YYEENN‹‹DDOO⁄⁄AANN‹‹LLAAÇÇ

RREEHHBBEERR‹‹

PPrrooff.. DDrr.. FFaahhrrii OOVVAALLIIZZeeyynneepp KKaammiill KKaadd››nn vvee ÇÇooccuukk HHaassttaall››kkllaarr››

EE¤¤iittiimm vvee AArraaflfltt››rrmmaa HHaassttaanneessiiYYeenniiddoo¤¤aann YYoo¤¤uunn BBaakk››mm ÜÜnniitteessii

NNOOBBEELL TTIIPP KK‹‹TTAABBEEVVLLEERR‹‹

33.. BBAASSKKII

33.. BBAASSKKIIYYAA ÖÖNNSSÖÖZZ

iiiiii

Yenido¤an ‹laç Rehberinin ilk 2 bask›s›na gösterilen ola¤anüstü il-gi, 3. bask›n›n yap›lmas›n› adeta zorunlu hale getirmifltir. Bu bas-k›da da, ilk bask›lardaki bütün bilgiler gözden geçirilmifl, son kay-naklar ›fl›¤› alt›nda gerekli ekleme ve düzeltmeler yap›lm›fl ve ye-ni görünümü ile daha kolay okunabilir ve ulafl›labilir hale getiril-mifltir. Bu ba¤lamda, neonatal farmakoloji bölümü eklenmifl, özel-likle emzirme s›ras›nda ilaç kullan›m› ile ilgili bölüm tamamen ye-nilenmifl ve geniflletilmifltir. Ayr›ca, ‹laçlar›n haz›rlanmas› ve uygu-lanmas› bölümleri eklenerek, pratik yaflamda karfl›lafl›labilen hata-lar›n en aza indirgenmesi amaçlanm›flt›r. Bu bölümlerdeki katk›la-r›ndan dolay›, klini¤imiz hemflirelerine çok teflekkür ediyorum.

‹lk 2 bask› ile ilgili görüfl, elefltiri ve düflüncelerini belirterek ki-tab›n daha da geliflmesine katk›da bulunan bütün doktor ve hem-flire arkadafllara tekrar teflekkür eder, bu kitab›n bask›s›n› büyük birtitizlikle gerçeklefltiren Nobel T›p Kitabevleri’’ne flükranlar›m› su-nar›m.

PPrrooff.. DDrr.. FFaahhrrii OOVVAALLII

vv

KK‹‹TTAAPP HHAAKKKKIINNDDAA

�� Kullan›m kolayl›¤› sa¤lamas› aç›s›ndan ilaçlar alfabetik olarakdüzenlenmifltir.

�� ‹laçlar›n tan›t›m›nda, k›saca, endikasyonlar, farmakolojik özel-likler, doz, yan etkiler, takip kriterleri, kullan›mda ve saklamas›ras›nda dikkat edilmesi gereken özellikler, kar›flt›r›labilen se-rumlar, geçimsiz ilaçlar ve Türkiye’de bulunabilen preparatisimlerine yer verilmifltir.

�� Doz bilgileri için, kar›fl›kl›¤a neden vermemek amac›yla“Neofax 2007” kaynak olarak al›nm›flt›r.

�� Türkiye’de bulunan piyasa flekilleri için,Güncel FarmaList 2007 esas al›nm›flt›r.

�� Kar›flt›r›labilen serumlar ve geçimsiz ilaçlar için,“Trissel’s Handbook on Injectable Drugs, 2007” kaynak olarakal›nm›flt›r.

�� Emzirme s›ras›nda ilaç kullan›m› ile ilgili olarak, Briggs’in“Drugs in Pregnancy and Lactation” adl› eseri kaynak olarakal›nm›flt›r.

�� Kar›flt›r›labilen Serumlar bafll›¤› alt›nda, yaln›zca hakk›nda ye-teri kadar bilgi bulunan serumlar s›ralanm›flt›r. * iflareti ile gös-terilenler, “ayn› enjeksiyon yerinden baflka bir setle (Y setle)verilebilir” olanlard›r.

�� Böbrek fonksiyonlar› ve ilaç at›l›mlar› esas olarak postmenstrü-el yaflla orant›l› oldu¤undan, doz tablolar›nda postmenstrüelyafl kullan›lm›flt›r. Postmenstrüel yafl, gestasyon yafl› ile postna-tal yafl›n toplam› olarak hesap edilir.

