Transcript
  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    1/17

    QUY LUT TH ELECTROPHINVO VNG BENZEN

    Ngibin son:Hoavang06

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    2/17

    BENZEN (C6H6)

    Vng benzen l mtvng hpbi6 nhm C-H, minguyn tCcn limtha tr;

    Cc nguyn tC sdngha trny tothnh 3 niigingnhxiclohexadien.

    3 niiny khng cnhm c schuynch thng xuyngiacc ninv niitothnh vng khp kn.

    t ng ng v i

    Cng thcKekule(1865):

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    3/17

    BENZEN (C6H6)

    Quan nimhinivcutrc cabenzen:Benzen c cutovng ngphng,6 nguyn tC v 6 nguyn tH

    nmtrn mtphngl lcgic u.Su nguyn tC trong benzen utrngthi lai ha sp2tothnh

    mtphngs. Minguyn tC cn mtelectron p chalai ha xen phhai pha vimcnhnhau tothnh hthngelectron pgiitoutrn ton bphn t. Vng benzen l mth lin hpbnvngvmt

    nhitnghc(nnglngthmha E = 36 kcal/mol).

    +

    -

    +

    -

    +

    -

    +

    -+-

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    4/17

    Phn ng th electrophin vng benzen (SEAr)

    Benzen tiu biucho cc hthngthm,cimvcutrc cabenzen thhincc cimvtnh cht:

    - Khuynh hng i vo phn ng th chim u th do phn ng th hthnglin hpcboton.

    - Khuynh hngivo phnngcnggimdo phnngcnghthnglinhpbph v.

    Phn ng th electrophin SEAr l phn ng c trng quan trng ca vngbenzen.Phnngtngqut:

    xc t c

    H

    + E Y

    -ss

    +

    E

    + H Y

    Tc nhn electrophin l cation E+hoc phn t E-Y.Cc phn ng th SEAr u cn s c mt ca cc cht xc tc.

    Vai tr ca cht xc tc l lm tng qu trnh to tc nhn electrophin.

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    5/17

    C ch phn ng th SEAr

    Phnngxyra theo 2 giai on:Giai on1: Tc nhn electrophin tncng vo h thngelectron pcanhn thm

    tothnh mtphcp; tipphcpchuynthnh phcs:

    E

    (tr ng th i chuyn tip)

    E

    phc p phcs

    HE

    +

    Giai on2: phcsl mtcation khng bnvi4 electron pgiitontrn 5 nguyntC; nguyn tC thsu cavng lin ktviE trngthi lai ha sp3. Phcscbnha theo 2 cch:

    + Cnganion Y-tothnh hthngvng xiclohexadien (tosnphmcng)+ Tch proton tolihthngelectron pcavng thm(tosnphmth).

    H

    H

    E

    Y(sn phm cng)

    E

    1.(+ Y )

    2.(- H )

    (sn phm th)phcs

    HE

    +

    Khuynh hngtch proton H+c u tin hndo c mc nnglngthphn.

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    6/17

    Mt s phn ng th SEAr

    Halogen ha

    Benzen

    Br2/FeBr3

    Brom benzen

    Br

    + HBr

    Br2 + FeBr3 Br + [FeBr4]C ch:

    + H+Br

    Br

    phc p phc s

    HBr

    +

    Br

    Nitro ha C ch:

    Benzen Nitro benzen

    NO2

    + H2OHNO3/H2SO4

    HNO3 + H2SO4 NO2 + 2HSO4 + H2O

    NO2

    N

    O

    O

    + N

    O

    O

    HSO4-

    phc p phcs

    +

    HNO2

    Sunfo ha C ch:

    + H2O

    Axit benzensunfonic

    SO3H

    Benzen

    H2SO4

    H2SO4 SO3 + H3O + HSO4

    O+ S

    O

    O

    -s:

    :

    :

    :

    :

    :

    :

    s+

    -s

    -s

    SO3

    phc s

    +

    HSO3

    HSO4

    SO3H

    H+

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    7/17

    Mt s phn ng th SEAr

    Ank yl ha theoFriedel-Crafts

    C ch:

    + R - X

    Benzen(R : gc ankyl X : halogen) Alkyl benzen

    R

    AlX3khan

    R X AlX3..........s+

    s-

    R

    + H - X + AlX3AlX4+

    RH

    R - X + AlX3 R X AlX3..........s+

    s-

    Dng ankyl halogenua lm tc nhn ankyl ho

    di s c mt ca cht xc tc Liuyt:

    C ch:Ax yl ha theo

    Friedel-Crafts

    + HX

    Benzen(R : gc ankyl X : halogen)

    + X - C - R

    O

    AlX3khan C R

    O

    Aryl alkyl xeton

    s+

    s-

    R - C - X + AlX3

    O

    R C O AlX3.....

