1MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Bölüm 2Finansal Analiz
• Muhasebe: Karar vermenin dayanağı: Ne durumdayız?
• İşletmelerin finansal durum analizi
• Karar vermede kullanılan kritik oranlar
2MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Muhasebe – İş Dünyasının Dili
3MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Finansal Tablolar
4MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Neden Mühendisler Finansal Tabloları Anlamak Zorundadırlar?
5MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Muhasebe Denklemi
Varlıklar
Borçlar
Öz Sermaye
Varlıklar = Borçlar + Öz sermaye(Assets = Liabilities + Owner’s equity)
6MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
28.Oca.00 29.Oca.99 Change Percent
Dönen VarlıklarKasa $3.809 $1.726 $2.803 121%Kısa-dönem yatırımlar 323 923 (600) -65%Kısa-dönem alacaklar 2.608 2.094 514 25%Stok 391 273 118 43%Diğer 550 791 (241) -30%Toplam dönen varlıklar 7.681 5.807 1.874 32%
Property, plant, and equipment, net 765 523 242 46%Long-term investments 1.048 532 516 97%Equity securities and other investments 1.673 --- 1.673Goodwill and others 304 15 289 1927%
Total assets $11.471 $6.877 $4.594 67%
LIABILITIES AND STOCKHOLDERS' EQUITY
Current liabilities:Accounts payable $3.538 $2.397 $1.141 48%Accrued and other 1.654 1.298 356 27% Total current liabilities 5.192 3.695 1.497 41%
Long-term debt 508 512 (4) -1%Other 463 349 114 33%
Total liabilities 6.163 4.556 1.607 35%Stockholders' equity:
Preferred stock --- ---Common stock and capitalin excess of $0.01 per value 3.583 1.781 1.802 101%Retained earnings 1.260 606 654 108%Other 465 (66) 531 Total stockholders' equity 5.308 2.321 2.987 129% Total liabilities and stockholders' equity $11.471 $6.877 $4.594 67%
Bilanço – Dell Computer Co.
7MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
(in millions, except per share amount)28-Jan-00 29-Jan-99
Net revenue $25,265 $18,243Cost of revenue 20,047 14,137Gross margin 5,218 4,106Operating expenses: Selling, general and administrative 2,387 1,788 Research, development, and engineering 568 272 Total operating expenses 2,955 2,060Operating income 2,263 2,046Other income 188 38Income before income taxes 2,451 2,084Provision for income taxes 785 624Net income $1,666 $1,460Earnings per common share: Basic $0.66 $0.58 Diluted $0.61 $0.53Weighted average shares outstanding: Basic 2,536 2,531 Diluted 2,728 2,772Retained Earnings: Balances at beginning of period 606 607 Net income 1,666 1,460 Repurchase of common stocks (1,012) (1,461) Balances at end of period $1,260 $606
Fiscal Year Ended
Gelir Tablosu – Dell Computer Co.
8MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Nakit Akış Tablosu – Dell Computer Co.
28-Jan-00 29-Jan-99Cash flows from operating activities: Net income $1,666 $1,460 Depreciation and amortization 156 103 Changes in working capital 2,104 873 Net cash provided by operating activities 3,926 2,436
Cash flows from investing activities: Marketable securities: Purchase (3,101) (1,938) Sales 2,319 1,304 Capital expenditures 397 (296) Net cash used in investing activities (1,183) (930)
Cash flows from financing activities: Purchase of common stock (1,061) (1,518) Issuance of common stock under employee plans 289 212 Proceeds from issuance of long-term debt 20 494 Cash received from sale of equity options and other 63 Repayment of borrowings (6) Net cash used in financing activities (695) (812)
Effect of exchange rate changes on cash 35 (10)
Net increase in cash $2,083 $684
Cash at beginning of period 1,726 1,042Cash at end of period $3,809 $1,726
Fiscal Year Ended(in millions)
9MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Nakit Akış Tablosu
28-Jan-00 29-Jan-99Cash flows from operating activities: Net income $1,666 $1,460 Depreciation and amortization 156 103 Changes in working capital 2,104 873 Net cash provided by operating activities 3,926 2,436
Cash flows from investing activities: Marketable securities: Purchase (3,101) (1,938) Sales 2,319 1,304 Capital expenditures 397 (296) Net cash used in investing activities (1,183) (930)
Cash flows from financing activities: Purchase of common stock (1,061) (1,518) Issuance of common stock under employee plans 289 212 Proceeds from issuance of long-term debt 20 494 Cash received from sale of equity options and other 63 Repayment of borrowings (6) Net cash used in financing activities (695) (812)
Effect of exchange rate changes on cash 35 (10)
Net increase in cash $2,083 $684
Cash at beginning of period 1,726 1,042Cash at end of period $3,809 $1,726
Fiscal Year Ended(in millions)
Firmanın ne kadar nakit gelir
ürettiğini ve firmanın
gelirlerinin sağlıklı olup olmadığını
gösterir.
