36
Page 1 จัดทาโดย อาจารย์ศรีอร เจนประภาพงศ์ สาขาวิชาสารสนเทศศึกษา มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย ปีการศึกษา 2553 บทที่ 1 บทนำ

บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 1

จัดท าโดย

อาจารย์ศรีอร เจนประภาพงศ์

สาขาวิชาสารสนเทศศึกษา มหาวิทยาลัยหอการค้าไทย

ปีการศึกษา 2553

บทที่ 1 บทน ำ

Page 2: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 2

หัวข้อบรรยาย

• ความหมาย

• ความส าคัญ

• ขอบเขต

• พัฒนาการ

การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

Page 3: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 3

• ก่อนอื่นมาทบทวนความหมายของค า 2 ค า คือ

“สารสนเทศ (Information)” และ

“ความรู ้(Knowledge)”

ก่อนเนื่องจากมีความสัมพันธ์โดยตรงกบัเรื่อง การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

Page 4: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 4

ความหมายของสารสนเทศ• มาจากภาษาอังกฤษว่า Information

• ข้อมูล ข่าวสาร ความรู้ ประสบการณ์ จนิตนาการ

ที่ผ่านกระบวนการคัดเลือก รวบรวม วเิคราะห์

เรียบเรียง บันทกึ และเผยแพร่ลงในสื่อประเภทตา่งๆ

ได้แก่ สื่อสิ่งพิมพ ์ สื่อโสตทัศน ์ หรือสื่ออิเล็กทรอนิกส ์

เพื่อน าไปใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อไป

(แนวคิดของผู้สอน)

Page 5: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 5

ความหมายของสารสนเทศ (ต่อ)

• จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี (2553)

คือ สิ่งที่ได้จากการน าข้อมูลทีเ่ก็บรวบรวมไว้มา ประมวลผล เพือ่น ามาใช้ประโยชน์ตาม

จุดประสงค ์

เป็นข้อมูลท่ีผ่านการเลือกสรรให้เหมาะสมกบั

การใช้งานให้ทันเวลา และอยู่ในรปูที่ใช้ได้

Page 6: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 6

ความหมายของสารสนเทศ (ต่อ)

• จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี (2553)

• สิ่งที่ได้จากการประมวลผลข้อมูลและสามารถน าไปใช้ประโยชน์ในการวางแผน การตัดสินใจ

และการคาดการณ์ในอนาคตได้ โดยแสดงในรูปของข้อความ ตาราง แผนภูม ิหรือรูปภาพ

Page 7: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 7

สรุปความหมายของสารสนเทศ

(Information)

• ข้อมูล ข่าวสาร ความรู ้ ประสบการณ์ จินตนาการของมนุษย์

• ผ่านกระบวนการคัดเลือก รวบรวม วเิคราะห ์ เรียบเรียง บันทึก

• และเผยแพร่ลงในสื่อประเภทต่างๆ ได้แก ่ สือ่สิ่งพิมพ์ สื่อโสตทศัน ์ หรือสื่ออิเล็กทรอนิกส์

• สารสนเทศเหลา่นั้นต้องอยู่ในรูปแบบที่น าไปใช้ได้เลย เช่น

เป็นสรุปรายงาน บทวิเคราะห ์ แผนภูมิ ตาราง ฯลฯ

• และสอดคลอ้งกับความต้องการของผู้ใช้

• เพื่อน าไปใช้ให้เกิดประโยชน์ต่อไป ได้อย่างทันเวลา

Page 8: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 8

ความหมายของความรู้• มาจากค าภาษาอังกฤษว่า Knowledge

• จากพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542

(2553)

• สิ่งที่สั่งสมมาจากการศึกษาเล่าเรียน การค้นคว้า หรือประสบการณ์ รวมท้ังความสามารถเชิงปฏิบัติและทักษะ

• ความเข้าใจหรือสารสนเทศที่ได้รับมาจากประสบการณ์ สิ่งที่ได้รับมาจากการได้ยิน ได้ฟัง การคิด หรือการปฏิบัติ

• องค์วิชาในแต่ละสาขา เช่น ความรู้เรื่องเมืองไทย ความรู้เรื่องสุขภาพ

Page 9: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 9

ความหมายของความรู้ (ต่อ)

