i
T.C
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI EĞİTİMİ ARAŞTIRMA ve GELİŞTİRME DAİRESİ BAŞKANLIĞI
ANADOLU OTELCİLİK ve TURİZM MESLEK LİSELERİNİN MEVCUT DURUMLARI
VE
AÇILMALARINA ZEMİN OLUŞTURACAK KRİTERLERİN
BELİRLENMESİ
ANKARA 2006
ii
MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI YAYINLARI .....................................................................
Yardımcı Kaynak Kitapları Dizisi ...........................................................................................
EARGED Başkanlığının isteği üzerine 500 adet basılmıştır
ISBN: 957-11-2858-7
Yayın hakkı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığına aittir.
Kaynak gösterilerek iktibas edilebilir.
iii
ANADOLU OTELCİLİK ve TURİZM MESLEK LİSELERİNİN MEVCUT DURUMLARI
VE AÇILMALARINA ZEMİN OLUŞTURACAK KRİTERLERİN BELİRLENMESİ
DANIŞMANLAR Yard. Doç. Dr. Melih TOPALOĞLU Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi Yard. Doç. Dr. Ahmet TAYFUN Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi
KOORDİNATÖR
Ali AYTAŞ MEB. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı
ARAŞTIRMA GURUBU
Salim KIRDI (Turizm İşletmeciliği Uzmanı) MEB. Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı
Bekir Sıtkı ÖZKÖK (Şube Müdürü) MEB. Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü
iv
ARAŞTIRMA ORTAK ÇALIŞMA GURUBU Ahmet AYDIN (Okul Müdürü) MEB. Afyonkarahisar Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Dr. Burhan KILIÇ (Okul Atölye Şefi) MEB. Afyonkarahisar Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Sedat ASLAN (Okul Müdürü) MEB. Kızılcahamam - Ankara Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Ümit ÇAĞLAR (Okul Müdürü Baş Yardımcısı) MEB. Kuşadası - Aydın Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Nuri EZBERCİ (Okul Müdürü) MEB. Zeytinburnu - İstanbul Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Kazım ŞENER (Okul Müdürü Yardımcısı) MEB. Zeytinburnu - İstanbul Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Alaattin Sarı (Okul Müdürü) MEB. Osmangazi - Bursa Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi
Mustafa ODYAKMAZ (Okul Müdürü) MEB. Çeşme - İzmir Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Erol BALCI (Okul Müdürü) MEB. Turgutreis - Bodrum - Muğla Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi Kemal TOPALOĞLU (Okul Müdürü) MEB. Tekirdağ Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Lisesi
v
SUNUŞ
Ülkemizde hızla gelişme gösteren turizm sektörü Avrupa çanağında bir hayli adından
söz ettirmektedir. Sektörün alt yapı olarak gelişme göstermesi okullarımızın da sektöre ayak
uydurmasını gerektirmektedir.
Okullaşma çalışmalarının hızla devam ettiği ülkemizde turizm alanında, istihdam
edilecek yabancı dil bilen ara kademe nitelikli eleman ihtiyacını karşılamak amacıyla açılan
Anadolu Otelcilik Turizm Meslek Liselerinin gelişen sektörün talepleri doğrultusunda
eksikliklerinin giderilmesi ülkemizin bugünü ve geleceği açısından hayati önem arz
etmektedir.
Başkanlığımızca yapılan Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinin Mevcut
Durumları ve Açılmalarına Zemin Oluşturacak Kriterlerin Belirlenmesi Araştırması ile
söz konusu okullarımızın bina, araç gereç ve uygulanmakta olan eğitim programlarının
uygunluğu değerlendirilerek varsa eksikliklerin giderilmesi için çözüm önerileri geliştirmek
ayrıca bu okulların açılmaları için belirlenmiş olan kriterlerin uygunluk düzeyini belirlemek
hedeflenmiştir.
Araştırmanın yapılmasına karar veren Bakanlığımız yetkililerine, örneklem kapsamına
alınan okullarımızın yönetici, öğretmen ve öğrencilerine ve yine araştırma kapsamındaki
öğrencilerin beceri eğitimi yaptıkları işletmelerin yöneticilerine, araştırmayı gerçekleştiren
Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Fakültesi Öğretim Üyeleri Sayın Ydr.Doç.Dr. Melih
TOPALOĞLU ve Yrd.Doç.Dr. Ahmet TAYFUN”a, Salim KIRDI ile Bekir SITKI ÖZKÖK”e
ve emeği geçen herkese teşekkür eder çalışmanın mesleki eğitime faydalı olmasını dilerim.
İbrahim DEMİRER
EARGED Başkanı
vi
ÖNSÖZ
Eğitimi destekleyen en önemli unsurlardan biri alt yapıdır. Alt yapı ise bina, okulun
açıldığı çevre ve eğitim materyalleri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bunların birbirlerini desteklemeleri halinde yetişen öğrencilerin sektörde yer tutabilecek bilgi ve beceri ile donatılması sağlanmış olacaktır.
Araştırmada; turizm sektörüne nitelikli ara kademe personel yetiştirilmesinde önemli
merkez olarak bilinen, Anadolu Otelcilik Turizm Meslek Liselerinin mevcut durumları ve açılmalarına zemin oluşturacak kriterlerin belirlenmesinde ilgililere ışık tutacak bilgilerin sunulması amaçlanmıştır.
Bu araştırma sekiz bölümden oluşmaktadır; Birinci bölümde; Araştırmanın amacı, önemi ve kapsam ele alınmıştır. İkinci bölümde; araştırmanın modeli, evren, veri kaynakları ve işlenmesi ile kullanılan
istatistik teknikleri yer almaktadır. Üçüncü bölümde; Okul yöneticilerinden, okulların mevcut durumları yer almaktadır. Dördüncü bölümde;Okul yöneticileri, öğretmenler ve işletme yöneticilerinden elde
edilen bilgi ve görüşler yer almaktadır. Beşinci bölümde; öğrencilerin ve koordinatör öğretmenlerin işyeri uygulamasında
karşılaştıkları sorunlar bulunmaktadır. Altıncı bölümde;Anadolu Otelcilik Turizm Meslek Liselerinin açılmalarına zemin
oluşturacak kriterlerin belirlenmesi ile ilgili bulgular yer almıştır. Yedinci bölümde; Döner Sermaye İşletmesi (DÖSE) ile ilgili mevcut problemler ve
gelen öneriler yer almıştır. Sekizinci bölümde ise bulgular ışığında sonuç ve önerilere yer verilmiştir.
Araştırmanın her kademesinde bizlerle beraber olan, yardımlarını esirgemeyen ve görüşlerinden faydalandığımız, EARGED Başkanı Sayın İbrahim DEMİREL’e,Başkan Yardımcısı Ayhan İPLİKCİ’ye araştırmayı koordine eden Sayın Ali AYTAŞ’a ve ortak çalışma gurubunda bulunan okulların yöneticileri ile yardımlarını esirgemeyen Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü personeline teşekkür ederiz. Araştırmanın, mesleki eğitim sistemimize ve turizm sektörü çalışanlarına katkı sağlamasını dileriz.
ARAŞTIRMA GURUBU
vii
İÇİNDEKİLER Sayfa
SUNUŞ ...……………………………………………………………………………... vÖNSÖZ ………………………………………………………………………………. viiİÇİNDEKİLER ………………………………………………………………………. viiiTABLOLAR LİSTESİ ……………………………………………………………….. xviiii
