} }2 4 Ş U B A T 2 0 1 2
SAYFA 11
EKO-MAGAZİN
HAFTALIK İsmailŞen
KARİKATÜRLERDEKİ TARİH 24 şubat1954 yılında bugün,
İstanbul’da etkili olan soğukhava sonucu sıcaklık eksi 6dereceye kadar düştü. Tuna’danKaradeniz’e ulaşan buzparçaları Boğaz’ı doldurdu veulaşım aksadı. Tüm İstanbulBoğazı ve liman buzlarla kaplandı.
25 şubat1952 yılında bugün, Anayasa’yla ilgili çalışmalar
yapmak üzere Başbakanlık’ta kurulmuş olan “İlmiKomisyon”, mevcut Anayasa’nın 40 maddesininantidemokratik olduğunu açıkladı.
26 şubat1925 yılında bugün, Fransızlar tarafından yönetilen
Reji’nin, yani tütün tekelinin lağvedilmesine ilişkin yasaTBMM’de kabul edildi. Kanun 1 Mart’ta yürürlüğegirecekti.
1944 yılında bugün, aile sahibi olan memurlara 10’arlira ikramiye verileceği açıklandı.
27 şubat1964 yılında bugün, Coca
Cola’nın 1109. fabrikasının açılışıİstanbul’da gerçekleşti. CocaCola’nın ilk reklam yüzlerinden biridönemin ünlü futbolcusu TurgayŞeren olacaktı…
1971 yılında bugün, TRT tarafından yapılan biraçıklamayla, maddi imkansızlıklar nedeniyle radyoyayınlarının 18.5 saatten 8 saate indirildiği duyuruldu.
28 şubat1856 yılında bugün, 17 yıl önce
duyurulan Tanzimat Fermanı’ndan sonra enönemli yenileşme hareketini başlatacak Islahat Fermanıaçıklandı. Ferman, imparatorluğu tehdit etmeyebaşlayan milliyetçilik akımlarını Osmanlılık fikriyleönlemeyi amaçlıyordu. Fermanın hayata geçmesindeMehmet Emin Ali Paşa’nın etkisi büyüktü.
29 şubat1916 yılında
bugün, ABD’ninGüney Karolinaeyaletinde, kapalımadenler vefabrikalardaçalıştırılan çocuklarınyaş sınırı 14’eyükseltildi. Daha önceki yaş sınırı 12 idi…
1 Mart1984 yılında bugün, bir gün
önce Meclis’te kabul edilen vekamu kurumlarınınözelleştirilebilmesini mümkünkılan 2983 Sayılı Tasarrufların Teşviki ve KamuYatırımlarının Hızlandırılması Hakkındaki Kanun büyükeleştirilere uğramaya başladı. Halkçı Parti Genel BaşkanıNecdet Calp, “Ermeni terör örgütü ASALA almak isterseverilecek mi?” diye sordu. İkili 1983 yılında seçimpropagandası için çıktıkları televizyonda da aynı konudatartışmıştı. “Köprüyü satarım” diyen Özal seçimikazanmış, “Sattırmam” diyen Calp’in partisi, sürprizbiçimde ana muhalefet olmuştu.
Özgürlük sevgisidiğerlerinisevmektir, güçsevgisi kendimizi….
‘‘
”
1778 – 1830 yıllarıarasında yaşamış,aforizmalarıyla meşhur,denemeci, edebiyateleştirmeni ve filozof.Ressamlığıyla da tanınanHazlitt, bir otoportresindegörülüyor…
İstanbul’da 1867 yılında doğdu. Küçükyaşta hafız olan Cemil Bey’in babasıŞehzadebaşı Camii baş imamı HasanTahir Efendi’dir. Çocuk yaşta, henüz13’ündeyken babasını kaybetti ve birşekercinin yanına çırak verildi. SultanAbdülmecit’in mabeyincisi udî Basri Beyve Enderunî Ali Bey’den musiki derslerialdı.
Musiki çalışmalarına devam ederken,16 yaşında ilk dükkanını açtı ve ticaretebaşladı. Önce Şehzadebaşı Camii’ninkarşısına açtığı dükkanı sonraki yıllardaKadıköy’e taşınacak ve İstanbul’unsembollerinden biri olacaktı. Bu aradamüzik konusunda da kendini geliştirenCemil Bey, 20 yaşında İstanbul’un en iyiudîlerinden biri olarak anılıyordu.