• จากวิกิพเีดีย สารานุกรมเสรี (2553)

• คือ สิ่งทีม่นุษย์สร้าง ผลิต ความคดิ ความเชื่อ ความจริง ความหมาย

โดยใช้ ข้อเท็จจริง ข้อคิดเห็น ตรรกะ แสดงผ่านภาษา เครื่องหมาย และสือ่ต่างๆ

โดยมีเป้าหมายและวัตถุประสงค์เป็นไปตามผู้สร้างผู้ผลิตจะให้ความหมาย

Page 10: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 10

ความหมายของความรู้ (ต่อ)• จากประภาเพ็ญ สุวรรณ (อ้างถึงในอักษร สวัสด,ี 2542: 26) พบในวิกิพีเดีย

สารานุกรมเสร ี(2553)

• เป็นพฤติกรรมขั้นต้นท่ีผู้เรียนรู้เพียงแต่เกิดความจ าได้ โดยอาจจะเป็นการนึกได ้ หรือโดยการมองเห็น ได้ยิน จ าได้

• ความรู้ในชั้นนี้ได้แก ่ความรู้เกี่ยวกับค าจ ากัดความ ความหมาย ข้อเท็จจริง กฎเกณฑ์ โครงสร้างและวิธีแก้ไขปัญหา

• ส่วนความเข้าใจอาจแสดงออกมาในรูปของทักษะด้าน “การแปล” ซ่ึงหมายถึง ความสามารถในการเขียนบรรยายเกี่ยวกับข่าวสารนั้น ๆ

โดยใช้ค าพูดของตนเอง และ

• “การให้ความหมาย” ที่แสดงออกมาในรูปของความคิดเห็นและข้อสรุป

รวมถึงความสามารถในการ “คาดคะเน” หรือการคาดหมายว่าจะเกิดอะไรขึ้น

Page 11: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 11

ระดับของความรู้• จากเบนจามิน บลูม (Benjamin S. Bloom อ้างถึงในอักษร สวัสด,ี

2542: 26-28) พบในวิกิพเีดีย สารานุกรมเสรี (2553)

1. ความรู ้ (Knowledge)

2. ความเข้าใจหรือความคิดรวบยอด (Comprehension)

3. การน าไปปรับใช้ (Application)

4. การวิเคราะห์ (Analysis)

5. การสงัเคราะห์ (Synthesis)

6. การประเมินผล (Evaluation)

Page 12: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 12

ระดับของความรู ้ (ต่อ)

1. ความรู้ (Knowledge)

หมายถึง การเรียนรู้ที่เน้นถึงการจ าและการระลึกไดถ้ึงความคิด วัตถ ุ และปรากฏการณ์ต่างๆ ซึ่งเปน็ความจ าที่เริ่มจากสิ่งง่ายๆ ที่เป็นอิสระแก่กัน ไปจนถึงความจ าในสิ่งที่ยุ่งยากซับซ้อนและมีความสัมพันธ์ระหว่างกัน

Page 13: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 13

ระดับของความรู ้ (ต่อ)

2. ความเข้าใจหรือความคิดรวบยอด (Comprehension)

เป็นความสามารถทางสติปัญญาในการขยายความรู้ ความจ า ให้กว้างออกไปจากเดิมอย่างสมเหตุสมผล

การแสดงพฤติกรรมเมื่อเผชิญกับสื่อความหมาย และความสามารถในการแปลความหมาย การสรปุความ หรือการขยายความสิ่งใดสิ่งหนึ่ง

Page 14: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 14

ระดับของความรู ้ (ต่อ)

3. การน าไปปรับใช้ (Application)

เป็นความสามารถในการน าความรู้ (knowledge)

ความเข้าใจ หรือความคิดรวบยอด (comprehension) ในเรื่องใด ๆ ที่มีอยู่เดิมไปแก้ไขปัญหาที่แปลกใหม่ของเรื่องนั้น

โดยการใช้ความรู้ต่าง ๆ โดยเฉพาะอย่างยิ่งวิธีการกับความคิดรวบยอดมาผสมผสานกับความสามารถในการแปลความหมาย การสรุปความ หรือการขยายความสิ่งนั้น

