Embed Size (px)
Citation preview
Zoet & Zout, Amsterdam 2009
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
1
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
2
“Ik hou van spelende mensen.
In mijn beleving betekent
spelen dat je iets met passie
oftewel liefde doet. Niet omdat
je het moet, maar omdat je het
wilt. Veel volwassenen nemen
het leven ontzettend serieus.
Ik word heel blij als ik
volwassenen zie spelen. “
Francine Oomen, Nederlandse kinderboekenschrijfster
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
3
ZID ZID heeft zijn rol als cultu-
reel ondernemer de afge-
lopen 20 jaar van zijn
bestaan bewezen. ZID is
nooit 100% afhankelijk
geweest van subsidies en
heeft er altijd voor ge-
zorgd dat door het ver-
werven van een breed
scala aan fondsen, sa-
menwerkingsverbanden
met partners uit andere
sectoren, zoals Stichting
Lize en het Ministerie van
VROM, en door zelf in-
komsten te genereren,
een gezonde bedrijfsvoe-
ring te behouden. In de
begroting van het plan
voor het ZID Community
Art Centrum, werd dan
ook gestreefd naar een
realistische verdeelsleutel
tussen verschillende po-
tentiële financiers.
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
4
Samenwerking Dit plan is ontwikkeld door
Karolina Spaić en Sebo
Bakker, artistieke kern
van ZID in samenwerking
met de adviseurs,
Dr.Th.B.J. Noordman,
Willemijn van der Vaart,
zakelijk leider/adviseur
Ineke Rutgers en adviseur
Anush Avetisyan, gericht
op positionering binnen de
stadsdelen.
Hiernaast werkte ZID met
twee door Cultuur-
Ondernemen bemiddelde
experts Elise Hietbrink en
Tycho Stoelinga van re-
clamebureau BeyenMeyer
(B&E) uit Amsterdam. Zij
richtten zich specifiek op
‘image building’ en marke-
ting, waaruit een positio-
neringsplan volgde dat
aan dit plan is toegevoegd.
ZID Community Art Centrum Beleidsplan 2012-2015
ZID is nu zeven jaar gevestigd in de voormalige HTS in de Kolenkitbuurt
van Amsterdam West. Er is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in en
bereikt door de community art aanpak en methodiek van ZID, waarbij
bewoners, van kinderen tot ouderen, actief hebben deelgenomen.
Meer dan 3000 mensen worden jaarlijks actief bij de programma’s van
ZID betrokken en er zijn 5000 bezoekers per jaar. Het Appeltje van
Oranje, de prijs van het Oranje Fonds die aan ZID in mei 2011 werd
uitgereikt, is een waardering voor het werk dat ZID al deze jaren doet.
Inmiddels is ZID ook geselecteerd voor een samenwerking met het
vooraanstaande gezelschap Toneelgroep Amsterdam, getiteld ‘Het
beste van twee werelden’, dat vanaf september 2011 gaat plaatsvin-
den. Het hoogtepunt van deze samenwerking is een community thea-
tervoorstelling van ZID, geïnspireerd op een repertoirestuk van To-
neelgroep Amsterdam, gemaakt met bewoners uit West en uitgevoerd
in de Amsterdamse Stadsschouwburg in april 2012. Hiermee willen wij
onze langgekoesterde droom vervullen, namelijk twee werelden, die
van het centrum en van de buitenwijk bij elkaar brengen. Door het
AFK is in september 2010 een subsidie verleend om het ZID mogelijk te
maken een strategisch ondernemingsplan te maken voor de toekomst,
periode 2012 – 2015, waarin wordt gestreefd naar continuering en
versterking van alle activiteiten en naar een stabiele financiële basis.
Dat is uitgemond in dit plan voor het ZID Community Art Centrum. In
een periode van tien maanden is met een groep vooraanstaande advi-
seurs onder leiding van Dr. Dirk Noordman hard gewerkt om de posi-
tie, kansen, ambities en bedreigingen van ZID in kaart te brengen. Dit
plan verwoordt de ambitie van ZID om in de toekomst vanuit de basis
in de Kolenkitbuurt community art projecten te faciliteren, te initiëren
en te organiseren in een doorlopende lijn, zodat participatie en door-
stroming van een zo groot en breed mogelijk aantal deelnemers kan
plaatsvinden. Het ZID Community Art Centrum richt zich op Amster-
dam West en Nieuw West, maar krijgt ook een stedelijke, landelijke en
internationale functie.
Karolina Spaić en Sebo Bakker, Artistieke kern ZID
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
5
Inleiding Voor u ligt het strategisch ondernemingsplan van ZID voor de jaren 2012-2015. Dit plan be-
schrijft de ambities van ZID en de weg naar het verwezenlijken ervan. ZID wil uitgroeien tot
een volwaardig Community Art Centrum met als thuishaven Amsterdam West en Amsterdam
Nieuw West. Het plan is tot stand gekomen in een hechte samenwerking tussen ZID Theater en
Adviesbureau Cultuurtoerisme onder leiding van Dr.Th.B.J. Noordman. In tweede instantie
heeft ook Willemijn van der Vaart zich namens haar adviesbureau bij dit team gevoegd.
Voor dit plan hebben wij niet alleen onderling vele gesprekken gevoerd maar ook met de be-
langrijke stakeholders in community art in Amsterdam West en Nieuw West. Het plan laat zien
hoe het ZID Theater zich de eerstkomende jaren verder zal ontplooien als het ZID -Community
Art Centrum in Amsterdam West en Amsterdam Nieuw West.
In het kader van het deelprogramma Buurtaccommodaties ontving ZID voor de jaren 2010 en
2011 financiële ondersteuning van het Amsterdams Fonds voor de Kunst voor het samenstel-
len van dit strategisch ondernemersplan. Dit plan is in hoofdzaak gericht op verdere professio-
nalisering van de organisatie en op een duurzame verandering. Hiermee ambieert ZID een
sterke positie van de organisatie in de stadsdelen Amsterdam West en Nieuw West.
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
6
Inhoudsopgave
1. ZID ......................................................................................................................................... 8
1.1 Waar ligt ZID Theater? ..................................................................................................... 8
1.2 Terugblik........................................................................................................................ 11
1.3 Organisatie .................................................................................................................... 17
1.4 Financiën ....................................................................................................................... 17
2. SWOT .................................................................................................................................. 21
2.1 Interne sterkte zwakte analyse ...................................................................................... 24
2.2 Externe kansen en bedreigingen ................................................................................... 26
2.3 Conclusies ...................................................................................................................... 26
2.4 Verankeren van Community Art Centrum ..................................................................... 27
2.5 Hoe gaan we dat doen? ................................................................................................. 28
3. Positionering ....................................................................................................................... 29
3.1 Doelgroepen en stakeholders ........................................................................................ 29
3.2 Doelstellingen 2012 - 2015 ............................................................................................ 30
3.3 Organisatie .................................................................................................................... 34
3.4 Conclusie ....................................................................................................................... 36
4. Curiculum Vitae kernmedewerkers van ZID ......................................................................... 37
5. Financiële bedrijfsvoering en meerjaren begroting 2012/2015 ........................................... 39
6. Bijlagen ................................................................................................................................ 42
6.1 Meerjaren doelstellingen uitgewerkt ............................................................................ 42
6.2 Professionaliseringsplan ................................................................................................ 45
6.3 Plan B&E ........................................................................................................................ 49
6.4 ZID in de media .............................................................................................................. 54
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
7
“De nadruk ligt hierbij steeds
op het theater als culturele ac-
tiviteit, als middel om relaties
meer op te bouwen en een be-
sef van menselijke waardigheid
te stimuleren. Ik ben er van
overtuigd dat het theater in
onze technologische en virtue-
le beschaving de enige techniek
zal blijven waarmee twee men-
selijke wezens elkaar recht in
het gezicht kunnen kijken. Die
behoefte zal overal en altijd
blijven bestaan. “
Eugenio Barba, internationaal gerenommeerd theatermaker,
artistiek leider van het Odin Theater en ISTA
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
8
1. ZID
ZID betekent in het Servisch ‘de muur’. In de context van onze organisatie betekent dit: het
doorbreken/slechten en bouwen van muren tussen mensen. ZID verbindt met kunst mensen
van verschillende culturen en generaties. Het vertrekpunt hierbij zijn de universele verhalen
die mensen bezighouden en die niet cultuur- en plaatsgebonden zijn, verhalen die mensen
herkennen ondanks generatie- en cultuurverschillen. Hierbij richt ZID zich op de disciplines
theater, muziek, dans en multimedia waarbij steeds wordt uitgegaan van de discipline die dicht
bij de belevingswereld van de deelnemers staat en die samen met hen gemaakt wordt, te we-
ten community art. Centraal staan de ontmoeting en de interculturele dialoog met de deelne-
mers. In de geheel eigen methode die hiervoor ontwikkeld is, spelen een fysiek-visuele bena-
dering en non-verbale communicatie een grote rol. ZID bevordert culturele participatie van
mensen en zorgt voor de empowering van het individu en van de gemeenschap.
Met haar activiteiten trekt ZID jaarlijks meer dan 3000 participerende bezoekers en 5000 be-
zoekers in totaal, waarmee het een belangrijke functie in de wijk heeft gekregen. Het aantal
mag bescheiden zijn, maar door de intensieve en actieve betrokkenheid van ZID is de impact
op deelnemers en bezoekers groot.
ZID bevindt zich fysiek op de grens tussen stadsdeel Amsterdam West en Amsterdam Nieuw
West, in de Kolenkitbuurt. Het verschil in samenstelling van de wijkbewoners in beide stadsde-
len is groot. West is een gemêleerde buurt, waar veel autochtone Nederlanders wonen en die
voor een deel bestaat uit koopwoningen. In Nieuw West en Kolenkit wonen grotendeels men-
sen die een niet-Nederlandse afkomst hebben, in meerderheid van Marokkaanse en Turkse
oorsprong. Het is bijzonder dat alle groepen bewoners elkaar bij ZID weten te vinden.
1.1 Waar ligt ZID Theater?
ZID Theater is gevestigd in het broedplaatsgebouw van de voormalige HTS van het stadsdeel
Amsterdam West, in de Kolenkitbuurt, het voormalige Bos en Lommer. Op tweehonderd meter
afstand bevindt zich het Stadsdeel Nieuw West, voormalig Slotermeer. ZID bevindt zich letter-
lijk op de grens van deze twee stadsdelen en speelt hierdoor een belangrijke rol in het culture-
le leven van de buurtbewoners van beide stadsdelen.
Stadsdeel West
Stadsdeel West is per 1 mei 2010 ontstaan door het samengaan van de voormalige stadsdelen
Bos en Lommer, De Baarsjes, Oud-West en Westerpark. In totaal telt het 130.000 inwoners.
Stadsdeel Nieuw West
De stadsdelen Geuzenveld - Slotermeer, Osdorp en Slotervaart vormen vanaf 1 mei 2010 sa-
men Amsterdam Nieuw West. In onderstaande tabel staan cijfers van Amsterdam, Amsterdam
West en Amsterdam Nieuw West naast elkaar.
Te zien is dat het aantal allochtonen (westerse en niet-westerse) in West hoger ligt dan het
aantal autochtonen; dat geldt ook voor Nieuw West. In heel Amsterdam is de verhouding au-
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
9
tochtoon - allochtoon gelijk.