BÖLÜM – I
GİRİŞ
1.1. Problem …………………………………………………………………….. 1
1.2. Araştırmanın Amacı ………………………………………………………. 7
1.3. Araştırmanın Önemi ………………………………………………………. 8
1.4. Araştırmanın Sınırlılıkları ………………………………………………... 8
1.5. Sayıtlılar ……………………………………………………………………. 8
1.6. Terimlerin Tanımı …………………………………………………………. 9
1.7. Kısaltmalar ………………………………………………………………… 9
BÖLÜM – II
ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ
2.1. Araştırmanın Modeli ……………………………………………………….
11
2.2. Evren ………………………………………………………………………..
11
2.3. Veri Kaynakları ve Verilerin İşlenmesi …………………………………..
12
2.4. Kullanılan İstatistik Terimleri …………………………………………….
12
viii
BÖLÜM – III
ANADOLU OTELCİLİK ve TURİZM MESLEK LİSELERİNDE MEVCUT
DURUMUN TESPİTİ
(Okul Yöneticileri)
Sayfa
3.1. Ceyhan - ADANA ……………………………………………….. 13 3.1.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………... 13 3.1.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………. 14
3.2. Seyhan - ADANA ………………………………………………... 14 3.2.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………... 14 3.2.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………. 15
3.3. AFYONKARAHİSAR ………………………………………….. 16 3.3.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………... 16 3.3.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………. 17
3.4. Sandıklı - AFYONKARAHİSAR ……………………………… 17 3.4.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………... 17 3.4.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………. 18
3.5. AKSARAY ………………………………………………………. 18 3.5.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………... 18 3.5.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………. 19
3.6. Çankaya - ANKARA ……………………………………………. 20 3.6.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………... 20 3.6.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………. 20
3.7. Kızılcahamam - ANKARA ……………………………………... 22 3.7.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………... 22 3.7.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………. 23
3.8. Yenimahalle - ANKARA ………………………………………. 24 3.8.1. Okulun Fiziki Yapısı …………………………………………….. 24
3.8.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ……………………........ 24
3.9. ANTALYA ……………………………………………………… 26 3.9.1. Okulun Fiziki Yapısı …………………………………………….. 26 3.9.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ……………………........ 26
ix
Sayfa
3.10. Alanya - ANTALYA …………………………………………… 28 3.10.1. Okulun Fiziki Yapısı …………………………………………….. 28 3.10.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ……………………........ 28
3.11. Gazipaşa - ANTALYA …………………………………………. 29 3.11.1. Okulun Fiziki Yapısı …………………………………………….. 29 3.11.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………… 30
3.12. Kaş - ANTALYA ……………………………………………….. 31 3.12.1. Okulun Fiziki Yapısı …………………………………………….. 31 3.12.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ……………………........ 31
3.13. Manavgat - ANTALYA ……………………………………….... 32 3.13.1. Okulun Fiziki Yapısı …………………………………………….. 32 3.13.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ……………………........ 33
3.14. Serik - ANTALYA …………………………………………….... 33 3.14.1. Okulun Fiziki Yapısı …………………………………………….. 33 3.14.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ……………………........ 34
3.15. Didim - AYDIN …………………………………………………. 34
3.15.1. Okulun Fiziki Yapısı …………………………………………….. 34 3.15.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………........ 34
3.16. Kuşadası - AYDIN ……………………………………………………….... 353.16.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 353.16.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………........ 35
3.17. Söke - AYDIN ……………………………………………………………... 363.17.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 363.17.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………........ 37
3.18. Ayvalık - BALIKESİR …………………………………………………….. 383.18.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 383.18.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 39
3.19. Edremit - BALIKESİR ……………………………………………………. 40
3.19.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 403.19.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 40
3.20. Gönen - BALIKESİR …………………………………………………….... 413.20.1. Okulun Fiziki Yapısı ………………………………………………………... 413.20.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ……………………………………. 41
x
Sayfa
3.21. Amasra - BARTIN ………………………………………………………… 433.21.1. Okulun Fiziki Yapısı ………………………………………………………... 433.21.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ……………………………………. 43
3.22. BİLECİK……………………………………………………………………. 453.22.1. Okulun Fiziki Yapısı ………………………………………………………... 453.22.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ……………………………………. 45
3.23. Bozüyük - BİLECİK ………………………………………………………. 463.23.1. Okulun Fiziki Yapısı ………………………………………………………... 463.23.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………..... 47
3.24. BOLU ………………………………………………………………………. 483.24.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 483.24.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 48
3.25. Mengen - BOLU ………………………………………………………….... 503.25.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 503.25.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 50
3.26. Osmangazi - BURSA …………………………………………………….... 513.26.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 513.26.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 52
3.27. ÇANAKKALE …………………………………………………………….. 533.27.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 533.27.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 53
3.28. Ilgaz - ÇANKIRI …………………………………………………………... 553.28.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 55
3.28.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 55
3.29. ÇORUM ……………………………………………………………………. 56
3.29.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 563.29.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 56
3.30. Akköy - DENİZLİ ………………………………………………………… 573.30.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 573.30.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 58
3.31. DİYARBAKIR …………………………………………………………….. 593.31.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 593.31.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 59
xi
Sayfa
3.32. Akçakoca - DÜZCE ………………………………………………………. 603.32.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 603.32.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 61
3.33. EDİRNE ……………………………………………………………………. 62
3.34. ERZİNCAN ………………………………………………………………... 623.34.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 623.34.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 62
3.35. ERZURUM ………………………………………………………………... 643.35.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 643.35.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 64
3.36. ESKİŞEHİR ……………………………………………………………….. 663.36.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 663.36.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 66
3.37. GAZİANTEP ……………………………………………………………… 673.37.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 673.37.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 67
3.38. GİRESUN ………………………………………………………………….. 683.38.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 683.38.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 68
3.39. HATAY ……………………………………………………………………. 693.39.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 693.39.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 70
3.40. Eğirdir - ISPARTA ………………………………………………………... 713.40.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 713.40.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 71
3.41. Yalvaç - ISPARTA ………………………………………………………... 72
3.41.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 723.41.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 72
3.42. Beşiktaş - İSTANBUL …………………………………………………….. 733.42.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 733.42.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 73
3.43. Küçükçekmece - İSTANBUL …………………………………………….. 753.43.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 753.43.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 75
xii
Sayfa
3.44. Zeytinburnu - İSTANBUL ……………………………………………….. 763.44.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 763.44.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 76
3.45. Çeşme - İZMİR …………………………………………………………… 783.45.1. Okulun Fiziki Yapısı………………………………………………………... 783.45.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 78
3.46. Foça - İZMİR …………………………………………………………….... 793.46.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 793.46.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 80
3.47. Konak - İZMİR ……………………………………………………………. 813.47.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 813.47.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 81
3.48. Menderes - Özdere - İZMİR …………………………………………….... 823.48.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 823.48.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 83
3.49. KAHRAMANMARAŞ ……………………………………………………. 843.49.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 843.49.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………... 85
3.50. Sarıkamış - KARS ………………………………………………………… 863.50.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 863.50.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 86
3.51. Cide - KASTAMONU …………………………………………………….. 873.51.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 87
3.51.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 87
3.52. İnebolu - KASTAMONU …………………………………………………. 88
3.52.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 883.52.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 88
3.53. KAYSERİ ………………………………………………………………….. 89
3.53.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 893.53.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 90
3.54. KIRIKKALE ………………………………………………………………. 913.54.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 913.54.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 91
xiii
Sayfa
3.55. KIRKLARELİ …………………………………………………………….. 933.55.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 933.55.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 93
3.56. KİLİS ………………………………………………………………………. 943.56.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 943.56.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 95
3.57. Karatay - KONYA ……………………………………………………….... 953.57.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 953.57.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 96
3.58. MALATYA ………………………………………………………………... 973.58.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 973.58.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 97
3.59. MARDİN …………………………………………………………………... 983.59.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 983.59.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 99
3.60. İçel - MERSİN …………………………………………………………….. 1003.60.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1003.60.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 100
3.61. Silifke - MERSİN …………………………………………………………. 1023.61.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1023.61.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 102
3.62. MUĞLA ……………………………………………………………………. 1043.62.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 104
3.62.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 104
3.63. Bodrum - Turgutreis - MUĞLA …………………………………………. 106
3.63.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1063.63.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 106
3.64. Datça - MUĞLA …………………………………………………………... 1073.64.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1073.64.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 107
3.65. Fethiye - MUĞLA …………………………………………………………. 1093.65.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1093.65.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 109
xiv
Sayfa
