1

บทท 1

บทนำ

1.1 ความเปนมาและความสำคญ โรงเรยนสอนศาสนาอสลามถอไดวาเปนสถาบนการศกษาทอยคกบภมภาคอาเซยนมาอยางยาวนาน

และเปนสถาบนการศกษาทมบทบาทสำคญในการพฒนาบคคลในภมภาคน ตงแตอดตประมาณศตวรรษท 15 (Margono, 2012) มาจนถงปจจบน ซงนอกจากประเทศทมประชากรสวนใหญนบถอศาสนาอสลาม คอ มาเลเซย อนโดนเซย บรไน แลว ประเทศอน ๆ ไดแก ไทย กมพชา ฟลปปนส เวยดนาม พมา สงคโปร และตมอรเลสเต กมโรงเรยนสอนศาสนาอสลามอยหลายแหง ซงยงคงมบทบาทสำคญในการจดการศกษา และเปนสถาบนทไดรบความนยมของประชาชนตลอดมา

รปแบบของโรงเรยนสอนศาสนาในปจจบนมหลากหลาย เชน โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม สถาบนปอเนาะ มดราซะฮ สถาบนสอนอลกรอาน ตาดกา ศนยการศกษาอสลามประจำมสยด เปนตน จากการศกษาประมาณการไดวามโรงเรยนสอนศาสนาในรปแบบตาง ๆ ตามทกลาวมาขางตนในภมภาคอาเซยน ประมาณกวา 60,000 แหง และเฉพาะประเทศอนโดนเซยมมากถงประมาณ 50,000 แหง โดยมรปแบบและการเรยกชอแตกตางกนตามแตละพนท เชน ในเขตชวาและกาลมนตน เรยกชอ ปาซานเตรน (Pasantren) และเปาะเนาะ (Pondok) ในเขตสมาตราตะวนตกเรยกชอ สเรา (Surau) ในเขตอาเจะห เรยกชอ ดายะฮ (Dayah) เปนตน (Charlene Tan, 2014)

แมมโรงเรยนสอนศาสนาอสลามจำนวนมากในอาเซยน แตประเดนการปรบตวของโรงเรยนใหสอดรบกบการเปลยนแปลงของสงคม และการตอบสนองความตองการในการพฒนาเศรษฐกจของประเทศยคใหม ยงคงมการตงคำถามตลอดมาเกยวกบจดยน แนวทาง และกระบวนการในการปรบตวของโรงเรยน เนองจากเมอตองบรณาการระหวางศาสตรศาสนากบศาสตรทางโลกทสวนใหญเปนกระบวนทศนการจดการศกษาของตะวนตก ซงมหลายประเดนไมสอดคลองกบแนวคดและมโนทศนการศกษาอสลาม (Rabasa, 2005) โดยเร มตงแตศตวรรษท 19 ทแนวคดตะวนตกเรมเขามาในระบบการจดการศกษาอสลามในภมภาคน (al-Otaibi & Rashid, 1997) ความทาทายจงเกดข นสำหรบโรงเร ยนท งในดานการกำหนดจดยน การออกแบบหลกสตร การพฒนาครผสอน และการบรหารจดการ โดยเฉพาะการบรณาการระหวางความรศาสนา และความรทางโลก และแนวคดทถกนำมาใชในการปรบตวทผานมาสำหรบโรงเรยนสอนศาสนาทเหนเดนชดคอการบรณาการอสลาม ( Islamic Integration) ท สามารถนำแนวคดระบบการศกษาของตะวนตกมาใชในสถาบนการศกษาในขณะทยงคงไวซงหลกการของศาสนา (AbdulHamid AbuSulayman, 1989) และถอเปนจดเปลยนของการปฏรปสถาบนการศกษาอสลามเพอใหสอดรบตอการเปลยนแปลงของสงคม

แนวคดบรณาการอสลามทไดกลาวมาขางตน เพอปรบตวใหเขากบการเปลยนแปลง และตอบสนองความตองการในการพฒนาประเทศ แมโดยทางปฏบตอาจยงไมถงเปาหมายของการบรณาการทแทจรง แตกกอใหเกดโรงเรยนสอนศาสนาทใชหลกสตรคขนานหรอสองระบบการศกษา (Paralell Education or Dualism Educational System) และหลายโรงเรยนในภมภาคน ไดนำแนวคดน ไปปรบใชในโรงเรยน

2

ทสำคญสามารถตอบสนองความตองการของผปกครองทตองการใหบตรหลานไดศกษาทงวชาศาสนาและวชาสามญ และหลายประเทศกไดรบการสนบสนนจากรฐบาล เชน ไทย มาเลเซย อนโดนเซย และบรไน เปนตน โดยรฐจดการศกษาหลกสตรคขนาน โดยรฐจดการเรยนการสอนในโรงเรยนของรฐเอง หรอในรปแบบการอดหนนงบประมาณแกภาคเอกชน ตวอยางประเทศไทยทรฐอดหนนงบประมาณแกโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม อยางไรกตามประเดนคณภาพของการจดการศกษายงคงเปนปญหา และเปนความทาทายทโรงเรยนสอนศาสนาตองใหความสำคญ ตวอยางโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในสามจงหวดชายแดนภาคใตทมผลสมฤทธทางการเรยนของผเรยนจากผลการทดสอบทางการศกษาระดบชาตขนพนฐาน (O-NET) ตำกวาภมภาคอนของประเทศตอเนองหลายป (สถาบนทดสอบทางการศกษาแหงชาต, 2560) โดยมปจจยทสำคญ เชน เนอหาการเรยนมากกวาโรงเรยนทวไปเพราะตองเรยนทงรายวชาศาสนาและสามญ คณภาพของครผสอน การพฒนาหลกสตร การจดการเรยนการสอน รวมถงการบรหารจดการ เปนตน (นเลาะ แวอเซง ผองศร วาณชยสภวงศ อบรอเฮม ณรงครกษาเขต อะหมด ยสนทรง และมหามดรยาน บากา , 2552) และโดยเฉพาะในดานการเรยนการสอน ซงจากการศกษาของ จารวจน สองเมอง และธรพงศ แกนอนทร (2555) พบวาครโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามมความตองการทกษะในการบรณาการเนอหาศาสนาในวชาสามญ การเชอมโยงเนอหาวชาศาสนาสสถานการณปจจบน การพฒนาทางดานทกษะการจดการเรยนการสอน การพฒนาทางดานการวดและประเมนผล และการพฒนาทางดานทกษะการสอสารอยในระดบมาก ปญหาบางสวนในประเทศไทยขางตนถอเปนปญหาสำหรบประเทศอน ๆ เชนเดยวกน เมอโรงเรยนตองทำการปฏรปหรอเปลยนแปลงแนวคดการจดการศกษาเพอใหสามารถผสมผสานระหวางรปแบบดงเดมกบรปแบบใหมตามแนวทางการจดการศกษาของตะวนตก (Abdul Rashid, 2010; Shah, Ghazi, Shahzad, & Ullah, 2015) เพอใหสอดรบกบความเปลยนแปลงและความตองการในการพฒนาประเทศ

เมอเขาสสงคมในศตวรรษท 21 ซงเปนสงคมความรและสารสนเทศ ความทาทายตอการจดการศกษาไดมาเยอนสถาบนการศกษาอกครง ซงไมเฉพาะสถาบนการศกษาอสลามเทานน แตสงผลตอระบบการศกษาทวไปทงหมดดวย เพราะมโนทศนการศกษาทเปลยนแปลงไปจากการเนนความรไปสการพฒนาทกษะการเรยนร จากครเปนศนยกลางไปสการเรยนรของผเรยนดวยตนเองอยางมความหมาย โดยมเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารทเปนตวแปรสำคญของการเปลยนแปลง (Foray & Lundvall, 1998; OECD, 1996; Voogt & Roblin, 2010) ทำใหระบบการศกษากลายเปนเสมอนระบบนเวศการเรยนร (Learning Ecology System) ทมองระบบการเรยนรเปนแบบวฏจกรทมความสมพนธและเปนพลวตร โดยทไมไดแยกสวนจากองคประกอบทเกยวของเหมอนในอดตทผานมา (Hannon, Patton, & Temperley, 2011) ดงนนสถาบนการศกษาอสลาม โดยเฉพาะครจำเปนตองปรบเปลยนรปแบบการสอนอยางเรงดวน จากการสอนแบบเดมไปสการสอนเพอเตรยมผเรยนใหกาวสสงคมในศตวรรษท 21 เนองจากการจดการศกษาอสลามมความสำคญตอความยงยนของสงคมมสลมในอนาคต การยดตดกบรปแบบการจดการเรยนรแบบเดม ๆ อาจสงผลตอการสรางความพรอมในการพฒนาเยาวชนมสลมในอนาคตได (จารวจน สองเมอง, 2558)

