“Боловсролын салбарын өнөөгийн байдал, тулгамдсан

асуудлууд

Илтгэгч: Я.Төмөрбаатар доктор /Ph.D/ БСШУ-ны дэд сайд асан

“БИД ХАМТДАА”Үндэсний форум

Улаанбаатар хот 2015.10.26-30

Агуулга

Нэг. Боловсролын салбарын өнөөгийн байдал Хоёр. Боловсролын салбарт тулгамдаж буй гол асуудлуудГурав. Шийдвэрлэх арга замДөрөв. Дүгнэлт

Нэг. Боловсролын салбарын өнөөгийн байдал

1.1 Эрх зүйн орчин, бодлого, стратеги, хөтөлбөр 1.2 Сургуулийн өмнөх боловсрол/СӨБ/1.3 Бага, дунд боловсрол 1.4 Дээд боловсрол 1.5 Хүний нөөц, хөрөнгө оруулалт

1. Эрх зүйн орчин, бодлого стратеги, хөтөлбөр

1.1 Эрх зүйн орчин, бодлого, стратеги, хөтөлбөр

Монгол Улсын Их Хурлын 2008 оны 12 дугаар тогтоолоор баталсан “Мянганы хөгжлийн зорилтод суурилсан Үндэсний хөгжлийн цогц бодлого”-д “Суралцагчдад хүртээмжтэй, чанартай, хэрэгцээнд нь нийцсэн боловсрол эзэмших тэгш боломж бүрдүүлнэ. Боловсролын бүх шатны стандарт, сургалтын хөтөлбөрийг тухайн үеийн суралцагчийн хэрэгцээ, нийгмийн шаардлагад нийцүүлэн боловсронгуй болгоно” зэрэг зорилтууд дэвшүүлсэн.

Улсын Их Хурлаас баталсан Монгол Улсын Засгийн газрын 2012-2016 оны үйл ажиллагааны хөтөлбөрт: "... эх оронч сэтгэлгээтэй, амьдрах ухаанд суралцсан иргэн төлөвшүүлэхэд чиглэсэн “Зөв монгол хүүхэд” хөтөлбөр боловсруулж хэрэгжүүлнэ.”, “ерөнхий боловсролын сургалтад хүүхэд бүрийг хөгжүүлэх бодлого баримтлан, үндэсний шинэ стандарт нэвтрүүлнэ” гэж тус тус заасан.

Улсын Их Хурлаас 2015 онд баталсан “Төрөөс боловсролын талаар баримтлах бодлого”-ын гуравдугаар бүлэгт Боловсролын хөгжлийн стратегийг дараах байдлаар тодорхойлсон:

СУРГУУЛИЙН ӨМНӨХ БОЛОВСРОЛ

БАГАБОЛОВСРОЛ

СУУРЬБОЛОВСРОЛ

БҮРЭН ДУНДБОЛОВСРОЛ

ДЭЭД БОЛОН МЭРГЭЖЛИЙН БОЛОВСРОЛ

МОНГОЛ УЛСЫН БОЛОВСРОЛЫН ХӨГЖЛИЙН СТРАТЕГИ

Боловсролын салбарын эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, хэрэгжилтийг хангах, хөгжлийн зорилтыг хэрэгжүүлэх

Сургуулийн өмнөх болон бага, дунд боловсролын чанарын шинэчлэлийг эрчимжүүлэх, чанартай боловсролын үйлчилгээ үзүүлэх

Тусгай хэрэгцээт боловсролынтогтолцоог төлөвшүүлэх

Насан туршийн боловсролынтогтолцоог төлөвшүүлэх

Дээд боловсролын шинэчлэлийг гүнзгийрүүлж, сургалтын байгууллагын академик эрх чөлөө, бие даасан байдлыг хангаж, хөтөлбөрт суурилсан сургалтыг хөгжүүлэх

2015-2016 ОНЫХИЧЭЭЛИЙН ЖИЛИЙН ЗОРИЛТ

1. “Төрөөс боловсролын талаар баримтлах бодлого (2014-2024)”-ыг хэрэгжүүлэх;

2. Боловсролын тухай багц хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл боловсруулж, Засгийн газраас, Улсын Их Хуралд өргөн барих;

3. Бүх нийтийн боловсролын Инчеоны тунхаглал (2015-2030)

