyonu olan bir bina tasarlanmıştır. Binada her katın yük-sekliği 3.5 m olup yangının bulunduğu mekan ve bununla aynı düşey aksta yer alan tüm mekanların dış cephesinde (çift cida-rın iç tarafında) 1.8 m x 2.2 m ölçülerinde pencereler bulunmak-tadır. Bu akstaki mekanların plandaki büyüklüğü 20 m2’dir. Yan-gının 2. katta incelenen mekanın tam ortasında meydana gel-diği düşünülmüştür. Yangının büyüklüğü 5 MW olarak seçilmiş-

tir. İncelenen modelin sa-yısal ortamdaki görünüşü Şekil 2’ de yer almaktadır.

Çift cidar cephenin de-rinliği 50, 100 ve 150 cm olarak alınmıştır. Çift ci-dar cephenin iç kısmın-daki cephe bölümünde yer alan saydam yüzey-lerde 6 mm kalınlığında cam kullanılması plan-lanmıştır. Bu kalınlığa sa-hip camlarla ilgili yapılan çalışmalara bakıldığında 110 ºC’lik ortam sıcaklı-ğında çatladığı ve kırıldığı görülmüştür [8]. Yapılan sayısal analizde de kapalı mekanda ve çift cidar ara-sında bu sıcaklık değerle-rine ulaşıldığında camla-rın kırılması tasarım ve-risi olarak programa girilmiştir. Çift cidarın dışındaki cephede yer alan camın kırılma riski daha düşüktür ve kırılması halin-de dumanın tahliyesine yardımcı olması nedeniyle avantajlı bir durum oluşturmaktadır. Bu nedenle benzetimde çift cidarın dı-şındaki camın kırılma durumu dikkate alınmamıştır. Çift cidar cephenin altında ve üstünde açıklıklar bırakılarak farklı hava-landırma olanakları oluşturulmuştur. Açıklıkların ölçüleri ise 20 ve 40 cm olarak planlanmıştır [9].

5. YANGIN SENARYOLARIÇift cidar derinliği ile alt ve üst açıklıkların farklı boyutsal

kombinasyonları kullanılarak 6 farklı senaryo oluşturulmuştur. Tablo 1’de planlanan senaryolar görülmektedir.Toplam benze-tim süresi, farklı havalandırma koşullarındaki durumun karşı-laştırmalı olarak görülebilmesi için 140 s alınmıştır. (Tablo 1)

Şekil 1. Çift cidar cephelerde duman yayılımı

Şekil 2. Tasarlanan bina modelinin sayısal ortamdaki

görünüşü

Tablo 1. Benzetim için üretilen senaryolara ait boyutsal özellikler



Senaryo Çift Cidar Genişlik(cm)

Alt Açıklık(cm)

Üst Açıklık(cm)

1a 50 20 20

1b 50 40 40

2a 100 20 20

2b 100 40 40

3a 150 20 20

3b 150 40 40

6.SAYISAL BENZETİM SONUÇLARI1a senaryosundaki yangın; başlangıcından 2 s sonra meka-

nın pencere camını kırarak çift cidar arasında yayılmıştır. 4. s’de üst kattaki camı kırarak mekanın içine ulaşmıştır. 7. s’de ise bi-nanın en üst katına erişmiştir. Zaman ilerledikçe dumanla do-lan katların durumu Şekil 3’ de görülmektedir. Çift cidar arasın-daki havalandırma koşullarına bağlı olarak yangının çıktığı kat seviyesinin üzerinde kalan çift cidar bölümü dumanla dolmuş ve teras seviyesinde önemli miktarda duman çıkışı gözlenmiş-tir. 20. s’ye gelindiğinde yangının çıktığı mekan tamamen du-manla dolmuş, bu katın üzerinde yer alan 3. ve 4. katta ise içe-rideki duman ve sıcak gazlar tavan döşemesi boyunca ilerle-yerek cephe boşluğundan aşağı inmeye başlamiştir. 40. s’de 3. kat büyük oranda, 4. kat ise kat yüksekliği içinde yarıdan faz-la dumanla dolmuştur. 60. s’de son katın da büyük oranda du-manla dolduğu görülmektedir. 80, 100, 120 ve 140 saniyelerde ise duman tüm üst katları tamamen doldurarak kaçışları im-kansız hale getirmiştir. (Şekil 3. 1a)

1b senaryosundaki yangın; 2. s’de içinde bulunduğu meka-nın, sonra 5. s’de 3. kattaki mekanın camını kırarak mekanı du-manla doldurmaya başlamıştır. 7. s’de ise en üst kata ulaşmış-tır. Şekil 4’de görüldüğü gibi 20. s’de duman 3. ve 4. katların ta-van döşemesi boyunca mekanın dışına doğru ilerlemiş ve çift cidar arasından aşaği doğru inmeye başlamiştir. 3.kat 80. s’de, 4. kat ise 100. s’de tamamen dumanla dolmuştur. Terasa açı-lan havalandırma menfezinden önemli duman çıkışı gözlen-miştir. (Şekil 4. 1b)

2a senaryosundaki yangın; 20. s’de üst katlarda etkili ola-rak mekanları dumanla doldurmaya başlamıştır. Şekil 5’de gö-rülebileceği gibi, 40. s’de 3 ve 4. katlar büyük oranda dumanla dolmuş ancak tam doluluğa 60 s içerisinde erişilmiştir. Çift ci-dar arasında ve teras seviyesinde yoğun bir duman çıkışı bu-lunmaktadır. (Şekil 5. 2a)

2b senaryosundaki yangın; 20. ve 40. s’de üst katlardaki du-man miktarındaki artış daha sınırlıdır. Ancak bu senaryoda Şe-kil 6’da görüldüğü gibi, 140. s’ye gelindiğinde 3. ve 4. kat tama-

Şekil 3. 1a senaryosundaki duman hareketi

Şekil 4. 1b senaryosundaki duman hareketi




men dumanla dolmuş durumdadır. Terasdaki açıklıkta önem-li miktarda sıcak duman ve gaz çıkışı gözlenmiştir. (Şekil 6. 2b)

3a senaryosundaki yangın; hızla ilerleyerek Şekil 7’de görüldü-ğü gibi çift cidar cephe arasında yayılmış ve boşluk içinde aşağı doğru inmiştir. 20. s’de 3. katın yarısından fazlasını doldurmuş, 40. s’de ise bu katların neredeyse tamamını dumanla doldur-muştur. Benzer şekilde terastaki hava çıkış menfezinden önem-li oranda duman ve sıcak gaz çıkışı gerçekleşmiştir. (Şekil 7. 3a)

3b senaryosundaki yangın; ilk gelişme evresinde önceki yan-gın senaryolarındakine benzer şekilde ilerlemiş, Şekil 8’de görü-lebileceği gibi 20. s’de 3. katın yarısından fazlasını dumanla dol-durmuş, 40. s’de ise heman hemen 3. ve 4. katlar tamamen du-manla kaplanmıştır. Terastaki havalandırma menfezinden önemli miktarda duman ve sıcak gaz çıkışı tespit edilmiştir. (Şekil 8. 3b)

7. DEĞERLENDİRMEElde edilen sonuçlara göre çift kabuk içinde ve yangın kom-

partmanı üstündeki katların dumanla dolma süresi incelendi-

ğinde, mevcut senaryolar içinde 3a senaryosunda en hızlı du-man üretimi ve yayılma hızı gerçekleşmiştir. Ayrıca duman ci-dar boşluğunda aşağı doğru yayılma eğilimindedir. Bunun ne-deni, üretilen dumanın miktarına oranla yetersiz havalandır-ma koşulları ile dumanın boşlukta sıkışarak yoğunlaşması ve baca etkisini zayıflatan cidar derinliğidir. 3b senaryosunda ci-dar içinde havalandırma koşulları daha iyi olmasına rağmen çekişin yetersiz kalması nedeniyle boşluk ve üst kattaki me-kanlar yine kısa süre içinde dumanla dolmuştur. Senaryolar içinde en iyi koşullar 2b’de oluşmuştur. Hem doğal havalan-dırma koşulları hem de baca etkisinin yardımıyla daha fazla duman dışarı atılabilmiş ve mekanların dumanla doluş süre-leri uzamıştır [10].

8. SONUÇÇift cidar cephelerde yangının oluşturduğu dumanın çift ci-

dar arasındaki boşlukta yayılmasında cidarın genişliği ve ha-valandırma koşulları önemli birer parametredir. Farklı derinlik






ve havalandırma açıklıklarına sahip çift cidarlı cephe boşluğu içinde dumanın hareketi miktar ve hız açısından incelendiğin-de, çift cidarın derinliği dumanın tahliyesinde etkili bir unsur olarak görülebilir. Ancak bunun yanı sıra cidarın havalandır-ma koşullarına, menfezlerin yeri ve büyüklüğüne bağlı olarak koşulların değiştiği söylenebilir. Keza havalandırma koşulları cidar boşluğunu dolduran dumanın soğutulup sıcaklığının dü-şürülmesinde etkili olmaktadır. Bu nedenle derinliği fazla olan cephelerde istenilen sonuçların alınmasının daha güç olduğu; buna karşın derinliği görece daha dar olan cephelerde tahliye hızı yüksek olmasına rağmen duman ve sıcak gazların yangı-nın bulunduğu katın üstündeki katları, seçilen cam türüne de bağlı olarak, daha hızlı etkileyebildiği söylenebilir. Çift cidara bakan mekanlardaki yanıcı madde miktarının sınırlandırılma-sı, cidar boşluğu içinde hareket edecek dumanın miktar ve yo-ğunluğunu etkileyecektir. Bu nedenle üretilmesi muhtemel du-man miktarına ve havalandırma koşullarına bağlı olarak cephe derinlikleri optimum şekilde belirlenmelidir.

KAYNAKLAR[1] Ni, Z., Lu, S., Peng, L., 2012. Experimental Study on Fire

Performance of Double-Skin Glass Facades, Journal of Fire Sciences, Sayı 30(5), s. 457-472, USA.

[2] İnan, T., Başaran, T., 2015. Çift Cidar Cepheler: Avantajları ve

Dezavantajları, Tesisat Mühendisliği, Sayı 146, s. 80-86, İstanbul.

[3] Shameri, M.A, Alghoul, M.A., et al, 2011. Perspective of Double-skin Façade Systems in Buildings and Energy Saving, Renewable and Sustainable Energy Reviews, Sayı 15, s.1468-1475, Malaysia.

[4] Chow, W.K., Hung, W.Y., 2006. Effect of Cavity Depth on Smoke Spreading of Double-skin Façade, Building and Environment, Sayı 41, s. 970-979, China.

[5] White, N., Delichatsios, M., 2014. Fire Hazards of Exterior Wall Assemblies Containing Combustible Components, Fire Protection Research Foundation (Final Report), s.10-11, Quincy, M.A., U.S.A.

[6] Chow, C.L., 2013. Full-Scale Burning Tests on Double-Skin Façade Fires, Fire and Materials, Sayı 37, s. 17-34, UK.

[7] http://www.thunderheadeng.com/pyrosim/tutorials 2015[8] Babrauskas, V., 2010. Glass Breakage in Fires, https://www.

doctorfire.com/GlassBreak.pdf[9] Chow, W.K., Hung, W.Y., et al, 2007. Experimental Study on

Smoke Movement Leading to Glass Damages in Double-Skinned Façade, Construction and Building Materials, Sayı 21, s. 556-566, China.

[10] Serteser, N., Olyaei, Y.T.B., 2016. Çift Cidarlı Cephe Sistemlerinde Duman Hareketinin Sayısal Olarak İncelenmesi, Yapı, Sayı 419, s.164-169, İstanbul.



ki boşluklar ve çatlaklardan (özellikle perde duvar sistemlerin-de) girer. İkincisi harici yayılma mekanizmasıdır. Burada alev-lerden çıkan yoğun ısı ve sıcak gazlar alt taraflardaki açıklıklar-dan dışarı çıkar ve daha yukarı katlardaki yanıcı malzemeleri tutuşturur. Üçüncüsü de dış duvar grupları boyunca yanıcı ve yangının ilerlemesini içeren dışarıdan yayılma mekanizmasıdır.

Çin’de son yıllarda yanıcı dış cephe kaplamalarının büyük öl-çekli yangın yayılmalarına yol açtığı ve ciddi mal ve can kaybı-nın yaşandığı birkaç yangın olayı meydana gelmiştir[5-9]. Du-var kaplamalarının yangın güvenliği sadece kamuoyunun de-ğil aynı zamanda yangın güvenliği araştırmacılarının da dikka-tini çekmiştir. Bu yangınlarda, normal gelişme tarzından fark-lı olarak, dış cephe kaplamaları sıcak gazlardan ziyade pence-relerden dışarı çıkan alevlerin etkisiyle tutuşmuştur. Kaplama-ların yanmaya başlamasıyla, yangının gösterdiği yayılma me-kanizmasında yangın sadece duvar boyunca yukarı doğru ya-yılmamakta aynı zamanda yalıtıcı malzemelerin (örneğin: ter-moplastikler) nedeniyle aşağı doğru da yayılmaktadır. Bunun sonucu olarak yangın olaylarındaki ciddi kayıplar kamuoyu-nu ve yangın emniyeti araştırmacılarını da oldukça sarsmıştır.

Daha sonra dış duvar kaplamalarının yangın emniyeti özel-liklerinin, özellikle çok katlı yüksek binalarda çok dikkatli ola-rak ele alınması gerektiği anlaşılmıştır. Çok katlı yüksek bina-

1. GİRİŞÇin’in ekonomik büyümesi ve kentleşmesi büyük bir inşaat

artışını teşvik etmektedir. Bejing, Şanghai ve Guanzhou vb. yo-ğun nüfus olan şehirlerde yüksek toprak maliyetleri nedeniyle giderek daha fazla yüksek binalar ve süper yüksek binalar bü-yük rağbet görerek inşa edilmektedir. Bu gökdelenler normal olarak modern ve estetik görünüş ve bunun yanı sıra yeşil yani çevreye saygılı ve sürdürülebilir düşünceyi ön plana çıkarmak-tadır. Ancak yeni mimari özellikler ve yeni malzemelerin kulla-nılması yangın emniyeti tasarımı bakımından yeni zorluklar ge-tirmektedir. Örneğin, yanıcı dış duvar kaplamaları kullanılma-sı büyük ölçüde artmıştır, zira bu sistemlerin enerji kullanımı-nı azaltmada önemli üstünlükleri mevcuttur. Ancak bu yüksek binaların ön cepheleri vasıtasıyla yangının yayılması tehlikesi endişelerini de yükseltmiştir.

Yangının ilk başladığı kattan yukarı doğru binanın ön cephe-sini kullanarak yayılması üzerine araştırmalar birçok seneden beri yapılmaktır[1-4]. Genel olarak yangın; binanın dış duvarları kaplayarak üç ana yolla yayılır. Birincisi dâhili yayılma mekaniz-masıdır. Burada yangın zemin tabakası ve dış duvarlar arasında-

ÖZETSon yıllarda çok katlı yüksek binalarda, binanın dış cephe kaplamaları ve ön yüzünde hızla yayılan ve ciddi hasar ve kayba neden olan birkaç yangın meydana geldi. Uygun yangın koruması ve bariyerleri olmadan kullanılan aşırı miktarda yanıcı yalıtım malze-mesi kullanımının yüksek katlı binalarda kontrolsüz yangın yayılmasına katkıda bulunduğuna inanılmaktadır. Bu yazı Çin’de bina-ların dış cephe kaplamalarındaki yangın emniyetini düzenleyen mevcut yasa, yönetmelik ve standartları bir bütün olarak değerlen-dirmektedir. Ayrıca dış duvardaki yangının hızla yayılmasının görüldüğü üç yüksek bina yangının çıkış nedenleri, yangının yayılma mekanizmaları ve sorunlar analiz edilerek incelenmiştir. Ayrıca dış duvar kaplamalarının yangından koruması hakkında son araş-tırmalardaki ilerleme ve yönetmelik geliştirmesi konuları da sunulmuştur. Dış duvar kaplamalarında binanın yüksekliğiyle bağlantı-lı olarak kullanılan yanıcı yalıtım malzemelerinin sınırlandırılması da önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler: Çok katlı yüksek katlı binalar, Dış duvar, Dış duvar kaplamaları, Yangın yayılması

ÇOK KATLI YÜKSEK BİNALARDAKİ DIŞ DUVAR CEPHE KAPLAMALARININ YANGINA KARŞI

EMNİYETLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 1

Lei Peng 2, Zhaopeng Ni 2, Xin Huang 2

1 ELSEVIER- Procedia Engineering 62 (2013) 663 – 6702 Tianjin Fire Research Institute of the Ministry of Public Security, No. 110 Weijin Road S., Tianjin 300381, China



lardaki dış cephe kaplamaları ve yalıtım malzemelerinin yanma özellikleri, bina ön cephelerinin yangından korunması, yangın bariyeri oluşturulması gibi emniyet önlemlerinin uygulanması da dâhil olmak üzere bir dizi araştırma başlatıldı.

Bu yazı Çin’de binaların dış cephe kaplamalarındaki yangın emniyetini düzenleyen mevcut yasa, yönetmelik ve standartla-rı bir bütün olarak değerlendirmektedir. Son zamanlarda mey-dana gelen üç gerçek yangın olayında yangının çıkış nedenleri ve yayılma mekanizmaları da analiz edilmiştir. İlave olarak son dış duvar kaplamalarının yangın performanslarının daha iyileş-tirilmesi için yapılan araştırma çalışmaları ve yeni yönetmelik geliştirilmesi de bu yazıda ele alınmıştır.

2. DIŞ DUVAR KAPLAMA ŞARTLARI2.1 İnşaat Malzemelerin Yanıcılığı

Malzeme yangın direnci; bir inşaat malzemesinin en önemli yangın performansı özelliklerinden biridir. Çin’de yangın perfor-mansına karşı bu direnç, yanıcılık özelliği olarak da anılır. Ge-nelde, yangına dayanım, yalıtım ve dış duvar kaplamalarında kullanılan diğer malzemeler de dahil olmaz üzere, tüm inşaat malzemeleri için gereklidir.

Geleneksel olarak, inşaat ürünleri Çin standardı GB 8624-1997’ye göre[10] yangına tepki bakımından dört farklı sınıfta tasnif edilir. GB 8624-1997 standardında belirtilen test standart-ları esas olarak DIN 4102[11] standardına dayanmaktadır. Be-lirtilen dört sınıf şunlardır: A, B1, B2 ve B3, aynı zamanda Çin-ce’de sırasıyla yanmaz, zor yanar, normalde yanar ve kolay ya-nar olarak da anılmaktadır.

GB 8624-1997 standardı yeni GB 8624-2006[12] kabul edilip yerini alana kadar Çin’de birçok yönetmelik ve şartnamede ba-şarıyla kabul edilmiş ve uygulanmıştır. Yeni GB 8624-2006’de in-şaat ürünlerinin yangın performanslarına karşı dirençleri için, sı-nıf A1, A2, ve B - F dahil olmak üzere, Avrupa Sınıflandırma Sis-temi EN 13501-1[13] esas alınmış ve sınıf sayısı 7 olmuştur. An-cak eski sınıflandırma sistemi olan GB 8624-1997 uzun süre kul-lanılmış ve yürürlükteki birçok yönetmelik ve uygulama şartna-meleri ve standartlarla bağlantılıdır. Özetle halen GB 8624-1997 ile bağlantılı olan tüm yönetmelik, şartname ve standartların güncellenmesi için uzun bir süre gereklidir ve yeni sınıflandır-ma sistemine geçiş için güncelleme çalışmalarının tamamlan-masının yıllar süreceğine inanılmaktadır. Bunun anlamı her iki sistemin de birlikte uzun süre yürürlükte olacağıdır.

İki sınıflandırma sistemini kullanarak test edilen çeşitli inşa-at ürünleri sınıflandırmalarının karşılaştırılmasından, iki sistem arasında hızlı ve basit dönüşüm yapmak için bir karşılık değer-leri Tablo 1’de sunulmuştur. Burada tablonun sadece iki siste-min test edilen bazı ürünler için genel bir değerlendirme verdi-ği ve tüm ürünler için kullanılamayacağı belirtilmelidir. Belli bir ürünün yangına tepki sınıfını belirlemek için belli sınıflandırma sistemine göre standart testler uygulanmalıdır.

2.2. Yangın Tasarım Yönetmeliği GB 50016 ve GB 50045Çin’de yükseklik sınırlandırmaları olan farklı tip binalara iki

farklı yangın tasarım yönetmeliği uygulanmaktadır. GB 50016 [14] tek katlı ve çok katlı binaları, örneğin: yüksekliği 9 katı aş-mayan konut tipi binalarla yüksekliği 24 metreyi geçmeyen kamu binalarını kapsar. GB 50045 [15] ise çok katlı yüksek bi-naları örneğin 9 kattan daha fazla katı olan konut tipi binaları ve 24 metreden yüksek kamu binalarını kapsamaktadır.

Her iki yönetmeliğin de dış duvarlarının binanın yangın kom-partımanı olarak kabul edilebilmesi için yangına karşı direnç için şartları vardır. Dış duvarların yangına tepkisi de ayrıca yönetme-liklerde belirtilmiştir (Tablo 2). Çok katlı ve yüksek binalar için, yük taşıyan ve yük taşımayan dış duvarların yangına tepki sınıfı, Sınıf A veya ‘yanmaz’ olarak tanımlanır. Ancak yangın dayanı-mı ve yangına tepki şartları dış duvarlara uygulanmakta, fakat dış yalıtım ve son kat sistemleri ve diğer tip yalıtım sistemleri gibi dış duvar kaplamalarına uygulanmamaktadır.

Dış duvarların Yangına Karşı Direnç Derecelendirmesi şartla-rına ilave olarak iki yönetmelik de dışarı çıkan alevlerin ve du-manın dikey yönde yayılmasına mani olmak için duvarda üç-gen şeklinde boşluklar ve yatay çevresel yangın durdurucuların koyulmasının istemektedir. Dikey üçgen boşlukların yükseklik-leri 800 mm’den küçük olmayacak, yanma direnci derecesi en az 1.0 saat olan yanmaz malzemeden yapılacaktır. Perde duvar sistemleri için, zemin tabakasının yatay çeperindeki boşluklar yangının ilerlemesini ve yayılmasını önlemek için uygun yan-gın durdurucularla donatılacaktır.

3. GERÇEK YANGIN OLAYLARI3.1 Televizyon Kültür Merkezi Yangını (TVCC), Beijing, 2009 [5-6]

Televizyon Kültür Merkezi (TVCC) yangını 9 Şubat 2009 gecesi başladı. Bu tarih Çin’de yeni yıl kutlamalarının son günüdür. Bir itfaiyeci öldü ve yedi kişi yaralandı. TVCC binası Çin merkez Te-levizyonuna (CCTV) aitti ve Resim 1’de görüldüğü gibi CCTV ge-nel merkezine bitişik bir binaydı. Bina o tarihte henüz tamam-lanmamıştı ve kullanılmıyordu.

TVCC binası 159 metre yüksekliğindedir (32 katlı) ve üç ya-pıdan meydana gelir: iki köşeli kanat ortasındaki bir ana bina, köşeli kanat yapıları kulenin doğu ve batı tarafında uzanır (Şe-kil 1-a). Ortasında bir atriyum olan ana kule 5. kattan 26. kata

Yanabilirlik GB 8624-1997Sistem sınıfı

GB 8624-2006Sistem sınıfı

Yanmaz A A1A2

Zor yanar B1 BC

Yanar B2 DE

Kolay yanar B3 F

Tablo 1. GB 8624-1997 ve GB 8624-2006 standartlarında yangına tepki sınıfları



kadar olan bölümde yer almaktadır. Bir restoran ve bir otele ev sahipliği yapmaktaydı. Kulenin kuzey ve güney ön yüzleri-ne cam perde duvarlar koyulmuşken, doğu ve batı cephelerin-deki kaplamalar titanyum-çinko alaşımlı metal panel ve şerit-lerden oluşmaktaydı.

Yangın çatıda yapılan havai fişek gösterisiyle başladı. Havai fişeklerden çıkan yüksek sıcaklıktaki parçacıklar çatının batı parçası üzerine düştüler, metal panellerin içine girdiler ve pa-nellerin altındaki yalıtım malzemeleri ve su geçirmez levhaları tutuşturdu. Titanyum-Çinko alaşımının 400°C civarında eriye-bildiği belirtilmiştir. Su geçirmez malzeme EPDM kauçuk lev-halardan yalıtım ise Ekstrüde Polistiren (XPS) köpükten yapıl-mıştı. Metal paneller ve yalıtım arasında boşluklar mevcuttu.

Yangın çatı üzerinde doğu batı yönünde başladı. Yangının çatının kenarlarına eriştiğinde eriyen ve damlayan XPS malze-menin ön cephelerden aşağıya doğru akmaya başladığı bildi-rildi. Yangın bundan sonra aşağıdaki katlara yayılmaya başladı. Hızla esen rüzgârla beslenen yangın hızla yayıldı ve 20 dakika-dan daha kısa bir süre içinde kule tamamen alevlerle kaplandı.

