คู่มือการจัดทำแผนพัฒนาพื้นที่ระดับอำเภอและชุมชน หมู่บ้าน พร้อมแนวข้อสอบ

๑

หนวยท 1

บทน ำ

วำท ร.ต.อภชย ศรเมอง นำยศภสนส ภมไชยำ

๒

แผนกำรสอนประจ ำหนวย

หนวยท 1 บทน ำ ตอนท ๑.๑ ควำมเปนมำและสภำพปญหำในกำรจดท ำแผนพฒนำพนท ๑.๒ กำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร 1.3 สภำพขอเทจจรงทเกดขนกบแผนพฒนำพนทระดบตำงๆ ในระยะเวลำทผำนมำ 1.4 นโยบำยของรฐบำลปจจบนในกำรบรณกำรแผนพฒนำในระดบพนท แนวคด 1. รฐบำลแตละชดตงแตอดตจนถงปจจบนลวนใหควำมส ำคญตอกำรพฒนำพนท (Area Based)

โดยปรำกฏเปนนโยบำยทชดเจนมำต งแตสมย ฯพณฯ พลเอกเปรม ตณสลำนนท เปนนำยกรฐมนตร ซงเรยกกนวำเปนกำรพฒนำชนบทในระบบคณะกรรมกำรพฒนำชนบทแหงชำต (กชช.) โดยอำศยระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบท พ.ศ.2524 และไดมกำรปรบเปลยนกฎหมำยและรปแบบกำรพฒนำพนทเรอยมำจนกระทงในปจจบน

2. กำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำรเปนกำรปรบทงดำนขอบเขตเนอหำสำระของแผน ดำนกำรประสำนงบประมำณ ดำนรปแบบกำรวำงแผน ดำนวธกำรวำงแผนและดำนกำรจดองคกร กำรวำงแผน โดยพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ.๒๕๕๑ ก ำหนดใหมองคกรรบผดชอบในกำรจดท ำแผนพฒนำพนทออกเปน 3 ระดบคอ คณะกรรมกำรนโยบำยกำรบรหำรงำนจงหว ดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก .น.จ.) คณะกรรมกำรบรหำรงำนกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.ก.) และคณะกรรมกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.จ.)

3. ในระยะเวลำทผำนมำ แมวำจงหวดจะมแนวทำงกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร แตกำรด ำเนนงำนของสวนรำชกำรทมแผนงำน โครงกำร และกำรจดสรรงบประมำณในพนทจงหวด กลบไมไดเปนไปในทำงเดยวกนกบกำรพฒนำของจงหวดมำกนก จงท ำใหตองมกำรพฒนำ กำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำรมำโดยตลอด

4. รฐบำลปจจบน (พลเอกประยทธ จนทรโอชำ นำยกรฐมนตร) ไดใหควำมส ำคญกบกำรด ำเนนงำนของกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำรเปนอยำงมำก

วตถประสงค

1. เมอศกษำตอนท ๑.๑ ควำมเปนมำและสภำพปญหำในกำรจดท ำแผนพฒนำพนทจบแลว ผศกษำสำมำรถเขำใจควำมเปนมำและสภำพปญหำในกำรจดท ำแผนพฒนำพนทในระยะเวลำทผำนมำได

2. เมอศกษำตอนท ๑.๒ กำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำรจบแลว ผศกษำสำมำรถเขำใจกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำรได

3. เมอศกษำตอนท 1.3 สภำพขอเทจจรงทเกดขนกบแผนพฒนำพนทระดบตำงๆ ในระยะเวลำท ผำนมำจบแลว ผศกษำสำมำรถบรรยำยสภำพขอเทจจรงทเกดขนกบแผนพฒนำพนทระดบตำงๆ ในระยะเวลำทผำนมำได

๓

4. เมอศกษำตอนท 1.4 นโยบำยของรฐบำลปจจบนในกำรบรณกำรแผนพฒนำในระดบพนทจบแลว ผศกษำสำมำรถบอกถงนโยบำยของรฐบำลปจจบนในกำรบรณกำรแผนพฒนำในระดบพนทได

กจกรรมกำรเรยน 1. ท ำแบบประเมนตนเองกอนเรยนหนวยท ๑ 2. ศกษำเนอหำของหนวยท 1 3. ท ำแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท 1 สอกำรเรยน 1. เอกสำรกำรสอน 2. แบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน กำรประเมนผล 1. ประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน

เมออำนแผนกำรเรยนประจ ำหนวยแลว ขอใหท ำแบบประเมนผลตนเอง กอนเรยนหนวยท 1 แลวจงศกษำเอกสำรกำรเรยนตอไป

๔

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 1 ค ำแนะน ำ เพอประเมนควำมรเดมของผเรยน ขอใหอำนค ำถำมขำงลำงน และเลอกค ำตอบทถกตองทสด

เพยงค ำตอบเดยว โดยใชวธกำกบำท (X) ในตวเลอกททำนเลอก 1. รฐบำลใดทรเรมใหควำมส ำคญกบกำรพฒนำชนบท โดยมระเบยบเกยวกบกำรพฒนำชนบท

ก. จอมพลสฤษด ธนะรชต ข. จอมพลถนอม กตขจร ค. พลเอกเปรม ตณสลำนนท ง. พลเอกเกรยงศกด ชมะนนท

2. ขอใดหมำยถง กำรพฒนำชนบทตำมแบบคณะกรรมกำรพฒนำชนบทแหงชำต (กชช.) ไดถกตองมำกทสด ก. กำรด ำเนนกำรตำงๆ ในทกขนตอนของกำรพฒนำชนบททจะตองผำนองคกรด ำเนนกำรตงแตระดบชำต

คอ คณะกรรมกำรพฒนำชนบทแหงชำต (กชช.) คณะกรรมกำรพฒนำจงหวด (กพจ.) ระดบอ ำเภอไดแก คณะกรรมกำรพฒนำอ ำเภอ (กพอ.) หรอกงอ ำเภอ ระดบต ำบลไดแก สภำต ำบล (กสต.) และคณะท ำงำนสนบสนนกำรปฏบตกำรพฒนำชนบทระดบต ำบล (คปต.)

ข. กำรจดสรงบประมำณกำรพฒนำชนบทใหกระทรวงทเกยวของในกำรท ำงำนในชนบทรบผดชอบ ค. กำรพฒนำชนบทโดยกำรมสวนรวมของประชำชน ง. กำรพฒนำชนบทตำมแนวทำงแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต ซงเรมจำกแผนพฒนำเศรษฐกจ

แหงชำตฉบบท 1 3. ในป พ.ศ. 2535 ระบบกำรพฒนำชนบทเปนแบบใด

ก. รฐบำลไดก ำหนดโครงกำรกำรกระจำยควำมเจรญไปสภมภำคเพมขน โดยมกำรปรบปรงระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบท พ.ศ.25๓4

ข. รฐบำลใชระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบทและกำรกระจำยควำมเจรญไปสภมภำค พ.ศ. 2535

ค. ก ำหนดใหกระทรวงหลกด ำเนนกำรพฒนำชนบท เชน กระทรวงมหำดไทย กระทรวงสำธำรณสข กระทรวงเกษตรและสหกรณ และกระทรวงศกษำธกำร เปนตน

ง. ถกทกขอ 4. ในป พ.ศ. 2539 ระบบกำรพฒนำชนบทเปนแบบใด

ก. ใหองคกรปกครองสวนทองถนมสวนรวมพฒนำพนทกบจงหวดและอ ำเภอ โดยมกำรตรำระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำเพอกระจำยควำมเจรญไปสภมภำคและทองถน พ.ศ.2539

ข. ใชแนวทำงกำรบรหำรจงหวดบรณำกำรเพอกำรพฒนำ ค. ใหควำมส ำคญกบกำรพฒนำแบบบรณำกำรงำนในพนท ง. ก ำหนดจงหวดเปนสวนรำชกำรตำมกฎหมำยงบประมำณและใหมงบพฒนำจงหวด

5. ปญหำกำรพฒนำพนทในชวงกอนใชแนวคดทำงกำรบรหำรจงหวดบรณำกำรเปนอยำงไร ก. นโยบำยกำรมสวนรวมยงไมเกดผลจรงจง ข. กำรประสำนงำนระหวำงหนวยงำนรำชกำรสวนภมภำคและสวนกลำงยงไมรำบรน ค. งบประมำณยงกระจกตวอยทกระทรวง และกรมตนสงกด ง. ถกทกขอ

๕

6. ปใดทประเทศไทยเรมใชแนวทำงกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร ก. พ.ศ. 2544 ข. พ.ศ. 2545 ค. พ.ศ. 2546 ง. พ.ศ. 2547

7. กำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร มสำระส ำคญอยำงไร ก. กำรน ำหลกกำรบรหำรเชงกลยทธ (Strategic Management) มำประยกตใชตำมควำมเหมำะสม ข. กำรแจงผลกำรจดสรรงบประมำณของแตละกระทรวง/กรมใหจงหวดทรำบ ค. กำรจดท ำแผนและงบประมำณตำมควำมส ำคญของพนท

ง. ถกทกขอ 8. กำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร มขอดอยำงไร

ก. สนองควำมตองกำรของประชำชนไดมำกขน ข. ลดควำมซ ำซอนในกำรบรหำรทรพยำกรในพนท ค. ประชำชนมสวนรวม ง. ถกทกขอ

9. ปจจบนกฎหมำยใดเปนหลกในกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร ก. ระเบยบส ำนกนำยรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรจงหวดบรณำกำร พ.ศ.2546 ข. ระเบยบส ำนกนำยรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรจงหวดบรณำกำร พ.ศ.2548 ค. พระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ.2551 ง. พระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรจงหวดบรณำกำร พ.ศ.2557

10. บคคลใดเปนประธำนคณะกรรมกำรนโยบำยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.น.จ.) ก. นำยกรฐมนตร ข. รองนำยรฐมนตรทไดรบมอบหมำย ค. รฐมนตรวำกำรกระทรวงมหำดไทย ง. ไมมขอใดถก

11. คณะกรรมกำรทมหนำทจดท ำแผนพฒนำจงหวดตำมแนวทำงกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำรมชอเรยกวำอะไร ก. คณะกรรมกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด ข. คณะกรรมกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร ค. คณะกรรมกำรบรณำกำรแผนพฒนำจงหวด ง. คณะกรรมกำรบรหำรบรณำกำรแผนพฒนำจงหวด

12. ผวำรำชกำรจงหวด เปนประธำนในคณะกรรมกำรใด ก. คณะกรรมกำรนโยบำยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร ข. คณะกรรมกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร ค. คณะกรรมกำรบรณำกำรแผนพฒนำจงหวด ง. คณะกรรมกำรบรหำรบรณำกำรแผนพฒนำจงหวด

13. คณะกรรมกำรจดท ำแผนยทธศำสตรกลมจงหวดทชอเรยกวำอะไร ก. คณะกรรมกำรบรหำรงำนกลมจงหวดแบบบรณำกำร ข. คณะกรรมกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร

๖

ค. คณะกรรมกำรจดท ำแผนยทธศำสตรพฒนำกลมจงหวด ง. คณะกรรมกำรบรหำรบรณำกำรแผนพฒนำกลมจงหวด

14. ใครเปนประธำนคณะกรรมกำรบรหำรงำนกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.ก.) ก. ผวำรำชกำรจงหวดทเปนหวหนำกลมจงหวด ข. ผวำรำชกำรจงหวดทไดรบเลอกคนหนงท ำหนำทประธำน ค. ผตรวจรำชกำรกระทรวงมหำดไทยในเขตพนทนน ง. ผตรวจรำชกำรส ำนกนำยกรฐมนตรในเขตพนทนน

15. พระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ. 2551 ก ำหนดใหมคณะอนกรรมกำรระดบอ ำเภอ (อ.ก.อ.) เพอท ำหนำทใด ก. ด ำเนนกำรรวบรวมขอมลควำมคดเหนของประชำชนในทองถนในต ำบลหมบำน ข. จดท ำแผนยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอ ค. ประสำนงำนกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวดกบหนวยงำนตำงๆ ในพนท ง. กำรประชมคณะท ำงำนยอยของอ ำเภอในกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด

16 กรมกำรปกครองก ำหนดใหมคณะกรรมกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ โดยมชอเรยกอยำงไร ก. คณะกรรมกำรจดท ำแผนยทธศำสตรพฒนำอ ำเภอ ข. คณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ ค. คณะกรรมกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ง. คณะกรรมกำรจดท ำแผนบรหำรรำชกำรอ ำเภอ

17. บคคลใดท ำหนำทประธำนคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) ก. ผทผวำรำชกำรจงหวดแตงตง ข. ผทนำยอ ำเภอมอบหมำย ค. นำยอ ำเภอ ง. ประธำนประชำคมอ ำเภอ

18. กำรจดท ำแผนพฒนำทองถน ใชระเบยบกฎหมำยใดในกำรด ำเนนงำน ก. ระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรจดท ำแผนพฒนำทองถน พ.ศ. 2548 ข. พระรำชบญญตเทศบำล พ.ศ. 2596 ค. เทศบญญตของเทศบำล ง. พระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ. 2551

19. กำรจดท ำแผนพฒนำหมบำนใชระเบยบกฎหมำยอะไร ก. พระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช 2457 ข. ค ำสงกรมกำรปกครองเกยวกบกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำน ค. ระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรจดท ำแผนพฒนำทองถน พ.ศ. 2548 ง. ระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำน พ.ศ. 2551

20. ปญหำกำรจดท ำแผนพฒนำพนทในระดบอ ำเภอมลกษณะอยำงไร ก. มกำรใชกฎหมำยและระเบยบปฏบตงำนทหลำกหลำย ข. กำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอไมมกฎหมำยทชดเจนรองรบ ค. ขำดกำรประสำนกำรจดท ำแผนระหวำงองคกรในระดบพนท ง. ถกทกขอ

๗

ตอนท 1.1 ควำมเปนมำและสภำพปญหำในกำรจดท ำแผนพฒนำพนท รฐบำลไดใหควำมส ำคญตอกำรพฒนำพนท โดยก ำหนดนโยบำยกำรพฒนำชนบท ซงปรำกฏอยในแผนพฒนำจงหวดและอ ำเภอ โดยถอวำเปนนโยบำยทชดเจนมำตงแตสมยฯพณฯ พลเอกเปรม ตณสลำนนท เปนนำยกรฐมนตร ซงเรยกกนวำเปนกำรพฒนำชนบทในระบบคณะกรรมกำรพฒนำชนบทแหงชำต (กชช.) โดยอำศยระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบท พ.ศ. 2524 ก ำหนดใหมองคกรด ำเนนกำรตงแตระดบชำต คอ คณะกรรมกำรพฒนำชนบทแหงชำต (หรอ กชช. ) ระดบจงหวดไดแกคณะกรรมกำรพฒนำจงหวด (กพจ.) ระดบอ ำเภอไดแก (กพอ.) หรอกงอ ำเภอ ระดบต ำบลไดแก สภำต ำบล (กสต.) และคณะท ำงำนสนบสนนกำรปฏบตกำรพฒนำชนบทระดบต ำบล (คปต.) กำรด ำเนนกำรตำงๆ ในทกขนตอนของกำรพฒนำชนบทจะตองผำนองคกรเหลำนทงสน ทงนชอเรยก “แผนพฒนำจงหวด” และ “แผนพฒนำอ ำเภอ” ไดมกำรปรำกฏขนครงแรกในระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบท พ.ศ. 2534 ตอมำในป 2535 รฐบำลไดก ำหนดใหมโครงกำรกำรกระจำยควำมเจรญไปสภมภำคเพมขน ไดมกำรปรบปรงระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบทจำกเดมไปเปนระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบทและกำรกระจำยควำมเจรญไปสภมภำค พ.ศ. 2535 โดยตงคณะกรรมกำรพฒนำชนบทและกระจำยควำมเจรญไปสภมภำค (กชช.ภ) ขน ซงมกระทรวงหลกในกำรด ำเนนงำน คอ กระทรวงมหำดไทย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงศกษำธกำร กระทรวงอตสำหกรรม กระทรวงสำธำรณสข กระทรวงแรงงำนและสวสดกำรสงคม (ปจจบนคอกระทรวงแรงงำน) (ซงไดเขำรวมเปนกระทรวงหลกตำมมตทประชม กชช.ภ ในกำรประชมครงท 3/2536 วนท 29 ธนวำคม พ.ศ.2536) ระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรฉบบดงกลำวก ำหนดใหมคณะกรรมกำรพฒนำชนบทและกระจำยควำมเจรญไปสภมภำค (กชช.ภ) เปนผก ำหนดกรอบนโยบำยหรอแนวทำงกำรพฒนำพรอมดวยโครงกำรตำงๆ จำกรำยชอโครงกำรตำมแนวทำงกำรพฒนำจงหวดทหนวยงำนของกระทรวงหลกจะตองน ำไปปฏบต เมอกระทรวงหลกไดทรำบนโยบำยท กชช.ภ ก ำหนด จำกกำรประสำนงำนของคณะอนกรรมกำรประสำนกำรวำงแผนพฒนำจงหวด (อพจ.) แลว กระทรวงหลกกจะมำก ำหนดเปนกรอบนโยบำยของกระทรวงเอง ตำมขอบเขตอ ำนำจหนำทและศกยภำพทตนเองมอย แลวแจงใหหนวยงำนในสงกดทอยในภมภำค (ระดบจงหวด) ทรำบโดยผำนคณะกรรมกำรพฒนำจงหวด (กพจ.) เมอ กพจ. ไดรบนโยบำยของทกกระทรวงแลวกจะท ำกำรปรบปรงนโยบำยเหลำนใหเหมำะสมกบจงหวด แลวน ำเสนอขอควำมเหนชอบจำกกรมกำรจงหวด (กจ.) ประกำศเปนนโยบำยกำรพฒนำของจงหวดใหทกสวนรำชกำรในจงหวด (ทงภมภำคและทองถน) ไดทรำบและถอเปนแนวทำงทจะเสนอแผนงำนโครงกำรตำมกรอบของกระทรวงตนสงกดเพอแกไขหรอสนองควำมตองกำรในจงหวดนน จำกระดบจงหวด กพจ. จะแจงนโยบำยกำรพฒนำจงหวดใหอ ำเภอทรำบ โดยผำนทำงคณะกรรมกำรพฒนำอ ำเภอ (กพอ.) หรอ กพอ.กงอ ำเภอ เพอ กพอ. จะไดปรบปรงนโยบำยกำรพฒนำจงหวด ใหเปนนโยบำยพฒนำอ ำเภอหรอกงอ ำเภอ เฉพำะอ ำเภอหรอกงอ ำเภอนนๆ (ส ำหรบสวนรำชกำรประจ ำจงหวดทมหนวยงำนยอยๆอยในระดบอ ำเภอ กจะตองแจงกรอบนโยบำยของกระทรวง/กรม ตนสงกดใหหนวยงำนยอยๆ นนทรำบโดยตรงอกทำงหนง) นโยบำยกำรพฒนำอ ำเภอจะถกถำยทอดไปยงต ำบลตำงๆ โดยผำนคณะกรรมกำรสภำต ำบล (กสต.) เพอใหแตละต ำบลไดพจำรณำปรบปรงนโยบำยพฒนำอ ำเภอใหเปนแผน/โครงกำรทจะพฒนำต ำบลนน จะมำจำกกำรรวบรวมปญหำหรอควำมตองกำรของแตละหมบำน โดยคณะท ำงำนสนบสนนกำรปฏบตกำร

๘

พฒนำชนบทระดบต ำบล (คปต.) จะเปนผรวบรวม ซงอำจทรำบปญหำหมบำนของแตละหมบำนไดจำกขอมล กชช. 2 ค. (ขอมลพนฐำนของหมบำน) หรอ จปฐ. (ขอมลควำมจ ำเปนขนพนฐำน) หรอจำกกำรส ำรวจของ คปต. เอง เมอไดขอมลปญหำหรอควำมตองกำรของทกหมบำนมำแลว คปต. จะจดท ำเปนแผนพฒนำต ำบลเสนอสภำต ำบลใหควำมเหนชอบ จำกนนทกสภำต ำบลจะเสนอแผนพฒนำต ำบลไปยงอ ำเภอหรอกงอ ำเภอ เพอจดท ำเปนแผนพฒนำอ ำเภอหรอกงอ ำเภอ เมอแผนพฒนำอ ำเภอหรอกงอ ำเภอไดรบควำมเหนชอบจำก กพอ. หรอคณะกรรมกำรพฒนำกงอ ำเภอแลว แผนนนจะถกสงไปจงหวด เพอจดท ำเปนแผนพฒนำจงหวด เมอ กพจ. จดท ำแผนพฒนำจงหวดและน ำเสนอกรมกำรจงหวด (กจ.) ใหควำมเหนชอบแผนพฒนำจงหวดแลว แผนนนจะถกปรบปรงและสงไปยงกระทรวงหลกในรปของค ำของบประมำณ เพอกระทรวงหลกจะไดใชแผนงำน/โครงกำรตำงๆ ในแผนนนจดท ำเปนค ำของบประมำณประจ ำป ส ำหรบกระทรวงนนโดยผำนส ำนกงบประมำณ เมอพระรำชบญญตงบประมำณรำยจำยประจ ำปไดผำนกระบวนกำรพจำรณำของรฐสภำและไดมกำรประกำศใชแลว กระทรวงหลกกจะแจงผลกำรอนมตงบประมำณมำยงจงหวด จงหวดจะจดท ำแผนปฏบตกำรประจ ำปและแผนกำรใชจำยเงนงบประมำณทได รบนน และด ำเนนกำรตำมแผนงำน/โครงกำรทไดรบงบประมำณนนตอไป จำกนนกอำจมหนวยงำนจำกสวนกลำง เชน ส ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำกำรเศรษฐกจและสงคมแหงชำต (สศช.) ส ำนกงบประมำณ (สงป.) หรอจำกสถำบนกำรศกษำทไดรบมอบหมำยจำก กชช.ภ ใหมำท ำกำรตดตำมประเมนผลกำรด ำเนนโครงกำรตอไป สวนผลกำรประเมนจะเปนประกำรใดกจะไดน ำมำเปนขอสงเกตในกำรจดท ำแผนพฒนำในแตละระดบ (ต ำบล อ ำเภอ จงหวด) ในปตอไป ในป พ.ศ. 2539 รฐบำลใหควำมส ำคญตอบทบำทขององคกรปกครองทองถนในกำรรวมพฒนำพนทกบจงหวดและอ ำเภอ โดยไดตรำระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำเพอกระจำยควำมเจรญไปสภมภำคและทองถน พ.ศ.2539 ใหมคณะกรรมกำรนโยบำยกระจำยควำมเจรญไปสภมภำคและทองถน เรยกโดยยอวำ กนภ. ประกอบดวยนำยกรฐมนตรเปนประธำน ซง กนภ. มหนำทก ำหนดนโยบำยและแผนกำรปฏบตงำนของกระทรวง ทบวง กรม และรฐวสำหกจทเกยวของกบกำรด ำเนนงำน กระจำยควำมเจรญไปสภมภำคและทองถน และใหมกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด ซงเปนแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมของจงหวด ทครอบคลมทกพนทในจงหวด โดยคณะกรรมกำรพฒนำจงหวดเปนผก ำหนดนโยบำย ทศทำงแนวทำงกำรพฒนำ และกำรประสำนแผนงำนและโครงกำรของจงหวดทสอดคลองกบนโยบำยของชำต ในระดบอ ำเภอ ใหมคณะกรรมกำรพฒนำอ ำเภอ (กพอ.) ประกอบดวย นำยอ ำเภอ เปนประธำนกรรมกำร และมผแทนขององคกรปกครองสวนทองถนรวมเปนกรรมกำรดวย ให กพอ. มหนำทจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอและก ำหนดพนทเปำหมำยเพอกำรพฒนำใหสอดคลองกบนโยบำยและแนวทำงของจงหวด และใหมคณะท ำงำนสนบสนนกำรปฏบตกำรพฒนำชนบทระดบต ำบลเรยกโดยยอวำ คปต. เพอสนบสนนกำรด ำเนนงำนของสภำต ำบลและองคกำรบรหำรสวนต ำบล

อยำงไรกตำมกำรวำงแผนพฒนำจงหวดในระบบดงกลำวนมปญหำและอปสรรคส ำคญอยหลำยประกำร เชน 1) ดำนแผนและนโยบำย แมจะก ำหนดใหประชำชนมสวนรวม แตแผนทกระดบเขยนโดยหนวยงำนภำครฐ ซงเนองำนของแผนยงไมสำมำรถสนองตอบควำมตองกำรแทจรงของประชำชนในพนทได และแผนในบำงระดบกไมมงบประมำณ ท ำใหกรอบของ กนภ. ไมสำมำรถตอบสนองควำมตองกำรทำงยทธศำสตรกำรพฒนำของจงหวดในบำงเรองได โดยเฉพำะกำรพฒนำจงหวดทใชงบประมำณสงหรอควำมตองกำร เฉพำะดำน 2) ดำนกำรประสำนงำน กำรประสำนแผนของ กนภ. มเฉพำะในแนวดง (แตละกระทรวง) ไมมกำรประสำนในแนวรำบ ไมมหนวยงำนหลกเปนผประสำน (กระทรวงเดยวกน แตละกรมยงไมรวำท ำอะไร ไมม

๙

กำรประสำนกน ขำดควำมตอเนองในกำรประสำนงำนระหวำงหนวยงำนทเกยวของระดบจงหวด อ ำเภอและสวนรำชกำรตำงๆทเกยวของ 3) ดำนขอมล บำงโครงกำรในพนทเปนโครงกำรทแตละกรมเปนผด ำเนนกำรเอง โดยทขำรำชกำรในพนทตองเปนผตดตำมผล และตองสอบถำมขอมลตำงๆ ทหนวยรำชกำรผด ำเนนกำรสวนใหญไมมกำรจดสงขอมลใหพนทโดยตรง ขำรำชกำรสวนกลำงทอยในภมภำคยงตองรบนโยบำยจำกหนวยงำนตนสงกดเปนหลก ท ำใหแมวำกำรดแลผลกำรด ำเนนโครงกำรจะเปนหนำทของจงหวดเพรำะอยในแผนงบประมำณของจงหวด แตจงหวดกไมสำมำรถเรงรดกำรด ำเนนงำนไดเพรำะอ ำนำจกำรด ำเนนงำนยงอยทหนวยงำนตนสงกด 4) ดำนงบประมำณ กำรจดสรรงบประมำณของสวนกลำงไมตอบสนองตอแผนและโครงกำรทจงหวดเสนอในแผนควำมตองกำรประจ ำป อนสงผลใหผบรหำรและนกวำงแผนบำงหนวยงำนไมใหควำมส ำคญตอกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด และกำรจดท ำแผนปฏบตกำรรวมกนหลำยๆ หนวยงำนเพอประสำนทรพยำกรท ำไดยำกมำก กอใหเกดกำรใชงบประมำณอยำงไมมประสทธภำพและแกไขปญหำไมตรงจด จำกปญหำอปสรรคตำงๆ รฐบำลในขณะนนพยำยำมทจะด ำเนนกำรแกไข แตกยงไมปรำกฏเปนรปธรรมชดเจน จนกระทงเมอไดมกำรเปลยนแปลงรฐบำลในชวงกำรด ำเนนกำรตำมแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต ฉบบท 9 (พ.ศ.2545 - 2549) และไดมกำรน ำแนวทำงกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร มำใช โดยมตคณะรฐมนตรเมอวนท 28 เมษำยน พ.ศ.2546 เหนชอบใหมระเบยบส ำนกนำยรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ.2546 โดยก ำหนดใหทกจงหวดใชกำรบรหำรงำนแบบบรณำกำร ดงนน กำรวำงแผนพฒนำจงหวดทเคยด ำเนนกำรมำแตเดมจงไดมกำรเปลยนแปลงแนวทำงกำรด ำเนนงำนของจงหวด รวมทงทกกระทรวงทบวงกรมและหนวยงำนทเกยวของ ตำมกระบวนกำรวำงแผนพฒนำจงหวดตงแตปงบประมำณ พ.ศ.2547 เปนตนไป

๑๐

ตอนท 1.2 กำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร กำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร หมำยควำมวำ กำรบรหำรรำชกำรของจงหวดเพอใหจงหวดสำมำรถบรหำรงำน แกไขปญหำและพฒนำพนทในเขตจงหวดไดอยำงมประสทธภำพ และตอบสนองควำมตองกำรของประชำชนใหไดรบประโยชนสงสด โดยมกำรบรณำกำรยทธศำสตร แผนงำน/โครงกำร สรรพก ำลง ทรพยำกรในจงหวด และกำรท ำงำนประสำนควำมรวมมอกบทกภำคสวนในสงคมอยำงมทศทำงและเปำหมำยหลกรวมกน รวมทงมผรบผดชอบตอผลของงำนในกำรบรหำรกำรพฒนำ กำรปองกน และกำรแกไขปญหำในเขตพนทจงหวดอยำงชดเจน ทงน กำรบรหำรจงหวดแบบบรณำกำร นอกจำกจะเปนกำรวำงแผน กำรพฒนำจงหวดตำมกฎหมำยระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดนแลว ยงก ำหนดใหม “กลมจงหวด” หมำยควำมวำ กำรจดกลมจงหวดทมควำมสมพนธเชอมโยงระหวำงพนท เพอสนบสนนกำรพฒนำเศรษฐกจและสงคมของประเทศ หรอมควำมเกยวเนองทำงเศรษฐกจ กำรผลต กำรคำ กำรลงทน หรอมลกษณะปญหำเฉพำะทเชอมโยงระหวำงพนททจ ำเปนตองอำศยควำมรวมมอระหวำงจงหวด ซงเปนกำรจดกำรเพอประสำนควำมรวมมอ สรรพก ำลง และกำรใชทรพยำกรระหวำงจงหวด เพอตอบสนองตอกำรพฒนำประเทศ สำระส ำคญของระบบกำรวำงแผนพฒนำจงหวดดงกลำวตำมระบบใหมจะเปนกำรปรบทงดำนขอบเขตเนอหำสำระของแผน ดำนกำรประสำนงบประมำณ ดำนรปแบบกำรวำงแผน ดำนวธกำรวำงแผนและดำนกำรจดองคกรกำรวำงแผน ไดแก 1. ดำนขอบเขตและเนอหำของแผน ประกอบดวยเนอหำสำระ จ ำนวน 2 สวน (1) กำรพฒนำตำมนโยบำยของรฐบำลและแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต โดยเนนนโยบำยส ำคญของรฐบำลทเปนวำระแหงชำต (2) นโยบำยรเรมของจงหวด เพอแกไขปญหำควำมเดอดรอนของประชำชนและกำรให บรกำรทดแกประชำชน รวมทงกำรพฒนำตำมภำรกจของสวนรำชกำร หนวยงำนและองคกรตำง ๆ ในเขตพนท 2. ดำนกำรประสำนงำนงบประมำณ มหลกกำรทส ำคญ 3 ประกำร (1) ใชแผนยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำร ในกำรน ำเสนอปญหำและควำมตองกำร และทศทำงกำรพฒนำจงหวดตอกระทรวง/กรมตำง ๆ ส ำหรบใชเปนพนฐำนในกำรจดท ำของงบประมำณประจ ำป โดยจดท ำเกณฑกำรกระจำยงบประมำณใหแกจงหวด และจ ำแนกวงเงนเปนรำยจงหวด ทงน ส ำนกงบประมำณจะยงคงจดสรรงบประมำณใหตำมแนวทำงและรหสบญชงบประมำณแบบเดม (2) จะตองมกำรแจงผลกำรจดสรรงบประมำณของแตละกระทรวง/กรมใหจงหวดทรำบ พรอมกบกำรเสนอค ำของบประมำณของกระทรวงไปยงคณะรฐมนตร ทงนเพอใหจงหวดใชเปนกรอบในกำรจดท ำแผนปฏบตกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรประจ ำปใหสอดคลองกบแผนยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำร และวงเงนงบประมำณทไดรบกำรจดสรรจำกกระทรวง/กรม (3) ใหองคกรปกครองสวนทองถน จดท ำขอบญญตงบประมำณหรอเทศบญญตงบประมำณหรอทเรยกชออยำงอนแลวแตกรณ ใหสอดคลองกบงำน/โครงกำรพฒนำตำมแผนปฏบตกำรพฒนำทองถน 3. รปแบบกำรวำงแผน แบงออกเปน 2 รปแบบ (1) แผนยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำร เปนแผนพฒนำทน ำนโยบำยของรฐบำลและทศทำงกำรพฒนำประเทศไปสกำรปฏบตในระดบพนทจงหวดใหสอดคลองกบศกยภำพของพนท และปญหำควำมตองกำรของประชำชน โดยแผนยทธศำสตรในทนเปนกำรน ำเอำแนวควำมคดกำรพฒนำและแกไขปญหำแบบองครวมมำใชรวมกน

๑๑

(2) แผนปฏบตกำรพฒนำจงหวดประจ ำปแบบบรณำกำร เปนแผนพฒนำทน ำแผนยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดไปสกำรปฏบตในรปของแผนงำน/โครงกำรของสวนรำชกำรหนวยงำน และองคกรปกครองสวนทองถนในพนท โดยจงหวดท ำกำรรวบรวม วเครำะห และบรณำกำรในภำพรวมของจงหวด เพอใหกำรพฒนำจงหวดมประสทธภำพ และเกดประโยชนสงสดแกประชำชน ทงนโดยสอดคลองกบวงเงนงบประมำณทสวนกลำงจดสรรลงสพนทจงหวดเปนรำยจงหวด 4. วธกำรวำงแผน โดยน ำหลกกำรบรหำรเชงกลยทธ (Strategic Management) มำประยกตใชตำมควำมเหมำะสม ไดแก (1) กำรจดท ำระบบฐำนขอมลเพอกำรวำงแผน (Database) เพอใชเปนเครองมอประกอบกำรตดสนใจในกำรวำงแผนทกขนตอน (2) เนนกระบวนกำรมสวนในกำรวำงแผน (Participation) จำกทกภำคกำรพฒนำทเกยวของทกภำคสวน โดยเฉพำะอยำงยงผมสวนได – สวนเสย (Stakeholders) จำกแผนพฒนำจงหวดโดย กำรจดประชมเชงปฏบตกำร (Workshop) ระดมขอมลและควำมคดเหนขนในระดบจงหวด (3) กำรประสำนแผนปฏบตกำรจำกระดบลำงแบบบรณำกำร (Integration) โดยภำยหลงจำกจงหวดไดจดท ำแผนยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรแลวเสรจ ทกสวนรำชกำรหนวยงำน และองคกรปกครองสวนทองถน จะตองจดท ำรำงแผนปฏบตกำรพฒนำประจ ำปของทกสวนรำชกำร หนวยงำน และองคกรปกครองสวนทองถนในระดบอ ำเภอ/กงอ ำเภอ (อบต. และเทศบำลต ำบล) และของสภำต ำบลในพนทโดยทกสวนรำชกำรในพนทยงตองรวมกนจดท ำรำงแผนปฏบตกำรพฒนำอ ำเภอ/กงอ ำเภอแบบบรณำกำรประจ ำป แลวจดสงใหคณะกรรมกำรพฒนำจงหวด เพอรวบรวมจดท ำรำงแผนปฏบตกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรประจ ำปตอไป ทงน ในสวนของรำงแผนปฏบตกำรพฒนำประจ ำปขององคกรปกครองสวนทองถนนน องคกำรบรหำรสวนจงหวด (อบจ.) จะเปนหนวยประสำนกำรปฏบต เพอน ำไปประสำนกบแผนพฒนำจงหวด อกทำงหนง

ทงน ตอมำไดมกำรตรำพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ.๒๕๕๑ โดยก ำหนดหลกกำรส ำคญคอ ใหมองคกรรบผดชอบในกำรจดท ำแผนพฒนำพนทออกเปน 3 ระดบคอ 1. คณะกรรมกำรนโยบำยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.น.จ.) มนำยกรฐมนตร เปนประธำนกรรมกำร ผแทนสวนรำชกำร องคกรปกครองสวนทองถน ภำคเอกชน ผทรงคณวฒและภำคประชำสงคมรวมเปนกรรมกำร มอ ำนำจหนำท ก ำหนดกรอบนโยบำยและวำงระบบในกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร ก ำหนดนโยบำย หลกเกณฑ และวธกำรในกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด แผนพฒนำกลมจงหวด แผนปฏบตรำชกำรประจ ำปของจงหวด แผนปฏบตรำชกำรประจ ำปของกลมจงหวด และพจำรณำกลนกรองแผนขำงตน และน ำเสนอตอคณะรฐมนตร ๒. คณะกรรมกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.จ.) มผวำรำชกำรจงหวด เปนประธำนกรรมกำร ผแทนหวหนำสวนรำชกำรรฐวสำหกจ องคกรปกครองสวนทองถน ภำคเอกชน ภำคประชำสงคมในจงหวดรวมเปนกรรมกำร มอ ำนำจหนำทวำงแนวทำงปฏบตและอ ำนวยกำรใหกำรบรหำรงำนแบบบรณำกำรในจงหวดเปนไปตำมหลกกำร นโยบำยและระบบตำมท ก.น.จ. ก ำหนด จดท ำแผนพฒนำจงหวดจดท ำแผนปฏบตรำชกำรประจ ำปของจงหวดและค ำของบประมำณจงหวดกอนน ำเสนอตอ ก.น.จ. นอกจำกน คณะกรรมกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.จ.) อำจจะแตงต งคณะอนกรรมกำรระดบอ ำเภอ (อ.ก.อ.) เพอด ำเนนกำรรวบรวมขอมลควำมคดเหนของประชำชนในทองถนในต ำบลหมบำน

๑๒

๓. คณะกรรมกำรบรหำรงำนกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.ก.) มผวำรำชกำรจงหวดทเปนหวหนำกลมจงหวด เปนประธำนกรรมกำร และผวำรำชกำรจงหวดในกลมจงหวดทกจงหวด เปนรองประธำน หลกกำรส ำคญในกำรด ำเนนงำนตำมพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ.๒๕๕๑ ไดแก 1. ใหมกำรบรณำกำรทกภำคสวนในพนท ทงทเปนรำชกำรบรหำรสวนภมภำค รำชกำรบรหำรสวนกลำง องคกรปกครองสวนทองถน ภำคเอกชน และภำคประชำชน ในกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด และแผนปฏบตรำชกำรประจ ำป ใหเปนไปดวยควำมเหมำะสมและสอดคลองกบควำมตองกำรของประชำชน ตลอดจนสภำพปญหำในพนท โดยยดหลกกำรด ำเนนกำร ดงน 1.1 ยดหลกกำร รวมคด รวมท ำ รวมแกไขปญหำ และรวมรบผดชอบในผลทเกดขน รวมทงเปดโอกำสใหประชำชนไดเขำมำมสวนรวมในกำรแสดงควำมคดเหนในกำรด ำเนนแผนงำนและโครงกำรตงแตเรมตน โดยเนนระบบกำรประชำพจำรณ และเปดเผยขอมลขำวสำร จดระบบรบแจงขอมลขำวสำรจำกประชำชน 1.2 สงเสรม ผลกดนใหเกดควำมรวมมอในกำรท ำงำน กำรประสำนกนระหวำงหนวยงำนภำครฐ ภำคเอกชน และองคกรประชำชน ในลกษณะกำรบรหำรงำนในรปแบบเครอขำย 1.3 บรณำกำรทรพยำกรเพอขบเคลอนยทธศำสตรของหนวยงำนภำครฐ องคกรปกครองสวนทองถน และภำคธรกจเอกชน ใหสมพนธและเชอมโยงกบแผนพฒนำจงหวดและแผนพฒนำกลมจงหวด โดยงบประมำณจงหวดจะเปนกำรบรณำกำรงบประมำณทจงหวดขอตงรวมกบงบลงทนของกระทรวง ทบวง กรม งบอดหนนเฉพำะกจขององคกรปกครองสวนทองถน และกำรลงทนรวมจำกภำคเอกชน เพอประโยชนในกำรจดระบบกำรจดสรรงบประมำณใหสอดคลอง เชอมโยงและสนบสนนกำรด ำเนนกำรตำมแผนพฒนำจงหวดและแผนพฒนำกลมจงหวดใหบรรลวตถประสงคทตงไว 2. ใหจงหวดรเรมเพอแกไขปญหำและพฒนำพนท โดยน ำปญหำและควำมตองกำรของประชำชนมำก ำหนดเปนแนวทำงรเรม เพอแกไขปญหำและพฒนำในพนทใหสอดคลองกบศกยภำพของตนเอง โดยมหลกในกำรด ำเนนกำรคอ 2.1 สนบสนนใหองคกรปกครองสวนทองถนมบทบำทในกำรด ำเนนกจกรรม โดยค ำนงถงควำมจ ำเปนและควำมเหมำะสมตำมศกยภำพของทองถน รวมทงควำมตองกำรของประชำชนในพนท ตลอดจนขยำยกำรใหบรกำรทครอบคลมกำรพฒนำคณภำพชวตของประชำชน เชอมโยงและบรณำกำรกบแผนชมชนและแผนพฒนำระดบตำง ๆ ในพนท 2.2 สนบสนนกำรสรำงกลไกกำรรบฟงควำมคดเหนของประชำชน และประชำชนสำมำรถเขำถงขอมลขำวสำรและบรกำรของทำงรำชกำรไดโดยสะดวก เปนธรรม และตรงตำมควำมตองกำร ทงน กำรรบฟงควำมคดเหนและควำมตองกำรของประชำชนควรจะเปนไปในลกษณะทเปดกวำง เพอใหกำรด ำเนนกำร มควำมคลองตว และค ำนงถงควำมเหมำะสมของแตละพนท

นอกจำกกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวดแลว ไดก ำหนดใหมแผนพฒนำกลมจงหวด โดยมกำรด ำเนนกำรไดแก 1. ใหกลมจงหวดรเรมเพอแกไขปญหำและพฒนำพนท โดยน ำปญหำและควำมตองกำรของประชำชนมำก ำหนดเปนแนวทำงรเรม เพอแกไขปญหำและพฒนำพนทใหสอดคลองกบศกยภำพของกลมจงหวดและยทธศำสตรกำรพฒนำภำค 2. เพอใหกำรบรหำรจดกำรของกลมจงหวดเปนไปอยำงมประสทธภำพ ใหผวำรำชกำรจงหวด ผท ำหนำทหวหนำกลมจงหวด มหนำทดงน

๑๓

2.1 ประสำน เรงรด ตดตำมกำรด ำเนนงำนของผวำรำชกำรจงหวดในสวนทเกยวของกบแผนพฒนำกลมจงหวด และแผนปฏบตรำชกำรประจ ำปของกลมจงหวด โดยผำนชองทำงกำรด ำเนนงำนของส ำนกบรหำรยทธศำสตรกลมจงหวด 2.2 บรณำกำรในกำรแกไขปญหำทมอยในกลมจงหวด โดยประสำนเชอมโยงกำรด ำเนนกำรกบผวำรำชกำรจงหวด สวนรำชกำรตำงๆ ตลอดจนภำคกำรพฒนำตำงๆ ทมอยในกลมจงหวดนนๆ โดยค ำนงถงกำรมสวนรวมของประชำชนในกำรแกไขปญหำตำงๆ ทมอย 2.3 รำยงำนสภำพปญหำทมอยในกลมจงหวด ซงเปนประเดนปญหำทกลมจงหวด ไมสำมำรถแกไขไดโดยล ำพง เพอขอรบขอวนจฉยสงกำร และแกไขปญหำจำกรองนำยกรฐมนตร หรอรฐมนตรประจ ำส ำนกนำยกรฐมนตร ผไดรบมอบหมำยใหก ำกบ และตดตำมกำรปฏบตรำชกำรในภมภำคในเขตพนทตรวจรำชกำรนน ๆ กลำวโดยสรป กำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร จะเปนกำรบรหำรในลกษณะทยดพนท (Area Based Approach) ทมจดมงหมำยเพอจดระบบกำรบรกำรประชำชนทอยในพนท นนๆ จงจ ำเปนตองมคนทท ำหนำทเปนตวกลำงหรอศนยกลำงในกำรเชอมโยง บรณำกำร และขบเคลอนในเรองของกำรพฒนำ ในทนคอ ผวำรำชกำรจงหวด ทจะเปนผท ำหนำทเปนตวประสำนและเชอมโยงกำรขบเคลอน ซงจะหมำยรวมถงกำรเปนผบรณำกำรจดตำงๆ เขำมำดวยกน โดยเชอมโยงแนวนโยบำยพนฐำนแหงรฐ ตำมรฐธรรมนญ นโยบำยของรฐบำลทแปลงเปนแผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดน และวำระแหงชำตทอยในแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำตทตองมถำยทอดลงมำสกำรปฏบตในระดบพนท นอกจำกกำรเชอมโยงนโยบำยดงกลำวแลว เพอสนบสนนกำรกระจำยอ ำนำจลงสองคกรปกครองสวนทองถน ผวำรำชกำรจงหวดจะตองสรำงทองถนใหเขมแขงมำกขน พรอมทงกระตนหรอโนมนำวทองถนใหเขำมำรวมกำรพฒนำดวยกน โดยกำรวำงแผนและก ำหนดทศทำงกำรพฒนำของจงหวดแลวกระตนหรอสนบสนนใหแตละสวนเหนชอบในทศทำงกำรพฒนำรวมกน พรอมกบรวมสมทบงบประมำณตำมควำม สมครใจ โดยมขอก ำหนดของกฎหมำยเปนตวชวยหนงคอ เมอมประกำศใชแผนพฒนำจงหวดแลว ในกำรจดท ำแผนพฒนำทองถนขององคกรปกครองสวนทองถน และกำรด ำเนนกจกำรของสวนรำชกำรและหนวยงำนอนของรฐทงปวงทกระท ำในพนทจงหวดตองสอดคลองกบแผนพฒนำจงหวดดงกลำว ทงน ในทำงปฏบตเพอไมใหเกดควำมขดแยงในกำรด ำเนนกำร ผวำรำชกำรจงหวดจะตองสรำงกระบวนกำรกำรมสวนรวมโดยดงทองถนเขำมำรวมตงแตกระบวนกำรจดท ำแผน ซงนอกจำกองคกรปกครองสวนทองถนแลว ในหลำยเรองผวำรำชกำรจงหวดจ ำเปนตองหำพนธมตรหรอหนสวนภำคสวนอนมำรวมดวย ซงภำคสวนทส ำคญคอ ภำคเอกชน ภำคประชำสงคมหรอชมชน หรอประชำชน โดยกำรหำพนธมตรดงกลำวเพอใหเขำมำรวมในกำรด ำเนนกำรในเรองทภำครฐไมสำมำรถท ำใหส ำเรจไดหำกไมไดรบกำรสนบสนนจำกภำคเอกชน ชมชน และประชำชนนน

๑๔

ตอนท 1.3 สภำพขอเทจจรงทเกดขนกบแผนพฒนำพนทระดบตำงๆ ในระยะเวลำทผำนมำ พระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ.2551 ไดยกเลกกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอและคณะกรรมกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ซงเคยมบทบำทในกำรพฒนำพนทระดบอ ำเภอมำตงแต พ.ศ.2524 ตำมระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบท พ.ศ.2524 โดยแมพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ.2551 จะก ำหนดใหมคณะอนกรรมกำรระดบอ ำเภอ แตคณะอนกรรมกำรชดดงกลำวกท ำหนำทเพยงรวบรวมขอมล ในพนทส ำหรบกำรน ำไปจดท ำแผนพฒนำจงหวดเทำนน ดงทระบในมำตรำ 18 ซงก ำหนดให “คณะกรรมกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.จ.) ด ำเนนกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด โดยค ำนงถงควำมตองกำรและศกยภำพกำรพฒนำพนท ในทองถนในจงหวดตลอดถงภำครฐ ภำคเอกชนและยทธศำสตรระดบชำต และเพอใหทรำบควำมตองกำรและศกยภำพกำรพฒนำพนท ให ก.บ.จ. ส ำรวจควำมคดเหนของประชำชน ตำมวธกำรท ก.น.จ. ก ำหนด แต ก.บ.จ. อำจจะแตงตงคณะอนกรรมกำรระดบอ ำเภอ ด ำเนนกำรประสำนกบองคกรตำงๆ ในพนทอ ำเภอเพอใหไดควำมคดเหนของประชำชนเปนขอมลตอ ก.บ.จ. แทนกำรส ำรวจควำมคดเหนกได” ดงนน ประโยชนหรอประสบกำรณทเคยเกดขนจำกกำรท ำงำนในเชงแผนงำนยทธศำสตรของกำรพฒนำอ ำเภอจงลดระดบควำมส ำคญลงไป สงผลใหกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวดเกดปญหำควำมยงยำกและไดสรำงปญหำใหมตำมมำอกหลำยประกำร เชน กำรพฒนำทไมตรงกบควำมตองกำรทแทจรงของประชำชนในพนทและกำรพฒนำพนทอ ำเภอเปนไปโดยไมมทศทำง เปนตน แมวำจงหวดจะมแนวทำงกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร แตกำรด ำเนนงำนของสวนรำชกำรทมแผนงำน โครงกำร และกำรจดสรรงบประมำณในพนทจงหวดในหลำยครงกยงไมไดเปนไปในทำงเดยวกนกบกำรพฒนำของจงหวดมำกนก เพรำะสวนรำชกำรหลำยๆ สวนยงคงปฏบตภำรกจหนำท (Function) ของตนเองเปนหลก โดยไมใหควำมส ำคญกบประเดนพนท (Area Based) ท ำใหกำรพฒนำในหลำยๆ โครงกำร ไมสอดคลองกบควำมตองกำรหรอปญหำเรงดวนของประชำชนในจงหวดและอ ำเภอ กำรจดท ำแผนพฒนำพนทมควำมหลำกหลำยอยำงมำก ทงในเรองกฎหมำย ระเบยบปฏบตและหนวยงำนรบผดชอบ กลำวคอ กำรจดท ำแผนพฒนำทองถน ยดถอตำมระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำด วยกำรจดท ำแผนพฒนำทองถน พ.ศ.2548 และพระรำชบญญตองคกำรบรหำรสวนจงหวด พ.ศ.2542 ก ำหนดให องคกำรบรหำรสวนจงหวดมหนำทในกำรจดท ำแผนพฒนำองคกรปกครองทองถนในระดบจงหวด โดยประสำนแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถนในระดบพนท กำรจดท ำแผนพฒนำหมบำนด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรหมบำน ซงยดถอพระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พ.ศ.2457 และตำมระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยหลกเกณฑกำรเปนคณะกรรมกำรหมบำน กำรปฏบตหนำทและกำรประชมของคณะกรรมกำรหมบำน พ.ศ.2551 โดยคณะกรรมกำรหมบำนตองเสนอแผนพฒนำหมบำนตอองคกรปกครองสวนทองถนในพนท เพอขอรบกำรจดสรรงบประมำณจำกองคกรปกครองสวนทองถน แตองคกรปกครองสวนทองถนอำจจดประชมประชำคมเพอจดท ำแผนพฒนำทองถนของตนอกครง ซงอำจซ ำซอนกบกำรด ำเนนงำนของคณะกรรมกำรหมบำน ดงนนจะเหนไดวำ กระบวนกำรจดท ำแผนพฒนำในระดบพนทมควำมหลำกหลำยอยำงมำก อกทง มหลำยหนวยงำนรบผดชอบ เพรำะฉะนนหำกไมมกลไกกำรประสำนงำนทด กจะท ำใหเกดปญหำในกำรปฏบตได

๑๕

ตอนท 1.4 นโยบำยของรฐบำลปจจบนในกำรบรณกำรแผนพฒนำในระดบพนท รฐบำลในปจจบน (พลเอกประยทธ จนทรโอชำ นำยกรฐมนตร) ไดใหควำมส ำคญอยำงมำก กบกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร โดยคณะรฐมนตรไดมมตในทประชมคณะรฐมนตรเมอวนท 12 พฤศจกำยน พ.ศ.2557 เหนชอบตำมทกระทรวงมหำดไทยเสนอ เรองกำรบรณำกำรแผนงำนโครงกำรในกำรขบเคลอนนโยบำยและยทธศำสตรในระดบพนทจงหวด (Area Based) คอ

1) ใหสวนรำชกำรทมแผนงำน/โครงกำรลงไปปฏบตในพนทแจงแผนงำน/โครงกำรของทกรำยกำรใหจงหวดทรำบ เพอพจำณำควำมสอดคลองกบแผนพฒนำจงหวดและควำมตองกำรของประชำชนในพนทและหวงเวลำด ำเนนกำรและใหคณะกรรมกำรบรหำรจงหวดแบบบรณำกำร (ก .บ.จ.) มอ ำนำจพจำรณำเปลยนแปลงพนทและหวงเวลำด ำเนนกำรของแผนงำน/โครงกำรดงกลำวได

2) ใหสวนรำชกำรมภำรกจทจะด ำเนนกำรแผนงำน/โครงกำร (supply side) ในพนทจงหวดใด ใหน ำแผนพฒนำจงหวดและกลมจงหวด (demand side) ไปบรรจในค ำของบประมำณรำยจำยประจ ำปงบประมำณของสวนรำชกำรเพอใหสอดคลองกบควำมตองกำรของพนท

ทงน เพอสนบสนนแนวทำงดงกลำว กระทรวงมหำดไทยจงไดประชมหำรอหนวยงำนในสงกด ทเกยวของประกอบดวย ผแทนจำกส ำนกงำนปลดกระทรวงมหำดไทย กรมกำรปกครอง กรมกำรพฒนำชมชนและกรมสงเสรมกำรปกครองทองถน เมอวนท 6 มกรำคม พ.ศ.2558 เพอบรณำกำรแผนงำน/โครงกำรใน กำรขบเคลอนนโยบำยและยทธศำสตรในระดบพนทจงหวด (Area Based) ใหกำรเตรยมกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน แผนพฒนำอ ำเภอ แผนพฒนำทองถน ประจ ำปงบประมำณพ.ศ.๒๕๕๙ และแผนปฏบตรำชกำรประจ ำปของจงหวดประจ ำปงบประมำณ พ.ศ.๒๕๖๐ เกดควำมสอดคลอง เชอมโยงและมเอกภำพในกำรด ำเนนงำนรวมกน โดยมตทประชมไดวำงแนวทำงกำรเชอมโยงและบรณำกำรแผนในพนทระดบตำงๆ ดงน

๑) ใหคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) เปนกลไกหลกในกำรทบทวนแผนชมชน/หมบำน โดยมส ำนกงำนพฒนำชมชนอ ำเภอสนบสนนขอมลสำรสนเทศเพอกำรพฒนำและวทยำกรกระบวนกำร และองคกรปกครองสวนทองถนสนบสนนกำรจดท ำเวทประชำคมในระดบชมชน/หมบำน และใหคณะกรรมกำรหมบำนรวบรวมแผนชมชน/หมบำนดงกลำวรำยงำนไปยงอ ำเภอ

๒) ใหองคกรปกครองสวนทองถนน ำปญหำและควำมตองกำรของประชำชนจำกกำรจดท ำเวทประชำคมมำจดท ำแผนพฒนำทองถน (แผนพฒนำสำมป) ตำมระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรจดท ำแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2558 ซงก ำหนดใหแผนพฒนำสำมปจะตองจดท ำและทบทวนใหแลวเสรจภำยในเดอนมถนำยนกอนกำรจดท ำงบประมำณประจ ำป

๓) ใหอ ำเภอจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอโดยใชกลไกของคณะอนกรรมกำรระดบอ ำเภอ (อ.ก.อ.) ตำมมำตรำ ๑๘ แหงพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ.๒๕๕๑ หรอคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) ทมอยน ำกรอบยทธศำสตรกำรพฒนำของจงหวด (Top - down) มำประมวลกบควำมตองกำรของประชำชนในพนท (Bottom - up) และจดท ำเปนแผนพฒนำอ ำเภอ ทงน ใหสงกรอบแผนพฒนำอ ำเภอดงกลำวใหองคกรปกครองสวนทองถนทกแหงในพนททรำบทศทำงกำรพฒนำของอ ำเภอภำยในระยะเวลำทก ำหนดดวย 4) ใหอ ำเภอสงแผนควำมตองกำรของอ ำเภอไปยงระดบจงหวด โดยใหอ ำเภอบรณำกำรปญหำและควำมตองกำรจำกชมชน/หมบำน รวมทงหนวยงำนตำงๆ ในพนท และสงแผนดงกลำวไปยงจงหวด เพอใหจงหวดไดน ำไปเปนขอมลประกอบกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด พรอมทงใหคณะกรรมกำรประสำนแผนทองถน

๑๖

ระดบอ ำเภอสงแผนควำมตองกำรทเกนขดควำมสำมำรถขององคกรปกครองสวนทองถนในภำพรวมของอ ำเภอ ไปยงคณะกรรมกำรประสำนแผนทองถนระดบจงหวดตอไป เพอพจำรณำบรณำกำรเปนแผนงำน/โครงกำรทเกนขดควำมสำมำรถขององคกรปกครองสวนทองถนในภำพรวมของจงหวด และเสนอไปยงองคกำรบรหำรสวนจงหวด (อบจ.) เพอพจำรณำบรรจไวในแผนพฒนำของ อบจ.

๕) ใหจงหวดจดท ำแผนพฒนำจงหวด และแผนปฏบตรำชกำรประจ ำปของ โดยใหจงหวดน ำควำมตองกำรของอ ำเภอมำประมวลในภำพรวมของจงหวด เพอประกอบกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวดและแผนปฏบตรำชกำรประจ ำปของจงหวด

6) ใหจงหวดสงขอมลรำยละเอยดโครงกำรทเปนควำมตองกำรและเกนขดควำมสำมำรถของจงหวดใหสวนรำชกำรทเกยวของ เพอใหสวนรำชกำรทเกยวของพจำรณำน ำไปบรรจในค ำของบประมำณประจ ำปงบประมำณในปถดไป

นอกจำกน กรมกำรปกครองยงไดมหนงสอท มท 0305.1/ว 3205 ลงวนท 23 กมภำพนธ 2558 เรอง กำรเชอมโยงและบรณำกำรแผนในระดบพนท โดยแจงใหอ ำเภอด ำเนนกำรแผนพฒนำทองทระดบอ ำเภอและหมบำน/ชมชน ดงน ๑. กำรด ำเนนกำรเกยวกบแผนชมชน/หมบำน ไดแก ๑.๑ ทบทวนแผนชมชน/หมบำนตำมพระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช ๒๔๕๗ และทแกไขเพมเตม โดยใชชอเรยกวำ “แผนชมชน/หมบำน” และใหคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) เปนกลไกหลกในกำรด ำเนนงำน พรอมทงแจงใหส ำนกงำนพฒนำชมชนอ ำเภอสนบสนนขอมลสำรสนเทศเพอ กำรพฒนำและวทยำกรกระบวนกำร และองคกรปกครองสวนทองถนสนบสนนกำรจดท ำเวทประชำคม ในระดบชมชน/หมบำน ทงนใหน ำแนวทำงปรชญำเศรษฐกจพอเพยงเขำไปประยกตใชในกำรทบทวนแผนชมชน/หมบำนและใหคณะกรรมกำรหมบำนรวบรวมแผนชมชน/หมบำนดงกลำวรำยงำนไปยงอ ำเภอภำยในระยะเวลำทก ำหนด ๑.๒ ก ำชบนำยอ ำเภอ ปลดอ ำเภอและชดปฏบตกำรประจ ำต ำบลใหควำมส ำคญกบกำรสงเสรมสนบสนนบทบำทของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ในกำรบ รณำกำรทบทวนแผนชมชน/หมบำน ใหมประสทธภำพและเหนผลอยำงเปนรปธรรม โดยสะทอนปญหำควำมตองกำรทแทจรงของประชำชนและ ครอบคลมทกมตของปญหำในชมชน/หมบำน ทงน นำยอ ำเภอตองมอบหมำยใหปลดอ ำเภอผรบผดชอบประจ ำต ำบลเขำรวมประชมทบทวนแผนชมชน/หมบำนทกครง ๒. กำรด ำเนนกำรเกยวกบแผนพฒนำอ ำเภอ ไดแก ๒.๑ แตงตงหรอปรบปรงค ำสงคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) ตำมหนงสอ กรมกำรปกครองท มท.๐๓๐๕.๔/ว ๕๕๗๕ ลงวนท ๑๗ เมษำยน ๒๕๕๑ เรองแนวทำงกำรจดระบบกำรบรหำรงำนระดบอ ำเภอ เพอใหเปนกลไกหลกในกำรท ำหนำทเชอมโยงและบรณำกำรระหวำงแผนชมชน/หมบำน แผนพฒนำทองถน และแผนพฒนำอ ำเภอ กบแผนพฒนำจงหวด/กลมจงหวด ๒.๒ จดท ำหรอประสำนกำรจดท ำแผนในระดบพนทอ ำเภอ ทงหมด ๓ ประเภทประกอบดวย ๑) แผนพฒนำอ ำเภอ เปนแผนยทธศำสตรทก ำหนดทศทำงกำรพฒนำของอ ำเภอ ก ำหนดใหทท ำกำรปกครองอ ำเภอเปนผรบผดชอบในกำรด ำเนนงำน โดยใชชอเรยกวำ “แผนพฒนำอ ำเภอ” และใชกลไกของคณะอนกรรมกำรระดบอ ำเภอ (อ.ก.อ.) ตำมมำตรำ ๑๘ แหงพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ.๒๕๕๑ หรอคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) ทมอยน ำกรอบยทธศำสตรกำรพฒนำของจงหวด (Top - down) มำประมวลกบควำมตองกำรของประชำชนในพนท (Bottom - up) และจดท ำเปนแผนพฒนำอ ำเภอ ทงนใหสงกรอบแผนพฒนำอ ำเภอดงกลำวใหองคกรปกครองสวนทองถนทกแหงในพนททรำบทศทำงกำรพฒนำของอ ำเภอดวย

๑๗

๒) แผนควำมตองกำรของอ ำเภอ เปนแผนงำน/โครงกำรทเกดจำกกำรบรณำกำรปญหำและควำมตองกำรจำกชมชน/หมบำน รวมทงหนวยงำนตำงๆ ในพนท โดยก ำหนดใหทท ำกำรปกครองอ ำเภอเปนผรบผดชอบด ำเนนกำรจดท ำแผนควำมตองกำรของอ ำเภอ ทงนใหสงแผนดงกลำวไปยงจงหวด เพอใหจงหวดไดน ำไปเปนขอมลประกอบกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวดตอไป ๓) แผนปฏบตกำรประจ ำป เปนแผนทรวบรวมจำกแผนปฏบตกำรของทกสวนรำชกำรซงจดท ำขนในแตละปงบประมำณในพนทอ ำเภอนน โดยก ำหนดใหทท ำกำรปกครองจงหวดเปนผรบผดชอบด ำเนนกำร ทงนตงแตปงบประมำณ พ.ศ.๒๕๕๙ เปนตนไป ใหทท ำกำรปกครองจงหวดรวบรวมแผนงำน/โครงกำรของทกสวนรำชกำรทไดรบกำรจดสรรงบประมำณใหด ำเนนกำรในพนทอ ำเภอ โดยจดท ำเปนแผนปฏบตกำรประจ ำปของอ ำเภอและแจงใหอ ำเภอทรำบภำยใน ๔๕ วน นบแตวนทพระรำชบญญตงบประมำณรำยจำยประจ ำปมผลบงคบใช ๓. กำรด ำเนนกำรเกยวกบกำรประสำนงำนกบหนวยงำนตำงๆ ก ำหนดใหอ ำเภอแจงคณะกรรมกำรประสำนแผนทองถนระดบอ ำเภอสงแผนควำมตองกำร ทเกนขดควำมสำมำรถขององคกรปกครองสวนทองถนในภำพรวมของอ ำเภอ ไปยงคณะกรรมกำรประสำนแผนทองถนระดบจงหวดภำยในเดอนกรกฎำคมของปปฏทนนน เพอพจำรณำบรณำกำรเปนแผนงำน/โครงกำรทเกนขดควำมสำมำรถขององคกรปกครองสวนทองถนในภำพรวมของจงหวด และเสนอไปยงองคกำรบรหำรสวนจงหวดเพอพจำรณำบรรจไวในแผนพฒนำขององคกำรบรหำรสวนจงหวดตอไป

๑๘

แบบประเมนผลตนเองหลงเรยน ค ำแนะน ำ เพอประเมนควำมรเดมของผเรยน ขอใหอำนค ำถำมขำงลำงน และเลอกค ำตอบทถกตองทสด

เพยงค ำตอบเดยว โดยใชวธกำกบำท (X) ในตวเลอกททำนเลอก

1. ปญหำกำรพฒนำพนทในชวงกอนใชแนวคดทำงกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำรเปนอยำงไร ก. นโยบำยกำรมสวนรวมยงไมเกดผลจรงจง ข. ขำดกำรประสำนงำนระหวำงหนวยงำนรำชกำรสวนภมภำคและสวนกลำง ค. งบประมำณยงกระจกตวอยทกระทรวง และกรมตนสงกด ง. ถกทกขอ

2. คณะกรรมกำรจดท ำแผนยทธศำสตรกลมจงหวดมชอเรยกวำอะไร ก. คณะกรรมกำรนโยบำยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร ข. คณะกรรมกำรบรหำรงำนกลมจงหวดแบบบรณำกำร ค. คณะกรรมกำรจดท ำแผนยทธศำสตรพฒนำกลมจงหวด ง. คณะกรรมกำรบรหำรบรณำกำรแผนพฒนำกลมจงหวด 3. ปจจบนกฎหมำยใดเปนกฎหมำยหลกในกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร

ก. ระเบยบส ำนกนำยรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรจงหวดบรณำกำร พ.ศ.2546 ข. ระเบยบส ำนกนำยรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรจงหวดบรณำกำร พ.ศ.2548 ค. พระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ.2551 ง. พระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรจงหวดบรณำกำร พ.ศ.2557

4. ปใดทประเทศไทยเรมใชแนวทำงกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร ก. พ.ศ. 2544 ข. พ.ศ. 2545 ค. พ.ศ. 2546 ง. พ.ศ. 2547

5. คณะกรรมกำรทมหนำทจดท ำแผนพฒนำจงหวดตำมแนวทำงกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำรมชอเรยกวำอะไร ก. คณะกรรมกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด ข. คณะกรรมกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร ค. คณะกรรมกำรบรณำกำรแผนพฒนำจงหวด ง. คณะกรรมกำรบรหำรบรณำกำรแผนพฒนำจงหวด

6. ในป พ.ศ. 2535 ระบบกำรพฒนำชนบทเปนแบบใด ก. รฐบำลไดก ำหนดโครงกำรกำรกระจำยควำมเจรญไปสภมภำคเพมขน ไดมกำรปรบปรงระเบยบส ำนก

นำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบท พ.ศ.25344 ข. รฐบำลใชระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบทและกำรกระจำยควำมเจรญ

ไปสภมภำค พ.ศ. 2535 ค. ก ำหนดใหมกระทรวงหลกด ำเนนกำรพฒนำชนบท เชน กระทรวงมหำดไทย สำธำรณสข เกษตรและ

สหกรณ ศกษำธกำร เปนตน ง. ถกทกขอ

๑๙

7. กำรจดท ำแผนพฒนำทองถน ใชระเบยบกฎหมำยใดในกำรด ำเนนกำร ก. ระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรจดท ำแผนพฒนำทองถน พ.ศ.2548 ข. พระรำชบญญตเทศบำล พ.ศ.2596 ค. เทศบญญตของเทศบำล ง. พระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรจงหวดบรณำกำร พ.ศ. 2551

8. ใครเปนประธำนคณะกรรมกำรบรหำรงำนกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.ก.) ก. ผวำรำชกำรจงหวดทเปนหวหนำกลมจงหวด ข. ผวำรำชกำรจงหวดทไดรบเลอกคนหนงท ำหนำทประธำน ค. ผตรวจรำชกำรกระทรวงมหำดไทยในเขตพนทนน ง. ผตรวจรำชกำรส ำนกนำยกรฐมนตรในเขตพนทนน

9. ปญหำกำรท ำแผนพฒนำพนทในระดบอ ำเภอมลกษณะอยำงไร ก. มกำรใชกฎหมำยและระเบยบปฏบตงำนทหลำกหลำย ข. กำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอไมมกฎหมำยรองรบ ค. กำรประสำนกำรจดท ำแผนระหวำงองคกรในระดบพนทไมมควำมสอดคลอง ง. ถกทกขอ

10. พระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ. 2551 ก ำหนดใหมคณะอนกรรมกำรระดบอ ำเภอ (อ.ก.อ.) เพอท ำหนำทอะไร ก. ด ำเนนกำรรวบรวมขอมลควำมคดเหนของประชำชนในทองถนในต ำบลหมบำน ข. จดท ำแผนยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอ ค. ประสำนงำนกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวดของหนวยงำนตำงๆ ในพนท ง. กำรประชมคณะท ำงำนยอยของอ ำเภอในกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด

11. กำรจดท ำแผนพฒนำหมบำนใชระเบยบกฎหมำยอะไร ก. พระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช 2457 ข. ค ำสงกรมกำรปกครองเกยวกบกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำน ค. ระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรจดท ำแผนพฒนำทองถน พ.ศ. 2548 ง. ระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำน พ.ศ. 2551

12. บคคลใดเปนประธำนคณะกรรมกำรนโยบำยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.น.จ.) ก. นำยกรฐมนตร ข. รองนำยรฐมนตรทไดรบมอบหมำย ค. รฐมนตรวำกำรประทรวงมหำดไทย ง. ไมมขอใดถก

13. กำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร มขอดอยำงไร ก. สนองควำมตองกำรของประชำชนไดมำกขน ข. ลดควำมซ ำซอนในกำรบรหำรทรพยำกรในพนท ค. ประชำชนมสวนรวม ง. ถกทกขอ

14. ในป พ.ศ. 2539 ระบบกำรพฒนำชนบทเปนแบบใด ก. ใหองคกรปกครองสวนทองถนมสวนรวมพฒนำพนทกบจงหวดและอ ำเภอ โดยมกำรตรำระเบยบส ำนก

นำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำเพอกระจำยควำมเจรญไปสภมภำคและทองถน พ.ศ.2539

๒๐

ข. ใชแนวทำงกำรบรหำรจงหวดบรณำกำรเพอกำรพฒนำ ค. ใหควำมส ำคญกบกำรพฒนำแบบบรณำกำรงำนในพนท ง. ก ำหนดจงหวดเปนสวนรำชกำรตำมกฎหมำยงบประมำณและใหมงบพฒนำจงหวด

15. ขอใดหมำยถง กำรพฒนำชนบทตำมแบบคณะกรรมกำรพฒนำชนบทแหงชำต (กชช.) ไดถกตองมำกทสด ก. กำรด ำเนนกำรตำงๆในทกขนตอนของกำรพฒนำชนบทจะตองผำนองคกรด ำเนนกำรตงแตระดบชำต

คอ คณะกรรมกำรพฒนำชนบทแหงชำต (หรอ กชช.) คณะกรรมกำรพฒนำจงหวด (กพจ.) ระดบอ ำเภอไดแก คณะกรรมกำรพฒนำอ ำเภอ (กพอ.) หรอกงอ ำเภอ ระดบต ำบลไดแก สภำต ำบล (กสต.) และคณะท ำงำนสนบสนนกำรปฏบตกำรพฒนำชนบทระดบต ำบล (คปต.)

ข. กำรจดสรงบประมำณกำรพฒนำชนบทใหกระทรวงทเกยวของในกำรท ำงำนในชนบทรบผดชอบ ค. กำรพฒนำชนบทโดยกำรมสวนรวมของประชำชน ง. กำรพฒนำชนบทตำมแนวทำงแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต ซงเรมจำกแผนพฒนำเศรษฐกจ

แหงชำตฉบบท 1 16. ผวำรำชกำรจงหวด เปนประธำนในคณะกรรมกำรใด

ก. คณะกรรมกำรนโยบำยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร ข. คณะกรรมกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร ค. คณะกรรมกำรบรณำกำรแผนพฒนำจงหวด ง. คณะกรรมกำรบรหำรบรณำกำรแผนพฒนำจงหวด

17. รฐบำลใดทรเรมใหควำมส ำคญกบกำรพฒนำชนบท โดยมระเบยบเกยวกบกำรพฒนำชนบท ก. จอมพลสฤษด ธนะรชต ข. จอมพลถนอม กตขจร ค. พลเอกเปรม ตณสลำนนท ง. พลเอกเกรยงศกด ชมะนนท

18. กรมกำรปกครองก ำหนดใหม คณะกรรมกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ โดยมชอเรยกอยำงไร ก. คณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ ข. คณะกรรมกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ค. คณะกรรมกำรจดท ำแผนยทธศำสตรพฒนำอ ำเภอ ง. คณะกรรมกำรจดท ำแผนบรหำรรำชกำรอ ำเภอ

19. กำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร มสำระส ำคญอยำงไร ก. น ำหลกกำรบรหำรเชงกลยทธ (Strategic Management) มำประยกตใชตำมควำมเหมำะสม ข. กำรแจงผลกำรจดสรรงบประมำณของแตละกระทรวง/กรมใหจงหวดทรำบ ค. กำรจดท ำแผนและงบประมำณตำมควำมส ำคญของพนท

ง. ถกทกขอ 20. บคคลใดท ำหนำทประธำนคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.)

ก. นำยอ ำเภอ ข. ผทนำยอ ำเภอมอบหมำย ค. ผทผวำรำชกำรจงหวดแตงตง ง. ประธำนประชำคมอ ำเภอ

๒๑

เฉลยแบบประเมนผลตนเองหนวยท ๑ กอนเรยน หลงเรยน

1. ค 1. ง 2. ก 2. ข 3. ง 3. ค 4. ก 4. ค 5. ง 5. ข 6. ค 6. ง 7. ง 7. ก 8. ง 8. ก 9. ค 9. ง 10. ก 10. ก 11. ข 11. ก 12. ข 12. ก 13. ก 13. ง 14. ก 14. ก 15. ก 15. ก 16. ข 16. ข 17. ค 17. ค 18. ก 18. ก 19. ก 19. ง 20. ง 20. ก

๒๒

หนวยท 2

ควำมรทวไปเกยวกบแผน

วำท ร.ต.อภชย ศรเมอง

๒๓


หนวยท 2 ควำมรทวไปเกยวกบแผน ตอนท 2.๑ ควำมหมำย ควำมส ำคญ และประโยชนของกำรวำงแผน 2.๒ องคประกอบของกำรวำงแผน 2.3 ประเภทของแผน 2.4 แผนยทธศำสตรและกำรจดท ำแผนยทธศำสตร 2.5 แผนปฏบตกำร 2.6 แผนพฒนำระดบตำงๆ ในประเทศไทย แนวคด 1. กำรวำงแผน หมำยถง กระบวนกำรวเครำะหและกำรตดสนใจของผบรหำรทจะก ำหนดวธกำร

ไวลวงหนำอยำงเปนระบบเพอใชเปนแนวทำงปฏบตใหบรรลผลตำมเปำหมำยและวตถประสงคทก ำหนดไวอยำงมประสทธภำพ โดยน ำเอำขอมลขำวสำร ( Information) ในอดตมำก ำหนดหรอพยำกรณอนำคต

2. องคประกอบของกำรวำงแผนทส ำคญคอ จดมงหมำยหรอเปำประสงค วธกำรและกระบวนกำร ทรพยำกรและคำใชจำย กำรน ำแผนไปปฏบต และกำรประเมนผลแผน

3. แผนสำมำรถแบงออกไดหลำยประเภท โดยพจำรณำจำกมตตำงๆ อนไดแก มตทำงเวลำ มตทำง เนอท มตทำงสถำบน และมตทำงระดบของแผนในองคกำร

4. ยทธศำสตร คอ กำรมองทศทำงและวเครำะหไปสอนำคตโดยพจำรณำถงทรพยำกรปจจยทเกยวของทำงเลอกตำงๆ ควำมเปนไปไดขององคกำรเพอระดมมำใช และพจำรณำวำจะสำมำรถน ำองคกำรไปสภำรกจและเปำหมำยทวำงไวไดอยำงไร

5. แผนปฏบตกำร (Action plan) คอแผนงำนเพอกำรปฏบตงำนหรอเรยกวำแผนด ำเนนงำนขององคกรหรอหนวยงำน

6. ในประเทศไทย มกำรก ำหนดแผนพฒนำหลำยระดบ ซงจดแบงออกเปนระดบตำงๆ อนไดแก แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต แผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดน แผนปฏบตรำชกำรของกระทรวง และกรม แผนพฒนำจงหวดและกลมจงหวด แผนพฒนำอ ำเภอ แผนพฒนำทองถน และแผนชมชน/หมบำน


1. เมอศกษำตอนท 2.๑ ควำมหมำย ควำมส ำคญ และประโยชนของกำรวำงแผนจบแลว ผศกษำสำมำรถทรำบถงควำมหมำย ควำมส ำคญ และประโยชนของกำรวำงแผน

2. เมอศกษำตอนท 2.๒ องคประกอบของกำรวำงแผนจบแลว ผศกษำสำมำรถทรำบถงองคประกอบ ของกำรวำงแผน

3. เมอศกษำตอนท 2.3 ประเภทของแผนจบแลว ผศกษำสำมำรถอธบำยถงประเภทของแผนได 4. เมอศกษำตอนท 2.4 แผนยทธศำสตรและกำรจดท ำแผนยทธศำสตรจบแลว ผศกษำสำมำรถ

แยกประเภทของแผนยทธศำสตรจำกแผนประเภทอนๆ ได

๒๔

5. เมอศกษำตอนท 2.5 แผนปฏบตกำรจบแลว ผศกษำเขำใจและสำมำรถอธบำยควำมหมำยของแผนปฏบตกำรได

6. เมอศกษำตอนท 2.6 แผนพฒนำระดบตำงๆ ในประเทศไทยจบแลว ผศกษำสำมำรถเขำใจควำมเชอมโยงแผนในระดบตำงๆ ได

กจกรรมกำรเรยน 1. ท ำแบบประเมนตนเองกอนเรยนหนวยท 2 2. ศกษำเนอหำของหนวยท 2 3. ท ำแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท 2 สอกำรเรยน 1. เอกสำรกำรสอน 2. แบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน กำรประเมนผล 1. ประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน


๒๕

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท ๒

ค ำแนะน ำ เพอประเมนควำมรเดมของผเรยน ขอใหอำนค ำถำมขำงลำงน และเลอกค ำตอบทถกตองทสดเพยงค ำตอบเดยว โดยใชวธกำกบำท (X) ในตวเลอกททำนเลอก

1. ขอใดเปนกลำวถกตองในเรองควำมแตกตำงของแผนงำนกบกำรวำงแผน ก. แผนคอ ขอก ำหนดทใชเปนเครองมอหรอแนวทำงในกำรปฏบต สวนกำรวำงแผน คอ กระบวนกำรคด

พจำรณำไวลวงหนำวำจะท ำอะไรอยำงไร ใหใครท ำ ท ำทไหน เมอไหร โดยอำศยกำรด ำเนนงำนทเปนระบบมระเบยบและมประสทธภำพ

ข. แผนงำนเปนเอกสำรทไดผำนกระบวนกำรวำงแผนเสรจสนแลว สวนกำรวำงแผนเปนกระบวนกำรในกำรจดท ำแผนงำน

ค. กระบวนกำรวำงแผนเกดขนกอนกำรเกดขนของแผนงำน ง. ถกทกขอ

2. ขอใดไมถกตองเกยวกบประโยชนของกำรวำงแผน ก. แผนท ำใหเกดทศทำง กำรบรหำรงำนใหประสบควำมส ำเรจจ ำเปนตองมทศทำงในกำรบรหำร โดยแผน

จะเปนตวก ำหนดวตถประสงค นโยบำย เปำหมำย กลยทธ ข. แผนงำนใหภำพรวมแผนทสมบรณและครอบคลมภำรกจทงหลำยทงมวลขององคกร ค. แผนงำนท ำใหทรำบถงทมำของและแนวทำงกำรจดสรรทรพยำกรในองคกร ง. แผนเปนวธกำรแหงกำรท ำงำนรวมกน กำรจดท ำแผนทดเปนกระบวนกำรทเกดจำกกำรท ำงำนรวมกน

ของสมำชกในองคกรซงทกฝำยมสวนรวมในกำรก ำหนดวตถประสงค เปำหมำย วสยทศน พนธกจ 3. องคประกอบกำรวำงแผนไดแกอะไร

ก. กำรก ำหนดจดหมำยปลำยทำง (Ends) ทตองกำรบรรล ข. วธกำรและกระบวนกำร (Means and Process) ค. กำรน ำแผนไปปฏบต (Implementation) ง. ถกทกขอ

4. ขอใดมใชควำมแตกตำงของแผนปฏบตกำรและแผนกลยทธ ก. ระยะเวลำด ำเนนงำน ข. รำยละเอยดกำรด ำเนนงำน ค. กำรมงสเปำหมำยเดยวกน ง. กำรแสดงรำยละเอยดงบประมำณด ำเนนงำน

5. กำรก ำหนดวสยทศนมควำมส ำคญอยำงไร ก. ก ำหนดทศทำงหรอแนวทำงกำรด ำเนนงำนขององคกำรจะไปในทศทำงใด ข. ท ำใหทรำบเปำประสงคหรอตวชวดควำมส ำเรจ ค. ท ำใหทรำบวำมขอผกพนทจะด ำเนนกำรใหส ำเรจ ง. ท ำใหทรำบถงเปำหมำยทตองกำร

6. ขอใดกลำวถงกำรแบงแผนงำนตำมมตพนท ก. แผนตอเนอง (Continuous Plan) ข. แผนกำวหนำ (Rolling Plan) ค. แผนชำต ง. แผนโครงกำรชด (Program)

๒๖

7. ขอใดกลำวถงกำรแบงแผนงำนตำมหนำท ก. แผนโครงกำร (Project Plan) ข. แผนโครงกำรชด (Program) ค. แผนสำขำ (Sectoral Plan) ง. ถกทกขอ

8. แผนรวม (Macro Plan) มกจะมชอเรยกอกชอหนงวำอะไร ก. แผนชน ำ (Directive Plan) ข. แผนยทธศำสตร (Strategic Plan) ค. แผนแมบท (Master Plan) ง. แผนมหภำค (Macro Plan)

9. ขอใดกลำวถงกำรแบงแผนงำนตำมมตสถำบน ก. แผนจำกเบองบน (Plan from top) ข. แผนชำต (National Plan) ค. แผนโครงกำรชด (Program) ง. แผนรวม (Macro Plan)

10. ขอใดเปนกลำวถงควำมส ำคญของแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำตไดอยำงชดเจนมำกทสด ก. ปรบสภำพของเศรษฐกจและสงคมเพอยกระดบมำตรฐำนกำรครองชพใหประชำชนมควำมเปนอยทดขน ข. สรำงรำยไดใหประชำชนเพมขนเพอใหเกดกำรกนดอยด ค. สรำงควำมไดเปรยบในกำรแขงขน ท ำใหประเทศมรำยไดมำกขน ประชำชนกนดอยด ง. ลดชองวำงระหวำงรำยได ท ำใหเกดกำรกระจำยรำยไดอยำงเปนธรรมในสงคม

11. แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำตเปนแผนระยะใด ก. แผนในอนำคต (Future Plan) ข. แผนระยะยำว (Long Term Plan) ค. แผนระยะกลำง (Medium - Term Plan) ง. แผนระยะ 4 ป (Four - Year plan)

12. กำรใชแนวคด “คนเปนศนยกลำงกำรพฒนำ” เรมตนจำกแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำตฉบบใด ก. ฉบบท 8 ข. ฉบบท 9 ค. ฉบบท 10 ง. ฉบบท 11

13. บทบำทส ำคญของแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำตในขอใดทมผลเชอมโยงตอแผนพฒนำระดบอนๆ ก. เปนแผนงำนทสะทอนนโยบำยหลกของรฐบำล ซงทกหนวยงำนตองปฏบตตำม ข. เปนขอก ำหนดบงคบใหหนวยงำนอนๆ ตองปฏบตตำม ค. เปนกำรก ำหนดเปำหมำยใหแผนพฒนำอนๆ ง. เปนกรอบในกำรก ำหนดแนวทำงกำรพฒนำของแผนอนๆ

14. หนวยงำนใดใชแผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดนเปนแนวทำงกำรบรหำร ก. รฐบำล ข. สวนรำชกำร ค. องคกรของรฐทกหนวยงำน

๒๗

ง. รำชกำรบรหำรสวนกลำง สวนภมภำค และสวนทองถน 15. แผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดน ก ำหนดขนครงแรกในปใด

ก. พ.ศ. 2475 หลงจำกำรเปลยนแปลงกำรปกครองเปนระบอบประชำธปไตย ข. พ.ศ. 2576 พรอมกำรตรำพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดนฉบบแรก ค. พ.ศ. 2504 หลงจำกกำรประกำศใชแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต ง. พ.ศ. 2546 หลงจำกบงคบใชพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรกจกำรบำนเมองทด

16. แผนพฒนำจงหวด มควำมแตกตำงจำกแผนงำนของกระทรวง อยำงไร ก. ก ำหนดตำมพนทและตำมหนำท ข. ระยะเวลำของแผนยทธศำสตร ค. ระยะเวลำของแผนด ำเนนงำน ง. ไมมขอใดถก

17. แผนปฏบตรำชกำรทเปนแผนยทธศำสตรของจงหวด มระยะเวลำกป ก. 6 ป ข. 5 ป ค. 4 ป ง. 3 ป

18. ขอใดกลำวถงแผนพฒนำอ ำเภอไดถกตองทสด ก. เปนแผนปฏบตรำชกำร 4 ป ข. เปนแผนยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอ ค. เปนแผนปฏบตกำรประจ ำป ง. ถกทกขอ

19. แผนพฒนำทองถน แบงออกเปน 2 ประเภทก ำหนดชอเรยกเปนกำรเฉพำะวำอะไร ก. แผนยทธศำสตรกำรพฒนำ และแผนพฒนำ 3 ป ข. แผนปฏบตรำชกำร 4 ปและแผนปฏบตรำชกำรประจ ำป ค. แผนยทธศำสตรและแผนด ำเนนงำน ง. แผนแมบทกำรพฒนำทองถนและแผนพฒนำทองถนประจ ำป

20. ขอกลำวใดกลำวถงแผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) และแผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรชมชน ไดอยำงถกตอง ก. แผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) อำศยอ ำนำจตำมพระรำชบญญต

ลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช ๒๕๔๗ แผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรชมชนอำศยอ ำนำจตำมระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรจดท ำแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.๒๕๔๘

ข. แผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) จดท ำในพนทขององคกำรบรหำรสวนต ำบล สวนแผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรชมชนจดท ำในพนทของเทศบำลเมองและเทศบำลนคร

ค. แผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ไดรบกำรสนบสนนจำก กรมกำรปกครอง สวนแผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรชมชนไดรบกำรสนบสนนจำก กรมสงเสรมกำรปกครองทองถน

ง. ถกทกขอ

๒๘

ตอนท 2.1 ควำมหมำย ควำมส ำคญ และประโยชนของกำรวำงแผน 2.1.1 ควำมหมำยของกำรวำงแผน “กำรวำงแผน” (Planning) มำจำกค ำในภำษำละตนวำ “แพลนม” (Planum) หมำยถงพนทรำบหรอพมพเขยวค ำภำษำองกฤษใช “Planning” ซงหมำยถงกระบวนกำรวเครำะหและกำรตดสนใจของผบรหำรทจะก ำหนดวธกำรไวลวงหนำอยำงเปนระบบเพอใชเปนแนวทำงปฏบตใหบรรลผลตำมเปำหมำยและวตถประสงคทก ำหนดไวอยำงมประสทธภำพ โดยน ำเอำขอมลขำวสำร (Information) ในอดตมำก ำหนดหรอพยำกรณอนำคต ดงนนแนวคดของกำรวำงแผนจงมลกษณะเปน “ศำสตร” ทตองใชขอมลเชงประจกษ (Empirical Information) ทมควำมแมนตรงและเชอถอไดและจะตองประกอบดวยองคประกอบทชดเจนและมควำมตอเนองกนตำมล ำดบ ทงน เพอใหผใชแผนมควำมรและควำมเขำใจทจะสำมำรถน ำแผนไปปฏบตใหบรรลผลส ำเรจได “แผน” (Plan) ค ำวำแผนกบกำรวำงแผนเปนค ำทแยกจำกกนไมออก แผนคอขอก ำหนดทใชเปนเครองมอหรอแนวทำงในกำรปฏบต สวนกำรวำงแผน คอ กระบวนกำรคดพจำรณำไวลวงหนำวำจะท ำอะไรอยำงไร ใหใครท ำ ท ำทไหน เมอไหร โดยอำศยกำรด ำเนนงำนทเปนระบบมระเบยบและมประสทธภำพ ผลผลตจำกกำรวำงแผน กคอ กำรจดท ำแผน อนเปนขอก ำหนดทใชเปนเครองมอหรอแนวทำงในกำรปฏบต หลกส ำคญของกำรวำงแผนจงมงไปทควำมส ำเรจของกำรปฏบตงำนและประสทธภำพของกำรด ำเนนงำน และถอไดวำงำนอนดบแรกของกำรบรหำรและจดกำรของหนวยงำน คอ กำรวำงแผน

2.1.2 ควำมส ำคญของกำรวำงแผน

กำรวำงแผนมควำมส ำคญตอองคกำรและนกบรหำรหรอผปฎบตดงตอไปน 1) ชวยใหกำรบรหำรงำนเปนไปโดยประสำนสอดคลองกน 2) ชวยใหเกดกำรประหยดทงดำน คน เวลำ งบประมำณ 3) ชวยใหมกำรตรวจสอบ/ควบคมงำน ใหมประสทธภำพ 4) ชวยในกำรขยำยงำนและปรบปรงวธกำรด ำเนนงำนขององคกร

2.1.3 ประโยชนของกำรวำงแผน 1) แผนท ำใหเกดทศทำง กำรบรหำรงำนใหประสบควำมส ำเรจจ ำเปนตองมทศทำงในกำร

บรหำรแผนคอ ตวก ำหนดวตถประสงค นโยบำย เปำหมำย กลยทธ 2) แผนใหภำพรวมแผนทสมบรณจะครอบคลมภำรกจทงหลำยทงมวลขององคกร เชน

แผนพฒนำกำรศกษำกจะประกอบดวย แผนงำนวชำกำร แผนงำนธรกำร แผนงำนปรบปรงคณภำพ แผนงำนกำรเงน เปนตน

3) แผนเปนเครองมอส ำหรบควบคมและตดตำมผล แผนทดจะก ำหนดเปำหมำยไวชดเจนท ำใหสำมำรถแผนในกำรตรวจสอบไดวำ งำนไดด ำเนนไปมำกนอยเพยงใดผลเปนอยำงไร เปนไปตำมเปำหมำยหรอไม เพอจะไดขอมลยอนกลบ (Feedback) มำปรบปรงวธกำรด ำเนนงำน

4) แผนเปนวธกำรแหงกำรท ำงำนรวมกน กำรจดท ำแผนทดเปนกระบวนกำรทเกดจำกกำรท ำงำนรวมกนของสมำชกในองคกรซงทกฝำยมสวนรวมในกำรก ำหนดวตถประสงค เปำหมำย วสยทศน พนธกจฯลฯ

5) แผนกอใหเกดประสทธภำพในกำรบรหำร

๒๙

กำรวำงแผนทกระดบจะมประโยชนทงตอผบรหำรและผปฏบตดงน 1) ปองกนมใหเกดปญหำและควำมผดพลำด หรอลดควำมเสยงทอำจจะเกดขนในกำร

ปฏบตงำนในอนำคต 2) ท ำใหองคกำรมกรอบหรอทศทำงในกำรปฏบตงำนทชดเจนวำจะท ำอะไร ทไหนเมอไร

อยำงไร และใครท ำท ำใหนกบรหำรมควำมมนใจในกำรปฏบตงำนใหบรรลผลส ำเรจไดงำย 3) ชวยใหเกดกำรประหยดทรพยำกรทำงกำรบรหำร เชนคน เงน วสดอปกรณ เวลำ ฯลฯ 4). ชวยใหกำรปฏบตงำนรวดเรว มประสทธภำพเพรำะมแผนเปนแนวทำง “เปรยบเสมอนเรอ