3.66. Marmaris - MUĞLA ……………………………………………………... 1113.66.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1113.66.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………... 111
3.67. Ortaca - MUĞLA …………………………………………………………. 1123.67.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1123.67.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 113
3.68. NEVŞEHİR ………………………………………………………………... 1133.68.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1133.68.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 114
3.69. Perşembe - ORDU ………………………………………………………… 1153.69.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1153.69.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından ………………………………….... 115
3.70. RİZE ……………………………………………………………………….. 1163.70.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1163.70.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 117
3.71. Adapazarı - SAKARYA …………………………………………………... 1173.71.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1173.71.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 118
3.72. SAMSUN …………………………………………………………………... 1183.72.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1183.72.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 118
3.73. Gerze - SİNOP …………………………………………………………….. 1203.73.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 120
3.73.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 120
3.74. ŞANLIURFA ………………………………………………………………. 121
3.74.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1213.74.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 121
3.75. TEKİRDAĞ ……………………………………………………………….. 1233.75.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1233.75.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 123
3.76. TOKAT ……………………………………………………………………. 1253.76.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1253.76.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 125
xv
Sayfa
3.77. TRABZON ………………………………………………………………… 1263.77.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1263.77.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 127
3.78. UŞAK ………………………………………………………………………. 1283.78.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1283.78.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 128
3.79. YALOVA …………………………………………………………………... 1293.79.1. Okulun Fiziki Yapısı ……………………………………………………….. 1293.79.2. Eğitim - Öğretim Amaçları Bakımından …………………………………… 129
BÖLÜM – IV
OKUL YÖNETİCİLERİ, ÖĞRETMENLER VE İŞLETME YÖNETİCİLERİNDEN ELDE EDİLEN BULGULAR ve GÖRÜŞLER
4.1. GENEL BİLGİLER …..…………………………………………………… 1334.1.1. Kişisel Bilgiler ………………………………………………………………. 1334.1.2. Okul Binası İle İlgili Görüşler …………………………………………….. 142
4.2. PANSİYONU BULUNAN OKULLAR …………………………….…….. 1454.2.1. Öğrenci Pansiyonu İle İlgili Bilgiler ………………………………………... 145
4.3. PANSİYONU BULUNMAYAN OKULLAR ……………………………. 1464.3.1. Pansiyonu Bulunmayan Okullarla İlgili Bilgiler …………………………… 146
4.4. KONAKLAMA BÖLÜMÜ BULUNMAYAN OKULLAR ……………... 1474.4.1. Konaklama Bölümü Açılması ………………................................................. 147
4.5. EĞİTİM - ÖĞRETİM AMAÇLARI BAKIMINDAN ………………….. 149
4.5.1. Okulun Öğretmen - Eğitimci Kadroları ve Öğrenciler İle Yöre Hakkındaki Bilgiler ……………………………………………………………………… 149
4.5.2. Koordinatörlük Görevlerinde Son Beş Yılda Tercih Edilen Bölgeler ……… 1524.5.3. Öğrencilerin Staj Uygulamaları ve Çalışma Saatleri İle İlgili Bilgiler …….. 152
4.5.4. Yeni Uygulamaya Başlanan Müfredat İle İlgili Bilgiler …………………… 1534.5.5. İlk Ataması Yapılan Öğretmen Yeterliği ve Atama Şekli İle İlgili Bilgiler ... 155
4.5.6. Mezunların Alanlarında Çalışma Durumları ………………………………... 1574.5.7. Bütün Üniteleri Tamamlanmayan Okulların Eğitim - Öğretime Açılması … 159
xvi
BÖLÜM – V
5.1. ÖĞRENCİLERİN ve KOORDİNATÖR ÖĞRETMENLERİN İŞYERİ UYGULAMASINDA KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR …………….. 161
BÖLÜM – VI
A.O.T.M.L.’NİN AÇILMALARINA ZEMİN OLUŞTURACAK KRİTERLERİN BELİRLENMESİ
6.1. YER İLE İLGİLİ KRİTERLER …………………………………………. 171
6.1.1. A.O.T.M.L.’nin Açılacağı Yer İle İlgili Bilgiler ……………………………. 1716.1.2. Yerli ve Yabancı Ziyaretçi Sayıları, Turistik Değerler, Öğrenci Potansiyeli . 1736.1.3. Yöre Halkının Turizme Bakışı ……………………………………...………. 1746.1.4. Yer İle İlgili Diğer Kriterler ………………………………………………… 175
6.2. BİNA İLE İLGİLİ KRİTERLER ………………………………………… 1766.2.1. A.O.T.M.L.’nin Binaları İle İlgili Bilgiler ………………………………...... 1766.2.2. Atölye Genişliği …………………………………………………………….. 1806.2.3. A.O.T.M.L.’nin Arsasının Büyüklüğü Hakkındaki Bilgiler ………………... 1816.2.4. Bina İle İlgili Diğer Kriterler ……………………………………………...... 183
6.3. EĞİTİM - ÖĞRETİM İLE İLGİLİ KRİTERLER ……………………... 1856.3.1. A.O.T.M.L.’nin Kapasiteleri …………………….…………………………. 1856.3.2. Sınıf, Atölye, Laboratuarlardaki Öğrenci Mevcutları .……………………... 1856.3.3. Diğer bölümlerde Olması Gereken Öğrenci Sayıları ………………………. 1886.3.4. Uygulama Atölyelerinde Usta Öğretici Çalıştırılmasının Gerekliği ……….. 1886.3.5. A.O.T.M.L.’nin Öğrencilerinin Okul Merkezi ve Çevresinde Staj Yapması . 189
6.3.6. A.O.T.M.L.’de İkili Öğretimin Uygunluğu ………………………………… 1896.3.7. Eğitim – Öğretim İle İlgili Diğer Kriterler ………………………………….. 189
6.3.8. İşletmeye Staja Gelen Öğrencilerle Karşılaşılan Sorunlar …………….......... 1926.3.9. Yeni Uygulamaya Başlanan Müfredat Hakkındaki Görüşler ………………. 193
6.3.10. Bağlı Bulunan Genel Müdürlükten Beklentiler ve Eleştiriler ………………. 194
xvii
BÖLÜM – VII
DÖNER SERMAYE İŞLETMESİ (DÖSE) İLE İLGİLİ
MEVCUT PROBLEMLER VE ÖNERİLER
7.1. EKONOMİK KONULAR ve DÖSE YASASI BAKIMINDAN ………… 1977.1.1. DÖSE’de Sözleşmeli Personel Çalıştırılması ………………………….…… 1977.1.2. İşletmeler Dairesi Başkanlığından ve Maliye Bakanlığından Harcamalar
İçin İzin Almakta Çekilen Sıkıntılar ………………………………………... 1987.1.3. Günlük 3 Saatlik Fazla Mesai Uygulaması …………………………………. 1997.1.4. Okul Yöneticilerinin Tamamının Fazla Mesaide Bulunması ……………….. 1997.1.5. DÖSE Yasasının A.O.T.M.L.’ne Uygun Olmayan Yönleri ……………....... 2007.1.6. Okulların Uygulama Oteli ve Faaliyette Bulunan Diğer Ünitelerine Göre
Sınıflandırılması ve Fiyatlandırılması ……………………………................. 2017.1.7. İşletme Ünitelerinin Fiyatlandırması ………………………………………... 2027.1.8. Ödenek Yetersizliğinden Karşılanamayan Giderler ………………………… 2037.1.9. Okulda DÖSE İle İlgili Mevcut Uygulamalar ………………………………. 204
BÖLÜM – VIII
SONUÇ ve ÖNERİLER
8.1. Sonuç …………………………………………………………………………. 207
8.2. Öneriler ………………………………………………………………………. 211
KAYNAKÇA……………………………………………………………………….... 217
EKLER ……………………………………………………………………………..... 219
xviii
TABLOLAR LİSTESİ
T. NO TABLO ADI SAYFA1 CEYHAN-ADANA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………........ 14
2 SEYHAN-ADANA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………. 15
3 AFYONKARAHİSAR A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………… 17
4 SANDIKLI-AFYONKARAHİSAR A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER 18
5 AKSARAY A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………………. 19
6 ÇANKAYA-ANKARA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………….. 21
7 ÇANKAYA-ANKARA A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ İDARECİ VE ÖĞRETMENLER 22
8 KIZILCAHAMAM-ANKARA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …... 23
9 KIZILCAHAMAM-ANKARA A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ……… 24
10 YENİMAHALLE-ANKARA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …..... 25
11 YENİMAHALLE-ANKARA A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ……….. 26
12 ANTALYA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………………. 27
13 ANTALYA A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ………………………….. 27
14 ALANYA-ANTALYA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………... 29
15 GAZİPAŞA-ANTALYA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………… 30
16 GAZİPAŞA-ANTALYA A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………………………………………………………………………………. 30
17 KAŞ-ANTALYA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………… 31
18 KAŞ-ANTALYA A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……. 32
19 MANAVGAT-ANTALYA A.O.T.M.L.’DE KADROLU VE GÖREVLENDİRMELİ İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………………………………………………………………………….. 33
20 SERİK-ANTALYA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………… 34
21 DİDİM-AYDIN A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………….. 35
22 KUŞADASI-AYDIN A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………….. 36
23 SÖKE-AYDIN A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………… 38
24 AYVALIK-BALIKESİR A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………… 39
25 AYVALIK-BALIKESİR A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ……………. 40
26 EDREMİT-BALIKESİR A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………. 41
27 GÖNEN-BALIKESİR A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………. 42
28 GÖNEN-BALIKESİR A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ İDARECİ VE ÖĞRETMENLER .. 42
29 AMASRA-BARTIN A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………… 44
30 AMASRA-BARTIN A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ………………… 44
xix
T. NO TABLO ADI SAYFA31 BİLECİK A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………………. 46
32 BOZÜYÜK-BİLECİK A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………… 47
33 BOZÜYÜK-BİLECİK A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ İDARECİ VE ÖĞRETMENLER . 47
34 BOLU A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………………….. 49
35 BOLU A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ………………………………... 49
36 MENGEN-BOLU A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………… 50
37 MENGEN-BOLU A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER …………………… 51
38 OSMANGAZİ-BURSA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………….. 52
39 ÇANAKKALE A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………… 54
40 ÇANAKKALE A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ………………………. 54
41 ILGAZ-ÇANKIRI A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………... 55
42 ILGAZ-ÇANKIRI A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER …………………… 55
43 ÇORUM A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………………….. 57
44 AKKÖY-DENİZLİ A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………. 58
45 DİYARBAKIR A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………… 60
46 AKÇAKOCA-DÜZCE A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………… 61
47 AKÇAKOCA-DÜZCE A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ İDARECİ ……………………….. 61
48 ERZİNCAN A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………………. 63
49 ERZİNCAN A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ………………………….. 63
50 ERZURUM A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………………. 65
51 ERZURUM A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………... 65
52 ESKİŞEHİR A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………………… 66
53 ESKİŞEHİR A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ İDARECİ …………………………………... 67
54 GAZİANTEP A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………….. 68
55 GİRESUN A.O.T.M.L.’DE KADROLU VE GÖREVLENDİRMELİ İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………………………………………………………………………………. 69
56 HATAY A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………………….. 70
57 HATAY A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ……………………………... 70
58 EĞİRDİR-ISPARTA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………... 71
59 YALVAÇ-ISPARTA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………….. 72
60 YALVAÇ-ISPARTA A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ………………... 73
61 BEŞİKTAŞ-İSTANBUL A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………. 74
62 BEŞİKTAŞ-İSTANBUL A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER …………….
74
xx
T. NO TABLO ADI SAYFA63 KÜÇÜKÇEKMECE-İSTANBUL A.O.T.M.L.’DE KADROLU VE GÖREVLENDİRMELİ
İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………………………………………………………….
