ISSN
2 2 2 8 - 9 8 0 1
คณะบรรณาธการของวารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย
บรรณาธการหลก
รศ.นพ.สมศกด เทยมเกา
สาขาวชาประสาทวทยา ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน
บรรณธการรวม วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย
1. นพ.เมธา อภวฒนกล กลมงานประสาทวทยา สถาบนประสาทวทยา
2. พญ.กาญจนา อนวงษ กลมงานประสาทวทยา สถาบนประสาทวทยา
3. นพ.สรตน ตนประเวช. สาขาวชาประสาทวทยา มหาวทยาลยเชยงใหม
4. รศ.นพ.พรชย สถรปญญา สาขาวชาประสาทวทยา มหาวทยาลยสงขลานครนทร
5. พอ.(พเศษ) โยธน ชนวลญช สาขาวชาประสาทวทยา โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา
6. พอ.(พเศษ) เจษฎา อดมมงคล สาขาวชาประสาทวทยา โรงพยาบาลพระมงกฎเกลา
7. นพ.ชศกด ลโมทย สาขาวชาประสาทวทยา โรงพยาบาลจฬาลงกรณ
8. นพ.ดำารงวทย สขะจนตนากาญจน กลมงานประสาทวทยา โรงพยาบาลราชวถ
9. พญ.สรกลยา พลผล กลมงานประสาทวทยา โรงพยาบาลราชวถ
10. ศ.นพ.กองเกยรต กณฑกนทรากร สาขาวชาประสาทวทยา มหาวทยาลยธรรมศาสตร รงสต
11. รศ.นพ.สมบต มงทวพงษา สาขาวชาประสาทวทยา มหาวทยาลยธรรมศาสตร รงสต
12. รศ.นพ.สมศกด เทยมเกา สาขาวชาประสาทวทยา มหาวทยาลยขอนแกน
13. รศ.พญ.นาราพร ประยรววฒน สาขาวชาประสาทวทยา คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล
14. รศ.พญ.วรพรรณ เสนาณรงค สาขาวชาประสาทวทยา คณะแพทยศาสตร ศรราชพยาบาล
15. ผศ.นพ.สพจน ตลยเดชานนท สาขาวชาประสาทวทยา คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด
คณะบรรณาธการ
ประธานวชาการสมาคมโรคลมชกแหงประเทศไทย
ประธานวชาการสมาคมหลอดเลอดสมองแหงประเทศไทย
ประธานวชาการชมรมสมองเสอมแหงประเทศไทย
ประธานวชาการชมรมโรคพารกนสนแหงประเทศไทย
ประธานวชาการชมรมศกษาโรคปวดศรษะ
ประธานวชาการชมรมประสาทสรรวทยา
ประธานวชาการชมรม Multiple Sclerosis
สำานกงานสมาคมประสาทวทยาแหงประเทศไทย
เลขท 2 อาคารเฉลมพระบารม 50 ป ซอยศนยวจย ถ.เพชรบรตดใหม หวยขวาง บางกะป
กรงเทพฯ 10320 E-mail : [email protected]
www.neurothai.org
คณะกรรมการบรหารสมาคมประสาทวทยาแหงประเทศไทย
สมยวาระ2556-2558
1. นพ.สมชาย โตวณะบตร นายกสมาคม
2. รศ.พญ.นาราพร ประยรววฒน อปนายกท 1
3. นพ.ไพโรจน บญคงชน อปนายกท 2 และเหรญญก
4. พญ.ทศนย ตนตฤทธศกด เลขาธการ
5. ศ.พญ.นจศร ชาญณรงค ประธานวชาการ
6. ผศ.นพ.สพจน ตลยาเดชานนท ประธานฝายพฒนาหลกสตร และกระบวนการฝกอบรมและการสอบ
แพทยประจำาบาน สาขาประสาทวทยา
7. ศ.นพ.กองเกยรต กณฑกนทรากร ประธานฝายวจย
8. ดร.นพ.จรงไทย เดชเทวพร ประธานฝายกจกรรมพเศษ
9. รศ.นพ.สมศกด เทยมเกา บรรณาธการ
10. พนเอก.นพ.สามารถ นธนนทน ประธานฝายสารสนเทศ และประชาสมพนธ
11. รศ.พญ.วรพรรณ เสนาณรงค ประธานฝายปฏคม
12. นพ.เจษฎา อดมมงคล นายทะเบยน
13. รศ.นพ.รงโรจน พทยศร กรรมการกลางและประธานตำาราประสาทวทยา
14. พญ.สญสณย พงษภกด กรรมการกลาง/ รองประธานวชาการ
15. นพ.ดำารงวทย สขะจนตนากาญจน กรรมการกลาง
ผแทนเขต
1. พญ.กนกวรรณ วชรศกดศลป ผแทนเขตภาคเหนอ
2. นพ.พรชย สถรปญญา ผแทนเขตภาคใต
3. นพ.วฑรย จนทโรทย ผแทนเขตภาคตะวนออก
4. นพ.อาคม อารยาวชานนท ผแทนเขตภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
คณะอนกรรมการฝายตาง ๆ
1. พญ.กาญจนา อนวงษ อนกรรมการฝายเลขาธการ
2. นพ.เมธา อภวฒนกล รองประธานฝายพฒนาหลกสตร และกระบวนการฝกอบรมและการสอบ
แพทยประจำาบาน สาขาประสาทวทยา
3. นพ.เอกราช เพมศร อนกรรมการฝายปฎคม
คณะกรรมการบรหารชมรมโรคพารกนสนไทย สมยวาระ พ.ศ. 2556-2558
1. รศ.นพ.รงโรจน พทยศร ประธานชมรม
2. นพ.อภชาต พศาลพงศ รองประธานชมรม
3. พนโท.นพ.ปานศร ไชยรงสฤษด ประธานวชาการ/เหรญญก
4. นพ.อครวฒ วรยเวชกล ประชาสมพนธ
5. นพ.ปรชญา ศรวานชภม เลขาธการชมรม
6. นพ.สมศกด ลพธกลธรรม ทปรกษา
7. พลตร.พญ.จตถนอม สวรรณเตมย ทปรกษา
8. นพ.ไพโรจน บญคงชน ทปรกษา
9. รศ.นพ.สมศกด เทยมเกา กรรมการ
10. พญ.ณฎลดา ลโมทย กรรมการ
11. ผศ.พญ.สวรรณา เศรษฐวชราวนช กรรมการ
12. นพ.อาคม อารยาวชานนท กรรมการ
13. นพ.วฑรย จนทรโรทย กรรมการ
14. พญ.สญสณย พงษภกด กรรมการ
15. พญ.ปรยา จาโกตา กรรมการ
16. นาวาโทหญงสธดา บญยะไวโรจน กรรมการ
17. ศ.นพ.กองเกยรต กณฑกนทรากร กรรมการ
18. นพ.ดำารงวทย สขะจนตนากาญจน กรรมการ
19. นพ.สรตน ตนประเวช กรรมการ
20. นพ.ประวณ โลหเลขา กรรมการ
คณะกรรมการบรหารชมรมศกษาโรคปวดศรษะ สมยวาระ พ.ศ. 2556-2558
1. รศ.พญ. ศวาพร จนทรกระจาง ประธาน
2. นพ.สมศกด ลพธกลธรรม รองประธาน คนท 1
3. นพ.สมชาย โตวณะบตร รองประธาน คนท 2
4. ศ.นพ.กมมนต พนธมจนดา ทปรกษา
5. นพ. สรตน ตนประเวช เลขานการ
6. พญ.เพชรรตน ดสตานนท เหรญญก
7. ศ.นพ.อนนต ศรเกยรตขจร ประธานฝายวชาการ
8. ผศ.นพ. ธนนทร อศววเชยรจนดา ประธานฝายวจยและพฒนา
9. ศ.นพ.วฒนชย โรจนวณชย นายทะเบยน
10. ดร.นพ.จรงไทย เดชเทวาพร ประชาสมพนธ
11. นพ. กรตกร วองไววาณชย ปฎคม
12. ศ.นพ.กองเกยรต กณฑกนทรากร กรรมการภาคกลาง
13. พญ.พาสร สทธนามสวรรณ กรรมการภาคกลาง
14. รศ.นพ.สมศกด เทยมเกา กรรมการภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
15. นพ.อาคม อารยาวชานนท กรรมการภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
16. นพ.สรตน ตนประเวช กรรมการภาคเหนอ
17. นพ.วชระ รตนชยสทธ กรรมการภาคเหนอ
18. รศ.นพ.คณตพงษ ปราบพาล กรรมการภาคใต\
19. พญ.กนกรตน สวรรณละออง กรรมการภาคใต
คณะกรรมการบรหารชมรมโรคเสนประสาทรวมกลามเนอและเวชศาสตรไฟฟาวนจฉย
สมยวาระ พ.ศ. 2556-2558
1. ศ.นพ.กองเกยรต กณฑกนทรากร ประธานชมรม
2. นพ.ณฐ พสธารชาต เลขาธการ
3. รศ.พญ.กนกวรรณ บญญพสฏฐ เหรญญก
4. ดร.นพ.จรงไทย เดชเทวพร ประธานวชาการ
คณะกรรมการบรหารชมรม MS สมยวาระ พ.ศ. 2556-2558
1. รศ.พญ.นาราพร ประยรววฒน ประธานชมรม
2. พญ.สสธร ศรโท เลชาธการ
3. นพ.เมธา อภวฒนากล เหรญญก
4. ดร.นพจรงไทย เดชเทวพร ประธานวชาการ
ชมรมการนอนหลบผดปกต สมยวาระ พ.ศ. 2556-2558
1. นพ. โยธน ชนวลญช ประธาน
2. นพ. วฒนชย โชตนยวตรกล รองประธาน
3. พญ. ลลลยา ธรรมประทานกล เลขาธการ
4. นพ. เจษฎา อดมมงคล เหรญญก
5. พญ. นนทพร ตยพนธ ประธานวชาการ
6. นพ. ทายาท ดสดจต นายทะเบยน
7. พญ. พาสร สทธนามสวรรณ ปฏคม
8. นพ. สมศกด ลพธกลธรรม กรรมการ
9. นพ. สพจน ตลยาเดชานนท กรรมการ
10. นพ. สมบต มงทวพงษา กรรมการ
11. นพ. นพนธ พวงวรนทร กรรมการ
12. นพ. สมชาย โตวณะบตร กรรมการ
13. นพ. คณตพงษ ปราบพาล กรรมการ
14. พญ. ดารกล พรศรนยม กรรมการ
15. นพ. ชศกด ลโมทย กรรมการ
บทบรรณาธการ
สวสดครบทานสมาชกสมาคมประสาทวทยาแหงประเทศไทยและผสนใจทกทานวารสารฉบบนเปนวารสาร
ฉบบแรกของคณะกรรมการบรหารสมาคมฯชดปจจบนผมไดเขามารบหนาทบรรณาธการหลกของวารสารสมาคมฯ
ซงถอวาเปนงานทมเกยรตอยางยงเพราะวารสารจะเปนเครองมอทสำาคญในการสอสารกบทานสมาชกและเปนสอ
ทสำาคญในการพฒนาองคความรดานประสาทวทยาและประสาทวทยาศาสตรตอสมาชกสมาคมฯเพอนแพทยทก
สาขาวชาทสนใจและทมสหสาขาวชาชพ
กองบรรณาธการครงนประกอบดวยคณาจารยจากหลายสถาบน เรามความตงใจวาจะทำาใหวารสารของ
สมาคม ฯ สามารถพมพเผยแพรความรดานประสาทวทยาและประสาทวทยาศาสตรอยางสมำาเสมอทก 3 เดอน
และจะผลกดนใหเปนวารสารระดบชาตโดยการสงเขาสระบบประเมนของThaiCitationIndex(TCI)ใหไดภายใน
4ปน
ผมหวงวาวารสารฉบบนจะเปนประโยชนตอสมาชกสมาคมฯกองบรรณาธการอยากไดความคดเหนขอเสนอ
แนะขอทวงตงจากทานสมาชกฯและผอานทกทานเพอใหวารสารสมาคมฯกอใหเกดประโยชนกบผอานทกทาน
และถาทานสมาชกสมาคมฯมความสนใจทจะเผยแพรบทความทางวชาการหรอดานอนๆทเปนประโยชนตอสมาชก
สมาคมฯขอเรยนเชญสงบทความไดทผมe-mail:[email protected]
สมศกด เทยมเกา
บรรณาธการ
คำาแนะนำาสำาหรบผนพนธในการสงบทความทางวชาการเพอรบการพจารณาลงในวารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย
(Thai Journal of Neurology)
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทยหรอ Thai
Journal of Neurology เปนวารสารทจดทำาขน เพอ
เผยแพรความรโรคทางระบบประสาทและความรทาง
ประสาทวทยาศาสตรในทกสาขาทเกยวของ เชน การ
เรยนร พฤตกรรมสารสนเทศความปวดจตเวชศาสตร
และอนๆตอสมาชกสมาคมฯแพทยสาขาวชาทเกยวของ
นกวทยาศาสตร ผสนใจดานประสาทวทยาศาสตร เปน
สอกลางระหวางสมาชกสมาคมฯและผสนใจ เผยแพร
ผลงานทางวชาการและผลงานวจยของสมาชกสมาคมฯ
แพทยประจำาบานและแพทยตอยอดดานประสาทวทยา
นกศกษาสาขาประสาทวทยาศาสตร และเพอพฒนา
องคความรใหม สงเสรมการศกษาตอเนอง โดยกอง
บรรณาธการสงวนสทธในการตรวจทางแกไขตนฉบบและ
พจารณาตพมพตามความเหมาะสมบทความทกประเภท
จะไดรบการพจารณาถงความถกตอง ความนาเชอถอ
ความนาสนใจตลอดจนความเหมาะสมของเนอหาจาก
ผทรงคณวฒจากในหรอนอกกองบรรณาธการ วารสารม
หลกเกณฑและคำาแนะนำาทวไปดงตอไปน
1. ประเภทของบทความบทความทจะไดรบการต
พมพในวารสารอาจเปนบทความประเภทใดประเภทหนง
ดงตอไปน
1.1 บทบรรณาธการ (Editorial)เปนบทความ
สนๆทบรรณาธการและผทรงคณวฒทกองบรรณาธการ
เหนสมควร เขยนแสดงความคดเหนในแงมมตางๆเกยว
กบบทความในวารสารหรอเรองทบคคลนนเชยวชาญ
1.2 บทความทวไป (General article) เปน
บทความวชาการดานประสาทวทยาและประสาท
วทยาศาสตรและสาขาวชาอนทเกยวของ
1.3 บทความปรทศน (Review article) เปน
บทความทเขยนจากการรวบรวมความรในเรองใดเรอง
หนงทางประสาทวทยาและประสาทวทยาศาสตร และ
สาขาวชาอนทเกยวของ ทผเขยนไดจากการอานและ
วเคราะหจากวารสารตาง ๆควรเปนบทความทรวบรวม
ความรใหม ๆ ทนาสนใจทผอานสามารถนำาไปประยกต
ไดโดยอาจมบทสรปหรอขอคดเหนของผเขยนดวยกได
1.4 นพนธตนฉบบ (Original article) เปนเรอง
รายงานผลการศกษาวจยทางประสาทวทยาและประสาท
วทยาศาสตร และสาขาวชาอนทเกยวของของผเขยนเอง
ประกอบดวยบทคดยอ บทนำา วสดและวธการ ผลการ
ศกษาสรปแบะวจารณผลการศกษาและเอกสารอางอง
1.5 ยอวารสาร (Journal reading) เปนเรองยอ
ของบทความทนาสนใจทางประสาทวทยาและประสาท
วทยาศาสตรและสาขาวชาอนทเกยวของ
1.6 วทยาการกาวหนา (Recent advance)
เปนบทความสน ๆ ทนาสนใจแสดงถงความร ความ
กาวหนาทางวชาการดานประสาทวทยาและประสาท
วทยาศาสตรและสาขาวชาอนทเกยวของ
1.7 จดหมายถงบรรณาธการ (Letter to the
editor) อาจเปนขอคดเหนเกยวกบบทความทตพมพไป
แลวในวารสารและกองบรรณาธการไดพจารณาเหนวาจะ
เปนประโยชนตอผอานทานอนหรออาจเปนผลการศกษา
การคนพบความรใหมๆทสนและสมบรณในตว
1.8 กรณศกษานาสนใจ (Interesting case)
เปนรายงานผปวยทนาสนใจหรอผปวยทมการวนจฉยท
พบไมบอยผอานจะไดเรยนรจากตวอยางผปวย
1.9 บทความอน ๆ ทกองบรรณาธการเหน
สมควรเผยแพร
2. การเตรยมตนฉบบ
2.1 ใหพมพตนฉบบในกระดาษขาวขนาดA 4
(8.5 x 11นว) โดยพมพหนาเดยวเวนระยะหางระหวาง
บรรทด2ชวง(doublespace)เหลอขอบกระดาษแตละ
ดานไมนอยกวา1นวและใสเลขหนากำากบไวทกหนา
2.2 หนาแรกประกอบดวย ชอเรอง ชอผเขยน
และสถานททำางานภาษาไทยและภาษาองกฤษ และ
ระบชอผเขยนทรบผดชอบในการตดตอ(corresponding
author) ไวใหชดเจนชอเรองควรสนและไดใจความตรง
ตามเนอเรอง
2.3 เนอเรองและการใชภาษาเนอเรองอาจเปน
ภาษาไทยหรอภาษาองกฤษถาเปนภาษาไทยใหยดหลก
พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถานและควรใชภาษาไทย
ใหมากทสดยกเวนคำาภาษาองกฤษทแปลแลวไดใจความ
ไมชดเจน
2.4 รปภาพและตาราง ใหพมพแยกตางหาก
หนาละ1รายการโดยมคำาอธบายรปภาพเขยนแยกไวตาง
หากรปภาพทใชถาเปนรปจรงใหใชรปถายขาว-ดำาขนาด
3”x5”ถาเปนภาพเขยนใหเขยนดวยหมกดำาบนกระดาษ
มนสขาวหรอเตรยมในรปแบบdigitalfileทมความคมชด
สง
2.5 นพนธตนฉบบใหเรยงลำาดบเนอหาดงน
บทคดยอภาษาไทยและภาษาองกฤษพรอม
คำาสำาคญ(Keyword)ไมเกน5คำาบทนำา(Introduction)
วสดและวธการ(MaterialandMethods)ผลการศกษา
(Results) สรปและวจารณผลการศกษา (Conclusion
andDiscussion) กตตกรรมประกาศ (Acknowledge-
ment)และเอกสารอางอง(References)
2.6 เอกสารอางองใชตามระบบVancouver’s
InternationalCommitteeofMedical Journal โดยใส
หมายเลขเรยงลำาดบทอางองในเนอเรอง (Superscript)
โดยบทความทมผเขยนจำานวน3คนหรอนอยกวาใหใส
ชอผเขยนทกคนถามากกวา3คนใหใสชอเฉพาะ3คน
แรกตามดวยอกษรetalดงตวอยาง
วารสารภาษาองกฤษ
LeelayuwatC,HollinsworthP,PummerS,etal.
Antibody reactivityprofiles following immunisation
withdiversepeptidesof thePERB11(MIC)family.
ClinExpImmunol1996;106:568-76.
วารสารทมบรรณาธการ
SolbergHe.Establishmentanduseofreference
valueswithanintroductiontostatisticaltechnique.
In:TietzNW,ed.FundamentalsofClinicalChemistry.
3rd.ed.Philadelphia:WBSaunders,1987:202-12.
3. การสงตนฉบบ
สงตนฉบบ 1 ชด ของบทความทกประเภทในรป
แบบไฟลเอกสารไปท อเมลลของ รศ.นพ.สมศกด เทยม
เกา [email protected]พรอมระบรายละเอยดเกยวกบ
โปรแกรมทใชและชอไฟลเอกสารของบทความใหละเอยด
และชดเจน
4. เงอนไขในการพมพ
4.1 เรองทสงมาลงพมพตองไมเคยตพมพหรอ
กำาลงรอตพมพในวารสารอนหากเคยนำาเสนอในทประชม
วชาการใดใหระบเปนเชงอรรถ(footnote)ไวในหนาแรก
ของบทความลขสทธในการพมพเผยแพรของบทความท
ไดรบการตพมพเปนของวารสาร
4.2 ขอความหรอขอคดเหนตางๆ เปนของผเขยน
บทความนน ๆ ไมใชความเหนของกองบรรณาธการหรอ
ของวารสารและไมใชความเหนของสมาคมประสาทวทยา
แหงประเทศไทย
4.3 สมาคมฯจะมอบวารสาร5เลมใหกบผเขยน
ทรบผดชอบในการตดตอเปนอภนนทนาการ
สารบญ
RECENT ADVANCE
AUTOIMMUNE ENCEPHALITIS
1ORIGINAL ARTICLE
REVERSIBLE ISOLATED SPLENIAL LESION SYNDROME,
THE FIRST CASE REPORT IN THAILAND.
