Perkufizimi i BVM mund te behet sipas te gjitha karakteristikav te me poshtme Perveq ciles 1 menaxhimi behet nga pronari 2 Pavarsia dhe Lirimi nga kontrolli 3 vellimi i kufizuar i shitjeve4 Numri i menaxherve funksional 5 pjesmarrja e vogel ne treg

Dy teorit e konkurrenshmeris se BVM Jane Teoria E dualitetit Teoria E niqeve

Kur kerkesa per produkt ka fluktuime BVM pedorin strategji te shfrytzimit te ekonomis se shkalles ( e SAKT )

Mangesia kryesore e formes se korporatave eshte Taksat e dyfishta

Autonomia Eshte perparesi ne biznesin e pavaruru ( e pasakt )

Menaxhimi i BVM ne shumten e rasteve eshte Veper E manaxhereve ( e sakt )

Format kruesore te organizimit sipas pronsise jane: • Biznesi individual, Ortakeri, Korporat

ndermarrjet e vogla dallohen nga ndermarrjet e medha me karakteristiat e meposhme per veq cies 1 fleksibiliteti me i madh 2 marrja e shpejt e vendimeve 3 centralizimi ma i madh gjat marrjes se vendimve 4 struktur organiziative te thjesht 5 ndiikim i madh i pronarit 6 perceptimi i theksuar i marrjes se vendimeve

Ne korporata pronsia dhe vazhdimsia eshte e Ndervarur ( e sakt )

3.7 Format e angazhimit në BVM

Kemi forma të ndryshme të angazhimit në BVM, por më të shpeshtat janë:1)Blerja e biznesit ekzistues,2)Themelimi i biznesit të ri,3)Trashëgimi i biznesit familjare4)Bashkëngjitja në biznes (Franshiza dhe investimete përbashkëta)

Blerja e biznesit ekzistues

Vendimi për të blerë një biznes ekzistues është shumëkompleks dhe realizohet bazuar në informacione juridike dhe ekonomike

Krijimi i një biznesi të ri

Duhet të bazohet në një plan të biznesit, të analizohen përparësitë, të metat, ecuria e përzgjedhjes së fushësdhe idesë së biznesit si dhe format të cilat mund tëorganizohen nga ky biznes

Pergjithesit Ligjore - shoqerit tregetare me pergjithesi te Plot - Ortakeria /pronaret , pergjigjen per obligimet e firmes me ter Pasurin e tyre .

shoqerit me pergjithesi te kufizuar - Pronari /pronaret - pergjithen per obligimet e firmes vetem ne lartesin e kapitaleve te tyre .

Shoqerit Komandite - te Keto shoqeri disa nga pronaret kan pergjithesi te plote e disa kan pergjithesi te Kufizuar .

NVM bëhen të përshtatshme në afrimin e njohurive dhe shkathtësive të reja, përmirësimin e strukturave etj. Por vlen të theksohet se rëndësi a më e madhe i kushtohet punësimit në të cilin NVM zënë një vend të mad

FRANSHIZA SI FORM Ë E KRIJIMIT T Ë BIZNESIT

Franshiza është një marrëveshje midis kompanisë poseduese të një marke të mirënjohur produkti (kompania prind) dhe një ndërmarrësi

Tipet e franshizave janë:

1. Franshiza e emrit tregtar

2. Franshiza e shpërndarjes së produktit

3. Franshiza e pastër

Përparësitë e franshizës

4. Suksesi më i lehtë në zbatimin e teknologjisë dhe standardeve / trajnimi

5. Marketingu / penetrimi me i lehtë (emri me i njohur dhe identifikimi me te)

6. Sistemi i përpunuar mire për të sigurauar cilësinë + standardet

7. Asistenca teknike dhe financiare (trajnime)

Të metat e franshizës

8. Pagesa e vazhdueshme e franshizes në kembim të së drejtës

9. Standardet strikte- autonomia më e vogël (inspektimi nga franshizori)

10. Kufizimet në blerje dhe shitje

11. Kufizimet në asortiman

Termi : Ndërmarrës dhe ndërmarrësi

Richard Couton me 1734

Ndërmarrësi i lëvizë burimet nga një fushë më fitim më të ultë në një fushë me fitim më të lartë (D.Stoks, 2003)

Shumpeteri në shekullin 20 ,ndërmarrësit i konsideron si një force destabilizuese në kuptimin e nxitjes së ndryshimit të asaj që ekziston

P. Drucker në vitet 80,paraqitjen e ekonomisë së ndërmarrësisë do ta quajë “ngjarjen me shpresëdhënëse”: ajo incon ndryshimet e shpeshta, shfrytëzon shanst që tjerët nuk i shohin

Krjon diçka ndryshe dhe bën që nevoja për risi të jetë e përhershme

Wickham ( 2003) numron disa nga keto atribute :

12. Rreziku (risku)

13. Efikasiteti

14. Inovacioni

Zimmerer dhe Scarborough ( 1998): nje person qe krijon nje biznes duke u ballafaquar me rrezikun dhe duke synuar realizimin e fitimit dhe rritjen e biznesit duke perfituar nga shansat dhe aftesia per te siguruar dhe menaxhuar resurset ( burimet) .