75
64 ZEYTİNBURNU-İSTANBUL A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………. 77
65 ÇEŞME-İZMİR A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………... 79
66 FOÇA-İZMİR A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………….. 80
67 KONAK-İZMİR A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………….. 82
68 MENDERES-ÖZDERE-İZMİR A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ….. 83
69 MENDERES-ÖZDERE-İZMİR A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER …….. 84
70 KAHRAMANMARAŞ A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………... 85
71 KAHRAMANMARAŞ A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ……………… 85
72 SARIKAMIŞ-KARS A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ ……………………………………… 86
73 SARIKAMIŞ-KARS A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ İDARECİ VE ÖĞRETMENLER … 86
74 CİDE-KASTAMONU A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………. 87
75 CİDE-KASTAMONU A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ……………….. 87
76 İNEBOLU-KASTAMONU A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……… 89
77 İNEBOLU-KASTAMONU A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER …………. 89
78 KAYSERİ A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………………… 90
79 KIRIKKALE A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………………... 92
80 KIRIKKALE A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMEN ……………………………… 92
81 KIRKLARELİ A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………………. 93
82 KIRKLARELİ A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ……………………….. 94
83 KİLİS A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………………………... 95
84 KİLİS A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ………………………………… 95
85 KARATAY-KONYA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………….. 96
86 MALATYA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………………. 98
87 MARDİN A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………………. 99
88 MARDİN A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER …………………………….. 99
89 İÇEL-MERSİN A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………… 101
90 SİLİFKE-MERSİN A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………. 103
91 SİLİFKE-MERSİN A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …... 103
92 MUĞLA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………………….. 105
93 BODRUM-TURGUTREİS-MUĞLA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………………………………………………………………………….
106
94 DATÇA-MUĞLA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………... 108
xxi
T. NO TABLO ADI SAYFA95 DATÇA-MUĞLA A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER …………………… 108
96 FETHİYE-MUĞLA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………… 110
97 MARMARİS-MUĞLA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………... 112
98 ORTACA-MUĞLA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………… 113
99 NEVŞEHİR A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………………. 114
100 PERŞEMBE-ORDU A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………… 116
101 RİZE A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………………………… 117
102 ADAPAZARI-SAKARYA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………. 118
103 SAMSUN A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………………… 119
104 SAMSUN A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………. 119
105 GERZE-SİNOP A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………... 120
106 ŞANLIURFA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………….. 122
107 ŞANLIURFA A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ………………………... 122
108 TEKİRDAĞ A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………………… 124
109 TOKAT A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………………... 126
110 TRABZON A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ……………………….. 127
111 UŞAK A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER …………………………….. 128
112 YALOVA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER ………………………… 130
113 YALOVA A.O.T.M.L.’DE GÖREVLENDİRMELİ ÖĞRETMENLER ……………………………. 130
114 ARAŞTIRMAYA KATILANLARIN CİNSİYETLERİ …………………………………………….. 133
115 ARAŞTIRMAYA KATILANLARIN YAŞ GURUPLARI …………………………………………. 133
116 ARAŞTIRMAYA KATILANLARIN GÖREVLERİ ………………………………………………... 134
117 ARAŞTIRMAYA KATILANLARIN MESLEKİ KIDEMLERİ ……………………………………. 134
118 ARAŞTIRMAYA KATILANLARIN A.O.T.M.L.’DEKİ GÖREV SÜRELERİ …………………… 135
119 ARAŞTIRMAYA KATILANLARIN ÖZEL SEKTÖRDE MESLEKİ DENEYİMLERİ ………….. 135
120 ARAŞTIRMAYA KATILANLARIN ÖZEL SEKTÖR TECRÜBE SÜRELERİ …………………... 136
121 ARAŞTIRMAYA KATILANLARIN YURT DIŞI TECRÜBELERİ ……………………………….. 136
122 A.O.T.M.L.’Sİ MÜDÜR VE VEKİLLERİNİN BRANŞLARI ……………………………………… 137
123 MÜDÜR BAŞ YARDIMCILARININ BRANŞLARI ……………………………………………….. 137
124 TEKNİK MÜDÜR YARDIMCILARININ BRANŞLARI …………………………………………... 138
125 KOORDİNATÖR MÜDÜR YARDIMCILARININ BRANŞLARI ………………………………… 138
126 MÜDÜR YARDIMCILARININ BRANŞLARI …………………………………………………….. 139
127 ATÖLYE ŞEFLERİNİN BRANŞLARI ……………………………………………………………... 139
128 BÖLÜM ŞEFLERİNİN BRANŞLARI ………………………………………………………………. 140
xxii
T. NO TABLO ADI SAYFA129 KADROLU ÖĞRETMENLERİN BRANŞLARI …………………………………………………… 140
130 A.O.T.M.L.’LERDE GÖREVLENDİRMELİ MÜDÜR, MÜDÜR YARDIMCISI VE ÖĞRETMENLERİN BRANŞLARI …………………………………………………………………. 141
131 SON BEŞ YIL İÇİNDE ÖĞRETMENLERİN GİRDİKLERİ DERS ÇEŞİDİ DAĞILIMI …….. 142
132 EĞİTİM VERİLEN BİNANIN A.O.T.M.L. OLARAK YAPILIP-YAPILMADIĞI ……. 142
133 OKUL BİNASININ AMACA UYGUN YAPILMASI ……………………………………………… 143
134 OKUL A.O.T.M.L.’Sİ OLARAK YAPILIP-YAPILMADIĞI ……………………………………… 143
135 OKULUN BİNASI OLARAK FAYDALANILAN YER HAKKINDAKİ GÖRÜŞLER ………….. 143
136 OKUL BİNALARININ BULUNDUĞU ARSANIN YETERLİĞİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLER … 144
137 OKUL BİNASI İLE UYGULAMA OTELİNİN KONUMLARI …………………………………… 144
138 A.O.T.M.L.’YE AİT OLMAYAN BİNALARIN EĞİTİME UYGUNLUĞU ……………………... 144
139 ÖĞRENCİ SAYISINA GÖRE PANSİYONUN YETERLİĞİ ……………………………………… 145
140 PANSİYONLAR İÇİN AYRILAN ÖDENEĞİN YETERLİĞİ …………………………………….. 145
141 A.O.T.M.L.’Sİ İÇİN ÖĞRENCİ PANSİYONUNUN GEREKLİ OLUP-OLMADIĞI (PANSİYONU OLAN OKULLAR) …………………………………………………………………. 145
142 ÖĞRENCİLERİN A.O.T.M.L.’SİNİN BULUNDUĞU MERKEZDEN GELİP GELMEDİKLERİ .. 146
143 ÖĞRENCİ PANSİYONUNUN GEREKLİLİĞİ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLER …………………… 146
144 A.O.T.M.L.’Sİ BÜNYESİNDE UYGULAMA OTELİ AÇILMASININ GEREKLİLİĞİ …………. 147
145 A.O.T.M.L.’SİNİN BULUNDUĞU MERKEZDE ÖĞRETMEN EVİNİN BULUNUP-BULUNMADIĞI …………………………………………………………………………………….. 147
146 ÖĞRETMEN EVİ MÜDÜRLERİNİN BRANŞLARI ………………………………………………. 148
147 ÖĞRETMEN EVİ MÜDÜR YARDIMCILARININ BRANŞLARI ………………………………… 148
148 ÖĞRETMENLERİN SAYISAL YETERLİLİĞİ HAKKINDA OKUL YÖNETİCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ ………………………………………………………………………………………… 149
149 USTA ÖĞRETİCİ KADROSUNUN BULUNMASI HAKKINDA OKUL YÖNETİCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ ………………………………………………………………………………………… 149
150 İLKÖĞRETİMDEN GELEN ÖĞRENCİLERİN BİLGİ YÖNÜNDEN YETERLİKLERİ ………… 149
151 İLKÖĞRETİMDEN GELEN ÖĞRENCİLERİ HAKKINDA OKUL YÖNETİCİLERİNİN DEĞERLENDİRMELERİ …………………………………………………………………………… 150
152 ÖĞRENCİLERİN TURİZM SEKTÖRÜNDE ÇALIŞMA İSTEKLERİ ……………………………. 151
