Nadzór dyrektora szkołynad realizacją wskazań

zawartychw orzeczeniach i opiniach

poradni p-poraz planowanie pracy

z dzieckiem o specyficznych potrzebach edukacyjnych.

1

Barbara Łaskast. wizytator

Kuratorium Oświaty w Łodzi

barla@kuratorium.lodz.pl042 637 70 59042 637 70 55

2

Zespół Szkół Zawodowych Specjalnych nr 2 w Łodzi

DyrektorJolanta Wojciechowska

3

Strona internetowa KO

4

Pytania

Czas spotkania2x90 min

Kolejne spotkania5

Nadzór pedagogiczny

• działalność diagnostyczno-oceniająca

• działalność wspomagającaRozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad sprawowania nadzoru pedagogicznego, wykazu stanowisk wymagających kwalifikacji pedagogicznych, kwalifikacji niezbędnych do sprawowania nadzoru pedagogicznego, a także kwalifikacji osób, którym można zlecać prowadzenie badań i opracowywanie ekspertyz

(Dz. U. Nr 235, poz. 1703)

6

mail z dnia 2 kwietnia 2009 r.

… chciałabym zadać pytanie, które bezpośrednio dotyczy mnie i mojego dziecka - ubiegłorocznego maturzysty.

U mojego syna stwierdzono dysleksję rozwojową. … Sama tylko wiem, co przechodziłam przez całą edukację mojego dziecka - jego zniechęcenie, bunt, nerwowość, rzucanie książkami, czy też wykrzykiwanie, że jego koledzy nie muszą się tyle uczyć, a mają lepsze oceny, nie pomagali też nauczyciele (chociaż ja sama też jestem nauczycielką, tylko, że ja rozumiem co przeżywa takie dziecko), a w szkole średniej mój syn, kiedy powiedział, że ma dysleksję, usłyszał wręcz od jednej z pań profesor, że liceum jest dla normalnych dzieci, a jak ktoś jest upośledzony, to jego miejsce jest w szkole specjalnej (w opinii z poradni wpisano - rozwój intelektualny na poziomie bardzo wysokim). W dniu rozdania świadectw Mateusz powiedział mi, że wreszcie jest szczęśliwy …

7

„Wszyscy ludzie mają jedną wspólną cechę –

– są różni.” -------------------------------------------

„Postawa dyrektora szkoływ znaczący sposób wpływa na

postawę nauczycieli, pracowników,

uczniów i rodziców”8

Co jest potrzebne, aby skutecznie pełnić nadzór

pedagogiczny?

• Trzeba chcieć

• Poświęcić czas

• Posiadać wiedzę

• Rozwijać empatię

• Należy współpracować9

Współpraca - z kim?z:

• nauczycielami,

• rodzicami,

• poradnią psychologiczno-pedagogiczną,

• kuratorium oświaty,

• organem prowadzącym,

• innymi dyrektorami (np. szk. specjalnych),

• stowarzyszeniami, instytucjami działającymi na rzecz dzieci z zaburzeniami i odchyleniami rozwojowymi oraz ośrodkami doskonalenia nauczycieli.

10

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ

z dnia 21 maja 2001 r.

w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół

(Dz. U. Nr 61, poz. 624, z 2002 r. Nr 10, poz. 96, z 2003 r. Nr 146, poz. 1416, z 2004 r. Nr 66,

poz. 606, z 2005 r. Nr 10, poz. 75 oraz z 2007 r. Nr 35, poz. 222)

11

§ 14. 1. Nauczyciele prowadzący zajęcia w danym oddziale tworzą zespół, którego zadaniem jest w szczególności ustalenie zestawu programów nauczania dla danego oddziału oraz jego modyfikowanie w miarę potrzeb.

2. Dyrektor szkoły może tworzyć zespoły wychowawcze, zespoły przedmiotowe lub inne zespoły problemowo-zadaniowe. Pracą zespołu kieruje przewodniczący powoływany przez dyrektora szkoły, na wniosek zespołu.

12

Pytania diagnostyczne• Czy zespół nauczycieli uczących w danym

oddziale omawia problemy dziecka posiadającego opinię lub orzeczenie?

• Czy wypracowano zasady pracy z dzieckiem i współpracy między nauczycielami-obowiązujące wszystkich nauczycieli?

• Czy ustalono sposób kontaktowania się z rodzicami?

• Czy na spotkanie zespołu zaproszono psychologa/pedagoga z poradni p-p?

• Co ustalił zespół? …..? 13

14

Aby radzić sobie z problemami, ważne jest:  1.   diagnozowanie sytuacji szkolnej uczniów (rozwój, zainteresowania, zdolności, możliwości, trudności szkolne – w nauce, zachowaniu), 2.   analiza kontaktów rówieśniczych, 3.   monitorowanie sytuacji domowej uczniów .

Stałe zainteresowanie nauczycieli, czyli poświęcanie uczniom czasu, w zakresie tych trzech sfer funkcjonowania poszczególnych uczniów pozwoli na szybką diagnozę ewentualnych problemów. Omawianie problemów uczniów w zespole nauczycieli uczących dziecko (lub w czasie spotkań Rady Pedagogicznej), pozwoli na ujednolicenie działań zmierzających do ich rozwiązania.