�� Piyasa flekillerinden, yaln›zca yenido¤anlarda kullan›ma uy-gun olanlar yaz›lm›flt›r.

vvii K‹TAP HAKKINDA

�� Piyasa flekilleri, alfabetik s›rayla yaz›lm›fl olup, yaln›zca bilgiamaçl› olarak derlenmifltir. Herhangi bir preparat›n veya ma-man›n kitapta yer almas›/ almamas›, editörün tavsiye etti¤i/et-medi¤i anlam›na gelmemektedir.

�� Türkiye’de piyasada bulunmayan ancak neonatolojide s›kl›klakullan›lan baz› ilaçlar›n yurtd›fl› piyasa isimleri ve firmalar› daeklenmifltir.

�� Bu kitap bir el kitab› oldu¤undan, daha detayl› bilgiler içinkapsaml› bir farmakoloji kitab›na bak›lmas› uygun olur.

�� Zaman içinde, yap›lan araflt›rmalar sonucunda ilaçlar›n ve ma-malar›n içerikleri ve kullan›mlar› ile ilgili bilgiler de¤iflebilece-¤inden, gerekti¤i durumlarda son kaynaklara veya prospektüs-lere bafl vurulmal›d›r.

�� Bu kitaptaki bilgilerin do¤rulu¤u konusunda bütün özen göste-rilmifl olmas›na ra¤men, yaz›m ve dizilifl hatalar› mümkün ola-bilece¤inden, gerekti¤i durumlarda baflka kaynaklara da bak›l-mas› tavsiye edilir.

vviiii

GGEENNEELL KKUURRAALLLLAARR

I. Yenido¤anlarda Farmakolojik ‹lkeler ......................................3II. Yenido¤anlarda ‹laç Kullan›m Özellikleri..............................7III. ‹ntravasküler Yollar›n Kullan›m› ve Bak›m›.........................14IV. ‹laçlar›n Saklanmas› ...........................................................17V. Uygulama Hatalar› .............................................................19VI. ‹stenmeyen Etkiler..............................................................24VII. Böbrek Yetmezli¤inde ‹laç Kullan›m›................................26

‹‹LLAAÇÇLLAARR

Adenozin ................................................................................30Albumin ..................................................................................32Albuterol .................................................................................34Alteplaz...................................................................................36Amfoterisin B ..........................................................................38Amfoterisin B Lipid kompleks..................................................40Amfoterisin B lipozomal..........................................................42Amikasin .................................................................................44Aminofilin ...............................................................................46Amiodaron ..............................................................................48Ampisilin.................................................................................50Anne sütü................................................................................52Anne sütü güçlendiricileri .......................................................53Asetaminofen ..........................................................................54Asetazolamid ..........................................................................57Asiklovir ..................................................................................58Atropin....................................................................................60Azitromisin..............................................................................62Aztreonam ..............................................................................64BCG afl›s› ................................................................................66Bumetanid...............................................................................67Deksametazon ........................................................................68Demir......................................................................................70Diazepam ...............................................................................72Diazoksit .................................................................................75Difteri-tetanoz afl›s› .................................................................76

‹‹ÇÇ‹‹NNDDEEKK‹‹LLEERR

Difteri-tetanoz-bo¤maca afl›s› ..................................................78Difteri-tetanoz-bo¤maca-H‹B afl›s›...........................................81Digoksin..................................................................................82Dobutamin..............................................................................84Dopamin.................................................................................86EMLA ......................................................................................89Enalapril ..................................................................................90Enoksaparin.............................................................................92Epinefrin..................................................................................94Eritromisin...............................................................................96Eritropoetin .............................................................................98Eritrosit Süspansiyonu..............................................................99Esmolol .................................................................................100Famotidin..............................................................................102Fenilefrin...............................................................................103Fenitoin.................................................................................104Fenobarbital ..........................................................................106Fentanil .................................................................................108Fentolamin ............................................................................110Filgrastim ..............................................................................111Flekainid ...............................................................................113Flukonazol ............................................................................114Flusitozin ..............................................................................116Folik asit................................................................................117Fosfenitoin ............................................................................118Furosemid .............................................................................120Gansiklovir............................................................................122Gentamisin............................................................................124Glukagon ..............................................................................126Hemofilus influenza B afl›s› ...................................................127Heparin.................................................................................128Hepatit B afl›s› .......................................................................130Hepatit B immunglobulin......................................................131Hidralazin .............................................................................132Hidroklorotiazid....................................................................135Hidrokortizon........................................................................136Hyaluronidaz ........................................................................139‹buprofen ..............................................................................140‹mipenem/silastatin ...............................................................142‹ndometazin ..........................................................................144‹nsulin ...................................................................................146‹ntravenöz çözeltiler..............................................................149‹ntravenöz immunglobulin (standart) .....................................150