Güzel sesi ve yeteneğiyle önce II.Abdülhamit’in kız kardeşlerindenMediha Sultan’ın imamı oldu, 1898’de iseMuzıka-yı Hümayun’da görevlendirildi.Bu görevinden 1911 yılında kendiisteğiyle emekli oldu.
Bir yıl sonra Hidiv Abbas HilmiPaşa’nın davetiyle Mısır’a gitti. Kahire’debüyük ilgi gördü. Saray mensuplarınamusiki dersleri verdi. Sadece üç aylığınagittiği Kahire’de 16 yıl kaldı ve oradaölüp toprağa verildi.
İstanbul’da olduğu gibi Kahire’de deşekerci kimliğiyle tanındı. Orada açtığışekerci dükkanı büyük ilgi gördü. Hemönemli bir şekerci hem de büyük birsanatçı olarak yaşadı.
O BİR İşADAMI
Dünyay› makine de€il, giriflimci de€ifltirir…Buhar makinesini kim icat etti?Cevabınız muhtemelen James
Watt’tır… Eğer soruda kastedilen “buhar
gücüyle hareket eden bir makine”ise cevap yanlış. Doğru cevapİskenderiyeli Heron…
Peki Watt’ın buhar makinesibuhar gücüyle hareket dışında neyapıyordu?
Cevap; iş de yapıyordu. YaniJames Watt’ın makinesini şöyletanımlayabiliriz: “Buhar gücüylehareket ederek iş yapan ve üretimekatkıda bulunan bir makine.”
★★★
İskenderiyeli Heron, M.S. 50’lerde, içindekisuyun ısıtılarak kaynamasıyla, birbirine zıtyönlerdeki iki delikten tahliye olan buharındöndürdüğü bir küre yapmıştı. Küre gerçek birbuhar tribünüydü ve olağanüstü bir hızladönüyordu. Ancak sadece panayırlarda, zengindavetlerinde gösteriliyor ve insanlarıneğlenmesini sağlıyordu. Mısırlılar ve Yunanlılarbuharın “marifetine” kahkahalarla gülüyorlardı.
Makinenin tek işlevi buydu; güldürüyor,eğlendiriyordu.
Heron’dan 1700 yıl sonra icat edilen ilk buhar
makinelerinin mucidide Watt değildi.Thomas Savery’in icadıolan ilk örnek önceThomas Newcomen,sonra da James Watttarafından geliştirildi.Ancak Watt’ın yaptığıkatkılar öyle önemliydiki, buhar makinesininmucidi olarakanılmasını sağladı.
Peki, James Watt,zaten icat edilmiş buharmakinesine ne kattı?
Cevap: Ticari olarak kullanılabilirlik, işeyararlık, üretime katkı…
James Watt’ın buhar makinesi, dönemininmaden ocaklarında, fabrikalarında kullanıldı.İnsan ve hayvan gücünün yerine geçti. Su taşıdı,çarkları döndürdü, enerji üretti…
Peki kim için? Şüphesiz bu işlere ve ürünlereihtiyacı olan işadamları ve girişimciler için…
★★★
Bir soru daha: Matbaanın mucidi kim?Cevabınız muhtemelen Johannes
Gutenberg’tir…Eğer soruda kastedilen “dizilmiş hurufatlara
mürekkep sürülerek, kağıda baskıyapan makine” ise cevap yanlış.
Doğru cevap Çinliler olacaktı…Çinliler Gutenberg’ten önceki
binlerce yıl boyunca, tahta vekurşun gibi malzemelerle imaledilmiş hurufatlarla baskıyapıyorlardı. Ancak her ikimalzeme de kısa sürede aşınıyor, buhurufatlarla birkaç bin baskı bileyapılamıyordu.
Aslında bir sarraf olanGutenberg, kurşun ile antimon
elementini karıştırarak ürettiğihurufatlar ile binlerce baskı
yapılabilmesini mümkün kıldı. Artık matbaadaticari olarak kârlı kitaplar üretebilecekti.
Yani matbaa ticari olarak kullanılabilecekti. Peki, kim tarafından? Şüphesiz basacağı
kitaplarla para kazanabileceğine inananişadamları ve girişimciler tarafından…
★★★
Hülasa dünyayı değiştiren icatlar ilk icatedildiklerinde değil, girişimciler tarafından farkedildiklerinde ve ticarileştirildiklerinde dünyayıdeğiştirmeye başladılar.
