Монгол улсын мал эмнэлгийн албаны

бүтэц, зохион байгуулалт

Лекц 3Багш: Н.Батсуурь Мал эмнэлгийн ухааны докторPh.D.

Энэ сэдвийн хүрээнд:1. Монгол Улсын Засгийн газрын бүтэц;2. Төрийн захиргааны байгууллагын бүтэц, тогтолцоо;3. Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Мал эмнэлэг,

үржлийн газрын бүтэц, зохион байгуулалт;4. Дэлхийн улс орнууд дахь Мал эмнэлгийн албаны

бүтцийн нийтлэг загвар;5. Мал эмнэлгийн албаны бүтэц, зохион байгуулалтыг

боловсронгуй болгох асуудал;6. Монгол Улсын Мал эмнэлгийн албаны үйл

ажиллагааг эрх зүйн баримт бичгүүдэд тодорхойлсон байдал;

7. Монгол Улсын мал эмнэлгийн албаны үйл ажиллагааны цаашдын чиг хандлага;

Мал эмнэлэг нь аль ч улс гүрний хөгжил дэвшил, үндэсний аюулгүй байдал, нийгмийн эрүүл мэндэд чухал үүрэгтэй алба байдаг.

Хүний эрүүл мэнд

Habitat and production conditions

Мал амьтны худалдаа

Мал амьтны олон улсын худалдаа

Эм бэлдмэлМал амьтны тэжээл

Удам зүй (эрүүл мэнд)

Өвчлөл

Зооноз өвчин

Бусад өвчнүүд

Зэрлэг амьтан

Мал амьтанАнхдагч эх үүсвэр

Мал, малын гаралтай түүхий эдийн худалдаа,

үйлдвэрлэл

Хүний хоол хүнс

Мал нядалгаа

Хог хаягдал

Хүнсний бус бүтээгдэхүүни

й үйл ажиллагаа

Хүний хоол хүнс

Хүнсний бус бүтээгдэхүүн

Мал эмнэлгийн хяналт,хорио цээрийн цэг

Экспортын гэрчилгээ

Хүний нөөц М

ал э

мнэ

лгий

н бо

ловс

рол

Лабораторийн нөөц

Мал эмнэлгийн байгууллага эрхлэх ажлын хүрээнд үйл ажиллагааг зохицуулах үр дүнтэй эрх зүйн орчин

Өвчнийг таслан зогсоох, үйлчилгээний чанарыг хангах

Veterinary administrative departmentsIn the Ministry of Agriculture, there is the Bureau of Veterinary in charge of the veterinary administration across the country. The Bureau comprises six divisions, namely the Division of General Affairs, the Division of Veterinarian Administration, the Division of Science, Technology and International Cooperation, the Division of Animal Disease Prevention, the Division of Animal Disease Inspection and Supervision, and the Division of Veterinary Drug and Appliances.

VETERINARY ADMINISTRATIVE AGENCIES HAVE BEEN SET UP AT EVERY PROVINCE, PREFECTURE AND COUNTY FOR ANIMAL DISEASE CONTROL, INSPECTION AND QUARANTINE, VETERINARY DRUG ADMINISTRATION, RESIDUE CONTROL ETC., WITHIN THEIR RESPECTIVE JURISDICTION.

ANIMAL HEALTH IN CHINA

Организация Государственной ветеринарной службы Российской

ФедерацииЗадачами Государственной ветеринарной службы Российской Федерации являются:• предупреждение и ликвидация

заразных и массовых незаразных болезней животных;

• обеспечение безопасности продуктов животноводства в ветеринарно-санитарном отношении;

• защита населения от болезней, общих для человека и животных;

• охрана территории Российской Федерации от заноса заразных болезней животных из иностранных государств.

Система государственной ветеринарной службы Российской Федерации включает в себя:• федеральный орган исполнительной власти

в области нормативно-правового регулирования в ветеринарии;

• федеральный орган исполнительной власти по оказанию государственных услуг в области ветеринарии и подведомственные ему организации;

• федеральный орган исполнительной власти в области ветеринарного надзора и подведомственные ему территориальные органы;

• ветеринарные (ветеринарно-санитарные) службы федеральных органов исполнительной власти, в которых предусмотрена военная служба;

• в субъектах Российской Федерации - уполномоченные в области ветеринарии органы исполнительной власти субъектов Российской Федерации и подведомственные им учреждения.

Ерөнхий чиг үүргийн:1/Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яам;2/Батлан хамгаалахын яам;3/Гадаад харилцааны яам;4/Сангийн яам;5/Хууль зүй, дотоод хэргийн яам;6/Хөдөлмөр, нийгмийн хамгааллын яам;

Монгол Улсын Засгийн газрын бүтэц

Чиглэлийн:7/Барилга, хот байгуулалтын яам;8/Боловсрол, соёл, шинжлэх ухаан, спортын яам;9/Зам, тээврийн хөгжлийн яам;10/Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн яам;

11/Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн яам;

12/Эрчим хүчний яам;13/Эрүүл мэндийн яам.