Amsterdam West Nieuw West
Totaal aantal bewoners 767.773 131.203 135.188
Vrouwelijk 50.7 % 50.4 % 50.8%
Westerse allochtoon 14.9 % 16.3 % 11,2%
Niet westerse allochtoon 34.9 % 33.0 % 49,1%
Autochtoon 49.8 % 38.4 % 39,6%
Leerlingen basisonderwijs 58458 8505 11658
Leerlingen speciaal onderwijs 4999 34 2197
Leerlingen voortgezet onderwijs 33523 3132 5600
Cijfers: Dienst, Onderzoek & Statistiek
De Kolenkitbuurt
De Kolenkitbuurt, die op de eerste plaats op de lijst van de krachtwijken prijkt, heeft over het
algemeen een slecht imago. Het is volgens deze lijst de slechtste wijk van Nederland. Voor een
deel heeft dit te maken met negatieve publiciteit in de media. Hoewel de buurt zeker met pro-
blemen kampt, zoals armoede, burenruzies en een hoog percentage schooluitval, wordt vaak
voorbijgegaan aan de positieve energie van de buurt om zich te ontplooien en te ontwikkelen.
De Kolenkit wordt een ‘zorgenkindje’ genoemd. Er zijn door corporaties veel nieuwe woningen
gebouwd, maar door de crisis kunnen niet alle projecten doorgang vinden.
Over ZID
ZID is een culturele instelling, gevestigd sinds 2003 in de Kolenkitbuurt van Amsterdam West.
Hiervoor opereerde ZID tien jaar als een professionele theatergroep, die multidisciplinaire
voorstellingen speelde in binnen en buitenland. Op dit moment maakt en produceert ZID voor-
stellingen en festivals en is actief op het vlak van community art, cultuureducatie en participa-
tie. ZID Theater beschikt over een eigen zaal die zowel als repetitieruimte, laboratorium en als
podium dienst doet. Het gezelschap wordt geleid door theatermakers Karolina Spaić en Sebo
Bakker.
In het kader van talentontwikkeling begeleidt ZID kinderen van 4 tot 12 jaar bij hun eerste
stappen in het theater onder de naam Dizz Kids.
Voor publiek van alle leeftijden programmeert ZID maandelijks de ZID Mixt Zondag (ZMZ), een
interactief community art minifestival. Verder maakt ZID community theater producties met
wijkbewoners en professionals samen. ZID werkt op landelijk en internationaal niveau. Naast
Nederland, is ZID met haar voorstellingen, workshops en projecten op tournee geweest in veel
Europese landen, van Rusland en Bosnië tot Duitsland en Groot Brittannië, alsook Zuid Amerika
en de Verenigde Staten. Meer informatie over ZID is te vinden op www.zidtheater.nl
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
10
Mahmud 42 jaar
Land van herkomst:
Egypte
Functie:
deelnemer aan
Zoet&Zout project,
buurtacteur
In dagelijks leven:
beveiligingsambtenaar,
echtgenoot, vader.
“ZID geeft
ons de kans
om ons elk
jaar verder
te ontwik-
kelen.”
Culturele voorzieningen in Amsterdam West en Nieuw West
Binnen deze nieuwe stadsdelen bestaan er een aantal professione-
le podia. De podia die enigszins overlappen in het bereik van be-
woners die bij ZID komen, (bv. uit de Kolenkitbuurt of Slotermeer)
programmeren voornamelijk middelgrote en grote zaalproducties
en hebben betrekkelijk hoge toegangsprijzen. In Nieuw West staat
alleen Theater de Meervaart in Osdorp. De programmering van de
Meervaart is voor een groot deel buurtoverstijgend en trekt een
algemeen theaterpubliek uit Amsterdam en omgeving, en ook hier
zijn de prijzen vrij hoog. In Amsterdam West is sinds september
2005 Podium Mozaïek gevestigd. De programmering betreft die
van middelgrote zaalproducties (150-300 plaatsen) en richt zich
voornamelijk op wereldmuziek en cabaret en ook de entreeprijzen
zijn die van de middelgrote zalen.
Het ZID Theater zelf ligt in de Kolenkitbuurt. De buurten in de di-
recte omgeving zijn: Jan van Galenbuurt, Chassébuurt, Eras-
musparkbuurt, Gibraltarbuurt en Guldenwinckelbuurt in Amster-
dam West en Slotermeer en Geuzenveld in Amsterdam Nieuw
West. Uit de praktijk blijkt dat in de gebieden waar de culturele
infrastructuur nog in ontwikkeling is, het uiterst belangrijk is om
juist over kleinere en meer toegankelijke zalen te beschikken. Zo
kan het publiek dat nog niet aan theater gewend is, daar zijn weg
naartoe vinden.
ZID is met al zijn activiteiten gericht op community art, een duide-
lijke aanvulling en vernieuwing op het nog groeiende culturele
aanbod in dit gebied. ZID onderscheidt zich in zijn activiteiten
doordat het zich richt op de lokale maatschappelijke processen
binnen de stadsdelen Amsterdam West en Nieuw West, en de
Kolenkitbuurt en Slotermeer in het bijzonder, èn de actieve parti-
cipatie van de bewoners hierin. Het intensieve contact met de
buurt dat ZID heeft opgebouwd is een voorwaarde voor het suc-
ces daarvan.
ZID, met al haar activiteiten, ziet het als een uitdaging om zijn
positie van Community Art Centrum verder uit te bouwen en de
rol van een urbane kunstkweker op zich te nemen.
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
11
1.2 Terugblik
Stichting ZID is opgericht in 1991 door de Servische theatermaakster Karolina Spaić en de Ne-
derlandse acteur/docent Sebo Bakker; zij vormen de artistieke kern. De historie van ZID kan in
drie fases worden verdeeld.
1991 - 1999 De beginjaren en de ontwikkeling van een methode
Het theatergezelschap ZID produceert de theatervoorstellingen ‘Dromen’, ‘Oorlog en Liefde’
en ‘There is no place for us’. ‘There is no place for us’ is een coproductie met BITEF Theater uit
Belgrado/ Servië in 1995, tijdens de oorlog in ex-Joegoslavië en met een gemengde cast van
Nederlandse en Servische acteurs. ZID schoolt en ontwikkelt zich verder in het fysiek theater
en gaat in de leer bij het Odin Teatret, o.l.v. Eugenio Barba, in Denemarken. Spaić verbindt zich
aan de Internationale School of Theatre Anthropology (ISTA) die westerse en niet-westerse
theatervormen bestudeert en toepast. Deze nieuwe visie en kennis worden verwerkt in de
nieuwe voorstellingen en leiden tot een eigen, herkenbare speelstijl.
In deze periode is voornamelijk de techniek van het fysiek visueel theater maken ontwikkeld.
Hierin is de acteur als maker het uitgangspunt. Fysieke en vocale training voor de acteur en het
uit eigen ervaring putten van spelmateriaal zijn hiervan de basis. Dit is het fundament gewor-
den voor de manier van werken en de belangrijkste input voor de methode die ZID gebruikt bij
zijn community art programma’s.
1999 - 2007 ZID internationaal en de komst van multimediatools
ZID ontwikkelt verder zijn eigen signatuur, onder meer door multimediatools ( video, sounds-
capes) in de theaterproducties op te nemen. Dit onderzoek resulteert in een driedelige serie
van het project ‘Het Glass Effect’, dat wordt gespeeld in verschillende galeries, musea en op
festivals in binnen- en buitenland.
ZID is in deze periode gevestigd in de Clifford studio’s in Amsterdam Westerpark en produceert
een aantal voorstellingen in de Westergasfabriek: ’Voyage’ (1999), ‘Marina’ (1999), ‘Dictionary
of Nomads’ (2001). ZID reist intensief naar het buitenland, naast Servië volgen tours naar Bos-
nië, Denemarken, het Verenigde Koninkrijk, Tsjechië, België, Costa Rica, Colombia en Rusland.
Er worden aansluitend drie multimediaproducties geproduceerd, ‘Vincent & Ik’ (2005), ‘HOME-
X’ (2006) en ‘Melkwitje - het ritueel van de vermomming’ (2007), die op verschillende festivals
in Nederland en in het buitenland te zien zijn, waaronder Providence, Atlanta en Los Angeles in
de Verenigde Staten. In Nederland ontwikkelt zich sinds 1994 de tak Dizz Kids theater die zich
specifiek richt op kinderen in multiculturele wijken in Nederland, met standplaats Amsterdam
West. Dizz Kids theater maakte tussen 1994 en 2005 meer dan tien professionele voorstellin-
gen, waarvan ’Nomadenspel’ (2001-2003) 100 speelbeurten in Nederland bereikt.
2007 – heden : ZID verankert zichzelf in de Kolenkitbuurt - opstart tot Community Art Cen-
trum
ZID is in 2004 verhuisd naar de gymzaal van het voormalige HTS-gebouw in de Kolenkitbuurt,
de nummer één wijk op de Vogelaarlijst, oftewel bestempeld als de slechtste wijk van Neder-
land. De op community art gerichte wijkprojecten van ZID: workshops, bijeenkomsten, filmver-
toningen, minifestivals en kunsteducatieprojecten, komen hier goed van de grond.
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
12
Sinds 2007 produceert ZID een maandelijks community art minifestival onder de titel ZID MIXT
ZONDAG. Voorafgaand aan deze zondagen volgen wijkbewoners van verschillende generaties
en achtergronden een intensief workshoptraject onder leiding van ZID-professionals en gast-
kunstenaars. De resultaten die hieruit voortkomen, worden tijdens een ZID MIXT ZONDAG
gepresenteerd. Deze minifestivals zijn een vaste waarde geworden in de buurt, wat blijkt uit de
grote groep maandelijks terugkerende bezoekers en het nog steeds groeiende aantal deelne-
mers aan de workshops.
Belangrijk in de ontwikkeling van ZID is het community art project ‘Zoet & Zout'. Het project
dat in samenwerking met Stichting LIZE (Overlegpartner van de Rijksoverheid voor Zuid- Euro-
pese gemeenschappen) werd gerealiseerd, is zeer succesvol en is in 2009 bekroond met de
publieksprijs van Movisie (Kennis en advies voor maatschappelijke ontwikkeling) voor Kunst in
de wijken. In 2011 wint ZID een Appeltje van Oranje, de jaarlijkse prijs van het Oranje Fonds
voor de succesvolle methode van ‘Zoet & Zout’ en de duurzame resultaten die hiermee wor-
den bereikt. Deze prijs wordt feestelijk uitgereikt op het Paleis Noordeinde, in het bijzijn van
koningin Beatrix, door prinses Maxima en prins Willem Alexander, als beschermpaar van het
fonds. Het succes en de ontwikkelde methodiek van ‘Zoet & Zout’ bieden ZID de kans om voor
de toekomst in opdracht te werken. In mei 2011 is ZID op uitnodiging van Theater de Fransche
School een nieuwe ‘Zoet & Zout’ gestart in de wijk Terwijde in Culemborg, een project dat tot
maart 2012 gaat duren.
“ZID theater van harte gefeliciteerd met het Appeltje van
Oranje. En wat een fantastische manier om een stukje
buurt te leren kennen.
Namens het AFK Team”
Sylvia Dornseiffer, Directeur
Sylvia Dornseiffer, directeur Amsterdams Fonds voor de Kunst uit reacties van het gastenboek
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
13
Appeltjes van Oranje 2011
Kunst Beweegt
voor community art project
Zoet & Zout
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
14
Juryrapport Appeltjes van Oranje 2011: Zoet & Zout, Stichting ZID, Amsterdam
Eten en feesten zijn overal ter wereld onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het is daarmee een
thema dat mensen van verschillende achtergronden en leeftijden samen kan brengen. Ieder-
een heeft zijn eigen traditie en daarmee zijn eigen verhaal.
