รายงาน โครงงานออกแบบเทคโนโลย “หองนาแมวเคลอนท (KitKAt)”

จดทาโดย

นาย ปวรศร อปนโน เลขท 1 นางสาว สราวรรณ จนทรหอม เลขท 27 นางสาว ณฐณชา จนทรเพญ เลขท 29 นาย ธรศานต สนใจ เลขท 35

ชนมธยมศกษาปท 6/14

เสนอ

คณคร จนตนา ธปน

รายงานเลมนเปนสวนหนงของการเรยนพนฐานการงงานอาชพและเทคโนโลย รายงวชา การออกแบบและเทคโนโลย 2 ง 33102

ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 โรงเรยนยพราชวทยาลย จงหวดเชยงใหม

รายงาน โครงงานออกแบบเทคโนโลย “หองนาแมวเคลอนท (KitKAt)”

จดทาโดย

นาย ปวรศร อปนโน เลขท 1 นางสาว สราวรรณ จนทรหอม เลขท 27 นางสาว ณฐณชา จนทรเพญ เลขท 29 นาย ธรศานต สนใจ เลขท 35

ชนมธยมศกษาปท 6/14

เสนอ

คณคร จนตนา ธปน

รายงานเลมนเปนสวนหนงของการเรยนพนฐานการงงานอาชพและเทคโนโลย รายงวชา การออกแบบและเทคโนโลย 2 ง 33102

ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 โรงเรยนยพราชวทยาลย จงหวดเชยงใหม

คานา

โครงงานเลมนเปนสวนหนงของวชาการออกแบบและเทคโนโลย 2 ง 33102 ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 ซงมเนอเกยวกบการศกษาคนควาขอมล และปฏบตออกแบบคดคนในหวขอเรอง “โครงงานออกแบบเทคโนโลย “หองนาแมวเคลอนท (KitKAt)” ปจจบนคนเรานนมความตองการทจะมสตว๑เลยงของตนเองมากขนอยทกๆวน โดยเฉพาะในปจจบนนนมการพฒนาพนธกรรมในสตว๑ทาใหลกษณะของสตว๑นนมอยหลากหลายชนดแตกตางกนไป “แมว” ซงผเลยงแมวจานวนมากมกจะประสบปญหาทวามพนทจากดในการเลยงแมว นสยของแมวทไมขบถายไมเปนทเปนทาง มปญหาในการเกบกวาดทาความสะอาด และผเลยงทตองเดนทางบอยๆ ไมสามารถดแลแมวไดอยางใกลชดดวยเหตนคณะผจดทาจงไดมความคดทจะคดคนสงอานวยความสะดวกสาหรบผเลยงแมวทประสบปญหาเกยวกบการดแลเกบกวาดอจระของแมวนนกคอ “หองนาแมวเคลอนท KitKAt” ซงนาจะสามารถลดปญหาดงกลาวไมมากกนอย

ตองขอขอบคณขอมลจากสอสารสนเทศออนไลน๑ และตองขอขอบคณคณคร ทปรกษาโครงงานคอคณคร จนตนา ธปน ทคอยใหคาแนะนาในการจดทาโครงงานในครงนไมวาจะเปนการใหคาแนะนา และคาตชม จงตองขอขอบคณมา ณ ทนดวย

ผจดทาหวงไวเปนอยางยงวารายงานเลมนจะมประโยชน๑ไมมากกนอยสาหรบผทสนใจศกษาในเรองของโครงงานออกแบบเทคโนโลย “หองนาแมวเคลอนท (KitKAt)” หากรายงานเลมนมขอผดพลาดประการใดทางผจดทายนดนอมรบคาตชม เพอนาไปพฒนา ปรบปรง และทาการแกไขในลาดบตอไป

คณะผจดทา

ชอ : นาย ปวรศร๑ อปนโน เลขท 1 นางสาว สราวรรณ จนทร๑หอม เลขท 27 นางสาว ณฐณชา จนทร๑เพญ เลขท 29 นาย ธรศานต๑ สนใจ เลขท 35 ชอเรอง : โครงงานออกแบบเทคโนโลย “หองนาแมวเคลอนท (KitKAt)” ชน : มธยมศกษาปท 6/14 วชา : การออกแบบและเทคโนโลย 2 ง 33102 ทปรกษา : คณคร จนตนา ธปน ปการศกษา : 2/2558

บทคดยอ

โครงงานเลมนเปนสวนหนงของวชาการออกแบบและเทคโนโลย 2 ง 33102 ชนมธยมศกษาปท 6 ภาคเรยนท 2 ปการศกษา 2558 ซงมเนอเกยวกบการศกษาคนควาขอมล และปฏบตออกแบบคดคนในหวขอเรอง “โครงงานออกแบบเทคโนโลย “หองนาแมวเคลอนท (KitKAt)” ปจจบนคนเรานนมความตองการทจะมสตว๑เลยงของตนเองมากขนอยทกๆวน โดยเฉพาะในปจจบนนนมการพฒนาพนธกรรมในสตว๑ทาใหลกษณะของสตว๑นนมอยหลากหลายชนดแตกตางกนไป “แมว”เปนสตว๑เลยงลกดวยนมอกชนดทคนเรามกนยมเลยงกนมากทสด เพราะความนารก ขออนของมนนนเอง ทาใหคนเราหลงรกแมว และอยากเลยงแมว แตเมอตดสนใจทจะเลยงแมวแลว เรากตองมความพรอมทจะเลยงอยางแทจรง ไมใชเพยงแควาอยากเลยงไวดเลนเพราะนนหมายถงการดแลชวตชวตหนงเลยทเดยว เพราะฉะนนจงจาเปนมากทจะตองศกษาขอมลเกยวกบแมวเพอใหเขาใจลกษณะการดารงชวตของพวกมนใหมากทสด เพอทาใหแมวนนมคณภาพชวตทดอยคกบเราไปนานๆ ดวยเหตนคนเราจงตองการสงอานวยความสะดวกสาหรบสตว๑เลยงดวย เพอทาใหงายตอการเลยงดซงทาใหเกดประโยชน๑ตอคนเราหรอผเลยงและสตว๑ไปดวยพรอมๆกน การขบถายนนเปนเรองทสาคญมากเราควรทฝกใหแมวขบถายเปนระเบยบเพอรกษาสภาพแวดลอมใหสะอาด ในทางเดยวกนนนทาใหเราสามารถดแลไดงาย ทาความสะอาดไดงายอกดวย ในขณะเดยวกนกเปนการฝกใหนสยของแมวโดยใหแมวนนขบถายเปนทเปนทางไมเรยราด จงทาใหสภาพแวดลอมของทอยอาศยมสภาพทดตอการดารงชวตของแมวอกดวย ดวยเหตนคณะผจดทาจงไดมความคดทจะคดคนสงอานวยความสะดวกสาหรบผเลยงแมวทประสบปญหาเกยวกบการดแลเกบกวาดอจระของแมวนนกคอ “หองนาแมวเคลอนท KitKAt” นนเอง โดยจะชวยใหสามารถดแลเรองการขบถายของแมวไดอยางงายดาย ประหยดพนทใชสอยภายในบรเวณทเลยงแมว สะดวกในการทาความสะอาด เคลอนทงาย เหมาะสาหรบผทตองเดนทางบอยๆ ขนาดพอดกะทดรดงายตอการเคลอนยายหรอขนสง และเหมาะสาหรบผทมพนทบรเวณทเลยงสาหรบแมวทมไมมากนก อาจเปนหอพก หองพก คอนโดมเนยม บานหลงเลก หรอบรเวณทมพนทจากด ชวยทาใหประหยดพนทการใชสอยภายในทอยอาศย งายตอการแบงจดสรรพนทไดอยางงายดาย ดวยเหตผลทกลาวมาขางตนคณะผจดทาจงคดวาสงๆนเชอวาจะสามารถลดปญหาทเกดขนกบผเลยงแมวไดไมมากกนอย

บทท 1 บทนา

ชอโครงงาน

หองนาแมวเคลอนท ( KitKAt )

ชอผจดทา นาย ปวรศร๑ อปนโน เลขท 1

นางสาว สราวรรณ จนทร๑หอม เลขท 27 นางสาว ณฐณชา จนทร๑เพญ เลขท 29 นาย ธรศานต๑ สนใจ เลขท 35