153 YÖRE HALKININ TURİZME BAKIŞI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLER …………………………… 151
154 A.O.T.M.L.’Sİ BULUNAN BÖLGELERDE TESİS SAYISININ YETERLİĞİ …………………… 151
155 ÖĞRENCİLERİN OKULUN BULUNDUĞU MERKEZDE STAJ GÖRMESİNİN UYGUNLUĞU 152
156 STAJ ÇALIŞMA SAATLERİNİN UYGUNLUĞU …………………………………………………. 152
157 ÖĞRENCİLERİN OKULUN BULUNDUĞU MERKEZDE STAJ GÖRMESİNİ
UYGUN BULMAYANLARIN NEDENLERİ …………………………………………………… 153
xxiii
T. NO TABLO ADI SAYFA158 YENİ UYGULANMAYA BAŞLANAN MÜFREDAT HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİN
DAĞILIMI (ÖĞRETMEN) ………………………………………………………………………….. 153
159 İLK ATAMASI İLE GELEN ÖĞRETMENLERİN MESLEKİ YETERLİKLERİ HAKKINDA YÖNETİCİ GÖRÜŞLERİ …………………………………………………………………………… 155
160 ÖĞRETMENLERİN İLK ATAMA ŞEKLİ HAKKINDA YÖNETİCİ GÖRÜŞLERİ…………….... 159
161 MEZUNLARIN ALANLARINDA ÇALIŞMA DURUMLARI HAKKINDA YÖNETİCİ GÖRÜŞLERİ ………………………………………………………………………………………… 157
162 BÜTÜN ÜNİTELERİ TAMAMLANMAYAN OKULUN EĞİTİME AÇILMASI ………………… 159
163 STAJ DÖNÜŞLERİNDE ÖĞRENCİLERDE KAYBOLAN VE KAZANILAN DEĞERLERİ HAKKINDA OKUL YÖNETİCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ …………………………………………. 161
164 KOORDİNATÖR ÖĞRETMENLERİN KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR HAKKINDA OKUL YÖNETİCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ ………………………………………………………………… 164
165 KOORDİNATÖR ÖĞRETMENLERİN KARŞILAŞTIKLARI SORUNLAR HAKKINDA KOORDİNATÖR ÖĞRETMENLERİN GÖRÜŞLERİ ……………………………………………... 165
166 YERLEŞİM MERKEZİ DIŞINDA Kİ KOORDİNATÖRLÜK GÖREVLERİNDE KARŞILAŞILAN SORUNLAR HAKKINDA OKUL YÖNETİCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ ………. 168
167 KOORDİNATÖRLÜK HİZMETLERİNDE ÖDENEN HARCIRAH VE YOLLUKLARIN YETERLİĞİ HAKKINDA OKUL YÖNETİCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ ………………………….. 169
168 STAJYER ÖĞRENCİLERİN ALMIŞ OLDUKLARI ÜCRETLERİN YETERLİLİĞİ KONUSUNDA OKUL YÖNETİCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ ………………………………………. 169
169 A.O.T.M.L.’Sİ AÇILACAK YERİN NÜFUSU …………………………………………………….. 171
170 A.O.T.M.L.’NİN AÇILACAĞI VE YAKIN ÇEVREDE OLMASI GEREKLİ BEŞ YILDIZLI İŞLETME SAYISI …………………………………………………………………………………… 171
171 A.O.T.M.L.’NİN AÇILACAĞI VE YAKIN ÇEVREDE OLMASI GEREKLİ DÖRT YILDIZLI İŞLETME SAYISI …………………………………………………………………………………… 172
172 A.O.T.M.L.’NİN AÇILACAĞI VE YAKIN ÇEVREDE OLMASI GEREKLİ ÜÇ YILDIZLI İŞLETME SAYISI …………………………………………………………………………………… 172
173 A.O.T.M.L.’Sİ AÇILACAĞI YERDE OLMASI GEREKLİ BELEDİYE BELGELİ İŞLETME SAYISI ……………………………………………………………………………………………….. 172
174 A.O.T.M.L.’NİN AÇILACAĞI YERE VE YAKIN ÇEVRESİNE GELEN YABANCI TURİST SAYISI ……………………………………………………………………………………………….. 173
175 A.O.T.M.L.’NİN AÇILACAĞI YERE VE YAKIN ÇEVRESİNE GELEN YERLİ TURİST SAYISI ……………………………………………………………………………………………….. 173
176 A.O.T.M.L.’NİN AÇILACAĞI YERDE TURİSTİK DEĞERLERE YAKINLIĞI (YÖNETİCİ) ….. 173
177 A.O.T.M.L.’NİN TURİSTİK DEĞERLERE YAKINLIĞI (ÖĞRETMENLER) …………………… 174
178 YÖRE HALKININ TURİZME BAKIŞI ……………………………………………….. 174
179 YER İLE İLGİLİ DİĞER KRİTERLER HAKKINDAKİ GÖRÜŞLERİN DAĞILIMLARI ……….. 174
xxiv
T. NO TABLO ADI SAYFA180 A.O.T.M.L.’NİN ULAŞIM KOLAYLIĞININ ÖNEMİ …………………………………………….. 176
181 A.O.T.M.L.’NİN YERLEŞİM MERKEZİNE UZAKLIĞININ ÖNEMİ ……………………………. 177
182 A.O.T.M.L.’Sİ YAPILIRKEN DÜŞÜNÜLMESİ GEREKLİ ÜNİTELER …………………………. 177
183 A.O.T.M.L.’Sİ YAPILIRKEN DÜŞÜNÜLMESİ GEREKLİ ÜNİTELER HAKKINDA OKUL YÖNETİCİLERİNİN GÖRÜŞLERİ ………………………………………………………………… 178
184 A.O.T.M.L.’DE EĞİTİM–ÖĞRETİM AMAÇLI TAMAMLANMASI GEREKLİ ÜNİTELER 179
185 A.O.T.M.L.’NİN EĞİTİM–ÖĞRETİME BAŞLAMASI İÇİN TAMAMLANMASI GEREKLİ ÜNİTELER …………………………………………………………………………………………... 179
186 OKULUN YERLEŞİM MODELİ …………………………………………………………………… 180
187 A.O.T.M.L.’NİN ATÖLYE GENİŞLİĞİ ……………………………………………………………. 180
188 A.O.T.M.L.’NİN ÖĞRENCİ BAŞINA DÜŞEN ATÖLYE GENİŞLİĞİ …………………………… 180
189 A.O.T.M.L.’NİN YAPILACAĞI ARSA BÜYÜKLÜĞÜ HAKKINDAKİ GÖRÜŞLER …………... 181
190 A.O.T.M.L.’NİN ARSASININ ALANI HAKKINDAKİ GÖRÜŞLER …………………………….. 182
191 A.O.T.M.L.’NİN BİNA İLE İLGİLİ DİĞER KRİTERLERİ ………………………………………... 182
192 A.O.T.M.L.’DE ÖĞRENCİ SAYISI ………………………………………………………………… 185
193 A.O.T.M.L.’DE İDEAL SINIF MEVCUDU (ÖĞRETMEN) ……………………………………….. 185
194 A.O.T.M.L.’DE İDEAL SINIF MEVCUDU (İDARECİ) …………………………………………… 186
195 A.O.T.M.L.’NİN ATÖLYE ÖĞRENCİ SAYISI ……………………………………………………. 186
196 A.O.T.M.L.’DEKİ LABORATUARLARDA ÖĞRENCİ BAŞINA DÜŞEN İDEAL ALAN ……… 187
197 ATÖLYE VE UYGULAMALI DERSLERDEKİ İDEAL ÖĞRENCİ SAYISI (ÖĞRETMEN) …… 187
198 A.O.T.M.L.’DE DİĞER BÖLÜMLERDE OLMASI GEREKEN ÖĞRENCİ SAYISI ……………... 188
199 USTA ÖĞRETİCİ ÇALIŞTIRILMASI GEREĞİ …………………………………………………… 188
200 ÖĞRENCİLERİN STAJLARINI BULUNDUĞU MERKEZDE YAPMASI ………………………. 189
201 A.O.T.M.L.’DE İKİLİ ÖĞRETİM …………………………………………………………………... 189
202 A.O.T.M.L.’DE EĞİTİM - ÖĞRETİM İLE İLGİLİ DİĞER KRİTERLER ……………………….... 189
203 İŞLETMELERE STAJA GELEN ÖĞRENCİLERLE KARŞILAŞILAN SORUNLAR (İŞLETME YÖNETİCİLERİ) ……………………………………………………………………… 192
204 YENİ UYGULAMAYA BAŞLANAN MÜFREDAT HAKKINDAKİ GÖRÜŞLER (YENİ MÜFREDATA GÖRE DERSE GİREN ÖĞRETMEN GÖRÜŞLERİ) ……………............... 193
205 BAĞLI BULUNAN GENEL MÜDÜRLÜKTEN BEKLENTİLER VE ELEŞTİRİLER …………… 194
206 DÖSE İŞLETMESİNDE SÖZLEŞMELİ PERSONEL ÇALIŞTIRILMAMASI ……………………. 197
207 MALİYE BAKANLIĞI VE İŞLETMELER DAİRESİ BAŞKANLIĞINDAN HARCAMALAR İÇİN DÖSE İŞLETMESİNE İZİN ALMAKTA YAŞANAN SIKINTILAR………………………... 198
208 DÖSE İŞLETMESİ ÇALIŞMALARINDA 3 SAATLİK FAZLA MESAİ UYGULAMASI ………. 199
xxv
T. NO TABLO ADI SAYFA209 DÖSE İŞLETMESİ ÇALIŞMASINDA BÜTÜN OKUL YÖNETİCİLERİNİN FAZLA MESAİDE
BULUNMASI ……………………………………………..
199
210 DÖSE YASASININ A.O.T.M.L.’NE UYGUN OLMAYAN, ÇALIŞMALARI AKSATAN VE YENİDEN DÜZENLEME YAPILMASI GEREKEN KISIMLAR …………………………………. 200
211 UYGULAMA OTELİ VE FAALİYETTE BULUNAN DİĞER ÜNİTELERE GÖRE SINIFLANDIRILMASI VE FİYATLANDIRILMASI ……………………………………………… 201
212 UYGULAMA OTELİ VE FAALİYETTE BULUNULAN DİĞER ÜNİTELERİN HİZMET FİYATLANDIRMASININ YAPILACAĞI BİRİM …………………………………………………. 202
213 ÖDENEK YETERSİZLİĞİNDEN KARŞILANAMAYAN GİDERLERİN ÇÖZÜMÜ ……………. 203
214 DÖSE UYGULAMALARI İLE İLGİLİ GÖRÜŞ VE ÖNERİLER (MESLEK DERSİ ÖĞRETMENLERİ) ……………………………………………………………... 204
1
BÖLÜM – I
GİRİŞ
Eğitim kendisini etkileyen faktörlerle beraber yenilenmek, değişim gösterip günün teknolojik ve anlayış farklılıklarına ayak uydurmak ihtiyacı hisseder. Bu değişim sürecinin en önemli göstergeleri ve yol göstericileri ise araştırma ve planlamadır. Bütün sektörlerde araştırma ve planlama yapılmadan yatırım ve üretim yapılırsa, atıl kapasiteli tesisler veya ihtiyaç fazlası malzemeler üretilmiş olur. Eğitilmiş insan gücü üretimi fazlası stok yapılamayacağına göre ekonomiye bir yük olarak yetişir ve istihdam fazlalığı oluşturur. Her sektörde olduğu gibi turizm sektöründe de tesis yatırımlarında ve ara kademe insan gücü eğitiminde araştırma ve planlama yatırımdan önce gelmektedir. Turizm sektöründe ülkemiz her geçen gün kendisinden daha fazla söz ettirmektedir. Bu söz ettirme, ülkemizi kendisine rakip gören ve turizm sektöründen bize göre çok fazla gelir elde eden ülkelerde olmakla birlikte cari açığımızın büyük bölümünün bu sektör gelirlerinden kapatılmaya çalışılması turizmin önemini daha da ön plana çıkarmaktadır.