Боловсролын салбарын эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох, хэрэгжилтийг хангах, хөгжлийн зорилтыг хэрэгжүүлэх зорилтын хүрээнд

ХҮҮХЭД БҮРИЙН ХӨГЖЛИЙГ ДЭМЖИХ “ЗӨВ МОНГОЛ ХҮҮХЭД” ҮНДЭСНИЙ ХӨТӨЛБӨР ЗАСГИЙН ГАЗРЫН 295 ТООТ ТОГТООЛ

СУРГУУЛИЙН ӨМНӨХ БОЛОН БАГА, ДУНД БОЛОВСРОЛЫН

ЧАНАРЫН ШИНЭЧЛЭЛХӨТӨЛБӨР

Боловсролыг хүн бүрт

Алсын хараа, зорилт: /2030 он хүртэлх/

Тэгш Хүртээмжтэй

Чанартай

Насан туршид

Хүмүүсийн амьдралыг боловсролоор дамжуулан өөрчилнө.

2. СУРГУУЛИЙН ӨМНӨХ БОЛОВСРОЛ

1225 цэцэрлэгт 257000 хүүхдээс 218100 хүүхэд хамрагдаж байна. /80 хувьтай/

ШИНЭЭР БАРИГДСАН ЦЭЦЭРЛЭГ 2013 2014 НИЙТ 60 102 +162

21АЙМАГ 160 ГЭРЦЭЦЭРЛЭГ 25800 ХҮҮХЭД

3. БАГА, ДУНД БОЛОВСРОЛ

Цөм хөтөлбөр /2015-2016 оны хичээлийн

жилд /

Ерөнхий боловсролын нийт 799 сургуульд 539818 сурагч хамрагдаж байна. Үүнээс төрийн өмчийн сургуульд 94,5 хувь нь, төрийн бус өмчийн сургуульд 5,5 хувь нь хамрагдаж байна.

Нийт суралцагчийн 50,3 хувь нь бага ангид, 27,5 хувь нь дунд ангид, 22,2 хувь нь ахлан ангид тус тус суралцаж байна.

Ерөнхий боловсролын сургуулийн 1 дүгээр ангид 64364 сурагч элсэн суралцаж байна.

2015-2016 оны хичээлийн жилд улсын хэмжээнд цэцэрлэгт 6900 багш, ерөнхий боловсролын сургуульд 28800 багш, нийт 35700 багш нар ажиллаж байна.

Багш заадаг, хүүхэд сонсдог,

“хий” гэснийг хийдэг

ГАДНЫ УДИРДЛАГАТАЙ СУРАЛЦАХУЙ

Хүүхэд өөрөөхийж бүтээж,

өөрийгөө үнэлдэг, багш чиглүүлж,

зөвлөн тусалдаг

ҮЙЛИЙН ЯВЦАД СУРАЛЦАХ

ӨӨРИЙН УДИРДЛАГАТАЙ СУРАЛЦАХУЙ

ОРОЛЦОО

ХИЧЭЭЛИЙН СОЁЛД ГАРСАН ӨӨРЧЛӨЛТ

4. ДЭЭД БОЛОВСРОЛ

АЧ ХОЛБОГДОЛ

•Нэгдсэн бодлого, нэг нэршил, ойлголт, уялдаа холбоотой сайжрах•Хөтөлбөр боловсруулахад хялбар дөхөм болох•Нэгдсэн кредит систем бий болох нөхцөл бүрдэх;•Хөтөлбөр нь уян хатан, төгсөгчид нь хөрвөх чадвартай болох•Боловсролын агуулгын хувьд бусад орнуудтай жишихүйц болох•Олон улсын чиг хандлагад нийцэж гадаад орнуудтай боловсролын (диплом хүлээн зөвшөөрөх) харилцаа сайжрах;

БАКАЛАВРЫН МЭРГЭЖЛИЙН ИНДЕКСЭЭС ХӨТӨЛБӨРИЙН ИНДЕКСТ

817 181БШУ-ны сайдын 78-р тушаалаар ЮНЕСКО-ийн олон улсын ангиллын стандарт /ISCED 2013/-ыг үндэслэн 817 мэргэжлийн индексийг 181 хөтөлбөрийн индекс болгон батлав.