13/Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайдын эрхлэх асуудал:-хүн амын хүнсний хангамжийн бодлого;

-хүнсний аюулгүй байдлын асуудал;

-мал аж ахуйг эрчимжүүлэн хөгжүүлэх бодлого;

-газар тариаланг эрчимжүүлэн хөгжүүлэх бодлого;

-мал эмнэлэг, малын үржлийн талаар төрөөс явуулах бодлого;-мал, амьтан, ургамлын хорио, цээрийн асуудал;-бэлчээрийн болон таримал ургамлыг хамгаалах асуудал;-мал, таримал ургамлын гаралтай хүнсний зүйл, түүхий эд болон хөнгөн үйлдвэрийн бүтээгдэхүүний экспорт, импортын асуудал;-хөдөө аж ахуйн эдэлбэр газрын болон бэлчээр ашиглалтын бодлого;

-малыг цаг агаарын гэнэтийн аюулаас хамгаалах бодлого;

-хөнгөн үйлдвэрлэлийн бодлогын асуудал;

-жижиг, дунд үйлдвэрийн хөгжлийн асуудал;

-дотоод худалдаа, үйлчилгээний бодлого, зохицуулалт;

-агаарын бохирдлын эсрэг үйл ажиллагаа хэрэгжүүлэх асуудал.

МОНГОЛ  УЛСЫН  ИХ  ХУРЛЫН ТОГТООЛ2016  оны 07 сарын 21 өдөр

Дугаар 12

Төрийн ордон, Улаанбаатар хот

Төрийн захиргааны байгууллагын  тогтолцоо, бүтцийн ерөнхий бүдүүвчийг

шинэчлэн батлах тухай

Засгийн газрын тохируулагч агентлаг

1.Тагнуулын ерөнхий газар2.Харилцаа холбоо, мэдээллийн технологийн газар3.Үндэсний хөгжлийн газар 4.Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар5.Онцгой байдлын ерөнхий газар6.Шударга өрсөлдөөн, хэрэглэгчийн төлөө газар7.Стандарт, хэмжил зүйн газар 8.Зэвсэгт хүчний жанжин штаб9.Цагдаагийн ерөнхий газар10.Хил хамгаалах ерөнхий газар

Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг:1.Төрийн өмчийн бодлого, зохицуулалтын газар 2.Цаг уур, орчны шинжилгээний газар 3.Гаалийн ерөнхий газар4.Татварын ерөнхий газар5.Оюуны өмч, улсын бүртгэлийн ерөнхий газар6.Архивын ерөнхий газар7.Шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх ерөнхий газар8.Гадаадын иргэн, харьяатын газар 9.Эрүүл мэнд, нийгмийн даатгалын ерөнхий газар10.Хөдөлмөр, халамжийн үйлчилгээний ерөнхий газар11.Гэр бүл, хүүхэд, залуучуудын хөгжлийн газар 12.Газар зохион байгуулалт, геодези, зураг зүйн газар 13.Биеийн тамир, спортын газар14.Соёл, урлагийн газар15.Иргэний нисэхийн ерөнхий газар16.Ашигт малтмал, газрын тосны газар

17.Мал эмнэлэг, үржлийн газар

ХХААЯ

Улсын мал эмнэлэг ариун цэврийн төв лаборатори

МЭЭСБУЛМал эмнэлэг үржлийн газар Мал

эмнэлгийн асуудал хариуцсан хэсэг

Аймаг, Нийслэлийн ХХААГазар Мал эмнэлгийн

байгууллага

СД-ийн МЭҮТ-ын мэргэжилтэн

Аймаг, Нийслэлийн засаг дарга

Сум, дүүргийн засаг дарга

Засгийн газар

Аймг

ийн

МЭ

лабо

рато

ри

Мэргэжлийн удирдлага

Томилгоо

Анхан шатны үйлдвэр-лэл

Хүнсний түүхий эд Хүнс

- Тандан судлах, өвчингүй, тайван байдлыг нотлох арга хэмжээ - Урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ- Оношлох, эмчлэх арга хэмжээ - Тэмцэх, устгах арга хэмжээ

МЭ-н эрүүл мэнд, ариун

цэврийн гэрчилгээ

- Төхөөрөхийн өмнөх, дараах үзлэг магадлан шинжилгээ.- Хүнсний болон хүнсний бус

түүхий эдийн хорио цээр, хяналт

- Шилжилт хөдөлгөөнийг хяналт

 

МЭ-н ариун цэвэр,

экспортын гэрчилгээ

 - Үйлдвэрийн аргаар боловсруулсан тэжээлийн хяналт- Боловсруулсан хүнсний сүлжээний бүх шатанд тавих эрсдэлт суурилсан хяналт

Хяналтын байгууллага

Тэжээлийн аюулгүй/б-ын хяналт

Эмийн үлдэгдлийн хяналт

Мал эмнэлэг үржлийн газар

Мал, Амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн захиргааны байгууллага

Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газар

?