ชน : มธยมศกษาปท 6/14

ชอครทปรกษาโครงงาน คณคร จนตนา ธปน

ทมาและความสาคญของโครงงาน

ในปจจบนการเลยงแมวของผทเลยงแมวภายในบานหรอพนทๆจากดเชน บานชนเดยว บานเชา หองเชา หอพก คอนโด ฯลฯ และเจาของนนตองเดนทางบอยๆทาใหไมมเวลาดแลแมวของตนเองเนองจากไมสามารถนามนไปดวยได ปญหาโดยสวนใหญกมนจะประสบปญหาในเรองของปญหาพนทไมเพยงพอตอการใชสอยประโยชน๑ เนองจากมอปกรณ๑ทใชสาหรบเลยงแมวอยมาก หรอไมกอปกรณ๑นนๆมขนาดใหญเทอะทะทาใหเคลอนยายไดไมสะดวก ดแลทาความสะอาดยากนนเอง ปญหาอกอยางหนงทเชอวาผเลยงแมวทกคนตองเคยพบเจอนนกคอปญหาการขบถายของแมวทไมเปนทไมเปนทางนนเอง โดยสาเหตเกดจากหลายๆปจจยอาทเชน แมวมความเครยดสะสมอาจมาจากหลายๆสาเหตเชน เจาของไมอยบาน ไมไดเลน ไมไดออกกาลงกาย สภาพแวดลอมไมเหมาะสม ทอยอาศยไมสะอาดมกลนเหมน ทอยอาศยมความอบชน การทไมไดออกไปเลนขางนอก ไปจนถงอปกรณ๑การเลยงดทไมเหมาะสมกบประเภทของแมวทเลยงนนเอง

โดยพบวาสภาพแวดลอมของทอยอาศยของแมวทไมเหมาะสมเชน ความอดของหอง มแมวทเลยงในพนททจากดมากเกนไป การวางสงของเครองใชในหองทไมเปนระเบยบ หรอหองมความสกปรกมาก ไมไดทาความสะอาด มกลนเหมนฉน ไปจนถงการไมเปลยนทรายแมว โดยสงเหลานไมเพยงแตจะเปนผลเสยตอแมวโดยตรง แตยงมผลเสยกบผเลยงแมวหรอเจาของดวย โดยทอาจทาใหแมวนนเกดโรคตางๆเชนโรคภมแพ ทองเสย อาการแพทผวหนงเนองจากเชอราซงเกดจากสภาพแวดลอมทมความสกปรก หรออบชนซงเปนปจจยสาคญทกอใหเกดเชอรา และแบคทเรยรายทอาจทาอนตรายตอแมว รวมไปถงอาการเบออาหาร ปญหาดานสภาพจตใจทาใหอารมณ๑ไมด จนอาจทาใหสรางความเสยหายตอสงของเครองใชในบานได

จากขอมลเหตผลดงกลาวขางตน ทางผผจดทาเลงเหนจากอนตรายแลปญหาทเกดขนทแฝงอยในนสยการขบถายไมเปนท และการมพนทใชสอยจากดในการเลยงแมว เพราะอาจกอใหเกดผลเสยทงตวแมวเองทอาจทาใหสภาพอารมณ๑ไมดจนอาจกอใหเกดความเสยหายภายในบานไดเนองจากเจาของหรอผเลยงไมอย สภาพแวดลอมมความแออดไมเหมาะสม การเกดโรคราย และเจาของหรอผเลยงทประสบปญหาพนทใชสอยมอยจากด การทตองเดนทางบอยๆไมมเวลาทจะดแลแมวของตนเอง การทจะตองมาคอยทาความสะอาดทอยอาศยของแมว การทจะตองคอยเกบและทาความสะอาดปสสาวะแลอจระของแมวทกอใหเกดความราคาญเนองจากนสยการขบถายไมเปนทของแมว ซงถาหากปลอยไวอยเฉยกจะทาใหเกดปญหาทตามมามากมายตามทไดกลาวไวในขางตน ซงถามสงทมการออกแบบขนมาเพอใหสามารถแกปญหาการขบถายของแมวทไมเปนทเปนทาง สามารถนาพาแมวไปไดในทกๆทเพอดแลไดอยางใกลชดโดยทไมตองกงวลกบปญหาการเกบกวาดปสสาวะและอจระใหยงยาก อปกรณ๑การเลยงแมวทมขนาดพอดกะทดรดรบการมมหองเพอเพมพนทใชสอยภายในพนทจากดเชอวานาจะชวยแกไขปญหาเหลานไดขนมาบาง และดวยเหตผลทกลาวมาขางตนทางผจดทาไดมการออกหองนาแมวทสามารถตอบสนองความตองการในการจดการกบการดแลแมวอยางใกลชด เพมพนทการใชสอย เคลอนยายขนยายไดอยางสะดวกสบายงายดาย และหมดปญหากบการเกบกวาปสสาวะและอจระของแมวไดอยางครบถวน

จดมงหมาย ( ขอกาหนดเบองตนในการออกแบบ ) การวเคราะหปญหาหรอความตองการดวยหลกการวเคราะหผลตภณฑ 5W1H - วธการแกปญหาหรอสนองความตองการคออะไร (What) - การมพนทใชสอยจากด เจาของหรอผเลยงตองเดนทางไปไหนมาไหนบอยทาใหไมสามารถดแลแมวไดอยางใกลชด นสยของแมวทขบถายเรยราด อปกรณ๑การเลยงดทมากมายเยอะจนเกนไป เจาของ ผเลยง หรอผรบฝากเลยงเกดความราคาญในการทจะตองมาคอยเกบกวาดในการทาความสะอาดทอยอาศย หรอดแลรกษาอปกรณ๑การเลยงตางๆมากมาย อปกรณ๑การเลยงทเคลอนทยาก ไมรบมมหอง - แกปญหาหรอสนองความตองการเกดกบใคร (Who) - เจาของหรอผเลยงแมวทมพนทในการเลยงแมวจากด เจาของหรอผเลยงแมวทตองเดนทางไปไหนมาไหนบอย เจาของ ผเลยง หรอผรบฝากเลยงทวไป - แกปญหาหรอสนองความตองการเกดขนทไหน (Where)

- ทอยอาศยทมพนทจากด เชน บานชนเดยว หองเชา บานเชา หอพก คอนโด เปนตน และทอยอาศยโดยทวไป - แกปญหาหรอสนองความตองการเกดขนเมอไร (When) - เมอพบกบปญหาแมวขบถายเรยราด ไมสามารถดแลแมวดวยตนเอง จาเปนตองใหแมวอยตวคนเดยว หรอตองใหผอนฝากเลยง พนทการใชสอยมจากด ตองการเคลอนยายขนยายเพอเปลยนตาแหนง - ทาไมจงตองแกปญหาหรอสนองความตองการ (Why) - ชวยลดปญหาแมวขบถายเรยราด งายตอการดแล ทาความสะอาดงาย ลดความราคาญในการทจะตองมาคอยเกบกวาดในการทาความสะอาดทอยอาศย หรอดแลรกษาอปกรณ๑การเลยงตางๆมากมาย ประหยดพนทในการใชสอย เคลอนยายขนยายไดงาย

- แกปญหาหรอสนองความตองการอยางไร (How) - ประดษฐ๑ “หองนาแมวเคลอนท (KitKAt)” ทสามารถตอบสนองความตองการในการจดการกบการดแลแมวอยางใกลชด เพมพนทการใชสอย เคลอนยายขนยายไดอยางสะดวกสบายงายดาย และหมดปญหากบการเกบกวาปสสาวะและอจระของแมวไดอยางครบถวน

นยามศพทเฉพาะ ( Definition )

“หองนาแมวเคลอนท ( KiTKAt )” หมายถง หองนาทคดมาเพอแมวแมวโดยเฉพาะทสามารถเคลอนทไปไหนมาไหนได การออกแบบถกออกแบบใหมลกษณะเปนหองคอเปนทรงสเหลยม โดยตวททาหนาทในการรบปสสาวะและอจระคอกระบะทรายขนาดพอดกบความกวางยาวของหองทมตะแกรงรองเปดปดได โดยอกชนหนงจะเปนกระบะทรายททมตะแกรงซอนตวถาดใสทรายซงทรายจะทวมตะแกรงเมอเวลาแมวถายออกมา กถอดตวทนงทตดกบตะแกรงออกมา จากนนเปดตะแกรงทนง และใชตะแกรงทซอนถาดรอนหรอเขยา เพอใหทรายไปเกาะอยทอจระทาใหสามารถตกออกไดอยางงายดาย สะดวกสบายในการดแล ไมเลอะเทอะเปรอะเปอน โดยมลอทขางใตตวหองทรงสเหลยมทมขนาดพอดไมใหญมากจนเกนไปทาใหสามารถเคลอนทหรอขนยายไดอยางงายดาย และประหยดพนทใชสอยไดอกดวย

“หองนา” หมายถง หนงในสงอานวยความสะดวกทขาดไมไดในชวตประจาวนของทกคนตงแตตน นอนจนถงเขานอน โดยมลกษณะคอโดยมากจะเปนทรงสเหลยมมผนงซงภายในกจะมสขภณฑ๑ มการเชอตอกบระบบประปา และถงหรอบอนาเสย เพอทาการชาระลางนนเอง หองนาทสะอาดนาใชนนไมควรมกลนเหมน ไมมคราบสกปรก ไมวาจะเปนพนหอง ผนงหองหรอสขภณฑ๑ตางๆ เชน โถสวม ทรองนง สายฉดนาชาระ อางลางหนา ฯลฯ ซงในทนเราไดจาลองเปนหองนาสาหรบแมวนนคอตวกระบะทรายเปรยบเสมอมสขภณฑ๑ทแมวใชขบถายนนเอง