ทมหำงเสอ” 5) ชวยใหกำรปฏบตงำนเปนระบบนกบรหำรสำมำรถควบคมตดตำมกำรปฏบตงำนไดงำย

๓๐

ตอนท 2.2 องคประกอบของกำรวำงแผน

องคประกอบของกำรวำงแผนทส ำคญคอ 1. กำรก ำหนดจดหมำยปลำยทำง (Ends) ทตองกำรบรรลซงมหลำยระดบ คอ 1) จดมงหมำยหรอเปำประสงค (Goals) เปนกำรแสดงถงควำมคำดหวงทตองกำรใหเกดขนในชวงระยะเวลำขำงหนำซงมกจะมองในรปของผลลพธ (Outcomes) ในอนำคตก ำหนดอยำงกวำงๆ 2) วตถประสงค (Objective) เปนองคประกอบทเปนผลมำจำกกำรแปลงจดมงหมำย (Goal) ใหเปนรปธรรมมำกขน เพองำยในกำรน ำไปปฏบตวตถประสงคจงเปนกำรก ำหนดผลผลต (Output) ทคำดหวงใหเกดขนอยำงกวำงๆ แตชดเจนและสำมำรถปฏบตได 3) เปำหมำย (Targets) เปนองคประกอบทเปนผลมำจำกกำรแปลงวตถประสงคใหเปนรปธรรมในกำรปฏบตมำกขน เปำหมำยจงเปนกำรก ำหนดผลลพธสดทำยทเกดขนจำกกำรปฏบตตำมแผน โดยจะก ำหนดเปนหนวยนบทวดผลไดเชงปรมำณและก ำหนดระยะเวลำทจะบรรลผลส ำเรจนนดวย 2. วธกำรและกระบวนกำร (Means and Process) เปนองคประกอบทเกดจำกกำรน ำขอมลตำงๆ มำวเครำะหและก ำหนดเปนทำงเลอก (Alternative) ส ำหรบเปนแนวทำงปฏบต หรอกลวธ (Strategy) ใหบรรลจดหมำยทก ำหนดไวจำกนนจะถำยทอดออกมำเปนแผนงำน (Programs) และโครงกำร (Projects) ทเชอมโยงกน โดยทวไปจะประกอบดวย 2 องคประกอบหลกคอ 1) กลวธกำรปฏบตหรอมำตรกำร (Strategy) เปนกำรก ำหนดแนวทำงปฏบตใหบรรลจดหมำย (Ends) ทก ำหนดไวอยำงมประสทธภำพ 2) แผนงำน (Programs) และโครงกำร (Projects) เปนกำรก ำหนดแนวทำงกำรกระท ำทเปนรปธรรมในกำรปฏบตมำกขน ซงโดยทวไปจะมประเดนในกำรเขยนทชดเจนครอบคลม และเชอมโยงกนอยำงเปนระบบ 3. ทรพยำกร (Resources) และคำใชจำย (Cost) เปนองคประกอบทส ำคญอยำงหนงในกำรวำงแผนและกำรน ำแผนไปปฏบตซงไดแก คน เงน วสดอปกรณ ซงผวำงแผนจะตองระบใหชดเจนและมควำมเปนไปไดในกำรปฏบต “มใชเขยนแผนแบบวำดวมำนในอำกำศ” หรอ “เขยนแผนแบบเพอฝน” 4. กำรน ำแผนไปปฏบต (Implementation) เปนองคประกอบทแสดงถงกรรมวธในกำรตดสนใจเลอกแผนงำนและโครงกำรไปปฏบตใหเกดผลส ำเรจตำมจดหมำย (Ends) ทก ำหนดไวซงขนตอนนจะตองอำศยกลยทธหลำยอยำงทงกลยทธภำยในองคกำรและกลยทธภำยนอกองคกำร 5. กำรประเมนผลแผน (Evaluation) เปนองคประกอบทแสดงถงกำรตรวจสอบกำรควบคมและกำรวดผลกำรปฏบตตำมแผนเพอใหทรำบถงควำมกำวหนำหรอขอบกพรองหร อขอจ ำกดของแผนนนๆ เพอจะไดปรบปรงแผนใหสำมำรถน ำไปปฏบตไดบรรลตำมเปำหมำยและวตถประสงคทก ำหนดไว

๓๑

ตอนท 2.3 ประเภทของแผน

แผนงำนสำมำรถจ ำแนกไดตำมมมมองขนอยกบกำรมองแผนในแงใด แผนๆ เดยวกนอำจเรยกไดหลำยอยำงแลวแตเรำจะมองดำนใดของแผน ดำนหรอแงมมของแผนดงกลำวนเรยกวำ "มต" ซงตรงกบภำษำองกฤษวำ Dimension ซงเรำอำจจะแบงแผนออกเปนชนดตำงๆ โดยพจำรณำจำกมตตำงๆ ไดดงน คอ 2.3.1 มตทำงเวลำ (Time Dimension) เปนมตทไดรบควำมนยมในกำรเรยกแผนหรอวำงแผนมำกกวำมตอนๆ ถำพจำรณำจำกมตเวลำ อำจแบงแผนออกไดดงน คอ 1) แผนระยะยำว (Long-Term Plan) คอเปนแผนงำนทตองใชเวลำปฏบตงำนตำมแผนในระยะยำวประมำณ 10 ป ขนไป ดงนนแผนชนดนจงมกเปนแผนกวำง ๆ ไมมรำยละเอยดมำก แตกจะมประโยชนมำกในแงทท ำใหสำมำรถเตรยมกำรตำง ๆ ไวลวงหนำไดนำนท ำใหคนในองคกำรไดทรำบลวงหนำวำ องคกำรของตนจะมงไปทำงใดในอนำคตหรอเปำหมำยอยำงไรในอนำคต หรอใน 10 ปขำงหนำน 2) แผนระยะกลำง (Medium-Term Plan) สวนใหญจะเปนแผนงำนทมระยะเวลำประมำณ 4 ถง 9 ป เชน แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต เปนตน โดยแผนเหลำนจะมก ำหนดนโยบำยและแนวทำงด ำเนนเพอใหบรรลเปำหมำยทตงไว 3) แผนระยะสน (Short-Term Plan) สวนใหญจะเปนแผนซงมระยะต ำกวำ 4 ป เชน แผนประจ ำป (Annual Plan) แผนปฏบตกำร (Operational Plan) ซงอำจจะใชเวลำ 2-3 ป แผนชวครำว (Ad - Hoc Plan) ซงใชเวลำไมกวนหรอเดอนกได เปนตน แผนเหลำนจะมรำยละเอยดเกยวกบงบประมำณวธกำรด ำเนนกำรใชแรงงำนและทรพยำกรอนๆ ตลอดจนก ำหนดเวลำตำงๆ ของกำรปฏบตงำนไวคอนขำงละเอยด 4) แผนตอเนอง (Continuous Plan) ซงอำจเปนแผนระยะเทำใดกไดแตเปนแผนซงตอเนองกนเปนทอดๆ เชน แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต ซงเมอหมดแผนท 1 กเรมแผนท 2 และแผนท 3 ตอไปเรอยๆ ทงน แผนซงน ำมำใชภำยหลงนนมกมรำกฐำนและควำมสมพนธกบแผนฉบบกอนซงไดสนสดลงแลว 5) แผนกำวหนำ (Rolling Plan) สวนใหญจะเปนแผนระยะ 4 - 5 ปและเมอแผนไดด ำเนนไปแลวประมำณ 1 หรอ 2 ปกจะไดมกำรก ำหนดแผนเพมเตมขนอกประมำณ 1 หรอ 2 ปเพอเสรมเขำกบแผนทใชอยใหครบ 4 - 5 ป แผนชนดนจงไมมกำรสนสดและไดรบกำรเปลยนแปลงแกไขเพมเตมอยตลอดเวลำจนกว ำโครงกำรนนจะส ำเรจลลวงไปแลว จงเปนเหตใหตองใชแรงงำนส ำหรบกำรวำงแผนมำก 2.3.2 มตทำงหนำท (Functional Dimension) 1) แผนโครงกำร (Project Plan) ซงหมำยถงแผนของโครงกำรใด โครงกำรหนงตงแตตนจนจบคอ ตงแตสำเหตและเหตผลของกำรท ำโครงกำรกำรด ำเนนงำนตำมโครงกำรจนถงบ ำรงรกษำโครงกำรนนๆ เชน แผนกำรกอสรำงถนน สะพำน โรงงำน เปนตน โครงกำร (Project) เปนสวนทเลกทสดซงมควำมสมบรณภำยในตวของมนเอง แตอำจจะมควำมสมพนธหรอสงผลกระทบถงโครงกำรอน ๆ ได 2) แผนโครงกำรชด (Program) หรออำจจะเรยกไดวำเปน "แผนงำน" นน สวนใหญจะประกอบดวยโครงกำร (Projects) ทมควำมสมพนธกนอยำงลกซงตงแต 2 โครงกำรขนไป เชน แผนงำนชลประทำนควรประกอบดวยโครงกำรสรำงเขอน ท ำถนนซอยคลองซอย งำนสงเสรมกำรเกษตร สหกรณ เปนตน

๓๒

3) แผนสำขำ (Sectorial Plan) ซงนยมใชกนมำกในกำรวำงแผนพฒนำเศรษฐกจ เชน แผนสำขำเกษตร สำขำอตสำหกรรม สำขำคมนำคม และกำรขนสง เปนตน แผนสำขำจะเปนกำรปรบปรงกำรปฏบตงำนหรอเพมผลผลตในสำขำนนๆ และเมอไดตงเปำหมำยไวแลวในสำขำกจ ำเปนตองมโครงกำรตำงๆ ซงจะน ำไปสเปำหมำยทตองกำรภำยในเวลำทก ำหนดไว 4) แผนรวม (Macro Plan) ซงสวนใหญเปนแผนทำงเศรษฐกจ โดยกำรประเมนตวแปรและควำมสมพนธตำงๆ เชนควำมสมพนธระหวำงกำรใชจำยกบกำรเกบภำษ กำรใชจำยกบกำรลงทน เปนตน เพอหำผลกระทบของสงเหลำนตอเศรษฐกจของประเทศ แผนชนดนอำจจะเปน "แผนชน ำ" (Directive Plan) กได อยำงไรกดกำรท ำแผนรวมจ ำเปนตองมขอมลใหเพยงพอจงจะประสบผลส ำเรจ มตทำงหนำทนอำจจะกลำวไดอกวำ เปนกำรแบงระดบของแผนตำมขนำดและควำมส ำคญคอ แผน (Plan) จะถกแบงออกเปนแผนงำนงำนหรอโครงกำรชดตำงๆ(Programs) และแตละโครงกำรชดกยงอำจจะถกแบงเปนโครงกำรชดยอย (Sub - Programs) หรอโครงกำรแตละโครงกำร (Projects) เลยทเดยว ในขณะเดยวกนแตละโครงกำรกอำจจะถกแบงออกเปน โครงกำรยอย (Sub - Projects) กไดและโครงกำรหรอโครงกำรยอยนจะถกแบงเปนงำน (takes) ซงอำจจะถกแบงเปนกจกรรม (activity) อกทหนงไดทงนระดบของแผนอำจจะถกแบงออกเปนหลำยสบชนดวยกนกได 2.3.3 มตทำงเนอท (spatial Dimension)

1) แผนชำต (Nation - wide Plan) คอกำรวำงแผนทวประเทศเพอใหเกดมควำมสมดลกนในทตำงๆ ในทำงสงคมและเศรษฐกจ แตมใชหมำยควำมวำทกแหงจะตองมโครงกำรชนดเดยวกนหมด เชน โครงกำรชลประทำน เพรำะไมทกแหงมแหลงน ำทจะน ำมำใชในโครงกำรชลประทำนไดเปนตน

2) แผนภำค (Regional Plan) คอควำมสนใจในกำรวำงแผนลงในพนทใดพนทหนงซงอำจจะใหญขนำดภำคอสำนของไทยหรอเพยงแตลมน ำใดลมน ำหนงกได ท งนอำจจะใชขอบเขตของกำรปกครองหรอทรพยำกรอยำงใดอยำงหนงเปนเกณฑในกำรจ ำกดเนอท 2.3.4 มตทำงสถำบน (Institutional Dimension) เปนกำรมองวำในองคกำรหนงๆ นน หนวยงำนใดจะเปนผวำงแผนขององคกำร ผบรหำรระดบสงเปนผวำงแผนหรอหนวยงำนระดบลำงจะเปนผวำงแผน ถำพจำรณำจำกในแงน เรำอำจแบงแผนออกเปน 3 ชนด คอ

1) แผนจำกเบองบน (Plan from top) เปนแผนทวำงจำกผบรหำรระดบสงหรอหนวยงำนในระดบสงขององคกำร ผบรหำรระดบสงจะวำงแผนทงหมดขององคกำรจำกบนลงไปสขำงลำงพนกงำนในระดบลำงเปนเพยงผคอยปฏบตตำมแผนเทำนน

2) แผนจำกเบองลำง (Plan from below) จะเหนวำบำงหนวยงำนผบรหำรในระดบสงไมได มกำรวำงแผนแตจะสงใหพนกงำนในระดบลำงไดวำงแผน แลวคอยเสนอแผนขนมำยงผบรหำรระดบสง แผนนจะมขอดตรงทตรงกบควำมตองกำรของพนกงำนในระดบลำง แตมขอเสยตรงทอำจจะท ำใหขำดเปำหมำยรวมขององคกำร

3) แผนพบกนครงทำง คอแผนททำงสวนขำงลำงเปนผวำงโดยทำงเบองบนเปนผก ำหนดหรอใหนโยบำยและแนวทำง ตลอดจนถงกำรประสำนแผนตำงๆ ใหเขำกนและน ำสเปำหมำยขององคกำรรวมกน แผนชนดนจะสนองควำมตองกำรของพนกงำนในระดบลำงและขณะเดยวกนกน ำไปสเปำหมำยขององคกำรรวมกน

๓๓

2.3.5 มตทำงระดบของแผนในองคกำร (Level Dimension) กำรทจะสำมำรถท ำงำนใหมประสทธภำพไดนนจะตองมกำรวำงแผนลวงหนำดวยกนทงนนดงนน ในระดบขององคกำรจงตองมกำรวำงแผนและแผนตองสอดคลองกน จำกบนสดลงมำหำลำงสดคอ แผนในระดบลำงจะตองสอดคลองกบแผนในระดบบนขององคกำรซงพอจะแบงไดดงน

1) กำรก ำหนดนโยบำย (Policy Determination) กำรก ำหนดนโยบำยนนควำมจรงกเปนแผนเหมอนกน แตเปนแบบกวำงๆ ไมมรำยละเอยด อำจจะมเฉพำะเปำหมำยและแนวทำงกวำง ๆ ไวเนองจำกไมมรำยละเอยดเรำจงไมนยมเรยกวำ แผน

2) แผนยทธศำสตร (Strategic Plan) ไดแก แผนทน ำเอำนโยบำยมำด ำเนนกำรใหเปนผลงำนขนมำนนเอง คอจะตองหำแนวทำงหรอยทธศำสตรทจะท ำใหเกดผลงำนตำมนโยบำยทผบรหำรระดบสง ก ำหนดไว

3) แผนปฏบตกำร (Action plan) คอแผนงำนเพอกำรปฏบตงำนหรอเรยกวำแผนด ำเนนงำน เปนเครองมอค ำประกนวำเปำหมำยในกำรท ำงำนในแตละปมโอกำสบรรลเปำหมำยตำมทก ำหนดไวพดงำยๆ คอเปนสงยนยนวำเปำหมำยทตงไวนนมควำมเปนไปได เพรำะมแผนงำนรองรบทชดเจนและถำแผนปฏบตกำรด ำเนนกำรไดส ำเรจกจะสงผลตอควำมส ำเรจของเปำหมำยทก ำหนดไวเชนกน แผนปฏบตกำรคอผลของกำรแปลงควำมคดในกำรจะท ำสงตำงๆ ทอยในหวคนท ำงำนใหออกมำอยในกระดำษหรอไฟลคอมพวเตอรทผำนกระบวนกำรในกำรกลนกรองแลววำ มควำมเปนไปไดและสอดคลองกบเปำหมำยในกำรท ำงำนทก ำหนดไว

๓๔

ตอนท 2.4 แผนยทธศำสตรและกำรจดท ำแผนยทธศำสตร

2.4.1 ควำมหมำย ยทธศำสตรหรอกลยทธ (Strategy) เปนค ำทมควำมหมำยกวำง และจะใชในควำมหมำยทแตกตำงกนไปตำมวตถประสงคและบทบำทหนำทองคกร โดยมควำมหมำยทวๆ ไป ดงน

1) ยทธศำสตร หมำยถง กำรมองไปสอนำคต ภำยใตกำรพจำรณำถงควำมเปนไปไดในกำรใชควำมสำมำรถขององคกำรเพอระดมทรพยำกรมำใช และกำรพจำรณำถงควำมเปนไปไดในกำรพจำรณำทำงเลอกตำงๆ อยำงรอบคอบ และชดเจนวำจะสำมำรถน ำองคกำรไปสภำรกจและเปำหมำยทวำงไว

2) ยทธศำสตร หมำยถง กำรวเครำะหเพอวำงกลยทธทวเครำะหทกปจจยทเกยวของทคำดวำจะกอใหเกดกำรเปลยนแปลงในอนำคตทจะมผลกระทบตอองคกรทงในแงโอกำสและอปสรรค

3) ยทธศำสตร หมำยถง ทศทำงทชดเจนขององคกรก ำหนดขนเพอชน ำกำรปฏบตในอนำคต

โดยสรปค ำวำ ยทธศำสตร (Strategy) คอ กำรมองทศทำงและวเครำะหไปสอนำคตโดยพจำรณำถงทรพยำกรปจจยทเกยวของทำงเลอกตำงๆ ควำมเปนไปไดขององคกำรเพอระดมมำใช และพจำรณำวำสำมำรถน ำองคกำรไปสภำรกจและเปำหมำยทวำงไว สวนกลยทธคอ เครองมอทก ำหนดทศทำงกำรท ำงำนของหนวยงำนเพอใหสอดคลองกบเปำหมำยกำรใหบรกำร

ส ำหรบควำมหมำยในเชงแผนทเรยกวำ กำรวำงแผนกลยทธหรอแผนยทธศำสตร (Strategies Plans) มลกษณะดงตอไปน

1) เปนแผนงำนระยะยำว (Long - range plan) ทครอบคลมกจกรรมตำงๆ หรอแผนทงหมดขององคกรเอำไวดวยกน และเปนไปในทศทำงเกยวกนอนหมำยถง แผนงำนระยะยำวทก ำหนดทศทำงและแนวทำงส ำหรบแผนงำนและโครงกำรในระยะสนอยำงครบถวนทงหมด ซงในบำงสถำนกำรณงำนดำนหนงอำจจะมควำมส ำคญมำกกวำอกดำนหนง และยทธศำสตรจะเขำมำเปนกลไกก ำหนด และจดล ำดบควำมหมำยส ำคญ รวมทงกำรชงน ำหนก ควำมเสยงหรอลดควำมเสยงทจะเกดขนตอองคกรใหนอยลง

2) เปนกระบวนกำรทประสำนระหวำงผลกำรตรวจสอบสงแวดลอมภำยนอกองคกร กบผลกำรตรวจสอบสงแวดลอมภำยในตวองคกรเอง เพอใหองคกรนนสำมำรถใชจดเดนหรอขอไดเปรยบขององคกร ลดสงทเปนจดดอย ใชประโยชนจำกโอกำสทสงแวดลอมภำยนอกอ ำนวยให และก ำจดสงทเปนปญหำอปสรรค

3) เปนกระบวนกำรทกลมผน ำในองคกรรวมกนก ำหนดวสยทศนขององคกรในอนำคต พฒนำแนวทำงในกำรด ำเนนงำน และขนตอนกำรปฏบต เพอใหบรรลตำมวสยทศนทก ำหนด 2.4.2 ควำมจ ำเปนของกำรวำงแผนกลยทธ กำรวำงแผนกลยทธมควำมเหมำะสมอยำงยงในยคทควำมกำวหนำของเทคโนโลยสำรสนเทศ ท ำใหสงคมมกำรเปลยนแปลงอยำงรวดเรว เพรำะมกระบวนกำรคดหำวธกำรทดทสด โดยใหควำมส ำคญตอผลกระทบจำกปจจยสภำพแวดลอมทงภำยใน ภำยนอกในทกมตขององคกร ตลอดทงกำรยอมรบร วมกนของคนในองคกร กำรวำงแผนเชงกลยทธจงมลกษณะทแตกตำงจำกกำรวำงแผนระยะยำวแบบทเคยท ำกนมำในอดตท ใชวธกำรคำดคะเนตงเปำ ยดถอผลงำนในอดต แตไมอำจเสนอทำงเลอกใหมทดกวำส ำหรบอนำคตในยคทม ควำมเปลยนแปลงอยำงรวดเรว จงมผลใหกำรวำงแผนแบบเดมไมสำมำรถใชกบสภำพแวดลอมทมขอจ ำกด ใหมๆ แตกำรวำงแผนเชงกลยทธนนมลกษณะทมงปรบตวกบกำรเปลยนแปลงตำงๆ ทก ำลงจะเกดขน

๓๕

ในสภำพแวดลอม มลกษณะทยดหยนเหมำะสมสอดคลองกบกำรวำงแผนเพอพฒนำใหเกดประสทธภำพในกำรท ำงำนตลอดเวลำทกำวไปในอนำคต อยำงไรกตำม มขอแตกตำงทส ำคญบำงประกำรระหวำงแผนงำนระยะยำวในควำมหมำย แบบเกำกบแผนกลยทธ นนคอ แผนงำนระยะยำวแบบเกำจะถกก ำหนดบนพนฐำนทวำ องคกรจะคงสภำพเดม ไมมกำรเปลยนแปลง จงก ำหนดเปำหมำยและแผนงำนโครงกำรตำง ๆ ไวคอนขำงชดเจนตำยตว ในขณะท แผนกลยทธเปนแผนระยะยำวทถกก ำหนดบนพนฐำนทวำ องคกรจะตองเปลยนแปลงไปตำมสภำพแวดลอม ภำยนอกทเปลยนแปลงไป ดงนน จงเนนททศทำงและแนวทำงส ำหรบแผนงำนและโครงกำรซงปรบเปลยนได

ภำพควำมเชอมโยง : วสยทศน พนธกจ และกลยทธ 2.4.3 ขนตอนกำรจดท ำแผนยทธศำสตร ประกอบดวยขนตอนส ำคญดงตอไปน ขนตอนแรก ในกำรจดท ำแผนยทธศำสตร คอ กำรรวบรวมขอมล ไดแกขอมลเบองตนขององคกร/หนวยงำน เชน ในระดบพนทของอ ำเภอ ต ำบล หมบำนไดแก ขอมลดำนกำรเมองกำรปกครอง ประชำกร เศรษฐกจ สงคม ฯลฯ โดยควรแสดงแนวโนมทเปลยนแปลงไป แสดงคำเฉลยรอยละและกำรวเครำะหขอมล ตลอดจนกำรใหควำมเหนประกอบกำรพจำรณำจดท ำแผนเบองตน กำรรวบรวมปญหำส ำคญของหนวยงำน

ขนตอนทสอง กำรวเครำะหสภำพแวดลอมขององคกำร เปนกำรประเมนโดยวเครำะหถงโอกำส และภำวะคกคำมหรอขอจ ำกด อนเปนสภำวะแวดลอมภำยนอกทมผลตอกำรพฒนำดำนตำงๆ ขององคกร รวมทงกำรวเครำะหจดออน จดแขง ขององคกร เชน อ ำเภอ ต ำบล หมบำน อนเปนสภำวะแวดลอมภำยในพนท ซงทงหมดเปนกำรประเมนสถำนภำพขององคกรในปจจบน โดยเปนกำรตอบค ำถำมวำ “ปจจบนอ ำเภอ ต ำบล หมบำน มสถำนภำพกำรพฒนำอยจดใด” ส ำหรบใชเปนประโยชนในกำรก ำหนดกำรด ำเนนงำนในอนำคตตอไป ทงนโดยใชเทคนค SWOT Analysis เปนเครองมอ ดงน

๓๖

วเครำะหศกยภำพภำยในหนวยงำน (องคกรสำมำรถควบคมปจจยได) ๑ ) กำรวเครำะหจดแขง (Strength = S) เปนกำรพจำรณำปจจยภำยในหนวยงำนวำมสวนด ควำมเขมแขง ควำมสำมำรถ ศกยภำพ สวนทสงเสรมควำมส ำเรจ ซงจะพจำรณำในดำนตำงๆ เชน กำรบรหำร ระบบขอมล ก ำลงคน กำรเงน ภำพลกษณ ภมปญญำชำวบำน และทรพยำกร เปนตน ๒ ) กำรวเครำะหจดออน (Weakness = W) เปนกำรพจำรณำปจจยภำยในหนวยงำนวำมสวนเสย ควำมออนแอ ขอจ ำกด ควำมไมพรอม ซงจะพจำรณำในดำนตำงๆ เชนเดยวกบกำรวเครำะหจดแขง วเครำะหศกยภำพภำยนอกหนวยงำน (องคกรไมสำมำรถควบคมปจจยได) ๓ ) วเครำะหโอกำส (Opportunity = O) เปนกำรศกษำสภำพแวดลอมภำยนอกวำมสภำพเปนเชนไร เหตกำรณของโลกและของประเทศทเกดขนจะสงผลตอองคกร หนวยงำนอยำงไร มกำรเปลยนแปลงใดทเปนประโยชน หรอเปนโอกำสอนดตอองคกร หนวยงำน โดยจะตองพจำรณำทงทำงดำนเศรษฐกจ สงคม กำรเมองกำรปกครอง เทคโนโลย เปนตน ๔ ) กำรวเครำะหปญหำอปสรรคหรอขอจ ำกด (Threat = T) เปนกำรศกษำสภำพแวดลอมภำยนอกทเปนอปสรรคหรอสภำวะคกคำม กอใหเกดผลเสยหรอเปนขอจ ำกดตออ ำเภอ ต ำบล หมบำน โดยจะตองพจำรณำทงดำน เศรษฐกจ สงคม กำรเมองกำรปกครอง ปญหำอำชญำกรรม เทคโนโลยเชนเดยวกบกำรวเครำะหโอกำส

ขนตอนทสำม คอ ขนตอนของกำรก ำหนดวสยทศน (Vision) ใหกบหนวยงำน วสยทศน หมำยถง ภำพในอนำคตทองคกร ตองกำรเหน ตองกำรเปน โดยสงทจะเกดขนนนตองเกดประโยชนตอประชำชน สงคม หรอประเทศชำต ซงโดยทวไปแลวจะพจำรณำในกรอบระยะเวลำประมำณ ๔ ป กำรก ำหนดวสยทศนทด ตองมลกษณะดงน ๑) มควำมเปนไปได เปนสงทสำมำรถเกดขนไดจรง ๒) ทำทำย เรำใจ สำมำรถใชเปนกรอบชน ำใหมวลสมำชกด ำเนนกจกรรมเพอบรรลจดยน ทตองกำร ๓) เปนขอควำมงำยๆ ทสำมำรถสอใหเหนทศทำงในอนำคตขององคกร ๔) เปนปรชญำทแสดงใหเหนถงคำนยมทยดถออยภำยในใจของทกคน ๕) เปนค ำมนสญญำของผบรหำรทแสดงถงกำรตดสนใจ และมงมนทตองรบผดชอบกำรตดสนใจและมงมนทตองรบผดชอบ ๖) เปนตวประสำนปจจยตำงๆในจงหวดใหด ำเนนไปในทศทำงทพงปรำรถนำ ๗) ไดรบกำรสนบสนนและเปนทยอมรบจำกผปฏบต ๘) ตองตรวจสอบและวดผลส ำเรจได ๙) สอดคลองกบวฒนธรรมองคกร

ขนตอนทส คอกำรก ำหนดพนธกจ (mission) ภำรกจ คอ กจทเปนภำระ แมไมอยำกท ำกตองท ำ เพรำะเปนหนำทตำมกฎหมำย พนธกจ คอ กจทเปนพนธะ เปนกำรพนธนำกำร ไมท ำไมได เพรำะจะไมบรรลวสยทศนทก ำหนด โดยทวไปแลว ภำรกจจะใชกบกจหรองำนทเปนไปตำมอ ำนำจหนำทหลกตำมกำรจดตงหนวยงำนนนๆ ขนมำหรอหำกเปนหนวยงำนรำชกำรกคออ ำนำจหนำทตำมกฎหมำย สวนพนธกจสำมำรถเปลยนแปลงได ขนอยกบวสยทศนทหนวยงำนก ำหนดขน ซงโดยหลกกำรแลวเมอหนวยงำนก ำหนดวสยทศนใดๆขนมำ หนวยงำนกจะมพนธะทจะตองปฏบตเพอใหบรรลวสยทศนนน

๓๗

ภำรกจกบพนธกจจะเกยวพนอยำงหลกเลยงไมได เนองจำกกำรก ำหนดวสยทศน พนธกจใดๆ จะตองอยในอ ำนำจหนำทหรอกรอบภำรกจของหนวยงำนทงสน โดยเฉพำะหนวยงำนรำชกำร กำรก ำหนดพนธกจอำจเขยนเปนขอๆ หรอเปนขอควำมรวมกนกได ทงนกรอบแนวทำงในกำรก ำหนดพนธกจใหสอดคลองกบภำรกจหลกของหนวยงำน

ขนตอนทหำ คอ กำรก ำหนดประเดนยทธศำสตร (Strategy issue) ประเดนยทธศำสตร หมำยถง ประเดนหลกทตองค ำนงถง ตองพฒนำ ตองมงเนน ประเดนยทธศำสตรน สำมำรถท ำไดโดยกำรน ำพนธกจแตละขอมำพจำรณำวำ ในพนธกจแตละขอนน หนวยงำนตองกำรด ำเนนกำรในประเดนใดเปนพเศษ และหลงจำกไดด ำเนนกำรดงกลำวเปนทเรยบรอยแลว ตองกำรใหเกดผลกำรเปลยนแปลงในทศทำงใด ในกำรบรหำรรำชกำรแผนดน ในกำรจดท ำประเดนยทธศำสตรของแตละหนวยงำนนน จ ำเปนอยำงยงทจะตองน ำแผนบรหำรรำชกำรแผนดนของกระทรวง กรม ตนสงกด หรอจงหวดมำเปนหลกประกอบกำรพจำรณำดวย

ขนตอนทหก คอ กำรก ำหนดเปำประสงค (Goal) ของแผนยทธศำสตร เปำประสงค หมำยถง สงทหนวยงำนปรำรถนำจะบรรล โดยตองน ำประเดนยทธศำสตรมำพจำรณำวำ หำกสำมำรถด ำเนนกำรจนประสบควำมส ำเรจตำมประเดนยทธศำสตรแตละขอแลว ใครเปนผไดรบผลประโยชน และไดรบประโยชนอยำงไร ยกตวอยำงเชน เปำประสงคของกรมสรรพำกรประกำรหนง คอ รฐมรำยไดจำกกำรจดเกบภำษเพยงพอในกำรพฒนำประเทศในดำนตำงๆ จำกตวอยำงน ผไดรบประโยชน คอ ภำครฐ โดยกำรไดประโยชนคอ สำมำรถจดเกบภำษไดมำกพอทจะน ำไปพฒนำประเทศในดำนตำงๆ ไดนนเอง

ขนตอนทเจด คอขนตอนของกำรสรำงตวชวด (Key Performance Identification) ตวชวด หมำยถง สงทจะเปนตวบงชวำหนวยงำนสำมำรถปฏบตงำนบรรลเปำประสงคทวำงไวไดหรอไม ขนตอนนเรำจะตองพจำรณำหำปจจยทเปนตวบงชดงกลำว และตองใชถอยค ำทชดเจน ทงในแงของค ำจ ำกดควำมและกำรระบขอบเขต เชน จ ำนวนสมำชกทเขำรวมโครงกำรในหนงเดอน เปนตน โดยตวชวดนจะถกน ำเปนหลกในกำรก ำหนดคำเปำหมำยในล ำดบตอไป

ขนตอนทแปด คอ ขนตอนของกำรก ำหนดคำเปำหมำย (target) คำเปำหมำย หมำยถง ตวเลขหรอคำของตวชวดควำมส ำเรจ ทหนวยงำนตองกำรบรรลขนตอนน เปนขนตอนของกำรก ำหนดหรอระบวำ ในแผนงำนนนๆ หนวยงำนตองกำรท ำอะไร ใหไดเปนจ ำนวนเทำไร และภำยในกรอบระยะเวลำเทำใดจงจะถอวำบรรลเปำหมำย เชน ตองผลตนกสงคมสงเครำะหเพมเปนจ ำนวน 1,250 คน ภำยในระยะเวลำ 5 ป เปนตน

ขนตอนสดทำย คอ ขนตอนของกำรก ำหนดกลยทธ (strategy) กลยทธ หมำยถง สงทหนวยงำนจะด ำเนนกำรเพอใหบรรลเปำประสงค โดยกลยทธนจะก ำหนดขนจำกกำรพจำรณำปจจยแหงควำมส ำเรจ (critical success factors) เปนส ำคญ กลำวคอ ตองพจำรณำวำในกำรทจะบรรลเปำประสงคขอหนงๆ นน มปจจยใดบำงทมผลตอควำมส ำเรจ และเรำจ ำเปนตองท ำอยำงไรจงจะไปสจดนนได

๓๘

ตอนท 2.5 แผนปฏบตกำร

ดงทกลำวมำแลววำ แผนปฏบตกำร (Action plan) คอแผนงำนเพอกำรปฏบตงำนหรอเรยกวำแผนด ำเนนงำนขององคกรหรอหนวยงำน ขนตอนกำรจดท ำแผนปฏบตกำรประกอบดวยสวนตำงๆดงน

1) ชอแผนปฏบต เนองจำกแตละปมแผนงำน/โครงกำรเยอะมำก ดงนนเรำควรจะตงชอแผนปฏบตใหชดเจนและทส ำคญควรจะตงชอโดยอำศยแนวคดทำงกำรตลำดเขำมำดวย เพรำะจะชวยใหทกคนทเกยวของสำมำรถจดจ ำแผนปฏบตนนไดดยงขนเปนกำรสรำงชอยหอหรอ brand name ของแผนปฏบตนนๆ

2) ขนตอนหลก ในแผนปฏบตควรจะก ำหนดขนตอน/กระบวนกำรหลกๆ ไวใหชดเจน โดยเรมจำกกระบวนกำรแรกจนถงกระบวนกำรสดทำยกอนเชน ขนตอนแรกจดฝกอบรมใหควำมร ขนตอนทสองประชมเชงปฏบตกำร ขนตอนทสำมใหเกบรวบรวมขอมล ขนตอนทส...หำ....ฯลฯ

3) กจกรรม เมอเรำไดขนตอนหรอกระบวนกำรหลกแลวใหก ำหนดกจกรรมยอยๆ ของแตละขนตอนวำมอะไรบำงเชน ขนตอนกำรฝกอบรมจะมกจกรรมยอยตำงๆ อำจจะเปน กำรก ำหนดหลกสตรฝกอบรมกำรตดตอวทยำกร แจงก ำหนดกำรฝกอบรมใหหนวยงำนตำงๆ รบทรำบ ฯลฯ

4) วธกำรหรอแนวทำงในกำรปฏบต เพอปองกนปญหำในกำรน ำกจกรรมไปปฏบตควรจะระบแนวทำงในกำรปฏบตตำมกจกรรมนนๆ ดวยเชน ประชำสมพนธโดยใชกำรตดประกำศ กำรใชอเมลล เสยงตำมสำยและมกำรตดตำมผลทกสปดำห ฯลฯ

5) ก ำหนดวนเวลำสถำนท ใหระบวำกจกรรมแตละขอนนจะท ำเมอไร ถำระบวนเวลำและสถำนทไดจะดมำก ทงน เพอจะสำมำรถดภำพรวมของแผนปฏบตไดวำ มกจกรรมไหนบำงทสำมำรถท ำไปพรอมกนได กจกรรมไหนบำงทตองรอใหกจกรรมอนเสรจกอนจงจะด ำเนนกำรได

6) ควำมเสยงของขนตอนหรอกจกรรม เพอใหแผนปฏบตเปนแผนทค ำนงถงกำรปฏบตจรงๆจงควรมสวนทเรำเรยกวำกำรวเครำะหควำมเสยงหรอปญหำอปสรรคของขนตอนหรอกจกรรมนนๆ ดวยวำมอะไรบำงเชนควำมเสยงของกจกรรมกำรจดฝกอบรมคอ หนวยงำนตำงๆ งำนเยอะไมสำมำรถสงคนเขำมำรบ กำรฝกอบรมพรอมกนไดครงละมำกๆ

7) แผนปฏบตรองรบ/แผนปฏบตส ำรอง ใหน ำเอำควำมเสยงหรอปญหำอปสรรคทอำจจะเกดขนมำวเครำะหหำทำงปองกนแกไขผอนหนกใหเปนเบำ เพอปองกนหรอลดผลทจะเขำมำกระทบตอแผนปฏบตโดยรวม เชน อำจจะตองแบงกำรฝกอบรมออกเปนกลมยอยๆ หรออำจจะเรมก ำหนดกำรฝกอบรมใหเรวขนและทยอยฝกอบรมทงป

8) งบประมำณ ควรจะมกำรวเครำะหและก ำหนดงบประมำณจำกทกกจกรรม ทงน เพอใหแผนปฏบตมควำมใกลเคยงกบควำมเปนจรงมำกยงขน เพรำะถำเรำประมำณกำรงบประมำณยอยมำกเทำไหรโอกำสทงบประมำณโดยรวมจะผดพลำดกยอมมนอยลง

9) ผรบผดชอบ ควรจะมกำรก ำหนดต ำแหนงหรอชอบคคลผทรบผดชอบแผนปฏบตหลก (Action Plan Leader/Owner) ไวหนงคนและในแตละกจกรรมควรจะก ำหนดผรบผดชอบใหชดเจนเชนเดยวกน ทงนเพอจะไดพจำรณำดวำใครรบผดชอบมำกนอยเกนไปหรอนอยเกนไป คนทรบผดชอบมควำมเหมำะสมกบกจกรรมนนๆ หรอไม

๓๙

ตอนท 2.6 แผนพฒนำระดบตำงๆ ในประเทศไทย

ในประเทศไทย มกำรก ำหนดแผนพฒนำหลำยระดบ ซงจดแบงออกเปนระดบตำงๆ ไดดงน

2.6.1 แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต แผนพฒนำเศรษฐกจคอบนทกทเปนลำยลกษณอกษรของรฐบำลในกำรทจะพฒนำประเทศ โดยก ำหนดวตถประสงค แบบแผน วธด ำเนนกำรและกำรก ำหนดหนวยปฏบตกำรอยำงเปนระบบ โดยทกำรพฒนำเศรษฐกจเปนกระบวนกำรทมควำมจ ำเปนและมควำมส ำคญมำกกบทกๆ ประเทศในโลก ไมวำประเทศนนจะมระดบของกำรพฒนำอยในระดบใดกตำม (สง ปำนกลำงหรอต ำ) ส ำหรบประเทศไทยซงจดอยในกลมประเทศทพฒนำในระดบปำนกลำง (ประเทศก ำลงพฒนำ) กเชนเดยวกนยงจ ำเปนตองปรบสภำพของเศรษฐกจและสงคมเพอยกระดบมำตรฐำนกำรครองชพใหประชำชนมควำมเปนอยทดขน ส ำหรบกำรพฒนำเศรษฐกจของประเทศไทยมกำรพฒนำเศรษฐกจอยำงตอเนองแตเรมม กำรวำงแผนและเปดเผยตอสำธำรณชนเปนครงแรกในป พ.ศ.2504 ซงถอวำเปนปเรมตนในกำรใชแผนพฒนำเศรษฐกจแหงชำตฉบบท 1 จดท ำโดยส ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำกำรเศรษฐกจและสงคมแหงชำต มชวงระยะเวลำกำรด ำเนนกำรในระยะเวลำ ๕ ป โดยในปจจบนประเทศไทยด ำเนนนโยบำยตำมแผนพฒนำฯ ฉบบท 11 พ.ศ. 2555-2559 แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต มควำมส ำคญในกำรกรอบก ำหนดแนวทำงหรอทศทำงกำรพฒนำประเทศในแตละชวงระยะเวลำ ซงรฐบำลรวมทงหนวยงำน กระทรวง ทบวง กรมตำงๆ จะใชเปนแนวทำงในกำรก ำหนดทศทำงกำรพฒนำของแตละหนวยงำนตำมภำรกจหนำท อนง แผนพฒนำฯ แตละฉบบตำงมรปแบบกำรด ำเนนนโยบำยและวตถประสงคตำงกนไปตำมปญหำทเกดขนขณะนน เชน แผนพฒนำเศรษฐกจ ฉบบท 1 - 3 เนนกำรพฒนำเศรษฐกจเพยงอยำงเดยว สวนฉบบท 4 เปนตนมำเปนแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคม ฉบบท 7 เนนกำรกระจำยควำมเจรญสภมภำค และตงแตฉบบท 8 เปนตนมำเนนคนเปนศนยกลำงกำรพฒนำ เปนตน 2.6.2 แผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดน แผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดนคอ กรอบและแนวทำงในกำรจดท ำแผนนตบญญตและแผนปฏบตรำชกำรเพอใชในกำรบรหำรรำชกำรแผนดนตลอดระยะเวลำ 4 ป ทมำของ “แผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดน” เกดขนจำกพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรกจกำรบำนเมองทด พ.ศ.2546 มำตรำ 13 และมำตรำ 14 ทก ำหนดใหคณะรฐมนตรตองจดใหมแผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดนครอบคลมระยะเวลำ 4 ปของกำรบรหำรรำชกำรของคณะรฐมนตร โดยน ำนโยบำยของรฐบำลทแถลงตอรฐสภำมำด ำเนนกำรใหสอดคลองกบแนวนโยบำยพนฐำนแหงรฐตำมบทบญญตของรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทยและแผนพฒนำประเทศดำนตำงๆ ทเกยวของ ซงส ำนกเลขำธกำรนำยกรฐมนตร ส ำนกเลขำธกำรคณะรฐมนตร ส ำนกงบประมำณส ำนกงำนและคณะกรรมกำรพฒนำกำรเศรษฐกจและสงคมแหงชำตตองจดท ำแผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดนเพอใหคณะรฐมนตรพจำรณำภำยใน 90 วนนบจำกวนทคณะรฐมนตรแถลงนโยบำยตอรฐสภำ นอกจำกน ในมำตรำ 15 ก ำหนดวำ เมอมกำรประกำศใชบงคบแผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดนแลวใหส ำนกงำนคณะกรรมกำรกฤษฎกำและส ำนกเลขำธกำรนำยกรฐมนตรรวมกนพจำรณำจดท ำแผนนตบญญต โดยมรำยละเอยดเกยวกบ กฎหมำยทจะตองจดใหมขนใหมหรอกฎหมำยทตองแกไขเพมเตมหรอยกเลกเพอใหสอดคลองกบแผนกำรบรหำร

๔๐

รำชกำรแผนดน และในมำตรำ 16 นนไดก ำหนดเพมเตมใหสวนรำชกำรตองจดท ำแผนปฏบตรำชกำรของตน โดยจดท ำเปนแผน 4 ป และแผนปฏบตรำชกำรประจ ำปซงจะตองสอดคลองกบแผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดน กำรจดท ำแผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดนนนเปนกำรด ำเนนกำรทสอดคลองกบแนวคดของระบบกำรเมองกำรปกครองในระบบประชำธปไตย โดยมงเนนใหคณะรฐมนตรหรอผบรหำรรำชกำรแผนดน ฝำยกำรเมองแสดงภำวะผน ำเพอท ำหนำทในกำรก ำหนดนโยบำย วำงยทธศำสตร และก ำกบดแลควบคมให ฝำยรำชกำรประจ ำท ำหนำทรบผดชอบในกำรน ำไปปฏบตใหบรรลผล ดงนนแผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดน จงเปนแผนยทธศำสตรของรฐบำล (government strategic plan) ทแสดงวสยทศนและทศทำงกำรท ำงำนของรฐบำลในชวงระยะเวลำ 4 ปตำมกรอบแนวทำงทไดแถลงนโยบำยไวตอรฐสภำและแนวนโยบำยพนฐำนแหงรฐตำมรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทยซงถอเปนควำมรบผดชอบรวมกนของคณะรฐมนตรในกำรบรหำรปกครองประเทศโดยมรำยละเอยด ดงน

1. ประเดนวำระในภำพรวมของรฐบำล ( government-wide agenda) หรอ ยทธศำสตรหลก (strategic result areas) ทมงเนนหรอใหควำมส ำคญ เชน ดำนกำรเสรมสรำงขดควำมสำมำรถในกำรแขงขนของประเทศดำนกำรแกไขปญหำควำมยำกจน เปนตน

2. เปำประสงคเชงยทธศำสตร (strategic goals) ประกอบดวยตวขวด (key performance indicators) และคำเปำหมำย (targets) ของแตละประเดนวำระ/ยทธศำสตรหลกเพอใชประโยชนในกำรก ำกบดแลควบคมกำรบรหำรรำชกำรแผนดน

3. แผนผงเชงยทธศำสตร (strategy map) ทแสดงใหเหนภำพควำมสมพนธเชอมโยงเชงเหตผล (logic model) ของกลยทธ/ตวแปรตำงๆ ทเกยวของ หรอปจจยแหงควำมส ำเรจ (critical success factors) ในแตละประเดนวำระ/ยทธศำสตรหลก กำรจดท ำแผนบรหำรรำชกำรแผนดนจงเปนประโยชนส ำหรบเปนแมบทหรอกำรอำงองใน กำร บรณำกำรเพอถำยทอดลงไปยงระดบพนท (area - based approach) และระดบกระทรวง (functional - based approach) เพอชวยใหกำรบรหำรรำชกำรแผนดนเกดควำมสอดคลองและเชอมโยงกนในทกมตและ ทกระดบ โดยกำรถำยทอดลงไปยงระดบพนทและระดบกระทรวงนน แผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดนจะเปนเสมอนกรอบแมบทในกำรถำยทอดนโยบำยและยทธศำสตรของรฐบำลไปสกำรปฏบตทงในระดบพนท (กลมจงหวด/จงหวด) และระดบกระทรวง ทบวง กรมตำงๆ รวมถงกำรจดสรรทรพยำกร (เงน/คน) ตลอดจนกำรตดตำมตรวจสอบและประเมนผลกำรบรหำรรำชกำรแผนดน 2.6.3 แผนปฏบตรำชกำรของกระทรวง และกรม แผนปฏบตรำชกำรของกระทรวง และกรม เปนขนตอนภำยหลงจำกกำรจดท ำแผนบรหำรรำชกำรแผนดนแลว โดยสวนรำชกำรระดบกระทรวงหรอกรมจะตองด ำเนนกำรจดท ำแผนปฏบตรำชกำร โดยจดท ำแผนเปน 2 ประเภท คอ 1) แผนปฏบตรำชกำรสป เปนแผนยทธศำสตรกำรปฏบตรำชกำรทสวนรำชกำร (กระทรวง/กรม) จดท ำใหสอดคลองกบแผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดน โดยจดท ำเปนแผนสป เพอสนบสนนกำรด ำเนนงำนตำมยทธศำสตรของรฐบำล โดยมรำยละเอยดเกยวกบ นโยบำยกำรปฏบตรำชกำรของสวนรำชกำร เปำหมำยและผลสมฤทธของงำน ประมำณกำรรำยไดและรำยจำยและทรพยำกรอนทจะตองใช โดยสวนรำชกำรจะตองจดท ำแผนปฏบตรำชกำรเสนอตอรฐมนตรภำยในหกสบวนนบแตวนทแผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดนประกำศในรำชกจจำนเบกษำ 2) แผนปฏบตรำชกำรประจ ำป เปนแผนปฏบตรำชกำรทสวนรำชกำร (กระทรวง/กรม) จดท ำ เพอแสดงใหเหนถงแผนทสวนรำชกำรจะด ำเนนกำรในแตละปงบประมำณ โดยสวนรำชกำรจะจดท ำแผนปฏบ ต

http://www.kpi.ac.th/wiki/index.php?title=%E0%B9%81%E0%B8%9C%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%9B%E0%B8%B5&action=edit&redlink=1

http://www.kpi.ac.th/wiki/index.php/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9A%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%81%E0%B8%9C%E0%B9%88%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%99

http://www.kpi.ac.th/wiki/index.php/%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%88%E0%B8%88%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B9%80%E0%B8%9A%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B8%B2

http://www.kpi.ac.th/wiki/index.php?title=%E0%B9%81%E0%B8%9C%E0%B8%99%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%B8%9A%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%88%E0%B8%B3%E0%B8%9B%E0%B8%B5&action=edit&redlink=1

๔๑

รำชกำรประจ ำปกอนเสนองบประมำณรำยจำยประจ ำป โดยแผนปฏบตรำชกำรประจ ำปจะระบนโยบำยกำรปฏบตรำชกำรของสวนรำชกำร เปำหมำยและผลสมฤทธของงำน รวมทงประมำณกำรรำยไดและรำยจำยและทรพยำกรอนทจะตองใชเสนอตอรฐมนตรเพอใหควำมเหนชอบ

แผนปฏบตรำชกำรจะตองเสนอใหรฐมนตรใหควำมเหนชอบ จำกนนส ำนกงบประมำณจะด ำเนนกำรจดสรรงบประมำณตำมแผนปฏบตรำชกำรนน เพอปฏบตงำนใหบรรลผลส ำเรจในแตละภำรกจตำมแผนปฏบตรำชกำร กำรจดท ำแผนปฏบตรำชกำรประจ ำปจงเปนหนำททส ำคญของทกสวนรำชกำร เพรำะสวนรำชกำรทม ได เสนอแผนปฏบตรำชกำรหรอแผนปฏบตรำชกำรไมไดรบควำมเหนชอบจำกรฐมนตร ส ำนกงบประมำณจะไมจดสรรงบประมำณส ำหรบภำรกจนน แผนปฏบตรำชกำรของกระทรวงและกรม จดเปนแผนงำนตำมภำระหนำทหรอทเรยกวำ Functional หมำยถง เปนแผนงำนทก ำหนดตำมหนำทของแตละกระทรวงหรอกรม ทด ำเนนกำรครอบคลมทวทกพนทของประเทศไทย แตเปนหนำทเฉพำะดำนเกยวกบงำนทรบผดชอบเกยวกบของกระทรวงหรอกรมนนๆ เชน กระทรวงเกษตรและสหกรณ จะเปนแผนพฒนำทเกยวกบงำนดำนกำรสงเสรมเกษตรและสงเสรมสหกรณทก ำหนดยทธศำสตรกำรพฒนำครอบคลมงำนในทกสวนของกรมในสงกด ดงนน กรณแผนพฒนำของกรมประมง กจะเปนแผนงำนทเกยวกบกำรพฒนำแหลงประมงน ำจดหรอประมงทำงทะเล กำรอนญำตและกำรควบคมตำงๆ ตำมทกฎหมำยก ำหนดเกยวกบเรองกำรจบสตวน ำ และกำรอนรกษพนธสตวน ำ เปนตน ซงจะเปนแผนงำนทจะด ำเนนกำรครอบคลมทวทกภมภำคของประเทศไทยทมแหลงน ำ ซงหนวยงำนในระดบจงหวดของกรมประมงกจะจดท ำแผนงำนของตนเองใหสอดคลองกบกรอบยทธศำสตรของกรมประมง กรณของกระทรวงมหำดไทยกเชนกน แผนปฏบตรำชกำรของกระทรวงมหำดไทย ก ำหนดยทธศำสตรเกยวกบสนบสนน สงเสรมกำรบรหำรรำชกำรสวนภมภำคทองทและทองถน ใหเหมำะสมตอกำรพฒนำประเทศ และสงเสรมพฒนำกำรเมองกำรปกครองในระบอบประชำธปไตยอนมพระมหำกษตรยทรงเปนประมข สรำงเสรมควำมสงบเรยบรอย กำรอ ำนวยควำมเปนธรรม และควำมมนคงปลอดภยในชวต สงเสรมใหชมชนเขมแขง เมองนำอย และประชำชนอยเยนเปนสขตำมแนวปรชญำเศรษฐกจพอเพยง พฒนำระบบบรกำรสำธำรณะทมคณภำพอยำงทวถงและเทำเทยม สวนแผนปฏบตรำชกำรของกรมกำรปกครอง ซงมภำรกจทมงเนนกำรบรหำรรำชกำรสวนภมภำค กจะก ำหนดแผนงำนเกยวกบกำรรกษำควำมสงบเรยบรอย กำรควบคมและใหบรกำรดำนทะเบยนรำษฎรและทะเบยนดำนตำงๆ ทเกยวกบควำมมนคง เชน กำรควบคมกำรออกใบอนญำตและตรวจตรำสถำนบรหำร โรงแรม ฯลฯ กำรด ำเนนกำรเกยวกบชนกลมนอย สญชำต ภำรกจดำนกำรปกครองทองทฯลฯ เปนตน ในกรณทเปนแผนปฏบตรำชกำรประจ ำป จะเปนแผนงำนทแสดงถง แผนงำน โครงกำรและงบประมำณ ของกระทรวงหรอกรมทจะด ำเนนกำรในพนทจงหวดตำงๆ ทวประเทศ 2.6.4 แผนพฒนำจงหวดและกลมจงหวด เปนแผนปฏบตรำชกำรพฒนำทก ำหนดตำมพนทของหนวยกำรปกครองสวนภมภำค คอจงหวด ขอบเขตของแผนพฒนำจงหวดเปนแผนทมงกำรพฒนำจงหวดแบบองครวมทครอบคลมทกมตในดำนเศรษฐกจ สงคม ทรพยำกรธรรมชำต สงแวดลอม และควำมมนคง เพอพฒนำคณภำพชวตและตอบสนองตอควำมตองกำรของประชำชนในจงหวดมควำมสอดคลองกบแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต แผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดน นโยบำยรฐบำล และสอดคลองกบแผนพฒนำของกระทรวง ทกกระทรวงทมกำรด ำเนนกำรในระดบจงหวด มควำมแตกตำงไปจำกแผนพฒนำของกระทรวงกรม ซงยดภำรกจตำมทกระทรวงหรอกรมรบผดชอบ หรอเรยกวำ functional based หรอ functional approach แตแผนพฒนำจงหวดเปนแผนงำนทยดพนท เปนเปำหมำยกำรด ำเนนกำร เรยกวำ Area based หรอ area approach ควำมหมำยคอ เปนแผนงำนท

๔๒

มงตอบสนองปญหำและควำมตองกำรของประชำชนในทกมตของชวตควำมเปนอย เปนแผนงำนทบรณำกำรหรอประสำนแผนงำนโครงกำรตำงๆ ของทกหนวยงำน กระทรวง กรม องคกรปกครองสวนทองถน รฐวสำหกจ หรอภำคเอกชน ทมกำรด ำเนนกำรในพนทจงหวด ดงนน นอกจำกก ำหนดใหสอดคลองกบปญหำและควำมตองกำรของประชำชนในพนทแลว จะตองสอดคลองกบแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต แผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดน นโยบำยของรฐบำลและยทธศำสตรของกลมจงหวดดวยเชนกน ควำมเปนมำของแผนพฒนำจงหวดและกลมจงหวดในปจจบน เกดขน นบตงแตคณะรฐมนตร มมตเมอวนท ๒๘ เมษำยน ๒๕๔๖ และวนท ๖ พฤษภำคม ๒๕๔๖ ก ำหนดใหทกจงหวดใชกำรบรหำรงำนแบบบรณำกำรและใหผวำรำชกำรจงหวดเปนผบรหำรสงสดของจงหวด (Chief Executive Officer - CEO) ตงแตวนท ๑ ตลำคม ๒๕๔๖ เปนตนไป สงผลใหมกำรปรบระบบบรหำรรำชกำรของจงหวดจำกเดมทมงเนนใหจงหวดปฏบตตำมกำรสงกำรของสวนกลำง ไปสกำรสงเสรมใหจงหวดเปนหนวยงำน เชงยทธศำสตรภำครฐ (Strategic Government Unit) ทตองมกำรบรหำรงำนเชงกลยทธ โดยบรณำกำรควำมรวมมอจำกทกภำคสวนในพนทเพอขบเคลอนนโยบำยของรฐบำลในระดบจงหวด (Area Agenda) รวมทงน ำปญหำและควำมตองกำรของประชำชนพนทมำก ำหนดเปนแนวทำง รเรมเพอแกไขปญหำและพฒนำพนท (Area Initiative) ซงนบเปนจดเรมตนทท ำใหจงหวดมขดควำมสำมำรถในกำรแกไขปญหำตำงๆ ในพนทและลดทอนปญหำทจะเขำสกำรตดสนใจของสวนกลำงใหเหลอนอยทสด ระบบบรหำรรำชกำรจงหวดแบบบรณำกำรเพอกำรพฒนำ กลำยเปนกลไกส ำคญในกำรถำยทอดยทธศำสตรกำรพฒนำประเทศลงไปสกำรปฏบตในระดบพนท สงผลใหรำชกำรบรหำรสวนภมภำค มบทบำทโดดเดนในกำรบรณำกำรนโยบำยเรงดวนของรฐ รวมทงภำรกจ หลกของสวนรำชกำรในระดบภม ภำคและควำมตองกำรของทกภำคสวนมำใชเปนขอมลพนฐำน ในกำรจดท ำยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวด แผนพฒนำจงหวด ๔ ป และแผนปฏบตรำชกำรประจ ำปของจงหวด ซงเปนภำพสะทอนท ำใหเหนตวตนและศกยภำพของ แตละจงหวดชดเจนมำกยงขน สวนแผนพฒนำกลมจงหวด เปนปฏบตรำชกำรทก ำหนดยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดของ กลมจงหวดอำศยอ ำนำจตำมพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ. 2551 เชนเดยวกน โดยจดกลมจงหวดทอยในพนทใกลเคยงกน ตำมยทธศำสตรกำรพฒนำประเทศไทย มจดมงหมำยเพอ

1) กำรสรำงโอกำสและสงเสรมใหเกดกำรมสวนรวมระหวำงภำครฐ องคกรปกครองสวนทองถน ภำคธรกจเอกชน และภำคประชำสงคมในจงหวด เพอเสรมสรำงศกยภำพในกำรแขงขนและกำรแกไขปญหำรวมกนเพอกำรพฒนำอยำงยงยน

2) กำรกระจำยอ ำนำจกำรตดสนใจลงไปสระดบผปฏบต เพอใหเกดประสทธภำพและควำมรวดเรวในกำรปฏบตรำชกำร

3) กำรสงเสรมและสนบสนนใหทองถนมควำมพรอมในกำรรองรบกำรกระจำยอ ำนำจใหองคกรปกครองสวนทองถน

4) กำรบรหำรกจกำรบำนเมองทด มควำมโปรงใส และมกำรตรวจสอบผลสมฤทธของกำรปฏบตรำชกำร

5) กำรบรหำรงบประมำณจงหวดใหเปนไปตำมวธกำรบรหำรงบประมำณจงหวดแบบบรณำกำรตำมหลกเกณฑและวธปฏบตตำมทคณะกรรมกำรนโยบำยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.น.จ.) ก ำหนดตำมขอเสนอแนะของส ำนกงบประมำณ

๔๓

กลมจงหวดในประเทศไทย แบงออกเปน 18 กลมจงหวด และก ำหนดจงหวดทเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด ดงน 1. กลมจงหวดภำคกลำงตอนบน 1 ประกอบดวย จงหวดนนทบร จงหวดปทมธำน จงหวดพระนครศรอยธยำ

และจงหวดสระบร โดยใหจงหวดพระนครศรอยธยำเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 2. กลมจงหวดภำคกลำงตอนบน 2 ประกอบดวย จงหวดชยนำท จงหวดลพบร จงหวดสงหบร และจงหวด

อำงทอง โดยใหจงหวดลพบรเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 3. กลมจงหวดภำคกลำงตอนกลำง ประกอบดวย จงหวดฉะเชงเทรำ จงหวดนครนำยก จงหวดปรำจนบร

จงหวดสมทรปรำกำร และจงหวดสระแกว โดยใหจงหวดฉะเชงเทรำเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 4. กลมจงหวดภำคกลำงตอนลำง 1 ประกอบดวย จงหวดกำญจนบร จงหวดนครปฐม จงหวดรำชบร และ

จงหวดสพรรณบร โดยใหจงหวดนครปฐมเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 5. กลมจงหวดภำคกลำงตอนลำง 2 ประกอบดวย จงหวดประจวบครขนธ จงหวดเพชรบร จงหวด

สมทรสงครำม และจงหวดสมทรสำคร โดยใหจงหวดเพชรบรเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 6. กลมจงหวดภำคใตฝงอำวไทย ประกอบดวย จงหวดชมพร จงหวดนครศรธรรมรำช จงหวดพทลง และ

จงหวดสรำษฎรธำน โดยใหจงหวดสรำษฎรธำนเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 7. กลมจงหวดภำคใตฝงอนดำมน ประกอบดวย จงหวดกระบ จงหวดตรง จงหวดพงงำ จงหวดภเกต และ

จงหวดระนอง โดยใหจงหวดภเกตเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 8. กลมจงหวดภำคใตชำยแดน ประกอบดวย จงหวดนรำธวำส จงหวดปตตำน จงหวดยะลำ จงหวดสงขลำ

และจงหวดสตล โดยใหจงหวดสงขลำเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 9. กลมจงหวดภำคตะวนออก ประกอบดวย จงหวดจนทบร จงหวดชลบร จงหวดตรำด และจงหวดระยอง

โดยใหจงหวดชลบรเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 10. กลมจงหวดภำคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน 1 ประกอบดวย จงหวดเลย จงหวดหนองคำย จงหวดบง

กำฬ จงหวดหนองบวล ำภ และจงหวดอดรธำน โดยใหจงหวดอดรธำนเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 11. กลมจงหวดภำคตะวนออกเฉยงเหนอตอนบน 2 ประกอบดวย จงหวดนครพนม จงหวดมกดำหำร และ

จงหวดสกลนคร โดยใหจงหวดสกลนครเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 12. กลมจงหวดภำคตะวนออกเฉยงเหนอตอนกลำง ประกอบดวย จงหวดกำฬสนธ จงหวดขอนแกน จงหวด

มหำสำรคำม และจงหวดรอยเอด โดยใหจงหวดขอนแกนเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 13. กลมจงหวดภำคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลำง 1 ประกอบดวยจงหวดนครรำชสมำ จงหวดชยภม จงหวด

บรรมย และจงหวดสรนทร โดยใหจงหวดนครรำชสมำเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 14. กลมจงหวดภำคตะวนออกเฉยงเหนอตอนลำง 2 ประกอบดวย จงหวดยโสธร จงหวดศรสะเกษ จงหวด

อ ำนำจเจรญ และจงหวดอบลรำชธำน โดยใหจงหวดอบลรำชธำนเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 15. กลมจงหวดภำคเหนอตอนบน 1 ประกอบดวย จงหวดเชยงใหม จงหวดแมฮองสอน จงหวดล ำปำง และ

จงหวดล ำพน โดยใหจงหวดเชยงใหมเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 16. กลมจงหวดภำคเหนอตอนบน 2 ประกอบดวย จงหวดเชยงรำย จงหวดนำน จงหวดพะเยำ และจงหวด

แพร โดยใหจงหวดเชยงรำยเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 17. กลมจงหวดภำคเหนอตอนลำง 1 ประกอบดวย จงหวดตำก จงหวดพษณโลก จงหวดเพชรบรณ จงหวด

สโขทย และจงหวดอตรดตถ โดยใหจงหวดพษณโลกเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด 18. กลมจงหวดภำคเหนอตอนลำง 2 ประกอบดวย จงหวดก ำแพงเพชร จงหวดนครสวรรค จงหวดพจตร และ

จงหวดอทยธำน โดยใหจงหวดนครสวรรคเปนศนยปฏบตกำรของกลมจงหวด

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%A8%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%AD%E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B8%98%E0%B8%A2%E0%B8%B2

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%A5%E0%B8%9E%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B5

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%89%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B4%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A3%E0%B8%B2

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%9B%E0%B8%90%E0%B8%A1

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B9%80%E0%B8%9E%E0%B8%8A%E0%B8%A3%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B5

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%8E%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B5

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%A0%E0%B8%B9%E0%B9%80%E0%B8%81%E0%B9%87%E0%B8%95

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B8%87%E0%B8%82%E0%B8%A5%E0%B8%B2

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%8A%E0%B8%A5%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%A3%E0%B8%B5

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%94%E0%B8%A3%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B5

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AA%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B9%88%E0%B8%99

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B8%A1%E0%B8%B2

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%AA%E0%B8%B5%E0%B8%A1%E0%B8%B2

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%B8%E0%B8%9A%E0%B8%A5%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%98%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%B5

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B9%88

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B9%80%E0%B8%8A%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%87%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A2

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%9E%E0%B8%B4%E0%B8%A9%E0%B8%93%E0%B8%B8%E0%B9%82%E0%B8%A5%E0%B8%81

http://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%84%E0%B9%8C

๔๔

2.6.5 แผนพฒนำอ ำเภอ แผนพฒนำอ ำเภอหรอแผนยทธศำสตรพฒนำอ ำเภอ เปนกรอบและเครองมอในกำรบรหำรพฒนำอ ำเภอทก ำหนดทศทำงกำรพฒนำอ ำเภอในระยะ ๔ ป วำจะมงไปสทศทำงใดในอนำคต โดยทศทำงกำรพฒนำจะตองมควำมเหมำะสมกบบรบทของพนทหรอ area approach เชนเดยวกบแผนพฒนำจงหวด เปนแผนทสะทอนปญหำควำมตองกำรของประชำชนจำกแผนชมชน/หมบำน และเชอมโยงกำรพฒนำกบแผนพฒนำทองถนและสอดคลองกบแผนพฒนำจงหวด/กลมจงหวด แผนพฒนำอ ำเภอ มกำรก ำหนดประเดนยทธศำสตรอยำงเปนระบบ ครอบคลมมตกำรพฒนำ ในทกดำน ไดแก กำรพฒนำเศรษฐกจ กำรพฒนำสงคม กำรพฒนำกำรบรหำรจดกำรทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม กำรบรหำรจดกำร และกำรรกษำควำมมนคงและควำมสงบเรยบรอย แผนพฒนำอ ำเภอจงเปนกรอบหรอแนวทำงกำรพฒนำพนทใหกบสวนรำชกำร องคกรปกครองสวนทองถน รฐวสำหกจและองคกรภำคประชำชนในพนทอ ำเภอ กำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอนน จ ำเปนตองบรณำกำรแผนงำนของหนวยงำนตำงๆ ทมพนทในอ ำเภอ ซงจะไดกลำวถงรำยละเอยดในบทท 5 2.6.6 แผนพฒนำทองถน แผนพฒนำทองถนหมำยถง แผนงำนขององคกรปกครองสวนทองถน โดยแตละจงหวดจะมรปแบบองคกรปกครองสวนทองถนรปแบบทวไป 3 รปแบบ คอ องคกำรบรหำรสวนจงหวด เทศบำล และองคกำรบรหำรสวนต ำบล แผนพฒนำขององคกำรบรหำรสวนจงหวดนน จะรบผดชอบงำนในภำรกจหนำทขององคกำรบรหำรสวนจงหวด ครอบคลมในดำนเศรษฐกจ สงคม กำรศกษำ สำธำรณสข กำรอำชพ สำธำรณปโภคตำงๆ ทเปนบรกำรสำธำรณประโยชนในเขตจงหวด ตลอดทงชวยเหลอพฒนำงำนของเทศบำลและองคกำรบรหำรสวนต ำบล รวมทงกำรประสำนแผนพฒนำทองถนเพอไมใหงำนซ ำซอน สวนแผนพฒนำของเทศบำล และองคกำรบรหำรสวนต ำบล มควำมคลำยคลงกน 2 มต คอ

1) ดำนภำรกจ หนำทแผนพฒนำของเทศบำล และองคกำรบรหำรสวนต ำบล มควำมคลำยคลงเกยวกบหนำทพนฐำน เชน กำรรกษำควำมสะอำดเรยบรอยของชมชน กำรจดท ำสำธำรณปโภคพนฐำน กำรสงเสรมกำรศกษำ สำธำรณสข ประเพณวฒนธรรมของทองถน เปนตน แต เทศบำลมงบประมำณในกำรด ำเนนกำรหรอมขอบขำยภำรกจทกวำงขวำงนอกเหนอจำกกจกรรมพนฐำน ซงองคกำรบรหำรสวนต ำบลมไดด ำเนนกำร

2) ดำนพนท เทศบำลและองคกำรบรหำรสวนต ำบลจดตงขนในหนวยกำรปกครองทองทคอต ำบลตำงๆ ทวประเทศไทย ดงนน แผนพฒนำทองถนของเทศบำลและองคกำรบรหำรสวนต ำบล จงมในควำมหมำยทสอแสดงถงแผนพฒนำในระดบต ำบลไปโดยปรยำย ทงน ในปจจบนหนวยกำรปกครองในระดบจงหวดและอ ำเภอ ม 2 ระดบ คอหนวยกำรปกครองทองท และหนวยกำรปกครองทองถน คอหนวยกำรปกครองทองท หมำยถง ต ำบล และหมบำน ก ำหนดขนตำม พระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช ๒๔๕๗ โดยต ำบลจะจ ำแนกออกเปนหมบำน หนวย กำรปกครองทองถนในรปแบบของเทศบำลและองคกำรบรหำรสวนต ำบลนน โดยปกตทวไปกคอพนทเดยวกบต ำบลในรปแบบของกำรปกครองทองท แตทงนไมเสมอไป เพรำะหนวยกำรปกครองทองถน เชน เทศบำลหรอ องคกำรบรหำรสวนต ำบลบำงแหง อำจจะมพนทด ำเนนกำรมำกกวำ 1 ต ำบลกไดและบำงต ำบลอำจมหนวย กำรปกครองทองทมำกกวำ 1 แหง เชน มทงเทศบำลต ำบลและองคกำรบรหำรสวนต ำบล

๔๕

อยำงไรกด บำงต ำบลอำจจะมหนวยกำรปกครองทองถนทงรปแบบเทศบำล และองคกำรบรหำรสวนต ำบล ดงนน ต ำบลในควำมหมำยของหนวยกำรปกครองทองท กจะมแผนพฒนำระดบต ำบล 2 แผนหรอของ 2 หนวยงำน แตจะไมซ ำซอนกนเนองจำก มกำรแบงพนทรบผดชอบแยกออกจำกกนชดเจน กรณเชนน กจะตองมกลไกในกำรประสำนงำน หรอบำงพนท เทศบำล หรอองคกำรบรหำรสวนต ำบลมพนทครอบคลม 2 ต ำบล ดงนน แผนพฒนำทองถนขององคกรปกครองทองถนหนงแหงนนกจะประกอบดวยพนท 2 ต ำบล ในกรณพนของเทศบำลต ำบล หรอองคกำรบรหำรสวนต ำบลนนยงคงมกำรจดระเบยบ กำรปกครองต ำบลออกเปนหมบำนและมผน ำหนวยปกครองทองทคอ ก ำนน ผใหญบำนมอ ำนำจหนำทตำมทกฎหมำยลกษณะปกครองทองทก ำหนด และก ำหนดใหมคณะกรรมกำรหมบำนซงประกอบดวยผใหญบำนเปนประธำนคณะกรรมกำรโดยต ำแหนงและมกรรมกำรอนๆ ตำมทระเบยบก ำหนด โดยหนำทหนง ของคณะกรรมกำรหมบำนกคอ กำรจดท ำแผนพฒนำหมบำน ซงจะไดกลำวถงตอไป อยำงไรกด กรณเทศบำลแหงใดมฐำนะเปนเทศบำลเมองและเทศบำลนคร กฎหมำยก ำหนดใหนำยกเทศมนตร มอ ำนำจหนำทตำมกฎหมำยลกษณะปกครองทองทและกำรจดระเบยบกำรปกครอง ต ำบล จะก ำหนดเปนแขวงและชมชน ไมไดไมไดจดระเบยบกำรปกครองออกเปนหมบำน ดงเชนกรณ เทศบำลต ำบลหรอองคกำรบรหำรสวนต ำบล กำรจดท ำแผนพฒนำทองถนนน มกฎหมำยและระเบยบรองรบ คอ ระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรจดท ำแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2548 โดยก ำหนดประเภทของแผนพฒนำทองถนไว 2 ประเภท คอแผนยทธศำสตรกำรพฒนำ และแผนพฒนำสำมป แผนยทธศำสตรกำรพฒนำ หมำยถง แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมขององคกรปกครองสวนทองถนทก ำหนดยทธศำสตรและแนวทำงกำรพฒนำองคกรปกครองสวนทองถน ซงแสดงถงวสยทศน พนธกจ และจดมงหมำยเพอกำรพฒนำในอนำคต โดยสอดคลองกบแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต แผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดน ยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวด อ ำเภอ และแผนชมชน แผนพฒนำสำมป หมำยถง แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมขององคกรปกครองสวนทองถนทสอดคลองกบแผนยทธศำสตรกำรพฒนำ อนมลกษณะเปนกำรก ำหนดรำยละเอยดแผนงำน โครงกำรพฒนำทจดท ำขนส ำหรบปงบประมำณแตละป ซงมควำมตอเนองและเปนแผนกำวหนำครอบคลมระยะเวลำสำมป โดยมกำรทบทวนเพอปรบปรงเปนประจ ำทกป ซงกำรจดท ำแผนสำมปจะมควำมเชอมโยงกบกำรจดท ำงบประมำณประจ ำปอยำงใกลชด โดยเฉพำะอยำงยงกำรจดท ำงบประมำณในระบบมงเนนผลงำน ทงน ผบรหำรทองถนจะเสนอรำงแผนยทธศำสตรกำรพฒนำตอสภำองคกำรบรหำรสวนทองถนเพอใหควำมเหนชอบกอน แลวผบรหำรทองถนจงพจำรณำอนมตและประกำศใชแผนยทธศำสตรกำรพฒนำตอไป 2.6.7 แผนชมชน/หมบำน โดยทหมบำนและชมชนเปนหนวยของกลมบำนเรอนในระดบทเลกสด โดยหมบำนจดเปนหนวยกำรปกครองทองท ตำมพระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช ๒๔๕๗ สวนชมชนเปนพนทในเขตเทศบำลเมองและเทศบำลนคร แผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) หมำยถง แผนทจดท ำโดยคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) หรอคณะกรรมกำรกลำงหมบำน อพป. ทครอบคลมทกมตของกำรพฒนำและพนททงหมบำน แผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรชมชน หมำยถง แผนทจดท ำโดยคณะกรรมกำรชมชน ซงอยในเขตควำมรบผดชอบขององคกรปกครองสวนทองถน และเปนพนทซงไมมก ำนน

๔๖

ผใหญบำน หรอหมำยควำมรวมถงแผนทหนวยงำน องคกรอนๆ เขำไปจดท ำในพนทเปำหมำยตำมวตถประสงคทตองกำร ดงนนแผนชมชน/หมบำนทง 2 แบบดงกลำวจงมควำมเหมอนกนคอ กำรเปนแผนพฒนำในระดบลำงสดตำมระดบของหนวยกำรปกครองพนท แผนชมชน/หมบำนจงเปนกำรรวบรวมปญหำและควำมตองกำรของประชำชนในพนท โดยกจกรรมบำงประเภทชมชน/หมบำนสำมำรถด ำเนนกำรไดเอง บำงประเภทตองรวมด ำเนนกำรกบหนวยงำนอนๆ และบำงประเภทตองเสนอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณจำกหนวยอนๆ เชน องคกรปกครองสวนทองถนซงจะตองน ำแผนชมชน/หมบำน ไปประกอบกำรพจำรณำจดท ำแผนพฒนำทองถน หรอสวนรำชกำร รฐวสำหกจหรอองคกรภำคเอกชน จะไดน ำไปใชในกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอหรอแผนพฒนำจงหวดตอไป ซงจะไดกลำวถงรำยละเอยดตอไป

๔๗

แบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท ๒


1. ขอกลำวใดกลำวถงแผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) และแผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรชมชน ไดอยำงถกตอง ก. แผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) อำศยอ ำนำจตำมพระรำชบญญต

ลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช ๒๕๔๗ แผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรชมชนอำศยอ ำนำจตำมระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรจดท ำแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.๒๕๔๘

ข. แผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) จดท ำในพนทขององคกำรบรหำรสวนต ำบล สวนแผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรชมชนจดท ำในพนทของเทศบำลเมองและเทศบำลนคร

ค. แผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ไดรบกำรสนบสนนจำก กรมกำรปกครอง สวนแผนชมชน/หมบำนทด ำเนนกำรโดยคณะกรรมกำรชมชนไดรบกำรสนบสนนจำก กรมสงเสรมกำรปกครองทองถน

ง. ถกทกขอ ๒. ขอใดกลำวถงแผนพฒนำอ ำเภอไดถกตองทสด

ก. เปนแผนปฏบตรำชกำร 4 ป ข. เปนแผนยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอ ค. เปนแผนปฏบตกำรประจ ำป ง. ถกทกขอ

๓. ขอใดเปนกลำวถกตองในเรองควำมแตกตำงของแผนงำนกบกำรวำงแผน ก. แผนคอ ขอก ำหนดทใชเปนเครองมอหรอแนวทำงในกำรปฏบต สวนกำรวำงแผน คอ กระบวนกำรคด

พจำรณำไวลวงหนำวำจะท ำอะไรอยำงไร ใหใครท ำ ท ำทไหน เมอไหร โดยอำศยกำรด ำเนนงำนทเปนระบบมระเบยบและมประสทธภำพ

ข. แผนงำนเปนเอกสำรทไดผำนกระบวนกำรวำงแผนเสรจสนแลว สวนกำรวำงแผนเปนกระบวนกำรในกำรจดท ำแผนงำน

ค. กระบวนกำรวำงแผนเกดขนกอนกำรเกดขนของแผนงำน ง. ถกทกขอ

๔. แผนปฏบตรำชกำรทเปนแผนยทธศำสตร มระยะเวลำกป ก. 6 ป ข. 5 ป ค. 4 ป ง. 3 ป

๕. ขอใดไมถกตองเกยวกบประโยชนของกำรวำงแผน ก. แผนท ำใหเกดทศทำง กำรบรหำรงำนใหประสบควำมส ำเรจจ ำเปนตองมทศทำงในกำรบรหำร โดยแผน

จะเปนตวก ำหนดวตถประสงค นโยบำย เปำหมำย กลยทธ ข. แผนงำนใหภำพรวมแผนทสมบรณและครอบคลมภำรกจทงหลำยทงมวลขององคกร

๔๘

ค. แผนงำนท ำใหทรำบถงทมำของและแนวทำงกำรจดสรรทรพยำกรในองคกร ง. แผนเปนวธกำรแหงกำรท ำงำนรวมกน กำรจดท ำแผนทดเปนกระบวนกำรทเกดจำกกำรท ำงำนรวมกน

ของสมำชกในองคกรซงทกฝำยมสวนรวมในกำรก ำหนดวตถประสงค เปำหมำย วสยทศน พนธกจ 6. แผนพฒนำจงหวด มควำมแตกตำงจำกแผนงำนของกระทรวง อยำงไร

ก. ก ำหนดตำมพนทและตำมหนำท ข. ระยะเวลำของแผนยทธศำสตร ค. ระยะเวลำของแผนด ำเนนงำน ง. ไมมขอใดถก

๗. องคประกอบกำรวำงแผนไดแกอะไร ก. กำรก ำหนดจดหมำยปลำยทำง (Ends) ทตองกำรบรรล ข. วธกำรและกระบวนกำร (Means and Process) ค. กำรน ำแผนไปปฏบต (Implementation) ง. ถกทกขอ

๘. ขอใดเปนกลำวถงควำมส ำคญของแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำตไดอยำงชดเจนมำกทสด ก. ปรบสภำพของเศรษฐกจและสงคมเพอยกระดบมำตรฐำนกำรครองชพใหประชำชนมควำมเปนอยทดขน ข. สรำงรำยไดใหประชำชนเพมขนเพอใหเกดกำรกนดอยด ค. สรำงควำมไดเปรยบในกำรแขงขน ท ำใหประเทศมรำยไดมำกขน ประชำชนกนดอยด ง. ลดชองวำงระหวำงรำยได ท ำใหเกดกำรกระจำยรำยไดอยำงเปนธรรมในสงคม

๙. ขอใดมใชควำมแตกตำงของแผนปฏบตกำรและแผนกลยทธ ก. ระยะเวลำด ำเนนงำน ข. รำยละเอยดกำรด ำเนนงำน ค. กำรมงสเปำหมำยเดยวกน ง. กำรแสดงรำยละเอยดงบประมำณด ำเนนงำน

1๐. บทบำทส ำคญของแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำตในขอใดทมผลเชอมโยงตอแผนพฒนำระดบอนๆ ก. เปนกรอบในกำรก ำหนดแนวทำงกำรพฒนำของแผนอนๆ ข. เปนขอก ำหนดบงคบใหหนวยงำนอนๆ ตองปฏบตตำม ค. เปนกำรก ำหนดเปำหมำยใหแผนพฒนำอนๆ ง. เปนแผนงำนทสะทอนนโยบำยหลกของรฐบำล ซงทกหนวยงำนตองปฏบตตำม

๑๑. ขอใดกลำวถงกำรแบงแผนงำนตำมมตสถำบน ก. แผนจำกเบองบน (Plan from top) ข. แผนชำต (National Plan) ค. แผนโครงกำรชด (Program) ง. แผนรวม (Macro Plan)

12. กำรใชแนวคด “คนเปนศนยกลำงกำรพฒนำ” เรมตนจำกแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำตฉบบใด ก. ฉบบท 8 ข. ฉบบท 9 ค. ฉบบท 10

ง. ฉบบท 11 ๑๓. กำรก ำหนดวสยทศนมควำมส ำคญอยำงไร

๔๙

ก. ท ำใหทรำบเปำประสงคหรอตวชวดควำมส ำเรจ ข. ก ำหนดทศทำงหรอแนวทำงกำรด ำเนนงำนขององคกำรจะไปในทศทำงใด ค. ท ำใหทรำบวำมขอผกพนทจะด ำเนนกำรใหส ำเรจ ง. ท ำใหทรำบถงเปำหมำยทตองกำร

14. หนวยงำนใดใชแผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดนเปนแนวทำงกำรบรหำร ก. รฐบำล ข. สวนรำชกำร ค. องคกรของรฐทกหนวยงำน ง. รำชกำรบรหำรสวนกลำง สวนภมภำค และสวนทองถน

๑๕. ขอใดกลำวถงกำรแบงแผนงำนตำมหนำท ก. แผนโครงกำร (Project Plan) ข. แผนโครงกำรชด (Program) ค. แผนสำขำ (Sectoral Plan) ง. ถกทกขอ

1๖. แผนกำรบรหำรรำชกำรแผนดน ก ำหนดขนครงแรกในปใด ก. พ.ศ. 2475 หลงจำกำรเปลยนแปลงกำรปกครองเปนระบอบประชำธปไตย ข. พ.ศ. 2576 พรอมกำรตรำพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดนฉบบแรก ค. พ.ศ. 2504 หลงจำกกำรประกำศใชแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต ง. พ.ศ. 2546 หลงจำกบงคบใชพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรกจกำรบำนเมองทด

1๗. แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำตเปนแผนระยะใด ก. แผนระยะกลำง (Medium - Term Plan) ข. แผนระยะยำว (Long Term Plan) ค. แผนในอนำคต (Future Plan) ง. แผนระยะ 4 ป (Four - Year plan)

๑8. แผนรวม (Macro Plan) มกจะมชอเรยกอกชอหนงวำอะไร ก. แผนชน ำ (Directive Plan) ข. แผนยทธศำสตร (Strategic Plan) ค. แผนแมบท (Master Plan) ง. แผนมหภำค (Macro Plan)

19. แผนพฒนำทองถน แบงออกเปน 2 ประเภทก ำหนดชอเรยกเปนกำรเฉพำะวำอะไร ก. แผนยทธศำสตรกำรพฒนำ และแผนพฒนำ 3 ป ข. แผนปฏบตรำชกำร 4 ปและแผนปฏบตรำชกำรประจ ำป ค. แผนยทธศำสตรและแผนด ำเนนงำน ง. แผนแมบทกำรพฒนำทองถนและแผนพฒนำทองถนประจ ำป

๒๐. ขอใดกลำวถงกำรแบงแผนงำนตำมมตพนท ก. แผนตอเนอง (Continuous Plan) ข. แผนกำวหนำ (Rolling Plan) ค. แผนชำต ง. แผนโครงกำรชด (Program)

๕๐

เฉลยแบบประเมนผลตนเองหนวยท 2 กอนเรยน หลงเรยน

1. ง 1. ง 2. ค 2. ข 3. ง 3. ง 4. ค 4. ค 5. ก 5. ค 6. ค 6. ก 7. ง 7. ง 8. ก 8. ก 9. ก 9. ค 10. ก 10. ก 11. ค 11. ก 12. ก 12. ก 13. ง 13. ข 14. ก 14. ก 15. ง 15. ง 16. ก 16. ง 17. ค 17. ก 18. ข 18. ก 19. ก 19. ก 20. ง 20. ค

๕๑

หนวยท ๓

กระบวนกำรจดท ำแผนยทธศำสตร

นำงสำววรรณ วฒฤทธำกล

๕๒


หนวยท 3 กระบวนกำรจดท ำแผนยทธศำสตร ตอนท 3.๑ ควำมหมำย ควำมส ำคญ องคประกอบของแผนยทธศำสตร 3.๒ ขนตอนกำรจดท ำแผนยทธศำสตร 3.3 ควำมเชอมโยงของแผนยทธศำสตรในระดบตำงๆ ในประเทศไทย แนวคด 1. กำรท ำงำนของทกองคกรในปจจบนไมวำจะเปนภำครฐหรอเอกชน ลวนแลวแตตองมแผน

ยทธศำสตรเปนเครองมอในกำรท ำงำนและพฒนำงำนแทบทงสน เพอใหองคกรมทศทำงกำรท ำงำนทชดเจน และเปนกรอบแนวทำงในกำรขบเคลอนงำนใหบรรลผลตำมทตงเปำหมำยไว

2. กำรจดท ำแผนยทธศำสตรมขนตอนส ำคญหลำยขนตอนดวยกน เพอใหไดตวแผนยทธศำสตร ทประกอบดวยเนอหำหรอองคประกอบทส ำคญ ไดแก วสยทศน พนธกจ ประเดนยทธศำสตร เปำประสงค กลยทธ และตวชวด ซงแตละองคประกอบจะตองผำนกระบวนกำรคดวเครำะห จดท ำขอมล ใหมควำมสอดคลองกนในแตละองคประกอบ

3. แผนยทธศำสตรทใชเปนหลกในกำรท ำงำนของภำครฐจะประกอบดวยแผนยทธศำสตรในระดบตำงๆ ต งแต แผนยทธศำสตรระดบประเทศ (แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต ) แผนยทธศำสตรของรฐบำล กระทรวง กรม และแผนยทธศำสตรในระดบพนท ประกอบดวย แผนพฒนำจงหวด แผนพฒนำอ ำเภอ แผนพฒนำทองถน จนถงแผนพฒนำหมบำน ซงกำรทจะจดท ำแผนยทธศำสตรในระดบตำงๆ ใหมประสทธภำพไดนน จะตองมกำรเชอมโยงแผนใหมควำมสอดคลองและตอบสนองซงกนและกน


1. เมอศกษำตอนท 3.๑ ควำมหมำย ควำมส ำคญ องคประกอบของแผนยทธศำสตรจบแลว ผศกษำสำมำรถทรำบและอธบำยถงควำมหมำย ควำมส ำคญ องคประกอบของแผนยทธศำสตร

2. เมอศกษำตอนท 3.๒ ขนตอนกำรจดท ำแผนยทธศำสตรจบแลว ผศกษำสำมำรถเขำใจถงขนตอนกำรจดท ำแผนยทธศำสตร

3. เมอศกษำตอนท 3.3 ควำมเชอมโยงของแผนยทธศำสตรในระดบตำงๆ ในประเทศไทยจบแลว ผศกษำสำมำรถเขำใจควำมและอธบำยถงควำมเชอมโยงของแผนยทธศำสตรในระดบตำงๆ ในประเทศไทยได

กจกรรมกำรเรยน 1. ท ำแบบประเมนตนเองกอนเรยนหนวยท 3 2. ศกษำเนอหำของหนวยท 3 3. ท ำแบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท 3

๕๓

สอกำรเรยน 1. เอกสำรกำรสอน 2. แบบประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน กำรประเมนผล 1. ประเมนผลตนเองกอนเรยนและหลงเรยน


๕๔

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท ๓ ค ำแนะน ำ เพอประเมนควำมรเดมของผเรยน ขอใหอำนค ำถำมขำงลำงน และเลอกค ำตอบทถกตองทสด

เพยงค ำตอบเดยว โดยใชวธกำกบำท (X) ในตวเลอกททำนเลอก 1. ขอใดไมใชควำมส ำคญของแผนยทธศำสตร ก. เปนเครองมอก ำหนดทศทำงกำรพฒนำขององคกร

ข. เปนเครองมอตดตำมและประเมนผลงำน ค. ชวยใหเกดควำมสำมคคแกบคลำกรในหนวยงำน ง. สนบสนนใหมกำรคดวเครำะหอยำงเปนระบบ

2. ขอใดไมใชลกษณะของแผนยทธศำสตรทด ก. ไดรบกำรยอมรบจำกคนในองคกร ข. เนนควำมประหยดและคมคำเปนหลก ค. กำรเชอมโยงอยำงเปนเหตผลและสำมำรถน ำไปปฏบตได ง. ยดหยนและสำมำรถปรบเปลยนได

3. ขอใดไมใชองคประกอบหลกของแผนยทธศำสตร ก. ตวชวด (Key Performance Indicator) ข. พนธกจ (Mission) ค. งบประมำณ (Budget) ง. เปำประสงค (Goal)

4. ขอใด คอควำมหมำยของกลยทธ (Strategy) ก. วธกำรทหรอสงทหนวยงำนจะท ำเพอใหบรรลเปำประสงค ข. ประเดนหลกทส ำคญหรอเปนวำระหลกในกำรพฒนำตำมกรอบของแผนยทธศำสตร ค. กรอบในกำรด ำเนนงำนตำมภำรกจขององคกร และเปนภำรกจกำรพฒนำไปสวสยทศน ง. เขมทศเพอใชเปนเสนทำงในกำรพฒนำองคกรไปสเปำหมำยทมงหวงในอนำคต

5. ขอใดไมใชลกษณะของประเดนยทธศำสตร (Strategic Issue) ก. ตองตอบโจทยกำรบรรลวสยทศนใหได ข. สำมำรถบรรยำยกำรด ำเนนงำนไดอยำงชดเจน ค. ระบเฉพำะแตประเดนหลกทส ำคญเทำนน ง. มตำมควำมเหมำะสม สอดคลองและครอบคลมพนธกจทงหมด

6. ขอใดเปนขนตอนแรกของกระบวนกำรจดท ำแผนยทธศำสตร ก. กำรก ำหนดเปำหมำยสงสดขององคกร ข. กำรวเครำะหสภำพแวดลอมและศกยภำพ ค. ก ำหนดประเดนยทธศำสตร ง. น ำกลยทธไปสกำรปฏบต

๕๕

7. ตวชวดทดควรมลกษณะอยำงไร ก. มกรอบเวลำในกำรท ำงำนทเหมำะสม ข. มควำมเจำะจงวำตองกำรวดอะไร และผลลพธทตองกำรคออะไร ค. ตองทำทำย และมโอกำสเปนไปได (ท ำส ำเรจได) ง. ถกทกขอ

8. ขอใดไมใชประโยชนทแทจรงของกำรตดตำมและประเมนผล ก. ท ำใหวำงแผนงำน/โครงกำร ไดตรงเปำหมำย แกปญหำไดถกจด และพฒนำไดตรงตำมนโยบำย ข. ชวยใหด ำเนนกำรตำมแผนไดรำบรน สำมำรถปรบปรงแกไขปญหำอปสรรคอยำงไดผล หรอปรบแผนให

เหมำะสมมำกขน ค. ชวยใหทรำบผลกำรท ำงำนของเจำหนำท ส ำหรบน ำไปประกอบกำรใหรำงวลในกำรท ำงำนแกเจำหนำท

ในอนำคต ง. ท ำใหทรำบปญหำและควำมตองกำรทแทจรง สำมำรถจดล ำดบควำมส ำคญของปญหำ และแกไขปญหำ

ไดทนท เพอน ำไปสกำรพฒนำงำน 9. ขอใดไมใชเหตผลควำมจ ำเปนในกำรเชอมโยงแผนใหมควำมสอดคลองและตอบสนองซงกนและกน

ก. เพอใหสำมำรถควบคมกำรใชจำยงบประมำณในแตละขนตอนไดอยำงมประสทธภำพ ข. เพอใหมกำรถำยทอดเปำหมำยกำรท ำงำนในแตละระดบ ค. เพอใหมทศทำงกำรพฒนำทชดเจนในแตละระดบ ง. เพอใหมผรบผดชอบกำรด ำเนนงำนอยำงชดเจนในแตละระดบ

10. ขอใดไมใชแนวทำงส ำคญในกำรเชอมโยงแผน ก. กำรศกษำและรวบรวมขอมลของแผนทเกยวของ ข. กำรคนหำหนวยงำนหลกใหเปนเจำภำพในกำรด ำเนนงำน ค. กำรวเครำะหสภำพแวดลอมขององคกรทงจำกปจจยภำยนอกและภำยใน ง. กำรบรณำกำรทงในเรองของขอมล กำรด ำเนนงำน และกำรถำยทอดคำเปำหมำยไปสหนวยงำนตำงๆ