Hisse satmak veya hisse,
varlık ve sermaye
yatırımları almak için
kullanılan nakit.
Diğer kişilere ödenen nakit – örn:
bankalar veya hissederlar
Dönem başındaki ve
dönem sonundaki net
nakit akışı.
10MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
AssetsCash $3,809Other current assets 3,872 Total current assets 7,681All other assets 3,790 Total assets 11,471
Liabilities and Stockholders' EquityCurrent liabilities 5,192Other liabilities 971 Total liabilities 6,163Stockholders' equity: Common stock 3,583 Retained earnings 1,260 Other equity (465) Total stockholders' equity 5,308 Total liabilities and stockholders' equity $11,471
Balance Sheet--January 28, 2000
Finansal Tabloların Özeti - Dell
11MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Net revenue 25,265Expenses (including income taxes) 23,599Net income $1,666
Beginning retained earnings 606Net income 1,666Purchase and retirement of 56 million shares (1,012)Ending retained earnings $1,260
Net cash flow from operating activities $3,926Net cash flow from investing activities (1,183)Net cash flow from financing activities (695)Effect of exchange rate change on cash (35)Beginning cash 1,726Ending cash $3,804
Income Statement--Fiscal Year 2000
Statement of Retained Earnings--Fiscal Year 2000
Statement of Cash Flows--Fiscal Year 2000
Özet - devam
12MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Finansal Oranlar
13MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Cari Oran =Cari Oran = Dönen Varlıklar Kısa Vadeli Borçlar
• Bir firmanın kısa vadeli yükümlülüklerini (borçlarını) karşılamadaki yeteneğini ölçmek için kullanılr.
Kısa vadeli borçları ödeyebilmek için yeterli miktarda dönen varlık var mıdır? Güvenlik sınırı nedir?
Likidite Oranları
14MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
BilançoSimsboro Bilgisayar Şirketi
Nakit (Kasa) $175 Tic. Borçlar $115Tic. Alacaklar 430 Borç Senetleri 115Stoklar 625 Kısa Vadeli Borçlar $230Dönen Varlıklar $1,230 Tahviller $600Sabit Varlıklar $2,500 Öz Kaynaklar Eksi: Bir. Amortis. (1,200) Hisse Senetleri $300Net Sabit Varlıklar 1,300 Ödenmiş Sermaye 600 Toplam Varlıklar $2,530 Dağıtılmayan Karlar 800 Toplam Özkaynak $1,700 Toplam Pasif $2,530
Aktif Pasif
Gelir TablosuSimsboro Bilgisayar Şirketi
Satışlar $1,450Satılan Malların Maliyeti 875Brüt Kar $575Faaliyet Giderleri 45Amortisman Giderleri 200Net Faaliyet Karı $330Faiz Giderleri 60Faiz Öncesi Net Kar $270Vergi (40%) 108Net Kar $162Ödenecek Kar payı 100Dağıtılmayan Karlara ek $62
$1,230 $230
Cari Oran = = = 5.35x
15MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Likit Oran =Likit Oran =Dönen Varlıklar - Stoklar
Kısa Vadeli Borçlar
• Bir firmanın kısa vadeli yükümlülüklerini (borçlarını) karşılamadaki yeteneğini ölçmek için kullanılr.
En az likiditeye sahip olan varlıkları dönen varlıklar arasından çıkardığımızda firmanın kısa vadeli borçlarını ödeme yeteneği nasıl olur?
16MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
$1,230 -$625$230 =2.63x
Nakit (Kasa) $175 Tic. Borçlar $115Tic. Alacaklar 430 Borç Senetleri 115 Tahviller $600
Sabit Varlıklar $2,500 Öz Kaynaklar Eksi: Bir. Amortis. (1,200) Hisse Senetleri $300Net Sabit Varlıklar 1,300 Ödenmiş Sermaye 600 Toplam Varlıklar $2,530 Dağıtılmayan Karlar 800 Toplam Özkaynak $1,700 Toplam Pasif $2,530
BilançoSimsboro Bilgisyar Şirketi
Aktif Pasif
Gelir TablosuSimsboro Bilgisayar Şirketi
Satışlar $1,450Satılan Malların Maliyeti 875Brüt Kar $575Faaliyet Giderleri 45Amortisman Giderleri 200Net Faaliyet Karı $330Faiz Giderleri 60Faiz Öncesi Net Kar $270Vergi (40%) 108Net Kar $162Ödenecek Kar payı 100Dağıtılmayan Karlara ek $62
Likit Oran =Likit Oran =
Stoklar 625 Kısa Vadeli Borçlar $230Dönen Varlıklar $1,230 Tahviller $600
17MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Borç YönetimiBorç Yönetimi Oranları Oranları
• Firmanın varlıklarını finanse etmek için kullanılan firma dışı (ortaklardan değil) kaynakların büyüklüğünü ölçmek için kullanılır.
18MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
• Bilanço Kaldıraç Oranları dış kaynaklarla finanse edilmiş firma varlıklarının yüzdesini ölçer
Borç Oranı =Borç Oranı = Toplam Borçlar Toplam Varlıklar
Firma varlıklarının ne kadarı borçlarla finanse edilmiştir?
$230 + $600 $2,530
Borç Oranı =Borç Oranı = = 33%
19MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
• Faizleri Karşılama Oranları firmanın finansal kaldıraç (borçlanma) kullanması nedeniyle ortaya çıkan finansman giderlerini ödeyebilme yeteneğini ölçer.
Faizleri Karşılama Oranı =Faizleri Karşılama Oranı = Faaliyet KarıFaiz Giderleri
Faiz giderlerinin ödenebilmesi için güvenlik sınırı (marjın) nedir?
Faizleri Karşılama Oranı =Faizleri Karşılama Oranı = $330
$60= 5.50x
20MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Ortalama Tahsil Zamanı =Ortalama Tahsil Zamanı = Ticari AlacaklarGünlük Satışlar
• Firmanın kaynaklarını satışların oluşturulmasında nasıl bir etkinlikle kullandığına dair temel bir değerlendirme sağlar.
Firmanın kredili satışlarını müşterilerinden tahsil etmesi ne kadar zaman alır?
21MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
$430 $1,450/365
OTZ = = 108.24 gün
Bir yıldaki gün sayısı
Bir yıldaki gün sayısı
BilançoSimsboro Bilgisyar Şirketi
Aktif Pasif
Nakit (Kasa) $175 Tic. Borçlar $115 Borç Senetleri 115Stoklar 625 Kısa Vadeli Borçlar $230Dönen Varlıklar $1,230 Tahviller $600Sabit Varlıklar $2,500 Öz Kaynaklar Eksi: Bir. Amortis. (1,200) Hisse Senetleri $300Net Sabit Varlıklar 1,300 Ödenmiş Sermaye 600 Toplam Varlıklar $2,530 Dağıtılmayan Karlar 800 Toplam Özkaynak $1,700 Toplam Pasif $2,530
Satılan Malların Maliyeti 875Brüt Kar $575Faaliyet Giderleri 45Amortisman Giderleri 200Net Faaliyet Karı $330Faiz Giderleri 60Faiz Öncesi Net Kar $270Vergi (40%) 108Net Kar $162Ödenecek Kar payı 100Dağıtılmayan Karlara ek $62
Gelir TablosuSimsboro Bilgisayar Şirketi
Tic. Alacaklar 430
Satışlar $1,450
22MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Stok Devir Hızı Oranı =Stok Devir Hızı Oranı = Satılan Malların Maliyeti
Stoklar
Stok düzeyi Firmanın satışları için uygunmudur?
Stok Devir Hızı Oranı = = $875
$625= 1.4x
23MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Sabit Varlık Devir Hızı =Sabit Varlık Devir Hızı = Satışlar Net Sabit Varlıklar
Firma sabit varlıklarını satışlarının oluşturulmasında ne kadar etkinlikle kullanmaktadır?
$1,450$1,300 Sabit Varlık Devir Hızı =Sabit Varlık Devir Hızı = = 1.12x
24MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Toplam Varlık Devir Hızı =Toplam Varlık Devir Hızı = Satışlar Toplam Varlıklar
Firma tüm varlıklarını satışlarının oluşturulmasında ne kadar etkinlikle kullanmaktadır?