1.1. Problem
Turizm sektörünün içinde bulunduğumuz Avrupa çanağında 1980 yılı sonrası teşvik yatırımları ile büyük ilerleme gösterdiği ve bulunduğu coğrafyada tesis bazında ilk sıralarda yer aldığı yapılan çeşitli araştırmalardan anlaşılmaktadır. Turizm sektöründe böylesine gelişmelerin olduğu ülkemizde eğitim veren kurumlarında kendisini sektörün beklentileri doğrultusunda yenileyerek üretim malzemesi olan öğrencilerini sektöre sunmak mecburiyetindedir. Bakanlığımızın üretim malzemesi olan öğrencileri sektörün kabullenememe sebepleri olarak öncelikle şunlar akla gelmektedir. 1. Üretim sektörün istediği normlarda değildir, 2. Sektör ucuz işgücü temin etme yoluna gitmektedir. Sektörün beklentisi olan iyi yetişmiş elemanları ilgili eğitim kurumları yetiştiremez ise, sektör ister istemez açığını başka kaynaklardan karşılama yoluna gidecektir. Ucuz işgücü temini düşüncesi ile sektör açığını niteliksiz eleman istihdam ederek gideriyorsa o zaman da her türlü esnaftan işyeri açmak için kalfalık ve ustalık belgesi sorulan yasanın neden bu sektör için sorulmadığı anlam taşımaktadır.
Mesleki Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı tarafından 1999 yılında
Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğünün isteği üzerine Anadolu otelcilik ve turizm meslek liselerinin eğitimlerinin yeterliliklerini ölçmek amacıyla “Turizm Sektörünün Ara Kademe İnsan Gücü İhtiyacı ve Turizm Eğitimi Araştırması”nı yapmıştır. Aynı Genel Müdürlüğün isteği üzerine;
1. Anadolu otelcilik ve turizm meslek liselerinin açıldıkları yerlerin uygunluğunun belirlenmesi,
2
2. Anadolu otelcilik ve turizm meslek liselerinin açılacakları yerler ile ilgili kriterlerin (turizm potansiyeli, sektörün durumu, öğrencilerin beceri eğitimi imkanları vb.) ve bina-tesis özelliklerinin tespit edilmesi,
3. Anadolu otelcilik ve turizm meslek liselerinde verilen eğitimin sektörün
taleplerine uygunluk düzeyinin belirlenmesi, Hususları göz önünde bulundurularak “mevcut okulların durumlarının
iyileştirilmesi ve Anadolu otelcilik ve turizm meslek liselerinin açılma kararlarına alt yapı oluşturulması” konularının araştırılması Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığından talep edilmiştir.
Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinin Yapısal Olarak Genel Durumu Türkiye’nin turizm potansiyelini gören zamanın yöneticileri 1961-1962 eğitim-öğretim
yılında eğitimli personel yetiştirilmesi kararını vererek alanla ilgili okullaşmayı başlatmıştır. Okulların çoğalarak eğitim ihtiyacının karşılanması amacı yanında, turizm işletmecileri de eğitimli ara kademe eleman ihtiyaçlarının karşılanması için Milli Eğitim Bakanlığının ilgili birimlerinden talepte bulunmaya başlamıştır. Bu alanda okullaşma hızlı bir seyir göstermiş ve 2004 yılına gelindiğinde A.O.T.M.L. sayısı 79’a ulaşmıştır. Bu okullarda eğitim alan kız-erkek toplam öğrenci sayısının 18.217 olduğu, bunların 35 tanesinde uygulama otelinin bulunduğu ve toplam yatak kapasitesinin ise 2676 olduğu bilinmektedir. 2002 yılında TC. Sayıştay Denetçilerinin yapmış oldukları denetim raporunda ise 32 okuldan 25 tanesinin döner sermaye işletmesinin bulunduğu, bunlardan 18 tanesinin denetlendiği ve denetleme raporlarında ise bir kısım bulgulara ulaşıldığı görülmektedir.
Okullaşmada sayının 79’a ulaşmasında kemiyet ve/veya keyfiyet uygulamalarının
olma ihtimalinin söz konusu olabileceği denetleme raporu ile gözler önüne serilmiştir. Açılan bu okulların öğretmen, alt yapı, donanım bina yeterliliği, coğrafi konumlarının dikkate alınmadığı tespit edilmiştir. Bu okullarda en az iki bölüm olduğu ve toplam beş dalda ara kademe eleman yetiştirildiği bilinmektedir.
Bu Bölümler; 1. Servis, 2. Resepsiyon, 3. Mutfak, 4. Kat Hizmetleri, 5. Seyahat Acenteciliği bölümleri olarak eğitim-öğretim verilmektedir. Okullaşma ve verilen eğitimin yanında, sektörde de büyük eksiklikler ve anlayış
farklılıkları olduğu yapılan araştırmalarda görülmektedir. Hem EARGED olarak yapılan araştırmada, hem de diğer kurum veya kişilerin yaptığı araştırmada çok çarpıcı rakamlar ortaya çıkmaktadır.
Sektöre yönelik yapılan araştırmalardan, bölümlere göre 1989 ve 1993 yıllarında
yapılan iki araştırma (Turizm Bakanlığı ve Uluslar arası Çalışma Örgütü) neticesinde konaklama işletmelerinde çalışan personelin yüzde 89’u, restoran işletmelerinde çalışan personelin yüzde 95’i ve seyahat acentelerinde çalışan personelin yüzde 75’inin turizm
3
eğitimi almadığı açıklanmıştır. Yapılan başka bir araştırmaya göre, (Hacıoğlu, 1985) üniversite düzeyinde turizm eğitimi almış kişilerin sadece yüzde 6’sının turizm sektöründe çalıştığı tespit edilmiştir. Yine bu araştırmacının (Hacıoğlu, 1991) 1990 yılı için tahmininde yüzde 20’sinin sektörde çalıştığı iddia edilmektedir.
Turizm sektöründeki nitelikli ve ara kademe personel yetersizliğine, turizm
eğitimindeki diğer sebepler de neden olabilir. Bu sebepler şöyle sıralanabilir; 1. Turizm eğitimi politikası ve planlamasındaki yetersizlik, 2. Turizm sektörü ile turizm eğitimi veren kurumlar arasında işbirliği yetersizliği, 3. Turizm sektörüne yönelik insan gücü planlamasına önem verilmemesi, 4. Turizm eğitimiyle ilgili kurumlar arasında entegrasyon ve koordinasyon eksikliği, 5. Eğitimcilerin nitelik ve nicelik açısından yetersizliği, 6. Araştırma yapılmadan alt yapı eksikliğine rağmen okulların çeşitli sebeplerden
dolayı açılması, 7. Turizm eğitimi veren kurumlardaki tesis, eğitim araç ve gereçlerinin yetersizliği, 8. Eğitilmiş personelin yasal himaye altına alınmaması, (METARGEM, 2000) Türkiye’nin turizm potansiyeli bakımından her türlü imkan ve şartlara uygun olduğu,
sadece iklim yönünden olmayıp turizm çeşitlendirmesi yönünden de bir çok alternatiflere sahip olduğu yetkililer tarafından defalarca izah edilmektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre ülkemiz turistik belgeli tesis sayısı bakımından oldukça ileri sayıya ulaştığı, belediye belgeli tesis bakımından da yeterli sayıya ulaştığı tahmin edilmektedir.
Bunlardan turistik belgeli tesislerin yatak kapasitelerinin tamamının değişik turizm çeşitlendirmeleri ile doldurulmaları gerekmektedir. Yani yıllık doluluk oranları mevsime göre değil yılın tamamına yayılmalıdır.
Okullarımızın bölgelere göre dağılımı ise şöyledir;
Sıra No
Marmara Bölgesinde (Okulun Bulunduğu Merkez)
1 Bilecik-Merkez 2 Bilecik-Bozüyük 3 Bursa-Osmangazi 4 Çanakkale-Merkez 5 Edirne-Merkez 6 İstanbul-Beşiktaş 4 İstanbul-K.Çekmece 8 İstanbul-Zeytinburnu 9 Kırklareli-Merkez 10 Sakarya-Adapazarı 11 Tekirdağ-Merkez 12 Yalova-Merkez TOPLAM
(12 adet okul bulunmaktadır.)
12
4
Sıra No
Ege Bölgesinde (Okulun Bulunduğu Merkez)
1 Aydın-Didim 2 Aydın-Kuşadası 3 Aydın-Söke 4 Balıkesir-Ayvalık 5 Balıkesir-Edremit 6 Balıkesir-Gönen 7 Denizli-Akköy 8 İzmir-Konak 9 İzmir-Çeşme 10 İzmir-Foça 11 İzmir-Menderes 12 Muğla-Merkez 13 Muğla-Bodrum 14 Muğla-Datça 15 Muğla-Fethiye 16 Muğla-Marmaris 17 Muğla-Ortaca 18 Uşak-Merkez TOPLAM
(18 adet okul bulunmaktadır.)
18
Sıra No
Akdeniz Bölgesinde (Okulun Bulunduğu Merkez)
1 Adana-Ceyhan 2 Adana-Seyhan 3 Antalya-Merkez 4 Antalya-Alanya 5 Antalya-Gazipaşa 6 Antalya-Kaş 4 Antalya-Manavgat 8 Antalya-Serik 9 Hatay-Antakya 10 Isparta-Eğirdir 11 Isparta-Yalvaç 12 Mersin-İçel 13 Mersin-Silifke TOPLAM
(13 adet okul bulunmaktadır.)