W czasie pracy Zespołu należy określić:

• cel, do jakiego nauczyciele będą dążyć chcąc rozwiązać problem,

• zadania, jakie w związku z ustalonym celem nauczyciele będą podejmować,

• przewidywane efekty, jakie nauczyciele chcą uzyskać realizując zadania,

• osobę, która będzie realizowała zadania i osobę, która będzie monitorowała (kontrolowała) jakość realizowanych zadań – np.: pedagoga, wychowawcę, wicedyrektora, dyrektora,

• termin kolejnego spotkania, w celu analizy efektów i zaplanowania dalszych działań.

15

O kim będziemy mówić?W świetle przepisów prawa:

• o dzieciach i młodzieży posiadających opinię poradni psychologiczno-pedagogicznej (publicznej lub niepublicznej),

• o dzieciach i młodzieży posiadających orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego wydane przez zespół orzekający działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej.

16

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA

EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU

z dnia 11 grudnia 2002 r.

w sprawie szczegółowych zasad działania publicznych poradni

psychologiczno-pedagogicznych, w tym publicznych poradni

specjalistycznych

Dz. U. z 2003 r. Nr 5, poz. 4617

§ 2. Korzystanie z pomocy udzielanej przez poradnie jest dobrowolne i nieodpłatne.

§ 4 ust. 1. Poradnia wydaje opinie w sprawach:

4)  dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom;

18

Art. 71b ust 3a ustawy osoOpinie w sprawie dostosowania wymagań edukacyjnych wynikających z programu nauczania do indywidualnych potrzeb ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom, wydają również niepubliczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne, w tym niepubliczne specjalistyczne poradnie psychologiczno-pedagogiczne założone zgodnie z art. 82 oraz zatrudniające pracowników posiadających kwalifikacje określone dla pracowników publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych. 19

Podstawowe terminyzwiązane z opiniowaniem i orzecznictwem

• Uczniowie o specyficznych trudnościach w uczniu się to uczniowie z dysleksją rozwojową (dysleksja, dysgrafia, dysortografia, dyskalkulia).

• Uczniowie o specjalnych potrzebach edukacyjnych to dzieci i młodzież niepełnosprawna lub niedostosowana społecznie, wymagająca stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy

20

Podstawowe terminyzwiązane z opiniowaniem i orzecznictwem

Zasoby dziecka potencjalne możliwości rozwojowe w

zakresie rozwoju ruchowego, sprawności intelektualnej, procesów poznawczych, funkcji językowych, uczenia się, kształtowania osobowości (normy, postawy, system wartości, zachowanie).

Odchylenia (opóźnienia) rozwojowe indywidualne opóźnienia rozwoju w

stosunku do ustalonych norm, nie będące jednak zaburzeniami z uwagi na niewielkie nasilenie objawów, ograniczony zakres i czas trwania. (M. Bogdanowicz).

21

Podstawowe terminyzwiązane z opiniowaniem i orzecznictwem

Zaburzenia rozwojowe

Klasa zaburzeń dziecięcych, charakteryzujących się poważnym zniekształceniem funkcjonowania społecznego, poznawczego, ruchowego i językowego, przypadki głębszego stopnia odchyleń od normy.Przypadki głębszego stopnia odchyleń od normy (M. Bogdanowicz) – rodzaj, rozległość, głębokość, dynamika, etiologa. Zaburzenia rozwoju rozpoznaje się w odniesieniu do norm rozwojowych. 22

Podstawowe terminyzwiązane z opiniowaniem i orzecznictwem

Dysfunkcja

w szerokim i powszechnym rozumieniu: każde zakłócenie normalnego funkcjonowania narządu lub zachowania

Deficyty rozwojowe

„braki” w rozwoju somatycznym bądź określonych funkcji psychicznych.

Dysharmonie rozwojowe – tzw. nieharmonijny rozwój.

23

§ 4 ust. 2. 

Opinię wydaje się na pisemny wniosek rodziców dziecka. Na wniosek lub za zgodą rodziców dziecka poradnia przekazuje kopię opinii do przedszkola, szkoły lub placówki, do której uczęszcza dziecko.

24

§ 4 ust. 5. Opinia poradni zawiera:

1)  oznaczenie poradni wydającej opinię,

2)  dane ucznia,

3)  stanowisko poradni w sprawie, której dotyczy opinia, oraz szczegółowe jego uzasadnienie,

4)  wskazanie odpowiedniej formy pomocy, w szczególności pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej w przedszkolu, szkole lub placówce, stosownie do potrzeb, oraz szczegółowe uzasadnienie wskazanej formy pomocy.

§ 4 ust. 6. Opinię podpisuje dyrektor poradni.

25

Badanie

• Wrzesień 2007 r. - teren objęty działaniem jednej Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej.

• Badaniem objęci zostali dyrektorzy szkół oraz pedagodzy szkolni na poziomie szkoły podstawowej, gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalnej. Łącznie reprezentowali oni 43 placówki (21 szkół podstawowych, 12 gimnazjów, 10 Zespołów Szkół Ponadgimnazjalnych) obejmujące 15 680 uczniów.

26

Czytelność opinii i orzeczeń.Użyteczność wskazań zawartychw opiniach i orzeczeniach.