Yangın, bazılarının kısmen mobilyalı ve dekore edilmiş olması nedeniyle odalara da sıçradı. Yangın ve duman ana yapıdaki at-riyuma (ortası açık avlu) sıçradı. 20 katlı yüksek atriyum yangı-nın hareketini hızlandırdı ve yüksek basınç ve sıcaklıkla alevler üst katlardaki cam pencerelerin kırılmasına ve dumanın Şekil 1b’de görüldüğü gibi dışarı kaçmasına neden oldu. Şans eseri, odaların birçoğu boş ve tam olarak döşenmemiş olduğundan cam ön cephenin önemli bir kısmı sağlam olarak kaldı, bu ne-denle iç kısımlardaki alevler yayılabilecek ve binaya ciddi za-rar verebilecek yeterli yanıcı maddeyi bulamadı.

Bina yangınları normal olarak alt katlardan üst katlara veya içeriden dışarı doğru yayılır. TVCC yangını tamamen farklı bir yayılma modeli sergiledi. Yangın ilk olarak çatıda başladı ve üst katlardan alt katlara ve dışarıdan içeri yayıldı. Aşırı miktar-da yanıcı yalıtım malzemesi kullanılması ve yapı içinde açıklık-ların bulunmasının yangının hızla yayılmasına yol açtığına ina-nılmaktadır. XPS yalıtımın erime ve damlama özellikleri de yan-gının aşağı yönde yayılmasını hızlandırmaya yardımcı olmuş-tur. Şerit panellerin de ön cephenin yoğun bir şekilde yanma-sında payı olmuştur.

3.2 Şanghay’daki Konut Binası Yangını, 2010 [7,8]

15 Kasım 2010 tarihinde Şanghay kentin-de konut olarak kullanılan çok katlı yüksek bir binada yangın çıkması sonucunda, bina-da yaşayanlardan 58 kişi öldü, 71 kişi yara-landı. Çelikle güçlendirilmiş betonarme, 28 katlı bina 1997 yılında yapılmıştı. Şekil 2 ya-nan bina ve bitişiğindeki binaları göstermek-tedir. Yangın meydana geldiğinde üç adet çok katlı yüksek binada dış duvarlara yalıtım kap-lamak üzere yenileme çalışmaları yapılıyor-

Uygulanan yönetmelik Sınıf

Yükseklik (H) veya Kat (S)Yangına dayanım ve yangına tepki sınıfı

Yük taşıyan dış duvarlar

Yük taşımayan dış duvarlar

Konut binaları Kamu binaları Yangına dayanım

Yangına tepki

Yangına dayanım

Yangına tepki

Yüksek binalar GB 50045

I

II

S ≥ 19 kat

10 kat ≤ S ≤18 kat

H ≥ 50 m

24 m ≤ H ≤ 50 m

2,0

2,0

A

A

1,0

1,0

A

A

Tek katlı ve çok katlı binalar

GB 50016

I

II

III

IV

S ≤ 9 kat

S ≤ 9 kat

S ≤ 5 kat

S ≤ 2 kat

H ≤ 24 metre

H ≤ 24 metre

S ≤ 5 kat

S ≤ 2 kat

3,0

2,5

2,0

0,5

A

A

A

B1

1,0

1,0

0,5

/

A

A

A

B2

Tablo 2. GB 50016 ve GB 50045 yönetmeliklerindeki yükseklik sınırlaması, Yangına Karşı Direnç Derecelendirmesi ve yangına tepki şartları

Şekil 1. (a) TVCC binası yangından önce, (b) TVCC binası yangından sonra



du ve binaların etrafı çelik iskelelerle kaplıydı. İskelelerin ara-larında üzerinde işçilerin çalışma yaptığı ve yürüdükleri tah-ta ve bambu plakalarından yapılmış basamaklarla döşenmişti. İlave olarak, iskele inşaat malzemelerinin düşmesini önlemek için naylon bir ağ ile sarılmıştı.

Yangın Şekil 1 b’de gösterilen kuzey cephede 9. ve 10. katlar arasındaki L şeklinde bir kanalda başladı. Kaynak kıvılcımları 9. kat civarında tahta veya bambu gezinti basamakları üzerine düşmüş olan yalıtım (poliüretan köpük) parçalarını tutuşturdu. Yanan poliüretan (PU) köpük kısa bir süre sonra ağaç ve bam-bu ağacından yapılmış basamakları, naylon koruyucu ağı ve bunlarla beraber dış duvar üzerindeki yalıtımı tutuşturdu. Dış kısımda meydana gelen yangın binanın dışını saran malzeme-lerin oldukça yanıcı olmaları ve yanma için gerekli hava bes-lemesine kolayca ulaşması nedeniyle süratle yayıldı. L-şeklin-deki kanalın meydana getirdiği baca etkisinin de yangının di-key yönde yayılmasına katkı yaptığı değerlendirilebilir. Üç da-kika içinde alevlerin 20. ve 21. kata eriştikleri ve yangının 4 da-kika içinde çatıya ulaştığı gözlemlenmiştir. Yangının çıkmasın-dan yaklaşık 14 dakika sonra dış kısımdaki yangın kuzey cep-heyi hemen hemen tamamen yakarak sönmüş fakat 6. kattan 27. kata kadar apartman dairelerinin odalarına sıçramıştır. Yan-gın aynı zamanda binanın kaplaması boyunca batı ve doğu cep-helerine de yayılmıştır.

Bina 1. kattan 4. kata kadar otomatik sprinkler sistemi ile donatılmıştı. Sprinkler yangın iç kısımdaki odalara sıçrayın-ca devreye girmiş, ancak bu yangının dış cepheye yayılması-nı önleyememiştir.

3.3 Wanxin Kompleksi, Shenyang, 2011 [9]Wanxin Kompleksinin yakınlarında 3 Şubat 2011 tarihinde,

çok sayıda havai fişek gösterisi yapıldı ve Çin’in yeni yıl kutla-ma festivali başladı. Kompleks binası yangını havai fişek gös-terisi sırasında meydana geldi.

Yeni inşa edilen ve 2009 yılında kullanıma açılan Wanxin kompleksi birbirinden ayrı dört parçadan, üç kule ve zeminde üç kuleyi birbirine bağlayan bir kaide binasından (skirt buil-ding), oluşmaktadır (Şekil 3). Kaide binası 10 katlı veya yerden

yüksekliği 46,8 m olan ve 3 kat da yer al-tında bodrum olarak “D” ile işaretlenmiş binadır. Zemin binası D’nin üzerinde A, B ve C olarak işaretlenen üç kule yar almak-tadır. A kulesi 45 katlı veya 180 metre yük-sekliğindedir ve odaları otel olarak kul-lanılmaktadır. B ve C kulelerinin ikisi de 37 katlı veya 140 metre yüksekliğindedir. B kulesi apartman daireleri, C kulesi ise ofis binası olarak kullanılmaktadır. Kule A ve B ve A ve C arasındaki yatay uzaklık her ikisi de 6,5 metre, B ve C kuleleri ara-sı uzaklık ise 63 m’dir.

Kulelerin ön yüzleri alüminyum panel-ler ve alüminyum kompozit panellerle

kaplanmıştı. Kule A için yalıtım malzemesi olarak EPS (Gen-leştirilmiş Polistiren Sert Köpük) kullanılmış olup kaplamalar ve yalıtım arasındaki oyuklar 170-600 mm arası değişmektedir. Kule B için ise XPS (Ekstrüde-preslenmiş- polistren) malzeme yalıtım olarak kullanılmış ve oyuk aralıkları 190 mm ile 600 mm arasında değişmektedir. Yangın incelemesi B kulesi için kulla-nılan XPS yalıtım malzemesinin test edilen yanıcılığını B2 sınıfı ve Kule A için kullanılan EPS yalıtım malzemesinin test edilen yanıcılığını B1 sınıfı olarak göstermiştir. Kule A için, güney cep-hede doğrudan Kule B ve C’nin karşısında olan açıklıklar yan-

gına dirençli pencerelerle korunmuştu ve kalan diğer pencere-ler 3-katlı sertleştirilmiş cam ile donatılmıştı.

Yangın gece yarısı meydana geldi. Havai fişek gösterisinden kopan parçacıklar Zemin Binası D’nin çatısına düştü ve Kule B’ya yakın 11. katta bulunan dekorasyon amaçlı yapılan plas-tik çimleri tutuşturdu. Birkaç dakika sonra, yangın Kule B’nin dış duvarına sıçradı ve alüminyum kompozit malzemeden ya-pılmış panellerin arasına sızdı ve panellerin arkasında bulunan XPS yalıtım malzemesini tutuşturdu. Yalıtım malzemesi tutuş-tuktan sonra ortaya çıkan yüksek sıcaklık daha fazla alüminyum

Şekil 2. (a) Çok katlı yüksek konut binası; (b) yanan binanın plan görünüşü

Şekil 3. Wanxin kompleksi binaları



kompozit panelin düşmesine ve daha fazla yalıtımın ısı ve ok-sijenle temas etmesine neden oldu.

Yangın yukarı yönde çok süratle yayıldı ve yaklaşık 20 dakika sonra güney tarafta Kule B’nin tepesine ulaştı ve Kule B’nin doğu ve batı taraflarına yayılmaya başladı. Yangın aynı zamanda kırı-lan pencerelerden iç kısımdaki odalara da sıçradı ancak burada Kule B’nin alt katlarındaki sprinkler ile bastırıldı. Ancak sprink-ler sistemi yanmakta olan geniş iç alanı kontrol edecek kapasi-tede değildi, zira kattan kata giderek daha çok sayıda oda alev almıştı. İç kısımlarda üst katlardaki odalardaki yangının daha fazla Kule B’da önemli derecede hasara neden olduğu görüldü.

Yangının başlamasından yaklaşık 1 saat sonra, Kule A tutuştu. A ve B kuleleri arası mesafe sadece 6.5 metredir. Burada yangı-nın kalıntıları ve Kule B’den gelen yüksek ışınım akısının Kule A’daki tutuşmada rolü olduğuna inanılmaktadır. Yangın bundan sonra Kule A’nın güney ön yüzüne yayılmaya başladı, ancak it-faiye tarafından başarıyla kontrol edildi. Yangın Kule A’nın sa-dece doğu ve batıya bakan yüzünde kısmi olarak yayılabildi ve kuzey cephesinde herhangi bir yangın gözlemlenmedi. Kule C ise yangından herhangi bir şekilde etkilenmedi.

4. DIŞ DUVAR CEPHE KAPLAMALARI HAKKINDA GEÇİCİ YÖNETMELİKLER

TVCC yangını ile beraber, Çin’de çok katlı yüksek binalarda kullanılan dış duvar kaplamalarının yangın emniyeti hakkında sorular artmaya başladı. Çok katlı yüksek binalarda kullanılan yanıcı yalıtım malzemelerinin daha dikkatlice ve kaygıyla yak-

laşılarak kullanılması konusu ele alındı. Kasım 2009’da, TVCC yangınına hızlı bir tepki olarak, Kamu Güvenliği Bakanlığı ve Ba-yındırlık ve Kentsel-Kırsal Alanları Geliştirme Bakanlığı dış yalı-tım kaplamaları sisteminin ve dekoratif duvar malzemelerinin yangından korunması hakkında geçici yönetmelikler yayınladı.

Geçici yönetmelikler çok katlı yüksek ve orta yükseklikteki binalarda cephe yalıtımında bina yüksekliklerine göre yanıcı-lık sınırları getirdi. Tablo 3’de bu geçici yönetmeliklerdeki şart-lar özetlenmektedir. Burada aynı zamanda kat arası boşlukların ve katların çevresindeki yatay yangın bariyerlerinin de yönet-meliklerde ne belirtilmişse bunlara uygun olması istenmektedir.

Tabloda perde duvar sistemli dış duvarlarda yanıcı yalıtım malzemelerinin kullanılmasının şartlarının perde duvarlı olma-yan dış duvar sistemlerindekinden çok daha katı olduğu görül-mektedir. Bu çok makul bir durumdur, zira perde duvar siste-mindeki boşlukların yaptığı baca etkisi tesiri dikkate alınmış-tır. Bu boşluklar binadaki yangın ve dumanın yayılmasını hız-landıracak potansiyele sahiptir. Perde duvar şeklinde olmayan dış duvarlar için gerekli olan şartlar, konut tipi binalara göre, kamu binaları için daha katıdır. Bunun sebebi kamu binaların-da daha fazla kullanıcı olmasıdır.

Yanabilme şartlarına ilave olarak yönetmelik aynı zamanda yalıtımın yüzeyde doğrudan yangınla temas etmesinin önlen-mesini de gerektirmekte ve uygun yangın bariyerleri kat ara-larına ilave edilmelidir. Yalıtım yüzeyinin üstündeki koruma tabakasının kalınlığı birinci katta 6 mm’den daha az olmaya-cak, ikinci kat ve üstünde ise 3 mm’den daha az olmayacaktır.

Tablo 3. Harici duvar kaplamalarında yanabilir yalıtım malzemeleri kullanılması hakkında geçici yönetmelik

Dış duvar tipi Kullanım şekli Yükseklik sınırları(H, metre)

İzolasyon malzemelerinin

yanıcılığıAçıklamalar

Perde duvarı olmayan dış duvar

Konut binası

H≥ 100 m A

60 m ≤ H ≤ 100 m A1, B1 veya B2* *Eğer B2 kullanılıyorsa yatay yangın bariyeri her kata koyulmalıdır

24 m ≤ H ≤ 60 m A1, B1 veya B2* * Eğer B2 kullanılıyorsa yatay yangın bariyeri her kata koyulmalıdır

H < 24 m A1, B1 veya B2* *Eğer B2 kullanılıyorsa yatay yangın bariyeri her kata koyulmalıdır

Kamu binaları

H ≥ 50 m A

24 m ≤ H ≤ 50 m A veya B1 *Eğer B1 kullanılıyorsa yatay yangın bariyeri her kata koyulmalıdır

H < 24 m A1, B1 veya B2* * Eğer B2 kullanılıyorsa yatay yangın bariyeri her kata koyulmalıdır

Perde duvarlı dış duvar tipi Tüm binalar

H > 24 m A

H ≥ 24 m A veya B1 *Eğer B1 kullanılıyorsa yatay yangın bariyeri her kata koyulmalıdır



Eğer zemin bölgesine yangın bariyeri kullanılması gerekiyor-sa (Tablo 3’deki açıklamalara bakınız), yangın bariyerleri yan-maz malzemeden (Sınıf A) yapılacak ve yükseklik 300 mm’den daha az olmayacaktır.

5. ARAŞTIRMALARDA İLERLEMELER VE YÖNETMELİK GELİŞTİRMELERİ

Araştırma test yöntemi olarak İngiliz Standardı BS 8414-1[16] kabul edilerek dış duvar kaplamalarının yangın performansı üzerinde çalışmak için bir seri araştırma yapılmıştır. BS 8414-1 standardı gerektirdiği üzere kullanılan test aparatları bir ana duvar bir rüzgâr duvarıdır. Duvarlar en az 8.0 m yüksekliğinde olacaktır. Ana duvar en az 2.6 m eninde, rüzgâr duvarı ise en az 1.5 m genişliğindedir. Yanma odası ana test duvarının tabanın-dadır ve alev ana test duvarının tabanında açılan 2.0x2.5 m’lik açıklıktan ilerleyebilir. Yanma odası yaklaşık 2.0 metre geniş-liğinde, 1.0 m derinliğinde ve 2.25 m yüksekliğindedir. Isı kay-nağı ağaçtan yapılan karkasın verdiği alevle sağlanır. Ağaç çer-çeve yaklaşık maksimum 3.0±0,5 MW ısı akısına sahiptir. Ale-vin yaklaşık 20 dakika süreyle kararlı yanma olarak 35 dakika-lık bir süre için yanma sağlaması beklenir.

Dış yüzeyde ve iç tabakalarda iki farklı yükseklikteki sıcaklık-ları ölçmek için Seviye 1 ve Seviye 2’de termokupllar yerleşti-rilir. Burada Seviye 1, açıklığın üst kısmından yaklaşık 2.5 met-re yukarıda ve Seviye 2 ise açıklığın üst kısmından yaklaşık 5.0 metre yukarısıdır.

Dış yalıtım ve son kat sistemleri olan dış duvarlar için, fark-lı tip yalıtım malzemeleri ile bağlantılı değişik yanıcı maddeler, farklı kalınlıklarda EPS, XPS, PU ve PF (Fenolik köpük) test edil-miştir. Yalıtım için yüzey koruma tabakalarının kalınlığı da dik-kate alınmıştır. Bunun ötesinde, farklı yerlerdeki yatay yangın bariyerlerinin de etkileri incelenmiştir. Ön cephelerinde metal panellerin kullanıldığı dış duvarlar için alüminyum paneller ve alüminyum kompozit paneller test edilmiş ve dıştaki paneller ve içteki yangın yalıtımı arasındaki yangın durdurucuların et-kisi de incelenmiştir.

Deneysel araştırmalara dayanarak yalıtım malzemelerinin

yanıcılığı ve yüzey koruyucu tabakaları takılmasının dış kapla-malarda yangının yanıcı yalıtım malzemesini kullanarak yayıl-masında çok önemli rol oynayan iki etmen olduğu bulunmuş-tur. Yatay yangın bariyerleri yerleştirilmesi, 300 mm’lik yüksek yanmaz malzemelerin yanıcı yalıtım kullanılmış dış duvarlarda yangının yayılmasını geciktirme veya durdurmada etkili oldu-ğu bulunmuştur. Alüminyum paneller veya alüminyum kompo-zit paneller yüksek sıcaklıklarda eriyebilir, alev ve sıcak gazlar paneller ve yalıtımın arasındaki boşluklara girebilir. Dış panel-ler ve içteki yalıtım malzemeleri arasında yangın stopları kulla-nılmasının oyuklarda yangının yayılmasını kontrol etmede etki-li olduğu bulunmuştur. Araştırmanın ayrıntıları daha sonra ya-yınlanacak makalelerde yayınlanacaktır.

Halen iki yönetmelik, GB 50016 ve GB 50045’de önemli ince-leme ve güncelleme çalışmaları başlamıştır. Bu iki yönetmeli-ği de bir yangın tasarım yönetmeliği adı altında iki yönetmelik arasındaki tutarsızlıkları ele alarak birleştirmek için çalışmalar yapılmaktadır. İki yönetmeliğin birleştirme çalışmaları hemen hemen tamamlanmak üzeredir. Dış duvar kaplamalarında ya-nıcı yalıtım malzemelerinin kullanılması için yönetmelik tasla-ğında daha önce belirtilen geçici yönetmeliklere ve son zaman-larda yapılan araştırma sonuçlarına dayanarak bina yüksekliği-ne bağlantılı şekilde yalıtım maddelerinin yanıcılığını sınırlayan yeni şartlar önerilmiştir. Tablo 4 önerilen şartları özetlemektedir.

Burada Tablo 4’de verilen bilgiler sadece açıklama amacıy-la verilmiştir. Dış cephe kaplamalarında kullanılacak herhangi bir yanıcı yalıtım malzemesi, gelecekte yayınlanacak yeni yö-netmelikteki şartlara uyumlu olmalıdır.

6. SONUÇLARBu makalede sunulan inceleme ve açıklamalara dayanarak

aşağıdaki sonuçlar çıkartılabilir:(1) Yanıcı dış cephe kaplamalarının, uygun yangın bariyerle-

ri ve koruyucu olmadan kulanılan yanıcı yalıtım malzemeleri-nin yangının hızla yayılmasına, ciddi hasar ve kayıplara yol aç-tığı ihtimalini düşündürmektedir.

(2) Yapılan son araştırma çalışmaları dış duvar kaplamaların-da kullanılan yalıtımın yanıcılığının yangının dış duvarlar vasıta-sıyla yayılmasında önemli rol oynadığını göstermiştir. Yüzey ko-ruyucu tabakaların koyulması yanıcı yalıtım malzemesinin doğ-rudan ısıya maruz kalmaması için gereklidir ve test kriterlerini karşılamasına yardımcı olacaktır. 300 mm’lik yüksek yanmaz ya-lıtım malzemesi kullanan yatay yangın bariyerleri dış duvarlar üzerinde yangının yayılmasını geciktirmede etkilidir.

(3) Yeni yönetmelik taslağında önerilen şartlar binaların yük-seklikleriyle bağlantılı olarak dış duvar kaplamalarında kullanı-lacak yanıcı yalıtım malzemelerine yanıcılık sınırlamaları belirle-yecektir. Önerilen bu şartlar gerçek yangın olaylarından öğreni-len derslere, mevcut ve yürürlükte olan geçici yönetmeliklere ve son araştırma sonuçlarından üretilen deneyim ve bilgilere daya-nılarak geliştirilmiştir. Bunlar büyük ihtimalle yüksek binalarda-ki dış duvar kaplamalarının kabul edilebilir yangın performan-sını değerlendirmek için önemli bir zemin sağlayacaklardır.



KAYNAKLAR[1] Yokoi, S.: Study on the Prevention of Fire Spread Caused by Hot

Upward Current, Report 34, Building Research Institute, Japan, 1960.

[2] Yung D., Oleszkiewicz I., 1988. “Fire Spread via Exterior Walls of Buildings”, Proceedings of 4th Conference on Building Science and Technology, Toronto, Ontario, Canada, pp. 18-19.

[3] Oleszkiewicz I., 1990. Fire Exposure to Exterior Walls and Flame Spread on Combustible Cladding, Fire Technology 26(4), p. 357.

[4] Klopovic S., Turan ÖF., 1998. Flames Venting Externally During Full-scale Flashover Fires: Two Sample Ventilation Cases, Fire Safety Journal 31(2), p. 117.

[5] China Daily, 2009. CCTV Hotel Fire Caused by Fireworks: official, http://www.chinadaily.com.cn/china/2009-02/10/content_7461514.htm.

[6] Xinhua Net, 2009. CCTV Official Detained over Massive Fire, http://news.xinhuanet.com/english/2009-02/12/content_10805915.htm.

[7] Xinhua Net, 2010. Death Toll of Shanghai Fire Climbs to 53, http://news.xinhuanet.com/english2010/china/2010-11/16/c_13608737.htm.

[8] Xinhua Net, 2010. Shanghai High-rise Fire Death Toll Rises to 58, http://news.xinhuanet.com/english2010/china/2010-11/19/c_13613065.htm.

[9] Xinhua Net, 2011. Five-star Hotel on Fire in Northeast China City, http://news.xinhuanet.com/english2010/china/2011-

02/03/c_13717480.htm.[10] Ministry of Public Security of People’s Republic of China: GB 8624-

1997: Classification on Burning Behavior for Building Materials, 1997. (in Chinese)

[11] DIN 4102-1: Brandverhalten von Baustoffen und Bauteilen; Baustoffe; Begriffe, Anforderungen und Prüfungen, 1981. (in German)

[12] Ministry of Public Security of People’s Republic of China GB 8624-2006: Classification for Burning Behavior of Building Materials and Products, 2006. (in Chinese)

[13] EN13501-1: Fire Classification of Construction Products and Building Elements –Part 1: Classification Using Date Form Reaction to Fire tests, 2002.

[14] Ministry of Public Security of People’s Republic of China: GB 50016-2006: Code of Design on Building Fire Protection and Prevention, China Planning Press, Beijing, 2006. (in Chinese)

[15] Ministry of Public Security of People’s Republic of China GB 50045-2005: Code for Fire Protection Design of Tall Buildings, China Planning Press, Beijing, 2006. (in Chinese)

[16] BS 8414-1: Fire Performance of External Cladding Systems - Part 1: Test Method for Non-loadbearing External Cladding Systems Applied to the Face of the Building, 2002.

Dış duvar tipi Kullanım şekli Yükseklik sınırları(H, metre)

İzolasyon malzemelerinin

yanıcılığıAçıklamalar

Perde duvarı olmayan dış duvar

Konut binası

H≥ 100 m A

54 m <H≤ 100m A1, veya B1* * Eğer B1 kullanılıyorsa yüzey koruması (1) sağlanmalıdır.

27m<H≤54 m A1, B1* veya B2*

* Eğer B1 kullanılıyorsa yüzey koruması (2) sağlanmalıdır. Eğer B2 kullanılıyorsa yüzey koruması (2) sağlanmalı ve yatay yangın bariyeri her kata koyulmalıdır.

H≤ 27m A1, B1* veya B2*

* Eğer B1 kullanılıyorsa yüzey koruması (3) sağlanmalıdır. Eğer B2 kullanılıyorsa yüzey koruması (3) sağlanmalı ve yatay

yangın bariyeri her kata koyulmalıdır

Konut dışı binalar

H >50 m A

24 m<H≤50 m A veya B1 *Eğer B1 kullanılıyorsa yüzey koruması (2) sağlanmalıdır.