11. ขอใดไมใชลกษณะของวสยทศนทด ก. กระชบ เขำใจงำย ข. งำยตอกำรจดจ ำ ค. บอกถงควำมปรำรถนำ ควำมคำดหวง ง. มถอยค ำลงสมผสตรงตำมฉนทลกษณไทย

12. พนธกจ (Misson) หมำยถงขอใด ก. วธกำรทหรอสงทหนวยงำนจะท ำเพอใหบรรลเปำประสงค ข. ประเดนหลกทส ำคญหรอเปนวำระหลกในกำรพฒนำตำมกรอบของแผนยทธศำสตร ค. กรอบในกำรด ำเนนงำนตำมภำรกจขององคกร และเปนภำรกจกำรพฒนำไปสวสยทศน ง. เขมทศเพอใชเปนเสนทำงในกำรพฒนำองคกรไปสเปำหมำยทมงหวงในอนำคต

13. ขอใดหมำยถง เขมทศเพอใชเปนเสนทำงในกำรพฒนำองคกรไปสเปำหมำยทมงหวงในอนำคต ก. วสยทศน ข. เปำประสงค ค. พนธกจ ง. กลยทธ

๕๖

14. ขอใดหมำยถง ตวเลขหรอคำของตวชวดทจะตองไปใหถง ก. คำเปำหมำย ข. คำกลำง ค. คำมำตรฐำน ง. คำเปำประสงค

15. กำรระบ “เปำหมำยสงสด” ควรมลกษณะดงตอไปน ยกเวนขอใด ก. กระชบ ตรงจด ข. มกรอบระยะเวลำชดเจน ค. สำมำรถปฏบตไดยำก ง. เขำใจงำย

16. ขอใด มควำมหมำยเชนเดยวกบค ำวำ “วสยทศน” ก. เปำหมำย ข. เปำคำดกำรณ ค. เปำประสงค ง. เปำหมำยสงสด

17. เครองมอในกำรวเครำะหทเรยกวำ SWOT Analysis ตว T หมำยถงสงใด ก. จดแขง ข. อปสรรค ค. จดดอย ง. โอกำส

18. ขอใดกลำวถกตอง ก. โอกำสเปนผลมำจำกสภำพแวดลอมภำยนอก ข. จดแขงเปนผลมำจำกสภำพแวดลอมภำยนอก ค. อปสรรคเปนขอจ ำกดทเกดจำกสภำพแวดลอมภำยใน ง. จดออนเปนปญหำหรอขอบกพรองทเกดจำกสภำพแวดลอมภำยนอกตำงๆ ขององคกร

19. หลงจำกก ำหนดเปำหมำยสงสด และวเครำะหสภำพแวดลอมและศกยภำพขององคกร อยำงครอบคลมทกดำนแลว ขนตอนตอไปคอสงใด ก. กำรก ำหนดกลยทธสควำมส ำเรจ ข. กำรก ำหนดเปำประสงค ค. กำรก ำหนดประเดนยทธศำสตร ง. น ำกลยทธไปสกำรปฏบต

20. หำกไมมกำรเชอมโยงแผนในแตละระดบเขำหำกน และกำรท ำงำนทกระดบไมมกำรก ำหนดทศทำงกำรด ำเนนงำนและภำรกจกำรพฒนำงำนทชดเจนแลว จะสงผลเสยอยำงไร ก. แผนในแตละระดบจะกลำยเปนเพยงภำพฝน ข. แผนในแตละระดบจะกระจำยไปคนละทศละทำง ค. แผนในแตละระดบจะไมสำมำรถน ำมำสกำรปฏบตทเปนจรงได ง. ถกทกขอ

๕๗

ตอนท 3.1 ควำมส ำคญ องคประกอบของแผนยทธศำสตร 3.1.1 ควำมส ำคญของแผนยทธศำสตร

ปจจบนกำรท ำงำนในทกองคกรไมวำจะเปนภำครฐหรอเอกชน ลวนแลวแตตองมแผนยทธศำสตรเปนเครองมอในกำรท ำงำนและพฒนำงำนแทบทงสน เพอใหองคกรมทศทำงกำรท ำงำนทชดเจน และเปนกรอบแนวทำงในกำรขบเคลอนงำนใหบรรลผลตำมทตงเปำหมำยไว จงอำจกลำวไดวำแผนยทธศำสตรมควำมส ำคญ ดงน 1) เปนเครองมอก ำหนดทศทำงกำรพฒนำขององคกร กำรจดท ำแผนยทธศำสตรจะท ำใหสำมำรถรถงสภำพควำมเปนจรงขององคกร วำมจดเดน จดดอย สภำพปญหำ อปสรรคในกำรท ำงำนอะไรบำง โดยผำนกระบวนกำรวเครำะหขอมลสภำพแวดลอมขององคกร เพอมำก ำหนดเปนวสยทศน พนธกจ ตลอดจนวธกำรตำงๆ ในกำรน ำพำองคกรไปสเปำหมำยทก ำหนด ท ำใหทรำบทศทำงควำมตองกำรพฒนำองคกรวำจะเดนไปในทศทำงใด จะเนนหนกงำนอะไร ท ำใหทกคนในองคกรไดรบรและเขำใจตรงกนในทศทำงกำรด ำเนนงำนในชวงเวลำของแผน ซงสวนใหญจะเปนชวงเวลำ 3-5 ป ท ำใหกำรท ำงำนเปนไปในทศทำงเดยวกนเพอเปำหมำยเดยวกน 2) เปนกำรสนบสนนใหมกำรคดวเครำะหอยำงเปนระบบ เนองจำกกำรจดท ำแผนยทธศำสตรเปนกระบวนกำรทตองมกำรคดวเครำะหอยำงเปนขนตอน ซงตองมกำรมองภำพองคกรในภำพรวม และคอยแตกยอยออกเปนภำรกจ/งำนตำงๆ จงท ำใหผมสวนรวมใน กำรจดท ำแผนยทธศำสตรจะไดรบควำมรและฝกฝนกำรคดวเครำะหอยำงเปนระบบ และท ำใหสำมำรถมองเหนภำพกำรท ำงำนขององคกรไดดยงขน สงผลตอกำรปฏบตงำนทมประสทธภำพมำกขนดวย 3) ท ำใหกำรท ำงำนมควำมชดเจน กำรท ำงำนโดยมแผนยทธศำสตรเปนตวน ำจะสำมำรถลดควำมไมแนนอนและปญหำควำมยงยำกซบซอนทจะเกดขนในอนำคต โดยเฉพำะแผนยทธศำสตรทก ำหนดภำรกจและวธกำรทชดเจนเปนรปธรรมจะยงท ำใหกำรท ำงำนมแนวทำงทแนนอน มองเหนภำพในอนำคตทชดเจนมำกขน มกำรก ำหนดผรบผดชอบ กำรด ำเนนงำนในแตละเรองอยำงชดเจน รวมทงสำมำรถใชแผนยทธศำสตรเปนเครองมอในกำรก ำหนดแนวทำงหรอวธกำรแกไขปญหำ อปสรรคทมอยใหสำมำรถไดรบกำรปรบปรงแกไขใหดขนไดอยำงเปนรปธรรม 4) เปนเครองมอตดตำมและประเมนผลงำน ผบรหำรองคกรสำมำรถใชแผนยทธศำสตรเปนเครองมอตดตำมและประเมนผลงำนตำมทก ำหนดไวในแผนตำมระยะเวลำทก ำหนด เชน กำรตดตำมผลกำรด ำเนนงำนเปนประจ ำทก 3 เดอน 6 เดอน หรอทกป เปนตน และน ำผลกำรด ำเนนงำนทไดมำประเมนวำเปนไปตำมเปำหมำยทก ำหนดหรอไม หำกพบปญหำอปสรรค สำมำรถปรบปรงแกไขเพอใหกำรท ำงำนมประสทธภำพเปนไปตำมเปำหมำยทก ำหนด 5) ท ำใหกำรท ำงำนบรรลเปำหมำย เนองจำกแผนยทธศำสตรจะระบเปำหมำย ผลลพธทตองกำรในแตละงำนจงท ำใหทกฝำย ตองเรงด ำเนนกำรเพอใหกำรด ำเนนงำนเปนไปตำมเปำหมำยทก ำหนดไว ซงเปนเสมอนกลไกบงคบท ตองด ำเนนกำรใหบรรลผลตำมแผนนนๆ ซงถำหำกมกำรน ำแผนไปสกำรปฏบตอยำงแทจรง จะเปนหลกประกนทดวำกำรด ำเนนงำนในแตละภำรกจ จะมควำมกำวหนำและมกำรพฒนำงำนไปในทำงทดขนอยำงแนนอน

๕๘

3.1.2 ประโยชนของกำรจดท ำแผนยทธศำสตร 1) องคกรมทศทำงกำรด ำเนนงำนทชดเจน

กำรจดท ำแผนยทธศำสตรกคอ กำรวำงแผนกำรด ำเนนงำนในอนำคตทมกำรระบจดหมำยปลำยทำง เพอใหองคกำรบรรลจดหมำยทก ำหนด กำรก ำหนดจดมงหมำยจงมควำมส ำคญตอกำรจดท ำแผนยทธศำสตร ถำจดมงหมำยทก ำหนดมควำมชดเจนกจะชวยใหกำรบรหำรแผนมทศทำงมงตรงไปยงจดมงหมำยทก ำหนดไวไดอยำงสะดวกและเกดผลด แตทงน ทศทำงกำรด ำเนนงำนดงกลำวตองไมใชสงเพอฝน เปนสงทสำมำรถน ำไปสกำรปฏบตได และเปนรปธรรม

2) บรรลเปำหมำยทก ำหนด เปำหมำยกำรด ำเนนงำนทระบไวในแผนยทธศำสตรสำมำรถใชเปนเครองมอในกำรตดตำมผลกำรด ำเนนงำนวำบรรลผลตำมทก ำหนดไวหรอไม ถำไมบรรลผลจะตองระบใหไดวำเกดจำกสำเหตหรอปจจยอะไร เพอท ำใหองคกรสำมำรถก ำหนดแนวทำง วธกำรในกำรแกไขปญหำนนไดอยำงทนทวงทและเปนไปตำมเปำหมำยสดทำยทตองกำร

3) สรำงกำรมสวนรวมของคนในองคกร เนองจำกในกระบวนกำรจดท ำแผนยทธศำสตร จ ำเปนตองใชขอมล ควำมคดเหนจำกทกหนวยงำนในองคกร เพอรวมกนคด รวมกนก ำหนดเปำหมำย กลยทธ วธกำรในกำรด ำเนนงำน ตลอดจนผรบผดชอบกำรด ำเนนงำนในดำนตำงๆ จงกอใหเกดกำรมสวนรวมของทกหนวยงำน และท ำใหทกหนวยไดรบทรำบทศทำง แนวทำงกำรด ำเนนงำนตำมยทธศำสตรในเวลำเดยวกน ถอเปนกำรมสวนรวมทงในดำนรวมคด รวมท ำและรวมรบผดชอบ 4) ท ำใหเกดกำรพฒนำงำนและสรำงสรรคผลงำนใหม แผนยทธศำสตรเกดจำกฐำนควำมคดวเครำะห วำงแผน เพอก ำหนดแนวทำงกำรด ำเนนงำน ในอนำคตอยำงมเปำหมำย และเปนสงทชวยใหเกดแนวควำมคดใหมๆ (นวตกรรม) และควำมคดสรำงสรรคเพอพฒนำงำน เพอเปนกำรลดปญหำ อปสรรคตำงๆ ทเปนอย และเปนกำรปองกนภยคกคำมทอำจจะเกดขนกบองคกรในอนำคต จงท ำใหผจดท ำแผนยทธศำสตรตองมกำรคดตอยอดงำนในเชงสรำงสรรคเพอน ำมำใชประโยชนแกองคกำร และยงเปนกำรสรำงทศนคตกำรมองอนำคตระหวำงคณะผบรหำรกบผปฏบตงำน 5) สรำงแรงจงใจ

แผนยทธศำสตรทดมควำมชดเจน บอกถงวสยทศนองคกร และเปำหมำยกำรท ำงำนตำมระยะเวลำทก ำหนด และกลยทธ วธกำร โครงกำร กจกรรมทชดเจนเปนรปธรรม จะสำมำรถสรำงแรงจงใจใหบคลำกรในหนวยงำนมควำมกระตอรอรน เพรำะทกคนจะทรำบวำองคกรมอบหมำยใหท ำอะไร และตองกำรเปำหมำยอยำงไร เพอรวมกนขบเคลอนกำรด ำเนนงำนไปสเปำหมำยทวำงไว 3.1.3 ลกษณะของแผนยทธศำสตรทด แผนยทธศำสตรทดควรมลกษณะ ดงน 1) มควำมชดเจน

เพรำะแผนยทธศำสตรทมลกษณะเฉพำะระบรำยละเอยดของแผนไวอยำงชดเจนวำตองกำรอะไรตองท ำอะไร เปำหมำยคออะไร จะท ำใหผปฏบตน ำไปปฏบตไดอยำงถกตองตรงประเดนและกอใหเกดควำมผดพลำดนอยมำก ดงนน กำรจดท ำแผนยทธศำสตรจะตองมลกษณะเฉพำะ มควำมชดเจนมองเหนภำพ ไมใชสงลอยๆ เพอฝน ไมตองตควำมกนในลกษณะตำงๆ เพรำะบำงครงกำรตควำม อำจกอใหเกดด ำเนนกำรทผด ทศทำงได

๕๙

2) กำรเชอมโยงอยำงเปนเหตผลและสำมำรถน ำไปปฏบตได แผนยทธศำสตรจะตองมควำมสอดคลองเชอมโยงกบแผนยทธศำสตรในระดบทอยส งกวำ ใน

ลกษณะของกำรถำยทอดกนมำเปนระดบลดหลนกนไป เชน แผนยทธศำสตรของกรมกำรปกครองตองมควำมสอดคลองเชอมโยงกบแผนยทธศำสตรของกระทรวงมหำดไทย เปนตน ควำมเชอมโยงเปนเหตเปนผลนบวำมควำมส ำคญเปนอยำงยง ทผวำงแผนจะตองใชกำรคด วเครำะห กำรศกษำหำขอมลอยำงรอบดำน อยำงมเหตผลและตดสนเลอก แนวทำงด ำเนนกำรทสำมำรถน ำไปปฏบตได แผนยทธศำสตรทดจะตองไมใชกำรวำดฝนในอำกำศ ถงแมจะสวยหรแตไมสำมำรถน ำมำสกำรปฏบตใหเปนจรงได 3) ตองมลกษณะยดหยนและสำมำรถปรบเปลยนได แผนยทธศำสตรจะตองมควำมเหมำะสมน ำไปใชสภำพกำรณทเปนอยในปจจบน ดงนนเมอเกดกำรเปลยนแปลงทำงดำนตำงๆ ไมวำจะเปนกำรเมอง เศรษฐกจ สงคม หรอเทคโนโลย ซงอำจเกดขนไดทกขณะ จะตองสำมำรถปรบเปลยนแผนใหมควำมเหมำะสมได โดยจะตองมควำมยดหยนสอดรบกบสถำนกำรณทเปลยนแปลงไป และตองมควำมทนสมยอยตลอดเวลำ 4) จะตองไดรบกำรยอมรบจำกคนในองคกร กำรยอมรบเปนสงส ำคญเนองจำก จะตองน ำแผนมำสกำรปฏบตซงแผนทดจงควรจะตองไดรบกำรยอมรบจำกทกฝำยดวย เพรำะจะท ำใหเกดควำมตงใจและควำมรวมมอเปนอยำงดในกำรน ำแผนไปปฏบต ถำแผนทวำงนนไดรบกำรยอมรบ จำกผเกยวของยอมเปนผลดแกกำรด ำเนนงำนขององคกรไดเปนอยำงด และท ำใหกำรด ำเนนบรรลผลตำมเปำหมำย 3.1.4 องคประกอบของแผนยทธศำสตร

องคประกอบของแผนยทธศำสตรจะประกอบดวยเนอหำทแสดงถงบทบำทภำรกจส ำคญทตองกำรมงเนน ควำมมงหมำยหรอเปำหมำยขององคกรทตองกำรจะท ำภำยในระยะเวลำทก ำหนดและรำยละเอยดทแสดงถงวธกำรทจะไปใหถงเปำหมำยนนๆ โดยสวนใหญจะมองคประกอบ ดงน 1. วสยทศน (Vision)

วสยทศน คอ เขมทศเพอใชเปนเสนทำงในกำรพฒนำองคกรไปสเปำหมำยทมงหวงในอนำคต ลกษณะของวสยทศนทด - กระชบ เขำใจงำย กำรเขยนวสยทศนทดนน จะตองใชถอยค ำทมควำมกระชบ ชดเจน และเขำใจงำย วำองคกร

ตองกำรเปำหมำยอะไร เพออะไร ภำยในเวลำเทำใด โดยจะตองไมกอใหเกดควำมเขำใจก ำกวม ตองตควำมหรอสรำงควำมสบสนใหกบบคคลภำยนอก

- งำยตอกำรจดจ ำ วสยทศนควรเปนสงททกคนในองคกรจดจ ำได ดงนน จะตองใชถอยค ำทไมเยนเยอ ฟมเฟอย

สำมำรถเขำใจและจดจ ำควำมไดโดยงำย - บอกถงควำมปรำรถนำ ควำมคำดหวง วสยทศนจะตองบงบอก แสดงออกถงควำมปรำรถนำ ควำมคำดหวงทตงไววำตองกำรจะท ำ

อะไร เพอใหไดอะไร เปำหมำยทตองกำรคออะไร - มควำมนำสนใจ กระตนปลกเรำใหเกดควำมมงมน วสยทศนทดจะตองอำนแลวสอใหเหนถงควำมนำสนใจ โดยจะตองใชค ำทโดนใจ สำมำรถ

กระตนใหเกดควำมตองกำรทจะไปใหถงเปำหมำย เสมอนกำรสรำงอำรมณรวมกนของคนในองคกรใหมค วำมมงมนทจะรวมกนท ำงำนเพอไปใหถงวสยทศนนนๆ

๖๐

2. พนธกจ (Mission) พนธกจ คอ กรอบในกำรด ำเนนงำนตำมภำรกจขององคกร และเปนภำรกจกำรพฒนำไปส

วสยทศน ทงน พนธกจไมใชภำรกจทกอยำงขององคกร แตเปนภำรกจหลกทมงเนนเพอตอบสนองและพฒนำไปสวสยทศน ดงนน อยำก ำหนดภำรกจทวไปมำไวเปนพนธกจ เพรำะจะสรำงควำมสบสนและอำจน ำไปสปญหำตอกำรจดท ำประเดนยทธศำสตร ตลอดจนกลยทธ ตวชวดตำงๆ ในแผนยทธศำสตรได 3. ประเดนยทธศำสตร (Strategic Issue)

ประเดนยทธศำสตร คอ ประเดนหลกทส ำคญ หรอเปนวำระหลกในกำรพฒนำตำมกรอบของแผนยทธศำสตร ทจะพฒนำดวยวธกำรทำงยทธศำสตรสผลสมฤทธสงสดตำมทก ำหนดไวในวสยทศน ประเดนยทธศำสตรตองมตำมควำมเหมำะสม สอดคลองและครอบคลมพนธกจทงหมด และไมจ ำเปนทตองมประเดนมำกจนเกนไป ระบเฉพำะแตประเดนหลกทส ำคญเทำนน และตอบโจทยกำรบรรลวสยทศนใหได 4. เปำประสงค (Goal)

เปำประสงคเปนผลสมฤทธของกำรด ำเนนงำนตำมประเดนยทธศำสตร เปนกำรแตกรำยละเอยดควำมมงหวงของประเดนยทธศำสตรใหมควำมชดเจน และม

รำยละเอยดมำกขน วำแตละประเดนยทธศำสตรตองกำรผลลพธ เปำหมำยอยำงไร ซงแตละประเดนยทธศำสตรอำจจะมเปำประสงคมำกกวำ ๑ เปำประสงค แตไมควรมจนเยอะเกนไป 5. กลยทธ (Strategy)

กลยทธเปนวธกำรทหรอสงทหนวยงำนจะท ำเพอใหบรรลเปำประสงค กลยทธจะเปนตวระบถงวธกำรทจะตองท ำเพอทจะท ำให เปำประสงคนนบรรลผล ซงในแต

เปำประสงคจะมหลำยกลยทธดวยกน แตไมควรมมำกจนเกนไป และควรมควำมชดเจนวำแตละกลยทธจะท ำอยำงไร ๖. ตวชวด (Key Performance Indicator) ตวชวด คอ ดชนชวดผลงำนหรอควำมส ำเรจของงำน โดยจะแสดงใหเหนรำยละเอยดในควำมส ำเรจหรอลมเหลวของงำนนนๆ เปนสงทจะเปนตวบอกวำหนวยงำนสำมำรถบรรลเปำประสงคหรอไม ในแตละตวชวดจะมคำเปำหมำยระบไว คำเปำหมำย คอ ตวเลข หรอคำของตวชวดทจะตองไป ใหถงซงตวชวดจะถกก ำหนดไวในแตละเปำประสงคและกลยทธ เพอเปนกำรตดตำมและประเมนผลวำม กำรด ำเนนงำนเปนไปตำมเปำหมำยทก ำหนดไวหรอไม

๖๑

ตอนท 3.2 ขนตอนกำรจดท ำแผนยทธศำสตร

กำรจดท ำแผนยทธศำสตรมขนตอนส ำคญหลำยขนตอนดวยกน เพอใหไดตวแผนยทธศำสตร ทประกอบดวยเนอหำหรอองคประกอบทส ำคญ ไดแก วสยทศน พนธกจ ประเดนยทธศำสตร เปำประสงค กลยทธ และตวชวด ซงแตละองคประกอบจะตองผำนกระบวนกำรคดวเครำะห จดท ำขอมล ใหมควำมสอดคลองกนในแตละองคประกอบ โดยมขนตอนทส ำคญ ดงน

3.2.1 กำรวเครำะหสภำพแวดลอมและศกยภำพ กอนทจะก ำหนดเปำหมำยสงสดขององคกรวำตองกำรจะพฒนำหรอแกไขปญหำอะไร ขนตอนแรกของกำรจดท ำแผนยทธศำสตรกคอ กำรวเครำะหสภำพแวดลอมและศกยภำพของเปำหมำยสงสดเพอใหทรำบสภำพควำมเปนจรง กำรวเครำะหสภำพแวดลอมและศกยภำพขององคกรในปจจบนเพอคนหำจดแขง จดออน หรอสงทอำจเปนปญหำส ำคญในกำรด ำเนนงำนสสภำพทตองกำรในอนำคต โดยใชเครองมอในกำรวเครำะหทส ำคญทเปนทนยม คอ SWOT Analysis ซงเปนเครองมอประเมนสถำนกำรณทชวยใหผบรหำรสำมำรถก ำหนดจดแขง จดออนจำกสภำพแวดลอมภำยใน หรอโอกำส อปสรรคจำกสภำพแวดลอมภำยนอกตลอดจนผลกระทบทมตอกำรปฏบตงำนขององคกร โดยท S ยอมำจำก Strength หมำยถง จดเดนหรอจดแขง ซงเปนผลมำจำกปจจยภำยในทเปนขอดทเกดจำกสภำพแวดลอมภำยในองคกร W ยอมำจำก Weakness หมำยถง จดดอยหรอจดออน ซงเปนผลมำจำกปจจยภำยในทเปนปญหำหรอขอบกพรองทเกดจำกสภำพแวดลอมภำยในตำงๆ ขององคกร ซงองคกรจะตองหำวธในกำรแก ปญหำนน O ยอมำจำก Opportunity หมำยถง โอกำส ซงเกดจำกปจจยภำยนอกทเปนผลจำกกำรทสภำพแวดลอมภำยนอกขององคกรเออประโยชนหรอสงเสรมกำรด ำเนนงำนขององคกร โอกำสจะแตกตำงจำกจดแขงตรงทโอกำสนนเปนผลมำจำกสภำพแวดลอมภำยนอก แตจดแขงนนเปนผลมำจำกสภำพแวดลอมภำยใน T ยอมำจำก Threat หมำยถง อปสรรค ซงเกดจำกปจจยภำยนอกทเปนขอจ ำกดทเกดจำกสภำพแวดลอมภำยนอก ซงองคกรจ ำเปนตองปรบกลยทธใหสอดคลองและพยำยำมขจดอปสรรคตำงๆ ทเกดขนใหไดจรง ทงน เมอไดมกำรวเครำะหสภำพแวดลอมและศกยภำพ ผำนทำงเครองมอ SWOT Analysis แลว จะท ำใหเรำไดขอมลส ำคญขององคกรเพอน ำไปสกำรก ำหนดประเดนยทธศำสตร 3.2.๒ กำรก ำหนดเปำหมำยสงสดขององคกร เปำหมำยสงสด หมำยถง สงทปรำรถนำจะใหเกดขนในอนำคตและพยำยำมทจะบรรล โดยควรระบเปนขอควำมทกระชบ ตรงจด เขำใจงำย มกรอบเวลำทชดเจนและสำมำรถวดได

๖๒

กำรก ำหนดเปำหมำยสงสดจะตองเรมจำกกำรวเครำะหสภำพควำมเปนจรงของตนเองกอนวำมปญหำหรอควำมตองกำรอะไร จำกนนจงน ำขอมลทไดมำก ำหนดเปนเปำหมำยสงสด เปำหมำยสงสดขององคกร ควรเปนสงทสำมำรถเปนจรงไดไมใชภำพฝนลอยๆ ทไมสำมำรถน ำไปสกำรปฏบตใหเกดขนจรง และควรเกดจำกกำรรวมคด รวมวเครำะหของคนในองคกร หรอกลมผบรหำรขององคกรทมควำมเขำใจตรงกนในกำรก ำหนดเปำหมำยสงสด

3.2.3 ก ำหนดประเดนยทธศำสตร หลงจำกก ำหนดเปำหมำยสงสดและวเครำะหสภำพแวดลอมและศกยภำพขององคกรอยำงครอบคลมทกดำนแลว ขนตอนตอไปคอ กำรก ำหนดประเดนยทธศำสตรหรอปจจยส ำคญสควำมส ำเรจซงเปนสงส ำคญทสดทจะไปสเปำหมำยสงสด โดยน ำขอมลทไดจำกกำรวเครำะหสภำพแวดลอมและศกยภำพของเปำหมำยสงสดมำพจำรณำวำ อะไรคอสงส ำคญทสดทตองค ำนงถง ตองพฒนำ ตองมงเนน เพอใหเปำหมำยสงสดนนเปนจรง กำรก ำหนดประเดนยทธศำสตร หมำยถง กำรก ำหนดวำอะไรคอสงทส ำคญทสดทจะน ำไปสเปำหมำยสงสด ทงน ประเดนยทธศำสตรไมควรมมำกเกนไปเพรำะจะท ำใหประเดนกระจดกระจำย ไมมจดมงเนนหรอบำงประเดนทเลอกขนมำอำจไมใชประเดนหลก

3.2.4 ก ำหนดเปำประสงค หลงจำกก ำหนดปจจยส ำคญสควำมส ำเรจหรอสงส ำคญทจะน ำไปสเปำหมำยสงสด โดยพจำรณำจำกสภำพควำมเปนจรงของเปำหมำยสงสด ขนตอนตอไปคอ กำรก ำหนดเปำประสงคของสงทตองบรรล เปำประสงค (Goal) หมำยถง กำรก ำหนดสงทตองกำรในอนำคตซงองคกรจะตองพยำยำมใหเกดขน หรอผลลพธ/ผลส ำเรจทองคกรตองกำรบรรล โดยจะตองสอดคลองกบปจจยส ำคญสควำมส ำเรจท ก ำหนดไว เปำประสงคขององคกร หมำยถง กำรระบหรอบอกใหทรำบเกยวกบสงทองคกรจะท ำใหไดหรอสงทองคกรตองกำรจะเปนส ำหรบระยะเวลำใดเวลำหนง เชน 3 ป หรอ 5 ป เปนตน

3.2.5 ก ำหนดตวชวดควำมส ำเรจ หลงจำกก ำหนดเปำประสงคโดยครอบคลมทกดำนแลว ขนตอนตอไปคอ กำรก ำหนดตวชวดหรอสงทแสดงถงควำมส ำเรจจำกกำรบรรลเปำประสงคในแตปจจยส ำคญสควำมส ำเรจ โดยตองชวยกนก ำหนดวำ ในเปำประสงคขอหนงๆ นน อะไรคอสงทแสดงใหเหนถงควำมส ำเรจทเกดขนหรอแสดงวำสำเหตของปญหำ/อปสรรคไดรบกำรแกไข ตวชวด (Key Performance Indicator : KPI) หมำยถง เครองมอหรอดชนทใชในกำรวดควำมกำวหนำของกำรบรรลเปำประสงค ซงแตละเปำประสงคจะตองมตวชวดอยำงนอย 1 ตว แตไมควรมตวชวดเกนกวำ 3 ตว โดยจะตองมเปำหมำยของตวชวดแตละตวดวย นนคอ จะตองมคำเปำหมำยหรอสงทตองกำรทจะใหเกดขนจำกตวชวด

เปำหมำยสงสด = วสยทศน

๖๓

ทงน ควรระบเปำหมำยตวชวดเปนตวเลข (เชงปรมำณ) หรอรอยละ (เชงคณภำพ) วำต องกำรท ำอะไรใหไดเปนจ ำนวนเทำไร และภำยในกรอบระยะเวลำเทำใดจงจะถอไดวำบรรลเปำประสงค ตวชวดเชงปรมำณ หมำยถง ตวชวดทถกก ำหนดขนใชวดสงทนบไดหรอสงทมลกษณะ เชงกำยภำพ โดยมหนวยวด เชน จ ำนวน รอยละ ระยะเวลำ ฯลฯ (ต วชวดเชงปรมำณจะเหมำะส ำหรบกำรวด ในสงทจบตองได เปนรปธรรม และมควำมชดเจน) ตวชวดเชงคณภำพ หมำยถง ตวชวดทใชวดสงทเปนนำมธรรม เชน ระดบควำมพงพอใจ กำรประเมนพฤตกรรม ระดบควำมส ำเรจ กำรผำนเกณฑ โดยสวนใหญใชวดกำรด ำเนนงำนเปนขนตอน (Milestone) ตวชวดทดควรมลกษณะ ดงน S (Specific) หมำยถง มควำมเจำะจงวำตองกำรวดอะไร และผลลพธทตองกำรคออะไร M (Measurable) หมำยถง ตองวดผลทเกดขนได ไมเปนภำระ ไมมำกเกนไป (วดเชงปรมำณหรอเชงคณภำพ) A (Agreed Upon) หมำยถง ตองไดรบกำรเหนชอบซงกนและกน R (Realistic) หมำยถง ตองทำทำย และมโอกำสเปนไปได (ท ำส ำเรจได) T (Time Bound) หมำยถง มกรอบเวลำในกำรท ำงำนทเหมำะสม

3.2.6 ก ำหนดกลยทธสควำมส ำเรจ หลงจำกก ำหนดเปำประสงค ตวชวด และเปำหมำยทตองกำร ขนตอนตอไปคอ กำรก ำหนด กลยทธสควำมส ำเรจ หรอวธกำรทจะน ำไปสเปำประสงคและตวชวดในแตละปจจยส ำคญสควำมส ำเรจ โดยน ำปจจยส ำคญสควำมส ำเรจและขอมลทไดจำกกำรด ำเนนงำนทผำนมำพจำรณำวำ ในกำรทจะบรรลเปำประสงค ขอหนงๆ นน จ ำเปนตองท ำอยำงไรจงจะไปถงจดนนได กลยทธ หมำยถง แนวทำงหรอวธกำรท ำงำนเพอใหบรรลเปำประสงค โดยตองก ำหนดกลยทธหรอวธกำรสควำมส ำเรจใหมควำมสอดคลองเชอมโยงเปนเหตเปนผลระหวำงกนในกำรทจะตอบสนองแตละเปำประสงค

3.2.7 น ำกลยทธไปสกำรปฏบต หลงจำกก ำหนดกลยทธสควำมส ำเรจหรอวธกำรทจะน ำไปสเปำประสงคและตวชวดทม ควำมสอดคลองเชอมโยงกน ขนตอนตอไปคอ กำรวเครำะหควำมพรอมและน ำกลยทธไปสกำรปฏบต โดยตองชวยกนหำค ำตอบวำ ในกำรทจะบรรลเปำประสงคขอหนงๆ นน เรำจะท ำอะไร ท ำ อยำงไร ท ำเมอไร ใครรบผดชอบ ใชงบประมำณเทำไร จำกนนจงน ำขอมลทไดมำจดท ำเปนโครงกำร/กจกรรม (Action Plan) และน ำไปปฏบต กำรน ำกลยทธไปสกำรปฏบต เปนกำรยนยนวำเปำประสงคทตงไวมควำมเปนไปได เนองจำก มโครงกำร/กจกรรม รองรบทชดเจน และถำสำมำรถด ำเนนงำนตำมโครงกำร/กจกรรม ทก ำหนดไดส ำเรจกจะสงผลตอควำมส ำเรจของเปำประสงค

3.๒.๘ กำรตดตำมและประเมนผล หลงจำกน ำกลยทธหรอแนวทำงสควำมส ำเรจไปปฏบตอยำงเปนรปธรรมโดยผำนกำรวเครำะหควำมพรอมกอนกำรด ำเนนกำรอยำงครบถวนสมบรณ ขนตอนตอไปคอ กำรตดตำมควำมกำวหนำและประเมนผลควำมส ำเรจของกำรน ำกลยทธไปสกำรปฏบต โดยพจำรณำจำกผลงำนทผำนมำและผลงำนปจจบน

๖๔

กำรตดตำม (Monitoring) หมำยถง กำรเกบรวบรวมขอมลกำรปฏบตงำนตำมแผนงำน/โครงกำร/กจกรรม ทก ำหนดเพอเปนขอมลในกำรตดสนใจ และแกไขปรบปรงวธกำรปฏบตใหผลงำนเปนไปตำมแผนงำนอยำงมประสทธภำพมำกทสด กำรประเมนผล (Evaluation) หมำยถง กำรตรวจสอบควำมกำวหนำของแผนงำน/โครงกำร/กจกรรม ตลอดจนกำรพจำรณำผลสมฤทธของแผนงำน/โครงกำร/กจกรรมนนๆ วำมมำกนอยเพยงใด เมอเปรยบเทยบกบเกณฑทก ำหนดขน กำรตดตำมและประเมนผล เปนกำรตดตำมเพอใหรควำมกำวหนำหรอขอบกพรองของกำรน ำกลยทธไปสกำรปฏบต และเมอเรมก ำหนดกลยทธสควำมส ำเรจใหมอกครงกท ำใหมขอมลทชดเจนและเปนปจจบน ประโยชนของกำรตดตำมและประเมนผล - ท ำใหทรำบปญหำและควำมตองกำรทแทจรง สำมำรถจดล ำดบควำมส ำคญของปญหำ และแกไขปญหำไดทนท เพอน ำไปสกำรพฒนำงำน - ท ำใหวำงแผนงำน/โครงกำร ไดตรงเปำหมำย แกปญหำไดถกจด และพฒนำไดตรงตำมนโยบำย - ชวยใหด ำเนนกำรตำมแผนไดรำบรน สำมำรถปรบปรงแกไขปญหำอปสรรคอยำงไดผลหรอปรบแผนใหเหมำะสมมำกขน - ท ำใหทรำบผลกำรด ำเนนงำนตำมแผนงำนและโครงกำรอยำงชดเจน อะไรประสบผลส ำเรจ อะไรลมเหลว เพอน ำไปสกำรปรบปรงแกไขใหดขนในครงตอไป

ขนตอนกำรจดท ำแผนยทธศำสตร

ก ำหนดเปำหมำยสงสด ขององคกร

กำรวเครำะหสภำพแวดลอมและศกยภำพ

ก ำหนด เปำประสงค

กำรตดตำมและ ประเมนผล

เชอมโยงกระบวนกำรจดท ำแผนยทธศำสตร - ทบทวน ภำรกจ และโครงสรำง กำรบรหำร - พฒนำบคลำกรเพอขบเคลอนยทธศำสตร - พฒนำระบบเทคโนโลยสำรสนเทศ - จดท ำงบประมำณใหสอดคลองกบแผน

ยทธศำสตร

ก ำหนด ประเดนยทธศำสตร

น ำกลยทธ ไปสกำรปฏบต

ก ำหนดกลยทธ สควำมส ำเรจ

ก ำหนดตวชวดควำมส ำเรจ

๖๕

ตอนท 3.3 ควำมเชอมโยงของแผนยทธศำสตรในระดบตำงๆ ในประเทศไทย 3.3.1 เหตผลควำมจ ำเปนในกำรเชอมโยงแผน เนองจำกแผนยทธศำสตรท ใช เปนหลกในกำรท ำงำนของภำครฐจะประกอบดวยแผนยทธศำสตรในระดบตำงๆ ตงแต แผนยทธศำสตรระดบประเทศ (แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต) แผนยทธศำสตรของรฐบำล กระทรวง กรม และแผนยทธศำสตรในระดบพนท ประกอบดวย แผนพฒนำจงหวด แผนพฒนำอ ำเภอ แผนพฒนำทองถน จนถงแผนพฒนำหมบำน ซงกำรทจะจดท ำแผนยทธศำสตรในระดบตำงๆ ใหมประสทธภำพไดนน จะตองมกำรเชอมโยงแผนใหมควำมสอดคลองและตอบสนองซงกนและกน โดยมเหตผลควำมจ ำเปน ดงน

๑) มทศทำงกำรพฒนำทชดเจนในแตละระดบ กำรจดท ำแผนยทธศำสตรในแตละระดบนน ล ำดบแรกผจดท ำแผนตองมควำมรควำมเขำใจวำแผนทตนเองจะตองจดท ำและน ำไปปฏบตนนเปนแผนระดบใด มควำมส ำคญอยำงไร ซงจะตองมกำรเชอมโยงจำกระดบบนลงสระดบลำง ในขณะเดยวกนตองสำมำรถสะทอนปญหำจำกระดบลำงเพอน ำมำสกำรแกไขปญหำใหได ดงนน เหตผลทตองมกำรเชอมโยงแผนในแตละระดบเขำหำกนกเพอทจะท ำใหกำรท ำงำนทกระดบม กำรก ำหนดทศทำงกำรด ำเนนงำนและภำรกจกำรพฒนำงำนทชดเจน มเชนนน แผนจะกลำยเปนเพยงภำพฝน และกระจำยไปคนละทศละทำง ไมสำมำรถน ำมำสกำรปฏบตทเปนจรงได

๒) ตองมกำรถำยทอดเปำหมำยกำรท ำงำน แผนยทธศำสตรในแตละระดบตองมควำมเชอมโยงกนเพอใหมกำรถำยทอดเปำหมำยกำรท ำงำนในแตละระดบใหมควำมสอดคลองและตอบสนองซงกนและกน ถำหำกไมมกำรเชอมโยงแผน แตละหนวยตำงจดท ำแผนของตนเอง โดยไมพจำรณำเปำหมำยจำกแผนทอยระดบสงกวำ จะท ำใหกำรขบเคลอนกำรท ำงำนตำมแผนขำดเอกภำพและไมกอใหเกดประสทธผลของกำรท ำงำนตำมยทธศำสตร ทส ำคญจะท ำใหกำรขบเคลอนภำรกจตำมแผนยทธศำสตรของหนวยงำนระดบสงจะไมสำมำรถเปนไปตำมเปำหมำยทก ำหนด เพรำะหนวยงำนทเปนหนวยงำนระดบรองลงไปและเปนหนวยปฏบต ไมมกำรน ำเปำหมำยของหนวยงำนระดบสงมำถำยทอดและก ำหนดเปำหมำยของตนเองใหสอดคลองกน

๓) ตองมผรบผดชอบกำรด ำเนนงำนในแตละระดบ เนองจำกแผนยทธศำสตรในแตละระดบตงแตระดบประเทศจนถงระดบพนทอ ำเภอ ต ำบล หมบำน ลวนมเนอหำสำระ ควำมมงหมำยทแตกตำงกนออกไปตำมบรบทของแผน ซงเหตผลควำมจ ำเปนทตองมกำรเชอมโยงกเพอใหมควำมสอดคลองตำมเปำหมำยในแตละระดบ และมผรบผดชอบกำรด ำเนนงำนอยำงชดเจน เพรำะแตละหนวยงำนตองมกำรด ำเนนงำนตำมบทบำทภำรกจและอ ำนำจหนำทของตนเอง ซงไมสำมำรถท ำใหส ำเรจไดเพยงหนวยงำนใดหนวยงำนหนง ดงนน กำรเชอมโยงแผนจงเปรยบเสมอนกำรตอภำพจกซอวทตองน ำแผนยทธศำสตรระดบตำงๆ ไปสกำรปฏบตอยำงพรอมเพรยงกน จงจะท ำใหแผนยทธศำสตรระดบประเทศบรรลเปำหมำยตำมทก ำหนดเปนภำพจกซอวทสมบรณ

๔) ตองใหหนวยงำนทกระดบมสวนรวมในกำรจดท ำแผน แผนยทธศำสตรทกระดบไมสำมำรถคด วเครำะหและจดท ำไดโดยหนวยงำนใดหนวยงำนหนง กำรถำยทอดแผนจำกระดบบนลงสระดบลำงจงตองมผรบผดชอบแผนอยำงชดเจนและแตละหนวยงำนตองด ำเนนกำรจดท ำแผนยทธศำสตรของหนวยงำนใหมควำมสอดคลองเชอมโยงซงกนและกน โดยน ำทกภำคสวนท

๖๖

อยในองคกรมำรวมคด รวมท ำ และรบผดชอบน ำแผนไปสกำรปฏบต เพรำะแผนทขำดกำรมสวนรวมไมวำจะเปนกระบวนใดกตำม จะสงผลตอกำรยอมรบและในทสดจะสงผลตอขบเคลอนแผนไปสปฏบต

3.3.2 แนวทำงในกำรเชอมโยงแผน เนองจำกแผนยทธศำสตรมอยหลำยระดบจงจ ำเปนตองมกำรเชอมโยงแผนจำกระดบบนลงสระดบลำง เพอใหเกดควำมสอดคลองโดยมเหตผลควำมจ ำเปนตำมทกลำวมำแลว โดยมแนวทำงในกำรเชอมโยงแผน ดงน ๑) กำรศกษำและรวบรวมขอมล กำรเชอมโยงแผนยทธศำสตรตองเรมตนจำกกำรศกษำหำขอมลกอนวำ แผนยทธศำสตรทก ำลงจดท ำนนเปนแผนระดบใด มควำมสมพนธเกยวของกบแผนยทธศำสตรใดบำง เชน ในกำรจดท ำแผนยทธศำสตรของกรมกำรปกครอง ตองมกำรศกษำหำขอมลของแผนยทธศำสตรระดบประเทศ แผนยทธศำสตรของรฐบำลและกระทรวงมหำดไทย วำมยทธศำสตรกำรด ำเนนงำน ภำรกจส ำคญและเปำหมำยตำมแผนอยำงไร เพอทจะท ำใหกำรจดท ำแผนยทธศำสตรของกรมกำรปกครองมควำมสอดคลองและตอบสนองตอเปำหมำยระดบประเทศและของกระทรวง ๒) กำรวเครำะหสภำพแวดลอม เนองจำกในกระบวนกำรจดท ำแผนยทธศำสตรจะตองมกำรวเครำะหสภำพแวดลอมขององคกรทงจำกปจจยภำยนอกและภำยใน ดงนน หลงจำกทไดมกำรศกษำและรวบรวมขอมลจำกแผนยทธศำสตรระดบตำงๆแลว ในขนตอนของกำรวเครำะหสภำพแวดลอมขององคกร จะตองวเครำะหจดออน จดแข ง โอกำสและภยคกคำม ปญหำอปสรรค โดยเชอมโยงขอมลจำกแผนยทธศำสตรระดบตำงๆ ดวยวำมควำมสมพนธเกยวของกนในจดใดบำง ซงจะท ำใหรถงกำรเปลยนแปลงตำงๆ ในองคกร และจะท ำใหกำรก ำหนดวสยทศน กลยทธ เปำหมำยตำงๆ ของแผนมควำมเชอมโยงจำกแผนระดบบน และมควำมสอดคลองรองรบผลกำรด ำเนนงำนและคำเปำหมำยเปนไปในทศทำงเดยวกน ๓) กำรบรณำกำรและถำยทอดเปำหมำย กำรเชอมโยงแผนในแตละระดบตองมกำรบรณำกำรทงในเรองของขอมล กำรด ำเนนงำน และกำรถำยทอดคำเปำหมำยไปสหนวยงำนตำงๆ ซงกำรบรณำกำร คอ กำรรวมตวกน กำรผสมผสำนหรอกำรปรบตวใหเขำกบสงแวดลอม กำรบรณำกำรแผนจะชวยท ำใหลดควำมซ ำซอน และจะท ำใหแผนในทกระดบเดนไปสเปำหมำยในทศทำงเดยวกน มวตถประสงค เปำหมำยสอดคลองและสอดรบซงกนและกน สำมำรถเชอมโยงเปำหมำยจำกบนลงลำง จำกภำพใหญไปจนถงภำพยอยในระดบพนท ซงอำจจะแตกตำงกนบำงตำมรปแบบและวธกำรปฏบตทเปนไปตำมบรบทของหนวยงำน

๖๗

แบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท ๓ ค ำแนะน ำ เพอประเมนควำมรเดมของผเรยน ขอใหอำนค ำถำมขำงลำงน และเลอกค ำตอบทถกตองทสด

เพยงค ำตอบเดยว โดยใชวธกำกบำท (X) ในตวเลอกททำนเลอก 1. กำรระบ “เปำหมำยสงสด” ควรมลกษณะดงตอไปน ยกเวนขอใด

ก. กระชบ ตรงจด ข. มกรอบระยะเวลำชดเจน ค. สำมำรถปฏบตไดยำก ง. เขำใจงำย

2. ขอใด คอควำมหมำยของกลยทธ (Strategy) ก. วธกำรทหรอสงทหนวยงำนจะท ำเพอใหบรรลเปำประสงค ข. ประเดนหลกทส ำคญหรอเปนวำระหลกในกำรพฒนำตำมกรอบของแผนยทธศำสตร ค. กรอบในกำรด ำเนนงำนตำมภำรกจขององคกร และเปนภำรกจกำรพฒนำไปสวสยทศน ง. เขมทศเพอใชเปนเสนทำงในกำรพฒนำองคกรไปสเปำหมำยทมงหวงในอนำคต

3. ขอใดเปนขนตอนแรกของกระบวนกำรจดท ำแผนยทธศำสตร ก. กำรก ำหนดเปำหมำยสงสดขององคกร ข. กำรวเครำะหสภำพแวดลอมและศกยภำพ ค. ก ำหนดประเดนยทธศำสตร ง. น ำกลยทธไปสกำรปฏบต

4. ขอใดหมำยถง เขมทศเพอใชเปนเสนทำงในกำรพฒนำองคกรไปสเปำหมำยทมงหวงในอนำคต ก. วสยทศน ข. เปำประสงค ค. พนธกจ ง. กลยทธ

5. ขอใดไมใชควำมส ำคญของแผนยทธศำสตร ก. เปนเครองมอก ำหนดทศทำงกำรพฒนำขององคกร

ข. เปนเครองมอตดตำมและประเมนผลงำน ค. ชวยใหเกดควำมสำมคคแกบคลำกรในหนวยงำน ง. สนบสนนใหมกำรคดวเครำะหอยำงเปนระบบ

6. ขอใดไมใชประโยชนทแทจรงของกำรตดตำมและประเมนผล ก. ท ำใหวำงแผนงำน/โครงกำร ไดตรงเปำหมำย แกปญหำไดถกจด และพฒนำไดตรงตำมนโยบำย ข. ชวยใหด ำเนนกำรตำมแผนไดรำบรน สำมำรถปรบปรงแกไขปญหำอปสรรคอยำงไดผล หรอปรบแผนให

เหมำะสมมำกขน ค. ชวยใหทรำบผลกำรท ำงำนของเจำหนำท ส ำหรบน ำไปประกอบกำรใหรำงวลในกำรท ำงำนแกเจำหนำท

ในอนำคต ง. ท ำใหทรำบปญหำและควำมตองกำรทแทจรง สำมำรถจดล ำดบควำมส ำคญของปญหำ และแกไขปญหำ

ไดทนท เพอน ำไปสกำรพฒนำงำน

๖๘

7. หลงจำกก ำหนดเปำหมำยสงสด และวเครำะหสภำพแวดลอมและศกยภำพขององคกร อยำงครอบคลม ทกดำนแลว ขนตอนตอไปคอสงใด ก. กำรก ำหนดกลยทธสควำมส ำเรจ ข. กำรก ำหนดเปำประสงค ค. กำรก ำหนดประเดนยทธศำสตร ง. น ำกลยทธไปสกำรปฏบต

8. ขอใดไมใชแนวทำงส ำคญในกำรเชอมโยงแผน ก. กำรศกษำและรวบรวมขอมลของแผนทเกยวของ ข. กำรคนหำหนวยงำนหลกใหเปนเจำภำพในกำรด ำเนนงำน ค. กำรวเครำะหสภำพแวดลอมขององคกรทงจำกปจจยภำยนอกและภำยใน ง. กำรบรณำกำรทงในเรองของขอมล กำรด ำเนนงำน และกำรถำยทอดคำเปำหมำยไปสหนวยงำนตำงๆ

9. ขอใดไมใชลกษณะของแผนยทธศำสตรทด ก. ไดรบกำรยอมรบจำกคนในองคกร ข. เนนควำมประหยดและคมคำเปนหลก ค. กำรเชอมโยงอยำงเปนเหตผลและสำมำรถน ำไปปฏบตได ง. ยดหยนและสำมำรถปรบเปลยนได

10. ขอใดกลำวถกตอง ก. โอกำสเปนผลมำจำกสภำพแวดลอมภำยนอก ข. จดแขงเปนผลมำจำกสภำพแวดลอมภำยนอก ค. อปสรรคเปนขอจ ำกดทเกดจำกสภำพแวดลอมภำยใน ง. จดออนเปนปญหำหรอขอบกพรองทเกดจำกสภำพแวดลอมภำยนอกตำงๆ ขององคกร

11. ขอใดไมใชองคประกอบหลกของแผนยทธศำสตร ก. ตวชวด (Key Performance Indicator) ข. พนธกจ (Mission) ค. งบประมำณ (Budget) ง. เปำประสงค (Goal)

12. ขอใดไมใชลกษณะของประเดนยทธศำสตร (Strategic Issue) ก. ตองตอบโจทยกำรบรรลวสยทศนใหได ข. สำมำรถบรรยำยกำรด ำเนนงำนไดอยำงชดเจน ค. ระบเฉพำะแตประเดนหลกทส ำคญเทำนน ง. มตำมควำมเหมำะสม สอดคลองและครอบคลมพนธกจทงหมด

13. ขอใด มควำมหมำยเชนเดยวกบค ำวำ “วสยทศน” ก. เปำหมำย ข. เปำคำดกำรณ ค. เปำประสงค ง. เปำหมำยสงสด

14. ตวชวดทดควรมลกษณะอยำงไร ก. มกรอบเวลำในกำรท ำงำนทเหมำะสม ข. มควำมเจำะจงวำตองกำรวดอะไร และผลลพธทตองกำรคออะไร

๖๙

ค. ตองทำทำย และมโอกำสเปนไปได (ท ำส ำเรจได) ง. ถกทกขอ

15. ขอใดไมใชเหตผลควำมจ ำเปนในกำรเชอมโยงแผนใหมควำมสอดคลองและตอบสนองซงกนและกน ก. เพอใหสำมำรถควบคมกำรใชจำยงบประมำณในแตละขนตอนไดอยำงมประสทธภำพ ข. เพอใหมกำรถำยทอดเปำหมำยกำรท ำงำนในแตละระดบ ค. เพอใหมทศทำงกำรพฒนำทชดเจนในแตละระดบ ง. เพอใหมผรบผดชอบกำรด ำเนนงำนอยำงชดเจนในแตละระดบ

16. พนธกจ (Misson) หมำยถงขอใด ก. วธกำรทหรอสงทหนวยงำนจะท ำเพอใหบรรลเปำประสงค ข. ประเดนหลกทส ำคญหรอเปนวำระหลกในกำรพฒนำตำมกรอบของแผนยทธศำสตร ค. กรอบในกำรด ำเนนงำนตำมภำรกจขององคกร และเปนภำรกจกำรพฒนำไปสวสยทศน ง. เขมทศเพอใชเปนเสนทำงในกำรพฒนำองคกรไปสเปำหมำยทมงหวงในอนำคต

17. หำกไมมกำรเชอมโยงแผนในแตละระดบเขำหำกน และกำรท ำงำนทกระดบไมมกำรก ำหนดทศทำงกำรด ำเนนงำนและภำรกจกำรพฒนำงำนทชดเจนแลว จะสงผลเสยอยำงไร ก. แผนในแตละระดบจะกลำยเปนเพยงภำพฝน ข. แผนในแตละระดบจะกระจำยไปคนละทศละทำง ค. แผนในแตละระดบจะไมสำมำรถน ำมำสกำรปฏบตทเปนจรงได ง. ถกทกขอ

18. ขอใดไมใชลกษณะของวสยทศนทด ก. กระชบ เขำใจงำย ข. งำยตอกำรจดจ ำ ค. บอกถงควำมปรำรถนำ ควำมคำดหวง ง. มถอยค ำลงสมผสตรงตำมฉนทลกษณไทย

19. ขอใดหมำยถง ตวเลขหรอคำของตวชวดทจะตองไปใหถง ก. คำเปำหมำย ข. คำกลำง ค. คำมำตรฐำน ง. คำเปำประสงค

20. เครองมอในกำรวเครำะหทเรยกวำ SWOT Analysis ตว T หมำยถงสงใด ก. จดแขง ข. อปสรรค ค. จดดอย ง. โอกำส

๗๐


1. ค 1. ค 2. ก 2. ก 3. ค 3. ข 4. ก 4. ก 5. ข 5. ค 6. ข 6. ค 7. ง 7. ค 8. ค 8. ข 9. ก 9. ข 10. ข 10. ก 11. ง 11. ค 12. ค 12. ข 13. ก 13. ง 14. ก 14. ง 15. ค 15. ก 16. ง 16. ค 17. ข 17. ง 18. ก 18. ง 19. ค 19. ก 20. ง 20. ข

๗๑

หนวยท 4

กำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน

นำงสำวสภำพ แสนม

๗๒


หนวยท 4 กำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน ตอนท 4.๑ แนวคดและควำมส ำคญของแผนชมชน/หมบำน 4.๒ องคกรในกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน 4.3 กองทนกลำงพฒนำหมบำน 4.4 ขนตอนกำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน 4.5 ควำมเชอมโยงของแผนชมชน/หมบำนกบแผนพฒนำอ ำเภอและแผนพฒนำทองถน 4.6 ปจจยควำมส ำเรจและอปสรรคในกำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน แนวคด 1. “หมบำน” ตำมพระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช 2457 และทแกไข

เพมเตมจนถงปจจบนถอเปนรำกฐำนทส ำคญของประเทศ กำรบรหำรจดกำรหรอแกไขปญหำและพฒนำหมบำนจ ำเปนจะตองมกำรวำงแผนเพอก ำหนดทศทำงกำรพฒนำหมบำน ซงตำมกฎหมำยวำดวยลกษณะปกครองทองทก ำหนดใหคณะกรรมกำรหมบำนท ำหนำทบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำน (แผนชมชน/หมบำน)

2. คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ถอก ำเนดขนครงแรก เมอป พ.ศ.2486 และไดมกำรพฒนำบทบำทหนำทเรอยมำจนกระทงพระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช 2457 แกไขเพมเตม ฉบบท 11 พ.ศ. 2551 ซงมผลใชบงคบตงแตวนท 6 เมษำยน 2551 เปนตนมำ โดยในมำตรำ 28 ตร ไดปรบเปลยนโครงสรำงและอ ำนำจหนำทของ กม. ใหมโครงสรำงทเปดโอกำสใหมผแทนจำกทกกลม ทกองคกรในหมบำนเขำมำมสวนรวมและก ำหนดให กม. เปนองคกรหลกรบผดชอบบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำน (แผนชมชน/หมบำน)

3. กองทนกลำงพฒนำหมบำนเปนเงนกองกลำงของหมบำนซงใชเปนเงนสนบสนนกจกรรมของ หมบำนและสนบสนนกำรท ำงำนของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) โดยตงขนตำมระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรเปนกรรมกำรหมบำน กำรปฏบตหนำทและกำรประชมของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) พ.ศ. ๒๕๕๑

4. กำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำนมขนตอนตำมล ำดบคอ กำรส ำรวจและจดเกบขอมลพนฐำนของหมบำน กำรส ำรวจขอมลแผนตำงๆ ทมในหมบำน กำรบรณำกำรแผนเพอจดท ำแผนชมชน/หมบำน กำรตดตำมกำรด ำเนนกำรตำมแผนชมชน/หมบำน และกำรปรบปรงและทบทวนแผนชมชน/หมบำน

5. คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ตองจดสงแผนชมชน/หมบำนทเสรจเรยบรอยแลวใหแกองคกรปกครองสวนทองถนในพนท ศนยประสำนงำนองคกำรชมชนระดบต ำบล (ศอช.ต.) สวนรำชกำรหรอหนวยงำนทเกยวของ เพอใชเปนขอมลในกำรจดท ำแผนพฒนำพนทของหนวยงำนนนๆ ตอไป


1. เมอศกษำตอนท 4.๑ แนวคดและควำมส ำคญของแผนชมชน/หมบำนจบแลว ผศกษำสำมำรถทรำบและเขำใจถงแนวคดและควำมส ำคญของแผนชมชน/หมบำน

๗๓

2. เมอศกษำตอนท 4.๒ องคกรในกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำนจบแลว ผศกษำสำมำรถทรำบถงองคกรในกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน

3. เมอศกษำตอนท 4.3 กองทนกลำงพฒนำหมบำนจบแลว ผศกษำสำมำรถทรำบถงกำรด ำเนนงำนของกองทนกลำงพฒนำหมบำนและสำมำรถใหค ำแนะน ำแกประชำชนในพนทได

4. เมอศกษำตอนท 4.4 ขนตอนกำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำนจบแลว ผศกษำสำมำรถอธบำยถงกำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำนได

5. เมอศกษำตอนท 4.5 ควำมเชอมโยงของแผนชมชน/หมบำนกบแผนพฒนำอ ำเภอและแผนพฒนำทองถนจบแลว ผศกษำสำมำรถเขำใจและอธบำยถงควำมเชอมโยงของแผนชมชน/หมบำนกบแผนพฒนำอ ำเภอและแผนพฒนำทองถนได

6. เมอศกษำตอนท 4.6 ปจจยควำมส ำเรจและอปสรรคในกำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน จบแลว ผศกษำสำมำรถเขำใจปจจยควำมส ำเรจและอปสรรคในกำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำนได



๗๔

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยน


1. ขอใดกลำวถงควำมหมำยของแผนชมชน/หมบำนถกตองทสด ก. กระบวนกำรเรยนรเพอจดกำรตนเองทคณะกรรมกำรหมบำน และประชำชนในหมบำนรวมคด วเครำะห

ปญหำ ศกยภำพควำมพรอมของหมบำน ภำยใตขอมลทคนในหมบำนจดเกบ ข. กระบวนกำรเรยนรเพอจดกำรตนเองทคณะกรรมกำรหมบำน และประชำชนในหมบำนรวมคด วเครำะห

ปญหำ ศกยภำพควำมพรอมของหมบำน ภำยใตขอมลทคนในหมบำนจดเกบ รวมถงขอมลจำกแผนชนดตำง ๆ ทมอยในหมบำน ไมวำจะเปนแผนทสวนรำชกำร หนวยงำน องคกรตำง ๆ ใหกำรสนบสนน หรอจดท ำขน เพอรวบรวมใหเปนกรอบแนวทำงกำรปองกน แกไขปญหำ และพฒนำหมบำนใหสอดคลองกบปญหำและควำมตองกำรทแทจรงของหมบำน

ค. กำรบรณำกำรแผนทกแผนในหมบำนใหเปน “แผนชมชน/หมบำน” ง. กำรจดเกบขอมลครวเรอน ขอมลหมบำนและขอมลทจ ำเปนตอกำรวำงแผนเพอแกไขปญหำและพฒนำ

หมบำนเพอจดท ำ “แผนชมชน/หมบำน” 2. ตำมพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดน พ.ศ. 2550 และทแกไขเพมเตม มำตรำใดทเกยวของ

กบกำรจดท ำแผนของชมชน/หมบำน ก. มำตรำ 51/1 ข. มำตรำ 52/1 ค. มำตรำ 53/1 ง. มำตรำ 54/1

3. แผนชมชน/หมบำนจดเปนแผนประเภทใด ก. แผนยทธศำสตร ข. แผนปฏบตกำร ค. แผนบรณำกำร ง. ไมมขอใดถก

4. แผนชมชน/หมบำนเปนแผนระยะใด ก. แผนระยะสน ข. แผนระยะกลำง ค. แผนระยะยำว ง. ไมมขอใดถก

5. กองทนกลำงพฒนำหมบำนมแหลงทมำของกองทนอยำงไร ก. งบประมำณทองคกำรบรหำรสวนต ำบลอดหนน ข. เงนทมผบรจำคให ค. เงนจำกกำรจดกจกรรมของหมบำน ง. ถกทกขอ

๗๕

6. ใครเปนผใหควำมเหนชอบระเบยบกองทนกลำงพฒนำหมบำนของแตละหมบำน ก. ผใหญบำน ข. ก ำนน ค. นำยอ ำเภอ ง. ปลดอ ำเภอ

7. หมบำนจะตองเปดบญชกองทนกลำงพฒนำหมบำนไวกบสถำบนกำรเงนใด ก. สถำบนกำรเงนใดกไดทหมบำนเหนสมควร ข. ธนำคำรของรฐในพนท ค. ธนำคำรพำณชยหรอธนำคำรของรฐในพนท ง. ธนำคำรพำณชยในพนท

8. ขอมลใดส ำคญทสดในกำรวำงแผนชมชน/หมบำน ก. ขอมลครวเรอน ข. ขอมลหมบำน ค. ขอมลแหลงน ำ ง. ขอมลหนสน

9. ใครเปนผลงนำมรบรองและประกำศใชแผนชมชน/หมบำน ก. ปลดอ ำเภอ ข. นำยอ ำเภอ ค. ประธำนกรรมกำรหมบำน ง. ก ำนน

10. หมบำนไมสำมำรถประสำนและเชอมโยงแผนของหมบำนกบแผนของหนวยงำนใดไดบำง ก. องคกรปกครองสวนทองถน ข. อ ำเภอ ค. ภำคเอกชน ง. ไมมขอใดถก

11. หมบำนตองปรบปรงและทบทวนแผนชมชน/หมบำนใหแลวเสรจภำยในเดอนใด ก. มกรำคม ข. กมภำพนธ ค. มนำคม ง. เมษำยน

12. ตำมระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรจดท ำแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2548 ก ำหนดองคกรปกครองสวนทองถนจะตองจดท ำแผนพฒนำสำมปใหแลวเสรจภำยในเดอนใด ก. มนำคม ข. เมษำยน ค. พฤษภำคม ง. มถนำยน

๗๖

13. คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) เกดขนครงแรกเมอป พ.ศ. ใด ก. 2486 ข. 2487 ค. 2488 ง. 2551

14. ใครเปนผทมบทบำทส ำคญทสดในกระบวนกำรจดท ำและประสำนเชอมโยงแผนของหมบำน ก. ผใหญบำนในฐำนะประธำนกรรมกำรหมบำน ข. ประชำชน ค. คณะกรรมกำรหมบำน ง. ก ำนน

15. ขอใดไมใชแผนขององคกรปกครองสวนทองถนตำมระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรจดท ำแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2548 ก. แผนยทธศำสตรพฒนำทองถน ข. แผนพฒนำสำมป ค. แผนปฏบตกำร ง. ไมมขอใดถก

16. หำกหมบำนประสำนโครงกำรกจกรรมทเกนขดควำมสำมำรถของหมบำนจะด ำเนนกำรไดกบกระทรวงเกษตรและสหกรณ จดเปนกำรประสำนแผนเพอใชงบประมำณในชองใด ก. งบยทธศำสตร ข. งบ Function ค. งบรำยจำยอน ง. งบรำยจำยประจ ำ

17. กำรประสำนแผนของหมบำนกบแผนพฒนำจงหวดเปนกำรประสำนแผนเพอใชงบประมำณใด ก. งบยทธศำสตร ข. งบ Function ค. งบรำยจำยอน ง. งบรำยจำยประจ ำ

18. มตคณะรฐมนตรทเหนชอบเกยวกบหลกกำรแนวทำงกำรขบเคลอนกำรด ำเนนงำนของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ใหเปนรปธรรม เมอวนท 21 กรกฎำคม 2552 ก ำหนดใหหนวยงำนใดก ำหนดตวชวดเกยวกบกำรใชและกำรพฒนำศกยภำพคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ก. คณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำร ข. ส ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำร ค. กรมกำรปกครอง ง. กระทรวงมหำดไทย

19. หลกกำรท ำงำนของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ตรงกบขอใดมำกทสด ก. รวมกนคด แยกกนท ำ ข. รวมกนท ำ แยกกนคด ค. แบงงำนกนท ำ ง. แบงควำมรบผดชอบ

๗๗

20. ขอใดไมใชเปำหมำยของกำรสงเสรมสนบสนนใหหมบำนบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน ก. เพอคนหำศกยภำพของหมบำน รบทรำบปญหำควำมตองกำร และจดเกบขอมลตำง ๆ ของหมบำน และ

สำมำรถน ำไปก ำหนดวธกำรในกำรพฒนำและแกไขปญหำของหมบำนไดอยำงถกตอง ข. เพอจดท ำโครงกำร/กจกรรมในกำรแกไขปญหำและพฒนำหมบำนทประกอบดวยหมบำนด ำเนนกำรเอง

หมบำนด ำเนนกำรรวมกบหนวยงำนภำยนอกและเสนอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณ และเสนอองคกรปกครองสวนทองถน อ ำเภอ ใชเปนขอมลในกำรจดท ำแผนพฒนำทองถน แผนพฒนำอ ำเภอ และแผนยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดตำมล ำดบ

ค. เพอใหผใหญบำนปรบเปลยนวธคด พฤตกรรมในกำรปองกนและแกไขปญหำตำง ๆ ภำยในหมบำนดวยตนเอง ซงจะน ำไปสกำรพงพำตนเองอยำงยงยน

ง. เพอสรำงกระบวนกำรเรยนร กำรมสวนรวมของคนในหมบำน กอใหเกดควำมรวมมอของคนในหมบำนในกำรรวมกนคด รวมกนท ำ รวมกนรบผดชอบ ในกำรพฒนำและแกไขปญหำของหมบำน

๗๘

ตอนท 4.1 แนวคดและควำมส ำคญของแผนชมชน/หมบำน 4.1.1 ควำมเปนมำของกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน ควำมเปนมำ “หมบำน” ตำมพระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช 2457 และทแกไขเพมเตมจนถงปจจบนถอเปนรำกฐำนทส ำคญของประเทศ เปนจดแตกหกของกำรด ำเนนกำรตำมนโยบำยของรฐบำล กระทรวง กรม และหนวยงำนอน ๆ ทเกยวของ กำรบรหำรจดกำรหรอแกไขปญหำและพฒนำหมบำนจ ำเปนจะตองมกำรวำงแผนเพอก ำหนดทศทำงกำรพฒนำหมบำน ซงตำมกฎหมำยวำดวยลกษณะปกครองทองทก ำหนดใหคณะกรรมกำรหมบำน ท ำหนำทบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน แผนชมชน/หมบำน จะตองเปนเครองมอทหมบำนใชเปนแนวทำงในกำรปองกน แกไขปญหำ และพฒนำหมบำน ซงประกอบดวย ขอมล แผนงำนโครงกำร/กจกรรม ทเกดจำกกระบวนกำรเรยนรและกำรมสวนรวมของประชำชนในหมบำน ภำยใตกำรบรณำกำรขอมล ควำมคด วเครำะห กำรตดสนใจ โดยผำน กำรประชมหมบำน ดงนน แผนชมชน/หมบำนจงเปนแผนทเกดจำกควำมจ ำเปนและควำมตองกำรทแทจรงของประชำชนและเปนบนไดขนแรกของกำรเชอมตอไปยงแผนพฒนำทกระดบ โดยมคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) เปนผบรณำกำรจดท ำรวมกบประชำชนและทกภำคสวน เพอใหไดแผนชมชน/หมบำนทมควำมสมบรณและครอบคลมทกมต ดงนน กลำวโดยสรป แผนชมชน/หมบำน หมำยถง กระบวนกำรเรยนรเพอจดกำรตนเองท กม. และประชำชนในหมบำนรวมคด วเครำะหปญหำ ศกยภำพควำมพรอมของหมบำน ภำยใตขอมลทคนในหมบำนจดเกบ รวมถงขอมลจำกแผนชนดตำง ๆ ทมอยในหมบำน ไมวำจะเปนแผนทสวนรำชกำร หนวยงำน องคกรตำง ๆ ใหกำรสนบสนน หรอจดท ำขน เพอรวบรวมใหเปนกรอบแนวทำงกำรปองกน แกไขปญหำ และพฒนำหมบำนใหสอดคลองกบปญหำและควำมตองกำรทแทจรงของหมบำน

กำรจดท ำแผนชมชน/หมบำนในหวงทผำนมำ กำรจดท ำแผนชมชน/หมบำนในอดตทผำนมำ มกำรจดท ำขนตำมระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตร วำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบท พ.ศ.2524 ทก ำหนดแนวทำงในกำรจดท ำแผนพฒนำระดบตำง ๆ โดยกำรสนบสนนใหองคกรประชำชนในระดบหมบำนเสนอปญหำควำมตองกำร เพอใหประชำชนเขำมำม สวนรวม ในกำรแกไขปญหำของตนเอง ก ำหนดใหองคกรประชำชนระดบหมบำน คอ คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) มหนำทส ำคญในกำรเสนอปญหำและควำมตองกำรของหมบำนใหคณะกรรมกำรสภำต ำบลพจำรณำจดท ำโครงกำรแกไขปญหำไวในแผนพฒนำต ำบล ตอมำไดมกำรออกระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรพฒนำชนบท พ.ศ.2534 ก ำหนดใหจงหวดก ำหนดนโยบำยและทศทำง แนวทำงกำรพฒนำ และประสำนแผนงำนและโครงกำรของจงหวดทสอดคลองกบนโยบำยของชำต ในรปแบบแผนพฒนำจงหวด ซงเปนแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมครอบคลมทกพนทในแตละจงหวด ซงแผนงำนและโครงกำรในแผนพฒนำจงหวด ประกอบดวย แผนงำนและโครงกำรของหนวยรำชกำรในสวนกลำงทด ำเนนกำรในพนทของจงหวดและโครงกำรพฒนำจงหวดของหนวยรำชกำรบรหำรสวนภมภำคและทองถน รวมทงโครงกำรพฒนำต ำบล โดยมคณะกรรมกำรพฒนำอ ำเภอ (กพอ .) เปนองคกรรบผดชอบในกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ส ำหรบองคกร ในระดบต ำบลและหมบำนใหสภำต ำบลมหนำทเกยวกบกำรพฒนำชนบทระดบต ำบล โดยใหทกต ำบลมคณะท ำงำนสนบสนนกำรปฏบตกำรพฒนำชนบทระดบต ำบลหรอ

๗๙

คปต. ใหกำรสนบสนนทำงดำนวชำกำรและอปกรณ ทจ ำเปนในกำรด ำเนนงำนตำมโครงกำรทสภำต ำบลเปนผด ำเนนกำร ส ำหรบคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) และคณะกรรมกำรกลำงหมบำนอำสำพฒนำและปองกนตนเอง (อพป.) มหนำทเกยวกบกำรพฒนำชนบทระดบหมบำน ตำมระเบยบดงกลำว โดยมหนำทพจำรณำปญหำของหมบำนแลวจดท ำเปนแผนพฒนำต ำบลและโครงกำรพฒนำต ำบลของสภำต ำบลเรมมกำรก ำหนดประเดนปญหำ รวบรวมวเครำะหขอมลเพอน ำไปจดท ำโครงกำรเพอแกไขปญหำทมำจำกสภำพขอเทจจรงและปญหำของหมบำนมำกขน สวนในกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำนในรปแบบของกำรใหขอมลขำวสำรทเปนประโยชนในกำรวำงแผนโดยประชำชนมบทบำทและกำรแสดงควำมคดเหน ควำมตองกำร ปญหำควำมเดอดรอนระดบหมบำน ผำนคณะ กรรมกำรหมบำนและใหควำมรวมมอในกำรพฒนำดำนตำง ๆ ควบคมโครงกำรใหเปนไปตำมเปำหมำยทก ำหนดไว กมมำกขนเชนกน เดมทกำรจดสรรงบประมำณเพอแกปญหำใหแกประชำชนในระดบหมบำนนนอำจกลำวไดวำ ภำครฐจะเปนผรเรมและด ำเนนกำรทงหมด สวนประชำชนในระดบหมบำนซงเปนรำกฐำนทส ำคญของประเทศและเปนผทประสบปญหำจะมโอกำสไดเขำมำมสวนรวมนอยมำก แตพอมรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พ.ศ.2550 มำตรำ ๗๘ (2) ก ำหนดใหรฐตองจดระบบกำรบรหำรรำชกำรสวนกลำง สวนภมภำค และสวนทองถน ใหมขอบเขตอ ำนำจหนำท และควำมรบผดชอบทชดเจนเหมำะสมแกกำรพฒนำประเทศ และสนบสนนใหจงหวดมแผนและงบประมำณเพอพฒนำจงหวด เพอประโยชนของประชำชนในพนท ประกอบกบพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดน พ.ศ.2550 มำตรำ 53/1 ก ำหนดใหจงหวดจดท ำแผนพฒนำจงหวดใหสอดคลองกบแนวทำงกำรพฒนำเศรษฐกจและสงคมในระดบชำต และควำมตองกำรของประชำชนในทองถนในจงหวด นนกหมำยควำมวำ นบจำกป 2550 เปนตนมำ จงหวดสำมำรถขอจดตงงบประมำณเพอน ำมำแกไขปญหำและพฒนำจงหวดได โดยกำรจดท ำแผนยทธศำสตรพฒนำจงหวดทครอบคลมทกมตและแผนของจงหวดจะตอง

• มควำมสอดคลองกบนโยบำยกำรพฒนำประเทศ นโยบำยของรฐบำล และควำมตองกำรของประชำชนในทองถน รวมทงควำมตองกำรและศกยภำพของประชำชน ควำมพรอมของภำครฐและภำคธรกจเอกชนในจงหวด

• ประสำนและสรำงกำรมสวนรวม พรอมเปดโอกำสใหทกภำคสวนไดเขำมำรวมในกำรก ำหนดยทธศำสตร กำรจดท ำแผนพฒนำจงหวดและกลมจงหวดเพอใหเกดควำมเหนพองตองกนในยทธศำสตรของจงหวดและกลมจงหวด และรวมรบผดชอบตอกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร

• บรณำกำรตงแตกระบวนกำรวำงแผน กระบวนกำรก ำหนดยทธศำสตร กำรบรหำรตำมแผนและยทธศำสตร รวมไปถงกำรบรณำกำรระหวำงแผนงำนและแผนงบประมำณ กำรบรณำกำรระหวำงภำครฐ ภำคทองถน และภำครฐกบภำคธรกจเอกชน กำรทจงหวดจะทรำบขอมลปญหำ ควำมตองกำรและศกยภำพของประชำชนภำยในจ งหวดได กตองอำศยกลไกในระดบหมบำน/ชมชน เปนผสะทอนขอมลดงกลำวใหจงหวดในรปแบบของแผนงำน/โครงกำร ดงนน กอนจะไดมำซงแผนงำน/โครงกำรทเปนปญหำ ควำมตองกำรของหมบำน ประชำชนในหมบำนกจะตองมกำรส ำรวจขอมลของตนเอง ครวเรอน และหมบำน เมอทรำบขอมลทงหมดแลวกจะตองน ำมำวเครำะห สงเครำะห จดล ำดบควำมส ำคญของปญหำแลวท ำเปน “แผนชมชน/หมบำน” ซงกฎหมำยก ำหนดให คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) เปนกลไกหลกในกำร บรณำกำรจดท ำในหมบำน

๘๐

ท ำไมตองเรยกวำ “กำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน” ในอดตมหลำยหนวยงำนไดเขำไปสงเสรมสนบสนนใหหมบำนจดท ำแผน เชน กรมกำรพฒนำชมชน (พช.) องคกรปกครองสวนทองถน (อบต. เทศบำล อบจ.) ในพนท ส ำนกงำนคณะกรรมกำรกองทนสนบสนนกำรวจย (สกว.) ธนำคำรเพอกำรเกษตรและสหกรณกำรเกษตร (ธกส.) ศนยกำรศกษำนอกโรงเรยน (กศน.) เครอขำยแผนแมบทชมชนพงตนเอง 4 ภำค เปนตน ในบำงหมบำนอำจจะมหนวยงำนลงไปสนบสนนใหจดท ำแผนมำกกวำ 1 หนวยงำนท ำใหหมบำนนนๆ มแผนฯ มำกกวำ 1 แผน ซงแผนดงกลำวอำจจะยงไมครอบคลมทกดำนและไมมกำรประสำนและเชอมโยงเขำกบแผนอนๆ จงสงผลท ำใหปญหำบำงปญหำของหมบำนยงไมไดรบกำรแกไข ประชำชนในหมบำนเกดควำมเบอหนำยและไมเหนควำมส ำคญของกำรจดท ำแผน เพอแกไขปญหำดงกลำวและเพอสรำงเอกภำพในกำรจดท ำแผนฯ ลดปญหำควำมซ ำซอน จงไดมกำรก ำหนดไวในพระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พ.ศ.๒๔๕๗ แกไขเพมเตม (ฉบบท 11) พ.ศ. 2551 ใหคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) เปนกลไกทท ำหนำท “บรณำกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำน” กำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำนใหเกดประสทธภำพนน กอนอน กม. ตองส ำรวจดวำ ในหมบำนของเรำนนมแผนฯ หรอไม ไมวำจะเรยกแผนอะไร เชน แผนชมชน แผนชวตชมชนพงตนเอง ฯลฯ ถำพบวำมกจะตองดตอไปวำ มทงหมดกแผน แตถำส ำรวจดแลวพบวำ ในหมบำนของเรำไมมแผนใดๆ เลยกตองเรงเกบขอมลไวเพอจดท ำแผนฯ โดยมแนวทำง ดงน

กรณทไมมแผนใดๆ ในหมบำนเลย ให กม. บรณำกำรจดท ำ “แผนชมชน/หมบำน” ขนใหมใหครอบคลมทกดำน

กรณมแผนแลว แตขอมลไมเปนปจจบน กให กม. ไปทบทวนและปรบปรงแผนใหเปน “แผนชมชน/หมบำน” ทครอบคลมทกดำนและเปนปจจบน

กรณมแผนมำกกวำ 1 แผน กให กม. รวบรวมแผนทกแผนใหเปนแผนเดยวเรยกวำ “แผนชมชน/หมบำน” โดยกำรประชมปรกษำหำรอรวมกนวำโครงกำร/กจกรรมทปรำกฏในแตละแผนยงเปนปญหำควำมตองกำรของหมบำนหรอไม ถำใชกใหคงไว ถำไมใชกตดออก ถำเหมอนกนมำกกวำ 1 กรวมเปนหนง 4.1.2 ควำมส ำคญของแผนชมชน/หมบำน 1) ท ำใหสมำชกในหมบำนมสวนรวมในกำรพฒนำหมบำน โดยกระบวนกำรแลกเปลยนเรยนรรวมกน เรมจำกกำรรวมกนคด รวมกนท ำ คนหำศกยภำพและพฒนำศกยภำพของหมบำน ไปสกำรพงตนเอง เพอกำรพฒนำอยำงยงยน 2) กำรส ำรวจขอมลทงหลำยทอยอยำงกระจดกระจำยในหมบำน ท ำใหทรำบถงจดเดน จดดอย และสภำพปญหำของหมบำน เพอน ำมำวเครำะหถงสำเหตและหำทำงแกไขปญหำ 3) หมบำนจะไดรบทรำบปญหำควำมตองกำรของหมบำน และสำมำรถรวมมอกนแกไขปญหำ รวมทงจดท ำแผนงำน/โครงกำร เพอหำแหลงงบประมำณมำใชในกำรแกไขปญหำของหมบำน ตลอดจนกำรก ำหนดอนำคตในกำรพฒนำหมบำนไปสกำรพงพำตนเอง 4) เปนกำรพฒนำศกยภำพกำรเปนผน ำและพฒนำประชำชนในหมบำน ตลอดจนกอใหเกด กำรแลกเปลยนเรยนรระหวำงสมำชกในหมบำน และระหวำงหมบำน 5) เปนกำรเสรมสรำงและฝกฝนวถชวตประชำธปไตยใหเกดขนในหมบำน โดยกำรท ำงำนรวมกนระหวำงภำครฐและประชำชน กลำวโดยสรป แผนชมชน/หมบำนมใชเปนเพยงกำรศกษำปญหำของหมบำนแลวน ำมำก ำหนดเปนแผนงำน/โครงกำรพฒนำดำนตำงๆ เพอแกไขปญหำของหมบำนเทำนน แตแผนชมชน/หมบำนเปนกระบวนกำรทท ำใหคนในหมบำน ไดตระหนกถงศกยภำพของตนเองทมอย และสำมำรถดงศกยภำพของตนเอง

๘๑

ทมอยนนมำท ำใหเกดกำรปฏบตกำรทเปนรปธรรม และสอดคลองกบทศทำงกำรพฒนำของต ำบล อ ำเภอ และจงหวด ดงนน กระบวนกำรสงเสรมกำรบรณำกำรจดท ำ “แผนชมชน/หมบำน” จงมเปำหมำย ดงน 1) เพอคนหำศกยภำพของหมบำน รบทรำบปญหำควำมตองกำร และจดเกบขอมลตำง ๆ ของหมบำน และสำมำรถน ำไปก ำหนดวธกำรในกำรพฒนำและแกไขปญหำของหมบำนไดอยำงถกตอง 2) เพอจดท ำโครงกำร/กจกรรมในกำรแกไขปญญำหำและพฒนำหมบำนทประกอบดวยหมบำนด ำเนนกำรเอง หมบำนด ำเนนกำรรวมกบหนวยงำนภำยนอกและเสนอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณ และเสนอองคกรปกครองสวนทองถน อ ำเภอ ใชเปนขอมลในกำรจดท ำแผนพฒนำทองถน แผนพฒนำอ ำเภอ และแผนพฒนำจงหวดตำมล ำดบ 3) เพอปรบเปลยนวธคด พฤตกรรมในกำรปองกนและแกไขปญหำตำงๆ ภำยในหมบำนดวยตนเอง ซงจะน ำไปสกำรพงพำตนเองอยำงยงยน 4) เพอสรำงกระบวนกำรเรยนร กำรมสวนรวมของคนในหมบำน กอใหเกดควำมรวมมอของคนในหมบำนในกำรรวมกนคด รวมกนท ำ รวมกนรบผดชอบ ในกำรพฒนำและแกไขปญหำของหมบำน 5) เพอใหเกดกระบวนกำรเรยนรประชำธปไตยขนพนฐำน วถชวตประชำธปไตย และเกดควำมรกควำมสำมคคของคนในหมบำน 4.1.3 ผลกระทบจำกกำรไมใชแผนชมชน/หมบำน ในกำรก ำหนดทศทำงกำรแกไขปญหำและพฒนำ

หมบำน ปจจบนอำจจะกลำวไดวำแทบทกหมบำน/ชมชน มแผนของตนเองทงแผนทคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) รวมกบประชำชนในหมบำน เขำมำมสวนรวมในกระบวนกำรด ำเนนกำรจดท ำใหมขน แตหลำยหมบำนไดมสวนรำชกำรหรอหนวยงำนภำยนอกเขำมำสงเสรมสนบสนนใหหมบำนจดท ำแผนขน ซงบำงหมบำนแผนกครอบคลมทกมต บำงหมบำนกเปนแผนเฉพำะดำนตำมภำรกจของสวนรำชกำรหรอหนวยงำนทเขำมำสนบสนนซงคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) และชำวบำนไมคอยไดเขำมำมสวนรวมในกำรด ำเนนกำร ดงนนถำแผนของหมบำนทงทหมบำนด ำเนนกำรเองหรอทหนวยงำนภำยนอกเขำมำสงเสรมสนบสนนใหด ำเนนกำรไมไดน ำมำใชเปนเครองมอในกำรแกไขปญหำและพฒนำหมบำนผลกระทบตำงๆ กจะเกดขนมำกมำยทงกบหมบำนและประชำชน ดงน 1) ผลกระทบทเกดขนกบหมบำน ๑.๑) หำกแผนของหมบำนเปนแผนทหนวยงำนภำยนอกเขำมำด ำเนนกำรให หรอทหมบำนจดท ำขนมำไมสะทอนปญหำ ควำมตองกำรทแทจรงของหมบำน ปญหำทแทจรงของหมบำนกจะไมไดรบ กำรแกไข หำกปลอยไวนำนวนเขำปญหำเลกๆ กจะยงทวควำมรนแรงขน และมควำมซบซอนมำกขนจำกปญหำเลกๆ กกลำยเปนปญหำใหญทยำกจะแกไข ๑.๒) หำกแผนทหมบำนจดท ำขนสะทอนปญหำทแทจรงของหมบำนแลวแตไมถกน ำมำใช กำรแกไขปญหำและพฒนำหมบำนกจะเปนไปแบบไรทศทำง ปญหำของหมบำนกไมไดรบกำรแกไข 2) ผลกระทบทเกดขนกบประชำชน ปจจบนประชำชนสวนใหญยงไมคอยเขำมำมสวนรวมในกระบวนกำรจดท ำแผนของหมบำน สวนใหญมองเรองกำรจดท ำแผนเปนหนำทของผน ำ ดงนน แผนทออกมำของแตละพนทหำกผน ำในหมบำนเปนผน ำกำรเปลยนแปลง มกำรจดท ำแผนของหมบำนจำกขอมลปญหำและควำมตองกำรทแทจรงของประชำชนในหมบำน และแผนของหมบำนนนไดรบกำรตอบสนอง ประชำชนกจะไดรบประโยชนทงทำงตรงและทำงออม แตหำกผน ำในหมบำนจดท ำแผนขนโดยไมสะทอนปญหำทแทจรงของหมบำน ผลกระทบทจะเกดขนกบประชำชนจะเกดทงทำงตรงและทำงออม ดงน

๘๒

2.1) ไมเกดกระบวนกำรแลกเปลยนเรยนร กำรปรกษำหำรอรวมคดรวมท ำรวมกนระหวำง คนในหมบำน 2.2) ปญหำทแทจรงของประชำชนในหมบำนไมไดรบกำรแกไข สงผลท ำใหปญหำมควำมซบซอนรนแรงยำกทจะแกไข ตองใชทงเวลำและงบประมำณในกำรด ำเนนกำรเพมมำกขน 2.3) กอใหเกดปญหำใหมๆ จำกผลพวงของปญหำเดมทยงคงอย 2.4) กอใหเกดปญหำควำมขดแยง แตกแยก แบงฝกแบงฝำยของประชำชนขนในหมบำน

๘๓

ตอนท 4.2 องคกรในกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน

คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ถอก ำเนดขนครงแรก เมอปพทธศกรำช 2486 แตเนองจำกอำจจะยงมโครงสรำงไมหลำกหลำยและหนำทไมคอยชดเจนและปจจยอนๆ ทเกยวของอกหลำยประกำรจงท ำใหหนวยงำนตำงๆ ไมใช กม. กลบแตงตงคณะกรรมกำรหรอคณะท ำงำนอนๆ ขนมำรบผดชอบงำนในหมบำน ท ำใหเกดปญหำควำมซ ำซอน บำงหมบำนเกดปญหำควำมขดแยงของประชำชนซงอำจจะเปนอปสรรคส ำคญตอกำรพฒนำและกำรแกไขปญหำของประชำชน จำกกำรถอดบทเรยนควำมส ำเรจของหมบำนทมควำมเขมแขง มกำรบรหำรจดกำรหมบำนไดอยำงมประสทธภำพ พบวำ ผใหญบำนจะสรำงทมงำนโดยรวบรวมคนเกง คนด มกำรวำงแผนกำรพฒนำหมบำนและควำมสำมำรถในหมบำนจำกทกกลมทกองคกรใหเขำมำมสวนรวมในกำรบรหำรจดกำรหมบำน มกำรมอบหมำยภำรกจใหรบผดชอบตำมควำมรควำมช ำนำญ มกำรจดเกบขอมลของหมบำนเพอน ำมำวเครำะห สงเครำะห และจดท ำเปนแผนของหมบำน มกำรประชมเพอแลกเปลยนเรยนร คนหำปญหำและแนวทำงแกไขโดยกระบวนกำรมสวนรวมอยำงสม ำเสมอ ท ำใหสำมำรถปฏบตหนำทเพอแกไขปญหำและพฒนำหมบำนไดอยำงมประสทธภำพในทกๆ ดำน ทงดำนเศรษฐกจ สงคม กำรเมอง กำรปกครอง และดำนทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม เชน บำนหนองกลำงดง หมท 7 ต ำบลศลำลอย อ ำเภอสำมรอยยอด จงหวดประจวบครขนธ บำนสำมขำ หมท 6 ต ำบลหวเสอ อ ำเภอแมทะ จงหวดล ำปำง ฯลฯ นอกจำกนยงมหมบำนตนแบบทคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) สำมำรถปฏบตหนำทไดมประสทธภำพในพนทจงหวดชำยแดนภำคใตทมปญหำควำมไมสงบเรยบรอย มใหเกดเหตและเปนผชวยเหลอภำครฐในกำรแกไขปญหำอกมำกมำย เชน บำนควนหมำก ต ำบลวงใหม อ ำเภอเทพำ จงหวดสงขลำ เปนตน ซงหำกสำมำรถท ำใหคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) มวธคดและวธกำรท ำงำน ดงเชนหมบำนทมควำมเขมแขงดงกลำวแลว จะเปนกำรสรำงโครงสรำงของประเทศใหมควำมแขงแกรง เปนเกรำะปองกนปญหำและเปนพลงทส ำคญในกำรพฒนำประเทศ รวมทงสำมำรถแบงเบำภำระของภำครฐ ลดปญหำควำมซ ำซอนทงเรองบคลำกร งบประมำณ ท ำใหประหยดทงเวลำและงบประมำณไดเปนอยำงมำก ดงนน เพอท ำใหหมบำนซ งเปนรำกฐำนทส ำคญของประเทศมควำมเขมแขงทกหมบำนกระทรวงมหำดไทยจงไดเสนอใหมกำรแกไขพระรำชบญญตลกษณะปกครองทองท พระพทธศกรำช 2457 แกไขเพมเตม ฉบบท 11 พ.ศ. 2551 ซงมผลใชบงคบตงแตวนท 6 เมษำยน 2551 เปนตนมำ และในมำตรำ 28 ตร แหงกฎหมำยดงกลำวไดปรบเปลยนโครงสรำงและอ ำนำจหนำทของ กม. ใหมโครงสรำงทเปดโอกำสใหมผแทนจำก ทกกลม ทกองคกรในหมบำนเขำมำมสวนรวมและก ำหนดใหมหนำท ดงน

- ชวยเหลอผใหญบำนในกำรปฏบตหนำท - ปฏบตหนำทตำมทนำยอ ำเภอหรอผใหญบำนรองขอ - เปนองคกรหลกรบผดชอบบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำน - บรหำรจดกำรกจกรรมทด ำเนนงำนในหมบำนรวมกบองคกรอนทกภำคสวน

โครงสรำงของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) แบงออกเปน 2 ประเภท คอ 1. คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) โดยต ำแหนง ประกอบดวย - ผใหญบำน - ผชวยผใหญบำน - สมำชกสภำองคกรปกครองสวนทองถนทมภมล ำเนำในหมบำน - ผน ำหรอผแทนกลมหรอองคกรในหมบำน

๘๔

2. คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) โดยกำรเลอก ซงกฎหมำยก ำหนดใหรำษฎรในหมบำนเลอกกรรมกำรหมบำนผทรงคณวฒ หมบำนละ 2 - 10 คน กำรแบงโครงสรำงกำรท ำงำนของ กม. แบงออกเปนแตละดำน ดงน

1) คณะท ำงำนดำนอ ำนวยกำร 2) คณะท ำงำนดำนกำรปกครองและรกษำควำมสงบเรยบรอย 3) คณะท ำงำนดำนแผนพฒนำหมบำน 4) คณะท ำงำนดำนสงเสรมเศรษฐกจ 5) คณะท ำงำนดำนสงคม สงแวดลอม และสำธำรณสข 6) คณะท ำงำนดำนกำรศกษำ ศำสนำ และวฒนธรรม 7) คณะท ำงำนดำนอน ๆ ตำมควำมเหมำะสมของแตละหมบำน

นอกจำกนนกระทรวงมหำดไทยยงไดเสนอคณะรฐมนตรใหมมตเหนชอบในหลกกำรและคณะรฐมนตรเหนชอบในหลกกำรแนวทำงปฏบตกำรขบเคลอนกำรด ำเนนงำนของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ใหเปนรปธรรม ตำมทกระทรวงมหำดไทยเสนอแลว รวม 8 ขอ ดงน

1. ใหทกสวนรำชกำร หนวยงำนของรฐ พจำรณำมอบภำรกจตำมนโยบำยของรฐบำล กระทรวง และภำรกจทตองด ำเนนกำรในหมบำนให กม. รวมทงสนบสนนภำรกจของ กม. ตำมกฎหมำย

2. ให กม. เปนองคกรหลกในกำรสงเสรมวถชวตแบบประชำธปไตยในระดบหมบำน และสนบสนนหนวยงำนของรฐ องคกรปกครองสวนทองถน และองคกรพฒนำเอกชนอน ทมภำรกจหนำทในเรองเดยวกนตำมทกฎหมำยก ำหนด

3. ใหสวนรำชกำร หนวยงำนของรฐ องคกรปกครองสวนทองถน พจำรณำก ำหนดกรอบแนวทำง แผนงำน หรอโครงกำรทสนบสนนกำรพฒนำศกยภำพของ กม.