ในสวนการศกษาและการวจยทเกยวของกบการจดการศกษาในศตวรรษท 21 ของนกวชาการไทยทผานมา แมมผททำการศกษาจำนวนมาก เชน พชญา ดม และเออมพร หลนเจรญ (2560) ศกษาเกยวกบการพฒนาแนวทางการประเมนทกษะการเรยนรและนวตกรรม ธญธรณ อมรกจภญโญ และณมน จรงสวรรณ

3

(2558) ศกษาเกยวกบการพฒนารปแบบการเรยนแบบปฏสมพนธผานกเกลคลาวด คอมพวตง ณดา คำถา (2559) ศกษาเกยวกบการเปรยบเทยบคณลกษณะอนพงประสงคของครผ สอน นำทพย องอาจวาณชย ศรชย กาญจนวาส และชนาธป ทยแป (2015) ศกษาเกยวกบองคประกอบของทกษะในศตวรรษท 21 ตามการรบร ของผ เรยน และนกวชาการตางประเทศ คอ แซนนา จารเวลา (2008) ท ไดศกษาวเคราะหคณลกษณะและเปาหมายของการจดการศกษาในศตวรรษท 21 แตการศกษาในประเดนการเรยนการสอนซงถอเปนหวใจทสำคญของการปฏรปการศกษา โดยเฉพาะในบรบทโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามยงคงมผศกษาในปรมาณทจำกด นอกจากงานวจยของ มนราห ยามรเดง และคณะ (2561) เรอง “การพฒนารปแบบของการบรณาการในการจดการศกษาระดบมธยมศกษาในสงคมพหวฒนธรรม ประสบการณจากประเทศ MIB (Malaysia, Indonesia, Brunei)” ซงเนนการจดการศกษาในสงคมพหวฒนธรรม และมประเดนทเกยวของกบการเรยนการสอนเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 บางสวน รวมถงขอคนพบอน ๆ ทนาสนใจอกหลายประเดนทงนโยบาย บคลากรทางการศกษา รวมถงหลกสตรการเรยนการสอน โดยจากการศกษาทำใหไดขอเสนอองคประกอบตางๆ ทจำเปนตองขบเคลอนการศกษาชอวา “PoCTeL – SE” ประกอบดวย นโยบาย หลกสตร การเรยนการสอน บคลากรทางการศกษา และระบบนเวศการศกษา อยางไรกตามการศกษาขางตนเปนการศกษาเพยงรปแบบของการจดการศกษาททำความเขาใจภาพรวมของรปแบบการจดการศกษาของโรงเรยนเทานน ซงควรมการศกษาเพมเตมในเชงลกในประเดนแตละดานทเกยวของ โดยเฉพาะในประเดนการเรยนการสอนทจะสามารถนำไปใชในโรงเรยนตามบรบทของแตละพนทของประเทศไทยใหเดนชดมากขน ดวยเหตนเพอเปนการตอยอดจากการศกษาวจยขางตน ผวจยเหนวาการศกษาในประเดนการเรยนการสอนมความจำเปนทตองทำการศกษาอยางเรงดวน เพราะครถอเปนหวใจของการศกษาและการเรยนการสอนของครมความสำคญทตองทำการปรบเปลยนวธการใหเทาทนยคสมย นอกจากนการสอนของครผ สอนยงเปนสวนหนงของระบบการศกษาทมความสำคญอยางยง และเปนประเดนทจะสามารถนำไปใชในบรบทชนเรยนไดเรวกวาการเปลยนแปลงการศกษาทงระบบ ซงผมสวนเกยวของสามารถสนบสนนใหครผสอนนำกลยทธการสอนไปใชไดทนทในการพฒนาและยกระดบคณภาพของผเรยนในชนเรยนของตนในบรบททครทำการสอนปจจบน

จากความเปนมาและเหตผลทกลาวมาขางตนการศกษานจงเปนการศกษาเชงลกทตอยอดจากการศกษาทผานมา โดยมงเนนไปทประเดนการจดการเรยนการสอนของครผสอน ซงเปาหมายหลกคอการสงเคราะหกลยทธการสอนของครผสอนเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 ของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาหลกสตรบรณาการในประเทศมาเลเซย อนโดนเซย และสงคโปร และนำผลการสงเคราะหไปใชในบรบทโรงเรยนชายแดนภาคใต โดยทำการศกษากลยทธทงในระดบหองเรยน โรงเรยน นโยบายการศกษาและการมสวนรวมของผปกครอง โดยเลอกศกษาโรงเรยนมธยมในประเทศมาเลเซย สงคโปร และอนโดนเซย ทมการปฏบตทเปนเลศ และมลกษณะใกลเคยงกบโรงเรยนในประเทศไทย ผานการศกษาวจยเชงคณภาพดวยการสมภาษณเชงลก การสนทนากลม และการสงเกตการสอนแบบไมมสวนรวม โดยหลายโรงเรยนในประเทศขางตนไดปรบเปลยนและปฏรปการสอนไดอยางมประสทธภาพจนสามารถแขงขนกบโรงเรยนทวไปของประเทศได อกทงสามารถสรางผเรยนใหพรอมตอการเปนบคคลในศตวรรษท 21 ซงจะเปนประโยชนตอการ

4

นำไปพฒนาเปนนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาโรงเรยนเอกสอนศาสนาอสลามในประเทศไทยใหเปนโรงเรยนทจดการเรยนเพอผเรยนในศตวรรษท 21 ตอไป

1.2 วตถประสงคการวจย 1. เพอวเคราะหกลยทธการสอนของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามหลกสตรบรณาการใน

ประเทศมาเลเซย อนโดนเซย และสงคโปรเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 2. เพอวเคราะหปจจยทเกยวของในการขบเคลอนกลยทธการสอนของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนา

อสลามหลกสตรบรณาการในประเทศมาเลเซย อนโดนเซย และสงคโปรเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 3. เพอสงเคราะหกลยทธการสอนและพฒนาแนวทางการนำไปใชในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนา

อสลามหลกสตรบรณาการในบรบทสงคมจงหวดชายแดนภาคใต

1.3 นยามศพทเฉพาะ 1. กลยทธการสอน หมายถง โครงสราง รปแบบ เทคนค วธการ หรอกระบวนการทครผสอนใชเพอ

ชวยเหลอและสนบสนนใหผเรยนสามารถเรยนรไดตามเปาหมายไดอยางมประสทธภาพสงสด การศกษานกำหนดกลยทธเปน 5 ดาน 1) ดานหลกสตรและการจดการเรยนร 2) ดานการเตรยมความพรอมกอนการเรยนการสอน 3) ดานการจดการอปสรรคในการจดการเรยนร 4) ดานการออกแบบการวดและการประเมนผล 5) ดานการประกนคณภาพการสอน

2. โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาหลกสตรบรณาการ หมายถง โรงเรยนเอกชนทใชหลกสตรศาสนาควบคสามญหรอหลกสตรบรณาการวชาศาสนากบวชาสามญ ดำเนนการจดการเรยนการสอนในระบบโดยมระยะเวลาในการเรยนร หลกสตร การเรยนการสอน และการวดการประเมนผลนกเรยนอยางเปนระบบ

3. หลกสตรบรณาการอสลาม หมายถง หลกสตรทมการผสมผสานกนระหวางสาระวชาสามญทวไป เชน วทยาศาสตร คณตศาสตร ภาษาตางประเทศ สงคมศกษา เปนตน กบสาระวชาศาสนาอสลามทสอดคลองกนเพอไมใหวชาสามญและศาสนาแยกสวนออกจากกน ทงนเพอใหสอดคลองกบเปาหมายและปรชญาการจดการศกษาอสลาม โดยหลกสตรบรณาการแบงออกเปน 4 ระดบ คอ 1) การบรณาการโครงสรางหลกสตรสถานศกษา 2) การบรณาการเนอหาในรายวชา 3) การบรณาการในกระบวนการการจดการเรยนการสอน 4) การบรณาการในบรรยากาศและสงแวดลอมของหองเรยน

4. ผเรยนในศตวรรษท 21 หมายถง ผเรยนทมทกษะ 1) กลมแนวทางการคด ประกอบดวย ความคดสรางสรรคและนวตกรรม การคดอยางมวจารณญาณ การแกปญหา การตดสนใจและทกษะการเรยนร 2) กลมแนวทางการทำงาน ประกอบดวย การสอสารและความรวมมอ 3) กลมการใชเครองมอในการทำงาน ประกอบดวย ความรดานสารสนเทศ ความรดานเทคโนโลยการสอสารและสารสนเทศ และ 4) กลมการใชชวตในสงคมโลก ประกอบดวย ความเปนพลเมองทงในทองถนและสากล ทกษะชวตและการประกอบอาชพ ความรบผดชอบตอตนเองและสงคม รวมถงความเขาใจในดานสงคมและวฒนธรรมทแตกตาง