“เคลอนท” หมายถง การเปลยนตาแหนงของวตถในชวงเวลาหนง ซงวดโดยผสงเกตทเปนสวนหนงของกรอบอางอง เมอปลายครสต๑ศตวรรษท 19 เซอร๑ไอแซก นวตน ไดเสนอกฎการเคลอนทของนวตนในหนงสอ Principia ของเขา ซงตอมาไดกลายเปนกฎพนฐานของฟสกส๑ดงเดม การคานวณการเคลอนทของวตถ

ตางๆ โดยใชฟสกส๑ดงเดมนนประสบความสาเรจมาก จนกระทงนกฟสกส๑เรมศกษาเกยวกบสงทเคลอนทดวยความเรวสงมาก

นกฟสกส๑พบวา ฟสกส๑ดงเดมไมสามารถคานวณสงทเคลอนทดวยความเรวสงไดแมนยา เพอแกปญหาน อองร ปวงกาเร และ อลเบร๑ต ไอน๑สไตน๑ไดเสนอทฤษฎอธบายการเคลอนทของวตถ เพอใชแทนของกฎของนวตน กฎการเคลอนทของนวตนกาหนดใหอวกาศและเวลาเปนสงสมบรณ๑ แตทฤษฎไอน๑สไตน๑กบปวงกาเร ซงเรยกวา ทฤษฎสมพทธ๑ภาพพเศษ กาหนดใหคาเหลานเปนสงสมพทธ๑ ซงตอมา ทฤษฎ สมพทธ๑ภาพพเศษกเปนทยอมรบในการอธบายการเคลอนท เพราะทานายผลลพธ๑ไดแมนยากวา อยางไรกตาม ในทางปฏบต กฎการเคลอนทของนวตนยงเปนทใชกนอย โดยเฉพาะงานดานฟสกส๑ประยกต๑และงานวศวกรรม เพราะสามารถคานวณไดงายกวาทฤษฎสมพทธ๑ภาพพเศษ

โดยในทนการออกแบบจะใชลอในการเคลอนทซงใชหลกของการเคลอนทแบบหมน ( Rotational motion ) การเคลอนทแบบหมน ในธรรมชาตเกดขนไดกบอนภาคหรอวตถทมขนาดเลกไปจนถงวตถทมขนาดใหญมาก ตงแตการหมนในระดบอะตอมไปจนถงการหมนของกาแลกซในเอกภพ ในกรณการหมนของวตถทมขนาดใหญ เชน การหมนของลอรถ การหมนของดาวเคราะห๑ เราไมสามารถทจะมองการหมนแบบนนเหมอนการหมนของอนภาคเดยวๆ ได เพราะอนภาคเหลานนอยคนละตาแหนง มระยะหางจากแกนหมนไมเทากน จงมความเรวเชงเสนและความเรงเชงเสนทไมเทากนดวย ดงนน ในการศกษาการหมนของวตถทประกอบไปดวยอนภาคทเรยงตวกนอยางตอเนองจะสมมตเปนวตถแขงเกรง (Rigid Body) คอ วตถในอดมคตทประกอบ

ไปดวยอนภาคมากมายเรยงรายตอเนองกนและมระยะระหวางอนภาคคงทเสมอ ดงนน วตถแขงเกรงจงไมมการเปลยนรปรางในขณะเคลอนท ไมวาจะมแรงภายนอกมากระทามายมายเพยงใดกตาม (ในอดมคต)

ดงนน การเคลอนทแบบหมนจะเปนการเคลอนทโดยการหมนรอบตวเอง รอบจดใดจดหนง หรอ แกนใดแกนหนงในตวมน เชน ลกฟตบอล ลกขาง พดลม ลอรถ เปนตน จลนศาสตร๑ของการหมนจะเหมอนกบจลนศาสตร๑การเคลอนทเปนวงกลม การหมนของวตถแขงเกรงรอบแกนตรงแกนหนง แตละอนภาคทประกอบกนเปนวตถแขงเกรงจะมความเรวเชงมมและความเรงเชงมมเทากนเสมอ

โดยวสดทจะนามาชวยในการเคลอนททใชคอ ลกลอลกลอคพลาสตกแปนหมนนนเอง ลกลอค มลอสองลอเรยงขนานและใชเหมอนเปนลอเดยว นอกจากจะทาให ความตานทานสาหรบเรมเดน (starting resistance) ลดลง (เรมไดเบาลง) การหมนเบาลงทาใหการเปลยนทศทางทาไดงาย หาซอไดงายตามรานขายของอปกรณ๑เครองมอชางทวไป ราคาถก มความแขงแรง เหมาะสาหรบงานเฟอร๑นเจอร๑ และเหมาะสาหรบการรบนาหนกทไมมาก ใชไดกบงานทวไป

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ

1. สามารถบรณการสะเตมศกษา และศาสตร๑ทเกยวของในการสรางนวตกรรมเทคโนโลย 2. สามารถพฒนาทกษะความคดสรางสรรค๑ 3. เปนแนวทางการพฒนาและสรางสงของ เครองใช นวตกรรม นาไปสการจดสทธบตร 4. สงเสรมการทางานเปนกลม 5. สรางทกษะและคณลกษณะของการเรยนรในศตวรรษท 21 6. สงเสรมใหใชเวลาวางใหเปนประโยชน๑

บทท 2

การรวบรวมขอมล

การจดทาโครงงาน “หองนาแมวเคลอนท ( KitKAt )” วชาการออกแบบเทคโนโลย ผจดทาไดศกษาแลรวบรวมขอมลจากเอกสาร และสอสารสนเทศ ประกอบดวย

1. หลกสตรการศกษาขนพนฐานพทธศกราช 2551 สาระการออกแบบและเทคโนโลย ชวงชนท 4 ( ชนมธยมศกษาปท 4 – 6 )

ประกอบดวย มาตรฐานการเรยนร ตวชวด และสาระการเรยนรดงน

1.1 มาตรฐานการเรยนร มดงน

ง 2.1เขาใจเทคโนโลยและกระบวนการเทคโนโลย ออกแบบและสรางสงของเครองใช หรอวธการ ตามกระบวนการเทคโนโลยอยางมความคดสรางสรรค๑ เลอกใชเทคโนโลย ในทางสรางสรรค๑ตอชวต สงคมสงแวดลอมและมสวนรวมในการจดการ เทคโนโลยทยงยน

1.2 ตวชวด มดงน

ง 2.1.5 วเคราะห๑และเลอกใชเทคโนโลย ทเหมาะสมกบชวตประจาวนอยางสรางสรรค๑ตอ ชวต สงคมและสงแวดลอมและมการจดการเทคโนโลยทยงยนดวยวธการของ เทคโนโลยสะอาด

ง 2.1.1 อธบายและเชอมโยงความสมพนธ๑ระหวางเทคโนโลยกบศาสตร๑อนๆ

ง 2.1.2 วเคราะห๑ระบบเทคโนโลย

ง 2.1.3 สรางและพฒนาสงของเครองใชหรอวธการตามกระบวนการเทคโนโลยอยาง ปลอดภย โดยถายทอดความคดเปนภาพฉายและแบบจาลองเพอนาไปส

การสรางชนงานหรอถายทอดความคดของวธการเปนแบบจาลองความคดและการ รายงานผลโดยใชซอฟท๑แวร๑ชวยในการออกแบบหรอนาเสนอผลงาน

ง 2.1.4 มความคดสรางสรรค๑ในการแกปญหาหรอสนองความตองการในงานทผลตเอง หรอการพฒนาผลตภณฑ๑ทผอนผลต

1.3 สาระการเรยนร มดงน

- เทคโนโลยมความสมพนธ๑กบศาสตร๑อนๆโดยเฉพาะวทยาศาสตร๑ - ระบบเทคโนโลยประกอบดวย ตวปอน (Input) กระบวนการ (Process) ผลลพธ๑

(Output) ทรพยากรทางเทคโนโลย (Resources) ปจจยทเออหรอขดขวางตอเทคโนโลย (Consideration)

- การวเคราะห๑ระบบเทคโนโลยทาใหทราบเกยวกบปจจยในดานตางๆ ทมผลตอการแกปญหาหรอสนอง ความตองการ

- การสรางสงของเครองใชหรอวธการ ตามกระบวนการเทคโนโลยจะทาใหผเรยนทางานอยางเปนระบบ สามารถยอนกลบมาแกไขไดงาย

- การใชซอฟท๑แวร๑ชวยในการออกแบบหรอนาเสนอผลงานมประโยชน๑ในการชวยรางภาพ ทาภาพ ๒ มต และ ๓ มต

- การพฒนาสงของเครองใชตองคานงถง หลกการวเคราะห๑ผลตภณฑ๑เบองตน - หลกการวเคราะห๑ผลตภณฑ๑เบองตน เปนการวเคราะห๑จดมงหมายของ การออกแบบ

ประกอบดวย ชนงานนใชทาอะไร ทาไมถงตองมชนงานน ใครเปนผใช ใชทไหน เมอไร จงใช วธการททาใหชนงานนทางานไดตามวตถประสงค๑

- ภาพฉาย เปนภาพแสดงรายละเอยดของชนงาน ประกอบดวยภาพดานหนา ดานขาง ดานบน แสดงขนาดและหนวยวด เพอนาไปสรางชนงาน