• - 2 : bardzo mała

• - 1 : mała

• 0 : nie mam zdania

• 1 : duża

• 2 : bardzo duża

27

Czytelność opinii i orzeczeń

28

Użyteczność wskazań zawartychw opiniach i orzeczeniach

29

ROZPORZĄDZENIE MENz dnia 30 kwietnia 2007 r.

w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i

słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach

publicznych

(Dz. U. Nr 83, poz. 562 i Nr 130, poz. 906 oraz z 2008 r. Nr 3, poz. 9 i Nr 178, poz. 1097)

30

§ 6. 1. Nauczyciel jest obowiązany, na podstawie opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym publicznej poradni specjalistycznej, dostosować wymagania edukacyjne, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1, do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom.

31

§ 6. 2. Dostosowanie wymagań edukacyjnych, o których mowa w § 4 ust. 1 pkt 1, do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom, następuje także na podstawie opinii niepublicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym niepublicznej poradni specjalistycznej, o której mowa w art. 71b ust. 3b ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty.

32

§ 6. 3. W przypadku ucznia posiadającego orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego albo indywidualnego nauczania dostosowanie wymagań edukacyjnych do indywidualnych potrzeb psychofizycznychi edukacyjnych ucznia może nastąpić na podstawie tego orzeczenia.

33

§ 4. 1. Nauczyciele na początku każdego roku szkolnego informują uczniów oraz ich rodziców (prawnych opiekunów) o:

1) wymaganiach edukacyjnych niezbędnych do uzyskania poszczególnych śródrocznych i rocznych (semestralnych) ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych, wynikających z realizowanego przez siebie programu nauczania;

34

Wymagania edukacyjne

1. Treści

2. Metody

3. Formy pracy

4. Zasady

5. Środki dydaktyczne

35

Rozporządzenie

Ministra Edukacji Narodowej

z dnia 18 września 2008 r.

w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły

orzekające działające

w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych

(Dz.U. Nr 173, poz. 1072)

36

Rodzaje orzeczeń

• orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz niedostosowanej społecznie, wymagającej stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy,

37

Art. 71b. ust. 1 uoso

Kształceniem specjalnym obejmuje się dzieci i młodzież, o

których mowa w art. 1 pkt 5i 5a, wymagające stosowania specjalnej organizacji nauki

i metod pracy.

38

39

Art. 1 uoso System oświaty zapewnia w szczególności:

5) możliwość pobierania nauki we wszystkich typach szkół przez dzieci i młodzież niepełnosprawną oraz niedostosowaną społecznie, zgodnie z indywidualnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi oraz predyspozycjami,

5a) opiekę nad uczniami niepełnosprawnymi przez umożliwianie realizowania zindywidualizowanego procesu kształcenia, form i programów nauczania oraz zajęć rewalidacyjnych,

Art. 71b. ust. 1 uoso Kształcenie specjalne może być

prowadzone w formie naukiw szkołach ogólnodostępnych,

szkołach lub oddziałach integracyjnych, szkołach lub

oddziałach specjalnychi ośrodkach

(SOS-W, SOW, OR-W, MOW, MOS)40

41

Art. 71b ust 2 uosoW zależności od rodzaju niepełnosprawności, w tym stopnia upośledzenia umysłowego, dzieciom i młodzieży, o których mowa w ust. 1, organizuje się kształcenie i wychowanie, które stosownie do potrzeb umożliwia naukę w dostępnym dla nich zakresie, usprawnianie zaburzonych funkcji, rewalidację i resocjalizację oraz zapewnia specjalistyczną pomoc i opiekę.

Art. 71b ust. 7 pkt 2Minister właściwy ds. oświaty i wychowania określi w drodze

rozporządzenia:

warunki organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży, o których mowa w ust. 1, w tym warunki przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów oraz ich formy, w przedszkolach i szkołach lub oddziałach specjalnych oraz w ośrodkach, o których mowa w art. 2 pkt 5, uwzględniając szczególne potrzeby psychofizyczne i edukacyjne tych dzieci i młodzieży;

42

Art. 71b ust. 7 pkt 3Minister właściwy ds. oświaty i wychowania określi w drodze

rozporządzenia;

warunki organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży, o których mowa w ust. 1, w tym warunki przeprowadzania egzaminów i sprawdzianów oraz ich formy, w przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych oraz przedszkolach i szkołach lub oddziałach integracyjnych, uwzględniając w szczególności konieczność dostosowania programów nauczania oraz metod pracy do koncepcji programowej i organizacyjnej kształcenia w formach integracyjnych, a także zatrudnienie specjalistów dla jej realizacji.

43

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu

z dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla

dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie

w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach

(Dz. U. z 2005 r. Nr 19, poz. 166) 44

45

SZKOŁY specjalne organizuje się dla dzieci i młodzieży:

• niesłyszących, słabo słyszących;• niewidomych, słabo widzących;• z niepełnosprawnością ruchową;• z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim,

umiarkowanym lub znacznym;• z autyzmem;• ze sprzężonymi niepełnosprawnościami;• z chorobami przewlekłymi, z zaburzeniami psychicznymi

(dotyczy szkół przyszpitalnych);• niedostosowanych społecznie, zagrożonych

niedostosowaniem społecznym, zagrożonych uzależnieniem;

• z zaburzeniami zachowania,

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu

z dnia 18 stycznia 2005 r.w sprawie warunków organizowania

kształcenia, wychowaniai opieki dla dzieci i młodzieży

niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie

w przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych.

