Ажлын байр, орлого, нэмэгдүүлэхэд тулгамдаж буй

асуудал. Шийдэл

Монголын ажил олгогч эздийн нэгдсэн холбооны

дэд ерөнхийдөгч Х.Ганбаатар

Ажлын байр бий болгох замаар - орлого, нэмэгдүүлэх арга зам юу байх вэ!!!!.

Ажлын байр бол орлогын эх үүсвэр, (хөдөөд өмч хөрөнгө орлогын эх үүсвэр болж байгаа онцлогтой)

Зах зээлийн нийгэмд ажлын байр бий болгож буй арга зам(аж ахуй эрхлэх-3 хувь, хувиараа ХЭ- 8-10 хувь, ур чадвар мэргэшлээ хөлслөн гэрээгээр ажиллах-80 хувь, төрийн албан хаагч болох- 3-5)

Гол ажлын байр бий болгогч салбар бол аж үйлдвэр( Том үйлвэр бол баялагийн 75-80 хувь, ажилагчдын 8-10 хувь, ЖДҮ бол баялагийн 8-10 хувь, ажиллагчдын 80-90 хувийг ажлын байраар хангадаг, үлдсэн нь ХХЭ), хувийн хэвшил хариуцах асуудал

Үр өгөөж өндөр ажлын байр бий болгох бодлого бол орлого нэмэгдүүлэх арга зам болно.

Иргэн хүний үүрэг бол өндөр ур чадвартай, биеэ даан амьдрах чадвартай болон хүмүүжсэн байх асуудал юм.

3

ДОТООДЫН НИЙТ БҮТЭЭГДЭХҮҮНИЙ САЛБАРЫН БҮТЭЦ

2010 2011 2012 2013 2014**0

5000

10000

15000

20000

25000

0.0

2.0

4.0

6.0

8.0

10.0

12.0

14.0

16.0

18.0

20.0

9757

13174

16688

19174

21937

6.4

17.3

12.311.6

7.8

6.1

7.98.7

10.3

3.6

ДНБ, үйлдвэрлэлийн аргаар, оны үнээр

ДНБ-ний цэвэр өсөлт бууралт, хувиар

ДНБ-ний өсөлтад боловсруулах үйлдвэрийн эзлэх хувь

4

АЖ ҮЙЛДВЭРИЙН НИЙТ ҮЙЛДВЭРЛЭЛ, ТҮҮНИЙ ӨСӨЛТ

Уул уурхай,

олборлол

т

58.7% Боло

всруулах үйлдвэрлэл

34.4%

Цахилгаан, дулааны

үйлдвэрлэл усан хангамж

6.9%

Аж үйлдвэрийн нийт үйлдвэрлэлийн

2013 оны салбарын бүтэц

2012 2013 2014**0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

0.00%

5.00%

10.00%

15.00%

20.00%

25.00%

30.00%

35.00%

Аж үйлдвэрийн нийт үйлдвэрлэл, түүний өсөлт

Оны

үнэ

эр, т

эрбу

м т

өгрө

гөөр

5

ГАДААД ХУДАЛДАА, САЯ АМ.ДОЛЛАРААР

2010 2011 2012 2013 2014*

-5000

0

5000

10000

15000

2908.5

4817.5 4384.7 4269.1

5774.6

3200.1

6598.4 6738.4 6357.85236.6

6108.6

11415.9 1112310626.9 11011.2

-291.6

-1780.9-2353.7 -2088.7

537.9

Экспорт Импорт Нийт эргэлт

6

28%

19%12%

1%0%

10%

30%

ИМПОРТЫН БҮТЭЦ, 2014 ОНЫ БАЙДЛААР, ХУВИАР

Эрдэс бүтээгдэхүүнМашин, механик төхөөрөмж, цахилгаан хэрэгсэл, эд анги сэлбэгАвто, агаарын замын тээврийн хэрэгсэл, тэдгээрийн эд ангиНэхмэл болон нэхмэл бүтээгдэхүүнТүүхий болон боловсруулсан арьс, шир, ангийн үс, эдлэлҮнэт ба хагас үнэт чулуу, үнэт металл, гоёлын зүйлс, зоосҮндсэн төмөрлөг, түүгээр хийсэн бүтээгдэхүүнБусад

ЭКСПОРТ, ИМПОРТ

83%

1%1%

6%

1%7%

1% 1%

ЭКСПОРТЫН БҮТЭЦ, 2014 ОНЫ БАЙДЛААР, ХУВИАР

Эрдэс бүтээгдэхүүнМашин, механик төхөөрөмж, цахилгаан хэрэгсэл, эд анги сэлбэгАвто, агаарын замын тээврийн хэрэгсэл, тэдгээрийн эд ангиНэхмэл болон нэхмэл бүтээгдэхүүнТүүхий болон боловсруулсан арьс, шир, ангийн үс, эдлэлҮнэт ба хагас үнэт чулуу, үнэт металл, гоёлын зүйлс, зоосҮндсэн төмөрлөг, түүгээр хийсэн бүтээгдэхүүнБусад