• Математик хэрэглээний • Математик, программ хангамж• Математик-статистик • Эдийн засаг-математик

загварчлал • Инженер математик • Математик загварчлал - эдийн

засгийн кибернетик

• Үйлдвэрлэлийн менежмент • Тээврийн менежмент • газар зохион байгуулалтын

менежмент • байгаль орчны менежмент • мэдээллийн системийн менежмент • Усны менежмент • Бэлчээрийн менежмент • Тэжээлийн менежмент • биотехнологийн бизнесийн, • нанотехнологийн бизнесийн

менежмент

Хэрэглээний математик

Менежмент

БАГШИЙН СУРГУУЛЬД ӨНДӨР ОНООТОЙ ОЮУТНУУД ТЭТГЭЛЭГЭЭР СУРАЛЦАЖ БАЙНА.

Багш бэлтгэдэг төрийн өмчийн Их дээд сургуульд 650, 750 дээш оноо авсан элсэгчдэд 70,100 хувийн сургалтын төлбөрийн тэтгэлэг болон хөдөө орон нутагт багшлах дадлагын амьжиргааны зардлыг 100 хувь сургалтын төрийн сангаас олгож буй 2000 гаруй оюутан суралцаж байна.

2000ОЮУТАН

ДЭЛХИЙН ЖИШИГТ ХҮРСЭН ИНЖЕНЕРИЙН ХӨТӨЛБӨРТ МОНГОЛ ХҮН СУРАЛЦАНА

БАКАЛАВР, МАГИСТР, ДОКТОРЫН ХӨТӨЛБӨРТ ТАВИГДАХ ШААРДЛАГЫН ХЭРЭГЖИЛТИЙГ ЭРЧИМЖҮҮЛНЭ.

БАЙГАЛИЙН УХААН, ИНЖЕНЕР ТЕХНОЛОГИ, АНАГААХ, ХӨДӨӨ АЖ АХУЙН ХӨТӨЛБӨРҮҮДИЙГ ОУ-Д МАГАДЛАН ИТГЭМЖЛҮҮЛЭХ ДЭМЖЛЭГИЙГ НЭМЭГДҮҮЛНЭ.

ДЭЛХИЙН ШИЛДЭГ СУРГУУЛИУДАД БАКАЛАВР, МАГИСТР, ДОКТОРЫН ХӨТӨЛБӨРТ ОЮУТАН СУРГАХ АРГА ХЭМЖЭЭГ ҮЕ ШАТТАЙ АВЧ ХЭРЭГЖҮҮЛНЭ.

ЯПОН УЛСЫН ЗАСГИЙН ГАЗРЫН БУЦАЛТГҮЙ ТУСЛАМЖААР АШУҮИС-ИЙН СУРГАЛТЫН ЭМНЭЛЭГ БАРИХ БҮТЭЭН БАЙГУУЛАЛТЫН АЖЛЫГ ЭХЛҮҮЛНЭ.

ДЭЭД БОЛОВСРОЛЫН СУРГАЛТЫН БАЙГУУЛЛАГЫН СУРГАЛТЫН БААЗ, СУРГАЛТ, СУДАЛГААНЫ ЛАБОРАТОРИЙН ХҮЧИН ЧАДЛЫГ НЭМЭГДҮҮЛЖ, АШИГЛАЛТЫГ САЙЖРУУЛНА.

Дээд боловсролын шинэчлэлийг гүнзгийрүүлж, сургалтын байгууллагын академик эрх чөлөө, бие даасан байдлыг хангаж, хөтөлбөрт суурилсан сургалтыг хөгжүүлэх зорилтын хүрээнд

АЗИ, НОМХОН ДАЛАЙН БҮСИЙН КОНВЕНЦИД НЭГДЭЖ, МОНГОЛ УЛСАД ЭЗЭМШСЭН БОЛОВСРОЛЫГ ОУ-Д ХҮЛЭЭН ЗӨВШӨӨРҮҮЛЭХЭД АХИЦ ГАРГАНА.

ИНЖЕНЕРИЙН БОЛОВСРОЛЫН ШИНЭЧЛЭЛИЙГ ХЭРЭГЖҮҮЛЖ, ОЛОН УЛСЫН CDIO ЗАГВАРЫГ ТУРШИН ХЭРЭГЖҮҮЛНЭ.