9NON-NEUROLOGICAL COMPLICATIONS OF HOSPITALIZED ISCHEMIC
STROKE PATIENTS IN THAILAND
15TOPIC REVIEW
สมนไพรใชกบโรคพารคนสน เกา-ใหม ไดประโยชนจรงหรอ?25
INTERESTING CASE
UNILATERAL HAND ATROPHY
39JOURNAL READING
RAPID BLOOD-PRESSURE LOWERING IN PATIENTS WITH ACUTE
INTRACEREBRAL HEMORRHAGE
45FAQ
คำาถามทพบบอยในโรคลมชก48
นานาสาระ
การพฒนาการรกษาโรคลมชกในภาคอสาน ประเทศไทย51
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 1
AUTOIMMUNE ENCEPHALITIS
เมธา อภวฒนากล
เมธา อภวฒนากล
กลมงานประสาทวทยา สถาบนประสาทวทยา
ภาวะสมองอกเสบจากภาวะภมคมกนทผดปกต
เปนการอกเสบของเนอสมองสวนใดสวนหนงหรอทกสวน
โดยการอกเสบเหลานเกดจากภมคมกนทงในรปแบบ
antibodyหรอTcellmediatedcytotoxicityทำาใหการ
ทำางานของสมองสวนนนเสยไปหรอมการทำาลายของเนอ
สมองและความผดปกตของภมคมกนดงกลาวนนอาจ
เกดจากการเหนยวนำาของเนองอกหรอภาวะการตดเชอ
แตจะตองไมอธบายจากผลของเนองอกโดยตรงหรอม
การตดเชอในระบบประสาทสวนกลางโดยตรง
ความผดปกตของระบบภมคมกนทมผลตอระบบ
ประสาทสวนกลางแบงออกไดเปน2กลมคอ
1. ภมคมกนทผดปกตมผลตอแอนตเจนทอยบน
ผวของเซลหรอโปรตนทเกยวของกบการสอประสาทใน
ระบบประสาทสวนกลาง (autoantibody against cell
surfaceorsynapticprotein)
เนองจากแอนตบอดทผดปกตเขาจบกบแอนตเจน
ทอยบนผวเซล เชน receptor ชนดตาง ๆ มผลใหม
การทำาลายหรอการทำางานของ receptor ชนดนนผด
ปกต จงถอวาแอนตบอดดงกลาวเปนตวกอโรคโดยตรง
(pathogenic antibody) ซงเปนชนดทพบไดบอยทสด
ในเวชปฏบตแอนตบอดทเกดขนอาจพบรวมกบเนองอก
หรอไมกได(paraneoplasticหรอnonparaneoplastic)
มกพบในผปวยอายนอยกวาและมกตอบสนองดตอการ
รกษาโรคทจดอยในกลมนไดแก
1.1Anti-NMDAreceptorencephalitis
1.2Anti-VGKC complex encephalitis
(Lgi1,Caspr2)
1.3 Anti-GABABreceptorencephalitis
1.4Anti-AMPAreceptorencephalitis
1.5Anti-glycinereceptorencephalitis
2. ภมคมกนผดปกตตอองคประกอบภายในเซล
ประสาทในระบบประสาทสวนกลาง (autoantibody to
intracellularantigen)
แอนตบอดทตรวจพบไมไดกอใหเกดโรคโดยตรงแต
เปนตวบงชการทำางานของcytotoxicTcellแอนตบอด
ในกลมนมกพบในผปวยสงอายและมกพบรวมกบมะเรง
RECENT ADVANCE
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 20142
เสมอผลการรกษามกจะไมดเหมอนกบกลมแรกโรคทจด
อยในกลมนไดแก
2.1 ANNA-1(anti-Hu)encephalitis
2.2ANNA-2(anti-Ri)encephalitis
2.3 Anti-CRMP5encephalitis
2.4Anti-Ma2encephalitis
2.5Anti-GADencephalitis
พยาธกำาเนดของโรค
สาเหตทรางกายสรางภมคมกนผดปกต(autoanti-
body)หรอการมTcellทเขาทำาลายเนอเยอตนเอง(au-
toreactiveTcell)ยงไมทราบแนชดทงหมดสวนหนงเกด
จากปจจยเสยงทางพนธกรรม(geneticsusceptibility)
รวมกบการมตวกระตนจากปจจยสงแวดลอมทงภายใน
หรอภายนอกผปวยเอง เชนภาวะตดเชอมะเรงทำาให
สภาวะselftoleranceเสยไป
ปกตในรางกายมนษยจะมกระบวนการตรวจสอบ
เนอเยอตางๆ ของตามอวยวะของรางกายตลอดเวลาเพอ
หาวามโปรตนหรอองคประกอบอนทเปนสงแปลกปลอม
องรางกายหรอไม การตรวจสอบดงการกระทำาโดยden-
dritic cell ทจะเคลอนทไปตามอวยวะตาง ๆ เนองอก
หรอมะเรง จดเปนสงแปลกปลอมแบบหนง เมอ den-
dritic cell ตรวจพบเนองอกดงกลาวกจะเขาจบกน
หรอในสภาวะปกตเนองอกเหลานนมกจะมการตาย
ของเซลบางสวน เมอเซลนนตายหรอถกจบกน กจะถก
dendritic cell ยอยสลายเหลอเปน peptide เพอเขาส
กระบวนการ presentation ตอ helper T cell รวมกบ
MHCClass Iบนผวของdendriticcell (กระบวนการน
เรยกวาcrosspresentation)helperTcellกจะกระตน
Bcellใหเจรญเตบโตไปเปนplasmacellเพอสรางpatho-
logicantibodyตอไปโดยantibodyทถกสรางขนมความ
จำาเพาะตอantigenทมากระตนซงในเนองอกเหลานมกจะ
มโปรตนหรอantigenทเหมอนกบเนอเยอปกตเชนอาจม
NMDAreceptorexpressionบนผวของเนองอกรงไขดง
นนantibodyทเกดขนกจะไปจบกบNMDAreceptorใน
เนอสมองแลวกอใหเกดโรคเกดขน แตถา antibodyนน
จำาเพาะกบantigenซงปกตจะอยภายในเซลเชนANNA-1
antigenซงในภาวะปกตantibodyจะไมสามารถผานcell
membraneจนเขาไปจบกบantigenนนไดantibodyตว
นนกจะไมใชสาเหตการเกดโรคนอกจากนhelperTcell
ยงกระตน cytotoxic T cell ใหทำางานไดดยงขน และม
ความจำาเพาะตอสงแปลกปลอม(เนองอก)นนcytotoxic
T cell นเองทจะเขาทำาลายเนอเยอปกต เชนเซลประสาท
แลวทำาใหเกดโรคเกดขน
รายละเอยดของในแตละโรคมดงน
1. โรคAnti-NMDAreceptorencephalitis
N-methyl-D-aspartate (NMDA) receptor เปน
receptorทกระจายอยในระบบประสาทสวนกลาง โดย
เฉพาะอยางยงทสมองสวนฮปโปแคมปส(hippocampus)
สมองสวนหนา (frontal lobe)และซรเบลลม (cerebel-
lum) โดยNMDA receptor จะอาศยสารสอประสาท
glutamateเปนตวกระตนมหนาทเกยวของกบการเรยนร
และความจำาโดยreceptorชนดนจะประกอบดวยNR1
2subunitsและNR22subunitsจดเรยงตวกนเปนion
channel1ในภาวะrestingstateของmembranepoten-
tialบรเวณดานในของionchannelนจะมMg2+ขวางท
channelไวไมใหCa2+หรอNa+ผานเขามาไดการเปด
ของionchannelชนดนมลกษณะพเศษคอจะตองอาศย
การจบของglutamateทNR2subunitและglycineท
NR1 subunit เมอม depolarization เกดขนMg2+จะ
หลดออกทำาใหCa2+หรอNa+สามารถผานเขามาได
มากยงขนและเกดactionpotentialตอไปไดสภาวะท
ทำาให receptor ชนดนทำางานผดปกตจะทำาใหเกดภาวะ
ชกอาการทางจตและการเคลอนไหวผดปกตได
Anti-NMDARencephalitisไดรายงานครงแรกใน
ผปวยหญงกลมหนงทอายนอยมอาการทางจตเวชนำามา
กอนตอมามชก ซมลงและมการเคลอนไหวทผดปกต
โดยเฉพาะอยางยงทบรเวณใบหนาและปาก (orofacial
dyskinesia)จนในทสดมอาการหายใจไดนอยกวาปกต
(hypoventilation) สวนใหญจะตรวจพบรวมกบเนอ
งอก teratomaทรงไข เมอนำานำาไขสนหลงไปตรวจเพม
เตมจงพบวาผปวยกลมนมantibody(IgG)ตอNMDA
receptor2หลงจากนนอก2ปกมรายงานผปวยจำานวน
100คนทไดรบการวนจฉยทเปนโรคนจากกลมวจยกลม
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 3
เดยวกนไดอธบายลกษณะอาการและการดำาเนนโรคน3
หลงจากทมการรายงานฉบบนออกมากมรายงานโรคน
จากทวโลก4-6 และปจจบนถอเปนโรคสมองอกเสบจาก
ภมคมกนผดปกตทพบมากทสด
ขอมลของโรคนมรวบรวมไวจำานวนผปวย577คน
ไดตพมพในป2013ซงถอวาเปนขอมลทมจำานวนผปวย
มากทสดจงจะขออางองจากบทความน6โรคนสวนใหญ
มกพบในผหญง(ประมาณรอยละ80)อายทเกดโรคเฉลย
ท21ป(อาจพบไดตงแต8เดอนจนถง85ป)มากกวา
รอยละ50มกเกดในชวงอาย18-45ปประมาณรอยละ
37ของผปวยมกเกดโรคกอนอาย 18ป และประมาณ
รอยละ 5พบในชวงอายมากกวา 45ป ถาดจากกลม
อายทนอยกวา12ปหรอมากกวา45ปอตราสวนของ
ผชายจะพบไดสงขนแตอยางไรกตามกจะพบในผหญง
มากกวาในทกชวงอายในผหญงจะมโอกาสพบเนองอก
รวมดวยมากกวาและจะพบในชวงอาย12-45ปโดยเนอ
งอกทพบสวนใหญ(ประมาณรอยละ94)เปนชนดter-
atomaของรงไขในผชายพบเนองอกไดนอยกวารอยละ
10เนองอกชนดอนทอาจพบรวมไดเชนมะเรงปอดมะเรง
เตานมมะเรงรงไขมะเรงตอมไทรอยดและมะเรงตบออน
โดยในบทความนพบเนองอกteratomaประมาณรอยละ
45ในคนเชอชาตเอเซยจากประสบการณผเขยนเองใน
คนไทยพบเนองอกไดนอยกวากลมCaucasian
ลกษณะอาการทางคลนกของโรคนจะมการดำาเนน
โรคทคอนขางมรปแบบเฉพาะ แตอยางไรกดผปวยบาง
รายอาจมอาการแสดงทแตกตางออกไปในผใหญพบวาจะ
มอาการแสดงในดานพฤตกรรมและcognitiveทผดปกต
ประมาณรอยละ65และเปนอาการเรมตนทพบบอยทสด
ผปวยอาจจะมอาการหลงผด เหนภาพหลอนหแววบาง
รายมอาการซมเศราหรอพฤตกรรมกาวราวหลงลมทำางาน
ทตองใชความคดไมได หลงจากนนภายใน 4 สปดาหผ
ปวยจะมอาการอนๆตามมาคอชกชงเปนไดทง focal
หรอ generalized การเคลอนไหวผดปกต โดยเฉพาะท
บรเวณใบหนาและรอบปาก(orofacialdyskinesia)หรอ
มลกษณะการบดเกรงของกลามเนอ(dystonia)หรอแขน
ขาเคลอนไหวนอย (catatonia) ระบบประสาทอตโนมต
ทำางานผดปกต มกจะพบวาการเตนของหวใจจะเรวและ
ชาสลบกนไปบางรายจะมผลตอความดนโลหตรวมดวย
อาจมไขตำา ๆ รวมดวยได หายใจผดปกต (central hy-
poventilation) สำาหรบในเดก อาการเรมตนทพบไดบอย
คอชกและการเคลอนไหวทผดปกตอยางไรกดภายใน4
สปดาหผปวยกจะมอาการอน ๆตามมาเหมอนในผใหญ
ลกษณะพฤตกรรมทผดปกตในเดกอาจมลกษณะของ
tempertantrumกาวราวผดปกตเรยนหนงสอไมไดรสก
กระวนกระวายอยตลอดเวลาพดเสยงผดปกตถาไมไดรบ
การรกษาผปวยกจะซมลงจนถงโคมา อาการอนๆทพบ
ไดนอยเชน cerebellar ataxiaหรอแขนขาออนแรงครง
ซกหรอaphasiaมกจะพบในเดกมากกวาผใหญ
การตรวจทางหองปฏบตการพบวาMRIbrainพบ
ความผดปกตไดประมาณครงหนง ถาพบความผดปกต
มกจะพบทบรเวณmedialtemporallobeมากกวาfron-
tallobeการตรวจนำาไขสนหลงอาจพบวามเซลมากกวา
ปกตหรอโปรตนสงเลกนอยการตรวจพบAnti-NMDAre-
ceptorantibodyจะพบในCSFไดมากกวาserumจาก
งานวจยพบวาการตรวจคCSFพรอมserumจะพบวา
สามารถตรวจพบantibodyไดรอยละ100เมอเทยบกบ
serumทพบรอยละ85อยางไรกดผเขยนแนะนำาวาควร
สงserumคกบCSFเนองจากมรายงานวาanti-NMDA
antibodyชนดทเปนIgMและIgAซงมกจะพบตามหลง
การตดเชอHerpesจะตรวจพบในserumมากกวาCSF7
สำาหรบการตรวจคลนไฟฟาสมองจะพบความผดปกตได
ประมาณรอยละ90โดยสวนใหญมกจะพบgeneralized
หรอslowwaveแตมลกษณะของEEGทรายงานวาม
ลกษณะเฉพาะกบโรคนคอextremedeltabrushซงพบ
ประมาณรอยละ21และพบวาสมพนธกบระยะเวลาของ
การนอนโรงพยาบาลทนานขน และmodifiedRankin
Scale(mRS)ทสงกวา8
ผลการตอบสนองตอการรกษาพบวาการรกษาดวย
แนวทางแรกนนคอplasmapheresisหรอIVIgรวมกบ
การใหMethylprednisoloneทางหลอดเลอดดำาจะตอบ
สนองไดดประมาณรอยละ50ภายใน4สปดาหหลงการ
รกษา ในกรณทพบเนองอกและทำาการตดเนองอกนน
ออกจะถอเปนการรกษาทมการพยากรณโรคทด ในชวง
ประมาณ24 เดอนหลงใหการรกษาแบบแนวทางแรก
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 20144
พบวามากกวารอยละ70มผลลพธทด (mRS≤2) ใน
กลมทไมตอบสนองตอการรกษาดวยแนวทางแรกและ
ใหการรกษาดวยแนวทางทสอง(rituximabหรอcyclo-
phosphamide)จะมพยากรณโรคทดกวากลมทไมไดรบ
การรกษาดวยแนวทางทสองตอ
2. โรค Anti-VGKC complex encephalitis
(Lgi1,Caspr2)9,10
Leucine-richglioma-inactivated1(Lgi-1)เปน
secretedneuronalproteinซงจะทำาปฏกรยาระหวาง
ADAM23ทบรเวณpresynapticกบADAM22ทบรเวณ
postsynapticโดยcomplexนจะอยใกลกบpotassium
channel(Kv1)ภาวะทมmutationของLgi1ทำาใหเกด
autosomal-dominantlateraltemporallobeepilepsy
(ADLTE) ซงจะมปญหาเกยวกบการมหแววหรอภาพ
หลอนรวมดวย
สภาวะทมภมคมกนผดปกตตอLgi1พบวาผปวย
จะมภาวะชกและlimbicencephalitisในบางรายจะม
อาการหลงลมซงจะแตกตางจาก neurodegenerative
disease คอ อาการจะเปนเรว (rapid progressive
dementia)และอาจพบmyoclonusรวมดวยซงจำาเปน
จะตองแยกจากโรค Creutzfeldt-Jakob disease11
นอกจากนผปวยอาจจะมอาการชกซงมลกษณะเฉพาะ
คอ faciobrachialdystonic seizure (FBDS)12ซงเปน
ลกษณะของdystonic seizureสน ๆมกจะเปนทหนา
และแขนดานเดยวกน โดยมกจะมอาการชกแบบนนำา
มากอนทจะเกดอาการหลงลมและสบสนและมกพบรวม
กบระดบโซเดยมในเลอดตำาการตรวจMRIbrainมกพบ
ความผดปกตทmedialtemporallobeภาวะชกดงกลาว
ตอบสนองดตอการใชยา immunotherapies รวมกบยา
กนชกและอาจปองกนการเกดภาวะencephalopathy
ตามมาได
Caspr2เปนโปรตนในตระกลneurexinซงมความ
สำาคญคอทำาใหเกดการปฏสมพนธระหวางเซล และม
บทบาทในการทำาให VGKC รวมกนอยทบรเวณ juxta-
paranodal ของmyelinated axon และพบทบรเวณ
hippocampusและcerebellumสภาวะทมภมคมกนผด
ปกตตอCaspr2จะกอใหเกดencephalitisหรอperiph-
eralnervehyperexcitability(neuromyotonia)หรอการ
ทพบรวมกนกบCNSและPNS(Morvansyndrome)
ในผปวยกลมนทงหมด อาจพบ tumor รวมดวย
ประมาณรอยละ 3313 มกจะเปน adenocarcinoma
บางรายงานกลาววามกเปน monophasic แตจาก
ประสบการณของผเชยวชาญดานน(oralcommunica-
tion)และจากประสบการณผเขยนเองพบวามrelapse
ไดและตอบสนองดตอการใหsteroid
3. โรคAnti-GABABreceptorencephalitis14,15
γ-aminobutyric acid B receptor เปน inhibi-toryreceptorทพบในระบบประสาทสวนกลางผปวยทม
ภมคมกนทผดปกตตอreceptorชนดนจะมอาการชกเปน
ลกษณะอาการเดน และมกจะเปนอาการนำาของผปวย
และจะมอาการหลงลมสบสนหรอการกเหตความจำาเสอม
(confabulation)ตามมามสวนนอยทอาจมอาการataxia
หรอopsoclonus-myoclonussyndromeการตรวจทาง
หองปฏบตการอาจพบรวมกบautoantibodyกลมอนเชน
GAD65,NMDAreceptorหรอSOX1ผปวยกลมนจะพบ
smallcelllungcancerไดประมาณรอยละ50การรกษา
ดวยimmunotherapyไดผลประมาณรอยละ80
4. โรคAnti-AMPAreceptorencephalitis16
α - a m i n o - 3 - h y d r o x y - 5 - m e t h y l - 4 -
isoxazolepropionic acid receptor (AMPAR) เปน
glutamate receptor subtypeทมความสำาคญในเรอง
ความจำาการเรยนรและการทำางานทผดปกตอาจกอให
เกดภาวะชก มรายงานของผปวยในโรคนนอย ผปวย
สวนใหญจะมอาการในกลม limbicencephalitisและ
มกจะพบเนองอกรวมดวย ไดแก เนองอกของปอด เตา
นมและตอมไธมสมกจะตอบสนองตอการรกษาดวยยา
immunotherapyแตมกจะมrelapseไดสง
5. โรคAnti-Glycinereceptorencephalitis17
Glycinereceptorเปนinhibitoryreceptorทพบใน
บรเวณbrainstemและspinalcordอาการสวนใหญจะ
มาดวยอาการเกรงของกลามเนอโดยเฉพาะอยางยงกลาม
เนอบรเวณแกนกลาง (axialmuscles) เปนลกษณะของ
stiff-person syndromeซงอาจพฒนาไปเปนprogres-
siveencephalomyelitiswith rigidityandmyoclonus
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 5
(PERM)18หรอมอาการของexaggeratestartleเนองอกท
อาจพบรวมไดเชนเนองอกปอดตอมไธมสและHodgkin
lymphoma
6. โรคANNA-1encephalitis19-21
พบ limbic encephalitis ไดประมาณรอยละ20
โดยมกจะพบในผปวยสงอายมประวตสบบหร สำาหรบ
อาการอนๆ ทางระบบประสาททพบไดแกsensorimotor
neuropathyหรอgastrointestinal dysmotility ผปวย
กลมนมกพบรวมกบsmallcelllungcancer
7. โรคANNA-2encephalitis22,23
สวนใหญผปวยกลมนมกจะมอาการแสดงของกาน
สมองททำางานผดปกตมากกวาเชนopsoclonus-myo-
clonusหรอlaryngospasmหรอcerebellarsyndrome
มสวนนอยทมอาการของlimbicencephalitisเนองอกท
พบรวมไดบอยคอเนองอกปอดหรอเตานม
8. โรคAnti-CRMP5encephalitis24
ผปวยมกมอาการแสดงของเสนประสาททำางานผด
ปกต หรอระบบประสาทอตโนมตทำางานผดปกต บาง
รายจะมอาการเคลอนไหวผดปกต (chorea)25หรอเสน
ประสาทสมองทำางานผดปกต สวนนอยอาจพบ limbic
encephalitis เนองอกทพบรวมไดบอยคอ small cell
lungcancerหรอthymoma
9. โรคAnti-Ma2encephalitis26
มกพบในผปวยชาย ทมอาการของ limbic หรอ
brainstemencephalitisพบรวมกบเนองอกอณฑะ
10.โรคAnti-GADencephalitis27,28
Glutamicaciddecarboxylaseเปนrate-limiting
enzyme ใชสำาหรบการสรางγ-aminobutyric acid(GABA)ซงเปน inhibitoryneurotransmitterทสำาคญ
ทสดในระบบประสาทสวนกลางโดยสวนใหญผปวยทม
ภมคมกนตอโปรตนชนดนมกจะมาแสดงอาการของstiff-
person syndromeบางสวนอาจมอาการ cerebellar
ataxiaหรอparkinsonismหรอlimbicencephalitisซง
บางรายอาจมาแสดงดวยchronicrefractoryepilepsy
ได29สำาหรบnon-neurologicaldiseaseทพบไดบอยคอ
TypeIdiabetesmellitus
การวนจฉยแยกโรค
อาการและอาการแสดงของผปวยกลมนมกจะม
อาการชก หลงลม สบสน ซงบางครงแยกจากสาเหต
อนไดยาก เชน ภาวะสมองอกเสบจากการตดเชอไวรส
หรอ Prion diseaseหรอการทำางานของสมองผดปกต
จากความผดสมดลของสารนำา เกลอแร หรอการไดรบ
ยาหรอสารพษบางชนด สงทสำาคญทสดในการชบงวา
ผปวยรายนอาจมสาเหตจากภาวะภมคมกนผดปกตคอ
1.การมอาการแสดงของระบบประสาททผดปกตมากกวา
1 ระบบ (multi-axial involvement) เชน การมภาวะ
limbic encephalitis รวมกบperipheral neuropathy
2. ผปวยมประวตอดต หรอมประวตโรคทเกยวของกบ
ระบบภมคมกนในอวยวะอนเชนมภาวะlimbicencepha-
litis รวมกบการมประวตอดตของโรคHashimoto thy-
roiditis3.ผปวยมประวตครอบครวเปนโรคเกยวกบระบบ
ภมคมกนทำางานผดปกตหรอมประวตมะเรงในครอบครว
การตรวจทางหองปฏบตการ
การตรวจทางหองปฏบตการพนฐานกมความสำาคญ
เชนกนอาจชวยในการวนจฉยโรคหรอใชในการประเมน
ภาวะแทรกซอนหลงใหการรกษาไดเชนCBCการตรวจ
พบภาวะซดอาจหมายความถงการมchronicbloodloss
จากcolon cancer ในผปวยทมอาการของ limbic en-
cephalitisหรอการดระดบmeancorpuscularvolume
(MCV)จะชวยประเมนระดบยาของazathioprineและ
ใชในการประเมนวาระดบของยาazathioprineถงthera-
peuticlevelหรอไมโดยทวไปถาระดบMCVเพมขนจาก
baselineรอยละ5ถอวาระดบยาazathioprineถงระดบ
ทเหมาะสมหรอการดระดบwhitebloodcellเพอตดตาม
ภาวะเปนพษจากยาazathioprineทอาจทำาใหเกดagran-
ulocytosis ได การตรวจพบระดบโซเดยมในเลอดตำา
ในผปวยทมอาการชก อาจเปนสาเหตโดยตรงใหเกดชก
หรอเปนอาการนำากอนจะเกด limbic encephalitis จาก
Anti-Lgi1encephalitisได
สำาหรบการตรวจหาspecificneuronalantibody
นน แนะนำาใหสงรวมกนระหวาง serum และ CSF
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 20146
เนองจากในบางโรคเชน Anti-NMDA receptor en-
cephalitis จะมโอกาสตรวจพบantibody ในCSF ได
มากกวาในserumแตในขณะทAnti-VGKCcomplex
encephalitis จะมโอกาสพบ antibody ใน serum
มากกวาในCSFการตรวจหาantibodyแนะนำาสงเปน
panelscreeningเนองจากอาการlimbicencephalitis
อาจเปนไดจากantibodyชนดใดกได
CSF profile อาจพบpleocytosis มกเปน lym-
phocyte โดดเดน โปรตนอาจสงไดแตระดบนำาตาลใน
CSF เมอเทยบกบ serumมกจะปกต ถาพบระดบนำา
ตาลตำาใหนกถงภาวะการตดเชอโดยเฉพาะอยางยงจาก
bacteriaหรอtuberculosisมากกวา
การตรวจดวยMRIbrainมกพบความผดปกตได
ประมาณรอยละ 50-80 ขนกบชนดของโรคและระยะ
เวลาททำาMRIกบชวงเวลาทเกดโรคสวนใหญมกจะพบ
รอยโรคทบรเวณmedialtemporallobe
การหาเนองอกทเกยวของขนกบชนดของantibody
ทพบในผปวยรายนน ๆ ชนดและวธการหาเนองอกใน
ตารางท1
ตารางท1 แสดงRecommendationofscreeningtestfortypeoftumor.30
Typeoftumor Recommendationforscreening(sensitivity)
1.Smallcelllungcancer(SCLC)
2.Thymoma
3.Breastcancer
4.Ovariantumor(dependonexpectedtumoraccordingtoantibodyprofiles)4.1Teratoma
4.2Carcinoma
5.Testiculartumor
6.Classicalparaneoplasticdiseasewithdeterioratingneurologicaldeficit,butnoantibodieswerefound.
7. Initial screening negative in patientwithparaneoplasticdiseasewithpositiveantibody
ThoracicX-ray(43%)X-ray+CTthorax(80-84%)
CTthorax(75-88%)
Mammography(83%inpatientwithPCA-1positive),followedbyMRI-breast
4.1TransvaginalUS(79%),CTpelvis(93%),MRIpelvis(96%)4.2 TransvaginalUS (89%),CT pelvis (85%),MRI pelvis(89%).IfPCA-1positivewithworseningneurologicaldeficit,especially in post-menopausalwomen and screening formalignancy negative, surgical exploration and removal ofovarieshasbeensuggested.
UStestis(72%),tissuebiopsyororchiectomy(unilateralorbilateral)issuggestedinyoungmalepatients(<50yrs)withanti-Ma2anddeterioratingneurologicaldiseasewithmicro-calcificationonUS.
Screeningaccordingtomostlikelysite,riskfactorsandagewith conventionalmethod. If negative suggest total-bodyFDG-PET.
Repeat screening after 3-6months, followed by regularscreeningevery6monthsfor4years.ForLEMS,2yearsissufficient.X-rayorbloodtestisnotreliable.
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 7
การรกษา
เนองจากยงไมมขอมลทเปน clinical trial ในโรค
กลมนขอมลสวนใหญรวบรวมจากcasereportsและ
expertopinionสำาหรบโรคautoimmuneencephalitis
ทมสาเหตจากAnti-NMDA receptor encephalitisม
retrospectivestudyซงมจำานวนผปวยกลมนมากทสด
ดงนนการรกษาทกลาวไวในทน จะสรปใหเปนแนวทาง
ดงตอไปน
1. การรกษาในระยะเฉยบพลน
จดประสงคเพอลดกระบวนการอกเสบทเกดขนลด
การกระตนของสารทเกยวของกบกระบวนการอกเสบ
และปองกนการทำาลายเซลประสาทเพมโดยมการรกษา
อย2รปแบบ
1.1 การให high dose steroid แนะนำาให
intravenousMethylprednisolone 1gตอวนตดตอ
กน5วนโดยใหยาในเวลา4-6ชวโมงไมแนะนำาการให
ยาเรวเนองจากมรายงานการเกดposteriorreversible
encephalopathysyndrome(PRES)โดยเฉพาะอยาง
ยงในผปวยโรคautoimmunediseaseหรอมunderlying
hypertensionอยเดม31steroidจะชวยลดการอกเสบท
เกดขนลดการสรางสารทเกยวของกบการอกเสบ
1.2Immunodepletiontherapy
การรกษาโดยวธนจะไดผลดกบautoimmune
encephalitisทมสาเหตจากภมคมกนผดปกตทมผลตอ
แอนตเจนทอยบนผวของเซลหรอโปรตนทเกยวของกบ
การสอประสาทในระบบประสาทสวนกลาง (autoanti-
bodyagainstcellsurfaceorsynapticprotein)
Plasmapheresis หรอ IVIg ยงไมมขอมล
วาการรกษาชนดใดจะไดประสทธผลสงกวาขนกบอาการ
ของผปวยและศกยภาพของโรงพยาบาลนนๆ หรอความ
เชยวชาญของบคลากรทางการแพทยในการดแลผปวย
ขณะใหการรกษาสำาหรบplasmapheresis ใหใช re-
placementfluidประมาณ45-55ml/kg5-7cyclesหาง
กนอยางนอย24ชวโมงตอcycleหรอวนเวนวนสำาหรบ
IVIgใหขนาด0.4g/kg/dayจำานวน5วน
1.3 Cyclophosphamide มขอมลสำาหรบ
Anti-NMDAreceptorencephalitisทไมตอบสนองตอ
การใชยาในขนท1แนะนำาการใชยาชนดนเปนยาในขนท
2แนะนำาการใหในรปแบบpulsecyclophosphamide
เหมอนกบการรกษาในSLE
2. การรกษาในระยะยาว
2.1 ในกรณทพบเนองอกทอาจมความสมพนธ
กบการเกดโรคใหรกษาเนองอกชนดนนควบคไปกบการ
รกษาทาง immunotherapy เนองจากมขอมลชดเจนวา
จะชวยลดการกลบเปนซำาและมโอกาสทจะหายคนใกล
เคยงปกตมากกวากลมทไมสามารถรกษาเนองอกควบค
กนไป
2.2 Immunosuppressivedrugยงไมมขอมล
ถงชนดของยาระยะเวลาของการใชยาขอแนะนำาจากผ
เชยวชาญคอใหยาprednisoloneหรอsteroidsparing
drugเชนazathioprineอยางนอย1-2ป
References1. WaxmanEA,LynchDR.N-methyl-D-aspartatereceptor
subtypes:multiplerolesinexcitotoxicityandneurological
disease.TheNeuroscientist2005;11:37-49.
2. VitalianiR,MasonW,AncesB,ZwerdlingT, JiangZ,
Dalmau J. Paraneoplastic encephalitis, psychiatric
symptoms, and hypoventilation in ovarian teratoma.
AnnalsofNeurology2005;58:594-604.
3. DalmauJ,GleichmanAJ,HughesEG,etal.Anti-NMDA-
receptorencephalitis:caseseriesandanalysisof the
effectsofantibodies.LancetNeurology2008;7:1091-8.
4. IizukaT,SakaiF,IdeT,etal.Anti-NMDAreceptoren-
cephalitis in Japan: long-termoutcomewithout tumor
removal.Neurology2008;70:504-11.
5. IraniSR,BeraK,WatersP,etal.N-methyl-D-aspartate
antibody encephalitis: temporal progression of clini-
cal andparaclinical observations in apredominantly
non-paraneoplastic disorder of both sexes. Brain
2010;133:1655-67.
6. TitulaerMJ,McCrackenL,GabilondoI,etal.Treatment
andprognosticfactorsforlong-termoutcomeinpatients
withanti-NMDAreceptorencephalitis:anobservational
cohortstudy.LancetNeurology2013;12:157-65.
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 20148
7. PrussH,FinkeC,HoltjeM,etal.N-methyl-D-aspartate
receptorantibodiesinherpessimplexencephalitis.An-
nalsofNeurology2012;72:902-11.
8. SchmittSE,PargeonK,FrechetteES,HirschLJ,Dal-
mauJ,FriedmanD.Extremedeltabrush:auniqueEEG
patterninadultswithanti-NMDAreceptorencephalitis.
Neurology2012;79:1094-100.
9. LaiM,HuijbersMG,LancasterE,etal.Investigationof
LGI1 as the antigen in limbic encephalitis previously
attributedtopotassiumchannels:acaseseries.Lancet
Neurology2010;9:776-85.
10. LancasterE,HuijbersMG,BarV,etal.Investigationsof
caspr2,anautoantigenofencephalitisandneuromyo-
tonia.AnnalsofNeurology2011;69:303-11.
11. GeschwindMD,TanKM,LennonVA,etal.Voltage-gated
potassiumchannelautoimmunitymimickingcreutzfeldt-
jakobdisease.ArchivesofNeurology2008;65:1341-6.
12. IraniSR,MichellAW,LangB,etal.Faciobrachialdys-
tonicseizuresprecedeLgi1antibodylimbicencephalitis.
AnnalsofNeurology2011;69:892-900.
13. TanKM,LennonVA,KleinCJ,BoeveBF,PittockSJ.
Clinicalspectrumofvoltage-gatedpotassiumchannel
autoimmunity.Neurology2008;70:1883-90.
14. Lancaster E, LaiM, PengX, et al. Antibodies to the
GABA(B)receptorinlimbicencephalitiswithseizures:
caseseriesandcharacterisationoftheantigen.Lancet
Neurology2010;9:67-76.
15. HoftbergerR,TitulaerMJ,SabaterL,etal.Encephalitis
andGABABreceptorantibodies:novelfindingsinanew
caseseriesof20patients.Neurology2013;81:1500-6.
16. LaiM,HughesEG,PengX,etal.AMPAreceptorantibod-
iesinlimbicencephalitisaltersynapticreceptorlocation.
AnnalsofNeurology2009;65:424-34.
17. MasN, Saiz A, LeiteMI, et al. Antiglycine-receptor
encephalomyelitiswith rigidity. Journal ofNeurology,
Neurosurgery,andPsychiatry2011;82:1399-401.
18. McKeonA,RobinsonMT,McEvoyKM,etal.Stiff-man
syndromeandvariants:clinicalcourse,treatments,and
outcomes.ArchivesofNeurology2012;69:230-8.
19. GrausF,Cordon-CardoC,Posner JB.Neuronal anti-
nuclear antibody in sensory neuronopathy from lung
cancer.Neurology1985;35:538-43.
20. GrausF,Keime-GuibertF,ReneR,etal.Anti-Hu-associ-
atedparaneoplasticencephalomyelitis:analysisof200
patients.Brain:ajournalofNeurology2001;124:1138-
48.
21. LucchinettiCF,KimmelDW,LennonVA.Paraneoplas-
tic and oncologicprofiles of patients seropositive for
type1antineuronalnuclearautoantibodies.Neurology
1998;50:652-7.
22. LuqueFA,FurneauxHM,FerzigerR,etal.Anti-Ri:an
antibodyassociatedwithparaneoplasticopsoclonusand
breastcancer.AnnalsofNeurology1991;29:241-51.
23. PittockSJ, LucchinettiCF, LennonVA.Anti-neuronal
nuclearautoantibodytype2:paraneoplasticaccompani-
ments.AnnalsofNeurology2003;53:580-7.
24. YuZ,KryzerTJ,GriesmannGE,KimK,BenarrochEE,
LennonVA.CRMP-5neuronalautoantibody:markerof
lungcancerandthymoma-relatedautoimmunity.Annals
ofNeurology2001;49:146-54.
25. VerninoS,TuiteP,AdlerCH,etal.Paraneoplasticchorea
associatedwithCRMP-5neuronal antibodyand lung
carcinoma.AnnalsofNeurology2002;51:625-30.
26. Hoffmann LA, Jarius S, Pellkofer HL, et al. Anti-Ma
and anti-Ta associated paraneoplastic neurological
syndromes: 22 newlydiagnosedpatients and review
ofpreviouscases.JournalofNeurology,Neurosurgery,
andPsychiatry2008;79:767-73.