Met dit gegeven nodigt het Amsterdamse initiatief Zoet & Zout wijkbewoners uit om herinne-
ringen aan eten, feesten en culinaire tradities uit te wisselen. Samen eten is de olie voor de
vriendschap. De workshops werken toe naar een levendig hoogtepunt. Een voorstelling vol
verhalen, dans, muziek én eten met de hele buurt. Samen vieren wijkbewoners feest en wisse-
len ervaringen uit.
Nadat het contact eenmaal gelegd is, worden de deelnemers gewezen op andere buurtactivi-
teiten. Veel kinderen vinden bovendien de weg naar kunsteducatie als vrijetijdsbesteding. Zo
heeft het project een duurzame en positieve uitwerking op de samenhang in de wijk.
De jury is zeer te spreken over de gebruikte methodiek die aantoont dat tradities rondom feest
écht mensen in beweging kunnen brengen. De toekenning van een Appeltje van Oranje is naar
verwachting een extra impuls om deze sociale uitvinding een brede navolging te geven. Voor
geïnteresseerde partijen en gemeenten is de methodiek vastgelegd. De eerste belangstellende
heeft zich inmiddels al gemeld. In Culemborg kijkt men nu of de aanpak van Zoet & Zout daar
ook kan werken.
De jury spreekt ook graag een woord van waardering uit voor de mensen achter dit project. Ze
zijn innovatief, hebben een positieve en realistische blik en combineren hun aanstekelijke en-
thousiasme met een gezonde doorzettersmentaliteit.
Koninklijke Hoogheid, graag verzoek ik u om een Appeltje van Oranje uit te reiken aan de initia-
tiefnemers van Zoet & Zout: mevrouw Spaić, de heer Bakker en mevrouw Moreno Diniz.
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
15
Uitreiking Appeltje van Oranje 2011
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
16
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
17
1.3 Organisatie
Stichting ZID heeft een bestuur met drie leden. Voorzitter is Tatjana Ćorić, consulent Combiwel
en eigenaar van een vertaalbureau voor Servo-Kroatisch, penningmeester Alice Leek, leiding-
gevende Combiwel Stadsdeel Noord, secretaris Wendy Ripassa, directeur van Foreign Affairs
en gespecialiseerd in bedrijfstrainingen. De artistieke kernleden zijn Karolina Spaić en Sebo
Bakker. Zij zijn beiden in dienst van de stichting voor o,8 fte sinds 1999.
Stichting ZID ontving tot en met 2009 een loonkostensubsidie van de Gemeente Amsterdam.
De afbouwregeling hiervan is momenteel van kracht, en dekt nog 50% van de loonkosten tot
december 2011. ZID ontvangt geen structurele exploitatiesubsidie en werkt voornamelijk met
projectsubsidies. Stadsdeel West verlengt al drie jaar een gecontinueerde projectsubsidie.
Afhankelijk van het aantal lopende projecten hebben gemiddeld tien medewerkers (zakelijk
leider, productieleider, publiciteitsmedewerker, ontwerper, docenten en acteurs) een flexibel
dienstverband. Daarnaast zijn per project ongeveer tien vrijwilligers en stagiaires van de oplei-
ding Culturele Maatschappelijke Vorming (CMV) en de opleiding Docent drama actief. Een
aantal projecten, zoals ZID MIXT ZONDAG en Dizz Kids CLUB, hebben een terugkerend karakter
en duren het hele jaar.
1.4 Financiën
In 2009 was het totale budget € 128.324, waarvan € 103.103 aan subsidies, o.a. van Stadsdeel
Bos en Lommer en het AFK. De inkomsten uit uitkoopsommen, recettes en workshops bedroe-
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
18
gen respectievelijk € 8.869,- en aan verhuur, rente en overige opbrengsten werd een bedrag
van € 16.553,- verkregen. Het netto resultaat was € 8.073.
2007 2008 2009 2010 (t/m 3e kw.)
Baten (bedragen x € 1.000,-)
Subsidies 47 36 103 58
Uitkoopsommen 13 21 9 20
Rente
Overige opbrengsten/verhuur 17 20 16 12
Totaal 77 77 128 90
Lasten (bedragen x € 1.000,-)
Personeelslasten 24 24 53 42
Huisvesting 18 20 19 14
Algemene en bureaukosten 13 11 10 8
Vervoerskosten 2 2 3 2
Productie- en voorstellingskosten 17 14 29 11
Bijzondere lasten 1 - 6 € -
Totaal 75 71 120 77
Resultaat (bedragen x € 1.000,-) 2 6 8 13
Eigen vermogen (bedragen x € 1.000,-) -3 3 12 25
Toelicht. personeelslasten (bedragen x € 1.000,-)
Loonkosten subsidies 82 51 57 42
Personeel in loondienst -85 -54 -52 -29
Honoraria en vrijwillige vergoeding 27 26 48 29
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
19
Kerncijfers
wij
ken
aan
tal
de
eln
em
ers
pu
blie
k
par
tne
rs
jaar
Wijkprojecten op maat
1 1 15 40 2 2007
1 1 15 50 3 2008
1 2 25 50 4 2009
1 2 25 70 6 2010
DIZZkids/kunsteducatie
5 5 100 400 5 2007
8 4 100 800 8 2008
6 3 75 700 7 2009
5 3 50 600 7 2010
Programmering
3 3 60 450 9 2007
5 5 175 600 15 2008
7 7 400 1850 20 2009
1 1 150 400 5 2010
Locatievoorstelling
2 2 25 4000 4 2007
2 2 25 2500 3 2008
3 1 30 2000 3 2009
4 1 50 3500 3 2010
Voorbeeldprojecten
0 0 0 0 0 2007
1 1 300 400 6 2008
3 1 300 800 10 2009
0 0 0 0 0 2010
Professionele voorstelling
8 3 15 3000 4 2007
10 1 20 2500 12 2008
0 0 0 0 2009
0 0 0 0 2010
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
20
Totaal activiteiten
wij
ken
aan
tal
de
eln
em
ers
pu
blie
k
par
tne
rs
jaar
19 14 215 7890 24 2007
27 14 635 6850 47 2008
20 14 830 5400 44 2009
11 7 275 4570 17 2010
Zaal verhuur en bezetting
aan
tal h
uu
rde
rs
op
bre
ngs
ten
eu
ro's
eig
en
ge
bru
ik z
aal
Be
zett
ing
de
rde
n
on
geb
ruik
t
verhuur 0
9 33% 22% 45%
8 25% 22% 53%
11 13.000 19% 29% 52%
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
21
2. SWOT Via een SWOT-analyse hebben wij de kansen geïnventariseerd. Intern is de SWOT uitgevoerd
met gegevens over de bedrijfsvoering en de input van medewerkers. Extern is een analyse
gemaakt aan de hand van gesprekken met medewerkers van onder andere de Stadsdeelraad
en woningcorporatie Ymere.
De SWOT-analyse bestaat uit een interne (Strenghts en Weaknesses) en externe analyse (Op-
por-tunities en Threats). De Strengths en Weaknesses zijn de sterke en zwakke punten van ZID.
De Opportunities en Threats zijn de kansen en bedreigingen waarmee ZID geconfronteerd
wordt. De zwakke punten hebben wij in principe in eigen hand, de bedreigingen liggen extern.
Hieronder staat een overzicht van de SWOT-analyse voor ZID.
Sterk Zwak
Eigen locatie in de wijk Zaal matig geëquipeerd en een onduidelijke mar-
kering aanlooproute
Vaste poule van professionele makers en artistiek
kernteam met een hoge mate van betrokkenheid
en deskundigheid
Functies en taken niet voldoende afgebakend en
ingevuld
Vast publiek Communicatie ad hoc; Geen duidelijk label waar
alle activiteiten onder vallen
Visie op basis van jarenlange ervaring Afhankelijk van projectsubsidies
Kansrijk Bedreiging
Samenwerking scholen Landelijke bezuinigingen op cultuurgelden
Samenwerking woningbouwcorporaties Slechte conjunctuur
Samenwerking maatschappelijke organisaties en
MVO bij relevante bedrijven aangrenzend bedrij-
venterrein Onzekere toekomst gebouw
Geen podiumkunstvoorziening in de wijk
Mogelijkheden tot uitbreiding van de verhuur
eigen locatie
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
22
“Wereldwijd gezien is het spectrum van
community art natuurlijk nog veel groter.
Het omvat letterlijk alle denkbare kunstdis-
ciplines en is in alle mogelijke en onmoge-
lijke uithoeken van de aardbol te vinden:
van het dorpje Sigoti in het westen van Ke-
nia tot de forensentreinen die door weste-
lijke achterstandswijken van Sydney lopen.
Het kan een simpel toneelstuk zijn ver-
mengd met traditionele Luo zang en dans
waarin een groep Keniaanse plattelands-
vrouwen verholen kritiek levert op echtge-
noten of een grootschalig, gelikt multidisci-
plinair project waarin een mix van vele
tientallen professionals en compleet oner-
varen performers het onzichtbare talent en
de culturele rijkdom van een gestigmati-
seerd deel van een stad viert. “
Uit: Uitdagingen van community arts van Eugene van Erven,
Onderzoeker en docent van Universiteit Utrecht.
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
23
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
24
ZID Mixt zondag “Cantina Local” januari 2011
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
25
Linda 32 jaar
Land van herkomst:
Marokko
Functie:
moeder van Nourdin (12)
en Immane (7) Dizz Kids
CLUB, vrijwilliger horeca
en informatie stand bij
ZID MIXT ZONDAGEN en
Dizz Kids CLUB
In dagelijks leven:
vrijwilliger Vrouw in
Ontwikkeling Centrum, in
opleiding, moeder
“Ik vind ZID
belangrijk
voor mijn
kinderen!”
2.1 Interne sterkte zwakte analyse
Eigen locatie/ zaal in de wijk
De eigen locatie van ZID biedt volop mogelijkheden voor eigen pro-
grammering en verhuur. De verhuur aan derden zorgt voor eigen in-
komsten en er is potentie om deze inkomsten verder te vergroten.
Voor een optimaal gebruik van de verhuurmogelijkheden zouden en-
kele faciliteiten moeten worden aangepast. Er kan meer aandacht zijn
voor zichtbaarheid in de wijk. De entree van en de aanlooproute naar
het gebouw zijn op dit moment niet uitnodigend.
Vaste poule van professionele makers en vast publiek
ZID heeft een vaste kring van makers die ervaren en ingevoerd zijn in
de methodiek. Onder de wijkbewoners heeft ZID grote naamsbekend-
heid. De openbare programmeringsdagen, de ZID MIXT ZONDAGEN,
worden flink bezocht.
Hoge betrokkenheid en deskundigheid
Werkzaam zijn in de wijk Amsterdam West en Nieuw West vereist een
bijzonder betrokken houding van de initiatiefnemers en een tomeloze
inzet. Zowel Karolina Spaić als Sebo Bakker verstaan de taal van ver-
schillende mensen en culturen en het communiceren met doelgroe-
pen die doorgaans moeilijk te bereiken zijn. Continuïteit, discipline,
kwaliteit, plezier, humor, interesse en doorzettingsvermogen zijn de
sleutelwoorden.