ИХ СУРГУУЛИУДЫН ХОТХОНЫ ХӨГЖЛИЙН ЕРӨНХИЙ ТӨЛӨВЛӨГӨӨ

ИХ СУРГУУЛИУДЫН ХОТХОНЫ ХӨГЖЛИЙН ЕРӨНХИЙ ТӨЛӨВЛӨГӨӨНИЙ ТЕХНИК ЭДИЙН ЗАСГИЙН ҮНДЭСЛЭЛ ХИЙГДСЭН.

Их сургуулиудын хотхоны ТЭЗҮ-ийг хийлгэж дуусган Барилга, хот байгуулалтын сайдын “Орон тооны бус экспертүүд томилох тухай” тушаалаар хөндлөнгийн экспертүүд томилогдож “Их сургуулиудын хотхоны хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөний техник эдийн засгийн үндэслэл”-ийн магадлалын ерөнхий дүгнэлт гарсан буюу Техник эдийн засгийн үндэслэл 100% хийгдсэн.

Багануур дүүрэг дэх их сургуулиудын хотхоны ерөнхий төлөвлөгөөг Нийслэлийн ерөнхий төлөвлөгөөний газрын Техникийн зөвлөлийн хурал, Нийслэлийн иргэдийн төлөөлөгчдийн хурлаар хэлэлцүүлэн, Засгийн газрын хуралдаанаар /2014 оны 6 дугаар сарын 21/ хэлэлцүүллээ. Хуралдаанаар хотхоны ерөнхий төлөвлөгөө, үйл ажиллагааны явцыг хэлэлцэн дэмжиж, 32 дугаар тэмдэглэл гарсан.

5. ХҮНИЙ НӨӨЦ, ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТ

+162

ШИНЭЭР БАРИГДСАН ЦЭЦЭРЛЭГ

2013

60

ШИНЭЭР БАРИГДСАН СУРГУУЛЬ

+1112013

46

ДОТУУР БАЙР

2014

24 +43

2014

65

2014

102 2013

19

СПОРТ ЗААЛ

2014

12 +342013

22

БАРИЛГА, БҮТЭЭН БАЙГУУЛАЛТ

ЕРӨНХИЙ БОЛОВСРОЛЫН СУРГУУЛИУД ОЛОН УЛСЫН ЖИШИГТ НИЙЦСЭН 228 ФИЗИК, 228 ХИМИЙН ЛАБОРАТОРИТОЙ БОЛОВ.

2014100

ЛАБОРАТОРИ/ФИЗИК/

100ЛАБОРАТОРИ

/ХИМИ/2013128

ЛАБОРАТОРИ/ФИЗИК/

128ЛАБОРАТОРИ

/ХИМИ/

ХҮҮХЭД БҮРИЙН ХӨГЖЛИЙГ ДЭМЖИХ СУРГАЛТЫН ОРЧИН БҮРДҮҮЛЖ БАЙНА.

1141КОМПЬЮТЕР,

ПРИНТЕР, ПРОЕКТОР

27600ТАВИЛГА

/ШИРЭЭ, САНДАЛ, ШҮҮГЭЭ, БУСАД/

1350ГАЛ ТОГООНЫ

ТОНОГ ТӨХӨӨРӨМЖ

112УХААЛАГ

ХӨГЖМИЙНСАМБАР

1000МОРИН ХУУР

10САЯ220 сургуульд

хэрэглэгдэхүүн, лабораторид

160ГЭР ЦЭЦЭРЛЭГ

21 АЙМАГТ

2 САЯТөрийн өмчит

нийт 777 цэцэрлэгт

хэрэглэгдэхүүн, ном

10ТЭРБУМ

Хоёр. Боловсролын салбарын тулгамдаж буй асуудлууд

2.1 Эрх зүйн орчныг сайжруулах; 2.2 Хүний нөөцийг чадваржуулах; 2.3 Хөрөнгө оруулалтыг бууруулахгүй байх;

2.1 Эрх зүйн орчныг сайжруулах

Төрөөс боловсролын талаар баримтлах бодлого /2014-2024/

Боловсролын багц хуулийг УИХ-аар хэлэлцэж батлах: - СӨБ-ийн тухай - Бага, дунд боловсролын тухай - Дээд боловсролын тухай - боловсролын тухай

Хэрэгжиж буй хөтөлбөрүүдийг боловсронгуй болгох;