Page 15: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 15

ระดับของความรู ้ (ต่อ)

4. การวิเคราะห์ (Analysis)

เป็นความสามารถ และทักษะที่สูงกว่าความเข้าใจ

และการน าไปปรับใช้ โดยมีลกัษณะเป็นการแยกแยะสิ่งที่จะพิจารณาออกเป็นส่วนย่อยที่มีความสัมพันธ์กัน

รวมทั้งการค้นหาความสัมพันธ์ของส่วนต่าง ๆ เพื่อดูว่าส่วนประกอบปลีกย่อยนั้นสามารถเข้ากันได้หรือไม่ อันจะช่วยให้เกิดความเข้าใจต่อสิ่งหนึ่งสิ่งใดอย่างแท้จริง

Page 16: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 16

ระดับของความรู ้ (ต่อ)

5. การสังเคราะห์ (Synthesis)

เป็นความสามารถในการรวบรวมส่วนประกอบย่อยๆ หรือส่วนใหญ่ ๆ เขา้ด้วยกัน เพื่อให้เป็นเรื่องราวอันหนึ่งอันเดียวกัน

การสังเคราะห์จะมีลักษณะของการเป็นกระบวนการรวบรวมเนื้อหาสาระของเรื่องต่าง ๆ เขา้ไว้ด้วยกัน

เพื่อสร้างรูปแบบ หรือโครงสร้างที่ยังไม่ชัดเจนขึ้นมาก่อน

อันเป็นกระบวนการทีต่้องอาศัยความคิดสร้างสรรค์ภายในขอบเขตของสิ่งที่ก าหนดให้

Page 17: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 17

ระดับของความรู ้ (ต่อ)

6. การประเมินผล (Evaluation)

เป็นความสามารถในการตัดสินเกีย่วกับความคิด ค่านิยม

ผลงาน ค าตอบ วิธกีาร และเนื้อหาสาระ

เพื่อวัตถุประสงค์บางอย่าง โดยมีการก าหนดเกณฑ ์(criteria)

เป็นฐานในการพิจารณาตัดสิน

การประเมนิผล จัดได้ว่าเป็นขั้นตอนที่สูงสุดของพุทธิลกัษณะ

(characteristics of cognitive domain) ที่ต้องใช้ความรู้ความเข้าใจ การน าไปปรับใช ้ การวิเคราะห ์ และการสังเคราะหเ์ข้ามาพิจารณาประกอบกันเพื่อท าการประเมินผลสิ่งหนึ่งสิ่งใด

Page 18: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 18

สรุปความหมายของความรู้ (Knowledge)

• สิ่งที่สั่งสมมาจากการศึกษาเล่าเรียน การค้นคว้า หรือประสบการณ์

• เป็นสิ่งที่ได้รับมาจากการได้ยิน ได้ฟัง การคิด หรือการปฏิบัต ิ

• จนรู้แล้ว จ าได ้และเข้าใจ สามารถน าความรู้ไปปรับใช้(แก้ปัญหา) วิเคราะห ์ สังเคราะห์ และตดัสินความคิด ค่านิยม ผลงาน วธิีการ และเนื้อหาสาระได้

• เช่น องค์วิชาในแต่ละสาขา เช่น ความรู้เรื่องเมืองไทย ความรู้เรื่องสุขภาพ เป็นต้น

Page 19: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 19

ความหมายการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

• มาจากศัพท์ภาษาอังกฤษว่า Information Storage and

Retrieval ใช้อักษรย่อ “ISAR” หรือ “ISR”

• “Operations performed by the hardware and software

used in indexing and storing a file of machine-readable

records whenever a user queries the system for

information relevant to a specific topic. For records to be

retrieved, the search statement must be expressed in

syntax executable by the computer.”

(Reitz, 2004-2010)

Page 20: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 20

ความหมายการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

• The linked activities of storing and retrieving

information, and the strategies and techniques

for doing so.

• The activities are linked because the means of

retrieving information are dependent on the

means by which it was stored.

• The storage strategy must be designed for the

most efficient retrieval, consistent with the

characteristics of the information and the time

and cost that can be tolerated.