    X

    ::

    C

    + H - X + AlX3

    s+

    s-

    R C O AlX3.....

    X

    :

    :

    R O

    +

    CH

    O

    R

    AlX4

    Tc nhn axyl ha thng dng l cc axylhalogenua RCOX hoccc anhydrit axit (RCO)2O:

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    8/17

    Quy lut th SEAr

    1. nh hng ca nhm th n s th SEAr:

    Mt nhm th R c sn nhn thm c nh hng n v tr ca cc nhmvo sau gi l nhm nh hng.

    xc t c

    R

    +

    R

    E E

    Sdnhvyl:

    + Khi benzen chab th,mtelectron 6 nguyn tC trong vng lnhnhau vo chthu cmtsnphmkhi thlnu.

    + Khi th lnthhai, nhm thmic thnhhngvo cc v tr ortho,metavpara so vinhm nhhng,sthu cmthnhp3 snphmngphn c tlphntrmkhc nhau.

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    9/17

    Quy lut th SEAr

    Khi nhn thmc snmtnhm th:Da trn c s tc dng nh hng ngi ta chia lm 2 loinhm th: Nhm thloiI:Tc dngnhhngnhm thvo sau utin vo vtr ortho vparaso vinhm thnhsn; ngthias cc nhm thny kch hots th: gm cc nhm thhotha nhn thm(O-, -NR2, NH2, -OH, -OR, -NHCOCH3, -CH3, -C(CH3), C6H5-) v mtsnhm thphnhotha nhn

    thm(halogen, -CH2Cl,) Nhm thloiII:Tc dngnhhngnhm thvo sau utin vo v tr meta so vi nhm th nh sn; ng thi ccnhm th ny th ng ha s th: gm cc nhm th phnhotha nhn thm(-NO2, -NR3, CF3, -CN, -COOH, -COOR, -SO3H, -SO2R, -CHO, -COR.)

    ortho

    para

    I

    meta

    II

    OCH3

    ortho ortho

    para

    Loi I

    CH3

    ortho ortho

    para

    Loi I Loi I I

    NO2

    meta

    V d:

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    10/17

    Quy lut th SEAr

    Kh i nhn thmc snnhiunhm th:Trnghp nhn thm c snnhiunhm th th v tr nhm thvo sau c

    quytnhbinhm thc tc dngnhhngmnhhn.

    Trnghpnhm thnhsncng loi:Davo thcnghimlpctrttnhhngcc nhm thnhsncng loitheo dy sau:

    Nhm thloiI:

    O-> -NR2> -NHR > NH2> -OH > -OR > -NHCOR > halogen (F > Cl > Br > I) >> - OCOR > - R > -ankenyl

    Nhm thloiII:-NO2> -NR3> -CN > -COOH > -COOR > -SO3H > -CHO> -COR

    OCH3

    Loi I

    ClLoi Iortho

    para

    Loi I I

    NO2

    COOH

    meta

    Loi I IOCH3

    Loi I

    CH3Loi I

    para

    ortho

    V d:

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    11/17

    Quy lut th SEAr

    Trng hp nhm th nh sn khc loi:Trng hp nhm th nh sn khc loi: nhm th loi I ng vai tr

    nhhngnhm thvo sau.

    V d:

    NO2

    NHCOCH3

    Loi I

    Loi I Iortho

    para

    COOH

    Loi I I

    ClLoi Iortho

    para

    ortho

    para

    Loi I

    OH

    SO3H

    Loi I I

    NO2

    CH3

    Loi I

    Loi I I

    ortho

    para

    CH3

    Loi I

    NO2Loi I I

    para

    CH3

    Loi I

    NO2Loi I I

    Tuy nhin quy lut thchc tnh tngiv ngoi yu tin tcn phthuc vo cc yu t khng gian, iu kin phn ng, bn cht ca nhm

    th

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    12/17

    Gii thch quy lut th SEAr

    Quy lut thcxy dng trn cs thcnghim. Tuy nhin c thgiithch quy lutthdatrn csyutintv nghc.

    Tuthucvo bnchtnhm thm mtelectron vng tngln hocgimi,do khnngphnng thSEAr sddng hnhockh hnkhikhng c nhm th.