Мал амьтан, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд бүтээгдэхүүний аюулгүй байдалОдоо

Шинэ

Мал эмнэлгийн төрийн байгууллагын удирдлагын хэлхээ

Шинэ хуулийн зохицуулалт

СД-ын Мал эмнэлгийн

тархвар зүйч, байцаагч

Сум, дүүргийн

засаг дарга

ХХААЯ

УМЭАЦТЛ

МЭЭСБУЛ

Мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал хариуцсан төрийн

захиргааны байгууллага

Аймаг, Нийслэлийн Мал эмнэлгийн байгууллага

Аймаг, Нийслэлийн засаг дарга

Засгийн газарАй

мгий

н М

Э ла

бора

тори

Хяналтын байцаагчБагийн дарга

Мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгж

• Мэдээлэл цуглуулах• Судалгаа хийх• Урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээг

төлөвлөх• Малын шилжилт хөдөлгөөнийг

бүртгэх• Гарал үүслийг тогтоох• Зөвлөгөө өгөх.

• Хорио цээр, хязгээрлэлтын дэглэм хэрэгжүүлэх

• Хууль тогтоомжийг сурталчилах• МЭ үйлчилгээний чанар

хүртээмжид хяналт тавих• Шилжилт хөдөлгөөнийг хянах

• Дуудлага• УС тарилга• Угаалга, туулгалт• МЭАЦ-н гэрчилгээ• Ариутгал халдваргүйтгэл• Зөвлөгөө өгөх• Эрүүл мэндийн дэвтэр хөтлөх

Малчин

Тархвар зүйч

• Малаа ялган тэмдэглэгээ хийлгэх

• Шилжилт хөдөлгөөн хийхдээ бүртгүүлэх гэрчилгээ авах.

• Малаа барьж бэхлэх• Хорио цээрийн дэглэм

мөрдөх• Малаа вакцинд

хамруулах

• Малаа бүртгэлд хамруулах

• Вакцины тов зарлах• Өвчингүй тайван бүс

• Урьдчилсан сэргийлэх үзлэг хийх• Дээж цуглуулах, лабораторид

илгээх• Тандалт хийх• Мэдээлэл цуглуулах• МЭ-н бусад үйлчилгээ• МЭ-н үйлчилгээний стандарт

мөрдөх

Эрүүл мал, эрүүл хүнс, эрүүл хүн

Малчин өрхөд үзүүлэх мал эмнэлгийн үйлчилгээ • Одоо байгаа

• Шинэ бий болох

Үндэсний мал эмнэлгийн бүтэц, тогтолцоо оновчтой зөв байх нь хууль, нийгмийн эрэлт шаардлагаар хүлээсэн үүргээ амжилттай биелүүлэх гол нөхцөл болно.

Монгол улсын мал эмнэлгийн албаны бүтэц, зохион байгуулалт, үйл

ажиллагаа

МАЛ, АМЬТНЫ ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ ХАМГААЛАХ

АЖИЛ, ҮЙЛЧИЛГЭЭ

Эмийн үлдэгдэлийн хяналт

Эрт илрүүлэ

х тогтолц

оо

Үзлэг, шинжилг

ээ, оношлог

ооӨвчингүй

тайван бүс нутгийг

баталгаажуулах, зарлах Зэрлэг

амьтны эрүүл

мэндийн тандалт

Урьдчилан сэргийлэх тогтмол

үзлэг

Одоо

Дархлаажуулалт Мал, амьтны

тэжээлийн аюулгүй байдал

Мал, амьтны байрны

эрүүл ахуй тэжээллэг

Мал, амьтны сүргийн

хөдөлгөөн, шилжилт

хөдөлгөөний хяналт

Нийтийн эрүүл

мэндийг хамгаалах

Ариутгал халдваргүйтг

эл

Хүнсний болон хүнсний бус

түүхий эдийн хорио цээр, хяналт

Мал амьтны эрүүл мэндийг хамгаалах ажил үйлчилгээ

Хязгаарлалт, хорио

цээр

шинэ

Дээрх схемүүдэд харуулснаар манай улсын үндэсний мал эмнэлгийн тогтолцоо нь:

◦Төрийн◦Хувийн хэвшлийн ◦Байгууллагын гэсэн үндсэн 3 бүрэлдэхүүн

хэсэгтэй байна.