(Dz. U. z 2005 r. Nr 19, poz. 167) 46

Rodzaje orzeczeń

• orzeczenia o potrzebie indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego dla dzieci, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do przedszkola lub oddziału przedszkolnego zorganizowanego w szkole podstawowej

47

Rodzaje orzeczeń

• orzeczenia o potrzebie indywidualnego nauczania dla dzieci i młodzieży, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie do szkoły,

48

Pytania diagnostyczne• Czy indywidualne obowiązkowe roczne

przygotowanie przedszkolnego lub indywidualne nauczanie jest realizowane przez nauczycieli zgodnie z organizacją dyrektora? (kwalifikacje)

• Czy indywidualne obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolnego lub indywidualne nauczanie jest realizowane przez nauczycieli zgodnie z wytycznymi rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 18 września 2008 r. w sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego obowiązkowego rocznego przygotowania przedszkolnego i indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U. Nr 175, poz. 1086)?

49

Pytania diagnostyczne• Czy nauczyciele realizują zajęcia zgodnie z planem? Czy

zajęcia są często „przekładne-odwoływane”?• Czy realizowane są wszystkie zajęcia obowiązkowe?• Jak nauczyciele planują pracę z dzieckiem? • Czy nauczyciele występowali o zgodę dyrektora na

odstąpienie od realizacji niektórych treści wynikających z podstawy programowej wychowania przedszkolnego lub treści nauczania objętych obowiązkowymi zajęciami edukacyjnymi, stosownie do możliwości psychofizycznych dziecka/ucznia oraz warunków miejsca, w jakim jest realizowane IORPP lub NI?

• Jak przebiega integracja dziecka/ucznia? • ……. ?

50

WspieranieW przypadku ucznia szkoły ogólnodostępnej posiadającego jednocześnie orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania i orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego niezbędne jest umożliwienie nauczycielowi kontaktu ze specjalistami, np. w poradni p-p, w szkole specjalnej, w ośrodku doskonalenia nauczycieli, ….

51

Rodzaje orzeczeń

• orzeczenia o potrzebie zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim

52

Rodzaje opinii - orzecznictwo

• opinie o potrzebie wczesnego wspomagania rozwoju dziecka od chwili wykrycia niepełnosprawności do podjęcia nauki w szkole (wydawane przez zespoły orzekające w publicznych poradniach p-p lub przez zespoły opiniujące działające w niepublicznych poradniach p-p)

53

Art. 64 ust. 1. uoso

Podstawowymi formami działalności dydaktyczno-wychowawczej szkoły są: 1) obowiązkowe zajęcia edukacyjne;2) dodatkowe zajęcia edukacyjne;3) zajęcia dydaktyczno-wyrównawczei specjalistyczne organizowane dla uczniów mających trudności w nauce oraz inne zajęcia wspomagające rozwój dzieci i młodzieżyz zaburzeniami rozwojowymi;

34

55

Rozporządzenie MENiSw sprawie ramowych planów

nauczania w szkołach publicznych

§ 3 ust. 2W szkolnym planie nauczania należy dodatkowo uwzględnić dla uczniów niepełnosprawnych, w zależności od rodzaju i stopnia niepełnosprawności, następujące zajęcia rewalidacyjne: 1) korekcyjne wad postawy,2) korygujące wady mowy,3) orientacji przestrzennej i poruszania się,4) nauki języka migowego (…),5) inne, wynikające z programów rewalidacji.

56

§ 3 ust. 7Dla uczniów niepełnosprawnych oraz uczniów szkół

w zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich można przedłużyć okres nauki na

każdym etapie edukacyjnym co najmniej o jeden rok, zwiększając proporcjonalnie liczbę godzin zajęć

edukacyjnych. Decyzję o przedłużeniu uczniowi okresu nauki podejmuje dyrektor szkoły w

uzgodnieniu z rodzicami (prawnymi opiekunami) ucznia, nie później niż do końca lutego roku

poprzedzającego ostatni rok nauki w danej szkole, na podstawie szczegółowej analizy osiągnięć edukacyjnych ucznia dokonanej przez radę

pedagogiczną. 57

Pytania diagnostyczne• Jakie były cele pracy z uczniem?

• Jakie są efekty pracy z uczniem?

- w zakresie nauczanych przedmiotów

- w zakresie kontaktów społecznych

- w zakresie indywidualnej rewalidacji, resocjalizacji

Ewaluacja indywidualnych programów edukacyjnych lub indywidualnych planów pracy z dzieckiem posiadającym orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego

58

Kształcenie uczniów niepełnosprawnych jest prowadzone nie dłużej niż do ukończenia przez ucznia:- 18 roku życia - w przypadku szkoły podstawowej;- 21 roku życia - w przypadku gimnazjum;- 24 roku życia - w przypadku szkoły ponadgimnazjalnej.