(Daintith, 2004)

Page 21: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 21

ความหมายการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ(มาลี ล ้าสกุล, 2545: 1: 8)

• เป็นกระบวนการทั้งการคัดเลือก ควบคุมโครงสร้างสารสนเทศ

การจัดหา การจัดเก็บสารสนเทศเพื่อการเข้าถึง และกระบวนการส าคัญใด ๆ ในการแสวงหาทรพัยากรสารสนเทศ ซึ่งครอบคลุมการค้นหา การดึงสารสนเทศที่เขา้เรื่องเรื่องใดเรื่องหนึ่งโดยเฉพาะจากแหล่งต่าง ๆ ทั้งแหล่งจัดเก็บภายใน และแหล่งภายนอก

• เพื่อให้ผู้ใช้ได้รับสารสนเทศ หรือรายการทรัพยากรสารสนเทศ

ซึ่งบรรจุเนื้อหาตรงตามต้องการ และในการบริการจะน าส่งให้ผู้ใช้อย่างรวดเร็วทันการณ ์

• ทั้งนี้การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศเป็นระบบที่จัดท าทั้งด้วยแรงงานคน และดว้ยคอมพิวเตอร์

Page 22: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 22

ความส าคัญ การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

• การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศมีความส าคัญต่อ

1. หน่วยงานบริการสารสนเทศ

(ห้องสมุด ศนูย์สารสนเทศ หน่วยงานจดหมายเหต ุฯลฯ)

2. ผู้ใช ้

Page 23: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 23

ความส าคัญ การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ1. ต่อหน่วยงานบริการสารสนเทศ

1.1 เป็นตัวกลางเชื่อมโยงระหว่างผู้ผลิตสารสนเทศ แหล่งสารสนเทศ

และผู้ต้องการใช้สารสนเทศ

1.2 ท าให้การถ่ายโอนและไหลเวียนของสารสนเทศเป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ

1.3 เป็นงานหลักที่เชื่อมโยงกับงานบริการและเผยแพร่สารสนเทศ เพื่อส่งเสริมให้เกิดการใช้สารสนเทศให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด

1.4 ช่วยให้ผู้ใช้ได้รับสารสนเทศที่ถูกต้อง โดยสามารถค้นคืนสารสนเทศได้ตรงกับความต้องการและได้รับสารสนเทศทันต่อเวลา ซึ่งเป็นไปตามนโยบายและวัตถุประสงค์ของหน่วยงานบริการสารสนเทศ

Page 24: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 24

ความส าคัญ การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ2. ต่อผู้ใช้

2.1 เปิดโอกาสให้ผู้ใช้เข้าถึงทรัพยากรสารสนเทศทุกประเภททั้งภายในหน่วยงานบริการสารสนเทศและแหล่งทรัพยากรทั่วโลกอย่างเสรี ภายใต้ข้อก าหนดของกฎหมายในเรื่องสิทธิของการใช้สารสนเทศ

2.2 ให้ความส าคัญแก่ผู้ใช้กลุ่มต่าง ๆ โดยจัดท าเอกสารแนะน าการใช้ฐานข้อมูลต่าง ๆ จัดเครื่องมืออ านวยความสะดวก

เครื่องมือการค้นคืนที่เหมาะสม เพื่อให้ผู้ใช้ค้นคืนสารสนเทศได้ด้วยตนเอง หรือผ่านบรรณารักษ์ตอบค าถาม

Page 25: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 25

ความส าคัญ การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

2.3 มีการพัฒนารูปแบบการด าเนินงานจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

เพื่อให้เกิดความรวดเร็วทั้งวิธีการจัดหา จัดเก็บ และการค้นคืนสารสนเทศ เพื่อให้ผู้ใช้ได้รับประโยชน์สูงสุด

2.4 ช่วยให้ผู้ใช้ได้รับสารสนเทศที่ถูกต้องและตรงกับความต้องการเพื่อน าไปใช้ประโยชน์ตามที่ต้องการและตามความสนใจ