Marifet makinede değil, makineyikullananda…
TARİHTE BU HAFTA
WilliamHazlitt
İhtiyaçlar ve öncelikler…
BULMACAHaz›rlayan
Nalan M. ALAKENTile ti sim@so rus hop.com
SOLDAN SAğA: 1-Kullanıcılarına tweet adıverilen 140 karakterlikmetinler yazma imkânıveren bir sosyal ağ vemikroblog sitesi… Paraveya değerli eşyasaklamaya yarayan çelikdolap… 2- İsviçre’ninönde gelen saatmarkalarından biri…Türkiye’nin, rezervbakımından öndegeldiği bir element… 3-Fotoğrafın negatifi…Türkiye Ziraat OdalarıBirliği anlamındakikısaltma… Fas’ıninternet kodu… 4-Hollanda’nın plakaişareti… Paketlenmişekmek markalarındanbiri… Daha çok kamyonve otobüs üretimi ile tanınanbir Alman endüstrikuruluşu… 5- Isparta’dabulunan devlet üniversitesi…Eski, sanat değeri olaneşyaları satan kimse… 6-(Tersi) Vücudumuzdakikırmızı renkli sıvı… Alacağınveya borcun, faizin dışındaolan bölümü… 7- Uludağ’ınsuyunu kullanan ve merkeziBursa’da bulunan şişe sumarkalarından biri… “akalite” sloganlı reklamlarıylaanımsanan soğuk etmarkası… 8- Üstüne öteberikoymak için hazırlanan, uzuntahta veya metal levha…İşlenerek yapılan üretim… 9-Molibden elementininsimgesi… Gümüşelementinin simgesi… 10-Gram altın, altın analizi vemaden analizi konularındaçalışan İstanbul AltınRafinerisi’nin kısa adı…Faktör… Eski Mısır’da güneştanrısı… 11- Malta’nıninternet harfleri… TürkiyeMadensuyu ÜreticileriDerneği’nin kısa adı… 12-Değerinden çok aşağı birfiyatla alınan veya
alınabilecek olan şey,kelepir… Bir mal veyaparanın, belirli bir süreiçinde emek verilmeksizinsağladığı gelir, rant.
YUKARIDAN AşAğIYA:1- Para aktarımı… Birkaçhafta önce, Project Financedergisinin düzenlediği projefinansman yarışmasında“Yılın Özelleştirmesi”ödülünü alan İstanbul DenizOtobüsleri için kullanılankısaltma… 2- Yapı ve KrediBankası’nın kredi kartı…Unilever’in margarinmarkalarından biri… 3-Üstü kapalı olarakbelirtme… Aynı işiyapanların giydikleri, tüzüklebelirtilmiş, bir örnek giysi…4- Bir taşınmazın üstündekimülkiyet hakkını gösterenbelge… Beyaz…Tanzanya’nın internetkodu… 5- Tunus’un plakaişareti… Taşıma ücreti… 6-Estonya’nın çoğunluğunuoluşturan etnik grubaverilen isim… İşaret…
Toprak Mahsulleri Ofisi’nisimgeleyen harfler… 7-(Tersi) Kolay karşıtı…Uzaklık anlatan bir söz… Birbaharat markası… 8- Hissesenedi ve tahvil için,üzerinde belirtilmiş değer…Notada duraklamazamanı… 9- Ait olduğu yıliçinde toplanamayıp ertesiyıla kalan vergiler…Aydınlık, ışık… 10- AvrupaBirliği anlamındakikısaltma… Sodyumelementinin simgesi…Tütün, Tütün Mamulleri, Tuzve Alkol İşletmelerianlamındaki kısaltma…Rusça’da “evet”… 11-Kırgızistan para birimi…Amerikan Merkezi HaberAlma Ajansı’nı simgeleyenİngilizce harfler… Kâğıdınyüzeyinin pürüzlülükderecesi… 12- Üretici iletüketici arasında alım satımkonusunda bağlantı kuranve bundan kazanç sağlayankimse… (Tersi) Dış karşıtı…Bir şeyin öbür yüzü.
BULMACANIN ÇÖZÜMÜ 9. SAYFADA
- Kızım, sinemadan geliyorum, diyorsun ama,yatağında çarşafın yok!
- Vardı anne, sinemaya gitmek için sattım!
HERON’UN BUHARMAKİNESİ
WATT’IN BUHARMAKİNESİ
Bestekâr, udî ve şekerci
Cemil Bey
10 K
anu-
i San
i 134
0 /
10 O
cak
1924
Akb
aba
Der
gisi
SAğLIKLI YAşAMDr. Meral Seyman [email protected]
KULÜBÜ
Kışın nedenkilo alırız?
