ZBATIMI I DETYRIMEVE

PER MASAT MBROJTESE

DHE KUSHTET E

SIGURISE NE

KOMUNIKIMET

ELEKTRONIKE

“2019”

ENADA-ONLINE

Elbasan, 2019

1

Permbajtja: NENI 1 ............................................................................................................................................ 2

Mbi masat e marra per sigurine fizike te personelit, ambienteve dhe aseteve tona. ..................... 2

NENI 2 ............................................................................................................................................ 6

Mbi sigurinë dhe mbrojtjen e të dhënave personale në ruajtje, procesim dhe transmetim. ............ 6

NENI 3 ............................................................................................................................................ 9

Regjistër ose regjistra të shkeljeve ose incidenteve të sigurisë ku të specifikohet shkelja,

kategorizimi i saj, shkaku, pasoja, masat e ndërmarra etj sipas pikës 7 të nenit 6. ........................ 9

ENADA-ONLINE

Elbasan, 2019

2

NENI 1

Mbi masat e marra per sigurine fizike te personelit, ambienteve dhe aseteve tona.

Per sigurine fizike te personelit dhe te aseteve tona ne ne vazhdimesi kemi marre masa

mbrojtese si me poshte:

Punonjesit jane marre te afte per pune nga ana shendetesore e profesionale per kete jane paisur

me raport perkates mjeko ligjor dhe jane certefikuar per sigurine teknike ne pune ashtu si gjithe

punonjesit e OSHE jane marre ne testim dhe punonjesit tane nga TCPE SH.P.K per aftesite e

tyre dhe jane certefikuar ju dergojme dhe foton e dokumentit te leshuar nga organi licensuar.

Foto1. Procesverbal mbi provimin e sigurimit teknik per punonjesit elektriciste tekniket e linjave

telefonike

ENADA-ONLINE

Elbasan, 2019

3

Punonjesit janne paisur me mjet levizes te sigurte, me te gjitha paisjet e nevojshme per pune

duke filluar nga doreza cizme vegla pune te izoluara te pershtateshme shkalle e kamaleca

xhupa per te qene te dallueshem edhe ne rruget ku ka levizje . tekniket punojne te dubluar per te

mbrojtur me mire njeri tjetrin

Foto 2 dhe 3 Punonjesit gjate punes per riparim difektesh ne perputhje me rregulloren e sigurimit

teknik.

Per sigurimin e aseteve ne kemi marre masat kundra zjarrit duke shmangur cdo premise qe vjen

nga instalimet te cilat i kemi bere cilesore kemi ne objekt bombel fikse zjarri mbi 6 l per te

cilen eshte bere intruksioni personelit teknik si dhe fuci uji te mbushur mbi objektin e punes me

tub me vete rrjedhje dhe kove .

Foto 3 dhe 4 Mjete zjarrfikese

ENADA-ONLINE

Elbasan, 2019

4

Per mbrojtjen nga rrufete kemi bere konforme rregullave te sigurimit teknik tokezimet te cilat i

kemi te dubluar ne objekt dhe I kontrollojme parametrat e tyre periodikisht megjithe cilesine qe

kane Kemi vendosur rrufe prites duke i ngritur ne piken me te larte ne raport me godinen ku jane

vendos paisjet dhe me objektet e tjera per rreth Kemi te instaluar stabilizatore te fuqishem per

stabilizimin e tensionit, kemi vendosur sistem baterishe dhe gjeneratore per te siguruar

vazhdimesine e sherbimit ne raste emergjencash per kohe te gjate Per ruajtjen e temperatures

paisjeve brenda objekteve vecanerisht ne kohe vere ne kemi te instaluar ne objekt kondicionere

dhe ventilator kompresor dore per pastrimin e pluhurave nga paisjet punes ne objekt. Per ti bere

me konkrete masat tona ju dergojme foto te punonjesve mjeteve e pasijeve te punes dhe

aseteve tona.