2.5 สนับสนุนผู้ใช้ให้สามารถประเมิน แยกแยะ ท าความเข้าใจ

เชื่อมโยงความคิดของสารสนเทศ เพื่อการเลือกสรร ศึกษา แสวงหา และติดตามสารสนเทศได้ด้วยตนเองเป็นผู้เรียนแบบพึ่งตนเองตลอดไป

Page 26: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 26

ขอบเขตการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

1. ทฤษฎีพื้นฐานและการประเมินระบบจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

2. เทคโนโลยีและมาตรฐานในการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

3. การวิเคราะห์และตัวแทนสารสนเทศ

4. ผู้ใชร้ะบบค้นคืนสารสนเทศและพฤติกรรมการแสวงหาสารสนเทศ

5. การค้นคืนสารสนเทศ

Page 27: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 27

ขอบเขตการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ1. ทฤษฎีพื้นฐานและการประเมินระบบจัดเก็บและค้นคืน

สารสนเทศ

• องค์ประกอบของการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

• ตัวแบบพื้นฐานในการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

• ระบบค้นคืนสารสนเทศ (องค์ประกอบ หนา้ที ่และระบบย่อย)

• ตัวแบบพฤติกรรมสารสนเทศและแนวคิดพฤติกรรมการแสวงหาสารสนเทศ

• การประเมนิระบบจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ (แนวคดิ ขั้นตอน)

Page 28: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 28

ขอบเขตการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ2. เทคโนโลยีและมาตรฐานในการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ• เทคโนโลยีที่ใช้ในการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ (คือ ฮาร์ดแวร์ ซอฟต์แวร์

ฐานข้อมูล และการสื่อสาร)

• เทคโนโลยีที่ใช้ในการบันทึก จัดเก็บ และแสดงผล

• เทคโนโลยีในการค้นคืนสารสนเทศ (ดรรชนีค าค้น เทคนิคการค้นคืน และการเลือกฐานข้อมูล)

• เครือข่ายอินเทอร์เน็ตและการค้นคืนสารสนเทศ

• การประยุกต์เทคโนโลยีไฮเปอร์มีเดียในการค้นคืนสารสนเทศ

• มาตรฐานส าคัญในการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศซึ่งได้แก่ มาตรฐานการลงรหัสอักขระ มาตรฐานส าหรับการพรรณนาสารสนเทศ และมาตรฐานในการค้นคืนสารสนเทศจากฐานข้อมูลต่างระบบ

Page 29: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 29

ขอบเขตการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ3. การวิเคราะห์และตัวแทนสารสนเทศ• การวิเคราะห์เนื้อหาเพื่อก าหนดตัวแทนสาระ (ระบบการจัดหมวดหมู่

สารสนเทศ)

• การจัดท าโครงสร้างระบบจัดเก็บสารสนเทศเพื่อการค้นคืน (การท ารายการสารสนเทศ)

• ดรรชนีที่ใช้ในการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ (คือการน าค าในบริบทมาเป็นศัพท์ดรรชนี และดรรชนีที่สร้างโดยก าหนดค าขึ้นแทนสาระของเอกสาร)

• การควบคุมค าศัพท์ (หัวเรื่อง และอรรถาภธิาน)

• การจัดท าสาระสังเขปเพื่อการจัดเก็บเพื่อการค้นคืนสารสนเทศ

Page 30: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 30

ขอบเขตการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

4. ผู้ใช้ระบบค้นคืนสารสนเทศและพฤติกรรมการแสวงหาสารสนเทศ

• ผู้ใช้กับระบบสารสนเทศ

• การศึกษาผู้ใช้

• การศึกษาความต้องการสารสนเทศของผู้ใช้

• การศึกษาพฤติกรรมการแสวงหาสารสนเทศ

• การศึกษาวิจัยพฤติกรรมการแสวงหาสารสนเทศเพื่อน าผลมาใช้ในการออกแบบระบบค้นคืนสารสนเทศ

Page 31: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 31

ขอบเขตการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

5. การค้นคืนสารสนเทศ• กระบวนการ/ ขั้นตอนการค้นคืนสารสนเทศ

• กลยุทธ์ในการค้นคืนสารสนเทศ

• เทคนิคการค้นคืน

• การใช้ศัพท์บังคับ ศัพท์ไม่ควบคุมหรือภาษาธรรมชาติ และค าสั่งต่าง ๆ

• การค้นคืนสารสนเทศจากฐานข้อมูลออนไลน์ / ฐานข้อมูลซีดีรอม/

อินเทอร์เน็ต

Page 32: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 32

พัฒนาการการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

• ระยะที่ 1 พัฒนาการของการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศก่อนทศวรรษ 1960