4. ใหสวนรำชกำร หนวยงำนของรฐ และองคกรปกครองสวนทองถน สนบสนนให กม. เปนองคกรหลกในกำรบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำน และน ำแผนพฒนำหมบำนท กม.จดท ำเปนขอมลในกำรจดท ำค ำของบประมำณของสวนรำชกำร หนวยงำนของรฐ และองคกรปกครองสวนทองถน

5. ใหส ำนกงบประมำณจดสรรงบประมำณรำยจำยประจ ำปเปนคำใชจำยในกำรจดประชมของ กม. ตำมหลกเกณฑทกรมบญชกลำงใหควำมเหนชอบ

6. ใหกระทรวงกำรคลงพจำรณำก ำหนดระเบยบ แนวทำง ขนตอน กำรจดตงกองทนกลำงพฒนำหมบำน เพอเปนหลกเกณฑให กม. สำมำรถน ำไปปฏบตไดอยำงมประสทธภำพ

7. ใหส ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำร (กพร.) พจำรณำก ำหนดตวชวดทเกยวกบกำรใชและกำรพฒนำศกยภำพของ กม. เพอใหสวนรำชกำรน ำไปเปนค ำรบรองกำรปฏบตรำชกำร

8. ใหสวนรำชกำร หนวยงำนของรฐ และองคกรปกครองสวนทองถนทเกยวของ พจำรณำใหค ำแนะน ำ ค ำปรกษำ หรอสนบสนนกำรปฏบตหนำทของ กม. เมอไดรบกำรรองขอ

๘๕

ตอนท 4.3 กองทนกลำงพฒนำหมบำน

ปจจบนกำรท ำหนำทของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ตองอำศยควำมมจตสำธำรณะท ำงำนเพอหมบำน เพอสงคมหรออยำงทหลำยคนบอกวำท ำงำนเพอตอบแทนบญคณแผนดนเกดไมเรยกรองคำตอบแทนใดๆ สวนเงนทใชในกำรท ำงำนของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) นน หลำยหมบำนสำมำรถบรหำรจดกำรไดประสบควำมส ำเรจ โดยกำรแบงปนผลก ำไรจำกกองทนตำงๆ ทมอยในหมบำน กำรจดกจกรรมตำงๆ ภำยในหมบำน เชน ผำปำ งำนรนเรงตำงๆ เงนคำสนไหมทดแทนกรณชำวบำนฝำฝนกฎ กตกำของหมบำน ฯลฯ เพอระดมเงน มำเปนเงนกองกลำงของหมบำนและใชเปนเงนสนบสนนกำรท ำงำนของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) กรณจ ำเปนทตองใชเงน เชน คำใชจำยทเกดขนในกำรจดประชมฯ คำน ำมนรถกรณทตองเดนทำงออกจำกหมบำนไปรวมประชมหรออบรมกบหนวยงำนภำยนอก คำโทรศพทกรณทใชตดตอประสำนงำน เปนตน แตหลำยหมบำนมกประสบปญหำเรองงบประมำณในกำรท ำงำนของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ท ำให กม. ในหลำยหมบำนขำดขวญและก ำลงใจในกำรปฏบตงำนเพรำะไมรชองทำงในกำรแสวงหำงบประมำณมำใชในกำรท ำงำน ปญหำดงกลำวสำมำรถแกไขไดหำกหมบำนมควำมเขำใจในหลกกำรและแนวทำงกำรจดตงและบรหำรกองทนกลำงพฒนำหมบำนตำมระเบยบกระทรวงมหำดไทย วำดวยกำรเปนกรรมกำรหมบำน กำรปฏบตหนำทและกำรประชมของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) พ.ศ. ๒๕๕๑ ขอ ๓๖ - ๓๘ ทก ำหนดไว ดงน ขอ ๓๖ เพอประโยชนในกำรปฏบตหนำทของคณะกรรมกำรใหคณะกรรมกำรโดยควำมเหนชอบของนำยอ ำเภอ อำจมมตใหจดตงกองทนกลำงพฒนำหมบำนขน เพอเปนกองทนในกำรบรหำรจดกำรและด ำเนนกำรตำมอ ำนำจหนำทของคณะกรรมกำร ตลอดจนกจกำรอนเปนประโยชนสำธำรณะของหมบำนได ขอ ๓๗ กองทนกลำงพฒนำหมบำน อำจมรำยได ดงตอไปน

(๑) เงนทกลมหรอองคกรภำยในหมบำนจดสรรให (๒) เงนทไดรบอดหนนจำกสวนรำชกำร หนวยงำนของรฐ หรอองคกรปกครองสวนทองถน (๓) เงนและทรพยสนอนทมผอทศให (๔) รำยไดจำกกำรจดกจกรรมของหมบำน

ขอ ๓๘ ใหคณะกรรมกำรโดยควำมเหนชอบของนำยอ ำเภอก ำหนดหลกเกณฑกำรใชจำยเงนกองทนกลำงพฒนำหมบำนไวดงตอไปน

(๑) คำใชจำยในกำรจดประชม (๒) คำใชจำยในกำรด ำเนนงำนของคณะกรรมกำร (๓) กำรจดสวสดกำรภำยในหมบำน (๔) กำรจดกจกรรมสำธำรณประโยชนของหมบำน (๕) คำใชจำยอนๆ ตำมทคณะกรรมกำรก ำหนด

เพอใหหมบำนตำงๆ ทยงไมมควำมเขำใจหรอไมทรำบแนวทำงกำรบรหำรกองทนกลำงพฒนำหมบำน มแนวทำงปฏบตทชดเจนมำกขน กรมกำรปกครองไดแตงตงและมอบหมำยใหคณะท ำงำนก ำหนด แนวทำงกำรจดตงและบรหำรกองทนกลำงพฒนำหมบำน ซงประกอบดวยผทรงคณวฒจำกภำควชำกำร ภำคประชำสงคม ก ำนน ผใหญบำนจำกหมบำนทสำมำรถจดตงและบรหำรกองทนกลำงพฒนำหมบำนไดประสบควำมส ำเรจเพอท ำหนำท รำงระเบยบคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) วำดวยกองทนกลำงพฒนำหมบำน พ.ศ..... เพอใหคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ของหมบำนทยงไมมระเบยบกำรใชเงนกองทนฯ น ำไปพจำรณำประกำศใช

๘๖

ซงหมบำนสำมำรถเพมเตมแนวทำงกำรบรหำรจดกำรกองทนฯ ไดตำมควำมเหมำะสม ซงหมบำนตองขอควำมเหนชอบจำกนำยอ ำเภอกอนประกำศใชระเบยบของหมบำนดวย ทงน ระเบยบดงกลำวมองคเนอหำหลกเกยวกบ

(๑) กำรหำรำยไดของหมบำน (๒) กำรจดท ำบญชรบจำย (๓) หลกเกณฑกำรใชจำยเงน ทงกรณปกตและกรณฉกเฉน (๔) กำรตรวจสอบ (๕) แนวทำงกำรแกไขปญหำอปสรรคทเกดขนจำกกำรบรหำรจดกำรกองทน

ปจจบนกรมกรปกครองแจงใหทกหมบำนจดตงกองทนกลำงพฒนำหมบำนโดยขอใหเปดบญชกบธนำคำรของรฐในพนท แตจำกกำรลงพนทตดตำมในทกภมภำคพบวำ หมบำนสวนใหญมกำรเปดบญชไวเพยงอยำงเดยวยงไมสำมำรถกำรหำรำยไดเขำมำสมทบในกองทนใหมำกขนและบรหำรจดกำรเงนจำกกองทนใน กำรท ำงำนของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) และยงไมสำมำรถใชเงนจำกกองทนในกำรแกไขปญหำและพฒนำหมบำนไดตำมเจตนำรมณหลกของกำรจดตงกองทนกลำงพฒนำหมบำน

๘๗

ตอนท 4.4 ขนตอนกำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน 4.4.1 กำรส ำรวจและจดเกบขอมลพนฐำนของหมบำน ปญหำส ำคญอกประกำรหนงทพบจำกกำรลงพนทตดตำมกำรบรณำกำรจดท ำแผนของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) คอ กำรจดท ำแผนทไมสะทอนปญหำควำมตองกำรทแทจรงของหมบำน ดงนน แผนทปรำกฏสวนใหญจงเปนกำรรวบรวมโครงกำร/กจกรรม เพอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณซงสวนใหญจะเปนโครงกำรทเกยวกบโครงสรำงพนฐำน เชน ถนน ประปำ ไฟฟำ แหลงน ำ เปนตน สวน โครงกำร/กจกรรมทเกยวของกบกำรแกไขปญหำดำนอนๆ เชน กำรแกไขปญหำปำกทอง หนสน ดนเสอมสภำพ กำรสรำงมลคำเพมของผลผลต กำรแกไขปญหำสงคม ฯลฯ ไมคอยมใหเหนเทำทควร ดงนน กำรบรณำกำรจดท ำแผนของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) เพอใหแผนเปนแผนทมชวตสะทอนปญหำพนฐำนทแทจรงของหมบำนจ ำเปนจะตองมกำรจดเกบขอมลพนฐำนทส ำคญและจ ำเปนตอกำรวำงแผนทหมบำนอยำกรโดยอำจจดเกบตำมแบบส ำรวจขอมลควำมจ ำเปนพนฐำน หรอ จปฐ. หรอหมบำนก ำหนดแบบกำรจดเกบขอมลทเกยวของทอยำกรขนมำเองแลวมอบหมำยผรบผดชอบในแตละคมบำน กลมบำน หรอเขตบำนเพอท ำหนำทชแจงท ำควำมเขำใจกบชำวบำนถงควำมส ำคญและควำมจ ำเปนทจะตองมกำรจดเกบขอมลเพอกำรวำงแผนพฒนำหมบำนเพอใหกำรแกไขปญหำไดตรงจด โดยอยำงนอยขอมลทหมบำนจะตองจดเกบ ประกอบดวย 1. กำรจดท ำบญชรบ - จำยของครวเรอนทออกแบบโดยหมบำนใหงำยตอกำรจดเกบ 2. ขอมลครวเรอน กม. ออกแบบกำรจดเกบขอมลโดยหมบำนและมอบหมำยใหหวหนำคมบำน หวหนำกลมบำน หรอเขตบำนแลวแตกรณ เปนผรบผดชอบจดเกบขอมลครวเรอนในคม กลม หรอเขตทรบผดชอบ โดยขอมลครวเรอนอำจประกอบดวยขอมลรำยรบ รำยจำย หนสน เครองใชไฟฟำ พำหนะ เดก ผสงอำย ผพกำร ผปวยเปนตน ทงน ขอมลครวเรอน กม. สำมำรถก ำหนดเพมเตมไดตำมควำมเหมำะสม 3. ขอมลหมบำน กม. ออกแบบกำรจดเกบขอมลหมบำน โดย 1) รวบรวมจำกขอมลครวเรอน 2) จดเกบขอมลอน ๆ ของหมบำน เชน ถนน ปำ ทสำธำรณประโยชนทประชำชนใชรวมกน คลอง หนอง บง ศำสนสถำน ฯลฯ 4.4.2 กำรส ำรวจขอมลแผนตำงๆ ทมในหมบำน นบตงแตมกำรประกำศใชแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำตฉบบท ๘ (พ.ศ. ๒๕๔๐ -๒๕๔๔) ทใหควำมส ำคญกบกระบวนกำรสรำงควำมเขมแขงใหแกชมชนฐำนรำกเพอสะทอนปญหำและควำมตองกำรของประชำชนไปสภำครฐในลกษณะจำกลำงขนบน (Bottom - Up) ท ำใหสวนรำชกำร หนวยงำนของรฐ ภำคเอกชน และภำคประชำสงคมตำงลงพนทใหกำรสนบสนนกระบวนกำรจดท ำแผนของหมบำน/ชมชน กนเปนจ ำนวนมำกสงผลท ำใหหลำยพนทเกดปญหำควำมซ ำซอนของแผนในหมบำน/ชมชน (แตละแหงมแผนมำกกวำ ๑ แผน) บำงแผนสะทอนขอมลและปญหำเฉพำะดำน ไมครอบคลมทกมต ดงนน เพอใหแผนของหมบำน/ชมชน เปนแผนทมคณภำพ สะทอนขอมลปญหำ ควำมตองกำรของประชำชนในหมบำนใหครอบคลมทกมต และเปนกำรสรำงเอกภำพของแผนในหมบำน คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ในฐำนะองคกรหลกทรบผดชอบบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำนจะตองส ำรวจขอมลแผนตำงๆ ในหมบำนวำไดเคยมสวนรำชกำร หนวยงำนของรฐ หรอ

๘๘

องคกรปกครองสวนทองถนลงพนทหมบำนสงเสรมสนบสนนใหหมบำนจดท ำแผนไวหรอไม หำกพบวำมใหน ำแผนดงกลำวมำพจำรณำวำ

๑. แผนดงกลำวมกำรสะทอนปญหำและควำมตองกำรของหมบำนในดำนใด ครอบคลมทกมตปญหำของหมบำนหรอไม กลำวคอ ดำนเศรษฐกจ สงคม ทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม ควำมมนคงกำรรกษำควำมสงบเรยบรอย

๒. หำกแผนตำงๆ ทมในหมบำนยงไมครอบคลมปญหำ ควำมตองกำรในทกมตของหมบำนและมมำกกวำ 1 แผน ใหบรณำกำรแผนทกแผนเขำดวยกนใหเหลอเพยงแผนเดยวและพจำรณำจดท ำแผนดำนอน ๆ เพมเตมใหครอบคลมทกดำน 4.4.3 กำรบรณำกำรแผนเพอจดท ำแผนชมชน/หมบำน ในกำรประชมหมบำนเพอพจำรณำรำงแผนชมชน/หมบำนตำมท กม. จดท ำขนและบรณำกำรแผนกบแผนของสวนรำชกำรหรอแผนอนๆ ทมในหมบำน โดย กม. มบทบำทในกำรด ำเนนกำร ดงน

1. กำรจดเวทประชำคม ด ำเนนกำรแบงออกเปน 3 ระยะ ดงน ระยะท 1 กอนกำรประชำคม กม. ควรแสดงบทบำทดงน 1) กระตนใหมผเขำรวมในเวทประชำคม ก ำหนดกลมเปำหมำยประชำชน ซงเปนตวแทนครวเรอนในหมบำน จ ำนวนไมนอยกวำกงหนง 2) กำรก ำหนดประเดนในกำรท ำประชำคม โดยมประเดนหลก ๆ ดงน • กำรวเครำะหขอมล จปฐ. / กชช. 2 ค • กำรวเครำะหบญชครวเรอน/ขอมลหมบำน • ผลกำรวเครำะหขอมล ประกอบดวย - ปญหำ/อปสรรค (จดออนของหมบำน/ชมชน) และแนวทำงแกไข - ศกยภำพของหมบำน (จดแขงของหมบำน) - ทศทำงกำรพฒนำของหมบำนในอนำคต โดยวเครำะหสงทหมบำนท ำอย ประกอบกบทรพยำกร ฝมอ ทกษะ ควำมถนดและควำมรควำมสำมำรถของประชำชนในหมบำนและบรบทของกำรเปลยนแปลงทกระทบ เชน เศรษฐกจ กำรแขงขนทำงกำรตลำด ผลกระทบทำงสงคม ทรพยำกรธรรมชำต และสงแวดลอม พฤตกรรมกำรบรโภค ฯลฯ เพอก ำหนดเสนทำงกำรพฒนำ/กำรสรำงมลคำเพมหรออำชพ เพอใหเกดกำรสรำงรำยไดทยงยน 3) กำรก ำหนดวทยำกรกระบวนกำรควรเปนทมจดประชำคมระดบหมบำน พรอมทงเตรยมเอกสำรประเดนส ำคญทไดสรปรวบรวมไวแผนฉบบรำงและวสดอปกรณเพอกำรเรยนรทจ ำเปน (วทยำกรกระบวนกำรจะตองด ำเนนกำรเปนทม โดยแบงหนำทชดเจน ไดแก ผด ำเนนรำยกำร ผจดประเดน/จดท ำ Mind Map และสรปผลและผสรำงควำมคนเคยระหวำงประชำคม) 4) กำรก ำหนดสถำนท วนเวลำ ทจะจดท ำประชำคม และรปแบบกำรจดเวทประชำคม 5) จดท ำระเบยบวำระ/ล ำดบกำรน ำเสนอ รวมทงออกหนงสอเชญผเขำรวมประชำคม 6) ระยะเวลำในกำรด ำเนนเวทประชำคม 1 – 3 วน

ระยะท 2 ระหวำงกำรด ำเนนกำรประชำคม 1) กำรลงทะเบยนผเขำรวมประชมประชำคม 2) กำรด ำเนนกำรน ำเสนอตำมประเดนทก ำหนดในขนตอนน วทยำกรกระบวนกำร มหนำท - แนะน ำทมวทยำกรใหผเขำรวมกจกรรมกำรเรยนร

๘๙

- ชแจงวตถประสงค เปำหมำย รปแบบกำรประชมประชำคม - กตกำกำรเรยนร - ละลำยพฤตกรรม/เสรมสรำงควำมรกควำมสำมคค - กระตนใหเวทประชำคมระดมควำมคดเกยวกบปญหำ/ควำมตองกำร/ศกยภำพ (จดแขง จดออน) เพอใหไดขอมลหลกของหมบำนทแทจรง - จดหมวดหมขอมล - วเครำะหปญหำเพอใหขอมลตกผลก - จดล ำดบควำมส ำคญของปญหำ - เสนอแนะแนวทำงแกไข ทศทำงกำรพฒนำของหมบำน/ชมชนในอนำคต 3) ตดตำมและตรวจสอบผลงำนโดยน ำเอกสำรสรปผลกำรประชำคมในเบองตน มำน ำเสนอ และด ำเนนกำรลงมตประชำคม 4) บนทกผลกำรประชมประชำคม

ระยะท 3 หลงกำรประชำคม 1) กำรรวบรวมหลกฐำน (เอกสำรรำยงำนกำรประชม ใบเซนชอเขำรวมประชม ภำพถำย) 2) ปดประกำศผลกำรประชำคม อำท ศนยกลำงต ำบล หมบำน 3) นดหมำยวนเวลำ ทจะมำเสวนำเพอกำรบรรลเปำหมำยครงตอไป 4) ประเมนผลกำรด ำเนนกำร รวมทงสรปรวบรวมผลกำรจดกระบวนกำรเรยนร จดท ำเอกสำร

2. ด ำเนนกำรประชมทบทวนปรบปรง “แผนชมชน/หมบำน” โดย กม. น ำเสนอรำง “แผนชมชน/หมบำน” ทไดจดท ำขนเพอใหทประชมพจำรณำ โดยทประชมฯ อำจมมตเหนชอบหรอมกำรเพมเตมขอมลทส ำคญและจ ำเปน หรอตดทอนสวนทไมจ ำเปนออกตำมมตทประชม

3. จดหมวดหมขอมล แผนงำน/โครงกำร/กจกรรม ทงน ทกโครงกำร กจกรรมทระบตำมแผนฯ จะตองสอดคลองกบขอมลทแทจรงทไดจำกกำรจดเกบในขนตอนท 1 เพอน ำไปสกำรแกไขปญหำทมประสทธภำพและประสทธผลโดยแบงออกเปน 5 ดำน คอ 3.1 ดำนเศรษฐกจ เชน โครงกำร/กจกรรมทสำมำรถเพมรำยได ลดรำยจำย กำรใชปรชญำเศรษฐกจพอเพยงในกำรด ำเนนชวต กำรประกอบอำชพเสรมหลงฤดเกบเกยว กำรสงเสรมและพฒนำกำรประกอบอำชพหลก ไมวำจะเปนทำงดำนฝมอ แรงงำน กำรเกษตร คำขำย เปนตน 3.2 ดำนสงคมและคณภำพชวต เชน โครงกำร/กจกรรมทเกยวกบกำรเปลยนคำนยมทไมถกตอง เชน กำรใชจำยฟมเฟอย พงพำคนอนมำกกวำตนเอง กำรจดสวสดกำรของหมบำน กำรกอสรำงหรอซอมแซมโครงสรำงพนฐำนตำง ๆ ของหมบำน เปนตน 3.3 ดำนทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม เชน โครงกำร/กจกรรมเกยวกบกำรเตรยมกำรปองกนและบรรเทำสำธำรณภย กำรปลกปำทดแทน กำรคดแยกและจดกำรขยะ เปนตน 3.4 ดำนควำมมนคงและควำมสงบเรยบรอย เชน โครงกำร/กจกรรมเกยวกบกำรปองกนและแกไขปญหำยำเสพตด กำรตงเวรยำมรกษำควำมปลอดภยหมบำน กำรเฝำระวงกลมเสยงตำง ๆ กำรหำขำว กำรสรำงเครอขำยแลกเปลยนขอมลกบหมบำนขำงเคยง เปนตน 3.5 ดำนกำรบรหำรจดกำร เชน โครงกำร/กจกรรมเกยวกบกำรสรำงกฎกตกำของหมบำน กำรประชำสมพนธขอมล ขำวสำร กำรตรวจสอบและตดตำมผลกำรด ำเนนงำนตำง ๆ ของหมบำน เปนตน 3.6 ดำนอน ๆ

๙๐

4. หลงจำกทประชมหมบำนไดเสนอโครงกำร/กจกรรมและมกำรจดหมวดหมของโครงกำร/กจกรรมแลว ให กม. เสนอใหทประชมหมบำนจดล ำดบควำมส ำคญของโครงกำร/กจกรรมในแตละดำนทกโครงกำร/กจกรรมวำแตละโครงกำร/กจกรรมมควำมส ำคญมำกนอยอยำงไร โดยอำจมกำรใหคะแนนแล วเรยงล ำดบจำกโครงกำร/กจกรรมทมควำมส ำคญมำกทสด ไปหำโครงกำร/กจกรรมทมควำมส ำคญนอยทสดใหครบทกดำน

5. เมอจดเรยงล ำดบควำมส ำคญของโครงกำร/กจกรรมในทก ๆ ดำนเสรจเรยบรอยแลว ใหทประชมฯ รวมกนพจำรณำวำ 1) โครงกำร/กจกรรมใด ทหมบำนสำมำรถด ำเนนกำรไดเอง 2) โครงกำร/กจกรรมใด ทหมบำนตองรวมมอกบหนวยงำนภำยนอก 3) โครงกำร/กจกรรมใด ทหมบำนมอบหมำยใหหนวยงำนภำยนอกด ำเนนกำร เพรำะเกนขดควำมสำมำรถของหมบำน

6. เมอไดมกำรจดเรยงล ำดบควำมส ำคญและพจำรณำแนวทำงกำรด ำเนนกำรของแตละโครงกำร/กจกรรมแลว ให กม. ขอใหทประชมฯ ลงมตวำจะเหนชอบตำมทไดมกำรเรยงล ำดบควำมส ำคญและแนวทำงกำรด ำเนนกำรทก ำหนดหรอไม ทงน หำกทประชมฯ ยงไมสำมำรถลงมตได เนองจำกยงไมไดขอสรปในเรองใด กม. ตองจดใหกำรประชมฯ ใหม เพอรวมกนพจำรณำจนไดขอยต

7. เมอพจำรณำจนไดขอยตแลว กม. ตองจดท ำบนทกผลกำรประชมฯ ไวเปนหลกฐำน หมบำนเสรจเรยบรอยแลว ใหเรยกประชมหมบำนเพอรวมพจำรณำรำงแผนฯ อกครง เพอใหควำมเหนชอบแผนฯ ทงนกำรประชมฯ ตองมตวแทนครวเรอน ๆ ละ 1 คน เขำรวมประชมฯ ไมนอยกวำกงหนงของครวเรอนทงหมดทอำศยอยจรงภำยในหมบำน ทประชมฯ เหนชอบ ใหผใหญบำนในฐำนะประธำน กม. ลงนำมรบรองและประกำศใชเปน “แผนชมชน/หมบำน” ถำทประชมฯ มมตใหแกไขเพมเตมใหคณะท ำงำนฯ แกไขเพมเตมตำมมตทประชมฯ แลวใหผใหญบำนในฐำนะประธำน กม. ลงนำมรบรองและประกำศใชเปน “แผนชมชน/หมบำน” 4.4.4 กำรตดตำมกำรด ำเนนกำรตำมแผนชมชน/หมบำน คณะกรรมกำรหมบำนและประชำชนในหมบำน มหนำทตรวจสอบและตดตำมกำรด ำเนนกำรตำม “แผนชมชน/หมบำน” ดงน 1. ตรวจสอบกำรด ำเนนกำรตำมแผนงำน/โครงกำรในเขตหมบำนใหมควำมโปรงใส มประสทธ ภำพและกอใหเกดประโยชนตอสวนรวมหรอไมอยำงไร 2. ตรวจสอบผลกระทบทเกดจำกกำรด ำเนนกำรตำมแผนงำน/โครงกำร ภำยในหมบำนและรวมกนหำแนวทำงแกไข หรอแจงหนวยงำนทเกยวของชวยแกไขปญหำ

3. ตดตำมเรงรดกำรด ำเนนกำรตำมแผนงำน/โครงกำร ของหนวยงำนท เกยวของหรอผรบผดชอบโครงกำร

4. ตรวจสอบแผนงำน/โครงกำร และระดมสรรพก ำลงภำยในหมบำนเพอด ำเนนกำรตำมแผนงำน/โครงกำรทหมบำนมศกยภำพสำมำรถด ำเนนกำรได

5. รำยงำนผลกำรด ำเนนกำรตำมแผนงำน/โครงกำรทด ำเนนกำรแลวเสรจตอทประชมหมบำน องคกรปกครองสวนทองถน อ ำเภอ และหนวยงำนท เกยวของ เพอประชำสมพนธกำรด ำเนนงำนของหมบำนใหรบทรำบอยำงแพรหลำย

๙๑

เปำหมำยในกำรด ำเนนกำร 1. สรำงกระบวนกำรเรยนรเพอใหคนในหมบำน/ชมชนมสวนรวมอยำงแทจรง 2. ไดแผนชมชน/หมบำนทมคณภำพ ตอบสนองควำมตองกำรชมชนอยำงแทจรง 3. แผนชมชน/หมบำนสำมำรถสะทอนใหคนในหมบำน/ชมชน ทรำบถงทศทำงกำรพฒนำใน

พนท 4. แผนชมชน/หมบำนเปนเครองมอบรณำกำรกำรด ำเนนกำรของทกหนวยงำน (รวมทงองคกร

ปกครองสวนทองถน) ในกำรวำงแผนและผลกดนโครงกำร/กจกรรมทสำมำรถแกไขปญหำ ตอบสนองตำมควำมจ ำเปนและควำมตองกำรทสมเหตสมผลของหมบำน/ชมชน ก ำหนดแนวทำงกำรพฒนำหมบำน/ชมชน และแผนชมชน/หมบำนทไดจะน ำไปพฒนำสแผนชมชน/หมบำนทมคณภำพยงขน และมกำรบรณำกำรโครงกำร/กจกรรม โดยสรำงควำมเชอมโยงและประสำนกำรแกไขปญหำกบแผนขององคกรปกครองสวนทองถนและอ ำเภอในอนำคต 5. แผนชมชน/หมบำนใชเปนขอมลส ำคญในกำรวำงแผนพฒนำจงหวด และกำรวำงแผนงำนงบประมำณของจงหวด เพอใหเกดกำรพฒนำตำมศกยภำพของพนท และกอใหเกดรำยได เพอเสรมสรำงควำมเขมแขงของหมบำน/ชมชนทยงยน 4.4.5 กำรปรบปรงและทบทวนแผนชมชน/หมบำน หมบำนตองทบทวนหรอปรบปรง “แผนชมชน/หมบำน” อยำงนอยปละ 1 ครง เพอให“แผนชมชน/หมบำน” เปนปจจบน สำมำรถใชเปนแนวทำงกำรปองกน แกไขปญหำ และพฒนำหมบำนภำยใตสถำนกำรณทมกำรเปลยนแปลงไดอยำงมประสทธภำพ ทส ำคญหมบำนโดยคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) จะตองปรบปรงและทบทวนแผนใหแลวเสรจทนตำมปฏทนกำรจดท ำแผนขององคกรปกครองสวนทองถน อ ำเภอ จงหวด รวมทงหนวยงำนอนๆ ทเกยวของเพอใหกำรประสำนและเชอมโยงแผนเปนไปอยำงมปะสทธภำพ 1. ระหวำงเดอนตลำคม - มกรำคม

1.1 คณะกรรมกำรหมบำน จะตองวำงแผนกำรในกำรเตรยมหมบำนเพอจดท ำแผนชมชน/หมบำน โดยประชำสมพนธใหประชำชนรบทรำบขอมลขำวสำร ตลอดจนประสำนงำนหนวยงำนตำงๆ เชน ผแทนองคกรปกครองสวนทองถน (อบต./เทศบำลต ำบล) ชดปฏบตกำรประจ ำต ำบลพฒนำกร ภำคประชำชนในพนทใหเขำมำมสวนรวมในกำรประชมหมบำนเพอรวมกนก ำหนดรปแบบ แนวทำงและชวงเวลำในกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน ทงในเรองของกำรจดเกบขอมล วเครำะห ประมวลสรปผลขอมล และกำรจดกำรประชมหมบำนเพอลดควำมซ ำซอน เพมประสทธภำพและลดภำระของประชำชน

1.2 องคกรปกครองสวนทองถนเขำมำมสวนรวมในกำรสงเสรมสนบสนนกระบวนกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน รวมถงกำรจดสรรงบประมำณสนบสนนในกำรจดท ำกำรประชม พรอมท งเขำรวมรบฟงปญหำและควำมตองกำรของหมบำน 1.3 ชดปฏบตกำรประจ ำต ำบลสนบสนนองคควำมรในกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน โดยเฉพำะอยำงยงพฒนำกรจะตองเขำมำสนบสนนกำรเปนวทยำกรกระบวนกำรและกำรใหควำมรในกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำนแก กม. ดวย 1.4 ประชำชนในหมบำน ตองใหควำมรวมมอและเขำมำมสวนรวมในกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน ตงแตกำรจดเกบขอมล รวมกนคด วเครำะหปญหำและแนวทำงแกไข 1.5 กำรประเมนศกยภำพของหมบำน โดยกำรวเครำะหขอมลพนฐำนของหมบำน เชน ขอมล กชช.2 ค. ขอมล จปฐ. กำรระบปญหำ ควำมตองกำรของหมบำน กำรก ำหนดทศทำงกำรพฒนำของหมบำน กำรก ำหนดแผนงำนหรอโครงกำร กจกรรมพฒนำ

๙๒

2. ระหวำงเดอนมกรำคม - กมภำพนธ 2.1 คณะกรรมกำรหมบำน จดกำรประชมเพอน ำผลจำกกระบวนกำรมสวนรวมของหมบำน หรอจำกกำรประชมฯ ของหมบำนทไดจำกขนตอนท 2 (กำรประชมหมบำน) มำพจำรณำกลนกรอง และปรบหรอจดท ำแผนชมชน/หมบำน ใหมควำมเหมำะสมยงขน แลวจดแยกประเภทปญหำทตองกำรแกไข ดงน - โครงกำรทหมบำนด ำเนนกำรเอง - โครงกำรทหมบำนรวมกบหนวยงำนอนด ำเนนกำร - โครงกำรทเกนศกยภำพของหมบำนและมอบหมำยใหหนวยงำนอนด ำเนนกำร 2.2 คณะท ำงำนดำนแผนพฒนำหมบำนจดท ำรปเลมแผนชมชน/หมบำนฉบบสมบรณเสนอประธำน กม. รบรอง พรอมทงประกำศใชแผนฯ ใหประชำชนใชเปนแนวทำงในกำรปองกน แกไขปญหำและพฒนำหมบำนตอไป 3. เดอนกมภำพนธ คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) จดสงแผนชมชน/หมบำนใหหนวยงำนทเกยวของเพอประสำนและเชอมโยงแผนฯ ดงน 3.1 จดสงใหองคกำรบรหำรสวนต ำบล หรอเทศบำลต ำบลเพอเปนขอมลจดท ำแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน 3.2 จดสงใหองคกรประสำนงำนชมชนระดบต ำบล (ศอช.ต.) เพอน ำไปจดท ำแผนชมชนระดบต ำบล และ ศอช.ต. เสนอแผนชมชนระดบต ำบลใหอ ำเภอน ำไปเปนขอมลในกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ 3.3 จดสงใหหนวยงำนหรอองคกรตำง ๆ ตำมทเหนสมควร เพอเปนขอมลในกำรจดท ำแผนของหนวยงำนนน ๆ ตอไป 4. เดอนมนำคม – กนยำยน คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) รวมกบประชำชนในหมบำนด ำเนนกำรตำมโครงกำร/กจกรรมทสำมำรถด ำเนนกำรไดเอง และหรอโครงกำร/กจกรรมทรวมกบหนวยงำนภำยนอกรวมด ำเนนกำร แลวเกบรวบรวมผลกำรด ำเนนกำรไวเปนขอมลผลงำนของ กม. และผลงำนของหมบำน 5. เดอนพฤษภำคม – กนยำยน คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ตดตำมผลกำรประสำนเชอมโยงแผนฯ กบหนวยงำน/องคกร ทไดจดสงแผนฯ ใหวำ ไดรบกำรตอบสนองหรอไมอยำงไรรวมทงตดตำมผลกำรด ำเนนงำนตำมโครงกำร/กจกรรมทหนวยงำนภำยนอกเขำมำด ำเนนกำรในหมบำนวำเปนอยำงไร สำมำรถตอบสนองปญหำของหมบำนไดหรอไม หรอสมควรแกไข เพมเตม หรอปรบปรงอยำงไร

๙๓

ตอนท 4.5 ควำมเชอมโยงของแผนชมชน/หมบำนกบแผนพฒนำอ ำเภอและแผนพฒนำทองถน

4.5.1 กรอบระยะเวลำในกำรจดท ำแผนทเกยวของ 1) กำรจดท ำแผนขององคกรปกครองสวนทองถน ประเภทของแผนพฒนำทองถนตำมระเบยบกระทรวงมหำดไทย วำดวยกำรจดท ำและประสำนแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2548 ก ำหนดประเภทของแผนพฒนำทองถนไว 2 ประเภท ซงม รำยละเอยด ดงน “แผนยทธศำสตรกำรพฒนำ” หมำยควำมถง ยทธศำตรกำรพฒนำเศรษฐกจและสงคมของ องคกรปกครองสวนทองถนทก ำหนดยทธศำสตรและแนวทำงกำรพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน ซงแสดงถงวสยทศน พนธกจและจดมงหมำยเพอกำรพฒนำในอนำคตโดยสอดคลองกบแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต แผนพฒนำจงหวด และแผนพฒนำอ ำเภอ ทงน ส ำหรบองคกำรบรหำรสวนต ำบล ใหผบรหำรทองถนเสนอรำงแผนยทธศำสตรกำรพฒนำตอสภำองคกำรบรหำรสวนต ำบล เพอใหควำมเหนชอบกอนแลวผบรหำรทองถนจงพจำรณำอนมตและประกำศใชแผนยทธศำสตรกำรพฒนำตอไป “แผนพฒนำสำมป” หมำยถง แผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมขององคกรปกครองสวนทองถนทสอดคลองกบแผนยทธศำสตรกำรพฒนำกำร อนมลกษณะเปนกำรก ำหนดรำยละเอยด แผนงำน โครงกำรพฒนำทจดท ำขนส ำหรบปงบประมำณแตละปซงมควำมตอเนองและเปลยนแผนกำวหนำครอบคลมระยะเวลำสำมป โดยมกำรทบทวนเพอปรบปรงเปนประจ ำทกป ซงกำรจดท ำแผนพฒนำสำมปจะมควำมเชอมโยงกบกำรจดท ำงบประมำณประจ ำปอยำงใกลชด โดยเฉพำะอยำงยงหำกกำรจดท ำงบประมำณในระบบมงเนนผลงำน ทงนแผนพฒนำสำมปองคกรปกครองสวนทองถนจะตองจดท ำและทบทวนให แลวเสรจภำยในเดอนมถนำยน กอนงบประมำณประจ ำป ส ำหรบ “แผนปฏบตกำร” ทก ำหนดไวในระเบยบกระทรวงมหำดไทย วำดวยกำรจดท ำและ ประสำนแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.2546 นน มใชกำรจดท ำแผนพฒนำ แตเปนเอกสำรทรวบรวมแผนงำน โครงกำรกจกรรมทด ำเนนกำรจรงทงหมดในพนทขององคกรปกครองสวนทองถนในแตละปงบประมำณเพอใหทรำบกจกรรมกำรพฒนำในพนททด ำเนนกำร

2) กำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ในระดบพนทอ ำเภอ ก ำหนดใหมแผนทงหมด ๓ ประเภทดงน - แผนพฒนำอ ำเภอ เปนแผนยทธศำสตรทก ำหนดทศทำงกำรพฒนำของอ ำเภอ ก ำหนดใหทท ำกำรปกครองอ ำเภอเปนผรบผดชอบในกำรด ำเนนงำน โดยใชชอเรยกวำ “แผนพฒนำอ ำเภอ” และใชกลไกของคณะอนกรรมกำรระดบอ ำเภอ (อ.ก.อ.) ตำมมำตรำ ๑๘ แหงพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ.๒๕๕๑ หรอคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) ทมอยน ำกรอบยทธศำสตรกำรพฒนำของจงหวด (Top - down) มำประมวลกบควำมตองกำรของประชำชนในพนท (Bottom - up) และจดท ำเปนแผนพฒนำอ ำเภอ - แผนควำมตองกำรของอ ำเภอ เปนแผนงำน/โครงกำรทเกดจำกกำรบรณำกำรปญหำและควำมตองกำรจำกชมชน/หมบำน รวมทงหนวยงำนตำงๆ ในพนท โดยก ำหนดใหทท ำกำรปกครองอ ำเภอเปนผรบผดชอบด ำเนนกำรจดท ำแผนควำมตองกำรระดบอ ำเภอ ทงนใหจดสงแผนดงกลำวไปยงจงหวด เพอใหจงหวดไดน ำไปเปนขอมลประกอบกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวดตอไป - แผนปฏบตกำรประจ ำป เปนแผนทรวบรวมเอำแผนปฏบตกำรของทกสวนรำชกำรซ งจดท ำขนในแตละปงบประมำณในพนทอ ำเภอนน โดยก ำหนดใหทท ำกำรปกครองจงหวดเปนผรบผดชอบด ำเนนกำร

๙๔

ทงนตงแตปงบประมำณ พ.ศ.๒๕๕๙ เปนตนไป ใหทท ำกำรปกครองจงหวดรวบรวมแผนงำน/โครงกำรของทกสวนรำชกำรทไดรบกำรจดสรรงบประมำณใหด ำเนนกำรในพนทอ ำเภอ โดยจดท ำเปนแผนปฏบตกำรประจ ำปของอ ำเภอและแจงใหอ ำเภอทรำบภำยใน ๔๕ วน นบแตวนทพระรำชบญญตงบประมำณรำยจำยประจ ำปมผลบงคบใช ส ำหรบกำรประสำนระดบอ ำเภอกบหนวยงำนตำงๆ ก ำหนดใหคณะกรรมกำรประสำนแผนทองถนระดบอ ำเภอสงแผนควำมตองกำรทเกนขดควำมสำมำรถขององคกรปกครองสวนทองถนในภำพรวมของอ ำเภอ ไปยงคณะกรรมกำรประสำนแผนทองถนระดบจงหวดภำยในเดอนกรกฎำคมของปปฏทนนน เพอพจำรณำบรณำกำรแผนงำน/โครงกำรทเกนขดควำมสำมำรถขององคกรปกครองสวนทองถนในภำพรวมของจงหวด และเสนอไปยงองคกำรบรหำรสวนจงหวดเพอพจำรณำบรรจไวในแผนพฒนำขององคกำรบรหำรสวนจงหวดตอไป

4.5.2 แนวทำงกำรประสำนเชอมโยงแผนชมชน/หมบำนกบแผนอน ๆ คณะท ำงำนดำนแผนพฒนำหมบำนส ำเนำเอกสำรแผนชมชน/หมบำนฉบบสมบรณทผใหญบำนในฐำนะประธำน กม. ลงนำมรบรองแลว เพอ 1) จดเกบ “แผนชมชน/หมบำน” ไวใชประโยชนในกำรปองกน แกไขปญหำและพฒนำหมบำน (โครงกำร/กจกรรมทท ำเองไดให กม. และประชำชนรวมกนท ำ) 2) จดสง “แผนชมชน/หมบำน” ใหองคกรปกครองสวนทองถน (องคกำรบรหำรสวนจงหวด/เทศบำลต ำบล/องคกำรบรหำรสวนต ำบล) เพอเปนขอมลในกำรจดท ำแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถนดงกลำว (โครงกำร/กจกรรมทเกนขดควำมสำมำรถของหมบำน หรอตองรวมกบหมบำนด ำเนนกำร 3) จดสง “แผนชมชน/หมบำน” ใหองคกรประสำนงำนชมชนระดบต ำบล (ศอช.ต.) พจำรณำกลนกรองแผนงำน/โครงกำรในระดบต ำบล เพอสงใหคณะอนกรรมกำรระดบอ ำเภอ (อ.ก.อ.) หรอคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) น ำไปใชเปนขอมลในกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ และแผนพฒนำจงหวด (โครงกำร/กจกรรมทเกนขดควำมสำมำรถของหมบำน หรอตองรวมกบหมบำนด ำเนนกำร) 4) จดสง “แผนชมชน/หมบำน” ใหสวนรำชกำรหรอหนวยงำนทเกยวของเพอเปนขอมลในกำรจดท ำแผนพฒนำของสวนรำชกำร หรอหนวยงำนดงกลำว เชน เกษตร สำธำรณสข ต ำรวจ ทหำร เปนตน (โครงกำร/กจกรรมทเกนขดควำมสำมำรถของหมบำน หรอตองรวมกบหมบำนด ำเนนกำร) 5) จดสงใหองคกรเอกชน หรอหนวยงำนทเกยวของ (ถำม) เพอประสำนและบรณำกำร (โครงกำร/กจกรรมทเกนขดควำมสำมำรถของหมบำน หรอตองรวมกบหมบำนด ำเนนกำร)

๙๕

แผนพฒนาจงหวด/กลมจงหวด

แผนปฏบตราชการประจ าปของจงหวด/กลมจงหวด

ทบทวนกรอบยทธศาสตรพฒนาอ าเภอ

แผนพฒนาอ าเภอ

แผนพฒนา(เทศบาล/อบต.)

บรณาการโครงการอปท. ในระดบอ าเภอ

3

4

กลไกระดบชมชน

แผนพฒนาหมบาน /ชมชน

จดประชมหารอ (ม.19)

กระบวนการชมชน

5

ทบทวนแผนชมชน

อ.ก.น.จ./ก.น.จ. ค.ร.ม.

นโยบาย/ทศทางการพฒนาระดบชาต/แผนพฒนาภาค

กลไกระดบอ าเภอ

(ก.บ.อ./อ.ก.อ.)

กลไกระดบชาต(ก.น.จ.)

โครงการท อปท.ใหการสนบสนน

2

กลไกระดบ

กลมจงหวด/จงหวด(ก.บ.ก/ก.บ.จ)

กม.

แนวทางการบรณาการและการเชอมโยงแผนในระดบพนท

แผนพฒนา (อบจ.)

คกก.ประสานแผน อปท.ระดบจงหวด

คกก.ประสานแผน อปท.ระดบอ าเภอ

บรณาการโครงการอปท. ในระดบจงหวด

ทบทวนกรอบยทธศาสตรการพฒนากลมจงหวด/จงหวด

1

๙๖

ตอนท 4.6 ปจจยควำมส ำเรจและอปสรรคในกำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน

4.6.1 ปจจยแหงควำมส ำเรจ จำกกำรถอดบทเรยนหมบำนทประสบควำมส ำเรจในกำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำนและใชแผนเปนเครองมอในกำรปองกน แกไขปญหำ และพฒนำหมบำน พบวำปจจยแหงควำมส ำเรจมองคประกอบหลำยดำน ดงน

ภำยในหมบำน ๑) ผใหญบำน ในฐำนะประธำนกรรมกำรหมบำน ตองเปนผน ำกำรเปลยนแปลงทแทจรง

ตองแสวงหำควำมร หมนแลกเปลยนประสบกำรณและเรยนรจำกแหลงเรยนรตำงๆ และน ำมำปรบใชในหมบำนของตน กระจำยควำมรบผดชอบ แสวงหำควำมรวมมอจำกทงในหมบำนของตนเองและภำยนอกหมบำน เปนผประสำนสบทศ ตองมงมนตงใจอยำงแนวแนทจะแกไขปญหำใหแกหมบำนโดยไมมวำระซอนเรนแอบแฝง ไมยอทอตอปญหำอปสรรค และตองท ำตนเปนแบบอยำงในทกขนตอนของกำรจดท ำแผน สงส ำคญตองเขำใจและสรำงควำมเขำใจใหทกคนในหมบำนใหเหนตรงกนวำ “เงน” ไมใชปจจยทส ำคญทสดในกระบวนกำร จดท ำแผน (ถำเรำไมท ำแลวจะใหใครท ำ) ๒) ผปกครองทองทและสมำชกสภำองคกรปกครองสวนทองถนจะตองรวมแรงรวมใจกนท ำงำนเพอหมบำนของตนเอง ๓) คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ตองเปนบคคลทมศกยภำพและมควำมเขมแขง มจตอำสำ มภำวะควำมเปนผน ำ มควำมรควำมสำมำรถ รรกสำมคค มควำมซอสตยสจรต และรกถนฐำนบำนเกดของตนเองพรอมเสยสละท ำงำนเพอหมบำน (ถำเรำไมรวมกนท ำแลวจะใหใครท ำ) ๔) มกำรกระจำยอ ำนำจกำรตดสนใจ แบงงำนกนท ำดวยกำรแบงกลมยอย เชน กำรจดระบบคมบำน กลมบำน เขตบำน และแตละคมบำน กลมบำนเขตบำน ใหประชำชนภำยในกลมยอยดงกลำวเลอกหวหนำคมบำนและคณะกรรมกำรคม เพอมอบหมำยใหรบผดชอบสรำงควำมเขำใจใหแกประชำชนภำยในคมและกำรจดเกบขอมลของแตละครวเรอนมำเปนขอมลส ำคญในกำรวำงแผนของหมบำน ๕) ประชำชนในหมบำนตองมส ำนกควำมเปนเจำของหมบำน และเขำมำมสวนรวมในกระบวนกำรจดท ำแผนของหมบำนรวมกบคณะกรรมกำรหมบำนในทกขนตอน โดยเฉพำะอยำงยงขนตอนกำรจดเกบขอมล เพอใหกำรจดท ำแผนของหมบำนสะทอนปญหำและควำมตองกำรทแทจรงของประชำชนทกคนในหมบำนและเปนประโยชนตอประชำชนในหมบำนทงในปจจบนและอนำคต (ถำเรำไมชวยกนท ำแลวจะใหใครท ำเพรำะนคอหมบำนของเรำ)

ภำยนอกหมบำน ๑) นำยอ ำเภอ

๑.๑) ตองเอำใจใส บรณำกำรทกภำคสวนในระดบอ ำเภอในกำรขบเคลอนแผนตงแตระดบหมบำนสแผนพฒนำอ ำเภอ (Area Function Agenda) ๑.๒) ตองสรำงควำมเขำใจและสรำงควำมเชอมน ใหคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) มขวญและก ำลงใจในกำรท ำงำน สรำงเวทแลกเปลยนเรยนรทงในพนทและนอกพนท สรำงควำมตระหนก กระตนเตอน สงเสรม สนบสนนใหหมบำนคนหำศกยภำพและใชทนของหมบำนมำใชในกำรวำงแผนกำรแกไขปญหำและพฒนำหมบำนของตนเอง

๙๗

๒) ปลดอ ำเภอผประสำนงำนประจ ำต ำบล และทมพเลยง โดยเฉพำะอยำงยงชดปฏบตกำรประจ ำต ำบลตองเขำใจกระบวนกำรกำรจดท ำแผน สำมำรถใหค ำแนะน ำแกคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ไดและตองหมนลงพนททงท เปนทำงและทไมเปนทำงกำรใหค ำแนะน ำ สงเสรม สนบสนนกำรจดท ำแผนของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ๓) สวนรำชกำรในระดบอ ำเภอตองหมนพฒนำศกยภำพและสงเสรม สนบสนน ใหควำมรทำงวชำกำร เทคนควธกำรทจ ำเปนและเหมำะสมแกหมบำนอยำงสม ำเสมอและตอเนอง

4.6.2 อปสรรค ภำยในหมบำน

๑) ควำมเหนทไมตรงกนของผปกครองทองทและสมำชกสภำองคกรปกครองสวนทองถนในบำงพนท ๒) ปจจบนคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) สวนใหญยงไมคอยเขำใจกระบวนกำรจดท ำแผนทสะทอนปญหำและควำมตองกำรทแทจรงของประชำชนในหมบำน และยงไม สำมำรถบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำนทครอบคลมทกดำนไดดวยตนเอง ยงคงตองอำศยกลไกอนๆ ทงภำครฐและภำคประชำสงคมใหควำมชวยเหลอสนบสนนในกำรจดท ำแผนฯ โครงกำร/กจกรรม ทใชศกยภำพของหมบำนจะเขำใจวำ ไมจ ำเปนตองบรรจไวในแผนของหมบำน และโครงกำรทบรรจไวในแผนของหมบำนสวนใหญจะเปนโครงกำร/กจกรรมทมอบใหหนวยงำนภำยนอกด ำเนนกำรและใชงบประมำณด ำเนนกำร ๓) ประชำชนในหมบำนยงไมเหนประโยชนและควำมส ำคญของกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำนและไมรแนวทำงหรอวธกำรคนหำศกยภำพและปญหำของตนเอง ๔) กำรบรณำกำรแผนในระดบพนทเปนไปไดยำกโดยเฉพำะอยำงยงกำรบรณำกำรแผนในระดบหมบำน เนองจำกปจจบนยงคงมสวนรำชกำรและองคกรปกครองสวนทองถนลงไปจดท ำแผนในหมบำนโดยไมใหควำมส ำคญกบแผนชมชน/หมบำนท กม. จดท ำไวแลว

ภำยนอกหมบำน ๑) พเลยงบำงสวนไมมควำมร ควำมเขำใจในกระบวนกำรจดท ำแผน จงไมสำมำรถให

ค ำแนะน ำ สงเสรม สนบสนนกระบวนกำรจดท ำแผนแกคณะกรรมกำรหมบำนได ๒) สวนรำชกำรตำงๆ กยงลงไปท ำแผนฯ ในหมบำน ทงท ำเฉพำะกจของสวนรำชกำรและท ำใหแกหมบำน ท ำใหงบประมำณจำกแหลงตำงๆ ลงสหมบำนในลกษณะบนสลำง (Top - Down) ไมเออตอกระบวนกำรแลกเปลยนเรยนรของประชำชนในหมบำน ๓) กำรสนบสนนงบประมำณขององคกรปกครองสวนทองถนตอภำรกจของสวนรำชกำร และปญหำของหมบำน สวนใหญมกจะพจำรณำใหกำรสนบสนนสวนรำชกำรกอนปญหำของหมบำน ทส ำคญตองอำศยควำมสมพนธสวนตวระหวำงสวนรำชกำรกบองคกรปกครองสวนทองถน ๔) งบบรณำกำรจงหวด ยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวด และยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอ รวมทงระบบกำรบรหำรจดกำรของสวนรำชกำรระดบอ ำเภอภำยใตโครงสรำงของระบบรำชกำรยงมจดออน คอ ๔.๑) ขำดระบบกำรบรหำร ตดตำม ประเมนภำพรวมของแผนชมชน/หมบำนวำ ไดรบกำรสนบสนนขอเสนอตำมแผนฯ มำกนอยเพยงใด ๔.๒) นโยบำยของรฐ จงหวด จะถกจดล ำดบควำมส ำคญไวเปนล ำดบแรกในกำรสนบสนนงบประมำณ ดงนน กำรเสนอแผนงำน โครงกำรของ กม. ในแผนชมชน/หมบำน หำกไมใชหรอไมตรงกบนโยบำยของรฐบำลหรอนโยบำยของจงหวดกจะไมไดรบกำรสนบสนนงบประมำณ

จำกนโยบำย

๙๘

๑) แมคณะรฐมนตรจะมมตเหนชอบในหลกกำรแนวทำงกำรขบเคลอนกำรด ำเนนงำนของคณะกรรมกำรหมบำนใหเปนรปธรรมตำมทกระทรวงมหำดไทยเสนอแลว เมอวนท ๒๑ กรกฎำคม ๒๕๕๒ วำใหสวนรำชกำร หนวยงำนของรฐ และองคกรปกครองสวนทองถนสงเสรม สนบสนนใหคณะกรรมกำรหมบ ำน (กม.) บรณำกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำนและใชแผนพฒนำหมบำนท กม. จดท ำเปนขอมลในกำรจดท ำค ำของบประมำณของสวนรำชกำร หนวยงำนของรฐ และองคกรปกครองสวนทองถน และกรมกำรปกครองในฐำนะฝำยเลขำนกำรจะประชมคณะกรรมกำรขบเคลอนกำรด ำเนนงำนของคณะกรรมกำรหมบำนระดบกระทรวงซงประกอบดวยผแทนจำกทกกระทรวงและสวนรำชกำรทเกยวของเพอขอควำมรวมมอในกำรขบเคลอน กำรด ำเนนงำนของคณะกรรมกำรหมบำน แตจำกกำรตดตำมประเมนผลในชวงทผำนมำพบวำ ยงคงมสวนรำชกำร หนวยงำนของรฐ และองคกรปกครองสวนทองถนลงพนทหมบำนเพอประชมและด ำเนนกำรจดท ำแผนอกโดยไมใชแผนทคณะกรรมกำรหมบำนไดจดท ำไวเปนขอมลในกำรจดท ำค ำของบประมำณแตอยำงใด ๒) นโยบำยของรฐบำลบำงยคบำงสมยไมใหควำมส ำคญกบคณะกรรมกำรหมบำน เชน กำรด ำเนนกำรตำมโครงกำรพฒนำศกยภำพของหมบำนและชมชน (SML) ทก ำหนดใหประธำนกองทนหมบำนจดประชมประชำคมเพอเสนอโครงกำรกจกรรมใชงบประมำณตำมโครงกำร SML เปนตน ๓) นโยบำยของรฐ จงหวด จะถกจดล ำดบควำมส ำคญไวเปนล ำดบแรกในกำรสนบสนนงบประมำณ ดงนน กำรเสนอแผนงำน โครงกำรของ กม. ในแผนชมชน/หมบำน หำกไมใชหรอไมตรงกบนโยบำยของรฐบำลหรอนโยบำยของจงหวดกจะไมไดรบกำรสนบสนนงบประมำณ

4.6.3 ขอเสนอแนะ ๑. นำยอ ำเภอ ปลดอ ำเภอ ชดปฏบตกำรประจ ำต ำบล และสวนรำชกำรตำงๆ ในระดบอ ำเภอตองใหควำมส ำคญกบกำรสรำงและพฒนำศกยภำพ กม. ในกำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำนใหเปนแผน ทมชวต ๒. ควรมกำรปรบแกระบบกำรบรหำรจดกำรระดบจงหวด อ ำเภอ ภำยใต ก.บ.จ. และ กบอ. ทตองตอบสนองตอแผนพฒนำหมบำน ๓. กำรก ำหนดทศทำง เปำหมำยของกำรพฒนำศกยภำพ กม. เพอสรำงควำมเขมแขง/ควำมรของ กม. นนเปนนำมธรรมบนสภำพทอ ำเภอไมมรปธรรมทชดเจนในทำงกำรบรหำร ดงนน กำรวำงทศทำงตองสรำงระบบกำรบรหำรจดกำรของอ ำเภอใหมกำรก ำกบ ตดตำม ประเมนผล กำรด ำเนนงำนของ กม. ผำน “แผนชมชน/หมบำน” โดยนำยอ ำเภอตองสำมำรถก ำกบดแลงำนขององคกรปกครองสวนทองถนในพนทและสวนรำชกำรในระดบอ ำเภอผำน “แผนชมชน/หมบำน” ได

๙๙

แบบประเมนผลตนเองหลงเรยน


1. ใครเปนผลงนำมรบรองและประกำศใชแผนชมชน/หมบำน

ก. ปลดอ ำเภอ ข. นำยอ ำเภอ ค. ประธำนกรรมกำรหมบำน ง. ก ำนน

2. กำรประสำนแผนของหมบำนกบแผนยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดเปนกำรประสำนแผนเพอใชงบประมำณใด ก. งบยทธศำสตร ข. งบ Function ค. งบรำยจำยอน ง. งบรำยจำยประจ ำ

3. ใครเปนผใหควำมเหนชอบระเบยบกองทนกลำงพฒนำหมบำนของแตละหมบำน ก. ผใหญบำน ข. ก ำนน ค. นำยอ ำเภอ ง. ปลดอ ำเภอ

4. ขอใดไมใชแผนขององคกรปกครองสวนทองถนตำมระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรจดท ำแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2548 ก. แผนยทธศำสตรพฒนำทองถน ข. แผนพฒนำสำมป ค. แผนปฏบตกำร ง. ไมมขอใดถก

5. มตคณะรฐมนตรทเหนชอบเกยวกบหลกกำรแนวทำงกำรขบเคลอนกำรด ำเนนงำนของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ใหเปนรปธรรม เมอวนท 21 กรกฎำคม 2552 ก ำหนดใหหนวยงำนใดก ำหนดตวชวดเกยวกบกำรใชและกำรพฒนำศกยภำพคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ก. คณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำร ข. ส ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำร ค. กรมกำรปกครอง ง. กระทรวงมหำดไทย

6. หมบำนไมสำมำรถประสำนและเชอมโยงแผนของหมบำนกบแผนของหนวยงำนใดไดบำง ก. องคกรปกครองสวนทองถน ข. อ ำเภอ ค. ภำคเอกชน ง. ไมมขอใดถก

๑๐๐

7. ขอใดกลำวถงควำมหมำยของแผนชมชน/หมบำนถกตองทสด ก. กระบวนกำรเรยนรเพอจดกำรตนเองทคณะกรรมกำรหมบำน และประชำชนในหมบำนรวมคด วเครำะห

ปญหำ ศกยภำพควำมพรอมของหมบำน ภำยใตขอมลทคนในหมบำนจดเกบ ข. กระบวนกำรเรยนรเพอจดกำรตนเองทคณะกรรมกำรหมบำน และประชำชนในหมบำนรวมคด วเครำะห

ปญหำ ศกยภำพควำมพรอมของหมบำน ภำยใตขอมลทคนในหมบำนจดเกบ รวมถงขอมลจำกแผนชนด ตำง ๆ ทมอยในหมบำน ไมวำจะเปนแผนทสวนรำชกำร หนวยงำน องคกรตำง ๆ ใหกำรสนบสนน หรอจดท ำขน เพอรวบรวมใหเปนกรอบแนวทำงกำรปองกน แกไขปญหำ และพฒนำหมบำนใหสอดคลองกบปญหำและควำมตองกำรทแทจรงของหมบำน

ค. กำรบรณำกำรแผนทกแผนในหมบำนใหเปน “แผนชมชน/หมบำน” ง. กำรจดเกบขอมลครวเรอน ขอมลหมบำนและขอมลทจ ำเปนตอกำรวำงแผนเพอแกไขปญหำและพฒนำ

หมบำนเพอจดท ำ “แผนชมชน/หมบำน” 8. ขอใดไมใชเปำหมำยของกำรสงเสรมสนบสนนใหหมบำนบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำน

ก. เพอคนหำศกยภำพของหมบำน รบทรำบปญหำควำมตองกำร และจดเกบขอมลตำง ๆ ของหมบำน และสำมำรถน ำไปก ำหนดวธกำรในกำรพฒนำและแกไขปญหำของหมบำนไดอยำงถกตอง

ข. เพอจดท ำโครงกำร/กจกรรมในกำรแกไชปญญำหำและพฒนำหมบำนทประกอบดวยหมบำนด ำเนนกำรเอง หมบำนด ำเนนกำรรวมกบหนวยงำนภำยนอกและเสนอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณ และเสนอองคกรปกครองสวนทองถน อ ำเภอ ใชเปนขอมลในกำรจดท ำแผนพฒนำทองถน แผนพฒนำอ ำเภอ และแผนยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดตำมล ำดบ

ค. เพอใหผใหญบำนปรบเปลยนวธคด พฤตกรรมในกำรปองกนและแกไขปญหำตำง ๆ ภำยในหมบำนดวยตนเอง ซงจะน ำไปสกำรพงพำตนเองอยำงยงยน

ง. เพอสรำงกระบวนกำรเรยนร กำรมสวนรวมของคนในหมบำน กอใหเกดควำมรวมมอของคนในหมบำนในกำรรวมกนคด รวมกนท ำ รวมกนรบผดชอบ ในกำรพฒนำและแกไขปญหำของหมบำน

9. ตำมพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดน พ.ศ. 2550 และทแกไขเพมเตม มำตรำใดทเกยวของกบกำรจดท ำแผนของหมบำน/ชมชน ก. มำตรำ 51/1 ข. มำตรำ 52/1

ค. มำตรำ 53/1 ง. มำตรำ 54/1

10. หำกหมบำนประสำนโครงกำรกจกรรมทเกนขดควำมสำมำรถของหมบำนจะด ำเนนกำรไดกบกระทรวงเกษตรและสหกรณ จดเปนกำรประสำนแผนเพอใชงบประมำณในชองใด ก. งบยทธศำสตร ข. งบ Function ค. งบรำยจำยอน ง. งบรำยจำยประจ ำ

11. หลกกำรท ำงำนของคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ตรงกบขอใดมำกทสด ก. รวมกนคด แยกกนท ำ ข. รวมกนท ำ แยกกนคด ค. แบงงำนกนท ำ ง. แบงควำมรบผดชอบ

๑๐๑

12. แผนชมชน/หมบำนจดเปนแผนประเภทใด ก. แผนยทธศำสตร ข. แผนปฏบตกำร ค. แผนบรณำกำร ง. ไมมขอใดถก

13. คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) เกดขนครงแรกเมอป พ.ศ. ใด ก. 2486 ข. 2487 ค. 2488 ง. 2551

14. แผนชมชน/หมบำนเปนแผนระยะใด ก. แผนระยะสน ข. แผนระยะกลำง ค. แผนระยะยำว ง. ไมมขอใดถก

15. หมบำนจะตองเปดบญชกองทนกลำงพฒนำหมบำนไวกบสถำบนกำรเงนใด ก. สถำบนกำรเงนใดกไดทหมบำนเหนสมควร ข. ธนำคำรของรฐในพนท ค. ธนำคำรพำณชยหรอธนำคำรของรฐในพนท ง. ธนำคำรพำณชยในพนท

16. ขอมลใดส ำคญทสดในกำรวำงแผนชมชน/หมบำน ก. ขอมลครวเรอน ข. ขอมลหมบำน ค. ขอมลแหลงน ำ ง. ขอมลหนสน

17. กองทนกลำงพฒนำหมบำนมแหลงทมำของกองทนอยำงไร ก. งบประมำณทองคกำรบรหำรสวนต ำบลอดหนน ข. เงนทมผบรจำคให ค. เงนจำกกำรจดกจกรรมของหมบำน ง. ถกทกขอ

18. หมบำนตองปรบปรงและทบทวนแผนชมชน/หมบำนใหแลวเสรจภำยในเดอนใด ก. มกรำคม ข. กมภำพนธ ค. มนำคม ง. เมษำยน

19. ใครเปนผทมบทบำทส ำคญทสดในกระบวนกำรจดท ำและประสำนเชอมโยงแผนของหมบำน ก. ผใหญบำนในฐำนะประธำนกรรมกำรหมบำน ข. ประชำชน

๑๐๒

ค. คณะกรรมกำรหมบำน ง. ก ำนน

20. ตำมระเบยบกระทรวงมหำดไทยวำดวยกำรจดท ำแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ. 2548 ก ำหนดองคกรปกครองสวนทองถนจะตองจดท ำแผนพฒนำสำมปใหแลวเสรจภำยในเดอนใด ก. มนำคม ข. เมษำยน ค. พฤษภำคม ง. มถนำยน

๑๐๓


1. ข 1. ค 2. ค 2. ก 3. ง 3. ค 4. ง 4. ค 5. ง 5. ข 6. ค 6. ง 7. ก 7. ข 8. ข 8. ค 9. ค 9. ค 10. ง 10. ข 11. ข 11. ก 12. ง 12. ง 13. ก 13. ก 14. ก 14. ง 15. ค 15. ข 16. ข 16. ก 17. ก 17. ง 18. ข 18. ก 19. ก 19. ข 20. ค 20. ง

๑๐๔

หนวยท 5

กำรบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ

วำท ร.ต.อภชย ศรเมอง นำยศภสนส ภมไชยำ

๑๐๕


หนวยท 5 กำรบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ตอนท 5.๑ ควำมเปนมำของกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ 5.๒ แนวคดและควำมส ำคญของแผนพฒนำอ ำเภอ 5.3 องคกรกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ 5.4 ควำมเชอมโยงของแผนพฒนำอ ำเภอกบแผนพฒนำจงหวด แผนพฒนำทองถนและแผนชมชน/

หมบำน 5.5 ขนตอนกำรบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ 5.6 ปญหำและอปสรรคกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ 5.7 ปจจยควำมส ำเรจในกำรบรณำกำรกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ แนวคด 1. กำรจดท ำแผนงำน/โครงกำรพฒนำพนทอ ำเภอเรมด ำเนนกำรขนตำมระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตร

วำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบท พ.ศ.2524 โดยชอของ “แผนพฒนำอ ำเภอ” ไดปรำกฏขนอยำงชดเจนเปนลำยลกษณอกษรในระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบท พ.ศ.2534 และมกำรด ำเนนกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอเรอยมำจนถงปจจบน

2. แผนพฒนำอ ำเภอถอเปนเครองมอส ำคญทนำยอ ำเภอ หวหนำสวนรำชกำร และบคคลทเกยวของ จะใชเปนแนวทำงในกำรบรหำรจดกำร เพอสรำงประโยชนและสงมอบกำรบรกำรทดใหแกประชำชนในพนท

3. องคกรหลกทเกยวของกบแผนพฒนำอ ำเภอมทงหมด ๗ องคกร ไดแก คณะกรรมกำรนโยบำยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.น.จ.) คณะกรรมกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.จ.) คณะกรรมกำรบรหำรงำนกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.ก.) คณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) คณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ศนยประสำนงำนองคกำรชมชนระดบต ำบล (ศอช.ต.) และคณะกรรมกำรหมบำน (กม.)

4. แผนพฒนำอ ำเภอ ถอเปนตวเชอมระหวำงแผนพฒนำจงหวดกบปญหำและควำมตองกำรของประชำชนในพนท ดงนน หำกจะท ำควำมเขำใจแผนพฒนำอ ำเภออยำงถองแทกจ ำเปนตองเขำใจถง ควำมเชอมโยงของแผนพฒนำอ ำเภอกบแผนพฒนำในระดบตำงๆ ดวย

5. กำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอประกอบดวยขนตอนตำมล ำดบดงนคอ กำรตงคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ กำรเกบรวบรวมขอมล กำรวเครำะหสภำพแวดลอม (SWOT analysis) กำรก ำหนดต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ (Positioning) กำรก ำหนดวสยทศน และกำรจดท ำรำงกรอบแผนพฒนำอ ำเภอ กำรบรณำกำรโครงกำร/แผนงำนสรำงแผนพฒนำอ ำเภอ กำรจดรำงแผนพฒนำอ ำเภอฉบบสมบรณ กำรรบฟงควำมคดเหนเรองรำงแผนพฒนำอ ำเภอจำกภำคสวนตำงๆ กำรจดท ำแผนสรปควำมตองกำรระดบอ ำเภอ กำรเสนอขอควำมเหนชอบรำงแผนพฒนำอ ำเภอ และแผนควำมตองกำรอ ำเภอ กำรประกำศใชแผน และกำรประสำนและตดตำมกำรน ำแผนพฒนำอ ำเภอไปใชประโยชน

๑๐๖

6. กำรบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอเปนกำรด ำเนนงำนทตองอำศยทงศำสตร (ควำมร) และศลป (เทคนคในกำรด ำเนนงำน) เพอใหกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอประสบควำมส ำเรจ


1. เมอศกษำตอนท 5.๑ ควำมเปนมำของกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอจบแลว ผศกษำสำมำรถทรำบและเขำใจถงควำมเปนมำของกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ

2. เมอศกษำตอนท 5.๒ แนวคดและควำมส ำคญของแผนพฒนำอ ำเภอจบแลว ผศกษำสำมำรถเขำใจแนวคดและควำมส ำคญของแผนพฒนำอ ำเภอ

3. เมอศกษำตอนท 5.3 องคกรกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอจบแลว ผศกษำสำมำรถทรำบถงองคกรกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอได

4. เมอศกษำตอนท 5.4 ควำมเชอมโยงของแผนพฒนำอ ำเภอกบแผนพฒนำจงหวด แผนพฒนำทองถนและแผนชมชน/หมบำนจบแลว ผศกษำสำมำรถเขำใจและอธบำยควำมเชอมโยงของแผนพฒนำอ ำเภอกบแผนพฒนำจงหวด แผนพฒนำทองถนและแผนชมชน/หมบำนได

5. เมอศกษำตอนท 5.5 ขนตอนกำรบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอจบแลว ผศกษำสำมำรถเขำใจและบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอตำมขนตอนกำรบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอได

6. เมอศกษำตอนท 5.6 ปญหำและอปสรรคกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอจบแลว ผศกษำสำมำรเขำใจถงปญหำและอปสรรคกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอได

7. เมอศกษำตอนท 5.7 ปจจยควำมส ำเรจในกำรบรณำกำรกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอจบแลว ผศกษำสำมำรถทรำบและเขำใจปจจยควำมส ำเรจในกำรบรณำกำรกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอได



๑๐๗

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท 5


1. ขอใดสอถงกลไกกำรน ำนโยบำยรฐบำลไปสกำรปฏบตในพนท

ก. ก ำหนดโครงกำรฝกอบรมผปฏบตงำนตำมนโยบำยของรฐบำล ข. ก ำหนดหนวยงำนทรบผดชอบตำมนโยบำยของรฐบำล ค. ก ำหนดแผนงำนและงบประมำณตำมนโยบำยของรฐบำล ง. ถกทกขอ

2. กำรบรณำกำรทกภำคสวนในพนทหมำยถงอะไร ก. กำรผสมผสำนแผนงำนของหนวยงำนตำงๆ ทมจดมงหมำยเดยวกน ไวในประเดนยทธศำสตรเดยวกน

โดยหลกเลยงควำมซ ำซอน ข. กำรแสดงแผนงำนของทกหนวยงำนในพนทอ ำเภอทรวมกนจดสรรงบประมำณกำรพฒนำอ ำเภอจำกสวน

รำชกำร องคกรปกครองสวนทองถน รฐวสำหกจ และภำคเอกชน ค. กำรจดท ำประชำคมหมบำน ต ำบลและอ ำเภอเพอใหควำมเหนชอบกำรจดท ำแผน ง. ถกทกขอ

3. ทกขอตอไปนเปนควำมเชอมโยงของแผนพฒนำอ ำเภอกบแผนพฒนำจงหวด ยกเวนขอใด ก. อ ำเภอใชประเดนยทธศำสตรกำรพฒนำของจงหวดในกำรก ำหนดกรอบรำงแผนพฒนำอ ำเภอ ข. จงหวดพจำรณำจดสรรงบประมำณกำรพฒนำใหแผนงำน/โครงกำรทอยในแผนพฒนำอ ำเภอ ค. จงหวดน ำแผนพฒนำอ ำเภอไปใชเปนขอมลในกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด ง. นำยอ ำเภอเปนคณะกรรมกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.จ.) 4. ขอใดเปนควำมเชอมโยงของแผนพฒนำอ ำเภอกบแผนพฒนำทองถน

ก. ประเดนยทธศำสตรของอ ำเภอก ำหนดใหมกำรพฒนำกำรทองเทยว และปรำกฏแผนงำนกำรประชำสมพนธกำรทองเทยวขององคกำรบรหำรสวนต ำบล

ข. โครงกำรขององคกรปกครองสวนทองถนปรำกฏขอมลในแผนพฒนำอ ำเภอ ค. ควำมตองกำรของประชำชนในเขตองคกรปกครองสวนทองถนไดน ำมำพจำรณำในกำรจดท ำแผนพฒนำ

อ ำเภอ ง. ถกทกขอ

5. ขอใดแสดงควำมเชอมโยงของแผนพฒนำอ ำเภอกบแผนชมชน/หมบำนถกตองทสด ก. โครงกำรฝกอบรมเรองกำรสรำงควำมสำมคคในหมบำนและชมชน ในขณะทอ ำเภอก ำหนดประเดน

ยทธศำสตรกำรสรำงควำมปรองดองสมำนฉนท ข. ชอโครงกำรของหมบำนตรงกบชอโครงกำรในแผนพฒนำอ ำเภอ ค. ผแทนประชำคมหมบำน ไดรบกำรเลอกใหเปนผแทนประชำคมอ ำเภอ และไดน ำเสนอปญหำและควำม

ตองกำรของหมบำนในกำรประชมจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ง. ถกทกขอ

๑๐๘

6. อ ำเภอเปนเขมหมดเชอมแผนระดบทองท ทองถน กบแผนระดบชำตและระดบจงหวดหมำยถงขอใด ก. อ ำเภอเชอมโยงแผนงำนตำมแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต แผนพฒนำจงหวดและแผนพฒนำ

ทองถนกบควำมตองกำร/ปญหำของประชำชนในพนท ข. อ ำเภอท ำหนำทประสำนแผนงำนของหนวยงำนรำชกำรสวนภมภำค และสวนทองถนเขำดวยกน ค. อ ำเภอท ำหนำทน ำกรอบแนวคดกำรพฒนำจงหวดและโครงกำรแผนงำนของหมบำนมำรวมอยในเอกสำร

เดยวกน ง. อ ำเภอเปนแหลงรวบรวมควำมตองกำร/ปญหำของประชำชนในพนทเพอใหหนวยงำนตำงๆ ในระดบ

ตำงๆ เลอกน ำไปคดแผนงำน/โครงกำรทตอบสนองควำมตองกำรของประชำชน 7. บคคลใดเปนคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.)

ก. หวหนำสวนรำชกำรสวนกลำงทอยในพนทอ ำเภอ ข. ประธำนสภำเทศบำล ค. ก ำนน ง. นำยกเทศมนตรเทศบำลเมอง

8. บคคลใดเปนหวหนำคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ก. ปลดอ ำเภอหวหนำฝำยบรหำรงำนปกครอง ข. พฒนำกำรอ ำเภอ ค. บคคลทนำยอ ำเภอแตงตง ง. บคคลทคณะท ำงำนเลอกขนมำ

9. กำรจดเกบขอมลแผนพฒนำทเกยวของกบแผนพฒนำอ ำเภอทงในระดบบนและระบบลำงหมำยถง ก. ขอมลโครงกำรของทองถนและหมบำนชมชน ข. ขอมลของคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอและขอมลของชดปฏบตกำรต ำบล ค. ขอมลทเกยวของกบแผนพฒนำจงหวดและแผนชมชน/หมบำน ง. ขอมลทจดเกบโดยหนวยงำนรำชกำรและจำกควำมตองกำรของประชำชน

10. แผนพฒนำหมบำนเชอมโยงกบแผนพฒนำอ ำเภออยำงไร ก. ก ำหนดแผนงำนในกรอบของแผนพฒนำอ ำเภอ ข. โครงกำรทเสนอขอรบกำรจดสรรงบประมำณอยในประเดนยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอ ค. ก ำหนดโครงกำรกจกรรมทจะด ำเนนกำรทสอดคลองกบแผนงำนของอ ำเภอ ง. ถกทกขอ

11. แผนพฒนำอ ำเภอเปนแผนยทธศำสตรมระยะเวลำกป ก. 4 ป ข. 5 ป ค. 3 ป ง. 1 ป

12. แผนควำมตองกำรระดบอ ำเภอหมำยถงขอใด ก. แผนงำนทแสดงโครงกำรเพอเสนอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณ ข. แผนปฏบตงำนประจ ำปของอ ำเภอ ค. กำรรวมแผนงำนโครงกำรของหมบำน ต ำบล ซงแสดงควำมตองกำรของประชำชน จ ำแนกเปนรำย

ต ำบล หมบำน ง. ถกทกขอ

๑๐๙

13. เมอกลำวถงแผนปฏบตกำรประจ ำปของอ ำเภอ ขอใดมควำมหมำยถกตองทสด ก. แผนงำนทใชในกำรด ำเนนงำนของอ ำเภอในชวงระยะเวลำ 1 ป เพอเปนเครองค ำประกนวำเปำหมำยท

ไดวำงไวจะประสบควำมส ำเรจ ข. แผนงำนทก ำหนดโครงกำร กจกรรม และงบประมำณเพอขอรบกำรสนบสนนจำกจงหวดในรอบ

ระยะเวลำ 1 ป ค. แผนงำนทระบหนวยงำนทรบผดชอบ งบประมำณและสถำนททจะด ำเนนกำรในพนทอ ำเภอ ง. แผนงำนทอ ำเภอจดท ำขนเพอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณจำกหนวยงำนทเกยวของในชวงระยะ

เวลำ 1 ป 14. กำรจดเกบขอมลทเกยวของทงในระดบบนและระบบลำงเพอจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอหมำยถง

ก. ขอมลทเกยวของกบแผนพฒนำจงหวดและแผนพฒนำทองถน ข. ขอมลโครงกำรของทองถนและหมบำนชมชน ค. ขอมลของคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอและขอมลของชดปฏบตกำรต ำบล ง. ขอมลทจดเกบโดยหนวยงำนรำชกำรและจำกควำมตองกำรของประชำชน

15. กำรวเครำะหสภำพแวดลอมและต ำแหนงกำรพฒนำของอ ำเภอหมำยถงขอใด ก. วเครำะหและก ำหนดระดบของจดออน จดแขง โอกำส อปสรรค ของกำรพฒนำอ ำเภอ ข. วเครำะหสภำพกำรทำงดำนสงคม เศรษฐกจ กำรเมอง ปญหำและระดบกำรพฒนำของอ ำเภอ ค. วเครำะหสภำพกำรทำงดำนสงคม เศรษฐกจ กำรเมอง ปญหำและระดบกำรพฒนำของอ ำเภอ

เปรยบเทยบกบอ ำเภออนๆ ในจงหวด ง. วเครำะหและก ำหนดระดบของจดออน จดแขง โอกำส อปสรรค ของกำรพฒนำอ ำเภอเปรยบเทยบกบ

อ ำเภออนๆ ในจงหวด 16. กำรก ำหนดประเดนยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอขอควำมใดมควำมสมบรณถกตองมำกทสด

ก. จำกกรอบทศทำงของ แผนพฒนำระดบชำต แผนของหนวยงำนกระทรวง กรม แผนพฒนำจงหวด (Area) และกำรศกษำปญหำควำมตองกำรของประชำชน

ข. จำกกรอบทศทำงของ แผนพฒนำระดบชำต แผนของหนวยงำนกระทรวง กรม แผนพฒนำจงหวด (Area) แผนพฒนำทองถน และกำรศกษำปญหำควำมตองกำรของประชำชน

ค. จำกกรอบทศทำงของแผนพฒนำจงหวด (Area) และแผนพฒนำทองถน โดยยดปญหำ/ควำมตองกำรของประชำชนเปนทตง

ง. จำกกรอบทศทำงของแผนพฒนำจงหวด (Area) แผนพฒนำทองถน แผนชมชน/หมบำนและกำรศกษำปญหำ/ควำมตองกำรของประชำชน โดยยดวสยทศนกำรพฒนำอ ำเภอเปนทตง

17. ขอใดก ำหนดแหลงงบประมำณทปรำกฏในแผนพฒนำอ ำเภอ ไมถกตอง ก. งบประมำณจำกกำรกยมของอ ำเภอ ข. งบประมำณสนบสนนของสวนรำชกำร ค. งบประมำณของจงหวด ง. งบประมำณสนบสนนของประชำชนในพนท

18. ขอใดแสดงควำมเชอมโยงในกำรบรหำรจดกำร ก. นำยกเทศมนตรเปนคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอและประธำนคณะกรรมกำรจดท ำแผนพฒนำของ

เทศบำล ข. ปลดอ ำเภอหวหนำฝำยบรหำรงำนปกครองเปนกรรมกำรในคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอและหวหนำ

คณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ

๑๑๐

ค. ปลดอ ำเภองำนส ำนกงำนอ ำเภอเปนเลขำนกำรคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอและเปนบคคลหนงในชดปฏบตกำรต ำบลของต ำบลทตนรบผดชอบ

ง. ถกทกขอ 19. ขอใดคออปสรรคในกำรบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ

ก. ประชำชนมปญหำ/ควำมตองกำรมำกเกนกวำควำมสำมำรถทแผนพฒนำอ ำเภอจะตอบสนอง ข. กำรพฒนำอ ำเภอตองใชงบประมำณจ ำนวนมำกท ำใหอ ำเภอไมสำมำรถจดสรรงบประมำณในแตละ

โครงกำรอยำงเพยงพอ ค. กำรไมไดรบควำมรวมมอจำกสวนรำชกำรและองคกรปกครองสวนทองถนในพนท ในกำรสนบสนนขอมล

แผนงำน/โครงกำรกำรพฒนำทเกยวของ ง. มหนวยงำนในพนทอ ำเภอมำกเกนไปท ำใหเกดควำมยงยำกในกำรประสำนงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ

20. ขอใดแสดงถงแนวโนมควำมส ำเรจของแผนพฒนำอ ำเภอจำกปจจยของผน ำ ก. นำยอ ำเภอเปนประธำนกำรประชมคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอทกครง ข. กำรแตงตงผน ำจำกทกหนวยงำนทเกยวของเปนคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ ค. โครงกำรไมประสบควำมส ำเรจเพรำะสมำชกสภำผแทนรำษฎร ในพนทไมสนใจผลกดนงบประมำณ ง. หลำยหนวยงำนเรงรบจดท ำผลงำน เพรำะมรฐมนตรเปนบคคลทมถนพ ำนกในพนท

๑๑๑

ตอนท ๕.๑ ควำมเปนมำของกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ

คงจะไมผดนกทจะกลำววำ ประชำชนไทยในพนทตำงๆ ทวประเทศ ไดรบผลประโยชนจำกแผนพฒนำอ ำเภอ ซงประกอบดวยแผนงำน โครงกำรตำงๆ ทใหควำมส ำคญกบกำรพฒนำคณภำพชวตของประชำชน ทงในดำนสงคม เศรษฐกจ และมตอนๆ ทเกยวของ แผนพฒนำอ ำเภอนนถอวำเปนเครองมอส ำคญ ทนำยอ ำเภอ หวหนำสวนรำชกำร และบคคลทเกยวของจะใชเปนแนวทำงในกำรบรหำรจดกำร เพอสรำงประโยชนและสงมอบกำรบรกำรทดใหแกประชำชนในพนท ดงท ไดกลำวมำแลวในบทท 1 กำรจดท ำแผนพฒนำพนทระดบอ ำเภอเรมด ำเนนกำร ตำมระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบท พ .ศ.2524 ก ำหนดใหมองคกรด ำเนนกำรตงแตระดบชำต คอ คณะกรรมกำรพฒนำชนบทแหงชำต (หรอ กชช.) ระดบจงหวดไดแกคณะกรรมกำรพฒนำจงหวด (กพจ.) ระดบอ ำเภอไดแก คณะกรรมกำรพฒนำอ ำเภอ (กพอ.) หรอกงอ ำเภอ ระดบต ำบลไดแก สภำต ำบล (กสต.) และคณะท ำงำนสนบสนนกำรปฏบตกำรพฒนำชนบทระดบต ำบล (คปต.) กำรด ำเนนกำรตำงๆในทกขนตอนของกำรพฒนำชนบทจะตองผำนองคกรเหลำนทงสน ทงนชอเรยก “แผนพฒนำอ ำเภอ” ไดม กำรปรำกฏขนครงแรกในระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบท พ.ศ. 2534 ตอมำในป 2535 รฐบำลไดก ำหนดโครงกำรกำรกระจำยควำมเจรญไปสภมภำคเพมขน ไดมกำรปรบปรงระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบทจำกเดมไปเปนระเบยบส ำนกนำยกรฐมนตรวำดวยกำรบรหำรกำรพฒนำชนบทและกำรกระจำยควำมเจรญไปสภมภำค พ.ศ. 2535 โดยก ำหนดใหมคณะกรรมกำรพฒนำชนบทและกระจำยควำมเจรญไปสภมภำค หรอ กชช.ภ ขน มกระทรวงหลกด ำเนนกำร คอ กระทรวงมหำดไทย กระทรวงเกษตรและสหกรณ กระทรวงศกษำธกำร กระทรวงอตสำหกรรม กระทรวงสำธำรณสข กระทรวงแรงงำนและสวสดกำรสงคม เปนผก ำหนดกรอบนโยบำยหรอแนวทำงกำรพฒนำพรอมดวยโครงกำรตำงๆ จำกรำยชอโครงกำรตำมแนวทำงกำรพฒนำจงหวด ทหนวยงำนของกระทรวงหลกจะตองน ำไปปฏบต เมอกระทรวงหลกไดทรำบนโยบำยท กชช .ภ ก ำหนด จำกกำรประสำนงำนของคณะอนกรรมกำรประสำนกำรวำงแผนพฒนำจงหวด (อพจ.) แลว กระทรวงหลกกจะมำก ำหนดเปนกรอบนโยบำยของกระทรวงเอง ตำมขอบเขตอ ำนำจหนำทและศกยภำพทตนเองมอย แลวแจงใหหนวยงำนในสงกดทอยในภมภำค (ระดบจงหวด) ทรำบโดยผำนคณะกรรมกำรพฒนำจงหวด (กพจ.) เมอ กพจ. ไดรบนโยบำยของทกกระทรวงแลวกจะท ำกำรปรบปรงนโยบำยเหลำนใหเหมำะสมกบจงหวด แลวน ำเสนอขอควำมเหนชอบจำกกรมกำรจงหวด (กจ.) ประกำศเปนนโยบำยกำรพฒนำของจงหวดใหทกสวนรำชกำรในจงหวด (ทงภมภำคและทองถน) ไดทรำบและถอเปนแนวทำงทจะเสนอแผนงำนโครงกำรตำมกรอบของกระทรวงตนสงกดเพอแกไข หรอสนองควำมตองกำรในจงหวดนน จำกระดบจงหวด กพจ . จะแจงนโยบำยกำรพฒนำจงหวดใหอ ำเภอทรำบ โดยผำนทำงคณะกรรมกำรพฒนำอ ำเภอ (กพอ.) หรอ กพอ.กงอ ำเภอ เพอ กพอ. จะไดปรบปรงนโยบำยกำรพฒนำจงหวด ใหเปนนโยบำยพฒนำอ ำเภอหรอกงอ ำเภอ เฉพำะอ ำเภอหรอกงอ ำเภอนนๆ (ส ำหรบสวนรำชกำรประจ ำจงหวดทมหนวยงำนยอยๆอยในระดบอ ำเภอ กจะตองแจงกรอบนโยบำยของกระทรวง/กรม ตนสงกดใหหนวยงำนยอยๆ นนทรำบโดยตรงอกทำงหนง) นโยบำยกำรพฒนำอ ำเภอจะถกถำยทอดไปยงต ำบลตำงๆโดยผำนคณะกรรมกำรสภำต ำบล (กสต.) เพอใหแตละต ำบลไดพจำรณำปรบปรงนโยบำยพฒนำอ ำเภอใหเปนแผน/โครงกำรทจะพฒนำต ำบลนนจะมำจำกกำรรวบรวมปญหำหรอควำมตองกำรของแตละหมบำน โดยคณะท ำงำนสนบสนนกำรปฏบตกำรพฒนำ

๑๑๒

ชนบทระดบต ำบล (คปต.) จะเปนผรวบรวม ซงอำจทรำบปญหำหมบำนของแตละหมบำนไดจำกขอมล กชช.2 ค. (ขอมลพนฐำนของหมบำน) หรอ จปฐ. (ขอมลควำมจ ำเปนขนพนฐำน) หรอจำกกำรส ำรวจของ คปต. เมอไดขอมลปญหำหรอควำมตองกำรของทกหมบำนมำแลว คปต. จะจดท ำเปนแผนพฒนำต ำบลเสนอสภำต ำบลใหควำมเหนชอบ จำกนนทกสภำต ำบลจะเสนอแผนพฒนำต ำบลไปยงอ ำเภอหรอกงอ ำเภอ เพอจดท ำเปนแผนพฒนำอ ำเภอหรอกงอ ำเภอ เมอแผนพฒนำอ ำเภอหรอกงอ ำเภอไดรบควำมเหนชอบจำก กพอ. หรอคณะกรรมกำรพฒนำกงอ ำเภอแลว แผนนนจะถกสงไปจงหวด เพอจดท ำเปนแผนพฒนำจงหวด เมอ กพจ. จดท ำแผนพฒนำจงหวดน ำเสนอกรมกำรจงหวด (กจ.) ใหควำมเหนชอบแผนพฒนำจงหวดแลว แผนนนจะถกปรบปรงและสงไปยงกระทรวงหลกในรปของค ำของบประมำณ เพอกระทรวงหลกจะไดใชแผนงำน/โครงกำรตำงๆในแผนนนจดท ำเปนค ำของบประมำณประจ ำป ส ำหรบกระทรวงนนโดยผำนส ำนกงบประมำณ เมอ พรบ .งบประมำณรำยจำยประจ ำปไดผำนกระบวนกำรพจำรณำของรฐสภำฯ และไดมกำรประกำศใชแลว กระทรวงหลกกจะแจงผลกำรอนมตงบประมำณมำยงจงหวด จงหวดจะจดท ำแผนปฏบตกำรประจ ำปและแผนกำรใชจำยเงนงบประมำณทได รบนน และด ำเนนกำรตำมแผนงำน/โครงกำรทไดรบงบประมำณนนตอไป จำกนนกอำจมหนวยงำนจำกสวนกลำง เชน จำกส ำนกงำนคณะกรรมกำรพฒนำกำรเศรษฐกจและสงคมแหงชำต (สศช.) หรอจำกส ำนกงบประมำณ (สงป.) หรอจำกสถำบนกำรศกษำทไดรบมอบหมำยจำก กชช .ภ ใหมำท ำกำรตดตำมประเมนผลกำรด ำเนนโครงกำรตอไป ผลเปนประกำรใดกจะไดน ำผลกำรประเมนมำเปนขอสงเกตในกำรจดท ำแผนพฒนำในแตละระดบ (ต ำบล อ ำเภอ จงหวด) ในปตอไป อยำงไรกตำม นบตงแต พ.ศ. ๒๕51 เมอมกำรประกำศใชพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ.2551 รฐบำลไดก ำหนดใหทกจงหวดใชกำรบรหำรงำนแบบบรณำกำรทตองมกำรบรหำรงำนเชงกลยทธ โดยบรณำกำรควำมรวมมอจำกทกภำคสวนในพนทเพอขบเคลอนนโยบำยของรฐบำลในระดบจงหวด (Area Agenda) รวมทงน ำปญหำและควำมตองกำรของประชำชนพนทมำก ำหนดเปนแนวทำง รเรมเพอแกไขปญหำและพฒนำพนท (Area Initiative) ซงนบเปนจดเรมตนทท ำใหจงหวด มขดควำมสำมำรถในกำรแกไขปญหำตำงๆ ในพนทและลดทอนปญหำทจะเขำสกำรตดสนใจ ของสวนกลำงใหเหลอนอยทสด อ ำเภอในฐำนะทเปนหนวยปฏบตทส ำคญท ำหนำทอ ำนวยกำรและน ำนโยบำย ของรฐบำลและจงหวดไปปฏบต จงจ ำเปนทตองก ำหนดทศทำงเชงกลยทธของอ ำเภอทมควำมเชอมโยง ระหวำงแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำตและแนวทำงกำรพฒนำจงหวด รวมทงสะทอนปญหำและควำมตองกำรของประชำชนในทองถนผำนกำรจดท ำแผนชมชนระดบหมบำนและต ำบลขนมำตำมล ำดบ ซงสดทำยจะสงผลให กำรบรหำรงบประมำณเพอกำรพฒนำในระดบจงหวด มประสทธภำพมำกยงขน กำรจดท ำแผนยทธศำสตรพฒนำอ ำเภอดงกลำว จ ำเปนตองอำศยกระบวนกำรวำงแผนเชง กลยทธเขำมำเปนเครองมอสนบสนนทส ำคญ ซงกรมกำรปกครองจะตองเขำมำ มบทบำทหลกในฐำนะผรเรมและจดท ำแผนในระดบอ ำเภอ ตงแตกำรก ำหนดทศทำงของอ ำเภอ เปำหมำย และกลยทธในภำพรวมของอ ำเภอ ทจ ำเปนตองบรณำกำรแผนงำน/โครงกำรทงในมตพนท ตงแตระดบชมชน หมบำน

