Universiteti i PrishtinësFakulteti Ekonomik
Vendimmarrje menaxherialeLigjëratë e stisur
Faktorët e mjedisit të biznesit
Faktorët politikë
Komponentat e faktorëve politikë:
Ideologjia politike e qeverisëStabiliteti politik i shtetit
Marrëdhëniet me shtetet e tjeraPolitika mbrojtëse dhe ushtarake
Tranzicioni i pushtetitMendimi i opozitës për biznesin
IdeologjiaE majtë E djathtë
• Barazi e të ardhurave• Norma më të larta të taksave ndaj të pasurve• Shpenzimqeveritare në programe sociale dhe infrastrukturë• Rregullamë të forta ndaj bizneseve
• Taksa më të ulëta dhe më pak rregulla
ndaj bizneseve
• Shpenzime qeveritare të reduktuara
• Buxhet i balancuar
Faktorët ekonomikë
Bizneset dhe organizatat e tjera operojnë në pajtueshmëri me sistemin ekonomik
të vendeve të tyre.
Sot, sistemet e mëdha ekonomike të botës bien në dy kategori të gjera:
• tregu i lirë apo kapitalizmi; dhe • ekonomia e planifikuar që përfshin
komunizmin dhe socializmin.
Kapitalizëm Komunizëm
Pronësia e biznesit
Pronësi private me pronësi apo ndërhyrje minimale qeveritare
Qeveria i zotëron të gjitha apo shumicën e ndërmarrjeve
Kontrolli i tregjeve
Liri e plotë e tregtisë. Kontroll i vogël ose pa kontroll qeveritar
Kontroll komplet i qeverisë ndaj tregjeve
Nxitësit (motivuesit) e punëtorëve
Motiv i lartë për të punuar dhe për të inovuar sepse profitet merren prej pronarëve
Asnjë motiv për të punuar shumë apo për të prodhuar produkte cilësore
Menaxhimi i ndërmarrjeve
Secila ndërmarrje menaxhohet prej pronarëve apo menaxherëve profesionistë me ndërhyrje të vogël qeveritare
Menaxhment i centralizuar nga burokracia qeveritare. Fleksibilitet i paktë apo joekzistent në vendimmarrje në nivel të fabrikës
Parashikimi për 2020-ën
Rritje e vazhdueshme e qëndrueshme
Pa rritje dhe ndoshta shpërbërje
Shembuj Shtetet e Bashkuara të Amerikës Kuba, Korea e Veriut
Socializëm Ekonomi miksePronësia e biznesit
Industritë bazë(hekurudhat, komunaliet) zotërohen prej qeverisë. Taksim i lartë teksa qeveria rishpërndan të ardhurat prej bizneseve private të suksesshme
Pronësi private e tokës dhe bizneseve, por qeveria i kontrollon disa ndërmarrje. Sektori privat është i madh.
Kontrolli i tregjeve
Disa tregje kontrollohen dhe disa janë të lira. Planifikim domethënës i konttrollot qeveritar. Ndërmarrjet shtetëriore menaxhohen prej burokratëve. Këto janë rrallëherë profitabile.
Disa tregje si energjia nukleare dhe postat kontrollohen dhe rregullohen.
Nxitësit (motivuesit) e punëtorëve
Motivet e sektorit privat janë të njëjta si në kapitalizëm dhe në sektorin publik janë të njëjta si në ekonomminë e planifikuar.
Motivet e sektorit privat janë të njëjta si në kapitalizëm. Motive të kufizuara në sektorin publik.
Menaxhimi i ndërmarrjeve
Planifikim dhe rregullim domethënës qeveritar. Burokratët i udhëheqin ndërmarrjet qeveritare
Menaxhmenti në sektorin privat i ngjashëm me kapitalizmin. Sektori publik i ngjashëm me socializmin.
Parashikimi për 2020-ën
Stabile me rritje të mundshme të lehtë Rritje e vazhduar.
Shembuj Finlanda, India, Izraeli Britania e Madhe, Franca, Suedia, Kanadaja
Faktorët ekonomikëRritja ekonomikeGDP per capitaFuqia blerëse
Numri i konsumatorëvePolitika fiskale
Normat e interesitNorma e inflacionitNormat e këmbimitPolitika monetare
Norma e papunësusëMundësitë investuese
Bilanci tragtar
Normat më të larta të interesit…
mund t’i frenojnë investimet, sepse kushton më shum për të marrë hua
Valuta e fortë…
mund ta bëjë eksportimin më të vështirë, sepse mund t’i rrisë çmimet në terma të valutës së huaj
Inflacioni…
mund të provokojë kërkesa për rroga më të larta nga punëtorët dhe t’i rrisë kostot
Rritja e madhe e të ardhurave kombëtare…
mund t’i japë shtytje kërkesës për produktet e firmës
Faktorët etikë dhe ligjorë
Përgjegjësitë ekonomikeTë qenit fitimprurës
Themeli mbi të cilin të gjithë ngrenë shtat
Përgjegjësitë ligjoreBindja ndaj ligjit
Ligji është kodifikimi i shoqërisë për sjelljen e drejtë dhe të gabuar.Loja me rregullat e lojës
Përgjegjësitë etikeTë qenit etik
Obligimi për të bërë çka është e drejtë, fer
Përgjegjësitë filantropikeTë qenit qytatar i mire korporativ
Kontribut me resurse në komunitet; përmirësim i cilësisë së jetës
Ti
Pronarët
Konsumatorët Qeve
riaPunëtorët
FurnitorëtKredito
rët
Komuniteti
Shoqëria
Ligjet që prekin aktivitetin biznesor
AntitrustiSiguria e
konsumatoritMbrojtja e mjedisit
Interesi publik
Ligjet që prekin punën në biznes
Kualifikimet profesionale
DiversitetiSiguria dhe shëndeti
i punëtorëve
Ligjet që prekin organizimin e
biznesit
ThemelimiBankrotimi
PatentatTë drejtat e autorit
Ligjet që e përcaktojnë sistemin e biznesit
Faktorët socialë
Faktorët socialë
DemografiaVlerat
Stili i jetësStruktura moshore e
popullsisëStruktura klasore e
popullsisëEmigrimiEdukimi
Veglat për njohjen e mjedisit
PESTLESWOTANSOFF MatrixStakeholder AnalysisPorter 5FM