vviiiiii ‹Ç‹NDEK‹LER

‹ntravenöz immunglobulin (IgM’den zengin).........................153‹pratropiyum bromür .............................................................154‹soproterenol .........................................................................156‹zoniazid ...............................................................................159Kafein....................................................................................160Kalsiyum, fosfor ve D vitamini deste¤i ..................................163Kalsiyum ...............................................................................164Kaptopril ...............................................................................168Kaspofungin ..........................................................................170Klindamisin ...........................................................................172Klonazepam ..........................................................................174Kloral hidrat ..........................................................................177Kloramfenikol........................................................................178Klorotiazid ............................................................................180Lamivudin .............................................................................181Lansoprazol...........................................................................182Levotiroksin...........................................................................184Lidokain ................................................................................186Linezolid ...............................................................................188Lorazepam ............................................................................190Magnezyum sülfat .................................................................192Mamalar................................................................................194Meropenem...........................................................................198Metadon................................................................................200Metilen mavisi.......................................................................202Metoklopramid......................................................................204Metronidazol.........................................................................206Midazolam............................................................................208Milrinon ................................................................................210Morfin ...................................................................................212Multivitaminler......................................................................214Mupirosin..............................................................................217Nafsilin .................................................................................218Nalokson...............................................................................220Neostigmin............................................................................221Netilmisin .............................................................................222Nevirapin ..............................................................................224Nikardipin.............................................................................225Nistatin .................................................................................227Nitrik Oksit ...........................................................................228Oksasilin ...............................................................................230Oksijen .................................................................................232Oktreotid...............................................................................234

iixxYEN‹DO⁄AN ‹LAÇ REHBER‹

Omeprazol ............................................................................236Palivizumab ..........................................................................238Pankuronium.........................................................................240Penisilin G ............................................................................242Pentobarbital .........................................................................245Periton diyaliz s›v›lar›............................................................246Piperasilin .............................................................................248Piperasilin-Tazobaktam .........................................................250Piridoksin ..............................................................................252Pnömokok afl›s› .....................................................................255Poliomyelit afl›s› ....................................................................256Potasyum klorür ....................................................................258Prednisolon ...........................................................................260Primetamin............................................................................263Prokainamid..........................................................................264Propranolol ...........................................................................266Prostaglandin E1....................................................................268Protamin ...............................................................................271Ranitidin ...............................................................................272Rifampin ...............................................................................274Sefazolin ...............................................................................276Sefepim .................................................................................278Sefoksitin...............................................................................280Sefoperazon ..........................................................................282Sefotaksim.............................................................................284Seftazidim .............................................................................286Seftriakson.............................................................................288Siklopentolat .........................................................................290Sildenafil ...............................................................................291Simetidin...............................................................................292Siprofloksasin ........................................................................294Sitomegalovirus immunglobulin ............................................297Sodyum bikarbonat ...............................................................298Sodyum nitroprussid..............................................................300Sotalol ...................................................................................302Spironolakton........................................................................304Sulfadizain ...........................................................................305Surfaktan ...............................................................................307Sükroz...................................................................................308Taze Donmufl Plazma ...........................................................310Teikoplanin ...........................................................................312THAM ...................................................................................314Tikarsilin/klavulonat ..............................................................316

xx ‹Ç‹NDEK‹LER

Tobramisin ............................................................................318Tolazolin...............................................................................320Topiramat..............................................................................322Trombosit Süspansiyonu........................................................324Tropikamid............................................................................325Ursodeoksikolik asit ..............................................................327Vankomisin ...........................................................................328Varisella-zoster immunglobulin.............................................331Vekuronium ..........................................................................332Vitamin A..............................................................................334Vitamin D .............................................................................335Vitamin E ..............................................................................337Vitamin K1 ............................................................................338Ya¤ emülsiyonlar›..................................................................340Zidovudin .............................................................................342

TTAABBLLOOLLAARR

1. Emzirme S›ras›nda ‹laç Kullan›m›......................................3472. Metrik sistem dönüflümleri ................................................3873. Standart ekler ....................................................................3874. Yenido¤anlarda vücut yüzey alan› ....................................3885. Afl› takvimi ........................................................................3896. Tiomersal içeren afl›lar ......................................................3897. Umbilikal arterden ilaç verilmesi ......................................3908. Türkiye’de bulunmayan ilaçlar..........................................3919. Dan›flma merkezleri ..........................................................392