5. โรงเรยนชายแดนใต หมายถง โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในจงหวดชายแดนภาคใต ไดแก ปตตาน ยะลา นราธวาส สตล และสงขลา

5

1.4 ขอบเขตการวจย 1. การศกษากลยทธการสอนของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามหลกสตรบรณาการในประเทศ

มาเลเซย อนโดนเซย และสงคโปร เพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 ผวจยเลอกศกษาเฉพาะชนมธยมศกษาตอนตนเทานน เนองจากเปนชวงวยทเหมาะสมสำหรบการพฒนาทกษะในศตวรรษท 21 ของผเรยน (ประเสรฐ ผลตผลการพมพ, 2018)

2. การศกษาเลอกศกษาเฉพาะประเทศมาเลเซย สงคโปร และอนโดนเซย เนองจากมลกษณะของโรงเรยนและความเปนมาทใกลเคยงกบบรบทโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามหลกสตรบรณาการในจงหวดภาคใตของไทย

3. รายวชาสำหรบการศกษากลยทธการสอนเลอกศกษาเฉพาะ 5 รายวชา ประกอบดวย 1) วชาคณตศาสตร 2) วชาภาษาองกฤษ และ 3) วชาวทยาศาสตร 4) วชาสงคมศกษา 5) วชาอสลามศกษา เน องจากจากการศกษาความตองการเบ องตน (Pilot Study) โดยถามความคดเหนของผ บรหารและครผสอนโรงเรยนในเครอขายวทยาลยอสลามศกษา จำนวน 10 โรงเรยน พบวาสวนมากมความตองการในการพฒนาครในรายวชาขางตนมากทสด

1.5 ขอจำกดในการศกษา

1. การศกษาครงนเลอกศกษาโรงเรยนตวอยางประเทศละ 1 แหง เนองจากขอจำกดในการเขาถงกลมเปาหมายในตางประเทศ โดยเฉพาะการประสานงานและชวงเวลาในการลงพนท ผวจยจงเลอกศกษาโรงเรยนเปาหมายประเทศละหนงแหง โดยเลอกโรงเรยนทสามารถใหขอมลทเปนประโยชนตอการวจยมากทสดผานการเสนอโดยสมาคมโรงเรยนเครอขายของแตละประเทศ

2. การศกษาใชวธการสมภาษณ การสนทนากลม และการสงเกตแบบไมมสวนรวม เนองจากมขอจำกดในเรองของระยะเวลาในการลงพนทเพอทำการเกบรวบรวมขอมล อยางไรกตามผวจยดำเนนการยนยนขอมลโดยใชวธการศกษาเชงปรมาณในขนตอนของการวจยระยะทสอง

3. การศกษานศกษาขอมลนำเสนอในภาพรวมของกลยทธการสอนเทานน เนองจากขอจำกดดานระยะเวลาในการลงพนท และทำการสมภาษณกลมครผสอนโดยแยกออกเปน 2 กลม คอ กลมผสอนวชาวทยาศาสตรกบคณตศาสตร และกลมผสอนวชาสงคมศกษา ภาษาองกฤษ และอสลามศกษา และนำเสนอขอมลกลยทธในภาพรวมของรายวชาเนองจากการใหขอมลของครในแตละรายวชาสวนใหญมความใกลเคยงกนเกยวกบกลยทธการสอนในแตละรายวชา

4. ขอมลจาการสมภาษณผใหขอมลรอง ประกอบดวย ผปกครอง นกเรยน และผบรหารโรงเรยน เปนขอมลเพอใชสำหรบการยนยนขอมลจาการสมภาษณครผ สอนซงเปนผใหขอมลหลกเทานน ผวจยนำเสนอขอมลเพยงบางสวนเทานนเพอยนยนความสอดคลองของขอมล

5. จำนวนผใหขอมลเชงปรมาณไมสามารถเกบไดตามเปาหมายทกำหนดไวเบองตนเนองจากโรงเรยนมครจำนวนจำกด ผวจยเลอกโรงเรยนแบบเจาะจง โดยประเทศอนโดนเซยมครจำนวน 67 คน มาเลเซย จำนวน 59 คน และสงคโปร จำนวน 30 คน จงไดขอมลแบบสอบถามในสามประเทศจำนวนทงสน 156 คน

6

1.6 วธการวจย การศกษานใชระเบยบวธการวจยเชงผสานวธ (Mixed Methods Research) ในรปแบบการวจย

หลายตอน (Multiphase Design) (Creswell; & Clark. 2011: 100-104) เรมตนดวยการวจยตอนท 1 วจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ในรปแบบการวจยภาคสนาม และตามดวยการวจยตอนท 2 วจยเชงปรมาณ (Qualitaitve Research) ในการศกษาวเคราะหปจจยทเกยวของในการขบเคลอนกลยทธการสอนเพ อพฒนาผ เร ยนในศตวรรษท 21 ส ความสำเรจ และตามดวยการวจยตอนท 3 วจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) ในรปแบบการสนทนากลมเพอพฒนาแนวทางการนำไปใช แตละตอนของการวจยมรายละเอยดดงน

1.6.1 การวเคราะหกลยทธการสอนเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21

การวจยในตอนน เปนการวจ ยภาคสนาม (Field Research) ในรปแบบการวจยเชงคณภาพ (Qualitative Research) โดยใชการสมภาษณเชงลก ( In-depth Interview) การสนทนากล ม (Focus Group Discussion) และการสงเกตแบบไมมสวนรวม (Non- Participant Observation) รายละเอยด ดงน

1.6.1.1 ผใหขอมล ผวจยแบงผใหขอมลในแตละโรงเรยนออกเปน 2 กลม คอ ผใหขอมลหลก (Key informants) และผใหขอมลรอง (Informants) ดงน 1) ผใหขอมลหลก คอ ครผสอนในระดบชนมธยมศกษาตอนตน (เทยบเทา ม.1 - ม.3) รายวชาคณตศาสตร วทยาศาสตร ภาษาองกฤษ สงคมศกษา และอสลามศกษา รายวชาละ 1 ทาน โดยครผสอนตองมประสบการณในการสอนในรายวชาของตนเองอยางนอยไมตำกวา 3 ป และทำการสอนในแตละสปดาหไมตำกวา 12 ชวโมง 2) ผใหขอมลรอง คอ ผบรหาร ผปกครอง และนกเรยน เพอศกษาความคดเหนเกยวกบการสอนของครผสอน และเพอเปนการเขาถงขอมลจากแหลงขอมลทหลากหลาย ผใหขอมลทำการคดเลอกแบบเจาะจง โดยขอความรวมมอจากโรงเรยนในการคดเลอกครท ทำการสอนในแตละรายวชาท สามารถใหข อมลไดเพยงพอตามความตองการของผวจย (Information rich cases) สำหรบผบรหารตองมประสบการณในการบรหารโรงเรยนอยางนอยไมตำกวา 5 ป และผปกครองเปนผแทนจากสมาคมผปกครองหรอผแทนผปกครองทเปนกรรมการสถานศกษา

1.6.1.2 การคดเลอกโรงเรยน ผวจยคดเลอกโรงเรยนทใชหลกสตรบรณาการในประเทศมาเลเซย อนโดนเซย และสงคโปร ประเทศละ 1 แหง ททำการจดการเรยนการสอนในระดบชนมธยมศกษาตอนตน โดยคดเลอกแบบเจาะจงและกำหนดเกณฑในการคดเลอก ( Inclusion criteria) คอ 1) โรงเรยนเอกชนสอนศาสนาหลกสตรบรณาการ (ลกษณะโรงเรยนใกลเคยงกบโรงเรยนเอกสอนสอนศาสนาควบคสามญในสามจงหวดชายแดนภาคใต) 2) เปดการเรยนการสอนระดบมธยมศกษามาไมตำกวา 6 ป หรอมนกเรยนทจบเทยบเทากบชนมธยมศกษาปท 6 แลวอยางนอย 1 ร น 3) มผลสมฤทธของผเรยนทเป นเลศหรอมการประเมนคณภาพของสถานศกษาในระดบดขนไปตามเกณฑการประเมนของแตละประเทศ 4) จดการเรยนรท ม งเนนการพฒนาผ เรยนในศตวรรษท 21 5) ยนดใหผ ว จยเกบขอมลในโรงเรยนโดยการสมภาษณ การสนทนากลม และการสงเกต ผวจยขอความรวมมอจากเครอขายโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในแตละประเทศเพอใหเสนอชอโรงเรยนตามเกณฑทผวจยกำหนด ไดแก 1) เครอขายอกรอมมสลฮ ( IKRAM-MUSLEH) ประเทศมาเลเซย มโรงเรยนในเครอขายจำนวน 51 โรงเรยน 2) เครอขายหลกสตรรวมโรงเรยน