Foto 5. Baterite kompjuteri kontrollit

Foto

ENADA-ONLINE

Elbasan, 2019

5

6 Stabilizatori tensionit ,pulti kondicionerit.

Foto 7 Gjeneratori per emergjence.

.

Foto 8 Objekti i centralit i rrethuar e i mbyllur..

ENADA-ONLINE

Elbasan, 2019

6

NENI 2

Mbi sigurinë dhe mbrojtjen e të dhënave personale në ruajtje, procesim dhe transmetim.

Ne perputhje me ligjin nr.9887 date 10/03/2008 “Per mbrojtjen e te dhenave personale”, Neni 5 i

cili shprehimisht thote:

1. Mbrojtja e të dhënave personale bazohet:

a) në përpunimin në mënyrë të drejtë dhe të ligjshme;

b) në grumbullimin për qëllime specifike, të përcaktuara qartë, e legjitime dhe në përpunimin në

përputhje me këto qëllime;

c) në mjaftueshmërinë e të dhënave, të cilat duhet të lidhen me qëllimin e përpunimit dhe të mos

e tejkalojnë këtë qëllim;

ç) në saktësinë që të dhënat duhet të kenë dhe, kur është e nevojshme, duhet të përditësohen;

duhet ndërmarrë çdo hap i arsyeshëm për të fshirë apo korrigjuar të dhëna të pasakta apo të

paplota, në lidhje me qëllimin për të cilin janë mbledhur apo për të cilin përpunohen më tej;

d) në mbajtjen në atë formë, që të lejojë identifikimin e subjekteve të të dhënave për një kohë,

por jo më tepër sesa është e nevojshme për qëllimin, për të cilin ato janë grumbulluar ose

përpunuar më tej.

2. Kontrolluesi është përgjegjës për zbatimin e këtyre kërkesave në të gjitha përpunimet

automatike ose me mjete të tjera të të dhënave,

Enada online sh.p.k është angazhuar për të sigurar maksimalisht të dhënat dhe interesat e

përdoruesve të shërbimeve të kontraktuara nga ana e tij. Enada online Sh.p.k ka implementuar

sistemet që janë të nevojshme për ruajtjen e informacionit si dhe të sigurisë të këtij informacioni

në mënyrë që:

a) Të sigurojë që të dhënat personale të përdoruesve të jenë të aksesueshme vetëm nga

personeli i autorizuar për qëllimet ligjore të autorizuara. Në subjektin e Enada Sh.p.k

vetëm administratorët përkatës të sistemeve janë të autorizuar dhe kanë akses përdorimi

për qëllime ligjore kontraktule.

b) Të mbrojnë të dhënat personale të ruajtura ose të transmetuara nga aksidentet apo nga

shkatërrimi i kundërligjshëm, humbja ose ndryshimi aksidental si dhe ruajtja, përpunimi,

aksesi apo zbulimi i paautorizuar ose i jashtëligjshëm. Të dhënat e përdoruesve të

shërbimeve të kompanisë janë ruajtur si dhe janë bërë backup për të minimizuar humbjen

dhe rrjedhjen e informacionit.

c) Të sigurojnë implementimin e politikave të sigurisë, lidhur me përpunimin e të dhënave

personale.

Ne kemi zbatuar sigurinë e tij mbi rrjetin logjik dhe fizik për të gjitha informacionet bazuar në

rregulloret e AKEP. Subjekti yne ka të instaluar në rrjetin e tij Firewall Mikrotik per te mbrojtur

rrjetin e tij të brendshëm nga sulmet e jashtme nga interneti si dhe nga rrjedhja e infrormacionit

në internet. Kemi të instaluar në infrastrukturen tone Router Mikrotik i cili mundëson

vendosjen e filtrave të ndryshme për llojin e trafikut që kalon në infrastukturën e brendshme të

rrjetit si dhe për të mbrojtur këtë rrjet nga akseset apo sulmet e jashtme. Pajisjet e perdorura per

sigurine e rrjetit jane: Media Konvertera Fibridge; Server IBM per Mikrotik (ISO X86 v5.20),

cisco switch c2950, dslam IPAM4800, Server IBM per Radius. Aksesi në këto sisteme kryhet

ENADA-ONLINE

Elbasan, 2019

7

vetëm nga personat e autorizuar. Siguria fizike bën që te pajisjet e kompanisë të mos aksesohen

nga palët e treta.