Kaynaklar ..............................................................................393

Piyasa indeksi........................................................................395

xxiiYEN‹DO⁄AN ‹LAÇ REHBER‹

AANNTT‹‹MM‹‹KKRROOBB‹‹YYAALLLLEERR

Amfoterisin B ..........................................................................38Amfoterisin B Lipid kompleks..................................................42Amfoterisin B lipozomal..........................................................40Amikasin .................................................................................44Ampisilin.................................................................................50Asiklovir ..................................................................................58Azitromisin..............................................................................62Aztreonam ..............................................................................64Eritromisin...............................................................................96Flukonazol ............................................................................114Flusitozin ..............................................................................116Gansiklovir............................................................................122Gentamisin............................................................................124‹mipenem/silastatin ...............................................................142‹zoniazid ...............................................................................159Kaspofungin ..........................................................................170Klindamisin ...........................................................................172Kloramfenikol........................................................................178Lamivudin .............................................................................181Meropenem...........................................................................198Metronidazol.........................................................................206Mupirosin..............................................................................217Nafsilin .................................................................................218Netilmisin .............................................................................222Nevirapin ..............................................................................224Nistatin .................................................................................227Oksasilin ...............................................................................230Penisilin G ............................................................................242Piperasilin-Tazobaktam .........................................................248Piperasilin .............................................................................250Primetamin............................................................................263Rifampin ...............................................................................274Sefazolin ...............................................................................276Sefepim .................................................................................278Sefoksitin...............................................................................280

xxiiiiii

EETTKK‹‹LLEERR‹‹NNEE GGÖÖRREE ‹‹LLAAÇÇLLAARR

Sefoperazon ..........................................................................282Sefotaksim.............................................................................284Seftazidim .............................................................................286Seftriakson.............................................................................288Siprofloksasin ........................................................................294Sulfadiazin ............................................................................307Teikoplanin ...........................................................................312Tikarsilin/klavulonat ..............................................................316Tobramisin ............................................................................318Vankomisin ...........................................................................328Zidovudin .............................................................................342

AAfifiIILLAARR,, ‹‹MMMMUUNNGGLLOOBBUULL‹‹NNLLEERR VVEE KKAANN ÜÜRRÜÜNNLLEERR‹‹

Albumin ..................................................................................32BCG afl›s› ................................................................................66Difteri-tetanoz-bo¤maca-H‹B afl›s›...........................................76Difteri-tetanoz-bo¤maca afl›s› ..................................................78Difteri-tetanoz afl›s› .................................................................81Eritropoetin .............................................................................98Eritrosit Süspansiyonu..............................................................99Filgrastim ..............................................................................111Haemophilus influenza tip B afl›s› .........................................127Hepatit B afl›s› .......................................................................130Hepatit B immunglobulin......................................................131‹ntravenöz immunglobulin (standart) .....................................150‹ntravenöz immunglobulin (IgM’den zengin).........................153Palivizumab ..........................................................................238Pnömokok afl›s› .....................................................................255Poliomyelit afl›s› ....................................................................256Sitomegalovirüs immunglobulin ............................................297Taze Donmufl Plazma ...........................................................310Trombosit Süspansiyonu........................................................324Varisella zoster immunglobulin.............................................331

BBEESSLLEENNMMEE ÜÜRRÜÜNNLLEERR‹‹

Anne sütü................................................................................52Anne sütü güçlendiricileri .......................................................53‹ntravenöz çözeltiler..............................................................149Mamalar................................................................................194Ya¤ emülsiyonlar›..................................................................340

xxiivv ETK‹LER‹NE GÖRE ‹LAÇLAR

DD‹‹ÜÜRREETT‹‹KKLLEERR

Bumetanid...............................................................................67Furosemid .............................................................................120Hidroklorotiazid....................................................................135Klorotiazid ............................................................................180Spironolakton........................................................................304

EENNDDOOKKRR‹‹NN ‹‹LLAAÇÇLLAARR

Diazoksit .................................................................................75Glukagon ..............................................................................126Hidrokortizon........................................................................136‹nsülin ...................................................................................146Levotiroksin...........................................................................184Oktreotid...............................................................................234Prednisolon ...........................................................................260