Afhankelijk van projectsubsidies
ZID ontvangt geen structurele subsidie en is daardoor afhankelijk van
projectsubsidies, ondertussen vervult het met zijn activiteiten wel een
structurele rol in de wijk. Dat wringt. Idealiter zou ZID op termijn
structurele subsidies ontvangen van de Gemeente Amsterdam. Op dit
moment worden door beperkte tijd de beschikbare projectsubsidies
van fondsen nog niet optimaal aangevraagd. Hier liggen dus ook zeker
kansen.
Functies en taken niet goed afgebakend en ingevuld
Door geldgebrek worden de diverse taken door te weinig kernmensen
verricht. Dit staat professionalisering in de weg. Er is een duidelijke
behoefte aan een stevigere basis en een continue bezetting.
Geen duidelijk label en adhoc communicatie
Potentiële financiers, omliggende bedrijven en potentiële contacten
buiten de stadsgrenzen weten onvoldoende dat ZID bestaat en waar
ZID voor staat. Alle PR-uitingen vinden nu plaats per project. Er is geen
centrale positionering. ZID is wel bekend in de buurt, maar onvol-
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
26
doende in de stad en bij nieuwe financiers.
2.2 Externe kansen en bedreigingen
Samenwerking scholen en woningbouwcoöperaties en andere maatschappelijke organisaties
Er zijn veel mogelijkheden om krachten te bundelen in (tijdelijke en strategische) samenwer-
kingsverbanden in de wijk. Met scholen wordt al samengewerkt, maar de laatste jaren minder
intensief. Er wordt intensief gewerkt met welzijnsorganisaties, maar de samenwerking kan
verder gestructureerd worden. Woningbouwcorporaties zijn geïnteresseerd in samenwerking
omdat ZID een doelgroep benadert die zij moeilijk kunnen bereiken. Kortom, er liggen veel
kansen voor structurele samenwerkingsverbanden met maatschappelijk en buurtgerichte or-
ganisaties.
Verhuur eigen locatie
De zaal van ZID wordt nu al regelmatig verhuurd aan derden. Voornamelijk aan gesubsidieerde
theater- en dansgezelschappen die een relatief betaalbare repetitieruimte zoeken. Er is geen
andere podiumkunstvoorziening in de wijk. Toch wordt de zaal nog gemiddeld de helft van de
tijd niet gebruikt. Dit biedt nog volop kansen om de eigen inkomsten te vergroten. Wel is daar
een upgrading van de uitstraling van de buitenkant, de entree, de zaal en de foyer voor nodig.
Hierdoor kunnen bijvoorbeeld onderwijsinstellingen, gemeente en communicatiebedrijven hun
bijeenkomsten bij ZID organiseren.
Bezuinigingen cultuur
Ook voor ZID zijn de bezuinigingen op cultuurgelden een bedreiging. Uitzicht op structurele
ondersteuning wordt hierdoor onzeker. Het professionaliseren van de organisatie, het verbete-
ren van het profiel, de zichtbaarheid en het vergroten van de eigen inkomsten worden hier-
door des te urgenter.
2.3 Conclusies Uit de SWOT analyse zijn de volgende conclusies te trekken:
Om zich duidelijk te onderscheiden, moet ZID zichtbaarder worden voor derden. Daar-voor is een sterker eigen profiel nodig.
Er is veel potentie in samenwerking, waardoor er meer draagvlak bij publiek en sta-keholders gecreëerd kan worden.
Er zijn mogelijkheden om de eigen inkomsten te vergroten uit de verhuur van de zaal.
Marketing en communicatie moeten worden verbeterd.
Groei in activiteiten en publiek is mogelijk.
Het professionaliseren van de organisatie is een belangrijke voorwaarde voor de toe-komst
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
27
Onze ambitie voor 2012 en verder
Onze ambitie is om een brede basis voor community art te cre-
eren, zodat wij op een creatieve manier kunnen inspelen op
vragen en behoeften uit de omgeving en samen met de bewo-
ners verschillende projecten kunnen ontwikkelen.
Wij willen verder uitgroeien tot een bruisende plek waar verha-
len van mensen en community art in elkaar opgaan en elkaar
inspireren. Een plek waar vele bewoners de weg naar toe weten
te vinden om ervaringen op ludieke en aansprekende wijze met
elkaar te delen.
Ook willen we optimaal gebruik maken van de kennis en erva-
ring die we hebben opgedaan. Zo gaan we actief onze metho-
diek ‘Zoet & Zout’ inzetten en willen we hiermee de komende
beleidsperiode in opdracht van derden producties realiseren.
2.4 Verankeren van Community Art Centrum
Door de afgelopen zeven jaar te hebben gewerkt in de Kolenkit-
buurt en door onze opgebouwde expertise in het buitenland,
hebben wij een eigen methodiek ontwikkeld om door kunst een
universele boodschap over te brengen die mensen van verschil-
lende culturele en maatschappelijke achtergronden aanspreekt.
Door onze aanpak wordt de verbeelding van de toeschouwer
gestimuleerd, hij of zij interpreteert de voorstelling door hier-
aan de eigen ervaringen en verhalen te koppelen. Universele
verhalen, die vele mensen bezighouden en niet cultuur- en
plaatsgebonden zijn, bieden hiervoor de beste basis.
Het bovenstaande zal het uitgangspunt worden voor ons Com-
munity Art Centrum. Na een aantal jaar intensief bezig te zijn
geweest met community art in Nederland hebben wij goed zicht
gekregen op de identiteit van onze activiteiten. ZID ziet het als
een uitdaging om zijn positie in Amsterdam verder uit te bou-
wen en de rol van urbane communitykweker in te nemen. Onze
activiteiten geven een belangrijke impuls aan het vergroten van
de bekendheid van diverse cultuuruitingen bij een publiek dat
niet snel in contact komt met kunstactiviteiten. Daarbij bevin-
den wij ons letterlijk op het kruispunt van twee stadsdelen die
in samenstelling totaal verschillend zijn. De aanpak van ZID
leent zich bij uitstek voor het slaan van bruggen tussen mensen
van verschillende afkomst, sociale status en opleidingsniveau.
Onze aanpak werkt grensoverschrijdend door de bewoners van
beide stadsdelen in onze community art projecten elkaar te
laten ontmoeten, inspireren en coachen. Door de toegankelijke
en goed uitgedachte programmering en de goede contacten
met de stadsdelen, scholen en sociaal-maatschappelijke organi-
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
28
saties, vervult ZID een belangrijke rol in cultuurparticipatie en kunsteducatie van de wijkbewo-
ners en is het een duidelijke aanvulling op het bestaande aanbod.
2.5 Hoe gaan we dat doen?
De komende jaren willen wij de aandachtbehoevende organisatiepunten wegwerken zodat wij
factoren die verdere groei in de weg staan, kunnen opvangen. Dit dient te gebeuren door va-
ker onze methode toe te passen en het artistiek hoogstaande karakter van community art te
continueren. Zijn de aandachtspunten eenmaal verholpen, dan zijn er diverse mogelijkheden
om ZID vanuit een stevige basis verder te ontwikkelen. Ons gaat het hierbij om het aanscher-
pen en verdiepen van de programma’s, voor zover haalbaar binnen de grootte van de organi-
satie. Hiermee doelen wij op het organiseren van jaarlijks terugkerende programma’s waarbij
het aantal deelnemers geleidelijk wordt uitgebreid (verbreding) en waar bovendien verdieping
wordt bereikt. De doorlopende lijn van het aanbod zorgt dat participatie en doorstroming van
een zo groot en breed mogelijk aantal deelnemers plaats kan vinden.
Naast de lokale functie van het Community Art Centrum ambiëren wij een stadsdeeloverstij-
gende functie met Amsterdam als ‘thuishaven’. Om ons op deze manier te kunnen positione-
ren zullen wij de komende periode actief werken aan:
uitbreiding van het speelgebied van onze locatievoorstellingen van lokaal naar natio-
naal en waar mogelijk internationaal ( festivals );
kennisoverdracht van onze methode door deelname aan relevante conferenties en
aan brainstormsessies op het gebied van community art, actief burgerschap en vrijwil-
ligers;
het versterken van bestaande internationale netwerken en het verwerven van een ei-
gen plaats daarin;
opzetten, uitvoeren en/of begeleiden van projecten in andere delen van Amsterdam
en/of Nederland in samenwerking met diverse partners, waarin onze methode duide-
lijk naar voren komt.
In hoofdstuk 3.2 zijn deze doelstellingen per programmalijn verder uitgewerkt.
Op dit moment ontbreken er nog enkele randvoorwaarden, die moeten worden ingevuld om
onze plannen tot een succes te maken. In hoofdstuk 6.2 wordt in een professionaliseringsplan
aangegeven hoe we deze randvoorwaarden willen realiseren.
Uitgangspunten hierin zijn:
het vergroten van de eigen inkomsten;
het structureel bouwen aan samenwerking en relaties;
professionalisering van de eigen organisatie.
Belangrijk is ook om aan te geven wat wij niet meer zullen doen in de toekomst. Zo zullen wij
geen losse binnenschoolse activiteiten meer organiseren. Deze vergen teveel tijd en energie en
dragen onvoldoende bij aan onze ambities. Ook professionele multimediaproducties passen
niet meer in ons nieuwe profiel, omdat wij nu uitdaging zien onze methodiek verder te ontwik-
kelen waar de combinatie professionals en amateurs/ buurtbewoners centraal staat.
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
29
3. Positionering Uitgaande van de conclusies uit de SWOT in combinatie met het traject dat ZID met reclame-
bureau B&E (adviseur ‘image building’) heeft doorlopen, is er een specifiek plan gericht op
marketing, marktcommunicatie en positionering. Dit plan is als bijlage 6.3 bijgevoegd.
3.1 Doelgroepen en stakeholders
Per programmalijn zijn er verschillende doelgroepen en stakeholders te onderscheiden.
De onderverdeling in doelgroepen kan ook dienen als basis voor de benadering van marketing
en communicatie.
programmalijn doelgroep stakeholders
Wijkprojecten op
maat
Kleine deelnemersgroep van vrouwen,
mannen, senioren, leden van een vereni-
ging dan wel bewoners uit een
straat/gebouwencomplex
Stadsdeel, lokale maatschappelijke
organisaties, woningbouwcorporaties,
buurtwerk, MKB ( slager, bakker, su-
permarkt, kapper )
Programmering:
Zid Mixt Zondagen
Wijkbewoners intergenerationeel, niet per
se bekend met elkaar maar met gezamen-
lijk doel
Stadsdeel, kunstenaars, kunstinstellin-
gen, maatschappelijke organisaties,
kunstorganisaties, sponsors, lokale
festivals
Locatievoorstelling Geselecteerde groep bewoners op basis
van interesse voor kunst en cultuur, breed
publiek
Festivals, maatschappelijke organisa-
ties, woningbouwverenigingen, buurt-
werk, scholen, lokale kunstenaars
Voorbeeldprojecten Wijkbewoners van wijken in andere steden
en daarmee stadsdeeloverstijgend, zowel
landelijk als internationaal
Diverse landelijke gemeenten, maat-
schappelijke organisaties, woning-
bouwverenigingen, buurtwerk, scholen,
kunstenaars (uit de omgeving en inter-
nationaal)
Verhuur Theatergezelschappen, dansgezelschap-
pen; onderwijsinstellingen, Gemeen-
te/stadsdeel, organisatoren van kleine
evenementen, bedrijven en buurtorganisa-
ties
Theatergezelschappen, dansgezel-
schappen; onderwijsinstellingen, Ge-
meente/stadsdeel, organisatoren van
kleine evenementen, bedrijven en
buurtorganisaties
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
30
3.2 Doelstellingen 2012 - 2015
Voor de komende periode is een aantal doelstellingen geformuleerd. Deze doelstellingen zijn
ambitieus, maar houden nadrukkelijk rekening met de realiteit van het huidige culturele kli-
maat. Ze zijn dus niet in eerste plaats gericht op groei in publiek en activiteiten, maar op een
duurzame verankering in de wijk en op het bouwen van structurele samenwerking. De pro-
jecten die de ambitie van het Community Art Centrum in grote mate naar voren brengen wor-
den voortgezet en geoptimaliseerd in het aanbod voor de komende periode. Per lijn geven we
hieronder aan wat we in 2015 bereikt willen hebben en schetsen we wat er nodig is om dit te
realiseren. In bijlage 6.1 hebben we de doelstelling ook nog per jaar uitgewerkt.