27. PittockSJ, YoshikawaH,Ahlskog JE, et al.Glutamic
aciddecarboxylaseautoimmunitywithbrainstem, ex-
trapyramidal,andspinalcorddysfunction.MayoClinic
proceedingsMayoClinic2006;81:1207-14.
28. SaizA,BlancoY,SabaterL,etal.Spectrumofneurologi-
calsyndromesassociatedwithglutamicaciddecarboxy-
laseantibodies: diagnostic clues for this association.
Brain2008;131:2553-63.
29. BienCG, Scheffer IE. Autoantibodies and epilepsy.
Epilepsia2011;52Suppl3:18-22.
30. TitulaerMJ,SoffiettiR,DalmauJ, et al. Screening for
tumoursinparaneoplasticsyndromes:reportofanEFNS
taskforce.EuropeanJournalofNeurology2011;18:19-
e13.
31. LerouxG, Sellam J,Costedoat-ChalumeauN, et al.
Posterior reversible encephalopathy syndromeduring
systemic lupus erythematosus: four new cases and
reviewoftheliterature.Lupus2008;17:139-47.
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 9
REVERSIBLE ISOLATED
SPLENIAL LESION SYNDROME,
THE FIRST CASE REPORT IN THAILAND
ชชวาล รตนบรรณกจ
ชชวาล รตนบรรณกจ
สาขาวชาประสาทวทยา ภาควชาอายรศาสตร
คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล มหาวทยาลยมหดล
Abstract
Reversibleisolatedspleniallesionsyndromeis
anuncommonconditionthathadvariousetiologies.
Wereporta38-year-oldwomanwithacuteonset
ofbehavioralchange for4days.Multiple investi-
gationswereusedtoidentifythespecificetiology
ofthissyndrome.Hermagneticresonanceimage
(MRI)ofbrainshowedisolatedlesionatspleniumof
thecorpuscallosum.Withoutanyspecifictreatment
except3daysofacyclovir,shewasfullyrecovered
and the lesion at spleniumwas resolved at the
follow-upMRI.Thereisnospecifictreatmentwas
establishedforthissyndromebutithasanexcellent
prognosis.
Keywords:
Spleniallesion,reversible,encephalopathy
Introduction
Reversibleisolatedspleniallesionofthecor-
puscallosum is anuncommon radiologic finding
thatcouldbefoundinvariousetiologies.Milden-
cephalopathy/encephalitisarethemostcommon
clinicalpresentationrelatedtothislesion.Thisnew
distinctclinicoradiologicalsyndromehasbeenin-
creasinglyreportedinrecentyears,mainlyinJapan.
WereportthefirstcaseofthisentityinThailand,in
a38-year-oldwomanwithbehavioralchange.
Case presentation
A 38-year-old, right-handed woman was
brought toSirirajHospital because she hadbe-
havioral change for 4days. She hadunderlying
mooddisorderwithorganicpsychosisfor2years
but the symptomhadbeen verywell-controlled
withmedication.ShealsohadhistoryofGiantcell
ORIGINAL ARTICLE
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201410
tumorat5thlumbarto1stsacralspinesandhaddone
laminectomywith extended intramural curettage
andradiotherapy2yearsago.
10daysago, she felt tiredandcomplained
aboutdullheadache thatoccurred3-4 timesper
day.4dayspriortoadmission,shestartedtohave
behavioral change.Shewasconfused, talked to
herselfandhadlabilemood.Shehadinappropriate
behaviorsuchastakingoffherclothesandliedon
thefloor.Shecouldnotrememberherrelativesand
couldnotdobasicdailyactivitiessuchaseating,
washingordressingbyherself.Thesesymptoms
hadbeenpersistentfor4days.Noobvioushallu-
cinationordelusionwasobservedbyherrelatives.
Noanyweaknessorseizurewasseen.Nohistory
offever,weightlossorhistorysuggestiveanyau-
toimmunedisease.Nohistoryofheadtrauma.No
historyofrecentvaccination.Hercurrentmedication
for her underlyingdiseases includedgabapentin
1200mg/d,clonazepam1mg/d,amitriptyline25
mg/d,naproxen1500mg/dandsodiumvalproate
500mg/d.
Physical examination showed temperature
37.5ºC, other vital signswere normal. Shewas
awakebutagitatedanddisorientated.Shedidn’t
speaknor followany command.Myoclonuswas
seenoccasionallyatherface,armsandlegs.Cra-
nial nerveswere all intact. She hadgeneralized
hypertonia andhyperreflexia except both ankles
thatwerehyporeflexia.TherewasnoBabinskisign
bilaterally.Muscleatrophyandmildweaknessof
both legswere observedwhichwere correlated
withpasthistoryofspinalcanaltumorandsurgery.
Therewerenosignsofmeningealirritation.Other
systemswereunremarkable.Nobreastmass,no
superficial lymphadenopathy, no abnormal skin
lesionwasdetected.
Complete blood count showedhemoglobin
13.4 g/dL, hematocrit 41.1%,White blood cells
(WBC) 9,140/µL (Neutrophils 77%, Lymphocyte
18.1%), platelet 398,000/µL. Laboratory tests for
renalfunction,electrolytesandliverfunctionwere
allwithinnormallimit.Thyroidfunctiontestshowed
non-thyroidal illness syndrome. Lactatedehydro-
genase(LDH)was388/µL.Toxicologyprofilesfor
sodiumvalproate, tricyclicantidepressants,urine
amphetamine,cannabinoidsandopiateswereall
withinnormalrange.Serologyforsyphilisandhu-
man immunodeficiency viruswere non-reactive.
Antiphospholipidantibodies,serumparaneoplastic
antibodiespanel,anti-nuclearantibody(ANA)and
anti-neutrophil cytoplasmic antibodies (ANCA)
were all negative.Magnetic resonance imaging
(MRI) of brainwas done (Figure 1A-E) and re-
vealed oval shapewell-defined lesion at central
partofsplenium,whichshowslowsignalintensity
on T1-weightedandhigh signal intensity on T2-
weightedand fluid-attenuated inversion recovery
(FLAIR)imageswithoutgadoliniumenhancement.
Thislesionalsoshowedminimalrestricteddiffusion
ondiffusion-weightedimage(DWI).Otherpartsof
brainwereunremarkable.Cerebrospinalfluid(CSF)
analysisrevealedredbloodcell(RBC)1,450cells/
mm3,WBC19cells/mm3(Lymphocyte99%),protein
91g/dLandsugar80mg/dL.SerologyforCytome-
galovirus(CMV),Enterovirus,Herpessimplexvirus
(HSV) andVaricella Zoster viruswere negative.
ParaneoplasticstudyfromCSFshowedpositivefor
unclassifiedneuronalcytoplasmicantibody.Elec-
troencephalography(EEG)wasdoneandshowed
diffuselowamplitudeirregular3-6Hzslowactivity
throughout the recordingperiod, no epileptiform
activityorEEGseizure.
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 11
After admission for 1month, her symptoms
were gradually improvedwith best supportive
treatment and lowdose antipsychotics. For her
neurological symptoms, no other specific treat-
ment suchascorticosteroids, intravenous immu-
noglobulinoracourseofantiviralwasgiven.She
was administered acyclovir only for 3 days and
thendiscontinuedbecauseof thenegativeresult
ofHSVantigen.Beforedischarge, shecould re-
memberherrelativesandgoodoriented.Minimally
labilemoodstillremained,butafterdischargefor
aweek, she hadbeen completely recovered to
thebaselinebefore illness. Follow-upMRI of the
brainat3monthsapartfromthefirstMRIshowed
normalfindings(Figure1F).Lesionpreviouslyseen
atspleniumofthecorpuscallosumwasresolved.
Figure 1: Brain MRI of this patient showing abnormal oval shape lesion at central part of splenium of the corpus callosum. It showed low signal intensity on T1-weighted image (A), and high signal intensity on T2-weighted image (B), FLAIR sequence (C) and DWI (D). No gadolinium enhancement was seen (E). FLAIR sequence image at 3 months follow-up MRI shows that the lesion has completely resolved (F, compared with C). (ปกหลงดานใน)
Discussion
MRIfindingsinthiscasewereconsistentwith
thediagnosisofreversibleisolatedspleniallesion
syndrome. In2004,Tadaetal reported thecase
seriesof15patientswithclinicaldiagnosesofmild
encephalitis/encephalopathy with a reversible
lesioninthespleniumofthecorpuscallosum1.The
onsetofneurologicsymptomsrangedfromday1
to7of the illness.Mostpatientshaddisorder of
consciousness,andabouthalfofthemhadseizure.
AllofthesepatientshadspleniallesiononMRIstudy
and the lesionswerecompletelydisappearedat
follow-upMRIstudiesperformed3daysto2months
afterthefirstabnormalstudy.Thelesionsreported
were in ovoid shapemainly at the center of the
spleniumthatsimilartoourcase.Theirtreatments
werevariable,onethirdofpatientswerereceived
corticosteroidsandintravenousimmunoglobulinG
wasadministeredin3outof15patients.Allpatients
hadverygoodprognosis,theyhadcompletedclini-
calrecoverywithin1monthwithoutsequelae.
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201412
Table1: Reportedetiologiesoftransientspleniallesionofthecorpuscallosum
Etiologygroup Associatedcondition
Epilepsy-related Epilepsyalone2
Antiepileptictherapy2
Antiepilecticwithdrawal2
Infection Influenza1,3,4
Measles5
Mumps1
Herpesvirus66
Adenovirus1
Varicella-zoster1
Rotavirus7
Humanimmunodefiencyvirus8
Epstein-Barrvirus9
HepatitisAvirus10
Japaneseencephalitisvirus11
Salmonella12
Legionnaires’disease13
Staphylococcusaureus14
Escherichiacoli2
Mycoplasmapneumonia15
Tuberculousmeningitis16
Tick-borneencephalitis17
Cerebralmalaria18
Inflammation Multiplesclerosis19
Post-vaccination20
Metabolic Hypoglycemia2
Hyponatremia2
Vascular Braininfarction19
Postpartumcerebralangiopathy21
Miscellaneous Cerebraltrauma19
Neoplasm19
Adenoleukodystrophy19
AIDSdementiacomplex19
Marchiafava-Bignamidisease2
B12deficiency2
Hemolyticuremicsyndromewithencephalopathy19
Charcoat-Marie-Toothdisease2
Highaltitudeedema(HACE)2
Migrainewithaura22
Kawasakidisease23
Systemiclupuserythromatosus2
Non-antiepilepticmedications2
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 13
Thesetransientspleniallesionsofthecorpus
callosumwerereportedinmultipleconditionswith
variousetiologies1-23(Table1).Themostcommonly
reportedetiologywasthatrelatedtoepilepsyand
antiepileptic drugs (AED), especially AEDwith-
drawal2,3.ThereweremanyAEDsreportedwiththis
condition, themost frequently representeddrugs
were carbamazepine, phenytoin and lamotrigine2.Infectionisthesecondmostcommonlyreported
with transient splenial lesion,especially influenza
virus.Variouspathogenswerealsoreportedwith
this condition including other viruses, bacteria,
mycobacteriumorparasites.
Thepathophysiologyofthisspleniallesionis
stillunclear.Intramyelinicedemaduetoinflamma-
tion,saltandwaterdysregulation,cytokine-mediat-
edimmunologicreactionleadingtomicrovascular
endothelial injury andperivascular edema, and
oxidative stresswere hypothesized 1-2,19,24. There
isnoestablishedspecifictreatmentforthiscondi-
tionasidefromtreatingitsetiology.However,mild
encephalitis/encephalopathy with a reversible
isolatedspleniallesionisaconditionthathadex-
cellentprognosis1,2,exceptinthosepatientswith
anunderlyingseveredisorder.Almostallpatients
fromcasereportsandcaseserieshadcomplete
recoverywithorwithoutspecifictreatment1,2,19.
Thisisacaseofencephalopathywithrevers-
ibleisolatedspleniallesion.Ourcasehadtypical
MRIfindingandclinicalpresentation.Unfortunately,
wecouldnot identify thespecificetiologyfor this
patient.Nodefinite seizure, infection, neoplasm,
metaboliccausesorobviousinflammatorydisease
wasdetected.OnlyCSFparaneoplasticantibody
ispositive,butcouldnotbeclassifiedandnoneed
to recollect the specimen since she had been
muchbetter.However,ourcaseconfirmsthegood
prognosis of this syndrome.Despitewithout any
specifictreatmentexcept3daysofacyclovir,she
had recoveredcompletelyandcouldgoback to
work. This entity is uncommon,but it couldhelp
indecision-makingandpatientmanagementafter
recognizingthissyndrome.
References1. TadaH,TakanashiJ,BarkovichAJ,etal.Clinicallymild
encephalitis/encephalopathywithareversiblesplenialle-
sion.Neurology2004;63:1854-8.
2. Garcia-MoncoJC,CortinaIE,FerreiraE,etal.Reversible
spleniallesionsyndrome(RESLES):What’sinaname?J
Neuroimaging2011;21:e1-14.
3. TakanashiJ,BarkovichAJ,YamaguchiK,etal.Influenza-
associatedencephalitis/encephalopathywithareversible
lesioninthespleniumofthecorpuscallosum:acasereport
andliteraturereview.AJNR2004;25:798-802.
4. Bulakbasi N, KocaogluM, Tayfun C, et al. Transient
splenial lesion of the corpus callosum in clinicallymild
influenza-associated encephalitis/encephalopathy. AJNR
2006;27:1983-6.
5. MelenotteC,CraigheroF,GirardN,etal.Measlesencepha-
litis the return:mild encephalitiswith reversible splenial
lesion.IntJInfectDis2013;17:e72-3.
6. KatoZ,KosawaR,HashimotoK,etal.Transientlesionin
thespleniumofthecorpuscallosuminacutecerebellitis.
JChildNeurol2003;18:291-2.
7. KobataR,TsukaharaH,NakaiA,etal.TransientMRsignal
changesinthespleniumofthecorpuscallosuminrotavirus
encephalopathy: value of diffusion-weighted imaging. J
ComputAssistTomogr2002;26:825-8.
8. YamashitaT,TokushigeS,MaekawaR,etal.Reversible
spleniallesionassociatedwithacuteHIVinfection.Intern
Med2012;51:1643.Epub2012Jun15.
9. Takeuchi S, TakasatoY,MasaokaH.Epstein-Barr virus
encephalitiswitha reversiblesplenial lesion. InternMed
2012;51:341-2.
10. KwonDY,KimJH,KohSB,etal.Reversiblespleniallesion
inadulthepatitisAvirusassociatedencephalopathy.Acta
NeurolBelg2010;110:214.
11. ManBL,FuYP.Thefirstcaseofmildencephalopathywith
areversiblespleniallesionduetoJapaneseencephalitis
virus infection. BMJCaseRep. 2013Oct 17;2013. pii:
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201414
bcr2013200988.doi:10.1136/bcr-2013-200988.
12. KobuchiN,TsukaharaH,KawamuraY,etal.Reversible
diffusion-weightedMR findings of Salmonella enteritidis
associatedencephalopathy.EurNeurol2003;49:182-4.
13. MorganJC,CavaliereR,JuelVC.Reversiblecorpuscal-
losumlesioninlegionnaires’disease.JNeurolNeurosurg
Psychiatry2004;75:6551-4.
14. FukagawaK,IzumiM,HiguchiK,etal.Reversiblesplenial
lesionassociatedwithStaphylococcusaureusendocarditis.
InternMed2013;52:1147-8.
15. ShibuyaH,OsamuraK,HaraK,et al.Clinicallymilden-
cephalitis/encephalopathywithareversiblespleniallesion
due toMycoplasmapneumoniae infection. InternMed.
2012;51:1647-8.
16. OztoprakI,EnginA,GümüsC,etal.Transientsplenialle-
sionofthecorpuscallosumindifferentstagesofevolution.
ClinRadiol2007;62:907-13.
17. VollmannH,HagemannG,MentzelHJ, et al. Isolated
reversible splenial lesion in tick-borne encephalitis: a
case reportand literature review.ClinNeurolNeurosurg
2011;113:430-3.
18. HantsonP,HernalsteenD,CosnardG.Reversible sple-
nial lesion syndrome in cerebralmalaria. JNeuroradiol
2010;37:243-6.
19. SinghP,GogoiD,VyasS,etal.Transientspleniallesion:
Furtherexperiencewithtwocases.IndianJRadiolImaging
2010;20:254-7.
20. HaraM,MizuochiT,KawanoG,etal.Acaseofclinically
mildencephalitiswithareversiblespleniallesion(MERS)
aftermumpsvaccination.BrainDev2011;33:842-4.
21. TakahashiY,HashimotoN,TokoroyamaH,etal.Reversible
SplenialLesioninPostpartumCerebralAngiopathy:ACase
Report.JNeuroimaging.2012Aug28.doi:10.1111/j.1552-
6569.2012.00742.x.
22. LinFY,YangCY.Reversiblespleniallesionofthecorpus
callosuminmigrainewithaura.Neurologist2011;17:157-9.
23. TakanashiJ,ShiraiK,SugawaraY,etal.Kawasakidisease
complicatedbymild encephalopathywith a reversible
spleniallesion(MERS).JNeurolSci201215;315:167-9.
24. MiyataR, TanumaN,HayashiM,et al.Oxidative stress
in patients with clinicallymild encephalitis/encepha-
lopathywithareversiblespleniallesion(MERS).BrainDev
2012;34:124-7.
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 15
NON-NEUROLOGICAL COMPLICATIONS
OF HOSPITALIZED ISCHEMIC
STROKE PATIENTS IN THAILAND
กรรณการ คงบญเกยรต , สมโภช อนทรกษ, สมศกด เทยมเกา
กรรณการ คงบญเกยรต, สมโภช อนทรกษ, สมศกด เทยมเกา
ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน
Abstract
Background:Ischemicstrokeisthethirdlead-
ingcauseandthemajorcauseofdisabilityinadults.
Complication of ischemic stroke associatedwith
thepooroutcomeoftreatmentbutinThailandisno
reportaboutthecomplicationandprognosis.
Methods:Descriptiveretrospectivestudywas
performedonICD-10Codefrom3reimbursement
fundingduring2010fiscalyear.
Results:Allischemicstroke52,437visitswere
reported,meanageis66years.Theprevalenceof
underlyingdiseaseintheischemicstrokepatients
werehypertension49.2%,diabetesmellitus23.4%,
atrialfibrillationandflutter9.5%,renalfailure8.3%,
dyslipidemia 7.6%and coronary artery disease
5.2%.Dyslipidemia, renal failure, atrial fibrillation
and flutter andcoronary arterydiseasewas sig-
nificantlyincreasedriskofdeathandlengthofstay
inthehospital.Theprevalenceofcomplicationis
lowerrespiratorytractinfection6.9%,urinarytract
infection6.5%,bacterialinfection5.3%,heartfailure
2%,gastrointestinal hemorrhage1.5%andpres-
suresore1.3%.Complicationsofischemicstroke
weresignificantlyincreasedhospitalcostandpoor
dischargestatusoutcome.
Conclusions:Underlyingdiseasesandcompli-
cationofischemicstrokepatientswereassociated
with poor outcome, increase length of stay and
increasehospitalcost.
Keyword: Ischemic stroke, atrial fibrillation
and flutter, heart failure,coronaryarterydisease,
outcomeoftreatment
ORIGINAL ARTICLE
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201416
บทคดยอ
บทนำาโรคหลอดเลอดสมองชนดขาดเลอดเปนสาเหต
การเสยชวตอนดบท3รองจากโรคหวใจและโรคมะเรงซง
ภาวะแทรกซอนทเกดขนตามหลงโรคหลอดเลอดสมองสง
ผลตอผลลพธของการรกษารวมทงการพยากรณโรคทแยลง
ปจจบนในประเทศไทยยงไมมการรวบรวมขอมลทชดเจน
เกยวกบโรคประจำาตวภาวะแทรกซอนอตราการตายและ
การพยากรณโรคทเกดขน กบผปวยโรคหลอดเลอดสมอง
ชนดขาดเลอดทนอนรกษาในโรงพยาบาล
วตถประสงคการวจยเพอศกษาปจจยทสมพนธกบ
การเกดภาวะแทรกซอนและผลสมฤทธของการรกษาเมอ
เกดภาวะแทรกซอนในผปวยโรคหลอดเลอดสมองชนดขาด
เลอดในโรงพยาบาลทวประเทศไทยปพ.ศ.2553
วธการศกษา เปนการศกษาขอมลยอนหลงโดย
การเกบรวบรวมขอมลรหสโรคICD-10จากแบบรายงาน
ฐานขอมลเบกจาย3สทธการรกษาประจำาปงบประมาณ
พ.ศ.2553
ผลการศกษา รายงานโรคหลอดเลอดสมองชนด
ขาดเลอดทงหมด52,437ขอมลอายเฉลย66ปพบวา
โรคประจำาตวทพบบอยไดแก ความดนโลหตสงรอยละ
49,โรคเบาหวานรอยละ23.4,มภาวะหวใจสนพรวรอย
ละ 9.5 จากรายงานทงหมด ระยะเวลาในการนอนโรง
พยาบาลและอตราการเสยชวตจะเพมขนในคนไขทมโรค
ประจำาตวเปนโรคไขมนในเลอดสง, โรคไตวาย,มภาวะ
หวใจสนพรว, โรคหลอดเลอดหวใจ อตราการเสยชวต
และระยะเวลานอนโรงพยาบาลทนานขนยงสมพนธกบ
ภาวะแทรกซอนไดแกการตดเชอในระบบทางเดนหายใจ
รอยละ6.9,การตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะรอยละ
6.5, ตดเชอแบคทเรยรอยละ 5.3,ภาวะหวใจลมเหลว
รอยละ2,เลอดออกในระบบทางเดนอาหารรอยละ1.5,
แผลกดทบรอยละ1.3จากรายงานทงหมดคาใช จาย
ในโรงพยาบาลและสถานภาพผปวยขณะจำาหนายจะแย
กวาในกลมทมภาวะแทรกซอน
สรป โรคประจำาตวเดมของผปวยสมองขาดเลอด
ไดแกโรคไขมนในเลอดสง,โรคไตวาย,ภาวะหวใจสนพรว,
โรคหลอดเลอดหวใจและภาวะแทรกซอนทเกดขนลวน