Монгол улсын мал эмнэлгийн албаны бүтэц, зохион байгуулалт, үйл

ажиллагаа

Монгол улсын мал эмнэлгийн албаны үйл ажиллагаа

Лекц №4 Багш: Н.Батсуурь Мал эмнэлгийн

ухааны доктор Ph.D

Энэ сэдвийн хүрээнд:

1. Монгол Улсын Мал эмнэлгийн албаны үйл ажиллагааг эрх зүйн баримт бичгүүдэд тодорхойлсон байдал

2. Монгол Улсын мал эмнэлгийн албаны үйл ажиллагааны цаашдын чиг хандлага

МОНГОЛ  УЛСЫН  ИХ  ХУРЛЫН ТОГТООЛ 2015 оны  11  сарын  26  өдөр                          

Дугаар  104                      Төрөөс хүнс, хөдөө аж ахуйн талаар баримтлах бодлого

батлах тухай

Хүнс, хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэл нь Монгол Улсын үндэсний аюулгүй байдлыг хангах чухал үүрэгтэй эдийн засаг, нийгмийн хөгжлийн суурь салбарын нэг мөн. 

 Хүнс, хөдөө аж ахуйн салбарын хөгжил нь

үйлдвэрлэлийн бүтээмжийг нэмэгдүүлэн өрсөлдөх чадварыг сайжруулахад чиглэгдэнэ.

 

Төрөөс хүнс, хөдөө аж ахуйг хөгжүүлэхэд баримтлах чиглэл       

уламжлалт өв соёлыг хадгалсан, уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицсон бэлчээрийн мал аж ахуйг зонхилон эрхэлж, хүн ам олноор суурьшсан хот, суурин газрын орчмын болон тариалангийн бүс нутагт ашиг шимийн чиглэлээр төрөлжсөн эрчимжсэн аж ахуйг хөгжүүлэх;

уур амьсгалын өөрчлөлтөд дасан зохицсон дэвшилтэт технологид суурилсан тариалангийн үйлдвэрлэлийг нэмэгдүүлж, тогтвортой хөгжүүлэх;

мал аж ахуй, газар тариалангийн гаралтай түүхий эд, байгалийн баялгийг уламжлалт болон дэвшилтэт технологиор боловсруулж, хүнсний бүтээгдэхүүний аюулгүй байдлыг хангасан шим тэжээллэг, баталгаатай хүнсээр хүн амыг тогтвортой хангах;   

хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийг шинжлэх ухааны үндэслэлтэй, мэдлэгт суурилсан тогтвортой хөгжлийн чиг баримжаатай хөгжүүлэх, инновацийг нэвтрүүлэх, бүтээмжийг нэмэгдүүлэх;           

салбарын хүний нөөцийг бэлтгэх, чадавхжуулах, үйлдвэрлэл эрхлэх менежментийг сайжруулах, тэдгээрийн тогтвор суурьшилтай ажиллаж, амьдрах ая тухтай нөхцөлийг бүрдүүлэх.

Бодлогод мал эмнэлгийн талаар дараах зорилтыг дэвшүүлсэн: мал, амьтны гоц халдварт болон халдварт өвчнөөс урьдчилан

сэргийлэх, өвчнийг хяналтад авах, эрүүлжүүлэх стратегийг бүсчлэн хэрэгжүүлэх, халдварт өвчний тохиолдлыг эрт илрүүлэх, шуурхай хариу арга хэмжээ авах чадавхыг сайжруулах, халдварт өвчингүй тайван байдлыг тодорхой бүс нутгаар баталгаажуулах;

олон улсын жишиг, шаардлагад нийцсэн мал эмнэлгийн албаны үйл ажиллагааны шуурхай, нэгдмэл  байдлыг хангасан тогтолцоог сумын түвшин хүртэлх  бүх шатанд бүрдүүлэх, орон нутгийн мал эмнэлгийг чадавхжуулж, мал бүхий иргэд, аж  ахуйн нэгж, байгууллагын хариуцлагыг өндөржүүлэх;

мал эмнэлгийн үйлчилгээнд зах зээлийн эрэлт, шаардлагад нийцсэн дэвшилтэт хэлбэрийг нэвтрүүлэх;

малын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүний бэлтгэн нийлүүлэлтэд төрөөс үзүүлэх дэмжлэгийг түүний чанар, аюулгүй байдалтай уялдуулах;

Үндэсний мал эмнэлгийн албаны хуулиар хүлээсэн үүрэг:Малын удмын сан, эрүүл мэндийг хамгаалах тухай хууль: 5.1.Малын удмын сан, эрүүл мэндийг хамгаалах мэргэжлийн үйл ажиллагааг мал эмнэлэг, үржлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны  байгууллага, Малын удмын сангийн төв, бүс, аймаг, нийслэлийн мал эмнэлэг, үржлийн алба, орон нутгийн үйлчилгээний нэгж, мал эмнэлгийн лаборатори, Цөм сүргийн үржлийн төв тус тус хэрэгжүүлнэ.