- ความคดสรางสรรค๑ม ๔ ลกษณะ ประกอบดวยความคดรเรม ความคลองในการคด ความยดหยนในการคดและความคดละเอยดลออ

- ความคดแปลกใหมทได ตองไมละเมดความคดผอน

- เทคโนโลยสะอาดเปนการจดการเทคโนโลยทยงยนแบบหนง

- ความคดแปลกใหมเปนการสรางนวตกรรมทอาจนาไปสการจดลขสทธ หรอสทธบตร

- การวเคราะห๑ผลด ผลเสย การประเมนและการตดสนใจเพอเลอกใชเทคโนโลยทเหมาะสม - การเลอกใชสงของเครองใชอยางสรางสรรค๑ โดยการเลอกสงของ เครองใชทเปนมตรกบชวต สงคม สงแวดลอม

2. หลกการสะเตมศกษา ( STEM Education ) กระบวนการ STEM

STEM ยอมาจาก Science, Technology, Engineering and Mathematics คอ แนวทางการจดการศกษาทบรณการความรใน 4 สหวทยาการ ไดแก วทยาศาสตร๑ วศวกรรม เทคโนโลย และคณตศาสตร๑ โดยเนนการนาความรไปใชแกปญหาในชวตจรง รวมทงการพฒนากระบวนการหรอผลผลตใหม ทเปนประโยชน๑ตอการดาเนนชวต และการทางาน ชวยนกเรยนสรางความเชอมโยงระหวาง 4 สหวทยาการ กบชวตจรงและการทางาน การจดการเรยนรแบบสะเตมศกษาเปนการจดการเรยนรทไมเนนเพยงการทองจาทฤษฎหรอกฎทางวทยาศาสตร๑ และคณตศาสตร๑ แตเปนการสรางความเขาใจทฤษฎหรอกฎเหลานนผานการปฏบตใหเหนจรงควบคกบการพฒนาทกษะการคด ตงคาถาม แกปญหาและการหาขอมลและวเคราะห๑ขอคนพบใหมๆ พรอมทงสามารถนาขอคนพบนนไปใชหรอบรณการกบชวตประจาวนได - Science เปนวชาทวาดวยการศกษาปรากฏการณ๑ตางๆ ในธรรมชาต โดยอาศยกระบวนการสบเสาะทางวทยาศาสตร๑ (Scientific Inquiry) -Technology เปนวชาทวาดวยกระบวนการทางานทมการประยกต๑ศาสตร๑สาขาอนๆ ทเกยวของ มาใชในการแกปญหา ปรบปรงแกไขหรอพฒนาสงตางๆ เพอตอบสนองความตองการ หรอความจาเปนของมนษย๑ -Engineering เปนวชาทเกยวกบการสรางสรรค๑นวตกรรมหรอสรางสงตางๆ เพอมาอานวยความสะดวกของมนษย๑ โดยอาศยความรดานวทยาศาสตร๑ คณตศาสตร๑ และกระบวนการทางเทคโนโลย มาประยกต๑ใชสรางสรรค๑ชนงานนนๆ -Mathematics เปนวชาทวาดวยการศกษาเกยวกบการคานวณ หรอ วชาทเกยวกบการคานวณ เปนพนฐานสาคญในการศกษาและตอยอดทางวศวกรรมศาสตร๑

สาเหตทตองม STEM EDUCATION หรอ สะเตมศกษา

จดเรมตนของแนวคด STEM มาจากสหรฐอเมรกา ทประสบปญหาเรอง ผลการทดสอบ PISA ของสหรฐอเมรกา ทตากวาหลายประเทศ และสงผลตอขดความสามารถดานวทยาศาสตร๑และเทคโนโลย และวศวกรรม รฐบาลจงมนโยบาย สงเสรมการศกษาโดยพฒนา STEM ขนมา เพอหวงวาจะชวยยกระดบผลการทดสอบ PISA ใหสงขน และจะเปนแนวทางหนงในการสงเสรมทกษะทจาเปนสาหรบผเรยนในศตวรรษท 21 (21st Century skills) ประเทศไทยของเราเองกประสบปญหาในลกษณะคลายกน เชน นกเรยนไมเขาใจบทเรยนอยางแทจรง เรยนอยางทองจา ใหทาขอสอบผาน เมอผานไปอกภาคการศกษาหนง เกดปญหาลมบทเรยนทจบไปแลว อาจเปนเพราะนกเรยนไมเขาใจวา บทเรยนนนนาไปใชประโยชน๑ในชวตจรงไดอยางไร จงทาใหนกเรยนไมสามารถเชอมตอความรเปนภาพใหญได ตวอยางการเรยนการสอนในประเทศญปน : ประเทศญปน มกจะทประสบภยพบตมาตลอด จงนามา

ประเดนดงกลาว มาใชในภาคการศกษา ดงเชน การคานวณพนทประสบภยนาทวม การไหลของนา การเคลอนทของคลนซนาม แมจะเปนความเขาใจในพนฐานไมลกซง เทากบการศกษาดวยแบบจาลองดวยคอมพวเตอร๑ (computer modeling) ทหนวยงานดแลและบรหารใชงานอยจรง แตกทาใหนกเรยนเหนภาพทเกยวของกบชวตประจาวนมากขน ตวอยางการเรยนการสอนในประเทศไทย : สสวท. ไดออกแบบกจกรรมการเรยนการสอนวทยาศาสตร๑ ตามแนวทาง STEM หลายกจกรรม ครทสนใจสามารถศกษาเพมเตมไดทน>> กจกรรมอณหภมนาหวานเยนลงไดดวย STEM

จดเดนของSTEM

จดเดนทชดเจนขอหนงของการจดการเรยนการเรยนรแบบสะเตม คอการผนวกแนวคดการออกแบบเชงวศวกรรมเขากบการเรยนรวทยาศาสตร๑ คณตศาสตร๑ และเทคโนโลย ของผเรยน กลาวคอ ในขณะทนกเรยนทากจกรรมเพอพฒนาความร ความเขาใจ และฝกทกษะดานวทยาศาสตร๑ คณตศาสตร๑ และเทคโนโลย ผเรยนตองมโอกาสนาความรมาออกแบบวธการหรอกระบวนการเพอตอบสนองความตองการหรอแกปญหาทเกยวของกบชวตประจาวน เพอใหไดเทคโนโลยซงเปนผลผลตจากกระบวนการออกแบบเชงวศวกรรม (NRC, 2012) กระบวนการออกแบบเชงวศวกรรมประกอบดวยองค๑ประกอบ 5 ขนตอน ไดแก

การระบปญหา (identify a challenge)ขนตอนนเรมตนจากการทผแกปญหาตระหนกถงสงทเปนปญหาในชวตประจาวนและจาเปนตองหาวธการหรอสรางสงประดษฐ๑ (innovation) เพอแกไขปญหาดงกลาว ในการแกปญหาในชวตจรงบางครงคาถามหรอปญหาทเราระบอาจประกอบดวยปญหายอย ในขนตอนของการระบปญหา ผแกปญหาตองพจารณาปญหาหรอกจกรรมยอยทตองเกดขนเพอประกอบเปนวธการในการแกปญหาใหญดวย

การคนหาแนวคดทเกยวของ (explore ideas) หลงจากผแกปญหาทาความเขาใจปญหาและสามารถระบปญหายอย ขนตอนตอไปคอการรวบรวมขอมลและแนวคดทเกยวของกบการแกปญหาดงกลาว ในการคนหาแนวคดทเกยวของผแกปญหาอาจมการดาเนนการ ดงน

(1) การรวบรวมขอมล คอการสบคนวาเคยมใครหาวธแกปญหาดงกลาวนแลวหรอไม และหากมเขาแกปญหาอยางไร และมขอเสนอแนะใดบาง (2) การคนหาแนวคด คอการคนหาแนวคดหรอความรทางวทยาศาสตร๑ คณตศาสตร๑ หรอเทคโนโลยทเกยวของและสามารถประยกต๑ในการแกปญหาได ในขนตอนน ผแกปญหาควรพจารณาแนวคดหรอความรทงหมดทสามารถใชแกปญหาและจดบนทกแนวคดไวเปนทางเลอก และหลงจากการรวบรวมแนวคดเหลานนแลวจงประเมนแนวคดเหลานน โดยพจารราถงความเปนไปได ความคมทน ขอดและจดออน และความเหมาะสมกบเงอนไขและขอบเขตของปญหา แลวจงเลอกแนวคดหรอวธการทเหมาะสมทสด

การวางแผนและพฒนา (plan and develop)หลงจากเลอกแนวคดทเหมาะสมในการแกปญหาแลว ขนตอนตอไป คอการวางแผนการดาเนนงาน โดยผแกปญหาตองกาหนดขนตอนยอยในการทางานรวมทงกาหนดเปาหมายและระยะเวลาในการดาเนนการแตละขนตอนยอยใหชดเจน ในขนตอนของ การพฒนา ผแกปญหาตองวาดแบบและพฒนาตนแบบ (prototype) ของผลผลตเพอใชในการทดสอบแนวคดทใชในการแกปญหา