H≤24m A1, B1* veya B2* * Eğer B1 veya B2 kullanılıyorsa yüzey koruması (2) sağlanmalıdır.

Perde duvarlı dış duvar tipi Tüm binalar

H>24m A

H ≤24m A veya B1** Eğer B1 kullanılıyorsa yüzey koruması

(2) sağlanmalı ve içi boş oyuk kısımlar için yangın stopları her kata koyulmalıdır

Tablo 4. Yönetmelik taslağında önerilen şartlar



Londra’nın batısında North Kensington bölgesinde Chelsea Belediye sınırlarındaki Grenfell Tower yüksek katlı sosyal ko-nut olarak 1974 yılında, 24 kat, 67 m yükseklikte 120 daire ola-rak inşa edilmiş 2014- 2016 yıllarında 8.7 milyon sterlin harca-narak tadilatı yapılmıştır (Şekil 1).

Tadilat süresince, 16 kez belediye tarafından denetlenmiş. Yapılan tadilat, dış cephe kaplaması gibi estetik ağırlıklı ola-rak yapılmış.

Bina dış cephesinde, iki yarım milimetre kalınlığındaki alü-minyum arasında PE (polietilen) dolgulu, yangın geciktirici özel-liği olmayan kompozit kaplama malzemesi kullanılmış. Olma-sı gereken, A sınıfı kompozit levha kullanılması olup, bu bina yüksekliğine bağlı değildir. Tadilatı yapan firmaya, Reynobond FR (yangın geciktiricili) kompozit levha yerine, daha ucuz olan Reynobond PE istendiği belirtilmiş.

İngiltere’de, çok katlı yapıların ve okulların dış cephesinde kullanılan kaplamada yangın geciktirici malzeme kullanımı ge-rektiren herhangi bir düzenleme bulunmamaktadır.

Ancak, bir endüstri kuruluşu olan, Yangından Koruma Der-neği (FPA), yangın geciktirici malzeme kullanılmasının yasal bir zorunluluk haline getirilmesi için çaba sarf ediyor.

Yapı fiziği olarak, dış cephenin, dış cephe kaplaması ile bina yüzeyine montajı yapılmış yalıtım malzemesi arasında, bina yüzeyinden oluşabilecek buhar difüzyonuna karşı gerekli olan hava sirkülasyon boşluğu Grenfell Tower’daki gibi bırakılma-

LONDRA GRENFELL TOWER YANGINI VE BİNA DIŞ CEPHE KAPLAMA UYGULAMASI

YÖNÜNDEN DEĞERLENDİRME

Korhan Işıkel 1

1 Mimar, DGSA, TÜYAK Y. K. Üyesi Şekil 1. Grenfell Binası



sı gerekir (Şekil 2 ).Ancak, hava sirkülasyon boşluğu, her katta taş yününden

oluşan bir yangın kesici bariyer ile kesilmelidir. Aksi halde bu boşluk baca gibi saniyeler içinde yangını en üst noktalara ka-dar taşıyacaktır.

Bunların dışında, gerek cephe ısı yalıtımı, yangın kesici ba-riyer ve cephe elemanları için montaj ekipmanları, yanmayan malzemelerden seçilmesi gerekir.

Dış cephe yalıtımında ve cephe kaplamasında kullanılan tüm malzemelerin, yanmazlık özelliği dışında, yangın halinde du-man ve damlama sınıfları da test edilmesi gereken çok önem-li değerlerdir.

Grenfell Tower yangını sonrası, Leeds Üniversitesinden Prof. Tsavdaridis, İngiltere’de yüzlerce yüksek yapıdan alınan 191 dış cephe kaplama numunesinden 190’ının yapılan testleri ge-çemediğini, daha gerçekçi testlere ihtiyaç olduğunu söylüyor.

Camden bölgesinde 5 binada bu cephe kaplaması kullanıldı-ğı için binalar boşaltılıyor. Ayrıca 8 bölgede 11 binanın da gü-venlik testlerini geçemediği ifade ediliyor.

Grenfell Tower yangını, İngiltere ve Avustralya da dâhil olmak üzere birçok ülkede bina yangın güvenliği denetimlerine ağır-lık verilmesini sağladı. Avustralya Yangından Korunma Derne-ği başkanı, yüksekliği 25 metrenin altındaki binalarda, yağmur-lama ve alarm sistemlerinin bulunması gerekmediği için daha fazla risk altında olduğunu belirtti.

Almanya’da konut yapılarında yangın güvenliğini artırmak için düzenlemelerin getirildiği 1980’lerden bu yana, 22 metre-den yüksek yapılarda Reynobond PE gibi çekirdeği plastik dol-gulu kaplama kullanımı yasaklandı.

ABD bina kodlarında, 15 m. üzerindeki binalarda, yangın ge-ciktirici çekirdeğe sahip metal kompozit panellerin kullanımı-nı da kısıtlamaktadır.

Türkiye’de yüksek yapılarda PE dolgulu çekirdeğe sahip me-tal kompozit panellerin kullanımı yasaklandığı için, son 2 yıl-dır, A2 yangın sınıfında çekirdeğe sahip metal kompozit panel-ler kullanılmaktadır. Önceki yıllarda yapılan yüksek yapıların dış cephe uygulamaları, gerek kompozit panel olarak, gerekse dış cephede katlar arası yangın bariyeri uygulaması açısından dikkatle takip edilmelidir.

Dünyadaki yüksek yapıların dağılımı haritasında (Şekil 3) gö-rüldüğü gibi, İstanbul’un Avrupa’da en çok yüksek yapıya sahip şehir olması, bu konunun önemini arttırmaktadır.

İngiltere, yangın eğitimi konusunda çok donanımlı olup, yan-gın kolejini, eğitim alanını, dünyanın her köşesinden gelen ekip-lere verilen eğitimi görme fırsatımız olmuştu. Ayrıca malzeme test merkezlerinde incelemelerde bulunarak titiz çalışmaları-nı gözlemlemiştik.

KAYNAKLAR[1] The Guardian web sayfası, BBC web sayfası,[2] Reuters, The Economist, Chemistry World.[3] K. Işıkel Yalıtım Notları.

Şekil 2. Dış Kaplamanın Baca Etkisi

Şekil 3. Dünyadaki Yüksek Yapıların Dağılımı




manında yapıldığında ve elektrikle çalışmaya yetkili çalışanlar elektrikle çalışma talimatlarına uyduğu sürece elektriğin öldür-me veya zarar verme ihtimali çok azdır.

Tehlikeyi, yaşanılan istenmeyen olayın nedeni olarak ifade etmek yanlış olmayacaktır.

1.2 Risk Nedir?Risk, çoğu zaman tehlikenin gerçekleşme olasılığı ile etkile-

rinin büyüklüğünün birleşimi olarak ifade edilmektedir. Başka bir ifade ile zarar ya da kaybın ölçüsüdür.

Risk, şiddet (büyüklük, etki) ve olasılık (frekans) kullanılarak sayısal olarak ifade edilir. Bir tehlikenin etkisi ne kadar büyük, olma olasılığı ne kadar yüksekse, risk de o kadar yüksek olur.

Risk, TS ISO 31000 Risk Yönetimi standardına baktığımız za-man ise risk hedefler üzerinde belirsizliğin etkisi olarak tanım-lanmaktadır. Hedef dediğimiz noktada basitçe şirketimizin bu-günden yarına varmak istediği noktayı ele almamız yanlış ol-

RİSK YÖNETİMİ, YANGIN ÖNLEMLERİ VE SİGORTA 1

1. GİRİŞSigorta, yangın önlemleri ve risk yönetimi konularını ele al-

maya başlamadan önce bu kelimelerin ve ilgili kavramların bizlere neler ifade etmesi gerektiğini ortak dil birliği için anla-mak gereklidir. Bu sebeple, çalışmanın akışı, tanımlar ve bah-se konu olan kavramların gerektirdiği diğer ilgili konu başlıkla-rı üzerine oluşturulmuştur.

1.1 Tehlike Nedir?Hastalık, yaralanma ya da maddi hasara neden olabilecek

herhangi bir etken (kimyasallar, elektrik, yüksekte çalışma, vb.) tehlike olarak tanımlanmaktadır. Elektrik öldürebilecek bir teh-likedir. Fakat gerekli yalıtım şartları sağlandığında, topraklama ve kaçak akım röleleri başta olmak üzere gerekli sistemler ku-rulduğunda, gerekli kontrol ve bakımlar doğru şekilde ve za-

ÖZETDoğru yapılandırılmış sigorta programları, yangın sonrası yaşanılan maddi hasarları ve iş durması kayıplarını bir ölçüde karşılasa

da, sigortanın şirketlerin yaşadığı itibar ve pazar payı kayıplarına herhangi bir etkisi olamamaktadır. Doğal afetlerin sayısında ve etkisinde yaşanılan artış ve yurt dışı sigorta şirketlerinin ödemek zorunda kaldığı yüksek hasar bedelle-

ri, sigorta piyasasının sigortalama konusunda daha seçici olmasına neden olmuştur. Ülkemizde özellikle lojistik ve kimya sektöründe son yıllarda yaşanılan ve tamamen kayıplarla sonuçlanan yangın hasarları, ülkemizde faaliyet gösteren sigorta şirketlerinin de risk algısını değiştirmiştir. Riskinin farkında olup yöneten şirketler ile yönetmeyen şirketlerin sigorta yapıları ve ödedikleri primler fark-lılaşmaktadır. Riski doğru yönetmek için sistemler kurmak ve riski sigortaya transfer etmek ciddi yatırımlar gerektirirken, yaşanılan hasarları incelediğimizde şirketlerin çoğu zaman doğru sistemlere yatırım yapamadıklarını görmekteyiz. Duvarları ve çatısı taş yünü sandviç panel olup tamamıyla sprinklerle korunmakta olan bir binanın kullanılamaz hale gelmiş olması, yangın sistemlerinin doğru tasarlanıp uygulanmasının dolayısıyla bu konudaki piyasa kontrolünün önemini bir kez daha göstermektedir.

Bu çalışma ile riskin sigortaya transferi ile yangın riskinin doğru yönetilmesi hususunun öneminin vurgulanması amaçlanmakta-dır. Yangın riskinin doğru tanımlanmış olması, tespit edilmiş risklere karşı tasarlanmış, uygulanmış ve bakımları düzenli olarak ya-pılmış yangın algılama, alarm ve söndürme sistemleri, doğru sigorta yapısı ile birleştirildiğinde şirketler için doğru risk yönetim ya-pısını da beraberinde getirecektir.

Anahtar Kelimeler: Yangın, Sigorta, Risk Yönetimi.

Özlem Emgen 2

1 2013 yılı TÜYAK sempozyumu için hazırlanan yazı güncellenmiştir.2 Yönetici Ortak, Riskonet Danışmanlık ve Eğitim Ltd. Şti.



mayacaktır. İşin içine belirsizlik girdiği noktada riskin olumlu (fırsat) ve olumsuz (tehdit) etkilerini değerlendirmek kaçınıl-maz olmaktadır. Dolayısıyla risk şirketler için kötü sonuçlara yol açabileceği gibi doğru yönetilirse şirketler için fırsatı da be-raberinde getirmektedir. Hedefimizden bizi uzaklaştıracak her olay bizim için tehditken, hedefimize ulaşmamıza yardımcı ola-cak olaylar bizim için fırsattır. Rekabetin yoğun olarak yaşandı-ğı piyasa koşullarında fırsat yönetimi yapan şirketlere avantaj sağlayan bir unsura dönüşmektedir. Ana konularımızdan birisi de yangın olduğuna ve çıkan yangın şirketimizi hedeflerinden uzaklaştırabileceğine göre şirketlerin ajandasından ciddi şekil-de kendisine yer bulması gereken bir konudur.

Risk, kısacası yaşanılan olayın sonucu olarak tanımlanabilir. Risk aynı zamanda bir algı meselesidir. İnsanlar her zaman şid-deti yüksek olan hususlarda daha çok etkilenirler. Bunu en iyi açıklayan örnek araba kazaları ile uçak kazaları ve insanların bu iki ulaşım aracına yaklaşımıdır. Araba kazaları her gün olur-ken uçak kazalarının olma olasılığı daha azdır. Araba kazası ol-duğunda ölümle sonuçlanabileceği gibi sadece maddi hasar-la da sonuçlanabilmektedir. Uçak kazası olduğunda ise sade-ce maddi hasarla atlatılan kazalar çok az olurken maalesef ki bir çoğu çoklu ölümler ve trajik olaylar yaşanmak ve bu olay-lar basında daha çok yer almaktadır. Bu da insanların uçaktan arabaya göre daha tedirgin olmalarına yol açmaktadır. Yani risk gündeme geldiğinde bir algı yönetimi yapmamız gerekmekte-dir. Dolayısıyla şirketlerde etkisi daha büyük risklere odaklan-ma eğilimi vardır.

Ülkemizde yürürlükte olan yasal mevzuatta risk tanımı; 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu (Resmi Gazete Tarihi: 30 Ha-ziran 2012, Sayısı: 28339)’da karşımıza çıkmaktadır. İlgili Kanun riskin kavramsal çerçevesini, tehlikeden kaynaklanacak kayıp, yaralanma ya da başka zararlı sonuç meydana gelme ihtima-li olarak çizmektedir.

Sigortacılıkta ise ortaya çıkması muhtemel bir tehlike veya zarar verici olayların gerçekleşmesi ihtimalini anlatmak için ri-ziko kelimesi kullanılmaktadır. Bu çalışma kapsamında risk ve riziko terimleri birbirinin ikamesi şeklinde kullanılmıştır.

Risk tanımı içerisinde; zarar ve maddi hasardan bahsettiği-miz noktada aklımıza ilk gelen hasarlar;

• Ülkemizin deprem ülkesi olması nedeniyle deprem, • İklim değişikliği ve global ısınmanın kaçınılmaz etkisi

olarak son yıllarda artan ani ve şiddetli yağışlar dolayı-sıyla yaşanılan sel ve dolu

• Özellikle son birkaç yıldır fabrika, depo ya da araların-da tarihi binaların da bulunduğu pek çok yapının tama-men kullanılmaz hale geldiğine dair sıklıkla haberleri-ni duyduğumuz, seyrettiğimiz ya da okuduğumuz yan-gın hasarı olacaktır.

Çalışmamızın konusu yangın olduğu için diğer konular ağırlık-lı olarak burada ele alınmayacaktır. Burada unutulmaması ge-reken bir husus daha vardır. Yaşanılan doğal afetler sonucun-da da yangın çıkabilir. 2017 yılında İstanbul’da yaşanılan yoğun

yağış sırasında yıldırım düşmesi sonucu Haydarpaşa limanın-da olan vinç yangını bunun son örneklerindendir. İzmir ve Bod-rum başta olmak üzere 2017 yılı içinde Ege Bölgesi’nde yaşanı-lan depremler, bize beklenen Marmara depremini tekrar hatır-latmıştır. Üzerinde detaylı olarak çalışılması gereken bir konu-da depremi takip eden yangınlar olmalıdır.

1.3 Yangın Nedir?Yeterli miktarda yanıcı malzemenin, yeterli miktarda oksijen

ile belirli bir ısı altında kimyasal reaksiyona (yanma/yangın üç-geni) girmesine yanma denir. Yanma, ilk çağlardan beri insanoğ-lunun yaşamında var olagelmiştir. Kimi zaman isteyerek (ısın-mak, yemek pişirmek, vb.) yanmanın gerçekleşmesi sağlanma-ya çalışılmış; kimi zaman ise istem dışı gerçekleşen yanmalar sonucu kayıplar ve acılar yaşamıştır.

Çalışmamızın temel konusu olan yangını ise teknik tanımla-ra ve formüllere girmeden basitçe tanımlamak istersek yangı-nın zarara yol açan, dost olmayan ve kontrolsüz yanma oldu-ğunu ifade etmemiz mümkündür.

Yangının çıkma sebeplerini genelleyerek (herhangi bir önce-lik sıralaması yapmadan) sıralamak istersek aşağıdaki husus-lar ön plana çıkmaktadır. Yaşanılan yangın olaylarına baktığı-mızda bazen bu listede yer alan konulardan birkaç tanesi bir arada gerçekleşerek yangının nedeni olarak karşımıza çıkar-ken, bazen ise ihmal ve dikkatsizlik gibi tek bir faktörün varlı-ğı, hektarlarca ormanın yanmasının sorumlusu olarak karşımı-za çıkabilmektedir.

• Korunma tedbirlerinin alınmaması,• Bilgisizlik,• İhmal ve dikkatsizlik, • Kazalar,• Sıçrama,• Sabotaj,• Tabiat olayları.

Tabiat olayları hariç yukarıda sayılan sebeplerin hepsi doğ-ru ve etkin risk yönetimi sayesinde engellenebilir ve/veya ger-çekleştiğinde etkisi en aza indirgenebilir.

2. RİSK YÖNETİMİRiski yönetimi, riski ortadan kaldırmak veya kabul edilebilir

limitler dahiline getirebilmek için kontrol metotlarının uygu-lanması ya da değişiklikler yapılmasıdır.

Risk yönetiminin ilk adımı riski tespit edip, tespit ettiğimiz riskleri analiz edilerek, belirlenen risklerin ağırlık oranları (şid-det ve olasılıkları ile riskin önem derecesi) hesaplanarak dere-celendirme yapılmasıdır. Akabindeki diğer önemli adım ise, ön-lem alınmasının gerekli olup olmadığına ve alınması gereken tedbirlerin neler olduğuna karar verilmesidir. Bu amaçla şu so-rulara yanıt bulmanız gerekmektedir:

• Risk bizim için fırsat mı tehdit mi?• Riski tamamen ortadan kaldırmamız mümkün mü?• Riski kontrol etmek için ne yapmamız gereklidir?• Riski ortadan kaldırmak için harcayacağımız kaynak-



larlar riski istediğimiz seviyeye getirmek için yeterli mi?• Riski kontrol etmek için aldığımız tedbirler yeni risklere

yol açıyor mu? Evet ise bu riskleri yönetebilecek miyiz?• Yasalarımız bu konuda neleri gerektirmektedir?• İyi uygulamalar bu konuda neleri önermektedir?

Risk yönetiminde olumsuz etkileri (tehdit) ele aldığımızda, riskin önlenmesi, riskin azaltılması, riskin transfer edilmesi ve riskin taşınması gibi dört ana risk yönetimi tekniğimiz olacaktır. Şirketlerin, riskleri kontrol altına alma yöntemleri, riskin önce-liğinin derecesine (olasılığı ve etkisi yüksek olan hususların de-recesi de yüksek olacaktır) göre ve en öncelikli olandan daha az öncelikli olana doğru sıralanmak üzere aşağıdaki gibi olmalıdır:

• Tehlikeyi ortadan kaldırıp, faaliyeti yapmamak: Ticari fa-aliyetlerin varoluş nedenleri mal ve/veya hizmet üretmek olduğuna göre faaliyeti yapmamak mümkün olmayacak-tır. Bu yöntem çoğu zaman yeni yatırıma karar verme nok-tasında ajandamızda olması gereken bir husus olacaktır.

• Tehlikeli olanı, daha az tehlikeli olanla değiştirmek: Ya-nıcı ve parlayıcı kimyasal yerine yangın ve patlamaya yol açmayacak kimyasal özelliğe sahip maddelerin kul-lanılması gibi uygulamaların hayata geçirilmesi her za-man üretimin gerekliliği dolayısıyla mümkün olamaya-caktır. Malzeme güvenlik bilgi formlarının iyi analiz edi-liyor olması faydalı olacaktır.

• Bu mümkün değilse, tehlikenin izole edilmesi: Patlama duvarları yapılması, robot kullanılması gibi mühendislik önlemlerinin uygulamasını gerektirecektir.

• Bu da mümkün değilse tehlikenin azaltılması: Tehli-ke tarafından yaratılacak zararın azaltılması ve çalışa-nın tehlikeden korunması için yapılabileceklerin haya-ta geçirilmesini kapsamaktadır. Bunların arasında sayı-labilecek hususlar:

1. Güvenli çalışma yöntemleri (iş tanımları ve çalışma talimatları oluşturulması ve çalışanlarla paylaşılması), 2. İdari kontroller (devriye atılması, faaliyetlerin belli vardiyalarda yapılması), 3. Acil durum hazırlığı (tüm tedbirlere rağmen, zarara neden olabilecek olayın vuku bulması ihtimaline karşın, hızlı ve etkin müdahale ile can ve mal güvenliğinin sağlanması).

• Risklerin transfer edilmesi: Sigorta risk transfer yöntem-lerinden en yaygın olarak kullanılanlarından biridir.

• Risklerin taşınması: Firma karşı karşıya olduğu riskleri ve risklerin boyutlarını bilerek ya da bilmeyerek; anla-yarak ya da tam anlamadan taşımayı seçebilir. Risk ger-çekleştiğinde etkilerini yönetmeyi gerektirir.

Burada aslında riski nasıl azaltabiliriz sorusu da yanıt bulmuş oluyor. Riski azaltabilmek için olasılığını ve/veya etkisini azalt-mamız gerekecektir. Riskin gerçekleşme olasılığını azaltabilmek için alabileceğimiz bir tedbir deprem (depremin olacağını bili-yoruz ama ne zaman olacağını günümüz teknolojisi ile henüz

bilemiyoruz) konusunda olduğu gibi her zaman bulunmamak-tadır. Dolayısıyla risk yönetiminde en çok ele alınan konu risk gerçekleştiğinde etkilerini nasıl en aza indirebileceğimiz ve bu etkilerden nasıl en hızlı ve etkin şekilde kurtulabileceğimiz ol-maktadır. Evet, deprem olmasına engel olamıyoruz ancak dep-rem olduğunda etkilerinin en az olması için alabileceğimiz ted-birlerin ve yapabileceklerimizin sayısı hiç de az değil. Yaşanılan olayları unutmamak ve yaşanılan olaylardan ders çıkartmak; çı-karttığımız dersin gerekliliklerini sürekli iyileştirerek hayatımı-zın bir parçası haline getirmek önemlidir.

Riski yönetiminde önemli hususlardan biri de düzeltici (re-aktif) olmak yerine önleyici (proaktif) olmaktadır. Önleyici ola-bilmenin tek yolu da riski doğru anlamak, yani olay olmadan gerekli tedbiri alabilme fırsatını kaçırmamaktadır. Riski doğru anlayıp gerekli fiziki ve idari tedbirleri hayata geçirdikten son-ra yapılması gerekli bir diğer önemli husus da finansal olarak faaliyetimizi ve şirketimizi güvence altına almak için riskimizi sigortaya transfer etmektedir.

Risk yönetiminin en önemli adımlarından biri işyerinde ger-çekleştirilen tehlike belirleme ve risk analizi sonrasında uygu-lamaya alınan kontrol tedbirlerinin etkinliklerinin izlenmesi ve gözden geçirilmesidir. Bir kereye mahsus olmak üzere yapıla-cak bu analiz faaliyetlerinin, şirketlere ya katma değeri olma-yacak ya da sınırlı kazandırmaları olacak ve daha da önemli-si kurulmaya çalışılan risk yönetim süreci yaşayan bir süreç ol-mayacak, şirketlerin tozlu arşivlerinde (ki bu arşivlerde şirket-ler için yangının ciddi şekilde ele alınması gereken alanlar ara-sındadır) yerini alan bir çalışma olarak kalacaktır.

Yaşayan ve şirketlere katma değer sağlayarak şirketleri he-deflerine ulaştırmak için yapılan bir risk yönetimi çalışması ise sürekli iyileşme prensibi çerçevesinde gözden geçirmede aşa-ğıdaki sorular cevaplandırılmalıdır.

• Kontrol tedbirleri planlandığı gibi gerçekleştirilmiş midir?• Kontrol tedbirleri uygulanmış mı ve uygulanan tedbir-

ler yerinde tedbirler midir?• Seçilen yöntem doğru ve etkin çalışıyor mudur?• Değerlendirilen risklere ait maruziyet ortadan kalkmış

mıdır?• Kontrol tedbirleri, yeni risklerin ortaya çıkmasına neden

olmuş mudur? Bu risklerin bize etkileri nelerdir? Bunları yönetebiliyor muyuz?

• Riskler “Kabul edilebilir risk seviyesine” indirilmiş midir?Bu kısımda geçen ‘kabul edilebilir risk seviyesi’ risk yöneti-

minde geçen zor tanımlardan biridir. Konu finansal riskler ol-duğunda şirketin mali tabloları ve kaybetmeyi göze alabileceği

‘para’nın hesaplanması yatırımcılar tarafından karar verilmesi gereken bir husustur. Bu finansal değere karar verdikten son-ra risk konularını değerlendirirken karar vermek daha kolaydır. Konu, iş güvenliği ve yangın gibi ‘insan hayatını’ etkileyen ko-nular olduğunda iş daha da zorlaşmaktadır. Bir can kaybını fi-nansallaştırmak manevi olarak bakıldığında kabul edilmez bir husus olarak karşımıza çıkmaktadır.