GGAASSTTRROO‹‹NNTTEESSTT‹‹NNAALL ‹‹LLAAÇÇLLAARR

Famotidin..............................................................................102Lansoprazol...........................................................................182Metoklopramid......................................................................204Omeprazol ............................................................................236Ranitidin ...............................................................................272Simetidin...............................................................................292Ursodeoksikolik asit ..............................................................327

GGÖÖZZ ‹‹LLAAÇÇLLAARRII

Fenilefrin...............................................................................103Siklopentolat .........................................................................290Tropikamid............................................................................325

KKAARRDD‹‹YYOOVVAASSKKÜÜLLEERR ‹‹LLAAÇÇLLAARR

Adenozin ................................................................................30Amiodaron ..............................................................................48Atropin....................................................................................60Digoksin..................................................................................82Dobutamin..............................................................................84Dopamin.................................................................................86Enalapril ..................................................................................90Epinefrin..................................................................................94Esmolol .................................................................................100Flekainid ...............................................................................113Hidralazin .............................................................................132

xxvvYEN‹DO⁄AN ‹LAÇ REHBER‹

‹buprofen ..............................................................................140‹ndometasin ..........................................................................144‹soproterenol .........................................................................156Kaptopril ...............................................................................168Lidokain ................................................................................186Milrinon ................................................................................210Nikardipin.............................................................................225Prokainamid..........................................................................264Propranolol ...........................................................................266Prostaglandin E1....................................................................268Sodyum nitroprussid..............................................................300Sotalol ...................................................................................302Tolazolin...............................................................................320

MMEERRKKEEZZ‹‹ SS‹‹NN‹‹RR SS‹‹SSTTEEMM‹‹ ‹‹LLAAÇÇLLAARRII

Asetaminofen ..........................................................................54Diazepam ...............................................................................72Fenitoin.................................................................................104Fenobarbital ..........................................................................106Fentanil .................................................................................108Fosfenitoin ............................................................................118Klonazepam ..........................................................................174Kloral hidrat ..........................................................................177Lorazepam ............................................................................190Metadon................................................................................200Midazolam............................................................................208Morfin ...................................................................................212Nalokson...............................................................................220Neostigmin............................................................................221Pankuronium.........................................................................240Pentobarbital .........................................................................245Topiramat..............................................................................322Vekuronium ..........................................................................332

SSOOLLUUNNUUMM ‹‹LLAAÇÇLLAARRII

Albuterol (Salbutamol).............................................................34Aminofilin ...............................................................................46Deksametazon ........................................................................68‹pratropiyum bromür .............................................................154Kafein Sitrat...........................................................................160Nitrik Oksit ...........................................................................228Oksijen .................................................................................232Surfaktan ...............................................................................308

xxvvii ETK‹LER‹NE GÖRE ‹LAÇLAR

VV‹‹TTAAMM‹‹NN VVEE MM‹‹NNEERRAALLLLEERR

Demir......................................................................................70Folik asit................................................................................117Kalsiyum, fosfor ve D vitamini ..............................................163Kalsiyum ...............................................................................164Magnezyum sülfat .................................................................192Multivitaminler......................................................................214Piridoksin ..............................................................................252Potasyum ..............................................................................258Vitamin A..............................................................................334Vitamin D .............................................................................335Vitamin E ..............................................................................337Vitamin K1 ............................................................................338

DD‹‹⁄⁄EERR ‹‹LLAAÇÇLLAARR

Alteplaz...................................................................................36EMLA ......................................................................................89Enoksaparin.............................................................................92Fentolamin ............................................................................110Heparin.................................................................................128Hyaluronidaz ........................................................................139Metilen mavisi.......................................................................202Periton diyalizi s›v›lar›...........................................................247Sodyum bikarbonat ...............................................................298Sükroz...................................................................................305THAM ...................................................................................314