    Phn loinhm thnhvng:Nhm thhotha nhn thm:gmcc nhm ththhincc hiung

    dng(+C, +I, +H) yelectron vo vng lm tngkhnngtham gia phnngSE cavng benzen thunlicho phnngSEAr.

    V d: cc nhm thO-, -NR2, NH2, -OH, -OR > -NHCOR

    Nhm thphnhotha nhn thm:gmcc nhm th thhincchiungm (-C, -I) ht electron vo vng lm gimkhnngtham gia phnng

    SEcavng benzen kh khncho phnngSEAr.V d: cc nhm thNO2, COOR, -CN

    Trnghpnhm thc cc hiungI v C tc dngtheo chiuhngngcnhau(v dhalogen, -OH, -NR2(-I, +C) th davo trsscaphngtrnh Hammet: cc halogen c trsHammet sdngth phnhothanhn thm,cn nhmOH, -NR2c trssm th hotha nhn thm.

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    13/17

    Gii thch quy lut th SEAr

    trngthi tnh(trngthi cbn)

    Nhm thnhsnloiI c hiung+I, +C: yelectron vo vng. Do slin hpelectron trong vng nn cc vtr orthovparamtelectron tnghn:

    ortho

    para

    I I

    -

    -

    -

    III

    Nhm thnhsnloiII c hiung-I, -C : ht electron tvng ra. Do s lin hpelectron trong vng nn cc vtr orthovparaxuthinintch dng,vtr metacintch dngnhnht:

    meta

    II

    II II II II

    Nhm thc hiung-I, +C(v dcc halogen F, Cl, Br, I) ht electrontvng ra lm xuthinin tch dng lnnhtv tr orthov para

    nn tc nhn electrophin utin vo vtr meta (l vtr c intch dngnhnht.

    (X: halogen)

    :

    X

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    14/17

    Gii thch quy lut th SEAr

    trngthi ng

    Tc nhn electrophin tn cng to phcs. Nu vng benzen c sn mtnhm thY th c 3 phnngcnhtranh nhau vo cc vtr ortho, meta,para.V vycnxt mcnnglngcaphcsdo phnngsutin tao phccnnglngthphn.

    Do phcs l mt tiu phn giu nng lng nn mc nng lng ca ncng thpnuintch dnggiitocng nhiu. Bnchtcanhm thnh

    snY ngvai tr lntrong vicgiitointch dngtrn phcs.

    ortho

    para

    Y

    E+meta

    so

    sm

    Y

    E

    H

    Y

    EH

    sp

    YH

    E

    +

    +

    +

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    15/17

    Gii thch quy lut th SEAr

    trngthi ng

    Y l nhm thloiI (c hiung+I, +C):gy hiungdngyelectron vo vng

    benzen lm gimintch dngtrn phcs, cbitgimnhiucc phcsov spdointch cahai phcnmgnnhm thY nhtv nnglnghotha cc phcso v spnhNhm thE utin vo vtr orthovpara.

    Y l nhm th loi II (c hiu ng -I, -C): gy hiu ng m ht electron ca vngbenzen, v thkhng nhnggiitointch dngm cn lm tngintch dngcaphcs, m tngnhiunhtphcsov sp(do intch dngcahai phcnmgn

    nhm thY nht). vtr metakhng nhvynn nnglnghotha caphcspnhhnNhm thE utin vo vtr meta.

    ortho meta

    +

    o p m>=

    Y

    H

    E

    EH

    Y

    +

    para

    +

    E

    H

    Y

    (Y: nhm thlo i I I)

    Y

    (Y: nhm thlo i I)

    Y

    ortho meta

    +

    Y

    H

    E

    EH

    Y

    +

    para

    E

    H

    Y

    +

    o p m

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    16/17

    Gii thch quy lut th SEAr

    trngthi ng

    Y l nhm thc hiung-I, +C nhhalogen:

    trngthi ngphcsc tnh electrophin mnh, l mththiuhtelectron, dosc mtcacpelectron chasdng lun chimu thnn halogen thhinhiung+C> -I, chyuyelectron vo vng benzen nhcc loinhm thloi I khc. Do trng thi ng (phcs) l giai onquytnhcaphnngnn

    halogen tuy l nhm thphnhotha nhn thmnhngvnu tin nhhngvo cc vtr orthovpara.

    ortho meta

    +

    o p m

  • 5/25/2018 Quy Lu t Th Vng Benzen

    17/17