7

บรณาการ (Joining School Program) ประเทศสงคโปร ม โรงเร ยนเครอขาย จำนวน 6 โรงเร ยน 3) เครอขายโรงเรยนบรณาการอสลาม ประเทศอนโดนเซย (Jaringan Sekolah Islam Terpadu: JSIT) มโรงเรยนเครอขายจำนวน 1500 กวาโรงเรยน จากการประสานงานแตละเครอขายไดโรงเรยนทเหมาะสมสำหรบการศกษาซงเสนอโดยเครอขายโรงเรยนในแตละประเทศ และเปนไปตามเกณฑทผวจยกำหนด 3 แหง คอ 1) โรงเรยนอสลามฮดายะฮ (Islam Hidayah School) รฐยะโฮรบาร ประเทศมาเลเซย 2) โรงเรยนอมมลกรอ (Ummul Qura) เมอง โบโกร ประเทศอนโดนเซย 3) โรงเรยนอล-อารอบยะห อล-อสลามยะห (Madrasah Al-Arabiah Al-Islamiah) ประเทศสงคโปร

ตารางท 1.1 แสดงจำนวนผใหขอมลจำแนกตามโรงเรยนและประเภทผใหขอมล

โรงเรยน ประเทศ จำนวนผใหขอมล รวม

ผบรหาร คร ผปกครอง นกเรยน

1. อสลามฮดายะฮ มาเลเซย 2 5 2 5 14

2. อมมลกรอ โบโกร อนโดนเซย 2 5 2 5 14 3. อล-อารอบยะห อล-อสลามยะห สงคโปร 2 5 2 5 14

รวม 6 15 6 15 42

หมายเหต: 1) คร จำนวน 5 คน ประกอบดวย 1. ครสอนวชาคณตศาสตร จำนวน 1 คน 2. ครสอนวชาภาษาองกฤษ จำนวน 1 คน 3. ครสอนวชาสงคมศกษา จำนวน 1 คน 4. ครสอนวชาวทยาศาสตร จำนวน 1 คน และ 5. ครสอนวชาอสลามศกษา จำนวน 1 คน 2) ผใหขอมลโดยการสมภาษณเชงลก คอ ผบรหารโรงเรยน และคร ผ ใหขอมลโดยการสมภาษณกล ม คอ ผ ปกครอง และผใหขอมลโดยการสนทนากล ม คอ นกเรยนระดบชนมธยมศกษาตอนตน

1.6.1.3 เครองมอทใชและการเกบขอมล เครองมอหลกทใชคอแบบสมภาษณเชงลก ( In-depth Interview Form) และแบบสมภาษณกลม (Group Interview Form) ขอคำถามสำหรบการสนทนากลม (Focus Group Discussion Question) และแบบสงเกต (Observation Form) โดยเคร องมอแต และประเภทใชในการเกบขอมลกบผใหขอมลดงน

1.6.1.3.1 แบบสมภาษณสำหรบครผสอนและผบรหารโรงเรยน แบบสมภาษณเพอสำหรบการสมภาษณเช งล กเป นขอคำถามแบบก งโครงสราง (Semi - Structured Interview Questions) (ภาคผนวก ก) เนองจากผวจยตองการใหไดขอมลทครอบคลมประเดนทตองการศกษาใหไดมากทสด โดยมลกษณะทสำคญ (ชาย โพธสตา, 2554) คอ 1) แนวคำถามหลก (Main questions) เปนประเดนคำถามทกำหนดไวลวงหนาทสอดคลองกบกรอบแนวคดและเปาหมายของการวจย 2) คำถามยอยเพอขยายความและรายละเอยดเพมเตม (Probing Questions) เปนคำถามทยงไมไดรบขอมลชดเจนจากขอคำถามหลก และ 3) คำถามเพอตามประเดน (Follow-Up Questions) เปนคำถามทผวจยเหนวามความนาสนใจหรอเปนขอมลใหม ๆ เพอนำมาถามตอใหไดขอมลเชงลกมากยงขน ประเดนขอคำถามหลกของแบบสมภาษณครอบคลมองคประกอบกลยทธการสอนทไดสงเคราะหจากแนวคดทไดทบทวนวรรณกรรมทเกยวของ โดย

8

แบงออกเปน 7 ดาน คอ 1) ความรและทศนคต (knowledge and Attitudes) ประกอบดวย 2 จดประสงคยอย 2) ตวแปร (Variables) ประกอบดวย 3 จดประสงคยอย 3) อปสรรค (Constraints) ประกอบดวย 5 จดประสงคยอย 4) การตดสนใจ (Decisions) ประกอบดวย 5 จดประสงคยอย 5) การวดผลและประเมนผล (Assessment and Evaluation) จำนวน 1 จดประสงคยอย 6) การปรบปรง (Refinements) จำนวน 1 จดประสงคยอย และ 7) การประกนคณภาพการเรยนการสอน (Quality insurance) จำนวน 1 จดประสงคยอย ขอคำถามทกำหนดไมนำมาอานระหวางการสมภาษณแตผ วจยตงคำถามหรอประเด นคำถามแบบ กวาง ๆ เพอใหผใหขอมลไดเลาประสบการณของตนเอง โดยการตงคำถามมความยดหยนมากทสด โดยผใหขอมลสามารถใหขอมลไดอยางอสระ และสามารถหยดใหขอมลไดตามความตองการ ขอคำถามทงหมดไดใหผเชยวชาญ จำนวน 3 ทาน ตรวจสอบ (ภาคผนวก 2) เพอพจารณาความเหมาะสมของขอคำถาม และกอนนำไปใชผวจยนำไปทดลองใชกบครจำนวน 5 ทาน เพอตรวจสอบวาประเดนคำถามสามารถสอความเขาใจและสามารถเขาถงขอมลของผใหขอมลไดหรอไม และผใหขอมลสามารถเขาใจในประเดนทผวจย ตองการและสอดคลองกบวตถประสงคของการวจย

1.6.1.3.2 แบบสนทนากลมสำหรบนกเรยน แบบสนทนากลมสำหรบใชในการเกบขอมลจากนกเรยนมลกษณะเปนขอคำถามแบบไมมโครงสราง (Unstructured Questions) โดยเปาหมายหลกของการสนทนากลมกบนกเรยนคอการทำความเขาใจประสบการณการเรยนรของนกเรยนในหองเรยนและยนยนขอมลของครผสอน โดยใชกรอบประเดนคำถามตามกรอบการตดสนใจ (Dicisions) จากขอคำถามในการสมภาษณเชงลกครผสอนและผบรหารโรงเรยน และเพมเตมประเดนการพฒนาทกษะในศตวรรษท 21 ซงขอคำถามเบองตนมดงน 1) นกเรยนชอบวธการสอนของครแบบไหนมากทสด และครใชวธการสอนแบบใด 2) ครใหนกเรยนทำกจกรรมหรอมอบหมายงานอะไรบางทงในหองเรยนและนอกหองเรยน ทงรายบคคลและเปนกลม 3) นกเรยนไดใชเทคโนโลยอะไรบางในการเรยน 4) นกเรยนมโอกาสสะทอนความคดเหนตอการเรยนของตนเองหรอไมและครมการรบฟงนกเรยนหรอไม รวมถงนกเรยนมสวนรวมในการประเมนผลการเรยนรของตวเองหรอไมและอยางไร 5) นกเรยนไดฝกกระบวนการคด ฝกทกษะการสอสาร ฝกทำงานเปนทม การใชเทคโนโลยสารสนเทศและการสอสาร ฝกทกษะชวตและทกษะพหวฒนธรรมหรอไมในชนเรยนและอยางไร

1.6.1.3.3 แบบสมภาษณกลมสำหรบผปกครอง แบบสมภาษณกลมสำหรบผปกครองนกเรยนมลกษณะเปนขอคำถามแบบไมมโครงสราง (Unstructured Questions) โดยเปาหมายหลกของการสมภาษณคอการทำความเขาใจการมสวนรวมของผปกครองในการสงเสรมการเรยนรของผเรยนในศตวรรษท 21 ผวจยประยกตใชกรอบแนวคดการมสวนรวมของผปกครองในการจดการศกษา (Parental Involvement in Education) ของ มฮมหมดอาฟฟ อซซอลฮย และคณะ (2560) ซงขอคำถามเบองตนประกอบดวย 5 ดาน คอ 1) ทานมสวนรวมในการเลยงดลกอยางไร 2) ทานมสวนรวมในการทำกจกรรมหรอจดการเรยนรในบานอยางไร 3) ทานมสวนรวมในการสงเสรมการเรยนรของนกเรยนโดยการรวมมอกบโรงเรยนอยางไร 4) ทานรวมมอกบชมชนในการพฒนาผเรยนอยางไร 5) ทานไดเรยนรและพฒนาตวเองเกยวกบการเลยงดบตรในศตวรรษท 21 อยางไรบาง