xxvviiiiYEN‹DO⁄AN ‹LAÇ REHBER‹

ACTH : Adrenokortikotrop hormon

ALT : Alanin aminotransferaz

Amp : Ampul

AST : Aspartat aminotransferaz

BOS : Beyin omurilik s›v›s›

BPD : Bronkopulmoner displazi

BUN : Kan üre azotu

CVP : Santral venöz bas›nç

D/AA : Dekstroz ve aminoasit kar›fl›m›

D : Dekstroz

Dak : Dakika

DNA : Dezoksiribonükleik asit

DSF : Dekstrozlu serum fizyolojik

DT : Difteri, tetanoz

DTP : Difteri, tetanoz, bo¤maca

EKG : Elektrokardiogram

ET : Endotrakeal

Fl : Flakon

FRC : Fonksiyonel rezidüel kapasite

G6PD : Glukoz 6 fosfat dehidrogenaz

GI : Gastrointestinal

GIS : Gastrointestinal sistem

Hib : Hemofilus influenzae tip B

IM : ‹ntramüsküler

IPV : ‹naktif polio afl›s›

IV : ‹ntravenöz

mcg : mikrogram

mg : miligram

MSS : Merkezi Sinir Sistemi

xxiixx

KKIISSAALLTTMMAALLAARR

NEK : Nekrotizan enterokolit

NG : Nazogastrik

OPV : Oral polio afl›s›

PD : Periton dializi

PDA : Patent duktus arteriosus

PO : Oral yol ile

PR : Rektal yol ile

PVC : Polivinilklorür

RDS : Respiratuar distres sendromu

SC : Subkutan

SF : Serum fizyolojik

Supp : Suppozituar

SVT : Supraventriküler taflikardi

Tab : Tablet

TPN : Total parenteral besleme

T3 : Triiodotironin

T4 : Tetraiodotironin (tiroksin)

TSH : Tiroid stimulan hormon

xxxx KISALTMALAR

GGEENNEELL KKUURRAALLLLAARR

II.. YYEENN‹‹DDOO⁄⁄AANNLLAARRDDAA FFAARRMMAAKKOOLLOOJJ‹‹KK‹‹LLKKEELLEERR

Yenido¤anlar›n fizyolojik ekstrauterin adaptasyonu s›ras›nda geli-flen olaylar ve meydana gelen de¤ifliklikler, yenido¤anlarda kulla-n›lacak ilaçlar›n farmakokinetik özelliklerini önemli ölçüde etki-ler. Ayr›ca, böbrek ve karaci¤erde meydana gelen de¤ifliklikler deilaçlar›n at›l›m› ve dolay›s›yla dozlar› üzerinde etkili olurlar.

AABBSSOORRBBSS‹‹YYOONN:: Damar harici yollar ile (sublingual, bukkal, oral,intramüsküler, subkutan, rektal, topikal) verilen ilaçlar, birçokmembrandan geçerek sistemik dolafl›ma kat›l›r ve etkisini göstere-ce¤i alana gider. Bu ilaçlar, ilac›n kimyasal özellikleri ve hastada-ki baz› kiflisel özelliklere ba¤l› olarak emilir.

Mide ve duodenumdaki asit düzeyleri, ilaçlar›n çözünürlü¤ü-nü, iyonizasyonunu ve gastrointestinal motiliteyi etkiler. AsitpH’da, asidik ilaçlar›n emilimi artarken, bazik pH’da ise bazikilaçlar›n emilimi artar ve asidik ilaçlar›n emilimi azal›r. Yenido-¤anlar›n midesindeki asit düzeyi (pH) do¤umda 1.5-3.0 iken, bir-kaç saat içinde h›zla düfler. Bu düflüfl, gestasyonel yafl ve do¤umtart›s›ndan ba¤›ms›z olarak gerçekleflir. Bazal asit üretimi ise, post-natal yafl ile iliflkilidir ve en yüksek konsantrasyona do¤umdansonraki 10. günde ulafl›rken, 13. günde ise en düflük düzeye iner.Mide boflalmas›n›n h›zl› oldu¤u durumlarda, ba¤›rsaklardan ilaçemilimi azalabilir. Mide boflalmas› ise, gestasyon yafl› ve postnatalyafl ile birlikte beslenme flekli ile yak›ndan iliflkilidir. Anne sütü vehipokalorik beslenme mide boflalmas›n› art›r›rken, prematürite,respiratuar distres sendromu, gastroözofageal reflü, konjenital kalphastal›¤› ve uzun zincirli ya¤ asitleri, mide boflalmas›n› yavafllat›r.Osmolarite ve postürün ise mide boflalmas› üzerinde anlaml› biretkisi yoktur. Anne sütü ile beslenmede, önce h›zl› bir boflalma pe-riyodunun arkas›ndan boflalma biraz yavafllar. Mama ile beslen-mede ise, boflalma h›z› do¤rusald›r. Kalori yo¤unlu¤unun artt›¤›durumlarda, mide boflalmas› yavafllar.