BAZAL metabolizma;vücudunuzun ihtiyacı olanasgari enerji miktarınındeğiştiği kış aylarında vücutısımız ile düşmeye başlar.Ayrıca Mevsimsel StresSendromu’ndan dolayıyemek yeme isteğimiz deartarak yüksek enerji verenkarbonhidratlı ve yağlıgıdalar tüketimi artar. Bununsonucunda mutlulukhormonu olan endorfinsalınımı artar ve biz yemeyedevam ederiz. Aldığımızkilolara günlük fizikselaktivite azlığı da eklenirseobezite sorunu başgösteriyor. Havanınsoğumasıyla birlikte fizikselaktiviteler azalmaya başlıyor.Ayrıca unlu gıda tüketimiartıyor ve bağırsaklarınçalışmasında önemli rolüolan lifli yiyecekler ise dahaaz yeniliyor. Tüm bunlarınsonucunda pek çok kişininortak sorunu olan kabızlıkgelişmeye başlıyor. Hem kışmevsimini sağlıklı ve zindegeçirmek hem de kabızlıksorunuyla karşılaşmamakiçin soframızda lifli besinlereağırlık vermeliyiz.
Kış mevsiminin en büyüközelliği; kendine özgühastalıkları da beraberindegetirmesidir. Bu dönemdemilyarlarca mikrophavada uçuşuyor, virüslerve serbest radikaller hergün vücuda hücumediyor. Dolayısıyla bizihastalıklardan korumaklagörevli bağışıklık sistemimizinaylarca sürecek olan savaşı dabaşlıyor.
Kış mevsiminde vücut ısısının dengesinikoruyabilmek için daha fazla enerjiharcamak zorunda kalırız. Bu ihtiyaçkarşılanmadığında vücut direnci düşmekteve hastalıklara yakalanma kolaylaşmaktadır.Bu nedenle kış mevsiminde solunumsistemi bulaşıcı hastalıkları daha sıkgörülmektedir. Soğuk, rüzgar, hava kirliği,düşük nem ve kapalı ortamlarda yaşamazorunluluğu sivilce, sedef, egzama gibi cilthastalıklarını artırır, soğuk hava ve düşüknemin cildi kurutarak çatlamasına vekepeklenmesine neden olur, böylece cildinyaşlanması da hızlanır. Kış mevsiminisağlıklı geçirmek için bağışıklık sistemimizigüçlendirmemiz gerekiyor. Güçlü birsavunma mekanizmasının temeli iseöncelikle yeterli ve dengeli beslenmedir. Kışmevsiminde hangi besinlere ağırlıkvermemiz, nelerden kaçınmamız gerekiyor?
C VİTAMİNİN ÖNEMİ Dünya Sağlık Örgütü, antioksidan etkiye
sahip olduğu için günde 5-9porsiyon sebze meyve
tüketmemiz gerektiğinedikkat çekiyor. Bunedenle soframızda sebzeve meyveleri eksiketmemeliyiz. Özellikle deC vitamini bakımından
zengin olanlarını. Çünkü Cvitamini bakterilere karşı
savaşan savunma hücrelerinenüfuz ediyor ve vücudu zararlı
maddelere karşı koruyor. Bu sayedeenfeksiyonlara yakalanma riskini azaltıyor,enfeksiyon oluşmuşsa da hastalığın dahakısa sürede atlatılmasını sağlıyor.
Kış mevsiminde C vitamininin yanı sıraantioksidan özelliğe sahip A ve Evitaminlerine de daha fazla ihtiyacımızolacaktır. Antioksidanlar hücrelerdekioksitlenmeyi önleyen maddeler olaraknitelendiriliyor. Bunu vücudumuzdaki bazıenzimleri artırıp savunma mekanizmanızıdaha da güçlendirerek gerçekleştiriyorlar.Böylece bağışıklık sistemimiz güçleniyor vebu sayede vücut direncimiz artıyor.
BOL BOL SU İÇMELİKış mevsiminde bol sıvı tüketimi sağlığımızaçısından büyük rol oynuyor. Suyun,vücutta gerçekleştirdiği pek çok önemliişlevi var: Su, toksinlerin vücuttan atılmasınısağlıyor, dolaşım ve boşaltım sisteminidüzene sokuyor. Kaybedilen minerallerivücuda kazandırıyor, cilde canlılık veriyor.En önemlisi de bağışıklık sistemini
güçlendiriyor ve yeni hücre üretiminihızlandırıyor. Dolayısıyla her gün 2.5-3 litresıvı almayı ihmal etmeyelim. Günde 8-10bardak su içip, bol sebze meyve tüketereksıvı ihtiyacınızı karşılayabilirsiniz.
