ÌÎÍÃÎË ÕÝËÍÈÉ ÝÕÈÉÍ ÍÀÉÐÓÓËÃÛÍ ÒªÐ˯¯Ä

Íàéðóóëãûí

òºðºë

Àëáàí áè÷ãèéí

íàéðóóëãà

Óðàí çîõèîëûí

íàéðóóëãà

Ýðäýì

øèíæèëãýýíèé

íàéðóóëãà

Ñîíèí íèéòëýëèéí

íàéðóóëãà

ÀËÁÀÍ ÁÈ×ÃÈÉÍ ÍÀÉÐÓÓËÃÛÍ ÒÓÕÀÉ

ßìàð÷ íàéðóóëãà òîâ÷ òîäîðõîé îíîâ÷òîé îéëãîìæòîé ºã¿¿ëæ áàéãàà ç¿éë

íü èòãýë ¿íýìøèëòýé óòãà òºãºëäºð áàéõ øààðäëàãàòàé. ¯¿íòýé óÿëäàæ

íàéðóóëãûí áèå äààñàí òºðë¿¿ä ãàð÷ èðäýã. Àëáàí õàðèëöààíû ¿¿ðãèéã

ã¿éöýòãýæ áè÷ãèéí íàéðóóëãûí òºðºëä áàãòäàã áàðèìò áè÷ãèéí õýë íàéðóóëãûã

àëáàí áè÷ãèéí íàéðóóëãà ãýíý. Áèå äààñàí ¿¿ðýãòýé áóñàä íàéðóóëãûí òºð뺺ñ

ÿëãàðàõ îíöëîãòîé, òîãòñîí õýì õýìæýýíèé äàãóó ¿éëäýãääýã ó÷ðààñ íàéðóóëãûí

áèå äààñàí òºðºë áîëãîí àâ÷ ¿çäýã. Îäîîãîîñ 13- 14ð çóóíû ¿åä õºòºëæ áàéñàí áàðèìò

áè÷ã¿¿ä áàéäàã áºãººä ýäãýýðò ìºð òýòãýõ ¸ñûã áàðèìòëàõ, ìºð õîîðîíäûí çàéã

òààðóóëàõ, îí öàãèéã òýìäýãëýõ, òàìãà òýìäýã äàðàõ, çýðýã íü òîãòñîí ñòàíäàðò

çàãâàðòàé òºðèéí àëáàí ¸ñíû õýëýýð ¿éëäýãääýã.

äààëãàâàð çàãâàð áóöàõ

Òºðºë

Òîãòîîë, òóøààë, àëáàí òîîò,

àëáàí äààëãàâàð, çàõèðàìæ

óäèðäàìæ, òºëºâëºãºº òàéëàí,

àêò, ãýðýý, õóóëü, ä¿ðýì

çààâàð, ºðãºäºë

Îíöëîã

• Òîãòñîí ñòàíäàðò çàãâàðòàé

• Þìñ ¿çýãäëòéã áîäèòîéãîîð

èëýðõèéëäýã.

•Õýëíèé õýì õýìæýýã õýìæýýã

áàðèìòàëäàã.

•¯ãèéí ñàíãèéí èäýâõèòýé ¿ãèéã

õýðýãëýäýã.

• Íýã ¿ãèéã äàõèí äàâòàí õýðýãëýæ

áîëäîã.

•Óðàí ÿðóó, ãî¸æ èìñýí ¿ã

õýëëýãýýñ çàéëñõèéäýã

2,5ÑÌ ÇÀÉ ÀÂ

3ÑÌ ÇÀÉ ÀÂ

2,4 ÑÌ ÇÀÉ ÀÂ

2,5ÑÌ ÇÀÉ ÀÂ

ªðãºäëèéí öààñíû õýìæýý

À - 4

Îð÷èí öàãèéí ìîíãîë õýëýíä ºðãºäëèéã áè÷èõäýý

1. Õ¿ëýýí àâàã÷ áàéãóóëëàãà, õ¿íèé íýð á¿õèé ºðãºäëèéí òîëãîé

2. ªðãºäºë áè÷èõ áîëñîí ó÷èð øàëòãààí áóþó àãóóëãà

3. ßâóóëàã÷èéí õàÿã, àëáàí òóøààë, ãàðûí ¿ñýã

4. Îí, ñàð, ºäºð ãýñýí áàéäàëòàé áàéíà.

ªðãºäëèéí óòãà àãóóëãà íü ÿíç á¿ð áàéíà. Àãóóëãààñàà õàìààðàí

õýìæýý íü ÿìàð ÷ áàéæ áîëíî.