Programmalijnen
Wijkgericht
Wijkprojecten op Maat
Dit zijn kleine community art projecten die in de wijk worden uitgevoerd. De projectblokken
duren circa 6 tot 8 weken en er wordt gewerkt met een specifieke groep deelnemers (bijvoor-
beeld: vrouwen, jongeren, ouders, senioren ). De gekozen thema’s worden geïnventariseerd
naar aanleiding van gesprekken met de deelnemers en al naar gelang behoefte en belang-
stelling. Deze projecten hebben een zogenaamde laboratoriumfunctie, om nieuwe groepen
deelnemers te bereiken en thema’s met hen te onderzoeken. De resultaten van de workshops
kunnen
geprogrammeerd worden op de ZID MIXT ZONDAGEN.
Doel: Vier projecten met in totaal 200 deelnemers en 450 bezoekers in 2015.
(Ter vergelijking: in 2010 realiseerden we twee projecten, 50 deelnemers en 200 bezoekers.)
Te realiseren door:
Versterken van de relaties met lokale (maatschappelijke) organisaties
Opleiden vast team van makers
Inspelen op actuele maatschappelijke issues van organisaties en gemeente
Actieve werving van deelnemers
Projectsubsidies werven
Programmering ZID MIXT ZONDAGEN
ZID MIXT ZONDAGEN (ZMZ) zijn community art minifestivals, die elke maand plaatsvinden met
een minimum van acht edities per jaar. Elke ZID MIXT ZONDAG heeft een thema dat past bij
een specifieke doelgroep (bijvoorbeeld jonge vrouwen, kinderen, senioren, jonge mannen).
Onze drijfveer hierbij is het theatraal vormgeven van de verhalen, ervaringen en talenten van
bewoners uit de wijk. Met ZMZ willen wij de deelnemers en het publiek kennis laten maken
met de verschillende culturen, tradities, erfgoed en kunstvormen die Amsterdam herbergt. De
bewoners worden gestimuleerd om de inhoud mede te bepalen. Alle zondagsedities worden
voorafgegaan door interactieve bijeenkomsten en workshoptrajecten op diverse locaties in de
wijken. Hierbij worden buurtbewoners gekoppeld aan professionele kunstenaars, zodat ken-
nisoverdracht op speelse wijze plaatsvindt en zij zich kunnen ontwikkelen tot zogenaamde
buurtacteurs. De resultaten van deze bijeenkomsten geven de ZID MIXT ZONDAG mede vorm.
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
31
Een aantal ZMZ vindt plaats bij het ZID Theater en andere hebben een reizend karakter, omdat
ze letterlijk door de wijk gepresenteerd worden of geprogrammeerd zijn op een bijzondere
locatie, zoals het Sloterplas Festival of Cultuurpark Westergasfabriek
Doel: Tien zondagen met in totaal 500 deelnemers en 6000 bezoekers in 2015(Ter vergelij-
king: in 2010 zijn de zondagen niet georganiseerd en is gewerkt aan een verbeterd concept,
in 2009 werden acht zondagen georganiseerd; in 2011 worden negen zondagen gereali-
seerd.)
Te realiseren door:
Samenwerking met instellingen uit de wijk, bewoners, organisaties, professionals, kunstenaars
Inspelen op de input en behoeften van de deelnemers
Artistiek inhoudelijk blijven vernieuwen
Samenwerken met andere locaties voor een groter bereik
Werven van subsidies voor de programmalijn
Wijkoverstijgend (Locatie)voorstelling Aan het eind van elk theaterseizoen wordt een community theaterproductie geproduceerd. In
deze productie werken verschillende deelnemers uit voorafgaande projecten samen met pro-
fessionals. In de productiefase wordt aandacht besteed aan het onderzoek rondom een be-
paald onderwerp, waarbij volgens onze methode zowel professionals als wijkbewoners gelijk-
waardig deelnemen.
ZID is vaste bespeler van het Sloterplas Festival in Amsterdam Nieuw West. Voor de afgelopen
drie edities van dit festival heeft ZID locatievoorstellingen met professionals en bewoners ge-
maakt: WATERSCOOP (2009), LANDSCOOP(2010) en DROOMSCOOP(2011). ZID wil het werk in
deze lijn voortzetten. Voor 2012 wordt een nieuwe voorstelling gemaakt, die zowel op het
Sloterplas Festival als op andere festivals, zoals Kijk op West, zal spelen.
Doel: Twee producties met 100 deelnemers en 6000 man publiek in 2015 (Ter vergelijking: in
2010 realiseerde ZID één productie, 30 deelnemers en 1500 man publiek)
Te realiseren door:
Samenwerking aangaan met verschillende podia, festivals.
Actief betrokken bewoners blijven inspireren, trainen en opleiden
Samenwerking aangaan met de kunstenaars die bijdragen aan het ontwikkelen van de artistieke kwaliteit van de producties
Werven van projectsubsidie
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
32
Rada 65 jaar
Land van herkomst:
Servië
Functie:
deelnemer aan
Zoet&Zout project,
buurtacteur
In dagelijks leven:
gepensioneerd, moeder,
oma en overgrootoma
“Bij ZID leer
ik nieuwe
mensen
kennen en
mijn talen-
ten beter
inzetten.”
Landelijk gericht
Voorbeeldprojecten
In het seizoen 2008/2009 speelde ‘Zoet & Zout’, een groot succes-
vol community art project met deelnemers uit Amsterdam West en
Nieuw West. Dit project is een aantal keer in de prijzen gevallen,
waaronder in 2011 een Appeltje van Oranje van het Oranje Fonds.
‘Zoet & Zout’ werd in samenwerking met Stichting Lize (Overleg-
partner van de Rijksoverheid voor Zuid-Europese gemeenschap-
pen) gerealiseerd en mogelijk gemaakt door het ministerie van
VROM in het kader van het Europese Jaar van de Interculturele
Dialoog. Bij een dergelijk project wordt er een aantal maanden met
een grote groep deelnemers uit de wijk gewerkt naar aanleiding
van een vraag, actualiteit of zelf gekozen thema. Het project wordt
afgesloten met een interdisciplinaire theaterpresentatie.
In het kader van ‘Zoet & Zout’ is een methodiekbrochure inclusief
DVD ontwikkeld die als handvat en inspiratie kan dienen voor geïn-
teresseerde organisaties. Dit pakket is landelijk verspreid. Een der-
gelijk voorbeeldproject is belangrijk voor ZID omdat het positief
bijdraagt aan onze profilering en ons uitdaagt om de verkregen
methode te testen in een nieuwe situatie. Zoals eerder vermeld, is
ZID in 2011 op uitnodiging van Theater de Fransche School een
nieuwe ‘Zoet & Zout’ gestart in de wijk Terwijde in Culemborg dat
tot maart 2012 gaat duren. Er is ook interesse getoond voor een
dergelijk project vanuit de Gemeenten Arnhem en Rotterdam.
ZID is in staat om door middel van een dergelijk groot opgezet
community art project nieuwe verbindingen te leggen tussen men-
sen uit een wijk/stad, van verschillende generaties, culturele ach-
tergronden en sociale posities, via een gezamenlijk creatief deel-
nemen. De resultaten zijn duurzaam van aard en worden in de
huidige en toekomstige vernieuwende structuren van de wijk/stad
ingebed.
Doel: Eén voorbeeldproject per twee jaar met in totaal 150 deel-
nemers en 2000 bezoekers:
twee projecten per vier jaar (Ter vergelijking: ‘Zoet & Zout’
2008/2009 één project in twee jaar, met 300 deelnemers en 800
bezoekers)
Te realiseren door:
Samenwerkingsverbanden zoeken met potentiële op-drachtgevers
Heldere profilering van eigen methodiek
Opleiden vast team van makers
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
33
Methodiekoverdracht – Externe opdrachten en producten ontwikkelen
De methodiekbrochure met ‘The Making of … ‘ op DVD van het project ‘Zoet & Zout’, gemaakt
in samenwerking met Stichting Lize, heeft veel positieve reacties gekregen. Verder geeft ZID al
jaren in het buitenland presentaties over de eigen werkwijze. In oktober 2010 namen Spaić en
Bakker nog deel aan de internationale conferentie ‘How theatre can change the World’ in New
York, waar ze een presentatie gaven over het recente werk van ZID.
ZID zal in oktober 2011 ook een presentatie geven op de conferentie Oude en Nieuwe Sta-
keholders van Kunstfactor in Pakhuis de Zwijger.
Doel: ZID wil het draagvlak en netwerk vergroten door het geven van lezingen, trainingen en
coachingstrajecten aan verschillende opleidingsinstituten, organisaties en bedrijven, en op
conferenties. Eveneens kunnen hieruit extra inkomsten gerealiseerd worden.
Te realiseren door:
Actieve marketing
Bestaande contacten en relaties versterken en de mogelijkheden onderzoeken
De producten en het aanbod duidelijk omschrijven en in kaart brengen
Relaties met opleidingen versterken
In kaart brengen van bedrijven die potentiële partners kunnen zijn
Verhuur
ZID Theater beschikt over een multifunctionele theaterzaal, met een oppervlakte van 250m2
die grenst aan een foyer van 70m2. Er zijn technische voorzieningen aanwezig zoals licht, ge-
luid, projectie, dansvloer en spiegels. In de zaal kunnen maximaal 100 bezoekers plaatsnemen
in de flexibele opzet (traditioneel: podium en het publiek, café-opzet met tafeltjes, lege ruim-
te). De ruimte biedt veel mogelijkheden tot verhuur en trekt naast theater- en dansgezel-
schappen (o.a. Orkater, Don’t Hit Mama, Theater Frascati) ook wijkinitiatieven (Buurtparticipa-
tie), opleidingen (Hogeschool van Amsterdam) en maatschappelijke organisaties (Vrouwencen-
trum Doenja) aan. In samenwerking met de naastgelegen buren, kan er ook een lichte, aange-
name studio van 80m2 bij gehuurd worden. De zaal is geschikt om verdere mogelijkheden tot
verhuren te onderzoeken.
Doel: Vergroten van de eigen inkomsten uit verhuur.
Te realiseren door:
Striktere hantering verhuurvoorwaarden
Betere planning/ bezetting
Actieve werving
Aanstellen verantwoordelijke voor verhuur
De zaaluitrusting up to date houden
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
34
3.3 Organisatie Het bestuur van Stichting ZID wordt geprofessionaliseerd en zal worden uitgebreid tot vijf per-
sonen, optredend als meedenkend bestuur. De leden zullen hun sporen moeten hebben ver-
diend in het Amsterdamse bedrijfsleven dan wel binnen de kunstensector en/of community
art. In het komende jaar wordt een commissie van aanbeveling samengesteld van zes leden.