๑๑๓

ตอนท ๕.2 แนวคดและควำมส ำคญของแผนพฒนำอ ำเภอ

แผนพฒนำอ ำเภอ คอ กรอบและเครองมอในกำรบรหำรพฒนำอ ำเภอทชทศทำงของอ ำเภอวำจะมงไปทศทำงใดในอนำคตเพอตอบสนองปญหำและควำมตองกำรของพนท (Area Approach) ซงแตกตำงจำกยทธศำสตรในระดบสวนรำชกำรทเนนเฉพำะภำรกจของแตละหนวยงำน (Function Approach) ดงนนแผนพฒนำอ ำเภอจงเปนกำรมองภำพกำรพฒนำในมมกวำง บนพนฐำนของกำรบรณำกำรควำมรวมมอจำกหนวยงำนทกภำคสวนในพนท เพอวเครำะหปจจยภำยในและปจจยภำยนอกอ ำเภออยำงเปนระบบ ทงในมตดำนเศรษฐกจ สงคม ทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม น ำไปสกำรก ำหนดวสยทศน ประเดนยทธศำสตร เปำประสงค กลยทธ ตวชวด ลงไปถงกำรก ำหนดแผนงำน/โครงกำรทจะด ำเนนไปภำยในขอบเขตของอ ำเภอทสำมำรถตอบสนองแนวทำงกำรพฒนำในระดบชำตและระดบจงหวดและสอดรบกบควำมตองกำรในระดบพนทอ ำเภอ โดยแผนพฒนำอ ำเภอจะน ำไปสกำรรวบรวมปญหำและควำมตองกำรของประชำชนในพนทอยำงเปนระบบ ซงจงหวดจะน ำไป จดท ำแผนพฒนำจงหวด ๔ ป และแผนปฏบตรำชกำรประจ ำป ทครอบคลมมตกำรพฒนำในทกดำน อนไดแก ดำนเศรษฐกจ ดำนสงคม ดำนทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม ดำนกำรบรหำรจดกำร และดำนกำรรกษำควำมมนคงและควำมสงบเรยบรอย แผนพฒนำอ ำเภอ เปนกรอบและเครองมอในกำรบรหำรพฒนำอ ำเภอทก ำหนดทศทำงกำรพฒนำอ ำเภอในระยะ ๔ ป วำจะมงไปสทศทำงใดในอนำคต โดยทศทำงกำรพฒนำจะตองมควำมเหมำะสมกบบรบทของพนทหรอ area approach เชนเดยวกบแผนพฒนำจงหวด เปนแผนทสะทอนปญหำควำมตองกำรของประชำชนจำกแผนชมชน/หมบำน และเชอมโยงกำรพฒนำกบแผนพฒนำทองถนและสอดคลองกบแผนพฒนำจงหวด/กลมจงหวด แผนพฒนำอ ำเภอ จงเปนกรอบหรอแนวทำงกำรพฒนำพนทใหกบ สวนรำชกำร องคกรปกครองสวนทองถน รฐวสำหกจและองคกรภำคประชำชนในพนทอ ำเภอ ควำมส ำคญของแผนพฒนำอ ำเภอ ไดแก

๕.2.1 กลไกกำรน ำนโยบำยรฐบำลไปสกำรปฏบตในพนท แผนพฒนำอ ำเภอ เปนกลไกกำรน ำนโยบำยรฐบำลไปสกำรปฏบตในพนท หมำยถง เมอรฐบำล มนโยบำยตำงๆ ทจะใหมกำรด ำเนนกำร หนวยงำนตำงๆ คอ กระทรวง กรม ซงรบผดชอบ กจะก ำหนดแผนงำนหรอโครงกำรทจะด ำเนนกำรในพนทจงหวด แตกำรทจะก ำหนดแผนงำน หรอโครงกำรดงกลำว กจะตองพจำรณำองคประกอบ เชน ก ำหนดพนทเปำหมำย ตำมควำมจ ำเปนหรอส ำคญเรงดวน หรอระยะเวลำทจะด ำเนนกำร ดงนน หำกไมมกำรจดท ำแผนงำนกำรพฒนำในระดบอ ำเภอรองรบ กจะไมทรำบวำ กำรน ำแผนงำนโครงกำรของกระทรวง กรมตำงๆ จะจดท ำในพนทใด ชวงเวลำระยะเวลำใด นอกจำกน กำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ จะท ำใหหนวยงำนทก ำหนดยทธศำสตรกำรพฒนำในระดบเหนอขนไปไดแก กระทรวง กรมหรอจงหวด ไดทรำบวำ ปญหำและควำมตองกำรของประชำชนในแตละพนทมลกษณะอยำงไร ควรจดสรรงบประมำณตำมโครงกำรตำงๆ ในพนทใดตำมควำมจ ำเปน เรงดวนหรอตำมควำมเหมำะสม ๕.2.2 เครองมอกำรบรณำกำรทกภำคสวนในระดบพนท จำกประเดนในขอทกลำวมำ จะพบวำ มหนวยงำนตำงๆ เขำไปด ำเนนกำรในพนทระดบอ ำเภอ ไดแก สวนรำชกำร องคกรปกครองสวนทองถน รฐวสำหกจหรอองคกรภำคเอกชน ซงรบผดชอบกำรพฒนำพนทตำมอ ำนำจหนำททมอยตำมกฎหมำยหรอแนวฯโยบำยขององคกรนนๆ ดงนนหำกในพนทระดบอ ำเภอไมมระบบของกำรพดคย ปรกษำหำรอ กจะเปนไปไดวำ ทศทำง แผนงำนหรอโครงกำรของแตละหนวยอำจจะซ ำซอนกน

๑๑๔

ทงดำนเวลำ สถำนท ไมสอดรบซงกนและกน เกดควำมสนเปลอง ขำดควำมสมดล เหมำะสมและอำจจะเกดควำมขดแยงระหวำงหนวยงำนหรอประชำชนขนได นอกจำกน กำรจดท ำแผนงำนของแตละหนวยงำน จ ำเปนตองมกำรส ำรวจหรอใชขอมลรวมกน ถกตองตรงกน ดงนน กำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ จงจ ำเปนตองใชกำรศกษำวเครำะหและวำงแผนกำรท ำงำนรวมกน ๕.2.3 เขมหมดเชอมแผนระดบทองท ทองถน กบแผนระดบชำตและระดบจงหวด ค ำวำเขมหมดเชอม สอควำมหมำยถง กำรเปนขอตอหรอเชอมโยงของปญหำควำมตองกำรของ ประชำชนในพนทหมบำนและต ำบล และควำมตองกำรหรอนโยบำยของรฐบำล กระทรวง กรมหรอจงหวดทตองกำรด ำเนนกำรในพนท ซงหนวยงำนทเกยวของสำมำรถทจะศกษำปญหำและควำมตองกำรของประชำชนจำกแผนพฒนำอ ำเภอตำงๆ มำพจำรณำรวมกบแนวนโยบำยหรอทศทำงกำรพฒนำของแตละหนวยวำ จะจดท ำโครงกำรหรอจดสรรงบประมำณแกไขปญหำและสนองควำมตองกำรเหลำนนอยำงไร และอกนยยะหนงค ำวำ เขมหมดเชอมสอควำมหมำยถง กำรพบกนกงกลำงของปญหำและควำมตองกำรของประชำชนโดยอำศยขอมลจำกแผนพฒนำอ ำเภอตำงๆ กบควำมสำมำรถทจะสนองตอบไปยงควำมตองกำรเหลำนน ภำยใตกรอบนโยบำยของรฐบำลหรอแผนยทธศำสตรของแตละหนวยงำน ทงน ปญหำและควำมตองกำรของประชำชนสำมำรถสะทอนไดจำกเอกสำรหรอขอควำมทปรำกฏใน แผนชมชน/หมบำน หรอแผนพฒนำทองถน แผนพฒนำอ ำเภอ สวนแนวนโยบำยของรฐบำลหรอแผนงำน หนวยงำนระดบกระทรวง กรม หรอจงหวด ทประสงคจะด ำเนนกำรไปในแนวทำงใดกสำมำรถทจะตรวจสอบไดจำก ยทธศำสตรของหนวยงำนนนๆ แผนพฒนำอ ำเภอจงเปนเครองมอในกำรแสดงขอม ลหรอขอควำมตำงๆ ทจะไดน ำไปใชประโยชนในกำรวำงแผนงำนตอไป ๕.2.4 เปนทศทำงกำรพฒนำของอ ำเภอในอนำคต โดยทแผนพฒนำอ ำเภอ เปนแผนยทธศำสตร จงสำมำรถทจะมองเหนทศทำงกำรพฒนำในอนำคตของพนทอ ำเภอ ท ำใหสำมำรถเผชญหนำกบปญหำหรอรองรบตอกำรเปลยนแปลงตำงๆ ทำงดำนเศรษฐกจสงคม อยำงเปนระบบ และชวยลดควำมเสยงหรอผลกระทบทจะตำมมำในอนำคตไดอกดวย

๑๑๕

ตอนท ๕.3 องคกรกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ

ในกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอมควำมเกยวของกบระบบของแผนพฒนำจงหวด/กลมจงหวด เปนเครองมอก ำหนดทศทำงกำรพฒนำอ ำเภออยำงเปนระบบ เพรำะเปนกำรบรณำกำรทรพยำกร งบประมำณ โครงกำร ของทกภำคสวนในกำรบรหำรพฒนำอ ำเภอรวมกน โดยในกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอมองคกรหลกทเกยวของ ๗ องคกร ไดแก

๑. คณะกรรมกำรนโยบำยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.น.จ.) ๒. คณะกรรมกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.จ.) ๓. คณะกรรมกำรบรหำรงำนกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.ก.) ๔. คณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) ๕. คณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ๖. ศนยประสำนงำนองคกำรชมชนระดบต ำบล (ศอช.ต.) ๗. คณะกรรมกำรหมบำน

หมำยเหต : ๑) องคกรตำมขอ ๑ - ๓ เปนองคกรตำมพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ. ๒๕๕๑ ๒) องคกรตำมขอ ๔ และ ๗ เปนองคกรทกรมกำรปกครองก ำหนดบทบำทขนตำมหนงสอ กรมกำรปกครอง ท มท ๐๓๐๕.๔/ว ๕๕๗๕ ลงวนท ๑๗ เมษำยน ๒๕๕๑ หนงสอกรมกำรปกครอง ท มท ๐๓๐๗.๒/ว ๒๔๑๗ ลงวนท ๒๒ สงหำคม ๒๕๕๗ และ พ.ร.บ.ลกษณะปกครองทองท (ฉบบท ๑๑) พ.ศ. ๒๕๕๑ ๓) องคกรตำมขอ ๕ เปนองคกรในลกษณะไมเปนทำงกำร ( informal) ทคณะกรรมกำรบรหำร งำนอ ำเภอ (กบอ.) ควรจดตงขนเพอชวยเหลอในกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ๔) องคกรตำมขอ 6 เปนองคกรทจดตงขนจำกระเบยบกระทรวงมหำดไทย วำดวยกำรด ำเนนงำนศนยประสำนงำนองคกำรชมชน พ.ศ.2551

รำยละเอยดขององคกรทง ๗ องคกรทเกยวของกบกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ มดงน

๑. คณะกรรมกำรนโยบำยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.น.จ.) มองคประกอบโดยสงเขป ดงน

(๑) นำยกรฐมนตร เปนประธำนกรรมกำร (๒) รองนำยกรฐมนตรทกคน รฐมนตรซงนำยกรฐมนตรมอบหมำยใหก ำกบและตดตำมกำรปฏบตรำชกำรในภมภำค รฐมนตรวำกำรกระทรวงกำรคลง รฐมนตรวำกำรกระทรวงมหำดไทย ปลดส ำนกนำยกรฐมนตร ปลดกระทรวงมหำดไทย เลขำธกำรนำยกรฐมนตร เลขำธกำรคณะรฐมนตร ผอ ำนวยกำรส ำนกงบประมำณ และเลขำธกำรคณะกรรมกำรพฒนำกำรเศรษฐกจและสงคมแหงชำต เปนกรรมกำร

(๓) นำยกสมำคมองคกำรบรหำรสวนจงหวดแหงประเทศไทย นำยกสมำคมสนนบำตเทศบำลแหงประเทศไทย และนำยกสมำคมองคกำรบรหำรสวนต ำบลแหงประเทศไทย เปนกรรมกำร

(๔) ประธำนกรรมกำรสภำหอกำรคำแหงประเทศไทย และประธำนสภำอตสำหกรรมแหงประเทศไทย เปนกรรมกำร

๑๑๖

(๕) ผทรงคณวฒจำกคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรซงประธำน คณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรก ำหนดไมเกนสำมคน เปนกรรมกำร (๖) ผแทนภำคประชำสงคมทนำยกรฐมนตรแตงตงไมเกนสองคนกรรมกำร ให เลขำธ กำรคณะกรรมกำร พฒนำระบบรำชกำร เปนกรรมกำรและเลขำนกำร รองเลขำธกำรคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรทเลขำธกำรคณะกรรมกำรพฒนำระบบรำชกำรก ำหนด และขำรำชกำรสงกดกระทรวงมหำดไทยคนหนงทปลดกระทรวงมหำดไทยก ำหนด เปนกรรมกำรและผชวยเลขำนกำร ก.น.จ. มอ ำนำจหนำทโดยสรป ดงตอไปน • ก ำหนดกรอบนโยบำยและวำงระบบในกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร • ก ำหนดนโยบำย หลกเกณฑ และวธกำรในกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด แผนพฒนำกลมจงหวด แผนปฏบต รำชกำรประจ ำปของจงหวด แผนปฏบตรำชกำรประจ ำปของกลมจงหวด • พจำรณำกลนกรองแผนขำงตน และน ำเสนอตอคณะรฐมนตร ๒. คณะกรรมกำรบรหำรงำนจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.จ.) มองคประกอบโดยสงเขป ดงน

(๑) ผวำรำชกำรจงหวด เปนประธำนกรรมกำร (๒) รองผวำรำชกำรจงหวดทกคน เปนกรรมกำร (๓) ผแทนหวหนำสวนรำชกำรทมส ำนกงำนอยในจงหวด เปนกรรมกำร (๔) ผแทนรฐวสำหกจทด ำเนนกจกำรอยในจงหวด เปนกรรมกำร (๕) ผแทนหวหนำหนวยงำนอนของรฐทมส ำนกงำนอยในจงหวด เปนกรรมกำร (๖) ผแทนผบรหำรองคกรปกครองสวนทองถน เปนกรรมกำร (๗) ผแทนภำคประชำสงคม เปนกรรมกำร (๘) ประธำนกรรมกำรหอกำรคำจงหวด และประธำนสภำอตสำหกรรมจงหวด เปนกรรมกำร (๙) ใหหวหนำส ำนกงำนจงหวด เปนกรรมกำรและเลขำนกำร

ก.บ.จ. มอ ำนำจหนำทโดยสรป ดงตอไปน • วำงแนวทำงปฏบตและอ ำนวยกำรใหกำรบรหำรงำนแบบบรณำกำรในจงหวดเปนไปตำมหลกกำร นโยบำย

และระบบตำมท ก.น.จ. ก ำหนด • จดท ำแผนพฒนำจงหวด • จดท ำแผนปฏบตรำชกำรประจ ำปของจงหวดและค ำของบประมำณจงหวด กอนน ำเสนอตอ ก.น.จ. • แตงตงคณะอนกรรมกำรหรอคณะท ำงำนเพอปฏบตหนำทตำง ๆ ๓. คณะกรรมกำรบรหำรงำนกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.บ.ก.) มองคประกอบ โดยสงเขป ดงน

(๑) หวหนำกลมจงหวด เปนประธำนกรรมกำร (๒) ผวำรำชกำรจงหวดในกลมจงหวดทกจงหวด เปนรองประธำนกรรมกำร (๓) ผแทนหวหนำสวนรำชกำรประจ ำจงหวดในกลมจงหวด จงหวดละไมเกนสองคนท

ผวำรำชกำรจงหวดแตงตง เปนกรรมกำร (๔) นำยกองคกำรบรหำรสวนจงหวดในกลมจงหวด เปนกรรมกำร (๕) นำยกเทศมนตรในกลมจงหวดจงหวดละหนงคน เปนกรรมกำร (๖) นำยกองคกำรบรหำรสวนต ำบลในกลมจงหวด จงหวดละหนงคน เปนกรรมกำร (๗) ผแทนภำคประชำสงคม เปนกรรมกำร (๘) ผแทนภำคธรกจเอกชน เปนกรรมกำร

๑๑๗

จงหวดใดมองคกรปกครองสวนทองถนอนทมกฎหมำยจดตงขนเปนกำรเฉพำะใหคณะกรรมกำรตำมวรรคหนงประกอบดวยผบรหำรขององคกรปกครองสวนทองถนนนดวย ใหปลดกระทรวงมหำดไทยแตงตงขำรำชกำรในสงกดกระทรวงมหำดไทยคนหนงเปนกรรมกำรและเลขำนกำร และหวหนำส ำนกงำนจงหวดของทกจงหวดในกลมจงหวด เปนกรรมกำรและผชวยเลขำนกำร ก.บ.ก. มอ ำนำจหนำทโดยสรป ดงตอไปน • วำงแนวทำงปฏบตและอ ำนวยกำรใหกำรบรหำรงำนแบบบรณำกำรในกลมจงหวดเปนไปตำมหลกกำร

นโยบำย และระบบตำมท ก.น.จ. ก ำหนด • จดท ำแผนพฒนำกลมจงหวด • ใหควำมเหนชอบรำยละเอยดกำรปฏบตกำรตำมแผนปฏบตรำชกำรประจ ำปของกลมจงหวดและค ำขอ

งบประมำณกลมจงหวด กอนน ำเสนอตอ ก.น.จ. ๔. คณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) ประกอบดวย (1) นำยอ ำเภอ ประธำน (2) หวหนำสวนรำชกำร กรรมกำร (3) หวหนำสวนรฐวสำหกจ กรรมกำร (4) ผแทนกระทรวงทปฏบตงำนในพนท อยำงนอยกระทรวงละ 1 คน กรรมกำร (5) ผแทน อปท. ซงผบรหำรหรอสมำชกสภำทองถน เลอกกนเอง ประเภทละ 1 คน กรรมกำร (6) ประธำนชมรมก ำนน ผใหญบำน ประจ ำอ ำเภอ กรรมกำร (7) ผแทนองคกรภำคเอกชน กรรมกำร (8) ผแทนภำคประชำสงคมในพนท กรรมกำร (9) ปลดอ ำเภอผรบผดชอบงำนส ำนกงำนอ ำเภอ เลขำนกำร กบอ. มหนำทโดยสรป ดงน เปนกลไกขบเคลอนหลกในระดบอ ำเภอ โดยประสำนควำมรวมมอกบทกภำคสวน เพอใหไดมำซงแผนพฒนำ

อ ำเภอ แผนควำมตองกำรของอ ำเภอ และแผนปฏบตกำรประจ ำป อ ำนวยกำรบรหำรรำชกำรอ ำเภอ โดยน ำแผนพฒนำอ ำเภอ แผนควำมตองกำรของอ ำเภอ และแผนปฏบตกำร

ประจ ำปไปสกำรปฏบต รวมทงกำรตดตำมผลกำรด ำเนนงำน เพอพฒนำและแกไขปญหำในพนทอยำงยงยน จดสงแผนพฒนำอ ำเภอ แผนควำมตองกำรของอ ำเภอใหจงหวดเพอน ำไปใชเปนขอมลในกำรจดท ำ

แผนพฒนำจงหวดและแผนปฏบตกำรประจ ำปของจงหวด

๕.องคประกอบคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ประกอบดวย (๑) ปลดอ ำเภอหวหนำกลมงำน/ฝำยบรหำรงำนปกครอง หวหนำคณะท ำงำน (๒) ผแทนหวหนำสวนรำชกำรระดบอ ำเภอ คณะท ำงำน ผแทนหวหนำหนวยงำนรำชกำรหรอรฐวสำหกจในพนท ทนำยอ ำเภอคดเลอกใหเหลอเพยงจ ำนวน ๒ คน (๓) ปลดองคกรปกครองสวนทองถน ทนำยอ ำเภอแตงตงจ ำนวน ๑ คน คณะท ำงำน (๔) ก ำนน ทนำยอ ำเภอแตงตง จ ำนวน ๑ คน คณะท ำงำน (๕) ผทรงคณวฒ ทนำยอ ำเภอคดเลอก จ ำนวน ๑ คน คณะท ำงำน

๑๑๘

(๖) ปลดอ ำเภอผรบผดชอบงำนส ำนกงำนอ ำเภอ คณะท ำงำนและเลขำนกำร หรอปลดอ ำเภอทนำยอ ำเภอมอบหมำย

คณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ มหนำทดงน ประสำนงำนเชอมโยงและบรณำกำรภำคสวนตำงๆ ในพนท เพอจดท ำ/ทบทวนกรอบและรำง

แผนพฒนำอ ำเภอ โดยยดแนวทำงตำมกรอบแผนพฒนำจงหวดและปญหำควำมตองกำรของพนท จดใหมกำรปรกษำหำรอรวมกนระหวำงภำคสวนตำงๆ เพอรบฟงควำมคดเหนเกยวกบรำงแผนพฒนำ

อ ำเภอทไดจดท ำขน และพจำรณำปรบปรงแกไขรำงแผนพฒนำอ ำเภอตำมควำมเหมำะสม เสนอคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) พจำรณำใหควำมเหนชอบรำงแผนพฒนำอ ำเภอ ส ำหรบ

ใชเปนแนวทำงในกำรพฒนำพนทระดบอ ำเภอ กลนกรองและจดท ำบญชแผนงำน/โครงกำรเปนรำงแผนควำมตองกำรของอ ำเภอเสนอคณะกรรมกำร

บรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) พจำรณำใหควำมเหนชอบ เพอสงใหจงหวดน ำไปใชเปนขอมลในกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวดและแผนปฏบตกำรประจ ำปของจงหวด

ประสำนงำนและบรณำกำรกำรหนวยงำนทเกยวของ เพอจดท ำแผนปฏบตกำรประจ ำปของอ ำเภอ และเสนอให กบอ. พจำรณำใหควำมเหนชอบ

ปฏบตงำนตำมทนำยอ ำเภอหรอคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) มอบหมำย ๖. ศนยประสำนงำนองคกำรชมชนระดบต ำบล (ศอช.ต.) ศอช.ต. ประกอบดวยคณะกรรมกำรบรหำรคณะหนง มจ ำนวนไมนอยกวำเกำคน แตไมเกนยสบหำคน ท ำหนำทบรหำร ศอช.ต. ประกอบดวย ผแทนองคกำรชมชน ผน ำชมชนกลมอนๆ หรอผแทนองคกรชมชนอนในต ำบลนนๆ ซงไดรบกำรคดเลอกตำมหลกเกณฑ โดยใหเจำหนำทพฒนำชมชนทปฏบตงำนในต ำบลขออนมตนำยอ ำเภอ เพอเชญผแทนองคกำรชมชนในต ำบลทงหมดและประชำชนทวไป จดเวทประชำคมเลอกคณะกรรมกำร และใหนำยอ ำเภอเปนผลงนำมในประกำศรบรองผลกำรคดเลอกคณะกรรมกำร ตำมมตของเวทประชำคม ศนยประสำนงำนองคกำรชมชนระดบต ำบลมภำรกจ ดงน (๑) สนบสนนกระบวนกำรจดท ำระบบฐำนขอมล (๒) บรณำกำรกำรจดท ำแผนชมชนระดบต ำบล เพอประสำนแผนพฒนำองคกรปกครองสวนทองถน และ

แผนพฒนำจงหวด (๓) ประสำนงำนระหวำงองคกำรชมชนในกำรด ำเนนงำนตำมแผนงำนและกจกรรม (๔) ประสำนงำน และสนบสนนกระบวนกำรประชำธปไตย (๕) สนบสนนกำรมสวนรวมของประชำชนในกำรสงเสรมธรรมำภบำล กำรปองกนและปรำบปรำมกำรทจรตและ

ประพฤตมชอบ (๖) ประสำนงำน และสนบสนนกำรด ำเนนงำนตำมปรชญำของเศรษฐกจพอเพยง (๗) สนบสนนใหมกองทนและสวสดกำรในชมชน (๘) สงเสรม และประสำนใหมกำรจดกำรควำมรภมปญญำทองถน กำรอนรกษศลปวฒนธรรม (๙) สนบสนน และเสรมสรำงภมคมกนของสงคม กำรยตควำมขดแยงในชมชน กำรรกษำควำมสงบเรยบรอย

และควำมมนคงของประเทศ เพอใหเกดควำมอยเยนเปนสข ควำมสมำนฉนท (๑๐) ประสำนงำน และสงเสรมกำรมสวนรวมในกำรปองกน และแกไขปญหำยำเสพตด

๑๑๙

(๑๑) ประสำนงำน และสนบสนนกำรมสวนรวมในกำรอนรกษ กำรบ ำรงรกษำ กำรจดกำรทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม

(๑๒) ประสำนงำนกบหนวยงำนของรฐ รฐวสำหกจ องคกรปกครองสวนทองถน และภำคประชำชน ในกำรด ำเนนกจกำรของ ศอช.

(๑๓) สงเสรมและด ำเนนกำรกจกำรอน ๆ ทเปนประโยชนตอสงคม

ทงน มส ำนกงำนพฒนำชมชนอ ำเภอเปนผสนบสนนทำงวชำกำรในกำรด ำเนนงำนบรหำรจดกำรศนยประสำนงำนองคกำรชมชนดงกลำว และใหส ำนกงำนพฒนำชมชนอ ำเภอมค ำสงแตงตง/มอบให ศอช.ต. เปนกลไกภำคประชำชนทจะชวยหรอรวมกบองคกรปกครองสวนทองถน จดเวทบรณำกำรแผนชมชน/หมบำนเปนแผนชมชนบรณำกำรระดบต ำบล เพอน ำไปปรบเขำสแผนพฒนำทองถน และแผนพฒนำอ ำเภอตอไป ๗. คณะกรรมกำรหมบำน ประกอบดวย 1) คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) โดยต ำแหนง ประกอบดวย

- ผใหญบำน - ผชวยผใหญบำน - สมำชกสภำองคกรปกครองสวนทองถนทมภมล ำเนำในหมบำน - ผน ำหรอผแทนกลมหรอองคกรในหมบำน

2) คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) โดยกำรเลอก กฎหมำยก ำหนดใหรำษฎรในหมบำนเลอกกรรมกำรหมบำนผทรงคณวฒ หมบำนละ 2 - 10 คน

กม. มหนำทโดยสรป ดงน • ชวยเหลอผใหญบำนในกำรปฏบตหนำท • ปฏบตหนำทตำมทนำยอ ำเภอหรอผใหญบำนรองขอ • เปนองคกรหลกรบผดชอบบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำน • บรหำรจดกำรกจกรรมทด ำเนนงำนในหมบำนรวมกบองคกรอนทกภำคสวน

โดยองคกรในระบบกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอทกลำวถงขำงตนจะท ำงำนสอดประสำนทง ในระดบกำรก ำหนดนโยบำยกำรพฒนำ และกำรแกไขปญหำควำมตองกำรของประชำชนทมำจำกกำรมสวนรวมของทกภำคสวนในพนท โดยใชแผนพฒนำอ ำเภอเปนเครองมอในกำรด ำเนนกำร

๑๒๐

ตอนท ๕.4 ควำมเชอมโยงของแผนพฒนำอ ำเภอกบแผนพฒนำจงหวด แผนพฒนำทองถนและแผนชมชน/หมบำน

แผนพฒนำอ ำเภอ ถอเปนตวเชอมระหวำงแผนพฒนำจงหวดกบปญหำและควำมตองกำรของประชำชนในพนท ดงนน หำกจะท ำควำมเขำใจแผนพฒนำอ ำเภออยำงถองแทกจ ำเปนตองเขำใจถง ควำมเชอมโยงของแผนพฒนำอ ำเภอดวย โดยควำมเชอมโยงของแผนพฒนำอ ำเภอในระดบตำงๆ มดงน

5.4.1 ควำมเชอมโยงในเชงยทธศำสตรกบแผนพฒนำจงหวด ควำมเปลยนแปลงส ำคญตอแนวทำงกำรพฒนำของจงหวด คอ รฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พ.ศ.2550 และพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดน พ.ศ.2534 ซงแกไขเพมเตมโดยพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดน (ฉบบท 7) พ.ศ.2550 ก ำหนดใหรฐสนบสนนใหจงหวดมแผนและงบประมำณเพอจงหวด และใหจงหวดหรอกลมจงหวดสำมำรถยนค ำขอจดตงงบประมำณเองได ซงเมอพจำรณำแลวยอมมผลตอกำรปรบแนวทำงกำรพฒนำอ ำเภอดวยเชนกน 1) ควำมเปลยนแปลงตำมรฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย รฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พ.ศ.2550 มำตรำ 78 (2) ก ำหนดให “รฐตองสนบสนนใหจงหวด มแผนและงบประมำณเพอพฒนำจงหวด เพอประโยชนของประชำชนในพนท” และมำตรำ 87/1 ก ำหนดให “รฐตองด ำเนนกำรสงเสรมใหประชำชนมสวนรวมในกำรก ำหนดนโยบำยและกำรวำงแผนกำรพฒนำเศรษฐกจและสงคมทงในระดบชำตและระดบทองถน...” 2) ควำมเปลยนแปลงตำมพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดน กำรก ำหนดใหจงหวดมแผนและงบประมำณเพอพฒนำจงหวดดงกลำวยงไดถกก ำหนดไวในพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดน พ.ศ.2534 แกไขเพมเตม โดยพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดน (ฉบบท 7) พ.ศ.2550 มำตรำ 52 วรรค 3 ระบวำ “...เพอประโยชนในกำรบรหำรงำนแบบรณำกำรในจงหวดหรอกลมจงหวด ใหจงหวดหรอกลมจงหวดยนค ำขอจดตงงบประมำณโดยตรงตอส ำนกงบประมำณกได ทงน ตำมหลกเกณฑ วธกำร และเงอนไขทก ำหนดในพระรำชกฤษฎกำ ในกรณนใหถอวำจงหวดหรอกลมจงหวดเปนสวนรำชกำรตำมกฎหมำยวำดวยวธกำรงบประมำณ มำตรำ 53/1 ระบวำ “ใหจงหวดจดท ำแผนพฒนำจงหวดใหสอดคลองกบแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต และควำมตองกำรของประชำชนในทองถนในจงหวด” ในกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวดตำมวรรคหนง ใหผวำรำชกำรจงหวดจดใหมกำรประชมปรกษำหำรอรวมกนระหวำงหวหนำสวนรำชกำรทมสถำนทตงท ำกำรอยในจงหวดไมวำจะเปนกำรบรหำรรำชกำรสวนภมภำคหรอกำรบรหำรรำชกำรสวนกลำงและผบรหำรองคกรปกครองสวนทองถนทงหมดในจงหวด รวมทงผแทนภำคประชำสงคมและผแทนธรกจเอกชน กำรจดท ำแผนพฒนำจงหวดตำมวรรคหนง จ ำนวนและวธกำรสรรหำผแทนภำคประชำสงคมและผแทนภำคธรกจเอกชนตำมวรรคสอง ใหเปนไปตำมหลกเกณฑและวธกำรทก ำหนดในพระรำชกฤษฎกำ เมอประกำศใชแผนพฒนำจงหวดแลว ในกำรจดท ำแผนพฒนำทองถนขององคกรปกครองสวนทองถน และกำรด ำเนนกจกำรของสวนรำชกำรและหนวยงำนอนของรฐทงปวงทกระท ำในพนทจงหวดตองสอดคลองกบแผนพฒนำจงหวดดงกลำว

๑๒๑

3) บทบำทของอ ำเภอภำยใตกฎหมำยใหม กำรแกไขปญหำเพมเตมกฎหมำยดงกลำว ยอมสงผลตอกำรท ำงำนของอ ำเภอและท ำใหและท ำใหฝำยปกครองในพนทตองปรบบทบำทใหเหมำะสมและสอดคลองกบรปแบบกำรบรหำรงำนจงหวดทเกดขนในอนำคต ในฐำนะทอ ำเภอเปนรำชกำรบรหำรสวนภมภำคทส ำคญในพนทจงหวด ฝำยปกครองจงเปนผมสวนไดสวนเสยตองรวมจดท ำและเสนอโครงกำรในแผนพฒนำจงหวด ซงในขนตอนกำรขอตงงบประมำณของจงหวด อ ำเภอ จ ำเปนตองค ำนงถงมตพนท (Area Approach) มำกขน โดยกำรบรณำกำรกำรท ำงำนระหวำง สวนรำชกำรและองคกรปกครองสวนทองถนในพนทอ ำเภอ เพอใหเชอมประสำนสอดคลองกบ แผนพฒนำระดบจงหวดอยำงไรกด เมอพจำรณำควำมเชอมโยงของระบบแผนจำกระดบชำต สระดบหนวยงำนและระดบพนท จะพบวำ แมอ ำเภอจะมบทบำทในกำรสงเสรมกำรจดท ำแผนชมชนมำกยงขน แตกยงไมมกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอทชดเจน ท ำใหควำมเชอมโยงของกำรพฒนำจำกระดบหมบำน/ชมชน สระดบอ ำเภอ ไปจนถงระดบจงหวดเกดชองวำง และสงผลใหกำรพฒนำพนทขำดกำรบรณำกำรแผนงำน/โครงกำรทเปนรปธรรม ดงนน อ ำเภอในฐำนะทเปนหนวยปฏบตทส ำคญท ำหนำทอ ำนวยกำรและน ำนโยบำยของรฐบำลและจงหวดไปปฏบต จงจ ำเปนทจะตองปรบบทบำทของตนเองเพอสนบสนน กำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด โดยตองก ำหนดทศทำงเชงกลยทธของอ ำเภอทมควำมเชอมโยง ระหวำงแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำตและแนวทำงกำรพฒนำจงหวด รวมทงสะทอนปญหำ และควำมตองกำรของประชำชนในทองถนผำนกำรจดท ำแผนชมชนระดบหมบำนและต ำบล ขนมำตำมล ำดบ ซงสดทำยจะสงผลใหท ำใหกำรบรหำรงบประมำณเพอกำรพฒนำในระดบจงหวด มประสทธภำพมำกยงขน

กลำวโดยสรปแผนพฒนำจงหวดเปนแผนทมงกำรพฒนำจงหวดแบบองครวมทครอบคลมทกมตในดำนเศรษฐกจ สงคม ทรพยำกรธรรมชำต สงแวดลอม และควำมมนคง เพอพฒนำคณภำพชวตและตอบสนองตอควำมตองกำรของประชำชนในจงหวด ดงนน แผนพฒนำอ ำเภอ กจะตองใชกรอบดงกลำวเปนแนวทำงในกำรก ำหนดแผนงำน โดยดจำกเอกสำรทจงหวดสงมำใหซงมกำรปรบแผนทเปนปจจบน ทงน กอนทจงหวดจะก ำหนดยทธศำสตรจงหวด จงหวดอำจเชญตวแทนหวหนำสวนรำชกำรหรอตวแทนอ ำเภอเขำรวมพจำรณำดวย เชน นำยกเทศมนตร เพอใหขอมลประกอบในกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด เรยกวำเปนกำรเชอมโยงไปกบระดบบน 5.4.2 กำรเชอมโยงกบระดบลำง หมำยถงกำรดปญหำและควำมตองกำรของประชำชนในหมบำนหรอแผนพฒนำทองถน โดยทแผนพฒนำทองถน ซงประกอบดวยแผนหำป และมกำรทบทวนแผนในระยะสำมป ในทกๆ ปทผำนมำ แผนของทองถนกก ำหนดกรอบกำรพฒนำทสอดคลองกบแผนยทธศำสตร จงหวด และแผนพฒนำอ ำเภอ แตอยำงไรกด เนองจำกมกำรปรบแผนงำนในแตละชวงเวลำ ดงนน แผนของทองถนกมกำรปรบเปลยนเชนกน หลกกำรส ำคญ คอ แผนพฒนำอ ำเภอซงก ำหนดใหสอดคลองกบแผนพฒนำจงหวด จะตองเปนกรอบกำรพฒนำใหทองถน หมำยถง ทองถนจะตองดกรอบของอ ำเภอกอนทจะก ำหนดแผนพฒนำทองถน โดยในกำรท ำงำนของทองถนกจะมกำรส ำรวจปญหำและควำมตองกำรของประชำชน เพอก ำหนดโครงกำรใหมทเปนประเดนปญหำ แตจะตองอยในกรอบของจงหวด ดงนน หำกมแผนพฒนำอ ำเภอขน กจะท ำใหภำคทกสวนของอ ำเภอไดมำพดคย วเครำะห วำงแผนรวมกน สวนแผนชมชน/หมบำน เปนแผนรำกฐำนขนตนทครอบคลมในทกมตชวต กำรแกไขปญหำของชมชน/หมบำน โดยวธกำรทองคกรปกครองทองถนจะเกดควำมสะดวกในกำรคนหำขอมลหรอวเครำะหปญหำ กคอ กำรใชขอมลทคณะกรรมกำรหมบำนหรอชมชนไดจดท ำแลวเสรจกอนทจะมกำรประชมจดท ำแผนขององคกรปกครองทองถน เนองจำกในแตละต ำบลมหลำยหมบำนหรอชมชน ดงนน ในทำงปฏบตองคกรปกครอง

๑๒๒

สวนทองถนอำจจะมกำรจดประชมประชำคมกนอกครงหนง เพอเรยงล ำดบควำมส ำคญหรอก ำหนดพนทหมบำนหรอชมชนทจะตองด ำเนนกำรโครง โดยจดล ำดบควำมเรงดวนหรอตำมควำมจ ำเปน ซงมไดหมำยควำมวำ ทกแผนงำนหรอโครงกำรจะไดรบงบประมำณสนบสนนโดยทนทในปนนๆ ตวอยำงเชน กำรลำดยำงถนน ในหมบำน อำจจะตองดจำกสภำพกำรช ำรดหรอถนนทประชำชนใชสญจรไปมำจ ำนวนมำกกอน เมอด ำเนนกำรแลวเสรจในจดทเรงดวนแลว จงจะพจำรณำในหมบำนอนๆ ทมควำมเรงดวนนอยตำมล ำดบตอไป กำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอทสอดคลองกบแผนหมบำนหรอชมชนและทองถนจงหมำยถง อ ำเภอวเครำะหแผนงำนโดยพจำรณำจำกปญหำควำมตองกำรของทองถนและกรอบแนวทำงของจงหวด 5.4.3.ควำมเชอมโยงในกำรบรหำรจดกำร กฎหมำยหรอระเบยบปฏบตงำนก ำหนดใหบคลำกรในพนทอ ำเภอบำงต ำแหนงด ำรงต ำแหนงเปนคณะกรรมกำรพฒนำพนทในระดบตำงๆ สำมำรถท ำหนำทเปนผเชอมโยงแผนปฏบตงำนในระดบตำงๆ เขำดวยกน เชน ในกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวดก ำหนดใหมผแทนขององคกรปกครองสวนทองถน ท ำหนำทเปนกรรมกำรในกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด ในขณะเดยวกน นำยกเทศมนตร หรอองคก ำรบรหำรสวนต ำบล รวมเปนเปนคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ และท ำหนำทเปนประธำนคณะกรรมกำรจดท ำแผนพฒนำทองถนของตนเอง หรอกรณปลดอ ำเภอหวหนำกลมบรหำรงำนปกครอง เปนกรรมกำรในคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ และท ำหนำทเปนประธำนในคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ รวมทงก ำนนเปนคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอและท ำหนำทเปนประธำนคณะกรรมกำรหมบำนในพนททตนอำศย บคลำกรในต ำแหนงเหลำนเปนผทมบทบำทเชอมโยงกำรท ำงำนของคณะกรรมกำรในระดบตำงๆ ทตนรบผดชอบ ดงนน หำกตองกำรใชประโยชนจำกแผนพฒนำอ ำเภอใหมำกทสดแลว ผรบผดชอบในกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอจะตองเขำใจถงควำมสมพนธเชอมโยงระหวำงแผนพฒนำอ ำเภอกบแผนในระดบตำงๆ ใหได เพอใหสำมำรถมองเหนชองทำงของกำรน ำแผนพฒนำอ ำเภอไปใชประโยชนนนเอง

๑๒๓

ตอนท ๕.5 ขนตอนกำรบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ

กำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอประกอบดวยขนตอนดงตอไปน

๑. กำรตงคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ใหอ ำเภอแตงตง “คณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ” โดยแตงตงจำกทกภำคสวนทเกยวของ และใหคณะท ำงำนชดนเปนคณะท ำงำนของคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) มหนำทประสำนงำนเชอมโยงบรณำกำรกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ แผนควำมตองกำรของอ ำเภอ และแผนปฏบตกำรประจ ำป โดยทบทวนและจดท ำรำงกรอบและรำงแผนพฒนำอ ำเภอ ตำมแนวทำงกรอบแผนพฒนำจงหวดและเสนอคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) พจำรณำใหควำมเหนชอบ เพอใชเปนแนวทำงในกำรพฒนำพนทระดบอ ำเภอ อกทง มหนำทจดท ำบญชแผนงำน/โครงกำรเปนแผนควำมตองกำรของอ ำเภอเสนอคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) พจำรณำใหควำมเหนชอบ เพอสงใหจงหวดน ำไปใชเปนขอมลในกำรจดท ำแผนพฒนำจงหวดและแผนปฏบตรำชกำรประจ ำปของจงหวดตอไป (รายละเอยดของคณะท างานจดท าแผนพฒนาอ าเภออยในตอนท 5.3)

๒. กำรเกบรวบรวมขอมล ๒.๑ ใหคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ด ำเนนกำรรวบรวมขอมล สภำพทวไปและ กำรวเครำะหสถำนกำรณปจจบนในพนท อำท ขอมลเบองตนในระดบพนทของอ ำเภอ ต ำบล หมบำน เชน ขอมลดำนกำรเมองกำรปกครอง ประชำกร เศรษฐกจ สงคม ฯลฯ โดยควรแสดงแนวโนมทเปลยนแปลงไป แสดงคำเฉลยรอยละ และกำรวเครำะหขอมล ตลอดจนกำรใหควำมเหนประกอบกำรพจำรณำจดท ำแผนเบองตนและกำรวเครำะหสภำพปญหำของพนทและควำมตองกำรของประชำชน ๒.๒ ใหคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอสรปทศทำงหรอนโยบำยกำรพฒนำ รวมทงรวบรวมขอมลกำรวเครำะหศกยภำพของพนทจงหวด ทงดำนเศรษฐกจ สงคม ทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม และอนๆ จำกแผนพฒนำจงหวด เพอใชเปนขอมลเชอมโยงกบปญหำและควำมตองกำรของประชำชนในพนท ส ำหรบน ำไปจดท ำรำงกรอบแผนพฒนำอ ำเภอ

(ตวอยำง)

กำรระบขอมลสภำพทวไปและกำรวเครำะหขอมล รวมถงสถำนกำรณในปจจบน ควรประกอบดวยรำยละเอยดดงตอไปน

๑) ทตง อำณำเขตตดตอ ลกษณะภมประเทศ ลกษณะดน ประเภทของดนและควำมเหมำะสมในกำรปลกพช ลกษณะภมอำกำศ ฤดกำล อณหภมเฉลย เปนตน ๒) กำรปกครอง และองคกรปกครองสวนทองถนในพนท ๓) หนวยงำนตำงๆ ในพนท เชน หนวยงำนรำชกำร รฐวสำหกจ ธนำคำร หนวยงำนอนๆ และกลมพลงมวลชนในพนท เปนตน (๑) หนวยงำนรำชกำร/รฐวสำหกจ - ทท ำกำรปกครองอ ำเภอ - สถำนต ำรวจภธร - ส ำนกงำนพฒนำชมชนอ ำเภอ

๑๒๔

- ทท ำกำรไปรษณย - กำรไฟฟำสวนภมภำค - ฯลฯ (๒) ธนำคำรหรอสถำบนกำรเงน - ธนำคำรตำงๆ - สถำบนกำรเงนอนๆ (3) หนวยงำนอนๆ ในพนท - มลนธปดทองหลงพระ - โครงกำรอนเนองมำจำกพระรำชด ำร (๔) กลมพลงมวลชนทมผลตอกำรเปลยนแปลงหรอกำรพฒนำพนท - กลมองคกรไมแสวงหำก ำไร (NGO) ๔) ประชำกร (๑) จ ำนวนประชำกรและจ ำนวนครวเรอนปปจจบน - แยกเพศและชวงอำย ดงน วยเดก อำยแรกเกด - ๑๒ ป วยเรยน ๑๓ - ๒๒ ป วยท ำงำน ๒๓ - ๖๐ ป และผสงอำย ๖๑ ปขนไป (๒) วเครำะหแนวโนมกำรเพมขนหรอลดลงของประชำกรเปรยบเทยบกบปทผำนมำหรอแนวโนมทนำจะเพมขนลดลงในอนำคต (๓) ขอมลประชำกรแฝงและขอมลแรงงำนตำงดำวหลบหนเขำเมอง เชน พนทมโรงงำนอตสำหกรรม สถำนศกษำทส ำคญ เปนตน (๔) วเครำะหแนวโนมกำรเพมขนหรอลดลงของประชำกรแฝงเปรยบเทยบกบปทผำนมำหรอแนวโนมทนำจะเพมขนลดลงในอนำคต (๕) กำรประกอบอำชพ เชน ภำคกำรเกษตร รบรำชกำร พนกงำนบรษทเอกชน อนๆ เปนตน วเครำะหแนวโนมกำรเพมขนหรอลดลงของบคลำกรในแตละสำขำอำชพ และกำรขำดแคลนแรงงำน ในภำคกำรเกษตรในอนำคต เปนตน ๕) กำรศกษำ (๑) สถำนศกษำ (ของรฐ/เอกชน) ฯลฯ (๒) หองสมด (๓) วเครำะหแนวโนมกำรศกษำตอของนกเรยนนกศกษำ เชน ศนยศกษำนอกโรงเรยน สำยอำชพ สำยสำมญ สำขำระดบปรญญำตรในปกำรศกษำ และวเครำะหกำรขำดแคลนครซงจะสงผลตอคณภำพกำรศกษำของเดก เยำวชน ของไทยในอนำคตและแนวทำงกำรแกไขปญหำ ๖) สำธำรณสข (๑) สถำนพยำบำลของรฐ/เอกชน/ศนยบรกำรสำธำรณสข/คลนกทกประเภท/บคลำกร (๒) หลกประกนสขภำพของประชำชน เชน บตรประกนสขภำพถวนหนำ (บตรทอง)/ประกนสงคม/ขำรำชกำร/รฐวสำหกจ/สทธอนๆ (คนไทยในตำงแดน ขำรำชกำรกำรเมอง)/ไมมสทธ/บ คลคล รอพสจน) (๓) สถตกำรเจบปวยและเสยชวต ( ๓ – ๕ อนดบหรอพจำรณำจำกอตรำกำรเสยชวตทสง) พรอมกำรวเครำะหแนวโนมกำรเกดโรคระบำดรำยแรงหรอปญหำสขภำพของประชำชนในอนำคตและแนวทำงกำรเฝำระวงปองกนกำรแพรระบำดในอนำคต ๗) ศำสนำและวฒนธรรม

๑๒๕

(๑) กำรนบถอศำสนำ (๒) วฒนธรรมทองถนทส ำคญ วเครำะหควำมเขมแขงของศำสนำและวฒนธรรมทองถนทส ำคญทยงมอทธพลตอกำรด ำเนนชวตของผประชำชนและสงคมโดยรวมหรอไม แนวโนมสถำนกำรณในอนำคตมทศทำงอยำงไรและจะสำมำรถกระตน สงเสรมใหเกดควำมเขมแขง ควำมรรก สำมคคในสงคมไดมำกนอยเพยงใด ๘) กำรคมนำคม (๑) ทำงบก - สถำนขนสง ลกษณะรถประจ ำทำง กำรใหบรกำร ระยะทำงและคำบรกำร - กำรคมนำคม ระยะทำง ผวจรำจรถนนสำยหลกเชอมระหวำงอ ำเภอกบอ ำเภอ หรอระหวำงอ ำเภอกบจงหวด ถนนสำยรองระหวำงอ ำเภอ ต ำบล หมบำน ถนนสำยเศรษฐกจ เชน เพอกำรทองเทยว กำรขนสงสนคำทำงกำรเกษตร เปนตน (๒) ทำงน ำ - ทำเทยบเรอ ลกษณะเรอ กำรใหบรกำร ระยะทำง และคำบรกำร (๓) ทำงอำกำศ - ทำอำกำศยำน เทยวบนและกำรใหบรกำร (๔) วเครำะหสถำนกำรณแนวโนมกำรเจรญเตบโต สภำพปญหำและกำรแกปญหำในอนำคต ๙) ดำนเศรษฐกจ (๑) ดำนกำรเกษตร - แยกประเภทกำรท ำเกษตร/พนทกำรเกษตร - วเครำะหเปรยบเทยบกำรท ำเกษตรอนทรย ปลอดสำรพษ กำรใชสำรเคมภำคกำรเกษตร กำรใชแรงงำนภำคกำรเกษตร เครองจกร ฯลฯ - พชเศรษฐกจหลกทส ำคญ วเครำะหสถำนกำรณปลกเพอบรโภคหรอเพอกำรคำ พรอมวเครำะหตนทนกำรผลต ตลำด รำคำ ของพชเศรษฐกจเปรยบเทยบระหวำงปกำรผลตทผำนกบปปจจบน และคำดคะเนแนวโนมกำรเพมขนหรอลดลงของกำรปลกพชเศรษฐกจในแตละชนด - กำรปศสตว กำรประมง ฯลฯ (๒) ดำนกำรพำนชย - รำนคำอปโภคบรโภคทวไป เชน หำงสรรพสนคำ รำนสะดวกซอ รำนขำยสง รำนขำยของทวไป ฯลฯ วเครำะหแนวโนมกำรขยำยตวของรำนคำเปรยบเทยบระหวำงปทผำนมำกบปปจจบน - รำนคำทขำยสนคำเฉพำะ เชน รำนวสดกอสรำง รำนขำยวสดอปกรณเกยวกบกำรท ำกำรเกษตร เชน รำนปย ยำก ำจดศตรพช รำนวสดอปกรณเครองจกรทำงกำรเกษตร รำนคำเกษตรอนทรย และวเครำะหเปรยบเทยบแนวโนมกำรขยำยตวหรอกำรเพมจ ำนวนรำนคำ - รำนคำอนๆ ทมควำมโดดเดนเฉพำะในแตละพนท (๓) ผลตภณฑชมชนและทองถน OTOP - สนคำหนงต ำบล หนงผลตภณฑ - กำรลงทะเบยนผผลต/ผประกอบกำร - รำน OTOP - ประมำณกำรรำยไดจำกกำรจ ำหนำยเปรยบเทยบททผำนมำกบปปจจบน และวเครำะหแนวโนมกำรสงเสรมพฒนำสนคำ และกำรขยำยชองทำงกำรตลำด

๑๒๖

- ขอมลอนๆ ทเกยวของกบกำรสงเสรมและพฒนำผลตภณฑชมชน เชน กลมผลตสนคำ OTOP ทส ำคญ (๔) ดำนกำรทองเทยว - แหลงทองเทยวและเทศกำลส ำคญ จดเดน จ ำนวนนกทองเทยวเฉลยตอปและปญหำกำรบรหำรจดกำร - วเครำะหแนวโนมกำรเพมขนหรอลดลงของนกทองเทยวและแนวทำงกำรสงเสรมพฒนำเพอรกษำแหลงทองเทยวและเพมจ ำนวนนกทองเทยวใหมำกขน - สถำนบรกำรนวดแผนไทย แผนโบรำณ หรอ ธรกจสปำ จ ำนวนสถำนบรกำรและพนกงำน - วเครำะหกลมผมำใชบรกำรและแนวโนมควำมตองกำรใชบรกำรของนกทองเทยวและแนวทำงกำรสงเสรมพฒนำเพอเพมสงเสรมกำรทองเทยว - ปญหำทเกดจำกกำรเจรญเตบโตของกำรทองเทยว และแนวทำงแกไขปญหำ - ฯลฯ (๕) ดำนอตสำหกรรม (ในกรณพนทมโรงงำนอตสำหกรรม) - ขอมลทวไป จ ำนวนโรงงำนทไดรบใบอนญำต เงนลงทน แยกตำมหมวดอตสำหกรรม เชน อตสำหกรรมกำรเกษตร/อำหำร/เครองดม/เครองแตงกำย/ไมและผลตภณฑจำกไม ฯลฯ ) กำรจำงงำน (ชำย/หญง) - วเครำะหสถำนกำรณดำนกำรเพมขนหรอลดลงของโรงงำนอตสำหกรรมและแรงงำนในภำคอตสำหกรรม ปญหำแรงงำน ปญหำผลกระทบตอสงแวดลอม เชน กำรปลอยน ำ เสย มลพษทำงอำกำศ ฯลฯ และแนวทำงกำรแกไขปญหำ ๑๐) ดำนสงคม (๑) สถำนบรกำรและสถำนประกอบกำรธรกจทองเทยว - จ ำนวนสถำนบรกำรตำมกฎหมำย รำนจ ำหนำยสรำและอนๆ ในพนท - วเครำะหสถำนกำรณกำรเพมขนและลดลงของสถำนบรกำร กำรดงดดนกทองเทยวและแนวทำงกำรดแลควำมปลอดภยในชวตและทรพยสนของนกทองเทยว กำรรกษำวฒนธรรมอนดงำมของไทยและกำรก ำกบ ดแลตำมระเบยบ กฎหมำยของฝำยปกครอง - ฯลฯ (๒) โรงแรม ทพก รสอรท - โรงแรม ทพก รสอรท จ ำนวนหองพก กำรใชบรกำรของนกทองเทยวโดยเฉลย วเครำะหกำรเตบโตของเศรษฐกจและกำรทองเทยวหรออนๆ จำกแนวโนมกำรเพมขนและลดลงจำกจ ำนวนผใชบรกำรโรงแรม ทพก รสอรท (๓) ภตตำคำร/รำนอำหำร - ภตตำคำรและรำนอำหำร และควำมสำมำรถในกำรบรกำรลกคำ เชน จ ำนวนพนกงำนบรกำร จ ำนวนลกคำทสำมำรถรบรองได เปนตน (๔) กำรประกอบธรกจอนๆ ทสงผลกระทบกบสงคมโดยรวม ๑๑) ดำนทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม (๑) แหลงน ำ หรอ ระบบชลประทำนทส ำคญในพนท กำรใชประโยชนและจ ำนวนผรบประโยชน เชน กำรผลตกระแสไฟฟำ กำรใชในภำคกำรเกษตร และวเครำะหแนวโนมควำมตองกำรเพมขนหรอลดลงของผรบประโยชนและแนวทำงแกไขปญหำอยำงยงยนในอนำคต

๑๒๗

(๒) ปำไม ประเภทของปำไม พนทตนน ำหรอแหลงก ำเนดแมน ำสำยส ำคญ ปำชำยเลน สภำพพนทปำทคงเหลอ และวเครำะหแนวโนมกำรลดลงของพนทปำและแนวทำงกำรรกษำและเพมพนทปำไมและกำรแกไขปญหำอยำงยงยนในอนำคต (๓) แรธำต จ ำนวนและประเภทอตสำหกรรมเหมองแรในพนท สถำนกำรณผลกระทบตอชมชนและสงแวดลอมในพนท และแนวโนมกำรแกไขปญหำอยำงยงยน (๔) ทรพยำกรธรรมชำตประเภทอนๆ เชน ทรพยำกรชำยฝง นกนำงแอน แนวปะกำรง พนทชมน ำ บอน ำมน กำซธรรมชำต เปนตน (๕) ปญหำสงแวดลอม เชน ขยะ น ำเสย วเครำะหสถำนกำรณ ผลกระทบตอชมชน และแนวทำงกำรแกปญหำอยำงยงยน (๖) ภยพบตทำงธรรมชำต เชน ปญหำอทกภยซ ำซำก แผนดนไหว ดนไสลด โคลนถลม เปนตน สถำนกำรณ พนทเสยงภย กำรปองกนและแกปญหำเมอเกดภยพบต (๗) อนๆ ๑๒) ดำนควำมมนคงและควำมสงบเรยบรอย (๑) หนวยงำนรกษำควำมสงบและกองก ำลงในพนทพรอมอตรำก ำลง เชน สถำนต ำรวจ /อตรำก ำลงของต ำรวจ กองบญชำกำรต ำรวจตระเวนชำยแดน เปนตน - วเครำะหสถำนกำรณ อำชญำกรรม สถตกำรเกดกำรจบกม และแนวทำงกำรแกปญหำ - ปญหำกำรจรำจร สถำนกำรณ สถตกำรเกดอบตเหต แนวโนมและกำรแกปญหำ (๒) ปญหำควำมมนคง เชน ปญหำสถำนกำรณชำยแดนใตหรอชำยแดนปกต ยำเสพตด กำรลกลอบเขำเมอง ภยคกคำมรปแบบใหม เปนตน วเครำะหสถำนกำรณ พนทเสยงภย กำรปองกนและแกปญหำเมอเกดเหต ๑๓) ดำนควำมสมพนธกบประเทศเพอนบำน (๑) จดผำนแดน ประเภทหรอจ ำนวนจดผำนแดน จ ำนวนคนและลกษณะกำรเดนทำงเขำออก เชน นกทองเทยว นกธรกจ ประเภทสนคำน ำเขำสงออก ฯลฯ วเครำะหควำมสมพนธกบประเทศเพอนบำนทมชำยแดนตดกน (๒) ควำมสำมำรถในกำรใชภำษำตำงของประเทศเพอนบำน ภำษำทใช (เขยน อำน) ของขำรำชกำร และประชำชน และกำรพฒนำบคลำกรดำนภำษำตำงประเทศเพอพฒนำควำมสมพนธกบประเทศเพอนบำนในอนำคต (๓) กจกรรมสงเสรมควำมสมพนธชำยแดน เชน กำรประชมหรอกำรจดกจกรรมรวมกนระหวำงเจำแขวง/เจำเมอง ระดบเจำหนำท หรองำนประเพณระหวำงประชำชนทวไป (๔) อนๆ ๑๔) ดำนอนๆ

วเครำะหสภำพปญหำพนทและควำมตองกำรของประชำชน วเครำะหภำพรวมของปญหำและควำมตองกำรของประชำชนในพนทใหตรงกบควำมเปนจรงมำกทสด โดยสรปเปนรำยประเดนพรอมระบสำเหตพรอมควำมตองกำรปองกนหรอแกไขปญหำของประชำชน รวมทงจดล ำดบควำมส ำคญของปญหำดวย ตวอยำงของปญหำ ๑) ปญหำเกยวกบทดนท ำกน เชน ทดนท ำกนไมเพยงพอ ขำดควำมรในเรองกำรจดกำรเกยวกบ กำรใชทดนใหคมคำ ปญหำเอกสำรสทธ เปนตน

๑๒๘

๒) ปญหำขำดแคลนแหลงน ำเพอกำรเกษตร ๓) ปญหำสงคม เชน ปญหำยำเสพตด ปญหำกำรพนน ปญหำหนนอกระบบ ปญหำกำรแตกแยกทำงควำมคดของผคนในชมชน/หมบำน ฯลฯ ๔) ปญหำสำธำรณปโภคและโครงสรำงพนฐำน ๕) ปญหำภยพบตจำกธรรมชำต ๖) ปญหำดำนขยะ มลภำวะและสงแวดลอม ฯลฯ

๓. กำรวเครำะหสภำพแวดลอม (SWOT analysis) เมอคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอรวบรวมขอมลตำงๆ ไดแลว ขนตอนตอไปกตองด ำเนนกำรวเครำะหสภำพแวดลอมของอ ำเภอ ซงเปนกำรวเครำะหถงจดแขง จดออน อนเปนสภำวะแวดลอมภำยในพนท รวมทงกำรวเครำะหโอกำสและภำวะคกคำมหรอขอจ ำกดอนเปนสภำวะแวดลอมภำยนอกทมผลตอกำรพฒนำดำนตำงๆ ของอ ำเภอ โดยเปนกำรประเมนสถำนภำพของอ ำเภอ เพอตอบค ำถำมวำ “ปจจบน อ ำเภอมสถำนภำพกำรพฒนำอยจดใด” ส ำหรบใชเปนประโยชนในกำรก ำหนดกำรด ำเนนงำนตอไปในอนำคต ทงน กำรวเครำะหสภำพแวดลอมของอ ำเภอสำมำรถใชเทคนค SWOT Analysis เปนเครองมอ ดงน วเครำะหศกยภำพภำยในหนวยงำน (องคกรสำมำรถควบคมปจจยได) ๑ ) กำรวเครำะหจดแขง (Strength = S) เปนกำรพจำรณำปจจยภำยในอ ำเภอวำ มสวนด ควำมเขมแขง ควำมสำมำรถ ศกยภำพ สวนทสงเสรมควำมส ำเรจ ซงจะพจำรณำในดำนตำงๆ เชน กำรมแหลงโบรำณสถำนทส ำคญระดบชำตหลำยแหง มโรงงำนทงขนำดใหญ กลำง และเลกจ ำนวนมำจนกลำยเปนแหลง จำงงำนทส ำคญ หรอกำรเปนดำนกำรคำชำยแดนขนำดใหญ เปนตน ๒ ) กำรวเครำะหจดออน (Weakness = W) เปนกำรพจำรณำปจจยภำยในอ ำเภอวำม สวนเสย ควำมออนแอ ขอจ ำกด ควำมไมพรอม ซงจะพจำรณำในดำนตำงๆ เชนเดยวกบกำรวเครำะหจดแขง เชน ขำดบคลำกรทเปนแรงงำนฝมอ ประชำชนหมกมนกบกำรเลนกำรพนนมำก เปนตน วเครำะหศกยภำพภำยนอกหนวยงำน (องคกรไมสำมำรถควบคมปจจยได) ๓ ) วเครำะหโอกำส (Opportunity = O) เปนกำรศกษำสภำพแวดลอมภำยนอกวำมสภำพเปนเชนไร เหตกำรณของโลก ประเทศ และจงหวดทเกดขนจะสงผลตออ ำเภออยำงไร มกำรเปลยนแปลงใดทเปนประโยชน หรอเปนโอกำสอนดตออ ำเภอ โดยจะตองพจำรณำทงทำงดำนเศรษฐกจ สงคม กำรเมองกำรปกครอง และเทคโนโลย เชน กำรตงอยในเขตพนทพฒนำเศรษฐกจพเศษ กำรขยำยตวของกำรใชพลงงำนทดแทน หรอกำรถกเลอกจำกรฐบำลใหเปนหนงในโครงกำรทองเทยวของ ททท. เปนตน ๔ ) กำรวเครำะหปญหำอปสรรคหรอขอจ ำกด (Threat = T) เปนกำรศกษำสภำพแวดลอมภำยนอกทเปนอปสรรคหรอสภำวะคกคำม อนกอใหเกดผลเสยหรอเปนขอจ ำกดตออ ำเภอ ต ำบล หมบำน โดยจะตองพจำรณำทงดำน เศรษฐกจ สงคม กำรเมองกำรปกครอง ปญหำอำชญำกรรม เทคโนโลย เชนเดยวกบกำรวเครำะหโอกำส เชน กำรตงอยในพนททมโอกำสประสบภยน ำทวมทกป สภำวะกำรใชยำงพำรำในระดบโลกลดลงอยำงตอเนอง เปนตน

๔. กำรก ำหนดต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ (Positioning) เมอคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอวเครำะหสภำพแวดลอมของอ ำเภอแลว ขนตอนตอไปกคอ กำรก ำหนดต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ โดยกำรก ำหนดต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ (Positioning) มควำมหมำยและวธกำรด ำเนนกำร ดงน

๑๒๙

ควำมหมำยเชงหนำท - เปนเครองมอในกำรก ำหนดทศทำงกำรพฒนำและวสยทศนของอ ำเภอ - เพอใหทศทำงกำรพฒนำและวสยทศนมควำมสมพนธกบศกยภำพและสมรรถนะของอ ำเภอ และสนองตอ

ควำมตองกำรของประชำชน นโยบำย/แผนพฒนำจงหวด และยทธศำสตรระดบชำต ควำมหมำยเชงกระบวนกำร - กระบวนกำรคนหำและสรำงสรรคภำพลกษณและอตลกษณ (Image and Identity) เพอก ำหนดทศ

ทำงกำรพฒนำและวสยทศนของอ ำเภอ - เปนทยอมรบของผคนทเกยวของ (ทกภำคสวนในพนท)

วธกำรก ำหนดต ำแหนงกำรพฒนำ 1) วเครำะหศกยภำพ : ทตงภมศำสตร ทรพยำกรธรรมชำต-บคคล พนทใกลเคยง 2) คนหำควำมมงมำดปรำรถนำ : อะไรทผคนตองกำร/ไมตองกำร 3) วเครำะหขดควำมสำมำรถ : ตอบสนองยทธศำสตรชำตและควำมมงมำดปรำรถนำ 4) วเครำะหควำมสำมำรถในกำรแขงขน : ควำมแขงแกรง-จดดอย เปรยบเทยบกบอ ำเภออนทมศกยภำพ

ใกลเคยงกน ตวอยำงกำรก ำหนดต ำแหนงกำรพฒนำ (Positioning) - ต ำแหนงกำรพฒนำ (Positioning) ของอ ำเภออมพวำ จงหวดสมทรสงครำม คอ “เปนแหลงทองเทยววถ

ชวตทำงน ำทมระบบมำตรฐำนสำกล” - ต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ (Positioning) ของอ ำเภอนำทว จงหวดสงขลำ คอ “กำรเปนแหลงเลยงแพะ

ครบวงจรในจงหวดเพอแปรรป และสงออก”

ทงน กำรใหไดมำซงกำรก ำหนดต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ (Positioning) สำมำรถเลอกใชเครองมอในกำรวเครำะหรปแบบใดรปแบบหนงหรอเลอกวเครำะหทกรปแบบกได ดงน ๑) ภำพรวมของบรบทอ ำเภอ Context Map ๒) กำวยำง ๓ ระยะ 3 Horizons ๓) กำรวเครำะหศกยภำพหนวยงำน (SWOT Analysis)

๑) ภำพรวมของบรบทอ ำเภอ Context Map เปนกำรก ำหนดต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ โดยส ำรวจวเครำะหสถำนกำรณและปจจยของภำวะแวดลอมในแงมมตำงๆ เชน ดำนเศรษฐกจ กำรลงทน ในภำคเอกชน กำรศกษำ วฒนธรรม สงคม โครงสรำงพนฐำน ทรพยำกรธรรมชำต สงแวดลอมใหครบทกมต สงทดงดดทนำสนใจ กำรปกครอง ภำพรวมของแผนหลกองคกรปกครองสวนทองถน และปจจยควำมเสยงตำงๆ เพอใหเกดควำมเขำใจถงสถำนะในปจจบน และแนวโนม โอกำส ควำมเสยง รวมถงแรงกดดนตำงๆ ทมผลกระทบตอกำรบรหำรงำนรำชกำรสวนภมภำค และกระทบตอประชำชนในพนท และจดท ำภำพรวมของบรบทอ ำเภอ Context Map และก ำหนดต ำแหนงและทศทำงกำรพฒนำอ ำเภอ

๑๓๐

ตวอยำงต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ (Positioning) ของอ ำเภออมพวำ จงหวดสมทรสงครำม “เปนแหลงทองเทยววถชวตทำงน ำทมระบบมำตรฐำนสำกล”

๒) กำวยำง ๓ ระยะ 3 Horizons เปนกำรก ำหนดต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ โดยกำรจดล ำดบควำมส ำคญเรงดวนของแผนงำน โครงกำร กจกรรม ของพนท วำอ ำเภอควรพฒนำอะไรกอน – หลง Action ไหนเกอหนนอะไร ใครเปนคนท ำ และชวยใหมองเหนปจจยเสยงทจะท ำให Action นนๆ ไมเกดขน รวมทง กำรบรรเทำควำมเสยงทอำจจะเกดขนได

๑๓๑

ตวอยำงต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ (Positioning) ของอ ำเภอนำทว จงหวดสงขลำ “กำรเปนแหลงเลยงแพะครบวงจรในจงหวดเพอแปรรป และสงออก”

๓) กำรวเครำะหศกยภำพหนวยงำน (SWOT Analysis) เปนแนวทำงในกำรก ำหนดต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ โดยวเครำะหถงโอกำส และภำวะคกคำมหรอขอจ ำกด อนเปนสภำวะแวดลอมภำยนอกทมผลตอกำรพฒนำดำนตำงๆ ของอ ำเภอ รวมทงกำรวเครำะหจดออน จดแขง ของอ ำเภอ อนเปนสภำวะแวดลอม

๑๓๒

ภำยในพนท ซงทงหมดเปนกำรประเมนสถำนภำพของอ ำเภอในปจจบน โดยเทคนค SWOT Analysis เปนเครองมอในกำรวเครำะหทประกอบดวยกำรวเครำะหจดแขง (Strength = S) กำรวเครำะหจดออน (Weakness = W) กำรวเครำะหโอกำส (Opportunity = O) และกำรวเครำะหปญหำอปสรรคหรอขอจ ำกด (Threat = T)

๕. กำรก ำหนดวสยทศน และกำรจดท ำรำงกรอบแผนพฒนำอ ำเภอ เมอคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอด ำเนนกำรวเครำะหขอมลตำงๆ จนไดมำซง ขอมลต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ (Positioning) แลว คณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอกตองเสนอขอมลตำงๆ แกคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) เพอใหคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) จดประชมก ำหนดวสยทศนของอ ำเภอ โดยอำศยขอมลจำกกำรวเครำะหต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ (Positioning) แนวทำงกำรพฒนำของจงหวดและควำมตองกำรของประชำชนในพนท จำกนนใหคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอน ำวสยทศนไปเปนหลกในกำรจดท ำรำงกรอบแผนพฒนำอ ำเภอและเสนอใหคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) พจำรณำใหควำมเหนชอบ พรอมทงใหคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) แจงกรอบแผนพฒนำอ ำเภอไปยงสวนรำชกำรในพนท องคกรปกครองสวนทองถนและคณะกรรมกำรหมบำน (กม.)/ชมชนทรำบดวย ทงน ก ำหนดใหรำงกรอบแผนพฒนำอ ำเภอประกอบดวยวสยทศน พนธกจ ประเดนยทธศำสตร เปำประสงค ตวชวด คำเปำหมำย และ กลยทธของแตละเปำประสงค ซงมรำยละเอยดดงตอไปน

ค ำอธบำย ๑) วสยทศนอ ำเภอ คอสงทก ำหนดทศทำงกำรพฒนำอ ำเภอ วสยทศนตองมลกษณะกระชบ อำนแลวมองเหนภำพอ ำเภอในอนำคตชดเจนและมควำมเปนไปไดในระยะ ๔ ป อำนแลวไมตองแปลซ ำ และอำนแลวทกคนเขำใจตรงกน

๑๓๓

กำรท ำวสยทศน ตองรจกบรบทของอ ำเภอเปนอยำงด ร วำอ ำเภอมดในดำนใด (จดแขง) มขอเสยอะไร (จดออน) มปจจยหรอสถำนกำรณทจะเกดขนในปจจบนหรออนำคตทจะชวยสงเสรมสนบสนน สงทดๆ ของอ ำเภอหรอไม (โอกำส) และปจจยหรอสถำนกำรณทจะเกดขนในปจจบนหรออนำคตทจะสงใหสงทดๆ ลดลงหรอขอเสยมควำมเดนชดขน (อปสรรค) และน ำขอมลมำวเครำะห แลวก ำหนดเปนวสยทศนอ ำเภอ

ควำมแตกตำงระหวำง “วสยทศน” กบ “ค ำขวญ” วสยทศน หมำยถง กำรสรำงภำพอนำคต หรอกำรมองอนำคตซงจะเปนเปำหมำยในกำรเดนไปสอนำคต โดยวธกำรน ำเอำระบบกำรวำงแผนมำใช หรอหมำยถงสงทอยำกเหนในอนำคตและเปนสงทดกวำเดม วสยทศน จะเกดจำกกำรรจกคดโดยใชปญญำและมงมนใหเกดขนจรง เชน “แหลงผลตและจ ำหนำยขำวหอมมะลคณภำพ พฒนำผลตภณฑกลมอำชพเพอกำรตลำด มงสชมชนเกษตรอนทรยตำมแนวทำงเศรษฐกจพอเพยง” หรอ “เมองมรดกลำนนำ พฒนำปรมณฑล ผคนอยดมสข” เปนตน สวน ค ำขวญ หมำยถง ถอยค ำ ขอควำม ค ำคลองจอง หรอบทกลอนสนๆ เพอใหจ ำไดงำยเปนเครองเตอนใจ แสดงอดมคต หรอเปำหมำยของกลมหรอองคกรนนๆ เชน ค ำขวญอ ำเภอนำหมอม จงหวดสงขลำ “เมองนำอย ผคนนำรก รรกสำมคค” เปนตน หรอเปนถอยค ำหรอขอควำม ทแตงขนมำเพอบงบอกถงเอกลกษณ คณสมบต ควำมโดดเดน เชน ค ำขวญอ ำเภอแมระมำด จงหวดตำก “พระพทธรปหนออนงำมซง กลวยอบน ำผงรสด ประเพณขนธำต อทยำนแหงชำตเขำพะวอ” เปนตน ทงน ค ำขวญจะไมมดชนชวดควำมส ำเรจ ตองอำศยกำรตควำมจำกประสบกำรณจนตนำกำรวำ ท ำอยำงนนอยำงนแลวจะเปนไปตำมค ำขวญ และจะมกำรปฏบตตำมค ำขวญอยำงไรหรอไมนน ไมอำจทรำบได

๒) พนธกจ คอ งำนส ำคญทจะตองขบเคลอนใหส ำเรจและบรรลวสยทศนตำมทก ำหนดไว ๓) ประเดนยทธศำสตร หมำยถง สงทตองค ำนงถง ภำรกจทอ ำเภอจะตองพฒนำ และลงมอท ำใหส ำเรจเพอใหบรรลถงวสยทศนทตงไว โดยประเดนยทธศำสตร ไมควรมมำกเกนไป และกำรก ำหนดประเดนยทธศำสตรควรใหควำมส ำคญกบเปำหมำยกำรพฒนำอ ำเภอและใหมควำมสอดคลองกบยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวด

กำรก ำหนดประเดนยทธศำสตร เพอใหประเดนยทธศำสตรของแผนพฒนำอ ำเภอสำมำรถสะทอนบทบำทและสถำนะของอ ำเภอซงเปนหนวยรำชกำรบรหำรสวนภมภำคไดชดเจนมำกยงขน แผนพฒนำอ ำเภอจงควรประกอบดวยประเดนยทธศำสตรจ ำนวน 5 – 7 ขอ โดยแบงออกเปน 3 กลม ดงน

กลมท ๑ ประเดนยทธศำสตรภำคบงคบ เปนประเดนยทธศำสตรททกอ ำเภอตองระบไวในแผนพฒนำอ ำเภอเหมอนกน ซงประเดนยทธศำสตรภำคบงคบม 2 ขอคอ 1. กำรพฒนำคนและสงคมใหมคณภำพ 2. กำรจดกำรทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมทยงยน

กลมท 2 ประเดนยทธศำสตรตำมแนวทำงยทธศำสตรจงหวด เปนประเดนยทธศำสตรทก ำหนดใหแผนพฒนำอ ำเภอตองมควำมเชอมโยงกบแนวทำงยทธศำสตร/ทศทำงกำรพฒนำของจงหวด ซงกำรตงประเดนยทธศำสตรตำมแนวทำงยทธศำสตรของจงหวด ตองคดเลอกประเดนโดยยดศกยภำพของพนทอ ำเภอเปนส ำคญ ทงน ก ำหนดใหแผนพฒนำอ ำเภอตองมประเดนยทธศำสตรจ ำนวน 2 – 3 ขอ ทสอดคลองกบยทธศำสตรของจงหวด

๑๓๔

ตวอยำงประเดนยทธศำสตรของอ ำเภอแกงกระจำน จงหวดเพชรบร ตำมแผนพฒนำอ ำเภอ 4 ป (พ.ศ.2557-2560)

ทมควำมสอดคลองกบแนวทำงยทธศำสตร/ทศทำงกำรพฒนำของจงหวดเพชรบร ตำมแผนพฒนำจงหวด(พ.ศ.2557-2560)

วสยทศนจงหวดเพชรบร “แหลงผลตอำหำรคณภำพและเมองทองเทยวชนน ำของ ASEAN” ประเดนยทธศำสตรท 1 : สนคำเกษตร – อำหำรมคณภำพและปลอดภย ประเดนยทธศำสตรท 2 : เมองนำอยและประชำชนมคณภำพชวตทด ประเดนยทธศำสตรท 3 : เมองทองเทยวชนน ำของ ASEAN และแหลงศกษำดงำน – ประชมสมมนำ ส ำคญระดบประเทศ

วสยทศนอ ำเภอแกงกระจำน “คมครองรกษำไวซงทรพยำกรธรรมชำต สงเสรมพฒนำกำรทองเทยวเชงนเวศนและสงเสรมรำยไดเกษตรกร กำรปศสตว กำรประมง สรำงควำมมนคงใหชมชน”

ประเดนยทธศำสตรท 3 : กำรสรำงองคควำมรดำนกำรอนรกษทรพยำกรธรรมชำตใหแกชมชนและทกภำคสวน (ตรงกบประเดนยทธศำสตรพฒนำจงหวดขอท ๒) ประเดนยทธศำสตรท 4 : กำรพฒนำใหเปนอ ำเภอทองเทยวและเปนแหลงเรยนรชมชน ธรรมชำต (ตรงกบประเดนยทธศำสตรพฒนำจงหวดขอท 3) ประเดนยทธศำสตรท 5 : กำรพฒนำสงเสรมรำยไดดำนกำรเกษตร ดำนปศสตว ดำนกำรประมงทยงยน (ตรงกบประเดนยทธศำสตรพฒนำจงหวดขอท ๑)

กลมท 3 ประเดนยทธศำสตรตำมพนท เปนประเดนยทธศำสตรทก ำหนดขนเพอสนองตอปญหำและควำมตองกำรเฉพำะของพนท (Area Based) โดยก ำหนดใหแผนพฒนำอ ำเภอก ำหนดประเดนยทธศำสตรในกลมนไดไมเกน 2 ขอ เชน ประเดนยทธศำสตรของอ ำเภอตะกวปำ จงหวดพงงำในบำงขอทระบวำ “กำรสงเสรมและพฒนำกำรทองเทยวเชงนเวศ” ซงสอดรบกบวสยทศนของอ ำเภอทวำ “เมองทองเทยว เชงนเวศนชนน ำของประเทศ แหลงกำรเกษตรทยงยน” หรอ ประเดนยทธศำสตรของอ ำเภอนำทว จงหวดสงขลำในบำงขอทระบวำ “กำรเสรมสรำงควำมมนคงและควำมปลอดภยในชวตและทรพยสน” ซงสอดรบกบวสยทศนของอ ำเภอทเปนอ ำเภอชำยแดนใตทวำ “เมองนำอย สงคมสงบสข กำวหนำสแหลงกำรคำหลกชำยแดน” เปนตน

๔) เปำประสงค ตวชวด คำเปำหมำย ของแตละประเดนยทธศำสตร เปำประสงค หมำยถง สงทอ ำเภอตองบรรลในแตละประเดนยทธศำสตร เพอรกษำหรอ

ท ำใหเกดควำมสำมำรถในกำรแขงขนของอ ำเภอซงจะก ำหนดทศทำงระยะยำวของกำรพฒนำอ ำเภอและเปนแนวทำงในกำรจดสรรทรพยำกรและปรบเปลยนกำรจดสรรทรพยำกร

ตวชวด หมำยถง สำรสนเทศทเปนตวเลขทบอกจ ำนวนปจจยน ำเขำ ผลผลต และผลกำรด ำเนนกำรของกระบวนกำร ผลผลต บรกำร และผลกำรด ำเนนกำรของอ ำเภอโดยรวม ตวชวดอำจเปนแบบงำยๆ ทไดจำกกำรวดแตละครง หรอแบบหลำยตวประกอบกน

คำเปำหมำย พ.ศ...... หมำยถง ระดบควำมส ำเรจของตวชวดทอ ำเภอจะตองกำรบรรลถงภำยในเวลำทก ำหนด (1ป) ทงน อำจก ำหนดเปนเชงปรมำณ จ ำนวนรอยละ ตวเลขทตองกำรบรรล จ ำนวนคน จ ำนวนครง จ ำนวนแหง กได ๕) กลยทธของแตละเปำประสงค

วธกำรด ำเนนงำนทท ำใหเปำประสงคนนๆ บรรลผลส ำเรจ

๑๓๕

ตวอยำงเปำประสงค ตวชวด คำเปำหมำยและกลยทธบำงขอ ของอ ำเภอตะกวปำ จงหวดพงงำ

วสยทศน : เมองทองเทยวเชงนเวศนชนน ำของประเทศ แหลงกำรเกษตรทยงยน ประเดนยทธศำสตรขอท 3 : กำรสงเสรมและพฒนำกำรทองเทยวเชงนเวศ

เปำประสงคเชงยทธศำสตร

ตวชวด คำเปำหมำย

กลยทธ พ.ศ.2557

พ.ศ.2558

พ.ศ.2559

พ.ศ.2560

1. นกทองเทยวไดรบควำมสะดวกในกำรเขำถงแหลงทองเทยว

จ ำนวนนกทองเทยวทเดนทำงมำยงสถำนททองเทยวแตละแหงในพนท

20 20 20 20 1.พฒนำบคลำกรดำนกำรทองเทยว 2.เพมประสทธภำพกำรบรหำรจดกำรดำนกำรทองเทยว

2........................... ........................ ................ ................. ................ ................. .......................................... หมำยเหต : คำเปำหมำย 20 หมำยถง รอยละ 20

๖. กำรบรณำกำรโครงกำร/แผนงำนสรำงแผนพฒนำอ ำเภอ ใหคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอประสำนแผนพฒนำของหนวยงำนตำงๆ และแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถนในพนทอ ำเภอ และด ำเนนกำรดงน

1) ประสำนขอมลแผนชมชนบรณำกำรระดบต ำบลจำกศนยประสำนงำนองคกำรชมชนระดบต ำบล (ศอช.ต.) และแผนชมชน/หมบำน เพอน ำมำกลนกรองและน ำไปปรบเขำสรำงแผนพฒนำอ ำเภอ โดยใหเนนโครงกำรกลมท ๒ และ ๓ ไดแก แผน/โครงกำรกจกรรมทตองขอควำมรวมมอในกำรสนบสนนงบประมำณบำงสวน หรอรวมด ำเนนกำรจำกองคกรปกครองสวนทองถน หนวยงำนรำชกำร/เอกชนอนๆ และแผน/โครงกำรกจกรรมทขอใชเงนงบประมำณทงหมดหรอสวนใหญจำกองคกรปกครองสวนทองถน หนวยงำนรำชกำร/เอกชนอนๆ ทงน ควรเปนแผน/โครงกำรกจกรรมทเกนศกยภำพขององคกรปกครองสวนทองถนและไมอยในแผนพฒนำทองถน หมำยเหต - แผนชมชนบรณำกำรระดบต ำบลเปนกำรด ำเนนงำนโดยศนยประสำนงำนองคกำรชมชนระดบต ำบล (ศอช.ต.) ซงจดท ำขนตำมแนวทำงทกรมกำรพฒนำชมชนก ำหนดขนจำกระเบยบกระทรวงมหำดไทย วำดวยกำรด ำเนนงำนศนยประสำนงำนองคกำรชมชน พ.ศ.2551 โดยแผนชมชนบรณำกำรระดบต ำบลจะจดกลมแผนงำน/โครงกำรกจกรรมตำมแหลงงบประมำณเปน 3 กลม คอ - แผน/โครงกำรกจกรรมชมชนของทกหมบำน ทชมชนด ำเนนกำรเองไดหรอใชทนของชมชน - แผน/โครงกำรกจกรรมทตองขอควำมรวมมอในกำรสนบสนนงบประมำณบำงสวน หรอรวมด ำเนนกำรจำกองคกรปกครองสวนทองถน หนวยงำนรำชกำร/เอกชนอนๆ - แผน/โครงกำรกจกรรมทขอใชเงนงบประมำณทงหมดหรอสวนใหญจำกองคกรปกครองสวนทองถน หนวยงำนรำชกำร/เอกชนอนๆ ๒) ประสำนขอมลแผนพฒนำทองถนจำกองคกรปกครองสวนทองถนทกแหงในพนทและด ำเนนกำรกลนกรองแผนพฒนำของทองถน โดยใชกรอบแผนพฒนำอ ำเภอเปนแนวทำงในกำรคดเลอกโครงกำรและจดล ำดบควำมส ำคญเพอน ำมำใชในกำรจดท ำรำงแผนพฒนำอ ำเภอ

๑๓๖

๓) ประสำนขอมลแผนพฒนำจำกหนวยงำนตำงๆ ในพนทและด ำเนนกำรกลนกรองแผนพฒนำดงกลำว โดยใชกรอบแผนพฒนำอ ำเภอเปนแนวทำงในกำรคดเลอกโครงกำรและจดล ำดบควำมส ำคญเพอน ำมำใชในกำรจดท ำรำงแผนพฒนำอ ำเภอ ๔) กลนกรองโครงกำร/แผนงำนซงทท ำกำรปกครองอ ำเภอเปนผคดรเรมขน โดยใชกรอบแผนพฒนำอ ำเภอเปนแนวทำงในกำรคดเลอกโครงกำรและจดล ำดบควำมส ำคญเพอน ำมำใชในกำรจดท ำรำงแผนพฒนำอ ำเภอ ๕) น ำโครงกำรทผำนกำรกลนกรองแลวตำมขอ (1) (๒) (3) และ (4) มำบรณำกำรเชอมโยง จดกลมโครงกำร/แผนงำนใหตรงตำมประเดนยทธศำสตรซงไดก ำหนดไวในกรอบแผนพฒนำอ ำเภอโดยเรยงตำมล ำดบควำมส ำคญ พรอมทงแยกประเภทโดยระบแหลงงบประมำณ 1, 2, 3 หรอ 4 ดงน 1 หมำยถง โครงกำรทใชงบประมำณของจงหวดหรออ ำเภอ 2 หมำยถง โครงกำรทใชงบประมำณของรำชกำรสวนกลำง กระทรวง กรม หรอหนวยงำน

รำชกำรในพนท หรอรฐวสำหกจในพนท 3 หมำยถง โครงกำรทใชงบประมำณขององคกรปกครองสวนทองถน 4 หมำยถง โครงกำรทไดรบกำรสนบสนนจำกภำคเอกชน หรอเปนโครงกำร/กจกรรมของ

หมบำน/ชมชน หมำยเหต – หมำยเลข ๔ ใหรวมกบโครงกำรทไมใชงบประมำณของทำงรำชกำรดวย

๗. กำรจดรำงแผนพฒนำอ ำเภอฉบบสมบรณ คณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอจดท ำรำงแผนพฒนำอ ำเภอตำมแบบฟอรมกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ โดยเคำโครงแผนพฒนำอ ำเภอ มดงตอไปน

สวนท ๑ ขอมลสภำพทวไปของอ ำเภอ ประกอบดวยขอมลกำรปกครอง สภำพภมศำสตร เศรษฐกจ สงคม วฒนธรรม โครงสรำงพนฐำน ฯลฯ

สวนท ๒ กำรวเครำะหปญหำ ควำมตองกำรของประชำชน และก ำหนดต ำแหนงทศทำงกำรพฒนำอ ำเภอ (Positioning) ประกอบดวย ๑) สรปผลกำรพฒนำของอ ำเภอทผำนมำ (โครงกำร/กจกรรมทบรรจในแผนพฒนำอ ำเภอ) (๑) ผลกำรด ำเนนโครงกำร/กจกรรมของอ ำเภอทสอดคลองกบยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอ ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ..........(เปนโครงกำร/กจกรรมในปทผำนมำ โดยใหระบทก โครงกำร/กจกรรมไมวำจะไดรบกำรสนบสนนจำกแหลงงบประมำณใดกตำม) (๒) ผลกำรด ำเนนโครงกำร/กจกรรมของอ ำเภอเฉพำะทสอดคลองกบยทธศำสตรกำรพฒนำ จงหวด (โครงกำร/กจกรรมทบรรจในแผนพฒนำจงหวด ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ........ (ปทผำนมำ) ขอมลจำกส ำนกงำนจงหวดของแตละจงหวด) ๒) งบประมำณทอ ำเภอไดรบกำรสนบสนนเพอด ำเนนโครงกำร/กจกรรมตำมแผนพฒนำอ ำเภอ ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ...... (ปทผำนมำ) (ขอมลงบประมำณจำก ขอ ๑) (๑) ) ๓) วเครำะหสภำพปญหำของพนทและควำมตองกำรของประชำชน ๔) กำรก ำหนดต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ (Positioning)

๑๓๗

สวนท ๓ แผนพฒนำอ ำเภอ 4 ป (พ.ศ.........– ..........) มองคประกอบ ดงน (๑) วสยทศนอ ำเภอ (๒) พนธกจ (๓) ประเดนยทธศำสตร (๔) เปำประสงค ตวชวด คำเปำหมำย ของแตละประเดนยทธศำสตร (๕) กลยทธของแตละเปำประสงค

สวนท ๔ โครงกำรภำยใตประเดนยทศำสตร ประกอบดวย (๑) โครงกำร/กจกรรมของจงหวดหรออ ำเภอ (๒) โครงกำร/กจกรรมของรำชกำรสวนกลำง กระทรวง กรม หรอหนวยงำนรำชกำรในพนท หรอรฐวสำหกจในพนท (๓) โครงกำร/กจกรรมขององคปกครองสวนทองถน (๔) โครงกำร/กจกรรมของหมบำน/ชมชน หรอโครงกำรทไดรบกำรสนบสนนจำกภำคเอกชน รวมถงโครงกำรทไมใชงบประมำณของทำงรำชกำร โดยใหเรยงล ำดบเปนรำยกลยทธ และในแตละกลยทธกใหเรยงล ำดบตำมควำมส ำคญของโครงกำร/กจกรรม

@@@@@@@@@@@@@@@@

๘. กำรรบฟงควำมคดเหนเรองรำงแผนพฒนำอ ำเภอจำกภำคสวนตำงๆ ในล ำดบตอไปคอ ใหคณะท ำงำนดำนแผนพฒนำอ ำเภอด ำเนนกำรรบฟงควำมคดเหนเกยวกบรำงแผนพฒนำอ ำเภอจำกภำคสวนตำงๆ และพจำรณำปรบปรงแกไขรำงแผนพฒนำอ ำเภอตำมควำมเหมำะสม โดยกำรรบฟงควำมคดเหนอำจเปดรบฟงควำมคดเหนจำกคณะบคคล ดงตอไปน (๑) ผแทนหวหนำสวนรำชกำรระดบอ ำเภอทกแหง (๒) ผแทนหวหนำหนวยงำนรำชกำรหรอรฐวสำหกจในพนท (๓) ก ำนนทกต ำบล (๔) ผใหญบำนทนำยอ ำเภอคดเลอก ต ำบลละ ๓ คน (๕) ผแทน กม. ผทรงคณวฒ ทนำยอ ำเภอคดเลอก ต ำบลละ ๒ คน (๖) ผแทนภำคประชำสงคมทนำยอ ำเภอคดเลอก ๓ คน (๗) ผแทนภำคเอกชนทนำยอ ำเภอคดเลอก ๓ คน (๘) ปลดองคกรปกครองสวนทองถนทกแหง (๙) ปลดอ ำเภอทกคน

๙. กำรจดท ำแผนควำมตองกำรของอ ำเภอ คณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอจดประชมกลนกรองโครงกำร/แผนงำนในรำงแผนพฒนำอ ำเภอ เพอจดท ำแผนควำมตองกำรของอ ำเภอ มลกษณะเปนบญชแผนงำน/โครงกำรทมควำมสอดคลองเชอมโยงกบยทธศำสตรพฒนำจงหวดตำมแบบฟอรมดงน

๑๓๘

แผนควำมตองกำรของอ ำเภอ ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ.......................... อ ำเภอ................................... จงหวด.......................................