Paisjet tona jane ne foto:

Foto 10. Server IBM per Mikrotik

Foto11. Server IBM per Radius

ENADA-ONLINE

Elbasan, 2019

8

Foto 12. DSLAM IPAM 4800

Foto 13. Cisco switch C2950

ENADA-ONLINE

Elbasan, 2019

9

Enada online Sh.p.k ne raste incidentesh per sigurine e sherbimit, ka gjithmone pajisje rezerve

dhe stafi jone eshte i kualifikuar te nderhyje sa me shpejt per rikthimin e sherbimit.

Në rrjetin e brendshëm të subjektit tone është instaluar Radius Manager që lehtëson menaxhimin

e të dhënave mbi abonentet e kompanisë. Ky sistem mundëson që informacioni i abonentëve si

dhe trafiku i tyre të jetë i kontrolluar në mënyrë që të mos ketë akses nga palë të treta pa

autorizimin përkates mbi këte informacion. Te dhenat personale jane te ruajtura ne sql server i

cili mirembahet ne menyre periodike. Është siguruar që cdo punonjës të ketë akses dhe përdorë

vetëm informacionin e nevojshëm për punë. Mbi informacionin konfidencial kanë akses vetëm

një numër i vogël punonjësish me autorzimin përkatës.

NENI 3

Regjistër ose regjistra të shkeljeve ose incidenteve të sigurisë ku të specifikohet shkelja,

kategorizimi i saj, shkaku, pasoja, masat e ndërmarra etj sipas pikës 7 të nenit 6.

Enada Sh.p.k ne dokumentacionin e saj vec te tjerave ka “Regjister te Aksidenteve ne Pune” si

dhe “Regjister i Riskut”. Deri ne keto momente nuk kemi pasur asnje shqetesim qofte ne

aspektin e aksidenteve ne pune qofte ne aspektin e risqeve te mundshme ne terren. Per trajtimin e

punonjesve eshte zbatuar me korrektese kodi i punes dhe gjithe legjislacioni shqiptar perkates si

per sigurimin ne pune kuaifikimin profesional,testimin per njohjen e zbatimin e masave te

sigurimit teknik ne pune ,paisjen me mjete e aparatura per te kryer me cilesi te larte detyren e

sherbimin ndaj abonenteve ne kohe sa me te shkurter gjithmone brenda orarit te punes riparimi i

cdo difekti pasi edhe numuri i abonenteve telefonik eshte ulur ndjeshem pasi te gjithe qytetaret

disponojne tel mobil. Punonjesit i kemi te arsimuar me shkolle te mesme elektrike e teknologji

informacion.

ENADA-ONLINE

Elbasan, 2019

10

Foto 14. Regjister i aksidenteve ne pune 2019

Plani trajtimit dhe reagimit ndaj incidenteve të sigurisë

Cdo incident regjistrohet, dokumentohet dhe shqyrtohet ne kohen me te shkurter nga momenti i

ndodhjes. Mbahet dhe tabela e incidenteve dhe arshivohet. Tabela e incidenteve ka informacione

si:

1. Pershkrimi incidentit

2. Koha e ndodhjes

3. Koha e verifikimit

4. Permbajtja e incidentit ne detaje

5. Gjurmet ne sistemin e tij

6. Masat per eliminimin e tij

7. Mbikqyrje nese perseritet

8. Arshivim

Cdo incident vleresohet ne baze te logove te ruajtura si dhe administrohet duke u verifikuar se

kush ishte shkaku i incidentit. Me pas behet konsultimi me shitesin e pajisjeve ne te cilen ka

ndodhur incidenti si dhe trajnimi yne me qellim mosperseritjen e tij.