การทดสอบและประเมนผล (test and evaluate)เปนขนตอนทดสอบและประเมนการใชงานตนแบบเพอแกปญหา ผลทไดจากการทดสอบและประเมนอาจถกนามาใชในการปรบปรงและพฒนาผลลพธ๑ใหมประสทธภาพในการแกปญหามากขน การทดสอบและประเมนผลสามารถเกดขนไดหลายครงในกระบวนการแกปญหา

การนาเสนอผลลพธ (present the solution)หลงจากการพฒนา ปรบปรง ทดสอบและประเมนวธการแกปญหาหรอผลลพธ๑จนมประสทธภาพตามทตองการแลว ผแกปญหาตองนาเสนอผลลพธ๑ตอสาธารณชน โดยตองออกแบบวธการนาเสนอขอมลทเขาใจงายและนาสนใจ

ในการทางานผเรยนไมจาเปนตองมลาดบทแนนอน โดยขนตอนทงหมดสามารถสลบไปมาหรอยอนกลบขนตอนได กระบวนการออกแบบเชงวศวกรรมแสดงไดดงรปท 1.1.2 เพอใหเหนรายละเอยดทชดเจนขนของแตละองค๑ประกอบของกระบวนการออกแบบเชงวศวกรรม ลองพจารณาตวอยางกระบวนการออกแบบหองทาความเยนดงน

- ระบปญหา (Identify a challenge)

ในสภาพอากาศทรอนอบอาว มความจาเปนตองเกบผกผลไมในททอณหภมตาเพอคงความสดใหม จงเกดคาถามขนวาทาอยางไรจงจะสรางตหรอหองทคงอณหภมใหตาอยเสมอแมอณหภมภายนอกจะสงกตาม

- คนหาแนวคดทเกยวของ (Explore ideas)

การคนพบทางวทยาศาสตร๑ไดอธบายวา (1) สสารโดยทวไปมการคลายความรอนเมอเปลยนสถานะจากไอเปนของเหลว และมการดดความรอนเมอเปลยนสถานะจากของเหลวเปนไอ และ (2) สสารในสถานะไอสามารถเปลยนเปนของเหลวไดเมอไดรบความดนทสงขน และเปลยนกลบเปนไอไดเมอลดความดนลง จงไดแนวคดวาหากนาสารทเปลยนสถานะไดงายและมคณสมบตการถายเทความรอนไดดมาทาใหเปลยนสถานะจากของเหลวเปนไอภายในต และเปลยนสถานะกลบเปนของเหลวภายนอกต กจะเกดการถายเทอณหภมจาก

ภายในตออกไปนอกตได ในทนเทคโนโลยดานเครองจกรกลทางไฟฟา (หรอมอเตอร๑) สามารถนามาประยกต๑เปนเครองอดแรงดนใหสารเปลยนสภาพจากไอเปนของเหลวได

เพอใหเกดประสทธภาพสงทสดในการถายเทพลงงานความรอน ควรมการนาเอาสารหลาย ๆ ชนดมาทดลองเปรยบเทยบอตราการดดและคลายความรอน และพลงงานทตองใชในการทาใหสารนน ๆ เปลยนสถานะไปมา

- ทดสอบและประเมนผล (Test & evaluate)

ออกแบบอปกรณ๑ตนแบบทกกเกบสารทาความเยนไวในระบบปด โดยทาใหเกดการระเหยกลายเปนไอภายในหองทตองการทาความเยนและควบแนนกลบเปนของเหลวภายนอกหอง เพอประเมนประสทธภาพและประสทธผลในการใชงานกอนนาไปพฒนาเปนผลตภณฑ๑

- วางแผนและพฒนา (Plan & develop)

ออกแบบกระบวนการสรางผลตภณฑ๑ทใชตนทนตาแตไดสมรรถภาพทตองการ โดยการเลอกสรรวตถดบและชนสวนทเหมาะสม คานวณปรมาณสารทตองใชรวมถงขนาดของมอเตอร๑ทใชทาอปกรณ๑อดแรงดนดวยแบบจาลองทางคณตศาสตร๑เพอใหการถายเทความรอนเหมาะสมกบขนาดของหองทตองการทาความเยน

- นาเสนอผลลพธ (Present the solution)

นากระบวนการออกแบบทไดนาเสนอตอผทสนใจหรอผใหทนสนบสนน เพอใหเกดการผลตในปรมาณมากและใชงานในวงกวางตอไป

มมมองการจดการเรยนรอง STEM

การบรณการภายในวชา คอ การจดการเรยนรทนกเรยนไดเรยนเนอหาและฝกทกษะของแตละวชาของสะเตมแยกกน การจดการเรยนรแบบนคอการจดการเรยนรวทยาศาสตร๑ คณตศาสตร๑ และเทคโนโลยทเปนอยทวไปทครผสอนแตละวชาตางจดการเรยนรใหแกนกเรยนตามรายวชาของตนเอง

การบรณการแบบพหวทยาการ คอ การจดการเรยนรทนกเรยนไดเรยนเนอหาและฝกทกษะของวชาของวทยาศาสตร๑ คณตศาสตร๑ เทคโนโลย และวศวกรรมศาสตร๑แยกกน โดยมหวขอหลก ( theme) ทครทกวชากาหนดรวมกน และมการอางองถงความเชอมโยงระหวางวชานนๆ การจดการเรยนรแบบนชวยใหนกเรยนเหนความเชอมโยงของเนอหาในวชาตางๆ กบสงทอยรอบตว เชน ถาครผสอนทง 4 วชากาหนดรวมกนจะใชกระตบขาวเปนหวขอหลกในการจดการเรยนรวทยาศาสตร๑ คณตศาสตร๑ และเทคโนโลย ครผสอนเทคโนโลยสามารถเรมแนะนากระตบขาวโดยแนะนาวากระตบขาวจดเปนเทคโนโลยอยางงายทมนษย๑สรางขนเพออานวยความสะดวกหรอตอบสนองความตองการทจะเกบความรอนของขาว ในขณะทครวทยาศาสตร๑ยกตวอยางกระตบขาวเพอสอนเรองการถายโอนความรอน และครคณตศาสตร๑ใชกระตบขาวสอนเรองรปทรงและใหนกเรยนหาพนทผวและปรมาตรของกระตบขาว

การบรณการแบบสหวทยาการ คอ การจดการเรยนรทนกเรยนไดเรยนเนอหาและฝกทกษะอยางนอย 2 วชารวมกนโดยกจกรรมมการเชอมโยงความสมพนธ๑ของทกวชาเพอใหนกเรยนไดเหนความสอดคลองกน ในการจดการเรยนรแบบน ครผสอนในวชาทเกยวของตองทางานรวมกนโดยพจารณาเนอหาหรอตวชวดทตรงกนและออกแบบกจกรรมการเรยนรในรายวชาของตนเองโดยใหเชอมโยงกบวชาอนผานเนอหาหรอตวชวดนน เชน ในวชาวทยาศาสตร๑ หลงจากการเรยนเรองการถายโอนความรอนและฉนวนกนความรอน ครกาหนดใหนกเรยนทาการทดลองเพอศกษาปจจยทมผลตอการเกบความรอนของกระตบขาว โดยขอใหครคณตศาสตร๑สอนเรองการหาพนทผวสมผสและปรมาตรของรปทรงตางๆ กอนใหนกเรยนเรมทาการทดลองในวชาวทยาศาสตร๑ หลงจากนนเมอนกเรยนทดลองและเกบขอมลเรยบรอยแลว ใหนาขอมลจากการทดลองไปสรางกราฟและตความผลการทดลองในวชาคณตศาสตร๑

การบรณการแบบขามสาขาวชา คอ การจดการเรยนการสอนทชวยนกเรยนเชอมโยงความรและทกษะทเรยนรจากวทยาศาสตร๑ คณตศาสตร๑ เทคโนโลยและวศวกรรมศาสตร๑กบชวตจรง โดยนกเรยนไดประยกต๑ความรและทกษะเหลานนในการแกปญหาทเกดขนจรงในชมชนหรอสงคม และสรางประสบการณ๑การเรยนรของตวเอง ครผสอนจดกจกรรมการเรยนรตามความสนใจหรอปญหาของนกเรยน โดยครอาจกาหนดกรอบหรอ theme ของปญหากวางๆ ใหนกเรยนและใหนกเรยนระบปญหาทเฉพาะเจาะจงและวธการแกปญหาเอง ทงน ในการกาหนดกรอบของปญหาใหนกเรยนศกษานน ครตองคานงถงปจจยทเกยวของ 3 ปจจยกบการเรยนรของนกเรยน ไดแก (1) ปญหาหรอคาถามทนกเรยนสนใจ (2) ตวชวดในวชาตางๆ ทเกยวของ (3) ความรเดมของนกเรยน การจดการเรยนรแบบ problem/ project based learning เปนกลยทธ๑ในการจดการเรยนร (instructional strategies) ทมแนวทางใกลเคยงกบแนวทางบรณแบบน หากพจารณาการใชกระตบขาวเปนหวขอหลกในการเรยนรสะเตมศกษา ครสามารถจดการเรยนรบรณการแบบขามสาขาวชาโดยกาหนดกรอบปญหาทเกยวของกบการพฒนาคณภาพของกระตบขาวโดยกาหนดเปนสถานการณ๑ เชน การใชกระตบขาวในรานอาหารทมกมการบรรจขาวในถงพลาสตกกอนบรรจลงในกระตบขาวเพอปองกนขาวเหนยวตดคางทกระตบมผลใหทาความสะอาดยาก และผเรยนตองออกแบบกระตบขาวหรอวธการทจะทาใหกระตบขาวมคณสมบตการลดการตดของขาวเหนยวเพอลดการใชถงพลาสตก หลงจากทผสอนนาเสนอปญหาดงกลาวแกผเรยนตองกาหนดแนวทางในการแกปญหาโดยใชแนวคด และทกษะทางวทยาศาสตร๑ คณตศาสตร๑ และเทคโนโลยผานกระบวนการออกแบบทางวศวกรรม