Risk yönetimi ile ilgili bir önemli konuda 6102 sayılı Türk Tica-



ret Kanunu ile belirtilmektedir. Kanunun 378. Maddesi’ne göre ‘‘Pay senetleri borsada işlem gören şirketlerde, yönetim kuru-lu, şirketin varlığını, gelişmesini ve devamını tehlikeye düşüren sebeplerin erken teşhisi, bunun için gerekli önlemler ile çarele-rin uygulanması ve riskin yönetilmesi amacıyla, uzman bir ko-mite kurmak, sistemi çalıştırmak ve geliştirmekle yükümlüdür. Diğer şirketlerde bu komite denetçinin gerekli görüp bunu yö-netim kuruluna yazılı olarak bildirmesi hâlinde derhâl kurulur ve ilk raporunu kurulmasını izleyen bir ayın sonunda verir.’’ Bu maddeye istinaden ilgili şirketlerin risk yönetimi ile ilgili yapı-lanma (riskin erken saptanması ve yönetimi komitesi) oluştur-maları ve bu konuda çalışmalar yapması zorunludur. Riskin er-ken saptanması ve yönetim komitesinin ve yönetim kurullarının gündeminde olması gereken konulardan arasında doğal olarak yangın ve sigortada ciddi yer tutacaktır.

3. YANGIN ÖNLEMLERİKonumuz yangın olduğuna göre yangın konusunda risk yö-

netimi nasıl olmalıdır? Yangın neden çıkar, yangına karşı ya-pılması gerekenler, yangın tedbir ve önleme unsurları gibi ör-neklerini çoğaltmamızın mümkün olduğu pek çok soruya ya-nıt aramak gerekmektedir. Bu noktada, yangın önlemlerini sa-dece aktif ve pasif koruma sistemleri olarak düşünmek ve de-ğerlendirmek yapılabilecekler konusunda eksik yönlendirme-lere neden olabilecektir.

Şirketimizde, hizmet veya mal ürettiğimiz binamızda ya da yaşadığımız evimizde farklı düzeylerde uygulamamız gereken yangın önlemlerini aşağıdaki şekilde sıralamamız mümkündür;

• Doğru yer seçimi• Bina yapı tarzına dikkat edilmesi (aynı zamanda sigorta

primlerinin belirlenmesi için de önemlidir)• Binalar arası mesafeye dikkat edilmesi• Binaların tasarımında pasif yangın koruma sistemleri-

nin (duvar ve zemin, havalandırmalar, bina açıklıkları, vb.) göz ardı edilmemesi

• Binaların tasarımı ve inşası sırasında doğru malzeme seçimi ve kullanılması (belgeleri alınarak arşivlenmeli)

• Yangın tedbiri olarak kullanılan malzemelere yönelik eti-ketleme yapılmalı (özellikle duvar geçişleri gibi)

• Yangına karşı kullanılan malzeme ve ekipmanların ba-kım, onarım ve tadilatlarla özelliklerinin kaybedilmesi-ne neden olunmaması (ex-prof sistemler, yangın kapı-ları, duvar geçişlerindeki yangın durdurucu ve gecikti-rici malzemeler gibi)

• Paratoner sağlanması• Topraklama sisteminin kurulması ve kontrol edilmesi• Elektrik ve mekanik sistemlerin doğru seçilmesi ve mon-

tajlarının düzgün yapılması• Elektrik ve mekanik sistemlerin test, kontrol, bakım ve

onarımlarının zamanında ve doğru yapılması veya yap-tırılması (ekipman üreticilerin önerdiği aralıklarla ve ya-sal gereklilikler takip edilerek)

• Jeneratör bulundurulması

• Kimyasalların düzenli ve doğru depolanması, taşınma-sı ve kullanılması

• Yangın algılama ve alarm sisteminin kurulması ve ba-kımlarının yapılması

• Yangın söndürme sistemlerinin sağlanması ve bakım-larının yapılması

• Yangın algılama, alarm ve söndürme sistemlerinin çalı-şır durumda olması

• Yangınla mücadele ekipmanlarının sağlanması ve ba-kımlarının yapılması

• Yangına müdahale ekipleri kurulması, eğitilmesi ve tat-bikat yapılması

• İtfaiye ile tatbikat yapılması• Acil durum kaçış yolları ve kaçış kapılarının belirlenme-

si, yapılması ve sürekli kullanım için açık tutulmaları• Acil durum aydınlatma sisteminin kurulması ve düzenli

bakım ve kontrollerinin yapılması• Çalışanların bilinçlendirilmesi• Çalışma talimatlarının üretici firma şartları ve tavsiyele-

ri de göz önüne alınarak hazırlanması• Çalışanlara yönelik eğitim programları oluşturulması,

oluşturulan eğitim programlarının hayata geçirilmesi • Sıcak iş izin sisteminin uygulanması• Sigara içme yasağı uygulanması• Temizlik ve düzen sağlanması• Çöp kutularının düzenli boşaltılması• Yerleşim düzeni değişiklerinde yangın algılama, alarm

ve söndürme sistemlerinin göz önünde bulundurulması • Yeni inşaatlarda, yeni hat montajlarında mevcut yangın

sistemlerinin yeni yapılanma içinde yeterli olup olmadı-ğının kontrol edilmesi ve gerekli olması durumunda yeni sistemlerin kurulması

• Yangın sistemlerinde yapılacak tamir ve bakımlarda itfai-ye ve sigorta şirketi ile iletişim halinde olunması ve onlar-dan gelecek talepler doğrultusunda ek tedbirler alınması

• İş sürekliliği planlarının hazırlanması ve test edilmesi• Kriz yönetim planlarının hazırlanması ve test edilmesi• Yangın sigortası ve yangına bağlı kâr kaybı sigortası yap-

tırılması, sigorta yapılanmasında ek teminatlara dik-kat edilmesi

• Düzenli kayıt tutulması (yaşanılan olaylardan ders çıkar-tılması ve şirket kültürü ve kurumsal hafıza için önem-lidir)

Tüm bunları yaparken yürürlükte bulunan yasalar ve ulus-lararası iyi uygulama şartları takip edilmelidir. Yangın sistemi parçalarının seçimi konusunda onaylı ekipmanlar tercih edil-melidir. Ayrıca; konusunun uzmanı, benzer projeleri başarıyla hayata geçirmiş, personeli uluslararası standartlara da hakim firmalarla çalışılması büyük önem arz etmektedir.

Yangın konusunda gerek tasarım, gerek uygulama (montaj), gerek ise bakım, test ve kontrol konularında piyasada faaliyet gösteren şirket sayısı çok fazladır. Bu şirketlerin arasından işi-nin uzmanı doğru şirketleri bularak çalışabilmek, şirketlerin



karşı karşıya kaldıkları sorunların başında gelmektedir. Satın alma yaklaşımıyla çoğu zaman verilen tekliflerin detayları ile şirketler için kritik mahiyette olan hususlar incelenmek yeri-ne tekliflerin ihtiva ettikleri fiyatlar değerlendirilmekte ve ris-ke karşı gerekli desteği veremeyecek firmalarla gerek tasarım, gerek ise montaj projeleri tamamlanmaya gerek ise test, kont-rol ve bakım süreçleri yürütülmeye çalışılmak zorunda kalına-bilmektedir. Projelerin tasarım, montaj ve devreye alınmala-rı sırasında atlanabilecek hususlar, geç de olsa bazı sistemler-de doğru bakım, test ve kontrollerin yapılmasıyla yakalanabil-mektedir. Ancak, sprinkler sistemi gibi kritik sistemlerin doğru olup olmadığını anlamak için tek bir fırsat vardır. O da maale-sef yangın anıdır. Sistem, doğru yapılandırıldıysa görevini yap-makta, yanlış yapılandırıldıysa yangın karşısında etkisiz kalmak-tadır. Tüm bunlar yangın güvenliği için birlikte çalışmak için se-çilen firmaların önemini bize bir kez daha hatırlatmaktadır. Pi-yasanın kontrolüne yönelik kâr gütmeyen şirketler aracılığıyla oluşturulacak piyasa denetimi, yapılan kalitesiz ve uluslarara-sı standartlara uygun olmayan tasarım, uygulama, kontrol ve bakımların önüne geçmeye yardımcı olacaktır. Bu durum hem hizmet alan şirketlerin finansal kaynaklarını ve risklerini doğ-ru yönetmek için harcamalarına dolayısıyla riskin kontrol al-tında tutulmasına yardımcı olacak hem de piyasada şirketler arasında fiyat farklılıklarının ve haksız rekabetin önüne geçil-mesine yol açacaktır.

Yukarıda bahsedilen yangın önlemlerinden bir veya birkaçı atlanıldığı takdirde ise hiç istenmeyen yangınların yaşanılma-sı olasılıklar dahilindedir. Aşağıdaki fotoğraflarda (Örnek hasar fotoğrafları 1) görülen taş yünü sandviç panel kullanılmış ve

tamamen sprinkler sistemi ile korunmakta olan bir işletmede elektrik motoru kaynaklı ve tamamen kayıpla sonuçlanan bir yangın gerçekleşmiştir. Yanlış yapılandırılmış sprinkler sistemi yangını söndürmede yetersiz kalmıştır. Yaşanılan hasar sonu-cu sigorta şirketi, sigortalının yangın hasarı ve kâr kaybı hasa-rını ödemiştir. Ancak, firmanın yaşadığı pazar payı ve imaj kay-bına karşı katkısı olamamıştır. Unutulmaması gereken husus-lardan biri de şirketin en değerli varlıklarından birisi imajıdır.

Bu yangın örneğinin de desteklediği gibi ülkemizde, son yıl-larda yaşanılan yangın sayılarında ve bu yangınların neden ol-duğu kayıplarda ciddi artışlar söz konusu olmuştur. 2011 yılın-dan bu yana, lojistik, plastik ve kimya sektörü başta olmak üze-re pek çok sektörde ciddi yangınlar yaşanmış ve maalesef ki ya-şanmaya devam etmektedir. Ne acıdır ki tarihi binalarda olan yangınlar da azımsanacak sayıda değildir. Kısa bir süre ayıra-rak internet üzerinde, referans şehir adı ile yılı girilerek yangın kelimesi taratılarak yapılabilecek bir araştırma, belli sektörler başta olmak üzere pek çok yangın haberine ulaşmamızı sağla-yacaktır. Bu haberler, sigorta şirketlerinin ödemekle yükümlü oldukları hasar bedelleri konusunda tahmin yapmamız için fi-kir verecek, dolayısıyla da hem sigortalı hem sigortacı hem de ülke ekonomisi adına risk yönetimi konusuna daha hassas yak-laşılması gerektiğini hatırlatacaktır.

Sigorta şirketlerinin yurtdışında karşı karşıya kaldığı tablo do-ğal afetlerdeki artışla birlikte daha ciddidir. Japonya Depremi ve Tsunami, Yeni Zelanda ve Şili Depremlerinin finansal boyut-ları da afetlerin kendileri kadar ürkütücüdür. Bunların finansal kayıplarına yönelik detaylı bilgi reasürör firmaların yayınların-da internet ortamında bulunmaktadır. Şekil 1’de SwissRE tara-fından insan kaynaklı ve doğal afetler kaynaklı hasarlar için si-gortalanmış ve sigortalanmamış verileride ele alarak hazırlan-mış grafik, bize doğal afetlerin yol açtığı finansal kayıpların bü-yüklüğünü göstermektedir.

Tüm bu unsurlar, sigorta piyasasının riske yaklaşımını, risk al-gısını değiştirmektedir. Yurtdışında uzun yıllardır var olan ris-ki iyi yöneten ile riski yönetim konusunda iyileştirme yapabi-lecek şirketlere sigortalama da farklı prim ve muafiyetlerin uy-gulanması artık ülkemizde de yaygın şekilde yer bulmaktadır. Sigorta şirketleri riskleri daha yüksek maliyetlerle (prim) sigor-


Örnek Hasar Fotoğrafları 1

Şekil 1. 1970-2016 Yılları Arasında İnsan Kaynaklı ve Doğal Afet Kaynaklı ABD Doları Cinsinden Sigortalanmış ve Toplam Hasar Miktarları (SwissRE)


talamakta, risk iyileştirmeleri talep etmekte ve bunların hayata geçmesi koşuluyla sigortalamayı gerçekleştirmektedirler. Talep edilen iyileştirmelerin hayata geçirilip geçirilmediği sigortacı-lar tarafında izlemektedirler. Sigorta sektörü sigortalayacakla-rı riskler konusunda daha seçici davranmaktadır. Riskini yöne-ten şirket kendisini, riskini ve risk yönetimi yaklaşımını, sigor-ta sektörüne iyi anlattığı sürece mevcut sigorta fiyatlandırma politikaları içinde riskine en uygun ve iyi şartlarda ve bu şartla-rın gerektirdiği en uygun primde sigorta poliçesi alabilme şan-sına sahip olmaktadır.

4. SİGORTASigorta, zarara neden olabilecek olayların meydana gelmesi

sonucu oluşacak maddi kayıpların tazminat ödenerek karşılan-masıdır. Sigorta, aynı türden tehlikeyle karşı karşıya olan kişile-rin, belirli bir miktar ücret ödeyerek, o tehlikenin gerçekleşme-si sonucu, zarara uğrayanların zararını karşılamak için oluşturu-lan bir sistemdir. Kişiler para ile ölçülebilecek zararlarını öde-dikleri prim yoluyla paylaşırlar.

Sigorta bir dayanışma müessesesidir. Sigorta, kişilerin kal-dıramayacağı ekonomik kayıpların aynı tehlikeye maruz kişi-ler arasında pay edilmesidir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda (Resmi Gazete Tarihi: 14.02.2011 Sayısı: 27846) sigorta sözleşmesi tanımını bulmak-tayız. Bu tanıma göre, sigortacının bir prim karşılığında, kişi-nin para ile ölçülebilir bir menfaatini zarara uğratan tehlikenin, rizikonun, meydana gelmesi hâlinde bunu tazmin etmekle yü-kümlü olduğu sözleşme, sigorta sözleşmesidir.

Sigorta, azami iyi niyet prensibine dayanarak çalışır. Yani, ha-sarın meydana gelmesinden sonra;

• Sigortalının zararın azaltılmasında yardımcı olması ve hasarın tespitinde sigorta şirketine her türlü kolaylı-ğı göstermesi,

• Sigorta şirketinin de, sigortalının maddi ve manevi ka-yıplara uğramasını önlemek bağlamında, saptanan ha-sarı kısa sürede ödemesidir.

• Türk Ticaret Kanunu’nu sigorta açısından iyi anlamak önemlidir. Bu Kanunu’na göre

• Sigortacı, sözleşmede öngörülen rizikonun gerçekleş-mesinden doğan zarardan veya bedelden sorumludur. Sözleşme şartlarımızı ve gerekliliklerinin farkında olma-mız gerekmektedir.

• Prim daha kısa zaman dilimlerine göre hesaplanmamış ise sigorta dönemi bir yıldır. Yenileme tarihini ve bu ta-rihlerde öngördüğümüz değişikliklerin düzenli takip edi-liyor olması gerekmektedir.

• Aksine sözleşme yoksa, sigortacının sorumluluğu primin veya ilk taksitinin ödenmesi ile başlar.

• Sigortacı ve sigorta acentesi, sigorta sözleşmesinin ku-rulmasından önce, gerekli inceleme süresi de tanınmak şartıyla kurulacak sigorta sözleşmesine ilişkin tüm bil-gileri, sigortalının haklarını, sigortalının özel olarak dik-kat etmesi gereken hükümleri, gelişmelere bağlı bildi-

rim yükümlülüklerini sigorta ettirene yazılı olarak bildi-rir. Ayrıca, poliçeden bağımsız olarak sözleşme süresin-ce sigorta ilişkisi bakımından önemli sayılabilecek olay-ları ve gelişmeleri sigortalıya yazılı olarak açıklar. Ancak, bu noktada da sigortalının, kendisine yazılı olarak yapı-lan her açıklamayı iyi okuması ve anlaması önemlidir. Si-gortacı ise bu şartları yazılı olarak bildirmenin yanı sıra sigortalıya gerekli her türlü açıklamayı sözlü olarak yap-malı ve sigortalının oluşabilecek sorularını yanıtlamalı-dır. Sigortalı ve sigortacı arasında iyi iletişim olmalıdır.

• Aynen tazmine ilişkin sözleşme yoksa sigorta tazmina-tı nakden ödenir.

• Rizikonun gerçekleşmesinden sonra sigortalının ihmali-nin belirlendiği ve değişikliklere ilişkin beyan yükümlülü-ğünün ihlal edildiği saptandığı takdirde, söz konusu ihlal, tazminat miktarına veya bedele ya da rizikonun gerçek-leşmesine etki edebilecek nitelikte ise, ihmalin derece-sine göre, tazminattan veya bedelden indirim yapılır. Si-gorta şirketleriyle doğru ve zamanında iletişim önemlidir.

• Rizikonun gerçekleşmesinden sonra sigortalının kastı hâ-linde ise meydana gelen değişiklik ile gerçekleşen riziko arasında bağlantı varsa, sigortacı sözleşmeyi feshedebi-lir; bu durumda sigorta tazminatı veya bedeli ödenmez.

• Sigortalının, rizikonun gerçekleştiğini öğrendiğinde du-rumu gecikmeksizin sigortacıya bildirmelidir. Rizikonun gerçekleştiğine ilişkin bildirimin yapılmaması veya geç yapılması, ödenecek tazminatta veya bedelde artışa ne-den olmuşsa, kusurun ağırlığına göre, tazminattan veya bedelden indirim yoluna gidilir. Sigortacı rizikonun ger-çekleştiğini daha önce fiilen öğrenmişse, indirim yolu-na gidilmesi hükmünden yararlanamaz.

Türk Ticaret Kanunu’ndaki sigorta sözleşmesi tanımının da ifade ettiği gibi bir riskin sigortalanabilmesi için mali karşılığının ölçülebilir olması gerekmektedir. Sigortanın doğru bedel üze-rinden yapılması, doğru primlerin ödenmesi ve yaşanabilecek hasar anında sigortadan doğru bedellerin alınabilmesi için ge-reklidir. Bu da mutabakatlı kıymet takdir çalışmalarının, aktü-eryaların, risk mühendisliğinin ve yapılan risk analiz çalışmala-rının önemini göstermektedir. Sigortalama sürecinde oluşturu-lan teklifnameler diğer önemli bir parametredir. Teklifname, si-gortalının doldurarak sigortacıya verdiği ve sigorta konusu ve poliçe şartları ile ilgili gerekli tüm bilgileri taşıyan bir formdur. Teklifnamelerin ileride ortaya çıkacak uyuşmazlıkların önlen-mesini teminen tarafların imzasını taşıması gerekir. Sigortacı-nın riski almada ve primi belirlemede kullandığı bilgileri özel-likle risk mühendisliği çalışması gerçekleşmemişse sadece bu forma dayandığı göz önüne alındığında, sigortalının bu formu detaylı ve doğru olarak doldurması gerekmektedir.

Riskin sigortalanabilmesi için gerekli olan diğer hususlar ara-sından riskin ani ve beklenmedik nitelikte olması, meşru bir te-mele dayanması, hukuka ve topluma aykırı olmaması ve gerçek-leşme sıklığının çok yüksek olmaması gerekmektedir. Sigortacı, sigortalının faaliyet konusuna göre sigorta edip etmemeye ka-



rar vermektedir. Bu sebeple, bazı sektörler sigortalanamazken bazılarına da belli yangın tedbirlerinin hayata geçirmeleri şar-tıyla sigortalanabilmesi mümkündür.

Sigorta tarihini incelediğimizde yangına yönelik ilk yapılan-mayı İngiltere’de 1666 yılında gerçekleşen büyük Londra yangı-nından sonra Yangın Bürosu’nun kurulmasıyla birlikte görmek-teyiz. Ülkemizde ise sigortaya olan ilgi yine bir yangın olayı son-rası 1870 yılında İstanbul’da yaşanılan Büyük Beyoğlu yangını akabinde oluşmaya başlamıştır. Bugün de yangın sigortası, si-gorta yapılanmasında ağırlığını korumaktadır.

4.1 Yangın SigortasıÜlkemizde 1 Ocak 1993 tarihinden beri geçerli olan Yangın

Sigortası Genel Şartları’na göre yapılan yangın sigortası; taşı-nır ya da taşınmaz mallarda doğrudan çıkan veya çevreden si-rayet eden yangının, yangına sebebiyet versin ya da vermesin, yıldırım veya infilakın doğrudan doğruya vereceği zararları te-minat altına almaktadır.

Yangın sigortasında, yangın ana teminatına ek teminatlar ila-ve edilebilmektedir. Ek teminatlar, sigortalılar için hasar yaşan-ması durumunda yaşadıkları hasarın karşılanmasında belirle-yici olmaktadır. Yangın ana teminatına ek olarak alınabilecek teminatlar sigorta genel şartlarına göre şu şekilde sıralanabilir:

• Deprem ve Yanardağ Püskürmesi, • Grev-Lokavt-Kargaşalık-Halk Hareketleri-Kötü Niyetli Ha-

reketler,• Terör, • Fırtına, • Kar Ağırlığı, • Sel ve Su Baskını, • Dahili Su,• Yer Kayması, • Kara Taşıtları Çarpması, • Hava Taşıtları Çarpması, • Deniz Taşıtları Çarpması, • Duman.

Ek teminatların doğru yapılandırılmış olması bir hasar anın-da zararın tazmin edilip edilemeyeceğini belirler. Örneğin; yan-gın poliçesine deprem teminatı almamış bir sigortalının işyerin-de deprem sonucunda yangın çıkması sonucunda oluşan zarar tazmin edilemez. Çünkü yangının sebebi olan deprem teminatı poliçede mevcut değildir. Ülkemizin deprem ülkesi olması ger-çeği ve özellikle endüstrimizin yüksek deprem bölgelerinde yo-ğunlaşması bu gibi hususların öneminin altını çizmektedir. Bu durumda bize sigorta poliçemizi iyi okumamız ve ihtiyaçlarımız-la örtüşüp örtüşmediğini; beklentilerimizi karşılayıp karşılama-yacağını anlamamız gerektiğini hatırlatmaktadır.

Bu kapsam dahilinde belirtilmesi gereken bir diğer husus da yangının mutlaka sigortalı yerde çıkması şart değildir. Baş-ka bir yerde çıkan bir yangının etkileri (duman, sıcaklık nede-ni ile bozulma, vb.) ve söndürme ve kurtarma çalışmaları sıra-sında sigortalı unsurlarda meydana gelecek zararlar yangın si-gortası teminatına dahildir.

Ek teminatla sigorta kapsamına alınabilecek fırtına, kar ağırlı-ğı, sel ve su baskını, dahili su, yer kayması, duman ve taşıt çarp-malarının neden olduğu yangın veya infilak ile yangın ve infilak sonucunda meydana gelen duman, buhar ve hararetin sigorta-lı mallarda doğrudan neden olacağı maddi zararlar ek sözleş-me olmasa da teminat kapsamı içerisindedir.

Özellikle yüksek binalar, uçuş rotasında olan veya havaala-nına yakın bulunan tesisler için hava taşıtı ek teminatı alınma-sı önemli bir başka husustur.

Yangın, bir mal sigortasıdır. Tazminat esasına dayanır, yani amaç uğranılan gerçek ekonomik kaybın karşılanmasıdır. Poli-çede yazılı sigorta bedeli, sigortacının sorumluluğunu sınırlar. Gerçek değerin üzerinde (aşkın sigorta) sigorta yapılamaz. Ya-pılsa ve primler bu bedele göre ödense dahi gerçek değeri aşan kısmı bir hasar anında geçersiz kabul edilecektir. Buna karşın, aynı zamanda eksik sigorta da yapılmaması gerekmektedir. Bu gibi durumlarla karşılaşmamak için sigortacı ve sigortalı kıymet takdir raporu ile mutabık kalmalıdır. Sigortalı olan değişiklik-lerle ilgili olarak sigortacısını bilgilendirerek gerekli zeyilname-leri düzenletmelidir.

Ciddi yangın hasarları sonrasında uzun süreli iş durması ya-şanması kaçınılmazdır. Yangın sigortası ile birlikte iş durması sonucu ortaya çıkacak kâr kayıplarını da sigorta çatısı altında koruma altına almak önemlidir. Unutulmaması gereken nok-ta ise; sigortanın, sigortalıya mal ve kar kaybını sigorta poliçe-si ölçüsünde karşılayabilmesidir. Ancak, sigortalının yaşayaca-ğı imaj, pazar ve müşteri kayıpları için sigortanın yapabileceği hiçbir şey yoktur. Rekabetin bu kadar yoğun olduğu günümüz konjonktürel ortamında, sigortalıların imaj, pazar payı ve müş-teri kayıplarını korumak için yapmaları gereken etkin bir risk yö-netimi sistemi kurmak, uygulamak ve sürekliliğini sağlamaktır.