9

1.6.1.4 การเขาถงกลมผใหขอมล ผวจยทำหนงสอขออนญาตเปนทางการจากวทยาลยอสลามศกษา (ภาคผนวก 3) มหาวทยาลยสงขลานครนทรไปถงหนวยงานทกำกบดแลโรงเรยนในแตละประเทศ คอ 1) เครอขายอกรอมมสลฮ (IKRAM-MUSLEH) ประเทศมาเลเซย 2) สำนกงานคณะกรรมการอสลามประจำประเทศสงคโปร (Majlis Ugama Islam Singapura: MUIS) 3) เครอขายโรงเรยนบรณาการอสลามอนโดนเซย (Jaringan Sekolah Islam Terpadu: JSIT) ซงเปนองคกรทกำกบดแลโรงเรยน พรอมกบสงคำชแจงรายละเอยดการวจย รปแบบการเกบขอมล เครองมอ และเอกสารอน ๆ ทเกยวของสำหรบใชในการเกบขอมลใหหนวยงานทรบผดชอบ เอกสารขางตนจะสงถงผบรหารโรงเรยนแตละโรงเรยนไปพรอมกนเพอพจารณาอนญาตใหผวจยและทมเขาไปเกบขอมล หลงจากนนไดตดตอประสานงานกบผประสานงานหรอผบรหารโรงเรยนเพอขออนญาตลงสนามกอนการเกบขอมลการวจยเพอนำตวและทมวจย และปรกษาหารอเกยวกบแนวทางในการเกบขอมล และดำเนนการเกบขอมลจากผใหขอมลหลกตามตารางทโรงเรยนกำหนด การเกบขอมลใชเวลาในการฝงตวในโรงเรยน 2 วนเพอใหไดรบขอม ลสมบรณตามทไดกำหนดไวตามเปาหมาย

1.6.1.5 การวเคราะหและการตรวจสอบขอมล การวเคราะหขอมลประยกตใชวธการของ ลโอนารด (Leonard’s method) ซงไดใชแนวทางการวเคราะหขอมลตามแนวคดของไฮเดกเกอร (Heideggerian Hermeneutic Phenomenology) และแนวทางการ เช อม โยงข อม ลของ ส ภา งค จ นทวานช (Chantavanich, 2014) ในการวเคราะหขอมลคร งน แบงเปน 5 ข นตอน (Plodpluang, 2556) คอ 1) ทำการถอดเทปขอมลทไดทำการบนทกลงในคอมพวเตอรแบบคำตอคำ ทำการตรวจสอบขอมล และอานขอมลทไดถอดเทปเปรยบเทยบกบขอมลทไดบนทกหลาย ๆ รอบเพอพจารณาประเดนเบองตน 2) ทำความเขาใจความหมายทไดถอดเทปอยางรอบคอบและทบทวนซำหลาย ๆ รอบ ผวจยใชว ธการวเคราะหเนอหาดวยการพจารณาประเดนทมความสำคญและเกยวของโดยตรงกบขอมลทตองการ และทำการตดทอนในสวนของขอมลทไมเกยวของออกเหลอเฉพาะเนอหาหลกทสำคญ 3) ทำการวเคราะหเนอหาดวยการจดจำแนกขอมลทไดจากการวเคราะหออกเปนประเภทยอย (Sub - themes) และประเภทหลก (Themes) และจดกลมตามความสมพนธและความสอดคลองกนของขอมล 4) พจารณาแตละประเดนและความหมายของคำ 5) การจำแนกขอมลทไดตามความหมาย ทสามารถอธบายพฤตกรรมตาง ๆ ทเปนลกษณะเฉพาะไดอยางสมบรณ ซงจะทำใหเกดความเขาใจภายใตบรบททศกษา

1.6.1.6 การตรวจสอบความนาเชอถอของขอมล ผวจยทำการตรวจสอบความนาเชอถอของขอมล (Credibility) โดยการนำเสนอข นตอนและระเบยบวธ ว จ ยท ช ดเจน ( The adoption of research methods well established) โดยมการนำเสนอวธการ ขนตอนของการทำงานในกระบวนการวเคราะหขอมลไวอยางชดเจน โปรงใส สามารถตรวจสอบได (Podhisita, 2013) สำหรบขอมลทไดวเคราะหแลวไดใหผใหขอมล (Member Checks) ตรวจสอบความถกตองของขอมล รวมทงตรวจสอบแบบสามเสาดานวธการรวบรวมขอมล (Methodological Triangulation) คอ การทผ วจยเกบรวบรวมขอมลเรองเดยวกนดวยวธการทหลากหลาย ซงนอกจากการสมภาษณ ผวจยใชวธการพดคยอยางไมเปนทางการ การสงเกตและศกษาเอกสารประกอบ นอกจากนไดศกษาขอมลจากผใหขอมลหลายแหลง โดยนอกจากครซงเปนผใหขอมล

10

หลกแลวผวจยไดทำการสมสมภาษณผบรหารและผปกครอง รวมถงการสนทนากลมกบตวแทนนกเรยนเพอสอบถามขอมลเพมเตม และไดขอแผนการจดการเรยนรของครผสอน ในการพจารณาความนาเชอถอดานการจดการเรยนร เพ มเตม นอกจากน ไดใหผ ทรงคณวฒ (Peer Debriefing) จำนวน 2 ทาน ซ งเปนผเชยวชาญดานการศกษาในประเทศอาเซยนวพากษวจารณ แสดงขอคดเหน และตงขอสงเกตเกยวกบขอมล เพอตรวจสอบขอมลทไดวเคราะหวามความถกตองเหมาะสม และสอดคลองกบความเปนจรงของการปฏบตการสอนของผใหขอมล

1.6.1.7 การพทกษสทธผใหขอมล ผวจยมการปกปดขอมลสวนตวของผใหขอมล โดยกอนการจดอภปรายกลม และการสมภาษณเชงลกผวจยขออนญาตผใหขอมลแตละคนทกครง รวมถงแจงการพทกษสทธผใหขอมลไดรบทราบ และภายหลงการเกบขอมล ผวจยไดใหผใหขอมลหลกตรวจสอบสงทผวจยบนทกทกครง โดยผวจยมการนำเสนอผลการวจยใหผใหขอมลหลกทถกศกษาอาน และใหความเหน เพอพจารณาวาขอสรปและการตความของผวจยถกตองหรอไม นอกจากนผวจยทำหนงสอขอความรวมมอในการเกบรวบรวมขอมลจากวทยาลยอสลามศกษา มหาวทยาลยสงขลานครนทร ไปยงเครอขายโรงเรยนแตละประเทศรวมถงโรงเรยนเปาหมายเพอขออนญาตจากตนสงกดในการเกบขอมล

1.6.1.8 การเชอมโยงขอมลจากการศกษาขนตอนท 1 ไปสขนตอนท 2 เมอผวจยไดเกบรวบรวมขอมลและวเคราะหขอมลจากการวจยตอนท 1 ทำใหทราบถงองคประกอบของกลยทธการสอนเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 ทสอดคลองกบบรบทโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ผวจยไดนำองคประกอบของกลยทธการสอนมาสรางเปนแบบสำรวจเพอศกษาความสมพนธและปจจยทสงผลตอกลยทธการสอนเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 ซงนำไปสการวจยตอนท 2 ตอไป

1.6.2 การวเคราะหปจจยทเกยวของในการขบเคลอนกลยทธการสอนเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21

การวจยตอนน เปนการวจยเชงปรมาณ (Quantitative Research) ท มจดม งหมายเพ อศกษาความสมพนธและวเคราะหปจจยทเกยวของในการขบเคลอนกลยทธการสอนเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 สความสำเรจ รายละเอยดมดงน

1.6.2.1 ประชากรและกลมเปาหมาย ประชากร ครโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาหลกสตรบรณาการ ในประเทศมาเลเซย อนโดนเซย

และสงคโปร ททำการจดการเรยนการสอนในระดบชนมธยมศกษาตอนตน จากโรงเรยนเครอขายในแตละประเทศ และครโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาหลกสตรบรณาการในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใตของประเทศไทย

กลมเปาหมาย จำนวน 251 คน ทำการคดเลอกโดยเจาะจง (Purposive Sampling) แบงออกเปน 2 กลม คอ 1) กลมครในประเทศมาเลเซย อนโดนเซย และสงคโปร จำนวน 156 คน ประกอบดวย ครจากประเทศมาเลเซย จำนวน 59 คน ประเทศอนโดนเซย 67 คน และประเทศสงคโปร 30 คน และ 2) กลมครในประเทศไทย จำนวน 95 คน