Õóâèéí õýâøëèéí Үíäýñíèé ýäèéí çàñàãòýçëýõ õóâü õýìæýý (2013/2014 îí)

Äîòîîäûí íèéò бүтýýãäýõ¿¿íд

78,4 /69,0õóâü

Àæèëëàõ õ¿чèí(àëáàí ñåêòîð)

84,1 õóâü

Óëñûí òºâëºðñºí òºñºâ á¿ðä¿¿ëýëò

83 îðчèì õóâü/17 уул уурхай,

Нийт ажил олгогчид Хүн амын 3/1хувь

7

ХУВИЙН ХЭВШЛИЙН тойм мэдээлэл 2014 оны жилийн эцсийн байдлаар 141800 аж ахуйн

нэгж бүртгэгдсэн байна.

Аж ахуйн нэгжийн бүтцийн хувьд - 72.1 хувь ХХК - 5.1 хувийг нөхөрлөл - 4.2 хувийг хоршоо - 0.6 хувийг ХК эзэлж байна

Өмчийн хэлбэрээр 92.5 хувийг Хувийн өмчийн ААН 7.5 хувийг Төрийн болоод төрийн өмчийн

оролцоотой ААН

2014 оны байдлаар ДНБ-ий 71.4 хувийг хувийн хэвшил бүтээж байна.

8

Монгол улсад бүртгэлтэй 140.0 мянган аж ахуйн нэгжээс 88,9 мянга буюу 60.0 хувь нь тогтмол үйл ажиллагаа эрхэлж татварын албанд татвар төлж байна.

9

Улаанбаатар Төвийн бүс Баруун бүс Зүүн бүс Хангайн бүс0

10000

20000

30000

40000

50000

60000

70000

80000

90000

76857

98006526 3820

69261240 440.6 352.4 185.3 514.6

Зураг 1. Хүн амын тоо, аж ахуйн нэгж, байгууллагын тоо, бүсээр

Аж а

хуйн

нэг

ж, б

айгу

улла

га

Ìîíãîë óëñàä õóâèéí Өìч, õóâèéí õýâøèë ñýðãýñýí áèé áîëñîí àðãà çàìóóä:

Òºðèéí ºìчèéã õóâüчëàõ çàìààð (ýðõèéí áèчèã, ÕÀÀ-ä ãàçàð, ìàë,) -22%

Èðãýä õóâèéí õºðºí㺺𺺠áèçíåñèéí ¿éë àæèëëàãààã áèå äààí ýðõëýõ çàìààð áè áîëñîí ¿íäýñíèé õóâèéí õýâøèë (Ï¿¿ñ, ÕÝÀÀ, õîðøîî, êîìïàíè) – 26%

ÃÕÎ, õàìòàðñàí êîìïàíè áàéãóóëëàãóóä – 52 %

10

11

ТХХТ-ийн үйл ажиллагааны уялдаа

ÕÓÂÈÉÍ ÕÝÂØËÈÉÍÕÝÍ

ÈÒÃÝËÖÝËÈË ÒÎÄ ÁÀÉÄÀËØÓÄÐÀÃÀ ЁС ÕÀÐÈÓÖËÀÃÀ

ÌÝÄÝÝËÝËÕßÍÀËÒ ТӨР, ТӨРИЙН

ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÀ,Ò¯¯ÍÈÉ ÒªËªªËªË

2016 он хүртлэх хөдөлмөрийн зах зээлийн эрэлт, хэрэгцээ (МАОЭНХ-ны тооцоогоор 2012 он )

Он Шинээр бий болох нийт ажлын байр

(мян)

Үүнээс

Нарийн мэргэжил, өндөр ур чадвар шаардах ажлын байрны тоо (мян)

Дотоодын хөдөлмөрийн зах зээлээс нөхөгдөх

2012 он 93,0 28,0 72,0

2013 он 108,0 35,0 75,0

2014 он 115,0 44,0 78,0

2015 он 123,0/56.0 53,0/32.0 83,0

2016 он 138,0/60.0 61,0/40.0 90,0

Ажлын байр бий болгож - орлого, нэмэгдүүлэхэд тулгамдаж буй асуудал.

Тогтвортой, цэгцтэй төрийн бодлого дутагдаж байна. Эдийн засаг, Хөрөнгө оруулалт, Мөнгөний нэгдсэн бодлого алга байна. Эдийн засаг, Хөрөнгө оруулалт, Мөнгөний нэгдсэн бодлогоор ажлын

байраа дэмжих, урамшуулах, иргэдийн орлогоо нэмэгдүүлэх механизмыг хэрэгжүүлж чадахгүй байна.