Yangının komşulara ve/veya kiracıları etkilenmesi de müm-kündür. Bu noktada yangın sigortalarının, sorumluluk sigorta-larıyla tamamlanmış olması gereklidir. Kiracının mal sahibine, mal sahibinin kiracıya, mal sahibi veya kiracının komşuluk so-rumluluğu da teminat altına alınmalıdır.

1. HASARHasar, sigorta sözleşmesiyle teminat altına alınan riskin ger-

çekleşmesi sonucu zararın ortaya çıkmasıdır. Hasar gerçekleşir gerçekleşmez hasar ihbarında bulunmak elzemdir. Her sigorta, konusuna göre farklılık göstermekle birlikte, hasar ihbar süresi poliçede belirtilmektedir. Yangın sigortası genel şartlarına göre, bu süre riskin gerçekleştiğini öğrendiği andan itibaren en geç 5 (beş) iş günüdür.

Hasar ihbarını alan sigorta şirketleri, hasarın nedenlerini ve ortaya çıkardığı zararlar ile zararın mali boyutunu tespit etme-si için tarafsız olarak çalışan sigorta eksperlerini görevlendirir. Sigortalının, sigorta eksperine itiraz etme ve başka eksper ata-ma hakkı saklıdır. Hasar yönetimi konusunda sigorta mevzua-tını bilen ve benzer hasarları yönetmiş bağımsız eksperle çalış-mak sürecin hem sigortacı hem de sigorta ettiren için sağlıklı yürütülmesi için şarttır.



Hasar sürecinde aklımıza gelebilecek sorulardan biri de ‘en-kaz kaldırma masrafları sigorta kapsamı dahilinde ödenir mi?’ sorusu olacaktır. Yangın sigortası genel şartlarına göre enkaz kaldırma masrafları teminat kapsamı dışında olup, sigorta be-dellerinin poliçede ayrıca belirtilmesi kaydıyla ek sözleşme ile teminat kapsamı içine alınabilmektedir. Yine poliçemizi ve kap-samını okumanın önemi önümüze gelmiş oldu. Bugüne kadar olmadı ki, bize bir şey olmaz yaklaşımları her geçen gün yaşa-nılan hasarlarda artışa neden olmaktadır. Bu hasarların finan-sal boyutlarını görebilmek için birkaç hasar örneği paylaşmak bu noktada faydalı olacaktır.

HASAR ÖRNEKLERİ


Örnek Hasar Fotoğrafları 3Firma: Adı Gizli Bir Üretim TesisiHasar Tarihi: 2011Hasar Nedeni:

• Proses sırasında oluşan ani ve kontrolsüz artan basınç sonucu infilak yangın• Sprinkler sistemi bulunmaması

Sigorta Bedeli: Bina : 2.650.000,00 EUREmtea : 1.200.000,00 EURMakine Tesisat : 1.000.000,00 EURDemirbaş : 150.000,00 EUREnkaz Kaldırma : 198.320,00 EURTazminat Bedeli : 1.843.571,70 EUR

Örnek Hasar Fotoğrafları 2Firma: Adı Gizli Bir Üretim Tesisi Hasar Yılı: 2012Hasar Nedeni:

• Statik elektrik sonucu çıkan yangın• Binada poliüretan sandviç panel kullanılmış olması• Sprinkler sistemi olmaması

Sigorta Bedeli: Bina : 10.750.000,00 TLEmtea : 9.000.000,00 TLMakina : 17.500.000,00 TLDemirbaş : 250.000,00 TLCam : 2.500,00 TLTazminat Bedeli : 7.256.961,00 TL

Kâr kaybı poliçesi bulunmaması nedeniyle firma yaşadığı iş dur-ması kayıplarını temin edememiştir.

Örnek Hasar Fotoğrafları 4Firma: Adı Gizli Bir Üretim TesisiHasar Tarihi: 2017Hasar Nedeni:

• Üretim makinelerinden birine ait besleme panosun- da meydana gelen kısa devre sonucunda; havada serbest uçuşan elyaf parçacıklarının alev alarak çev rede bulunan kolay tutuşma özelliğine sahip elyaf balyalarına sirayet etmesi sonucu alevli yangın

Sigorta Bedeli: Bina : 1,350,000.00 EUR Emtea : 1,000,000.00 EURMakine : 2,433,500,00 EURDemirbaş : 30.000,00 EURTazminat Bedeli : 4.146.112,60 EUR


Yukarıdaki örneklerden görüldüğü gibi ister üretim ister hiz-met sektöründe faaliyet gösteren herhangi bir firmada yangın çıkabilmektedir. Hiçbir zaman yangın çıkmaması temennimiz yangının çıkmaması için gerekli yapılanmayı oluştururken yan-gın çıkması halinde de etkin ve hızlı müdahale için gerekli ha-zırlıkları yapmak şirketlerin finansalları ve imajının korunması ve müşteri kaybının engellenesi için zorunludur. Bu hasarlara bakarken aklımıza ama bu yangınların çıkmasına engel olabilir miydik? Çıktıklarında etkilerini en aza indirebilir miydik? sorula-rı ister istemez geliyor. Pek çoğunuzun aklından geçtiği gibi bu sorulara vereceğimiz yanıt, etkin ve sürekli bir risk yönetimiy-le bu tarz hasarların yaşanmasına engel olabiliriz.

Hasar anında unutulmaması gerekenler aşağıdaki gibi özet-lenebilir:

• Kurtarma masrafları olarak nitelendirilebilecek, hasa-rı azaltmaya yönelik hasar anında yapılacak çalışmalar, hasarın büyük boyutlara ulaşmasına engel olması açı-sından önemlidir.

• Sigortalı en kısa zamanda sigortacısına hasarı bildir-mekle sorumludur.

• Başka sigorta sözleşmeleri varsa sigortacıya bildirmek-le yükümlüdür.

• Hasar anında fotoğraf ve video çekilmesi ve ekspertiz öncesinde hasarlı malzeme, ürün, parça, makine, vb. atılmaması ile yok olmasına engel olunması, hasar tes-pitinin doğru ve eksiksiz yapılmasına yardımcı olacaktır.

• Sigorta sözleşmesinden doğan bütün talepler iki yılda zaman aşımına uğrar.

1. SONUÇTehlike belirleme ve risk analizi çalışmasının amacı, işyerin-

de nelerin zarar verebileceğinin tespit edilerek işverene alın-ması gereken tedbirler ve tehdidi fırsata çevirme konusunda yol gösterilmesidir. Temelde işyerlerinin dikkatlice incelenme-si, nelerin ters gidebileceğinin belirlenmesinden ve riski yönet-mek için yol haritası çıkartılmasından başka bir çalışma değil-dir. Doğru yol haritasının oluşturulması sadece başlangıçtır.

Doğru ve zamanında yapılacak kapsamlı bir risk analizi ça-lışması ile tespit edilecek eylem planlarının, belirlenen za-man dilimleri çerçevesinde hayata geçirilmesi şirketlerin yan-gın risklerini yönetmesindeki ilk adım olacaktır. Aktif ve pasif yangından korunma sistemlerinin doğru tasarlanması, uygu-lanması ve kurulması, test, kontrol ve bakımlarının üretici fir-ma önerileri ve yasal mevzuat ile uluslararası iyi uygulamala-rın tavsiyeleri doğrultusunda yapılması gerekmektedir. Şirket-lerin, risk yönetim yapıları idari ve prosedürel kontroller ile eği-timi kapsamalıdır.

Yangın tasarım, uygulama, bakım ve kontrol firmaların çalış-ma ortamının piyasa kontrol yapısı altında tutulması risk yö-netimi yatırımlarının doğru yapılabilmesi için faydalı olacak-tır. Bu durum da, piyasadaki bilgi düzeyini artıracaktır. Bu ko-nuda kar amacı gütmeyen uluslararası kuruluşlarla işbirliği ya-pılması düşünülebilir.


Örnek Hasar Fotoğrafları 5Firma: Adı Gizli Bir Gıda İşletmesiHasar Tarihi: 2017Hasar Nedeni:

• Elektrikli ve elektronik ses – ışık sistemlerinin kısa dev-re yapmasına bağlı olarak çıkan kıvılcımların plastik ak-samları tutuşturması sonucunda alevli yangın

Sigorta Bedeli: Emtea : 150.000,00 TLMakine/Tesisat : 105.000,00 TLDemirbaş : 450.000,00 TLDekorasyon : 700.000,00 TLElektronik Cihaz : 610.000,00 TLMakine Kırılması : 105.000,00 TLTazminat Bedeli : 3.250.000,00 TL

Örnek Hasar Fotoğrafları 6Firma: Adı Gizli Bir Depolama TesisiHasar Tarihi: 2017Hasar Nedeni:

• İlaç deposu olarak faaliyet gösteren iş yerinde bilgisayar kablolarının kısa devre/ark yapmasına bağlı olarak izo-lelerinin tutuşması sonucu alevli yangın

Sigorta Bedeli: Bina : 30.000,00 TLEmtea : 2.000.000,00 TLMakine : 10.000,00 TLDemirbaş : 50.000,00 TLCam Kırılması : 25.000,00 TLTazminat Bedeli : 2.011.405,02 TL


Sigorta, risk yönetim sürecinin ayrılmaz bir parçasıdır. Sigor-ta vasıtası ile risk, sigortalıdan sigortacıya belli bir prim karşılı-ğında belirlenmiş sigorta süresi boyunca finansal olarak akta-rılmış olur. Transfer işleminin doğru şartlarda yapılmış olması bir hasar anında sigortalı ve sigortacı için sürecin hızlı ve rahat işlemesi için şarttır. Sigortalanma sürecinde risk mühendisle-rinin aktif rol oynaması ise sigorta şirketlerinin riskleri doğru anlamasına, sigortalının da riskini daha iyi yönetmesine yar-dımcı olunması için gereklidir.

Risk yönetimi bölümünde, riskin etkin olarak yönetilme-si gerekliliğine vurgu yapılmıştı. Türk Ticaret Kanunu’na göre de sigortalı, rizikonun gerçekleştiği veya gerçekleşme ihtima-linin yüksek olduğu durumlarda, zararın önlenmesi, azaltıl-ması ile artmasına engel olunması veya sigortacının üçüncü kişilere olan rücu haklarının korunabilmesi adına, imkânlar ölçüsünde önlemler almakla yükümlüdür. Sigortalı, sigortacı-nın bu konudaki talimatlarına olabildiğince uymak zorunda-dır. Bu yükümlülükteki söz konusu aykırılık, sigortacı aleyhine bir durum yaratmışsa, kusurun ağırlığına göre tazminattan in-dirim yapılabileceği yine Kanun’da belirtilmektedir. Bu durum da bize sigorta şirketi, reasürör ve/veya brokeri adına şirketle-re gelen risk mühendisleri tarafından verilen tavsiyelerin haya-ta geçirilmesinin önemini hem hasar yaşamamak hem de ha-sarın yaşandığı durumda hasar sürecinde sorun yaşamamak için ne kadar önemli olduğunu göstermektedir.

Doğal tehlikelerin aksine, alınacak doğru önlemler ve yapı-lacak düzenli bakım, test ve kontroller sayesinde yangının çık-ması önlenebilmekte, gerçekleşme olasılığı azaltılabilmekte, yangın çıktığı noktada etkileri en azda tutulabilmektedir. Ulu

Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün dediği gibi felaket başa gelmeden koruyucu ve önleyici tedbirleri almak lazımdır. Fe-laket başa geldikten sonra dövünmenin faydası yoktur. Dola-yısıyla, keşke demek yerine riskimizi anlamak ve riski kontrol altında tutmak için riskimizi yönetmemiz ve doğru sigorta ya-pısına sahip olmamız gerekmektedir.

KAYNAKLAR1. Türk Ticaret Kanunu, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, Binaların

Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik, http://www.mevzuat.adalet.gov.tr/, Erişim Tarihi: 11.09.2017.

2. Aydemir, İ, ‘Yangın Sigortaları Ders Notları’. Marsh Sigorta ve Reasürans Brokerliği A.Ş., 2013.

3. Emgen, Ö., ‘Tehlike Belirleme ve Risk Analizi Semineri Yayımlanmamış Ders Notları’. İYEM, 2016.

4. Yangın Sigortası Genel Şartları, http://www.tsb.org.tr/yangin-sigortasi-genel-sartlari.aspx?pageID=524, Erişim Tarihi: 11.09.2017.

5. Marsh Sigorta ve Reasürans Brokerliği A.Ş., Hasar Verileri6. Allianz Risk Mühendisliği, http://www.allianzrisk.com/, Erişim

Tarihi: 11.09.2017.7. Sigortacılık Eğitim Merkezi, http://www.segem.org.tr/default.asp,

Erişim Tarihi: 01.09.2013.8. Sigortacılık Eğitim Merkezi, Sigorta Acenteleri Teknik Personel

Eğitim Programı Ders Notları, 20099. TS ISO 31000, Risk Yönetimi – Prensipler ve Kılavuzlar10. Ekol Ekspertiz, Hasar Verileri (Sayın Mustafa Nazlıer’e katkıları

için teşekkür ederiz.)11. SwissRE, institute.swissre.com/research/overview/, Erişim

Tarihi: 11.09.2017.


MTMD Yönetim Kurulu Başkanı İrfan Çelimli:

TMD (Mekanik Tesisat Mühendisleri Derneği) 6. Dönem Yönetim Kurulu Başkanı İrfan Çelimli, yeterince anlaşılamayan yangın güvenliğinin önemine dikkat çekerek, yangın güvenlik önlemlerinin kamu spotu

olması gerektiğini, ulusal basının da desteğini alarak her kesimde yeterli bilincin geliştirilmesi için çalışmak gerektiğini vurguladı. Bunu yaparken çok disiplinli bir konu olan yangın mühendisliğindeki bileşen uzmanlık alanlarına ait meslek örgütlerinin işbirliği içinde olması gerektiğinin altını çizdi. Çelimli, konuya ilişkin MTMD’nin bakış açısını TÜYAK Yangın Mühendisliği Dergisi için özetledi…

M

“TÜYAK ve MTMD’nin gelecekte birbirleriyle koordineli bir şekilde çalışmasını umuyoruz”

Riskin Yüksek olduğu her projede “Yangın Danışmanı” olması gereklidir;

Yangın ve güvenlik, mekanik tesisat sektörünün en önemli alanıdır. Güven-lik tüm projelerin olmazsa olmazıdır. Herhangi bir projede ilk baktığımız şey, güvenlik konusudur. Yangın mühendis-liği, daha özgün bir alan olduğu için yer aldığımız ve yangın riskin yüksek olduğu projelerde yangın danışmanları-nın desteğiyle yol almayı tercih ederiz. Yatırımcılarla masaya oturduğumuzda ilk olarak yangın danışmanının olup olmadığını sorarız, yok ise olmasının fayda sağlayacağını anlatırız. Sorun,


SÖYLEŞİ

bu konuda bir mecburiyetin olmaması! Risk sınıfına bağlı olarak projelerde yangın danışmanı zorunluluğu sorum-luluğun paylaşımı ve yangın güvenliği açısından değer katacaktır. Yangın ris-kinin yüksek olduğu projelerde, “tasa-rım aşamasında’’ yangın danışmanının olması çok faydalıdır. Şayet yangın danışmanı tasarım aşamasında yok ise, yangın danışmanı en azından yapım aşamasında sürece dahil olmalıdır. Mi-marlarımızın ve yatırımcılarımızın, ya-pıların dış görünümüne verdiği önemi, ne yazık ki yeterli ölçüde yapı güven-liğine vermediğini üzülerek belirtmek isterim!

Yönetmelik var, ya denetim?Evet “Binaların Yangından Korunması

Hakkında Yönetmelik” çok önemli bir adımdı. Ancak ne kadar uygulanıyor, denetim ve kontrol mekanizması nasıl işliyor?

Bu konuda maalesef ülkemizin en temel sorunu, yönetmeliklere göre uygulama yapma iradesini göstere-memek. Yapımızda kurallara uymama alışkanlığı var. Bu devam ettiği müd-detçe eksiklikler de devam edecek. Bu sorunu aşmak gerekiyor. Bu konuda devlete çok iş düşüyor, mevcut yasa ve yönetmelikleri güncel tutmalı ve eksiksiz denetlemesini ve takibini yap-malıdır. Devletten önce, aile içinde bu konuyu hazmetmeliyiz. Çocuklarımızı yaşama ve insana saygılı, çağdaş birer birey olarak yetiştirirken, kurallara uy-mak gerektiğini öğretmemiz gerekiyor.

Denetimlerde de yetersizlikler var. Denetçilerin görevlendirmeleri çoğu kez başarıya (liyakata) göre yapılmıyor. Örneğin yaklaşık on yıl öncesi, işye-rimizi denetleyen itfaiye yetkilisinin mesleği veterinerlikti!

Sigorta ekonomi yapılabilecek bir alan olarak görülmemelidir!

Yangın konusunda sigorta bilinci de ayrı bir başlıktır. Sigorta konusunda da yeterince bilinç oluşmuş değil. Bitmiş bir yapının sigorta poliçesinde düzgün yapılmış bir yapıyla standartlara uyma-mış bir yapının arasında önemli ölçüde prim farkı olmalı. Yurtdışında buna çok dikkat ediliyor. Ülkemizde yapı

sigortası (yangın sigortası da deniyor) yaptırırken size, binanızda yönetme-liklere uygun yangın tesisatı yapılmış mı diye sorulmuyor. Sigorta alanında da güvenlik önlemlerini teşvik edi-ci iyileştirmeler yapılmalı, bu konuda sektör gelişiyor gibi görünüyor ama bence yeterince hızlı değil.

Bir yapı yapılırken de geçici önlemler alınır. Örneğin insanlara hizmet su-nacak bir yapı yapıyorsunuz, bu yapı yapılırken orada çalışan bir grup var ve bu çalışanların yaşamı da çok önemli. İnşaatta çalışma devam ederken de geçici yangın önlemleri alınmalı.

Biz MTMD’de de bu konuda zaman zaman eğitim toplantıları yapıyoruz. Geçici sigortalar da kalıcı sigortalar da çok önemli. Proje daha işverene teslim edilmeden gerçekleşen bir risk karşısında mesuliyet kime ait olacak?

Bu tarz riskler her iş için geçerlidir. Bu nedenle “İnşaat Sigortası (All Risk)” sigortası mutlaka yapılmalıdır. Sigorta, ekonomi yapılabilecek bir alan olarak görülmemelidir.

Güvenlik deyince daha çok hırsızlık anlaşılıyor;

Büyük çaplı prestij projeler haricin-de, herhangi bir yapıda yangın yönet-meliğine bire bir uyulmuyor. Özellikle sanayide yeterli bilinç olmadığını düşü-nüyorum. Mekanik tesisat sektöründe riskin yüksek olduğu yerler, üretim tesisleridir. Bu alanlarda yangın bilinci yeni yeni oluşuyor. Yüksek yapılarda bu bilinç oluştu, yaşanan bazı problemler nedeniyle önemi anlaşıldı. Ancak sana-yi, büyük ölçüde özellikle Anadolu’daki birçok yapı ne yazık ki kontrolsüz ve bunların incelenmesi gerekiyor. Buzda-ğının görünmeyen kısmı, esas ulaşma-mız gereken yerler oraları. Bu konuda

“Yangın anında ne kadar çok malzeme yangına dayanıklıysa yangın o kadar yavaş ilerler.

Mimarlarımızın bu konuda dikkatli davranması gerekiyor.”

MMO’nun eğitimleri de çok büyük yarar sağlıyor. Sektörel basınımızın da bizlere bu konuda yardımı çok büyük, ancak ulusal ve yaygın basının da, bu konu-ların duyurulmasına yardımcı olması gerekiyor. Konunun kamu spotu haline gelmesi gerektiğini düşünüyoruz. Çoğu sanayici ve işletmeci firmanın yangın senaryosu bile yok. Yapılarda güvenlik tesisatı yok. Güvenlik deyince daha çok hırsızlık anlaşılıyor. Belirli sanayi bölge-lerinde yapılan üst segment projelerde yangın bilinci oluştu, bu bilinci genele yaymamız gerekiyor. Yangın sistemle-rinde daha çok uzmana ihtiyacımız var.

Malzemelerde de, uygulama firmalarında da sertifikasyonun önemi göz ardı edilmemeli;

Yapılarda yangına dayanıklı malze-me seçiminde büyük hatalar yapılıyor.

Örneğin bir ısıtma tesisatı borusu yalı-tımını ele alalım, proje yüksek ve orta riskli bir yapıysa, mineral yün malzeme tercih edilmelidir. Yangın anında ne ka-dar çok malzeme yangına dayanıklıysa yangın o kadar yavaş ilerler. Mimarla-rımızın bu konuda dikkatli davranması gerekiyor, estetik tabii ki çok önemli ama işlev (fonksiyon), estetikten önce gelen bir kriter olarak görülmeli.

Yangınla ilgili malzeme standartla-rı çok önemlidir. Malzeme temininde uluslararası standartlar var, yerel sa-nayiyi göz ardı ederek çözüm bulun-mamalı. Güvenlikle ilgili olan işlerde sertifikası olmayan hiçbir ürünün kulla-nılmaması gerekir. Bu konuda sıkıntılar yaşıyoruz. Mekanik tesisat müteahhit-leri olarak bizler, her alanda malzeme sertifikasyonuna önem veriyoruz. Bazı projelerde belgesi olmayan malzeme ve hatta çalışıp çalışmadığı bile kont-rol edilmemiş yağmurlama (sprinkler)


SÖYLEŞİ

sistemlerinin, montaj sonrası devreye tam alınmadan (TAD-Test Ayar Den-gelemesi yapılmamış) kullanıldığını görüyoruz. Yangın Yönetmeliğine uy-gun olmayan hiçbir ürünün projelerde kullanılmaması gerekiyor.

Ancak tartışmaya açık bazı detaylar olabiliyor. Örneğin yangın pompası se-çilirken, UL listeli FM onaylı pompa ol-ması şart koşulmalı mı? Şahsen bu ko-nunun her projenin özelinde özel olarak irdelenmesi gerektiğini düşünüyorum. Eğer proje çok riskli bir alandaysa, o projede en üst segmentteki onayların alınması gerekebilir, ancak normal bir yapıda TSE standardına uygun ve yerel bir test sertifikası olan ürünlerin de kullanılabileceği kanısındayım. Ancak

Ülkemizde böyle bir sertifikasyon ge-rekliliği yok, ama bir yangın sisteminin montajında uzmanlık sertifikası konu-sunun geliştirilmesinin faydalı olacağını düşünüyoruz. Sonuçta binanın güvenli olması gerekiyor, doğalgaz uygulama-larında nasıl uzmanlık sertifikası gere-kiyorsa, yangın konusunda da bunun olması gerektiğine inanıyoruz.

Periyodik bakım ve doğru malzeme seçimi önemli;

Sistemler en iyi şekilde yapılıyor, ancak TAD (Test Ayar Dengeleme) uy-gulamasının kesinlikle kontrol edilmesi gerekiyor. Ayrıca sistem devreye alın-dıktan sonra da periyodik bakımının mutlaka yapılması büyük önem taşı-

yor. Yangın şartnamelerinde yazılma-sına rağmen, bakım ne yazık ki ihmal ediliyor. Tabii bu konuda işletmeci ve personel eğitimi de bir o kadar önemli. Sektör olarak önemli bir eksiğimiz de, işletme konusunda yeterli teknik per-sonelimizin olmayışıdır.

MTMD olarak çalışmalarımız12-14 Mayıs 2017 tarihinde Edir-

ne’de gerçekleştirdiğimiz 10. MTMD Çalıştayı’nda da yüksek yapılar konu-sunu masaya yatırdık. Sonuç bildir-gemizde gerek yangın, gerek tesisat sektöründe yapılması gerekenlerin bir değerlendirmesini yaptık. Çalıştayımı-za TÜYAK Vakıf Başkanı Hikmet Akın katıldı. Çalıştay’da yapı süreçlerini de tartıştık.