59

60

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportuz dnia 18 stycznia 2005 r.w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowaniai opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społeczniew przedszkolach, szkołach i oddziałach ogólnodostępnych lub integracyjnych. (Dz. U. z 2005 r. Nr 19, poz. 167)

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportuz dnia 18 stycznia 2005 r. w sprawie warunków organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie w specjalnych przedszkolach, szkołach i oddziałach oraz w ośrodkach(Dz. U. z 2005 r. Nr 19, poz. 166)

Szkoły ogólnodostępne, integracyjne, specjalne zapewniają:

• realizację zaleceń zawartychw orzeczeniu o potrzebie kształcenia specjalnego;

• odpowiednie warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne;

• udzielanie pomocy rodzicom (prawnym opiekunom) dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, w zakresie doskonalenia umiejętności niezbędnych we wspieraniu ich rozwoju;

• integrację ze środowiskiem rówieśniczym;

61

Zadanie dyrektora – diagnoza w zakresie:

• rodzaju niepełnosprawności,

• zalecanych zajęć rewalidacyjnych,

• zalecanych sposobów postępowania nauczycieli wobec ucznia,

• specjalnych potrzeb eudkacyjnych ucznia - warunki do nauki, sprzęt specjalistyczny i środki dydaktyczne,

• zakresu pomocy rodzicom,

• koniecznych działań integrujących ucznia ze środowiskiem,

• zakresu wsparcia dla nauczycieli. 62

Szkoły ogólnodostępne, integracyjne zapewniają:

• realizację programu nauczaniai wychowania z wykorzystaniem odpowiednich form i metod pracy;

• zajęcia rewalidacyjne;

63

Szkoły specjalne zapewniają:• realizację programu wychowania przedszkolnego,

programu nauczania, programu wychowawczego i programu profilaktyki, odpowiednich dla danego rodzaju niepełnosprawności i stopnia upośledzenia umysłowego, z wykorzystaniem odpowiednich form i metod pracy dydaktycznej i wychowawczej;

• wielospecjalistyczną ocenę poziomu funkcjonowania ucznia dokonywaną na danym etapie edukacyjnym, nie rzadziej niż raz w roku, przez nauczycieli i specjalistów pracujących z uczniem, będącą podstawą opracowania i modyfikowania indywidualnego programu edukacyjnego

• przygotowanie do samodzielności w życiu dorosłym.

64

§ 5. 1. W przedszkolach i szkołach, o których mowa w § 1 pkt 2 i 3, zatrudnia się dodatkowo nauczycieli posiadających kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w odpowiednich typach i rodzajach specjalnych przedszkoli i szkół oraz odpowiednich specjalistów, w celu współorganizowania kształcenia integracyjnego.

65

§ 1. Rozporządzenie określa warunki organizowania kształcenia, wychowania i opieki dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, wymagających stosowania specjalnej organizacji nauki i metod pracy, w:

1)  przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych;

2)  przedszkolach i szkołach ogólnodostępnych z oddziałami integracyjnymi;

3)  przedszkolach i szkołach integracyjnych. 66

Nauczyciele zatrudnieni dodatkowo, posiadający kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska nauczyciela w odpowiednich typach i rodzajach specjalnych przedszkoli i szkół i specjaliści:

Dotyczy szkół integracyjnych lub z oddziałami integracyjnymi

67

rozpoznają potrzeby edukacyjne i możliwości psychofizyczne dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie;

68

współorganizują zajęcia edukacyjne i pracę wychowawczą w formach integracyjnych,w szczególności:

69

wspólnie z nauczycielami prowadzącymi zajęcia edukacyjne wybierają lub opracowują programy wychowania przedszkolnego i programy nauczania,

70

dostosowują realizację programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania, programu wychowawczego i programu profilaktyki do indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz

niedostosowanych społecznie,

71

w zależności od indywidualnych potrzeb edukacyjnych i możliwości psychofizycznych uczniów niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie, wspólnie z nauczycielami prowadzącymi zajęcia edukacyjne, opracowują dla każdego ucznia i realizują indywidualne programy edukacyjne określające zakres zintegrowanych działań nauczycieli i specjalistów oraz rodzaj zajęć rewalidacyjnych lub zajęć socjoterapeutycznych prowadzonych

z uczniem, 72

73

• Cele pracy z uczniem, wynikające z zapisów orzeczenia o potrzebie kształcenia specjalnego i obserwacji funkcjonowania ucznia w szkole i środowisku:

• Sposoby osiągania celów na poszczególnych zajęciach - zadania:Polski ………….Matematyka …………Inne przedmioty ……………Rewalidacja indywidualna ……………..

• Podpisy: nauczycieli i rodziców• Poziom osiągnięcia celów (ewaluacja):

Indywidualny program edukacyjny

uczestniczą w zajęciach edukacyjnych prowadzonych przez innych nauczycieli;

74

prowadzą zajęcia rewalidacyjne lub zajęcia socjoterapeutyczne;

udzielają pomocy nauczycielom prowadzącym zajęcia edukacyjne w doborze metod pracy z uczniami niepełnosprawnymi oraz niedostosowanymi społecznie;

75

prowadzą lub organizują różnego rodzaju formy pomocy pedagogicznej i psychologicznej dla dziecka i jego rodziny.

76

Dotyczy szkół specjalnych lub z oddziałami specjalnymi

§ 5.