2.2 Хүний нөөцийг чадваржуулах

Багшийн хөгжил” хөтөлбөрийг шинэчлэх

Багшийн захирал сэтгэлгээ, чиг хандлага, арга барил, сургалт, дахин давтан сургах;

Багш нарын цалинг нэмэх, тэтгэвэр, нийгмийн хамгаалал, халамжийг дээшлүүлэх;

Багш солилцоо /гадаад, дотоод/-ны хөтөлбөрийг өргөжүүлэх;

Өндөр хөгжилтэй оронд сурч төгссөн магистр, докторуудыг боловсролын салбарт урьж ажиллуулах;

Багшийн хөгжлийн төв, ордонуудыг бүх аймаг, дүүрэгт байгуулах;

2.3 Төсөв, Хөрөнгө оруулалтыг бууруулахгүй байх

Боловсролын дэд бүтцийг сайжруулах: - Цэцэрлэг /100% хангах/ - Сургууль /3 ээлжийг халах/- Биеийн тамирын заал, танхим /стандарт/- Дотуур байр - Хичээлийн хэрэглэгдэхүүн /ухаалаг

самбар, лаборатори/- Дээд сургуулийн материаллаг баазыг

сайжруулах; Мэдээллийн нэгдсэн сүлжээг

нэвтрүүлэх; Төсвийн асуудал, хөдөө орон нутгийн

сургуулиудын хувьсах зардлыг 3-5 дахин нэмэгдүүлэх /190-ээс доош хүүхэдтэй 106 сургууль сумдад байна/

Олон улсын болон хандивлагчдын зээл хөрөнгийг боловсролд шингээх;

Концесс, векселийг үр дүнтэй хэрэгжүүлэх;

Оюутны хотхон, кампусыг барьж дуусгах;

Гурав. Шийдвэрлэх арга зам (санал)

3.1 Салбарын хувьд; 3.2 Дээд боловсролын чиглэлээр; 3.3 СӨБ, дунд боловсролын чиглэлээр;3.4 Хүний нөөц, хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр;

3.1 Салбарын хувьд (санал )

Боловсролын хувьсгал /реформ/ хийх; Боловсролын салбарыг улс төрөөс ангид байлгах тогтолцоонд шилжих;Насан туршийн боловсролын хөтөлбөрийг шинэчлэн боловсруулж хэрэгжүүлж эхлэх;

Салбарын хувьд (үргэлжлэл)

Монгол хүүхдийн иж бүрэн судалгааг хийж дуусган, Монгол хүний хөгжлийн стандартыг боловсруулан төрийн бодлого, хөтөлбөрт тусган хэрэгжүүлэх;Сургалтанд эцэг эхийн оролцох оролцооны бодлого, хөтөлбөр боловсруулж, эцэг эхийн сурган хүмүүжүүлэх боловсролыг дээшлүүлэх ажлыг эхлүүлэх;БМДИ, НБҮТ, БХ-ны нэгтгэх төсөл 2016 оны үндсэн чиглэл, төсөвт орсныг болиулах, үйл ажиллагааны чиг үүргийг нарийвчлан тогтоож, ажлыг сайжруулах;

3.2 Дээд боловсролын чиглэлээр (санал)

Их дээд, сургуулиудийг интерприейнершип /сургалт- судалгаа – эрдэм шинжилгээ - үйлдвэрлэл/ тогтолцоонд шилжүүлэх; Оюутны хотхон байгуулахМСҮТ-үүдийг боловсролын яаманд харъяалуулах;

3.2 Дээд боловсролын чиглэлээр (санал)

Их, дээд сургуулидын сургалтын чанарыг сайжруулах “learing bу doing” буюу ажиллангаа сурах тогтолцоог нэвтрүүлэх;

Оюутан суралцагчид хичээлийн бус цагаар хөдөлмөр эрхэлж, орлогоо нэмэгдүүлэхийг дэмжих хөтөлбөр, төсөл хэрэгжүүлэх;

УБ хотын төвлөрлийг сааруулж, аймаг, орон нутгийн онцлог, бүсчлэлийг харгалзан их, дээд сургууль, коллеж, МСҮТ-үүдийг хөдөөд байгуулах;

3.3 СӨБ, дунд боловсролын чиглэлээр (санал)