Yapıların inşasındaki süreç; tasarımla başlayıp danışmanlık, malzeme teda-riki, uygulama ve son olarak test ve devreye alma süreci ile son buluyor. Bu süreçte sağlıklı ilerleyebilmek ko-nusunda bazı eksikliklerimiz olduğunu düşünüyoruz. Örneğin malzeme teda-rik eden firmalarla, uygulayan firmalar arasında bir değerlendirme eksikliği ve

“TÜYAK’ın Türkiye’nin yangın güvenliği konusunda önemli bir misyona sahip olduğuna inanıyoruz.”

menfaat çatışması var. Yani hem mal-zeme tedarikinin, hem uygulamanın, hem de tasarımın aynı kişi ve kuru-luşlarca yapılmasının ne denli doğru olduğunu Çalıştay’ımızda katılımcıla-rımız arasında tartışmaya açtık. Bunu gelecek dönem içinde TÜYAK ile yeni-den değerlendirmek istiyoruz. Çünkü malzeme tedarik etmek, tasarım ve uygulama farklı birer uzmanlık alanıdır. Bir yapının A’dan Z’ye tamamlanması, tek bir disiplin tarafından yapıldığında, denetimin az olduğu bir durum ortaya çıkıyor. Herkes kendi uzmanlık alanında çalışmalarını yürütürse, sonuçların çok daha sağlıklı, verimli ve doğru olaca-ğı kanısındayız. Böyle olursa haksız rekabetin de önüne geçilecektir. Tüm disiplinler ayrı, ama birlikte bir sinerji oluşturarak çalışmalı. Yani “bütünleşik tasarım ve uygulama süreci’’ izlenme-li. Yangının “algılama” ve “söndürme” olmak üzere iki yönü var. Algılama ve söndürmenin eşgüdümü de (koordi-nasyonu da) çok önemli. Bütünleşik tasarımda olduğu gibi uygulamaların da birbiriyle uyumlu olması gerekiyor. Riskli veya çok özel yapılarda, birbi-rinden farklı alanlar gibi görünse de konfor ve yangın uygulamaları birbiriy-le uyumlu olmalı. Son 20 yıldır yüksek yapıların çoğu bu şekilde yapılıyor.

Malzeme tedarikini hangi tarafın yapması gerektiği de ayrıca önemli bir konu. İşverenler günümüzdeki birçok projede malzeme tedarikini kendisi yapıyor, işçiliğini ve uygulamasını ise daha alt düzeydeki uzman gruplara yaptırıyor. Dolayısıyla malzeme teda-rikçilerimiz de doğrudan yatırımcıya malzeme satmayı tercih ediyor. Ya-tırımcının mekanik müteahhitten ba-ğımsız olarak malzeme almasını doğru bulmuyoruz. Zira işveren yükleniciden sistemlerin uygun çalışmasıyla alaka-lı olarak belli bir süre garanti istiyor. Ancak mühendislik firmalarının tercihi olmayan malzemelerin kullanılması isteniyor. Yani bir yandan mühendis fir-manın yatırımcının seçtiği malzemeyle uygulama yapması, öte yandan garanti vermesi zorunlu tutuluyor.

Doğrudan yatırımcıya ulaşarak bilinçlendirmeye çalışmalıyız

bunun kararı, tamamen yangın da-nışmanı tarafından verilmelidir, bizler sadece önerilerde bulunabiliriz.

Ayrıca uygulayıcı firmaların sertifi-kalı olması da başka bir önemli konu.


SÖYLEŞİ

MTMD olarak doğrudan yatırımcılara ulaşmayı çok önemsiyoruz. Zorlayıcı bir yasal düzenleme olmadığı noktalar-da da, güvenlik konusunda yapılacak yatırımların, bütçeleri gereksiz olarak şişirmek anlamına gelmediğini somut örnekleri ile anlatmaya çalışıyoruz. Ana yükleniciler bizim sektörde çoğunlukla işverenimiz oluyor ve bu durumda, ya-tırımcıya ek olarak ana yüklenicilere de yangın sisteminin önemini anlatmaya çalışmamız gerekiyor. Segment bazın-da ayırarak yatırımcılarla doğrudan bir araya gelmeyi çok istiyoruz, bu yön-de çalışmalarımız olacak. Yatırımcıyı bilinçlendirmemiz, doğru yerlerde de duyurularımızı yapmamız lazım. Yangı-nın ve mekanik tesisattaki sistemlerin önemini yatırımcılarımıza anlatmamız gerekiyor.

MTMD üyelerinin yıllık cirosu 1.4 milyar dolar

MTMD’nin özellikle son dönemde yaptığı çok verimli çalışmalar netice-sinde, üye sayısı artıyor. 17 kurucu üyelerle başlayan derneğimizde, şu an 38 tüzel üye firmamız var. Sektö-rün önde gelen birçok büyük kuruluşu derneğimize üye, ama biz yine de bu sayıyı yeterli görmüyoruz. Anado-lu’nun birçok kentinde de uygulama yapan firmalar var, biz çalışmalarımızı bu bölgelerde de yaygınlaştırmayı he-defliyoruz. Mekanik tesisat sektörüne gönül vermiş birçok değerli firmamız var ve onların da aramıza katılması için tanıtım çalışmalarımızı gerçek-leştiriyoruz. Hedefimiz, derneğimizin çok daha verimli çalışmalar yapmasını ve uluslararası rekabet ortamında gü-cümüzün artmasını sağlamak. 2014 yılı verilerine göre MTMD’ye üye olan grupların yıllık ortalama 1.4 milyar Amerikan Doları cirosu var. Ülke gene-linde yaşanan tüm olumsuzluklara rağ-men bu ciroyu artırmayı amaçlıyoruz. 2015-2016 yıllarından sonra dünya piyasasındaki ekonomik dalgalanmalar maalesef yatırımlarda ve Türk müte-ahhitlik sektörünün yurtdışında aldığı ihalelerde azalmaya sebep oldu. MTMD olarak güçlü bir yapıya sahibiz, eminim ki sektörün uluslararası rekabetteki gücünü artıracağız. Bu bağlamda der-

neğimizin üyelerine özgü olarak ger-çekleştirdiğimiz eğitimlerin ve sektöre yönelik düzenlediğimiz çalıştayların faydasını görüyoruz. TÜYAK’ın düzen-lediği eğitim seminerlerinde de yer alarak fayda yaratmayı çok isteriz.

Türkiye’nin yangın güvenliği konusunda TÜYAK önemli bir misyona sahip

MTMD olarak TÜYAK ile çalışma-larımızı daha da artırarak aramızda güzel bir sinerji yaratmayı hedefliyo-ruz. MTMD olarak derneğimiz Yönetim Kurulu üyesi olan Emel Mutlu, TÜYAK ile koordineli çalışmalar yapması için görevlendirildi. TÜYAK 2017 Yangın Güvenlik Sempozyumu ve Sergisi’nde MTMD üyelerinin de yoğun katılımıyla bir panel gerçekleştirmek, sempoz-yuma katkı sağlamak arzusundayız. TÜYAK’ın Türkiye’nin yangın güvenliği konusunda önemli bir misyona sa-hip olduğuna inanıyoruz. Bir dönüm noktası sayabileceğimiz, 2007 yılında yürürlüğe giren “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik”, Prof. Dr. Abdurrahman Kılıç Hocamızın ve TÜYAK’ın değerli çalışmaları sayesinde elde ettiğimiz bir kazanımdır. Bu yönet-melik, yangın konusu ile ilgili çalışma-ları disipline etti. Yönetmelik üzerinde revizyonlar hâlâ devam ediyor.

TÜYAK’ın yangın konusunda yerel yönetimlerle ciddi bir çalışma içerisinde olması gerektiğini düşünüyorum. Bu konuda özellikle İZODER örneğini ver-mek isterim. Yalıtım bilincini ülkemize TS 825 ile birlikte kazandırdı. Yalıtım konusunda ciddi oranda yerli üretici-lerimiz oluştu. Hâlâ önü açık bir konu ve başarılı işler yapılıyor. Belediyelere, yerel yönetimlere yangın bilincini ka-zandırmanın derdine düşmemiz ge-rekiyor. Hem sektörel açıdan hem de insanların güvenliği açısından çok ciddi boşluklar var. Bu boşlukları TÜYAK ile el ele verip doldurmaya hazırız. Tabii ki bu kolay bir iş değil, çok uzun bir süreç. Her türlü inşaat ruhsatı, denetimler belediyelerin elinde olmasına rağmen, belediyeler içinde bu konuda yeterli teknik personelin olmadığını düşünü-yorum. TÜYAK’ın bu konuda yapacağı şeyler ülkeye hizmettir.

Özellikle yüksek yapılar gibi konu-larda, Türk Tesisat Mühendisleri Der-neği (TTMD) gibi derneklere de çok iş düşüyor. TTMD’nin yüksek yapılar ko-nusunda bir yönetmelik çıkarılmasına vesile olması gerektiğini düşünüyorum.

Yangın gibi pek çok disiplinin işbirliği içinde, koordineli çalışmasını gerekti-ren bir konuda, meslek örgütlerimizin de güçlü bir işbirliği içinde olması ge-rektiğine inanıyorum. Yapılan pek çok çalışmayı da olumlu buluyorum. Bu yüzden geleceğe umutla bakıyorum. Yapılan çalışmaların karşılıksız kalma-yacağını umuyorum.

İrfan Çelimli kimdir?İrfan Çelimli, 1957 yılında Ay-

dın’da doğdu. İlkokul ve ortaokul eğitimini Bozdoğan -Aydın’da ta-mamlayan Çelimli, lise eğitimini Kuleli Askeri Lisesi’nde tamamla-dı. 1980 yılında Ortadoğu Teknik Üniversitesi Makina Mühendisliği bölümünden mezun olan Çelimli, yaklaşık 20 yıl profesyonel olarak 1997 yılına kadar yurt içi ve yurt dışı taahhüt işlerinde olmak üzere çeşitli kademelerde yöneticilik yaptı. 1997 yılında Kipaş Mühendislik firmasına ortak olarak katıldı. Çelimli, METAŞ Mühendislik ve BİLFA Tesisat Yapı Elemanları grup firmalarında kurucu ortak olarak çalışma hayatına de-vam ediyor. Çelimli, 1980 yılından itibaren MMO, 1993 yılından itibaren TTMD, 2000 yılından itibaren İSKİD (2017 yılı başından beri İSKİD üyesi değil) üyesi olarak aktif olarak sek-töre destek veriyor. 08/01/2001 tarihinde MMO Uzman Mühendis belgesi alan Çelimli, 2017 yılının Mayıs ayında MTMD’nin (Mekanik Tesisat Müteahhitleri Derneği) Yö-netim Kurulu Başkanı oldu.

Üyesi Olduğu Topluluklar: MTMD, MMO/TMMOB, TTMD, İstanbul ODTÜ Mezunlar Derneği, Aydın İli ve İlçe-leri Vakfı.


TEKNİK BİLGİSÖYLEŞİ

Ü lkemizde zeminden itibaren 21,50 metre yüksekliğinde olan binalar yüksek bina olarak ta-

nımlanmaktadır. 51,50 metreyle 150 metre arasındaki binalar, çok yüksek binalar; 150 metrenin üzerindekiler ise gökdelen olarak tanımladığımız binalardır.

19.12.2007 tarih ve 26735 sayılı Resmi Gazete’de Bakanlar Kurulu tara-fından yayımlanan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliğe göre; yüksek binalar ve belirli büyüklükteki otel, alışveriş merkezi, eğitim, otopark, depo, imalathane, eğlence, ticari vb. binalarda; yangın söndürme sitemleri, basınçlandırma ve duman kontrol sis-temleri zorunlu olan sistemlerdir. Yapı ruhsatı eki ve uygulama projelerinin Yangın Yönetmeliği’nde ön görülen hükümlere uygun olması zorunludur.

Ancak eksik, hatalı, standartlara uy-gun olmayan şekilde hazırlanan proje-lerle uygulanan yangın sistemleri can

güvenliğimizi tehdit etmektedir. Aynı yönetmeliğin 6. maddesinde; projenin eksik veya hatalı olması ve standartla-ra uygun olmaması halinde yapı ruh-satı vermeye yetkili idareler, yatırımcı kuruluşlar, yapı sahipleri, işveren veya temsilcileri, tasarım ve uygulamada görevli mimar ve mühendisler ile uy-gulayıcı yükleniciler ve imalatçılar, yapı yapılmasında ve kullanımında görev alan müşavir, danışman, proje kontrol, yapı denetimi ve işletme yetkilileri, yangın güvenlik sistemlerinin yeterli olmaması hususunda görevli, yetkili ve sorumlu kılınmıştır. Daha önce İtfaiye Daire Başkanlığınca yapılan ve ne yazık ki yetersiz kalan söz konusu projelerin incelenmesi; 5 Nisan 2012 tarihinde yapılan yönetmelik değişikliği ile İtfa-iye teşkilatından da alınarak, yapı de-netim firmaları ve ilçe belediyelerinin denetimine bırakılmıştır.

Güvenli, sağlıklı, planlı yapı ve kent-lerin oluşumunda bilimsel, teknik proje

ve uygulamalara gereksinim vardır. Ancak meslek odalarımız ne yazık ki bu süreçlerden dışlanmaktadır. Yangın konusunda genellikle uzman olmayan yapı denetim firmaları, yangın firmala-rından aldıkları müşavirlik, danışmanlık hizmetleri ile 1/50 ölçekli avan uygula-ma projelerini hazırlamakta veya onay-lamaktadır. Ancak, detaylı kesin pro-jeler ve tasarım raporu olmadığından, yapım aşamasında firmalardan teklif alınarak yaptırılan yangın sistemleri, eksik, kusurlu ve hatalı olarak uygu-lanmaktadır. İlgili kişi veya kuruluşlar, maddi manevi olarak mağdur olmakta; yangın riskine maruz kalmakta; can güvenliği tehdidiyle karşı karşıya bı-rakılmaktadırlar.

Kandilli Rasathanesi Deprem Araş-tırma Enstitüsü tarafından 25 Aralık 2015 tarihinde sunulan “Türkiye’deki yüksek yapılar envanteri” çalışması-na göre; Ankara, yüksek katlı binalar açısından dünyada 60. sırada yer al-

Yüksek Yapılardaki Yangın Sistemlerine Dikkat!

Ö. Varlık ÖZERCİYES TMMOB Makina Mühendisleri OdasıAnkara Şube Yönetim Kurulu Başkanı

Yangın, Duman Tahliye ve Kaçış Merdiveni Basınçlandırma Tesisatlarındaki Denetimler Artırılmalıdır”

“


GÖRÜŞ

maktadır. Yoğun insan kullanımına açık olan yüksek binalar, vatandaşlarımızın bu konudaki eğitim yeterlilikleri de dikkate alındığında, acil durum planı ve yönlendirmeler konusunda önemli sorunlar barındırmaktadır.

Binaların Yangından Korunması Hak-kında Yönetmeliğinin Genel Sorum-luluklar bölümünde, yüksek binalar ile toplam kapalı kullanım alanı 1000 m2’den büyük imalathane, atölye, depo, otel, motel, sağlık, toplanma ve eğitim binalarında, binaya ait yangın tahliye projelerinin, bina girişinde ve yangın sırasında itfaiyenin kolaylıkla ulaşabileceği bir yerde bulundurulması zorunlu kılınmıştır. Bu konudaki destek elemanı, yeterlilikleri ve sayıları tarafı-mızca takip edilememektedir.

Aynı Yönetmeliğin Periyodik Testler ve Bakım bölümünde yer alan mad-desine göre ise; yangın söndürme sis-temlerinin, bina sahibi, yöneticisi veya bunların yazılı olarak sorumluluklarını devrettiği bina yetkilisinin sorumluluğu altında, ilgili standartlarda belirtilen sistemin gerektirdiği periyodik kont-role, teste ve bakıma tabi tutulması şarttır. Söz konusu sistemlerin yangın sırasında çalışır şekilde kalabilmesi için, sorumlular yönetmeliğin ilgili maddesi gereği hareket etmelidirler. Özellikle bu sistemlerin standartlarda istenen yıllık test ve kontrollerinin, uzman kişi ve kurumlar tarafından yapılması önemlidir.

Ürün ve proseslerin muayene, test ve belgelendirme işlemlerini yapan kurumların, konusunda uzman, şeffaf, güvenilir, bağımsız ve tarafsız olma-sı gerekmektedir. Bu da ancak söz konusu kuruluşların akredite olması ile sağlanabilmektedir. Akreditasyon; laboratuvar, belgelendirme, muayene ve test kurumlarının uygunluğunun bağımsız bir üçüncü kurum tarafından onaylanması ve düzenli aralıklarla iz-

lenmesidir. Odamız, Türk Akreditasyon Kurumu (TÜRKAK) tarafından 17 Mayıs 2004 tarihinde akredite edilmiştir. Bu doğrultuda, akredite muayene kurumu olarak kamusal görev yapan Odamız, gelen yazılı kaçış merdivenleri basınç-landırma sistemlerinin uygunluğuna ve yeterliliğine dair teknik rapor ha-zırlanması kapsamında yapmış olduğu proje kontrol, test ve ölçüm çalışmaları sonrasında mevcut kurulu sistemlerin genel olarak yetersiz olduğunu göz-lemlemiştir.

Makina Mühendisleri Odası, ülkemi-zin gelişmesinde bilimsel araştırmalar yapan, araştırmalarını üyelerinin ve insanlığın hizmetine sunan, kent, çevre ve insanlık yararına kamusal denetim-ler yapan, bilimsel önerilerde bulunan, bilim ve teknolojiyi insanla buluşturan, öznesinde insanın olduğu bir mesleğin ve uygulayıcılarının kurumudur.

TMMOB Makina Mühendisleri Odası Ankara Şubesi olarak;

Yangın söndürme sistemleri tasarım/uygulamada hata, kusur ve teknik ye-tersizlikten dolayı maddi, manevi, hu-kuki ve cezai yasal sorumluluklarla kar-

şılaşılmaması için, site, bina ve yüksek yapı yönetimlerinin gerekli önlemleri alması ve yangın sistemleri periyodik muayene ve kontrollerini yaptırmasının teknik ve yasal bir zorunluluk olduğunu hatırlatıyor,

1- Yangın tesisatları/duman tahliye sistemleri/ kaçış merdiveni basınçlan-dırma tesisatı yeterliliği için bilirkişi raporu hazırlanması,

2- Yangın tesisatları/duman tahliye sistemleri/ kaçış merdiveni basınç-landırma tesisatı projeleri kontrolü ve onayı,

3- Yangın tesisatları/duman tahliye sistemleri/kaçış merdiveni basınçlan-dırma tesisatı periyodik muayene ve kontrolü,

4- Yangın pompa ve fanı, havalan-dırma cihazları, kapasite testlerinin ve ölçümlerinin yapılması konularında, uzman makina mühendislerine dayalı örgütlü yapımızla, kamusal denetim anlayışımız gereği, toplum yararı ve kamu güvenliği için, konunun tüm bi-leşenleri ile birlikte her zaman görev almaya hazır olduğumuzu bir kez daha kamuoyu ile paylaşıyoruz.


GÖRÜŞ

S on yıllarda hızla artan yapılaşma ve bununla birlikte çok sayıda yapılan yüksek katlı binaların,

endüstriyel yapıların, sosyal tesisle-rin birçoğunda yangına göre tasarım yapılmamış, yangın yalıtımı sadece iskân onayı almak için son aşamada yapılmıştır. Yangına karşı alınacak en önemli önlem, yangının yapıya etkisi ve oluşabilecek yangının büyüklüğü ve şiddetini yapı tasarlanırken hesap etmektir. Bu şekilde yangın tehlikesi rakamsal olarak anlaşılacak hem de yapılar daha ekonomik olarak tasarlan-mış olacaktır. İşte bu yönteme yangın mühendisliği denir. Yangın mühen-disliği, kullanılan yöntemlerin farklı olmasına rağmen ülkemizde yaygın olarak kullanılan ve ayrı bir yönetmeliği olan deprem mühendisliğine benzer bir işleyiş felsefesine sahiptir. Yangın Mühendisliği, son 25 yılda Avrupa ve Amerika’da hızla gelişim göstermiştir. Amerika’daki ikiz kulelerin 2001 yılında çökmesiyle bu araştırma alanı ivme kazanmıştır.

Genova İstatistik Derneği’nin yaptığı araştırmaya göre sadece İngiltere’de

bina yangınlarının sayısı yıllık ortalama 100,000’i bulmaktadır. Ülke ekonomi-sine zararı ise yıllık ortalama 1.9 milyar £ olmaktadır. Bina yangınından dolayı hayatını kaybeden insan sayısı ise son 20 yıldır düşüş göstermekle beraber yıllık ortalama 600’u bulmaktadır. Bina yangınlarının ekonomiye verdiği zarar diğer gelişmiş ülkelerde de oldukça yüksektir. A.B.D.’de bu rakam 17 mil-yar $’ı, Almanya’da ise 3 milyar €’yu bulmaktadır. Bina yangınlarının verdiği bu ekonomik yüke karşılık, A.B.D.’de yakın zamanda yaşanan 1994 North-ridge depremi için 20 milyar $ zarar öngörülmüştür. Yıllık ortalamadan he-sap edilirse, 1994’den bu yana bina yangınlarının A.B.D.’ye maliyeti yakla-şık 350 milyar $’dır. Bu karşılaştırma yangının gelişmiş ülkelere depremden daha ciddi bir ekonomik zarara neden olduğunu açıkça göstermektedir.

İstanbul İtfaiyesinden alınan verile-re göre 2016 yılında yaklaşık 15.000 bina yangını olmuştur ve bu rakam son 4 yılda yüzde 25 artış göster-miştir. Konut stokunun hızla arttığı bu dönemde bina yangınlarında da

bu oranda artış beklenmektedir. Bazı sigorta şirketlerinden alınan verilerine göre 1999-2016 yılları arasında tüm Türkiye kapsamında yangın kaynaklı hasarın sigorta şirketlerine maliyeti toplam 1.4 milyar TL’yi aşmıştır. Buna karşılık 1999 depreminin toplam ma-liyeti 630 milyon TL olmuştur. Yangın kaynaklı hasarın uzun vadede depre-min verdiği hasarı en az ikiye katladığı açıkça görülmektedir.

Yangın YönetmeliğiSon olarak 2015 yılı içerisinde revize

edilen Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik Türkiye’nin yan-gın yönetmeliğidir. Bu yönetmeliğin Avrupa’daki özellikle de yangın ko-nusunda uzmanlaşmış İngiltere’deki yönetmeliklerden farkı yangın mühen-disliği yöntemlerini tanımaması ve bu yöntemler ile çözüm üretebileceğini içeren bir maddesi olmamasıdır. Yan-gın danışmanlarından beklenen yönet-melikteki tablolardan bazı rakamları okumak (yangın yalıtım süresi, kaçış mesafesi vb.) ve bu kuralları mima-ri çizimlerde uygulatmaktır. Oysaki

Serdar SELAMETPh.D İnşaat Mühendisliği Bölümü, Boğaziçi Üniversitesi

Türkiye’de Yangın Mühendisliği


GÖRÜŞ

çağdaş ülkelerde uygulanan yangın danışmanlığında, tasarlanan yapının yangına karşı davranış analizi yapılır özgün çözümler üretilir. Ülkemizde ise yangın danışmanlığı çoğunlukla ruhsat için kısmen alınan tedbirler almaktan ibaret olup, uzun vadede ciddi bir yapı stoku içinde yaşayan insanların can güvenliğini hiçe saymaktadır.

Yüksek katlı konut yapıları, AVM’ler, mega projeler

Özellikle İstanbul’daki yapı stoku hız-la artmakla beraber projelerin gittikçe daha karmaşık hale geldiği gözlemlen-mektedir. Yüksek katlı konut yapıların-da ya da AVM ve diğer mega projelerde oluşabilecek yangının vereceği can ve mal kaybı geleneksel yapılardaki yan-gına göre çok daha fazla olmaktadır. Dolayısıyla bu tür karmaşık yapılarda yangın mühendisliği yöntemleri kul-lanılarak yangının yaratacağı tehlike hesap edilmeli ve yapıların yangın riski haritası çıkarılmalıdır.

Yangın mühendisliğine girişYangın mühendisliği, pasif yangın

tasarımı diye de adlandırılır çünkü ya-pının yangına karşı davranışı önceden hesaplanır. Bu tasarımın karşıtı ise aktif yangın güvenliği yaklaşımıdır. Bu yak-laşıma göre bina tasarlandıktan sonra yangın söndürme, alarm, algılama ve yağmurlama sistemleri konularak yapı sisteminin yangına karşı “güvenli” var-sayılır. Bu yaklaşım oldukça riskli ve uzun vadede hatalıdır çünkü yapı sis-teminin davranışını irdelemeye gerek görülmez. Örnek olarak, şiddetli bir deprem sonrasında çıkacak bir yangın, elektrik kesintisinde aktif söndürme sistemlerini devre dışı bırakacak ve bina yangına karşı savunmasız kala-caktır. Buna karşın yüzölçümü çoğun-lukla birinci derece deprem bölgesinde olan ülkemizde halen tek çözüm olarak aktif sistemler öngörülmektedir.