ªðãºäºë íü: 1. Áàðèìò íü ¿íýí

2. Äýñ äàðàà ñàéòàé, òîãòñîí ñòàíäàðò çàãâàðòàé

3. Íóðøóó áèø

4. Îéëãîìæòîé

5. Þó õ¿ññýí íü òîäîðõîé – áàéõ ¸ñòîé

áóöàõ

ÄÝÝÐÕ ÇÀÃÂÀÐÛÍ ÄÀÃÓÓ ÀËÁÀÍ

ÁÀÉÃÓÓËËÀÃÀÄ ÕÀÍÄÑÀÍ

ÓÒÃÀÒÀÉ ªÐÃªÄªË ÁÈ×.

áóöàõ

ÓÐÀÍ ÇÎÕÈÎËÛÍ ÍÀÉÐÓÓËÃÛÍ ÒÓÕÀÉ

Óðàí çîõèîëûí íàéðóóëãà íü õýëíèé ä¿ðñëýõ

áîëîí õýðýãë¿¿ðèéã ºðãºí àøèãëàäàã.Óðàí ä¿ðèéã

á¿òýýäýã, ¿ãñèéí ñàíãèéí á¿õèéë áàÿëàã íººöèéã

àøèãëàæ áîëäãîîðîî áóñàä íàéðóóëãààñ ÿëãàðäàã.Óðàí

çîõèîëûí õýë íü ººðòºº àìàí áà áè÷ãèéí õèéãýýä ò¿¿íèé

íàéðóóëãûí äýã ìàÿãóóäûã ÷ºëººòýé àøèãëàí, òóõàéí

õýëíèéõýý ¿íäñýí ¿ãèéí ñàí áà ò¿¿íèé á¿ðýëäýõ¿¿íä

áàéäàã ýòãýýä, á¿ä¿¿ëýã, ìýðãýæëèéí, íóòãèéí

àÿëãóóíû, õàð ÿðèàíû õýëíèé çýðýã òóñãàé ¿ãñèéí

ñàíã ÷ çîõèñòîé õýðýãëýõ ºðãºí áîëîìæèéã àãóóëäàã.

áóöàõ

Àäèëòãàë ç¿éðëýë

Ãàëóóí õ¿ç¿¿ ãàíñàà ãàðãààä

Ãàøóóí õºõ ä¿íñýý íýðýýä

Áàðóóí òàøààíààñàà

Òîðìîí ÷èíýý òîâðóóòàéõàí

¯õýð õàð õýòýâ÷ýý ãàðãààä

Ãóíàí ¿õðèéí ÷èíýý öàõèóð äýýð

Ãóíàí õîíèíû ÷èíýý óóë òàâèàä

ßàðàëã¿é íýã öàõèàä .......

òàéëáàðáóöàõ

ÀÄÈËÒÃÀÕÓÓÍ ÀÄÈËÒÃÀÃÄÀÕÓÓÍ

Àäèëòãàë

÷èíýý

Àäèëòãàë

Õýòð¿¿ëýë

Ãàëóóí õ¿ç¿¿Ãàíñ /

ìàõèð òîì/

Òîðìîí òýìýýíèé

÷èíýý

Òîâðóó

/ òîì/

¯õýð õàð Õýòýâ÷ / òîì/

áóöàõäààëãàâàð

Êëèïèéã ¿çýýä “Õ¿íèé ìºñ” –

ñýäâýýð ýõ çîõèîí áàéìæ ñàíàà

õýðõýí èëýð÷ áàéãààã òàéëáàðëà

Ýðäýì øèíæèëãýýíèé íàéðóóëãûí òóõàé

Øèíæëýõ óõààíû ñàëáàðò ¿éë÷èëæ õ¿íèé

ìýäëýãèéã äàìæóóëàõ ãîë ¿¿ðýã á¿õèé

íàéðóóëãûí òºðëèéã ýðäýì øèíæèëãýýíèé

íàéðóóëãà ãýíý. Íàéðóóëãûí ýíý òºðºëä øèíæëýõ

óõààíû îëîí ñàëáàðààñ ãàð÷ áàéãàà ºã¿¿ëýë,

èëòãýë, ø¿¿ìæ, òýìäýãëýë, ìýäýýëýë, ãàðûí

àâëàãà, øèíæëýõ óõààíû íýã ñýäýâò ëåêö, ÿðèàíû

ñýäýâ,ñóðãàëò çààõ àðãûí çºâëºìæ, ñóðàõ áè÷èã

õè÷ýýëèéí õºòºëáºð íýã ñýäýâò çîõèîë òîëü áè÷èã

çýðýã îðíî.

ÝÐÄÝÌ ØÈÍÆÈËÃÝÝÍÈÉ ÍÀÉÐÓÓËÃÛÍ ÎÍÖËÎÃ

1. Àñóóäàë äýâø¿¿ëñýí.

2. Áàòàëæ íîòîëñîí.

3. Òóõàéí øèíæëýõ óõààíû íýð òîìú¸îã çºâ àøèãëàñàí.

4. Á¿òýýë÷ øèíý ìýäëýã òýëýõ¿éö.