Incidentet qe trajtohen ne rregulloren e AKEP, do ti njoftohen AKEP-it sipas procedures ne

rregullore dhe brenda afateve te percaktuara.

ENADA-ONLINE

Elbasan, 2019

11

Monitorimi i incidenteve

Monitorimi kryhet nga personi pergjegjes i kompanise time per disa elemente thelbesore te

sistemit teknik dhe sherbimeve internet te kompanise si:

• Funksionimi apo renia e sherbimeve ose sistemeve

• Sulme nga persona apo software te jashtem

• Aksese te pa kontrolluara ne sisteme dhe pajisje

• Nderprerje te paparalajmeruar e burimeve te ndryshme

• Gabime njerezore ne operimin e sistemeve apo paisjeve

Permiresimi

Mbas zbulimit te shkakut te incidentit dhe marrjes se masave personi pergjegjes te permiresoje

operacionet, konfigurimet, paisjet, etj qe ai lloj incidenti te mos perseritet.

Disa nga detyrat e personit pergjegjes jane:

• Analiza e incidentit duke pershkruar me detaje cfare ka ndodhur

• Identifikimi i shkakut te incidentit

• Izolimi dhe bllokimi i problemeve qe mund te kete shkaktuar incidentit

• Planifikim i masave parandaluese ne raste te ngjajshme

• Analize e incidenteve te njejte nese ka pasur

VLERESIMI I SHKALLES SE RISKUT

RREZIKU lidhur me cdo pune eshte i percaktuar nga produkti, nga SHKALLA E RREZIKUT

dhe PROBABILITETI, sic detajohet me poshte

RREZIKU = SHKALLA E RREZIKUT x PROBABILITETIN

Vleresimi i shkalles se rrezikut eshte percaktuar ne baze te rezultateve te mundshme te nje

aksidenti. Faktoret qe krijojne ngjarjen fillestare si: vendi i punes, (aksesi, pastertia, dyshemeja

etj) , tipologjia e vendit te punes, (manuale, teknologjike, etj), metodat dhe organizimi i punes,

(paisjet qe perdoren, shkalla e automatizimit, e supervizuar apo indipendente etj), paisjet e punes

dhe instalimet, (paisjet, makinerite, fabrikat e prodhimit, instalimet etj), sistemi i sigurise,

(sinjalizimi, komunikimi, lejet e punes, masat mbrojtese kolektive, PPM, etj), faktoret natyrale

ne vendin e punes (ndricimi , ventilimi, lageshtia, etj) , faktoret kimike, (gazrat, avujt, etj),

ergonomia, komforti, mungesa e hapesirave, papastertia, etj), karakteristika te vecanta te

punonjesve, (mosha, eksperienca, trainimi, etj) dhe kombinimi i ketyre faktoreve qe krijojne

ENADA-ONLINE

Elbasan, 2019

12

ngjarjen fillestare ne faktoret qe marin pjese ne kompletimin e saj duhet te vleresohen

bashkarisht per sasine e shkalles se demitdhe konkretisht:

Vendi i punes, ambienti ku ushtrojne aktivitetin punonjesit e ketij subjekti eshte i paster, pa

pengesa ne rrugekalime dhe i plotesuar me sinjalistiken e nevojshme per sigurine ne pune.

Per te gjitha vendet e punes te deklaruara dhe proceset e punes qe kryhen ne keto vende pune

vleresimi i rrezikut dhe masat qe duhet te meren do te jepen ne tabelat perkatese.

Shkalla e Rrezikut matet nga 1 ne 5 per tu nisur nga neglizhenca deri ne ekstremitet dhe

pasqyrohet nepermjet tabeles 1

Tabela 1 – Shkalla e Rrezikut / PASOJAT /

Shkalla e Rezikut / Pasojat / Emertimi Vleresimi

Pasojat mund te jene demtim i lehte, mavijosje, nxirje, shtypje,

parehati, semundje I pa perfillshem 1

Pasojat mund te jene lendime te vogla qe qe kerkojne ofrimin e

sherbimit te ndihmes se pare, lengata te vogla periodike dhe

shqetesim i vogel I vogel 2

Pasojat kerkojne transferimin ne nje spital dhe shtrim spitalor

afatshkurter per te pare ecurine e semundjes ose fraktura te

vogla gjymtyresh, operacion, bezdi e vazhdueshme intensive qe

kerkon nje kombinim ekzaminimesh dhe imobilitet deri ne 33

%.