$1,450 $2,530
Toplam Varlık Devir Hızı =Toplam Varlık Devir Hızı = = 0.57x
25MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
KarlılıkKarlılık Oranları Oranları
• Likidite, varlık yönetimi ve borç yönetimi fonksiyonlarının firmanın karlılığı üzerindeki toplu etkisini gösteren oranlardır.
26MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
• Satışlarla İlişkili Karlılık firmanın satış hacmini faaliyet karlarına dönüştürebilmesindeki yeteneğini ölçer.
Faaliyet Karı Marjını =Faaliyet Karı Marjını =Faaliyet Karı
Satışlar
Firma üretim (faaliyet) maaliyetlerinin düşük tutulmasında ne kadar etkindir?
$330 $1,450
= 22.8%Faaliyet Karı Marjını =Faaliyet Karı Marjını =
27MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
• Satışlara İlişkili Karlılık firmanın satış hacmini net kara dönüştürmedeki yeteneğini ölçer.
Net Kar Marjı =Net Kar Marjı =Net KarSatışlar
Her bir satiş birimi için net kar miktarı nedir?
$162 $1,450
= 11.2%Net Kar Marjı =Net Kar Marjı =
28MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
• Yatırıma ilişkin karlılık firmanın kaynaklarını (yatırımlarını) faaliyet karlarına dönüştürebilmesindeki yeteneğini ölçer.
Yatırımların Yatırımların (varlıkların) Karlılıgı(varlıkların) Karlılıgı
Faaliyet KarıToplam Varlıklar
==
Firmanın varlıkları ile faaliyet karı (finansamn maaliyeti ve vergiden önce) oluşturma yeteneği nedir?
$330 $2,530
= 13.04%Yatırımların Yatırımların (varlıkların) Karlılıgı(varlıkların) Karlılıgı
==
29MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
• Yatırıma ilişkin karlılık firmanın kaynaklarını (yatırımlarını) net kara dönüştürebilmesindeki yeteneğini ölçer.
Varlıkların Karlılığı=Varlıkların Karlılığı= Net KarToplam Varlıklar
Firmanın elde ettiği karlar ile varlıklarına yatırım arasındaki ilişki nedir?
$162 $2,530
= 6.40%Varlıkların Karlılığı=Varlıkların Karlılığı=
30MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Öz KaynaklarınÖz Kaynakların Karlılığı =Karlılığı =
Net Kar Öz Kaynak
Firmanın elde ettiği karlar ile firmanın ortaklarının yatırımı arasındaki ilişki nedir?
$162 $1,700
= 9.53%Öz KaynaklarınÖz Kaynakların Karlılığı =Karlılığı =
31MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Piyasa/Trend Piyasa/Trend OranlarıOranları
• Firmanın hisse fiyatı, kazançları ve nominal hisse fiyatları arasındaki ilişkileri gösterir.
32MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Fiyat/Kazanç Oranı
• 1 TL kazanç için yatırımcıların ödeyecekleri yatırım miktarını gösterir.
hisse başına fiyatP/E ratio=
hisse başına kazanç
$38.50
$0.6163.11
33MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Piyasa/Nominal Oran
• Yatırımcıların firmayı nasıl değerlendirdiklerini gösterir. Yüksek bir oran yatırımcılar, yüksek yatırım dönüş oranına yatırım yapmaya istekli.
• Aşırı yüksek bir oran hissenin aşırı değerli (overpriced) olduğu gösterebilir. Bu durumda firmanın performans beklentileri gerçekleşmediğinde hisse fiyatında keskin düşüşler olabilir.
Nominal hisse değeri = (toplam özsermaye) / hisse sayısı
= $5308/ 2728= $1.95
Market/book ratio = Hissenin piyasa fiyatı/ nominal hisse değeri
= $38.50 / $1.95 = 19.74 katı
34MTY 500 – Maliyet Analizi ve Mühendislik Ekonomisi- Bolum2: Finansal Analiz
Oran Analizini Kimler Kullanır?
Ticari kredi yöneticileri müşterilerinin durumunu görebilmek için bazı temel oranları kullanabilirler
Menkul kıymet analizcileri farklı menkul kıymetlerin yatırım değerlerini ölçebilmek için oran analizinden faydalanabililer
Banka uzmanları kredi taleplerini değerlendirmede oran analizlerini gerçekleştirebilirler
Şirket iflaslarının öngörüsünde kullanılabilir