ประเดนยทธศำสตรท ๑ : .................................................

ประเดนยทธศำสตรท ๒ : .................................................

ประเดนยทธศำสตรท ๓ : .................................................

ประเดนยทธศำสตรท....................ฯลฯ......................... ................................................... (...................................................) นำยอ ำเภอ............................ ค ำอธบำย 1) ประเดนยทธศำสตรในแผนควำมตองกำรของอ ำเภอ หมำยถง ประเดนยทธศำสตรของแผนพฒนำจงหวด 2) กลยทธในแผนควำมตองกำรของอ ำเภอ หมำยถง กลยทธของเปำประสงคเชงยทธศำสตรในแตละประเดน

ยทธศำสตรของแผนพฒนำจงหวด 3) แหลงงบประมำณ หมำยถง แหลงงบประมำณของโครงกำร โดยก ำหนดไว ๔ แหลง โดยใหระบหมำยเลขของแหลงงบประมำณ ดงน

โครงกำร กลยทธ แหลงงบประมำณ

ผลผลต งบประมำณด ำเนนกำร (บำท)

พนทด ำเนนกำร

หนวยด ำเนนกำร

หมำยเหต

๑. โครงกำร................. ๒. โครงกำร................. ๓. โครงกำร................. ฯลฯ













๑๓๙

• 1 หมำยถง โครงกำรทใชงบประมำณของจงหวดหรออ ำเภอ • 2 หมำยถง โครงกำรทใชงบประมำณของรำชกำรสวนกลำง กระทรวง กรม หรอหนวยงำนรำชกำรในพนท

หรอรฐวสำหกจในพนท • 3 หมำยถง โครงกำรทใชงบประมำณขององคกรปกครองสวนทองถน • 4 หมำยถง โครงกำรทไดรบกำรสนบสนนจำกภำคเอกชน หรอเปนโครงกำร/กจกรรมของหมบำน/ชมชน

รวมทงโครงกำรทไมใชงบประมำณของทำงรำชกำรดวย 4) ผลผลต หมำยถง ประเภทของผลผลตของโครงกำร โดยก ำหนดไว 5 แหลง โดยใหระบหมำยเลขของผลผลต

ดงน 1 หมำยถง ดำนเศรษฐกจ 2 หมำยถง ดำนสงคมและคณภำพชวต 3 หมำยถง ดำนทรพยำกรและธรรมชำต 4 หมำยถง ดำนกำรบรหำรจดกำร 5 หมำยถง ดำนรกษำควำมมนคงและควำมสงบ 5) หนวยด ำเนนกำร หมำยถง หนวยงำนรบผดชอบในกำรด ำเนนกำรโครงกำร หำกโครงกำรมหลำยหนวยรบผดชอบในกำรด ำเนนโครงกำร ใหระบเฉพำะหนวยงำนรบผดชอบหลก ๑๐. กำรเสนอขอควำมเหนชอบรำงแผนพฒนำอ ำเภอ และแผนควำมตองกำรอ ำเภอ คณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอน ำเสนอรำงแผนพฒนำอ ำเภอและแผนควำมตองกำรของอ ำเภอใหคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) พจำรณำใหควำมเหนชอบ หำกคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอมควำมเหนใหปรบปรงแกไขเพมเตม กใหคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอด ำเนนกำรแกไขจนกวำ รำงแผนพฒนำอ ำเภอและแผนควำมตองกำรของอ ำเภอจะมควำมสมบรณ จำกนนจง เสนอใหคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) พจำรณำใหควำมเหนชอบ

๑๑. กำรประกำศใชแผน เมอคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) พจำรณำใหควำมเหนชอบรำงแผนพฒนำอ ำเภอแลว ใหคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) ประกำศใชแผนพฒนำอ ำเภอเพอเปนแนวทำงในกำรพฒนำพนทอ ำเภอตอไป ทงน ใหทท ำกำรปกครองอ ำเภอด ำเนนกำรเผยแพรแผนพฒนำอ ำเภอในชองทำงตำงๆ ดวย เชน กำรตดบอรดประชำสมพนธ และกำรเผยแพรลงเวบไซดของอ ำเภอ เปนตน

๑๒. กำรประสำนและตดตำมกำรน ำแผนพฒนำอ ำเภอไปใชประโยชน ใหนำยอ ำเภอในฐำนะประธำนคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) พจำรณำลงนำมในหนงสอจดสงแผนพฒนำอ ำเภอ เพอจดสงแผนพฒนำอ ำเภอใหกบทกหนวยงำนทเกยวของ รวมทงองคกรปกครองสวนทองถนในพนท เพอใชเปนแนวทำงในกำรพฒนำพนทระดบอ ำเภอ ทงน ใหจดสงแผนพฒนำอ ำเภอใหกรมกำรปกครองทรำบ ภำยใน ๑ สปดำหหลงจำกประกำศใชแผนพฒนำอ ำเภอ ใหนำยอ ำเภอในฐำนะประธำนคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) พจำรณำลงนำมในหนงสอจดสงแผนพฒนำอ ำเภอและแผนควำมตองกำรอ ำเภอใหจงหวด เพอใหจงหวดน ำไปใชเปนขอมลใน กำรจดท ำแผนพฒนำจงหวด และแผนปฏบตรำชกำรประจ ำป ทงนใหอ ำเภอด ำเนนกำรจดสงใหเรยบรอยภำยใน ๑ สปดำหหลงจำกประกำศใชแผนพฒนำอ ำเภอ

๑๔๐

แบบฟอรมกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอพรอมค ำอธบำย แผนพฒนำอ ำเภอ 4 ป (พ.ศ........... – .................) อ ำเภอ............................ จงหวด..........................

สวนท ๑ สภำพทวไป ประกอบดวย ควำมเปนมำของอ ำเภอ

...…………………………………………………………………………………………………………………………….................... ……………………..…………………………………………………………………………………………………………...………..……………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………….... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………… ค ำขวญอ ำเภอ

..……………………………………………………………………………………………………………………………..………………… ขอมลสภำพทวไปและกำรวเครำะหสถำนกำรณในปจจบน

...…………………..........………………………………………………………………………………………………………………….. ………………………………………………………………………………………………………………………………………………...…………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…….………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………

สวนท ๒ กำรวเครำะหปญหำ ควำมตองกำรของประชำชน และกำรก ำหนดต ำแหนงทศทำงกำรพฒนำอ ำเภอ (Positioning) ประกอบดวย

สรปผลกำรพฒนำของอ ำเภอทผำนมำ ประกอบดวย (๑) ผลกำรด ำเนนโครงกำร/กจกรรมของอ ำเภอทสอดคลองกบยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอ ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ.......... (เปนโครงกำร/กจกรรมในปทผำนมำ โดยใหระบทก โครงกำร/กจกรรมไมวำจะไดรบกำรสนบสนนจำกแหลงงบประมำณใดกตำม)

ประเดนยทธศำสตรท ๑ ………(ใหระบเปนประเดนยทธศำสตรจำกแผนพฒนำอ ำเภอ)……. เปำประสงค .......................................................................................................... กลยทธ ๑)...................................................................................................... ๒)......................................................................................................

เปำประสงค เชง

ยทธศำสตร ตวชวด กลยทธ

ผลกำรด ำเนนงำนของอ ำเภอ ปงบประมำณ พ.ศ............... (ปทผำนมำ)

หมำยเหต ระบ โครงกำร /กจกรรม

ผลผลต/ผลลพธ

อธบำยพอสงเขป

งบประมำณ และแหลงทมำ

หนวยงำน รบผดชอบ

๑๔๑

ประเดนยทธศำสตรท ๒ …….…(ใหระบเปนประเดนยทธศำสตรจำกแผนพฒนำอ ำเภอ)………… เปำประสงค ..................................................................................................................... กลยทธ ๑)................................................................................................................. ๒).................................................................................................................

เปำประสงค เชง

ยทธศำสตร ตวชวด กลยทธ

ผลกำรด ำเนนงำนของอ ำเภอ ปงบประมำณ พ.ศ............ (ปทผำนมำ)


ผลผลต/ผลลพธ

อธบำยพอสงเขป

งบประมำณ และแหลงทมำ


ประเดนยทธศำสตรท ๓ …….…(ใหระบเปนประเดนยทธศำสตรจำกแผนพฒนำอ ำเภอ)………… เปำประสงค ......................................................................................................... กลยทธ ๑)........................................................................................ .............. ๒)......................................................................................................

ฯลฯ

หมำยเหต หลกกำรพจำรณำโครงกำร/กจกรรมของอ ำเภอทสอดคลองกบยทธศำสตรพฒนำอ ำเภอ ๑) เปนโครงกำร/กจกรรมของทกหนวยงำนทบรรจอยในแผนพฒนำอ ำเภอ ๒) เปนโครงกำร/กจกรรมของอ ำเภอทบรรจอยในแผนพฒนำอ ำเภอ และไดรบกำรสนบสนนงบประมำณจำกองคกรปกครองสวนทองถน หรอจำกหนวยงำนอนๆ หรอภำคเอกชน ซงจะตองมควำมสอดคลองกบยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอ

(๒) ผลกำรด ำเนนโครงกำร/กจกรรมของอ ำเภอทสอดคลองกบยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวด ประเดนยทธศำสตรท ๑ …….…(ใหระบเปนประเดนยทธศำสตรจำกแผนพฒนำอ ำเภอ)………… เปำประสงค ......................................................................................................... กลยทธ ๑)........................................................................................ .............. ๒)......................................................................................................

เปำประสงค เชงยทธศำสตร

ตวชวด กลยทธ

ผลกำรด ำเนนงำนของอ ำเภอ ปงบประมำณ พ.ศ.......... (ปทผำนมำ)


ผลผลต/ผลลพธ (อธบำยพอสงเขป)

งบประมำณ และ

แหลงทมำ


๑๔๒

ประเดนยทธศำสตรท ๒ …….…(ใหระบเปนประเดนยทธศำสตรจำกแผนพฒนำอ ำเภอ)………… เปำประสงค ......................................................................................................... กลยทธ ๑)........................................................................................ .............. ๒)......................................................................................................

เปำประสงค เชงยทธศำสตร

ตวชวด กลยทธ

ผลกำรด ำเนนงำนของอ ำเภอ ปงบประมำณ พ.ศ.......... (ปทผำนมำ)


ผลผลต/ผลลพธ (อธบำยพอสงเขป)

งบประมำณ และ

แหลงทมำ


ประเดนยทธศำสตรท ๓ ………(ใหระบเปนประเดนยทธศำสตรจำกแผนพฒนำอ ำเภอ)………… เปำประสงค ......................................................................................................... กลยทธ ๑)........................................................................................ .............. ๒)...................................................................................................... ฯลฯ

หมำยเหต ใหพจำรณำจำกโครงกำร/กจกรรมของทกหนวยงำนในแผนพฒนำอ ำเภอทถกน ำไปบรรจอยในแผนพฒนำจงหวดและมพนทด ำเนนกำรอยในอ ำเภอ ค ำอธบำย

o สรปผลกำรด ำเนนงำนของอ ำเภอในปงบประมำณทผำนมำ ประกอบดวย ๑) ผลกำรด ำเนนโครงกำร/กจกรรมของอ ำเภอทสอดคลองกบยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอ ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ........ (ปทผำนมำ) พจำรณำจำกโครงกำร/กจกรรมของทกหนวยงำนทบรรจในแผนพฒนำอ ำเภอและไดรบกำรสนบสนนงบประมำณจำกองคกรปกครองสวนทองถน หรอจำกหนวยงำนอนๆ หรอภำคเอกชน ๒) ผลกำรด ำเนนโครงกำร/กจกรรมของอ ำเภอเฉพำะทสอดคลองกบยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวด ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ........ (ปทผำนมำ) พจำรณำจำกโครงกำร/กจกรรมจำกแผนพฒนำอ ำเภอทบรรจในแผนพฒนำจงหวดโดยประสำนขอมลจำกส ำนกงำนจงหวดของแตละจงหวด งบประมำณทอ ำเภอไดรบกำรสนบสนนเพอด ำเนนโครงกำร/กจกรรมตำมแผนพฒนำอ ำเภอ

ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ.............. (ปทผำนมำ)

ล ำดบท หนวยงำนทสนบสนนงบประมำณ จ ำนวนโครงกำร/กจกรรม จ ำนวน(บำท) หมำยเหต

๑. จงหวด ๒. งบผวำ CEO ๓. กรมกำรปกครอง ๔. องคกรปกครองสวนทองถน ๕ ภำคเอกชน หรอหนวยงำนอนๆ ฯลฯ

รวมเปนเงน (บำท)

๑๔๓

ค ำอธบำย งบประมำณทอ ำเภอไดรบกำรสนบสนนเพอด ำเนนโครงกำร/กจกรรมตำมแผนพฒนำอ ำเภอ ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ..... (ปทผำนมำ) ใหพจำรณำจำกจ ำนวนงบประมำณจำกสรปผลกำรพฒนำของอ ำเภอทผำนมำตำมขอ (๑) ผลกำรด ำเนนโครงกำร/กจกรรมของอ ำเภอทสอดคลองกบยทธศำสตรพฒนำอ ำเภอ ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ..... (ปทผำนมำ)

วเครำะหสภำพปญหำของพนทและควำมตองกำรของประชำชน

……………………………………………………………………………………………………………………………..…………………….......... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………… กำรก ำหนดต ำแหนงกำรพฒนำอ ำเภอ (Positioning)

……………………………………………………………………………………………………………………………..…………………….......... ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..…………… ………………………………………………………………………………………………………………………………………………..………… สวนท ๓ แผนพฒนำอ ำเภอ 4 ป (พ.ศ.............– ...........) มองคประกอบ ดงน วสยทศนอ ำเภอ……………………………………………………………………………………………………………… พนธกจ ๑) ............................................................................................................................ ๒) ............................................................................................................................ ๓) ............................................................................................................................ ประเดนยทธศำสตรท ๑............................................................................................................... ๑) เปำประสงค ตวชวด คำเปำหมำย ๒) กลยทธของแตละเปำประสงค ประเดนยทธศำสตรท ๒............................................................................................................... ๑) เปำประสงค ตวชวด คำเปำหมำย ๒) กลยทธของแตละเปำประสงค ประเดนยทธศำสตรท ๓............................................................................................................... ๑) เปำประสงค ตวชวด คำเปำหมำย ๒) กลยทธของแตละเปำประสงค ประเดนยทธศำสตรท..................................................................................................................... ๑) เปำประสงค ตวชวด คำเปำหมำย ๒) กลยทธของแตละเปำประสงค

ฯลฯ

๑๔๔

สวนท ๔ โครงกำรภำยใตกลยทธ ประกอบดวย

ประเดนยทธศำสตรท ๑ ............................................................................................................................. ..........



กลยทธ พ.ศ....... พ.ศ....... พ.ศ....... พ.ศ.......

บญชรำยกำรชด โครงกำร

งบประมำณด ำเนนกำร แหลงทมำของงบประมำณ

หนวยด ำเนนกำร พ.ศ........ พ.ศ........ พ.ศ........ พ.ศ........

(กลยทธ...........) ๑. โครงกำร................. xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx ๒. โครงกำร................. xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx (กลยทธ...........) ๓. โครงกำร................. xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx ๔. โครงกำร................. xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx

ประเดนยทธศำสตรท ๒ ............................................................................................................................. ..........



กลยทธ พ.ศ....... พ.ศ....... พ.ศ....... พ.ศ.......




(กลยทธ...........) ๑. โครงกำร................. xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx ๒. โครงกำร................. xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx (กลยทธ...........) ๓. โครงกำร................. xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx ๔. โครงกำร................. xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx

ประเดนยทธศำสตรท ๓ ............................................................................................................................. ..........



กลยทธ พ.ศ....... พ.ศ....... พ.ศ....... พ.ศ.......




(กลยทธ...........) ๑. โครงกำร................. xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx ๒. โครงกำร................. xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx

๑๔๕

(กลยทธ...........) ๓. โครงกำร................. xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx ๔. โครงกำร................. xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx xxxx.xx

ประเดนยทธศำสตรท ............................................................................................................................. .......... ฯลฯ

หมำยเหต : ระบทมำของงบประมำณหรอลกษณะของโครงกำร ม ๔ ประเภท ไดแก 1 หมำยถง โครงกำรทใชงบประมำณของจงหวดหรออ ำเภอ 2 หมำยถง โครงกำรทใชงบประมำณของรำชกำรสวนกลำง กระทรวง กรม หรอหนวยงำน

รำชกำรในพนท หรอรฐวสำหกจในพนท 3 หมำยถง โครงกำรทใชงบประมำณขององคกรปกครองสวนทองถน 4 หมำยถง โครงกำรทไดรบกำรสนบสนนจำกภำคเอกชน หรอเปนโครงกำร/กจกรรมของ

หมบำน/ชมชน รวมทงโครงกำรทไมใชงบประมำณของทำงรำชกำรดวย

โดยใหเรยงล ำดบเปนรำยกลยทธ และในแตละกลยทธกใหเรยงล ำดบตำมควำมส ำคญของโครงกำร/กจกรรม

๑๔๖

ตอนท ๕.๖ ปญหำและอปสรรคกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ปญหำและอปสรรคของกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอประกอบดวยปจจยทหลำกหลำย โดยกรมกำรปกครองไดรวบรวมปญหำและอปสรรคในกำรด ำเนนงำนเรองดงกลำวไว ดงน

5.๖.1 จำกควำมคดเหนของผเขำรบกำรฝกอบรมโครงกำรฝกอบรมเพอเพมศกยภำพกำรจดท ำแผนยทธศำสตรพฒนำอ ำเภอ หลกสตร ปลดจงหวด นำยอ ำเภอและผบรหำรสวนกลำง ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ.๒๕๕๗ สรปปญหำอปสรรคและปจจยทสงผลตอกำรขบเคลอนแผนพฒนำอ ำเภอ ประกอบดวย ๑. ปญหำกำรเปลยนแปลงในเรองระเบยบ กฎหมำยทเกยวของกบกำรบรหำรระบบรำชกำรของไทยซงสงผลกระทบตอควำมเชอมนและกระบวนกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอของกรมกำรปกครอง ประกอบดวย ๑) รฐธรรมนญแหงรำชอำณำจกรไทย พ.ศ.๒๕๕๐ แนวนโยบำยดำนกำรบรหำรรำชกำรแผนดน มำตรำ ๗๘ เนนกำรกระจำยอ ำนำจใหองคกรปกครองสวนทองถนและสนบสนนใหจงหวดมแผนและงบประมำณพฒนำจงหวด เพอประโยชนของประชำชนในพนท ๒) พ.ร.บ. ระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดน พ.ศ.๒๕๓๔ และแกไขเพมเตมจนถงปจจบน - มำตรำ ๕๓/๑ ใหจงหวดจดท ำแผนพฒนำจงหวดใหสอดคลองกบ แนวทำงกำรพฒนำเศรษฐกจและสงคมในระดบชำต และควำมตองกำรของประชำชนในทองถน - มำตรำ ๖๑/๑ (๓) ใหอ ำเภอมอ ำนำจหนำทประสำนงำนกบองคกรปกครองสวนทองถน เพอด ำเนนกำรใหมแผนชมชนไวรองรบงบประมำณจำกองคกรปกครองสวนทองถ น จงหวด กระทรวง ทบวง และกรม ๓) พระรำชบญญตก ำหนดแผนและขนตอนกำรกระจำยอ ำเภอใหองคกรปกครองสวนทองถน พ.ศ.๒๕๕๒ - มำตรำ ๑๖ ใหเทศบำล เมองพทยำ และองคกำรบรหำรสวนต ำบลมอ ำนำจและหนำทในกำรจดระบบกำรบรกำรสำธำรณะเพอประโยชนของประชำชนในทองถนของตนเองดงน (๑) กำรจดท ำแผนพฒนำทองถนของตนเอง ๔) พระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ.๒๕๕๑ ๒. ปญหำกระบวนกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ประกอบดวย ๑) ระดบกรม กำรปรบปรงพฒนำกระบวนกำรจดท ำแผนไมสอดรบกบควำมเปลยนแปลงของระเบยบกฎหมำยและบรบทของสงคม ๒) ระดบจงหวด จงหวดยงไมมบทบำทก ำกบดแล และผลกดนแผนงำน/โครงกำรในแผนพฒนำอ ำเภอใหเขำรบกำรบรรจและสนบสนนงบประมำณจำกจงหวด เพอใหกำรแผนพฒนำอ ำเภอเปนเครองมอในกำรพฒนำและแกปญหำใหกบอ ำเภอได ๓) ระดบอ ำเภอ ประกอบดวย (๑) คณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) เปนองคกรหลกไมมระเบยบกฎหมำยรองรบและไมไดท ำหนำทพจำรณำและใหควำมเหนชอบแผนงำนยทธศำสตรพฒนำอ ำเภออยำงแทจรง

๑๔๗

(๒) แผนพฒนำอ ำเภอในปจจบนไมมคณภำพ เนองจำกเปนกำรรวบรวมแผนงำน/โครงกำรจำกสวนรำชกำรและองคกรปกครองสวนทองถนในพนทเทำนน แผนงำน/โครงกำรไมไดสะทอนมำจำกกำรพฒนำศกยภำพหรอควำมตองกำรปญหำของประชำชนในพนท (๓) ขำดควำมเชอมโยงสมพนธกบคำนยมของกระทรวงมหำดไทย คอ “บ ำบดทกข บ ำรงสขใหกบประชำชน” (๔) กำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอไมสอดคลองกบระยะเวลำตำมปฏทนกำรจดท ำแผนและงบประมำณ ๓. ปญหำดำนนโยบำยของผบรหำรระดบสงไมใหควำมส ำคญกบแผนพฒนำอ ำเภอสงผลใหในระดบผปฏบต (จงหวด/อ ำเภอ) ไมใหควำมส ำคญในกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอดวย ๔.ปญหำดำนงบประมำณ ประกอบดวย ๑) ขำดงบประมำณสนบสนนในดำนกำรจดท ำในกระบวนกำรทบทวนและจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ๒) แผนงำน/โครงกำรในแผนดงกลำวไมไดรบกำรสนบสนนงบประมำณจำกหนวยงำนตนสงกดหรอหนวยงำนอนๆ ในพนทสงผลใหไมสำมำรถน ำแผนไปสกำรปฏบตทเปนรปธรรมได ๕. ปญหำดำนบคลำกร ประกอบดวย ๑) สวนกลำง บคลำกรผรบผดชอบขำดทกษะและควำมรอบร ควำมเชย วชำญ และควำมสำมำรถในกำรเชอมโยงกระบวนกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอในภำพรวมทงระดบอ ำเภอ ระดบจงหวดและระดบกรม ๒) ระดบจงหวด ขำดบคลำกรทมทกษะ ควำมรควำมเขำใจในกระบวนกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ และขำดควำมเขำใจในกำรเชอมโยงแผนงำน/โครงกำรระหวำงแผนพฒนำอ ำเภอกบแผนพฒนำจงหวด ๓) ระดบอ ำเภอ ประกอบดวย (๑) ปลดอ ำเภอ/เจำหนำทปกครองขำดทกษะ ควำมร ควำมเขำใจ ในกระบวนกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ (๒) ปญหำกำรบรหำรงำนบคคลของกรมกำรปกครอง เชน - กำรขยำยต ำแหนงผอ ำนำยกำรสงโดยกำรลดอตรำก ำลงของ เจำหนำทระดบผปฏบตงำน - กำรบรหำรงำนบคคลของอ ำเภอ สวนใหญนำยอ ำเภอ จะใหปลดอ ำเภอบรรจใหมรบผดชอบงำนส ำนกงำน (รบผดชอบกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ) (๓) ปญหำอนๆ ซงมผลกระทบตอกำรปฏบตงำนของอ ำเภอ เชน กำรยบเลกสวนรำชกำรตำม พระรำชบญญตปรบปรงกระทรวง ทบวง กรม พ.ศ.2545 สงผลนำยอ ำเภอตองก ำกบดแลและรบผดชอบงำนในพนทมำกยงขน ๖. ปญหำอนๆ เชน ปญหำระบบฐำนขอมลของอ ำเภอ เนองจำกอ ำเภอไมมหนวยงำนซงมควำมสำมำรถรวบรวมขอมลตำงๆ ของพนทไดอยำงชดเจน ใหมควำมครอบคลมขอมลครบทกดำน เชน กำรเมอง เศรษฐกจ สงคม กำรปกครอง ลกษณะภมประเทศ ประเพณวฒนธรรม ศกยภำพของพนท ฯลฯ เพอประกอบกำรวเครำะหยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอใหมควำมเหมำะสมตอกำรพฒนำพนท

กรมกำรปกครองไดตระหนกถงควำมส ำคญดงกลำว จงไดเสนอขอปรบปรงกระบวนกำรทบทวนและจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอเพอใหแผนพฒนำอ ำเภอและคณะกรรมกำรบรหำรอ ำเภอ (กบอ.) มระเบยบกฎหมำยรองรบ กำรเพมบทบำทอ ำนำจหนำทของปลดจงหวด นำยอ ำเภอในกำรก ำกบ ดแล และผลกดนแผนงำน/โครงกำรของแผนยทธศำสตรพฒนำอ ำเภอเขำสแผนพฒนำจงหวด จงขอใหนำยอ ำเภอไดยด

๑๔๘

แผนพฒนำอ ำเภอเปนแมบทของอ ำเภอเพอใหกำรบรกำรพฒนำอยำงเปนองครวม มควำมตอเนอง และเปนรำกฐำนกำรเสรมสรำงควำมเขมแขงของชมชน และบรรลเปำหมำยกำรพฒนำทยงยนตอไป 5.6.2 จำกผลกำรตรวจตดตำมของคณะตรวจตดตำมกำรด ำเนนงำนโครงกำรฝกอบรมเพอเพมศกยภำพกำรจดท ำแผนยทธศำสตรพฒนำอ ำเภอ หลกสตร ปลดจงหวด นำยอ ำเภอและผบรหำรสวนกลำง ประจ ำปงบประมำณ พ.ศ.๒๕๕๗ กลำวถงปญหำอปสรรคแผนพฒนำอ ำเภอวำ แผนพฒนำอ ำเภอในปจจบนไมมต ำแหนงหรอพนทใหตงอย (no position) เพรำะตำมพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบ บรณำกำร พ.ศ.2551 ไมไดก ำหนดใหอ ำเภอมกำรจดท ำแผนยทธศำสตร แตใหท ำหนำทเพยงกำรรวบรวมขอมลของอ ำเภอสงใหจงหวดพจำรณำ ซงมควำมจ ำเปนทจะตองมกำรรวบรวมปญหำ โครงกำรตำงๆ เพอใชในกำรรวบรวมขอมลทเรยกวำ เปนขอมลของอ ำเภอสงใหจงหวด โดยกำรด ำเนนกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอในระยะเวลำทผำนมำประสบกบปญหำตำงๆ ดงน 1) แผนพฒนำอ ำเภอ เปนเพยงเอกสำรรวบรวมขอมล แผนงำนหรอโครงกำรทจะขอใชงบประมำณ น ำเสนอสงคณะกรรมกำรพฒนำจงหวด ซงคณะกรรมกำรฯ น ำไปรวบรวมและจะพจำณำจดสรรงบประมำณตำมกรอบยทธศำสตรหลกของจงหวด เอกสำรดงกลำวจงมใชแผนงำนในเชงยทธศำสตรของอ ำเภอ และอำจจะไมสะทอนถงปญหำและควำมตองกำรของอ ำเภอ แตหนวยงำนตำงๆ ในพนทอ ำเภอ กลบตองใชกรอบทศทำงยทธศำสตรของแผนพฒนำจงหวดเปนกรอบแนวทำงกำรด ำเนนงำน ซงในแตละจงหวดมบรบททแตกตำงกนมพนททแตกตำงหลำกหลำยและซบซอน เชน บำงจงหวดเปนพนทชำยแดนมพนทหลำยอ ำเภอตดพรมแดนตำงประเทศ แตบำงอ ำเภอไมไดตดชำยแดน หรอบำงจงหวด มหลำยอ ำเภออยใกลพนทแนวแมน ำ น ำทวมซ ำซำกทกป แตบำงอ ำเภอเปนทดอน ขำดแคลนน ำ หรอบำงจงหวดมพนทหลำยอ ำเภอตงอยแนวชำยฝงทะเลยำว แตบำงอ ำเภอ อยบนภเขำทสงแหงแลงกนดำร หรอมแหลงวฒนธรรมเกำแก ทยงไมไดรบกำรสงเสรม ดงนน บรบทพนทภำยในจงหวดเดยวกน กยงมควำมแตกตำงไมเหมอนกน กำรทจงหวดจะจดสรรงบประมำณตำมวำระพนทหรองบผวำซอโอใหกบอ ำเภอใดๆ กยดถอเอำบรบทยทธศำสตรหลกของจงหวด ซงอำจจะไมตรงกบปญหำหรอควำมตองกำรทแทจรงของอ ำเภอหรอกลำวไดวำ งบประมำณทจดสรรใหตรงกบควำมตองกำรของจงหวด ทอยำกจะจดสรรให แตไมตรงกบควำมตองกำรของอ ำเภอ ดงนน ในขอเทจจรงพบวำ บำงอ ำเภอ หนวยงำนในพนท เชน เทศบำล หรอ อบต. อำจจะมกำรเขยนแผนงำนโครงกำรเพอขอรบกำรจดสรรงบประมำณ แตประเดนในเรองนน ไมไดอยในกรอบยทธศำสตรของจงหวด กจะไมไดรบกำรจดสรรงบประมำณ ยกเวน นำยอ ำเภอหรอผน ำทมบำรมในทองถน จะตองผลกดนอยำงเอำจรงเอำจงหรอใชควำมสมพนธสวนตวกอำจจะไดรบกำรจดสรรงบประมำณจำกจงหวดได ในทำงปฏบตกำรจดสรรงบประมำณพฒนำจงหวดในปจจบนนน จงหวดจะแจงกำรจดสรรงบประมำณในประเดนตำงๆ ตำมยทธศำสตรของจงหวดในเรองใดเรองหนง ซงบำงอ ำเภออำจจะจ ำเปนมำก แตบำงอ ำเภออำจจะจ ำเปนนอย ในบำงโครงกำร หนวยงำนในพนทอ ำเภอไมไดมกำรเขยนโครงกำร เสนอจงหวด เพรำะไมไดเปนปญหำหรอควำมตองกำร แตเมอมกำรแจงจดสรรงบประมำณกจะตองรบ ดงนน หนวยงำนทเกยวของในพนทอ ำเภอจงตองเขยนโครงกำรขนมำรองรบเพอขอรบเงนงบประมำณดงกลำว 2) แผนพฒนำอ ำเภอ ไมไดสะทอนถงแผนงำนโครงกำรทงหมดของหนวยงำนตำงๆ ในพนทอ ำเภอทประสงคทจะด ำเนนกำรในอ ำเภอเนองจำกปญหำดงตอไปน ประกำรแรก หนวยงำนรำชกำรสวนกลำงซงไมมทตงในพนทอ ำเภอโดยระบบกำรบรหำร ไมขนกบกำรบงคบบญชำของจงหวดและอ ำเภอ แตกำรด ำเนนกำรตำมแผนงำนของแตละหนวยงำน มผลกระทบ ตอควำมเปนอยของประชำชนในทำงทดขน แตอยำงไรกดบำงครงกเกดควำมซ ำซอน เพรำะขำดกำรประสำนงำน

๑๔๙

หรอบำงกรณท ำโครงกำรไปแตเกดผลกระทบตอประชำชน เชน กรมทำงหลวง มแผนงำนโครงกำรขยำยถนน 4 ชองกำรจรำจร สรำงสะพำนลอยขำมถนน เกำะกลำงถนน หรอทกลบรถ กรมชลประทำน จดสรำงคลองสงน ำ หรอหนวยงำนอนๆ โดยอำจจะไมผำนกระบวนกำรประชำคม ชมชนไมไดรบทรำบมำกอน ประกำรทสอง หนวยงำนองคกรปกครองสวนทองถน เชน เทศบำลนคร และเทศบำลเมอง จะใชขอกฎหมำยทก ำหนดวำ นำยอ ำเภอไมมอ ำนำจในกำรก ำกบดแลหนวยงำนของตนเอง เปนขออำงอยำงดวำ ไมจ ำเปนทจะตองบรรจแผนงำน/โครงกำรของเทศบำลไวในแผนพฒนำอ ำเภอหรอไมตองใชกรอบยทธศำสตร กำรพฒนำอ ำเภอเปนแนวทำงกำรจดท ำแผนของเทศบำล ทงๆ ทเทศบำลตงอยในพนทอ ำเภอ เนองจำกควำมสบสนระหวำงกำรพฒนำรวมกนแบบขำมสำยงำน (Cross function) กบสำยบงคบบญชำหรอกำรก ำกบดแล น ำไปผสมกบกฎหมำยทก ำหนดหนำทใหผวำรำชกำรจงหวดก ำกบดแลโดยตรง ไม ไดใหนำยอ ำเภอก ำกบดแล ดงนน พนทอ ำเภอเมองหรออ ำเภอขนำดใหญทมเทศบำลนครหรอเทศบำลเมอง ซงในปจจบนมประมำณ 200 แหงพบวำ แผนงำนหรอโครงกำรตำงๆ ไมปรำกฏในแผนพฒนำอ ำเภอ เพรำะไปสบสนกบหลกกำรก ำกบดแล ประกำรทสำม กำรทกฎหมำยก ำหนดให อบจ. ท ำหนำทประสำนแผนพฒนำทองถน ท ำโครงกำรเชอมโยงระหวำงทองถนภำยในจงหวด และจดสรรงบประมำณใหแกองคกรปกครองสวนทองถนขนำดเลก คอ เทศบำล และ อบต. นน หำกไมมผแทนของ อบจ. เขำรวมจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอและไมไดรวมก ำหนดกรอบยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอเพอเปนแนวทำงใหแกองคกรปกครองสวนทองถน กำรจดท ำแผนงำน โครงกำรหรอกำรสนบสนนงบประมำณของ อบจ. อำจจะอยนอกขอบเขตของกรอบยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอ ซงในขอเทจจรงมหลำยจงหวดทไมไดมกำรประสำนกบอ ำเภอ จนเกดปญหำในเรองกำรไมไดอยในกรอบกำรพฒนำของอ ำเภอ เพรำะ อบจ. คดเอง จดสรรงบเอง ท ำใหอ ำเภอตรวจสอบไมได ประกำรทส นกกำรเมอง เชน สมำชกสภำผแทนรำษฎร (สส.) หรอรฐมนตรในคณะรฐบำล ทมทพ ำนกอำศยในพนทจงหวดเขำมำเกยวของพลกผนแผน ตองกำรโครงกำรตำงๆ มำด ำเนนกำรในพนทอ ำเภอทตนตองกำรพฒนำ นอกจำกจะมจดมงหมำยในกำรแกไขปญหำตำงๆ แลวกยอมมจดมงหมำยเพอเรยกคะแนนนยมจำกประชำชน แผนงำนหรอโครงกำรอำจจะสอดคลองบำง หรออำจจะไมสอดคลองกบยทธศำสตรหรอปญหำและควำมตองกำรของอ ำเภอเลยกได แตโดยทวไป โครงกำรและกำรจดสรรงบประมำณมกจะเนนเรองกำรกอสรำงระบบสำธำรณปโภคพนฐำน เพรำะสำมำรถเหนผลงำนเปนรปธรรมอยำงชดเจน ยอมเรยกคะแนนนยมไดงำย ดงนนจงเหนไดวำ รฐมนตรหรอ สส. สำมำรถทจะผลกดนกำรจดสรรงบประมำณไดไมวำจะเปนงบ function ของสวนกลำงทมหนวยงำนในภมภำค หรองบประมำณพฒนำพนทของผวำฯ ซอโอกตำม แตกถอวำเปนโอกำสหรอปจจยบวกไดเชนกน หำกรฐมนตร สส. หรอผมบำรมเหลำนนจะชวยปกปองหรอของบประมำณไดตรงตำมยทธศำสตรของอ ำเภอ ตรงกบควำมตองกำรของพนท แตผลกระทบคอ อำจจะไมไดรบทกอ ำเภอ ทงน ในเขตทมฐำนเสยงอำจจะลอแหลมตอกำรทจรตคอรปชนไดเชนกนเพรำะงบประมำณมวงเงนจ ำนวนสง ประกำรทหำ ควำมเบอหนำยของผปฏบตงำน เพรำะหำกเขยนโครงกำรตำมปญหำและควำมตองกำรของประชำชน แตจงหวดหรอหนวยงำนภมภำคไมไดจดสรรงบประมำณใหกจะเสยเวลำไปเปลำ แตหำกรอใหจงหวดหรอหนวยงำนแจงกำรจดสรรงบมำกอนแลว จงเขยนโครงกำรรำยละเอยดเพอไปของบประมำณในภำยหลงกจะเกดประโยชนเฉพำะหนำมำกกวำ

ปญหำและอปสรรคตำงๆ ของกำรจดท ำแผนขำงตนน จ ำเปนตองอำศยควำมรวมมอจำกทกภำคสวนในแกไขเพอใหกำรด ำเนนกำรจดท ำแผนเปนไปอยำงรำบรนและบรรลวตถประสงค ทงน ผรบผดชอบหลกใน กำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ซงในทนกคอ นำยอ ำเภอและปลดอ ำเภอ จะตองไมยอทอตอควำมยำกล ำบำกและตองพยำยำมฝำฟนปญหำและอปสรรคตำงๆ ไปใหได เพอประโยชนสขของประชำชนในพนท

๑๕๐

ตอนท ๕.๗ ปจจยควำมส ำเรจในกำรบรณำกำรกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ปจจยทจะน ำไปสควำมส ำเรจในกำรบรณำกำรกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ประกอบดวย 5.๗.1 มตผน ำ ตวบคคล ทเกยวของกบกำรจดท ำแผน จะตองใชภำวะควำมเปนผน ำในกำรด ำเนนกำรไดแก 1) นำยอ ำเภอ จะตองใหควำมส ำคญกบกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ตองท ำหนำทเปนประธำนกำรประชมคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ ตดตำมกำรด ำเนนกำรแตละขนตอนของผปฏบตงำน ใหควำมจรงจง สนใจ ในบำงกรณนำยอ ำเภอตองกำรผลกดนแผนพฒนำอ ำเภอใหไดรบกำรพจำรณำจำกจงหวด หำกนำยอ ำเภอ ไมด ำเนนกำรดวยตนเอง แผนงำนกไมบงเกดผลเทำทควร ในบำงกรณนำยอ ำเภอตองใชควำมพยำยำมในกำรบรณำกำรแผนงำน เชน ในขอเทจจรง อ ำเภอบำงแหง นำยก อบต. หรอนำยกเทศมนตร หรอหวหนำสวนรำชกำร ไมไดเขำประชมคณะกรรมกำร กบอ. ดวยตนเอง ซงอำจจะมหลำยเหตผล แตเหตผลหรอปญหำประกำรหนงกคอ กำรทไมไดประชมดวยตนเอง ท ำใหหวหนำหนวยงำนเหลำนน ไมทรำบรำยละเอยด หรอไมมขอมลรำยละเอยด ทจะน ำเสนอในกำรประชม ดงนน นำยอ ำเภอ กควรจะใชเทคนคตำงๆ เชน กำรมโอกำสพบปะสวนตวในเวลำอน และแจงใหทรำบ หรอ ตองคยกบ เจำหนำททมำประชม ใหชดแจง วำมอบหมำย หรอจะใหท ำอะไร 2) ปลดอ ำเภอหวหนำกลม/ฝำยบรหำรงำนปกครอง ในฐำนะหวหนำคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ตองมบทบำทส ำคญในกำรจดใหมกำรประชม น ำคณะท ำงำนรวมวเครำะหขอมล จะตองท ำงำนดวยควำมร ควำมเขำใจ ใหควำมส ำคญ เปำหมำยทส ำคญทจะตองยดถอ คอเกดกำรกระบวนกำรกำรมสวนรวม ใหทกคนไดมสวนในกำรวเครำะหสภำพแวดลอม ก ำหนดออกมำเปนวสยทศน ประเดนยทธศำสตรใหได 3) ปลดอ ำเภอฝำยส ำนกงำน เปนบคคลส ำคญทท ำหนำทเปนเจำหนำทวเครำะหนโยบำยและแผนของอ ำเภอ และมบทบำทเปนผทท ำหนำทฝำยเลขำนกำรมกำรจดเตรยมขอมลและประสำนผทเกยวของดงน 3.1) ประสำนขอมล กบเจำหนำททปฏบตงำนดำนแผนของส ำนกงำนจงหวด เพอทรำบขอมลตำงๆ ทเกยวของ รวมทงกำรประสำนงำนกบเจำหนำทวเครำะหนโยบำยและแผนของเทศบำลหรอ อบต. และประธำนคณะกรรมกำรหมบำน/ชมชน ในกำรประสำนแผนงำนในระดบพนท 3.2) แจงนำยอ ำเภอ เตรยมกำรประชม หรอสรปผลกำรประชมในกำรประชมครงทผำนมำและแจงใหผเขำรวมกำรประชมรบรองรำยงำนกำรประชม

3.3) แจงปลดอ ำเภอหวหนำฝำย/กลมบรหำรงำนปกครอง ซงท ำหนำทเปนหวหนำคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ โดยจะตองเปนผทเตรยมขอมลตำงๆ ของคณะท ำงำน

3.4) แจงสวนรำชกำรอนๆ และองคกรปกครองทองถน ผน ำทองท รวมทงก ำนนผใหญบำน ท ำหนำทประธำนคณะกรรมกำรหมบำน เกยวกบกำรจดท ำแผนพฒนำพนททตนเองรบผดชอบ 4) ปลดอ ำเภอทปฏบตงำนในหนำทอนๆ ไดแก ฝำยควำมมนคง ฝำยปกครอง ฝำยทะเบยน แมจะมภำรกจงำนประจ ำ แตในอกบทบำทหนงในดำนพนทจะไดรบมอบหมำยจำกนำยอ ำเภอในฐำนะปลดอ ำเภอผรบผดชอบต ำบล หรอชดปฏบตกำรต ำบล ท ำใหตองประสำนงำนกบทงหนวยทองทและองคกรปกครองสวนทองถน ตองมควำมร ตดตำมกำรด ำเนนงำนของต ำบล แผนงำน/โครงกำรของแตละต ำบล

๑๕๑

กำรท ำหนำทในชดปฏบตกำรต ำบล ท ำใหปลดอ ำเภอแตละบคคลจะตองประสำนงำนกบเจำหนำทสวนรำชกำรอน ทเปนคณะท ำงำนเดยวกน กำรขอขอมล ตรวจสอบขอมลใหถกตองและอยำงนอยตองทรำบวำ ประเดนปญหำและควำมตองกำรภำยในต ำบลคออะไรบำง จะมแผนงำนอะไร โครงกำรส ำคญคออะไร 5) ชดปฏบตกำรต ำบล จะตองมบทบำทในกำรแสวงหำขอมล ขอเทจจรงตำงๆ อยำงถกตองและตองมควำมร ควำมเขำใจในกำรรวบรวมขอมล รวมทงมควำมจรงจง ตงใจในกำรท ำหนำท

ทงน ฝำยปกครอง ในฐำนะทเปนเจำภำพด ำเนนกำร จะตองใชควำมพยำยำม ควำมอดทน กำรชแจงใหทกคนทเปนคณะกรรมกำรเหนควำมส ำคญ กำรสรำงควำมเขำใจ กำรใหควำมสนทสนม กำรใหเกยรตและยอมรบตอทกคนทมสวนรวม ซงถอเปนคณลกษณะทส ำคญของกำรใชควำมเปนผน ำ ดงนน หำกสำมำรถทจะด ำเนนกำร กจะไดรบกำรสนบสนนจำกบคคลกลมตำงๆ ทรวมเปนคณะกรรมกำ รและท ำใหกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอประสบควำมส ำเรจ

5.7.2 มตดำนกำรมสวนรวม กำรมสวนในกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ พจำรณำไดจำกกำรมสวนรวมของผทเกยวของดงน

1) หนวยงำนทเกยวของคอ สวนรำชกำร องคกรปกครองทองถน หนวยงำนทเปนเจำภำพด ำเนนกำรคอทท ำกำรปกครองอ ำเภอ จะตองมกำรแจงประสำนงำน กำรมอบหมำยใหแตละหนวยงำนไดม กำรน ำเสนอขอมล แสดงควำมคดเหนและท ำงำนรวมกน

2) ผแทนภำคประชำสงคม ทมบทบำทในกำรประชมแสดงควำมคดเหน น ำเสนอขอมลตำงๆ กำรจดท ำแผนพฒนำทงในระดบหมบำน/ชมชน ทองถน และอ ำเภอ จะตองผำนกระบวนกำรประชำคม กำรมสวนรวมดงกลำว ท ำใหแตละบคคล มควำมรสกวำไดรบควำมส ำคญ ไดมสวนรวมในกำรเสนอขอมล โครงกำร มกำรรบฟงควำมคดเหน ไดมโอกำสแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน และทส ำคญคอ ชวยในกำรผสมผสำนควำมคด หรอคลคลำยปญหำขอขดแยงตำงๆ กจะท ำใหกำรจดท ำแผนงำนประสบควำมส ำเรจ 5.๗.3 มตดำนกำรบรหำรจดกำร กำรบรหำรจดกำรใหเกดเปนแผนพฒนำอ ำเภอทมประสทธภำพ ตองอำศยองคประกอบทส ำคญ เชน กำรวำงแผน กำรเตรยมงำน กำรประสำนงำน ทงนจะไดกลำวถงบทบำททส ำคญ ในกำรบรหำรจดกำร จดท ำแผน บคคลทส ำคญทจะกอใหเกดผลส ำเรจ คอ ฝำยเลขำนกำรของคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) และคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอจะตองมแนวทำงกำรบรหำรจดกำรคอ

1) ตรวจสอบก ำหนดกำรตำงๆ ระยะเวลำทจงหวดใหด ำเนนกำร แผนงำนและกำรจดท ำของทองถน หมบำนและชมชน

2) จดเตรยมกำรประสำนงำนหวหนำสวนรำชกำร องคกรปกครองทองถน โดยนอกจำกกำรแจงประสำนเปนลำยลกษณอกษรแลว กำรสอสำรดวยวำจำหรอใชกำรประสำนงำนภำยในกเปนสงทจ ำเปนเพอใหไดขอมลตำงๆ ไดตรงตำมก ำหนดเวลำ ทงน ปลดอ ำเภอฝำยส ำนกงำนจะตองท ำงำน 4 ระดบ คอ 1) ในฐำนะเลขำนกำร ของ กบอ. ประสำนกบนำยอ ำเภอ ปลดอ ำเภอหวหนำกลมบรหำรงำนปกครองและบคคลทเปนคณะกรรมกำร 2) เลขำนกำรของคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ โดยประสำนกบปลดอ ำเภอหวหนำกลมบรหำรงำนปกครอง และบคคลทเปนคณะกรรมกำร 3) ระดบลำงในฐำนะปลดอ ำเภอในชดปฏบตกำรต ำบลทรบผดชอบประสำนกบผแทนสวนรำชกำรตำงๆ ในต ำบล ทงจำกกระทรวงสำธำรณสข ศกษำธกำร พฒนำชมชนเกษตร ฯลฯ และ 4) เปนผประสำนกบจงหวดโดยประสำนกบหวหนำฝำยหรอเจำหนำทฝำยแผนงำนของส ำนกงำนจงหวด โดยอำจจะมกำรหำรอหรอขอค ำปรกษำกบอ ำเภออนๆ ไดอกดวย

๑๕๒

นอกจำกกำรประสำนเปนเอกสำรทำงรำชกำรแลว กำรประสำนงำนภำยในหรอควำมสมพนธสวนตวกมควำมส ำคญ เปนปจจยทอยเบองหลงควำมส ำเรจ

3) ตองมแผนงำนของตนเอง เชน ก ำหนดเวลำนดหมำย มแผนงำนและปฏทนกำรท ำงำนของตนเอง ตรวจสอบดระยะเวลำตำงๆ ทจงหวดก ำหนด ระยะเวลำในกำรจดท ำแผนขององคกรปกครองสวนทองถน แผนชมชน/หมบำน

4) กำรก ำหนดระยะเวลำกำรท ำงำนคณะกรรมกำรของ กบอ. และคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอใหสอดคลองกบระยะทงของจงหวด และ องคกรปกครองสวนทองถน เพอเตรยมกำรประชม จดท ำขอมลทจ ำเปนและแจงใหทประชมทรำบก ำหนดกำรตำงๆ

5) กำรจดท ำบนทกรำยงำนกำรประชม ทง กบอ. และคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ หำกพจำรณำตำมโครงสรำงจะมปลดอ ำเภอหวหนำกลมบรหำรงำนปกครองเปนเลขำนกำร แตในทำงปฏบต ปลดอ ำเภองำนส ำนกงำนผซงเปนผชวยเลขำนกำร จะตองจดเตรยมขอมลและเปนผปฏบตงำน ทงน รำยงำนกำรประชมนบวำมควำมส ำคญมำก เพรำะท ำใหหวหนำหนวยงำนทไมเขำประชมไดรบทรำบและรวำตองมสวนรวมอยำงไร

6) กำรจดท ำเอกสำร และจดเกบเอกสำรทก ำหนดจะตองตรวจสอบตำมตวชวดของจงหวดหรอกรมกำรปกครอง และตองท ำใหถกตองตงแตกำรเรมกระบวนกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ

ทงน ปลดอ ำเภองำนส ำนกงำนอ ำเภอจะตองระลกเสมอวำ ขำรำชกำรหรอเจำหนำ ม กำรโยกยำยบอยครงเปนประจ ำทกๆ ป และมเจำหนำทอนๆ เขำมำท ำหนำทแทน ดงนนจะตองวำงแผนกำรสงมอบงำนและกำรอธบำยใหผทเขำรบมอบงำนเขำใจกระบวนกำรทงหมดตอไป

เทคนคกำรท ำงำนของปลดอ ำเภอฝำยส ำนกงำนทน ำไปสควำมส ำเรจ ไดแก 1. ประสำนงำนทไมเปนทำงกำรในทำงปฏบต นอกจำกกำรพดคยหลกกำร กบนำยกองคกำร

บรหำรสวนต ำบลหรอนำยกเทศมนตร ปลดอ ำเภอจะตองหำรอพดคยในรำยละเอยดกบปลดเทศบำลหรอเจำหนำทวเครำะหนโยบำยและแผน ในกำรพจำณำศกษำขอมลเกยวกบแผนงำน/โครงกำร รวมทงปญหำควำมตองกำรของแตละหมบำนหรอชมชน และกำรก ำหนดเวลำตำงๆ อกทงตองตรวจสอบวำไดสงรำยงำนกำรประชม หนงสอเชญประชมหรอไม เนองจำกบำงกรณ หำกเจำหนำทยงไมด ำเนนกำรกอำจจะแจงประสำนงำนภำยใน โดยตรงและอยำประเมนวำ กำรแจงทำงเอกสำรนน จะเกดควำมเขำใจตรงกน เพรำะบำงครงอำจจะยงไมไดศกษำหรอไมไดพจำรณำในรำยละเอยด ดงนน หำกปลดอ ำเภอมควำมคนเคยรจกกบทกคนกจะท ำใหเกดควำมสะดวกในกำรประสำนงำน

2. ขอเทจจรงประกำรหนงกคอ กำรท ำงำนในพนทอ ำเภอ เจำหนำทหรอขำรำชกำรของสวนรำชกำร กจะมกำรสบเปลยนหมนเวยนงำนตลอด กรณองคกรปกครองสวนทองถน กอำจจะมกำรเปลยนแปลงผบรหำร ท ำใหมผเขำประชมทไมซ ำกนในกำรประชมแตละครง ดงนน ปลดอ ำเภอฝำยส ำนกงำน จะตองตระหนก และตองพยำยำมใหทกหนวยไดรบขอมลมำประชมหรอตดตำมขอมลใหเกดควำมถกตอง และมนใจวำทกคนมควำมเขำใจไปในทศทำงเดยวกน

3. ตองตระหนกกวำพนทฐำนควำมรของแตละบคคลตำงกน ดงนน อำจจะมกำรเชญวทยำกร หรอผทมประสบกำรณมำเปนผบรรยำย ใหควำมร โดยอำจจะประสำนกบองคกรปกครองสวนทองถนหรอหนวยงำนรำชกำรอนๆ ทจะจดใหมกำรฝกอบรมหรอประชมทบทวนรวมกน

ดงนน กำรบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอจงเปนกำรด ำเนนงำนทตองอำศยทงศำสตร (ควำมร ) และศลป (เทคนคในกำรด ำเนนงำน) เพอใหกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอประสบควำมส ำเรจ ซงผรบผดชอบในกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอจะตองตระหนกถงควำมส ำคญในเรองนไวใหมำก

153

แบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท ๕


๑. แผนสรปควำมตองกำรระดบอ ำเภอหมำยถง ก. แผนงำนทแสดงโครงกำรเพอเสนอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณ ข. แผนปฏบตงำนประจ ำปของอ ำเภอ ค. กำรรวมแผนงำนโครงกำรของหมบำน ต ำบล ซงแสดงควำมตองกำรของประชำชน จ ำแนกเปนรำย


๒. ขอใดเปนควำมเชอมโยงของแผนพฒนำอ ำเภอกบแผนพฒนำทองถน ก. ประเดนยทธศำสตรของอ ำเภอก ำหนดใหมกำรพฒนำกำรทองเทยว และปรำกฏแผนงำนกำร

ประชำสมพนธกำรทองเทยวขององคกำรบรหำรสวนต ำบล ข. โครงกำรขององคกรปกครองสวนทองถนปรำกฏขอมลในแผนพฒนำอ ำเภอ ค. ควำมตองกำรของประชำชนในเขตองคกรปกครองสวนทองถนไดน ำมำพจำรณำในกำรจดท ำแผนพฒนำ

อ ำเภอ ง. ถกทกขอ

๓. ขอใดก ำหนดแหลงงบประมำณทปรำกฏในแผนพฒนำอ ำเภอไมถกตอง ก. งบประมำณจำกกำรกยมของอ ำเภอ ข. งบประมำณสนบสนนของสวนรำชกำร ค. งบประมำณของจงหวด ง. งบประมำณสนบสนนของประชำชนในพนท

๔. ขอใดสอถงกลไกกำรน ำนโยบำยรฐบำลไปสกำรปฏบตในพนท ก. ก ำหนดโครงกำรฝกอบรมผปฏบตงำนตำมนโยบำยของรฐบำล ข. ก ำหนดหนวยงำนทรบผดชอบตำมนโยบำยของรฐบำล ค. ก ำหนดแผนงำนและงบประมำณตำมนโยบำยของรฐบำล ง. ถกทกขอ

๕. ขอใดเปนควำมเชอมโยงของแผนพฒนำอ ำเภอกบแผนพฒนำจงหวด ก. อ ำเภอใชประเดนยทธศำสตรของจงหวดในกำรก ำหนดโครงกำรตำงๆ ในกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ข. จงหวดจดสรรงบประมำณกำรพฒนำใหอ ำเภอ ค. ผแทนอ ำเภอเปนคณะกรรมกำรแผนพฒนำจงหวด ง. ถกทกขอ ๖. . ขอใดคออปสรรคในกำรบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ

ก. ประชำชนมปญหำ/ควำมตองกำรมำกเกนกวำควำมสำมำรถทแผนพฒนำอ ำเภอจะตอบสนอง ข. กำรพฒนำอ ำเภอตองใชงบประมำณจ ำนวนมำกท ำใหอ ำเภอไมสำมำรถจดสรรงบประมำณในแตละ

โครงกำรอยำงเพยงพอ ค. กำรไมไดรบควำมรวมมอจำกสวนรำชกำรและองคกรปกครองสวนทองถนในพนท ในกำรสนบสนน

ขอมลแผนงำน/โครงกำรกำรพฒนำทเกยวของ ง. มหนวยงำนในพนทอ ำเภอมำกเกนไปท ำใหเกดควำมยงยำกในกำรประสำนงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ

154

๗. ขอใดแสดงควำมเชอมโยงของแผนพฒนำอ ำเภอกบแผนชมชน/หมบำนถกตองทสด ก. โครงกำรฝกอบรมเรองกำรสรำงควำมสำมคคในหมบำนและชมชน ในขณะทอ ำเภอก ำหนดประเดน

ยทธศำสตรกำรสรำงควำมปรองดองสมำนฉนท ข. ชอโครงกำรของหมบำนตรงกบชอโครงกำรในแผนพฒนำอ ำเภอ ค. ผแทนประชำคมหมบำน ไดรบกำรเลอกใหเปนผแทนประชำคมอ ำเภอ และไดน ำเสนอปญหำและควำม

ตองกำรของหมบำนในกำรประชมจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ง. ถกทกขอ

๘. กำรบรณำกำรทกภำคสวนในพนทหมำยถงอะไร ก. กำรผสมผสำนแผนงำนของหนวยงำนตำงๆ ทมจดมงหมำยเดยวกน ไวในประเดนยทศำสตรเดยวกน

โดยหลกเลยงควำมซ ำซอน ข. กำรแสดงแผนงำนของทกหนวยงำนในพนทอ ำเภอทรวมกนจดสรรงบประมำณกำรพฒนำอ ำเภอจำก

สวนรำชกำร องคกรปกครองสวนทองถน รฐวสำหกจ และภำคเอกชน ค. กำรจดท ำประชำคมหมบำน ต ำบลและอ ำเภอเพอใหควำมเหนชอบกำรจดท ำแผน ง. ถกทกขอ

๙. อ ำเภอเปนเขมหมดเชอมแผนระดบทองท ทองถน กบแผนระดบชำตและระดบจงหวดหมำยถงขอใด ก. อ ำเภอเชอมโยงแผนงำนตำมแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต แผนพฒนำจงหวดและแผนพฒนำ

ทองถนกบควำมตองกำร/ปญหำของประชำชนในพนท ข. อ ำเภอท ำหนำทประสำนแผนงำนของหนวยงำนรำชกำรสวนภมภำค และสวนทองถนเขำดวยกน ค. อ ำเภอท ำหนำทน ำกรอบแนวคดกำรพฒนำจงหวดและโครงกำรแผนงำนของหมบำนมำรวมอยใน

เอกสำรเดยวกน ง. อ ำเภอเปนแหลงรวบรวมควำมตองกำร/ปญหำของประชำชนในพนทเพอใหหนวยงำนตำงๆ ในระดบ

ตำงๆ เลอกน ำไปคดแผนงำน/โครงกำรทตอบสนองควำมตองกำรของประชำชน ๑๐. กำรจดเกบขอมลแผนพฒนำทเกยวของกบแผนพฒนำอ ำเภอทงในระดบบนและระบบลำงหมำยถง

ก. ขอมลโครงกำรของทองถนและหมบำนชมชน ข. ขอมลของคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอและขอมลของชดปฏบตกำรต ำบล ค. ขอมลทเกยวของกบแผนพฒนำจงหวดและแผนชมชน/หมบำน ง. ขอมลทจดเกบโดยหนวยงำนรำชกำรและจำกควำมตองกำรของประชำชน

๑๑. ขอใดแสดงควำมเชอมโยงในกำรบรหำรจดกำร ก. นำยกเทศมนตรเปนคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอและประธำนคณะกรรมกำรจดท ำแผนพฒนำของ

เทศบำล ข. ปลดอ ำเภอหวหนำฝำยบรหำรงำนปกครองเปนกรรมกำรในคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอและหวหนำ

คณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ค. ปลดอ ำเภองำนส ำนกงำนอ ำเภอเปนเลขำนกำรคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอและเปนบคคล

หนงในชดปฏบตกำรต ำบลของต ำบลทตนรบผดชอบ ง. ถกทกขอ

๑๒. บคคลใดเปนคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) ก. หวหนำสวนรำชกำรสวนกลำงทอยในพนทอ ำเภอ ข. ประธำนสภำเทศบำล ค. ก ำนน ง. นำยกเทศมนตรเทศบำลเมอง

155

๑๓. กำรวเครำะหสภำพแวดลอมและต ำแหนงกำรพฒนำของอ ำเภอหมำยถงขอใด

ก. วเครำะหสภำพกำรทำงดำนสงคม เศรษฐกจ กำรเมอง ปญหำและระดบกำรพฒนำของอ ำเภอ ข. วเครำะหและก ำหนดระดบของจดออน จดแขง โอกำส อปสรรค ของกำรพฒนำอ ำเภอ ค. วเครำะหสภำพกำรทำงดำนสงคม เศรษฐกจ กำรเมอง ปญหำและระดบกำรพฒนำของอ ำเภอ

เปรยบเทยบกบอ ำเภออนๆ ในจงหวด ง. วเครำะหและก ำหนดระดบของจดออน จดแขง โอกำส อปสรรค ของกำรพฒนำอ ำเภอเปรยบเทยบกบ

อ ำเภออนๆ ในจงหวด ๑๔. แผนพฒนำอ ำเภอเปนแผนยทธศำสตรมระยะเวลำกป

ก. 4 ป ข. 5 ป ค. 3 ป ง. 1 ป

๑๕. กำรก ำหนดประเดนยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอขอควำมใดมควำมสมบรณถกตองมำกทสด ก. จำกกรอบทศทำงของ แผนพฒนำระดบชำต แผนของหนวยงำนกระทรวง กรม แผนพฒนำจงหวด

(Area) และกำรศกษำปญหำควำมตองกำรของประชำชน ข. จำกกรอบทศทำงของ แผนพฒนำระดบชำต แผนของหนวยงำนกระทรวง กรม แผนพฒนำจงหวด

(Area) แผนพฒนำทองถน และกำรศกษำปญหำควำมตองกำรของประชำชน ค. จำกกรอบทศทำงของแผนพฒนำจงหวด (Area) และแผนพฒนำทองถน โดยยดปญหำ/ควำมตองกำร

ของประชำชนเปนทตง ง. จำกกรอบทศทำงของแผนพฒนำจงหวด (Area) แผนพฒนำทองถน แผนชมชน/หมบำนและกำรศกษำ

ปญหำ/ควำมตองกำรของประชำชน โดยยดวสยทศนกำรพฒนำอ ำเภอเปนทตง ๑๖. ขอใดแสดงถงแนวโนมควำมส ำเรจของแผนพฒนำอ ำเภอจำกปจจยของผน ำ

ก. นำยอ ำเภอเปนประธำนกำรประชมคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอทกครง ข. กำรแตงตงผน ำจำกทกหนวยงำนทเกยวของเปนคณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ ค. โครงกำรไมประสบควำมส ำเรจเพรำะ สมำชกสภำผแทนรำษฎรในพนทไมสนใจผลกดนงบประมำณ ง. หลำยหนวยงำนเรงรบจดท ำผลงำน เพรำะมรฐมนตรเปนบคคลทมถนพ ำนกในพนท

๑๗. บคคลใดเปนหวหนำคณะท ำงำนจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ก. ปลดอ ำเภอหวหนำฝำยบรหำรงำนปกครอง ข. พฒนำกำรอ ำเภอ ค. บคคลทนำยอ ำเภอแตงตง ง. บคคลทคณะท ำงำนเลอกขนมำ

๑๘. แผนควำมตองกำรระดบอ ำเภอหมำยถงขอใด ก. แผนงำนทแสดงโครงกำรเพอเสนอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณ

ข. แผนปฏบตงำนประจ ำปของอ ำเภอ ค. กำรรวมแผนงำนโครงกำรของหมบำน ต ำบล ซงแสดงควำมตองกำรของประชำชน จ ำแนกเปนรำย


156

1๙. แผนชมชน/หมบำนเชอมโยงกบแผนพฒนำอ ำเภออยำงไร ก. ก ำหนดแผนงำนในกรอบของแผนพฒนำอ ำเภอ ข. โครงกำรทเสนอขอรบกำรจดสรรงบประมำณอยในประเดนยทธศำสตรกำรพฒนำอ ำเภอ ค. ก ำหนดโครงกำรกจกรรมทจะด ำเนนกำรทสอดคลองกบแผนงำนของอ ำเภอ ง. ถกทกขอ

๒๐. เมอกลำวถงแผนปฏบตกำรประจ ำปของอ ำเภอ ขอใดมควำมหมำยถกตองทสด ก. แผนงำนทใชในกำรด ำเนนงำนของอ ำเภอในชวงระยะเวลำ 1 ป เพอเปนเครองค ำประกนวำเปำหมำยท

ไดวำงไวจะประสบควำมส ำเรจ ข. แผนงำนทก ำหนดโครงกำร กจกรรม และงบประมำณเพอขอรบกำรสนบสนนจำกจงหวดในรอบ

ระยะเวลำ 1 ป ค. แผนงำนทระบหนวยงำนทรบผดชอบ งบประมำณและสถำนททจะด ำเนนกำรในพนทอ ำเภอ ง. แผนงำนทอ ำเภอจดท ำขนเพอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณจำกหนวยงำนทเกยวของในชวงระยะ

เวลำ 1 ป

157


1. ก 1. ก 2. ก 2. ง 3. ง 3. ก 4. ง 4. ก 5. ก 5. ก 6. ก 6. ค 7. ค 7. ก 8. ก 8. ก 9. ค 9. ก 10. ง 10. ค 11. ก 11. ง 12. ก 12. ค 13. ก 13. ก 14. ก 14. ก 15. ข 15. ง 16. ง 16. ก 17. ก 17. ก 18. ง 18. ก 19. ค 19. ง 20. ก 20. ก

158

หนวยท ๖ กำรขบเคลอนแผนในระดบตำงๆ ไปสกำรปฏบต

นำยเอกพงษ ศรพนธ

ส ำนกพฒนำและสงเสรมกำรบรหำรรำชกำรจงหวด ส ำนกงำนปลดกระทรวงมหำดไทย วทยำลยกำรปกครอง

นำยนรภทร ปลอดทอง นำงสำววรรณ วฒฤทธำกล


159


หนวยท 6 กำรขบเคลอนแผนในระดบตำงๆ ไปสกำรปฏบต ตอนท 6.๑ แหลงงบประมำณ ประเภทโครงกำร กำรเขยนโครงกำร 6.๒ ปจจยควำมส ำเรจในกำรขบเคลอนแผนไปสกำรปฏบต 6.3 บทบำทของสวนรำชกำรตำงๆ ในกำรขบเคลอนแผน 6.4 บทบำทของผน ำทองทและคณะกรรมกำรหมบำนในกำรขบเคลอนแผน แนวคด 1. แหลงงบประมำณตำมประเภทกำรเสนอโครงกำรตำมแผนพฒนำจงหวดและแผนพฒนำกลมจงหวด

จะแบงออกเปน 4 ชองทำง คอ โครงกำรทเสนอของบประมำณของจงหวดและกลม โครงกำรทเสนอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณจำกสวนรำชกำรตำงๆ ทเกยวของ โครงกำรขององคกรปกครองสวนทองถน และโครงกำรทรวมมอกบภำคเอกชน

2. กำรวเครำะหปจจยแหงควำมส ำเรจ (CSF Analysis) เปนสงทองคกรตองใหควำมส ำคญ เพอใชเปนเกณฑในกำรยกระดบผลกำรด ำเนนงำนใหสงขน (Higher Performance) ซงประเดนนจดเปนสงทใชวดประสทธภำพในกำรตดตำมผลกำรด ำเนนกำร (Monitoring System)

3. กำรขบเคลอนแผนยทธศำสตรไปสกำรปฏบตไมวำจะเปนระดบใดกตำม ลวนตองอำศยควำมรวมมอรวมใจของบคลำกรทกระดบในองคกรชวยกนน ำแผนไปสกำรปฏบตใหเกดผลเปนรปธรรม ซงถอเปนปจจยแหงควำมส ำเรจทส ำคญทสดของกระบวนกำรจดท ำแผน

4. ผน ำทองทและคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) เปนกลไกทส ำคญทสดตอกำรบรณำกำรจดท ำและประสำนแผนชมชน/หมบำนกบหนวยงำนหรอองคกรอนๆ ท เกยวของ ผน ำทองทและคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ในฐำนะผน ำของหมบำนจะตองแสดงบทบำทกำรน ำในกำรท ำตนเปนแบบอยำงควบคไปกบกำรสนบสนนสงเสรมใหประชำชนมควำมเขำใจและใหควำมรวมมอในกำรใชแผนเปนเครองมอในกำรปองกน แกไขปญหำและพฒนำหมบำน


1. เมอศกษำตอนท 6.๑ แหลงงบประมำณ ประเภทโครงกำร กำรเขยนโครงกำรจบแลว ผศกษำสำมำรถทรำบและเขำใจถงวธกำรเขยนโครงกำรของแผนพฒนำอ ำเภอใหเชอมโยงกบแผนพฒนำจงหวด รวมทงแหลงงบประมำณจำกงบพฒนำจงหวด

2. เมอศกษำตอนท 6.๒ ปจจยควำมส ำเรจในกำรขบเคลอนแผนไปสกำรปฏบตจบแลว ผศกษำสำมำรถทรำบและเขำใจถงปจจยควำมส ำเรจในกำรขบเคลอนแผนไปสกำรปฏบต

3. เมอศกษำตอนท 6.3 บทบำทของสวนรำชกำรตำงๆ ในกำรขบเคลอนแผนจบแลว ผศกษำสำมำรถเชอมโยงบทบำทของสวนรำชกำรตำงๆ ในกำรขบเคลอนแผนพฒนำพนทได

4. เมอศกษำตอนท 6.4 บทบำทของผน ำทองทและคณะกรรมกำรหมบำนในกำรขบเคลอนแผน จบแลว ผศกษำสำมำรถเขำใจและตระหนกถงบทบำทของผน ำทองทและคณะกรรมกำรหมบำนในกำรขบเคลอนแผน

160



161

แบบประเมนผลตนเองกอนเรยนหนวยท ๖ ค ำแนะน ำ เพอประเมนควำมรเดมของผเรยน ขอใหอำนค ำถำมขำงลำงน และเลอกค ำตอบทถกตองทสด

เพยงค ำตอบเดยว โดยใชวธกำกบำท (X) ในตวเลอกททำนเลอก 1. แผนพฒนำจงหวดและกลมจงหวด เปนแผนทมระยะเวลำกป

ก. 1 ป ข. 2 ป ค. 3 ป ง. 4 ป

2. ขอใดไมใชประเภทกำรเสนอโครงกำรตำมแหลงงบประมำณในแผนพฒนำจงหวดและแผนพฒนำกลมจงหวด ก. โครงกำรทเสนอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณจำกสวนรำชกำรตำงๆ ทเกยวของ ข. โครงกำรขององคกรปกครองสวนทองถน ค. โครงกำรทรวมมอกบภำคเอกชน ง. โครงกำรทรวมมอกบภำคประชำชน

3. คำใชสอย คำวสด และคำสำธำรณปโภค จดเปนงบรำยจำยประเภทใด ก. งบด ำเนนงำน ข. งบอดหนน ค. งบลงทน ง. งบรำยจำยอน

4. เงนและทรพยสนทบคคล บรษท หำงรำน หรอสถำบน บรจำคชวยเหลอแกสวนรำชกำรตำมวตถประสงคตำงๆ จดเปนงบประมำณประเภทใด ก. งบรำยจำย ข. เงนนอกงบประมำณ ค. งบอดหนน ง. งบรำยจำยอน

5. ลกษณะโครงกำรทจะเสนอตำมแผนพฒนำจงหวด/กลมจงหวด จะตองพจำรณำถงหลกกำรส ำคญขอใด ก. ควำมเหมำะสมและเปนไปไดของโครงกำร ข. ควำมจ ำเปนของโครงกำร ค. ควำมคมคำของโครงกำร ง. ถกทกขอ

6. ปจจยแหงควำมส ำเรจ (Critical Success Factor: CSF) หมำยถงขอใด ก. ปจจยทส ำคญยงทตองท ำใหมหรอใหเกดขน เพอใหประชำชนมควำมพงพอใจตอโครงกำรมำกทสด ข. ปจจยทส ำคญยงทตองท ำใหมหรอใหเกดขน เพอใหโครงกำรเกดควำมคมคำมำกทสด ค. ปจจยทส ำคญยงทตองท ำใหมหรอใหเกดขน เพอใหบรรลควำมส ำเรจตำมวสยทศน ง. ปจจยทส ำคญยงทตองท ำใหมหรอใหเกดขน เพอใหผปฏบตงำนมควำมสข

162

7. ปจจยแหงควำมส ำเรจในขอใดทผปฏบตงำนเรองแผนทกคนตองมเปนประกำรแรก ก. ภมปญญำ ข. ควำมมงมน ค. ควำมคดรเรมสรำงสรรค ง. กำรบรหำรเวลำ

8. พนฐำนทส ำคญส ำหรบกำรเปนผขบเคลอนและผประสำนงำน/โครงกำรไปสกำรปฏบตทดคอสงใด ก. ควำมสำมำรถทำงเชำวนปญญำ (Intelligence Quotient – IQ) ข. ทกษะทำงสงคม (Social Quotient - SQ) ค. ควำมสำมำรถในกำรแกไขปญหำและกำรเผชญกบวกฤต (Adversity Quotient - AQ) ง. ควำมฉลำดรทำงอำรมณ (Emotional Quotient - EQ)

9. เหตใดทกหนวยงำนตองมกำรวเครำะหปจจยแหงควำมส ำเรจ (CSF Analysis) ก. เพอใชเปนเกณฑในกำรยกระดบผลกำรด ำเนนงำนใหสงขน ข. เพอท ำใหเกดกำรใชจำยงบประมำณอยำงคมคำมำกทสด ค. เพอสรำงควำมสำมคคในทมผปฏบตงำน ง. เพอใหแผนงำน/โครงกำรบงเกดผลรวดเรวทสด

10. ขอใดไมใชปจจยแหงควำมส ำเรจ (Critical Success Factor: CSF) ทท ำใหแผนพฒนำทองทระดบอ ำเภอและหมบำน/ชมชนเกดควำมส ำเรจ ก. มนษยสมพนธและทกษะกำรสอสำร ข. กำรเรยนรตลอดชวต ค. ทกษะกำรแกปญหำและตดสนใจ ง. ควำมเปนผน ำ

11. ขอใดไมใชบทบำทของผบรหำรในกำรขบเคลอนแผน ก. กำรสรำงกำรมสวนรวม ข. กำรสนบสนนงบประมำณ ค. กำรมสวนรวมในกำรปฏบตในพนท ง. กำรตดตำมและประเมนผลกำรด ำเนนงำน

12. ขอใดไมใชบทบำทของผปฏบตงำนในกำรขบเคลอนแผน ก. กำรพฒนำงำน ข. กำรมสวนรวม ค. ศกษำและสรำงควำมรควำมเขำใจ ง. กำรกระตนและตดตำมกำรน ำแผนไปสกำรปฏบต

13. ขอใดไมใชบทบำทของปลดจงหวดและนำยอ ำเภอในกำรขบเคลอนแผน ก. กำรสนบสนนงบประมำณ ข. กำรก ำกบ ดแล ค. กำรมอบหมำยผรบผดชอบในพนท ง. กำรตดตำมประเมนผล

14. บคคลในขอใดไมเกยวของกบกำรจดท ำแผนพฒนำทองทระดบอ ำเภอและหมบำน/ชมชน ก. ปลดจงหวด ข. ปลดอ ำเภอ

163

ค. นำยอ ำเภอ ง. ไมมขอใดถกตอง

15. ขอใดไมใชบทบำทหนำทของผน ำทองทในกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน ก. เปนผคดแผนพฒนำหมบำนดวยตนเองและใหคณะกรรมกำรหมบำนใหควำมเหนชอบ ข. กระตนสรำงควำมตระหนก สงเสรม สนบสนนใหคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) และประชำชน เหน

ควำมส ำคญและเขำมำมสวนรวมในกำรบรณำกำรจดท ำแผนของหมบำน ค. พรอมใหค ำแนะน ำแกคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) กรณเกดขอสงสยในขนตอนกระบวนกำรจดท ำแผน ง. ตองสรำงควำมเชอมนใหประชำชนในหมบำนเหนวำ ปญหำตำง ๆ ของหมบำนจะไดรบกำรแกไข

16. แผนชมชน/หมบำนสำมำรถเชอมโยงกบแผนใดไดบำง ก. แผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน ข. แผนของสวนรำชกำร (Function) ค. แผนของภำคเอกชน (CSR) ง. ถกทกขอ

17. กำรประสำนแผนของหมบำนกบแผนของสวนรำชกำร (Function) ผใหญบำนในฐำนะประธำนกรรมกำรหมบำนจะตองเปนผมคณสมบตดงน ยกเวนขอใด ก. เขยนโครงกำรฯ งบประมำณทตองใชไวใหพรอม ข. ระดมชำวบำนประทวงตอสวนรำชกำรนนๆ หำกโครงกำรของหมบำนไมไดรบกำรตอบสนอง ค. ศกษำท ำควำมเขำใจใหทรำบวำปญหำควำมตองกำรของหมบำนนนเกยวของกบภำรกจหนำทของสวน

รำชกำรใดบำง ง. สอบถำม ตดตำมควำมคบหนำในกำรใหกำรสนบโครงกำรทเสนออยำงตอเนองและสม ำเสมอ

18. ขอใดเปนกลไกทส ำคญทสดตอกำรบรณำกำรจดท ำและประสำนแผนของหมบำนกบหนวยงำนหรอองคกรอนๆ ทเกยวของ ก. ผน ำทองท ข. คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ค. ผน ำทองทและคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ง. ประชำชนทกคนในหมบำน

19. ขอใดไมใชหลกกำรส ำคญในกำรเขยนโครงกำรทดตำมหลก SMART ก. งบประมำณ ข. เวลำ ค. ระบสงทตองกำร ง. เปนไปได

20. โครงกำร (Project) หมำยถง ขอใด ก. ควำมพยำยำมหรองำนทกระท ำขนถำวรเพอสรำงผลตผล บรกำร หรอผลลพธใดๆ ทมลกษณะทวไป ข. ควำมพยำยำมหรองำนทกระท ำขนชวครำวเพอสรำงผลตผล บรกำร หรอผลลพธใดๆ ทมลกษณะเฉพำะ

ค. ควำมพยำยำมหรองำนทกระท ำขนเพอตอบสนองควำมตองกำรของประชำชนทกคนในพนท ง. ควำมพยำยำมหรองำนทกระท ำขนเพอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณจำกหนวยงำนตำงๆ

164

ตอนท ๖.1 แหลงงบประมำณ ประเภทโครงกำร กำรเขยนโครงกำร 6.1.1 แหลงงบประมำณ ตำมทพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดน พ.ศ. 2534 แกไขเพมเตม (ฉบบท 7) พ.ศ. 2550 มำตรำ 52 วรรคสำม ไดก ำหนดใหจงหวดหรอกลมจงหวดยนค ำขอตงงบประมำณได และมำตรำ 53/1 และ มำตรำ 53/2 ไดก ำหนดใหจงหวดจดท ำแผนพฒนำจงหวดใหสอดคลองแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต ควำมตองกำรของประชำชนในทองถน โดยใหผวำรำชกำรจงหวดประชมหำรอรวมกบหวหนำสวนรำชกำรผบรหำรองคกรปกครองสวนทองถน รวมทงภำคประชำสงคม และผแทนภำคเอกชน นน จงหวดและกลมจงหวดจงไดจดท ำแผนพฒนำจงหวดและกลมจงหวด (แผน 4 ป) และจดท ำแผนปฏบตรำชกำรประจ ำป (ค ำของบประมำณ) ตำมแนวทำงทพระรำชกฤษฎกำวำดวยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร พ.ศ. 2551 ก ำหนด โดยแผนพฒนำจงหวด มงเนนกำรพฒนำคณภำพชวต สรำงโอกำสและอำชพซงตอบสนองตอควำมตองกำรของประชำชนในจงหวด โดยเลอกด ำเนนกำรจำกศกยภำพของจงหวด ซงไดจำกผลกำรวเครำะหขอมลแบบองครวมทครอบคลมทกมต ทงในดำนเศรษฐกจ สงคม ทรพยำกรธรรมชำต สงแวดลอมและควำมมนคง ทงนควรเหนผลไดภำยในรอบระยะเวลำของแผนพฒนำจงหวด สวนแผนพฒนำกลมจงหวด มงเนนกำรพฒนำดำนเศรษฐกจ สงคม และดำนทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม เพอเพมขดควำมสำมำรถในกำรแขงขนของกลมจงหวด และน ำไปสกำรกระตนใหเกดกำรลงทนของภำคเอกชนและสรำงรำยไดใหกลมจงหวดหรอเพอแกไขปญหำรวมกนของกลมจงหวด ภำยใตแผนพฒนำจงหวดและแผนพฒนำกลมจงหวดดงกลำว สำมำรถแบงแหลงงบประมำณตำมประเภทกำรเสนอโครงกำร และรำยละเอยดวงเงนของโครงกำรไดดงน 1) แหลงงบประมำณตำมประเภทกำรเสนอโครงกำรตำมแผนพฒนำจงหวดและแผนพฒนำกลมจงหวด จะแบงออกเปน 4 ชองทำง ดงน 1.1) โครงกำรทเสนอของบประมำณของจงหวดและกลมจงหวด ภำยใตกำรพจำรณำของคณะกรรมกำรนโยบำยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.น.จ.) ซงมส ำนกงำน ก.พ.ร. เปนฝำยเลขำนกำร โดยจงหวดและกลมจงหวดจะจดท ำแผนปฏบตรำชกำรประจ ำปของจงหวดและกลมจงหวด ซงถอเปนค ำของบประมำณของจงหวดและกลมจงหวด 1.2) โครงกำรทเสนอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณจำกสวนรำชกำรตำงๆ ทเกยวของ (หนวยงำน Function) ซงเปนโครงกำรทเกนขดควำมสำมำรถของจงหวดและกลมจงหวดและสอดคลองกบแผนพฒนำของจงหวดและกลมจงหวด เชน เปนโครงกำรลงทนขนำดใหญทตองอำศยงบประมำณจ ำนวนมำก หรอเปนโครงกำรทคำบเกยวหลำยจงหวดหรอหลำยกลมจงหวดทมควำมจ ำเปนและเกนขดควำมสำมำรถของจงหวดและกลมจงหวด เปนตน 1.3) โครงกำรขององคกรปกครองสวนทองถน ซงเปนโครงกำรทด ำเนนกำรโดยองคกรปกครองสวนทองถนซงใชงบประมำณจำกองคกรปกครองสวนทองถนในพนท และสอดคลองกบแผนพฒนำของจงหวด/กลมจงหวด ทงนจะเปนไปตำมบทบำท ภำรกจ หรอกำรใหบรกำรสำธำรณะทองคกรปกครองสวนทองถนนนๆ รบผดชอบ 1.4) โครงกำรทรวมมอกบภำคเอกชน ซงเปนโครงกำรทไดรบกำรสนบสนนกำรด ำเนนกำรหรอรวมด ำเนนกำรกบภำครฐบำงสวน เพอสนบสนนใหยทธศำสตรจงหวดและกลมจงหวดบรรลผล เชน เปนงบประมำณดำน CSR ของภำคเอกชนทจะสนบสนนกำรด ำเนนงำนในจงหวด เปนตน

165

2) รำยละเอยดวงเงนของโครงกำร ในกำรเสนอของบประมำณจงหวด/กลมจงหวดนน จะจ ำแนกประเภทงบประมำณ ไดดงน 2.1) งบรำยจำย หมำยถง กลมวตถประสงคของรำยจำยทก ำหนดใหจำยตำมหลกจ ำแนกประเภทรำยจำยงบประมำณ ส ำหรบจงหวดและกลมจงหวด ควรจ ำแนกออกเปน 4 ประเภทรำยจำย ไดแก 2.1.1) งบด ำเนนงำน หมำยถง รำยจำยทก ำหนดใหจำยเพอกำรบรหำรงำนประจ ำ ไดแก รำยจำยทจำยในลกษณะคำตอบแทน คำใชสอย คำวสด และคำสำธำรณปโภค 2.1.2) งบลงทน หมำยถง รำยจำยทก ำหนดใหจำยเพอกำรลงทน ไดแก รำยจำยในลกษณะคำครภณฑ คำทดนและสงสรำง รวมถงรำยจำยจำกงบรำยจำยอนใดในลกษณะรำยจำยดงกลำว 2.1.3) งบอดหนน หมำยถง รำยจำยทก ำหนดใหจำยเปนคำบ ำรงหรอเพอชวยเหลอสนบสนนกำรด ำเนนงำนของหนวยงำนอสระตำมรฐธรรมนญ หรอหนวยงำนของรฐ ซงมใชรำชกำรสวนกลำงตำมพระรำชบญญตระเบยบบรหำรรำชกำรแผนดน หนวยงำนในก ำกบของรฐ องคกำรมหำชน รฐวสำหกจ องคกรปกครองสวนทองถน สภำต ำบล องคกำรระหวำงประเทศ นตบคคล เอกชน หรอกจกำรอนเปนสำธำรณะประโยชน รวมถงเงนอดหนน งบพระมหำกษตรย เงนอดหนนกำรศำสนำ และรำยจำยทส ำนกงบประมำณก ำหนดใหใชในงบรำยจำยน 2.1.4) งบรำยจำยอน หมำยถง รำยจำยทไมเขำลกษณะประเภทงบรำยจำยใดงบรำยจำยหนง หรอรำยจำยทส ำนกงบประมำณก ำหนดใหใชจำยในงบรำยจำยน 2.2) เงนนอกงบประมำณ หมำยถง เงนก เงนชวยเหลอจำกตำงประเทศ (เงนทรฐบำลและองคกำร หรอสถำบนระหวำงประเทศมอบใหรฐบำลหรอสวนรำชกำร เพอด ำเนนงำนตำมโครงกำรใดๆ) เงนรำยไดของสวนรำชกำร (เงนทสวนรำชกำรไดรบโดยไมตองน ำสงคลงตำมมำตรำ 24 ของพระรำชบญญตวธกำรงบประมำณ) เงนและทรพยสนทบคคล บรษท หำงรำน หรอสถำบน บรจำคชวยเหลอแกสวนรำชกำรตำมวตถประสงคตำงๆ) และนวตกรรมกำรเงน (เงนนอกงบประมำณทไดจำกนวตกรรมทำงกำรเงนใหมๆ เชน กำรแปลงจำกสนทรพยเปนหลกทรพย) ในกำรเสนอโครงกำรจะตองมกำรระบประเภทงบประมำณ และรำยกำรกจกรรมทจะเสนอขอในโครงกำรใหชดเจน ทงน ตำมหลกกำรของแผนพฒนำจงหวดและกลมจงหวดนน จะตองเปนแผนงำน/โครงกำร ทจะตองด ำเนนกำรและใชจำยงบประมำณใหเสรจสนภำยในปงบประมำณ หนวยงำนผรบผดชอบโครงกำร จงควรก ำหนดแผนกำรด ำเนนงำนและแผนกำรบรหำรงบประมำณใหมควำมชดเจน เพอใหกำรด ำเนนกำรและ กำรเบกจำยงบประมำณเปนไปอยำงมประสทธภำพและบรรลเปำหมำยทวำงไว 6.1.2 ลกษณะโครงกำร กำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดไดยดแนวคดในกำรบรหำรงำนเชงกลยทธ (Strategic Management) โดยก ำหนดใหมกำรท ำแผนยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวด/กลมจงหวด (Strategic Formulation) ซงเรมจำกกำรวเครำะหสภำพปญหำ จดแขง (Strength) จดออน (Weakness) ศกยภำพ (Opportunities) และขอจ ำกด (Threat) ของจงหวด/กลมจงหวด เพอทรำบถงต ำแหนงกำรพฒนำ (Positioning) และทศทำงกำรพฒนำของจงหวด/กลมจงหวด พรอมกบกำรก ำหนดวสยทศน ประเดนยทธศำสตร เปำประสงค และกลยทธ เพอเปนแนวทำงกำรพฒนำจงหวดใหประสบผลสมฤทธ หลงจำกนนจงเปนกระบวนกำรน ำแผนยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวด/กลมจงหวดไปสกำรปฏบต (Strategic Implementation) โดยก ำหนดแผนงำน/โครงกำรเพอรองรบในแตละประเดนยทธศำสตร และถำยทอดเปำหมำยและตวชวดลงไปสกำรปฏบต และเมอด ำเนนกำรแลวเสรจกจะตองมกำรตดตำมและประเมนผล (Strategic Control) แผนงำน/โครงกำรดงกลำววำบรรลตำมเปำหมำยทวำงไวหรอไม ดงนน โครงกำรทถกก ำหนดขนจงมควำมส ำคญตอ

166

ควำมส ำเรจของยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวด/กลมจงหวดทวำงไวอยำงมำก ในสวนน จะไดอธบำยถงนยำมของโครงกำรและลกษณะของโครงกำรโดยสงเขป ดงน 1) นยำมของโครงกำร (Project Definition) Project Management Institute ประเทศสหรฐอเมรกำ ในฐำนะทเปนองคกรหลกในกำรก ำหนดหลกเกณฑ มำตรฐำน และพฒนำองคควำมรและบคลำกรดำนกำรบรหำรโครงกำร ( Project Management) ไดใหนยำมของ โครงกำร (Project) หมำยถง ควำมพยำยำมหรองำนทกระท ำขนชวครำวเพอสรำงผลตผล บรกำร หรอผลลพธใดๆ ทมลกษณะเฉพำะ A project is a temporary endeavor undertaken to create a unique product, service, or result. (Project Management Institute: Project Management Body of Knowledge fourth edition, 2008) 2) ลกษณะของโครงกำร ลกษณะของโครงกำรจงมควำมตำงจำกงำนประจ ำตรงทงำนประจ ำจะด ำเนนกำรไปไมมสนสด ในขณะทโครงกำรจะมกำรสนสดเมอถงชวงเวลำใดเวลำหนงทแนนอน และมลกษณะเฉพำะตว นอกจำกนน โครงกำรยงเปนเครองมอทส ำคญในกำรแปลงจำกยทธศำสตรและกลยทธ น ำไปสกำรปฏบตใหเปำหมำยขององคกรทก ำหนดไวบรรลผล ดงนน กำรจดกำรโครงกำรทด (Project Management) จะท ำใหโครงกำรด ำเนนไปตำมวตถประสงค ตอบสนองตอวสยทศน พนธกจ ประเดนยทธศำสตร และกลยทธทต งไว รวมถงกำรวำงแผนงบประมำณไดถกตอง

กรณกำรจดท ำโครงกำรของจงหวดและกลมจงหวดนน คณะกรรมกำรนโยบำยกำรบรหำรงำนจงหวดและกลมจงหวดแบบบรณำกำร (ก.น.จ.) จะก ำหนดหลกเกณฑและลกษณะของโครงกำรทจะน ำมำจดท ำเปนค ำของบประมำณของจงหวดและกลมจงหวดในแตละปงบประมำณ โดยในปงบประมำณ พ.ศ.2559 ไดก ำหนดลกษณะโครงกำรทจะน ำมำจดท ำเปนค ำของบประมำณของจงหวดและกลมจงหวดไว ดงน

1. แผนงำน/โครงกำรตองมควำมเชอมโยงตงแตตนน ำ - กลำงน ำ - ปลำยน ำ โดยในสวนโครงกำรของกลมจงหวดควรเปนโครงกำรกลำงน ำ หรอปลำยน ำ เพอสรำงมลคำเพมใหแกผลตภณฑหรอผลตผลของกลมจงหวด

2. โครงกำรจะตองมรำยละเอยดขอมลทครบถวนตำมแบบฟอรมท ก.น.จ. ก ำหนด 3. โครงกำรจะตองมรำยละเอยดประมำณกำรคำใชจำยตำมแบบฟอรมท ก.น.จ. ก ำหนด หำก

ไมมจะไมไดรบกำรพจำรณำ 4. กรณเปนกำรขออนมตงบลงทน หรอรำยจำยอนใดทมผลใหเกดภำระดำนงบประมำณใน

ลกษณะของคำใชจำยทจะตองตงงบประมำณทกป ใหจงหวด/กลมจงหวดแสดงถงหนวยงำนทรบผดชอบคำใชจำยทจะเกดขนในปตอไป

5. กรณเปนโครงกำรกอสรำงจะตองระบควำมพรอมของพนทด ำเนนงำนรวมทงแบบ รปรำยกำร พรอมดวยเอกสำรยนยนวำสำมำรถด ำเนนโครงกำรไดทนทหลงจำกไดรบกำรจดสรรงบประมำณ

6. กำรจดท ำโครงกำรจะตองก ำหนดหนวยงำนรบผดชอบโครงกำรทเปนหนวยด ำเนนโครงกำรนนจรงๆ

7. ไมเปนกำรจดซอวสดครภณฑเพอแจกจำยแกประชำชนโดยตรง ยกเวนในกรณของครภณฑทจดซอนนเปนสวนหนงของกจกรรมภำยใตโครงกำรทสอดคลองกบประเดนยทธศำสตรของจงหวด/กลมจงหวด

8. ไมมวตถประสงคหลกเกยวกบศกษำ ฝกอบรม ดงำน (เวนแตฝกอบรมดำนอำชพ ดำนควำมมนคง และวจยเพอแกไขปญหำทส ำคญของพนท หรอกำรท ำแผนแมบทซงมควำมสมพนธกบกำรพฒนำจงหวด/กลมจงหวด ซงตองใชองคควำมรจำกสถำบนกำรศกษำ)