11

1.6.2.2 เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชเปนแบบสำรวจทผวจยไดพฒนาขนจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของและจากผลของการศกษาในขนตอนการวจยเชงคณภาพ (ตอนท 1) เครองมอเปนแบบสอบถามสำหรบประเมนความคดเหนของครทมตอกลยทธการสอนของครผสอนกบการพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 โดยแบบสอบถามเปนแบบสอบถามลกษณะแบบประเมนคา 5 ระดบ (Rating Scale) ประกอบดวย 4 ตอน คอ 1) คำถามเกยวกบสภาพทวไปและขอมลสวนบคคลของผตอบแบบสอบถาม ไดแก ประเทศ เพศ อาย การศกษาสงสด ระยะเวลาประสบการณในการสอน รายวชาทสอน จำนวนคาบทสอนตอสปดาห การเขารบการอบรม 2) คำถามเกยวกบแนวทางการจดการศกษาในศตวรรษท 21 และความรทสำคญสำหรบคร 3) คำถามเกยวกบการดำเนนการดานกลยทธการสอนเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 4) คำถามเกยวกบปจจยทสงผลตอการขบเคลอนกลยทธการสอนในศตวรรษท 21 ของครผ สอน และ 5) คำถามเกยวกบสภาพทกษะในศตวรรษท 21 ของผเรยนในปจจบน

1.6.2.3 การสรางและการหาคณภาพของเครองมอวด ขนตอนการสรางเครองมอวดตวแปรในงานวจย มวธการดำเนนงานดงน

1. ผ วจยศกษาเอกสารและนำผลการศกษาวจยในตอนท 1 ทไดทำการสงเคราะหเนอหา สมภาษณ สนทนากลมครและนกเรยน เพอพจารณาตวแปร และกำหนดรายละเอยดเกยวกบตวแปรทเหมาะสม สอดคลองกบบรบทของการวจย และเพอเปนแนวทางในการกำหนดขอคำถาม รวมถงศกษาวธการสรางขอคำถามและเครองมอสำหรบการวจย

2. สรางแบบประเมนตวแปรทงหมด โดยใชมาตรวดประเมนคา 5 ระดบ (Rating scale) ทประกอบไปดวยขอความเชงบวก โดยขอคำถามตอนท 2 คำถามความคดเหนเกยวกบแนวทางการจดการศกษาในศตวรรษท 21 และคณลกษณะของครผสอนทสำคญในศตวรรษท 21 ใชมาตรวดประเมนคา 5 ระดบ (Rating scale) ตงแตจรงทสด - ไมจรงเลย ซงการสรางขอคำถามของแบบประเมนอยบนพนฐานทตรงกบบรบทและสถานการณของการวจย ขอคำถามตอนท 3 คำถามเกยวกบการดำเนนการดานกลยทธการสอนเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 ใชมาตรวดประเมนคา 5 ระดบ (Rating scale) ตงแตใชตวฉนทสด – ไมใชตวฉนทสด ขอคำถามตอนท 4 คำถามเกยวกบปจจยทสงผลตอการขบเคลอนกลยทธการสอนในศตวรรษท 21 ของครผสอน ใชมาตรวดประเมนคา 5 ระดบ (Rating scale) ตงแตมากทสด - นอยทสด และขอคำถามตอนท 5 คำถามเกยวกบประเมนทกษะในศตวรรษท 21 ของผเรยนในปจจบน ใชมาตรวดประเมนคา 5 ระดบ (Rating scale) ตงแตมมากทสด - มนอยทสด

3. นำแบบประเมนทงหมด ไปใหผทรงคณวฒ จำนวน 5 ทาน เปนผพจารณาและตดสนวาเครองมอมขอคำถามเกยวของกบเนอหาหรอไม ครอบคลมเนอหาหรอไม ถาผเชยวชาญพจารณาแลวมความเหนตรงกนวาขอคำถามมความเกยวของสอดคลองกบเนอหา กสรปไดวาเครองมอมความเทยงตรงตามเนอหา แตหากผเชยวชาญมความเหนวาไมสอดคลอง ตองปรบปรงแกไขใหมตามคำแนะนำของผเชยวชาญเพอใหคำถามมคณภาพมากทสด ทงน ผวจยใชการหาคาความเทยงตรงเชงเนอหารายขอ (Item Content Validity Index: I-CVI) เปนเกณฑในการตรวจสอบความเทยงตรงของขอคำถามจากผทรงคณวฒ หากมคา I-CVI ตงแต 0.8 ขนไป คดเลอกขอคำถามขอนนไวใชได แตถาไดคา I-CVI ตำกวา 0.8 ควรพจารณาแกไข

12

ปรบปรง หรอตดทง ซงจากการวเคราะหพบวา ขอคำถาม มคา I-CVI อยทระหวาง 0.8-1.0 ทกขอ ดงนนขอคำถามทผวจยสรางขนมความเทยงตรงเชงเนอหารายขอและมความเหมาะสมสำหรบการวจย

4. นำแบบประเมนทผานการปรบปรงแลว ไปทดลองใช (Try Out) กบกลมศกษาทมลกษณะคลายคลงมากทสดกบกลมเปาหมาย โดยผวจยเลอกครโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาหลกสตรบรณาการในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใตของประเทศไทย จำนวน 50 คน เพอหาคณภาพของเครองมอวด ไดแก การหาคาความเชอมน (Reliability) ดวยวธการหาความสอดคลองภายใน (Internal consistency) ดวยคาสมประสทธครอนบาคแอลฟา (Cronbach’s Alpha coefficient) จากนนนำขอมลทไดไปวเคราะหเพอปรบปรงคณภาพแบบประเมน และเกบขอมลจรง ซงจากการศกษาพบวามคาความเชอมน (Reliability) โดยคาสมประสทธ แอลฟาของแบบสอบถามแตละตอน ประกอบดวย แบบสอบถามแนวทางการจดการศกษาในศตวรรษท 21 และคณลกษณะของครผสอนทสำคญในศตวรรษท 21 (= .909) แบบสอบถามการดำเนนการดานกลยทธการสอนเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 (= .956) แบบสอบถามปจจยทสงผลตอการขบเคลอนกลยทธการสอนในศตวรรษท 21 (= .926) และแบบสอบถามทกษะในศตวรรษท 21 (= .969)

1.6.2.4 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยทำหนงสอขออนญาตเปนทางการจากมหาวทยาลยไปถงหนวยงานทกำกบดแลโรงเรยนในแตละประเทศ พรอมกบสงคำชแจงรายละเอยดการวจย รปแบบการเกบขอมล เครองมอ และเอกสารอน ๆ ทเกยวของสำหรบใชในการเกบขอมลใหหนวยงานทรบผดชอบ เอกสารขางตนจะสงถงผบรหารโรงเรยนแตละโรงเรยนไปพรอมกนเพอพจารณาอนญาตใหผวจยเขาไปเกบขอมล

1.6.2.5 การวเคราะหขอมล ขนตอนการวเคราะหขอมลมดงน 1. ผวจยตรวจสอบความสมบรณครบถวนของคำตอบของแบบสอบถามแตละชด และคดเลอก

ขอมลของประชากรทมความสมบรณมาใชในการวเคราะห 2. ตรวจใหคะแนนตามเกณฑการใหคะแนนของแบบสอบถามแตละแบบสอบถาม โดยทำการ

ลงรหสขอมล และบนทกขอมลลงในโปรแกรมคอมพวเตอรทางสถต 3. นำคะแนนทไดจากการลงรหสไปวเคราะหขอมลทางสถต 4. ทำการวเคราะหขอมล โดยผวจยวเคราะหขอมลออกเปน 3 สวน คอ

4.1 การวเคราะหขอมลพนฐาน ใชสถตบรรยายเพออธบายลกษณะของกลมเปาหมาย ดวยสถตบรรยาย ไดแก คาความถ (Frequency) คารอยละ (Percentage)

4.2 การเปรยบเทยบคาเฉลยของของปจจยทเกยวของกบกลยทธการสอน ปจจยดานกลยทธการสอน และทกษะในศตวรรษท 21 ระหวางกลมประเทศมาเลเซย สงคโปร อนโดนเซย กบประเทศไทย ใชสถตบรรยายเพออธบายดวยสถตบรรยาย ไดแก คาเฉลย (Mean) คาสวนเบยงเบนมาตรฐาน (Standard Deviation) โดยมเกณฑการประเมนผล ซงมการแปลผลตามระดบคาเฉลยจากอนตรภาคชน ดงน

คะแนนเฉลยระหวาง 4.50 – 5.00 ครมความคดเหนในระดบมากทสด คะแนนเฉลยระหวาง 3.50 – 4.49 ครมความคดเหนในระดบมาก

13

คะแนนเฉลยระหวาง 2.50 – 3.49 ครมความคดเหนในระดบปานกลาง คะแนนเฉลยระหวาง 1.50 – 2.49 ครมความคดเหนในระดบนอย คะแนนเฉลยระหวาง 1.00 – 1.50 ครมความคดเหนในระดบนอยทสด