สงผลตอการรกษาทงในดานระยะเวลาในการนอนโรง
พยาบาล อตราการเสยชวต สถานภาพผปวยขณะ
จำาหนายและคาใชจายในการรกษา
บทนำา
โรคหลอดเลอดสมอง(stroke)เปนสาเหตการเสยชวต
อนดบท3ในประเทศกำาลงพฒนา1รองจากโรคหวใจและ
โรคมะเรง รวมถงประเทศไทย2,3ซงจากรายงานของสำานก
ระบาดวทยาตงแตปพ.ศ.2549-2553พบวาอตราความ
ชกของโรคหลอดเลอดสมอง220.16ตอประชากรแสนคน4
โรคหลอดเลอดสมองชนดขาดเลอด (ischemic
stroke) มสาเหตมาจากหลอดเลอดสมองอดตน
เฉยบพลน ซงเปนภาวะฉกเฉนทพบบอยในเวชปฏบต
ทวไปจากขอมลทวโลกพบวา ในโรคหลอดเลอดสมอง
ทงหมดจะพบภาวะสมองขาดเลอดถงรอยละ705
ภาวะแทรกซอนทเกดขนหลงจากเกดโรคหลอดเลอด
สมองชนดขาดเลอดสงผลตอการรกษาทงในดานการเพม
ภาระของโรงพยาบาลอนไดแกเพมระยะเวลาการนอนโรง
พยาบาลเพมภาระคาใชจายในการรกษานอกจากนภาวะ
แทรกซอนทเกดขนยงสงตอผลลพธของการรกษาทงเพม
อตราการเสยชวตและการพยากรณโรคทแยลง
การศกษาในตางประเทศกอนหนาน6-8 พบวาม
ความตางในภาวะแทรกซอนซงอาจแตกตางกนตาม
บรบทของแตละสถานทการทำางานวจย
สำาหรบประเทศไทยนนยงไมมการรวบรวมวเคราะห
ขอมลทชดเจนของผปวยกลมนทงขอมลทวไปเชนอาย
เพศ โรคประจำาตว และความสมพนธระหวางภาวะ
แทรกซอนทเกดขนกบขอมลทวไปวามความสมพนธกน
อยางไรทงดานความเสยงในการเกดภาวะแทรกซอนและ
ผลตอการพยากรณโรครวมทงภาวะแทรกซอนทพบบอย
และผลกระทบทเกดขนหลงจากเกดภาวะแทรกซอนนน
สงผลอยางไรตอผปวยทงในดานอตราการเสยชวตระยะ
เวลาการนอนโรงพยาบาลหรอแมกระทงการพยากรณ
โรค การทราบขอมลจะชวยในการวางแผนปองกนการ
เกดภาวะแทรกซอนทจะเกดขนกบผปวยโรคหลอดเลอด
สมองชนดขาดเลอดและนาจะสงผลดตอการรกษาใน
อนาคตจงเปนทมาของการศกษาน
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 17
ระเบยบวจยและแผนการดำาเนนการวจย
Studydesign:เปนการวจยเชงพรรณนา(descrip-
tivestudy)โดยการเกบรวบรวมขอมลรหสโรคICD-10
ยอนหลงจากแบบรายงานฐานขอมลเบกจาย3สทธการ
รกษาประจำาปงบประมาณพ.ศ.2553
Samplesize:ขอมลรหสโรคICD-10จากแบบ
รายงานฐานขอมลเบกจาย 3 สทธการรกษา ประจำา
ปงบประมาณพ.ศ.2553ทกขอมล
Materials and Methods: เปนการศกษาแบบ
วเคราะหยอนหลง(retrospectiveanalyticstudy)โดย
ใชวธการเกบรวบรวมขอมลทงหมดจากICD-10code
รหสI60-63จากแบบรายงานฐานขอมลเบกจาย3สทธ
การรกษาประจำาปงบประมาณพ.ศ.2553ตามICD-10
ทกำาหนดหวขอของขอมลทนำามาใชในการศกษา
1. ขอมลทวไปของผปวยเชนเพศ,อาย
2. ขอมลดานสทธการรกษาเชนบตรทองประกน
สงคมขาราชการ
3. ภมภาคของโรงพยาบาลทเขารบการรกษาเชน
ภาคกลางภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
4. โรคประจำาตวเดมเชนเบาหวานความดนโลหต
สง
5. ภาวะแทรกซอนทเกดขนในโรงพยาบาล
ผลการศกษา
ขอมลทงหมดจากICD-10codeจากแบบรายงาน
ฐานขอมลเบกจาย3สทธการรกษาประจำาปงบประมาณ
พ.ศ.2553ทงหมดจำานวน52,437ขอมล
ลกษณะของขอมลเพศสทธการรกษาขนาดสถาน
พยาบาลภมภาคของขอมลการใหบรการอายดงแสดง
ในตารางท1
ตารางท1พนฐานของผปวยทศกษา
ปจจย
อายคาเฉลย(ป,Mean) 66.38มธยฐาน(ป,Median) 68.05
เพศ
ชาย(รอยละ) 28,165(53.7)
หญง(รอยละ) 24,272(46.3)
สทธการรกษาขาราชการ(รอยละ) 10,515(20.1)ประกนสงคม(รอยละ) 2,159(4.1)บตรสขภาพถวนหนา(รอยละ) 39,763(75.8)
ชนดสถานพยาลปฐมภม(รอยละ) 7,284(13.9)ทตยภม(รอยละ) 18,402(35.1)ตตยภม(รอยละ) 23,913(45.6)เอกชน(รอยละ) 2,838(5.4)ภมภาคของขอมลการใหบรการเหนอ(รอยละ) 10,421(19.9)ตะวนออกเฉยงเหนอ(รอยละ) 14,841(28.3)กลาง(รอยละ) 20,487(39.1)ใต(รอยละ) 6,688(12.8)
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201418
ตารางท2ขอมลโรคประจำาตวเดม(52,437รายงาน)
โรค(ICD-10) จำานวนจากขอมลทงหมด รอยละของโรค
เบาหวาน(E10-14) 12,288 23.4
ความดนโลหตสง(I10-13) 25,801 49.2
ไขมนในเลอดสง(E78.9) 3,979 7.6
อวน(E65-66) 89 0.2
ไตวาย(N17-19) 4,341 8.3
มภาวะหวใจสนพรว(I48) 4,985 9.5
โรคหลอดเลอดหวใจ(I20-25) 2,710 5.2
ขอมลโรคประจำาตวเดมและรอยละของโรคประจำา
ตวเทยบกบจำานวนรายงานทงหมด52,437รายงานใน
แตละโรคดงแสดงในตารางท2
เปรยบเทยบระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลของ
ผปวยทมาดวยอาการสมองขาดเลอด ระหวางกลมทม
โรคประจำาตวกบกลมทไมมโรคประจำาตว ดงแสดงใน
ตารางท3
ตารางท3ระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลระหวางกลมทมโรคประจำาตวกบกลมทไมมโรคประจำาตว
โรคประจำาตว คาเฉลย
(วน)
นอยสด
(วน)
มากสด
(วน)
มธยฐาน
(วน)
คานยสำาคญ
เบาหวาน ไมเปน 6.65 1 1,082 4 <0.001
เปน 7.47 1 428 4
ความดนในเลอดสง ไมเปน 6.30 1 692 3 <0.001
เปน 7.39 1 1,082 4
ไขมนในเลอดสง ไมเปน 6.89 1 1,082 4 <0.001
เปน 6.24 1 311 3
ไตวาย ไมเปน 6.55 1 1,082 4 <0.001
เปน 10.08 1 468 5
มภาวะหวใจสนพรว ไมเปน 6.42 1 1,082 4 <0.001
เปน 10.82 1 379 5
โรคหลอดเลอดหวใจ ไมเปน 6.67 1 1,082 4 <0.001
เปน 9.87 1 428 5
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 19
ตารางท4 อตราการเสยชวตระหวางกลมทมโรคประจำาตวกบกลมทไมมโรคประจำาตว(52,437รายงาน)
โรคประจำาตว รอดชวต เสยชวต รวม คานยสำาคญ
จำานวน
(รายงาน)
รอยละ จำานวน
(รายงาน)
รอยละ จำานวน
(รายงาน)
รอยละ
ไขมนในเลอดสง
ไมเปนโรค 44,785 92.4 3,673 7.6 48,458 100.0 <0.001
เปนโรค 3,849 96.7 130 3.3 3,979 100.0
ไตวาย
ไมเปนโรค 45,137 93.8 2,959 6.2 48,096 100.0 <0.001
เปนโรค 3,497 80.6 844 19.4 4,341 100.0
มภาวะหวใจสนพรว
ไมเปนโรค 44,418 93.6 3,034 6.4 47,452 100.0 <0.001
เปนโรค 4,216 84.6 769 15.4 4,985 100.0
โรคหลอดเลอดหวใจ
ไมเปนโรค 46,341 93.2 3,386 6.8 49,727 100.0 <0.001
เปนโรค 2,293 84.6 417 15.4 2,710 100.0
เปรยบเทยบอตราการเสยชวตของผปวยทมาดวย
อาการสมองขาดเลอด(ischemicstroke)ระหวางกลมทม
โรคประจำาตวกบกลมทไมมโรคประจำาตวโดยคดรวมจาก
ขอมลทงหมด52,437รายงานในแตละโรคดงแสดงใน
ตารางท4
ภาวะแทรกซอนทพบไดบอยในผปวยทมาดวย
อาการสมองขาดเลอด (ischemic stroke) แสดงใน
ตารางท5
ตารางท5โรคแทรกซอนทเกดขนในโรงพยาบาลจากจำานวนขอมลทงหมด(52,437ขอมล)
ภาวะแทรกซอน จำานวนทเกด
ภาวะแทรกซอน
รอยละ
ของโรค
ตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ(N10-12,N15.9,N30,N34,N39) 3,432 6.5
ตดเชอในระบบทางเดนหายใจ(J13-18,J22) 3,592 6.9
ตดเชอแบคทเรย(A40-41,A49,B95-96) 2,772 5.3
ตดเชอรา(B36-37) 114 0.2
ตดเชอไวรส(B00-02) 69 0.1
ภาวะหลอดเลอดดำาอกเสบ(I80) 193 0.4
แผลกดทบ(L89) 679 1.3
โรคหลอดเลอดดำาสวนลกอดตน(I80.2) 108 0.2
ภาวะลมเลอดอดตนในหลอดเลอดแดงปอด(I26) 27 0.1
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร(K92.2) 772 1.5
ภาวะหวใจลมเหลว(I50) 1,029 2
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201420
ตารางท6 ระยะเวลานอนโรงพยาบาลเปรยบเทยบระหวางกลมทมภาวะแทรกซอนกบไมมภาวะแทรกซอนใน
โรงพยาบาลจากจำานวนขอมลทงหมด(52,437ขอมล)
ภาวะแทรกซอน จำานวน
(รายงาน)
คาเฉลย
(วน)
สงสด
(วน)
มธยฐาน
(วน)
คานย
สำาคญ
ตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ ไมม 49,005 6.06 1,082 4 <0.001
ม 3,432 17.88 1,031 9
ตดเชอในระบบทางเดนหายใจ ไมม 48,845 5.70 1,082 3 <0.001
ม 3,592 22.31 1,031 13
ตดเชอแบคทเรย ไมม 49,665 6.16 1,082 4 <0.001
ม 2,772 19.03 796 10
ตดเชอรา ไมม 52,323 6.77 1,082 4 <0.001
ม 114 36.36 1,031 14
ตดเชอไวรส ไมม 52,368 6.82 1,082 4 <0.001
ม 69 20.83 229 7
ภาวะหลอดเลอดดำาอกเสบ ไมม 52,244 6.79 1,082 4 <0.001
ม 193 20.18 297 11
แผลกดทบ ไมม 51,758 6.52 1,031 4 <0.001
ม 679 30.73 1,082 17
โรคหลอดเลอดดำาสวนลกอดตน ไมม 52,329 6.81 1,082 4 <0.001
ม 108 22.13 297 13
ภาวะลมเลอดอดตนในหลอดเลอด
แดงปอด
ไมม 52,410 6.83 1,082 4 <0.001
ม 27 22.59 200 10
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ไมม 51,665 6.67 1,082 4 <0.001
ม 772 18.27 692 10
ภาวะหวใจลมเหลว ไมม 51,408 6.70 1,082 4 <0.001
ม 1,029 13.73 245 7
เปรยบเทยบความแตกตางระหวางกลมทมภาวะ
แทรกซอนกบไมมภาวะแทรกซอนกบระยะเวลาในการ
นอนโรงพยาบาลในผปวยทมาดวยอาการสมองขาดเลอด
(ischemicstroke)แสดงในตารางท6
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 21
ตารางท7 อตราการเสยชวตเปรยบเทยบระหวางกลมทมภาวะแทรกซอนกบไมมภาวะแทรกซอนจากจำานวน
ขอมลทงหมด(52,437รายงาน)
ภาวะแทรกซอนมชวตรอด เสยชวต คานย
สำาคญจำานวน(ราย) รอยละ จำานวน(ราย) รอยละ
ตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ ไมม 45,772 93.4 3,233 6.6 <0.001ม 2,862 83.4 570 16.6
ตดเชอในระบบทางเดนหายใจ ไมม 46,246 94.7 2,599 5.3 <0.001ม 2,388 66.5 1,204 33.5
ตดเชอแบคทเรย ไมม 47,076 94.8 2,589 5.2 <0.001ม 1,558 56.2 1,214 43.8
ภาวะหลอดเลอดดำาอกเสบ ไมม 48,467 92.8 3,777 7.2 0.001ม 167 86.5 26 13.5
แผลกดทบ ไมม 48,121 93.0 3,637 7.0 <0.001ม 513 75.6 166 24.4
โรคหลอดเลอดดำาสวนลกอดตน ไมม 48,540 92.8 3,789 7.2 0.035ม 94 87.0 14 13.0
ภาวะลมเลอดอดตนในหลอดเลอดแดงปอด ไมม 48,614 92.8 3,796 7.2 0.001ม 20 74.1 7 25.9
เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร ไมม 48,107 93.1 3,558 6.9 <0.001ม 527 68.3 245 31.7
ภาวะหวใจลมเหลว ไมม 47,880 93.1 3,528 6.9 <0.001ม 754 73.3 275 26.7
ความสมพนธระหวางภาวะแทรกซอนทเกดขน
กบอตราการเสยชวตเปรยบเทยบระหวางกลมทมภาวะ
แทรกซอนกบไมมภาวะแทรกซอนแสดงในตารางท7
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201422
ตารางท8สถานภาพผปวยขณะจำาหนายระหวางกลมทภาวะแทรกซอนกบไมมภาวะแทรกซอน
ภาวะแทรกซอน
สถานภาพผปวยขณะจำาหนาย
รวมหายด
(รายงาน)
ดขน
(รายงาน)ไมดขน(รายงาน) เสยชวต(รายงาน)
ไมม207 39,301 2,487 1,573 43,568
(รอยละ0.5) (รอยละ90.2) (รอยละ5.7) (รอยละ3.6) (รอยละ100)
ม32 5,666 941 2,230 8,869
(รอยละ0.4) (รอยละ63.9) (รอยละ10.6) (รอยละ25.1) (รอยละ100)
รวม 239 44,967 3,428 3,803 52,437
(รอยละ0.5) (รอยละ85.8) (รอยละ6.5) (รอยละ7.3) (รอยละ100)
PearsonChi-square=5579.513,df=3,p-value<0.001
วจารณ
โรคหลอดเลอดสมองชนดขาดเลอดมสาเหตมาจาก
หลอดเลอดสมองอดตนเฉยบพลน ซงจากการรวบรวม
ขอมลทวโลกพบวาในโรคหลอดเลอดสมองทงหมดนน
จะพบภาวะสมองขาดเลอดถงรอยละ705และนอกจาก
นภาวะแทรกซอนทเกดขนในผปวยischemicstrokeตาม
การศกษาของWangPeng-lianและคณะ6,DavidL.
Tirschwell และคณะ7,ChristianWeimarและคณะ8
แสดงใหเหนวาภาวะแทรกซอนทเกดขนยงสงผลตอ
ผลลพธในการรกษาทแยลงทงในดานการเพมอตราการ
ตายและการพยากรณโรคทแยลงนอกจากนระยะเวลา
ในการนอนโรงพยาบาลและภาระคาใชจายในการ
นอนโรงพยาบาลลวนเพมขนตามภาวะแทรกซอน
ทเกดขน
จากการศกษาขอมลทไดมการบนทกผานระบบ
ICD-10 code จากแบบรายงานฐาน ขอมลเบกจาย
3สทธการรกษาประจำาปงบประมาณพ.ศ. 2553ทก
ขอมลนนพบวา ขอมลของผปวยทเขารบการรกษาใน
โรงพยาบาลทถกบนทกวาเปนโรคหลอดเลอดสมองชนด
เปรยบเทยบสถานภาพผปวยขณะจำาหนายระหวาง
กลมทมการมภาวะแทรกซอนกบไมมภาวะแทรกซอน
จากจำานวนขอมลทงหมด 52,437 รายงาน แสดงใน
ตารางท8
คาใชจายในการนอนโรงพยาลทงหมดเปรยบเทยบ
กนในระหวางกลมทมภาวะแทรกซอนกบกลมทไมมภาวะ
แทรกซอนแสดงในตารางท9
ตารางท9คาใชจายในโรงพยาบาลระหวางกลมทมภาวะแทรกซอนกบไมมภาวะแทรกซอน
คาใชจาย(บาท) กลมทไมมภาวะแทรกซอน กลมทมภาวะแทรกซอน
คาเฉลย 14,151.10 67,733.80
คาเบยงเบนมาตรฐาน 29,169.00 291,081.70
มธยฐาน 8,437.00 26,719.00
สงสด 3,352,410.00 24,674,025.00
Mann-WhitneytestZ=92.185,84.702(ตามลำาดบ),p-value<0.001
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 23
ขาดเลอดมทงสน52,437รายงานโดยแบงเปนเพศชาย
รอยละ53.7และเพศหญงรอยละ46.3และอายเฉลยอย
ทประมาณ66ป
ในจำานวน 52,437 รายงานนพบวามโรคประจำา
ตวไดแกความดนโลหตสง25,801รายงาน,เบาหวาน
12,288 รายงาน,มภาวะหวใจสนพรว 4,985 รายงาน,
โรคไตวาย4,341รายงาน,ภาวะไขมนในเลอดสง3,979
รายงาน,โรคหลอดเลอดหวใจ2,710รายงานตามลำาดบ
เปนตน ซงถานำาโรคประจำาตวมาวเคราะหวามผลตอ
ระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลของ ผปวยทมาดวย
อาการสมองขาดเลอดหรอไมจะพบวาระยะเวลาในการ
นอนโรงพยาบาลของผปวยจะนานขนในผทมโรคประจำา
ตวเปนเบาหวาน,ความดนโลหตสงไขมนในเลอดสง,ไต
วาย,มภาวะหวใจสนพรว,โรคหลอดเลอดหวใจแตถานำา
โรคประจำาตวมาวเคราะหผลตออตราการ เสยชวตแลว
จะพบวาอตราการเสยชวต จะเพมขนในผปวยทมภาวะ
ไขมนในเลอดสง,ไตวาย,มภาวะหวใจสนพรวและโรค
หลอดเลอดหวใจ
ดงนนจะพบวาระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาล
และอตราการเสยชวตของผปวยทมาดวยอาการสมอง
ขาดเลอดจะเพมขนทงคในผปวยทมโรคประจำาตวเปนไข
มนในเลอดสง,ไตวาย,มภาวะหวใจสนพรว,โรคหลอด
เลอดหวใจ
สำาหรบผปวยทมาดวยอาการสมองขาดเลอดภาวะ
แทรกซอนทพบบอยไดแกตดเชอในระบบทางเดนหายใจ
คดเปนรอยละ6.9เมอเทยบกบขอมลทงหมด,ตดเชอใน
ระบบทางเดนปสสาวะรอยละ 6.5, ตดเชอแบคทเรย
รอยละ5.3,ภาวะหวใจวายรอยละ2,เลอดออกในระบบ
ทางเดนอาหารรอยละ 1.5, แผลกดทบรอยละ 1.3 ซง
ลำาดบความชกของภาวะ แทรกซอนทเกดขนในผปวย
สมองขาดเลอดนนอาจมความแตกตางกนบางในแตละ
การศกษาแตถาพจารณาแลวจะพบวาภาวะแทรกซอนท
พบบอยในผปวยสมองขาดเลอดมความคลายคลงกน6-8
หลงจากทผปวยสมองขาดเลอดมภาวะแทรกซอน
เกดขนจะพบวา ระยะเวลาในการนอนโรงพยาบาลจะ
ยาวนานขน ไดแก ตดเชอในระบบทางเดนปสสาวะ,
ตดเชอในระบบทางเดนหายใจ, ตดเชอแบคทเรย,
ตดเชอรา, ตดเชอไวรส, ภาวะหลอดเลอดดำาอกเสบ,
แผลกดทบ, โรคหลอดเลอดดำาสวนลกอดตน,ภาวะลม
เลอดอดตนในหลอดเลอดแดงปอด, เลอดออกในระบบ
ทางเดนอาหาร, ภาวะหวใจลมเหลว แตถานำาภาวะ
แทรกซอนมาวเคราะหกบอตราการเสยชวตจะพบวา
ภาวะแทรกซอนทเพมอตราการเสยชวตไดแกตดเชอใน
ระบบทางเดนปสสาวะ,ตดเชอในระบบทางเดนหายใจ,
ตดเชอแบคทเรย,แผลกดทบ,เลอดออกในระบบทางเดน
อาหาร,ภาวะหวใจลมเหลวซงสมพนธกบการศกษาของ
WangPeng-lianและคณะ6
ดงนนระยะเวลาการนอนโรงพยาบาลและอตรา
การเสยชวตทเพมขนในผปวยทมอาการสมองขาดเลอด
นน จะสมพนธกบภาวะแทรกซอนทเกดจากตดเชอใน
ระบบทางเดนปสสาวะ,ตดเชอในระบบทางเดนหายใจ,
ตดเชอแบคทเรย, แผลกดทบ, เลอดออกใน ระบบทาง
เดนอาหาร,ภาวะหวใจลมเหลว
สดทายถาเปรยบเทยบสถานภาพผปวยขณะ
จำาหนายและคาใชจายในการนอนโรงพยาบาลระหวาง
กลมทภาวะแทรกซอนกบไมมภาวะแทรกซอนจะพบวา
กลมทภาวะ แทรกซอนในโรงพยาบาลจะมสถานภาพ
ผปวยขณะจำาหนายทแยกวาและภาระคาใชจายทมาก
กวากลมทไมมภาวะแทรกซอนซงสมพนธกบการศกษา
ของWang Peng-lian และคณะ6 และ Christian
Weimarและคณะ8วาภาวะแทรกซอนทเกดขนมความ
สมพนธตออตราการเสยชวตและสถานภาพผปวยขณะ
จำาหนายทแยลง
จากการศกษานจะพบวาโรคประจำาตวเดมภาวะ
แทรกซอนระหวางนอนโรงพยาบาล ลวนเปนปจจยทม
ผลตอผลลพธในการดแลผปวยสมองขาดเลอดโดยใน
การศกษานพบวาไขมนในเลอดสง, ไตวาย,ภาวะหวใจ
สนพรว,โรคหลอดเลอดหวใจนนสงผลตอการรกษาทแย
ลงทงสนดงนนการปองกนหรอควบคมดแลโรคประจำาตว
ใหดนนนาจะเปนประโยชนตอผปวยสมองขาดเลอดซง
อาจจะตองมการศกษาตอไปและภาวะแทรกซอนทเกด
ขนกบผปวยอนไดแกตดเชอในระบบทางเดนหายใจ,ตด
เชอในระบบทางเดนปสสาวะ,ตดเชอแบคทเรย,ภาวะ
หวใจลมเหลว, เลอดออกในระบบทางเดนอาหาร,แผล
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201424
กดทบลวนสงผลตอการรกษาทแยลง ไมวาจะเปนเพม
อตราการเสยชวต เพมระยะเวลานอนโรงพยาลบาล
สถานภาพผปวยขณะจำาหนายทแยลงและสดทายทตาม
มาคอคาใชจายในการรกษาทเพมขนดงนนนอกจากการ
ดแลปองกน โรคประจำาตวใหดแลว การปองกนภาวะ
แทรกซอนมใหเกดขนในผปวยสมองขาดเลอด กยงม
ความสำาคญทตองดแลควบคไปดวยกน
นอกจากนนแลวงานวจยนยงชวยชใหเหนถงโรค
ประจำาตวและภาวะแทรกซอนทพบบอยในผปวยสมอง
ขาดเลอด เพอทจะไดหาทางดแลปองกนไดถกตองมาก
ยงขน
สรป
โรคประจำาตวเดมของผปวยสมองขาดเลอดและ
ภาวะแทรกซอนทเกดขนกบผปวยสมองขาดเลอดลวน
สงผลตอการรกษาทงในดานระยะเวลาในการนอนโรง
พยาบาลคาใชจายในการรกษาอตราการเสยชวตทเพม
ขนและสถานภาพผปวยขณะจำาหนายทแยลง
ขอจำากดและขอเสนอแนะ
เนองจากการศกษานไดทำาการศกษาจากขอมลใน
ระบบการลงผลแบบ ICD-10 ซงขอมลทงหมดทใชใน
การศกษาน เปนขอมลทมการลงขอมลตามจำานวนครง
ทผปวยสมองขาดเลอดทวประเทศมารบการรกษาแบบ
ผปวยในปพ.ศ.2553ดงนนขอมลทไดจากการลงขอมล
เปนจำานวนครง อาจทำาใหคาทไดมคาทมากกวาจำานวน
ของผปวยจรง นอกจากนขอมลลกษณะของโรคสมอง
ขาดเลอด เชน thromboticหรอembolicstrokeและ
ความรนแรงของผปวยทมาเขารบการรกษาไมไดมการ
ลงผลไวทำาใหขอมลขาดรายละเอยดไป
เอกสารอางอง1. LopezAD,MathersCD,EzzatiM,JamisonDT,MurrayCJL.
Globaland regionalburdenofdiseaseand risk factors,
2001:systematicanalysisofpopulationhealthdata.Lancet
2006;367:1747-57.
2. AsianAcuteStrokeAdvisoryPanel (AASAP).Strokeepi-
demiologicaldataofnineAsiancountries.JMedAssoc
Thai2000;83:1-7
3. PoungvarinN.Burdenofstroke inThailand. IntJStroke
2007;2:127-8.
4. ThonghongA,TepsitthaK,JongpiriyaananP,etal.Chronic
DiseasesSurveillanceReport,2011.WeeklyEpidemiologi-
calSurveillanceReport2012;43:257-64.
5. GunatilakeSB,JayasekeraBA,PremawardeneAP.Stroke
subtypesinSriLanka--ahospitalbasedstudy.CeylonMed
J2001;46:19-20
6. WangPeng-lian,ZhaoXing-quan,YangZhong-hua,etal.
Effectofin-hospitalmedicalcomplicationsoncasefatality
post-acuteischemicstroke:datafromtheChinaNational
StrokeRegistry.ChinMedJ2012;125:2449-54.
7. TirschwellDL,KukullWA,LongstrethWT.Medicalcom-
plicationsof ischemicstrokeandlengthofhospitalstay:
experienceinSeattle,Washington.JStrokeCerebrovasc
Dis1999;8:336-43.
8. WeimaraC,RothbMP,ZillessencG,etal.Complicationsfol-
lowingacuteischemicstroke.EurNeurol2002;48:133–40.
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 25
สมนไพรใชกบโรคพารคนสน เกา-ใหม ไดประโยชนจรงหรอ?
กลธดา เมธาวศน
กลธดา เมธาวศน
หนวยประสาทวทยา ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร
มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ
บทนำา
Parkinson’sdiseaseหรอโรคพารคนสนเปนความ
เสอมของระบบประสาททมการตายของเซลลประสาท
สรางสารโดพามน แมปจจบนยาทใชในการรกษาจะม
ประสทธภาพและมหลายชนด รวมทงความกาวหนา
ในการผาตด deep brain stimulation อยางไรกตาม
เนองจากธรรมชาตของตวโรคเองทรกษาไมหายและเมอ
เวลาผานไปผปวยตองเผชญกบปญหาแทรกซอนดาน
การเคลอนไหวการตอบสนองตอยาทไมสมำาเสมอตอง
ใชยาปรมาณมากขน จนกระทงสดทายตองอยในภาวะ
ทพพลภาพนอกเหนอจากปญหาการเคลอนไหวปญหา
ดานอารมณจตใจทงทเกดจากตวโรคการทไมสามารถ
ทำางานไดเหมอนเดมปญหาการเงนและเศรษฐกจของ
ครอบครวทตองหาเงนมาจายคารกษาพยาบาลหรอบาง
พนททประชาชนยากจนมากอาจจะถงกบไมสามารถเขา
ถงการรกษาไดในทสด ผปวยจะขาดการตดตอสมาคม
กบสงคมภายนอกทงปวงนเปนสาเหตททำาใหผปวยรสก
สนหวงกบการรกษาตามหลกวทยาศาสตรและในความ
พยายามคนหาการรกษาดานอนๆทอาจจะชวยใหอาการ
ดขนแพทยทางเลอกโดยเฉพาะยาสมนไพรมกจะเปนตว
เลอกแรกทผปวยเอเชยนำามาใช เหนไดชดจากงานวจย
ในสงคโปร1 และเกาหล2 ทพบวาการรกษาดวยยาแผน
โบราณไดรบความนยมเปนอนดบหนงในกลมผปวยโรค
พารคนสน3
งานวจยเกยวกบสมนไพรในโรคพารคนสนสวน
ใหญทำาในเอเชย โดยประเทศหลกซงเปนเจาของงาน
วจยซงตพมพทงในวารสารทางการแพทยภาษาองกฤษ
และวารสารการแพทยทองถนดวยภาษาประจำาชาตคอ
สาธารณรฐประชาชนจนประเทศอนๆทมงานวจยออก
มาบางไดแกญปนเกาหลและอนเดยสวนประเทศไทย
แมจะมการใชสมนไพรโดยผปวยทงทอยภายใตการดแล
ของแพทย/เภสชกร หรอซอใชเองตามโฆษณาบนสอ
สาธารณะและมการคนควาประสทธภาพของสมนไพร
ในการรกษาโรคตางๆมากพอสมควร4-7 แตยงไมม
รายงานการวจยสมนไพรไทยในโรคพารคนสน
TOPIC REVIEW
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201426
การวจยสมนไพรในโรคพารคนสน นาจะถอไดวา
เปนการตอยอดจากงานวจยในระดบชวเคม, เซลลและ
สตวทดลองซงแตเดมเปนการทดลองเพอหาสาเหตและ
อธบายกลไกทางพยาธวทยาของโรคพารคนสนทงการ
ทดลองแบบinvivoและinvitroโดยสารพษทใชในการ
ทำาลายเซลลประสาทสำาหรบงานวจยไดแก 6-hydroxy-
dopamine (6-OHDA), 1-methyl-4-phenyl-1, 2, 3,
6-tetrahydropyridineหรอMPTPและ rotenoneสาร
ทงสามชนดนแมกระบวนการเมตาบอลสมระดบเซลลจะ
มความแตกตางกนแตผลลพธทไดเหมอนกนคอการเกด
อนมลอสระหรอfreeradicalsไปทำาลายเซลลสวนสตว
ทดลองและเซลลทถกใชในการวจยบอยๆไดแกC57/BL6
mice ซงเปนหนหางยาวขนสนำาตาลเขมออกดำา, PC12
cellsและSH-SY5Ycellsดงนนผลการทดลองทเปนการ
ประเมนทงประสทธภาพและผลขางเคยงของยาหรอสาร
ใดๆกหมายถงผลปองกนความเสอมหรอตายของเซลล
ประสาท (neuroprotective effect) ในสตวทดลองหรอ
เซลลดงกลาวทถกเหนยวนำาใหเกดอาการหรอการเสอม
สลายทคลายคลงกบกระบวนการทเกดในโรคพารคนสน8
เนองจากสมนไพรทถกนำามาวจยมมากมายหลาย
ชนดจงคดเลอกเฉพาะชนดทใชกนมานานกำาลงจะถก
นำากลบมาพฒนาประสทธภาพอกครง ชนดทมแหลง
กำาเนดในประเทศไทยและสมนไพรทมการนำาเขามาส
ประเทศไทยแลวทงในรปแบบยาแผนโบราณหรอผลต
ภณฑเสรมอาหารสรรพคณทางแพทยแผนโบราณของ
พชสมนไพรบางชนดทมในไทยซงเผยแพรในบทความน
คนความาจากหนงสอสารานกรมสมนไพรไทย9สรรพคณ
สมนไพรไทย10และสารานกรมสมนไพร เลม 4กกยา
อสาน11 ผสนใจสามารถอานเพมเตมไดจากหนงสอ
อางองทงสามเลมน
พชสมนไพรและสารสกดทมฤทธ ในการรกษาโรคพารคนสน
1. Mucuna pruriens(L.)DCหรอvelvetbean
เปนพชตระกลถว พบในทวปแอฟรกาประเทศอนเดย
และแถบทะเลแครบเบยนฝกและเมลดออนมฤทธระคาย
เคองผวหนง กอใหเกดอาการคนได อยางไรกตามM.
