ราก (Root)

เจรญลงสดนตามแรงดงดดของโลก ค าจนสวนตางๆ ของพชใหทรงตวอยได

ดดและลาเลยงน า หนาทอนๆ เชน สะสมอาหาร ยดเกาะ การหายใจเปนตน

การศกษาโครงสรางของราก ม 2 ลกษณะ คอ ตามยาว และภาคตดขวาง

โครงสรางตามยาวของราก

หมวกราก (Root cap)

ประกอบดวยเซลลพาเรงคมา เรยงตวกนอยางหลวมๆ

ผลตเมอก ทาใหหมวกรากชมช น และออนตว สะดวกในการชอนไช

และปองกนอนตรายใหกบสวนทอยเหนอข นไป

โครงสรางตามยาวของราก

บรเวณเซลลกาลงแบงตว(Region of cell division)

อยถดจากหมวกรากข นไป เปนบรเวณของเน อเยอเจรญ

การแบงเซลลแบบไมโทซส เพอเพมจานวน

โครงสรางตามยาวของราก

บรเวณเซลลขยายตวตามยาว (Region of cell elongation)

อยถดจากบรเวณเซลลมการแบงตว เปนบรเวณทเซลลมการยดยาวข น

โครงสรางตามยาวของราก

บรเวณเซลลเปลยนแปลงไปทาหนาทเฉพาะ

ไดแก เซลลถาวรซงทมการเปลยนแปลงเพอทาหนาทตางๆ เชน ขนราก

โครงสรางของรากตามภาคตดขวาง

เอพเดอรมส (Epidermis)

โครงสรางของรากตามภาคตดขวาง

เอพเดอรมส (Epidermis)

คอรเทกซ (cortex)

เปนอาณาเขตระหวางช น epidermis และ stele ช นในสดของ เรยก endodermis ในรากพชใบเล ยงเดยวจะเหนชดเจนกวา

คอรเทกซ (cortex)

คอรเทกซ (cortex)

สตล (stele)

เปนบรเวณทอยถดจากช น endodermisเขาไป

stele ในรากใบเล ยงคจะแคบกวาใบเล ยงเดยว

สวนประกอบของสตล

3.1 เพอรไซเคล (pericycle)

เปนเซลลขนาดเลก 1-2 แถว พบเฉพาะในราก เปนแหลงกาเนดของรากแขนง

สตล (stele)

3.1 เพอรไซเคล (pericycle)

3.2 เน อเยอลาเลยง (vascular bundle)

พชใบเล ยงค xylem อยตรงใจกลางเรยงเปนแฉก ไมเกน 6 แฉก

ม phloem อยระหวางแฉกของ Xylem

สตล (stele)

3.2 เนอเยอล ำเลยง (vascular bundle)

3.2 เน อเยอลาเลยง (vascular bundle)

รากของพชใบเล ยงเดยวมกมจานวนแฉกมากกวาใบล ยงค

สตล (stele)

3.2 เน อเยอลาเลยง (vascular bundle)

รากของพชใบเล ยงเดยวมกมจานวนแฉกมากกวาใบล ยงค

3.3 พธ (pith)

เปนบรเวณตรงกลางรากหรอไสในของรากเหนไดชดเจนในรากพชใบเล ยงเดยว

สวนรากพชใบเล ยงคตรงกลางมกเปน xylem

โครงสรางภายในของราก

2) มดทอล าเลยง (Vascular Bundle )

โครงสรางภายในของราก

2) มดทอล าเลยง (Vascular Bundle )

โครงสรำงของรำกพชใบเลยงคตำมภำคตดขวำง

โครงสรำงของรำกตำมภำคตดขวำง Epidermis

Cortex

Endodermis

Pericycle

Xylem

Phloem

การเจรญเตบโตข นท 2 (Secondary Growth)ของราก

พบในรากพชใบเล ยงค เกดทบรเวณ วาสควลาร แคมเบยม ของราก

สรางเพอใหรากเพมขนาดข น มกเกดทสวนทอยถดจากบรเวณ ขนราก ข นไป

กำรเจรญเตบโตขนท 2 (Secondary Growth)

รากแกว (Primary root )

ทาหนาท เปนหลกรบสวนอนๆใหทรงตวอยได มขนาดใหญกวารากอนๆ

รากชนดน พบในพชใบเล ยงคทงอกออกจากเมลดโดยปกต

หนาทและชนดของราก

ชนดของรากเมอแยกตามก าเนด จ าแนกออกเปน 3 ชนดคอ

Primary root หรอ รากแกว

รากแขนง (secondary root)

เปนรากทมกาเนดและเจรญเตบโตออกมาจากรากแกว

มกาเนดมาจากเน อเยอ pericycle ในรากเดม

หนาทและชนดของราก

ชนดของรากเมอแยกตามก าเนด จ าแนกออกเปน 3 ชนดคอ

secondary root หรอ รากแขนง

3.1 รากฝอย ( fibrous root )