4.3 การวเคราะหปจจยทเกยวของในการขบเคลอนกลยทธการสอนเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 สความสำเรจ ใชการวเคราะหการถดถอยพหคณ (Multiple Linear Regression Analysis)

1.6.3 การสงเคราะหกลยทธและพฒนาแนวทางการนำไปใชในโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในบรบทสงคมจงหวดชายแดนภาคใต

การวจ ยในตอนน เป นการวจ ยเช งคณภาพ (Qualitative research) โดยใช การสนทนากลม มจดมงหมายเพอนำเสนอแนวทางการใชกลยทธทไดจากการสงเคราะหขอมลจากการศกษา ซงขอคนพบทไดจากการวจยตอนท 2 ผวจยไดนำมาสงเคราะหและพฒนาเปนแนวทางการนำไปใชกลยทธการสอนเพอพฒนาทกษะในศตวรรษท 21 สำหรบโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในบรบทจงหวดชายแดนภาคใต (ฉบบราง) และนำแนวทางทสรางขนมาเปนประเดนในการสนทนากลม รายละเอยด ดงน 1) ผเขารวมการสนทนากลม (Participants) ผเขารวมการสนทนากลม จำนวน 15 ทาน ไดแก ผแทนคร ผแทนผบรหาร และผทรงคณวฒทเกยวของกบการพฒนาการศกษาและโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลาม ในพนทจงหวดชายแดนภาคใต โดยทำการคดเลอกแบบเจาะจงจากนกวชาการ ครและผบรหารทมประสบการณในประเดนทเกยวของอยางนอยไมตำกวา 5 ป และมผลงานทเปนทประจกษในการพฒนาการศกษาในพนทจงหวดชายแดนภาคใต 2) เครองมอทใชและการเกบขอมล เครองมอหลกทใชคอประเดนคำถามในการพจารณารางแนวทางการใชกลยทธการสอนทผวจยไดพฒนาขน ซงสอดคลองกบประเดนกลยทธแตละดานทผวจยสงเคราะหและพฒนาขนมาจากการวจยตอนท 1 และตอนท 2 และ 3) การวเคราะหและการตรวจสอบขอมล ผวจยใชวธการวเคราะหเนอหาจากขอเสนอแนะและความคดเหนของผเขารวมการสนากลม โดยนำขอมลไปปรบปรงและพฒนาแนวทางการนำกลยทธไปใชสำหรบโรงเรยนใหมคณภาพตอไป

1.7 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ และหนวยงานทจะใชประโยชนจากผลการวจย 1. ขอมลทไดจากการศกษาเปนประโยชนอยางยงตอสำนกงานคณะกรรมการสงเสรมการศกษา

เอกชน กระทรวงศกษาธการ สำนกงานศกษาธการภาค 7 ยะลา สำนกประสานนโยบายการศกษา ศาสนา วฒนธรรม ศนยอำนวยการบรหารจงหวดชายแดนภาคใต (ศอ.บต.) ในดานการกำหนดนโยบายสนบสนน จดกจกรรมพฒนาและสงเสรมการเรยนการสอนของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในประเทศไทย โดยเฉพาะสามจงหวดชายแดนภาคใต เพอสรางผเรยนใหสอดคลองกบการศกษาในศตวรรษท 21

2. สถาบนผลตคร เชน มหาวทยาลยสงขลานครนทร มหาวทยาลยฟาฏอน มหาวทยาลยราชภฏยะลา ไดรบขอมลทเปนประโยชนสำหรบการพฒนาครและผบรหารเพอนำไปสการเปลยนแปลงการบรหารจดการทเทาทนการเปลยนแปลง การสรางผเรยนในศตวรรษท 21 ซงสามารถนำไปพฒนาหรอปรบปรงหลกสตรทสามารถผลตครและผบรหารใหสอดคลองกบนโยบายการพฒนาทรพยากรบคคลของประเทศ และการจดการศกษาในศตวรรษท 21

14

3. การเปรยบเทยบกลยทธการสอนในประเทศตาง ๆ เปนประโยชนอยางยงตอโรงเรยนเอกชนสอนสอนศาสนาอสลามกวา 300 แหงในสามจงหวดชายแดนภาคใต ในเปลยนแปลงแนวทางการจดการเรยนการสอนยคใหมเพอพฒนาผเรยนใหเปนบคคลทมความพรอมในการเขาสสงคมในศตวรรษท 21

4. ผลจากการศกษานจะเปนประโยชนอยางยงตอการแกปญหาความเหลอมลำในการจดการศกษาในพนทสามจงหวดชายแดนภาคใต โดยเฉพาะในดานระยะเวลาในการเรยนร ในรายวชาตาง ๆ ของผเรยนทเรยนเนอหานอยกวาโรงเรยนทวไปของรฐ และการไดรบการศกษาทมคณภาพเหมาะสมตอการพฒนาผเรยนในอนาคต

1.8 กรอบแนวคดการวจยเบองตน การสงเคราะหกลยทธการสอนของโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามหลกสตรบรณาการในประเทศ

มาเลเซย อนโดนเซย และสงคโปร เพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 และแนวทางการนำไปใชสำหรบบรบทโรงเรยนชายแดนภาคใต ผวจยไดนำกรอบทกษะในศตวรรษท 21 ของ โครงการการประเมนและการสอนทกษะในศตวรรษท 21 (Assessment and Teaching of Twenty-first Century Skills) หรอ ATC21S (Binkley et al., 2012a) มหาวทยาลยเมลเบรน ประเทศออสเตรเลย ซงไดแบงทกษะในศตวรรษท 21 ออกเปน 4 ดาน คอ 1) กลมแนวทางการคด (Way of thinking) ประกอบดวย ความคดสรางสรรคและนวตกรรม การคดอยางมวจารณญาณ การแกปญหา การตดสนใจและทกษะการเรยนร 2) กลมแนวทางการทำงาน (Way of Working) ประกอบดวย การสอสารและความรวมมอ 3) กลมการใชเครองมอในการทำงาน (Tools for working) ประกอบดวยความรดานสารสนเทศ ความรดานเทคโนโลยการสอสารและสารสนเทศ และ 4) กลมการใชชวตในสงคมโลก (Living in the world) ประกอบดวย ความเปนพลเมองทงในทองถนและสากล ทกษะชวตและการประกอบอาชพ ความรบผดชอบตอตนเองและสงคม รวมถงความเขาใจในดานสงคมและวฒนธรรมทแตกตาง สาเหตทเลอกกรอบแนวคดนเนองจากเปนกรอบทกษะทมความครอบคลมประเดนทกษะรอบดาน และเปนกรอบทไดจากการศกษาวจยอยางเปนระบบและมสวนรวมของนกวชาการจากหลายประเทศ รวมถงไดมการนำไปใชในประเทศตาง ๆ ทวโลก ซงผวจยเหนวามความเหมาะสมสำหรบการนำมาใชเปนกรอบในการศกษาในบรบทประเทศไทย โดยเฉพาะสำหรบนกเรยนในบรบทพนทจงหวดชายแดนภาคใต

กลยทธการสอนเพอเปนกรอบในการศกษาทนำไปสการพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 ผวจยไดนำแนวคด กรนเบรก และดาวลา (Greenberg & Davila, 2002) จาก Harvard-MIT Division of Health Sciences and Technology ซงไดเสนอองคประกอบของกลยทธการสอนทควรพจารณา 5 ประเดน คอ 1) ตวแปร (Variables) คอ การวเคราะหองคประกอบสำคญของรายวชา ประกอบดวย 1.1 การวเคราะหผเรยน เชน พนหลง ความสามารถ และความรเดมของผเรยน 1.2 การวเคราะหเปาหมายของการเรยนร 1.3 การวเคราะหและจำแนกจดแขงของวทยาการสอน และคณลกษณะการสอนของผสอน 2) อปสรรค (Constraints) คอ การวเคราะหจำแนกขอจำกดในดานทรพยากรทอาจสงผลตอศกยภาพการสอนหรอการจดการเรยนรของครผ สอน เชน เวลา สถานท บคลากรสนบสนน ทรพยากรการเรยนร เปนตน 3) การตดสนใจ (Decisions) คอ การตดสนใจถงแนวทางการจดการเรยนรวาจะดำเนนการอยางไร 4) การวดผล (Assessment) คอ การเกบรวบรวมขอมลผลสะทอนกลบจากผเรยน รวมถงจดแขงและจดออนของรายวชา