9. ไมเปนโครงกำรในลกษณะของกจกรรมยอย (ควรมกำรบรณำกำรภำรกจหรอกจกรรมของหนวยงำนทเกยวของเขำดวยกนเปนโครงกำร เพอใหเกดกำรแกไขปญหำเชงบรณำกำรอยำงมประสทธผล)

167

10. โครงกำรทเปนกำรเดนทำงไปรำชกำรตำงประเทศ จะตองเปนกจกรรมทมขอผกพนกบตำงประเทศในเรองกำรเจรจำดำนกำรคำและกำรลงทนกำรทองเทยว และกำรเสรมสรำงควำมสมพนธกบประเทศเพอนบำน ทงน จงหวด/กลมจงหวดจะตองมแผนกำรด ำเนนงำนทสะทอนถงประโยชนจำกกำรไปรำชกำรตำงประเทศ อยำงเปนรปธรรม ทงน ลกษณะโครงกำรทจะเสนอตำมแผนพฒนำจงหวด/กลมจงหวด จะตองพจำรณำถงหลกกำรทส ำคญ ประกอบดวย

1) ควำมสอดคลองเชอมโยง ซงจะตองเปนโครงกำรทสอดคลองและเชอมโยงกบประเดนยทธศำสตรของจงหวด/กลมจงหวด

2) ควำมจ ำเปนของโครงกำร ทมควำมจ ำเปนตองด ำเนนกำรเพอชวยพฒนำหรอแกไขปญหำทเกดขน และหำกไมด ำเนนกำรจะสงผลเสยหำย

3) ควำมเหมำะสมและเปนไปไดของโครงกำร ทงในดำนเทคนค (วธกำรหรอรปแบบทใชในกำรด ำเนนกำร) ดำนกำยภำพ (ควำมพรอมของพนทด ำเนนงำน บคลำกรกำรบรหำรควำมเสยง และกำรบรหำรจดกำร) ดำนงบประมำณ (ควำมสมเหตสมผลของวงเงนกบผลประโยชนทไดจำกกำรด ำเนนโครงกำ ร) ดำนระยะเวลำทด ำเนนกำรไดแลวเสรจภำยในปงบประมำณ รวมทงกำรวเครำะหผลกระทบทำงลบในกำรด ำเนนโครงกำร

4) ควำมคมคำ ผลลพธหรอประโยชนของโครงกำรทคำดวำจะไดรบทงทำงดำนเศรษฐกจ สงคม ทรพยำกรธรรมชำต สงแวดลอม และควำมมนคง อำท จ ำนวนประชำกร จ ำนวนเกษตรกร พนทเพำะปลก รำยได ฯลฯ โดยเฉพำะในสวนของผลประโยชนทกระทบในสวนของประชำชนในพนท 6.1.3 กำรเขยนโครงกำร หวใจส ำคญของกำรเสนอขอโครงกำร คอ ควำมสมบรณ ควำมพรอม และควำมชดเจนของโครงกำร ตงแตกำรก ำหนดชอโครงกำร หลกกำรและเหตผล วตถประสงคของโครงกำร ควำมสอดคลองเชอมโยงกบแผนพฒนำจงหวด/กลมจงหวด รำยละเอยดกจกรรม กลมเปำหมำย แนวทำงกำรด ำเนนงำน วธกำรด ำเนนงำน งบประมำณ ตวชวด และผลลพธจำกกำรด ำเนนโครงกำร 1) หลกกำรส ำคญในกำรเขยนโครงกำรทดตองมวตถประสงค 5 ประกำร (SMART) ดงน 1.1) S = Sensible (เปนไปได) หมำยถง จะตองมควำมเปนไปได ในกำรด ำเนนงำนโครงกำร 1.2) M = Measurable (วดได) หมำยถง จะตองสำมำรถวดและประเมนผลได 1.3) A = Attainable (ระบสงทตองกำร) หมำยถง จะตองระบสงทตองกำรด ำเนนงำนอยำงชดเจนและเฉพำะเจำะจงมำกทสด 1.4) R = Reasonable (เปนเหตเปนผล) หมำยถง จะตองมควำมเปนเหตเปนผลในกำรปฏบต 1.5) T = Time (เวลำ) หมำยถง จะตองมขอบเขตของเวลำทแนนอนในกำรปฏบตงำน 2) แนวทำงกำรเขยนโครงกำร 2.1) สอดคลองตอกำรบรรลยทธศำสตรและวสยทศนทก ำหนดไว รวมทงสำมำรถสนองควำมตองกำรหรอแกปญหำได 2.2) มวตถประสงค เปำหมำยชดเจน สำมำรถด ำเนนงำน ปฏบตได 2.3) รำยละเอยดโครงกำรสอดคลองสมพนธกน 2.4) เขำใจไดงำย สะดวกตอกำรด ำเนนงำน 2.5) มควำมพรอมสำมำรถน ำไปปฏบต สอดคลองกบแผนงำนหลก 2.6) ก ำหนดขนจำกขอมลจรง และเปนขอมลทไดรบกำรวเครำะหอยำงรอบคอบ

168

2.7) มกำรก ำหนดกจกรรมและรำยละเอยดงบประมำณทชดเจน 2.8) มระยะเวลำด ำเนนงำน (ระบวนเรมตนและสนสดโครงกำร) 2.9) มกำรระบใหชดเจนถงกำรบรหำรจดกำรโครงกำรใหเกดควำมยงยน 3) องคประกอบในกำรเขยนโครงกำรตำมแผนพฒนำจงหวดและกลมจงหวด 3.1) หลกกำรและเหตผล 3.1.1) ทมำ ระบจดรเรมของควำมตองกำรทท ำใหเกดโครงกำร เชน บทบญญตของรฐธรรมนญ กฎหมำย ระเบยบมตคณะรฐมนตร นโยบำยส ำคญเรงดวนของรฐบำล ควำมตองกำรของกลมเปำหมำย/ประชำชน แผนพฒนำของภำครฐ แผนพฒนำของหนวยงำน เปนตน

3.1.2) สภำพปญหำ/ควำมตองกำร ระบสภำพปญหำควำมเดอดรอนของกลมเปำหมำย/ประชำชน หรอควำมตองกำรของกลมเปำหมำย ควรมองคประกอบ คอ ตนเหตของปญหำ/ควำมตองกำร สภำพของปญหำ/ควำมตองกำรในปจจบน แนวโนมของปญหำ เปนตน

3.1.3) ควำมเรงดวน ระบระดบของควำมจ ำเปนเรงดวนของควำมตองกำร หำกไมสำมำรถด ำเนนกำรจะท ำใหเกดผลกระทบตอกลมเปำหมำย หรอผมสวนไดสวนเสยกลมใด อยำงไรและระดบควำมรนแรงมำกนอยเพยงใด 3.2) วตถประสงคโครงกำร หมำยถง ขอควำมทก ำหนดสภำพของจดหมำยซงตองกำรบรรลผลของแตละโครงกำร และใชก ำกบกำรคดเลอกกจกรรมทจะท ำ ซงขอควำมดงกลำวควรสน กระชบ ชดแจง เขำใจงำย กำรเขยนวตถประสงคควรมองคประกอบ คอ กลมเปำหมำย (กลมผรบประโยชน หรอพนท ชมชน หรอสงคม เศรษฐกจสวนรวม) แนวทำงกำรด ำเนนกำร (กลยทธหรอแนวทำง/วธกำรด ำเนนงำน) และสงทตองกำรบรรล (ระบสงทตองกำรใหเกดขนกบกลมเปำหมำย เมอกำรด ำเนนโครงกำรแลวเสรจ และพจำรณำรำยละเอยดทเกยวของ ดงน 3.2.1) ควำมสอดคลองกบแผนพฒนำจงหวด/กลมจงหวด (ประเดนยทธศำสตร) จ ำแนกตำมประเดนยทธศำสตรกำรจดสรรงบประมำณ ไดแก

(1) กำรปรบโครงสรำงเศรษฐกจพนฐำนเพอยกระดบรำยได พฒนำกำรคำกำรทองเทยวและบรกำรของจงหวด

(2) กำรเสรมสรำงคณภำพชวต สรำงควำมมนคงของประชำชน ตลอดจนกำรบ ำรงศำสนำ และสงเสรมศลปวฒนธรรม

(3) กำรอนรกษ ปองกน และควบคมกำรใชทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอมอยำงเหมำะสม

(4) กำรปองกน ปรำบปรำม และสรำงระบบกำรรกษำควำมมนคงของประเทศ

(5) กำรเพมประสทธภำพกำรบรหำรจดกำร โดยใหระบเพยงประเดนยทธศำสตรเดยว 3.2.2) ลกษณะโครงกำร ใหจ ำแนกลกษณะโครงกำรทตองกำรใหเกดผลลพธดำนใด เชน ดำนเศรษฐกจ ดำนสงคมและคณภำพชวต ดำนทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม ดำนรกษำควำมมนคง และดำนกำรบรหำรจดกำร โดยใหระบเพยงลกษณะเดยวและตองสอดคลองกบขอ 3.2.1 3.2.3) สถำนภำพของโครงกำร ใหระบสถำนภำพของโครงกำรในปทขอต งงบประมำณวำเปนโครงกำรเดม (เคยไดรบงบประมำณแลว) หรอเปนโครงกำรใหม หรอเปนโครงกำรตอยอดจำกสวนรำชกำร 3.2.4) ประเภทโครงกำร ใหระบประเภทโครงกำรวำเปนโครงกำรประเภทพฒนำ หรอเปนกำรด ำเนนกำรปกต

169

3.2.5) ระยะเวลำกำรด ำเนนโครงกำร ระบระยะเวลำกำรด ำเนนโครงกำร จ ำนวนป และจำกปงบประมำณใดถงปงบประมำณใด 3.2.6) สถำนทด ำเนนโครงกำร ระบพนทตงของโครงกำร เชน พนทเขอน พนทในแนวเขตถนน พนทบอน ำ/อำงเกบน ำ พนทอำคำรตำงๆ เปนตน 3.3) กลมเปำหมำย และผมสวนไดสวนเสย 3.3.1) กลมเปำหมำย กลมผใชประโยชนหรอผไดรบบรกำรจำกโครงกำรโดยตรงตำมวตถประสงคของโครงกำรทก ำหนดไว 3.3.2) ผมสวนไดสวนเสย บคคล กลมบคคล และ/หรอองคกำรใดๆ ทไดรบผลกระทบจำกโครงกำรทงดำนบวกและดำนลบ (เฉพำะทส ำคญ) พรอมทงแนวทำงบรหำรจดกำรผมสวนไดสวนเสย เชน จดใหมสวนรวมของประชำชน จดใหมมำตรกำรบรรเทำผลกระทบ เปนตน 3.4) เปำหมำย ผลลพธ และผลกระทบโครงกำร

3.4.1) เปำหมำยโครงกำร แสดงตวชวดควำมส ำเรจของโครงกำร พรอมเปำหมำยตำมตวชวดในแตละปทคำดวำจะด ำเนนงำนตำมแผน พรอมแสดงผลงำนปทผำนมำ

3.4.2) ผลลพธ ผลทไดรบจำกกำรใชประโยชนผลผลตของโครงกำร โดยใหระบเปนผลลพธ ทสำมำรถวดและประเมนได ซงมทงเชงบวกและเชงลบ และมหลำกหลำยมต ไดแก มตดำนเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม ควำมมนคง และคณภำพชวต เปนตน และหมำยรวมถงประโยชนทเกดขนจำกกำรใชผลผลตของโครงกำรโดยกลมเปำหมำย 3.4.3) ผลกระทบ ผลทตำมมำจำกกำรด ำเนนงำนโครงกำรและกำรใชประโยชนโครงกำร ทงทเกดกบกลมเปำหมำยและผทมใชกลมเปำหมำย รวมถงผลกระทบท เกดขนกบโครงกำร/กจกรรมอนๆ ซงมอยแลว โดยผลกระทบนอำจเปนไดทงเชงบวกและเชงลบ และมหลำกหลำยมต ไดแก มตดำนเศรษฐกจ สงคม สงแวดลอม ควำมมนคง และคณภำพชวต เปนตน

3.5) แนวทำงกำรด ำเนนงำน แสดงรำยละเอยดกจกรรมทจะด ำเนนงำนของโครงกำร 3.6) วธกำรด ำเนนงำน ระบวธกำรด ำเนนงำน โดยด ำเนนกำรเอง หรอจำงเหมำ 3.7) วงเงนของโครงกำร วงเงนรวมทงสนของโครงกำรจงหวด/กลมจงหวด 3.8) วงเงนโครงกำรจ ำแนกตำมงบรำยจำย เพอใหเปนไปตำมหลกกำรจ ำแนกประเภทงบ

รำยจำย 3.9) ควำมพรอมของโครงกำร

3.9.1) ระบควำมพรอมของพนทด ำเนนโครงกำร - มควำมพรอมด ำเนนกำรไดทนท หมำยถง ไดศกษำควำมเหมำะสมแลวและสำมำรถด ำเนนกำรไดทนท - อยระหวำงเตรยมกำร หมำยถง ไดศกษำควำมเหมำะสมและก ำหนดพนทด ำเนนกำรแลว อยระหวำงจดเตรยมพนท หรอก ำลงแกไขปญหำ/อปสรรคตำงๆ - อยระหวำงศกษำควำมเหมำะสม หมำยถง ก ำลงศกษำควำมเหมำะสมและคดเลอกพนทด ำเนนกำร 3.9.2) แบบรปรำยกำร/แผนปฏบตงำน

- มและสมบรณ - มแตยงไมสมบรณ - ไมม

3.9.3) ควำมพรอมของบคลำกร เครองมอ และเทคนคกำรด ำเนนกำร - บคลำกรมประสบกำรณ

170

- เครองมอด ำเนนกำร - เทคนคในกำรบรหำรจดกำร

3.9.4) ผลกระทบสงแวดลอม - ผำนคณะกรรมกำรสงแวดลอมแหงชำตแลว - อยระหวำงกำรพจำรณำของคณะกรรมกำรสงแวดลอมแหงชำตแลว - คณะกรรมกำรสงแวดลอมแหงชำตยงไมพจำรณำ 3.9.5) รำยงำนผลกำรศกษำควำมเหมำะสม (FS)

- ไมตองท ำรำยงำนกำรศกษำ - ตองท ำรำยงำนกำรศกษำ

3.9.6) ผลตอบแทน - มผลตอบแทนทำงเศรษฐกจ IRR - ไมมผลตอบแทนทำงเศรษฐกจ/สงคม

3.10) วธกำรบรหำรจดกำรหรอกำรบ ำรงดแลรกษำ ระบแนวทำง/วธทจะด ำเนนกำรเมอโครงกำรแลวเสรจ เพอใหเกดควำมยงยนของโครงกำร 3.11) ปญหำและอปสรรคและขอจ ำกด ปจจยตำงๆ ทสงผลใหกำรด ำเนนโครงกำรไมบรรลผลส ำเรจครบตำมทวำงแผนไว โดยปจจยดงกลำวสำมำรถเกดขนไดตลอดระยะเวลำกำรด ำเนนโครงกำร ตงแต กำรเรมโครงกำร (Planning) กำรด ำเนนโครงกำร (Implementation Phase) จนกระทงกำรใชประโยชนจำกโครงกำร (Utilization Phase) 3.12) แนวทำงแกไข คอ สงทผรบผดชอบโครงกำร และ/หรอ หนวยงำนทเกยวของไดวำงแผน เพอด ำเนนกำรแกไขปญหำและอปสรรคตำงๆ ทอำจเกดขนในตลอดระยะเวลำด ำเนนงำนโครงกำร

171

ตอนท ๖.2 ปจจยควำมส ำเรจในกำรขบเคลอนแผนไปสกำรปฏบต วสยทศนกำรพฒนำประเทศในระยะ ๕ ป ของแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต ฉบบท 11 ก ำหนดไวคอ สงคมอยรวมกนอยำงมควำมสข ดวยควำมเสมอภำค เปนธรรม และมภมคมกนตอ กำรเปลยนแปลง” โดยมพนธกจ ดงน ๑) สรำงสงคมเปนธรรมและเปนสงคมทมคณภำพ ทกคนมควำมมนคงในชวต ไดรบกำรคมครองทำงสงคมทมคณภำพอยำงทวถงและเทำเทยม มโอกำสเขำถงทรพยำกรและกระบวนกำรยตธรรมอยำงเสมอภำค ทกภำคสวนไดรบกำรเสรมพลงใหสำมำรถมสวนรวมในกระบวนกำรพฒนำ ภำยใตระบบบรหำรจดกำรภำครฐ ทโปรงใสเปนธรรม ๒) พฒนำคณภำพคนไทยใหมคณธรรม เรยนรตลอดชวต มทกษะและกำรด ำรงชวตอยำงเหมำะสม ในแตละชวงวย สถำบนทำงสงคมและชมชนทองถนมควำมเขมแขง สำมำรถปรบตวรเทำทนกบกำรเปลยนแปลง ๓) พฒนำฐำนกำรผลตและบรกำรใหเขมแขงและมคณภำพบนฐำนควำมรควำมคดสรำงสรรคและภมปญญำ สรำงควำมมนคงดำนอำหำรและพลงงำน ปรบโครงสรำงกำรผลตและกำรบรโภคใหเปนมตรกบสงแวดลอม พรอมสรำงควำมเชอมโยงกบประเทศในภมภำคเพอควำมมนคงทำงเศรษฐกจและสงคม ๔) สรำงควำมมนคงของฐำนทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม สนบสนนกำรมสวนรวมของชมชน รวมทงสรำงภมคมกนเพอรองรบผลกระทบจำกกำรเปลยนแปลงสภำพภมอำกำศและภยพบตทำงธรรมชำต

“...ในกำรพฒนำประเทศนนจ ำเปนตองท ำตำมล ำดบขนตอน เรมดวยกำรสรำงพนฐำน คอควำมมกนมใชของประชำชนกอน ดวยวธกำรทประหยดระมดระวง แตถกตองตำมหลกวชำ เมอพนฐำนเกดขนมนคงพอควรแลว จงคอยสรำงเสรมควำมเจรญใหคอยเปนคอยไปตำมล ำดบ ดวยควำมรอบคอบ ระมดระวง และประหยดนน กเพอปองกนควำมผดพลำดลมเหลวและเพอใหบรรลผลส ำเรจไดแนนอนบรบรณ...” พระบรมรำโชวำทในพธพระรำชทำนปรญญำบตรของมหำวทยำลยเกษตรศำสตร ๑๙ กรกฎำคม ๒๕๑๗

กำรวำงแผนเปนกระบวนกำรทน ำไปสควำมส ำเรจ กำรวำงแผนมควำมส ำคญตอกำรปฏบตงำนทกชนดและทกลกษณะงำน กำรวำงแผนทดและถกตองตำมหลกและกระบวนกำร นอกจำกจะมคณประโยชนและชวยขจดอทธพลส ำคญทมผลกระทบตอกำรด ำเนนงำนขององคกำร กำรวำงแผนยงมควำมส ำคญตอกำรด ำเนนงำนในสำระส ำคญ ดงน 1) โดยททรพยำกรซงใชในกำรด ำเนนงำนมกมจ ำนวนจ ำกด ดงนนกำรวำงแผนจะชวยใหม กำรใชทรพยำกรทกชนดอยำงประหยดและอยำงเกดประโยชนสงสด 2) โดยทกำรวำงแผนเปนตวก ำหนดกจกรรมทจะด ำเนนกำรในอนำคต ฉะนนกำรไดมำซงขอมลทเปนจรงและถกตอง นอกจำกจะท ำใหด ำเนนงำนบรรลถงเปำหมำยแลว ยงจะชวยใหผปฏบตตำมแผนหรอผบรหำรองคกำรสำมำรถคำดเหตกำรณ ปญหำอปสรรคทอำจเกดขน แลวสำมำรถปรบแผนกำรด ำเนนงำนใหสอดคลองกบเหตกำรณหรอสภำวกำรณ และแกไขปญหำเพอใหเกดกำรด ำเนนงำนตำมแผนตอไปไดอยำงตอเนองและทนตอเหตกำรณ 3) โดยทองคกำรหนง ๆ ยอมจะประกอบดวยองคกำรยอยเปนจ ำนวนมำกบำงนอยบำงและองคกำรยอยเหลำนนยอมจะมภำระหนำทและแผนในกำรด ำเนนงำนเปนของตนเอง ฉะนน กำรวำงแผนรวม

172

ยอมจะชวยใหเกดกำรประสำนงำนระหวำงองคกำรยอยเหลำนน ใหด ำเนนงำนตำมภำระหนำทของตนแตเพอจดมงหมำยหรอวตถประสงคเดยวกน ซงจะเปนกำรลดควำมซ ำซอนควำมสบสนและควำมขดแยงในกำรด ำเนนงำนขององคกำร แตจะเปนกำรเกอหนนกำรด ำเนนงำนซงกนและกน และชวยควบคมกำรด ำเนนงำนใหเปนไปอยำงมระบบและมประสทธภำพ 4) กำรวำงแผนจะชวยพฒนำองคกำรใหเจรญกำวหนำและสำมำรถคงอยไดในสงคมโดยสำมำรถสนองตอบควำมตองกำรของสงคมอยำงมประสทธภำพตำมภำระผกพนทองคกำรมตอสงคมนน กำรวำงแผนของหนวยงำนยอยหรอของแผนงำนในแตละองคกำรจะตองมควำมสอดคลองสมพนธกนเสมอ โดยหนวยงำนยอยจะตองแตกแผนของหนวยงำนหลกใหเปนแผนปฏบตงำน (Program) อยำงชดเจน และใหสำมำรถด ำเนนงำนบรรลถงเปำหมำยของแผนขององคกำรหลกนน กำรบรหำรงำนโดยตำงคนตำงท ำแผนขนโดยไมค ำนงถงกนและกน ยอมกอใหเกดควำมขดแยงภำยในองคกำรและเปนแผนซงไมสำมำรถปฏบตไดหรอปฏบตไดแตไมสอดคลองกบควำมตองกำรขององคกำรหรอของสงคมโดยสวนรวม

คณประโยชนของกำรวำงแผน กำรวำงแผนมคณประโยชนหรอขอดตอกำรบรหำรงำนหลำยประกำร ดงน 1) กำรวำงแผนสำมำรถบอกใหทรำบถงศกยภำพของปญหำและโอกำสทปญหำเหลำนนจะเกดขน 2) กำรวำงแผนสำมำรถปรบปรงแกไขกระบวนกำรตดสนใจภำยในองคกำรหรอหนวยงำนใหดขน 3) กำรวำงแผนสำมำรถชเฉพำะใหเหนถงทศทำง คำนยม และวตถประสงคในอนำคตของ หนวยงำน 4) กำรวำงแผนสำมำรถชวยใหแตละบคคลหรอแตละหนวยงำนปรบเขำไดกบสงแวดลอมท เปลยนแปลงไป 5) กำรวำงแผนสำมำรถชวยผบรหำรใหมควำมมนใจในอนทจะน ำควำมอยรอดปลอดภยมำ สองคกำรและหนวยงำน นอกจำกนเทอรร (George R. Terry) นกวชำกำรทำงกำรบรหำรไดกลำวถงขอดของกำรวำงแผนไว ดงน 1) กำรวำงแผนท ำใหกำรด ำเนนกจกรรมเปนไปอยำงมวตถประสงคและมระเบยบมระบบ 2) กำรวำงแผนจะชถงควำมจ ำเปนทตองกำรเปลยนแปลงกำรด ำเนนงำนในอนำคต 3) กำรวำงแผนชวยแกปญหำของลกษณะค ำถำมทวำ “อะไรจะเกดขนถำ...(what if) 4) กำรวำงแผนเปนเครองมอทใหขอมลพนฐำนในกำรควบคมกำรปฏบตงำน 5) กำรวำงแผนจะสงเสรมใหเกดควำมส ำเรจในกำรปฏบตงำน 6) กำรวำงแผนชวยใหสำมำรถมองเหนภำพรวมทงหมดของกำรปฏบตงำนและขององคกำร 7) กำรวำงแผนชวยเพมประสทธภำพและควำมสมดลในกำรใชวสดอปกรณและเครองมอ เครองใชเพอกำรปฏบตงำน 8) กำรวำงแผนชวยใหผบรหำรมควำมเจรญกำวหนำในฐำนะและต ำแหนงของหนำทกำรงำน

จำกนยำมดงกลำวอธบำยสรปไดวำ กำรวำงแผนและกำรน ำแผนไปปฏบตมควำมส ำคญตอกำรปฏบตงำนทกประเภททกระดบซงมควำมสอดคลองสมพนธกน สำมำรถบอกใหทรำบถงศกยภำพของปญหำและโอกำสทปญหำเหลำนนจะเกดขน ชวยใหสำมำรถมองเหนภำพรวมทงหมดของกำรปฏบตงำนและขององคกำรและชวยเพมประสทธภำพและควำมสมดลในกำรใชวสดอปกรณและเครองมอเครองใชเพอกำรปฏบตงำนไดอยำง

173

ถกตองตำมหลกวชำและเกดประโยชนสงสด เพอใหสงคมอยรวมกนอยำงมควำมสข ดวยควำมเสมอภำค เปนธรรม และมภมคมกนตอกำรเปลยนแปลง

ระบบขอมลเพอกำรวำงแผน ปจจยส ำคญของกำรวำงแผนคอ ขำวสำรขอมล (Information) แผนงำนทมประสทธภำพขนอยกบปรมำณและคณภำพของขอมล ซงผวำงแผนพรอมทจะน ำมำใชไดอยำงเหมำะสมและทนเวลำ ขอมลทกชนดจะตองไดรบกำรรวบรวมตรวจสอบ จดเกบ และแจกจำยใหกบผวำงแผนหรอผตองกำรใชโดยทนททตองกำรอยำงเปนระบบ จงจะถอไดวำเปนขอมลทด

ควำมหมำยของขอมลและระบบขอมล ขอมล หมำยถง ขอเทจจรงหรอสงทถอวำหรอยอมรบวำเปนขอเทจจรง ส ำหรบใชเปนหลก อนมำนหำควำมจรงหรอกำรค ำนวณ โดยนบของควำมหมำยดงกลำวแลว อำจจ ำแนกขอมลออกเปน 2 ลกษณะคอ ขอมลเชงสถต ซงเปนขอมลทเกยวของกบจ ำนวน ขนำดและอนๆ โดยปรำกฏเปนตวเลข และอกลกษณะหนงของขอมลคอขอมลเชงสำรสนเทศ ซงเปนขอมลทแสดงเปนเอกสำรขอควำมและรำยละเอยดค ำอธบำย ตำงๆ และอำจมตวเลขประกอบดวยในบำงกรณ ขอมลนอกจำกจะเปนสวนประกอบหรอปจจยน ำเขำ ( Inputs) ทส ำคญของกำรวำงแผนแลว ขอมลยงเปนปจจยน ำเขำทส ำคญยงของกำรบรหำรงำนทกประเภทในทกลกษณะองคกำร เพรำะขอมลจะชวยสนบสนนใหบคคลในหนวยงำนสำมำรถด ำเนนงำนไดอยำงมประสทธภำพ ทนตอเหตกำรณ และขอมลชวยในกำรก ำหนดเปำหมำยและวธกำรด ำเนนงำนมควำมเปนไปได หรอกลำวไดวำขอมลท ำใหกำรตดสนใจด ำเนนงำนเปนไปโดยถกตองและมประสทธภำพสงสด แกนนอน (Martin J.Gannon) ไดใหควำมหมำยของกำรบรหำรงำนโดยระบบขอมลไววำ MIS คอวธกำรในกำรเกบรวบรวมขอมลเพอชวยใหผบรหำรใชปฏบตงำนไดอยำงมประสทธภำพ สตรอบ (Joseph T.Straub) ไดนยำมกำรบรหำรงำนโดยระบบขอมลวำ คอระบบทผบรหำรใชขอมลเพอชวยในกำรควบคมกำรด ำเนนงำนกำรบรหำรองคกำร จำกควำมหมำยดงกลำวแลวสรปไดวำกำรบรหำรโดยระบบขอมลคอกำรน ำขอมลสำรสนเทศมำใชเพอกำรตดสนใจด ำเนนกำรบรหำร และใชขอมลเหลำนนเพอควบคมกำรด ำเนนงำนพรอม ๆ ไปดวย

คณลกษณะทดของระบบขอมล ระบบขอมลนอกจำกจะเปนกำรรวบรวมขอมลแลว ยงเปนกระบวนกำรของกำรกลนกรองขอมลใหมคณสมบตทด ขอมลทดจะตองมคณสมบตดงตอไปน 1) ทนตอเหตกำรณ (Timely) ขอมลทดจะตองเปนขอมลทเปนปจจบน (Up to Date) จงจะท ำใหกำรตดสนใจกำรปฏบตงำนไมผดพลำด 2) เทยงตรง (Accurate) ขอมลทดจะตองเปนขอมลทมควำมเปนจรง (Correct) ทไดรบกำรตรวจสอบและวเครำะหมำอยำงดแลว เพรำะขอมลทขำดควำมเปนจรงหรอขอมลทเชอถอไมไดจะเปนตนเหตส ำคญทท ำใหกำรตดสนใจผดพลำด 3) กะทดรด (Concise) ขอมลทดจะตองกระชบ และจ ำเปนกบประเดนของกำรตดสนใจด ำเนนงำน กำรมขอมลมำกมำยแบบน ำทวมทงจะท ำใหกำรตดสนใจเปนไปโดยยำกล ำบำก 4) เกยวของ (Relevant) ขอมลทดจะตองสมพนธเกยวของกบเรองทตองตดสนใจ กำรใชขอมลทไมตรงกบเรองหรอประเดนยอมท ำใหกำรตดสนใจผดพลำดได 5) สมบรณ (Complete) ขอมลทดจะตองครอบคลมสำระหรอกจกรรมทตองตดสนใจ กำรใชขอมลเพยงสวนหนงสวนใดมำใชจะท ำใหกำรตดสนใจผดพลำดไดเชนเดยวกน

174

กลำวไดวำกำรขำดคณสมบตทดของขอมลในขอดขอหนงทไดกลำวแลวจะมผลอยำงส ำคญตอกำรตดสนใจ โดยเฉพำะอยำงยงกบกำรตดสนใจในเรองทมควำมสลบซบซอน ระบบขอมลทดจะตองเปนขอมลทเปนปจจบน (Up to Date) เทยงตรง (Accurate) ถกตอง (Correct) มควำมสมพนธกน (Relevant) และครอบคลม (Complete) ชวยใหกำรบรหำรจดกำรขอมล MIS และกำรตดสนใจ (decision making) ของกำรจดท ำแผนพฒนำทองทระดบอ ำเภอและหมบำน/ชมชนในกำรขบเคลอนแผนในระดบตำง ๆ ไปสกำรปฏบตไดอยำงมประสทธภำพและเกดประโยชนสงสด

กำรบรหำรเวลำตอกำรวำงแผน “เวลำ” เปนทรพยำกรทมคำมำกทสดททกคนไดรบมำอยำงเทำเทยมกน กำรบรหำรเวลำ คอ กำรใชชวตอยำงคมคำตำมเวลำทผำนไป เพรำะไมมใครสำมำรถขอเวลำเพมขนได ดงนน จงจ ำเปนตองบรหำรและจดสรรเวลำทไดรบมำใหเกดประสทธภำพและประสทธผลสงสด เพอใหกำวไปสเปำหมำยในชวตตำมทตองกำรไดหำกผบรหำรใชเวลำไปอยำงไรประโยชนท ำใหภำรกจตำง ๆ ไมส ำเรจลลวง หรอไมสำมำรถสรำงสรรคผลงำนทมคณคำไดในทสดกจะน ำไปสควำมเครยดควำมวตกกงวล และมผลท ำใหสขภำพเสอมโทรมจนไมสำมำรถอยในต ำแหนงผบรหำรไดอกตอไป ดงนน ผบรหำรจงควรรจกน ำเทคนคตำง ๆ ของกำรบรหำรเวลำมำชวยลดกำรใชเวลำ จนเหลอเวลำเพยงพอทจะน ำไปท ำกจกรรมอน ๆ ทเกดประโยชนไดเพมขนอกมำกมำย

เวลำ มควำมส ำคญตอทกคน ทงนเพรำะธรรมชำตของเวลำมลกษณะพเศษคอ 1) เวลำเปนทรพยำกรทมจ ำกด ใชแลวหมดไป 2) เวลำไมสำมำรถซอเพมไดไมวำรวยหรอจน 3) เวลำไมสำมำรถเกบเอำไวใชได 4) เวลำผำนไปเรอย ๆ ไมหวนยอนกลบมำอก จำกธรรมชำตของเวลำดงกลำวขำงตน เรำผปฏบตงำนควรใจจดใจจอกบกำรบรหำรเวลำเพอใหชวตและกำรงำนบรรลผลไดอยำงรวดเรว ทงนเพรำะมค ำกลำวของนกปรำชญทวำ “กำรคลำดสำยตำจำกเปำหมำย เรำจะใชเวลำเพมขนเปนสองเทำในกำรคนหำ” ดงนน “เรำอยำเสยเวลำอกเลยใชเวลำกบเปำหมำย นนเถดแลวจะเกดผลดตำมมำ”

กำรบรหำรเวลำเปนเทคนควธกำรทมประโยชนตอกำรวำงแผนดวยเหตผลหลำยประกำร 1) กำรบรหำรเวลำเปนกำรจดกำรกบ “เวลำ” ซงเปนองคประกอบทส ำคญของผบรหำร 2) กำรบรหำรเวลำท ำใหผบรหำรใชเวลำอยำงมประสทธภำพมำกขน ซงเปนตวอยำงทดใหกบ ผใตบงคบบญชำเพอใชวำงแผนกำรท ำงำนของตน 3) กำรบรหำรเวลำเปนวธกำรอเนกประสงคส ำหรบกำรจดระบบประสทธภำพของบคคลโดยปรำศจำกขออำงทผด ๆ

วธกำรบรหำรเวลำเกยวของกบควำมหมำยทแจมชดของค ำ 4 ค ำ คอ 1) กำรบนทกรำยละเอยด (Detailed Recording) กำรใชเวลำของบคคล 2) กำรวเครำะห (Analysis) รำยละเอยดเวลำแลวจดแบงประเภทและระบลกษณะกำรใชเวลำแตละประเภทนน 3) ก ำหนดล ำดบกอนหลง (Priorities) โดยประเมนจำกควำมรบผดชอบทจ ำเปนกอน ซงจะเปนตวก ำหนดวำจะใชเวลำอยำงไร 4) สนบสนน (Implementing) กำรใชแผนเวลำใหเปนไปตำมล ำดบกอนหลงดงทไดก ำหนดไวแลว โดยปกตในกำรบรหำรเวลำทกกจกรรมทผบรหำรกระท ำควรจะไดรบกำรบนทกไวทงหมดอยำงละเอยด โดยอำจระบถงเวลำทเรมกระท ำกจกรรม เวลำทกจกรรมนนส ำเรจ เปนเวลำทใชเปนจ ำนวนเทำใด

175

ลกษณะของกจกรรมทกระท ำ มผใดทเกยวของบำง และค ำอธบำยถงจดมงหมำยหรอรำยละเอยดในกำรกระท ำกจกรรมนน กำรบรหำรเวลำโดยลกษณะเชนนมกเรยกวำ “กำรบนทกของผบรหำร (Manager,Log)” ซงจะมลกษณะคลำย ๆ กบสมดนด หรอสมดเตอนควำมจ ำ กำรบนทกเวลำอำจจดท ำโดยผท ำหนำทเปนเลขำนกำรหรอโดยตวผบรหำรเองกได กำรบรหำรเวลำเปนเทคนควธกำรทมประโยชนตอกำรวำงแผนท ำใหผบรหำรใชเวลำอยำงมประสทธภำพมำกขน เวลำ มควำมส ำคญตอทกคนและตอกำรบรหำรจดกำรกำรวำงแผนและกำรน ำแผนไปปฏบต เนองจำกเวลำเปนทรพยำกรทมจ ำกด ใชแลวหมดไปและเวลำผำนไปเรอย ๆ ไมหวนยอนกลบมำอก ดงนนผบรหำรจดกำรแผนพฒนำทองทระดบอ ำเภอและหมบำน/ชมชน จะตองใหควำมส ำคญตอกำรบรหำรจดกำรเวลำ ใชเวลำอยำงคมคำทสด กำรประสำนงำนเพอขบเคลอนแผนไปสกำรปฏบต “กำรประสำนงำน” หมำยถง กำรตดตอสอสำรใหเกดควำมคด ควำมเขำใจตรงกนในกำรรวมมอปฏบตงำนใหสอดคลอง ทงเวลำ และกจกรรมทจะตองกระท ำใหบรรลวตถประสงคอยำงสมำนฉนทและมประสทธภำพเพอใหงำนด ำเนนไปอยำงรำบรน ไมเกดกำรท ำงำนซ ำซอน ขดแยงกน หรอเหลอมล ำกน กำรประสำนงำนจงเปนกระบวนกำรหนงของกำรบรหำรและกำรปฏบตงำนในหนวยงำน หรอองคกร ควำมส ำเรจของกำรประสำนงำนขนอยกบบทบำทและควำมสำมำรถของบคลำกร กำรประสำนงำนเกดจำกควำมตองกำรใหงำนทท ำประสบผลส ำเรจ โดยผปฏบตจะตองมควำมรบผดชอบทจะท ำงำนเหลำนนเปนไปตำมระยะเวลำทก ำหนด และจะตองมควำมสอดคลองกนอยำงเหมำะสม มกำรสอสำรทตรงกนอยำงรวดเรวและรำบรน จะตองสำมำรถท ำใหทกฝำยเขำรวมท ำงำนอยำงมจดหมำยเดยวกนตำมวตถประสงคของงำนทก ำหนดไวและตองมคณภำพตำมมำตรฐำนทเปนไปตำมขอก ำหนด ประหยดเวลำและทรพยำกร กำรประสำนงำนเกดจำกควำมตองกำรทจะใหงำนทจะท ำเกดผลส ำเรจ โดยปฏบตอยำงสอดคลองในจงหวะ เวลำเดยวกนไดผลงำนทมคณภำพตำมมำตรฐำนทเปนไปตำมขอก ำหนด ประหยดเวลำและทรพยำกรในกำรปฏบตงำน โดยกอนกำรประสำนงำน ควรก ำหนดควำมตองกำรใหแนชดวำจะประสำนงำนใหเกดอะไรหรอเปนอยำงไร หรอจะท ำใหไดผลรบอยำงไร เพรำะหำกไมมวตถประสงคทชดเจนกอำจจ ะประสำนงำนไปผดจำกทควรจะเปน ซงโดยทวไปจะประสำนงำนเพอใหกำรด ำเนนงำนมควำมสะดวกรำบรนไมเกดปญหำขอขดแยง แตในกำรประสำนงำนในแตละครงหรอในแตละกรณประสำนงำนโดยวตถประสงคเฉพำะดงน 1) เพอแจงใหผซงมสวนเกยวของทรำบ 2) เพอขอควำมชวยเหลอ และเพอรกษำไวซงควำมสมพนธอนด 3) เพอขอค ำยนยอมหรอควำมเหนชอบ 4) เพอขจดขอขดแยงในกำรปฏบตงำน 5) เพอใชเพมประสทธภำพและประสทธผลขององคกร 6) เพอชวยใหกำรด ำเนนกำรเปนไปตำมแผน และท ำใหมกำรวำงแผนอยำงละเอยดรอบคอบ 7) เพอตรวจสอบอปสรรคและสภำพปญหำ

กำรประสำนงำนจดท ำแผนพฒนำทองทระดบอ ำเภอและหมบำน/ชมชน ตองอำศยควำมสภำพ ออนนอมถอมตน ควำมจรงใจ ควำมอดทนอดกลนและควำมเปนกนเอง ในกำรตดตอกบบคคลอน เพอขอรบกำรสนบสนน ขอควำมรวมมอเพอใหเกดควำมเขำใจตรงกน กำรประสำนงำนทดชวยใหกำรจดท ำแผนบรรลเปำหมำยไดอยำงรำบรนและรวดเรว ทกคน ทกฝำยมควำมรควำมเขำใจนโยบำย แผนงำน โครงกำรและวตถประสงคของแผนไดดยงขน ชวยประหยดเวลำ เงน วสด และสงของตำงๆ ในกำรจดท ำแผน ท ำใหกำร

176

ด ำเนนงำนเปนไปอยำงมประสทธภำพ เพมผลสมฤทธของงำนมำกขน และยงชวยสรำงควำมสำมคคและขจด ขอขดแยงในกำรท ำงำน ชวยขจดปญหำกำรท ำงำนซ ำซอน กอใหเกดกำรท ำงำนเปนทม สรำงควำมส ำนกใน กำรรบผดชอบรวมกน รวมถงเขำใจขอเทจจรงและปญหำของหนวยงำนอนน ำไปสกำรกระตนควำมคดสรำงสรรคและหนทำงกำรปรบปรงงำนตอไป กำรจดท ำแผนทยทธศำสตร แผนทยทธศำสตร หมำยถง ภำพของทศทำง จดหมำยปลำยทำงและวธกำรปฏบตกำรใหไปถงจดหมำยปลำยทำงทตงไว นนกคอ ระบบบรหำรจดกำรยทธศำสตร โดยรวบรวมวสยทศน ภำรกจ และยทธศำสตรหรอวธกำรทจะท ำ แลวสอใหผทมสวนไดเสยและบคลำกรไดทรำบ ตลอดจนชวยปรบกำรท ำงำนประจ ำวนของฝำยตำง ๆ ใหเขำหำและไปในทศทำงเดยวกน แผนทยทธศำสตร จะเปนตวชวยใหเกดกำรผสมผสำนแนวคดและบทบำทของทกฝำย เพอใหเกดกำร เสรมพลงกน เปนเครองมอแปลงกลยทธไปสกำรปฏบต ทชวยลดควำมขดแยงทำงแนวคด ดวยกำรบอกเลำเรองรำวของกลยทธ และถำยทอดวสยทศนและกลยทธสกำรปฏบต ตลอดจนท ำใหทรพยำกรของทงองคกรมควำมสอดคลองและไปในทศทำงเดยวกน อยำงเสรมพลงกน เพอมงเนนไปทกลยทธเปนกลยทธในกำรขบเคลอนงำน เปนกรอบส ำหรบกำรวำงแผนปฏบตกำรและวดควำมคบหนำของยทธศำสตรโดยใชเครองช วด ท ำกำรวดปฏบตกำรขององคกรในแงมมตำงๆ ตลอดจนใชในกำรวดและประเมนผลควำมส ำเรจของยทธศำสตร เพอกำรตดสนใจปรบกำรท ำงำนทถกตอง เพอน ำไปสกำรตงงบประมำณ และเพอชวยใหองคกรเรยนรวำยทธศำสตรใดใชไดหรอไม นบวำเปนเครองมอทท ำใหเกดควำมชดเจนกบกลยทธมำกขน แผนทยทธศำสตรใหค ำตอบวำสงทส ำคญส ำหรบทองถน ชมชน หรอองคกรคออะไร เปำประสงคสงสดของแผนทยทธศำสตร คอ ท ำใหพนธะกจและยทธศำสตรของทองถน ชมชน องคกรเปนงำนของทกคน

แผนทยทธศำสตร กบบคลำกรในชมชน ทองถนและองคกร ๑) แผนทยทธศำสตรท ำใหทกคนในพนททองถน ชมชน/องคกรตอบค ำถำมไดวำ “เรำแตละคน แตละฝำยก ำลงท ำอะไร แสดงบทบำทอะไร ทเปนสงส ำคญส ำหรบพนท ทองถน ชมชน/องคกรของเรำ” ๒) แผนทยทธศำสตรใหค ำตอบวำสงทส ำคญส ำหรบพนท ทองถน ชมชน/องคกร คออะไร กำรเชอมเครอขำยเปนอยำงไร อำท กำรพฒนำควำมครอบคลม/กำรเรยนร/ภำคสวนทรวมงำน/ประสทธภำพใหม ๆ ฯลฯ) ๓) เปำประสงคสงสดของแผนทยทธศำสตร คอ ท ำใหพนธกจและยทธศำสตรของทองถน ชมชน องคกรเปนงำนของทกคน/ทกพนท/ทกเครอขำย แนวคดเกยวกบกำรจดท ำแผนชมชน กำรใหชำวบำนในหมบำนและชมชน จดท ำแผนชมชนเพอพฒนำหมบำนและชมชนของตนเองมแนวคด หลกกำรและควำมเชอในหลำย ๆ ดำน เชน ๑) แนวคดจำกปรชญำพฒนำชมชน ซงเปนสำกลทบอกวำชำวบำนมศกยภำพ สำมำรถพฒนำตนเองไดถำใหโอกำส และกำรพฒนำตองเรมตนทชำวบำน ๒) แนวคดจำกหลกกำรพฒนำชมชน คอ กำรมสวนรวม กำรพงตนเอง กำรชวยเหลอซง กน และกนและกำรรบผดชอบตอชมชนของตนเอง ๓) แนวคดในกำรพฒนำชมชนใหเขมแขง คอกำรใหชมชนไดมกระบวนกำรในกำรจดกำรชมชนมกำรเรยนรรวมกนในกระบวนกำรชมชน

177

๔) แนวคดในกำรพฒนำชมชนใหเขมแขง คอ กำรสรำงพลงชมชน ใชพลงชมชน ในกำรพฒนำชมชน ๕) แนวคดทวำไมมใครรปญหำชมชนเทำคนในชมชน ดงนน กำรแกปญหำชมชนจงเรมจำกชมชน กำรใหกำรสนบสนนของภำครฐจะตองเปนลกษณะ Bottom-up ไมใช Top-Down แนวคดหลกในกำรจดท ำแผนพฒนำทองถน จำกแนวคดในกำรวำงแผน และหลกกำรวำงแผนพฒนำทองถนในเชงยทธศำสตร องคกรปกครองสวนทองถนควรมแนวคดในกำรจดท ำและประสำนแผนพฒนำอยำงนอย 4 แนวคด ดงน แนวคดท 1 : กระบวนกำรแกไขปญหำ เรมดวยกำรตอบค ำถำมอยำงเปนขนตอนดงน 1) ปญหำคออะไร 2) ปญหำมสำเหตมำจำกอะไร 3) จดมงหมำยหรอวตถประสงคในกำรแกปญหำคออะไร 4) วธกำรหรอแนวทำงแกปญหำคออะไร ในกำรตอบปญหำทส ตองใชควำมสำมำรถในกำรคำดกำรณ และควำมรทำงวชำกำร ทงทเปนทฤษฎและปรกษำจำกผร ผมประสบกำรณ

แนวคดท 2 : กระบวนและเนอหำของวธกำร แนวคดน จะเกยวของกบกำรก ำหนดโครงกำรเพอแกไขปญหำทเกดขน และมงสกำรบรรลวตถประสงค โดยทจะตองตอบค ำถำมทง 8 ค ำถำมคอ

1) จะท ำไปท ำไม 2) จะท ำอะไร 3) จะท ำทไหน 4) จะท ำเมอไร 5) จะท ำโดยใคร 6) จะท ำเพอใคร 7) จะท ำอยำงไร 8) จะใชจำยเทำไร

แนวคดท 3 : ควำมคดสรำงสรรค เปนกำรมองอนำคตทตองอำศยควำมรทเกดจำก 1) สญชำตญำณ หรอกำรเรยนรจำกประสบกำรณ 2) องคกรแหงกำรเรยนร หรอเรยนจำกขอเทจจรงทเกดขน 3) เรยนรจำกผอน โดยอำจศกษำเปรยบเทยบจำกบทเรยนแหงควำมส ำเรจ (Benchmark) ของ

หนวยงำนอน รวมทงกำรศกษำองคควำมร งำนวจยตำง ๆ 4) กำรวเครำะหสถำนกำรณ ซงเปนกำรประเมนสภำพแวดลอมทงภำยในและภำยนอก

แนวคดท 4 : กำรตดสนใจ ตองตดสนใจดวยกำรวเครำะหขอมล และผสมผสำนหลกกำรตดสนใจแบบมเหตผล (Rationalism) กบหลกกำรตดสนใจแบบเพมขน (Incrementalism) แตทงนตองมงกำรบรรลวตถประสงคของกำรพฒนำและประโยชนของประชำชนเปนส ำคญ โดยสรป กำรวำงแผนพฒนำทองถน ตองปรบกระบวนคด โดยมงเนนผลทจะเกด (ผลลพธ) เปนตวตงแลวน ำมำคดหำงำนทจะท ำ (ผลผลต) รวมทงวธกำรทจะท ำงำนนนใหส ำเรจและมประสทธภำพ (กระบวนกำร) ซงจะน ำไปสกำรพจำรณำจดสรรทรพยำกรกำรบรหำรเพอด ำเนนกำรไดอยำงเหมำะสม

กระบวนกำรจดท ำแผนทยทธศำสตรชวยใหเกดกำรผสมผสำนแนวคดและบทบำทของทกฝำย เพอใหเกดกำรเสรมพลงกน เปนเครองมอแปลงกลยทธไปสกำรปฏบต ทชวยลดควำมขดแยงทำงแนวคด แผนท

178

ยทธศำสตรชวยใหค ำตอบวำสงทส ำคญส ำหรบทองถน ชมชน หรอองคกรคออะไร เปำประสงคสงสดของแผนทยทธศำสตร คอ ท ำใหพนธะกจและยทธศำสตรของทองถน ชมชน องคกรเปนงำนของทกคน โดยกำรจดท ำแผนพฒนำทองทระดบอ ำเภอและหมบำน/ชมชน จ ำเปนตองทรำบแนวคดเกยวกบกำรจดท ำแผนชมชน/ แนวคดหลกในกำรจดท ำแผนพฒนำทองถน เพอน ำมำบรรจในกำรจดท ำแผนทยทธศำสตรรวมของทกภำคสวน ไมวำจะเปนหนวยงำนภำครฐ องคกร ชมชนและประชำชนดวยกำรประสำนแนวคดแลวน ำมำจดท ำแผนทยทธศำสตรของทกภำคสวน ทกษะและคณลกษณะสวนตวของนกบรหำรจดกำรแผน กระบวนกำรวำงแผนสำมำรถชวยใหผบรหำรทกระดบชน ตงแตผบรหำรระดบตน จนถงผบรหำรระดบสง ตลอดจนผบรหำรในทกขนำดและประเภทขององคกำร ตงแตผบรหำรในกจกำรขนำดเลกจนถงผบรหำรกจกำรขนำดใหญ ตงแตผบรหำรในองคกำรกำรกศลจนถงองคกำรทมควำมสลบซบซอนเพอผลประโยชนในลกษณะตำง ๆ ไดปฏบตภำรกจดงกลำวขำงตนอยำงเตมพลงควำมสำมำรถ นอกจำกน วลเลยม บรกเนอรไดท ำกำรส ำรวจวจยโดยสอบถำมทงผบรหำรระดบสงและระดบกลำงขององคกำรธรกจเอกชน องคกำรรฐบำล และองคกำรกศลในสหรฐอเมรกำจ ำนวน 266 คน เพอใหจดอนดบควำมส ำคญของทกษะและคณลกษณะของผบรหำร ผลจำกกำรส ำรวจปรำกฏดงตอไปนคอ ควำมส ำคญของทกษะและคณลกษณะสวนตวของผบรหำร

ทกษะ (Skills) คณลกษณะสวนตว (Personal Attribute)

ภำวะผน ำและกำรจงใจ 18.7 % ควำมสำมำรถในกำรท ำงำนรวมกบผอน 22.5 % ควำมสำมำรถในกำรจดระบบขอมล 11.6 % ควำมเปนผมควำมตนตวและขยนขนแขง 21.7 % ควำมสำมำรถในกำรสอควำมหมำย 11.2 % ควำมสำมำรถในกำรปรบตนเขำกบควำมเปลยนแปลง 11.9 % ควำมเขำใจในพฤตกรรมของมนษย 10.8 % ควำมสำมำรถทำงสตปญญำ 11.9 % ควำมสำมำรถในกำรจดงบประมำณและกำรเงน 10.4 % ควำมสำมำรถในกำรสอควำมหมำย 10.4 % ควำมเขำใจตอสภำวะแวดลอม 7.1 % ควำมซอสตยสจรต 8.4 % ควำมสำมำรถในกำรวำงแผน 6.4 %

จำกตำรำงปรำกฏวำ ผตอบแบบสอบถำมรอยละ 18.7, 11.6 และ 11.2 ใหควำมส ำคญกบทกษะทเกยวกบภำวะผน ำและควำมสำมำรถในกำรจงใจ ควำมสำมำรถในกำรจดระบบขอมล และควำมสำมำรถในกำรสอควำมหมำยเปนอนดบท 1, 2, และ 3 ตำมล ำดบ ท ำนองเดยวกนผตอบแบบสอบถำมรอยละ 22.5 21.7 และ 11.9 ใหควำมส ำคญกบคณลกษณะสวนตวของผบรหำรในเรองควำมสำมำรถในกำรรวมงำนกบผอน ควำมเปนผตนตวและขยนขนแขง ควำมสำมำรถในกำรปรบเขำกบสภำพควำมเปลยนแปลง และควำมเปนผมสตปญญำดเปนอนดบท 1, 2, 3, และ 4 ตำมล ำดบ อนง เพยงรอยละ 6.4 ของผตอบแบบสอบถำมไดใหควำมส ำคญตอบทบำทกำรวำงแผนของผบรหำรทเปนเชนนอำจเปนเพรำะวำกำรวำงแผนมไดเปนควำมสำมำรถเฉพำะตวของผบรหำรแตละบคคลเทำนน แตกำรวำงแผนเปนบทบำทรวมทบคลำกรทกฝำยและทกระดบจะตองด ำเนนงำนรวมกน จงจะท ำใหกำรวำงแผนเปนแผนงำนทมประสทธภำพมำกทสด จะอยำงไรกตำมกำรวำงแผนเปนสงแรกทผบรหำรจะตองใหควำมสนใจและด ำเนนกำรจดท ำ เพรำะไมมภำรกจใดจะประสบกบควำมส ำเรจถำปรำศจำกกำรวำงแผน

179

กำรวำงแผนเปนบทบำทรวมทบคลำกรทกฝำยและทกระดบจะตองด ำเนนงำนรวมกน จงจะท ำใหกำรวำงแผนเปนแผนงำนทมประสทธภำพมำกทสด ผจดท ำแผนพฒนำทองทระดบอ ำเภอและหมบำน/ชมชน จะตองใชทกษะควำมสำมำรถในกำรจงใจ ควำมสำมำรถในกำรจดระบบขอมล และควำมสำมำรถในกำรสอควำมหมำย และมคณลกษณะในดำนควำมสำมำรถในกำรรวมงำนกบผอน ควำมเปนผตนตวและขยนขนแขง ควำมสำมำรถในกำรปรบเขำกบสภำพควำมเปลยนแปลง เพอใหกระบวนกำรจดท ำแผนเปนไปอยำงมประสทธภำพ กำรน ำแผนกลยทธไปปฏบต (Strategic Implementation) กำรน ำกลยทธไปปฏบต จะประกอบดวยกระบวนงำนยอย 2 สวนไดแก 1) กำรจดท ำแผนปฏบตกำร (Action Plan) แผนปฏบตกำรจะเปนแผนทถกก ำหนดขนโดยระบรำยละเอยดเกยวกบแผนงำนและโครงกำรตำงๆ ทมเปำหมำยผลงำนสอดคลองกบเปำประสงคและเปำหมำยของแผนกลยทธทก ำหนดไว โดยทวไปแลวกำรก ำหนดแผนปฏบตกำรจะเปนรำยป โดยหนวยปฏบตจะตองแสดงใหเหนถงควำมสมพนธของผลงำนทจะเกดขนอยำงนอย 2 ระดบ ไดแก ผลผลต (Output) และผลลพธ (Outcome) ดงนนรปแบบของแผนปฏบตกำรทจดท ำจงมกนยมด ำเนนกำรโดยใชกรอบกำรวำงแผนแบบเหตผลสมพนธ (Logical Framework Project Planning) ซงเปนกำรชใหเหนถงควำมสมพนธของเปำหมำยเชงกลยทธ (ในระดบตำงๆ) ตวชวดควำมส ำเรจและทรพยำกรทจ ำเปนในกำรด ำเนนงำน 2) กำรปฏบตกำร (Take Action) กำรปฏบตกำรเปนกระบวนกำรด ำเนนกำรตำมแผนงำน งำน/โครงกำร และกจกรรมทก ำหนดไวโดยทวไปจะม 2 สวน คอ 2.1) กำรปฏบตตำมแผนงำน/งำน/โครงกำร ตำมกลยทธขององคกร เพอด ำเนนกำรจดท ำผลผลตหรอใหบรกำรแกลกคำหรอผรบบรกำร 2.2) กำรปฏบตตำมแผนงำน งำน/โครงกำร ทเปนพนธกจสนบสนน ไดแก กำรจดกำรควำมร (Knowledge Management) ในองคกรหรอกำรพฒนำองคกรและกำรจดกำร (Management Development) เพอชวยเสรมสรำงขดสมรรถนะกำรเรยนรใหองคกรมควำมพรอมทจะปรบปรงตนเองซงจะชวยสนบสนนใหกำรปฏบตงำนตำมขอ 2.1) เกดประสทธภำพและประสทธผล โดยทวไปสงทตองด ำเนนกำรไดแก กำรปรบปรงโครงสรำงองคกร กำรปรบปรงกระบวนกำรปฏบตงำน กำรพฒนำบคลำกร กำรจดกำรระบบสำรสนเทศและกำรบรหำรคณภำพเพอเพมผลผลต ฯลฯ โดยมขนตอนกำรแปลงแผนสกำรปฏบต ดงน 1) สรำงควำมรควำมเขำใจในแผน - ประชมชแจงท ำควำมเขำใจในกระบวนกำร - สรำงองคควำมรในกำรบรหำรใหกบผเกยวของ 2) จดท ำแผนปฏบตกำรในระดบตำง ๆ ใหเชอมโยงกน - จดท ำแผนแมบทหรอแผนงำนหลกในกำรพฒนำทมควำมส ำคญและเกยวพนกนหลำยหนวยงำน - จดท ำแผนงำนทสอดคลองเชอมโยงไปในทศทำงเดยวกนทกระดบ 3) สรำงระบบกำรตดตำมประเมนผล ก ำหนดตวชวดควำมส ำเรจ - ก ำหนดกลไกกำรตดตำมประเมนผลใหเปนระบบและมเอกภำพ - พฒนำระบบกำรตดตำมประเมนผลใหเชอมโยงกน - สรปรำยงำน ประชำสมพนธใหบคลำกรทรำบ

180

สงทควรค ำนงเมอตองแปลงแผนสกำรปฏบต 1) กำรแปลงแผนสกำรปฏบต โดยพจำรณำจำกปจจยตำงๆ ทตองค ำนงในกำรแปลง ยทธศำสตรสกำรปฏบต อำท บคลำกร ระบบขอมล วฒนธรรม โครงกำร 2) กำรจดท ำขอเสนอโครงกำร ทสรำงควำมเชอมนวำยทธศำสตรจะสมฤทธผลดวยโครงกำรเชอมโยงกบยทธศำสตรทเสนอ 3) กำรคดเลอกและจดล ำดบควำมส ำคญ เพอคดเลอกโครงกำรทสงผลกระทบตอยทธศำสตร โดยตรงตำมควำมส ำคญของโครงกำร 4) กำรตดตำมโครงกำร เพอตดตำมควำมคบหนำในกำรด ำเนนงำนและสำมำรถปรบตวและแกปญหำไดทนตอเหตกำรณ 5) กำรประเมนผลโครงกำร เพอประเมนวำโครงกำรน ำไปส Output/Outcome ตองกำรบรรลตำมยทธศำสตรหรอไม ขนตอนกำรน ำแผนยทธศำสตรไปปฏบต กำรบรกำรยทธศำสตรแบบครบวงจรนน องคกรตำง ๆ ทงภำครฐ รฐวสำหกจ และเอกชน นยมใชวงจรกำรบรหำรแบบเดมง (Deming Cycle) กลำวคอ กำรบรหำรใหครบวงจรตองจดระบบกำรบรหำรใหครบทง 4 ขนตอน ไดแก 1) ขนตอนกำรวำงแผน (Plan or Planning) 2) ขนตอนกำรน ำแผนไปปฏบต (Do or Implementation) 3) ขนตอนกำรตดตำมประเมนผล (Check or Evaluation) และ 4) ขนตอนปรบมำตรฐำน (Act or Standardization) 1) ขนตอนกำรวำงแผน (Plan or Planning) คอ ขนตอนกำรก ำหนดนโยบำยใหเปนรปธรรมและมควำมพรอมทจะน ำไปสกำรปฏบตได ดงนน กำรวำงแผนยทธศำสตรทดตองมกำรประชมระดมสมองรวมกนทงผบรหำรระดบนโยบำย ผบรหำรระดบกลำง และผบรหำรระดบตน และผปฏบตงำน เพรำะทกคนลวนมสวนเกยวของกบแผนยทธศำสตรทงสน เมอไดจดท ำแผนเสรจแลว ยงมขนตอนทอยระหวำงขนตอนกำรวำงแผนกบขนตอนกำรน ำแผนไปปฏบต นนคอ ขนตอนกำรกระจำยนโยบำย (Policy Deployment) หรอ ขนตอนกำรกระจำยยทธศำสตร (Strategy Deployment) ขนตอนกำรกระจำยนโยบำย (Policy Deployment) กำรกระจำยนโยบำยใหประสบผลส ำเรจ ควรใชวธกระจำยนโยบำยแบบญปนทเรยกวำ “Hoshin Kanri” ซงเปน “ระบบเพอมงใหบรรลวตถประสงคขององคกร โดยสงเสรมและเชอมโยง ศกยภำพ ควำมสำมำรถขององคกรใหเกดสมรรถนะทสงขนดวยกำรกระจำยนโยบำยไปสกำรปฏบตอยำงมเอกภำพ สงผลตอกำรใชทรพยำกรหลกอยำงคมคำและเกดประโยชนสงสด โดยอำศยแนวคด ดำนคณภำพและวงจร PDCA ดงนน Hoshin Kanri จงเปนระบบกำรบรหำรนโยบำยทค ำนงถงทศทำง (Direction) เปำหมำย (Target) และวธกำร (Means) ไปพรอม ๆ กน

กำรบรหำรนโยบำยแบบ Hoshin Kanri ประกอบดวยขนตอน 5 ขนตอน ดงน ขนท 1 กำรวดระบบโดยรวม หมำยถง กำรประเมนองคกรทจะน ำยทธศำสตรไปขบเคลอนดวยควำมเชอทวำ “ไมมสงใดทสมบรณ” บนพนฐำนของ “ขอเทจจรงและขอมล (Facts and Data)” อำจอำศยผลกำรวเครำะห SWOT เพอพจำรณำทงปจจยภำยในและภำยนอกขององคกร สงทผำนมำและก ำลงจะเกดขน ขนท 2 กำรก ำหนดจดมงหมำยหลก หมำยถง กำรก ำหนดทศทำง เปำหมำย ภำพฝนขององคกรในอนำคต โดยเชอวำ “ทกคนตองกำรท ำในสงทตนเชอวำถกตอง” ควรเปดโอกำสใหเกดกำรมสวนรวมใหมำกทสด ขนท 3 กำรท ำควำมเขำใจสถำนกำรณและสภำพแวดลอม กำรท ำควำมเขำใจในจดน ตำงจำกกำรวดระบบโดยรวม เนองจำกจดมงหมำยในขนตอนนท ำเพอใหกลไกกำรแปรนโยบำยผสำนเขำกบ

181

โครงสรำงโดยรวมขององคกร ซงจะเหนไดวำ Hoshin Kannri เนนใหก ำหนดเปำหมำยไปพรอมกบกำรพฒนำยทธศำสตร และมำตรกำรในกำรบรรลเปำหมำย ขนท 4 กำรก ำหนดทรพยำกรในกำรบรรลวตถประสงค เปนกำรก ำหนดควำมเปนไปไดทำงทรพยำกรโดยพจำรณำจำกทง 2 ประเภทกจกรรม คอ กจกรรมเพอกำรพฒนำ (Strategic Operation) และกจกรรมเพองำนประจ ำ (Normal Operation) ขนท 5 กำรก ำหนดกระบวนกำร/งำนของระบบ กำรกระจำยนโยบำยท ำใหเกดกำรบรหำรทเปดโอกำสใหมกำรเหนพองกน คอมสวนรวมในกำรเหนชอบเพอใหมกำรปรบเปลยนระบบอยำงมนยส ำคญ กระบวนกำรขบเคลอนกำรกระจำยนโยบำยนน เกดจำกกำรเชอมโยงผบรหำรระดบสงลงสผบรหำรระดบกลำงและทมปฏบตกำรโดยอำศยกำรมสวนรวม ซงน ำไปสกระบวนกำรเจรจำตอรองระหวำงบคคลำกรทง 3 กลม ซงจะตองเหนชอบรวมกนกบเปำหมำย มำตรกำร และวธกำรโดยทกฝำยตองเขำใจบทบำท และหนำทของตน กลำวคอ ผบรหำรระดบสงเปนผรบผดชอบตอบค ำถำม “ทำงไหน (Where?)” ซงกคอผลลพธทได จำกกำรก ำหนดทศทำงทเหมำะสมออกมำในรปวสยทศน พนธกจและเปำประสงคหลกโดยรวมของยทธศำสตรขององคกร ผบรหำรระดบกลำงเปนผรบผดชอบตอบค ำถำม “อยำงไร (How?)” เพอใหเกดกำรผลกดนใหบรรลผลสมฤทธระดบประเดนยทธศำสตร (Strategy Issues) และยทธศำสตร (Strategies) รวมทงดแลควำมพรอมของทรพยำกร สวนทมงำนและผปฏบตรำยบคคลเปน ผรบผดชอบตอบค ำถำม “อะไร (What?)” เพอใหเกดควำมรควำมเขำใจในภำรกจของตนวำจะตองปฏบตงำนอะไรเพอใหเกดกำรผลกดนใหบรรลผลผลตและผลลพธในระดบงำนโครงกำร (Project Work) และ/หรองำนประจ ำวน 2) ขนตอนกำรน ำแผนไปปฏบต (Do or Implementation) ขนตอนนบตงแตกำรจดท ำแผนเสรจสนจนถงขนตอนกำรน ำแผนไปใชในกำรปฏบตงำนจ ำเปนอยำงยงทหนวยงำนฝกอบรมจะตองรว มมอกนอยำงใกลชดเพอถำยทอดควำมรควำมเขำใจในแผนยทธศำสตรและแผนปฏบตกำรแกบคลำกรทเกยวของทกฝำย ไดแก ผมหนำทรบผดชอบ จดท ำโครงกำรตำง ๆ ผทมหนำทตรวจสอบและประเมนผล ผทมหนำทปรบปรงมำตรฐำนขององคกร บคคลเหลำนจะตองเขำใจเรองแผนยทธศำสตรและแผนปฏบตกำรอยำงถองแทเพรำะคณภำพ ประสทธภำพ และประสทธผลของงำนยอมขนอยกบระดบของควำมรควำมเขำใจในแผน หำกมกำรระบจดมงหมำย ปจจยแหงควำมส ำเรจ ตวชวด และแหลงตรวจสอบขอมลไดชดเจนแลว ขนตอนกำรบรหำรจดกำรกจะมควำมสะดวกยงขนและมแนวโนมทจะสำมำรถบรหำรจดกำรใหเกดคณภำพประสทธภำพ และประสทธผลสงสดได สวนผลส ำเรจจำกกำรบรหำรจดกำรจะออกมำสงมำกนอยเพยงใดขนอยกบควำมสำมำรถของแตละหนวยงำนในกำรน ำองคควำมรทำงดำนกำรบรหำรจดกำรมำใชไดอยำงถกตองเขำใจเพยงใด ถำรจกประยกตใชองคควำมรดำนกำรบรหำรจดกำรอยำงเหมำะสม กจะสำมำรถบรหำรใหบรรลผลส ำเรจ มคณภำพ ประสทธภำพ และประสทธผลสงสดได 3) ขนตอนกำรตดตำมประเมนผล (Check or Evaluation) ในแวดวงกำรบรหำรจดกำร มกำรบรหำรทเนนวธกำรปฏบตแตกตำงกนอย 2 แนวทำง กลำวคอ แนวทำงแรก เนนกำรบรหำรยทธศำสตรขององคกร โดยพจำรณำจำกกระบวนกำร (Process - Oriented Management or P - Criteria) ซงใหควำมส ำคญกบกำรตดตำมประเมนผลกลม ตวชวดทเปนตวขบเคลอน (Drive KPIs or Lead KPIs) ซงไดแกตวชวดในขนตอนทรพยำกรทจ ำเปน (Input Indicators) ตวชวดในขนตอนกจกรรมหรอกระบวนกำร (Process Indicators) และตวชวดทเปนผลของกำรปฏบต (Result KPIs or Lag KPIs) หรอตวชวดทเปนผลผลต (Output) ผลลพธ (Outcome) อยำงแทจรง ตวอยำงเชนโครงกำรฝกอบรมวธกำรใช Internet ใหแกกลมผบรหำรไดก ำหนดวตถประสงคไววำ “เพอใหผบรหำรมควำมรและทกษะในกำรใช Internet” จะมตวชวดทง 4 ขนตอนดงน ขนตอนท 1 ตวชวดทรพยำกรทจ ำเปน ( Input KPI) ไดแก กำรก ำหนด บคลำกร งบประมำณ และชวงประมำณ และชวงระยะเวลำในกำรอบรม

182

ขนตอนท 2 ตวชวดกจกรรมหรอกระบวนกำรท ำงำน (Process KPI) ไดแก กำรจดใหมกจกรรมกำรอบรม เชน กอนวนอบรม ไดตดตอวทยำกร ตดตอสถำนท จดเตรยมเอกสำรประกอบกำรอบรม จดท ำรำยกำรชอผทจะเขำรบกำรอบรม ฯลฯ ขนตอนท 3 ตวชวดผลผลต (Output KPI) ไดแก จ ำนวนผทเขำรบกำรอบรม ขนตอนท 4 ตวชวดผลลพธ (Outcome Indicators) ไดแก จ ำนวนผทผำนเกณฑกำรประเมนควำมร กรณตวอยำงขำงตนน กลมทเนนกระบวนกำรจะมกำรประเมนผลทงตวชวดในขนตอนท 1 คอ ตวชวด ทรพยำกรทจ ำเปน ตวชวดในขนตอนท 2 คอตวชวดในขนตอนกจกรรมหรอกระบวนกำร ตวชวด ในขนตอนท 3 คอตวชวดผลผลต และตวชวดในขนตอนท 4 คอ ตวชวดผลลพธ โดยจะเนนเปนพเศษท ตวชวดประเภทตวขบเคลอน สวนแนวทำงทสอง เนนกำรบรหำรยทธศำสตรโดยพจำรณำจำกผลสมฤทธ (Results-Oriented Management or R-Criteria) เนนทกำรประเมนผลสมฤทธ หรอกำรประเมนทผลลพธ หรอประเมนทตวชวดทเปนผล (Results or Lag Indicators) ในทำงปฏบต ผบรหำรในกลมนอำจมกำรประเมนในระดบตวชวดประเภทขบเคลอนบำง แตถงกระนนกเนนทผลลพธเปนส ำคญ โดยทวไปทงสองแนวมทงขอด ขอเสย แนวทำงทเนนกระบวนกำรมขอดคอสำมำรถประกนกำรบรหำรไดวำจะเปนไปโดยมขอผดพลำดนอย แตขอเสยคอมคำใชจำยสงขน และผบรหำรตองทมเทเวลำใหกบรำยละเอยดของงำนมำกขน สวนกลมทเนนผลลพธ ขอดคอผบรหำร มควำมคลองตวในกำรบรหำรงำน บรรยำกำศในองคกรจะมลกษณะทยดหยนกวำ แตขอเสยคอหำกไมใสใจรำยละเอยดบำงรำยกำรในขนตอนกระบวนกำรทมควำมส ำคญ อำจกอใหเกดควำมเสยหำยแกองคกรได 4) ขนตอนกำรปรบมำตรฐำน (Act or Standardization) โดยทวไป ควรก ำหนดใหมคณะท ำงำนเพอตดตำมผลกำรด ำเนนงำนหำกพบวำผลกำรด ำเนนงำนต ำกวำเปำหมำย ตองพยำยำมปรบแผนกำรด ำเนนงำนสำมำรถผลกดนเพอใหบรรลเปำหมำยทตงไวนอกจำกน หำกพบวำผลกำรด ำเนนงำนบรรลเปำหมำยและพบวำเปำหมำยทตงไวต ำ ตองพยำยำมยกระดบเกณฑหรอระดบเปำหมำยใหสงขน กำรพยำยำมปรบมำตรฐำนหรอกำรพยำยำมยกระดบเปำหมำยหรอระดบเกณฑใหสงขนอยำงตอเนองทญปนเรยกวำ “กำรบรหำรแบบไคเซน” ในทำงปฏบต องคกรญปนจะท ำกำรบรหำรกำรพฒนำมำตรฐำนหรอปรบมำตรฐำนใหสงขนดวยกจกรรมคณภำพ โดยกลมงำนแตละกลมจะรวมกนจดตง กลมควซเพอจดท ำแผนควซ โดยมจดมงหมำยเพอยกระดบมำตรฐำนกำรปฏบตงำนใหสงขน อยำงไรกตำมกจกรรมควซเหมำะกบงำนประจ ำมำกกวำงำนโครงกำรและโครงกำรทมลกษณะตองด ำเนนกำรใหมซ ำกสำมำรถใชกจกรรมควซได

Deming Cycl

183

กำรบรหำรจดกำรงำนตำง ๆ ไมวำจะเปนงำนทวไป งำนระบบบรหำร จ ำเปนตองมกำรจดล ำดบงำนจดแผนงำน พฒนำปรงงำนอยเสมอ จงจะท ำใหงำนนนส ำเรจดวยด และมประสทธภำพ กำรใชหลกกำรท ำงำนตำมวงจรเดมง (The Deming Cycle) กเปนอกวธหนงทท ำใหกำรจดกำรกบงำนตำงๆ มประสทธภำพ และประสทธผลเกดขนกบงำน ซงวงจรเดมงจะใชหลกกำรปรบปรงงำนแบบตอเนอง ขนตอนกำรน ำแผนยทธศำสตรไปปฏบตโดยใชวงจรกำรบรหำรแบบเดมง (Deming Cycle) เพอบรหำรใหครบวงจร ไดแก 1) ขนตอนกำรวำงแผน (Plan or Planning) 2) ขนตอนกำรน ำแผนไปปฏบต (Do or Implementation) 3) ขนตอนกำรตดตำมประเมนผล (Check or Evaluation) และ 4) ขนตอนปรบมำตรฐำน (Act or Standardization) บทเรยนจำกกำรบรหำรรำชกำรจงหวดแบบบรณำกำร ปญหำพนฐำนในกำรสรำงตวชวดควำมส ำเรจของแผนยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบ บรณำกำร พฒนำกำรดงกลำวขำงตน ท ำใหภำพกระบวนกำรบรหำรเชงยทธศำสตร และกำรบรหำรจดกำรทมงเนนผลสมฤทธ (Results Based Management) โดยเฉพำะขนตอนกำรน ำยทธศำสตรไปสกำรปฏบตกำรก ำกบดแล กำรตดตำมและประเมนผลกำรด ำเนนงำน (Monitoring) มควำมคมชดมำกยงขนในทำงปฏบตกำรบรหำรรำชกำรจงหวดแบบ บรณำกำรเพอกำรพฒนำของแตละจงหวด ยงมควำมเหลอมล ำ และแตกตำงกนมำก เนองจำกมปญหำหลกในกำรน ำยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรไปสกำรปฏบต ดงน 1) มองงำนไมทะล ไมครอบคลมเนองำนทงหมด เปนปญหำส ำคญทเปนผลสบเนองจำกกระบวนทศนในกำรบรหำรรำชกำรแบบดงเดมทมงเนนกำรบรหำรงำนแบบแยกสวนและเนนควำมช ำนำญเฉพำะดำน ท ำใหสวนรำชกำรตำงๆ ในแตละจงหวด ใหควำมส ำคญกบงำนทอยในควำมรบผดชอบของตน โดยไมมองรำยละเอยดของเนองำนแตละประเภททตองมควำมสมพนธเกยวเนองและสงตอกนอยำงเปนระบบ ตวอยำงเชน กำรบรหำรเศรษฐกจระดบจงหวดทรฐบำลก ำหนดใหแตละจงหวดท ำค ำรบรองผลกำรปฏบตรำชกำรจงหวด โดยก ำหนดให มลคำผลตภณฑรวมของจงหวด (Gross Provincial Product : GPP) เพมขนรอยละ 8 เปนตวชวดควำมส ำเรจในกำรบรหำรจดกำร กำรก ำหนดตวชวดในลกษณะน เปนเนองำนทจ ำเปนตองใชองคควำมรทำงเศรษฐศำสตรเปนเครองมอหลกในกำรแปลงยทธศำสตรไปสกำรปฏบตอยำงเปนระบบ เปนงำนทมควำมสมพนธเชอมโยงและเกยวเนองกบสวนรำชกำรหลำยสวน อำท คลงจงหวดเปนเจำภำพหลกทมบทบำทส ำคญในกำรบรหำรเศรษฐกจ ในระดบภำพรวมของจงหวด เกษตรและสหกรณจงหวด อตสำหกรรมจงหวด พำณชยจงหวด แรงงำนจงหวด ทองเทยวจงหวด เปนเจำภำพรวมในกำรขบเคลอนใหภำคกำรผลตตำง ๆ เพมผลผลตตำมเปำหมำยทผวำรำชกำรจงหวดไดลงนำมค ำรบรองกำรปฏบตรำชกำรจงหวดกบรฐบำล ๒) ไมมองโลกกวำง ขำรำชกำรระดบผปฏบตสวนใหญยงมทกษะควำมสำมำรถและคนเคยกบกระบวนทศนในกำรบรหำรจดกำรโดยกำรน ำนโยบำยของกระทรวงหรอกรม กฎหมำย ระเบยบ กฎเกณฑ ขนตอนกำรปฏบต ขดควำมสำมำรถและขอจ ำกดตำงๆ ซงทเปนปจจยหรอเงอนไขภำยในหนวยงำนมำก ำหนดเปนแผนงำนโครงกำรในกำรพฒนำจงหวด กำรจดท ำบรกำรสำธำรณะเพอใหบรกำรประชำชนในจงหวด และ/หรอกำรบงคบใชกฎหมำย โดยละเลยควำมส ำคญของกำรศกษำวเครำะหกระแสกำรเปลยนแปลงของสภำพแวดลอมภำยนอกและควำมตองกำรของประชำชน รวมทงควำมเจรญกำวหนำของศลปะวทยำกำรสำขำตำงๆ ซงเปนปจจยส ำคญทมผลตอกำรปรบเปลยนหรอก ำหนดทศทำงกำรบรหำรจดกำรภำครฐแนวใหม ท ำใหงำนบรกำรสำธำรณะในระดบจงหวด ไมสอดคลองกบควำมจ ำเปนในกำรพฒนำและควำมตองกำรทแทจรงของประชำชน ไมสำมำรถแกไขปญหำและน ำพำจงหวดไปสกำรพฒนำอยำงยงยน ทงยงเปนกำรสรำงปญหำใหญขนมำอยำงตอเนอง อำท กำรใชทรพยำกรธรรมชำตอยำงฟมเฟอย ปญหำสงคมและสงแวดลอมเสอมโทรม ปญหำมลพษ ในมมมองดำนกำรบรหำรกำรพฒนำ นกบรหำรยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำร

184

ยงไมไดใหควำมส ำคญกบกำรตดตำมสถำนกำรณทำงเศรษฐกจระหวำงประเทศ กำรเรยนรเพอเปรยบเทยบ/ เทยบเคยงกบมำตรฐำนกำรด ำเนนงำน (Benchmarking) ของประเทศตำง ๆ รวมทงองคกรระดบโลก เพรำะฉะนนจงท ำใหเกดค ำถำมในใจนกปฏบตเรอยมำวำ ท ำไมถงสตำงประเทศไมได ท งๆ ทไทยเรำกมด ไมแพตำงชำต ดงเชน กรณเขอนรชประภำ ทเชอกนวำมควำมงำมไมแพเมองกยหลนของประเทศสำธำรณรฐประชำชนจน แตท ำไมนกทองเทยวนยมไปเทยวเมองกยหลนมำกกวำเขอนรชประภำ ทเปนเชนนเพรำะวำ เรำใหควำมส ำคญเฉพำะกำรพฒนำทำงกำยภำพของแหลงทองเทยว โดยละเลยคณคำของกำรจดกจกรรมกำรทองเทยวทตองตำโดนใจนกทองเทยว กำรน ำแนวคดและกลยทธทำงกำรตลำดสมยใหมมำสรำงควำมแตกตำงทเปนเอกลกษณเฉพำะท หำดทอนในโลกไมได สมมตฐำนนเปนจรงหรอไม ถำเปนจรง จงหวด สรำษฎรธำน จะน ำประสบกำรณของเมองกยหลน มำวำงยทธศำสตรกำรทองเทยวอยำงไรทจะท ำใหเขอน รชประภำเปนแหลงทองเทยวระดบแนวหนำของภมภำคเอเชยอำคเนยหรอระดบโลก นอกจำกนน กำรไมมองโลกกวำงหรอระบบท ำใหไมเปดโอกำสไดเหลยวมองโลกกวำง เปนเหตปจจยทท ำใหนกบรหำรยทธศำสตร กำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรสวนใหญขำดควำมเชอมนในกำรวำงวสยทศนและเปำหมำยททำทำย เพรำะคดวำมนเปนไปไมได ประเทศไทยและคนไทยเปนขอยกเวนเพยงหนงเดยวในโลกทหลกกำรบรหำรจดกำรหรอตวแบบทด ไมมทำงทจะเกดขนในประเทศไทย ทงๆ ท สงนน ภมปญญำเหลำนนไดอบตขนดวยควำมมงมน ควำมเพยรพยำยำมทจะเอำชนะปญหำอปสรรคตำงๆ ดวยวถทำงอนชำญฉลำด มกำรปรบแตงและประยกตใช จนเกดผลส ำเรจในหลำยประเทศ 3) ขำดควำมรควำมเขำใจและทศนคตทถกตอง กำรปฏรประบบรำชกำรเปนกระบวนกำรส ำคญทตองมกำรถำยทอดแนวคด วตถประสงค คำนยมรวม ประโยชนทขำรำชกำรพงไดรบจำกกำรปรบเปลยน แนวทำง ขนตอนปฏบต และองคควำมรทจ ำเปนส ำหรบระบบงำนใหมทรฐตองกำรขบเคลอนไปในอนำคต แตในกำรปฏบต กระบวนกำรถำยทอดยงไมสำมำรถหยงรำกลกลงไปสขำรำชกำรในระดบปฏบตไดอยำงเปนรปธรรม และจ ำกดขอบเขตเฉพำะหนวยรำชกำรบำงหนวยทรฐใหควำมส ำคญ และ/หรอสวนรำชกำรบำงแหงทมควำมไวตอกำรเปลยนแปลง เปนสำเหตส ำคญทท ำใหรำชกำรบรหำรสวนภมภำค และรำชกำรบรหำรสวนกลำงทอยในจงหวด ยงขำดควำมรควำมเขำใจเกยวกบแนวคดและเครองมอกำรบรหำรสมยใหมตำมทศนะของคนไทย แตประเทศทพฒนำแลวใชกนมำนำนกวำ 20 ป เมอตองมำมสวนรวมในกำรจดท ำและบรหำรแผนยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรโดยไมสำมำรถหลกเลยงได ท ำใหเกดควำมตงเครยด และเขำใจคลำดเคลอนวำแผนยทธศำสตรเปนเนองำนใหมทสรำงภำระใหกบขำรำชกำร บำงสวนกมทศนคตทไมดตอกำรปรบเปลยนกระบวนทศนในกำรบรหำรจดกำรภำครฐ และมองขำมคณประโยชนของเครองมอทำงกำรบรหำรทรฐไดน ำเขำมำ เพอเปนตวชวยในกำรผลกดนใหระบบงำนของสวนรำชกำรตำงๆ มประสทธภำพและประสทธผลมำกยงขน 4) ไมใหควำมส ำคญ ดงไดกลำวมำแลวในขำงตนวำ กำรน ำยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรไปสกำรปฏบตเปนหมดเชอมทขำดหำยไป (Missing Link) ในกระบวนกำรบรหำรจดกำรภำครฐ กลไกกำรบรหำรของรฐในระดบตำงๆ มกจะมงเนนควำมส ำเรจในระดบผลผลตของกจกรรม/โครงกำรทอยในควำมรบผดชอบของหนวยงำน โดยมไดใหควำมส ำคญกบผลลพธ หรอสงทจะเกดขนในภำยหลง ซงเปนลกษณะของกระบวนทศนในกำรมองและแกไขปญหำแบบงำนประจ ำ (Routine Work) กำรบรหำรจดกำรแบบแยกสวน ทมองขำมควำมส ำคญของกำรสรำงเครอขำยควำมสมพนธเชอมโยงทถกทอและรอยเรยงใหกจกรรม โครงกำรตำงๆ สงผลใหภำพรวมของงำนบรรลผลตำมเปำประสงคทก ำหนดไว ทงยงนยมใชกำรฝกอบรมเปนยำหมอใหญ หรอเปนสตรส ำเรจในกำรแกไขปญหำตำงๆ เชน กำรแกไขปญหำควำมยำกจนในอดต มกจะเรมตนและจบลงทหนวยงำนภำครฐหลำยแหงพยำยำมจดกจกรรมฝกอำชพใหกบคนยำกจนหรอคนวำงงำน โดยมไดวเครำะหเจำะลกลงไปในรำยละเอยดวำ อะไรเปนเหตปจจยและทมำของปญหำควำมยำกจน เปนเพรำะคนยำกจนขำดควำมรในกำรท ำมำหำกน หรอเปนเพรำะผลตสนคำตำมค ำแนะน ำของหนวย งำนภำครฐแลว ไมมตลำดมำรองรบ ยงท ำมำก กยงขำดทนมำก หรอเปนเพรำะไมมเงนทนหมนเวยน หรอเปนเพรำะภยแล ง สตรส ำเรจใน

185

กำรฝกอำชพท ำใหหนวยงำนภำครฐแตละหนวยสำมำรถรำยงำนผลกำรด ำเนนงำนเฉพำะจ ำนวนคนทผำนกำรฝกอำชพ แตไมสำมำรถระบชชดลงไปวำ กำรฝกอำชพสำมำรถแกไขปญหำควำมยำกจนไดหรอไม ควำมคนเคยกบระบบกำรบรหำรจดกำรกจกรรมโครงกำรขนำดเลก ตำมงบประมำณทกรมหรอกระทรวงจดมำให เปนตวแปรส ำคญอกประกำรหนงทท ำใหสวนรำชกำรตำง ๆ ทปฏบตงำนในแตละจงหวด ยงคงยดมนถอมนกบแนวนโยบำย วธปฏบตแบบดงเดมทรำชกำรบรหำรสวนกลำงสงกำรลงมำอยำงเครงครด ทงยงมองภำพยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรวำเปนภำระงำนใหมทเพมขน ยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรเปนงำนของผวำรำชกำรจงหวด และเปนงำนแยกสวนทไมมควำมสมพนธเชอมโยงกบ เนองำนอนๆ เพรำะวตถประสงคกบเปำหมำยไมตรงกน และทส ำคญคอ ไมรว ำจะบรณำกำรใหเขำกบงำนหลกของสวนรำชกำรของตนไดอยำงใด ตวอยำงเชน จงหวดแหงหนงมยทธศำสตรในกำรพฒนำลมน ำขนำดใหญทตองใชงบประมำณนบหมนลำน แตสวนรำชกำรบำงแหงไมไดเขำมำมสวนรวมในกำรพฒนำลมน ำ และยงคงปฏบตงำนตำมเดม คอ ขดบอน ำขนำดวงเงนไมเกน 40,000 บำท เมอเทยบกบยทธศำสตรกำรพฒนำลมน ำฯ กำรขดบอน ำขนำดเลกเปนโครงกำรเลก ๆ ทไมมพลงผลกดนใหมลคำผลตภณฑรวมของจงหวดเพมขนอยำงมนยส ำคญ และไมสำมำรถแกไขปญหำกำรขำดแคลนน ำไดอยำงยงยน แนวคดทเปนมรรควธในกำรบรณำกำรทม ควำมเปนไปไดในทำงปฏบต คอ กำรปรบงบประมำณโครงกำรขดบอน ำไปเปนงำนตอยอดทท ำใหเกษตรกรเขำถงอำนสงคของโครงกำรพฒนำลมน ำไดอยำงทวถง สำมำรถใชประโยชนจำกกำรพฒนำลมน ำฯ อยำงมประสทธภำพ เชน กำรสรำงระบบสงน ำดวยทอเขำไปในพนทเกษตรกรรมทอยหำงไกลจำกคลองสงน ำ ดงนน จงเปนเหตปจจยทท ำใหสวนรำชกำรตำง ๆ ในแตละจงหวดไมเหนควำมส ำคญกบกำรน ำยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรไปใชในกำรก ำหนดทศทำงกำรบรหำรจดกำรใหสอดประสำนกบนโยบำยและภำระงำนทไดรบมอบหมำยจำกรำชกำรบรหำรสวนกลำงใหเปนเนอเดยวกน 5) ไมระบปจจยแหงควำมส ำเรจทส ำคญยงยวด (Critical Success Factor : CSF) กำรก ำหนดปจจยแหงควำมส ำเรจทส ำคญยงยวด เปนขนตอนส ำคญขนตอนหนงในกำรน ำยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบ บรณำกำรไปสกำรปฏบต โดยกำรแปลงยทธศำสตรใหเปนวตถประสงคเชงพฤตกรรมซงเปนหมดเชอม (Linking Pin) ทน ำไปสกำรสรำงตวชวดควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำน (Key Performance Indicator) เปำหมำย (Target) เชงปรมำณหรอเชงคณภำพทสำมำรถวดไดดวยหลกและเครองมอทำงวทยำศำสตรสงคม รวมทงกำรวำงกลยทธทน ำไปสควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำน โดยกำรน ำกรอบแนวคดทพฒนำตอยอดมำจำกลขตสมดล (Balance Scorecard) ของ Kaplan & Norton มำใชในกำรน ำยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรไปสกำรปฏบต โดยมปรชญำหลกทส ำคญ คอ กำรแปลงยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรไปสกำรปฏบต ตองใหควำมส ำคญและครอบคลมเนองำนทกดำนทมผลกระทบตอควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำนในกำรบรหำรยทธศำสตรเพอกำรพฒนำแบบบรณำกำร กำรระบปจจยแหงควำมส ำเรจทส ำคญยงยวด เปนขนตอนหลกทขำดหำยไป นกบรหำรยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรสวนใหญจะลดขนตอนไปสรำงตวชวดควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำน โดยใชประสบกำรณและกำรประมำณกำรภำยใตเวลำ ขอมลทจ ำกดเปนเครองมอในกำรสรำงตวชวดควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำน ท ำใหตวชวดควำมส ำเรจและเปำหมำยกำรด ำเนนงำนทก ำหนดขน เปนตวชวดคนละระดบ เชน เอำตวชวดระดบปจจยน ำเขำ (Input Indicator) ไปเปนตวชวดระดบผลผลต (Output Indicator) เอำตวชวดระดบผลผลต (Output Indicator) ไปเปนตวชวดระดบผลลพธ (Outcome Indicator) ทงยงไมมจดมงเนนทชดเจน ไมมควำมสมพนธเชอมโยง และไมครอบคลมเนองำนทงหมดทมพลงผลกดนใหยทธศำสตร กำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำร บรรลผลส ำเรจตำมเปำประสงคทก ำหนดไวอยำงเปนระบบ ตวอยำงเชน กำรสรำงตวชวดกำรลดควำมสญเสยจำกภยธรรมชำต โดยใชจ ำนวนแกมลงบรเวณพนทเสยงภยเปนตวชวดควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำน กำรก ำหนดตวชวดในลกษณะน ไมไดเปนหลกประกนวำเมอม แกมลงในเขตพนทเสยงภยแลวจะไมมควำมสญเสยจำกภยธรรมชำตเกดขนอก เพรำะจ ำนวนแกมลงเปนตวชวด