Yenido¤anlarda safra asitlerinin yap›m›, miktar› ve ba¤›rsaklar-daki transportu, eriflkinlere k›yasla oldukça düflüktür. Prematürebebeklerde pankreas enzimleri oldukça düflüktür. Ancak, beklene-nin tersine, prematüre bebeklerde 1. haftadaki pankreas enzimle-ri, term bebeklere k›yasla daha yüksek bulunur. Amilaz, 23. gebe-lik haftas›ndan itibaren ortaya ç›kar ancak do¤umdan sonra uzun

33

‹‹LLAAÇÇLLAARR

AADDEENNOOZZ‹‹NN

EEnnddiikkaassyyoonnllaarr�� Paroksismal supraventriküler taflikardi (SVT)�� Pulmoner hipertansiyon (deneysel)

FFaarrmmaakkoolloojjii�� ATP’nin aktif metabolitidir. Sinüs dü¤ümünün otomatizmas›n›

azalt›r ve atrioventriküler dü¤ümde iletinin uzamas›n› sa¤lar.Negatif inotrop etkisi yoktur. Serum yar› ömrü 10 saniyedir. Et-kisinin 2 dakika içinde ortaya ç›kmas› beklenir. Sa¤ atriumdansürekli infüzyon fleklinde verildi¤inde pulmoner vazodilatas-yon yapt›¤›ndan persistan pulmoner hipertansiyonu olan baz›yenido¤anlarda yararl› olabilir.

DDoozz�� 50 mcg/kg, h›zl› IV verilir. Yan›t al›namazsa her 2 dakikada bir

50 mcg/kg’l›k art›fllarla en fazla 250 mcg/kg’a kadar ç›k›l›r. �� Pulmoner hipertansiyon için: 30 mcg/kg/dak sürekli infüzyon

fleklinde bafllan›r, yar›m saat içinde yan›t al›nmazsa doz 2 ka-t›na ç›k›l›r. Tedavi 1-5 gün devam edebilir.

YYaann EEttkkiilleerr�� Flushing, dispne, irritabilite birçok hastada geliflir ancak çabuk

düzelir. SVT’den normal ritme dönerken k›sa süreli aritmilergörülebilir. Hastalar›n üçte birinde SVT tekrarlayabilir. Teofilinve kafein ile kompetisyona girer.

TTaakkiipp�� Sürekli EKG ve kan bas›nc› takip edilmelidir.

KKaarr››flfltt››rr››llaabbiilleenn SSeerruummllaarr�� %5 D, SF

HHaazz››rrllaammaa vvee UUyygguullaammaa

�� 3 mg/ml ampulden 1 ml al›narak üzerine 9 ml SF ekle-nir ve 0.3 mg/ml konsantrasyon elde edilir.

�� Önerilen uygulama konsantrasyonu: 3 mg/ml; 0.2ml’den daha az hacimler için 0.3 mg/ml

�� Verilme h›z›: H›zl› IV pufle.

3300

KKuullllaann››mm vvee SSaakkllaammaa ÖÖzzeelllliikklleerrii�� Oda ›s›s›nda saklanmal›, buzdolab›na konmamal›d›r. Kullan›-

lan eriyik saydam olmal› ve kristal içermemelidir. �� Oda ›s›s›nda 24 saat saklanabilir. �� Mümkün oldu¤u kadar IV girifl yerine yak›ndan infüzyon yap›l-

mal› ve arkas›ndan hemen SF verilmelidir. �� Intraosseos de kullan›labilir. �� Pulmoner hipertansiyon için kullan›lacaksa, kateter ucu sa¤ at-

riumda, tercihan pulmoner arter ucunda olmal›d›r.

PPiiyyaassaa fifieekkiilllleerrii�� Adenocard amp (Fujisawa, Sanofi) (Türkiye’de bulunmamakta-

d›r.)

3311ADENOZ‹N

AALLBBUUMM‹‹NN

EEnnddiikkaassyyoonnllaarr�� Hipoproteinemi�� Plazma hacminin geniflletilmesi�� Hipotansiyon

FFaarrmmaakkoolloojjii�� ‹nsan plazmas›ndan elde edilir. Yenido¤anlardaki kullan›m

alanlar› giderek azalmaktad›r. Çözünür proteinleri içermesinera¤men bakterisit veya p›ht›laflma faktörlerini içermez. ‹zoto-nik, izoosmotik çözeltiler %4.5 albumin içerir iken hiperonko-tik izotonik çözeltiler %20 albumin içerir. Baz› ürünler alü-minyum içerir.

DDoozz�� %4.5 albuminden 20 ml/kg veya %20’lik albuminden 5 ml/kg,

IV, dekstroz çözeltisi ile birlikte yavafl olarak verilir.