5. ¯ãèéã òîãòìîë óòãààð õýðýãëýäýã.

6. Òîî á¿ðòãýë èõòýé.

7. Íýð òîìú¸î èõòýé çýðýã îíöëîãîòîé.

ÑÎÍÈÍ ÍÈÉÒËÝËÈÉÍ ÍÀÉÐÓÓËÃÛÍ ÒÓÕÀÉ

Óíøèã÷ îëîíä ìýäýýëýõ ñóðòàë÷ëàõ çîðèëãîîð

ãîëäóó ñîíèí ñýòã¿¿ëä íèéòëýãäñýí áîëîí ðàäèî,

çóðàãòààð íýâòð¿¿ëñýí ç¿éëèéí íàéðóóëãûã

íèéòëýëèéí íàéðóóëãà ãýíý. Íèéòëýëèéí íàéðóóëãûí

òºðºëä ñîíèí, ñýòã¿¿ë, íèéãýì óëñ òºðèéí ñýòã¿¿ë,

ñóðòàë íýâòð¿¿ëýã, ðàäèî òåëåâèçèéí íýâð¿¿ëã¿¿ä,

áàðèìòàò êèíîíû òàéëáàð, õóðàë öóãëààíû òýìäýãëýë

ýëäýâ àðãà õýìæýýíèé ¿ãí¿¿ä çýðýã îðíî.

Ñîíèí íèéòëýëèéí íàéðóóëãûí îíöëîã íü:

1. Áàòàëãàà íîòîëãîîòîé

2. Øèíý ñýðãýã ìýäýýëëèéã äàìæóóëäàã

3. Øèíý ¿ã õýëëýã íýð òîìú¸îã äàìæóóëäàã

4. Àãóóëãà ñýäýâ, ãàð÷èã çýðýã íü ÿâ öàâ òîõèðñîí

5. Òîâ÷èëæ áè÷õýýñ ñýðãèéëäýã

6. Óðàí ÿðóó áè÷ëýãòýé

7. Àëü ÷ íàéðóóëãèéí òºð뺺ñ àøèãëàäàã

Àëáàí áè÷ãèéí íàéðóóëãûí æèøýý

Ñîíèí íèéòëýëèéí íàéðóóëãûí æèøýý

Óðàí çîõèîëûí íàéðóóëãûí æèøýý

Ýðäýì øèíæèëãýýíèé íàéðóóëãûí æèøýý

×èíãèñ õààíû ìýíäýëñíèé 830 æèëèéí

îéã òýìäýãëýí ºíãºð¿¿ëýõ àæëûã

ýðõëýõ óëñûí êîìèññûí ñàíàëûã

¿íäýñëýæ, Ìîíãîë ò¿ìíèé ñî¸ëûí ÷óõàë

ºâ áîëñîí ìîðèí õóóðûã äýýäëýí

òºðèéí õàí õóóð á¿òýýæ, òºðèéí

ºð㺺íä çàëñóãàé. Ìîíãîë óëñûí åðºíõèéëºã÷èéí çàðëèã

áóöàõ

Ìîíãîë õýëíèé ãàäààä õîëáîõ ¿ãñ íü

ãîë òºëºâ íýðèéí áà ¿éëèéí òºëººíèé

¿ãñ, òýð÷ëýí çààõ ¿ãèéí ãàðàëòàé

áàéãàà áºãººä ýíãèéí áà íèéëìýë õî¸ð

ÿíç á¿òýöòýé áàéäàã íü

àæèãëàãäàâ.

/ ÎÖÌÕ –íèé ºã¿¿ëáýðç¿é, äýä äýâòýð, 2000 íîìîîñ/

áóöàõ

Áè ò¿¿íèé àë÷óóðûã ¿íýðòýæ ¿çâýë

íàð, øîðîî, ìàëûí ºòºã áóóöíû òàíèëõàí

¿íýðýýñ ãàäíà òèéì ãýæ õýëýõèéн

àðãàã¿é íýãýí õîâîð ñàéõàí ¿íýð áàéõ

íü Ëõàìûí ººðèéí óíàãàí ¿íýð áîëîâ óó

ãýëòýé./ Á.Äîãìèä “Àðãàã¿é àìðàã” -

ºã¿¿ëлýãýýñ/

áóöàõ

Äýëõèéí óëñ ã¿ðí¿¿ä 21-ð çóóíû

áîëîâñðîëûí òºëºâ, õºãæëèéí ¿çýë

áàðèìòëàëàà òîäîðõîéëæ, òºðèéí

áîäëîãî, õºãæëèéí ¿çýë

áàðèìòëàëäàà ò¿¿íèéãýý ñóóëãàæ

áàéíà.

/ Ìîíãîë óëñ, 21-ð çóóí íîìîîñ/

áóöàõ

Àíõààðàë òàâüñàíä áàÿðëàëàà