Ne limit 3

Pasojat mund te jene plagosje me fraktura te shumta te

gjymtyreve apo frakture ne kafke apo te palces kurizore,

kufizim te rende te degjimit,kuptim, vizione te vazhdueshme,

ndjesi te perseritura te semundjes, infeksion te rende dhe

imobilitet i pergjithshem nga 33 % deri ne 67 %

I rendesishem 4

Pasojat mund te jene vdekja, semundje profesionale qe con ne

vdekje ose fraktura te shumta qe cojne ne paaftesi te

perhereshme me me shume se 67 % imobiltet Ekstrem 5

ENADA-ONLINE

Elbasan, 2019

13

VLERESIMI I PROBABILITETIT

Probabiliteti qe nje rrezik do te coje ne nje aksident eshte shenuar nga 1 (praktikisht zero) deri ne

5 (praktikisht i qarte), ne varesi te karakteristikave.

Kualifikimi i Probabilitetit, tregohet ne Tabelen 2, kryhet nga nje vleresim i karakteristikave te

punes, qe te con ne perfundimet e meposhtme:

a. Sa shpesh mund te ndodhe rreziku.

b. Kur situate e rrezikshme, mund te ndodhe, sa e mundshme eshte ajo per te shkaktuar nje

aksident.

c. Sa eshte numri i punonjesve te ekspozuar ndaj rrezikut.

d. Cilat jane masat ekzistuese te sigurise dhe masat e mbrojtjes.

e. Te dhena statistikore ne lidhje me frekuencen e aksidenteve te ngjashme.

Tabela 2 – PROBABILITETI

Vleresimi i Propabilitet Emertimi Vleresimi

Pothuaj i pamundur Praktikisht Nul 1

Pak e mundshme, megjithate nje seri

faktoresh duhet te perputhet,

sidomos gabime serioze qe i

atribuohen faktorit njerezor ose

vecanerisht me afatgjate ekspozimi

ndaj nje agjenti kimik ose biologjik.

I Ulet 2

E Mundshme, vecanerisht ne

mungese te nderhyrjes organizative

dhe teknologjike I Ndermjetem 3

Probabilitet te larte, pavaresisht

ekspozimit dhe nderhyrjeve

organizative dhe teknologjike I Larte 4

Probabilitet pothuajse i sigurt dhe

vetem nje ndryshim ne kodin e

procedures mund te zvogeloje ate

me nderhyrje organizative,

teknologjike ose eliminimin e

ekspozimit

Pothuaj i sigurt 5

ENADA-ONLINE

Elbasan, 2019

14

SHKALLA E VLERESIMIT TE RREZIKUT

Vleresimi i Rrezikut eshte nje vlere nga 1 deri ne 25 dhe eshte rezultat i prodhimit te mundesise

se ndodhjes se aksidentit me shkallen e rrezikut. Vlera e rrezikut percakton shkallen e Rrezikut

dhe prioritetin e veprimeve qe duhet te planifikohen ne menyre qe te zvogelohet dhe nese eshte e

mundur te eliminohet rreziku, pra, pasojat e nje aksidenti te mundshem.

Tabela 3 – Vlersimi i Rrezikut

Ashpersia

Propabiliteti

1

Paperfillshme

2

Minimale

3

Ne kufij

4

Domethenese

5

Ekstreme

1

Pothuaj nuk ndodh 1 2 3 4 5

2

I Ulet 2 4 6 8 10

3

I Mesem 3 6 9 12 15

4

I Larte 4 8 12 16 20

5

Pothuaj i sigurt 5 10 15 20 25

Foto 15: Regjistri i Vleresimit te Riskut