pruriensเปนพชทมบนทกสรรพคณในการรกษาโรคพาร
คนสนในตำาราแพทยแผนโบราณของอนเดยทเรยกวา
อายรเวช(Ayurveda)ซงเปนหลกการรกษาโรคแบบองค
รวมทเนนความอยดของรางกาย,ความคด,อารมณและ
จตวญญาณมความเชอถอในธาตทงหาทเปนโครงสราง
พนฐานของชวตไดแกดนนำาลมไฟและอากาศธาต
(ether) ตำาราอายรเวชบนทกถงโรคพารคนสนโดยเรยก
วาKampavala12โดยมยามากกวา35ตำารบทใชสำาหรบ
รกษาโดยM. pruriensคอสมนไพรหลกทปจจบนทราบ
กนดวาสมนไพรชนดนมlevodopaและงานวจยแรกทนำา
M. Pruriensมาใชรกษาผปวยพารคนสนเรมขนในปคศ.
197813 และปจจบนยงคงมการทำาวจยเพอหาปรมาณ
levodopaทแทจรงในM. Pruriens14และผลในสตว
ทดลอง15สวนงานวจยในมนษยทนาสนใจคอการเปรยบ
เทยบผลการรกษาของอายรเวชสองตำารบตำารบแรกจะม
สตรยาทานเพอการระบายและขบถายของเสยออกจาก
รางกายผปวยกอนไดรบยาสตรรกษาทเปนเมลดและราก
ตากแหงของM. pruriens,Hyoscyamus reticulatus,
Withania somnifera หรอโสมอนเดยมชอสามญวาแอ
ชวาแกนดา(Ashwagandha)และSida cordifoliaพบ
วาผปวยทรกษาดวยตำารบนจะมการเคลอนไหวปฏบต
ภารกจในชวตประจำาวนไดดขนสวนผปวยทไดรบเฉพาะ
ยาสตรรกษาโดยไมไดขบถายของเสยออกกอนนน ไม
พบผลตอบสนองทดขนดานการเคลอนไหวนอกจากน
อาการสนปวดเกรงและตะครวกดขนในผปวยทไดรบทง
ยาระบายและยารกษา16
2. Acanthopanaxหรอ โสมไซบเรย สวนทนำา
มาใชในการศกษาคอรากและเหงาตากแหง (Acantho-
panacisSenticosiRadixEtRhizomaSeuCaulis)
จากAcanthopanax senticosusHarm.เมอสกดดวย
เอทานอล(ethanol)จะไดสารทมฤทธปองกนการทำาลาย
เซลลประสาทโดพามนในหนทดลอง17,18รวมทงเพมระดบ
ของ dopamine และ noradrenaline19 ในสมองของ
หนทดลองดวย สารอกสองชนดจากโสมไซบเรยทพบ
ประโยชนตอสมองไดแกsesaminและeleutheroside
B โดย sesamin สามารถปองกนความผดปกตดาน
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 27
พฤตกรรมในหนทถกทำาลายสมองดวยrotenone20,ปรบ
เปลยนการทำางานของenzymeตางๆทเกยวของกบการ
เกดoxidativestressทำาใหเซลลประสาทไมถกทำาลาย21
3. AlpiniaพชสายพนธนทมในไทยคอAlpinia
conchigeraGriff.หรอขาลงซงขนในทชนของปาดงดบ
และทใชรบประทานเปนอาหารคอAlpinia galangal
Stunzคอขาหยวกหรอขาหลวงแมทงสองชนดจะไมม
งานวจยสรรพคณทางยาทมผลในการรกษาโรคพารคน
สนแตสำาหรบคนไทยและตำารายาไทยขาถกนำามาใชเพอ
รกษาอาการทองอดทองเฟอคลนไสอาเจยนและเหงา
สดเมอนำามาตำาผสมกบเหลาขาวใชทารกษาโรคผวหนง
กลาก เกลอน และลมพษได ชนดทนำามาศกษาวจย
ดานยารกษาพารคนสนคอ เมลดตากแหงของAlpinia
oxyphyllaMiq.ในประเทศไทยมการนำาเขามาเปนสวน
ประกอบของยาจนในชออจอเหยน(YiZhiRen)ซงเมอ
สกดดวย80%เอทานอลจะไดสารทตอตานการทำาลาย
PC12cell และเซลลประสาทโดพามนของปลามาลาย
จาก6-OHDA 22นอกจากนยงพบสารทมประสทธภาพ
ปองกนเซลลประสาทไมใหถกทำาลาย(neuroprotective
effect)ทงจากการทดลองในเซลลและในหนคอProto-
catechuicacid23-26
4. Astragalus เปนพชลมลกตระกลถว สวน
ทนำามาใชเปนยาคอรากแหง ของAstragalus mem-
branaceus(Fisch.)Bge.ในตำารบยาจนเรยกวาปกค
หรอองคมสรรพคณบำารงหวใจ ขบปสสาวะ ลดอาการ
บวมนำา(อาหารเสรมทมสวนผสมของปกคหรอองคทวาง
ขายในทองตลาดประเทศไทยคอยานำาสมนไพรตราหมอ
เสง) จากการทดลองพบสารสองชนดทมประสทธภาพ
ในการรกษาโรคพารคนสนคอAstragaloside IVและ
AstragaluspolysaccharidesโดยAstragaloside IV
มฤทธปองกนเซลลประสาทจากการถกทำาลาย 27, 28 ใน
ขณะทAstragaluspolysaccharidesเมอใหเขาสเซลล
ประสาทไปในระยะเวลาหนง จะสามารถลดความเปน
พษของอนมลอสระทเกดจากกระบวนการ oxidation
ของbendopaได8
5. Camelliaหรอชา เปนเครองดมทนยมอยาง
แพรหลายในแตละประเทศของทวปเอเชยทงเอเชยตะวน
ออกและเอเชยใตรวมถงประเทศทางยโรปทมวฒนธรรม
การดมชาเปนสวนหนงของชวตประจำาวน เชน องกฤษ
เปนตน ใบชาคอใบตากแหงของCamellia sinensis
(L.)O.Kuntze.ทงนมรายงานการศกษาทนาสนใจบง
ชวาการดมชาไมวาจะเปนชาเขยวหรอชาดำาทเปนชาจน
เชน ชาอลองสามารถลดความเสยงในการเกดโรคพาร
คนสนได29 โดยประสทธผลในการลดความเสยงของชา
ดำาจะมากขนตามปรมาณการบรโภคการศกษาของTan
LCและคณะพบวาความเสยงในการเกดโรคพารคนสน
นนนอยลงมากในผทดมชาดำาตงแต 23 แกวขนไปตอ
เดอน30สารสกดจากชาเขยวนนมผลในการปองกนความ
เสอมและการตายของเซลลประสาท31 สวนสารอนพนธ
ทคนพบในชาเขยวแลววามผลปองกนความเสอมของ
เซลลประสาทคอpolyphenoliccatechins32,33ซงมองค
ประกอบหลกสชนดไดแก (-)-epigallocatechin-3-gal-
late,(-)-epicatechingallate,(-)-epigallocatechin,
และ(-)-epicatechin34โดยสารทมผลดานneuroprotec-
tiveeffectมากทสดคอ(-)-epicatechingallateแตสาร
ทถกนำามาศกษาและพบวาไดผลดในการปองกนความ
เสอมและการตายของเซลลประสาททงในหลอดทดลอง
และในหนไดแก (-)-epigallocatechin-3-gallate35-39
สวนสารอนพนธpolyphenolicทพบในชาดำาหมก(ทรจก
และมขายในประเทศไทยคอชาโหวยอหรอโผวเออ)คอ
theaflavinsประกอบไปดวยTF1,TF2a,TF2b,และTF3
สามารถยบยงการจบตวของโปรตน amyloid-β (Aβ)และα-synucleinได40
6. Cassiaสวนทนำามาศกษาทดลองในโรคพาร
คนสนคอเมลดของCassia obtusifoliaL.หรอCassia
tora L.หรออกชอหนงคอSenna obtusifolia พชใน
ตระกลCassiaหรอSenna ในประเทศไทยทรจกกนด
ไดแกCassia siamea Lam.หรอขเหลกบาน,Senna
alexandrina P.Miller หรอมะขามแขกและSenna
alata L. Roxb. หรอชมเหดเทศแมจะมการนำาใบมา
ประกอบอาหาร แตสรรพคณทางยาทเดนชดของพช
ตระกลCassiaคอชวยในการระบายหากรบประทาน
ในปรมาณมากทำาใหทองเสยไดจากงานวจยพบวาสาร
สกด85%เอทานอลของ C.obtusifolia มฤทธneuropro-
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201428
tectionทงตอเซลลทดลองและในหนทดลอง41นอกจาก
นยงสามารถคดแยกสาร alaternin จากพชชนดน ซง
พบวามประสทธภาพในการตานฤทธกอการอกเสบของ
peroxynitrite จงชวยปองกนการเสอมสลายของเซลล
ประสาทไดเชนกน42,43
7. Chrysanthemum รจกกนแพรหลายในชอ
เกกฮวย ซงเปนดอกตากแหง ของChrysanthemum
morifolium Ramat. และChrysanthemum indicum
L.นยมนำามาเปนเครองดมทงสารสกดนำาและสารสกด
เมทานอล(methanol)ของเกกฮวยสามารถปองกนการ
เสอมและตายของเซลลทดลองSH-SY5Yได44,45
8. Cistancheหรอแมกโนเลยจนมถนกำาเนดใน
มองโกเลยและจนถกนำามาใชเปนสมนไพรเพอสขภาพ
เพศชาย สวนทนำามาวจยในโรคพารคนสน คอ ลำาตน
ตากแหงของCistanche deserticolaY.C.Maหรอ
Cistanche tubulosa (Schrenk)Wight. สารทไดจาก
พชชนดนไดแกCistanchetotalglycosidesซงจากการ
ศกษาหนงทตพมพเปนภาษาจนพบวาสามารถปองกน
ความเสอมของเซลลประสาทโดพามนท sunstantia
nigraของสมองหนทไดรบสารMPTP46,Echinacoside
เปนสาร phenylethanoid glycoside ทชวยใหระดบ
ของสารสอประสาทmonoamineทบรเวณstriatumใน
สมองของหนทดลองทถกทำาลายดวย 6-OHDA ไมลด
ลง47นอกจากนยงพบประสทธภาพในการปองกน เสรม
สรางและชวยใหเซลลสมองของหนทดลองรอดจากการ
ถกทำาลายดวยMPTP48,49, และสาร Acteoside ซงม
neuroprotective effectทงตอเซลลทดลองและในหน
ทดลองเชนกน8
9. Cuscuta สวนทนำามาใชคอเมลดตากแหง
ของCuscuta australisR.Br.หรอCuscuta chinensis
Lam. ซงมในประเทศไทย โดยมชอสามญวาฝอยทอง
เปนพรรณไมพวกกาฝากเกาะอาศยตนไมอนลำาตนเปน
เสนกลมยาวสเหลองใบรปสามเหลยมดอกออกเปนชอ
และกลบดอกเชอมตดกนเปนรปถวยสวนทใชเปนยาคอ
ลำาตนซงนำามาตากแหงและตมนำากนแกบดอาเจยนเปน
เลอดตกเลอดและใชหามเลอดแบบยาทาภายนอกสวน
เมลดแหงนำามาตมนำากนเปนยาบำารงกำาลงแกปวดเมอย
ประชาชนในบางภาคของประเทศไทยทานตนฝอยทอง
เปนอาหารอกดวย สารสกดเมทานอลจากฝอยทอง
สามารถปองกนเซลลPC-12ซงไดรบสารMPP+ ไมให
เกดapoptosisได8
10. Fraxinus เปนไมยนตนขนในทสง ชอสามญ
ไทยคอตนจนทนทองดงนนสวนทถกนำามาวจยสรรพคณ
ทางยาคอเปลอกไมของ Fraxinus rhynchophylla
Hance.,Fraxinus chinensisRoxb.,Fraxinus szaboana
Lingelsh. หรอFraxinus stylosa Lingelsh. สารทม
คณสมบตในการตานอนมลอสระและปองกนการเกด
apoptosisคอFraxetin50-52นอกจากนยงมสารสกดชนด
อนทไดจากพชในตระกลFraxinusซงมneuroprotective
effectเชนกนไดแกEsculin,6,7-di-O-glucopyranosyl-
esculetinและLiriodendrin53,54
11. Gastrodiaชอจนเทยงมวมขายในไทยโดย
เปนสวนผสมของยาจน สวนทนำามาทำายาคอ รากตาก
แหง สรรพคณทางยาจน ใชระงบอาการปวดและแกไข
อาการกลามเนอหดเกรงจากอมพฤกษอมพาตสารทม
คณสมบตตานโรคพารคนสนของGastrodiaไดมาจาก
รากแหงของGastrodia elata Bl. คอ สารสกด 95%
เอทานอลและVanillyalcoholซงปองกนเซลลประสาท
โดพามนไมใหเกดapoptosisได55,56
12. GinkgoหรอGinkgo bilobaL.หรอแปะกวย
เปนพชสมนไพรทมถนกำาเนดอยทางตะวนออกของจน
มการแยกตนเปนเพศผ และเพศเมย เมลดนำามาตมกบ
พทราจนเปนของหวาน สวนใบมลกษณะคลายใบพด
แยกออกเปนสองกลบเมอเขาฤดใบไมรวงใบจะเปลยน
เปนสเหลองทงตน กอนจะรวงหลนไป ใบแปะกวยเปน
ทรจกอยางแพรหลายทางประสาทวทยาจากสรรพคณท
สามารถรกษาโรคสมองเสอมไดดานโรคพารคนสนการ
ทดลองในระดบเซลลและหนทดลองพบวา แปะกวยม
neuroprotectiveeffect57,58ทงยงสามารถยบยงoxida-
tive stress,ควบคมสมดลของธาตทองแดงในสมอง59,
และลดการเสอมสลายของเซลลประสาทของnigrostri-
atalpathwayไดดวย60
13. GynostemmaใชสวนใบตากแหงของGynos-
temma pentaphyllum (Thunb.)Makinoซงรจกแพร
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 29
หลายในชอเจยวกหลานชออนๆไดแกชาสตลเบญจ
ขนธ ปญจขนธ และเซยนเฉา เปนไมเถาลมลก ลำาตน
เลกเรยวยาว ใบเปนใบประกอบมใบยอยหาใบสวนท
นำามาเปนยาคอตนเหนอดนและใบสรรพคณทวไปคอ
แกไอขบเสมหะสำาหรบงานวจยในโรคพารคนสนพบวา
สารสกดเอทานอลของเจยวกหลานสามารถปองกน
ความเสอมของระบบประสาทในหนทดลองทไดรบสาร
6-OHDA61และGypenosides เปนสารอนพนธ ซงม
neuroprotectiveeffectเชนเดยวกน62,63
14. HypericumสวนทอยเหนอดนของHypericum
perforatum L. หรอทรจกกนในชอ St.John’swort ม
รายงานวจยสรรพคณในการรกษาโรคซมเศรา64 สาร
สกดเมทานอลของSt.John’swortมประสทธภาพดาน
neuromodulatingeffect65ในขณะทสารสกดมาตรฐาน
ของSt.John’swort(ThestandardextractsofH. per-
foratumL.;SEHP)มneuroprotectiveeffectจากการ
ทดลองระดบเซลล66และสามารถลดoxidativestress
พรอมๆ กบเพมการทำางานของยนทเกยวของกบการ
สรางเอนไซมทใชในกระบวนการตานอนมลอสระในหน
ทดลอง67สารสกดflavonoidและhyperosideของSt.
John’swortตางกมneuroprotectiveeffectเชนกน68,69
15. Ligusticum สายพนธทนำามาว เคราะห
สรรพคณทางยารกษาโรคพารคนสน คอLigusticum
chuanxiongHort.ชอสามญไทยคอโกฐหวบวใชสวน
เหงาทำายาลกษณะของเหงาคอนขางหนากลม รปราง
คลายกำาปน ผวตะปมตะปา ในตำารายาไทย โกฐหวบว
มฤทธในการขบลมจงเปนสวนผสมทสำาคญในยาหอม
และยงมรายละเอยดทวาดวยเครองยาพกดโกฐซง
ประกอบไปดวยสมนไพรหลายชนดโดยมโกฐหวบวเปน
ตวยาหลกหนงในนนเพอลดอาการปวดศรษะแกไขลด
เสมหะชกำาลง และบำารงโลหตสารสกดและอนพนธท
ไดจากโกฐหวบวคอtretramethylpyrazineซงชวยใหเม
ตาบอลสมของสารโดพามนทstriatumดขน8,ลดoxida-
tivedamageในสมองของหนทเปนพารคนสน70,และม
neuroprotectiveeffect8
16. Paeonia ใชสวนรากตากแหงของPaeonia
lactifloraPall.พชตระกลPaeoniaมชอสามญคอโบตน
เปนดอกไมทนยมปลกประดบในประเทศจน เปนไม
ลมลกบางชนดเปนพมลำาตนมเนอไมสง1.5-3ซม.ใบ
เปนใบประกอบมแฉกลกดอกใหญมหลายสและมกลน
หอมนอกจากเปนไมดอกประดบโบตนยงเปนดอกไมท
นยมใชในงานศลปะ เดมเคยเปนสญลกษณประจำาชาต
ของประเทศจนโดยถอเปนดอกไมแหงเกยรตยศและ
ความรำารวย เมองทเปนศนยกลางการปลกดอกโบตนท
สำาคญคอเมองลวหยาง ในตำารายาโบราณของประเทศ
ญปนรากของตนโบตนถกนำามาปรงเปนยาระงบอาการ
ชกซงสารสกดตวหลกทมบทบาทในการรกษาโรคความ
เสอมของระบบประสาทในยาจนแผนโบราณคอPaeoni-
florinซงมผลทงดานneuroprotectiveeffect71,บรรเทา
ความผดปกตในการทำางานของระบบประสาทในหนทถก
ทำาใหเกดพยาธสภาพของสมอง72,และลดกระบวนการ
อกเสบและความเสอมของเซลลประสาทโดพามน โดย
กระตนตวรบของAdenosineA173
17. Panaxหรอโสมซงเปนสวนรากตากแหงของ
Panax ginsengC.A.Mey.นยมใชอยางแพรหลายใน
ตำารายาโบราณของประเทศจนเกาหลและญปนสำาหรบ
ประเทศเกาหลใต โสมถอเปนวตถดบสำาคญทถกนำามา
ทำาอาหารแปรรปเปนยาแผนโบราณอาหารเสรมขนม
เครองดม และเครองสำาอาง โดยมสรรพคณชวยบำารง
กำาลง เสรมสรางกลามเนอ ชวยใหรางกายแขงแรง ใน
งานวจยไดมการคนพบสารทมสรรพคณทางยาทสำาคญ
ของโสมคอ ginsenosides ซงปจจบนพบมากกวา 30
ชนดแตชนดทมสรรพคณทางยาเดนชดไดแกginseno-
sidesRb1,Rd,Re,และRg
1ผลของสารทมสรรพคณ
ทางยาแตละชนดตอการรกษาโรคพารคนสนสรปไดดง
ตารางท 1ปจจบนยงมโสมอกสายพนธหนงทเรมมการ
ศกษาวจยสรรพคณในการปองกนและรกษาโรคพาร
คนสนคอPanaxnotoginseng (Burk.)F.H.Chen.
หรอชอสามญคอโสมซานช ซงสารทมสรรพคณทางยา
พบแลวสองชนดคอ Panaxatriol saponins74, 75 และ
Notoginsenosides-Rg18
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201430
ตารางท1 ผลของสารทมสรรพคณทางยาจากPanax ginseng ดานการรกษาโรคพารคนสน(ดดแปลงจากหนงสอ
อางองท76)76
ชนด ผลการรกษาหรอปองกน
สารสกด(extract) - NeuroprotectiveeffectโดยลดcytotoxicityจากMPP+ในเซลลทดลองSH-SY5Y77
- ลดความผดปกตในการเคลอนไหวของหนทดลองทไดรบสารMPTP/MPP+78
Rb1
- มผลสงเสรมการเตบโตของเซลลประสาทเพาะเลยงและปองกนเซลลเสอมสภาพหรอตาย
ไดบางสวน79,80
Rd - ลดneurotoxicity ในเซลลประสาทเพราะเลยงจากสมองสวนmesencephalonทไดรบ
สารlipopolysaccharideโดยลดการสรางnitricoxideและprostaglandinE281
Re - มneuroprotectiveeffectชวยใหเซลลประสาทจากsubstantianigraทไดรบMPTPไม
เกดapoptosis82
Rg1
- เพมระดบโดพามนและสารตางๆทเปนผลตผลจากเมทาบอลสมของโดพามนในstriatum
และเพมการทำางานของtyrosinehydroxylaseทsubstantianigraของหนทดลองทไดรบ
สารMPTP83-85
- ลดapoptosisทเกดจากการเหนยวนำาโดยdopamineในเซลลPC1286(ตพมพเปนภาษา
จน)
- ลดการตายของเซลลประสาทบรเวณsubstantianigraทไดรบสารrotenone87
- ลดcytotoxicityในเซลลPC12ทไดรบการเหนยวนำาดวยH2O
288
- ลดความIrontoxicityในเซลลทดลองทไดรบสาร6-OHDA89
- ลดพฤตกรรมการเดนวน(rotationalbehavior)ซงเกดจากการไดรบapomorphineในหน
ทสมองถกทำาใหเกดพยาธสภาพดวย6-OHDA โดยลดการตายของเซลลประสาทบรเวณ
substantianigra90
18. Polygonumพชตระกลนทมในประเทศไทย
และเปนเครองเคยงในเมนอาหารคอPolygonum odo-
ratumLour.หรอผกแพวนยมรบประทานเปนเครองเคยง
กบแหนมเนองมชออนไดแก ผกไผ จนทรโฉมผกแจว
เปนตนเปนพชลมลกทเกดเองตามธรรมชาตพบไดทงป
และมอยทกภาคทวไทยสวนทนำามารบประทานคอยอด
ออนและใบออนสวนสายพนธทนำามาวจยสรรพคณยา
รกษาโรคพารคนสนคอPolygonum cuspidatumSieb.
et Zucc.หรอ Follopia japonicaHoutt. หรอผกไผ
ญปน(Japaneseknotweed)โดยใชสวนรากหรอเหงา
ซงผกไผญปนนนถกขนบญชโดยสหพนธการอนรกษ
แหงโลก (InternationalUnion forConservation of
Nature:IUCN)ใหเปนพชตางถนชนดไมลมลกทรกราน
อยางรายแรงของโลก เพราะโตไว ขยายพนธงาย ยาก
ตอการควบคม จงมผลกระทบอยางรายแรงตอความ
หลากหลายทางชวภาพของทองถนนนๆและการเกษตร
กรรม91สารอนพนธทสกดไดจากผกไผญปนคอresvera-
trolในการทดลองระดบเซลลสารนมneuroprotective
effect ปองกนการเกด apoptosis ของเซลลประสาท
โดพามนรวมทงลดทอนการเกดα-synucleinsดวย92-95สวนในหนทดลองกพบประสทธภาพดานneuroprotec-
tiveeffectเชนกน96-98
19. Pueraria สวนทนำามาวจยคอรากแหงของ
Pueraria lobata (Willd.)Ohwi. ซงมในประเทศไทย
ชอสามญคอผกผดหรอเครอเฒา เปนไมเลอยทมหว
ใตดนขนาดใหญใบเปนใบประกอบแบบขนนกขอบใบ
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 31
หยกเปนแฉกตนๆดอกสมวงพบขนเองตามพนทรกราง
และชายปา อกสายพนธหนงคอPueraria thomsonii
Benth. เปนสวนผสมในยาจนใชบำาบดอาการเมาสรา
มชอเรยกวาKudzu rootแตสายพนธของPuerariaท
เปนทรจกของคนไทยมากทสดคอPueraria mirifica
หรอกวาวเครอซงสารสกดทไดคอestrogenicphenol
และmiroestrol ทคาดวานาจะนำามาใชประโยชนดาน
สขภาพคนวยทองสารสกดจากP. lobata(Willd.)และ
P. thomsonii Benth.ทมneuroprotectiveeffectคอ
Puerarin ซงมประสทธภาพทงในเซลลทดลองและหน
ทดลอง99-102นอกจากนยงมสารสกดอกสองชนดทไดจาก
P. ThomsoniiBenth.และมฤทธneurocytoprotective
effectเชนกนคอDaidzeinและGenistein103
20. Solanaceaeคอพชตระกลมะเขอ ลกษณะ
ตนไมชนดนเปนไมพมใหญ มทงทเปนไมลมลกและ
ไมเลอย ลกษณะผลแลวแตชนด มทงเปนลกเลกกลม
อยกนเปนพวงแบบลกเบอรร, เปนลกกลมเดยว, หรอ
เปนรปรแบบแคปซล เมลดกลมและแบนตวอยางพช
ในตระกล Solanaceaeทเปนอาหารของคนไทยไดแก
Capsicum annumm L. หรอพรกทเปนผลใหญอยาง
พรกหยวกและพรกชฟาCapsicum frutescensหรอพรก
ขหนLycopersicon esculentumMill.หรอมะเขอเทศ
Lycianthes biflora(Lour.)Bitterหรอมะแวงปาพบท
ภหลวงจงหวดเลยและพนทสงจากระดบนำาทะเลตงแต
900-1300เมตรของภาคเหนอภาคตะวนออกเฉยงเหนอ
และภาคตะวนตกผลมขนาดเลกเปนชอ ผลดบสเขยว
เมอสกจะเปนสแดง,Solanum trilobatumL.หรอมะแวง
เครอและSolanum indicumL.หรอมะแวงตนคนไทย
ใชทงเปนอาหารและสรรพคณทางยาซงมในรากตนใบ
และผล ใชขบเสมหะ รกษาเบาหวานและแกโลหตออก
ทางทวารหนก,Solanum aculeatissimumJacq.หรอ
มะเขอเปราะ,Solanum melongenaL.หรอมะเขอมวง,
Solanum stramonifoliumJacq.หรอมะอกเปนไมพมท
ทกสวนมขนสนำาตาลออนปกคลมผลเมอสกเปนสเหลอง
แกมนำาตาลมฤทธแกไอขบเสมหะ,Solanum torvum
Sw.หรอมะเขอพวงชอภาษาองกฤษคอTurkeyberry
ถนกำาเนดอยทรฐฟลอรดา อเมรกากลางและบราซล,
และSolanumtuberosumL.หรอมนฝรงสงทนาสนใจ
สำาหรบพชในกลมSolanaceaeคอพชในตระกลCapsi-
cumและSolanumมสารนโคตนเปนองคประกอบ104,105
และนโคตนนเองทมงานวจยพสจนแลววาม neuropro-
tectiveeffect106และแมวาระดบของนโคตนในเลอดทได
มาจากการรบประทานพชผกจะไมสงเทากบในผสบบหร
แตกเพยงพอทจะเขาไปจบกบตวรบα4β2 nicotinereceptorทอยในสมองไดอยางสมบรณ107ในสตวทดลอง
ทถกทำาใหเกดอาการของโรคพารคนสนดวยMPTPและ
rotenoneพบวาการกระตนตวรบนโคตนสามารถปองกน
เซลลโดพามนไมใหถกทำาลายได108,109และเปนทมาของ
ผลงานวจยลาสดทพบวาการรบประทานพรกชวยลด
โอกาสเกดโรคพารคนสนได หากรบประทานบอยหรอ
รบประทานทกวนและถาผปวยไมสบบหรผลในการลด
โอกาสเกดโรคพารคนสนนกยงคงมนยสำาคญทางสถต
แตกตางจากผทรบประทานพรกและสบบหรไปดวยท
ไมไดชวยลดโอกาสเกดโรคเลย110 อยางไรกตามหาก
อานรายงานฉบบจรงอาจเกดความสบสนระหวางพรก
และพรกไทยได เพราะในรายงานใชคำาวาpeppersซง
คนไทยคนเคยวาหมายความถงพรกไทย แทจรงแลว
พรกไทยมชอทางวทยาศาสตรวาPiper nigrum L. อย
ในตระกล Piperaceae เปนไมเลอยทมผลรปรางกลม
เมอแกเมลดจะเปนสดำา สวนpeppersทอยในตระกล
Solanaceaeหมายความถงพรกซงถาเปนพรกเมดเลก
เชนพรกขหนสวนจะเรยกวา chilli peppers สวนพรก
ขนาดใหญจะเรยกวาbellpeppers
นอกจากพชสมนไพรทง 20ชนดทกลาวมาในขาง
ตน พชสมนไพรชนดอนทมการศกษาสรรพคณในการ
ปองกนหรอรกษาโรคพารคนสน ซงคณสมบตสวนใหญ
ทพบคอการเปนสารตานอนมลอสระยบยงการตายของ
เซลลประสาท ไดสรปรายชอทางวทยาศาสตรและชอ
สามญไวดงตารางท2111
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201432
ตารางท2ชอทางวทยาศาสตรและชอสามญของสมนไพรทมการศกษาสรรพคณตานโรคพารคนสน
ชอวทยาศาสตร ชอสามญ
AlliumsativumL กระเทยม
Bacopamonnieri(L.)Wettst. พรมมหรอผกม
Centellaasiatica(L.)Urban บวบก
CurcumalongaL. ขมน
CyperusrotundusL. แหวหม
DendrobiumnobileLindl. กลวยไมเอองเกากว
Haematococcuspluvialis สาหรายใหสารสกดastaxanthin
HibiscusasperHook.f. ชบา
KaempferiagalangalL. เปราะหอมหรอวานหอมหรอวานแผนดนเยน
MorusalbaL. หมอน
MyrtuscommunisL. นำามนเขยว(พชวงศชมพ)
NigellasativaL. เทยนดำา
Pinusmaritima ตนสน
Prunusyedoensis(Matsum.)YuetLi ซากระ
Thujaorientalis สนแผง
ZingiberofficinaleRosc. ขง
สมนไพรมประโยชนในการรกษาโรคพารคนสนจรงหรอ?