เปนรากเสนเลกๆมากมายขนาดสมาเสมอ งอกแทนรากแกวทฝอไป

พบในพชใบเล ยงเดยวเปนสวนใหญ เชน ขาว ขาวโพด หญา

3.1 รากฝอย ( fibrous root )

3.2 รากค าจน ( prop root )

เปนรากทแตกออกจากขอของลาตนทอยเหนอดนเลกนอย ชวยพยงและค าจนลาตน

ไดแก ลาเจยก ขาวโพด โกงกาง และไทรยอย เปนตน

3.2 รากค าจน ( prop root )

3.2 รากค าจน ( prop root )

3.3 รากหายใจ ( respiratory root)

เปนรากทชปลายรากข นมาเหนอพ นดนหรอผวน า เพอชวยในการหายใจ

ไดแก ลาพ แสม โกงกาง แพงพวยน า และผกกระเฉด

3.3 รากหายใจ ( respiratory root)

3.3 รากหายใจ ( respiratory root)

3.4 รากสะสมอาหาร ( storage root )

ทาหนาทสะสมอาหาร

เชน กระชาย มนเทศ มนแกว มนสาปะหลง หวผกกาด แครอท

3.4 รากสะสมอาหาร ( storage root )

3.4 รากสะสมอาหาร ( storage root )

3.4 รากสะสมอาหาร ( storage root )

ลาตน (Stem)

เปนโครงสรางของพชทเจรญถดข นมาจากราก ทาหนาทชกง ใบ ดอก ผล

และทาหนาทลาเลยงอาหาร ธาตอาหาร และน า

เน อเยอเจรญปลายยอด

เปนบรเวณปลายสดของลาตน เซลลบรเวณน จะแบงตวอยตลอดเวลา

และทาหนาทลาเลยงอาหาร ธาตอาหาร และน า

เน อเยอเจรญปลายยอด

ใบเรมเกด (leaf primordium)

อยตรงดานขางของปลายยอดสวนทเปนขอบของความโคง

ตอไปจะพฒนาเปนใบออน

ใบออน (young leaf)

เปนใบทยงเจรญเตบโตไมเตมท เซลลของใบยงมการแบงเซลล และเจรญเตบโต

บรเวณใบออน จะมตาตามซอกเรมเกด ซงจะกลายเปนกง

ลาตนออน (young stem)

อยถดจากตาแหนงใบเรมเกดลงมา เปนลาตนระยะทยงเจรญไมเตมท

ยงแบงเซลลเพอเพมจานวน และขยายขนาดตอไปไดอก

เอพเดอรมส ( Epidermis )

อยช นนอกสด อาจเปลยนแปลงไปเปนขน หนามหรอเซลลคม

เอพเดอรมส ( Epidermis )

อยช นนอกสด อาจเปลยนแปลงไปเปนขน หนามหรอเซลลคม

เอพเดอรมส ( Epidermis )

อยช นนอกสด อาจเปลยนแปลงไปเปนขน หนามหรอเซลลคม

โครงสรำงภำคตดขวำงของล ำตน

คอรเทกซ ( Cortex )

มอาณาเขตแคบกวาในราก มไมกช น เปนพวกพาเรงคงมา และคอลเลงคมา เหนไมคอยชดเจน (โดยเฉพาะใบเล ยงเดยว)

โครงสรำงภำคตดขวำงของล ำตน

โครงสรำงภำคตดขวำงของล ำตน

สตล ( Stele )

มอาณาเขตกวางกวาในราก แบงออกจากช นของคอรเทกซไดไมชดเจนนก

สวนประกอบของสตล ( Stele )

1) กลมทอลาเลยง (Vascular Bundle)

อยเปนกลมๆ ดานในเปนไซเลม ดานนอกเปนโฟลเอม

ในใบเล ยงคจะเรยงตวในแนวรศมเดยวกน สวนใบเล ยงเดยวจะกระจายตว

สวนประกอบของสตล ( Stele )

โครงสรำงภำคตดขวำงของล ำตน

2) วาสควลารเรย (Vascular Ray)

พบในใบเล ยงค เปนเซลลพาเรงคมาทอยระหวางกลมทอลาเลยง

เปนจดเชอมของพธ กบคอรเทกซ

3) พธ (Pith)

อยช นในสดทใจกลางของลาตน ในใบเล ยงเดยวจะมองไมเหนขอบเขตของพธ

ประกอบดวยเน อเยอพาเรงคมา ทาหนาทสะสมแปงหรอสารตางๆ

ชองพธ ( Pith Cavity )

พบในพชใบเล ยงเดยวบางชนดทเมอมอายมากข น

พบวาใจกลางของตนจะสลายกลายเปนชอง เชน ไผ และหญา

ชองพธ ( Pith Cavity )