5.2.Мал эмнэлэг, үржлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны  байгууллагыг Улсын Их Хурлаас зөвшөөрсөн төрийн захиргааны байгууллагын тогтолцоо, бүтцийн ерөнхий бүдүүвчийн дагуу Засгийн газар, аймаг, нийслэлийн мал эмнэлэг, үржлийн албыг хөдөө аж ахуйн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны төв байгууллагатай зөвшилцсөний үндсэн дээр аймаг, нийслэлийн Засаг дарга тус тус байгуулна.

5.3.Сум, дүүрэгт мал эмнэлэг, үржлийн үйлчилгээний нэгж ажиллах бөгөөд нэгж нь дараахь чиглэлийн үйл ажиллагаа эрхэлж болно:

5.3.1. мал эмнэлэг, үржлийн;5.3.2. мал эмнэлгийн;5.3.3. малын үржлийн.

5.4. Мал эмнэлэг, үржлийн орон нутгийн үйлчилгээний нэгжүүд нь өмчийн аль ч хэлбэрийн хуулийн этгээд байж болно. 

Мал эмнэлэг, үржлийн  хэрэгжүүлэгч байгууллага дараахь нийтлэг эрх, үүрэгтэй:Малын өвчинтэй тэмцэх, сэргийлэх

болон үржлийн ажлын талаар жил бүр авах арга хэмжээг төлөвлөх;

төсөл боловсруулах;захиалга хэрэгжүүлэх; анхан шатны мэдээ тайлан, акт

баримтыг зааврын дагуу үнэн зөв хөтлөх;

мал эмнэлэг,үржлийн ажил, үйлчилгээний нэгжийн стандарт, технологийг мөрдөж ажиллах;

мал, түүний үржлийн чанар, ашиг шим, эрүүл мэнд болон малын гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнд үзлэг, шинжилгээ хийж гарал үүсэл, чанарыг тодорхойлж гэрчилгээ олгох;

малын өвчний оношийг  зохих журмын дагуу тогтоох;

малын удмын сан, эрүүл мэндийн холбогдолтой мэдээ, судалгаа гаргаж хэрэглэгчдийг мэдээллээр хангах, сургалт явуулах;

мал бүхий иргэн, хуулийн этгээдэд мэргэжил, арга зүйн туслалцаа үзүүлэх,  шинжлэх ухаан, технологийн ололт нэвтрүүлэх;

малын эм, биобэлдмэл, омгийн хадгалалт, хамгаалалт, тээвэрлэлтийн нөхцөл, шаардлагыг хангуулах;

 малын үзэсгэлэн худалдаа зохион байгуулах, үржлийн мал бойжуулах, борлуулах үйлчилгээ эрхлэх.

Мал эмнэлэг, үржлийн асуудал эрхэлсэн төрийн захиргааны байгууллага өмнөх слайдад харуулснаас гадна дараахь эрх, үүрэгтэй байна:аймаг, нийслэлийн мал эмнэлэг, үржлийн албыг

мэргэжил, арга зүйн удирдлагаар хангах;мал эмнэлэг, ариун цэвэр, эрүүл ахуй болон

лаборатори, малын үржлийн ажил, маллагаа, тэжээллэг, эм, биобэлдмэлийн үйлдвэрлэлийн технологи, чанарын хяналт болон бусад үйл ажиллагаанд тавих шаардлагыг тодорхойлсон

дүрэм, журам, норм, нормативын төсөл боловсруулж төрийн захиргааны төв байгууллагаар хянуулан хөдөө аж ахуйн асуудал эрхэлсэн Засгийн газрын гишүүнээр батлуулах;

малын генийн болон ийлдсийн сан, малын удмын сан, эрүүл мэндийг хамгаалахтай холбогдол бүхий мэдээллийн тогтолцоо бий болгож ажиллуулах;

малын өвчинтэй тэмцэх, сэргийлэх болон үржлийн ажлын талаар жил бүр авах арга хэмжээний эдийн засгийн тооцоо, эрсдэлийн үнэлгээ хийх;

төрийн захиргааны төв байгууллагын эрх олгосноор гадаад орны мэргэжлийн алба, байгууллагатай мал эмнэлэг, үржлийн ажил, үйлчилгээний чиглэлээр хамтран ажиллах гэрээ, хэлцэл хийх.

Аймаг, нийслэлийн мал эмнэлэг, үржлийн алба, Цөм сүргийн үржлийн төв нийтлэг үүргээс гадна дараахь эрх, үүрэгтэй: орон нутгийн үйлчилгээний нэгжийг мэргэжил, арга зүйн

удирдлагаар хангах;мал эмнэлэг, үржлийн ажил, үйлчилгээний

талаар аймаг, нийслэлийн Засаг даргатай гэрээ байгуулж ажиллах;

гадаад, дотоодын хэрэгцээнд бэлтгэгдсэн мал, тэдгээрийн гаралтай түүхий эд, бүтээгдэхүүнд мал эмнэлэг, ариун цэврийн магадлан шинжилгээ хийж баталгаажуулах; 

орон нутгийнхаа малд сайжруулагчаар ашиглах үүлдэр, омгийн цөм сүргийг бүрдүүлэх, удмын санг хамгаалах;

цөм сүргийн удам гарваль, ашиг шимийн мэдээллийн сан бий болгох, үржлийн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэх, холбогдох хууль тогтоомжийн дагуу шаардагдах багаж хэрэгслээр орон нутгийн үйлчилгээний нэгжийг хангах. 