Цэцэрлэгээр 100 хувь хангах; Ерөнхий боловсролын сургуулийн 3 ээлжийг халах; Аюулгүй, хүүхдэд ээлтэй цэцэрлэг сургуулийн хөтөлбөр боловсруулах, хэрэгжүүлэх;

3.3 СӨБ, дунд боловсролын чиглэлээр (санал)

Хүүхдийн ясли, сувилал, цэцэрлэг сургуулийн гадаад орчинг ногоон төгөл болгож, биеийн тамирын талбайг орчин үеийн стандартын шаардлагад нийцүүлэн шинээр тохижуулах (ЭКО сургууль);

Шилэн сургууль /багш бүрт нөүтбүүк, ухаалаг самбар/;Цахим сургууль /100% интернет, камержуулах/

3.3 СӨБ, дунд боловсролын чиглэлээр (санал)

Сурах бичгийг 100% хангах /түрээсийн тогтолцоог халах/ЕБС, их дээд сургууль төгсөгчдөөс авах шалгалтыг олон улсын жишигт нийцүүлэн үндэсний тогтолцоонд шилжүүлэх; /АСТ/САТ, GRE/GMAT/СӨБ, ЕБС, Их, дээд сургуулийн хичээлийн жилийн эхлэх, дуусах, амралтын хугацааг эргэж харах;

3.4 Хүний нөөц, хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр

(санал ) Чингис, самурай бондоос боловсролд хөрөнгө зарцуулаагүй алдаагаа засаж, уул уурхайн ашиг орлогоос “Боловсролын хөгжлийн сан”-г байгуулах цаг нь болжээБүх шатны боловсролын байгууллагад эдийн засгийн эрх чөлөөг олгох;

3.4 Хүний нөөц, хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр

(санал ) Нэг хүүхдийн хувьсах зардал, хоолны мөнгийг өсгөх; Боловсролын салбарын хөрөнгө оруулалт 2014 онд 190,0 тэрбум, 2015 онд 150,0 тэрбум төгрөг байсныг 2016 онд 2-3 дахин багасгаж буйг эргэж харах; СӨБ, ЕБС, их, дээд сургууль, коллежийн багш нарын ур чадвар, мэдлэг, арга барилыг дээшлүүлэх цогц арга хэмжээг авч хэрэгжүүлэх (багшийн хөгжил хөтөлбөр, багш солилцоо);

Дөрөв. Дүгнэлт

Монголын боловсролын салбарт ололт, амжилт, бэрхшээл сорилт, шийдвэрлэх асуудал аль аль нь байна. Гэхдээ:

Яагаад???

Яагаад ???

Яагаад сонгууль бүрийн дараа Монгол улсын бараг бүх цэцэрлэг, ЕБС, МСҮТ, коллеж, төрийн өмчит их,

дээд сургуулиудын удирдлагууд солигдож

байна вэ?

Монголын үрс маш олон болсоор байна. Төр яагаад жил бүр өссөөр буй

хүүхдүүддээ цэцэрлэг, сургууль, дотуур байрыг нь дутуу барьж өгч төсөв

хөрөнгөө харамлан тэднийг гэрт нь байлган завсардуулж сурах эрх чөлөөг

нь бүрэн эдлүүлэхгүй байна вэ? /280,000 -СӨБ, 600,000-ЕБС, 180,000-оюутан

нийтдээ 1,000,000 гаруй хүүхэд, залуус /

???

Яагаад ???

Боловсрол тэргүүлэх салбар гэж томъёолсон

төрийн бодлого амьдрал дээрээ яагаад хэрэгжилт

хангалтгүй байна вэ?

Монгол хүүхэд залуусын оюуны чадвар дэлхийн бусад улс

орнуудын үе тэнгийнхнээс нь дутахгүй ч гэсэн яагаад төгссөн

сургууль, мэргэжлийн диплом нь олон улсад хүлээн зөвшөөрөхгүй

байна вэ?

???

Яагаад ???

“Оюутолгой биш оюунлаг толгой Монголын ирээдүй, Монголыг хөгжүүлнэ” гэсэн афоризм үнэн бол яагаад

боловсролд оруулах хөрөнгө оруулалт, төсөв мөнгө нэмэгдэхгүй байна

вэ?

Эдийн засгийн хямрал, хүнд байдалд орсон ямар ч улс орон яагаад боловсролын салбарын төсөв, хөрөнгө

оруулалтыг бууруулдаггүйг манай УИХ, ЗГ-ынхан мэдэж

байгаа болов уу?