Nauczyciele prowadzący zajęcia edukacyjne oraz nauczyciele i specjaliści prowadzący zajęcia rewalidacyjne lub zajęcia socjoterapeutyczne, we współpracy z rodzicami (prawnymi opiekunami) ucznia:

77

1) rozpoznają potrzeby rozwojowe i możliwości edukacyjne dzieci i młodzieży niepełnosprawnych oraz niedostosowanych społecznie;

78

2) organizują i prowadzą zajęcia edukacyjne i pracę wychowawczą, w szczególności:

a) wybierają lub opracowują programy wychowania przedszkolnego i programy nauczania,

b) opracowują dla każdego ucznia i realizują indywidualne programy edukacyjne, uwzględniając dostosowanie realizacji programów wychowania przedszkolnego, programów nauczania, programu wychowawczego i programu profilaktyki do indywidualnych potrzeb edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych dzieci i młodzieży,

c) przygotowują i prowadzą zajęcia rewalidacyjne lub zajęcia socjoterapeutyczne;

79

3) prowadzą lub organizują różnego rodzaju formy pomocy psychologicznej i pedagogicznej dla dziecka i jego rodziny.

80

Pytania diagnostyczne• Kto ma dostęp do opinii lub orzeczenia?• Jaki jest poziom wiedzy nauczyciela o dziecku

posiadającym opinię lub orzeczenie?• Jak przebiega rozwój ww. ucznia? Co wskazuje na

rozwój?• Jak nauczyciel realizuje zalecenia poradni?• Jak nauczyciel zdiagnozował środowisko ucznia?• Jakie są wnioski z tej diagnozy?• Jak nauczyciel współpracuje z rodzicami ucznia?• Jak nauczyciel ocenia ucznia posiadającego

opinię lub orzeczenie? • Sposób zadawania pracy domowej? 81

Pytania diagnostyczne• Z kim nauczyciel współpracuje?• Jak współpracuje z pedagogiem/psychologiem

szkolnym?• Jak przebiega jego doskonalenie zawodowe?• Czy nauczyciel poprosił o pomoc

pedagoga/psychologa szkolnego lub z poradni p-p? Pomoc w zakresie własnej postawy wobec dziecka. Superwizja.

• Jaką nauczyciel wychowania fizycznego posiada wiedzę o dzieciach z opiniami lub orzeczeniami?

• ……

82

Pytania diagnostyczne• Jak nauczyciele prowadzący zajęcia

specjalistyczne współpracują z rodzicami?• Jakie wytyczne do pracy z dzieckiem przekazują

rodzicom?• Czy nauczyciele znają preferencje w uczeniu się

dzieci posiadających opinię lub orzeczenie?

• ……

83

Zadania dyrektora• Analiza dokumentacji pracy nauczycieli

(wychowawcy, nauczycieli przedmiotów, psychologa/pedagoga).

• Analiza wniosków z posiedzeń zespołu nauczycieli uczących w danym oddziale, w którym uczy się dziecko posiadające opinię lub orzeczenie.

• Analiza udziału ucznia w zajęciach wyrównawczo-dydaktycznych lub specjalistycznych.

84

Zadania dyrektora

• Określenie celów hospitacji nastawionych na kontrolę pracy nauczycieli z dzieckiem posiadającym opinię lub orzeczenie. Sposób realizacji zaleceń poradni. Stosowane formy, metody pracy, zakres udzielanego wsparcia? Efekty?

• Formułowanie wniosków.• Organizowanie doskonalenia zawodowego

nauczycieli pod kątem podwyższania kompetencji w pracy z dzieckiem posiadającym opinię lub orzeczenie.

• …… 85

Zadania dyrektora• Nawiązanie współpracy z poradnią p-p –

ustalenie form pomocy uczniom posiadającym orzeczenie lub opinię, realizowanych w szkole lub w poradni.

• Poznanie oferty poradni p-p.

• Zgłoszenie poradni potrzeb szkoły.

• Ustalenie zasad współpracy z poradnią.

• Poddanie się superwizji. Kształtowanie umiejętności udzielania nauczycielom informacji zwrotnej.

• Nawiązanie współpracy z innymi placówkami.86

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU

z dnia 7 marca 2005 r. w sprawie rodzajów i szczegółowych

zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w

tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za

pobyt ich dzieci w tych placówkach(Dz. U. Nr 52, poz. 467 i Nr 212, poz. 1767)

(SOS-W)87

§ 26. Specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy umożliwia:   1)  udział w indywidualnych lub grupowych zajęciach specjalistycznych w zakresie terapii pedagogicznej, zajęciach rewalidacyjnych, usprawniających ruchowo, profilaktyki społecznej i resocjalizacji, przygotowujących dzieci i młodzież do samodzielności w życiu społecznym; 88

§ 29. 3. Jeżeli specjalny ośrodek szkolno-wychowawczy dysponuje wolnymi miejscami, za zgodą organu prowadzącego, na zajęcia, o których mowa w § 26, może być przyjęty wychowanek, na podstawie opinii publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej.  