186

ในระดบผลผลต ไมใชตวชวดระดบผลลพธของกำรลดควำมสญเสยจำกภยธรรมชำต ตวชวดในระดบผลลพธควรจะก ำหนดเปน “อตรำรอยละของควำมสญเสยจำกภยธรรมชำตทลดลง” ท ำอยำงไรทจะท ำใหควำมสญเสยลดลงในอตรำรอยละทก ำหนดไว คอ ผลผลตทนกบรหำรยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรตองก ำหนดรำยละเอยดใหสอดรบกบสภำพปญหำทแทจรงของแตละจงหวด กำรสรำงแกมลง อำจเปนวธกำรกำรลดควำมสญเสยจำกภยธรรมชำตไดในระดบหนง เพรำะสำเหตของควำมสญเสยจำกภยธรรมชำตบำงอยำง อำจไมใชกำรขำดแหลงรองรบน ำปำทไหลหลำกมำ กำรสรำงถนนโดยไมไดศกษำทำงน ำธรรมชำตอำจเปนตวแปรส ำคญทท ำใหน ำระบำยไมทนกได 6) ไมใชฐำนขอมล ขอมลทใชในกำรบรหำรยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำร สวนใหญยงคงเปนขอมลระดบพนฐำน (จปฐ./กชช. 2 ค) ทไมเออตอกำรวำงแผนและน ำยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรไปสกำรปฏบต ซงเปนกำรท ำงำนเชงรกทมควำมซบซอนและเกยวเนองกบงำนหลำยดำน ทงยงขำดขอมลทจ ำเปนส ำหรบกำรบรหำรจดกำรเชงยทธศำสตร ตำมแนวคดทรฐมงเนนใหแตละจงหวด ปรบตวเขำสระบบกำรบรหำรจดกำรแบบประเทศไทยยอสวนประกอบกบแนวคดเรอง Provincial Operation Center เปนแนวคดใหม ส ำหรบรำชกำรบรหำรสวนจงหวด ทยงไมไดมกำรถำยทอดมำสหนวยงำนระดบยทธศำสตรของจงหวดอยำงเปนระบบในทำงปฏบต 7) กลวกำรประเมน เปนปรำกฏกำรณรวมทสบเนองจำกขำรำชกำรระดบปฏบตของแตละจงหวดยงขำดควำมรควำมเขำใจทถกตองเกยวกบกำรปฏรประบบรำชกำร และควำมขำดศรทธำเชอมนในกำรประเมนผลของระบบรำชกำร เพรำะเกรงวำจะไมไดรบควำมเปนธรรมจำกผบงคบบญชำ อคตทฝงลกในใจของขำรำชกำรสวนใหญ เปนอปสรรคส ำคญยงในกำรบรหำรรำชกำรจงหวดแบบบรณำกำรเพอกำรพฒนำ ท ำใหขำดพลงควำมมงมนในกำรก ำหนดวสยทศน ยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรททำทำย ทงยงก ำหนดเปำหมำยกำรด ำเนนงำนต ำกวำเกณฑทควร ดวยเกรงวำหำกไมสำมำรถท ำได จะมผลกระทบตอควำมเจรญกำวหนำในสำยอำชพของตน ในขณะเดยวกน ควำมพยำยำมในกำรด ำเนนงำน เพอใหไดตวเลขตำมตวชวดและเปำหมำยในบนทกขอตกลงผลงำนทไดลงนำมไวกบรฐบำล โดยขำดควำมรควำมเขำใจและประสบกำรณในใชเครองมอกำรบรหำรจดกำรเชงยทธศำสตร มผลท ำใหกำรจดท ำโครงกำรรองรบแผนยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรสวนใหญ เปนกำรหยบโครงกำรเกำ และ/หรอโครงกำรทไมไดรบงบประมำณ มำปดฝนใชใหม โครงกำรตำง ๆ เหลำนน ไมมควำมสมพนธเชอมโยงกบยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำร ไมครอบคลมเนองำนทพงกระท ำทงหมด และขำดพลงผลกดนใหเกดควำมส ำเรจตำมตว ชวดทก ำหนดไว จำกปญหำหลกในกำรน ำยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรไปสกำรปฏบตทง 7 ประกำรดงกลำวขำงตน เปนปรำกฏกำรณในชวงเปลยนผำนทผวำรำชกำรจงหวดหรอประธำนคณะกรรมกำรบรหำรรำชกำรจงหวดแบบบรณำกำรเพอกำรพฒนำ (Chief Executive Officer: CEO) และนกบรหำรยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำรของแตละจงหวด ตองเปนผน ำในกำรสรำงคำนยมรวม ควำมคำดหวงในประโยชนทสวนรำชกำร และขำรำชกำรพงไดรบจำกกำรบรหำรจดกำรภำครฐแนวใหม กำรก ำหนดทศทำงกำรบรหำรจดกำรทมงเนนกลมเปำหมำย (Customer Focus) และผทมสวนไดสวนเสยกบยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำร กำรพฒนำองคควำมร นวตกรรม และเครองมอกำรบรหำรจดกำรทจ ำเปนส ำหรบกำรบรหำรยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวดแบบบรณำกำร โดยกำรรวมพลงจำกทกภำคสวนในกำรขบเคลอนทจะน ำไปสผลสมฤทธในกำรบรหำรจดกำรอยำงเปนรปธรรม กำรจดท ำแผนพฒนำทองทระดบอ ำเภอและหมบำน/ชมชน ใหส ำเรจ ผจดท ำแผนจะตองมองคควำมรเกยวกบแผนพฒนำเศรษฐกจและสงคมแหงชำต นโยบำยรฐบำล แผนยทธศำสตรกระทรวงมหำดไทย แผนยทธศำสตรกลมจงหวด แผนยทธศำสตรกำรพฒนำจงหวด แผนพฒนำอ ำเภอ และแผนชมชน/หมบำน (กองวชำกำรและแผนงำนและส ำนกบรหำรกำรปกครองทองท กรมกำรปกครอง) แผนพฒนำสำมป (กรมสงเสรมกำรปกครองทองถน) แผนชมชน/แผนชมชนเชงบรณำกำรระดบต ำบล (กรมกำรพฒนำชมชน) เพอน ำมำ

187

วเครำะหและก ำหนดแนวทำงกำรปฏบตใหบรรลเปำหมำย กำรจดท ำแผนพฒนำทองทในระดบอ ำเภอและหมบำน/ชมชน จ ำเปนตองทรำบควำมเชอมโยงสอดคลองของแผนทกระดบ เพอท ำใหรวำ ณ ปจจบนมแผนและขอมลอะไรบำง และจะไปสอนำคตทยงยนตองกำรไดอยำงไร (where we are to where we want to go) เนองจำกแผนทกแผนตำงมเปำหมำยเดยวกนคอประชำชน ชมชนและหมบำน ผจดท ำแผนจะตองค ำนงถง ควำมตองกำรและศกยภำพของประชำชนในชมชนและหมบำน หลกกำรส ำคญทสำมำรถท ำใหกำรขบเคลอนแผนไปสกำรปฏบตทผจดท ำแผนจะตองทรำบ ประกอบดวย 1. แนวกำรวเครำะห กำรวเครำะหสภำพแวดลอมของชมชนและหมบำน โดยใชกำรวเครำะห SWOT ซงจะชวยก ำหนดจดแขง (Strengths) และจดออน (Weaknesses) จำกสภำพแวดลอมภำยใน โอกำส (Opportunities) และอปสรรค (Threats) จำกสภำพแวดลอมภำยนอก ตลอดจนผลกระทบทมศกยภำพจำกปจจยเหลำนตอกำรท ำงำนของคณะท ำงำนกำรจดแผน 2. ผจดท ำแผนจะตองมควำมกระตอรอรนสนใจใฝรแสวงหำขอมลขำวสำร และควำมเปลยนแปลงทำงดำนกำรเมอง เศรษฐกจ สงคม เทคโนโลย สงแวดลอม กฎหมำย (PESTEL) 3. มวสยทศน (Visioning) มควำมสำมำรถในกำรก ำหนดทศทำง ภำรกจ และเปำหมำยกำรท ำงำนทชดเจนและควำมสำมำรถในกำรสรำงควำมรวมแรงรวมใจเพอใหภำรกจบรรลวตถประสงค 4. กำรมองภำพองครวม (Conceptual Thinking) คอ กำรคดในเชงสงเครำะห มองภำพองครวมจนไดเปนกรอบควำมคด หรอแนวคดใหมอนเปนผลมำจำกสรปรปแบบ ประยกตแนวทำงตำงๆ จำก สถำนกำรณหรอขอมลทหลำกหลำยและนำนำทศนะ ซงประกอบดวยพฤตกรรมส ำคญจ ำนวน 7 พฤตกรรม ดงน ๑) กำรมศกยภำพเพอน ำกำรปรบเปลยน (Change Management) มควำมตงใจและควำมสำมำรถในกำรกระตนผลกดนประชำชน ชมชน และคณะท ำงำนจดท ำแผนใหเกดควำมตองกำรจะปรบเปลยนไปในแนวทำงทเปนประโยชนตอประชำชน ชมชน รวมถงกำรสอสำรใหผอนเขำใจ และด ำเนนกำรใหกำรปรบเปลยนนนเกดขนจรง ๒) กำรมมนษยสมพนธ (Human Relation) สำมำรถท ำงำนรวมกบคนอนไดด ไมวำจะเปนผบงคบบญชำ เพอนรวมงำน ประชำชน ชมชน หนวยงำนในพนท ซงประกอบดวยคนจ ำนวนมำกมำอยรวมกน และท ำงำนรวมกนในบทบำทหนำทตำง ๆ กนไป ซงไมวำจะอยในต ำแหนงใด สถำนะใด บคคลเหลำนตองท ำงำนเกยวของและตดตอสมพนธกน กำรสรำงบรรยำกำศของควำมสมพนธทด จะชวยใหแผนงำนโครงกำรบรรลเปำหมำย ๓) กำรควบคมตนเอง (Self Control) มควำมสำมำรถระงบอำรมณและพฤตกรรมอน ไมเหมำะสมเมอถกยวย หรอเผชญควำมไมเปนมตร หรอท ำงำนภำยใตสภำวะควำมกดดน รวมถงควำมอดทน อดกลนเมอตองอยภำยใตสถำนกำรณทกอควำมเครยดอยำงตอเนอง ๔) กำรใหควำมส ำคญของชมชน ผจดท ำแผนจะตองเสำะแสวงหำขอมลตำงๆ ในชมชน เชน ขอมลดำนเศรษฐกจ สงคม กำรเมอง กำรปกครอง และสภำพควำมเปนอยของคนในชมชน เพอทรำบปญหำและควำมตองกำรของชมชนทแทจรง ดวยกำรสรำงควำมสมพนธภำพทดกบคนในชมชน คณะกรรมกำรหมบำน ๕) กำรหำวธกำรท ำใหแผนบรรลเปำหมำย โดยใชเครองมอทเรยกวำ PDCA มำใชในกระบวนกำรด ำเนนงำนจดท ำแผน ประกอบดวย P คอ (Plan) กำรวำงแผน ใหบรรลตำมเปำหมำย/ D คอ (Do) กำรลงมอท ำ ตำมแผนทวำง C คอ (Check) กำรตรวจสอบ วดผล วำในสงทเรำท ำ มำถกทำงหรอไม ไดผลอยำงไร A คอ (Act) กำรปรบปรง แกไข ใหดขน อทธบำท 4 เปนทำงแหงควำมส ำเรจ คณธรรมทน ำไปสควำมส ำเรจแหงผลทมงหมำยม ๔ ประกำร คอ ฉนทะ (ควำมพอใจ) คอ ควำมตองกำรทจะท ำ ใฝใจรกจะท ำสงนนอยเสมอ และปรำรถนำจะท ำให ไดผลดยงๆ ขนไป/วรยะ (ควำมเพยร) คอ ขยนหมนประกอบสงนนดวยควำมพยำยำม เขมแขง อดทน

188

เอำธระไมทอถอย/จตตะ (ควำมคด) คอ ตงจตรบรในสงทท ำ และท ำสงนนดวยควำมคด เอำจตฝกใฝ ไมปลอยใจ ใหฟงซำนเลอนลอยไป/วมงสำ (ควำมไตรตรอง หรอ ทดลอง) คอ หมนใชปญญำ พจำรณำใครครวญ ตรวจหำเหตผล และตรวจสอบขอบกพรองเพอหำวธแกไขปรบปรงใหดขน ๖) ผจดท ำแผนตองตอบค ำถำม 6 W 2 H เพอท ำใหกจกรรมกำรจดท ำแผนมควำมครอบคลมครบถวน ดงน Why - เหตผลทเขยนแผนงำน/โครงกำร What - กจกรรมทงหมดมอะไรบำง ตงแตเรมตนจนจบ When - เวลำทใชในกำรท ำกจกรรม Where - สถำนทในกำรด ำเนนงำนทเหมำะสม Who - ผรบผดชอบในกำรด ำเนนงำน Whom - คนทจะไดรบประโยชน และผลกระทบตอโครงกำร How - รปแบบและกรรมวธในกำรด ำเนนกจกรรม รวมถง Know how How much - ตองใชงบประมำณแตละโครงกำรเทำไหร ๗) กำรคดเชงบวก (Positive Thinking) ผทมควำมคดเชงบวก เปนบคคลทมองเหนโอกำส จำกอปสรรคตำง ๆ ทพบเจอ เปดใจยอมรบฟง และพรอมทจะปรบปรงตนเองและงำนใหดขน ไมหลกหนปญหำ และพยำยำมหำหนทำงในกำรแกปญหำเหลำนนใหส ำเรจลลวงไดอยำงมประสทธภำพ

ส ำหรบปญหำอปสรรคทผจดท ำแผน ไมสำมำรถด ำเนนกำรประสำนแผนพฒนำทองทระดบอ ำเภอและหมบำน/ชมชน เนองจำก 1. ผจดท ำแผนบำงคนขำดควำมร/ควำมเขำใจเรองแผน จงไมเหนควำมส ำคญของกำรปฏบตตำมแผน ซงถอเปนปจจยส ำคญในกำรบรรลเปำหมำยตำมแผนทก ำหนดไว 2. โครงกำร/กจกรรม และขอมล มจ ำนวนมำก และปรำกฏอยทหนวยงำนอน หรอไดรบขอมลลำชำ ท ำใหมขอจ ำกดในกำรตดตำมประสำนงำนกำรจดท ำแผน ดงนนผจดท ำแผนจะตองมควำมอดทน เสยสละ ทมเท ท ำใหประชำชน ชมชน หนวยงำนอนยอมรบ และรวมเดนทำงแกไขปญหำดวยกน เนองจำกผลลพธสดทำยทมเปำหมำยเดยวกน คอประชำชนและชมชนในพนท กำรก ำหนดปจจยส ำคญทบงชควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำน

ปจจยแหงควำมส ำเรจทส ำคญ (Critical Success Factors: CSFs) หมำยถง ปจจยหรอสภำพกำรณทบงชถงควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำน ซงพจำรณำไดใน 2 นย คอ ๑. นยของกำรแปลงยทธศำสตรไปสกำรปฏบต ปจจยแหงควำมส ำเรจทส ำคญเปนหลกชย (Miles Stone) ทเจำภำพหลกในในกำรจดท ำแผนและ/หรอประเดนยทธศำสตรแตละประเดนตองท ำใหได จงจะผำนเกณฑกำรประเมนวำประสบควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำน ตวอยำงเชน กำรแกไขปญหำควำมยำกจน ปจจยแหงควำมส ำเรจทส ำคญ คอ กำรทคนยำกจนมรำยไดพอเพยงทจะแสวงหำปจจยสมำใชในกำรด ำรงชวตประจ ำวน ซงเปนหลกชยหรอเปำหมำยสดทำย (End) ทนกบรหำรเชงยทธศำสตรตองท ำใหได ๒. นยของกำรประเมนผล ปจจยแหงควำมส ำเรจทส ำคญ หมำยถง สภำพกำรณหรอเกณฑทบงชวำ เมอท ำงำนไดผลตำมน หรอท ำถงจดนแลว แสดงวำประสบควำมส ำเรจแลว ตวอยำงเชน ปจจยแหงควำมส ำเรจทส ำคญในกำรแกไขปญหำควำมยำกจน คอ กำรทคนยำกจนมรำยไดพอเพยงทจะแสวงหำปจจยสมำใชในกำรด ำรงชวตประจ ำวน สวนโครงกำรตำงๆ ของอ ำเภอท ำใหคนจนมรำยไดเพมขนรอยละ 20 และท ำใหรอยละ 80 ของคนยำกจนมควำมพงพอใจทรฐไมทอดทงคนยำกคนจน อตรำรอยละของรำยไดทเพมขน และ

189

ตวอยางการก าหนดเปาประสงค/เปาหมายการด าเนนงานระดบประเดนยทธศาสตร(กลมผลงานหลก)

รอยละของชมชนทไมมคนจนทมรายไดไมเพยงพอกบ การด ารงชวต ตาม มาตรฐานขนต าทมนษยพงมในชมชนนนๆ ภายในป พ.ศ. 25XX

การเพมรายไดเพอใหคนยากจนในแตละชมชนมรายไดเพมขนในอตราทพอเพยงกบการด าเนนชวตในชมชนนนตวชวด รอยละของชมชนฯ เปาหมาย 100 %

การลดรายจายเพอใหคนยากจนในแตละชมชนมรายจายลดลง

รอยละ 10 ภายในป 254Xตวชวด รอยละของชมชนฯ เปาหมาย 100 %

การสรางโอกาสเพอใหคนยากจนในแตละชมชนมโอกาสในการใช

บรการสาธารณะขนพนฐานทรฐก าหนดขนตวชวด รอยละของชมชนฯ เปาหมาย 100 %

รอยละ 80 ของคนยำกจนทมควำมพงพอใจฯ เปนเพยงควำมส ำเรจในระดบของผลผลต เพรำะรำยไดทเพมขนและควำมพงพอใจ ไมไดเปนตวบงชวำ คนยำกจนมรำยไดเพยงพอหรอไม จงไมใชปจจยแหงควำมส ำเรจทส ำคญ

จำกกำรระบผลลพธทพงปรำรถนำ เปำประสงค ตวชวดผลงำนหลก และเปำหมำยกำรด ำเนนงำนในระดบผลลพธบนปลำย (Ultimate Outcome) ซงเปนเปำหมำยสดทำย (End) ของแผนพฒนำและ/หรอประเดนยทธศำสตรในแตละประเดน รวมทงกลมผลงำนหลกทจะน ำไปสควำมส ำเรจตำมผลลพธท พงปรำรถนำ ขนตอนตอไปคอ กำรก ำหนดปจจยส ำคญทบงชควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำนตำมกลมผลงำนหลก โดยมขนตอนกำรด ำเนนงำน ดงน 1. ก ำหนดเปำประสงค ตวชวดผลงำนหลก และเปำหมำยกำรด ำเนนงำนในระดบผลลพธ (Outcome) หรอกลมผลงำนหลก (Key Result Area) เปนกำรระบรำยละเอยดของควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำนทถอดมำจำกผลลพธบนปลำย (Ultimate Outcome) โดยเปำประสงค ตวชวดผลงำนหลก และเปำหมำยกำรด ำเนนงำนในระดบน จะตองมควำมสมพนธเชอมโยงกนอยำงเปนระบบ ทงเปนกลไกในกำรขบเคลอนใหผลลพธทพงปรำรถนำบรรลผลส ำเรจตำมกรอบเวลำทก ำหนดไว ดงตวอยำงตำมแผนภำพท 1

แผนภำพท ๑ : แผนภำพแสดงตวอยำงกำรก ำหนดเปำประสงคและเปำหมำยกำรด ำเนนงำนระดบประเดนยทธศำสตร (กลมผลงำนหลก)

2. น ำลขตสมดล (Balanced Scorecard) มำใชเปนเครองมอในกำรก ำหนดปจจยส ำคญทมผลตอควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำน ดงตวอยำงกำรก ำหนดปจจยส ำคญทบงชควำมส ำเรจของยทธศำสตร กำรแกไขปญหำควำมยำกจน ตำมตำรำงท ๑

มต/กลมผลงำนหลก กำรเพมรำยได กำรลดรำยจำย กำรสรำงโอกำส

กำรพฒนำองคควำมร

ควำมส ำเรจในกำรถำยทอดคำนยมรวมและองคควำมรดำนกำรเพมรำยไดใหแกคนยำกจนไปสองคกรปกครองสวนทองถน

ควำมส ำเรจในกำรถำยทอดคำนยมรวมและองคควำมรดำนกำรลดรำยจำยใหแกคนยำกจนไปสองคกรปกครองสวนทองถน

ควำมส ำเรจในกำรถำยทอดคำนยมรวมและองคควำมร ดำนกำรสรำงโอกำสใหแกคนยำกจนไปสองคกรปกครองสวนทองถน

190

ตวอยางการสอบทานการก าหนดปจจยแหงความส าเรจ

การพฒนาบคลากรเปาประสงค : เพอใหบคคลไดเพมพนความรความเขาใจ

และประสบการณในการท างาน

มตดานการเรยนรและเจรญเตบโตหลกสตร/เทคโนโลยการพฒนาบคลากร

มตดานกระบวนการภายในมาตรฐานการด าเนนงานดานการพฒนาบคลากร

มตดานการเงนผทผานการพฒนามความรความสามารถ

และประสบการณในการท างาน

มตดานลกคาความพงพอใจทมตอการพฒนาบคลากร

ความรความสามารถของวทยากร

งบประมาณเพยงพอ

ประสทธภาพการท างานสงขน

ประสทธภำพกำรบรหำรจดกำร

มำตรฐำนกำรด ำเนนงำนดำนกำรเพมรำยไดใหแกคนยำกจน

มำตรฐำนกำรด ำเนนงำน ดำนกำรลดรำยจำยใหแกคนยำกจน

มำตรฐำนกำรด ำเนนงำน ดำนกำรสรำงโอกำสใหแกคนยำกจน

ประสทธผลในกำรด ำเนนโครงกำร

ควำมส ำเรจในกำรด ำเนน โครงกำรดำนกำรเพมรำยไดใหแกคนยำกจน

ควำมส ำเรจในกำรด ำเนน โครงกำรดำนกำรลดรำยจำยใหแกคนยำกจน

ควำมส ำเรจในกำรด ำเนน โครงกำรดำนกำรสรำง โอกำสใหแกคนยำกจน

กำรพฒนำคณภำพในกำรใหบรกำร

ควำมพงพอใจของคนยำกจนทมตอโครงกำรเพมรำยได

ควำมพงพอใจของคนยำกจนทมตอโครงกำรลดรำยจำย

ควำมพงพอใจของคนยำก จนทมตอโครงกำรสรำงโอกำสใหแกคนยำกจน

ตำรำงท ๑ : ตำรำงตวอยำงกำรก ำหนดปจจยทบงชควำมส ำเรจในกำรด ำเนนกำรแกไขปญหำควำมยำกจน

ในกำรก ำหนดปจจยส ำคญทบงชควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำน มปญหำหลกทพบเสมอ คอ นกบรหำรยทธศำสตรกำรพฒนำสวนใหญ ยงไมมประสบกำรณในกำรน ำลขตสมดล (Balanced Scorecard) มำใชในกำรแปลงยทธศำสตรไปสกำรปฏบตอยำงจรงจง ท ำใหปจจยส ำคญทบงชควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำนทก ำหนดขน ไมสำมำรถบงชควำมส ำเรจทสอดรบกบเนอหำในแตละระดบ เพรำะบำงครงกคดไกลเกนไป แตบำงครงกคดใกลเกนไป เชน ปจจยส ำคญทบงชควำมส ำเรจในกำรพฒนำบคลำกรทมกำรระบในหลำยลกษณะ เชน “ประสทธภำพกำรท ำงำนสงขน” / “ผเขำรบกำรอบรมมควำมรควำมสำมำรถในกำรท ำงำน” / “ควำมรควำมสำมำรถของวทยำกร” / “งบประมำณเพยงพอ” โดยประเดนตำงๆ เหลำน ลวนเปนปจจยส ำคญทบงชควำมส ำเรจในกำรด ำเนนไดทงสน แตจะอยในเนองำนระดบใด ตองพจำรณำและก ำหนดขอบเขตของเนองำนใหชดเจน ดงตวอยำงกำรใชแผนภมในกำรสอบทำนกำรก ำหนดปจจยส ำคญทบงชควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำนตำมแผนภำพท ๒ ทแสดงใหเหนวำ ปจจยส ำคญทบงชควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำน ตองไมใชสงทเกดหลงเปำประสงค และไมใชประเดนปลกยอยทเปนปจจยทท ำใหอกปจจยหนงส ำเรจ แลวจงสงผลใหอกปจจยหนงส ำเรจ ตวอยำงเชน งบประมำณทเพยงพอท ำใหสำมำรถหำวทยำกรทมควำมรควำมสำมำรถด มำบรรยำยได กำรคดเลอกวทยำกรทมควำมรควำมสำมำรถสงเปนองคประกอบหนงของกำรบรหำรจดกำรทอยในหมวดหมของมำตรฐำนกำรด ำเนนงำนดำนกำรพฒนำบคลำกร แผนภำพท ๒ : แผนภำพแสดงตวอยำงกำรสอบทำนกำรก ำหนดปจจยส ำคญทบงชควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำน

191

ปจจยแหงควำมส ำเรจ (Critical Success Factor) ปจจยแหงควำมส ำเรจเปนเครองมออนหนงของผบรหำรในกำรจดล ำดบควำมส ำคญของกำรจดกำรและกำรด ำเนนกำรขบเคลอนแผนไปสกำรปฏบต ซงนอกเหนอจำกกำรเรยงล ำดบควำมส ำคญแลว ยงเปนเครองมอตรวจสอบควำมแขงแกรงของอ ำเภอในกำรบรรลเปำประสงคทส ำคญ คอ กำรผลกดนแผนพฒนำใหเปนแผนทก ำหนดทศทำงกำรพฒนำพนท จำกกำรวเครำะหกำรด ำเนนงำนทผำนมำไดชวำ กำรมขำวสำรขอมลมำกเกนไปโดยปรำศจำกกำรเนนปจจยส ำคญ จะท ำใหหนวยด ำเนนกำรเสยเวลำในกำรวเครำะหและผลทไดยงน ำไปสขอสรปทผดพลำดอกดวย และในทสดกจะน ำไปสกำรลดขดควำมสำมำรถของแผนในฐำนะแผนงำนหลกของกำรพฒนำพนท ปจจยแหงควำมส ำเรจ (Critical Success Factor: CSF) คอ ปจจยทส ำคญยงทตองท ำใหมหรอใหเกดขน เพอใหบรรลควำมส ำเรจตำมวสยทศน หรอกคอเปนกำรใหหลกกำร แนวทำง หรอวธกำรทองคกรจะสำมำรถบรรลวสยทศนได โดยปจจยแหงควำมส ำเรจจะเปนหลกหมำยทเปนรปธรรมในกำรเชอมโยงกำรปฏบตงำนทกระดบใหมงไปในทศทำงเดยวกน ท ำใหเจำหนำทและผบรหำรขององคกร รวำตองท ำสงใดบำงเพอใหผลสมฤทธขององคกรตอบสนองวสยทศน หำกปรำศจำกปจจยแหงควำมส ำเรจแลว วสยทศนขององคกรจะไมไดรบกำรตอบสนองอยำงมประสทธภำพและมประสทธผล กำรวเครำะหปจจยแหงควำมส ำเรจ (CSF Analysis) เปนสงทองคกรตองใหควำมส ำคญ เพอใชเปนเกณฑในกำรยกระดบผลกำรด ำเนนงำนใหสงขน (Higher Performance) ซงประเดนนจดเปนสงทใชวดประสทธภำพในกำรตดตำมผลกำรด ำเนนกำร (Monitoring System) ส ำหรบปจจยแหงควำมส ำเรจนน มอยดวยกน 7 ประกำร ได แก 1. ควำมมงมน (Drive) ในชวตจรงแลวกำรมงมนสควำมเปนเลศ (Personal Mastery) เปนหวใจส ำคญประกำรแรกททกคนตองประพฤตปฏบต เมอมควำมเพยรอยทไหน ควำมส ำเรจยอมอยทนน ทกคนควรพงจดจ ำไวเสมอวำ "ไมมควำมส ำเรจอนยงใหญใดๆ ทจะไดมำจำกควำมเพยรพยำยำมเพยงนอยนด" ดงนน ผด ำเนนกำรจดท ำแผนจ ำเปนตองมจตใจทมงมนในกำรจดท ำแผนพฒนำ หำกตองกำรใหแผนประสบควำมส ำเรจในทำงปฏบต 2. ภมปญญำ (Knowledge/Wisdom) ไมวำจะเปนควำมร ควำมสำมำรถ ทกษะ ทงทำง ดำนเทคนคและดำนกำรบรหำรทตองมอยำงครบถวน เพรำะแผนพฒนำเปนแผนทมควำมเชอมโยงระหวำงแผนในระดบตำงๆ ดงนนกำรขบเคลอนแผนไปสกำรปฏบตจ ำเปนตองอำศยควำมรควำมเชยวชำญในกำรผลกดนใหแผนพฒนำในระดบทองทสำมำรถเกดผลเปนรปธรรม 3. กำรเรยนรตลอดชวต (Lifelong Learning) เพอเพมพนภมพลงแหงปญญำอยตลอดเวลำ อนจะน ำมำซงโอกำสกำรพฒนำพนทอยำงมำกมำยมหำศำล โดยเฉพำะอยำงยงในปจจบนซงเปนยคของขำวสำรเทคโนโลยและกำรคำกำรลงทน ดงนนกำรเรยนรอยตลอดเวลำจะชวยท ำใหสำมำรถจดท ำแผนทมควำมสอดคลองกบยคสมยและสถำนกำรณบำนเมอง รวมทงกำรคำกำรลงทนทเกยวของกบกำรเปนประชำคมเศรษฐกจอำเซยน (AEC) และพนทเขตพฒนำเศรษฐกจพเศษตำงๆ 4. ควำมคดรเรมสรำงสรรค (Personal Creativity) อนเนองมำจำกรปแบบวธคด (Mental Ability) ทจะกอใหเกดมมมองแปลกๆ ใหมๆ (New Paradigm) ทแตกตำงไปจำกผอน ไมยดตดกบรปแบบเดมๆ สำมำรถทจะแสวงหำโอกำส (Opportunity Seeking) เพอน ำมำบรหำรและพฒนำใหเกดเปนคณคำแกพนท ของตนทงในดำนของกำรปรบปรงระบบงำนทวไป กำรคำกำรลงทน กำรพฒนำคณภำพชวต กำรสงเสรมกำรทองเทยว กำรรกษำทรพยำกรธรรมชำตและสงแวดลอม ตลอดจนกำรสงเสรมวฒนธรรมประเพณของคนพนท 5. มนษยสมพนธและทกษะกำรสอสำร (Human Relations & Communications Ability) ซงเปนสวนทส ำคญส ำหรบกำรตดตอสอสำร ระหวำงหนวยงำนรำชกำร รฐวสำหกจ ภำคธรกจเอกชน และประชำชนในพนท ใหมควำมมงมนเปนอนหนงอนเดยวกน มควำมเขำใจในทศทำง กลยทธ และวธปฏบต

192

ทเปนไปในทศทำงเดยวกนอยำงสอดคลองกน โดยพนฐำนทส ำคญส ำหรบกำรทจะเปนผขบเคลอนและผประสำนแผนไปสกำรปฏบตทดกคอ เชำวอำรมณหรอควำมฉลำดรทำงอำรมณ (Emotional Quotient - EQ) 6. ทกษะกำรแกปญหำและตดสนใจ (Problem Solving & Decision Making Skill) ในกำรขบเคลอนแผนไปสกำรปฏบตนน บอยครงทจะตองเผชญกบปญหำเชงระบบของรำชกำร รวมถงปญหำปญหำปลกยอยในกำรประสำนแผนไปสกำรปฏบตทงจำกจงหวดและหนวยงำนอนๆ รวมทงองคกรปกครองสวนทองถนในพนท ดงนน เทคนคกำรวเครำะหปญหำ กำรก ำหนดทำงเลอกในกำรตดสนใจ ตลอดจนกำรวเครำะหควำมคมคำเพอตดสนใจจะเปนทกษะทจะชวยใหประสบควำมส ำเรจในกำรด ำเนนงำนไดเปนอยำงด ทงน หำกอ ำเภอ (นำยอ ำเภอหรอปลดอ ำเภอ) ไมสำมำรถแกปญหำหรอตดสนใจในบำงเรองเพรำะมควำมเกยวของกบหนวยงำนอนๆ ในระดบอ ำเภอ อ ำเภอกควรใชคณะกรรมกำรระดบอ ำเภอทมอยทง คณะกรรมกำรบรหำรงำนอ ำเภอ (กบอ.) หรอ คณะอนกรรมกำรระดบอ ำเภอ (อ.ก.อ.) เปนหนวยในกำรตดสนใจในเรองเหลำนนเพอสรำงกำรยอมรบจำกทกภำคสวนในระดบอ ำเภอ และในระดบหมบำนกใหใชคณะกรรมกำรหมบำนทมอยเพอด ำเนนกำรในลกษณะเดยวกน 7. กำรบรหำรเวลำ (Time Management) ควำมยตธรรมเพยงประกำรเดยวทปรำกฏอยบนโลกนกคอ เวลำ ทกคนม 24 ชวโมงเทำๆ กน ขนอยกบวำใครจะใชใหหมดไปในลกษณะใด เวลำเปนสงทม คณคำยง ท ำอยำงไรจงจะเกดคณประโยชน แกองคกรของตนและประชำชนในพนท ทงนกำรขบเคลอนแผนไปสกำรปฏบตกมควำมเกยวของกบเงอนไขเรองเวลำอยำงมำก เนองจำกทงแผนพฒนำอ ำเภอและแผนชมชน/หมบำนเปนแผนทมควำมเชอมโยงกบแผนพฒนำจงหวด แผนพฒนำทองถน และแผนปฏบตรำชกำรประจ ำปของหนวยงำนตำงๆ ซงแตละแผนจะมชวงระยะเวลำในกำรจดท ำแผนทแตกตำงกน ดงนนหำกตองกำรใหแผน ถกน ำไปใชเปนแผนก ำหนดทศทำงกำรพฒนำพนทแลว กจ ำเปนตองจดท ำแผนใหทนก ำหนดระยะเวลำ

193

ตอนท ๖.3 บทบำทของขำรำชกำรกรมกำรปกครองในกำรขบเคลอนแผน กำรขบเคลอนแผนยทธศำสตรไปสกำรปฏบตไมวำจะเปนระดบใดกตำม ลวนตองอำศยควำมรวมมอรวมใจของบคลำกรทกระดบในองคกรชวยกนน ำแผนไปสกำรปฏบตใหเกดผลเปนรปธรรม ซงถอเปนปจจยแหงควำมส ำเรจทส ำคญทสดของกระบวนกำรจดท ำแผน ในสวนของผบรหำรกรมกำรปกครองทงสวนกลำงและสวนภมภำค ตงแตอธบด รองอธบด ผอ ำนวยกำรส ำนก/กอง ปลดจงหวด นำยอ ำเภอ และปลดอ ำเภอตลอดจนเจำหนำทระดบตำงๆ ตำงกมบทบำทหนำทในกำรขบเคลอนแผนแตกตำงลดหลนกนไป ดงน 6.3.1 บทบำทของขำรำชกำรสวนกลำง 6.๓.๑.๑ บทบำทของผบรหำรในกำรขบเคลอนแผน 1) กำรก ำหนดทศทำงองคกร ผบรหำรตองมวสยทศนหรอภำพวำดในใจทชดเจนวำจะน ำพำองคกรไปในทศทำงใด ถำหำกผบรหำรไมมนโยบำยหรอแนวทำงกำรน ำองคกรทชดเจน จะสงผลตอกระบวนกำรจดท ำแผนยทธศำสตรขององคกร เนองจำกในกำรจดท ำแผนตองมกำรก ำหนดวสยทศน เปำประสงค และผลกำรด ำเนนกำรทคำดหวง ซงผบรหำรตองก ำหนดทศทำงกำรพฒนำขององคกรเพอเชอมโยงเปำหมำยและกลยทธไปสผบรหำรทกระดบ รวมถงกำรสงเสรมใหเกดกำรแลกเปลยนเรยนรในลกษณะตำงๆ ทงน ผบรหำรตองมกำรก ำหนดทศทำงกำรพฒนำทชดเจนวำจะมงเนนไปในเรองใด ซงไมควรมจ ำนวนมำกจนเกนไป และตองสอสำรใหบคลำกรในองคกรไดรบรรบทรำบตรงกน เพอน ำไปสกำรปฏบตไดอยำงมประสทธภำพ ๒) กำรสรำงกำรมสวนรวม ผบรหำรตองเปนผน ำกำรมสวนรวม เพรำะกำรมสวนรวมจะกอใหเกดผลดตอกำรขบเคลอนแผนยทธศำสตรใหเกดผลส ำเรจ ผทเขำมำมสวนรวมยอมเกดควำมภำคภมใจทไดเปนสวนหนงของกำรแผนยทธศำสตร ตงแตกระบวนกำรวำงแผน กำรคดวเครำะห กำรก ำหนดเปำหมำย แผนงำน/โครงกำร ตวชวดคำเปำหมำยตำงๆ และเมอทกคนมสวนรวมตงแตกระบวนกำรจดท ำแผนกจะเกดกำรยอมรบ มควำมกระตอรอรน น ำไปสกำรมสวนรวมในกำรปฏบต และรบผดชอบตอผลของงำน เปนกำรรวมคด รวมท ำ และรวมรบผดชอบ ๓) กำรกระตนและตดตำมกำรน ำแผนไปสกำรปฏบต ผบรหำรตองเปนผกระตนใหมกำรน ำแผนไปสกำรปฏบตอยำงเปนรปธรรมและตอเนอง กำรปฏบตจรงจะท ำใหแผนยทธศำสตรบรรลผลส ำเรจ ซงผบรหำรจะตองมกำรสอสำรอยำงชดเจนและตรงไปตรงมำ เพอเปนกำรกระตนและสนบสนนใหผบรหำรระดบรองลงไปจนถงผปฏบตงำนทกระดบไดมกำรน ำแผนไปสกำรปฏบต ทงน ในกระบวนกำรจดท ำแผนยทธศำสตรไดก ำหนดใหมกำรจดท ำค ำรบรองกำรปฏบตรำชกำร ระหวำงหวหนำสวนรำชกำรกบผบรหำรส ำนก/กอง เพอเปนค ำรบรองวำจะมกำรปฏบตงำนตำมทก ำหนดไวในแผนยทธศำสตรโดยมกำรจดท ำตวชวดทเหมำะสมสอดคลองกน อยำงไรกตำม ผบรหำรตองมกำรกระตนเตอนอยำงตอเนอง เมอเหนวำกำรด ำเนนงำนตำมแผนยทธศำสตรไมมผลกำรด ำเนนงำนอยำงจรงจง หรอเปนไปอยำงลำชำ เพอแสดงใหเหนวำผบรหำรใหควำมส ำคญและตองกำรใหแผนยทธศำสตรไดน ำไปสกำรปฏบตไดอยำงแทจรง ๔) กำรสนบสนนงบประมำณ งบประมำณเปนปจจยทำงกำรบรหำรทส ำคญทจะท ำใหงำนบรรลผลส ำเรจ ซงผบรหำรตองสนบสนนใหแผนยทธศำสตรเปนแผนกำรด ำเนนงำนทมผลในทำงปฏบต ดงนน จะตองสนบสนนกำรจดท ำ

194

งบประมำณในกำรด ำเนนงำนทเหมำะสมสอดคลองกบแผนงำน/โครงกำร ทก ำหนดไวในแผนยทธศำสตร โดยจะตองใชแผนยทธศำสตรเปนตวน ำ และจดสรรงบประมำณใหตรงกบควำมจ ำเปนและควำมตองกำรทระบไวในแผน จงจะท ำใหงำนตำมแผนบรรลผลส ำเรจ ๕) กำรตดตำมและประเมนผลกำรด ำเนนงำน กำรตดตำมและประเมนผลเปนสวนส ำคญทจะท ำใหรวำแผนงำน/โครงกำร กจกรรมตำงๆ ทระบไวในแผนยทธศำสตรไดมกำรน ำไปสกำรปฏบตมำกนอยเพยงใด โดยตดตำมและประเมนผลผำนระบบตวชวดและคำเปำหมำยทก ำหนดไวตำมหวงเวลำทก ำหนด อำจจะเปนทกชวงไตรมำส และเมอทรำบผล กำรด ำเนนงำนแลวจะตองวเครำะหรวบรวมขอมลวำมปญหำ อปสรรคอยำงไรทท ำใหแผนงำน/โครงกำร ทก ำหนดไวนนไมส ำเรจผลตำมเปำหมำย และหำทำงปรบปรงแกไข เพอใหสำมำรถบรรลเปำหมำยตำมทก ำหนดในแผนยทธศำสตร ๖) กำรแกไขปญหำ ผบรหำรจะตองมบทบำทส ำคญในกำรแกไขปญหำอปสรรคตำงๆ ทเกดขนจำกกำรด ำเนนงำนตำมแผนยทธศำสตร หรอปญหำภยคกคำมทอยเหนอกำรควบคมจำกปจจยภำยนอก เชน นโยบำยของรฐบำล กฎหมำยทเกยวของ เปนตน เพอใหผลกำรด ำเนนงำนในภำพรวมยงคงปฏบตได และท ำใหผใตบงคบบญชำไดเหนวำผบรหำรใหควำมส ำคญและสนใจตอสภำพปญหำทเกดขน และกระตนใหเกดควำมพยำยำมทจะชวยแกไขปญหำนนดวย

6.3.๑.2 บทบำทของผปฏบตงำนในกำรขบเคลอนแผน ๑) ศกษำและสรำงควำมรควำมเขำใจ บคลำกรในองคกรตงแตระดบผบรหำรส ำนก/กอง ตลอดจนผปฏบตงำนตองมกำรศกษำหำควำมรในเรองของแผนยทธศำสตรตงแตกระบวนกำรจดท ำแผนจนถงกำรน ำไปปฏบต ตองมกำรศกษำวำแผนยทธศำสตรตองกำรก ำหนดอะไร และตนเองมบทบำทอยำงไรในกำรขบเคลอนแผนยทธศำสตร ทงน บคลำกรทกระดบควรมควำมรวำวสยทศนขององคกรคออะไร และงำนทตนเองรบผดชอบมสวนในกำรขบเคลอนวสยทศนขององคกรอยำงไร ๒) กำรมสวนรวม กำรทจะใหแผนยทธศำสตรสำมำรถน ำไปสกำรปฏบตไดอยำงมประสทธภำพ จะตองเรมจำกกระบวนกำรมสวนรวมของบคลำกรในสงกด ตงแตกระบวนกำรคดวเครำะห วำงแผนจดท ำ และน ำไปปฏบตและตดตำมผล เปนกำรรวมคด รวมท ำ รวมรบผดชอบ โดยมบทบำทหนำท ควำมรบผดชอบลดหลนกนไป ซงผบรหำรและผปฏบตงำนตองมควำมเขำใจกน และรวมมอกนจงจะท ำใหกำรขบเคลอนแผนยทธศำสตรเปนไปอยำงมประสทธภำพ ๓) กำรน ำแผนไปสกำรปฏบต ผปฏบตงำนมบทบำทส ำคญอยำงยงในกำรน ำแผนไปสกำรปฏบต แผนยทธศำสตรจะบรรลผลส ำเรจหรอไม ลวนตองอำศยผปฏบตงำนทกระดบในกำรรวมกนขบเคลอนและปฏบตตำมแผน โดยจะตองมกำรด ำเนนงำนอยำงจรงจงพรอมทงจดเกบขอมลผลกำรด ำเนนงำนทถกตอง ครบถวน สมบรณเพอใชเปนขอมลประกอบในกำรตดตำมงำนและกำรจดท ำแผนในครงตอไป และหำกพบปญหำอปสรรคตองรบรำยงำนผบงคบบญชำใหทรำบทนท ๔) กำรพฒนำงำน ผปฏบตงำนจะตองมกำรเรยนรงำนวำจะตองมปรบปรงพฒนำงำนใหดและประสทธภำพมำกขนอยำงตอเนอง ซงจะมผลตอกำรขบเคลอนแผนยทธศำสตร และเปำหมำยสงสดขององคกร เพรำะจะเปนกำรตอยอดและพฒนำงำนจนอำจน ำไปสกำรสรำงนวตกรรมของงำนนนๆ ขนมำใหมได ซงถำหำกผปฏบตงำนท ำงำนทกอยำงจนเปนปกตไมเปลยนแปลง กลำยเปนงำนซ ำๆ จะสงกระทบตอควำมคดสรำงสรรคและ

195

ควำมกระตอรอรนในกำรท ำงำน และท ำใหงำนทตนเองรบผดชอบอยกลำยเปนงำนประจ ำ ไมใชงำนทเปนยทธศำสตรและภำรกจส ำคญของหนวยงำน ๕) กำรตดตำมและรำยงำนผล ผปฏบตงำนตองมกำรตดตำมงำนตำมแผนยทธศำสตรทตนเองไดรบมอบหมำยอยำงตอเนองวำเปนไปตำมแผนหรอไม และจะตองรำยงำนผลกำรด ำเนนงำนใหผบงคบบญชำทรำบเปนระยะ เพอเปนขอมลใหผบงคบบญชำน ำไปประเมนผลกำรด ำเนนงำนไดวำเปนอยำงไร มปญหำอปสรรคหรอไม เพอจะไดมกำรแกไขปญหำไดอยำงทนทวงท 6.3.๒ บทบำทของขำรำชกำรสวนภมภำคในกำรขบเคลอนแผน 6.๓.๒.๑ บทบำทของปลดจงหวดและนำยอ ำเภอในกำรขบเคลอนแผน ปลดจงหวดและนำยอ ำเภอ เปนผบรหำรระดบสงของกรมกำรปกครองในสวนภมภำค ในฐำนะเปนหวหนำสวนรำชกำรระดบจงหวดและอ ำเภอ เปนตวแทนของกรมกำรปกครองในกำรปฏบตงำนในระดบพนท และเปนผบงคบบญชำของขำรำชกำรและเจำหนำทของกรมกำรปกครองทกคนในพนท ดงนน จงมควำมส ำคญตอกำรขบเคลอนแผนยทธศำสตรเปนอยำงยง โดยเฉพำะแผนยทธศำสตรในระดบพนท ประกอบดวย แผนพฒนำจงหวด แผนพฒนำอ ำเภอ แผนชมชน/หมบำน ซงอำจจะกลำวไดวำมบทบำททส ำคญ ดงน ๑) กำรก ำหนดทศทำงกำรด ำเนนงำน ปลดจงหวดมบทบำทส ำคญตอกระบวนกำรจดท ำแผนยทธศำสตรจงหวด ซงจะตองวเครำะหและบรณำกำรแผนพฒนำอ ำเภอทกอ ำเภอ ใหมควำมสอดคลองและตอบสนองตอกำรขบเคลอนแผนพฒนำจงหวด และมอบหมำยดแลใหอ ำเภอมกำรก ำหนดทศทำงกำรด ำเนนงำนใหสนบสนนตอเปำหมำย กำรด ำเนนงำนของจงหวด นำยอ ำเภอมบทบำทส ำคญในกำรก ำหนดวสยทศน (Vision) และทศทำงกำรพฒนำในพนทอ ำเภอ โดยจะตองก ำหนดไวในแผนใหชดเจน กำรก ำหนดทศทำงกำรพฒนำของอ ำเภอจะตองเปนภำพฝนทสำมำรถเปนจรงได และสอดคลองกบแผนพฒนำจงหวด เปนไปในทศทำงเดยวกน ทงน ปลดจงหวดและนำยอ ำเภอถอเปนก ำลงส ำคญในกำรก ำหนดนโยบำย เปำหมำย และกำรจดท ำแผน รวมทงกำรใหกำรสนบสนนกำรด ำเนนกำรจดท ำแผนยทธศำสตร ทงในดำนบคลำกร งบประมำณ ทรพยำกรอนๆ ทเออตอกำรขบเคลอนแผนพฒนำพนทในระดบอ ำเภอและหมบำน/ชมชน 2) กำรมอบหมำยผรบผดชอบ ปลดจงหวด นำยอ ำเภอตองมอบหมำยงำนใหกบผใตบ งคบบญชำทชดเจนวำจะใหผใดรบผดชอบงำนแผนยทธศำสตร และภำรกจแผนงำน/โครงกำรตำงๆ ตำมทก ำหนดไวในแผน โดยจะตองคดเลอกผทมควำมเหมำะสม โดยกำรจดสรรคนใหกบหนำทต ำแหนงงำนตำงๆ ตองยดหลก Put the right man on the right job ซงเปนหลกกำรทตองพจำรณำวำบคลำกรแตละคนมคณสมบต ควำมร ทกษะ ควำมสำมำรถ จดแขง จดออน รวมถงพฤตกรรม และบคลกภำพอยำงไร ถำจะใหงำนมประสทธผลและบรรลตำมเปำหมำยทก ำหนดตองเลอกคนทเหมำะสมกบงำนนนๆ มำเปนหวหนำในกำรปฏบตงำนรวมถงพจำรณำคดเลอกคณะท ำงำนทมควำมรควำมสำมำรถเชนเดยวกน 3) กำรก ำกบดแล ปลดจงหวด นำยอ ำเภอตองตดตำมในทกกระบวนกำรของกำรจดท ำแผน ตงแตกำรวำงแผน กำรจดท ำ และกำรน ำไปปฏบต อกทงตองก ำกบดแลกำรด ำเนนงำนใหเปนไปตำมวตถประสงค กำรจดสรรงบประมำณและทรพยำกรทมอยมำใชใหเกดประโยชนสงสดอยำงยงยนเพอผลตอประเทศชำตและประชำชน นอกจำกนยงตองท ำหนำทแกไขปญหำตำงๆ ทเกดขนใหสำมำรถลลวงไปได เพอใหแผนทวำงไวเปนไปตำมเปำหมำยมำกทสด

196

4) กำรสรำงกำรมสวนรวม ปลดจงหวด นำยอ ำเภอตองสรำงกำรมสวนรวมในกระบวนกำรจดท ำแผนเพอท ำใหแผนเปนทยอมรบของทกภำคสวน โดยกำรจดท ำแผนทดนนกำรมสวนรวมของสวนรำชกำร องคกรปกครองสวนทองถน ก ำนน ผใหญบำน ฯลฯ ตองเขำมำมสวนรวมในกำรน ำเสนอขอมล ควำมคดเหน และกำรจดท ำแผน ซงจะตองเปนปญหำ และควำมตองกำรของประชำชนอยำงแทจรง นอกจำกน กำรมสวนรวมของประชำชนกมควำมส ำคญโดยเฉพำะกำรเปดโอกำสใหประชำชนมสวนรวมในคดรเรม น ำเสนอปญหำและแนวทำงแกไข จะท ำใหกำรขบเคลอนแผนยทธศำสตรนนเปนไปอยำงมประสทธภำพ ๕) กำรตดตำมประเมนผล ปลดจงหวด นำยอ ำเภอจะตองด ำเนนกำรตดตำม เรงรด กำรด ำเนนกจกรรมตำง ๆ ทมควำมหลำกหลำย และควำมยงยำก ใหเปนไปตำมแผนงำน/ โครงกำร หรอแผนกำรปฏบตงำน ตลอดจนประเมนผลและรำยงำนกำรด ำเนนงำน เพอใหเปนไปตำมเปำหมำยและผลสมฤทธของหนวยงำนตำมทก ำหนด

6.๓.๒.๒ บทบำทของปลดอ ำเภอในกำรขบเคลอนแผน ๑) กำรจดเกบและรวบรวมขอมล กำรรวบรวมขอมลเปนจดเรมตนของกำรด ำเนนงำน กำรรวบรวมขอมลทดจะไดขอมลรวดเรว ถกตองแมนย ำ ครบถวน ดงนนปลดอ ำเภอจะตองใหควำมส ำคญทจดน โดยเฉพำะควำมรวดเรว ถกตองของขอมล จะตองมกำรรวบรวมขอมลอยำงเปนระบบและตอเนอง โดยจดเกบขอมลใหเปนหมวดหมและจดท ำเปนสำรสนเทศททนสมย ถกตองเปนปจจบนสำมำรถน ำใชในกำรปฏบตงำนไดทนท ทงน กำรเกบขอมลตองครอบคลมประเดนทจะน ำมำใชในกำรจดท ำแผน และครอบคลมพนททอยในควำมรบผดชอบดวย ๒) กำรอ ำนวยกำรและก ำกบดแล กำรขบเคลอนแผนยทธศำสตรทมประสทธภำพนน ปลดอ ำเภอจะตองเปนผทมควำมสำมำรถในกำรควบคมกำรปฏบตงำนของผใตบงคบบญชำ ประกอบดวย ก ำนน ผใหญบำน คณะกรรมกำรหมบำน ฯลฯ ใหสำมำรถด ำเนนงำนแผนงำน/โครงกำรทก ำหนดไวในแผน โดยปลดอ ำเภอตองมกำรสงกำรทชดเจนถกตอง จะตองคอยอ ำนวยกำรใหแกผปฏบตงำน หรอผใตบงคบบญชำเพอใหสำมำรถปฏบตงำนอยำงรำบรน พรอมทงใหค ำแนะน ำและแกปญหำทเกดขน ๓) กำรประสำนงำน กำรประสำนงำนถอเปนหนำทหลกของปลดอ ำเภอในกำรประสำนงำนกบสวนรำชกำร และองคกรปกครองสวนทองถน ทงในสวนของกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ แผนชมชน/หมบำน และกำรด ำเนนกำรในดำนอนๆ ทเกยวของ โดยใหก ำนน ผใหญบำน คณะกรรมกำรหมบำนเขำมำมสวนรวมในกำรน ำเสนอแผนซงอำจจะเปนปญหำ และควำมตองกำรของประชำชนอยำงแทจรง รวมทงกำรสนบสนนหรอขออนมตจำกผบรหำรในเรองทเกนกวำขอบเขตอ ำนำจในกรณทกำรปฏบตงำนมขอบขำยเกนกวำอ ำนำจทม ปลดอ ำเภอจะตองเปน ผประสำนโดยตรงกบผบงคบบญชำหรอผมอ ำนำจในกำรอนมต ๔) กำรสงเสรมกำรใหควำมรดำนกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน ปลดอ ำเภอตองมควำมรควำมเขำใจในเรองของแผนยทธศำสตร เนองจำกในกำรท ำงำนของพนทจะมควำมสมพนธเกยวของกบแผนยทธศำสตรระดบตำงๆ จ ำนวนมำก ตงแต แผนพฒ นำจงหวด แผนพฒนำอ ำเภอ แผนชมชน/หมบำน แผนพฒนำทองถน จงตองมกำรศกษำหำขอมลในเรองแผนทกระดบใหมควำมเขำใจ และจะตองท ำหนำทใหค ำปรกษำ เสนอแนะกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน ใหกบคณะกรรมกำรหมบำน เพอใหแผนมำจำกควำมตองกำรของประชำชนในพนทอยำงแทจรง และมควำมสอดคลองตอบสนองตอกำรขบเคลอนแผนพฒนำอ ำเภอ

197

๕) กำรน ำแผนสกำรปฏบต ปลดอ ำเภอตองมสวนส ำคญในกำรแปลงแผนสกำรปฏบตและกำรตดตำมประเมนผลทงแผนพฒนำอ ำเภอ แผนชมชน/หมบำน กำรด ำเนนงำนของทองถนและหมบำนเพอใหแผนทไดตรงตำมควำมตองกำรของหมบำนและทองถน และสำมำรถน ำไปสกำรแกไขปญหำในพนท ๖) กำรตดตำมประเมนผล ปลดอ ำเภอจะตองด ำเนนกำรตดตำม เรงรด กำรด ำเนนกจกรรมตำง ๆ ทก ำหนดไวใหเปนไปตำมแผนงำน โครงกำร หรอแผนกำรปฏบตงำน ตลอดจนประเมนผลและรำยงำนกำรด ำเนนงำนใหผบงคบบญชำไดรบทรำบ เพอใหเปนไปตำมเปำหมำยและผลสมฤทธตำมทก ำหนดไวในแผน

198

ตอนท ๖.๔ บทบำทของผน ำทองทและคณะกรรมกำรหมบำนในกำรขบเคลอนแผน ผน ำทองทและคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) เปนกลไกทส ำคญทสดตอกำรบรณำกำรจดท ำและประสำนแผนชมชน/หมบำนกบหนวยงำนหรอองคกรอนๆ ทเกยวของ ทงน เนองจำกปจจบนประชำชนสวนใหญของประเทศยงเชอและท ำตำมผน ำ กำรทจะกระตน สรำงควำมตระหนก สนบสนน สงเสรมใหประชำชนเขำมำมสวนรวมในกระบวนกำรจดท ำแผนและใชแผนเปนเครองมอในกำรปองกน แกไขปญหำทงปญหำของตวเขำเองและปญหำสวนรวมของหมบำน ผน ำทองทและคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ในฐำนะผน ำของหมบำนจะตองแสดงบทบำทกำรน ำในกำรท ำตนเปนแบบอยำงควบคไปกบกำรสนบสนนสงเสรมใหประชำชนมควำมเขำใจและใหควำมรวมมอในกำรใชแผนเปนเครองมอในกำรปองกน แกไขปญหำและพฒนำหมบำน ดงน 6.4.1 บทบำทในกำรบรณำกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน

1) ผน ำทองทตองศกษำท ำควำมเขำใจในแนวคดและวธกำรบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำนใหเขำใจพรอมใหค ำแนะน ำแกคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) กรณเกดขอสงสยในขนตอน กระบวนกำรจดท ำแผน

2) ผน ำทองทตองท ำหนำทกระตนสรำงควำมตระหนก สงเสรม สนบสนนใหคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) และประชำชน เหนควำมส ำคญและเขำมำมสวนรวมในกำรบรณำกำรจดท ำแผนของหมบำน

3) ตองสรำงควำมเชอมนใหประชำชนในหมบำนเหนวำหำกสำมำรถบรณำกำรจดท ำแผนของหมบำนใหสะทอนปญหำควำมตองกำรทแทจรงของหมบำนไดแลว ปญหำตำง ๆ ของหมบำนจะไดรบกำรแกไข 6.4.2 บทบำทในกำรประสำนเชอมโยงแผนชมชน/หมบำนกบแผนตำงๆ และเทคนควธกำรประสำนแผน ๑) กำรประสำนแผนงำน/โครงกำรของหมบำนกบแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน หลำยพนทมควำมไมเขำใจระหวำงกนจนท ำใหเกดปญหำควำมขดแยงระหวำงผปกครองทองทกบองคกรปกครองสวนทองถนในพนทซงสวนใหญเกดจำกปญหำควำมไมเขำใจระหวำงกน ดงนน ผปกครองทองทในฐำนะประธำนกรรมกำรหมบำน (กม.) ทมหนำทหลกในกำรบรณำกำรจดท ำแผนพฒนำหมบำนจงจะตองแสดงบทบำท ดงน ๑.๑) เชญผบรหำรหรอพนกงำนสวนทองถนใหเขำมำมสวนรวมในกำรประชมเพอบรณำกำรจดท ำแผนของหมบำน ๑.๒) มอบหมำยสมำชกสภำองคกรปกครองสวนทองถนทมภมล ำเนำในหมบำน กลำวคอ สมำชกสภำองคกำรบรหำรสวนต ำบล (ส.อบต.) สมำชกสภำเทศบำล (สท.) หรอ สมำชกสภำองคกำรบรหำรสวนจงหวด (สจ.) แลวแตกรณ เปนผประสำนและตดตำมเพอใหโครงกำรกจกรรมของหมบำนไดรบกำรบรรจไวในแผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถนและแผนปฏบตกำรประจ ำปขององคกรปกครองสวนทองถน ๑.๓) ศกษำท ำควำมเขำใจระเบยบ กฎหมำย แนวทำง วธกำรปฏบต และแลกเปลยนเรยนรกบหมบำนทมควำมเขมแขงสำมำรถบรณกำรแผนของหมบำนเขำกบแผนขององคกรปกครองสวนทองถนไดอยำงมประสทธภำพ ๑.๔) เขำรวมในกจกรรม โครงกำร หรอเวทแลกเปลยนเรยนรทองคกรปกครองสวนทองถนจดขนเพอเสรมสรำงควำมสมพนธอนดระหวำงกน ๑.๕) ใชวธกำรประสำนงำนแบบไมเปนทำงกำรควบคกบกำรประสำนกำรปฏบตแบบเปนทำงกำร

199

๒) กำรประสำนแผนชมชน/หมบำนกบแผนพฒนำอ ำเภอ ๒.๑) ศกษำขอมลกรอบแนวทำง หวงเวลำกำรจดท ำแผนพฒนำอ ำเภอ ๒.๒) จดสงโครงกำรกจกรรมทเกนศกยภำพขององคกรปกครองสวนทองถน เพอบรรจไวในแผนพฒนำอ ำเภอใหทนตำมหวงเวลำทก ำหนด ๒.๓) ตดตำมควำมกำวหนำอยำงสม ำเสมอ ๓) กำรประสำนแผนชมชน/หมบำนกบแผนของสวนรำชกำร (Function) ปจจบนมหมบำนหลำยหมบำนสำมำรถประสำนโครงกำร/กจกรรม ทเกนกวำศกยภำพของหมบำนและองคกรปกครองสวนทองถนจะด ำเนนกำรได กบแผนงำนของสวนรำชกำรทมหนำททเกยวของ เพอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณของสวนรำชกำร (งบ Function) ซงจำกกำรพดคยเพอแลกเปลยนเรยนรกบหมบำนดงกลำวทรำบวำ ผใหญบำนในฐำนะประธำนกรรมกำรหมบำนจะตองเปนผมคณสมบต ดงน

๓.๑) ศกษำท ำควำมเขำใจใหทรำบวำปญหำควำมตองกำรของหมบำนนนเกยวของกบภำรกจหนำทของสวนรำชกำรใดบำง

๓.๒) เขยนโครงกำรฯ งบประมำณทตองใชไวใหพรอม ๓.๓) เสนอโครงกำรตำมขอ ๓.๒ ตอสวนรำชกำรทมภำรกจทเกยวของ ๓.๔) สอบถำม ตดตำมควำมคบหนำในกำรใหกำรสนบโครงกำรทเสนอตำมขอ ๓.๕ อยำง

ตอเนองและสม ำเสมอ ๔) กำรประสำนแผนชมชน/หมบำนกบแผนของภำคเอกชน (CSR) หลำยหมบำนทงทตงอยในเขตทไดรบผลกระทบจำกกำรประกอบธรกจของภำคเอกชนและตงอยนอกพนทประกอบธรกจของภำคเอกชนสำมำรถขอรบกำรสนบสนนงบประมำณจำกภำคเอกชนเพอมำแกไขปญหำและพฒนำหมบำนไดเพรำะบรษทเอกชนซงประกอบธรกจสวนใหญจะมโครงกำรทตองแสดงควำมรบผดชอบตอสงคม (Corporate Responsibility) ดงนน ผใหญบำนในฐำนะผน ำทองทตองรชองทำงกำรประสำนกำรปฏบตเพอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณหรอขอควำมรวมมอใหภำคเอกชนพจำรณำด ำเนนกำรตำมโครงกำรกจกรรมทเปนปญหำของหมบำนทไดรบผลกระทบจำกกำรประกอบธรกจของภำคเอกชนหรอทเปนไปตำมวตถประสงคของโครงกำรทรบผดชอบตอสงคมของบรษทเอกชนในแตละแหง ๕) กำรประสำนแผนชมชน/หมบำนกบแผนของหนวยงำนอนๆ นอกจำกกำรประสำนโครงกำรกจกรรมตำมแผนพฒนำหมบำนกบแผนของสวนรำชกำร/หนวยงำน/องคกรตำม ๑ - ๔ แลว หมบำนยงสำมำรถขอรบกำรสนบสนนงบประมำณเพอน ำมำด ำเนนกำรตำมโครงกำร/กจกรรมเพอแกไขปญหำของหมบำนทเกยวของกบภำรกจขององคกรตำงๆ ไดดวย เชน กำรขอรบกำรสนบสนนงบประมำณจำกสภำพฒนำกำรเมอง ส ำนกงำนกองทนสนบสนนกำรสรำงเสรมสขภำพ สมำคม มลนธตำง ๆ เปนตน

200

แบบประเมนผลตนเองหลงเรยนหนวยท ๖ ค ำแนะน ำ เพอประเมนควำมรเดมของผเรยน ขอใหอำนค ำถำมขำงลำงน และเลอกค ำตอบทถกตองทสด

เพยงค ำตอบเดยว โดยใชวธกำกบำท (X) ในตวเลอกททำนเลอก 1. ขอใดไมใชหลกกำรส ำคญในกำรเขยนโครงกำรทดตำมหลก SMART

ก. งบประมำณ ข. เวลำ ค. ระบสงทตองกำร ง. เปนไปได

2. ลกษณะโครงกำรทจะเสนอตำมแผนพฒนำจงหวด/กลมจงหวด จะตองพจำรณำถงหลกกำรส ำคญขอใด ก. ควำมเหมำะสมและเปนไปไดของโครงกำร ข. ควำมจ ำเปนของโครงกำร ค. ควำมคมคำของโครงกำร ง. ถกทกขอ

3. โครงกำร (Project) หมำยถง ขอใด ก. ควำมพยำยำมหรองำนทกระท ำขนถำวรเพอสรำงผลตผล บรกำร หรอผลลพธใดๆ ทมลกษณะทวไป ข. ควำมพยำยำมหรองำนทกระท ำขนชวครำวเพอสรำงผลตผล บรกำร หรอผลลพธใดๆ ทมลกษณะเฉพำะ

ค. ควำมพยำยำมหรองำนทกระท ำขนเพอตอบสนองควำมตองกำรของประชำชนทกคนในพนท ง. ควำมพยำยำมหรองำนทกระท ำขนเพอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณจำกหนวยงำนตำงๆ

4. เหตใดทกหนวยงำนตองมกำรวเครำะหปจจยแหงควำมส ำเรจ (CSF Analysis) ก. เพอใชเปนเกณฑในกำรยกระดบผลกำรด ำเนนงำนใหสงขน ข. เพอท ำใหเกดกำรใชจำยงบประมำณอยำงคมคำมำกทสด ค. เพอสรำงควำมสำมคคในทมผปฏบตงำน ง. เพอใหแผนงำน/โครงกำรบงเกดผลรวดเรวทสด

5. แผนพฒนำจงหวดและกลมจงหวด เปนแผนทมระยะเวลำกป ก. 1 ป ข. 2 ป ค. 3 ป ง. 4 ป

6. ขอใดไมใชปจจยแหงควำมส ำเรจ (Critical Success Factor: CSF) ทท ำใหแผนพฒนำทองทระดบอ ำเภอและหมบำน/ชมชนเกดควำมส ำเรจ ก. มนษยสมพนธและทกษะกำรสอสำร ข. กำรเรยนรตลอดชวต ค. ทกษะกำรแกปญหำและตดสนใจ ง. ควำมเปนผน ำ

7. ขอใดเปนกลไกทส ำคญทสดตอกำรบรณำกำรจดท ำและประสำนแผนของหมบำนกบหนวยงำนหรอองคกรอนๆ ทเกยวของ ก. ผน ำทองท ข. คณะกรรมกำรหมบำน (กม.)

201

ค. ผน ำทองทและคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ง. ประชำชนทกคนในหมบำน

8. กำรประสำนแผนของหมบำนกบแผนของสวนรำชกำร (Function) ผใหญบำนในฐำนะประธำนกรรมกำรหมบำนจะตองเปนผมคณสมบตดงน ยกเวนขอใด ก. เขยนโครงกำรฯ งบประมำณทตองใชไวใหพรอม ข. ระดมชำวบำนประทวงตอสวนรำชกำรนนๆ หำกโครงกำรของหมบำนไมไดรบกำรตอบสนอง ค. ศกษำท ำควำมเขำใจใหทรำบวำปญหำควำมตองกำรของหมบำนนนเกยวของกบภำรกจหนำทของสวน

รำชกำรใดบำง ง. สอบถำม ตดตำมควำมคบหนำในกำรใหกำรสนบโครงกำรทเสนออยำงตอเนองและสม ำเสมอ

9. ขอใดไมใชประเภทกำรเสนอโครงกำรตำมแหลงงบประมำณในแผนพฒนำจงหวดและแผนพฒนำกลมจงหวด

ก. โครงกำรทเสนอขอรบกำรสนบสนนงบประมำณจำกสวนรำชกำรตำงๆ ทเกยวของ ข. โครงกำรขององคกรปกครองสวนทองถน ค. โครงกำรทรวมมอกบภำคเอกชน ง. โครงกำรทรวมมอกบภำคประชำชน

10. ขอใดไมใชบทบำทหนำทของผน ำทองทในกำรจดท ำแผนชมชน/หมบำน ก. เปนผคดแผนพฒนำหมบำนดวยตนเองและใหคณะกรรมกำรหมบำนใหควำมเหนชอบ ข. กระตนสรำงควำมตระหนก สงเสรม สนบสนนใหคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) และประชำชน เหน

ควำมส ำคญและเขำมำมสวนรวมในกำรบรณำกำรจดท ำแผนของหมบำน ค. พรอมใหค ำแนะน ำแกคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) กรณเกดขอสงสยในขนตอนกระบวนกำรจดท ำแผน ง. ตองสรำงควำมเชอมนใหประชำชนในหมบำนเหนวำ ปญหำตำง ๆ ของหมบำนจะไดรบกำรแกไข

11. คำใชสอย คำวสด และคำสำธำรณปโภค จดเปนงบรำยจำยประเภทใด ก. งบด ำเนนงำน ข. งบอดหนน ค. งบลงทน ง. งบรำยจำยอน

12. เงนและทรพยสนทบคคล บรษท หำงรำน หรอสถำบน บรจำคชวยเหลอแกสวนรำชกำรตำมวตถประสงคตำงๆ จดเปนงบประมำณประเภทใด ก. งบรำยจำย ข. เงนนอกงบประมำณ ค. งบอดหนน ง. งบรำยจำยอน

13. ขอใดไมใชบทบำทของผปฏบตงำนในกำรขบเคลอนแผน ก. กำรพฒนำงำน ข. กำรมสวนรวม ค. ศกษำและสรำงควำมรควำมเขำใจ ง. กำรกระตนและตดตำมกำรน ำแผนไปสกำรปฏบต

14. ปจจยแหงควำมส ำเรจ (Critical Success Factor: CSF) หมำยถงขอใด ก. ปจจยทส ำคญยงทตองท ำใหมหรอใหเกดขน เพอใหประชำชนมควำมพงพอใจตอโครงกำรมำกทสด ข. ปจจยทส ำคญยงทตองท ำใหมหรอใหเกดขน เพอใหโครงกำรเกดควำมคมคำมำกทสด

202

ค. ปจจยทส ำคญยงทตองท ำใหมหรอใหเกดขน เพอใหบรรลควำมส ำเรจตำมวสยทศน ง. ปจจยทส ำคญยงทตองท ำใหมหรอใหเกดขน เพอใหผปฏบตงำนมควำมสข

15. พนฐำนทส ำคญส ำหรบกำรเปนผขบเคลอนและผประสำนงำน/โครงกำรไปสกำรปฏบตทดกคอ สงใด ก. ควำมสำมำรถทำงเชำวนปญญำ (Intelligence Quotient – IQ) ข. ทกษะทำงสงคม (Social Quotient - SQ) ค. ควำมสำมำรถในกำรแกไขปญหำและกำรเผชญกบวกฤต (Adversity Quotient - AQ) ง. ควำมฉลำดรทำงอำรมณ (Emotional Quotient - EQ)

16. ปจจยแหงควำมส ำเรจในขอใดทผปฏบตงำนเรองแผนทกคนตองมเปนประกำรแรก ก. ภมปญญำ ข. ควำมมงมน ค. ควำมคดรเรมสรำงสรรค ง. กำรบรหำรเวลำ

17. ขอใดไมใชบทบำทของผบรหำรในกำรขบเคลอนแผน ก. กำรสรำงกำรมสวนรวม ข. กำรสนบสนนงบประมำณ ค. กำรมสวนรวมในกำรปฏบตในพนท ง. กำรตดตำมและประเมนผลกำรด ำเนนงำน

18. แผนชมชน/หมบำนสำมำรถเชอมโยงกบแผนใดไดบำง ก. แผนพฒนำขององคกรปกครองสวนทองถน ข. แผนของสวนรำชกำร (Function) ค. แผนของภำคเอกชน (CSR) ง. ถกทกขอ

19. ขอใดไมใชบทบำทของปลดจงหวดและนำยอ ำเภอในกำรขบเคลอนแผน ก. กำรสนบสนนงบประมำณ ข. กำรก ำกบ ดแล ค. กำรมอบหมำยผรบผดชอบในพนท ง. กำรตดตำมประเมนผล

20. บคคลในขอใดไมเกยวของกบกำรจดท ำแผนพฒนำทองทระดบอ ำเภอและหมบำน/ชมชน ก. ปลดจงหวด ข. ปลดอ ำเภอ ค. นำยอ ำเภอ ง. ไมมขอใดถกตอง

203


1. ง 1. ก 2. ง 2. ง 3. ก 3. ข 4. ข 4. ก 5. ง 5. ง 6. ค 6. ง 7. ข 7. ค 8. ง 8. ข 9. ก 9. ง 10. ง 10. ก 11. ค 11. ก 12. ง 12. ข 13. ก 13. ง 14. ง 14. ค 15. ก 15. ง 16. ง 16. ข 17. ข 17. ค 18. ค 18. ง 19. ก 19. ก 20. ข 20. ง

204

ภำคผนวก ตวอยำงแผนชมชน/หมบำนทประสบควำมส ำเรจ


205

ตวอยำงแผนชมชน/หมบำนทประสบควำมส ำเรจ บำนสำมขำ หมท 6 ต ำบลหวเสอ อ ำเภอแมทะ จงหวดล ำปำง 1. จดเรมตนในกำรวำงแผนแกไขปญหำของหมบำน บำนสำมขำ เปนอกหมบำนหน งทประสบกบวกฤตปญหำจนหมล ำนเกอบลมสลำย ทรพยำกรธรรมชำตทมอยในหมบำนทเปรยบเสมอนลมหำยใจของชำวบำนถกท ำลำยจำกน ำมอของชำวบำนเอง ขณะเดยวกนระบบทนนยมทแผขยำยเขำมำมอทธพลตอวถชวตของชำวบำนท ำใหเปลยนว ถชวตวงตำมกระแสทนนยมกอใหเกดปญหำหนสนลนพนตว นอกจำกนนยงมปญหำอนๆ ตำมมำอกมำกมำยจำกผลพวงของ กำรท ำลำยทรพยำกรธรรมชำต และกำรวงตำมกระแสทนนยมแบบสดโตง วนนบำนสำมขำไดผำนกำรเรยนรลองผดลองถกจนสำมำรถกำวพนจำกปญหำเดมๆ ทคงคำงจนแทบหมดสน คณะกรรมกำรหมบำน (กม.) หมบำนสำมขำเหนตรงกนวำ จดเรมตนของกำรพฒนำในวงกวำงเรมตนเมอป 2544 เมอหมบำนแหงนมกำรน ำทฤษฎกำรสรำงสรรคดวยปญญำ (Constructionism) ซงไดรบควำมอนเครำะหจำกศนยกำรศกษำนอกโรงเรยนภำคเหนอ จงหวดล ำปำง น ำไปขยำยผลสแกนน ำชมชน เดกและเยำวชนโรงเรยนบำนสำมขำ สงผลใหโครงกำร/กจกรรมตำงๆ เกดขนมำกมำยภำยใตกำรบรหำรจดกำรอยำงเปนกระบวนกำรและเปนระบบเพอมงหวงใหเปนกำรพฒนำทยงยน ซงจดเรมตนในกำรวำงแผนจดกำรกบปญหำตำงๆ ภำยในหมบำนสำมขำคอ กำรมผน ำกำรเปลยนแปลงทท ำงำนอยำงมอดมกำรณ ซงเปนจดเรมตนทส ำคญทสด นอกจำกนนบำนสำมขำยงใชประโยชนจำกกำรจดท ำบญชรบจำยครวเรอน เพอใหชำวบำนรจกตนเอง และกำรน ำขอมลครวเรอนมำวเครำะห สงเครำะหหำแนวทำงกำรแกไขปญหำของหมบำนรวมกน กำรเปดเวทพดคยแลกเปลยนเรยนรรวมกนเพอน ำบทเรยนทลมเหลวในอดตมำเปนโจทยในกำรคดและวงแผนแกไขปญหำโดยค ำนงถงศกยภำพและตนทนของหมบำนเปนส ำคญโดยเฉพำะอยำงยงทนทำงทรพยำกรธรรมชำตและทรพยำกรบคคล ปจจบนบำนบำนสำมขำมกจกรรมตำงๆ มำกมำยทเกดขนจำกกำรเรยนรดวยตนเองบวกกบกำรหนนเสรมจำกหนวยงำนภำยนอก ทงน กจกรรมทหมบำนจะมอบหมำยใหหนวยงำนภำยนอกเขำมำหนนเสรมจะตองผำนกำรพจำรณำจำกหมบำนกอนวำจะตองตอบโจทยปญหำและควำมตองกำรของหม บำนใหได หำกกจกรรมใดๆ ของหนวยงำนภำยนอกไมสำมำรถตอบโจทยปญหำและควำมตองกำรของหมบำนไดจะไมไดรบอนญำตใหด ำเนนกำรในหมบำน เพรำะถอเปนกำรตดโอกำสของหมบำนอนๆ ทจ ำเปนจะตองไดรบควำมชวยเหลอ สำมำรถยกตวอยำงกจกรรมตำงๆ ทเกดขนในบำนสำมขำ

กำรแกไขปญหำหนสนในครวเรอน แกนน ำของหมบำนรวมกนกระตนใหชำวบำนตระหนกถงปญหำหนสน จงสงเสรมสนบสนนใหมกำรจดท ำบญชครวเรอนอยำงละเอยดเปนระบบ ทงรำยรบรำยจำย ท ำใหทรำบปญหำวำหนสนเกดขนเพรำะใชจำยเกนตว ฟมเฟอย ไมรจกตนเอง เมอรวบรวมหนสนของคนทงหมบำนแลว พบวำทกครวเรอนมหนสนรวมกนมำกถง 18 ลำนบำทเศษ จงน ำไปสกำรรวมกนแกไขปญหำหนสนภำยในครวเรอน และน ำปรชญำเศรษฐกจพอเพยงมำใชเพอลดรำยจำย เชน ปลกทกอยำงทกน กนทกอยำงทปลก จดตงรำนคำชมชนเพอใหเงนหมนในชมชน เปนตน

แผนชวตครวเรอนในชมชน สงเสรมใหสมำชกในครวเรอนปรกษำหำรอและวำงแผนกำรด ำเนนชวตรวมกนเปนกำรฝกฝนควำมคด เปนพนฐำนของเหตและผล รจกเชอมโยงและบรณำกำรตนเองกบครอบครวและหมบำน น ำไปสกำรพงตนเอง

กำรจดกำรน ำและทรพยำกรปำไม ในเรองนเปนสงทมควำมโดดเดนมำกของบำนสำมขำ ทน ำกำรบรหำรจดกำร ทเปนกระบวนกำรและเปนระบบ ดวยกำรน ำหลกพระพทธศำสนำมำประยกตใชอยำงไดผลคอ “หลกอรยสจส” หรอควำมจรงอนประเสรฐ เพอแกไขปญหำของชมชน มกจกรรมส ำคญ ไดแก

206

กำรจดกำรปำชมชน กำรจดกำรเรองน ำ กำรสรำงฝำยชะลอน ำ กำรรวมกนจดท ำแนวกนไฟปำ กำรก ำหนดพนทปำเพอใชสอย และปองกนกำรตดไมท ำลำยปำ เปนตน

ธนำคำรชมชนบำนสำมขำ-กรงไทย เปนสถำบนกำรเงนของชมชนทตงขนมำรองรบกำรแกไขปญหำหนสน และเรยนรเกยวกบทนและกำรจดกำรทนของชมชนสงผลใหชำวบำนสำมขำมควำมเครงครดและเหนควำมส ำคญของกำรมวนยทำงกำรเงน สงผลดตอกำรพฒนำคณภำพชวตอนเกดจำกกำรมสวนรวมในกำรพฒนำเศรษฐกจระดบฐำนรำกทเขมแขง

กำรอนรกษภมปญญำทองถน บำนสำมขำเปนชมชนชนบททใหควำมส ำคญกบสงทเกดจำกธรรมชำต และสงทบรรพบรษไดมอบไวให นอกจำกไมปลอยปละละเลยมใหถกท ำลำยหรอสญหำยแลว ยงอนรกษและพฒนำใหดยง ๆ ขนไป เชน กำรอนรกษพชสมนไพร เพอรกษำโรคภยไขเจบ ดวยกำรสงเสรมสนบสนนใหเดกและเยำวชนไดเรยนรและทรำบถงสรรพคณ กำรอนรกษภำษำลำนนำ ซงเปนภำษำทองถน ทงกำรฝกทกษะกำรพดและกำรเขยน กำรนวดแผนโบรำณ ทไดรบควำมรมำจำกเจำต ำรบทไดรบกำรยอมรบจำกวดพระเชตพนวมลมงคลำรำม (วดโพธ) และกำรอนรกษดนตรพนบำนพนเมอง โดยผสงอำยหรอผอำวโสในหมบำนท ำหนำทครผสอนถำยทอดสลกหลำน ไดเลนเปนและรจกมกคนกบ ระนำด สะลอ ซอ ซง ขลย ฉง ฉำบ และเครองดนตรพนบำนประเภทอน ทงดด ส ต เปำ เปนตน

กำรจดท ำระบบฐำนขอมลหมบำน เพอใหชำวบำนเหนควำมส ำคญของขอมลตอกำรพฒนำหมบำนจะไดรจกตนเองมำกขน เหนควำมส ำคญของกำรบรหำรจดกำรกำรศกษำเรยนร โดยจดท ำเวบไซตชมชนบำนสำมขำไวรองรบคอ http://samkhaschool.hii.or.th

ธนำคำรสมองเปนระบบสวสดกำรใหควำมชวยเหลอเกอกลกน ของคนในหมบำน ลองสเตยบำนสำมขำ เปนทพกและรบรองผมำเยยมเยอน เปนสถำนทแลกเปลยนเรยนร

และประสบกำรณกบชมชนบำนสำมขำเปนบรกำรทตงอยบนพนฐำนของกำรเรยนร กำรน ำเทคโนโลยมำใชประโยชนในกำรพฒนำ ท ำใหชำวบำนสำมขำซงเปนชมชนชนบท ม

ควำมใกลชด รเทำทน และประยกตใชประโยชนเพอกำรพฒนำชมชน ไดแก กำรเกบขอมลทกประเภทดวยคอมพวเตอร กำรใชอนเทอรเนต (Internet) แผนทภำพถำยดำวเทยม (GIS) ระบบโทรมำตร (Field Server) เครองระบพกดบนพนโลก (GPS) เปนตน

คำยวปสสนำ เปนกจกรรมขดเกลำและช ำระจตใจใหมควำมสงบ ฝกฝน เพอใหรจกตนเอง สรำงคนใหเปนคน เขำใจกำรประยกตใชหลกธรรมของพทธศำสนำมำใชในกำรประพฤตปฏบตไดอยำงเหมำะสม

กลำวไดวำ บทเรยนในอดตทเกดขนทบำนสำมขำ เกดขนเพรำะควำมไมร หรออวชชำ หรอควำมรเทำไมถงกำรณ สงทไดรบคอควำมทกขยำกเดอดรอนอยำงแสนสำหส ดชวเพรำะตวท ำแทๆ แตบทเรยนเหลำนน มไดสญเปลำ เพรำะแกนน ำของหมบำน โดยกำรน ำของจ ำนงค จนทรจอม ผใหญบำน (ปจจบนหมดวำระและสงตอกำรพฒนำหมบำนใหคนรนตอไป คอ นำยบญเรอน เฒำค ำ) ซง เปนผมบทบำทส ำคญในกำรกระตนปลกจตส ำนกของผคนในหมบำน ใหน ำบทเรยนมำวเครำะหและสงเครำะหวำ ในอดตเรำประสบปญหำและลมเหลวเพรำะอะไร กำรลกขนมำใหมจะท ำอยำงไรใหบ ำนสำมขำบรหำรจดกำรกบชวตของตนไดอยำงเขมแขง...เขมแขงเพอทจะไมลมเหลวอก...เขมแขงเพอทจะยนอยบนล ำแขงล ำขำและพงพำตนเองไดในทสด ดงทเปนอยในปจจบน

2. ปจจยน ำสควำมส ำเรจในกำรท ำงำนของบำนสำมขำ องคประกอบอนเปนปจจยทท ำใหบำนสำมขำเปนชมชนทเขมแขง มผลผลต (Output) และผลลพธ (Outcome) เปนทนำพงพำใจ และไดรบกำรยอมรบถงศกยภำพ ควำมสำมำรถและเปนตนแบบในกำรพฒนำหมบำนอนเกดจำกกำรใชพลงหมบำนในกำรพฒนำหมบำน ประกอบดวยปจจยส ำคญคอ กำรมผ น ำทด

http://samkhaschool.hii.or.th/

207

กำรใชเวทประชำคมในกำรเรยนร เพอวำงแผนพฒนำหมบำน กำรมกฎระเบยบขอบงคบทชำวบำนถอปฏบตรวมกน กำรเปดโอกำสใหประชำชนมสวนรวม กำรใชกระบวนกำรวจยในกำรเรยนร กำรศกษำบทเรยนกำรพฒนำจำกชมชนอนๆ และควำมเสยสละ ซอสตย สจรต ของประชำชน ซงมประเดนทนำสนใจ ดงน

(1) กำรมผน ำทด : นำยจ ำนงค จนทรจอม ผใหญบำนสำมขำ กลำววำ ในกำรขบเคลอนกำรพฒนำไมไดมพระเอกคอ ผใหญบำนหรอคนใดคนหนงแตเพยงคนเดยวเพยงล ำพง แตขบเคลอนดวยทมงำนซงเปนแกนน ำ มอยหลำยคน ลวนแตเปนผมควำมรประสบกำรณ มควำมตงใจ มควำมรบผดชอบ และมควำมสำมำรถทหลำกหลำย แกนน ำเหลำนตำงกเปนผทมภมล ำเนำอยทบำนสำมขำ เปนก ำลงส ำคญในกำรรวมคด รวมวำงแผน รวมด ำเนนกำรขบเคลอนใหเกดกจกรรมตำงๆ รวมแกปญหำ รวมรกษำประโยชน มกำรท ำงำนเปนทม ประสำนสอดคลองกนอยำงเขมแขงและเปนระบบ และเงนไมใชปจจยทส ำคญทสดในกำรท ำงำน บำงครงกำรใชเงนในกำรท ำงำนกลบกอใหเกดปญหำตำงๆ ตำมมำมำกมำย ดงนน บำนสำมขำจงวำงแผนกำรแกไขปญหำของหมบำนโดยใหควำมส ำคญกบกระบวนกำรมสวนรวมของประชำชนในหมบำนโดยท ำใหชำวบำนรและเขำใจเหมอนทคณะกรรมกำรหมบำน (กม.) ร เหมอนทผใหญจ ำนงค พดเสมอวำ “ร เขำใจคนเดยว ท ำงำนคนเดยว” “แตถำท ำใหร และเขำใจไดทงหมบำน กท ำงำนทงหมบำน”

(2) กำรใชเวทประชำคม : ในกำรแลกเปลยนเรยนรวเครำะหปญหำ สรำงกำรยอมรบ ตำงกมสวนรวมในกำรตดสนใจรวมกนของชมชน เพอก ำหนดทศทำงกำรบรหำรกำรพฒนำ ระหวำงแกนน ำกบประชำชนในชมชน “เวทประชำคมท ำใหมกำรแลกเปลยนเรยนรทหลำกหลำย แสดงออกถงควำมเปนประชำธปไตย ปญหำทกอยำงยตไดในเวทประชำคมซงทบำนสำมขำจะใชเวทประชำคมสม ำเสมอ”

(3) กำรสรำงกฎระเบยบขอบงคบเปนกตกำของหมบำน : เพอใหกำรอยรวมกนเปนไปโดยปกตสข จ ำนงคบอกวำเมอคนตงแต 2 คนขนไปมำอยรวมกน ตำงกมควำมคดควำมเหนทแตกตำงกนไปในแตละดำน กำรสรำงกฎ ระเบยบ ขอบงคบ จงเปนสงจ ำเปน ทส ำคญคอทกคนตองมสวนรวมในกำรก ำหนดและยดถอปฏบตกำรอยำงจรงจง โดยไมมขอโตแยงหรอขดขน กฎ ระเบยบ ขอบงคบทก ำหนดขน ไดแก กฎหมบำน กฎเกยวกบกำรใชน ำ ระเบยบกำรใชประโยชนจำกปำชมชน เปนตน

(4) เปดโอกำสใหประชำชนมสวนรวม : เปนแนวคดทส ำคญอยำงหนงของจ ำนง ทไดใหควำมส ำคญเปนอยำงมำก เพรำะกำรทผน ำ จะคด ตดสนใจ เพอทจะท ำสงใดๆ จะไมยอมท ำคนเดยวอยำงโดดเดยวเดยวดำยแตจะใหแกนน ำทเปนทมงำนและประชำชนเขำมำมสวนรวมในกำรรวมคด ตดสนใจ ปฏบต และรวมรบกระโยชนอยำงทวถง

(5) กำรใชกระบวนกำรวจย : บำนสำมขำไดชอวำเปน “ชมชนแหงกำรเรยนร” โดยประชำชนในหมบำนไดรบกำรฝกฝนฝนใหสบคนขอมลจำกขอเทจจรงทเปนอย สมำชกในหมบำนจงเปรยบเหมอนเปนนกวจยและท ำวจยเองตำมแบบของหมบำนเพอศกษำวเครำะหปญหำและหำแนวทำงกำรแกไขปญหำดวยตนเอง เชน กำรแกไขปญหำหนสน และกำรปองกนรกษำปำไมอนเปนแหลงตนน ำล ำธำร ส ำเรจไดกดวย กำรใชกระบวนกำรวจยนเอง ทเหนวำเปนวธกำรส ำคญทท ำใหชำวบำนไดตระหนกถงสถำนกำรณและปญหำ ของตน รวมทงกระตนจตส ำนกและสรำงกระบวนกำรเรยนรไปพรอมๆ กบกำรสงเสรมใหเกดกำรท ำงำนรวมกนของคนในหมบำน เพอกำรพฒนำหมบำนของตนเอง อนจะน ำไปสกำรพงพำตนเองและพฒนำหมบำนอยำงยงยน

(6) กำรแลกเปลยนเรยนร : ตลอด 10 กวำปทผำนมำมทงขำรำชกำร ภำคเอกชนและประชำชนจำกหนวยงำน/องคกร/หมบำน/ชมชนตำงๆ ในขอบเขตทวประเทศ รวมทงชำวตำงประเทศมำศกษำ ดงำนพฒนำดำนตำงๆ ทบำนสำมขำอยำงตอเนอง สงผลใหเกดกำรแลกเปลยนเรยนรซงกนและกนโดยปรยำย

“เขำมำเรยนรบทเรยนจำกเรำ เรำกมโอกำสไดเรยนรจำกเขำ โดยกำรแลกเปลยนเรยนรซงกนและกน ทนจงเปนสงคมแหงกำรเรยนร ชมชนบำนสำมขำตองท ำตวเหมอนน ำไมเตมแกว เพอวำจะไดเตมควำมรใหมๆ อยเสมอ เรำไปเรยนรจำกศนยศกษำกำรพฒนำหวยฮองไครตำมแนวพระรำชด ำร จงหวดเชยงใหม เรำไปเรยนรจำกหมบำนทเขำท ำส ำเรจในบำงเรอง แลวน ำมำปรบใชกบบำนเรำ ขณะเดยวกน

208

กตองรบฟงค ำตชม ขอเสนอแนะตำงๆ เพอปรบปรงพฒนำ” น ำทไมเตมแกว หรอแกวทไมเตมน ำจงตองเตม และเตมยงไงกไมรจงเตม เพรำะตองเรยนรอยตลอดเวลำ นคอจดเดนของชมชนบำนสำมขำ ตำมค ำอธบำยของจ ำนงค

(7) ควำมเสยสละ ซอสตย สจรตและรบผดชอบของชำวบำน : เปนสงทชำวบำนสำมขำมกำรปลกฝงจำกรนสรน โดยอำศยพระสงฆทเขำใหควำมเคำรพ ครทโรงเรยนบำนสำมขำ แกนน ำของหมบำน คนเฒำคนแก พอแมผปกครอง อบรมสงสอนบมเพำะปลกนสยควำมเสยสละ ซอสตย สจรต และรบผดชอบ สงผำนเดกและเยำวชน สงผลใหเกดกำรรวมแรงรวมใจกน เกดควำมสำมคค และไววำงใจซงกนและกนในกำรท ำกจกรรมเพอสวนรวมซงตองมำกอนเรองสวนตว

(8) คด พด ท ำ : ผน ำเปนนกคด นกพดและนกปฏบต ในกจกรรมตำงๆ โดยขบเคลอนไปพรอมๆ กบประชำชนอยำงเคยงบำเคยงไหล โดยไมเหนอยลำหรอทอแทกบปญหำอปสรรคทเกดขน ท ำเปนตวอยำงแกคนรนหลง โดยเฉพำะเดกและเยำวชนทจะสบสำนกำรพฒนำตอไปในอนำคต

เหลำนคอปจจยทน ำไปสควำมสมฤทธผลดำนกำรพฒนำของบำนสำมขำ จงไมใชเรองแปลกททกกจกรรมของทนอยในระดบทนำพงพอใจ จบตองสมผสได ไมวำในเชงปรมำณหรอเชงคณภำพ พจำรณำไดจำกเกยรตคณทหมบำนแหงนไดรบอยำงตอเนอง

Education

คู่มือการจัดทำแผนพัฒนาพื้นที่ระดับอำเภอและชุมชน หมู่บ้าน พร้อมแนวข้อสอบ