???

Яагаад ???

Коллеж, Их, дээд сургууль төгсөгчдийн

тал хувь нь яагаад ажлын байргүй үлдэж

байна вэ?

Дэлхийн шилдэг 100 их, дээд сургуульд урилга авсан залуусаа Монголын төр

яагаад бүрэн тэтгэлэг зээлд хамруулж болохгүй байна

вэ?

???

Яагаад ???

Гадаадын өндөр хөгжилтэй оронд

мэргэжил эзэмшсэн залуус, эрдэмтэд

яагаад эх орондоо эргэж ирэх нь хойрго

байна вэ?

Дотоодын 100 гаруй их дээд сургуулиас яагаад 1 ч

сургууль дэлхийд биш юмаа гэхэд Азидаа шилдгүүдийн

эгнээнд жагсаж чадахгүй байна вэ?

???

Яагаад ???

Яагаад Монголоор дүүрэн хуульч, сэтгүүлч, орчуулагч, аялал жуулчлалын менежер

мэргэжилтэнтэй болж, инженер, баялаг бүтээгч

нарийн мэргэжилтэн хомс болов оо?

Хүн хүмүүжүүлж, сургаж байгаа багш нарын цалин, тэтгэвэр яагаад дорвитой

нэмэгдэхгүй байна вэ?

???

Яагаад ???

Бүх нийтээрээ бичиг үсэгтэн болж ЮНЕСКО-н шагнал авч дэлхийд гайхагдаж байсан

Монголын боловсролын түвшин яагаад сүүлийн 25-30 жилд дорвитой өөрчлөлт, ахиц гаргахгүй,

үл мэдэгчид олширч, дипломтой ажилгүйчүүдийн бүхэл бүтэн армитай болчихов

оо? гэх мэт олон асуудлыг бид цэгцэлж боловсролын салбарт өнгө будгийн засвар, шинэчлэл хийх биш том эргэлтийн реформ,

хувьсгал хийх цаг нь болжээ. ???

Монголыг өөрчилж чадах хамгийн хүчтэй

зөвсэг бол боловсрол гэдгийг бүх

нийтээрээ хүлээн зөвшөөрч ХАМТДАА

зүтгэцгээе !

ХАВСРАЛТ

Боловсролын салбарын зардал/оны үнээр/

№ Үзүүлэлт 2010 он 2011 он 2012 он 2013 он 2014 он

1 Улсын төсвийн нийт зардал /сая.төг/

3 080 685.1

4 997 039.9 5 993 800.5 6 164 685.3 7 031 369.4

2 Боловсролын зардал /сая.төг/

522 032.6 678 054.2 890 687.2 936 504.0 1 173 000.8

3 Улсын нэгдсэн төсвийн нийт зардалд боловсролын зардлын эзлэх хувь

16.9 13.6 14.9 15.2 16.7

4 Нэг хүнд ногдох боловсролын зардал /мян.төг/

190.1 242.1 317.0 326.2 399.3

49

Бүх шатны боловсролын сургалтын байгууллага /хичээлийн жилийн эхэнд/

 № 

Сургалтын байгууллагынангилал

2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015

1 Ерөнхий боловсролын сургууль- Нийт 752 

755 756 762

Бага 62 55 61 62Дунд 144 138 130 136Ахлах 546 562 565 564

2 Орой, эчнээ ангитай ерөнхий боловсролын сургууль

74 68 54 47

3 Их дээд сургууль, коллеж, мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төв-Нийт

172 174 176 177

Төрийн өмчийн: 64 64 69 68Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төв 49 49 53 52

Дээд сургууль, коллеж 5 5 6 6Их сургууль 10 10 10 10Төрийн өмчийн бус: 103 105 110 109Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төв 22 26 26 24

Дээд сургууль, коллеж 77 72 71 72Их сургууль 4 7 8 8Монголд үйл ажиллагаа явуулж буй гадаадын дээд сургууль