89

Art. 22 ust 2. ustawy osoMinister właściwy do spraw oświaty

i wychowania określi ponadto, w drodze rozporządzenia:

11) zasady udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach i placówkach, które powinny tworzyć warunki dla zaspokajania potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów, w szczególności wspomagać rozwój uczniów i efektywność uczenia się;

90

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU

z dnia 7 stycznia 2003 r.w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i

placówkach

(Dz. U. Nr 11, poz. 114)

NIE DOTYCZY PORADNI P-POPRÓCZ § 2 ust. 2 91

§ 2. ust. 1.Pomoc psychologiczno-pedagogiczna polega w szczególności na:

1) diagnozowaniu środowiska ucznia;2) rozpoznawaniu potencjalnych możliwości oraz indywidualnych potrzeb ucznia i umożliwianiu ich zaspokojenia;3) rozpoznawaniu przyczyn trudności w nauce i niepowodzeń szkolnych;(…)

92

5) organizowaniu różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej;(…)

10) wspieraniu nauczycieli i rodziców w działaniach wyrównujących szanse edukacyjne ucznia;

93

11) udzielaniu nauczycielom pomocy w dostosowaniu wymagań edukacyjnych wynikających z realizowanych przez nich programów nauczania do indywidualnych potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych ucznia, u którego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające sprostanie tym wymaganiom;12) wspieraniu rodziców i nauczycieli w rozwiązywaniu problemów wychowawczych;

94

13) umożliwianiu rozwijania umiejętności wychowawczych rodziców i nauczycieli;

14) podejmowaniu działań mediacyjnych i interwencyjnych w sytuacjach kryzysowych.

95

§ 2. ust 2 ww. rozporządzenia

2. Zadania, o których mowa w ust. 1, są realizowane we współpracy z:

1) rodzicami;2) nauczycielami i innymi pracownikami

przedszkola, szkoły lub placówki;3) poradniami psychologiczno-

pedagogicznymi, w tym poradniami specjalistycznymi;

4) innymi przedszkolami, szkołami i placówkami;5) podmiotami działającymi na rzecz rodziny,

dzieci i młodzieży. 96

§ 15 ust. 3 Do zadań pedagoga należy w szczególności:

1) rozpoznawanie indywidualnych potrzeb uczniów oraz analizowanie przyczyn niepowodzeń szkolnych;

2) określanie form i sposobów udzielania uczniom, w tym uczniom z wybitnymi uzdolnieniami, pomocy psychologiczno-pedagogicznej, odpowiednio do rozpoznanych potrzeb;

3) organizowanie i prowadzenie różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli;

97

4) podejmowanie działań wychowawczych i profilaktycznych wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach, w stosunku do uczniów, z udziałem rodziców i nauczycieli;

5) wspieranie działań wychowawczych i opiekuńczych nauczycieli, wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach;

98

6) planowanie i koordynowanie zadań realizowanych przez szkołę na rzecz uczniów, rodziców i nauczycieli w zakresie wyboru przez uczniów kierunku kształcenia i zawodu, w przypadku gdy w szkole nie jest zatrudniony doradca zawodowy;

7) działanie na rzecz zorganizowania opieki i pomocy materialnej uczniom znajdującym się w trudnej sytuacji życiowej.

99

§ 15 ust 4 Do zadań psychologa należy w szczególności:

1) prowadzenie badań i działań diagnostycznych dotyczących uczniów, w tym diagnozowanie potencjalnych możliwości oraz wspieranie mocnych stron ucznia;

2) diagnozowanie sytuacji wychowawczych w celu wspierania rozwoju ucznia, określenia odpowiednich form pomocy psychologiczno-pedagogicznej, w tym działań profilaktycznych, mediacyjnych i interwencyjnych wobec uczniów, rodziców i nauczycieli;

3) organizowanie i prowadzenie różnych form pomocy psychologiczno-pedagogicznej dla uczniów, rodziców i nauczycieli;

100

4) zapewnienie uczniom doradztwa w zakresie wyboru kierunku kształcenia i zawodu;

5) minimalizowanie skutków zaburzeń rozwojowych, zapobieganie zaburzeniom zachowania oraz inicjowanie różnych form pomocy wychowawczej w środowisku szkolnym i pozaszkolnym ucznia;

6) wspieranie wychowawców klas oraz zespołów wychowawczych i innych zespołów problemowo-zadaniowych w działaniach wynikających z programu wychowawczego szkoły i programu profilaktyki, o których mowa w odrębnych przepisach.

101

Zadania dyrektora• Zorganizowanie warsztatu pracy

specjalistom zatrudnionym w szkole (np. narzędzia do diagnozy dla psychologa)

• Określenie zadań pedagoga/psychologa szkolnego i szczegółowe zapoznanie z tymi zadaniami wszystkich nauczycieli.

• Wspólne z pedagogiem/psychologiem planowanie jego pracy. Ustalenie zakresu zadań związanych z pomocą p-p w aspekcie pracy z uczniami, naczycielami i rodzicami dzieci posiadających OlubO.

102

Zadania dyrektora• Monitorowanie realizacji zadań przez

pedagoga/psychologa szkolnego. • Nagradzanie nauczycieli za sukcesy w pracy z

„trudnymi” uczniami i współpracę z innymi nauczycielami.

• Umożliwienie specjalistom, pedagogom/psychologom zatrudnionym w szkole specjalistycznego doskonalenia.

• Rada: W planowaniu nadzoru pedagogicznego w zakresie realizacji zaleceń poradni p-p proponuję stosować zasady „małych kroków” i konsekwencji. Czytelnie i realnie określać wymagania wobec nauczycieli.