Het netwerk van de nieuwe bestuursleden en de commissie van aanbeveling zal worden aan-
gewend voor het werven van stakeholders en financiers.
Het vaste uitvoerende kernteam zal bestaan uit:
Karolina Spaić artistiek en algemeen directeur: beleid en uitvoerend regisseur 0,8 fte
Sebo Bakker artistiek leider: beleid en uitvoerend workshopdocent en acteur 0,8 fte
Zakelijk leider 0,4 fte
Medewerker PR / marketing/ coördinatie productie 0,4 fte
Administratief medewerker 0,4 fte
De invulling van deze functies wordt nader toegelicht in het professionaliseringsplan in bijlage 6.2.
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
35
Kolenkitbuurt
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
36
Karolina Spaić
Land van herkomst:
Belgrado, Servië, 1963
Functie:
Artistiek directeur en
regisseuse.
3.4 Conclusie
ZID Community Art Centrum maakt ontmoeting, uitwisseling en ta-
lentontwikkeling in Amsterdam West en Nieuw West en daarbuiten
mogelijk.
Kunstenaars en buurtbewoners zetten samen hun talenten in voor een
duurzame ontwikkeling.
Hieruit ontstaan unieke projecten en producties van community art
die zowel stedelijk, als landelijk en internationaal een voorbeeldfunc-
tie vervullen.
Toegankelijk
Enthousiasme-
rend
Exotisch
Verbindend
Open
Warm
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
37
Sebo Bakker
Land van herkomst:
Nederland, 1964
Functie:
Artistiek leider en
acteur.
4. Curiculum Vitae kernmedewerkers van ZID
Na een opleiding klassiek ballet en studie literatuur in Belgrado,
studeerde zij in 1988 af als de eerste student van de Internationale
Theaterafdeling van de Hogeschool voor de Kunsten (H.K.U.) in
Utrecht. In 1991 richtte ze Stichting ZID Theater op en is sindsdien de
artistiek leider en regisseur hiervan. Zij heeft tientallen regies van
multimediavoorstellingen op haar naam staan, die zowel in Neder-
land als in het buitenland (Europa, VS, Zuid Amerika) werden ver-
toond. Tien jaar lang specialiseerde zij zich aan de International
School of Theatre Anthropology (ISTA), onder leiding van Eugenio
Barba, waar onderzoek wordt gedaan naar niet-westerse en wester-
se theater- en dansstijlen en de toepassing hiervan in de hedendaag-
se praktijk. Hierdoor ontwikkelde ze een passie voor het werken met
community art, educatie en niet-westerse benaderingen. Sinds 1999
ontwikkelt ze binnen ZID Theater community art projecten en schrijft
ze over haar eigen werkmethode hierin.
Naast haar artistieke werk is zij als adviseur betrokken geweest bij
o.a. het Amsterdamse Fonds voor de Kunst, Literair Vertaling en
Productiefonds, Domein van de Kunstkritiek, ECF, Atana en verschil-
lende organisaties op het gebied van welzijn, lokale politiek en on-
derwijs. Sinds 2003 is zij lid van ‘The Magdalena Project’- an interna-
tional network of woman in contemporary theatre:
www.themagdalenaproject.org; dat wereldwijd actief is.
Zij regisseert, coacht, adviseert, doceert en schrijft over theater,
kunst en culturele ontwikkelingen.
‘Op een zondag niet thuis ZITTEN, maar
lekker gaan ZIDDEN in het ZID theater.
Kom allen ZIDDEN, swingen, zingen, chillen
tot de volgende keer.’
Yasemin Sahin, namens het Amsterdams Turks muziek koor
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
38
Sebo studeerde aan de Mimeschool in Amsterdam en studeerde
daarna af aan de Sonia Moore Theatre School in New York. Sinds
1992 werkt hij bij ZID Theater, waar hij in alle groepsvoorstellingen
meespeelde. In 2007-2008 speelde zijn multimediale solovoorstelling
‘Vincent & I’, die zowel in Nederland als in het buitenland (VS, Duits-
land) op tournee ging.
Naast ZID Theater speelde hij mee in verschillende producties en
films, waaronder de internationale producties (Parijs, Wenen, New
York) ‘Universal Copyrights 1 and 9’ van Jan Fabre. (1995-97) en ‘Invi-
sitors Vista’ van Kenzo Kusuda, alsmede in verschillende korte films
o.a. in ‘Arend’ (1992) en ‘Humming Wires’ (1996) (Openingsfilm Rot-
terdams film festival ‘99) van David Haneke. Voor het volgen van de
specialisatie bij Yoshi Oida ontving hij, als één van de weinigen, een
beurs van het Fonds voor de Podium Kunsten.
Behalve zijn werkzaamheden als acteur en performer geeft Sebo Bak-
ker regelmatig trainingen en workshops in fysiek theater aan profes-
sionals, jongeren en kinderen, in binnen- en buitenland. Sinds 1999
werkt hij samen met Karolina Spaić aan het ontwikkelen van een ei-
gen methode binnen community art en is hij artistiek coördinator van
Dizz Kids theater, gericht op kunsteducatie van kinderen van 4 tot 12
jaar.
‘Een heerlijke middag. Een fantastische
project in de Kolenkitbuurt. Ik zal zorgen
voor een goede opvolger.’ Wijkagent Jolly
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
39
5. Financiële bedrijfsvoering en meerjaren begroting 2012/2015
Per project worden projectbegrotingen opgesteld waarin de kosten voor freelance productie-
leiders, uitvoerende kunstenaars/docenten, technici en vrijwilligers zijn opgenomen. De finan-
ciering van projecten zal worden gegenereerd vanuit gelden van overwegend private ver-
mogensfondsen.
De projectbegrotingen zijn niet opgenomen in de financiële bedrijfsvoering. Deze behelzen hoofdzakelijk de exploitatiekosten m.b.t. kosten continuïteit organisatie. De meerjarenbegro-ting 2012/2015 is toegevoegd. ZID Community Art Centrum Amsterdam West en Amsterdam Nieuw West Exploitatiebegroting 2012/2015 exclusief btw
BATEN
begroting
2012 2013 2014 2015
A. OPBRENGSTEN t.b.v. exploi-
tatiekosten
directe opbrengsten
Deelnemersinkomsten 2.500,00 3.000,00 3.200,00 3.200,00
Recette 8.000,00 9.000,00 12.000,00 12.000,00
Workshops 4.000,00 7.500,00 10.000,00 10.000,00
Verkoop opdrachten 7.000,00 10.000,00 13.500,00 13.500,00
overige directe opbrengsten
Horeca 1.500,00 2.000,00 2.500,00 2.500,00
Verhuur locatie 20.000,00 22.000,00 33.500,00 35.000,00
indirecte opbrengsten
Sponsoring 5.000,00 7.500,00 9.000,00 9.000,00
Subtotaal opbrengsten 48.000,00 61.000,00 83.700,00 85.200,00
B. BIJDRAGEN
Overheden t.b.v. exploitatie-
kosten
Gemeente Amsterdam DMO 10.000,00 11.000,00 12.000,00 13.000,00
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
40
Overheden t.b.v. projectkosten
Gemeente Amster-
dam/Stadsdeel West
50.000,00 50.000,00 50.000,00 50.000,00
Publieke middelen
Partners 5.000,00 10.000,00 20.000,00 20.000,00
Cultuurmecenaat 5.000,00 10.650,00 12.000,00 13.400,00
Private middelen t.b.v. project-
kosten
Amsterdams Fonds voor de Kun-
sten
20.000,00 16.000,00 16.000,00 14.000,00
VSBfonds 20.000,00 16.000,00 16.000,00 14.000,00
Oranje Fonds 15.000,00 15.000,00 20.000,00 20.000,00
SNS Reaalfonds 10.000,00 10.000,00 15.000,00 15.000,00
Stichting DOEN 6.900,00 6.900,00 6.900,00 6.900,00
Stichting Kinderpostzegels 5.000,00 5.000,00 5.000,00 5.000,00
Schipholfonds 5.000,00 5.000,00 5.000,00 5.000,00
AMVJ fonds 3.000,00 3.000,00 3.000,00 3.000,00
Overige fondsen 4.850,00 2.000,00 2.450,00 2.000,00
Subtotaal bijdragen 149.750,00 153.900,00 175.350,00 173.900,00
TOTALE BATEN 197.750,00 214.900,00 259.050,00 259.100,00
LASTEN
C. BEHEERSLASTEN
c 1. beheerslasten: personeels-
lasten
16.587,20 16.928,00 54.073,00 54.073,00
c 2. beheerslasten: materiële
lasten
26.483,00 27.145,00 28.502,00 29.927,00
Subtotaal beheerslasten 43.070,20 44.073,00 82.575,00 84.000,00
D. ACTIVITEITSLASTEN
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
41
d 1. activiteitenlasten: perso-
neelslasten
73.850,00 75.500,00 75.500,00 75.500,00
d 2. activiteitenlasten: materiële
lasten
80.850,00 96.000,00 103.000,00 103.000,00
Subtotaal activiteitenlasten 154.700,00 171.500,00 178.500,00 178.500,00
TOTALE LASTEN 197.770,20 214.911,00 259.056,00 259.056,00
saldo rentebaten/-lasten
EXPLOITATIERESULTAAT 0,20- 11,00- 6,00- 44,00
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
42
6. Bijlagen
6.1 Meerjaren doelstellingen uitgewerkt
aan
tal
dee
lnem
ers
pu
blie
k
par
tner
s
Wijkprojecten op maat 1 40 100 2 2012
2 80 200 4 2013
3 180 300 6 2014
4 200 450 8 2015
Programmering
9 150 2000 8 2012 Zid Mixt Zondagen
9 250 2500 10 2013
10 350 4000 10 2014
10 500 6000 12 2015
Locatievoorstelling 1 35 1500 4 2012
1 50 3000 6 2013
2 75 4500 8 2014
2 100 6000 8 2015
Voorbeeldprojecten 1 150 1000 6 2012
1 300 1250 8 2013
2014
1 400 2000 8 2015
totaal programma's 12 375 4600 22 2012
13 480 6750 26 2013
15 605 8800 24 2014
17 1400 14450 36 2015
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
43
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
44
Droomscoop, Sloterplas Festival
juni 2011
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
45
6.2 Professionaliseringsplan ZID is het Community Art Centrum in de Amsterdamse stadsdelen West en Nieuw West. Sinds
1991 vormen regisseuse Karolina Spaić en acteur en docent Sebo Bakker samen de artistieke
kern van Stichting ZID. Verder zijn er verschillende parttime medewerkers, met op zakelijk
gebied een zakelijk leider, een productieleider en een publiciteitsmedewerker en op inhoude-
lijk terrein een team van zeven artistieke medewerkers. Op projectbasis worden deze ingezet
en gefinancierd. Het bestuur bestaat uit drie leden.
In 2004 heeft ZID zich gevestigd in Amsterdam West, in de Kolenkitbuurt van het toenmalige
Bos en Lommer aan de Roos van Dekamaweg. ZID is een podium, in het midden van de wijk,
van waaruit community art activiteiten in nauwe samenwerking met de wijkbewoners tot
stand worden gebracht. Hiertoe maakt zij gebruik van een eigen aanpak, die in de loop van de
jaren is ontwikkeld. De organisatie is afhankelijk van projectfinanciering en heeft een gemid-
delde jaarbegroting van € 90.000. Er doen jaarlijks 3000 mensen actief mee aan de projecten
en het publieksbereik is ongeveer 5000 in totaal.