Орон нутгийн үйлчилгээний нэгж нь дээрх нийтлэг үүргээс гадна дараахь эрх, үүрэгтэй:

орон нутагтаа мал эмнэлэг, үржлийн ажил, үйлчилгээг тогтмол эрхлэх;

мал эмнэлэг, үржлийн ажил, үйлчилгээний талаар сум, дүүргийн Засаг дарга, үйлчлүүлэгч иргэн, хуулийн этгээдтэй гэрээ байгуулж ажиллах;

малын өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх шинжилгээ, тарилга, туулгалт, угаалга, боловсруулалт, ариутгал, халдваргүйжүүлэлтийг зохих журмын дагуу хэрэгжүүлэх;

нийт мал сүрэгт үзлэг хийж цөм сүрэг, гойд ашиг шимт мал сонгон шалгаруулах, малын чанар сайжруулах, удмын санг хамгаалах;

цөм сүрэг, хээлтүүлэгч, гойд ашиг шимт малыг бүртгэлд авч гэрчилгээ олгон баталгаажуулах, ашиг шимийн үндсэн үзүүлэлтүүдийг тодорхойлох;

өвчтэй малыг хяналтад авч тусгаарлах, эмчлэх, шаардлагатай бол хорио цээр тогтоох, нядлуулах, устгуулах үндэслэлээ сум, дүүргийн Засаг даргад уламжлах;

цөм сүргээс стандартын шаардлага хангасан үржлийн мал бойжуулах, үржүүлгийн бүтээгдэхүүнээр хэрэглэгчдэд үйлчлэх.

Малын удмын сан, эрүүл мэндийг хамгаалах үйл ажиллагааны улсын хяналт

          Малын удмын сан, эрүүл мэндийг хамгаалах үйл ажиллагааны улсын хяналтын байгууллагын тогтолцоо

Малын удмын сан, эрүүл мэндийг хамгаалах үйл ажиллагааны хяналтыг улсын хэмжээнд мэргэжлийн хяналтын төв байгууллага, орон нутагт мэргэжлийн хяналтын алба хэрэгжүүлнэ.

Орон нутгийн хяналтын алба нь аймаг, нийслэлийн мэргэжлийн хяналтын албад, сум, дүүрэгт ажиллах мал эмнэлэг болон үржлийн хяналтын улсын байцаагчдаас бүрдэнэ.

Хилийн боомт, гүний хяналтын салбар зэрэг шаардлагатай газар хяналтын тусгай алба ажиллана. Энэхүү тусгай алба нь Хяналтын төв албанд шууд харъяалагдана.

            Улсын хяналт, түүний зохион байгуулалт Улсын хяналт нь малын удмын сан, эрүүл мэндийг хамгаалах

талаар гарсан хууль тогтоомж, түүнд нийцүүлэн гаргасан эрх бүхий байгууллагын шийдвэрийн биелэлт, мал эмнэлэг, үржлийн ажил, үйлчилгээний технологийн мөрдөлтийг хянан шалгаж, хангуулахад чиглэгдэнэ.

Малын удмын сан, эрүүл мэндийг хамгаалах улсын хяналтыг бүх шатны мэргэжлийн хяналтын байгууллага зохион байгуулна.

Улсын хяналтыг улсын хэмжээнд улсын ахлах байцаагч, улсын байцаагч; аймаг, нийслэлд улсын ахлах байцаагч, улсын байцаагч; сум, дүүрэгт болон хилийн боомт, гүний хяналтын салбар зэрэг газарт улсын байцаагч  тус тус хэрэгжүүлнэ.

Улсын байцаагч нь дээд боловсролтой, малын эмч буюу мал зүйч мэргэжилтэй байна.

Хэрэгжүүлж буй үйл ажиллагааны тухайд:Бодлого зохицуулалт, хэрэгжүүлэлтХяналт шалгалт, хорио цээрийн арга

хэмжээМалын өвчний оношлогоо, шинжилгээ,

эмчилгээ, урьдчилан сэргийлэлт, Бүтээгдэхүүний ариун цэвэр, аюулгүй

байдлыг хангах, баталгаажуулах гэсэн гол 4 чиглэлтэй байна.

Өнөөдөр Монгол Улсын мал эмнэлгийн алба бүтэц, зохион байгуулалт, үйл ажиллагаагаа Олон улсын стандарт, шаардлагад нийцүүлэн өөрчлөн шинэчлэх шилжилтийн шатандаа явж байна.