13
5
Sıra No
Karadeniz Bölgesinde (Okulun Bulunduğu Merkez)
1 Bartın-Amasra 2 Bolu-Merkez 3 Bolu-Mengen 4 Çorum-Merkez 5 Düzce-Akçakoca 6 Giresun-Merkez 4 Kastamonu-Cide 8 Kastamonu-İnebolu 9 Ordu-Perşembe 10 Rize-Merkez 11 Samsun-Merkez 12 Sinop-Gerze 13 Tokat-Merkez 14 Trabzon-Akçaabat TOPLAM
(14 adet okul bulunmaktadır.)
14
Sıra No
İç Anadolu Bölgesinde (Okulun Bulunduğu Merkez)
1 Afyonkarahisar-Merkez 2 Afyonkarahisar-Sandıklı 3 Aksaray-Merkez 4 Ankara-Çankaya 5 Ankara-Y.Mahalle 6 Ankara-Kızılcahamam 4 Çankırı-Ilgaz 8 Eskişehir-Merkez 9 Kayseri-Melikgazi 10 Kırıkkale-Merkez 11 Konya-Karatay 12 Nevşehir-Merkez TOPLAM
(12 adet okul bulunmaktadır.)
12
6
Sıra No
Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesinde (Okulun Bulunduğu Merkez)
1 Diyarbakır-Merkez 2 Erzincan-Merkez 3 Erzurum-Merkez 4 Gaziantep-Şahinbey 5 K.Maraş-Merkez 6 Kars-Sarıkamış 4 Kilis-Merkez 8 Malatya-Merkez 9 Mardin-Merkez 10 Ş.Urfa-Merkez TOPLAM
(10 adet okul bulunmaktadır.)
10
GENEL TOPLAM
79
1. Akdeniz Bölgesi - Adana-Seyhan - Antalya-Merkez - Antalya-Alanya - Isparta-Eğirdir TOPLAM
56 Yatak Kapasitesi 200 Yatak Kapasitesi 120 Yatak Kapasitesi 48 Yatak Kapasitesi 424 Yatak Kapasitesi
2. Marmara Bölgesi - Bursa-Osmangazi - İstanbul-Beşiktaş - İstanbul-Zeytinburnu - Tekirdağ-Merkez - Yalova-Merkez TOPLAM
86 Yatak Kapasitesi 72 Yatak Kapasitesi 120 Yatak Kapasitesi 72 Yatak Kapasitesi 130 Yatak Kapasitesi 480 Yatak Kapasitesi
3. Ege Bölgesi - Aydın-Kuşadası - İzmir-Çeşme - İzmir-Konak - İzmir-Menderes - Muğla-Merkez - Muğla-Bodrum - Muğla-Fethiye - Muğla-Marmaris - Denizli-Akköy TOPLAM
200 Yatak Kapasitesi 70 Yatak Kapasitesi 11 Yatak Kapasitesi 90 Yatak Kapasitesi 40 Yatak Kapasitesi 160 Yatak Kapasitesi 105 Yatak Kapasitesi 64 Yatak Kapasitesi 72 Yatak Kapasitesi 812 Yatak Kapasitesi
7
4. Karadeniz Bölgesi - Bolu-Merkez - Bolu-Mengen - Kastamonu-Cide - Kastamonu-İnebolu - Ordu-Perşembe - Samsun - Trabzon-Akçaabat - Bartın-Amara TOPLAM
70 Yatak Kapasitesi 25 Yatak Kapasitesi 30 Yatak Kapasitesi 36 Yatak Kapasitesi 50 Yatak Kapasitesi 14 Yatak Kapasitesi 104 Yatak Kapasitesi 80 Yatak Kapasitesi 409 Yatak Kapasitesi
5. İç Anadolu Bölgesi - Afyon-Merkez - Aksaray-Merkez - Ankara-Y.Mahalle - Ankara-Çankaya - Kayseri-Melikgazi - Nevşehir-Merkez - Tokat-Merkez TOPLAM
32 Yatak Kapasitesi 50 Yatak Kapasitesi 112 Yatak Kapasitesi 60 Yatak Kapasitesi 66 Yatak Kapasitesi 72 Yatak Kapasitesi 27 Yatak Kapasitesi 419 Yatak Kapasitesi
6. Doğu ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi - Diyarbakır-Merkez - Erzurum TOPLAM
72 Yatak Kapasitesi 60 Yatak Kapasitesi 132 Yatak Kapasitesi
GENEL TOPLAM İSE 2676 Yatak Kapasitesi olarak faaliyet göstermektedir.
Araştırmanın başladığı tarihte Mersin-Merkezde bulunan 200 yatak kapasiteli uygulama oteli öğretmen evi olarak kullanılmak üzere ilgili birime devredilmiştir.
Bu araştırmanın problemi Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinin mevcut durumlarının, açıldığı yerlerin verilen eğitime uygunluğunun ve açılmalarına zemin oluşturacak kriterlerin belirlenmesidir. 1.2. Araştırmanın Amacı
Bu araştırma; Türkiye’de eğitim-öğretim faaliyetini sürdürmekte olan ve turizm sektörüne ara kademe eleman yetiştiren, Anadolu otelcilik ve turizm meslek liselerinin kuruldukları yerlerin uygunluğunu belirlemek, açıldıkları yerler ile ilgili kriterleri (Turizm
8
potansiyeli, sektörün durumu, öğrencilerin beceri eğitimi imkanları vb.) ve bina-tesis özelliklerini belirlemek, bundan sonra açılacak olan ilgili okulların yerlerinin hangi kriterler doğrultusunda belirleneceği hususlarında rehberlik etmeyi amaçlamaktadır,
Bu amaca ulaşmak için aşağıdaki sorulara cevap aranacaktır; 1. Anadolu otelcilik ve turizm meslek liselerinin mevcut fiziki durumu nedir? 2. Bu okulların açıldıkları yerlerdeki turizm işletmelerinin sayısı,iş ve personel
durumları nasıldır? 3. Bu bölgelere okullar açılırken hangi kriterler göz önüne alınmıştır? 4. Bu okullardan mezun olanlara istihdam imkanı ne derecede sağlanmaktadır?
1.3. Araştırmanın Önemi
Milli Eğitim Bakanlığına bağlı Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğüne, Kız Teknik Öğretimi Genel Müdürlüğüne bağlı okullar ile, Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan Milli Eğitim Bakanlığına devir edilen turizm otelcilik meslek kursları (TUREM), özel otelcilik ve turizm meslek liseleri, sektöre ara kademe eleman yetiştiren resmi ve özel kursların açılması ve marjinal fayda sağlanması açısından, sayılan bütün bu kurumların açılmasında rehberlik etmesi beklendiğinden bu araştırma önemlidir.
1.4. Araştırmanın Sınırlılıkları
Araştırmanın sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlamak üzere aşağıda belirtilen sınırlamalar yapılmıştır.
1-Araştırma MEB. Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü bünyesinde 79 merkezde faaliyet gösteren Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi ile sınırlıdır.
2-Araştırma kapsamındaki okulların bulunduğu yerlerdeki turizm işletmelerinin yöneticileri, okulların yönetici ve meslek dersleri öğretmenleri ile sınırlıdır.
1.5. Sayıtlılar
Verilerin çözümlenmesi ve yorumlanmasına yönelik olarak aşağıdaki sayıtlılar yapılmıştır.
1. Araştırma kapsamına alınan Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinde görev yapan okul yöneticileri, okulların bulundukları merkezlerde faaliyet gösteren tesis yöneticileri ile ilgili örneklem evreni temsil etmektedir.
2. Bilgi toplama aracı olarak kullanılan bilgi formları ve anketlerin kapsamları, turizm işletme yöneticileri, okul yöneticileri, bu okullarda görev yapan meslek dersleri öğretmenleri ve üniversitede öğretim elemanlarından oluşan uzman bir ekip tarafından kontrol edilerek geliştirildiği için geçerlidir.
9
3. Bilgi formları ve anketler, seçilen örneklem gurubuna test edilerek gerekli düzeltmeler yapıldığı için geçerlidir.
4. Anketi cevaplandıran deneklerin tümü, anketleri cevaplandırmada samimi ve gönüllüdürler.
1.6. Terimlerin Tanımı
BAKANLIK : Milli Eğitim Bakanlığı GENEL MÜDÜRLÜK : Milli Eğitim Bakanlığı Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel
Müdürlüğü
1.7. Kısaltmalar
EARGED : Milli Eğitim Bakanlığı Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı
A.O.T.M.L. : Anadolu Otelcilik Turizm Meslek Lisesi
DÖSE : Döner Sermaye İşletmesi
TUREM : Turizm Eğitim Merkezleri
MEB : Milli Eğitim Bakanlığı
AB : Avrupa Birliği
T.M.L. : Ticaret Meslek Lisesi
K.M.L. : Kız Meslek Lisesi
E.M.L. : Endüstri Meslek Lisesi
10
11
BÖLÜM – II
ARAŞTIRMANIN YÖNTEMİ Araştırmanın amacına yönelik bu bölümde; araştırmanın modeli, evren ve örneklemi,
veri toplama teknikleri ve çözümleme yöntemleri açıklanmaktadır.
2.1. Araştırmanın Modeli
Araştırma için, Türkiye’de Milli Eğitim Bakanlığı Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü’ne bağlı Anadolu otelcilik ve turizm meslek liseleri ve bu okulların bulunduğu merkezlerdeki turizm işletmesi taranmıştır. Bu yönüyle araştırma, belgesel tarama türünden bir çalışmadır. Diğer taraftan, bu okulların mevcut durumları, öğrencilerin staj uygulamalarındaki problemleri ve döner sermaye işletmelerinde aksayan yönleri belirleme amacıyla 2004-2005 öğretim yılında bu okullarda görev yapan yöneticiler, meslek dersleri öğretmenleri ve işletme yöneticilerinin görüşleri alınmıştır. Söz konusu gurupların görüşleri ve önerileri doğrultusunda araştırma rapor yazılmıştır. Bu yönüyle araştırma betimsel bir nitelik taşımaktadır.