NANE–LİMON-HATMİ ÇİÇEĞİGrip ve soğuk algınlığında etkili
yöntemlerden biri de bitkisel çaylar içmek. C vitamini yönünden zengin olan kuşburnu,bağışıklık sistemini güçlendiren etkisiyleözellikle gribe karşı son derece etkili. Soğukhavalarda mutfağınızda bulundurmanızgereken bir diğer bitki de adaçayıdır.Ihlamur balgam söktürüyor ve vücudunterlemesini sağlıyor. Zencefil, rezene,anason, kekik otu, ağaç hatmisi gibi bitkilerde soğuk algınlığı ve gribe karşı son dereceyararlı. Ancak bu çayları yan etkilerine karşıgünde 1-2 fincandan fazla tüketmemeliyiz.Pek çoğumuz kış mevsiminde yararsağladığı düşüncesiyle çayımıza limon ilaveediyoruz ama bu noktada unuttuğumuz birşey var; C vitamini sıcak ortamda etkisiniyitiriyor. Dolayısıyla limonu ılık çaylabirlikte ya da ayrı tüketmemizde yarar var.
FİTOKİMYASALLAR Bu mevsimde sebze ve meyvelere renkveren fitokimyasallar bağışıklık hücreleriniuyaran ve hastalıklarda iyileşme sürecinikısaltan etkiye sahiptir. Ancak fitokimyasalmaddeleri tek başına vitamin mineralpreparatlarıyla alamayız, farklı renklerde bolsebze ve meyve tüketmenin önemi buradada karşımıza çıkıyor.
Az yağ bol protein KIŞ mevsiminde hastalıklardan
korunmak için yağ tüketiminiazaltmamızda fayda var. Çünkü aşırı yağtüketimi vücuttaki bağışıklık sisteminiolumsuz etkileyerek hastalıklara yakalanmariskimizi artırıyor. Bir başka olumsuz yönüde, hastalık süresini uzatmasıdır. Bir başkaönemli nokta ise beslenmenizde proteintüketimini artırmak. Çünkü bağışıklıkhücrelerinin neredeyse yüzde 90’ıkaynağını proteinden almaktadır.
Stresimizi azaltacak besinlerKIŞ mevsiminin depresifliğini yenmek için mutluluk
ve enerji verici besinlere beslenme planımızda sağlıklımiktarlarda yer vermeliyiz. Magnezyum vepotasyumdan zengin muz, C vitamini deposu tazesıkılmış portakal suyu ve omega-3 zengini cevizi araöğünlerinizde yediğinizde stresi yenmemize yardımcıolacaktır. Vücutta endorfin salgısı başlatan acı kırmızıbiber ve sinir sistemine içerdiği B vitaminleri ile iyigelen tam tahıl ürünleri ise ana öğünlerimizi süsleyerekkış mevsiminde yaşanılan psikolojik karmaşayı geridebırakmamızı sağlayacaktır.
Kışın soğuk yüzü: Depresyon KIŞIN gelmesi hafif bir depresyona, hareket
kısıtlılığına, metabolizmada yavaşlamaya yol açar.Kış aylarında D vitaminin en zengin kaynağı olangüneş ışınlarından da mahrum kalıyoruz. Güneşi azgörme yaşam enerjimizi düşürüyor. Güneşli günlerifırsat bilip biraz dışarı çıkmak, yürüyüş yapmakmutluluk hormonunu artıracaktır. Stres, depresyon,aşırı yorgunluk, mutsuzluk savunma sisteminidüşürüyor. Bu yüzden mümkün olduğunca strestenuzak kalmak gerekiyor. Depresyon belirtilerini farkediyorsanız, hemen bir uzmana başvurmalısınız.
Düzenli uykuBAĞIŞIKLIĞIMIZI
güçlendirmek için öncelikledüzenli uyumalıyız. Erken
saatlerde yatıp sabaherkenden kalkmak,
hastalıklara karşı vücutdirencini artırıyor.
Sa€l›kl› bir k›fl geçirmek için
Sayfa11_Sayfa 10.qxd 23.02.2012 20:50 Page 1
Recommended