• ……103

§ 3. Korzystanie z pomocy psychologiczno-pedagogicznej jest dobrowolne i nieodpłatne.

104

§ 4. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w przedszkolu, szkole lub placówce może być udzielana na wniosek:

1) ucznia;

2) rodziców;

3) nauczyciela, w szczególności nauczyciela uczącego ucznia i nauczyciela prowadzącego zajęcia specjalistyczne,

4) pedagoga;

5) psychologa;

6) logopedy;

7) doradcy zawodowego;

8) poradni psychologiczno-pedagogicznej, w tym poradni specjalistycznej.

105

§ 5. 2. Pomoc psychologiczno-pedagogiczna w szkole jest organizowana w szczególności w formie:

1) zajęć dydaktyczno-wyrównawczych;

2) zajęć specjalistycznych: korekcyjno-kompensacyjnych, logopedycznych, socjoterapeutycznych oraz innych zajęć o charakterze terapeutycznym;

3) klas wyrównawczych, z zastrzeżeniem ust. 3;

4) klas terapeutycznych, z zastrzeżeniem ust. 4;

5) zajęć psychoedukacyjnych dla uczniów;

6) zajęć psychoedukacyjnych dla rodziców;

7) zajęć związanych z wyborem kierunku kształcenia i zawodu;

8) porad dla uczniów;

9) porad, konsultacji i warsztatów dla rodziców i nauczycieli.

Punkty 2, 6 i 9 dotyczą przedszkola.106

§ 5. 3. Klas wyrównawczych nie organizuje się w szkołach ponadgimnazjalnych i szkołach ponadpodstawowych oraz w szkołach specjalnych.

§ 5. 4. Klas terapeutycznych nie organizuje się w szkołach specjalnych.

107

§ 5 ust. 6. Objęcie ucznia zajęciami dydaktyczno-wyrównawczymi, zajęciami specjalistycznymi, zajęciami psychoedukacyjnymi oraz nauką w klasie wyrównawczej lub klasie terapeutycznej wymaga zgody rodziców.

108

§ 6. 1. Zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze organizuje się dla uczniów, którzy mają znaczne trudności w uzyskaniu osiągnięć z zakresu określonych zajęć edukacyjnych, wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego. Zajęcia prowadzone są przez nauczyciela właściwych zajęć edukacyjnych. Liczba uczestników zajęć wynosi od 4 do 8 uczniów.

§ 6. 2. Za zgodą organu prowadzącego szkołę lub placówkę liczba uczestników zajęć dydaktyczno-wyrównawczych może być niższa od określonej w ust. 1.

109

§ 7. 1. Zajęcia specjalistyczne:

1) korekcyjno-kompensacyjne organizuje się dla uczniów, u których stwierdzono specyficzne trudności w uczeniu się, uniemożliwiające uzyskanie osiągnięć wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego; zajęcia prowadzą nauczyciele posiadający przygotowanie w zakresie terapii pedagogicznej; liczba uczestników zajęć wynosi od 2 do 5 uczniów; 110

§ 7. 2. W szczególnie uzasadnionych przypadkach, za zgodą organu prowadzącego przedszkole, szkołę lub placówkę, zajęcia specjalistyczne mogą być prowadzone indywidualnie.

111

§ 10. 1. Udział ucznia w zajęciach dydaktyczno-wyrównawczych, zajęciach specjalistycznych oraz nauka w klasach wyrównawczych i klasach terapeutycznych trwa do czasu zlikwidowania opóźnień w uzyskaniu osiągnięć edukacyjnych wynikających z podstawy programowej dla danego etapu edukacyjnego lub złagodzenia bądź wyeliminowania zaburzeń stanowiących powód objęcia ucznia daną formą pomocy. 112

§ 10. 2. O zakończeniu udzielania pomocy w formie określonej w ust. 1 decyduje dyrektor przedszkola, szkoły lub placówki na wniosek rodziców lub nauczyciela prowadzącego zajęcia dydaktyczno-wyrównawcze lub zajęcia specjalistyczne, a w przypadku klas wyrównawczych i klas terapeutycznych - na wniosek wychowawcy klasy. 113

§ 13. Porad dla uczniów, rodziców i nauczycieli oraz konsultacji dla rodziców i nauczycieli udzielają, w zależności od potrzeb, pedagog, psycholog, doradca zawodowy, nauczyciel posiadający przygotowanie w zakresie logopedii lub logopedii szkolnej oraz inni nauczyciele posiadający przygotowanie do prowadzenia zajęć specjalistycznych. 114

Uczeń posiadający opinię lub orzeczenie

115

Szkoła - Dyrektor

Nadzór pedagogicznyPlanowanie

Poznanie potrzeb uczniów z OlubOPowołanie zespołu nauczycieliOkreślenie zasad współpracyOkreślenie zadań specjalistówRozpoznanie potrzeb n-li w zakresie doskonaleniaNawiązanie współpracy z poradnią p-pOkreślenie celów nadzoru

Gromadzenie informacji o efektach pracy nauczycieliHospitowanieAnaliza dokumentacjiObserwacja zachowań uczniówMonitorowanie współpracy nauczycieliWspieranieWnioski

Dziękując za uwagężyczę wytrwałości.

116