Samenvatting van het professionaliseringsplan
Om de ambities uit het beleidsplan te kunnen realiseren is het nodig om op een aantal punten
een professionaliseringsslag van de organisatie te maken. ZID heeft inmiddels een belangrijke
positie verworven in de wijk, wat ook blijkt uit de Positioneringsanalyse van Marketingbureau
B&E, die in het beleidsplan is opgenomen. Door de vernieuwde situatie is het van wezenlijk belang
om de positie en goede reputatie van ZID Community Art Centrum te verzilveren en deze van begin
af aan stevig neer te zetten.
Het is nodig om een duidelijk beeld van de belangrijkste bestaande en potentiële stakeholders in
kaart te brengen, zodat er geen kansen worden gemist. Een intensieve relatie met hen opbouwen,
hetgeen direct verbonden is met het verwerven van meer eigen inkomsten, is het uiteindelijke doel
hiervan. Daarnaast is het belangrijk om de tot nu toe ad hoc (per project) communicatie om te
zetten in een doorlopende en actieve communicatie en een actief marketingbeleid. Dit wordt be-
reikt door het voeren van een nieuwe, gerichte publiciteitsaanpak en effectieve PR en door het
verbeteren van de entourage van het gebouw
De ambitie is om de organisatie te professionaliseren door het versterken van het team en het
afbakenen van taakpakketten en door coaching op de cultuuromslag. Hiermee willen wij berei-
ken dat er een efficiënte en uitsluitend op de productie van community art gericht activitei-
tenpatroon ontstaat..
In een drie jaar durend traject wil ZID gericht een aantal facetten aanpakken:
meer (eigen) inkomsten verkrijgen door het aanboren van financieringsmogelijkheden die niet eerder benut zijn
bouwen aan duurzame relaties en samenwerking
een doorlopende PR en Marketingbeleid opstellen en uitvoeren de organisatie professionaliseren en vernieuwen door personeelsbeleid te voeren
Er wordt een zakelijk leider aangesteld die dit proces op zakelijk niveau aanstuurt in samen-
werking met de artistieke kern van ZID. Er zal door de directie de komende twee jaar structu-
reel en planmatig gewerkt worden aan de bouw van het relatienetwerk. Er wordt een plan van
aanpak geschreven voor het realistisch vergroten van de inkomsten uit verhuur en uit externe
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
46
opdrachten. Daarbij is het vergroten van de zichtbaarheid bij stakeholders, potentiële partners
en professionals en de nieuwe partners in de wijk, stad en daarbuiten een belangrijk aan-
dachtpunt.
Eigen locatie/ zaal in de wijk
Op dit moment is de entree van het gebouw waar ZID huisvesting heeft niet adequaat. Deze zal
zowel visueel als materieel worden opgeknapt, zodat zichtbaar is dat ZID er is gevestigd. In het
gebouw zal de bewegwijzering worden verbeterd, en de verlichting zo worden aangepast dat
voor iedereen duidelijk is hoe ZID te vinden is.
Daarnaast zal de zichtbaarheid in de wijk worden vergroot, allereerst door bij de ingang aan te
geven dat ZID het Community Art Centrum van stadsdeel Amsterdam West en Nieuw West is.
Tevens zal op het gebouw de naam in neonverlichting, gericht op de naastliggende rondweg,
worden aangebracht. Ten slotte zal gezorgd worden voor met regelmaat terugkerende open-
luchtprojecten, zodat de bekendheid van ZID in de wijk maximaal wordt.
Fondsenwerving
Het is van belang om de aanvragen van beschikbare projectsubsidies bij fondsen te optimalise-
ren. Hiervoor is het noodzakelijk dat de zakelijke leiding een plan van aanpak maakt, hieraan
wekelijks tijd besteedt en zich er systematisch mee bezighoudt. Dit vraagt om een training dan
wel advies door de externe deskundige, zodat een vernieuwend financieel beleid wordt ontwik-
keld. Daarnaast wordt er ook een donateurs- en sponsorbeleid ontwikkeld en gaat ZID zich meer
oriënteren op ‘crowdfunding’. Hierdoor zal ZID uiteindelijk in staat zijn om de eigen inkomsten te
vergroten.
Optimaal inschakelen van stakeholders: woningbouwcorporaties en bedrijven
Er zijn veel mogelijkheden om krachten te bundelen in (tijdelijke en strategische) samenwer-
kingsverbanden. Woningbouwcorporaties zijn bijvoorbeeld geïnteresseerd in samenwerking
omdat ZID een doelgroep bedient die zij moeilijk kunnen bereiken. Kortom er liggen kansen
voor structurele samenwerkingsverbanden met woningbouwcorporaties, omliggende bedrij-
ven, maatschappelijke en buurtgerichte organisaties zowel in Amsterdam West als in Nieuw
West, evenals daarbuiten met andere stadsdelen en gemeenten.
Nieuw personeelsbeleid invoeren
Hier is het van primair belang dat de verschillende deelfuncties, die nu in wisselende configura-
ties door alle medewerkers en deels samen worden uitgeoefend, worden opgesplitst, logisch
worden samengebracht en worden toegekend aan verschillende personen. Hierbij doen zich
vier taakgroepen voor:
1. Artistieke leiding : beleid, aansturen medewerkers, visie, regie, docentschap 2 x 0,8 fte 2. PR: contacten met deelgemeente(en), representatie, publiciteit, intensivering mond
tot mond reclame, begeleiding imagobuilding met extern communicatiebureau (nieuw beeldicoon, nieuwe website, nieuwe vormen van communicatiemiddelen ontwikke-len) 0,4 fte per week
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
47
3. Zakelijke leiding:, opstellen meerjarenbegroting, accorderen begroting aan bestuur, werven fondsen en projectsubsidies, bouwen relaties, controle boekhouding en opzet projectbegrotingen 0,4 fte per week
4. Medewerker administratie: coördinatie, planning, productie-assistentie, verhuur 0,4 ft
Verhuur eigen locatie
Voor een optimaal gebruik van de ruimte voor podiumoptredens wordt de technisch relevante
apparatuur aangeschaft. Bij de aanschaf zal erop worden gelet dat de verhuurmogelijkheden
van de ruimte worden vergroot. De foyer/ontmoetingsruimte wordt geoptimaliseerd, opge-
knapt en van een nieuwe inrichting voorzien.
In overleg met het stadsdeel worden de toegang en het trappenhuis geschilderd. Het is verder
de bedoeling om voor de productieplanning software aan te schaffen waarmee de verhuur van
de accommodatie efficiënt kan worden beheerd. Daarnaast wordt een kleine database aange-
legd met potentiële huurders. Op deze manier zal de verhuur van de zaal soepel kunnen verlo-
pen.
PR en Marketing: Duidelijk label en structurele communicatie
Allereerst werd op instigatie van Cultuur & Ondernemen/Marketing bureau B&E een positio-neringanalyse gemaakt, die voor het ontwikkelen van een PR- en marketingplan zal dienen, los van de communicatie voor de verschillende projecten.
Verder moet men zich realiseren dat het bij community art initiatieven niet voornamelijk gaat
om veel geld te spenderen aan publiciteit op papier, maar meer om mond tot mond reclame
en daar systematisch mee om te gaan. Hiervoor wordt een up to date database van de organi-
saties in beide stadsdelen optimaal opgezet en continue bijgehouden.
Het doel is om een doorlopend PR- en Marketingbeleid opstellen en uitvoeren.
Belang voor Amsterdam
ZID bevindt zich letterlijk op de scheidslijn van de stadsdelen Amsterdam West en Nieuw West.
Beide stadsdelen onderscheiden zich door hun zeer uiteenlopende populatie. ZID weet te ver-
binden, weet laagdrempelige community art projecten te creëren vanuit een bottom-up
werkwijze in nauwe samenspraak met de wijkbewoners, waardoor het draagvlak groter en
blijvend is. ZID is daarmee een low profile ontmoetingsplaats voor alle bewoners uit deze
stadsdelen.
Concrete kosten 2012 en 2013
1. Zakelijk leider voor 1 dag per week gedurende 2 jaar; freelance, (relatiebeheer, mecenaat, lobby Gemeente en Stadsdeel, uitbreiding partners, verhuurbeleid, subsidieaanvragen )
2. Artistiek leider voor 1 dag per week gedurende 2 jaar Inhoudelijke input, procesbewaking van het traject en relatiebeheer door Sebo Bakker en Karolina Spaić
3. PR en marketing medewerker, 2 dagen per week gedurende 3 jaar( PR en Marketing plan maken, begeleiding imagobuilding met extern communicatiebureau (nieuw logo, nieuwe website, nieuwe vormen van communicatiemiddelen ontwikkelen)
4. Een administratief medewerker, twee ochtenden per week gedurende 3 jaar om de professionali-
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
48
seringsslag te stroomlijnen; coördinatie, planning, 5. Upgraden gebouw, entree, hal, zaal, foyer, bewegwijzering; hiervoor wordt een aparte begroting
gemaakt en een aanvraag bij het stadsdeel en fondsen ingediend 6. Training en advies ten behoeve van expertise directie 7. Aanschaf en training software voor verhuur 8. Reservering voor een jaarlijks evenement voor partners/sponsors 9. Relatiebeheer door Sebo Bakker en Karolina Spaić 10. Upgraden bedrijfsicoon via nieuwe vormgeving PR-materiaal, PR-acties, advertenties 11. Upgraden gebouw, entree, hal, zaal, foyer, bewegwijzering 12. Training en advies ten behoeve van expertise directie 13. Aanschaf en training software voor verhuur 14. Reservering voor een jaarlijks evenement voor partners/sponsors 15. Twee ochtenden per week een administratief medewerker om de professionaliseringsslag te
stroomlijnen
Dekking en toelichting op financiën van het professionaliseringsplan
De begroting voor het professionaliseringstraject is maximaal € 50.000 per jaar voor drie jaar.
Deze kosten komen bovenop de reguliere begroting. Financiering voor de kosten t.b.v. verbe-
tering van de entree wordt aangevraagd bij het stadsdeel West en een woningbouwcorporatie.
De kosten zijn extra en eenmalig. De kosten voor de zakelijk leider kunnen na de twee jaar
worden gefinancierd door de extra inkomsten die verkregen worden.
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
49
6.3 Plan B&E
Visie
Het ZID Theater, het Community Art Centrum van Amsterdam, is de plek in Amsterdam West
waar de stem van de buurtbewoners wordt gehoord. ZID helpt de bewoners hun eigen verha-
len theatraal vorm te geven. Door de nauwe samenwerking met professionele acteurs en ama-
teur-spelers leren de mensen in de buurt elkaar en elkaars verhalen kennen.
Activiteiten
ZID kent een aantal jaarlijks terugkerende activiteiten.
ZID op maat (ZID customized)
ZID op zondag (ZID Sundays)
ZID op locatie (ZID on the spot)
ZID concept (ZID formats)
ZID te huur (ZID rental)
De activiteiten verschillen van aard. ZID op maat kent bijvoorbeeld een kleine deelnemers-
groep uit de wijk, terwijl de ZID op zondag een grotere en meer diverse groep deelnemers
kent. Alle activiteiten hebben één bindende factor en dat is de wijk, de buurt, het hart van alle
activiteiten van ZID. Deze activiteiten en de exacte invulling ervan staan in het volgende hoofd-
stuk uitgebreid beschreven.