การเจรญเตบโตข นท 2 (Secondary Growth)

พบในพชใบเล ยงค บรเวณ แคมเบยมทอลาเลยง (Vascular Cambium)

โดยเซลลทอยไกลจากแคมเบยมทอลาเลยง ถอเปนข นแรก (อายมากกวา)

กำรเจรญเตบโตขนท 2 (Secondary Growth)

การเจรญเตบโตข นท 2 (Secondary Growth)

วงป (Annual ring)

ในรอบ 1 ป จะมการเจรญเตบโตข นท 2มากหรอนอย ตามปรมาณน าและอาหาร

น าและแรธาตมากไซเลมจะเจรญเรว วงกวาง สจาง

น าและแรธาตนอย ไซเลมจะเจรญชา วงแคบ สเขม

วงป (Annual ring)

วงป (Annual ring)

วงป (Annual ring)

องคประกอบของเน อไม แกนไม (Heart wood) คอXylem ทมอายมากสด จะอยในสด และจะไมทาหนาทลาเลยงน าอก

จะสเขมกวาและแขงแรงกวาบรเวณอนๆ

กระพ ไม (Sap Wood)

คอ Xylem ทยงลาเลยงน าอย อยถดจากแกนไม มกจะมสจางกวา

องคประกอบของเนอไม

เปลอกไม (Bark)

สวนทอยถดจาก Vascular Cambium ออกไปขางนอก

ในตนไมทมอายนอยเปลอกไมจะประกอบดวย Epidermis Cortex และ Pholem

ตนไมทมอายมากจะประกอบดวย Cork Cork Cambium และ Pholem ข นท 2

เปลอกไม (Bark)

เปลอกไม (Bark)

องคประกอบของเนอไม

ลาตนเหนอดน

1.1 ไมยนตน (Tree)

1.2 ตนไมพม (shrub)

1.3 ตนไมลมลก (herb)

1.4 ลาตนเหนอดนทเปลยนแปลงไปทาหนาทพเศษ

ชนดของล ำตน

ชนดของล ำตน

ตนไมพม (shrub)

ชนดของล ำตน

ตนไมลมลก (herb)

1.4 ลาตนเหนอดนทเปลยนแปลงไปทาหนาทพเศษ

1) ลาตนเล อย(creeping stem)

เปนลาตนททอดหรอเล อยขนานไปตามผวดนหรอน า ตามขอมกมรากงอก เชน ผกบง ผกตบชวา แตงโม ฟกทอง และสตอเบอร

ล ำตนเหนอดนทเปลยนแปลงไปท ำหนำทพเศษ

ครพพง สเตม (creeping stem)

2) ลาตนไต ( Climbing stem)

เปนลาตนทเล อยหรอไตข นทสงพชพวกน มกมลาตนออน

แบงออกเปนชนดตางๆตามลกษณะของการไตไดดงน

การพนเกลยว , มอเกาะ , รากไต , หนาม

2) ลาตนไต ( Climbing stem)

ก. การพนเกลยว (twining stem)

เชน ตนถว ตนบอระเพด และเถาวลยตางๆ

ล ำตนเหนอดนทเปลยนแปลงไปท ำหนำทพเศษ

2.1 ทวนนง สเตม (twining stem)

2) ลาตนไต ( Climbing stem)

ข. มอเกาะ (tendril stem)

เชน ตนองน บวบ น าเตา ฟกทอง แตงกวา

ล ำตนเหนอดนทเปลยนแปลงไปท ำหนำทพเศษ

2.2 มอเกำะ (tendril stem)

2) ลาตนไต ( Climbing stem)

ค.รากไต (Root climbing)

มรากทงอกออกมาตามขอ เพอไตข นทสง เชน พรกไทย พล และพลดาง

2.3 รท ไคลบบง (root climbing)

2) ลาตนไต ( Climbing stem)

ง. หนาม (stem spine)

เชน เฟองฟา มะนาว มะกรด ไผ และไมยราบ

2.4 หนำม (stem spine)

แงง หรอ ไรโซม (Rhizome)

มการสะสมอาหาร เชน ขม น ขง ขา

ทเบอะ (Tuber)

เปนลาตนใตดนทเตบโตมาจากปลายไรโซม แตจะอวบอวนกวา

เชน หวมนฝรง หวมนมอเสอ มนกลอย

ทเบอะ (Tuber)

หวกลบ หรอบลบ (Bulb)

บรเวณปลองทลาตนมใบเกลดทซอนกนหลายช นจนเหนเปนหว

อาหารสะสมอยในใบเกลด เชน หวหอม หวกระเทยม

บลบ (bulb)

บลบ (bulb)

บลบ (bulb)

คอรม (Corm)

มลกษณะลาตนคลายบลบแตจะมอาหารละสมอยในลาตน แทนใบเกลด

เชนเผอก, แหว

คอรม (Corm)

คอรม (Corm)