Бизнес эрхлэгчдийн чадавхи сул, аж ахуй эрхлэх арга барил доогуур, өрсөлдөх чадвар сул байна. Тийм учраас гадаадын хөрөнгө оруулагчыг шүтэж, идүүлж, шлуулж байна.

Ард түмний биеэ дааж амьдрах ойлголт муу, бэлэнчилэх сэтгэлгээ нэмэгдэж, тамын тогооны сэтгэхүй өсч байна.

Аж ахуйн нэгж байгууллагын эдийн засгийн чадавх сул байна. Хүндрэл бэрхшээл туслах байх,

Зах зээлийн нийгмэд иргэн хүний хүлээх гол үүрэг бол өөрийгөө болоод өрийнхөө гэр бүлээ хариуцаж авч явах явдал гэдгийг ойлгуулах асуудал.

Ажлын байр, орлого, нэмэгдүүлэхтэй холбогдуулан шийдэх асуудал.

Үндэсний хэмжээний тогтвортой хөгжлийн нэгдмэл бодлоготой болох

Иргэн бүрээ, өрх нэг бүрийг биеэ дааж хэнээс ч хараат бишээр амьдрах чадвартай болгох бодлого боловсруулах,

Чанартай, зохистой, эрүүл, аюулгүй ажлын байрыг тууштай дэмжин бий болгох, ЖДҮ-ийн эдийн засгийн чадавхийг дээшлүүлэх арга хэмжээ авах,

Сайн ур чадвар, сайн мэргэшил, сайн гүйцэтгэлд тохирох хөлс, дээд зэргийн урамшууулал, олон улсад өрсөлдөх хэмжээний цалин олгох бодлого хэрэгжүүлэх

Ажлын байр, орлого, нэмэгдүүлэхтэй холбоотой санал санаачилгыг урамшуулах, дэмжих бодлоготой байх

Ажлын байр, орлого нэмэгдүүлэхэд улс төрийн намуудын гүйцэтгэх үүрэг.

Нийгмийн хариуцлагатай хувийн хэвшилд тулгуурласан Улс орны тогтвортой хөгжлийн бодлогын нэгдсэн чиглэл, стратегийг гаргах, ялсан улс төрийн намаас хараат бус байх

Төр, засгийг тогтвортой байлгах эрмэлзлэлтэй байх, Төр барих, сонгуульд ялах бол эрх мэдэл, албан тушаалын

төлөө, тйойрон хүрээлэгчид, ах дүүсээн баяжуулах, давуу эрх олгохын төлөө бус харин Монгол улсын тусгаар тогтнол, аюулгүй байдал, ард түмний сайхан амьдралыг хангах, бизнес эрхлэх жигд тэгш орчинг иргэн бүрдээ бүрдүүлж өгөх явдал гэдгээ ойлгож байх,

Өмчилөх эрх, хувийн өмчийн дархан байдлыг хангах, Улс төр, төр, засаг, эдийн засгийг зааглахЬ хуулийн хүрээнд

ажиллах ассуудал маш чухал.

Ажлын байр, орлого нэмэгдүүлэхэд асуудлын санал болгож буй шийдэл.

Цэгцтэй нэгдсэн бодлого, сахилга хариуцлага бүх шатанд Төр, засаг хувийн хэвшлээ дэмжиж, тэдэнтэй идэвхтэй хамтран

ажиллах, Ажлын байр нэмж буй үндэсний үйлдвэрлэлийн салба-раа нэн

тэргүүнд түшиж ажиллах(2 толгой биш, ГХО биш) Экспортыг урамшуулах( боломж асар их байна. Мах,хиам, цагаан

идээ, чацаргана,арьс, ноос , ноолуур, архи, хүнсний ногоо, гурил, нүүрс, зэс, уран. Газрын тос, Сэргээгдэх эрчим хүч гэх мэт, энд бидэнд 200 мянган ажлын байр байна.)(Кимчи, аэлой)

Хүнээ мэргэшүүлэн чадваржуулах, хоосон улс төржил-төөс салгах, хариуцлагатай болгох, эдийн засгийн хүмүүжлийг дээшлүүлэх хэрэгтэй байна.

Өрх, иргэн бүрээ

Анхаарал тавьсанд баярлалаа.Õ.ÃàíáààòàðÌîíãîëûí Àæèë Îëãîã÷ ÝçäèéíÍýãäñýí Õîëáîîны ÿéöýòãýõ çàõèðàë

Áàãà òîéðóó- 44À Óëààíáààòàð-48Ìîíãîë Óëñ

Óòàñ: +976-11-314579, 326513, 326445, 318896, 1941Ôàêñ: +976-11-325635E-mail: Ganbaatar@monef.mn, monef@magicnet.mn