5 5 5 550

Бүх шатны боловсролын сургалтын байгууллагад суралцагчид

/хичээлийн жилийн эхэнд/ № 

Сургалтын байгууллагынангилал

2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015Мянган хүн

1 Ерөнхий боловсролын сургуульд өдрөөр суралцагчид- Нийт

729,6 719,6 716,3 728,9

Үүнээс: Эмэгтэй 253,5 249, 249,0 253,5Бага 256,6 245,4 239,3 251,2Дунд 169,2 155,3 164,6 158,6Ахлах 79,6 95,4 93,1 96,0Орой, эчнээ ангитай ерөнхий боловсролын сургууль 2,4 1,9 1,6 1,0

 Үүнээс: Эмэгтэй 1,0 0,8 0,6 0,4

2 Их дээд сургууль, коллеж, мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төв-Нийт

221,8 221,6 217,7 222,1

Төрийн өмчийн: 141,3 141,0 135,4 136,5Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төв 37,2 35,3 33,5 32,9Дээд сургууль, коллеж 15,3 15,1 13,7 12,5Их сургууль 88,8 90,6 88,2 91,1Төрийн өмчийн бус: 79,2 79,3 81,0 84,1Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн төв 10,9 10,0 9,3 9,9Дээд сургууль, коллеж 51,2 43,1 44,5 45,9Их сургууль 17,1 26,2 27,2 28,3Монголд үйл ажиллагаа явуулж буй гадаадын дээд сургууль

0,4 0,5 0,5 0,4

Гадаадад суралцагчид 0,9 0,8 0,8 1,0

51

Бүх шатны сургалтын байгууллагыг төгсөгчид/хичээлийн жилийн эхэнд/

 № 

Сургалтын байгууллагынангилал

2011/2012 2012/2013 2013/2014

2014/2015

Мянган хүн

1 Нийт 133,7 167,8 150,6 162,2Үүнээс: Эмэгтэй 73,7 90,9 81,3 73,1

2 Ерөнхий боловсролын сургууль 86,7 107,0 90,0 109,9

Үүнээс: Эмэгтэй 45,5 55,2 47,0 43,43 Мэргэжлийн сургалт үйлдвэрлэлийн

төв 11,2 23,1 23,4 18,4

Үүнээс: Эмэгтэй 5,3 11,4 10,4 8,04 Их, дээд сургууль, коллеж 35,8 37,7 37,2 33,9

Үүнээс: Эмэгтэй 22,9 24,3 23,9 21,7

52

Бүх шатны сургалтын байгууллагын багш

/хичээлийн жилийн эхэнд/ № 

Сургалтын байгууллагынангилал

2011/2012 2012/2013

2013/2014 2014/2015

Мянган хүн

1 Нийт 40,8 41,8 43,0 43,4Үүнээс: Эмэгтэй 32,1 33,0 34,0 34,4

2 Цэцэрлэг 4,9 5,3 5,9 6,2Үүнээс: Эмэгтэй 4,8 5,2 5,8 6,0

3 Ерөнхий боловсролын сургууль 26,5 26,9 27,2 27,4

Үүнээс: Эмэгтэй 21,7 21,9 22,1 22,34 Мэргэжлийн сургалт

үйлдвэрлэлийн төв 2,1 2,2 2,5 2,3

Үүнээс: Эмэгтэй 1,3 1,5 1,6 1,55 Их, дээд сургууль, коллеж 7,3 7,3 7,4 7,5

Үүнээс: Эмэгтэй 4,3 4,4 4,5 4,6

53

Ерөнхий боловсролын сургуулийн үндсэн багш

/боловсролын зэрэг, нас ажилласан жилээр/

 № 

Үзүүлэлт 2011/2012 2012/2013 2013/2014 2014/2015   

1 Үндсэн багш 26492 26863 27205 274492 Боловсролын зэргээр        

Доктор 21 28 15 23Магистр 3013 3144 3220 3670Бакалавр 17647 18354 19065 19441Диплом 5685 5236 4732 4263Бусад 126 101 173 52

3 Насны бүлгээр        30 нас хүртэл 8651 8444 8370 822230-39 нас 9067 9422 9686 1001140-49 нас 5505 5455 5519 568850-59 нас 3114 3353 3447 336960, түүнээс дээш 155 189 183 159

4  

Ажилласан жилээр        1 жил хүртэл 1138 1205 934 6111-5 жил 6531 6116 6585 81966-10 жил 5918 6256 6554 697411-15 жил 3666 3851 4115 415816-20 жил 2422 2455 2524 246521-25 жил 2636 2584 2312 197925, түүнээс дээш 4181 4396 4181 306654