การเปรยบเทยบแนวคดและทกษะดานวทยาศาสตร เทคโนโลย วศวกรรม และคณตศาสตร

การกลาวอางถงการนาแนวคดการออกแบบเชงวศวกรรมมาบรณการกบการเรยนรศาสตร๑อนๆ อก 4 ศาสตร๑นน นามาสความพยายามในการอธบา ยความแตกตางระหวางศาสตร๑ 3 ศาสตร๑ทมความใกลเคยงกนมาก ไดแก วทยาศาสตร๑ วศวกรรมศาสตร๑ และเทคโนโลย สภาวจยแหงประเทศสหรฐอเมรกา ( The National Research Council: NRC) ไดใหความหมายของวศวกรรมศาสตร๑และเทคโนโลย พรอมทงเปรยบเทยบทกษะของศาสตร๑ทงสองกบทกษะทางวทยาศาสตร๑ไวดงตารางน

วทยาศาสตร (Science)

วศวกรรมศาสตร(Engineering)

เทคโนโลย (Technology) คณตศาสตร (Mathematics)

ตงคาถาม (เพอเขาใจธรรมชาต)

นยามปญหา (เพอพฒนาคณภาพชวต)

ตระหนกถงบทบาทของเทคโนโลยตอสงคม

ทาความเขาใจและพยายามแกปญหา

พฒนาและใชโมเดล พฒนาและใชโมเดล ใชคณตศาสตร๑ในการสรางโมเดล

ออกแบบและลงมอทาการคนควา วจย

ทดลอง

ออกแบบและลงมอทาการคนควา วจย

ทดลอง

เรยนรวธการใชงานเทคโนโลยใหมๆ

ใชเครองมอทเหมาะสมในการแกปญหา

วเคราะหขอมล วเคราะห๑ขอมล ใหความสาคญการความแมนยา ใชคณตฯ ชวยใน

การคานวณ ใชคณตฯ ชวยในการ

คานวณ เขาใจบทบาทของเทคโนโลย

ในการพฒนาดานวทย๑ฯ และวศวกรรม

ใชตวเลขในการใหความหมายหรอเหตผล

สรางคาอธบาย ออกแบบวธแกปญหา พยายามหาและใชโครงการในการแกปญหา

ใชหลกฐานในการยนยนแนวคด

ใชหลกฐานในการยนยนแนวคด

ตดสนใจเลอกใชเทคโนโลยโดยพจารณาถงผลกระทบตอสงคมและสงแวดลอม

สรางขอโตแยงและสามารถวพากษ๑การใหเหตผลของผอน

ประเมนและสอสารแนวคด

ประเมนและสอสารแนวคด

มองหาและนาเสนอระเบยบวธในการเหตผลซาๆ

จากตาราง แนวปฏบต (practice) ทางวทยาศาสตร๑มกระบวนการสวนใหญเหมอนกบแนวปฏบตทางวศวกรรมศาสตร๑ กลาวคอ ทงสองศาสตร๑มการพฒนาและใชโมเดลในการดาเนนงาน มการออกแบบและลงมอคนควาวจยเพอรวบรวมขอมล และวเคราะห๑ขอมลดงกลาว ทงวทยาศาสตร๑ และวศวกรรมศาสตร๑ตองการความรทางคณตศาสตร๑ในการคานวณ นอกจากน ทงนกวทยาศาสตร๑และวศวกรมการใชหลกฐานในการยนยนแนวคดซงอาจเปนคาตอบของขอสงสยเกยวกบธรรมชาตหรอปญหา และสดทายตองมการประเมนและสอสารแนวคดดงกลาว อยางไรกตาม แนวปฏบตทงสองมความแตกตางกนอย 2 ประการ คอ (1) ในขณะทวชาวทยาศาสตร๑พยายามตงคาถามเพอเรยนรและทาความเขาใจธรรมชาต วศวกรรมศาสตร๑พยายามนยามปญหาซงเกดจากความไมพอใจและตองการพฒนาคณภาพชวตของมนษย๑ และ (2) ผลลพธ๑ของการทางานทางวทยาศาสตร๑คอการสรางคาอธบายเพอตอบขอสงสยเกยวกบธรรมชาต ในขณะทผลลพธ๑ของการทางานทางวศวกรรมศาสตร๑คอวธการแกปญหาเพอพฒนาคณภาพชวตของมนษย๑ และวธการดงกลาวจะนามาซงผลผลตทเปนเทคโนโลยใหมหรอนวตกรรม

ทมา: Vasquez, J.A., Sneider, C., and Comer, M. (2013). STEM Lesson Essentials: Integrating Science, Technology, Engineering, and Mathematics, p.38.

ศนยสะเตมศกษาแหงชาต

ศนย๑สะเตมศกษาแหงชาตเปนหนวยงานในกากบดแลของสถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร๑และเทคโนโลย (สสวท.) ดาเนนงานโดยคณะกรรมการอานวยการโครงการฯ ซงมผอานวยการ สสวท. เปนประธาน นอกจากน มคณะทางาน 5 คณะซงทางานขบเคลอนโครงการฯ คณะทางานทง 5 คณะ ประกอบดวย ( 1) คณะทางานฝายเผยแพรความเขาใจและแนวคดสะเตมศกษา (2) คณะทางานฝายสรางเครอขายการดาเนนงานสะเตมศกษา (3) คณะทางานฝายพฒนา

ศกยภาพครใหสามารถจดกจกรรมการเรยนรแบบบรณการในรปแบบสะเตมศกษา (4) คณะทางานฝายพฒนากจกรรมการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา และ (5) คณะทางานฝายสนบสนนและตดตามผลการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษา ซงจะทาหนาทในการพฒนาระบบสนบสนนการขบเคลอนสะเตมศกษาแกศนย๑สะเตมศกษาภาค และโรงเรยนเครอขาย การสนบสนนท สสวท. จะจดสงให ประกอบดวย สอในการสรางความตระหนกและใหความรเรองสะเตมศกษาและนทรรศการในพนท สอในการสรางความตระหนกและใหความรเรองสะเตมศกษาและนทรรศการในพนท หลกสตรพฒนาผบรหาร คร และบคลากรทางการศกษาในจงหวด การพฒนาวทยากรและเครอขายพเลยงเพอสนบสนนในพนท และระบบตดตามและประเมนผล เครอขายสะเตมศกษาประเทศไทย ประกอบดวย ศนย๑สะเตมศกษาแหงชาต ศนย๑สะเตมศกษาภาค และโรงเรยนเครอขายสะเตมศกษา ซงเปนหนวยงานหลกในการดาเนนงาน นอกจากน ยงมเครอขายมหาวทยาลยพเลยงวชาการ เครอขายศกษานเทศก๑ เครอขายครพเลยงวชาการ เครอขายทตสะเตม ระบบ iSTEM และระบบเชดชเกยรตผมความรความสามารถดานสะเตม ( STEM Hall of Fame) รวมสนบสนนการดาเนนงานและขบเคลอนการจดการเรยนรตามแนวทางสะเตมศกษาใหเขาถงโรงเรยนทวประเทศ

โครงสรางเครอขายสะเตมศกษา สสวท. เครอขายสะเตมของ สสวท. เปนเครอขายทมงหวงจะขบเคลอนสะเตมศกษาใหเกดขนในประเทศไทยอยางเปนรปธ รรมโดยการประสานความรวมมอระหวางหนวยงานและองค๑กรทเกยวของกบการศกษาทงภาครฐและเอกชนผานทางศนย๑สะเตมศกษาแหงชาต ( National STEM Education Center: NSEC) และศนย๑สะเตมศกษาภาค (Regional STEM Education Center: RSEC) ซงกระจายอยใน 12 จงหวดทวประเทศ ทงน สสวท. จะระดมการสนบสนนจากหนวยงานในเครอขายเพอสงเสรมการจดการเรยนรวทยาศาสตร๑ คณตศาสตร๑ และเทคโนโลยทบรณการวศวกรรม เพอพฒนาคณภาพการเรยนรวทยาศาสตร๑ คณตศาสตร๑ และเทคโนโลยของนกเรยนไทยอยางเปนระบบ โครงสรางของเครอขายสะเตมศกษา สสวท. ประกอบดวย ศนย๑สะเตมศกษาแหงชาต ศนย๑สะเตมศกษาภาค 13 ศนย๑ และโรงเรยนเครอขายสะเตมศกษาทดาเนนงานรวมกบศนย๑สะเตมศกษาภาค ศนย๑ละ 6 โรงเรยน ดงแสดงในรป

3. กระบวนการเทคโนโลย 7 ขนตอน ของ สสวท.