Positionering
Bij een positionering wordt bepaald wat ZID wil zijn voor wie. Onderstaand worden alle be-
langrijke stappen van de positionering omschreven. In het schema zijn alle onderdelen bij el-
kaar gebracht.
Kerndoelgroep: Betrokken bewoners uit de Kolenkitbuurt met verschillende achtergronden die
cultuur en elkaar willen leren kennen. De kerndoelgroep is de groep die we willen aanspreken
in onze communicatie. Dit betekent dat we te allen tijde al het communicatiemateriaal toetsen
aan deze kerndoelgroep. Deze kerndoelgroep vormt een groep van ambassadeurs van ZID in
de wijk.
Randvoorwaarden: Bekwame leiding (zowel zakelijk als artistiek), faciliteiten (zaal etc.), laag-
drempelig, in contact met de ‘community’ (de buurt). De randvoorwaarden zijn de voorwaar-
den waaraan wij altijd zullen voldoen om überhaupt mee te kunnen doen in de markt
Instrumentele en emotionele voorwaarden:
Ik leer de mensen uit de buurt kennen met verschillende achtergronden
Ik kom in aanraking met cultuur op mijn manier
Ik krijg een podium waar ik mijn verhaal kan vertellen
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
50
Het is gratis
Ik doe iets voor de buurt
Ik word serieus genomen
Ik doe iets waar ik trots op ben (familie en vrienden trots mee maak)
Ik leer mijn talent ontwikkelen (ik leer optreden)
Mijn stem/verhaal wordt gehoord
Deze voordelen zijn omschreven vanuit de kerndoelgroep. Deze voordelen krijgen een belang-
rijke rol in onze communicatie. Zowel met als doel om deelnemers te werven als publiek te
betrekken bij ZID, maar ook om stakeholders te laten zien wat ZID kan betekenen voor hen en
voor de buurt.
Geloofwaardigheid:
Producties gebaseerd op de verhalen van buurtbewoners
Jaren (internationale) ervaring met het maken van community art
Een team van deelnemers uit de buurt met verschillende soorten (culturele) achtergronden en
leeftijden
Subsidieverstrekkers
Bovenstaande punten geven aan waarom de kernbelofte van ZID waar is. Deze punten komen
terug in bijvoorbeeld de website van ZID of andere communicatiemiddelen.
Persoonlijkheid:
Toegankelijk
Enthousiasmerend
Exotisch
Verbindend
Open
Warm
De persoonlijkheid geeft de tone of voice aan. Op deze toon spreekt ZID richting haar doel-
groepen. Dit geldt voor alle communicatie rondom ZID.
Kernbelofte:
Het ZID theater activeert verhalen en mensen in de buurt en vertaalt deze naar een theatrale
vorm, zodat de wijk een hechte gemeenschap wordt. De kernbelofte is de belofte die ZID
maakt aan haar kerndoelgroep. Dit is wat ZID te bieden heeft.
Herkenbaarheid: Sebo en Karolina, logo, methode
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
51
Aan deze punten kan men het ZID theater herkennen:
Kerndoelgroep
Randvoorwaarden
Waarde positie
Geloofwaardigheid Persoonlijkheid
Ik leer de mensen uit de buurt kennen met ver-schillende achtergrondenIk kom in aanraking met cultuur op mijn manierIk krijg een podium waar ik mijn verhaal kanvertellenHet is gratisIk doe iets voor de buurt
Kernbelofte
Herkenbaarheid
Instrumentele voordelen Emotionele voordelen
Bekwame leiding (zowel zakelijk als artistiek)Faciliteiten (zaal etc.)LaagdrempeligIn contact met de “community” (de buurt)
Betrokken bewoners uit de Kolenkitbuurt met verschillende achtergronden die cultuur en elkaar willen leren kennen
Bargain (veel voor weinig)
Het ZID theater activeert verhalen en mensen in de buurt en vertaalt dit in naar een theatrale vorm, zodat de wijk een hechte
gemeenschap wordt
Sebo en Karolina, logo, methode
Ik word serieus genomenIk doe iets waar ik trots op ben (familie en vrienden trots mee maak)Ik leer mijn talent ontwikkelen(ik leer optreden)Mijn stem/verhaal wordt gehoord
Producties gebaseerd op de verhalen van buurtbewonersJaren (internationale) ervaring met het maken van community artEen team van deelnemers uit de buurt met verschillende soorten (culturele) achtergronden en leeftijdenSubsidieverstrekkers
ToegankelijkEnthousiasmerend
ExotischVerbindend
Open Warm
Communicatieplan ZID
Doelgroepen
Het ZID theater kent als kerndoelgroep ‘Betrokken bewoners uit de Kolenkitbuurt met verschil-
lende achtergronden die cultuur en elkaar willen leren kennen’. Deze doelgroep is op te split-
sen in twee communicatiedoelgroepen:
Primaire doelgroepen:
1) Deelnemers aan activiteiten
2) Publiek
Een tweede doelgroep waar ZID mee te maken heeft zijn de verschillende stakeholders. Deze
secundaire doelgroep bestaat uit verschillende subgroepen.
1) Subsidieverstrekkers: Gemeenten (lokaal en landelijk), stadsdeel, maatschappelijke organi-
saties, woningbouwcorporaties
2) Commerciële financieringsbronnen: Lokale MBK, overige sponsoren
3) Mogelijke artistieke partners: Kunstinstellingen, scholen, lokale festivals, kunstenaars, thea-
tergezelschappen
Communicatiedoelstelling
De doelstelling van alle communicatie is mensen in contact te laten komen met ZID. Dit geldt
voor alle doelgroepen. Men moet weten wat ZID kan betekenen voor een individu, groep, be-
drijf, buurt, etc.
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
52
Communicatieboodschap
Voor elke doelgroep heeft het ZID een heldere communicatieboodschap. De overkoepelende
belofte ‘Het ZID theater activeert verhalen en mensen in de buurt en vertaalt deze naar een
theatrale vorm’ zal altijd een plek hebben in de communicatie, maar deze wordt nooit recht-
streeks gecommuniceerd.
Boodschap primaire doelgroepen:
1) Deelnemers: Laat ZID jouw verhaal vertellen en doe mee met het theatraal vormgeven er-
van.
2) Publiek: Laat je verrassen door de verhalen uit jouw buurt.
Boodschap secundaire doelgroepen:
Laat ZID doen wat anderen alleen beloven. ZID brengt mensen van verschillende culturen bij
elkaar en activeert hun eigen verhalen.
Bij alle uitingen communiceren we altijd een actie:
Laat ZID…
Doe mee met ZID…
Vertel jouw verhaal….
Verras je buurt…..
Communicatiemiddelen
Flyers: Per productie worden flyers gemaakt en in de buurt verspreid. Dit bevordert de zicht-
baarheid en laat de buurt (deelnemers en publiek) kennis maken met ZID.
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
53
Website: De website is de informatiebron voor de secundaire doelgroep. Op de site is alle in-
formatie te vinden over lopende en toekomstige producties. Ook is er een archief te vinden
met daarin alle successen van ZID. De website heeft primair traffic (bellen met de zakelijke
leiding) als doel.
Nieuwsbrief: De nieuwsbrief fungeert als contactmoment met de secundaire doelgroep. De
nieuwsbrief is een herinnering aan de goede activiteiten van ZID en geeft de secundaire doel-
groep de kans op de hoogte te zijn van alles van ZID doet.
Persoonlijk contact: Dit is een van de belangrijkste punten voor ZID. Zowel Sebo als Karolina
fungeren als ‘het gezicht’ van ZID. Om hier zoveel mogelijk profijt van te hebben maakt ZID een
overzicht van alle relevante plekken en personen in de buurt (Amsterdam West, Nieuw West
en Kolenkit). Elke plek en elke persoon wordt benaderd door Sebo of Karolina om het verhaal
van ZID te vertellen. Dit benaderen gebeurt structureel per productie of per periode.
Posters: Posters worden per productie verspreid. Maar ZID maakt ook algemene posters met
als doel ZID ook onder de aandacht te brengen als er geen productie is.
PR (vakbladen): Elk kwartaal zorgt ZID ervoor dat zij een redactioneel stuk krijgt in een relevant
blad. Dit kan een blad zijn dat wordt uitgegeven door de gemeente, maar ook een meer com-
mercieel blad kan helpen bij het behalen van de bekendheidsdoelstelling. ZID maakt een over-
zicht van de te benaderen bladen en neemt per kwartaal een beslissing over de te benaderen
bladen.
PR (lokaal): Bij elke productie zorgt ZID dat de personen en instanties die van belang zijn een
uitnodiging ontvangen om een stuk te schrijven over ZID. Los van de producties maakt ZID een
overzicht van alle plaatselijke media en journalisten die benaderd dienen te worden. Deze
media worden als eerste op de hoogte gehouden van alle plannen van ZID.
Presentaties: Aangezien ZID haar eigen methode met betrekking tot community art heeft ont-
wikkeld en al vele succesvolle producties heeft gemaakt, kan ZID stellen dat het een zoge-
naamde ‘best practice’ is. ZID maakt een overzicht (landelijk en internationaal) van de plekken
waar ZID haar methode kan presenteren. Gedurende het jaar zorgt ZID ervoor dat zij minimaal
twee keer een presentatie kunnen geven op uitnodiging. Ook verzorgt ZID eens per jaar zelf
een middag waar het de methode uit de doeken doet voor belangstellenden. Uiteraard licht
ZID bij elke presentatie de nodige pers in.
Overall: Alle communicatie van ZID richting de primaire doelgroep is altijd tweetalig, zowel in
het Nederlands als het Engels. Dit doet ZID om zoveel mogelijk mensen te bereiken.
.
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
54
6.4 ZID in de media
BRON: STADSDEELKRANT WEST
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
55
BRON: ECHO
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
56
BRON: STADSDEELKRANT WEST
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
57
“Community art begeeft zich op
het sociale, artistieke,
geografische en ethische vlak.
Dat maakt het interessant,
ongrijpbaar, nergens bij in te
delen. Alleen door de ervaring
ervan wordt de kwaliteit en
betekenis begrepen, maar dan
is het nog steeds niet zomaar
uit te legen. Er is een wereld te
ontdekken en analyseren. “
Ida van der Lee, beeldend kunstenaar
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
58
COLOFON Tekst: Karolina Spaić, Sebo Bakker, Ineke Rutgers, Willemijn van der Vaart,
Willeke Colebrander
Advies: Dr. Dirk Noordman, Wilemijn van der Vaart, Ineke Rutgers,
Anush Avetisyan, Elise Hietbrink en Tycho Stoelinga (B&E)
Tekstcorrectie: Leo Rijnen
Foto’s: Zan van Alderwegen, Arjen Onderdenwijngaard, Karolina Spaić
Cover: Maria Morales
Ontwerp en opmaak: Rouella Maria, 2colored.nl
Met dank aan Amsterdams Fonds voor de Kunst en Cultuur- Ondernemen
Amsterdam, juli 2011
ZID
De Roos van Dekamaweg 1
1063 ET Amsterdam
Tel. 020-4888449
E-mail: [email protected]
www.zidtheater.nl
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
59
ZID MIXT ZONDAG – Een tour door de Kolenkitbuurt, mei 2011
ZID
Co
mm
un
ity
Art
Ce
ntr
um
60