Deprem gibi doğal afet olan yangın da yapılara etkiyen bir yük olarak ta-nımlanabilmektedir. Yapılar, deprem-den gelen yanal yüklere göre tasar-landığı gibi yangından dolayı oluşan düşey ve yatay iç kuvvetlere göre de tasarlanmalıdır. Dolayısıyla yapı

elemanı boyutları sistem analizinde yangının etkisiyle değişebilir. Yangının yapı üzerindeki etkisini hesaplayabil-mek için üç temel analiz yapılır. Bunlar, (a) yangın dinamiği, (b) ısı transferi ve (c) ısı-mekanik yapı sistemi analizi diye ayrılır. İlk analiz yöntemi; yangı-nın oluşumu, yaydığı ısı ve duman ile ilgilidir ve doğrudan yapı içindeki yanıcı malzeme (yangın yükü) ile pencere ve diğer açıklıklardan gelecek oksijen ile ilişkilidir. İkinci analiz yöntemi, yangının yarattığı sıcaklığın yapı elemanların-daki sıcaklık dağılımını hesap eder ve doğrudan elemanın malzeme türü (çelik, beton veya ahşap) ve enkesit boyutları ile ilgilidir. Büyük enkesitli ve ısı iletkenliği düşük olan bir yapı elemanında sıcaklık daha az olur. Çelik elemanlarda iletkenlik yüksek oldu-ğundan, sıcaklık dereceleri yangının sıcaklığına yakın olur ve bu yüzden çoğu çelik elemanda sıcaklık artışını yavaşlatan intumesan boya ve taş yününe benzer yangın yalıtımları kul-lanılır. Üçüncü ve son analiz yöntemin-de ise sıcaklığı artan elemanların bir yapı sistemi içindeki davranışı hesap edilir. Isı-mekanik analiz yöntemleri deprem mühendisliğinde kullanılan-larla benzerlik gösterir. Farklı olarak, yapı elemanlarının sıcaklık artışından dolayı genleşmeleri ve farklı kesit zor-ları (iç kuvvetler) oluşturmaları denge denklemlerini değiştirir. Ayrıca, yangın boyunca yapı malzemelerinin rijitlik ve mukametlerinde düşüş olduğun-dan ısı-mekanik analiz yöntemlerinde yapı sistemi yüksek derecede doğrusal olmayan (elastik olmayan) dayranış gösterir ve bu davranışı çözümleyebi-len yöntemler uygulanır.

Son olarak, yangın mühendisliği ile doğru tasarım, doğru malzeme, doğru uygulama, gerçek anlamda yapılan denetim ile ülkemizde yangın danış-manlığı konusunun gelişeceğini ve ya-pısal yangın riski konusunun temelden çözüleceğini düşünüyorum.

Türkiye’de yangın mühendisliğinin yaygınlaşması

Türkiye’de yangın mühendisliğini yaygınlaşması için öncelikle bu konuda deneyimli yurtdışındaki mühendislerin

Türkiye’de yangın mühendisliğinin tek-nik bilgilerini içeren dersler vermeli, kendi tecrübelerini aktaracak bir plat-form oluşturulmalıdır. Teknik altyapı, üniversitelerimizin yangın mühendisliği yüksek lisans ve doktora programları oluşturması ve bu konuda uzmanlar yetiştirmesi gerekmektedir. Uzun va-dede, bu programlarda yetişen mü-hendisler Türkiye yangın yönetmeliğini daha çağdaş ve ezberden uzak hale getireceklerdir.

2012 yılında Boğaziçi Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümünde kur-duğum yangın mühendisliği araştırma grubunu halen devam ettirmekte ve ülkemizde yangın mühendisliğini in-şaat sektörüne tanıtmak için çeşitli çalışmalar yapmaktayım. Amerika’daki Duke ve Princeton Üniversitelerinden lisans ve doktoramı aldıktan sonra Türkiye’nin yangın mühendisliği konu-sunda atılım yapabilmesi için konunun uzmanlarının bir araya geleceği yangın mühendisliği araştırma merkezi kurul-ması gerektiğini savunmaktayım. Bu merkezin devlet ve özel sektör destekli olması, Avrupa projeleri ve fonlarıyla kendini besleyebilmesi ve yurtdışından uzmanlar getirerek Türkiye’nin yeni ne-sil yangın mühendislerini yetiştirmesi amaçlanmaktadır.

2015 yılında Birleşik Krallık tarafın-dan verilen Newton Araştırma fonunu kazandıktan sonra, İngiltere’de şehir şehir gezerek yangın mühendisleri ve araştırmacılar ile görüşmeler yapıp bilgi topladım. 2 yıl boyunca araştırılan tüm konuların Türkiye’deki ilgili uzmanlara aktarılması için Boğaziçi Üniversitesi’nin ev sahipliğinde Yangın Güvenliği Ça-lıştayı düzenledim. 26 Temmuz 2017, Çarşamba günü Vedat Yerlici Konferans Salonu’nda tüm gün süren çalıştayda konunun uzmanı akademisyenlerle sektörden isimler bir araya geldi. Yan-gın güvenliği konusunda farkındalığı artırmayı amaçlayan çalıştayda, var olan yangın yönetmeliği masaya ya-tırılırken çalıştaya Manchester Üniver-sitesi’nden katılan Prof. Yong Wang ve yangın mühendisliğinde dünya lideri Arup şirketi temsilcileri Iris Chang ve Panos Kotsovinos yangına dayanımlı tasarım hakkında bilgi verdi.


GÖRÜŞ

ocaeli Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi, Türkiye’nin en başarılı itfaiye teşkilatları arasında yer alıyor. Ulusal ve uluslararası katılımların olduğu kapsamlı eğitim çalışmaları, tatbikatları, sürekli yenilenen teknolojik

altyapısı, gönüllü itfaiyeci ordusu, müfrezeleri ile pek çok itfaiye teşkilatı için model olma niteliğinde. Geçen günlerde Türkiye’de bir “ilk”e imza atarak bir AVM’de, detaylı yangın senaryosu ile gerçekleştirdiği yangın tatbikatı ile gündeme gelen Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Dairesi’nin Başkanı Doğan Kara, itfaiyenin çalışmalarını, yangın güvenlik konusundaki değerlendirmelerini okurlarımızla paylaştı, yangın güvenlik konusunda ilgi çekici bilgiler verdi.

K

“Denetimler, sadece yapıldığı esnaya ait tespitleri içerir, yangın güvenliği için önce binanın yatırımcısı, tasarımcısı, sonrasında da işletmecisi, bilinçli olmalıdır”

“Yangın mühendisliği eğitimi Türkiye’de bir ihtiyaç”

Kocaeli İtfaiyesi olarak yangın yönet-meliğini Türkiye’de en ciddi uygulayan itfaiyelerden biri olduğumuzu söyleye-bilirim. Kocaeli İtfaiyesi olarak Yangın Yönetmeliğini en ciddi uygulayan itfa-iye olmamızın arkasında siyasetçilerin bize verdiği destek yatıyor. Yangın raporunda asla kayırma yapılmadığını söyleyebilirim. Burada tekniğe, bili-me saygı gösteriliyor. Son 7-8 senede itfaiyemizin yıllık çıkış sayısı 10 bin 700’den 8 bin küsura indi. Bunun en önemli sebebi, yangın yönetmeliğini olabildiğince titizlikle uyguluyor ol-

Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire Başkanı Doğan Kara:


SÖYLEŞİ

mamız. Nüfusun ve sanayi tesislerinin artmasına rağmen yangın sayımızda azalma var.

İtfaiyemizde 100’ün üzerinde üni-versite mezunu istihdam ediyoruz. Yangın konusunda oldukça yetkin 26 teknik personelimiz var. Bu ekip, uzun bir süreç içerisinde belli bir olgunluğa geldi. Günlük hayatta, nüansların or-tadan kaldırıldığı, köreltilmiş, sığlaşmış bir dil kullanıyoruz. Çok az kelimelerle konuşuyoruz, aynı sözcüklere aynı anlamları yükleyemiyoruz. Bu sebeple yönetmelikte yer alan tanımları da aynı şekilde yorumlayamayabiliyo-ruz. Bunun için personelimizin çok iyi yetişebilmesi için 3-4 yıllık bir süreç-ten geçmemiz gerekti. Abdurrahman Kılıç hocamız, personelimizin yönet-meliği doğru anlamaları konusunda çok yardımcı oldu, konferanslar verdi. Yönetmelikte bir noktada tereddüte düştüklerinde danıştılar, hocamızdan her zaman destek aldılar. Bundan 4-5 sene öncesine kadar hocamızla her daim iletişim içindeydiler. Tabii son zamanlarda kadromuzun yetkinliği art-tıkça daha seyrek destek alma ihtiyacı duyuluyor. Ama sürdürülebilir gelişme vizyonumuz çerçevesinde, uygulama-da birliği sağlamak, yönetmelikten farklı anlamlar çıkarmamak, farklı bi-rimlerin aynı iş yerine gittiği zaman, aynı şeyleri söyleyebilmesi için her hafta toplantı yapılıyor, geçmiş hafta-da yaşananlar paylaşılıyor, tartışılıyor.

Yangın konusunda yetkinlik sağla-mak ve bu yetkinliği geliştirebilmek için birimlerin kendi içinde sistematik bir çaba sarf etmesi gerekiyor. Zira yangın, çok boyutu olan bir alan ve ülkemizde “yangın mühendisliği” gibi bir bilim dalı yok. Yangın mühendis-liği eğitiminin Türkiye’de bir ihtiyaç olduğunu düşünüyorum. Bu ihtiyacın farkına varılmalı ve gereği yapılmalı.

“Yangın Uzmanı” kimdir, bu unvan nasıl kazanılıyor?

Türkiye’de, bazı kişiler hadlerini bil-meksizin “yangın uzmanı” diye iddialı

kartvizitler bastırabiliyor, bilirkişi gibi kabul görüyor. Bu çok yanlış bir şey.

“Yangın Uzmanlığı”nın bilimsel bir ta-nımı, altyapısı olması gerekiyor. Pek çok örnek olayda, bilirkişilerin üniver-sitelerde akademik bir titri olsa bile hiçbir tecrübesi olmadığını görüyo-ruz. Mahkemelere, hukuk tarafından ciddiye alınan ama asla gerçekleri yansıtmayan birtakım raporlar verili-yor. Bu karmaşa ortadan kaldırılmalı.

“...personelimizin çok iyi yetişebilmesi için 3-4 yıllık bir süreçten geçmemiz gerekti.”

Ülkemizde maalesef bilirkişiler üzerine inşa edilmiş bir hukuk sistemi var, uzmanlık mahkemeleri yok. Bazen bunun sıkıntılarını yaşıyoruz.

İtfaiyeler yangın güvenlik raporunu veriyor, bu, işletmecinin sorumluluğunu kaldırmıyor

İtfaiye olarak herhangi bir yaptırı-mımız yok. Yaptırım ancak verdiğimiz yangın güvenliği raporu ile dolaylı olarak sağlanabilir. Yeni açılan tüm iş yerlerinin yangın güvenliği raporu alması gerekiyor.

Her koşulda TSE’si olmayan, bel-

gelendirmesi, onayı olmayan hiçbir malzemeyi kabul etmiyoruz. Güvenliği olmayan kurumları kapatmak ya da bu kurumların faaliyetini durdurmak konusunda bir yetkimiz yok. İş yeri açma ve çalışma ruhsatlarında “yan-gın raporu olmadan çalışamaz” şek-linde hükümler var. Ancak bu şekilde bir yaptırım söz konusu olabilir. Yoksa itfaiyenin hukuki olarak yapabileceği çok fazla bir şey yok.


SÖYLEŞİ

Kocaeli Valiliği her sene yüksek riskli yerleri denetlemek üzere bir komisyon oluşturur. Bu komisyonda ekip arka-daşlarımızı görevlendiriyoruz. Akar-yakıtla ilgili sektörler, Kocaeli Sanayi Bölgesi, enerji sektörü, okullar, yurtlar, hastaneler, petrokimya tesisleri gibi yerlerin denetimlerini her sene düzenli olarak yapıyoruz. Ama asıl denetim so-rumluluğu, o iş yerinin idarecisindedir. Gittiğimiz zaman sistemler çalışıyor olabilir, ancak ertesi gün bir onarım vesilesiyle orada çalışan ustanın ba-sit bir hatası yüzünden çalışmayabilir. Dolayısıyla bizim gözlemimiz o an için geçerlidir, ertesi günlerde ne olacağını bilmek mümkün değil. Bu sorumluluk işletmecidedir.

Yangın sonrası süreçte raporlan-dırma sorumluluğumuz var

Yangın sonrası süreçte bizim ra-porlandırma gibi bir sorumluluğumuz var. Ama yangının kaynağı konusunda genellikle bariz, herkesin anlayabi-leceği, tartışmasız bir durum varsa rapora yazılıyor. Aksi takdirde rapora kaynağın bilirkişi tarafından tespiti istendiği yazılıyor. Çünkü adli süreçte raporda imzası olan personelin tüm adli oturumlara katılması gerekiyor ve bu, çalışmalarımızın kesintisiz süre-bilmesi konusunda sorun teşkil ediyor. Bölgemizde senede bir iki kez de olsa maalesef toplumda ses getiren büyük yangınlar olabiliyor. Böyle bir durumda en tecrübeli arkadaşlarımız ve mü-

dürlerimizle, bizzat benim eşliğimde olayı mercek altına alıyor ve kesin bir kanaat oluşturmaya gayret ediyoruz. Bazen kesin bir neticeye varıyoruz, bazen, yangın yerinin çok fazla tahrip olduğu durumlarda, kesin bir neticeye ulaşamadığımız da oluyor.

Proje kontrolleri alt belediyelerimizin sorumluluğunda ama gerektiğinde danışmanlık ve destek hizmetleri veriyoruz

Proje, alt kademe belediyelerinin sorumluluğunda. Biz bundan bir buçuk yıl önce alt kademe belediyelerinde proje inceleme biriminde görev alan arkadaşlarımızı birkaç ay boyunca yanımıza alarak yetiştirmeye çalıştık. Arkadaşlarımızın yeterince bilgi birikimi ve tecrübesi olmadığı için yine danış-manlık hizmeti vermeye devam ediyo-ruz. Onların üstesinden gelemeyeceği karmaşık projeler olduğu zaman alt kademe belediyesindeki sorumlu kişi, projeyi bizim proje birimimize getiriyor ve proje birimimiz onlara rehberlik edi-yor. OSB’ler özellikle kendi projelerini bize gönderiyor, akaryakıt istasyonları da aynı şekilde bizim sorumluluğumuz-da. Onların projelerini biz inceliyor ve gerekli müdahalelerden sonra tasdik ediyoruz. OSB’lerin idarecileri eğitim-lerini kendileri veriyor, ancak OSB’ler tarafından eğitim desteği talep edilirse, bu talebi cevapsız bırakmıyoruz. Ayrı-ca şunu da belirtmek isterim, Kocaeli Büyükşehir Belediyesi İtfaiye Daire

Başkanlığı olarak Türkiye Belediyeler Birliği’nin eğitim partneriyiz. Bugüne kadar 117’si yurtdışından olmak üzere, yaklaşık bin 700 itfaiyeciye üç haf-ta süreyle “Temel İtfaiyecilik Eğitimi” verdik. Bu süreç devam ediyor. Her ay bir grup geliyor. Bunun altyapısını da Türkiye Belediyeler Birliği hazırlıyor, gelecek insanları seçiyor. Bu eğitime katılanlara A’dan Z’ye tam bir itfaiyeci kıyafeti de hediye ediliyor. Eğitim alan-lara da sertifikaları tarafımızdan verili-yor. Eğitimlere Anadolu’dan da katılım sağlandı ve gayet olumlu geri dönüşler aldık. 10-15 yıllık bir itfaiyecinin “Çok şey öğrendim. Asıl şimdi gerçek itfa-iyeci oldum” dediğine bizzat tanıklık ettim. Kısacası eğitim konusunda bize gelen talepleri yüzde 100 karşılıyoruz.

Dünyada itfaiye ile sigorta şirketleri işbirliği içinde, bizde de öyle olmalı

Sigorta şirketleri, itfaiyecilerin dertli olduğu bir konudur. Dünyada sigorta şirketleri ve itfaiye el ele çalışır. Ancak ülkemizde ne yazık ki sigorta şirket-lerinde itfaiyecilerle el ele çalışmak gibi bir kültür oluşturulamadı. Sigorta şirketleri, sigorta primlerinin yangınla ilgili pay için ayrılan bedelin yüzde 10’unu itfaiyede harcanmak üzere bize ödüyor. Bizim bu konuda bazı gözlem-lerimiz var: Diyelim ki 100 bin liralık bir sigorta poliçesinin klozlarına (clause) baktığımızda, “yangın ve yanardağ püskürmesi 1000 lira” şeklinde bir ifade görüyoruz. Sözleşme 100 bin lira tutarında ama yangını ilgilendiren pay 1000 lira olduğu için, itfaiyeye bunun yüzde 10’unu yani 100 lira ödüyorlar. Halbuki 100 bin liralık bir sigorta poli-çesi varsa itfaiyeye bunun 1000 lirasını yatırmaları söz konusu olması gerek. Çünkü gerçek hayata baktığımızda, si-gorta risklerinin büyük oranda yangın kaynaklı olduğunu görüyoruz. Kanun koyucular, faaliyetlerimizin sigortanın ödemelerini azaltacağı varsayımıyla bize primden bir miktar pay ayırmış, ama sigorta şirketleri itfaiyeleri kendi risklerini azaltan çözüm ortakları olarak görmüyor.

Birçok itfaiyeci arkadaşım bu dergi-yi okuyacak. Onlarla elbirliğiyle belki


SÖYLEŞİ

kanun yapıcıya sesimizi duyurabiliriz. İtfaiyeye verilen payı yani yüzde 10’u yüzde 1’e indirsinler, ama bize toplam poliçe bedeli üzerinden ödesinler. Ör-neğin araçta sıkışan vatandaşı çıkart-mak olsun, yanan aracı söndürmek olsun, trafik kazalarına büyük oranda biz müdahale ediyoruz. Sigorta şirket-leri, yeterince hızlı müdahale ettiğimiz ve kurtardığımız kişinin hayatta kal-ması sebebiyle, kurtarılan müşterisine fazla yara almadığı ve tedavisi uzun sürmeyeceği için sayemizde birtakım ödemeleri daha az yapıyor. İtfaiyelerin trafik sigortalarından da bir pay alma hakkının olduğu kanaatindeyim.

Her sene TÜYAK, sempozyum düzen-liyor. Ben bu tarz etkinliklere sigortacı-ların geldiğini görmedim. Bizden uzak duruyorlar. Umarım Kasım’da gerçek-leştirilecek TÜYAK sempozyumunda sigortacıları da görebiliriz. Çünkü biz sigortacılarla partneriz, neticede bi-zim faaliyetlerimiz onların ödemelerini düşürüyor, devraldığı riski azaltıyor. Biz ilk denetimi yapıp rapor verdikten sonra, orada, herhangi bir zamanda yangın önleme sistemleri açısından bir şeyler devreden çıkmış olabilir. Ama sigortacı her sene poliçesini yapmadan eksperiyle birlikte gidip bina güvenli-ğini test etmeli. O eksperin bizim ekip mensuplarımız kadar bu mevzuata hâkim olması lazım, uzman olması lazım, gördüğü yanlışı da bize bildir-mesi lazım. Dünyadaki uygulamaları böyle. Yurtdışında itfaiyecilik yapan arkadaşlarımızla konuşuyoruz, sigorta şirketinin uygunsuz bir şey gördüğü zaman onlara mutlaka haber verdiğini söylüyorlar. Bizim ise sigortacılarımızla tanışmamız ancak mahkemelerde olu-yor. Her seferinde büyük yangınlardan sonra yetersiz, bilinçsiz ve geç müda-hale sebebiyle bizi mahkemeye veri-yorlar, vatandaşa ödedikleri parayı da bizden istiyorlar. Biz sigorta şirketi de-ğiliz. Öyle bir sorumluluğumuz olsaydı sigorta şirketlerine -en azından yangın riskleri konusunda- gerek olmazdı.

Yüksek yapılarda yangın güvenliği, yatırımcının ilk gözettiği kriter olmalıdır

Yüksek yapıların yangın güvenliğinin

öncelikle o yapıları yapanların sorum-luluğunda olduğu unutulmamalıdır. O yapılar kendileri yangınla mücadele edecek, kendi yangın güvenliğini gö-zetecek şekilde yapılmalıdır. Tasarımda, hatta tasarım öncesi etütlerde yapının yangının çıkmayacağı, çıksa da insan-ların güvenle ve hızlı tahliye olabile-cekleri şekilde olması öngörülmelidir. Bir gün yüksek yapılarda itfaiyenin yangın müdahalesi konusu konuşu-luyordu; ben binalarla merdivenlerin yükseklik yarışına giremeyeceğini söyledim. Merdiven fiziki olarak belli bir yere kadar çıkabilir ama binaların sonu yok, yüzlerce metreye çıkabiliyor. Hatta 1 km yüksekliğe sahip bir bina bile yapıldı, ancak 1 km merdiven yapacak halimiz yok. 24 katlı Gren-fell Tower yangınında itfaiye 12. kata kadar erişebildi ve can kayıplarının

eğer her katta enine bariyerler çekil-miş olsaydı, yangın o kadar hızlı bir şekilde yayılmazdı, insanların kaçma-sına fırsat verirdi. Grenfell Tower yan-gını için de görüşüm bu yönde. Aynı yalıtım malzemesi kullanmaları ama katlar arasında yangın geçirimsizlik sağlayacak bariyerler koymuş olmaları halinde bu sonuç alınmazdı.

“Sigortacı eksperiyle birlikte gidip bina güvenliğini test etmeli. O eksperin gördüğü yanlışı da bize

bildirmesi lazım. Dünyadaki uygulamaları böyle.”

tamamı, 11. katın üzerinde yaşandı. Özetle çok yüksek bir yapı tasarlar-ken, yönetmeliklerin de ötesine çıkılıp olabilecek en kötü senaryolar düşünül-meli. Yönetmeliğin yeterli gördüğünün de üzerinde tedbirler alınmalı. Grenfell Tower yangını her ne kadar bir buz-dolabından çıkmış olsa da hızla tüm yapıyı sarması ve elim sonucu, bina yalıtımında kullanılan malzemenin yangın güvenliği açısından uygun ol-mamasından kaynaklandı. Bu binadaki

“uygun olmayan” yalıtım malzeme-si, Türkiye’nin bina yalıtımı alanında yaygın biçimde kullanılıyor. Benzer nedenli Polat Tower yangınından sonra arkadaşlarımızla şifai olarak her kat arasına sac bir parçayla engel/bariyer konulması konusunda görüş geliştirdik. Bina sahibi yönetmelikte böyle bir şe-yin olmadığını söylerse, tabii ki çaresiz kalacağımız bir şey. Polat Tower’da

Mevcut binalarda yangın güvenlik konusundaki iyileştirmeler güç, zaman zaman da imkânsız olabiliyor

Mevcut yapı stoğu, Türkiye’nin büyük sıkıntısı. 2015 yılından sonra binaların tamamı raporlandırıldı, iş yerlerinin yangın güvenlik belgesi al-ması ruhsat mevzuatına ilave edildi. Öyle yerler gördük ki, gereken şartları sağlaması mümkün değil. Revizyona da uğrasa mümkün değil. Örneğin bi-nanın üç tarafı da kapalı, hangi tarafa yangın merdiveni koyulabilir ki?

Yeni binalarda da, inşaatın tam ortasında binanın kullanım amacının değiştirilip başka bir yapı türüne çev-rilebildiği duyuyoruz. Bu da başka büyük sıkıntılar getiriyor. Zira yapı-nın kullanın amacı, yangın güvenlik konusundaki tasarımı da doğrudan etkileyen bir faktör.


SÖYLEŞİ

Bazen binayı yıkıp yeniden yapmak en iyi çözüm. Ama burada da izin veri-len kat yükseklikleri ile ilgili bir sorunla karşı karşıya kalınıyor. Bölgemizde, depremden sonra kat sayılarında re-vizeler yapıldı. Mevcut yedi katlı bir bina yıkılırsa, kat sayısında düşme olacak, çok kişi buna razı olmuyor. Bunlar aşılması zor mevzular. Bizim şu anda yangın güvenlik raporu ver-meyeceğimiz pek çok bina var. Eski binalar için de yönetmelikle birtakım tedbirleri fazlalaştırarak belki bazı şey-lerin birbirine alternatif oluşturulması gerekir. Yönetmelik olmadan biz bunu akılla çözmeye yanaşmayız.

Yangınların çoğu küçücük bir ihmalden çıkıyor

Çoğu yangın aslında küçük ihmaller-den çıkıyor, bu çok üzücü bir şey. Bazen öyle projeler görüyoruz ki her şeyiyle mükemmel, ama sprinkleri açılmamış ve çalışmamış, gidip baktık ana vana kapalı. Niye diye sorduk, “Su damlatı-yordu, biz de vanayı kapattık” cevabını aldık. Binaya her türlü yatırım yapılmış, olması gereken bütün tedbirler alınmış ancak ana vana kapatılmış. Basit bir contayı değiştirmekten imtina etmişler

ve ana vanayı kapatmışlar. Trajikomik bir durum. O anda yangın çıksa ana vana kapalı olduğu için sprinkler ça-lışmayacak ve bina yanacak. O kadar yatırım boşa gidecek ve binada çalışan esnaf ticaretinden olacak. Yazıktır.