15

และการเรยนการสอน และ 5) การปรบปรง (Refinements) คอ การนำผลสะทอนทงหมดไปปรบปรงการเรยนการสอน ซงประเดนกรอบกลยทธขางตนไดนำไปบรณาการกบกรอบแนวคดระบบนเวศการเรยนรของ แคทเทอรน พรนส (2014) เน องจากการพจารณาการปรบเปลยนแนวทางการสอนในศตวรรษท 21จำเปนตองนำหลกคดระบบนเวศการเรยนรมาพจารณาเพมเตม ซงแบงออกเปน 2 สวน คอ 1) การปฏรปแกนการเรยนร (Transform the Core of Learning) ประกอบดวย 1.1) วฒนธรรมของการเร ยนร 1.2) โครงสรางการเรยนร 1.3) การพฒนาทนมนษย 1.4) โครงสรางพนฐานของสารสนเทศ 1.5) การประเมนผลและพจารณาถงความเช ยวชาญท หลากหลาย 2) การปฏรปโครงสรางระบบสนบสนน (Transform Supporting Systemic Structure) ประกอบดวย 2.1) งบประมาณ 2.2) การประกนคณภาพแนวใหม 2.3) ความเปนเจาของของชมชนตอโรงเรยน 2.4) ภาวะผนำและนโยบาย 2.5) ความเปนสาธารณะและความเขาใจในการเปลยนแปลง

นอกจากแนวคดทกษะในศตวรรษท 21 แนวคดกลยทธการสอน และแนวคดระบบนเวศการเรยนรทกลาวมาขางตนผวจยไดนำผลจากการศกษาของ มนราห ยามรเดง และคณะ (2561) ทไดศกษาเกยวกบการพฒนารปแบบของการบรณาการในการจดการศกษาระดบมธยมศกษาในสงคมพหวฒนธรรม ประสบการณจากประเทศ MIB (Malaysia, Indonesia, Brunei) ซงขอสรปจากการศกษาไดสงเคราะหและพฒนาเปนรปแบบชอวา “PoCTeL – SE” ประกอบดวย นโยบาย หลกสตร การเรยนการสอน บคลากรทางการศกษา และระบบนเวศการศกษา ซ งประเดนการเรยนการสอน และระบบนเวศการเรยนร ท จะนำไปใชเปนองคประกอบหนงของกรอบแนวคดในการศกษาครงน เพอเปนการศกษาศกษาตอยอดใหไดขอคนพบเชงลก ซงจะเปนประโยชนในการนำไปพฒนาโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาอสลามในบรบทจงหวดชายแดนภาคใต

การสงเคราะหกลยทธการสอนในการศกษาครงนเปนการสงเคราะหองคประกอบจากกรอบแนวคดตาง ๆ ซงไมไดเปนกรอบทใชสำหรบการสอนเพอพฒนาผ เรยนในศตวรรษท 21 โดยตรง ผวจยไดตงสมมตฐานวากลยทธการสอนตามองคประกอบทไดกำหนด ประกอบดวย ตวแปร อปสรรค การตดสนใจ การวดผล การปรบปรง และการประกนคณภาพการเรยนการสอน เพอศกษาในโรงเรยนเปาหมายทมผลการประเมนของผเรยนโดยรวมมทกษะในศตวรรษท 21 อยในระดบทด มความสมพนธกนอยางมนยสำคญกบทกษะในศตวรรษท 21 ของผเรยน เชนเดยวกบนโยบายการพฒนาทกษะในศตวรรษท 21 ของประเทศ การมสวนรวมของชมชน นโยบายของโรงเรยน และกลยทธสนบสนนของโรงเรยนสามารถสงผลตอการขบเคลอนกลยทธการสอนของครผสอนอยางมนยยสำคญเชนเดยวกน โดยกรอบแนวคดทกลาวมาขางตนสามารถแสดงไดดงแผนภาพตอไปน

16

ภาพท 1.1 กรอบแนวคดการวจยเบองตน

การวจยระยะท 2

แนวทางการใชกลยทธการสอนเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 ทสอดคลองกบบรบทโรงเรยนเอกชน

สอนศาสนาอสลามในจงหวดชายแดนภาคใต

การวจยระยะท 3

กลยทธการสอน

ของครผสอน

1. ตวแปรขนตน 1.1 การกำหนดวตถประสงค 1.2 การวเคราะหผเรยน 1.3 การวเคราะหคณลกษณะและรปแบบการสอนของครผสอน

2. อปสรรค 2.1 การบรหารเวลา 2.2 พนทหองเรยน 2.3 บคลากรสนบสนน 2.4 ทรพยากรสนบสนน 2.5 วฒนธรรมการเรยนร

3. การตดสนใจ

3.1 โครงสรางและเนอหา

3.2 วธวทยาการสอน 3.3 การมอบหมายงาน 3.4 การใชเทคโนโลย 3.5 การใหผลสะทอนกลบ

5. การปรบปรงการสอน 4. การวดและประเมนผล 6. การประกนคณภาพ

การวจยระยะท 1

นโยบายแหงรฐ

การมสวนรวมของผปกครอง

กลยทธสนบสนนของโรงเรยน

นโยบายสถานศกษา

1. การคดอยางมวจารณญาณ 2. ความคดสรางสรรค 3. ทกษะการเรยนร 4. ทกษะการสอสาร 5. ทกษะความรวมมอ 6. การรเทาทนสารสนเทศ 7. ทกษะการใชไอซท 8. ทกษะความเปนพลเมองโลก 9. ทกษะอาชพ 10. ความรบผดชอบตอสงคม

ทกษะใน

ศตวรรษท

21

17

คำอธบายกรอบแนวคดการวจย ภาพท 1.1 แสดงกรอบแนวคดของการวจยเบองตน โดยการศกษาในภาพรวมวเคราะหโดยใชแนวคด

ระบบนเวศการเรยนรทมององคประกอบของการจดการเรยนรทกสวนมความเกยวของสมพนธกนตงแตผลลพธของเรยนซงเปนผลมาจากกลยทธการสอนของครผสอน และกลยทธการสอนเปนผลมาจากนโยบายของประเทศ การมสวนรวมของผปกครอง นโยบายและกลยทธสนบสนนของโรงเรยน โดยแบงการวจยออกเปน 3 ระยะ ดงน

ระยะท 1 เปนการวจยเชงคณภาพในรปแบบการวจยเอกสารและการวจยภาคสนามเพอศกษาและถอดบทเรยนกลยทธการสอนเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 จากโรงเรยนเอกชนสอนศาสนาหลกสตรบรณาการในตางประเทศ โดยเปนโรงเรยนทมผลการปฏบตท ดตามการแนะนำของเครอขายโรงเรยนแตละประเทศ การวเคราะหกลยทธการสอนมกรอบการวเคราะห 6 ตวแปรหลก ประกอบดวย 1) ตวแปรขนตน 2) ตวแปรอปสรรค 3) ตวแปรการตดสนใจ 4) ตวแปรการวดและประเมนผล 5) ตวแปรการปรบปรงการสอน และ 6) ตวแปรการประกนคณภาพ ผลจากการศกษาในตอนท 1 จะทำใหไดประเดนรายละเอยดกลยทธการสอนทไดจากการปฏบตจรงในแตละประเทศ เพอนำไปพฒนาเปนตวแปรทจะศกษาความสมพนธระหวางตวแปรกลยทธการสอนทไดกบทกษะในศตวรรษท 21 สำหรบการศกษาในระยะตอไป

ระยะท 2 ของการวจยจะเปนการศกษาเชงปรมาณโดยจบคตวแปรกลยทธการสอนกบการพฒนาทกษะในศตวรรษท 21 ของผเรยนทง 10 ดาน ประกอบดวย 1) การคดอยางมวจารณญาณ 2) ความคดสรางสรรค 3) ทกษะการเรยนร 4) ทกษะการสอสาร 5) ทกษะความรวมมอ 6) การรเทาทนสารสนเทศ 7) ทกษะการใชไอซท 8) ทกษะความเปนพลเมองโลก 9) ทกษะอาชพ 10) ความรบผดชอบตอสงคม การ วเคราะหขอมลจะดำเนนการโดยใชการวเคราะหคาสหสมพนธ (Correlation Analysis) และทำการศกษาปจจยทสงผลตอการนำกลยทธไปใชของครผ สอน ประกอบดวย ดานนโยบายประเทศ การมสวนรวมของผปกครอง นโยบายของโรงเรยน และกลยทธสนบสนนของโรงเรยน โดยใชการวเคราะหการถดถอยพหคณ ( Multiple Linear Regression Analysis)

ระยะท 3 เปนการสงเคราหขอมลทไดจากการศกษาในระยะท 1 และระยะท 2 โดยเปนการสงเคราะหเปนกลยทธการสอนเพอพฒนาผเรยนในศตวรรษท 21 โดยเนนการมสวนรวมของผมสวนไดสวนเสยหรอผเกยวของทกภาคสวนโดยเฉพาะครและสถานศกษาเพอนำไปพฒนาเปนแนวทางทเหมาะสมทสดสำหรบการนำไปใชในบรบทโรงเรยนในพนทจงหวดชายแดนภาคใตตอไป