Atributet e profilit te ndermarresit:

15. Deshira per marrjen e pergjegjesise

16. Preferenca per nje rrezik te menaxhueshem - nje rrezik i kalkulueshem

17. Vetebesimi i larte ne aftesine per sukses

18. Deshira per nje pergjegje te shpejte ndaj veprimeve

Në bazë të cilit indikatorë llogaritet efikasiteti i BV dhe BM në inovacione?

Efektiviteti i BV në kuptimin e inovacioneve llogaritet në bazë të dy indikatorëve: shpenzimet për inovacione (shpenzimet për hulumtim dhe zhvillim) dhe inovacionet për punëtorë.

19. Elementet te cilat duhet te merren ne konsiderim per te dhene nje perkufizim se cilat jane specifikat qe e dallojen ndermarresin nga menaxheri jane :

• Rreziku , Efektiviteti, Inovacioni

20.Kater karakteristikat qenesore te ndermarresit jane :

• Njohja e shanseve ne treg

• Gadishmeria per pranimin e rrezikut

• Aftesia per te siguruar resurset dhe menaxhuar biznesin

2. Grupimi I menaxhereve eshte ky:

• Zejtari, Promotori, Menaxheri professional

3. Faktoret qe ndikojne ne jete gjatesine dhe zhvillimin e BVM ndahen ne:

• Faktore te brendshem: Motivimi, vetit personale, shkathtesit dhe aftesit menaxheriale ne fushen e marketingut ,kontabilitetit, dhe financave

• Faktoret e jashtem: Nderlidhen me ndikimet e mjedisit makro ( niveli nacional, shtetror dhe nderkombetar) dhe mjedisi mikro (niveli lokal)

4. Pyetjet me te cilat ndeshet pronari/ndermarresi gjate themelimit te nje biznesi te ri jane:

• Kur te filloj te themeloj biznesin , kur ta beje themelimin, ne cilin sektore

5. Faktoret nga mjedsi I afert qe ndikojne ne mundesit hyrese sipas Porterit jane:

• Barrierat per hyrje ne treg, Fuqia e blerësve, Fuqia e furnitoreve, Potencialet e subtituimit, Rivaliteti ekzistues

21. Ekzistojne disa forma specifike te ndermarresit:

• Bizneset familijare, Grate ndermarrese, Ndermarresit me orar te pjesshem, me veprim nga shtepia

22. Ekzistojne disa forma specifike te ndermarresit:

• Bizneset familijare, Grate ndermarrese, Ndermarresit me orar te pjesshem, me veprim nga shtepia

7. Cilat janë disa prej zbulimeve të BVM?

Klimatizimi, transmisioni automatik, celofani, helikopteri, aviomotorët, ngrirja e shpejtë, streptomicina, etj.

23.Në cilin sektor të ekonomisë kemi më shumë BVM

Në sektorin e Shërbimeve, të ndërtimit dhe Teknologjisë Informative.

24.Menyrat per fillimin e biznesit nga ana e pronareve jane :

• Blerja e bisnesit ekzistues, Themelimi I biznesit te ri, Trashigemia e biznesit familjare, Bashkengjitje ne biznes.

25. Para se te merret vendimi per blerjen e biznesit ekzistues duhet te analizohet puna e ndermarrjes dhe aspektet e veqanta si:Arsyet e shitjes se ndermarrjes, Analizen e profitabilitetit, Analiza e dokumenteve juridike. Perparesite e blerjes se nje biznesi ekzistues :Tejkalimi I barrierave per hyrje ne treg, Kalimi I shpejt nga ideja ne shitje , besimi me konsumatoret ekzistues, Dija prezente ne stafin ekzistues per teknologji.

26. Te metat e blerjes se nje biznesi ekzistues: Veshtiresia e percaktimit te obligimeve dhe detyrimeve te biznesit per shkak te pasigurise, Rreziku lidhur me asetet e paprekshme, reputacioni qe lidhet me reputacioni e keq, Trashigemia tek bizneset familjare, Stoqet jo adekuate.

27. Perparesit e krijimit ten je biznesi te ri jane :

• Pronari zgjedh vet lokacionin e ndermarrjes, Pronari nuk I trashigon problemet qe dalin si pasoj e trashigemise negative te ndermarrjes, Pronari zgjedh vet fushen e veprimtarise,

produktet dhe sherbimet, zgjedh dhe udheheqe vet personelin.