Başarımızın ardında gönüllü itfaiyecilerimiz var

Gönüllü itfaiyecilerimizden de bah-setmek isterim. Bin 300’ün üzerinde eğitim verdiğimiz gönüllü itfaiyecimiz var. Bunların tamamı tabii ki sürekli bizimle değil ama 100’ün üzerinde gönüllü itfaiyeci sürekli bizimle beraber çalışıyor. Büyük yangınlarda bu sayı daha da artıyor ama ortalama 100 gönüllü itfaiyeci ile birlikteyiz. Müf-rezeler de gelir nöbet tutar. Ayrıca ulaşımın sıkıntı olduğu yerlerde gönül-lülerimizin elinde 8 tane itfaiye aracı var. Bir yangın durumunda ekibimiz esnaflarımıza, muhtarlarımıza ulaşır, eğer yangın bölgesi onlara yakınsa önce onlar ardından, ekiplerimiz yangın yerine varır. Zaten yangın bölgesi ya-kınsa onlara ekibimiz tarafından haber verilir. Kocaeli’nin köylerine homojen bir şekilde dağıtılmış 79 tane 3 ton-luk tankerimiz var. Bunlar traktörlerin arkasında yangın bölgesine gider ve yangına müdahale eder.

Başarımızın arkasında gönüllülerimi-zin bize verdiği destek yatıyor. Türki-ye’de gönüllü itfaiyecilik desteklenmeli. Bütün dünyada bu yapılanmalar var. Biz şanslı bir itfaiyeyiz ki arkamızda böyle bir gönüllü potansiyeli mevcut. Normal bir müfreze gibi yangına mü-dahale eden gönüllü müfrezemiz var. Özellikle bir kişiden bahsetmek isterim: Mehmet Sadık Kabaca’nın oğlu bizim gönüllümüzdü, genç yaşta kalp krizin-den vefat etti. Gebze’nin Mollafenari köyünde tarım aletleri tamirciliği mes-leğini sürdüren babası Mehmet Sadık Kabaca, oğlunun itfaiye arabasını ver-medi ve görevini devralmak istedi. Ka-baca’nın dükkânının yakınında ona bir müfreze yaptık. Müfrezenin yapımın-da bile kendisi bizden çok emek sarf etti. Onun bu üstün gayretini Belediye Başkanımız İbrahim Karaosmanoğlu mükafatlandırdı ve ona en son model bir araç tahsis ettik. Daha önce de aracı

vardı ancak eski modeldi. Mehmet Sa-dık abimiz gece gündüz bizim normal personelimiz gibi efor sarf ediyor. Ge-cenin ilerleyen saatlerinde bir yangın haberi geliyor, bir bakıyoruz Mehmet Sadık abimiz yangın yerinde. Kendini bu işe adamış, kıymetli bir insan. 12-13 yaşlarında bir torunu var ve onu yetiştiriyor. Dede torun beraber gidiyor olay yerine. Bunlar gönüllülerimizin yıldızı. Mehmet Sadık Kabaca ayrıca Konya’da Yılın Gönüllü İtfaiyecisi seçildi.

Deniz sezonunda Kocaeli’nde okul-ların kapandığı hafta ile açılacağı hafta arasında her gün 150 civarında insanla 10 ayrı plajda, insanlarımızın boğulma-sını önleme ya da boğulma durumunda kurtarmaya yönelik faaliyetimiz var. Bu konuda belediyemizin sağlık birimi de bize hizmet veriyor. Çok tecrübeli teknisyenlerimiz var. Suyun içinde 15 dakika kalmış bir insanı bile hayata geri döndürdüklerine şahidiz. Geçen yıl bin 600’ün üzerinde insan boğul-maktan kurtarıldı. Bu konuda Kocaeli Su Kazaları Engelleme Merkezi KOS-KEM de çok hayırlı işler yapıyor. 17 Haziran 2017 tarihinde başlayan yeni sezon, 17 Eylül 2017 Pazar günü saat 18:00’de sona erecek. Sezon boyunca Marmara Denizi’nde Karamürsel Altın-kemer, Darıca Bayramoğlu halk plajları ile, Karadeniz’de Kandıra Bağırganlı, Seyrek, Sarısu, Kerpe, Kumcağız ve Cebeci halk plajlarında dahil olmak üzere 8 sahil bölgesinde haftanın yedi günü cankurtaranlık hizmeti verilecek. Sivil Toplum Kuruluşları ile yapılan can-kurtaranlık projesi Türkiye’de ilk ve tek olma özelliğini taşıyor.

Yangın çıkmasına sebep olan etkenler arasında göz ardı edilenler…• Prizler ve vidalı bağlama yöntemi

Yangının çıkma sebeplerinin başında elektrik, uygun olmayan tesisat, uygun olmayan prizler geliyor. Prize kabloyu bağlarken kullanılan vidalı bağlama yöntemini yanlış buluyorum. Bunlar çoğu zaman yangının kaynağıdır. O yüzden bu konuya dikkat çekmek ge-rektiğini düşünüyorum.

Bilindiği gibi elektrik kabloları kon-nektörle tornavidalarla birbirine bağla-


SÖYLEŞİ

nıyor. Buna tamamen karşıyım, bu fişli hale getirilmeli. Ortaya çıkan tesisat, montajda çalışan işçilerin kalitesiyle doğru orantılıdır. Lamba yanıyorsa ya da bir şey prize takılıp çalıştırılıyorsa sorunun olmadığı düşünülüyor. Ancak çoğu zaman kablolar iyice sıkılmadığı için zaman içinde bazı problemler ya-

• Çamaşır veya bulaşık makinesini çalıştırıp evden gitmek

Evsel elektrik kullanımlarında da dikkat etmemiz gereken şeyler var. Priz yerinden çıktıysa mutlaka değiş-tirilmeli, o prize bir şey takılmamalı. Evde değilseniz elektronik aletlerin hiçbiri çalışır durumda olmamalı. Ça-

ye başladıysa yangın çıkar. Bir yangın kaynağı da budur.

• İçinde su kalan pet şişeler

Yaz sıcaklarında bilmeden yaptığımız bir yanlış daha var. Sıcaklarda malum hepimizin elinde bir pet şişe var ve su içerek geziniyoruz. İçindeki suyu mutlaka bitirin, tabiata atmayın. Su az bir miktar kaldı ve tabiata attınız diyelim. Şişenin içinde kalan o çok az miktardaki suyu, güneş ışını uy-gun açıda yakalarsa, o çöp kutusunu tutuşturur. Bu yapılan hata, ormanda yapıldıysa, orman tutuşur. Su tamamen bitmişse herhangi bir tehlike arz etmez. Ancak içerisinde bir yudum bile olsa yangın kaynağıdır. Şişenin ağzı açıksa buharlaşma hızıyla belki tutuşmayabilir. Ancak kapalıysa buharlaşma olmaz, su güneş ışınlarına maruz kaldığında mercek etkisi görür, yangının çıkması kaçınılmazdır.

Son Söz“Bize bir şey olmaz” diyene er ya

da geç “bir şey” oluyor. Ama tedbirli insanlar kolay kolay kötü bir olay yaşa-mıyor. Küçük bir tedbirsizlik ve ihmalin faturası ne yazık ki çok büyük oluyor.

Doğan Kara kimdir?Doğan Kara, 1957 yılında Yu-

nanistan İskeçe’de dünyaya geldi. İzmit Kurtuluş İlkokulu, Mimarsinan Ortaokulu, İzmit Sanat Okulu Maki-ne Teknisyenliği bölümünü bitiren Kara, Yıldız Üniversitesi Kocaeli Mü-hendislik Fakültesinden Endüstri Mühendisi olarak mezun oldu. 1978 yılından bu yana Kocaeli Beledi-yesinin İmar, Gelir, Makine Bakım Onarım, Ulaşım, Ruhsat birimlerinde görev yapan Kara, 2008 yılından itibaren İtfaiye Daire Başkanlığı gö-revini sürdürüyor. Evli, 4 kız çocuğu ve 4 torunu var.

“Başarımızın arkasında gönüllülerimizin bize verdiği destek yatıyor. Türkiye’de gönüllü

itfaiyecilik desteklenmeli. “

şanabiliyor. Elektrik yüzeyden transfer olur, orada noktasal bir temas söz ko-nusu. Yani o bağlantı yerinin çapı ile içine giren kablonun çapı arasında çok büyük bir orantısızlık var. Dolayısıyla elektrik transferi bir çizgi üzerinden oluyor. Kablo sadece sırtıyla, bir çizgi halinde bağlantı yerine değiyor. Hal-buki elektriğin sıhhatli olarak transfer edilmesi için bütün yüzeyinden transfer edilmesi lazım. Ama jaklı sistem olursa, bu bütün yüzeyleriyle temas eder ve hiçbir ısınmaya fırsat vermeden elekt-rik transfer olur.

Ayrıca bilindiği gibi prizlerimiz hep büyük delikli ama telefon şarj cihazla-rımız ince, basit elektronik aletlerimiz hep ince. Şarj için prize takıldığında ince bir uç temas ediyor ve elektrik bir tek noktadan transfer ediliyor. Çektiği amper ne kadar düşük olursa olsun mutlaka orada bir şerare oluşturabi-liyor. Şerare aslında elektriğin metali yakmasıdır. Yanan metal elektriği ge-çirmekte daha da dirençli hale geliyor. Bir müddet sonra elektrikli ısıtıcı gibi çalışmaya başlıyor. Bir su ısıtıcısı, uy-gun prizde kullanıldığında hiçbir tehlike arz etmez, ama telefon şarj cihazı çok düşük amper olmasına rağmen geniş delikli bir prizin içerisinde tek noktadan değdiği için yangın çıkartabiliyor. Buna dair örnekleri gördük. Jaklı sistem olsa hiçbir tehlike olmaz.

maşır veya bulaşık makinesini çalıştı-rıp evden asla çıkmamalısınız. Prizde kalabilir, ancak çalışır vaziyette asla bırakılmamalı.

Örneğin çamaşır makinenizi çalışır vaziyette bırakıp evden çıktınız. Suların kesildiğini, o anda çamaşır makinenizin ventili açtığını ve su almaya çalıştığını varsayalım. O ventiller plastiktir, elekt-rik bobiniyle musluk açılıyor ve çamaşır makinesinin içinde su seviyesi yükse-lince musluğu kapatıyor. Ventil açık ve bobinde elektrik var, makine suyun gelmesini bekliyor ki elektriği kessin. Sular kesik olduğu için su gelmeyince, o plastik ventil ısının artmasıyla eriyor ve yangına sebep oluyor. Makinelerin 5 yılda bir değişmesi lazım.

• Mutfak aspiratörleriBir örnek daha vermek isterim, mut-

faklarımızdaki aspiratörlerin filtreleri-nin bakımının ve temizliğinin mutlaka yapılması gerekiyor. Çünkü havadaki yağ zerreleri, aspiratörün motorunun içine zerrecikler halinde nüfuz ediyor. Yemek yağı bir süre sonra sakızlaşır, evsafını kaybeder ve yapıştırıcı görevi görmeye başlar. Eğer aspiratördeki motorun rejimi, misal 2 bin devire göre ayarlandıysa ve sizin motorunuz artık yataklardaki yağın sıkışmasından ve yağın sakızlaşmasından dolayı 2 bin devir değil de 500-600 devir dönme-


SÖYLEŞİ

TARİH ETKİNLİK YER LİNK

19-21 Eylül 2017 International Security, Surveillance & Fire Safety Exhibition Karachi Pakistan http://www.securityasia.com.pk

19-21 Eylül 2017 9.th Annual Fire Protection and Safety in Tunnels 2017 Bergen Norway http://www.arena-international.com/fpst/

20-21 Eylül 2017 The Emergency Services Show Birmingham UK https://www.emergencyuk.com/welcome

21-22 Eylül 2017 ICFSST 2017 : 19th International Conference on Fire Safety Science and Technology London UK https://www.waset.org/conference/2017/09/london/

ICFSST/home

24-27 Eylül 2017 2017 AFSA Annual Convention & Exhibition Las Vegas, NV, USA https://www.firesprinkler.org/convention/

25-26 Eylül 2017 Critical Communications MENA Dubai BAE https://tmt.knect365.com/critical-communications-mena/

27-29 Eylül 2017 Securika Siberia Novosibirsk http://securika-siberia.ru/en-GB/

28-29 Eylül 2017 European Health and Safety Management Forum Berlin Germany https://glceurope.com/events/category/conferences/health-and-safety/

09-11 Ekim 2017 OFSEC Oman Fire Safety & Security Expo Muscat Oman http://muscat-expo.com/ofsec/

09-11 Ekim 2017 SFPE 2017 North America Conference & Expo Montreal Canada www.sfpe.org/page/Montreal2017

10-11 Ekim 2017 8th Turkey Energy Summit and Exhibition Antalya Turkey http://turkeyenergysummit.com/en/

10-13 Ekim 2017 Emergency Management for Airports Summit 2017 London UK http://www.equip-global.com/emergency-manage-ment-for-airports-summit-2017-uk

18-21 Ekim 2017 V.Elektrik Tesisat Ulusal Kongresi ve Sergisi İzmir Turkey http://tesisatkongresi.org/

25-26 Ekim 2017 17.th International Water Mist Conference Roma Italy http://iwma.net/home

26-29 Ekim 2017 Safetech 3.Savunma ve Güvenlik Bilişim Fuarı Ankara Turkey http://www.infofair.com.tr/

07-09 Kasım 2017 Securexpo East Africa Nairobi Kenya http://www.securexpoeastafrica.com/

09-10 Kasım 2017 TÜYAK Uluslararası Yangın ve Güvenlik Sempozyumu ve Sergisi 2017 İstanbul Turkey http://www.tuyak.org.tr/

15-17 Kasım 2017 FISAC Fire Safety Asia Conference Singapore 2017 Singapore https://fisac.com.sg/

15-17 Kasım 2017 Securika Caips Tashkent Uzbekistan http://www.caips.uz/

23-26 Kasım 2017 Avrasya Kent Fuarı İstanbul Turkey http://urbanexpoeurasia.com/

29-30 Kasım 2017 NEFSEC Sri Lanka International Exhibition On Fire, Safety & Security BMICH Colombo, Sri Lanka http://nefsec.in/

30 Kasım-2 Aralık 2017 3. İş Ve İşçi Güvenliği, Sağliği ve Ekipmanlari Fuarı Bursa Turkey http://tuyap.com.tr

03-05 Aralık 2017 MEFSEC The Middle East Fire Security & Safety Exhibition and Conference Cairo Egypt http://www.mefsec.com/

05-07 Aralık 2017 Oil & Gas Vietnam (OGAV) 2017 Vung Tau Vietnam http://oilgasvietnam.com/

06-08 Aralık 2017 IFSEC India New Delhi India http://www.ifsec.events

21-23 Ocak 2018 Intersec Dubai Safety, Security & Fire Protection Expo Dubai UAE http://www.intersecexpo.com

05-06 Şubat 2018 SFPE Europe Fire Safety Engineering Conference & Expo Rotterdam Netherlands http://www.sfpe.org/page/18Europe/2018-Europe-Fire-Sa-fety-Engineering-Conference--Expo.htm

07-10 Şubat 2018 ISK SODEX 2018 İstanbul Turkey http://www.sodex.com.tr/

13-15 Şubat 2018 TB Forum International Security and Safety Technologies Moscow Russia http://eng.tbforum.ru/

22-24 Şubat 2018 FSIE Fire & Security India Expo Bengaluru India http://www.fsie.in/

06-08 Mart 2018 ISNR International Exhibition for National Security and Resilience Abu Dhabi UAE http://www.isnrabudhabi.com/

20-21 Mart 2018 Intersec Forum Conference for Networked Security Technology Frankfurt Germany http://intersec-forum.messefrankfurt.com

27-29 Mart 2018 Safe Secure Pakistan Islamabad Pakistan http://www.safesecurepakistan.com/

25-27 Nisan 2018 International Fire & Safety Expo Taipei http://secutechfiresafety.tw.messefrankfurt.com/taipei/en/visitors/welcome.html

06-07 Mayıs 2018 HSE&Fire and Safety Conference Qatar http://hse-forum.com/qatar

13-14 Haziran 2018 Fire Sprinkler International 2018 Stockholm Sweden http://firesprinklerinternational.com

19-21 Haziran 2018 5th International Tall Building Fire Safety Conference London UK https://www.firex.co.uk/tall-building-fire-safety-confe-rence

29-31 Ağustos 2018 Intersec Buenos Aires Safety, Security & Fire Protection Expo Buenos Aires Argentine http://intersec.ar.messefrankfurt.com

25-28 Eylül 2018 Security Essen Essen Germany http://www.security-essen.de

15-20 Haziran 2020 INTERSCHUTZ 2020 Hannover Germany http://www.interschutz.de/home


ETKİNLİK TAKVİMİ

TEKNİK BİLGİSORULARINIZ

SORU:Türkiye’de “Konut Tipi Sprinkler” (Residential Sprinkler) kullanı-mı için şartlar nelerdir?

TÜYAK Yanıt:Türkiye Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetme-

lik’te konutlar, bağımsız bölüm sayısına göre, en çok iki bağım-sız bölümü olan bir ve iki ailelik evler ve üç veya daha çok ba-ğımsız bölümü bulunan apartmanlar olarak tanımlanır. Yönet-melik Ek-1’de ise konutlar “Orta Tehlike-1” olarak listelenmiş-tir. Yönetmelik hükümlerinde, yağmurlama sistemlerinin “TS EN 12845 Tasarım, Kurulum ve Bakım Standardı” baz alınarak yapıl-ması istenmektedir. Ancak “Konut tipi sprinkler” ile özel çözüm yapılmak istendiğinde bu standart kullanılamamaktadır. Çün-kü, TS EN 12845 standardının “L” ekinde “Konut Tipi Sprinkler” özel teknoloji olarak nitelendirildiğinden, tasarım ve uygulama koşullarına standart kapsamında yer verilmemiştir. Dünyada-ki tüm yönetmelik ve standartlar, onayı bulunan tüm yeni tek-noloji ürün kullanımını teşvik etmektedir. Yönetmeliğin beşin-ci maddesinde de belirtildiği üzere TS veya EN normlarında ye-terince husus bulunmadığı durumlarda, uluslarası kabul gören diğer standartlar kullanılabilmektedir. Dolayısıyla “Konut tipi sprinkler” kullanılmak istenen durumlarda, NFPA 13 “Sprinkler Sistemi Kurulum Standardı” şartlarının baz alınmasına engel

TÜYAK Sorularınızı Yanıtlıyor

bir durum yoktur. Ayrıca, bir veya iki ailelik evlerde konut tipi sprinkler uygulamaları için NFPA13D veya yüksek olmayan bi-nalardaki evlerde yapılacak uygulamalar için ise NFPA13R stan-dardı kullanılabilir.

NFPA 13’e göre konut tipi sprinkler uygulamalarında sınırla-malar bulunmaktadır. NFPA 13’e göre konutlar düşük tehlike sı-nıfında yer alır. Ancak düşük tehlike sınıfına giren ofis, hastane vb. diğer mahallerde konut tipi sprinkler kullanılmasına izin ver-mez. Bu standardın içeriğinde bulunan yerleşim birimi (dwelling unit) tanımı kapsamında ise otel odaları, yurt odaları ve apart-man vb. mahallerin sadece uyuma bölümlerinde kullanılmasına izin verilir. Aynı zamanda uyuma bölümlerinin bağlı bulunduğu koridorlarda da konut tipi sprinkler kullanılabilir.

Yapılan testler, konut tipi sprinklerin su dağılımı ve tepki ba-kımından sprey sprinklere göre daha iyi kontrol sağladığını gös-termiştir. Konut tipi sprinkler ile korunan bina bölümlerinde, sprinklerin onaylı olduğu koruma değerleri dikkate alınarak ta-sarım yapılmalıdır. Konut tipi sprinklerin en fazla koruma sağla-yabileceği alan, sprinklere ait onay belgelerinde kare veya dik-dörtgen şeklinde ifade edilmektedir. Bir uygulama için sprink-ler seçilirken, sprinklerin onaylı koruma alanının mahal boyut-larına eşit veya büyük olmasına dikkat edilmelidir. Örneğin, ge-nişliği 4.1 m ve uzunluğu 5.3 m olan bir odada, koruma alanı 4.3 m x 5.5 m veya 5.5 m x 5.5 m olarak onaylı bir sprinkler se-çilmelidir. Hesaplarda kullanılmak üzere bir sprinklerden akan su debisi de seçilen onaylı koruma alanına göre belirlenmelidir.

SORU:Büyükşehir Belediyemize

iletilen ve görüş alınmak is-tenilen söz konusu yapı ile alakalı yangın yönetmeliği-nin 48. maddesinin 7. fıkra hükmünün uygulanmasında farklı uygulamalara yer ve-rilmemesi için tarafınızdan görüş almak istemekteyiz.

Ekte göndermiş olduğu-muz yapının yola bakan ön ana cephesinde zemin katın tama-mı dükkanların kullanımına ayrıldığından binanın ana girişi arka bahçeye bakan bodrum kattan sağlanmaktadır.

Bina yüksekliğimiz 0.00 kotundan saçak seviyesine kadar olan yüksekliktir ki bu yükseklik kesitten de anlaşılacağı üzere 20.5 m’dir. Ancak yapı yüksekliğimiz ise bodrum kat yükseklikleri da-hil 31.50 m’dir. Bu yükseklikte yangın yönetmeliğinin 48. madde-sinin 5. fıkrasının c bendine göre 2 kaçış merdiveni düzenlenme-si gerekmektedir.

Ancak yine aynı yönetmeliğin 48. maddesinin 7. fıkrasında ise “Giriş, çıkış ve şaftları üst katlardan 120 dakika yangına daya-nıklı döşeme veya bölme ile ayrılan bodrum katlar, beşinci fık-rada belirtilen yapı yüksekliklerine dahil edilmez ve yangın gü-venlik tedbirleri bakımından ayrı değerlendirilir.” şeklinde ifa-de edilmektedir.

Dolayısıyla, bu bina için bu hüküm uygulanabilir mi yani bod-

rum katları yönetmeliğin istediği şekilde yalıtıp, üst katlardan ayırdığımız zaman yangın merdiveni ihtiyacının kalmadığını dü-şünüyoruz ancak yapının bina girişi açığa çıkan bodrum kattan sağlandığından 7. fıkrada yer alan hükümlerin uygulama şeklinin nasıl olacağı konusunda değerli fikirlerinize ihtiyaç duymaktayız.

TÜYAK Yanıt:Yönetmelik 48. maddesinin 7. fıkrasında “Giriş, çıkış ve şaftları

üst katlardan 120 dakika yangına dayanıklı döşeme veya bölme ile ayrılan bodrum katlar, beşinci fıkrada belirtilen yapı yüksek-liklerine dahil edilmez ve yangın güvenlik tedbirleri bakımından ayrı değerlendirilir.” olarak ifade edilmektedir.

Yönetmelik 4. maddesinin bbb fıkrasında ise yapı yüksekliği “Bodrum katlar, asma katlar ve çatı arası piyesler dahil olmak üzere, yapının inşa edilen bütün katlarının toplam yüksekliği” olarak tanımlanmaktadır.

48. madde 7. fıkrada binanın giriş ve çıkışı ile birlikte şaftları-nın da bodrum katlar ile üst katlarda birbirinden fiziksel olarak ayrılması şartı getirilmiştir. Asansör ve merdivenler birer şaft ola-rak değerlendirildiğinde bu madde uygulanabilir değildir. Ayrı-ca sorunuzda belirtildiği üzere bina girişi bodrum kattan yapıl-dığı için bodrum katların kesinlikle bina ve yapı yüksekliğine da-hil edilmesi gerekir. Bu maddenin uygulanabilmesi için binanın bodrum katları ile üst katlarının döşeme ile tamamen ayrılmış olması gerekir ki bu durum pratikte pek rastlanan bir durum de-ğildir. Ayrıca uluslararası kabul gören standartlarda böyle bir uy-gulama mevcut değildir.

Sorularınızı [email protected] adresine gönderebilirsiniz.


© 2017 Johnson Controls. Tüm hakları saklıdır.

YENİLİKÇİLİK

Johnson Controls, yangın söndürme alanında dünyanın lider kuruluşudur. Sürdürülebilir bir gelecek için daha güvenli, daha akıllı yaşam ve çalışma ortamlarına yönelik yenilikçi çözümler için bize güvenebilirsiniz. Markalarımız, sektörün en güçlü ve güvenilir isimleridir; TYCO®, GRINNELL®, CHEMGUARD®, HYGOOD®, ANSUL® ve WILLIAMS FIRE & HAZARD CONTROL®.

Daha fazla bilgi için www.tyco-fire.com adresini ziyaret edin

Yangın Söndürme Çözümleri. Akıllı Teknolojiler.

Documents

YANGIN GÜVENLİĞİ VE TEKNOLOJİLERİ DERGİSİ · 2017-10-24 · YANGIN GÜVENLİĞİ VE TEKNOLOJİLERİ DERGİS ... TÜYAK 2016/17 Dönemi Eğitim Seminerlerinin sponsorlarına