МАЛ, АМЬТНЫ ЭРҮҮЛ МЭНДИЙГ ХАМГААЛАХ ШИНЭ ТОГТОЛЦОО: Хүнс, хөдөө аж ахуйн асуудал эрхэлсэн Төрийн

захиргааны төв байгууллага Мал, амьтны эрүүл мэндийн асуудал эрхэлсэн төрийн

захиргааны байгууллага; Аймаг, нийслэлд мал эмнэлгийн байгууллага, сум,

дүүргийн тасагт тархвар зүйч, мал эмнэлгийн хяналтын улсын байцаагч;

мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгж; мал эмнэлгийн сургалт, эрдэм шинжилгээ, үйлдвэрлэл,

худалдааны үйл ажиллагаа эрхэлдэг төрийн болон төрийн бус байгууллага, хувийн хэвшлийн байгууллага;

Мал эмнэлгийн лаборатори; Орон тооны бус мэргэжлийн зөвлөл;

Мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгж гэж мэргэжлийн үйлчилгээ үзүүлэх итгэмжлэлтэй малын эмчтэй, стандартын шаардлага хангасан байр, тоног төхөөрөмж бүхий, энэ хуульд заасны дагуу мал эмнэлгийн үйлчилгээ эрхэлж байгаа хуулийн этгээдийг хэлнэ. Мал эмнэлгийн үйлчилгээний хамрах хүрээг дараахь байдлаар

тогтоохоор төсөлд заасан: ◦ ерөнхий мэргэжлийн тусламж, үйлчилгээний;◦ төрөлжсөн мэргэжлийн тусламж үйлчилгээний;◦ тусгай мэргэшлийн тусламж, үйлчилгээний.

мал, амьтны бүх төрлийн өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, оношлох, эмчлэх, халдварт өвчинтэй тэмцэх, мал, амьтны гаралтай түүхий эдийн аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр үйлчилгээ эрхлэх бол ерөнхий мэргэжлийн тусламж, үйлчилгээний;

мал, амьтны тодорхой төрлийн өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, оношлох, эмчлэх, халдварт өвчинтэй тэмцэх, тухайн төрлийн мал, амьтны гаралтай түүхий эдийн аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр үйлчилгээ эрхлэх бол төрөлжсөн мэргэжлийн тусламж, үйлчилгээний;

мал эмнэлгийн мэргэшлийн тав хүртэл чиглэлээр дагнан явуулын болон суурин үйлчилгээ үзүүлэх бол тусгай мэргэшлийн тусламж үйлчилгээний.

Итгэмжлэлтэй малын эмч, эсхүл итгэмжлэл бүхий малын эмчтэй гэрээ байгуулсан хуулийн этгээд мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгж байгуулж, харьяалах аймаг, нийслэлийн мал эмнэлгийн байгууллагад бүртгүүлснээр мэргэжлийн үйлчилгээ эрхлэх эрхтэй болно.

Аймаг, нийслэлийн мал эмнэлгийн байгууллага нь шинээр байгуулах болон өөрчлөн байгуулж байгаа мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгжийг бүртгэхдээ дараахь шаардлагыг хангасан эсэхийг магадлана:

итгэмжлэлтэй малын эмч нь хөдөө орон нутагт үйлчилгээ эрхлэх бол тухайн сумандаа, дүүргийн нутаг дэвсгэрт үйлчилгээ эрхлэх бол нийслэлийн байнгын оршин суугч байх

хүсэлт гаргагч этгээд мал эмнэлгийн үйлчилгээ үзүүлэх хүрээ, үйлчилгээний нэр төрөл, зорилго чиглэлээ тодорхойлсон бизнес төлөвлөгөөтэй байх;

сум, дүүргийн Засаг даргын тодорхойлолттой байх; харьяалах сум, дүүргийн тархвар зүйч тухайн мал

эмнэлгийн үйлчилгээний нэгж нь дээр дурдсан холбогдох шаардлагыг хангасан тухай дүгнэлт гаргасан байх.

Мал, амьтны эзэн, малчин, амьтан маллагч тухайн нутаг дэвсгэрт байнга болон түр хугацаагаар үйлчилгээ үзүүлж байгаа мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгжийг өөрөө сонгон үйлчлүүлэх эрхтэй байхаар хуулийн төсөлд тусгасан.

Сум, дүүргийн Засаг дарга тухайн нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байгаа мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгжтэй гэрээ байгуулж, төсвийн санхүүжилтээр гүйцэтгэх мал эмнэлгийн үйлчилгээг хэрэгжүүлнэ.

Мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгж дараахь нийтлэг үүрэг хүлээнэ: мал, амьтны өмчлөгч, хариуцагч сум, дүүргийн Засаг

даргатай гурвалсан гэрээ байгуулж ажиллах, биелэлтийг хангах;

мэргэжлийн үйлчилгээ үзүүлэхдээ холбогдох стандарт, техникийн зохицуулалт, журам, зааврыг дагаж мөрдөх;

мэргэжлийн ёс зүйн хэм хэмжээг мөрдөж ажиллах;

мал эмнэлгийн үйлчилгээний тайлан, мэдээг хууль, тогтоомжид заасан хугацаанд гаргаж, сум, дүүргийн тархвар зүйчид хүргүүлэх.