• ระยะที่ 2 พัฒนาการของการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศตั้งแตท่ศวรรษ 1960 เป็นต้นไป

Page 33: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 33

• ระยะที่ 1 พัฒนาการของการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศก่อนทศวรรษ 1960 แบ่งเป็น

1) การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศระยะแรกเริ่ม

เป็นการพัฒนาระบบ และเครื่องมือจัดเก็บส่ือบันทึกความรู้และการ ค้นหาทรัพยากรสารสนเทศในลกัษณะส่ิงพิมพ์ อาท ิระบบจัดหมวดหมู่ (DDC, LC)

การจัดท าดรรชนีและสาระสังเขปด้วยระบบมือ

2) การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศในยุคเทคโนโลยีระยะแรก

มีการน าเทคโนโลยีไมโครกราฟิก (ถ่ายภาพย่อส่วนลงฟิล์ม) มาใช้จัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ โดยมีการใช้ระบบคอมและระบบคาร์ช่วย ต่อมาเกิดเทคโนโลยีท าดรรชน ี (ควิก) และริเริม่ใช้คอมพิวเตอร์ท าบัตรรายการ

พัฒนาการการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

Page 34: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 34

• ระยะที่ 2 พัฒนาการของการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศตั้งแตท่ศวรรษ 1960 เป็นต้นไป

เป็นพัฒนาการด้านการวิจัยและพัฒนาระบบจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศที่ส าคัญ โครงการต่าง ๆ อาท ิ การวิจัยกลุ่มแครนฟิลด ์ เมดลาร์ส สมาร์ท การวิจัยของซาระเซวิค และกลุ่มเทรค เกิดกลุ่มความร่วมมือระหว่างหน่วยงานบริการสารสนเทศ รวมถึงบริการค้นคืนสารสนเทศเชิงพาณิชย์ และการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศบนอินเทอรเ์น็ต

พัฒนาการการจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ

Page 35: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 35

บรรณานุกรมเดชา นันทพิชัย. 2546. การค้นคืนสารสนเทศ (Information Retrieval).

พิมพ์ครั้งที ่2. นครศรีธรรมราช: หลักสูตรการจัดการสารสนเทศ ส านักวิชา

สารสนเทศศาสตร์ มหาวิทยาลัยวลัยลักษณ์.

พจนานุกรมฉบับราชบณัฑิตยสถาน [ออนไลน]์. 15 พฤษภาคม 2553.

เข้าถึงจาก: http://rirs3.royin.go.th/word3/word-3-a0.asp

มาล ี ล้ าสกุล. 2545. “ความรู้ทั่วไปเกี่ยวกับการจัดเก็บและการค้นคืนสารสนเทศ.”

ใน ประมวลสาระชุดวิชาการจัดเก็บและการ ค้นคืนสารสนเทศ

(Information Storage and Retrieval), หน่วยที ่1-4, หน้า 1-29.

นนทบุร:ี สาขาวิชาศิลปศาสตร ์ มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

Page 36: บทที่ 1 บทนำ (การจัดเก็บและค้นคืนสารสนเทศ)

Page 36

บรรณานุกรม (ต่อ)

วิกิพีเดีย สารานุกรมเสร.ี 2553. สารสนเทศ [ออนไลน]์. เข้าถึงจาก:

th.wikipedia.org/wiki/สารสนเทศ

------------. 2553. ความรู้ [ออนไลน]์. เข้าถึงจาก: th.wikipedia.org/wiki/ความรู้Daintith, John. 2004. A Dictionary of Computing. Encyclopedia.com.

Available: http://www.encyclopedia.com

Reitz, Joan M. 2004-2010. ODLIS — Online Dictionary for Library

and Information Science [Online]. Available:

http://lu.com/odlis/odlis_i.cfm#information