YYaann EEttkkiilleerr�� ‹çerdi¤i alüminyum veya jelatine ba¤l› olarak görülür (anaflak-

si, septik flok, peritonit).�� Pretermlerde hemoliz ve ‹VK riskinden dolay› %20’lik çözelti

kullan›lmamal›d›r.

KKuullllaann››mm vvee SSaakkllaammaa ÖÖzzeelllliikklleerrii�� Kan grubu tayini yap›lmas› gerekmez. �� 120-150 mmol/l sodyum içerir. �� Oda ›s›s›nda 3 y›l saklanabilir. �� 5 μm filtreden geçirilerek verilmelidir.�� Bulan›k çözeltiler kullan›lmamal›d›r.

3322

PPiiyyaassaa fifieekkiilllleerrii�� Alba Human Albumin %20, 100 ml�� Albumin %20, 100 ml; %20 50 ml, �� Albuminar %20, 50 ml; %20, 100 ml�� Cealb %20, 50 ml; %20, 100 ml�� Human Albumin %20, 50 ml; %20, 100 ml; %25, 50 ml�� Human Albumin Behring %20, 50 ml; %25, 100 ml�� Human Albumin Grifols %20, 50 ml; %25, 100 ml�� Plasbumin %20, 50 ml; %20, 100 ml; %25, 50 ml; %25, 100 ml�� Uman Albumin Biagini %20, 50 ml; %20, 100 ml, %5, 250 ml�� Vialebex %20, 50 ml,%20, 100 ml�� Zenalb %4.5, %20 50 ml, %20 100 ml.

3333ALBUM‹N

AALLBBUUTTEERROOLL ((SSaallbbuuttaammooll))

EEnnddiikkaassyyoonnllaarr�� Bronkodilatasyon gereken durumlar�� RDS’li bebeklerde ekspiratuar ak›m›n art›r›lmas› �� BPD’li bebeklerde akci¤er mekaniklerinin iyilefltirilmesi�� Hiperpotasemi

FFaarrmmaakkoolloojjii�� Spesifik β2 adrenerjik agonisttir. Hücre içinde siklik -AMP ya-

p›m›n› uyararak hücre içi kalsiyumunun hücre membran›na veendoplazmik retikuluma ba¤lanmas›n› sa¤lar ve böylece bron-kodilatasyona yol açar. Oral verildikten 30 dakika sonra etkisibafllar ve 4-8 saat sürer.

DDoozz�� NNeebbuulliizzee:: 0.1-0.5 mg/kg/doz, 2-6 saat ara ile�� OOrraall:: 0.1-0.3 mg/kg/doz, 6-8 saat ara ile�� HHiippeerrkkaalleemmii tteeddaavviissii:: 0.4 mg/kg/doz, 2 saat ara ile, nebulize

olarak veya ayn› dozda IV, 5-10 dakikada infüzyon fleklinde.

YYaann EEttkkiilleerr�� Taflikardi, aritmi, tremor, irritabilite, hipopotasemi.

TTaakkiipp�� Sürekli EKG takibi. Kalp h›z› 180/dk üzerine ç›karsa verilme-

melidir. �� Serum potasyumunun takibi �� Bronkospazm›n çözülme derecesinin takibi.

HHaazz››rrllaammaa vvee UUyygguullaammaa

�� 1/4 nebül için, 0.6 ml ilaç al›narak 2 ml distile su içineeklenir ve ventilatör nemlendirici haznesi veya nebuli-zatör cihaz› haznesine boflalt›l›r.

�� Süre, 15-20 dakika olarak ayarlan›r, cihaz çal›flt›r›l›r. �� Baz› nebulizatörlerde cihaz içine su eklenmesine gerek

yoktur.

3344

KKuullllaann››mm vvee SSaakkllaammaa ÖÖzzeelllliikklleerrii�� MDI bir dozunda ortalama 0.1 mg ilaç bulunur ve 2-6 saat ara

ile tekrarlanabilir.�� Nebulizasyon için kullan›laca¤› mutlaka üzerine yaz›lmal›d›r.�� Buzdolab›nda 7 gün saklanabilir.

PPiiyyaassaa fifieekkiilllleerrii�� Combivent fl, 2.5 mg/doz (0.5 mg ipratropium ile birlikte)�� Salbutol flurup 2 mg/5 ml�� Ventolin amp 0.5 mg/ml�� Ventolin flurup 2 mg/5 ml �� Ventolin nebül 2.5 mg/2.5 ml (1 mg/ml)

3355ALBUTEROL (Salbutamol)