กระบวนการเทคโนโลยคออะไร ?

ในชวตประจาวนของมนษย๑มกจกรรมตางๆ เกดขนมากมายตามเงอนไขและปจจยในการดารงชวตของแตละคน ทาใหบางครงมนษย๑ตองพบเจอกบปญหาหรอความตองการทจะทาใหการดารงชวตดขน เราเรยกวา “สถานการณ๑เทคโนโลย"

การพจารณาวาสถานการณ๑ใดเปนสถานการณ๑เทคโนโลย จะพจารณาจาก 3 ประเดนคอ เปนปญหาหรอความตองการของมนษย๑ เปนปญหาทเกยวของกบสงแวดลอม หรอเปนปญหาทเกยวของกบเศรษฐศาสตร๑

การแกปญหาหรอสนองความตองการทพบในสถานการณ๑เทคโนโลย จะตองใชทรพยากร ความรและทกษะตางๆ ทเกยวของ จงจาเปนตองมวธการหรอกระบวนการทางานในการแกปญหาหรอสนองความตองการอยางเปนขนตอนทชดเจน ซงเรยกกระบวนการนนวา “กระบวนการเทคโนโลย”

กระบวนการเทคโนโลยมกขนตอน

กระบวนการเทคโนโลย เปนขนตอนการทางานเพอสรางสงของเครองใชหรอวธการอยางใดอยางหนงขนมาเพอแกปญหาหรอสนองความตองการของมนษย๑ กระบวนการเทคโนโลย ประกอบดวย 7 ขนตอน ดงน

1. กาหนดปญหาหรอความตองการ (Identify the problem)

2. รวบรวมขอมล (Information gathering)

3. เลอกวธการ (Selection)

4. ออกแบบและปฏบตการ (Design and making)

5. ทดสอบ (Testing)

6. ปรบปรงแกไข (Modification and improvement)

7. ประเมนผล (Assessment)

ขนท 1 กาหนดปญหาหรอความตองการ

ขนตอนแรกของกระบวนการเทคโนโลย คอ การกาหนดปญหาหรอความตองการ ซงเปนการทาความเขาใจหรอวเคราะห๑ปญหาหรอความตองการหรอสถานการณ๑เทคโนโลยอยางละเอยด เพอกาหนดกรอบของปญหาหรอความตองการใหชดเจนมากขน

ขนท 2 รวบรวมขอมล

การรวบรวมขอมลตางๆ ทเกยวของกบปญหาหรอความตองการทกาหนดไวในขนกาหนดปญหาหรอความตองการจากแหลงขอมลทเชอถอได เชน ศกษาจากตารา วารสาร บทความ สารานกรม สบคนจากอนเทอร๑เนต ระดมสมองจากสมาชกในกลม โดยควรมการรวบรวมขอมลรอบดานใหครอบคลมปญหาหรอความตองการ ซงจะทาใหเราสามารถสรปวธการแกปญหาหรอสนองความตองการไดครบถวนสมบรณ๑ขน

ขนท 3 เลอกวธการ

การเลอกวธการ เปนการพจารณาและเลอกวธการแกปญหาหรอสนองความตองการทเหมาะสมและสอดคลองกบปญหาหรอความตองการมากทสด โดยใชกระบวนการตดสนใจเลอกจากวธการทสรปไดในขนรวบรวมขอมล ประเดนทควรนามาพจารณาคอ ขอด ขอเสย ความสอดคลองกบทรพยากรทมอย ความประหยด และการนาไปใชไดจรงของแตละวธ เชน ทาใหดขน สะดวกสบายหรอรวดเรวขน นอกจากนควรพจารณาคดเลอกวธการโดยใชกรอบของปญหาหรอความตองการมาเปนขอมลประกอบการตดสนใจเลอก

ขนท 4 ออกแบบและปฏบตการ

การออกแบบและปฏบตการเปนการถายทอดความคดหรอลาดบความคดหรอจนตนาการใหเปนขนตอน เกยวกบวธการ แกปญหาหรอสนองความตองการโดยละเอยด โดยใชการรางภาพ 2 มต การรางภาพ 3 มต การรางภาพฉาย แบบจาลอง หรอแบบจาลองความคด และวางแผนการปฏบตงานอยางเปนขนตอน จากนนลงมอสรางตามแนวทางทไดถายทอดความคดและวางแผนการปฏบตงานไว ผลงานทไดอาจเปนชนงานหรอแบบจาลองวธการ

ขนท 5 ทดสอบ

การทดสอบเปนการตรวจสอบชนงานหรอแบบจาลองวธการทสรางขนวามความสอดคลอง ตามแบบทไดถายทอดความคดไวหรอไม สามารถทางานหรอใชงานไดหรอไม มขอบกพรองอยางไร หากผลการทดสอบพบวา ชนงานหรอแบบจาลองวธการไมสอดคลองตามแบบทถายทอดความคดไว ทางานหรอใชงานไมได หรอมขอบกพรองทควรปรบปรงแกไข จะตองมการบนทกสงตางๆ เหลานไว ซงขอมลเหลานจะเปนขอมลทนาไปสการปฏบตงานในขนปรบปรงแกไขตอไป

ขนท 6 ปรบปรงแกไข

การปรบปรงแกไข เปนการวเคราะห๑ขอมลทไดจากขนทดสอบวาควรปรบปรงแกไขชนงานหรอแบบจาลองวธการในสวนใด ควรปรบปรงแกไขอยางไร แลวจงดาเนนการปรบปรงแกไขในสวนนน จนกระทงชนงานหรอแบบจาลองวธการสอดคลองตามแบบทถายทอดความคดไว ทางานหรอใชงานได ในขนตอนนอาจจาเปนตองกลบไปทขนตอนออกแบบและปฏบตการอกครงเพอถายทอดความคดใหมหรออาจกลบไปขนตอนรวบรวมขอมลและเลอกวธการทเหมาะสมอกครงกได เพอใหไดสงของเครองใชหรอวธการทเหมาะสมมากขน

ขนท 7 ประเมนผล

การประเมนผล เปนการนาชนงานหรอวธการทไดสรางขนไปดาเนนการแกปญหาหรอสนองความตองการทกาหนดไวในขนกาหนดปญหาหรอความตองการ และประเมนผลทเกดขนวาชนงานหรอวธการนนสามารถแกปญหาไดหรอไม หากผลการประเมนพบวา ชนงานหรอวธการไมสามารถแกปญหาหรอสนองความตองการได ควรพจารณาวาจาเปนตองแกไขในขนตอนใด เพอนาไปปรบปรงตามกระบวนการเทคโนโลยอกครง เพอทาใหการทางานมประสทธภาพมากขน

บางกจกรรมอาจไมครบทง 7 ขนตอนกได บางกจกรรมขนตอนอาจสลบกนไปบางกไดแตเมอนาไปใชแลว เรากจะรจกจะทางานเปนขนตอน เปนระบบ ยอนกลบมาด หรอแกไขไดตามขนตอนททาไปได

4. หลกการออกแบบผลตภณฑ

การออกแบบมหลกการพนฐาน โดยอาศยสวนประกอบขององค๑ประกอบศลปตามทไดกลาวมาแลวในบทเรยนเรอง “ องค๑ประกอบศลป ” คอ จด เสน รปราง รปทรง นาหนก ส และพนผว นามาจดวางเพอใหเกดความสวยงามโดยมหลกการ ดงน

1. ความเปนหนวย (Unity)

ในการออกแบบ ผออกแบบจะตองคานงถงงานทงหมดใหอยในหนวยงานเดยวกนเปนกลมกอน หรอมความสมพนธ๑กนทงหมดของงานนนๆ และพจารณาสวนยอยลงไปตามลาดบในสวนยอยๆกคงตองถอหลกนเชนกน

2. ความสมดลหรอความถวง (Balancing)

เปนหลกทวๆไปของงานศลปะทจะตองดความสมดลของงานนนๆ ความรสกทางสมดลของงานนเปนความรสกทเกดขนในสวนของความคดในเรองของความงามในสงนนๆ มหลกความสมดลอย 3 ประการ

2.1 ความสมดลในลกษณะเทากน (Symmetry Balancing) คอมลกษณะเปนซาย-ขวา บน-ลาง เปนตน ความสมดลในลกษณะนดและเขาใจงาย