2.2. Evren Anadolu otelcilik ve turizm meslek liselerinin mevcut durumlarının tespiti ve yeni açılacak okullara kriter belirlemek amacıyla araştırmanın evreni;
• Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü’ne bağlı Anadolu otelcilik ve turizm meslek liseleri,
• Bu okullarda yöneticilik görevinde bulunanlar,
• Bu okulların meslek dersleri öğretmenleri,
• 3308 Sayılı Kanun çerçevesinde beceri öğretimi için anılan okullardan öğrenci kabul eden işletme yöneticileridir.
Bu araştırmanın birinci evreni, 2004-2005 eğitim-öğretim yılında Ticaret ve Turizm Öğretimi Genel Müdürlüğü’ne bağlı olarak faaliyet gösteren 79 adet Anadolu otelcilik ve turizm meslek lisesi müdür ve müdür yardımcılarıdır. Mevcut durumun tespiti amacıyla (TABLO – 1, TABLO – 2) ve anket formu (FORM – A) istenmiştir. İkinci evrenini yine bu guruplardan okullarda görev yapan meslek dersleri öğretmenleri oluşturmaktadır. Staj uygulamalarındaki karşılaşılan sorunlar ve DÖSE yasası ile ilgili bilgiler (FORM – B)’de istenmiştir.
Araştırmanın üçüncü evrenini işletme yöneticileri oluşturmaktadır. Okullarda verilen turizm eğitiminin sektör açısından değerlendirmesi amacıyla staj uygulamasındaki öğrencilerin problemlerini yansıtan bilgiler (FORM – B)’de istenmiştir.
Evrenin tamamı Örneklem olarak alınmıştır.
12
2.3. Veri Kaynakları ve Verilerin İşlenmesi Anadolu Otelcilik ve Turizm Meslek Liselerinin mevcut durumlarını ve yeni açılacak okullara kriter belirlenmesi amacıyla; adı geçen okulların yönetici bilgi formları (TABLO – 1, TABLO – 2), literatür taraması ve AB. Ülkelerindeki örnekleri de incelenerek yeni niteliklerin belirlenmesine yardımcı olacak bilgi ve değerlendirmelere ulaşılmaya çalışılmıştır.
Araştırmanın ikinci aşamasında 8 okul müdür, müdür yardımcıları, bu okullarda görev yapan meslek dersleri öğretmenleri ve okulların bulundukları merkezde faaliyet gösteren işletme yöneticilerine anketlerin test edilmesi amacıyla (FORM – A, FORM – B) pilot uygulama çalışması internet aracılığı ile uygulanmıştır. Uzmanlar tarafından test edilmiş ve gerekli düzenlemeler yapılmıştır.
Bilgi formları ve anketlerdeki bazı soruların cevaplandırılmasında ve değerlendirilmesinde basit istatistik yöntemleri kullanılmıştır.
Araştırma çalışma gurubu ile araştırma süresince internet ortamında bilgi alış-verişi gerçekleşmiş ve çalışmalara katılmışlardır.
Örnekleme uygulanan anketler posta yolu ile yapılmış olup gelen bilgiler tablolaştırılmıştır. Anketlerde açık uçlu sorulara verilen cevaplar kaydedilerek tekrarlanan görüş ve değerlendirmelerin frekansları hesaplanmıştır.
Tablo ve formlara ait bilgisayar çıktıları ayrı ayrı hazırlanmış ve araştırmanın amaçları doğrultusunda tablolaştırılıp yorumlanarak araştırma raporu hazırlanmıştır.
2.4. Kullanılan İstatistik Teknikleri Araştırma kapsamına alınan guruplara uygulanan bilgi formları ve anket formları sonucu elde edilen veriler, frekans ve yüzdeler şeklinde hesaplanarak tablolarda gösterilmiştir.
13
BÖLÜM – III
ANADOLU OTELCİLİK ve TURİZM MESLEK LİSELERİNDE MEVCUT DURUMUN TESPİTİ
(Okul Yöneticileri)
3.1. Ceyhan - ADANA
3.1.1. OKULUN FİZİKİ YAPISI Okul 17.000 m² arsa üzerine kurulmuş olup 1989 – 1990 eğitim – öğretim yılında
hizmete girmiş ve kendi binasında eğitim vermektedir.
Okulda 10 derslik, 3 idari oda, 2 laboratuar, 1 kütüphane, 8 wc, 1 depo, 1 mutfak, 1 uygulama atölyesi, 3 otel odası ve 11 yatak kapasitesi bulunan konaklama bölümü, 60 kişilik restoran ve 60 kişilik çok amaçlı salon bulunmaktadır. Halka açık üniteler bulunmamaktadır. Uygulama birimlerinde sadece uygulama dersleri işlenmekte, satış işlemi yapılmamaktadır.
Uygun bir konaklama odası veya odaları yoktur. Odaları kullanıma uygun değildir ve müşteri kabulü yapılamamaktadır. Mutfak dizaynı ve yeterli donanımı bulunmamaktadır. Kapasite yetersizliği mevcuttur. Öğrencilerin kalabileceği okula ait pansiyon bulunmamaktadır.
Öğrencilerin tamamının kendi bölgelerinden geldikleri ifade edilmiştir. Diğer bölgelerden gelebilecek öğrenciler pansiyonları bulunmadığı için okulu tercih etmemektedirler. Bölgelerini bilmeden tercih edenler ise kayıt yaptırmadığı ifade edilmiştir.
Yakın mesafelerden kayıt yaptıranlar ise servisle gelip gitmektedirler. Ayrıca günlük geliş-gidiş mesafesinde olmayanlar ise ev tutmak zorunda kalıyorlar.
Konaklama bölümü gereklidir. Eğitim – öğretim faaliyetini kitap ağırlıklı ve konular geldikçe katta bulunan 3 (uygulama) odasında gerçekleştirmekteler. Okulun bulunduğu merkezde öğretmen evi bulunmaktadır.
Binanın yerleşim merkezine uzaklığı takriben 5 km. dir. Servisle gelemeyenler zorluk çekmektedirler.
Okulda sadece Servis bölümü ile ilgili eğitim verilmektedir. Mutfak ve Kat Hizmetleri bölümü de açılabilir.
Fiziki donanım olarak yeterli değildir. Meslek derslerine yönelik atölye malzemeleri eksik. Uygulama oteli bulunmamakta, yetersiz mutfak, restoran uygun değildir, öğrenci pansiyonu gereklidir.
14
3.1.2. EĞİTİM – ÖĞRETİM AMAÇLARI BAKIMINDAN Okulda kadrolu görev yapan idareci ve öğretmenlerin branşlara ve sayılara göre
dağılımları aşağıdaki tabloda görüldüğü gibidir.
TABLO 1 CEYHAN-ADANA A.O.T.M.L.’DE KADROLU İDARECİ VE ÖĞRETMENLER
Sıra No Branşı Okuldaki Görevi Adedi 01 Tarih Müdür 1 02 Turizm - Otelcilik Müdür Yrd. 1 03 Turizm - Otelcilik Öğretmen 2 04 Muhasebe Öğretmen 1 05 Sekreterlik Öğretmen 1 06 İngilizce Öğretmen 3 07 Coğrafya Öğretmen 1 08 Tarih Öğretmen 1 09 Matematik Öğretmen 1 10 Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmen 1
TOPLAM
13
Okulun; 1 adet Ev Ekonomisi ve Beslenme gurubu, 1 adet Bilgisayar, 3 adet Otelcilik -
Turizm gurubu, 1 adet Beden Eğitimi, 1 adet Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi, 1 adet Felsefe gurubu, 1 adet İngilizce, 1 adet Türkçe dersi branşlarında norm kadro olmasına karşılık öğretmen eksiği bulunmaktadır.
Usta öğretici kadrosu bulunmamaktadır
Genelde okulun öğrencileri; Adana, Antalya, Belek, Kemer, Side, Manavgat, Bodrum, Kuşadası merkezlerinde staj yapmaktadırlar.
Merkezde yeterli tesis bulunmadığından mezun öğrencilerin çok azı okulun bulunduğu merkezde çalışmaktadır, diğerleri daha çok turistik yörelerde (Antalya) çalışmaktadır.
Okulda sadece servis bölümü mevcuttur. Hazırlık 54, 9/A 23, 9/B 21, 10/A 24, 11/A 21, 11/B 24 olmak üzere Toplam 167 öğrenci bulunmaktadır.
Mevcut atama yönetmeliği ve atama şekli uygundur.
3.2. Seyhan - ADANA
3.2.1. OKULUN FİZİKİ YAPISI Okul 750 m² arsa üzerine kurulmuş olup 1989 - 1990 eğitim - öğretim yılında hizmete
girmiş ve kendi binasında eğitim vermektedir.
Okulda 10 derslik, 8 idare odası, 1 bilgisayar laboratuarı (yetersiz), 1 kütüphane, 1 Depo, 1 mutfak, 1 uygulama atölyesi, 26 uygulama oteli odası, 52 yatak bulunmaktadır.
15
Okul ilköğretimden alınmadır ve lise için yetersizdir. Okul bahçesi 400 m²’olduğundan, bahçe yetersizdir. Üç okul yan yana bulunmaktadır, teneffüsler ve dersler çakışmaktadır, gürültüden ders yapılamamaktadır. Spor yapılacak alan yoktur,