งานวจยเกยวกบสมนไพรในผปวยโรคพารคนสน
มผลการศกษาตพมพในวารสารทางการแพทยทงทเปน
ภาษาองกฤษและภาษาจน และพบวาสวนใหญมก
เปนการใชสมนไพรหลายชนดรวมกนเปนสตรยาแผน
โบราณในการรกษามากกวาจะใชตวใดตวหนงเปนยา
เดยวอยางไรกตามผลการศกษาแบบsystematicre-
viewโดยพจารณาถงประสทธภาพความปลอดภยและ
การนำามาประยกตใชทางคลนกรวมกบการรกษาของ
แพทยแผนปจจบนไมสามารถสรปไดวาการใชสมนไพร
เพอรกษาโรคพารคนสนนนมประสทธภาพในการรกษา
หรอมความปลอดภยเพยงพอ112,113สาเหตหลกททำาใหไม
สามารถหาขอสรปไดคอระเบยบวธวจยและการวดผลท
แตกตางกนไปในแตละการศกษาจงเปนประเดนทนาคด
วา จะสามารถวางแผนการวจยอยางไรใหไดมาตรฐาน
เพอสามารถสรปผลการรกษาดวยสมนไพรในโรคพารคน
สนไดไมวาจะใชเปนยารกษาโดยตรงหรอใชเปนยาเสรม
กบยาแผนปจจบนทผปวยไดรบอยเดม
อยางไรกตามจะเหนไดวาพชสมนไพรหลายชนด
ทตางประเทศนำาไปวจยสรรพคณทางยานนเปนพชทอง
ถนทสามารถพบไดแทบทกภาคของประเทศไทยจงเปนท
นาเสยดายหากวงการวทยาศาสตรการแพทยของไทยจะ
เพกเฉยตอสงใกลตวเหลานทงทหากสามารถคนควาและ
ปรบปรงจนพฒนาใหกลายเปนยารกษาได จะสามารถ
ประหยดเงนในการนำาเขายาราคาแพงจากตางประเทศ
รวมถงสามารถจดสทธบตรดานทรพยสนทางปญญาได
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 33
อกดวยหรอณปจจบนแมจะยงไมมหลกฐานรบรอง
ประสทธภาพทางยาของสมนไพรตางๆหากพชสมนไพร
หลายชนดทกลาวถงในงานวจย เปนสวนประกอบของ
อาหารไทยตงแตสมยโบราณ และปจจบนยงเปนพช
เศรษฐกจทคนไทยนยมปลกจำาหนายหรอปลกไวบรโภค
เองในครวเรอนจงนาจะเปนประโยชนหากแพทยผรกษา
จะยกประเดนความรสวนนมาอธบายทำาความเขาใจแก
ผปวยสนบสนนการใชสมนไพรในรปแบบของอาหารท
รบประทานกนในชวตประจำาวน เพราะขอดอยางนอย
ทสดคอ สมนไพรไทยเหลาน สวนใหญมสรรพคณชวย
ระบายซงปญหาทนอกเหนอจากปญหาการเคลอนไหว
ชาประการหนงของผปวยโรคพารคนสนและเปนปญหา
ทพบบอยมากคอ ทองผก การรบประทานผกทมกาก
ใย และมสรรพคณชวยระบาย รวมกบดมนำามากพอ
หรอบางรายอาจตองใชยาระบายรวมดวยนาจะแกไข
อาการทองผกใหผปวยไดนอกจากนพชสมนไพรหลาย
ชนดทเปนเครองเทศ ชวยใหอาหารมกลนและรสทนา
รบประทานซงอาจจะเปนผลดททำาใหผปวยรบประทาน
อาหารไดมากเพยงพอกบความตองการของรางกาย
ลดโอกาสเกดภาวะทโภชนาการได สวนสมนไพรทม
จำาหนายอยางแพรหลายในทองตลาดแพทยควรเปดใจ
ทำาความเขาใจและใหคำาแนะนำาทถกตองเมอผปวยมา
ปรกษาทงนเพอปองกนผลขางเคยงจากการใชสมนไพร
แปรรปอยางผดวธหรอมากเกนความจำาเปนหรออนตราย
ทผปวยอาจไดรบในกรณทเปนสมนไพรปลอมหรอมการ
ผลตทไมไดมาตรฐาน
สรป
สมนไพรทถกนำามาศกษาคณสมบตทางยารกษา
โรคพารคนสนนนมหลายชนดและหลายสายพนธเปนพช
ประจำาถนทพบไดในประเทศไทยการศกษาวจยเพอนำา
ไปสการพฒนาเปนยารกษาโรคโดยนกวทยาศาสตรการ
แพทยของประเทศไทยจงควรเปนประเดนสำาคญทตอง
นำามาพจารณาและไดรบการสนบสนนจากทงสถาบน
การศกษาสถาบนวจยและภาครฐแมวาประโยชนและ
ความปลอดภยในการใชรกษาโรคพารคนสนจะยงไม
สามารถสรปได แตแพทยควรเปดใจใหคำาปรกษาหาก
ทราบวาผปวยนำาสมนไพรมาใช ทงนเพอใหเกดการใช
อยางเหมาะสม และสอดคลองไปกบการรกษาแผน
ปจจบนทผปวยควรไดรบ
เอกสารอางอง1. TanLC,LauPN,JamoraRD,etal.Useofcomplementary
therapiesinpatientswithParkinson’sdiseaseinSingapore.
MovDisord2006;21:86-9.
2. KimSR,LeeTY,KimMS,etal.Useofcomplementaryand
alternativemedicinebyKoreanpatientswithParkinson’s
disease.ClinNeurolNeurosurg2009;111:156-60.
3. TanLCS,MethawasinK.Complementaryandalternative
medicineinParkinson’sdisease.In:PahwaR,LyonsKE,
eds.HandbookofParkinson’sdiseasefifthedition.Boca
Raton:CRCPressTaylor&FrancisGroup,2013:570-90.
4. PunyawudhoB,PuttilerpongC,WirotsaengthongS,etal.
Arandomized,double-blind,placebo-controlledcrossover
studyofcappra®forthetreatmentofmildormildtomoder-
ateerectiledysfunctioninThaimale.AfrJTraditComple-
mentAlternMed2012;10:310-5.
5. KitikannakornN,ChaiyakunaprukN,NimpitakpongP,etal.
Anoverviewoftheevidencesofherbalsforsmokingces-
sation.ComplementTherMed2013;21:557-64.
6. PeseeM,KirdponW,PuapairojA,etal.Palliativetreatment
ofadvancedcervicalcancerwith radiotherapyandThai
herbalmedicineassupportiveremedy-analysisofsurvival.
AsianPacJCancerPrev2013;14:1593-6.
7. ChusriS,SettharaksaS,ChokpaisarnJ,etal.Thaiherbal
formulasusedforwoundtreatment:astudyoftheiranti-
bacterialpotency,anti-inflammatory,antioxidant,andcyto-
toxicityeffects.JAlternComplementMed2013;19:671-6.
8. Li XZ, Zhang SN, Liu SM, et al. Recent advances in
herbalmedicinestreatingParkinson’sdisease.Fitoterapia
2013;84:273-85.
9. เจนจบ ยงสมล. สารานกรมสมนไพรไทย. กรงเทพ: ว.พรนท
(1991);2555
10. โชตอนนต อนทไสตระกล. สรรพคณสมนไพรไทย. กรงเทพ:
ภมปญญา;2552
11. นพมาศสนทรเจรญนนท,ธนชาบญจรส,รงระวเตมศรฤกษกล,
วชตเปานล,อาทรรวไพบลย.สารานกรมสมนไพรเลม4กกยา
อสาน.กรงเทพ:มลนธมหาวทยาลยมหดล;2543
12. Ovallath S,DeepaP. The history of parkinsonism: de-
scriptionsinancientIndianmedicalliterature.MovDisord
2013;28:566-8.
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201434
13. ManyamBV, Sánchez-Ramos JR. Traditional and com-
plementarytherapiesinParkinson’sdisease.AdvNeurol
1999;80:565-74.
14. RainaAP,KhatriR.QuantitativedeterminationofL-dopa
in seeds ofMucunaPruriensGermplasmby high per-
formancethinlayerchromatography.IndianJPharmSci
2011;73:459-62.
15. LieuCA,VenkiteswaranK,GilmourTP,etal.Theantipar-
kinsonianandantidyskineticmechanismsofMucunapru-
riensintheMPTP-treatednonhumanprimate.EvidBased
ComplementAlternatMed2012;2012:840247.
16. NagashayanaN, Sankarankutty P,NampoothiriMR, et
al. Association of L-dopawith recovery following Ay-
urvedamedication inParkinson’sdisease. JNeurol Sci
2000;176:124-7.
17. LiuSM,LiXZ,HuoY,LuF.Protectiveeffectofextractof
AcanthopanaxsenticosusHarmsondopaminergicneurons
inParkinson’sdiseasemice.Phytomedicine2012;19:631-8.
18. FujikawaT,Miguchi S,KanadaN, et al. Acanthopanax
senticosusHarmsasaprophylacticforMPTP-inducedPar-
kinson’sdiseaseinrats.JEthnopharmacol2005;97:375-81.
19. FujikawaT,SoyaH,HibasamiH,etal.EffectofAcantho-
panaxsenticosusHarmsonbiogenicmonoaminelevelsin
theratbrain.PhytotherRes2002;16:474-8.
20. FujikawaT,KanadaN,ShimadaA,etal.Effectofsesaminin
AcanthopanaxsenticosusHARMSonbehavioraldysfunc-
tioninrotenone-inducedparkinsonianrats.BiolPharmBull
2005;28:169-72.
21. Lahaie-CollinsV,Bournival J, PlouffeM, et al. Sesamin
modulates tyrosine hydroxylase, superoxidedismutase,
catalase,inducibleNOsynthaseandinterleukin-6expres-
sionindopaminergiccellsunderMPP+-inducedoxidative
stress.OxidMedCellLongev2008;1:54-62.
22. ZhangZJ,CheangLC,WangMW,etal.Ethanolicextract
of fructusAlpinia oxyphylla protects against 6-hydrox-
ydopamine-induceddamageof PC12cells in vitro and
dopaminergic neurons in zebrafish.CellMolNeurobiol
2012;32:27-40.
23. ZhangHN,AnCN,XuM, et al. Protocatechuic acid in-
hibitsratpheochromocytomacelldamageinducedbya
dopaminergicneurotoxin.BiolPharmBull2009;32:1866-9.
24. ZhangHN,AnCN,ZhangHN,etal.Protocatechuicacid
inhibitsneurotoxicity inducedbyMPTP invivo.Neurosci
Lett2010;474:99-103.
25. GuanS,JiangB,BaoYM,etal.Protocatechuicacidsup-
pressesMPP+ -inducedmitochondrial dysfunction and
apoptotic cell death in PC12cells. FoodChemToxicol
2006;44:1659-66.
26. An LJ,GuanS, ShiGF,et al. Protocatechuic acid from
AlpiniaoxyphyllaagainstMPP+-inducedneurotoxicity in
PC12cells.FoodChemToxicol2006;44:436-43.
27. ZhangZG,WuL,WangJL,etal.AstragalosideIVprevents
MPP+-inducedSH-SY5YcelldeathviatheinhibitionofBax-
mediatedpathwaysandROSproduction.MolCellBiochem
2012;364:209-16.
28. ChanWS,DurairajanSS, Lu JH, et al.Neuroprotective
effectsofAstragalosideIVin6-hydroxydopamine-treated
primarynigralcellculture.NeurochemInt2009;55:414-22.
29. TanakaK,MiyakeY,FukushimaW,etal.FukuokaKinki
Parkinson’sDiseaseStudyGroup.IntakeofJapaneseand
ChineseteasreducesriskofParkinson’sdisease.Parkin-
sonismRelatDisord2011;17:446-50.
30. TanLC,KohWP,YuanJM, et al.Differential effectsof
blackversusgreen teaonriskofParkinson’sdisease in
the SingaporeChineseHealth Study. Am J Epidemiol
2008;167:553-60.
31. LevitesY,YoudimMB,MaorG,etal.Attenuationof6-hy-
droxydopamine(6-OHDA)-inducednuclearfactor-kappaB
(NF-kappaB)activationandcelldeathbyteaextracts in
neuronalcultures.BiochemPharmacol2002;63:21-9.
32. GuoS,BezardE,ZhaoB.Protectiveeffectofgreen tea
polyphenolsontheSH-SY5Ycellsagainst6-OHDAinduced
apoptosisthroughROS-NOpathway.FreeRadicBiolMed
2005;39:682-95.
33. GuoS,YanJ,YangT,etal.Protectiveeffectsofgreentea
polyphenolsinthe6-OHDAratmodelofParkinson’sdis-
easethroughinhibitionofROS-NOpathway.BiolPsychiatry
2007;62:1353-62.
34. NieG,JinC,CaoY,etal.Distincteffectsofteacatechins
on6-hydroxydopamine-inducedapoptosisinPC12cells.
ArchBiochemBiophys2002;397:84-90.
35. NieG,Cao Y, ZhaoB. Protective effects of green tea
polyphenolsandtheirmajorcomponent,(-)-epigallocate-
chin-3-gallate (EGCG), on 6-hydroxydopamine-induced
apoptosisinPC12cells.RedoxRep2002;7:171-7.
36. LiR,PengN,LiXP,LeWD. (-)-Epigallocatechingallate
regulatesdopaminetransporterinternalizationviaprotein
kinaseC-dependentpathway.BrainRes2006;1097:85-9.
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 35
37. TaiKK,TruongDD.(-)-Epigallocatechin-3-gallate(EGCG),
agreenteapolyphenol,reducesdichlorodiphenyl-trichlo-
roethane(DDT)-inducedcelldeathindopaminergicSHSY-
5Ycells.NeurosciLett2010;482:183-7.
38. ChoiJY,ParkCS,KimDJ,etal.Preventionofnitricoxide-
mediated 1-methyl-4-phenyl-1,2,3,6-tetrahydropyridine-
inducedParkinson’sdiseaseinmicebyteaphenolicepi-
gallocatechin3-gallate.Neurotoxicology2002;23:367-74.
39. KimJS,KimJM,OJJ,etal. Inhibitionof induciblenitric
oxidesynthaseexpressionandcelldeathby(-)-epigallo-
catechin-3-gallate,agreenteacatechin,inthe1-methyl-4-
phenyl-1,2,3,6-tetrahydropyridinemousemodelofParkin-
son’sdisease.JClinNeurosci2010;17:1165-8.
40. GrelleG,OttoA,LorenzM,etal.Blackteatheaflavinsin-
hibitformationoftoxicamyloid-βandα-synucleinfibrils.Biochemistry2011;50:10624-36.
41. JuMS,KimHG,ChoiJG,etal.Cassiaesemen,aseedof
Cassiaobtusifolia,hasneuroprotectiveeffects inParkin-
son’sdiseasemodels.FoodChemToxicol2010;48:2037-
44.
42. ParkTH,KimDH,KimCH,etal.Peroxynitritescavenging
modeofalaterninisolatedfromCassiatora.JPharmPhar-
macol2004;56:1315-21.
43. ShinBY,KimDH,HyunSK,etal.Alaterninattenuatesde-
layedneuronalcelldeathinducedbytransientcerebralhy-
poperfusioninmice.FoodChemToxicol2010;48:1528-36.
44. KimIS,KoppulaS,ParkPJ,etal.Chrysanthemummori-
foliumRamat(CM)extractprotectshumanneuroblastoma
SH-SY5YcellsagainstMPP+-inducedcytotoxicity.JEth-
nopharmacol2009;126:447-54.
45. KimIS,KoHM,KoppulaS,etal.ProtectiveeffectofChry-
santhemumindicumLinneagainst1-methyl-4-phenylprid-
inium ionand lipopolysaccharide-inducedcytotoxicity in
cellularmodelofParkinson’sdisease.FoodChemToxicol
2011;49:963-73.
46. LiWW,YangR,CaiDF.ProtectiveeffectsofCistanchetotal
glycosidesondopaminergicneuroninsubstantianigraof
modelmiceofParkinson’sdisease.ZhongguoZhongXiYi
JieHeZaZhi2008;28:248-51.[ArticleinChinese]
47. ChenH,JingFC,LiCL,etal.Echinacosidepreventsthe
striatal extracellular levels ofmonoamineneurotransmit-
ters fromdiminution in6-hydroxydopamine lesionrats.J
Ethnopharmacol2007;114:285-9.
48. GengX,TianX,TuP,etal.Neuroprotectiveeffectsofechi-
nacosideinthemouseMPTPmodelofParkinson’sdisease.
EurJPharmacol2007;564:66-74.
49. ZhaoQ,GaoJ,LiW,CaiD.Neurotrophicandneurorescue
effectsofEchinacosideinthesubacuteMPTPmousemodel
ofParkinson’sdisease.BrainRes2010;1346:224-36.
50. Molina-JimenezMF,Sanchez-ReusMI,BenediJ.Effectof
fraxetinandmyricetinonrotenone-inducedcytotoxicityin
SH-SY5Ycells: comparisonwithN-acetylcysteine.Eur J
Pharmacol2003;472:81-7.
51. Molina-JiménezMF,Sánchez-ReusMI,CascalesM,etal.
Effectoffraxetinonantioxidantdefenseandstressproteins
inhumanneuroblastomacellmodelofrotenoneneurotoxic-
ity.ComparativestudywithmyricetinandN-acetylcysteine.
ToxicolApplPharmacol2005;209:214-25.
52. Sánchez-ReusMI,Peinado II,Molina-JiménezMF,etal.
Fraxetinpreventsrotenone-inducedapoptosisbyinduction
ofendogenousglutathioneinhumanneuroblastomacells.
NeurosciRes2005;53:48-56.
53. ZhaoDL, Zou LB, Lin S, et al. Anti-apoptotic effect of
esculin ondopamine-inducedcytotoxicity in the human
neuroblastomaSH-SY5Y cell line.Neuropharmacology
2007;53:724-32.
54. ZhaoDL,ZouLB, LinS, et al. 6,7-di-O-glucopyranosyl-
esculetinprotectsSH-SY5Ycellsfromdopamine-induced
cytotoxicity.EurJPharmacol2008;580:329-38.
55. An H, Kim IS, Koppula S, et al. Protective effects of
Gastrodia elataBlumeonMPP+-inducedcytotoxicity in
humandopaminergicSH-SY5Ycells. JEthnopharmacol
2010;130:290-8.
56. KimIS,ChoiDK,JungHJ.Neuroprotectiveeffectsofvanillyl
alcohol inGastrodiaelataBlumethroughsuppressionof
oxidativestressandanti-apoptoticactivityintoxin-induced
dopaminergicMN9Dcells.Molecules2011;16:5349-61.
57. KangX,ChenJ,XuZ,etal.ProtectiveeffectsofGinkgo
biloba extract onparaquat-induced apoptosis of PC12
cells.ToxicolInVitro2007;21:1003-9.
58. KimMS,LeeJI,LeeWY,etal.Neuroprotectiveeffectof
GinkgobilobaL.extractinaratmodelofParkinson’sdis-
ease.PhytotherRes2004;18:663-6.
59. Rojas P,Montes S, Serrano-GarcíaN, et al. Effect of
EGb761 supplementation on the content of copper in
mousebrain inananimalmodelofParkinson’sdisease.
Nutrition2009;25:482-5.
60. RojasP,Serrano-GarcíaN,Mares-SámanoJJ,etal,Ogren
SO.EGb761protectsagainstnigrostriataldopaminergic
neurotoxicityin1-methyl-4-phenyl-1,2,3,6-tetrahydropyrid-
ine-inducedParkinsonisminmice:roleofoxidativestress.
EurJNeurosci2008;28:41-50.
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201436
61. ChoiHS,ParkMS,KimSH,etal.Neuroprotectiveeffectsof
herbalethanolextractsfromGynostemmapentaphyllumin
the6-hydroxydopamine-lesionedratmodelofParkinson’s
disease.Molecules2010;15:2814-24.
62. Wang P, Niu L,Guo XD, et al. Gypenosides protects
dopaminergicneuronsinprimarycultureagainstMPP(+)-
inducedoxidativeinjury.BrainResBull2010;83:266-71.
63. WangP,Niu L,Gao L, et al.Neuroprotective effect of
gypenosidesagainstoxidativeinjuryinthesubstantianigra
ofamousemodelofParkinson’sdisease.JIntMedRes
2010;38:1084-92.
64. SzegediA,KohnenR,DienelA,etal.Acutetreatmentof
moderatetoseveredepressionwithhypericumextractWS
5570(StJohn’swort):randomisedcontrolleddoubleblind
non-inferioritytrialversusparoxetine.BMJ2005;330:503.
65. MohanasundariM,SabesanM.ModulatingeffectofHy-
pericumperforatumextractonastrocytesinMPTPinduced
Parkinson’sdiseaseinmice.EurRevMedPharmacolSci
2007;11:17-20.
66. LuYH,DuCB, Liu JW,et al.Neuroprotectiveeffects of
Hypericumperforatumon trauma inducedbyhydrogen
peroxideinPC12cells.AmJChinMed2004;32:397-405.
67. Sánchez-ReusMI,GómezdelRioMA, Iglesias I, et al.
StandardizedHypericumperforatum reduces oxidative
stressand increasesgeneexpressionofantioxidanten-
zymes on rotenone-exposed rats.Neuropharmacology
2007;52:606-16.
68. ZouYP,LuYH,WeiDZ.Protectiveeffectsofaflavonoid-
richextractofHypericumperforatumL.againsthydrogen
peroxide-inducedapoptosisinPC12cells.PhytotherRes
2010;24(suppl1):S6-S10.
69. LiuZ,TaoX,ZhangC,etal.Protectiveeffectsofhypero-
side (quercetin-3-o-galactoside) to PC12 cells against
cytotoxicityinducedbyhydrogenperoxideandtert-butyl
hydroperoxide.BiomedPharmacother2005;59:481-90.
70. WangDQ,WangW,JingFC.Effectsof tetramethylpyra-
zineonbrainoxidativedamageinducedbyintracerebral
perfusion of L-DOPA in ratswith Parkinson’s disease.
Zhongguo ZhongXi Yi JieHe Za Zhi 2007;27:629-32.
[ArticleinChinese]
71. CaoBY,YangYP, LuoWF, et al. Paeoniflorin, apotent
natural compound,protectsPC12cells fromMPP+and
acidicdamageviaautophagicpathway.JEthnopharmacol
2010;131:122-9.
72. LiuDZ,ZhuJ,JinDZ,etal.Behavioral recovery follow-
ing sub-chronicpaeoniflorinadministration in the striatal
6-OHDA lesion rodentmodel of Parkinson’s disease. J
Ethnopharmacol2007;112:327-32.
73. LiuHQ,ZhangWY,LuoXT,etal.Paeoniflorinattenuates
neuroinflammationanddopaminergicneurodegeneration
intheMPTPmodelofParkinson’sdiseasebyactivationof
adenosineA1receptor.BrJPharmacol2006;148:314-25.
74. LuoFC,WangSD, LiK, et al. Panaxatriol saponinsex-
tracted fromPanax notoginseng induces thioredoxin-1
andprevents 1-methyl-4-phenylpyridinium ion-induced
neurotoxicity.JEthnopharmacol2010;127:419-23.
75. LuoFC,WangSD,QiL,etal.Protectiveeffectofpanaxa-
triolsaponinsextractedfromPanaxnotoginsengagainst
MPTP-induced neurotoxicity in vivo. J Ethnopharmacol
2011;133:448-53.
76. Cho IH.Effects of Panaxginseng inNeurodegenerative
Diseases.JGinsengRes2012;36:342-53.
77. HuS,HanR,MakS,etal.Protectionagainst1-methyl-4-
phenylpyridiniumion(MPP+)-inducedapoptosisbywater
extractofginseng(PanaxginsengC.A.Meyer)inSH-SY5Y
cells.JEthnopharmacol2011;135:34-42.
78. VanKampenJ,RobertsonH,HaggT,etal.Neuroprotective
actionsoftheginsengextractG115intworodentmodelsof
Parkinson’sdisease.ExpNeurol2003;184:521-9.
79. RadadK,GilleG,MoldzioR,etal.GinsenosidesRb1and
Rg1effectsonsurvivalandneuritegrowthofMPP+-affected
mesencephalic dopaminergic cells. J Neural Transm
2004;111:37-45.
80. RadadK,GilleG,MoldzioR,etal.GinsenosidesRb1and
Rg1effectsonmesencephalicdopaminergiccellsstressed
withglutamate.BrainRes2004;1021:41-53.
81. LinWM,ZhangYM,MoldzioR,etal.GinsenosideRdattenu-
atesneuroinflammationofdopaminergiccellsinculture.J
NeuralTransm2007;72:105-12.
82. XuBB,LiuCQ,GaoX,etal.Possiblemechanismsofthe
protectionofginsenosideReagainstMPTP-inducedap-
optosisinsubstantianigraneuronsofParkinson’sdisease
mousemodel.JAsianNatProdRes2005;7:215-24.
83. WangJ,XuHM,YangHD,etal.Rg1reducesnigraliron
levelsofMPTP-treatedC57BL6micebyregulatingcertain
irontransportproteins.NeurochemInt2009;54:43-8.
84. ChenXC,ZhouYC,ChenY,etal.GinsenosideRg1reduces
MPTP-inducedsubstantianigraneuronlossbysuppress-
ingoxidativestress.ActaPharmacolSin2005;26:56-62.
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 37
85. ChenXC,ZhuYG,ZhuLA,etal.GinsenosideRg1attenu-
atesdopamine-inducedapoptosis inPC12cellsbysup-
pressingoxidativestress.EurJPharmacol2003;473:1-7.
86. ShiC, ZhangYX, ZhangZF. Effect of phosphorylated-
ERK1/2on induciblenitricoxidesynthaseexpression in
thesubstantianigraofmicewithMPTP-inducedParkinson
disease.NanFangYiKeDaXueXueBao2009;29:60-3.
[ArticleinChinese]
87. LeungKW,YungKK,MakNK,etal.Neuroprotectiveef-
fectsofginsenoside-Rg1inprimarynigralneuronsagainst
rotenonetoxicity.Neuropharmacology2007;52:827-35.
88. LiuQ,KouJP,YuBY.GinsenosideRg1protectsagainst
hydrogenperoxide-inducedcelldeath inPC12cells via
inhibitingNF-κBactivation.NeurochemInt2011;58:119-25.89. XuH,JiangH,WangJ,etal.Rg1protects iron-induced
neurotoxicitythroughantioxidantandironregulatorypro-
teins in 6-OHDA-treatedMES23.5 cells. JCellBiochem
2010;111:1537-45.
90. Xu L,ChenWF,WongMS.GinsenosideRg1 protects
dopaminergicneurons inaratmodelofParkinson’sdis-
easethroughtheIGF-Ireceptorsignallingpathway.BrJ
Pharmacol2009;158:738-48.
91. KabatTJ,StewartGB,PullinAs.AreJapaneseknotweed
(Fallopia japonica) control anderadication interventions
effective?SystematicreviewNo.21.CenterforEvidence-
BasedConservation,Birmingham,UK.2006.
92. WuY, Li X, Zhu JX, et al. Resveratrol-activatedAMPK/
SIRT1/autophagyincellularmodelsofParkinson’sdisease.
Neurosignals2011;19:163-74.
93. BournivalJ,QuessyP,MartinoliMG.Protectiveeffectsof
resveratrolandquercetinagainstMPP+-inducedoxidative
stress act bymodulatingmarkers of apoptoticdeath in
dopaminergicneurons.CellMolNeurobiol2009;29:1169-
80.
94. AlviraD, Yeste-VelascoM, Folch J, et al.Comparative
analysisoftheeffectsofresveratrolintwoapoptoticmod-
els: inhibitionofcomplex Iandpotassiumdeprivation in
cerebellarneurons.Neuroscience2007;147:746-56.
95. OkawaraM, Katsuki H, Kurimoto E, et al. Resveratrol
protectsdopaminergicneurons inmidbrainsliceculture
frommultipleinsults.BiochemPharmacol2007;73:550-60.
96. JinF,WuQ,LuYF,etal.Neuroprotectiveeffectofresvera-
trolon6-OHDA-inducedParkinson’sdiseaseinrats.EurJ
Pharmacol2008;600:78-82.
97. KhanMM,AhmadA, Ishrat T, et al.Resveratrol attenu-
ates6-hydroxydopamine-inducedoxidativedamageand
dopaminedepletion inratmodelofParkinson’sdisease.
BrainRes2010;1328:139-51.
98. WangY,XuH,FuQ,etal.Protectiveeffectofresveratrol
derived fromPolygonumcuspidatumand its liposomal
formon nigral cells in parkinsonian rats. JNeurol Sci
2011;304:29-34.
99. ZhuG,WangX,WuS, et al. Involvement of activation
ofPI3K/Aktpathway in theprotectiveeffectsofpuerarin
againstMPP+-inducedhumanneuroblastomaSH-SY5Y
celldeath.NeurochemInt2012;60:400-8.
100.ChengYF,ZhuGQ,WangM,etal.Involvementofubiquitin
proteasomesysteminprotectivemechanismsofPuerarin
toMPP(+)-elicitedapoptosis.NeurosciRes2009;63:52-8.
101.WangG, Zhou L, ZhangY, et al. Implication of the c-
Jun-NH2-terminal kinasepathway in theneuroprotective
effect of puerarin against 1-methyl-4-phenylpyridinium
(MPP+)-inducedapoptosis inPC-12cells.NeurosciLett
2011;487:88-93.
102.ZhuG,WangX,ChenY,etal.Puerarinprotectsdopamin-
ergicneuronsagainst6-hydroxydopamineneurotoxicityvia
inhibitingapoptosisandupregulatingglialcellline-derived
neurotrophicfactorinaratmodelofParkinson’sdisease.