28. Te metat e krijimit ten je biznesi te ri jane :

• Ekziston rrezik I lart I falimentimit ne vitet e para, Vellimi I investimeve, Veshtiresit e krijimit te marrdhenjeve te mira ndermjet njerezve brenda personelit.

29. Plani I biznesit paraqet:

• Instrument te rendesishem te qeverisjes,

• Zhvillimin e partneritetit dhe sigurimin e financimit nga burimet e jashtme.

2. Plani I biznesit duhet te siguroj informatat e me poshtme:

• Ku ndodhemi ne momentin e tashem ?, Ku deshirojme te arrijme?, Si do te arrijme atje ?, Sa do te jene te vlefshme sakrificat ne krahasim me investimet qe kemi per te bere ?

1. Cilat janë dy ose më shumë nga karakteristikat me të cilat përkufizohen bizneset e vogla? Karakteristikat me të cilat përkufizohen bizneset e vogla janë:Menaxhmenti i firmës është i pavarur dhe zakonisht menaxherët janë dhe pronarë.

Kapitali është në pronësi të një individi ose një grupi të vogël

Kryesisht shtrihen në një regjion të vogël, ndërsa punëtorët dhe pronarët janë po të njëjtit regjion. Mirëpo nuk do të thotë se tregu

është lokal.Madhësia e firmës në korniza të industrisë duhet të jetë e vogël kur krahasohet me ndërmarrjet më të mëdha në atë rajon.

Si definohen mikrondërmarrjet, ndërmarrjet e vogla dhe ndërmarrjet e mesme sipas kriterit të numrit të punëtorëve?Mikrondërmarrjet, prej 1-19 të punësuar

Ndërmarrjet e vogla prej 20-99 të punësuar

Ndërmarrjet e mesme, prej 100-499 të punësuar.

3. Si ndahen BVM në kategori ( tri kategori sipas BE)?

Sipas Unionit Evropian NVM ndahen në tri kategori:

Ndërmarrjet/bizneset mikro prej 1-9 të punësuar

Ndërmarrjet/bizneset e vogla prej 10-49

Bizneset e mesme prej 50-249 të punësuar.

Aksionaret jane pronare te korporates dhe per te mbrojtur interest e veta zgjedhin anetar ne keshillin e drejtoreve.

Struktura e bilancit te gjendjes eshte si vijon :

Asetet/Mjetet/Kapitali

Asetet xhiiruese/Likuidet jane: Paraja e gatshme, kerkesat, llogarit e pagueshme, stoqet

Asetet fikse- pajisjet, toka, ndertesat, mjetet e transportit

Obligimet – obligimet afatshkurtra /furnitoret, Obligimet afatgjata

.Obligimet vijuese – jane borgje qe kompanija eshte marre vesh ti paguaj me afat te shkurter prandaj ndermarrja duhet te jete ne gjendje ti mbuloj ato nga ,asetet likuide. Diferenca mes aseteve likuide dhe obligimeve vijuese quhet kapitali qarkullues

Kapitali paraqet ate qe eshte investuar ne kompanin nga vete pronaret apo ndermarresi dhe te tjeret jashte kompanise.

Rezymeja e planit te biznesit duhet te permbaje keto informata bazike:

Emri I biznesit dhe pershkrimi I shkurter I tij , investitoret, produkti dhe sasit qe planifikohen te prodhohen

Tregu/segmentimi/tregu cak, sasit e planifikuara te shitjes

Investimet e nevojshme burimet e financimit

Rezultati financiar, cash flow, dhe bruto e neto fitimi

Plani I realizimit: Fillimi dhe perfundimi I planit te biznesit

Masat me te rendesishme per realizimin e planit te biznesit jane:

Sigurimi I burimeve financiare, menaxhimi I biznesit, Hartimi I orarit per zbatimin e planit te biznesit, Identifikimi I aktiviteteve qe duhet te kryhen, Caktimi I kohes se nevojshme per kryerjen e secilit aktivitet Diagrami I Gantit eshte nje paraqitje grafike ne te cilen pasqyrohen aktivitetet dhe koha e fillimit dhe perfundimit te tyre.

BVM sipas bankës botërore sa i përket numrit të punëtorëve është:

Mikrondërmarrje prej 1-5

Ndërmarrje të vogla 6-25

Ndërmarrje të mesme prej 25-250.

• Taksimi dy fisht eshte e met e korporatave• Po – Jo • Pavarsia e biznesit eshte kriter per perkufizimin e BVm-ve• PO – JO• Ekspansioni I Nvm- Vitet 70-te te shek,XX