Дараахь тохиолдолд аймаг, нийслэлийн мал эмнэлгийн байгууллага мал эмнэлгийн үйлчилгээний нэгжийг бүртгэлээс хасч үйл ажиллагааг түдгэлзүүлж албан бичгээр мэдэгдэнэ;

энэ хуулийн 8.5-д заасан шаардлагыг бүрэн хангахгүй болсон;

мал эмнэлгийн үйлчилгээ үзүүлэхдээ энэ хуульд заасан гэрээний биелэлттэй холбоотой зөрчлийг гурваас дээш удаа давтан гаргасныг улсын байцаагч тогтоосон;

мал эмнэлгийн үйлчилгээ эрхлэхгүйгээр хоёроос дээш жил завсарласан.

Мал, амьтны өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх, оношлох, эмчлэх, халдварт өвчинтэй тэмцэх, мал, амьтны гаралтай түүхий эдийн аюулгүй байдлыг хангах чиглэлээр хэрэгжүүлж байгаа үйл ажиллагаанд оролцож, малын эмчээс өгсөн удирдамж, зааврын дагуу ажил үүрэг гүйцэтгэж байгаа мэргэжлийн үнэмлэхтэй ажилтныг мал эмнэлгийн техникийн ажилтан гэнэ.

Мал эмнэлгийн техникийн ажилтан бие даасан үйл ажиллагаа явуулах эрхгүй.

Мал эмнэлгийн үйлчилгээний чанар, стандарт, шаардлага, малын эмчийн мэргэжлийн ёс зүйн хэм хэмжээг дагаж мөрдүүлэх чиг үүрэгтэй нийгэмд үйлчилдэг Малын эмч нарын танхим /төрийн бус байгууллага/ ажиллана.

Мал, амьтны эрүүл мэндийг хамгаалах үйл ажиллагаанд оролцож байгаа малын эмч бүр танхимын гишүүн байна.

  Малын эмч нар сайн дураараа нэгдэж мэргэжлийн

холбоо байгуулж болох бөгөөд мэргэжлийн холбоод танхимын үйл ажиллагаанд хорооны эрх эдэлж, үүрэг хүлээх байдлаар оролцож болно.

Танхим дараахь чиг үүргийг хэрэгжүүлнэ: малын эмч болон мал эмнэлгийн техникийн ажилтны мэргэжил

олгох төгсөлтийн дараахь мэргэшүүлэх сургалтын хөтөлбөрт тавигдах шаардлагыг тогтоох, сургалтын хөтөлбөрийг магадлан итгэмжлэх болон төгсөлтийн шалгалтын үйл ажиллагаанд оролцох;

малын эмч нарын мэргэжлийн үйл ажиллагаа эрхлэх итгэмжлэл олгох, түдгэлзүүлэх, хүчингүй болгох;

малын эмч болон мал эмнэлгийн техникийн ажилтны мэргэшил, ур чадварын шалгуурыг тогтоох;

мал эмнэлгийн мэргэжлийн үйлчилгээний стандартыг боловсруулахад оролцох;

малын эмчийн мэргэшүүлэх сургалтын хэрэгцээг тодорхойлох, сургалтыг холбогдох байгууллагатай хамтран зохион байгуулах;

малын эмч, мал эмнэлгийн техникийн ажилтны мэргэжлийн ёс зүйн дүрмийг баталж хэрэгжилтийг хангуулах;

малын эмчийн мэргэжлийн үйлчилгээтэй холбоотой гомдлыг хянан үзэж дүгнэлт гаргах.

Ашигласан мэдээллийн эх сурвалж Засгийн газрын тухай хууль Монгол Улсын Засгийн газрын бүтцийн тухай 2016 оны 7

дугаар сарын 21-ний өдрийн хууль Малын удмын сан, эрүүл мэндийг хамгаалах тухай хууль Төрийн захиргааны байгууллагын  тогтолцоо, бүтцийн

ерөнхий бүдүүвчийг шинэчлэн батлах тухай УИХ-ын 2016 оны 7 дугаар сарын 21-ний өдрийн 12 дугаар тогтоол

Хүнс, хөдөө аж ахуй, хөнгөн үйлдвэрийн сайдын 2009 оны 01 дүгээр сарын 06-ны өдрийн 01 дүгээр тушаалын 1 дүгээр хавсралт

Дэлхийн амьтны эрүүл мэндийн байгууллагын Хуурай газрын амьтны эрүүл мэндийн код

Малын эрүүл мэндийн тухай хуулийн төсөл-УИХ-д анхны хэлэлцүүлэг хийгдсэн эх