PlantaMed2010;76:1820-6.
103.LinCM,LinRD,ChenST,etal.Neurocytoprotectiveef-
fects of thebioactive constituents of Pueraria thomsonii
in 6-hydroxydopamine (6-OHDA)-treated nerve growth
factor (NGF)-differentiated PC12 cells. Phytochemistry
2010;71:2147-56.
104.SiegmundB,LeitnerE,PfannhauserW.Determinationofthe
nicotinecontentofvariousediblenightshades(Solanaceae)
andtheirproductsandestimationoftheassociateddietary
nicotineintake.JAgricFoodChem1999;47:3113-20.
105.DominoEF,HornbachE,DemanaT.Thenicotinecontentof
commonvegetables.NEnglJMed1993;329:437.
106.QuikM,PerezXA,BordiaT.Nicotineasapotentialneu-
roprotective agent for Parkinson’s disease.MovDisord
2012;27:947-57.
107.BrodyAL,MandelkernMA, LondonED, et al.Cigarette
smokingsaturatesbrainalpha4beta2nicotinicacetyl-
cholinereceptors.ArchGenPsychiatry2006;63:907-15.
108.LiuY,HuJ,WuJ,etal.α7nicotinicacetylcholinereceptor-mediatedneuroprotection against dopaminergic neuron
loss inanMPTPmousemodelvia inhibitionofastrocyte
activation.JNeuroinflammation2012;9:98.
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201438
109.TakeuchiH,YanagidaT,IndenM,etal.Nicotinicrecep-
tor stimulationprotects nigral dopaminergic neurons in
rotenone-inducedParkinson’sdiseasemodels.JNeurosci
Res2009;87:576-85.
110.SearlesNielsenS,FranklinGM,LongstrethWT,etal.Nico-
tinefromedibleSolanaceaeandriskofParkinsondisease.
AnnNeurol2013;74:472-7.
111.Song JX, SzeSC,NgTB, et al. Anti-Parkinsoniandrug
discoveryfromherbalmedicines:whathavewegotfrom
neurotoxicmodels?JEthnopharmacol2012;139:698-711.
112.ChungV,LiuL,BianZ,etal.Efficacyandsafetyofherbal
medicinesforidiopathicParkinson’sdisease:asystematic
review.MovDisord2006;21:1709-15.
113.KimTH,ChoKH, JungWS, et al.Herbalmedicines for
Parkinson’sdisease:a systematic reviewof randomized
controlledtrials.PLoSOne2012;7:e35695.
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 39
UNILATERAL HAND ATROPHY
กรรณการ คงบญเกยรต, สมศกด เทยมเกา
กรรณการ คงบญเกยรต, สมศกด เทยมเกา
สาขาประสาทวทยา ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร
มหาวทยาลยขอนแกน
ผปวยชายไทยอาย18ปอาชพนกศกษา
อาการสำาคญ:
มอซายลบลงและออนแรงมากขนเรอยๆ2ปกอน
มาโรงพยาบาล
ประวตเจบปวยปจจบน:
2ปกอนมาโรงพยาบาลผปวยมอาการออนแรงของ
มอซายกำามอซายลำาบากกลามเนอมอซายลบลงรวมกบ
แขนซายลบลงสงเกตวามมอซายสนเปนบางครงอาการ
คอยๆเปนมากขนเรอยๆอยางชาๆจนกำามอซายไดไมได
จงมาโรงพยาบาลไมมอาการชาไมมอาการปวดตนคอ
ไมมอาการปวดราวลงแขน ไมมหนาเบยวการพดปกต
ไมมอาการกลนลำาบากหรอสำาลก ไมรสกกลามเนอเตน
กระตกตามตวหรอแขนขาขบถายปสสาวะอจจาระได
เปนปกตแขนขวาและขาทงสองขางปกตเดนไดปกตด
ประวตอดต:
- ปฏเสธโรคประจำาตว
- ปฏเสธประวตIVDU,bloodtransfusion,tattoo
- ปฏเสธประวตตดเชอในระบบประสาท
- ไมมประวตผาตดหรออบตเหตรนแรง
- ไมสบบหรไมดมสรา
Physical examination:
A youngman , good consciousness, well
co-operative
Vitalsigns:BT37.0c,PR86bpm,RR16tpm,BP
148/87mmHg
HEENT:pinkconjunctivae,anictericsclera,nooral
ulcer,impalpablelymphnode
Heart:normalS1S2,nomurmur
Chest&Lungs:normalbreathsound,noadventi-
tioussound
Abdomen:softnottender,liverandspleenimpal-
pable
INTERESTING CASE
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201440
Extremities:nopittingedema
Neurologicalexamination:
-Conscious:full
-Speech:normal
-Gait:normal
-CN:pupils3mm,equal,round,reactivetolight
botheyes,RAPDnegative,fullEOM,nofacial
palsy,equalhearingbothears,palateelevates
bilaterally, gag reflexpositive, sternocleido-
mastoidandtrapeziusinfullpower,tonguein
midline,noatrophy,nofasciculation
-Motor:atrophyofleftforearmandhandดงรปท1
-Tremulousmovementoftheextendedfingers(con-
tractilefasciculation)
-Motorpowerแสดงดงตารางท1
รปท1 แสดงกลามเนอมอซายและแขนซายลบลง
ตารางท1แสดงกำาลงของกลามเนอมดตางๆ
Upperextremity Left(grade) Right(grade)
Deltoid V V
Biceps V V
Triceps IV V
ECR IV V
FCR/FCU III V
APB/ADM/FDI I V
Lowerextremity V Vหมายเหต: ADM=Abductor digiti minimi, APB=Abductor pollicis brevis, ECR=Extensor carpi radialis, FCR=Flexor carpi radialis, FCU=Flexor carpi ulnaris, FDI=Frist dorsal interrosseous
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 41
-Deeptendonreflex: Right Left
Bicepsjerk(BJ) 2+ 1+
Brachioradialis(BrJ) 2+ 1+
Tricepsjerk(TJ) 2+ 0+
Kneejerk(KJ) 2+ 2+
Anklejerk(AJ) 2+ 2+
-Babinskisign:plantarflexionbothsides
-Clonus:negativebothsides
-Sensory:intactpinpricksensation
-Spurlingtestarenegative
-Hoffmansignisnegative
สรปปญหา:
1.Unilateralhandatrophy
วจารณ:
ผปวยชายวย18ปมาดวยอาการออนแรงของแขน
ซายโดยมอาการออนแรงมากทมอและปลายแขนตรวจ
รางกายพบวามอาการแสดงของ LMN (lowermotor
neuron)คอintrinsichandatrophyในmyotomeของ
C8-T
1 ขางซายเปนหลก,DTRลดทำาใหคดถงรอยโรค
(lesion)ทางระบบประสาทดงตอไปน
- Motorneurondiseases(MNDs);monomeric
amyotrophy(Hirayama’sdisease)
- MMN/MMNCB(multifocalmotorneuropathy
withconductionblock)
- LeftC8-T
1radiculopathy
- Left brachial plexopathy (lower trunk or
medialcord)
- Cervicalsyringomyelia
ในผปวยรายนคดถงรอยโรคของกลมmotorneu-
rondiseaseมากทสดเนองจากตรวจพบกลามเนอลบ
โดยทไมมsensorydeficitรวมกบพบcontractilefas-
ciculation (mini-myoclonus) โดยอาการออนแรงของ
ผปวยเปนทบรเวณC8-T
1myotomeขางซายเพยงขาง
เดยวการดำาเนนโรคของผปวยรายน (clinical course)
เปนแบบคอยเปนคอยไปมา2ปทำาใหคดถงmonomeric
amyotrophy (Hirayama’s disease) มากทสด สวน
MNDsอนเชน amyotrophic lateral sclerosis (ALS)
นนผปวยสวนใหญมาดวยอาการสองขางมากกวาและ
มกพบในอายมากกวา 40ป ซงอาจมผปวยกลมเลกๆ
ทมาดวยอาการแบบLMNmonomelicdiseaseในตอน
แรกไดแตจะมอาการแสดงของUMNsignsตามมาใน
ทสดและการตรวจelectrodiagnosis (EMG)จะแตก
ตางกนเพราะALSจะพบลกษณะgeneralizedwide
spreadacuteและchronicmotor neuron loss ใน
ขณะทHirayamaมกจะผดปกตเฉพาะทภายในC5-T
1
myotome
โรคอนทตองวนจฉยแยกคอMMN/MMNCB(multi-
focalmotorneuropathywithconductionblock)เปน
โรคกลมperipheralmotorneuropathyทมกพบในเพศ
ชายชวงอายไดตงแต20-50ปอาการออนแรงเปนแบบ
ไมสมมาตรมกเปนทสวนปลายของแขนและไมมอาการ
ชาอยางไรกตามอายเฉลยของผปวยมกอยทประมาณ
40 ป1และมกพบวามขาออนแรงรวมดวยรวมถงการ
ดำาเนนโรคจะเปนไปอยางตอเนองตลอด การสงตรวจ
electrodiagnosisจะพบconductionblockของmotor
axonsและการสงตรวจanti-GM1antibodiesจะชวย
แยกในการวนจฉยดวย
รอยโรคตำาแหนงอนเชนleftC8-T
1radiculopathy
กอาจมอาการมอลบออนแรงเนองจากการกดทบspinal
nerverootทระดบCและตรวจพบreflexesลดไดเชน
กนโดยอาจพบsensorydeficitหรอมประวตradicular
painไดสวนleftbrachialplexopathy(lowertrunkor
medialcord)กพบsensorydeficitหรอมประวตpain
รวมดวยได สวน cervical syringomyelia กสามารถ
มาดวยอาการแขนออนแรงขางเดยวไดแตผปวยกมกม
sensorydeficitและตรวจพบUMNsignsตามมาซง
การตรวจEMGและการตรวจรงสวนจฉยกจะชวยแยก
ภาวะดงกลาวได
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201442
Investigation:
Electrodiagnosis:
- Thereisnomotorelectricalresponseatleft
medianandulnarnerves.
- Thereisnosensoryelectricalresponseat
leftulnarnerve.
- Normalmotor nerve conduction study at
rightmedian, ulnar andbilateral peroneal, tibial
nerves
- Normalsensorynerveconductionstudyat
rightmedian,ulnarandleftmediannerves.
- Needle EMG shows sign of membrane
instability,normalMUAPsdiscretetomoderatere-
cruitmentatleftEIP,FCU,FDS,1stDI,OPwhereas
unremarkableatothertestedmuscles
Conclusion
- Electrodiagnosticstudyshowabsentofleft
medianandulnarmotor response, togetherwith
leftulnarsensory.SensoryNCVof leftmedian is
withinnormallimit.Needlestudyshowevidenceof
abnormalityofC8-T1innervatedmuscle.Allfinding
suggestedC8-T1lesion.
MRI C spine: Epidural lipoma at posterior
aspectofspinalcanalatT2-T11vertebral levels,
degenerativeminimalprotudeddiscatC4-5,C5-6
level.(แสดงดงรปท2)
รปท 2 แสดงภาพ MRI C spine ของผปวย (ปกหลงดานใน)
จากผลการตรวจ electrodiagnosis เขาไดกบ
รอยโรคทC8-T
1และการตรวจMRICspine
พบลกษณะของ epidural lipomaแพทยทดแลไดสง
ผปวยมาปรกษากบทางประสาทแพทย
สำาหรบในผปวยรายนจากประวตและตรวจรางกาย
ททำาใหคดถงHirayamadiseaseจงไดทำาการอานภาพ
MRI C spine ซำา ซงพบวาในสวนทสงสย epidural
lipomaนนนาจะเปนhighsignalของposteriordural
spaceทมขนาดใหญขนจากengorgedvenousplexus
ตามพยาธสภาพทพบในผปวยHirayamaมากกวาถา
จะสงตรวจเพมเตมควรสงตรวจMRICspineในทากม
คอ(flexed-neckposition)กจะทำาใหเหนความผดปกต
ทชดเจนขน(มตวอยางรปในดานทายบทความ)
สรป:ผปวยรายนไดรบการวนจฉยวาเปนHiraya-
madisease(monomericamyotrophy)
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 43
Hirayama disease:
โรคHirayamaมชอเรยกดวยกนหลายชอไดแกbe-
nignfocalamyotrophy,brachialmonomelicamyo-
trophy,benigncalfamyotrophy,Hirayamadisease
และjuvenilesegmentalmuscularatrophyผปวยจะ
มอาการแบบ LMNทจำากดอยทแขนหรอขาขางเดยว2
สาเหตการเกดโรคยงไมเปนททราบแนชด3จากการตรวจ
ทางพยาธวทยาของไขสนหลงในผปวยพบวาไขสนหลง
แบนลงในบรเวณทผปวยมอาการโดยanteriorhornจะ
ลบเลกลงอยางมากรวมกบมลกษณะเปน gliotic และ
พบวาเซลลประสาททงขนาดเลกและขนาดใหญมจำานวน
ลดลงกลไกการเกดโรคเชอวาเกดจากความผดปกตทาง
กายภาพในชวงทผปวยอยในวยรนแลวการเจรญเตบโต
ของกระดกสนหลงไมเปนสดสวนกบสวนประกอบอน
ในชองไขสนหลงทำาใหไขสนหลงและเยอหมสมองสวน
duraถกกดกบกระดกสนหลงในชวงทผปวยมการกมหรอ
เงยคอซำาๆทำาใหanteriorhorncellขาดเลอดและฝอลบ
ลง4อยางไรกตามการผาตดทำาdecompressionกไมได
เปลยนแปลงการดำาเนนโรคแตอยางใดทำาใหสวนหนง
เชอวาการเกดโรคเปนจากปจจยทางพนธกรรมและอย
ในกลมเดยวกบโรคSMA(spinalmuscularatrophy)
ผปวยสวนใหญจะเรมมอาการในชวงวยรนตอน
ปลาย4-6รอยละ60ของผปวยเปนเพศชายผปวยจะมา
ดวยอาการปลายแขนและมอออนแรงรวมกบกลามเนอ
ลบลงอยางคอยเปนคอยไปโดยหาสาเหตไมไดและไมม
อาการปวดอาจมอาการออนแรงมากขนเมอไดรบความ
เยน(coldparesis)และมอาการมอสนจากfascicula-
tionขณะทเหยยดนวมอได(contractilefasciculation)
ซงเปนลกษณะของโรคน7 กลมกลามเนอทออนแรงม
ความแตกตางกนบางในผปวยแตละรายทพบบอยทสด
จะอยในกลมกลามเนอทถกเลยงดวยC7-T
1โดยมกจะไม
เปนทกลามเนอbrachioradialis(เกดเปนลกษณะ“ob-
liqueatrophy”pattern7)การตรวจDTRมกพบวาลดลง
หรอหายไปและไมพบลกษณะของUMNsignsโดยรอย
ละ20ของผปวยมอาการชาไดทบรเวณหลงมอ4,8อาการ
ออนแรงและกลามเนอลบจะเรมคงทในเวลา2-3ปโดย
สวนใหญมกหยดภายใน5ปผปวยมอาการเฉพาะทแขน
ประมาณรอยละ75มอาการเฉพาะทขาประมาณรอยละ
25(benigncalfamyotrophy)และมผปวยทอาการลาม
ไปอกขางไดรอยละ20
เปาหมายหลกในการสงตรวจคนเพมเตมคอเพอ
หาวาไมมเหตอนทอธบายอาการของผปวยในการตรวจ
nerveconductionstudiesอาจพบวาปกตหรอพบการ
ลดลงของCMAPs และการตรวจ SNAPsพบลดลง
ได1 ใน3ของผปวยการตรวจEMGพบfibrillation,
fasciculationpotentials,chronicneurogenicmotor
unit changesท C5-T
1myotomes ได การตรวจเลอด
พบcreatinekinase(CK)เพมขนไดแตผลตรวจเลอด
อนจะปกต การตรวจmagnetic resonance imaging
(MRI)C-spineจะพบมไขสนหลงระดบCสวนลางฝอ
ลบลงและถาทำาMRIในทากมคอ(flexed-neckposi-
tion)จะพบวาไขสนหลงเลอนมาชดดานหนารวมกบพบ
highsignalของposteriorduralspaceทมขนาดใหญ
ขนจากengorgedvenousplexusจนposteriordural
wallเลอนมาชดกบไขสนหลง9-11แสดงดงรปท3
รปท 3 แสดงภาพ MRI C spine ในทากมคอ (flexed-neck position) พบวาไขสนหลงเลอนมาชดดานหนารวมกบพบ high signal ของ posterior dural space ทมขนาดใหญขนจาก engorged venous plexus จน posterior dural wall เลอนมาชดกบไขสนหลง12 (ปกหลงดานใน)
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201444
การรกษา โดยปกตโรค Hirayama จะหยดการ
ดำาเนนโรคเองในทสดการรกษาเปนแบบประคบประคอง
ใชกายภาพบำาบดรวมกบอาชวบำาบดและกายอปกรณ
(splintingและbraces)กพบวามประสทธภาพในการ
รกษาการสวมใสปลอกคอ (neck collar) เพอปองกน
ไมใหผปวยกมคออาจชวยชะลอการดำาเนนโรคไดถาผ
ปวยเรมมอาการมาไมเกน2ปแตขอมลการศกษากยง
ไมมากเพยงพอ13
เอกสารอางอง 1. BoucheP,LeForestierN,MaisonobeT,etal.Electro-
physiological diagnosis ofmotor neurondiseaseand
puremotorneuropathy.JNeurol1999;246:520–5.
2. HirayamaK.Juvenilemuscularatrophyofdistalupper
extremity(Hirayamadisease).InternMed2000;39:283–
90.
3. SchroderR,Keller E, FlackeS, et al.MRI findings in
Hirayama’s disease: flexion- induced cervical my-
elopathy or intrinsicmotor neurondisease? JNeurol
1999;246:1069–74.
4. HirayamaK.Juvenilemuscularatrophyofdistalupper
extremity(Hirayamadisease).InternMed2000;39:283–
90.
5. Gourie-DeviM,NaliniA.Long-termfollow-upof44pa-
tientswithbrachialmonomelicamyotrophy.ActaNeurol
Scand2003;107:215–20.
6. SobueI,SaitoN,IidaM,etal.Juveniletypeofdistaland
segmentalmuscularatrophyofupperextremities.Ann
Neurol1978;3:429–32.
7. HirayamaK,TomonagaM,KitanoK,etal.Focalcervi-
cal poliopathy causing juvenilemuscular atrophy of
distalupperextremity:apathologicalstudy.JNeu-rol
NeurosurgPsychiatry1987;50:285–90.
8. KaoKP,WuZA,ChernCM.Juvenilelowercervicalspinal
muscularatrophyinTaiwan:reportof27Chinesecases.
Neuroepidemiology1993;12:331–5.
9. BiondiA,DormontD,WeitznerIJr,etal.MRimagingof
thecervicalcordinjuvenileamyot-rophyofdistalupper
extremity.AJNRAmJNeuroradiol1989;10:263–8.
10. ChenCJ,ChenCM,WuCL,etal.Hirayamadisease:MR
diagnosis.AJNR1998;19:365–8.
11. MukaiE,MatsuoT,MutoT,etal.Magneticresonance
imagingofjuvenile-typedistalandsegmentalmus-cular
atrophyof the upper extremities.RinshoShinkeigaku
1987;27:99–107.
12. HuangYC,RoLS,ChangHS,etal.Aclinicalstudyof
HirayamadiseaseinTaiwan.MuscleNerve2008;37:576-
82.
13. Riggs JE, Schochet SS Jr,Gutmann L.Benign focal
amyotro-phy.Variantofchronicspinalmuscularatrophy.
ArchNeurol1984;41:678–9.
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 45
RAPID BLOOD-PRESSURE
LOWERING IN PATIENTS WITH
ACUTE INTRACEREBRAL
HEMORRHAGE
ทมา : วารสาร N Engl J Med
2013;368:2355-65.
Anderson CS, Heeley E, Huang Y,
Wang J, Stapf C, Delcourt C, et al.
สรปและเรยบเรยงโดย ธเนศ เตมกลนจนทน
กลมงานประสาทวทยา สถาบนประสาทวทยา
ความเปนมา: โดยทวไปแลวผปวยโรคเลอดออก
ในเนอสมอง (intracerebral hemorrhage) มกจะม
ความดนเลอดสงมากและอาจจะเปนตวทำานายผลลพธ
(outcome)ของผปวยเนองจากยงไมมการศกษาวาการ
ลดความดนเลอดอยางรวดเรวในผปวยเลอดออกในเนอ
สมองทมความดนเลอดสง จะชวยทำาใหผลลพธดขนได
หรอไม
วธการศกษา: เปนการศกษาแบบไปขางหนา ใน
หลายประเทศและหลายศนยวจยแบบสม (an inter-
national,multicenter, prospective, randomized,
open-treatment, blinded end-point trial) มผปวย
เลอดออกในเนอสมองทปวยมาไมเกน 6ชวโมงจำานวน
ทงสน2,839คนทมความดนเลอดสงและไดรบการรกษา
ดวยยาลดความดนเลอดชนดของยาทใชขนกบแพทยผ
รกษา โดยแบงผปวยเปน 2กลมคอกลมแรกรกษาลด
ความดนเลอดแบบเขมขน(intensivetreatment)มเปา
หมายความดนเลอดซสโตลก (systolic blood pres-
sure)ตำากวา140มลเมตรปรอทสวนกลมท2รกษายด
ตามแนวทางเวชปฏบต (guideline) ใชเปาหมายความ
ดนเลอดซสโตลก ตำากวา 180 มลเมตรปรอททงสอง
กลมสามารถบรหารยาลดความดนเลอดไดทงแบบรบ
ประทานหรอรปแบบฉด โดยจะควบคมระดบความดน
เลอดซสโตลกใหไดภายใน 1 ชวโมงและควบคมแบบ
นไปประมาณ 7 วน ประเมนผลลพธหลก (primary
outcome) จากการเสยชวต และความทพลภาพแบบ
รนแรง (severe disability) โดยใชmodifiedRankin
score(mRS)3-6เปนเครองมอวด(0คอไมมอาการ,5
คอมความทพลภาพแบบรนแรงและ6คอเสยชวต)ท
28และ90วนแลวนำาmRSมาวเคราะหแบบprespeci-
fiedordinalanalysisและเปรยบเทยบอตราการเกดผล
ขางเคยงทรนแรงของทงสองกลมโดยใชโปรแกรมSAS
version9.2ในการวเคราะหใชแบบ intention-to-treat
สำาหรบการประเมนผลลพธรอง(secondaryoutcome)
ใชการเสยชวตทกชนด, การเสยชวตทมสาเหตชดเจน
และคณภาพชวต (the EuropeanQuality of Life–5
Dimensions(EQ-5D)questionnaire)เปนเครองมอวด
JOURNAL READING
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201446
ตารางท1 แสดงถงผลลพธหลก(primaryoutcome)และผลลพธรอง(secondaryoutcome)บางสวน
Variable
intensiveBlood-Pres-
sureLowering(N=1399)
Guideline-RecommendedBlood-Pressure
Lowering(N=1430)
OddsRatio(95%CI)
PValue
Primaryoutcome:deathormajordisability-no./totalno.(%)†Secondaryoutcomes ScoreonthemodifiedRankinscale-no./totalno.(%)‡ 0:Nosymptomsatall 1:Nosubstantivedisabilitydespitesymptoms 2:Slightdisability 3:Moderatedisabilityrequiringsomehelp 4:Moderate-severedisabilityrequiringassistancewith dailyliving 5:Severedisability,bed-boundandincontinent 6:Deathby90days
719/1382(52.0)
112/1382(8.1)292/1382(21.1)259/1382(18.7)220/1382(15.9)250/1382(18.1)
83/1382(6.0)226/1382(12.0)
785/1412(55.6)
107/1412(7.6)254/1412(18.0)266/1412(18.8)234/1412(16.6)268/1412(19.0)
113/1412(8.0)170/1412(12.0)
0.87(0.75-1.01)
0.87(0.77-1.00)
0.06
0.04
ผลการศกษา:มผปวยทเขารบการศกษาและได
รบการประเมนผลลพธหลก(primaryoutcome)ทงสน
จำานวน2794คน(รอยละ98.1)จากทงหมด21ประเทศ
(ประเทศจนประมาณรอยละ68)โดยผปวยจำานวน719
คนจาก1382คน(รอยละ52)ไดรบการรกษาลดความ
ดนเลอดแบบเขมขน (intensive treatment)มคาความ
ดนซสโตลกเฉลย (mean systolic blood pressure)
เทากบ150มลเมตรปรอทเปรยบเทยบกบผปวยจำานวน
782คนจาก1412คน(รอยละ55.6)ไดรบการรกษา
ลดความดนเลอดตามแนวทางเวชปฏบต (guideline-
recommendedtreatment)มคาความดนซสโตลกเฉลย
(meansystolicbloodpressure)เทากบ164มลเมตร
ปรอทขอมลพนฐานของผปวยทง2กลมไมมความแตก
ตางกนอยางมนยสำาคญทางสถต (อาย, เพศ,NIHSS,
GCS,ตำาแหนงทเลอดออกในสมองเปนตน)
ผลการศกษาพบวา ผลลพธหลก (primary out-
come)มคาoddratioสำาหรบความทพลภาพทเพมขน
(greater disability) เทากบ 0.87 (95%CI, 0.77ถง
1.00; P=0.04)การเสยชวตพบ รอยละ11.9 ในกลม
ทลดความดนเลอดแบบเขมขน (intensive treatment)
และพบรอยละ12ในกลมทรกษาลดความดนเลอดตาม
แนวทางเวชปฏบตซงไมมความแตกตางกนทงสองกลม
ไมวาจะเสยชวตจากสาเหตใดๆกตาม สำาหรบผลขาง
เคยงทรนแรง(nonfatalseriousadverseevents)พบ
รอยละ23.3ในกลมรกษาลดความดนเลอดแบบเขมขน
และรอยละ23.6 ในกลมทรกษาลดความดนเลอดตาม
แนวทางเวชปฏบต ในทงสองกลมพบวาปรมาตรของ
เลอดทออกเพมขน (hematomagrowth)ท 24ชวโมง
หลงจากCTbrainครงแรกกไมแตกตางกนอยางมนย
สำาคญทางสถตเชนกน นอกจากผลลพธรองทประเมน
คณภาพชวต (EQ-5D)และผลลพธทางดานการทำางาน
(functional outcome)ทพบวามแนวโนมจะดขนท 90
วนในกลมทลดความดนเลอดอยางเขมขน
สรป: การรกษาผปวยโรคเลอดออกในเนอสมอง
โดยวธลดความดนเลอดแบบเขมขน (intensive treat-
ment: systolic BP< 140mmHg) ไมมผลลดอตรา
การเสยชวตหรอความทพลภาพแบบรนแรงอยางมนย
สำาคญแตจากการวเคราะหmRSแบบแยกตามกลม
คะแนน(ordinalanalysis)พบวาการรกษาลดความดน
เลอดแบบเขมขนจะชวยทำาใหผลลพธทางดานการทำางาน
(functionaloutcome)ดขนได
ขอคดเหนของผยอวารสาร: การลดความดน
เลอดสงในผปวยเลอดออกในเนอสมอง โดยทวไปจะไม
พยายามลดลงอยางเขมขนในชวงแรก โดยเฉพาะกลม
ผปวยทมประวตโรคความดนเลอดสงมากอนเนองจากม
การปรบตวของcerebralautoregulationอาจจะทำาให
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 47
เกดภาวะสมองขาดเลอดเพมขนไดแตกมการศกษาอนๆ
ทพบวาความดนเลอดทสงมากมผลตอการเพมปรมาตร
เลอดทออกเพมขนในสมองจากการศกษานพบวาการ
ลดความดนเลอดซสโตลกใหตำากวา140มลเมตรปรอท
ภายใน1ชวโมงและคงไวนานประมาณ7วนไมทำาให
ลดอตราตายหรอลดทพลภาพแบบรนแรงลงได แตอาจ
จะชวยเพมคณภาพชวตโดยรวมไดและผลลพธดานการ
ทำางานทวดโดยmRS(functionaloutcome)ทดขนแต
ถงกระนนกตามการลดความดนเลอดซสโตลกอยางเขม
ขนกไมมผลขางเคยงทเพมขนแตอยางใดจงไมตองกงวล
วาถาลดความดนเลอดอยางรวดเรวจะทำาใหผปวยโรค
เลอดออกในเนอสมองมอาการแยลงได
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201448
คำาถามทพบบอยในโรคลมชก
ทนนกร ยาด
ทนนกร ยาด
กลมงานประสาทวทยา สถาบนประสาทวทยา
คำาถาม : Status epilepticus คออะไร
คำาตอบ:
Statusepilepticus(SE)หมายถงอาการทเกด
ตอเนองกนนานเกน5นาท(เดมกำาหนดเวลานานอยาง
นอย30นาท)หรอการชกทเกดนานนอยกวา5นาทแต
เกดขนหลายครงในชวงเวลาเดยวกนโดยระหวางทหยด
ชกนนผปวยไมตนฟนคนสตภาวะนถอเปนภาวะฉกเฉน
ทางการแพทย ซงสามารถทำาใหสมองถกทำาลายหรอ
สมองตายไดสาเหตของSEพบไดบอยทสดคอการตด
เชอของสมอง,strokeทงischemicและhemorrhagic
stroke
ประเภทของSEโดยทวไปแบงเปน2ชนดไดแก
(1)ConvulsiveSEภาวะชกอยางตอเนองโดยมอาการ
ชกแบบเกรงและ/หรอกระตกใหเหนได
(2)Non-convulsiveSEคนไขทเปนการชกชนดน เปน
ชกชนดทไมมอาการชกแบบเกรงและ/หรอกระตกใหเหน
เชนผปวยทมภาวะencephalitisไมตอบสนองตอสงเรา
ภายนอกแตเมอตรวจคลนไฟฟาสมอง(EEG)พบวาม
คลนชกเกดขนตลอดและตอเนอง
คำาถาม : ภาวะ SUDEP คออะไร
คำาตอบ:
SUDEP เปนคำายอจาก sudden unexpected
deathinepilepsyซงหมายถงการตายทเกดขนอยาง
ฉบพลนในคนเปนโรคลมชกทไมทราบสาเหตโดยผปวย
รายนนตองไมไดรบบาดเจบ ไมไดจมนำาจากโรคลมชก
หรออยในภาวะSEหรอจากสารพษใดๆ (ตรวจสมอง
ไมพบวาถกสารพษใดๆ)
สาเหตของการเกดSUDEPสนนษฐานวาเกดจาก
สาเหต4ประการไดแก
(1) การหยดหายใจขณะชกทำาใหมความเขมขน
ของออกซเจนในเลอดลดตำาลง
FAQ
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 49
(2) การเตนของหวใจทผดปกต (cardiac dys-
rhythmia)ในระหวางทมการชกหวใจอาจเตนผดปกต
ทำาใหหวใจหยดเตนได
(3)ภาวะผดปกตของการทำางานของสมอง(brain
dysfunction)ในขณะทมอาการชกเกดขนการไหลเวยน
ของเลอดสสมองจะมปรมาณเพมขนทำาใหความดนใน
โพรงกะโหลกศรษะเพมขนอาจทำาใหสมองถกทำาลายลง
(4) หลายสาเหตรวมกนเกดจากทง3สาเหตรวม
กนโดยมสาเหตใดสาเหตหนงเปนตนเหตนำา และทำาให
เกดภาวะผดปกตอนๆตามมา
คำาถาม: Ketogenic diet คออะไร
คำาตอบ:
Ketogenicdiet เปนอาหารซงมไขมน (fats)และ
มนำามน(oils)ในปรมาณสงมโปรตนและคารโบไฮเดรต
ในปรมาณทตำาการทคนเรารบประทานไขมน(fats)และ
นำามน(oils)ในปรมาณสงจะทำาใหเกดภาวะทเราเรยกวา
ketosis การปรบเปลยนทางเมทตาบอลสม (metabolic
shifts)ดงกลาวจะเพมระดบseizurethresholdใหสงขน
การใช ketogenic diets เปนการจำากดพลงงาน
และจำากดพวกนำาลงอาหารประเภทนจะไดผลดในผปวย
เดกทเปนโรคลมชกโดยผปวยจะตองกนอาหารดงกลาว
ตามกำาหนดโดยไมขาดการรกษาดวย ketogenicdiet
จำาเปนตองปฏบตตามอยางเครงคดทสดและหากปฏบต
ไดผลของการรกษาจะดมากทเดยวซงketogenicdiet
เทยบเทาไดกบยากนชก1ชนด
คำาถาม : หากเปนโรคลมชกแลวตองการตงครรภ ทำาไดหรอไม
คำาตอบ:
เปนททราบกนวาในระหวางตงครรภ และมการใช
ยาตานชก โอกาสทจะทำาใหเกดความพการในเดกได
แมวาจะมเปอรเซนตนอยกตามท นอกเหนอไปจากนน
ในรายทเปนโรคลมชกชนดtonic-clonicseizuresทไม
สามารถควบคมอาการชกไดมโอกาสแทงลกไดหรออาจ
คลอดกอนกำาหนดหรออาจไดรบบาดเจบจากการชกได
โดยทงนทงนนไมไดหมายความวา ผปวยโรคลม
ชกไมสามารถจะตงครรภไดเลย ในความเปนจรงผปวย
โรคลมชกสามารถตงครรภได แตควรปรกษาแพทย สต
นรแพทย และแพทยผรกษาโรคลมชก (แพทยประสาท
วทยาโรคลมชก) กอน เพอจะไดมการเตรยมตวกอน
การตงครรภ โดยแพทยจะไดเปลยนชนดยากนชกให
เหมาะสมและควรควบคมอาการชกใหไดอยางนอย3-6
เดอนกอนการครงครรภ นอกจากนแพทยจะให Folic
acidแกมารดาเนองจากมหลกฐานวาสามารถลดความ
เสยงตอการเกดความพการของประสาทไขสนหลงได
คำาถาม: เมอพบผปวยมอาการชก ควรทำาอยางไร (seizure first aids)
คำาตอบ:
เมอพบผปวยมอาการชกควรใหการชวยเหลอ
ดงน
(1) ตงสตอยาตนเตน
(2)ปองกนบาดเจบทจะเกดขนกบผปวยคนรอบ
ขางและตวทานเอง
(3) ดแลตลอดระยะเวลาทผปวยมอาการชก
(4) ใหผปวยอยในทาทสบายทสด(ปลอยใหคนไข
ชกไดอยางอสระ)
(5) หามใสอะไรเขาไปในปากของผปวยเปนอน
ขาดเนองจากอาจเกดอนตรายจากสงแปลกปลอมหลด
เขาไปอดตนหลอดลมของผปวย
(6) อยาใหนำาดมแกผปวยหรอใหยาอาหารแกผ
ปวยจนกวาจะหายจากอาการชกและรสกตวดเปนปกต
กอน
(7) หลงจากอาการชกหยดลง ใหจดทาทางใหผ
ปวยนอนตะแคงเพอใหอาหาร(ทเกดจากการอาเจยน)
หรอนำาลายไหลออกได
(8) ใหคำาแนะนำากบคนอน ใหกระทำาเชนเดยวกน
เพอชวยใหผปวยปลอดภย
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201450
คำาถาม : ผปวยโรคลมชก สามารถขบรถไดหรอไม
คำาตอบ :
ประเดนนในประเทศเราไมคอยใหความสำาคญ
กนมากนกจะสงเกตไดจากในใบรบรองแพทยซงจะใช
เปนหลกฐานในการขอทำาใบอนญาตขบขรถ เราจะพบ
วาไมมการถามหรอระบถงโรคลมชกเลยสำาหรบในตาง
ประเทศ จะมกฎหมายทเครงครดในการอนญาตทำาใบ
ขบขรถสำาหรบผปวยโรคลมชก โดยหากพบวาเปนโรค
ลมชกอยจะถกยดใบอนญาตขบขรถและไมอนญาตให
ขบรถจนกวาจะสามารถควบคมอาการชกได(seizure
free)ซงระยะเวลาseizurefreeนอาจจะแตกตางกนไป
ตามกฎหมายของรฐตางๆตงแต6เดอนจนถง1ปหาก
ประเทศเราทำาไดเชนนจะเปนการด เพราะนอกจากจะ
แสดงใหเหนถงความรบผดชอบตอตนเองแลวยงเปนการ
รบผดชอบตอสงคมรอบขางดวย
คำาถาม : ปจจยอะไรบางทสามารถกระตนอาการชกได
คำาตอบ :
ปจจยกระตนการชกไดแก
(1) การดมเหลา alcoholสามารถกระตนใหเกด
อาการชกไดในคนทวไปทดมในปรมาณมากดงนนคน
ทเปนโรคลมชกซงมโอกาสชกไดงายกวาคนทวไปหาก
ดมalcoholจะสามารถกระตนอาการชกไดงายขน
(2) การนอนหลบพกผอนนอย(lackofsleep)การ
ท sleeppatternถกรบกวนจะสามารถกระตนใหเกด
อาการชกไดโดยเฉพาะการนอนนอยมากๆ
(3) ภาวะเครยด(emotionalstress)ผปวยลมชก
อาจมอาการชกถมากขนในชวงทมภาวะเครยด
(4)การมประจำาเดอน ดวยอทธพลของการ
เปลยนแปลงของฮอรโมนเพศในชวงมประจำาเดอน จะ
มผลตอความถของการชกทเพมมากขน และรปแบบ
ของการชกทเปลยนแปลงไป เชนปกตเคยมอาการชก
แบบdialepticseizureแตในชวงมประจำาเดอนอาจจะ
มอาการชกแบบgeneralizetonic-clonicไดผหญงบาง
คนอาจพบวามอาการชกเปนชดๆ(cluster)ในชวงการม
ประจำาเดอน
(5) การสมผสกบแสงไฟกระพรบ ในผปวยลมชก
บางชนด เชน absence, reflex epilepsy การสมผส
กบแสงไฟกระพรบเปนจงหวะในความถทเหมาะสมจะ
สามารถกระตนใหมการชกได
(6) การมไขสง ในเดกอาจพบภาวะไขสงแลวชก
(febrileseizure)ไดขณะเดยวกนในผปวยลมชกผใหญ
บางคนพบวาการมไขสงจะลดseizurethresholdทำาให
มอาการชกไดงายและบอยขนในชวงทมไข
(7)การขาดยาหรอการกนยาไมสมำาเสมอปกตยา
กนชกตองมระดบทสามารถควบคมอาการชกได(thera-
peuticlevel)หากไมไดกนยากนชกแบบสมำาเสมอระดบ
ยากนชกในรางกายจะไมไดถง therapeutic levelหรอ
หากขาดยาเปนระยะเวลาหนงระดบยากนชกในรางกาย
จะลดตำาลงจนตำากวาtherapeuticlevelทำาใหมอาการ
ชกเกดขนและถขนได
ทมา:http://professionals.epilepsy.com
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 51
การพฒนาการรกษาโรคลมชกในภาคอสาน ประเทศไทย
สมศกด เทยมเกา
สมศกด เทยมเกา
สาขาประสาทวทยา ภาควชาอายรศาสตร คณะแพทยศาสตร
มหาวทยาลยขอนแกน
ความเปนมาและเหตผลของการทำาวจย
เนองดวยโรคลมชกเปนโรคทพบบอย ความชก
ประมาณรอยละ 0.67 ของประชากรไทย และพบได
ในทกเพศทกวย ประชาชนสวนใหญ ผปวยเอง คนใน
ครอบครว คนทเกยวของและบคลากรทมสขภาพยงม
ความรทศนคตและการปฏบตทไมเหมาะสมสงผลใหคน
ทเปนลมชกมคณภาพชวตทไมดเชนการชวยเหลอคน
ชกขณะชกดวยการงดปากดวยวสดแขงเพอปองกนการ
กดลน การทานยาเฉพาะชวงทมอาการชกเทานน การ
เขาใจวาเดกทเปนลมชกไมสามารถเรยนหนงสอไดคนท
เปนลมชกไมสามารถแตงงานและมบตรไดคนทเปนลม
ชกยงประสบอบตเหตไดบอย เนองจากขณะชกจะหมด
สต ลมลงกบพน คนทเปนลมชกจงถกหามทำากจกรรม
ตางๆ ประกอบกบแพทยและทมสขภาพผใหการดแล
รกษาผปวยลมชกในภาคอสานมไมเพยงพอขาดแคลน
ผเชยวชาญ ยาทใชรกษาและมโอกาสการแพยากนชก
carbamazepineสง และคนทเปนลมชกบางสวนเกด
การชกแบบตอเนอง ซงเปนภาวะฉกเฉนและมโอกาส
การเสยชวตสงถาไดรบการรกษาทไมเหมาะสมจงเปน
ทมาของการศกษาในดานตางๆเพอพฒนาการรกษาคน
ทเปนลมชกรวมทงระบบการรกษาเพอใหคนทเปนลมชก
มคณภาพชวตทดขนไดแก
ประเดนทศกษาไดแก
1. ความรทศนคตการปฏบตตอโรคลมชกและคน
ทเปนลมชก
2. การทำานายการแพยากนชก carbamazepine
ดวยการตรวจเลอดทางพนธกรรม
3. ความพรอมของการบรการรกษาโรคลมชกใน
ประเทศไทยและภาคอสาน
4. อบตการณการเกดอบตเหตขณะชก และสตร
การทำานายโอกาสการเกดอบตเหตขณะชก
5. ภาวะชกตอเนองในประเทศไทยและการรกษา
ภาวะชกตอเนองดวยยากนชกชนดตางๆ รวมทงการ
รกษาคนทเปนลมชกทรกษายาก
นานาสาระ
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201452
6. การศกษาภาวะชกทพบบอยเฉพาะในภมภาค
ไดแกการชกทเกดจากระดบนำาตาลในเลอดสงกอใหเกด
การชกแบบเฉพาะสวนของรางกายแบบตอเนอง
แนวทางการวจยประกอบดวย
a. การวเคราะหสถานการณของปญหา
b. การออกแบบวธวจยทงแบบไปขางหนาและ
ยอนหลง
c. การศกษามทงแบบสหสถาบนและสถาบนเดยว
สาระสำาคญของผลการศกษา
จากขอมลทไดจากการศกษาทงหมดสรปประเดน
ทสำาคญดงน
1. ความร ทศนคต การปฏบตตอโรคลมชกและ
คนทเปนลมชก1-4 พบวาประชาชนทวไปทงในเขตเมอง
และชนบทคร นกศกษาแพทย มความร ทศนคตและ
การปฏบตทไมเหมาะสมเปนจำานวนมากทงดานความร
เรองโรคลมชกคออะไรชนดของการชกสาเหตของโรคลม
ชกการชวยผปวยขณะชกการทานยากนชกการแตงงาน
การมเพศสมพนธซงทงหมดนนสงผลใหคนทเปนลมชก
และครอบครวไดรบผลกระทบในการดำารงชวตสงผลตอ
คณภาพชวตทไมด
2. การทำานายการแพยากนชก carbamazepine
ดวยการตรวจเลอดทางพนธกรรม5-7จากการศกษาพบวา
คนไทยเปนคนทมโอกาสแพยากนชก carbamazepine
แบบ Steven Johnson syndrome และ toxic epi-
dermal necrolysis สงมาก จากการศกษาการตรวจ
ทางพนธกรรมพบวาHLA-B*1502สมพนธกบการแพ
ยา carbamazepineสามารถใชทำานายโอกาสการเกด
การแพยาไดเปนอยางด ตอจากนนไดมการศกษาดาน
ความคมคาในการตรวจHLA-B* 1502กอนการใชยา
carbamazepineพบวามความคมคา
3. ความพรอมของการบรการรกษาโรคลมชกใน
ประเทศไทยและภาคอสานพบวาการรกษาโรคลมชก
สวนใหญรกษาโดยแพทยเวชปฏบตทวไป อายรแพทย
และแพทยผเชยวชาญดานประสาทวทยาและโรคลมชก
ในประเทศไทยซงแพทยทดแลนนขาดความรทเหมาะ
สมในการรกษา รวมทงขาดแคลนเครองมอในการตรวจ
วนจฉยสงผลใหการรกษาโรคลมชกไดผลไมด
4. อบตการณการเกดอบตเหตขณะชก และสตร
การทำานายโอกาสการเกดอบตเหตขณะชก จากการ
ศกษาพบวาคนทเปนลมชกมการเกดอบตเหตจากการชก
ไดบอยเชนการลมลงกบพนกอใหเกดการฟกซำาฟนหก
กระดกหก ขอตอเคลอนหลด การเกดอบตเหตทางการ
จราจร โดยพบบอยในผททานยากนชกหลายชนด ชก
กลางวน ชกชนดลมลงกบพน จงนำามาซงการสรางสตร
ทำานายโอกาสการเกดอบตเหตในคนทเปนลมชกและม
การพฒนานำามาจดสรางเปนwebsiteทำานายโอกาสการ
เกดอบตเหต เพอใหคนทวไปและคนทเปนลมชกเขามา
ใชเพอประเมนวาสามารถทำากจกรรมตางๆไดมากนอย
แคไหนและเมอใดควรหามทำากจกรรมทมโอกาสเสยง
ตอการเกดอบตเหตได
5. ภาวะชกตอเนองในประเทศไทยและการรกษา
ภาวะชกตอเนองดวยยากนชกชนดตางๆจากการศกษา
พบวาการเกดภาวะชกตอเนองพบไดบอยและมโอกาส
การเกดเสยชวตไดบอย และมความสมพนธกบการ
ทผปวยไดรบการรกษาทไมเหมาะสม ไมเปนไปตาม
แนวทางการรกษาภาวะชกตอเนองและยงพบวายากน
ชกมาตรฐานทใชกนมานาน เชน phenobarbital เปน
ยาทมประโยชนและมประสทธภาพดทงชนดการฉดทาง
หลอดเลอดดำาและชนดใหทางสายใหอาหาร รวมทงยา
กนชกvalproateและtopiramateกไดผลด
6. การศกษาภาวะชกทพบบอยเฉพาะในภมภาค
ไดแกการชกทเกดจากระดบนำาตาลในเลอดสงกอใหเกด
การชกแบบเฉพาะสวนของรางกายแบบตอเนองพบวา
ยงไมมการกำาหนดเกณฑการวนจฉยภาวะนทางนกวจย
จงไดมการเสนอแนวทางการวนจฉยและวธการรกษา
ภาวะนเปนครงแรกของโลก
การนำาไปใชประโยชน
การนำาไปใชประโยชนหรอศกยภาพในการนำาไปใช
ประโยชนในเชงนโยบายหรอประโยชนตอสาธารณะและ
ผลกระทบทเกดขนจากการนำาผลงานนนไปใชประโยชน
Vol.30 • NO.1 • 2014 Thai • Journal • of • Neurology 53
จากผลการศกษาทครอบคลมในมตตางๆ ขางตน
นนไดมการนำามาใชในทางปฏบตดงน
1. การจดการรณรงคใหความร ทศนคตและการ
ปฏบตตอคนทเปนลมชก คร นกเรยนนกศกษาแพทย
คนทวไปและสงคม เพอใหทกคนทเกยวของในสงคมม
ความรความเขาใจและมทศนคตการปฏบตทเหมาะสม
ตอคนทเปนลมชก
2. การกำาหนดเปนแนวทางปฏบตในการตรวจ
หายน HLA-B* 1502 ในกรณทจะมการเรมใชยากน
ชก carbamazepine โดยมการบรรจในสทธการรกษา
ขาราชการในประเทศไทยรวมทงหลายๆประเทศในโลก
กมการกำาหนดใหผทจะใชยากนชกดงกลาว ถามาจาก
ประเทศไทยตองตรวจเลอดดงกลาวกอนการเรมใชยา
3. ความพรอมในดานการบรการรกษาโรคลม
ชกในประเทศไทยและภาคอสาน8,9,24 ไดมการสรางขอ
ตกลงแนวทางปฏบตการรกษาโรคลมชกในภาคอสาน
4จงหวดรอยเอดขอนแกนมหาสารคามและกาฬสนธ
และทางสมาคมโรคลมชกแหงประเทศไทยจะมการนำา
โครงการนไปศกษาเพอขยายแนวคดการจดการแบบเขต
บรการและการสรางเครอขายการใหบรการโรคลมชก
4. การนำาขอมลทไดมานนมาปรบคำาแนะนำาการ
ทำากจกรรมของคนทเปนลมชก10-14 วาจำาเปนตองหาม
ทำากจกรรมอะไรของคนทเปนลมชกแตละคน โดยใคร
ทมโอกาสเกดอบตเหตตำากจะอนญาตใหทำากจกรรมได
มากเหมอนคนทวไปแตถาใครมโอกาสเกดอบตเหตสงก
จะแนะนำาใหงดกจกรรมทมความเสยงหรออนตรายสงถา
เกดอาการชกทำาใหคนทเปนลมชกสามารถทำากจกรรม
ตางๆไดมากขน ไดรบผลกระทบดานนลดลง คณภาพ
ชวตทดขน
5. มการนำามาตรการการรกษาผปวยตามแนวทาง
ปฏบตอยางเครงครด15-25สงผลใหการรกษาภาวะชกตอ
เนองไดผลดขนและมการนำายากนชกชนดตางๆทศกษา
วาไดผลดมาใชรกษาในผปวยแตละรายทมโรคประจำาตว
ยาอนๆทอาจม drug interaction ใหเหมาะสมไดมาก
ยงขนเชนการนำายากนชกlevetiracetam,depakine,
topiramateและphenobarbitalมาใชในการรกษาภาวะ
ชกตอเนองและยงรวมถงวธการรกษาใหมๆ ดวยการกระ
ตนสมองดวยกระแสไฟฟาในคนทเปนลมชกทรกษายาก
ไมตอบสนองตอการรกษาอนๆ
6. การศกษาภาวะชกทพบบอยเฉพาะในภมภาค26,27
ไดแกการชกทเกดจากระดบนำาตาลในเลอดสงกอใหเกด
การชกแบบเฉพาะสวนของรางกายแบบตอเนองพบวา
ยงไมมการกำาหนดเกณฑการวนจฉยภาวะนทางนกวจย
จงไดมการเสนอแนวทางการวนจฉยและวธการรกษา
ภาวะนเปนครงแรกของโลกตอจากนนมการอางองถง
งานวจยดงกลาว
เอกสารอางอง1. Saengsuwan J, LaohasiriwongW, Boonyaleepan S,
Sawanyawisuth K, Tiamkao S; Integrated Epilepsy
ResearchGroup.Knowledge,attitudes,andcaretech-
niquesofcaregiversofPWEinnortheasternThailand.
EpilepsyBehav2013;27:257-63.
2. TiamkaoS,AuevitchayapatN,ArunpongpaisalS,Chai-
yakumA,JitpimolmardS,PhuttharakW,etal.Knowledge
of epilepsy among teachers inKhonKaenProvince,
Thailand.JMedAssocThai2005;88:1802-8.
3. TiamkaoS, TiamkaoS,AuevitchayapatN,Arunpong-
paisal S,ChaiyakumA, Jitpimolmard S, et al. Basic
knowledgeofepilepsyamongmedicalstudents.JMed
AssocThai2007;90:2271-6.
4. Saengsuwan J,BoonyaleepanS, Srijakkot J, Sawan-
yawisuthK,TiamkaoS; IntegratedEpilepsyResearch
Group.Factorsassociatedwithknowledgeandattitudes
inpersonswithepilepsy.EpilepsyBehav2012;24:23-9.
5. TiamkaoS,JitpimolmardJ,SawanyawisuthK,Jitpimol-
mardS.Costminimization ofHLA-B*1502 screening
beforeprescribingcarbamazepineinThailand.IntJClin
Pharm2013;35:608-12.
6. KulkantrakornK,TassaneeyakulW,TiamkaoS,Jantara-
roungtong T, PrabmechaiN, Vannaprasaht S, et al.
HLA-B*1502stronglypredictscarbamazepine-induced
Stevens-Johnsonsyndromeandtoxicepidermalnecroly-
sisinThaipatientswithneuropathicpain.PainPract2012
;12:202-8.
7. TassaneeyakulW,TiamkaoS,JantararoungtongT,Chen
P,LinSY,ChenWH,etal.AssociationbetweenHLA-
B*1502andcarbamazepine-inducedseverecutaneous
adversedrugreactionsinaThaipopulation.Epilepsia
2010;51:926-30.
วารสารประสาทวทยาแหงประเทศไทย Vol.30 • NO.1 • 201454
8. TiamkaoS,TowanabutS,DhiravibulynK,PranboonS,
SawanyawisuthK, TheEpilepsySociety of Thailand,
IntegratedEpilepsyResearchGroup,KhonKaenUni-
versity.IstheThailandepilepsyserviceadequatetohelp
patients?NeurologyAsia2013;18:271–7.
9. สนนาฏพรานบญ,สณเลศสนอดม,สมศกดเทยมเกา,กลม
วจยโรคลมชกแบบบรณาการมหาวทยาลยขอนแกน.ความ
พรอมของการใหบรการผปวยโรคลมชกในภาคอสาน.วารสาร
ประสาทวทยาศาสตรภาคตะวนออกเฉยงเหนอ2554;6:19-
27.
10. TiamkaoS,SawanyawisuthK,TowanabutS,Visudhipun
P;ThaiQOLEpilepsyInvestigators.Seizureattackswhile
driving:qualityof life inpersonswithepilepsy.CanJ
NeurolSci2009;36:475-9.
11. TiamkaoS,SawanyawisuthK,AsawavichienjindaT,etal.
Predictiveriskfactorsofseizure-relateinjuryinpersons
with epilepsy. Journal of theNeurological Sciences
2009;285:59-61.
12. TiamkaoS, Shorvon SD. Seizure-related injury in an
adult tertiaryepilepsyclinic.HongKongMedJ2006;
12:260–3.
13. TiamkaoS,KaewkiowN,PranbulS,SawanyawisuthK,
onbehalfofIntegratedEpilepsyResearchgroup.Vali-
dationofaseizure-relatedinjurymodel.Journalofthe
NeurologicalSciencesxxx(2013)xxx–xxx.
14. TiamkaoS,AmornsinO,PongchaiyakulC,Asawavichien-
jindaT,YaudnopakaoP,JitpimolmardS,etal.Seizure-
relatedinjuriesinNortheastThailand.JMedAssocThai
2006;89:608–13.
15. TiamkaoS,SawanyawisuthK,ChancharoenA.Theef-
ficacyofintravenoussodiumvalproateandphenytoinas
thefirst-linetreatmentinstatusepilepticus:acomparison
study.BMCNeurol2013:27;13:98.
16. TiamkaoS,PranbulS,SawanyawisuthK,Thepsutham-
maratK;IntegratedEpilepsyResearchgroup.Anational
databaseofincidenceandtreatmentoutcomesofstatus
epilepticusinThailand.IntJNeurosci.2013Oct9.[Epub
aheadofprint]
17. TiamkaoS,SawanyawisuthK.Predictorsandprognosis
of status epilepticus treatedwith intravenous sodium
valproate.EpilepticDisorder2009:11;228-31.
18. ThongplewS,ChawsamtongS,SawanyawisuthK,Tiam-
kaoS,IntegratedEpilepsyResearchGroup,KhonKaen
University.Intravenous levetiracetam treatment in Thai
adultswithstatusepilepticus.NeurologyAsia2013;18:
167–75.
19. Suttichaimongkol T, Tiamkao S, Sawanyawisuth K,
IntregratedEpilepsyResearchGroup.The efficacy of
topiramate instatusepilepticus,experience fromThai-
land.NeurologyAsia2012;17:297–302.
20. TiamkaoS,PratipanawatrT,JitpimolmardS.Abdominal
epilepsy:anuncommonofnon-convulsivestatusepilep-
ticus.JMedAssocThai2011;94:998-1001.
21. TiamkaoS,SukoP,MayurasakornN;SrinagarindEpi-
lepsyResearchGroup.Outcomeofstatusepilepticusin
SrinagarindHospital.JMedAssocThai2010;93:420-3.
22. TiamkaoS,MayurasakornN,SukoP,JitpimolmardS,
ArunpongpaisalS,PhuttharakW,etal.Veryhighdose
phenobarbital for refractory statusepilepticus. JMed
AssocThai2007;90:2597-600.
23. TiamkaoS,ChitravasN,JitpimolmardS,Sawanyawis-
uthK.Appropriatenessofintravenousloadingdoseof
phenytointreatmentinSrinagarindHospital.JMedAssoc
Thai2005;88:1638-41.
24. PhuttharakW, SawanyawisuthK,KawiwungsanonA,
Tiamkao S. The appropriate neuroimaging study in
personswithepilepsy.NeurolSci 2011;32:969-71.
25. AuvichayapatN,RotenbergA,GersnerR,NgodklangS,
TiamkaoS,TassaneeyakulW,etal.Transcranialdirect
currentstimulationfortreatmentofrefractorychildhood
focalepilepsy.BrainStimulation2013:6:696-700.
26. TiamkaoS,JanonC,SawanyawisuthK,Pratipanawatr
T,JitpimolmardS.Predictionofseizurecontrolinnon-
ketotic hyperglycemic induced seizures.BMCNeurol
2009;9:61.doi:10.1186/1471-2377-9-61.
27. TiamkaoS,PratipanawatrT,TiamkaoS,NitinavakarnB,
ChotmongkolV,JitpimolmardS.Seizuresinnonketotic
hyperglycaemia.Seizure2003;12:409-10.