2.2 ความสมดลในลกษณะไมเทากน (Nonsymmetry Balancing) คอมลกษณะสมดลกนในตวเองไมจาเปนจะตองเทากนแตดในดานความรสกแลวเกดความสมดลกนในตวลกษณะการสมดลแบบน ผออกแบบจะตองมการประลองดใหแนใจในความรสกของผพบเหนดวยซงเปนความสมดลทเกดใน ลกษณะทแตกตางกนได เชน ใชความสมดลดวยผว (Texture) ดวยแสง-เงา (Shade) หรอดวยส (Colour)

2.3 จดศนย๑ถวง (Gravity Balance) การออกแบบใดๆทเปนวตถสงของและจะตองใชงานการทรงตวจาเปนทผออกแบบจะตองคานงถงจดศนย๑ถวงไดแก การไมโยกเอยงหรอใหความรสกไมมนคงแขงแรง ดงนนสงใดทตองการจศนย๑ถวงแลวผออกแบบจะตองระมดระวงในสงนใหมาก ตวอยางเชน เกาอจะตองตงตรงยดมนทงสขาเทาๆกน การทรงตวของคนถายน 2 ขา กจะตองมนาหนกลงทเทาทง 2 ขางเทาๆกน ถายนเอยงหรอพงฝา นาหนกตวกจะลงเทาขางหนงและสวนหนงจะลงทหลงพงฝา รปปนคนในทาวงจดศนย๑ถวงจะอยทใด ผออกแบบจะตองรและวางรปไดถกตองเรองของจดศนย๑ถวงจงหมายถงการทรงตวของวตถสงของนนเอง

3. ความสมพนธทางศลปะ ( Relativity of Arts)

ในเรองของศลปะนน เปนสงทจะตองพจารณากนหลายขนตอนเพราะเปนเรองความรสกทสมพนธ๑กน อนไดแก

3.1 การเนนหรอจดสนใจ (Emphasis or CentreofInterest) งานดานศลปะผออกแบบจะตองมจดเนนใหเกดสงทประทบใจแกผพบเหน โดยมขอบอกกลาวเปนความรสกรวมทเกดขนเองจากตวของศลปกรรมนนๆ ความรสกนผออกแบบจะตองพยายามใหเกดขนเหมอนกน

3.2 จดสาคญรอง ( Subordinate) คงคลายกบจดเนนนนเองแตมความสาคญรองลงไปตามลาดบซงอาจจะเปนรองสวนท 1สวนท 2 กได สวนนจะชวยใหเกดความลดหลนทางผลงานทแสดง ผออกแบบจะตองคานงถงสงนดวย

3.3 จงหวะ ( Rhythem) โดยทวๆไปสงทสมพนธ๑กนในสงนนๆยอมมจงหวะ ระยะหรอความถหางในตวมนเองกดหรอสงแวดลอมทสมพนธ๑อยกดจะเปนเสน ส เงา หรอชวงจงหวะของการตกแตง แสงไฟ ลวดลาย ทมความสมพนธ๑กนในทนนเปนความรสกของผพบเหนหรอผออกแบบจะรสกในความงามนนเอง

3.4 ความตางกน ( Contrast) เปนความรสกทเกดขนเพอชวยใหมการเคลอนไหวไมซาซากเกนไปหรอเกดความเบอหนาย จาเจ ในการตกแตงกเชนกน ปจจบนผออกแบบมกจะหาทางใหเกดความรสกขดกนตางกนเชน เกาอชดสมยใหมแตขณะเดยวกนกมเกาอสมยรชกาลท 5 อยดวย 1 ตว เชนนผพบเหนจะเกดความรสกแตกตางกนทาใหเกดความรสก ไมซาซาก รสชาตแตกตางออกไป

3.5 ความกลมกลน ( Harmomies) ความกลมกลนในทนหมายถงพจารณาในสวนรวมทงหมดแมจะมบางอยางทแตกตางกนการใชสทตดกนหรอการใชผว ใชเสนทขดกน ความรสกสวนนอยนไมทาใหสวนรวมเสยกถอวาเกดความกลมกลนกนในสวนรวม ความกลมกลนในสวนรวมนถาจะแยกกไดแกความเนนไปในสวนมลฐานทางศลปะอนไดแก เสน แสง-เงา รปทรง ขนาด ผว ส นนเอง

ผลตภณฑ๑ทดยอมเกดมาจากการออกแบบทดในการออกแบบผลตภณฑ๑ นกออกแบบตองคานงถงหลกการออกแบบผลตภณฑ๑ทเปนเกณฑ๑ในการกาหนดคณสมบตผลตภณฑ๑ทดเอาไววาควรจะมองค๑ประกอบอะไรบางแลวใชความคดสรางสรรค๑ วธการตางๆ ทไดกลาวมาเสนอแนวคดใหผลตภณฑ๑มความเหมาะสมตามหลกการออกแบบโดยหลกการออกแบบผลตภณฑ๑ทนกออกแบบควรคานงนนมอย 9 ประการ คอ

- หนาทใชสอย ( FUNCTION) - ความปลอดภย (SAFETY) - ความแขงแรง (CONSTRUCTION) - ความสะดวกสบายในการใช (ERGONOMICS) - ความสวยงาม (AESTHETIES) - ราคาพอสมควร (COST) - การซอมแซมงาย (EASE OF MAINTENANCE) - วสดและการผลต (MATERIALS AND PRODUCTION) - การขนสง (TRANSPORTATION)

1. หนาทใชสอย

หนาทใชสอยถอเปนหลกการออกแบบผลตภณฑ๑ทสาคญทสดเปนอนดบแรกทตองคานงผลตภณฑ๑ทกชนดตองมหนาทใชสอยถกตองตามเปาหมายทตงไว คอสามารถตอบสนองความตองการของผใชไดอยางมประสทธภาพและสะดวกสบาย ผลตภณฑ๑นนถอวามประโยชน๑ใชสอยด (HIGH FUNCTION) แตถาหากผลตภณฑ๑ใดไมสามารถสนองความตองการไดอยางมประสทธภาพผลตภณฑ๑นนกจะถอวามประโยชน๑ใชสอยไมดเทาทควร (LOW FUNTION)

สาหรบคาวาประโยชน๑ใชสอยด (HIGH FUNCTION) นน ดลต๑ รตนทศนย๑ ( 2528 : 1) ไดกลาวไววา เพอใหงายแกการเขาใจขอใหดตวอยางการออกแบบมดหนผกแมวามดหนผกจะมประสทธภาพในการหนผกใหขาดไดตามความตองการ แตจะกลาววา มดนนมประโยชน๑ใชสอยด (HIGH FUNCTION) ยงไมได จะตองมองค๑ประกอบอยางอนรวมอกเชน ดามจบของมดนนจะตองมความโคงเวาทสมพนธ๑กบขนาดของมอผใช ซงจะ

เปนสวนทกอใหเกดความสะดวกสบายในการหนผกดวย และภายหลงจากการใชงานแลวยงสามารถทาความสะอาดไดงาย การเกบและบารงรกษาจะตองงายสะดวกดวย ประโยชน๑ใชสอยของมดจงจะครบถวนและสมบรณ๑

เรองหนาทใชสอยนบวาเปนสงทละเอยดออนซบซอนมาก ผลตภณฑ๑บางอยางมประโยชน๑ใชสอยตามทผคนทวๆ ไปทราบเบองตนวา มหนาทใชสอยแบบน แตความละเอยดออนทนกออกแบบไดคดออกมานนไดตอบสนองความสะดวกสบายอยางเตมท เชน มดในครวมหนาทหลกคอใชความคมชวยในการหน สบ แตเราจะเหนไดวามการออกแบบมดทใชในครวอยมากมายหลายแบบหลายชนดตามความละเอยดในการใชประโยชน๑เปนการเฉพาะทแตกตางเชน มดสาหรบปอกผลไม มดแลเนอสตว๑ มดสบกระดก มดบะชอ มดหนผก เปนตน ซงกไดมการออกแบบลกษณะแตกตางกนออกไปตามการใชงาน ถาหากมการใชมดอยชนดเดยวแลวใชกนทกอยางตงแตแลเนอ สบบะชอ สบกระดก หนผก กอาจจะใชได แตจะไมไดความสะดวกเทาทควร หรออาจไดรบอบตเหตขณะทใชได เพราะไมใชประโยชน๑ใชสอยทไดรบการออกแบบมาใหใชเปนการเฉพาะอยาง

การออกแบบเกาอกเหมอนกน หนาทใชสอยเบองตนของเกาอ คอใชสาหรบนง แตนงในกจกรรมใดนงในหองรบแขก ขนาดลกษณะรปแบบเกาอกเปนความสะดวกในการนงรบแขก พดคยกน นงรบประทานอาหาร ขนาดลกษณะเกาอกเปนความเหมาะสมกบโต๏ะอาหาร นงเขยนแบบบนโต๏ะเขยนแบบ เกาอกจะมขนาดลกษณะทใชสาหรบการนงทางานเขยนแบบ ถาจะเอาเกาอรบแขกมาใชนงเขยนแบบ กคงจะเกดการเมอยลา ปวดหลง ปวดคอ แลวนงทางานไดไมนาน ตวอยางดงกลาวตองการทจะพดถงเรองของหนาทใชสอยของผลตภณฑ๑วาเปนสงทสาคญและละเอยดออนมาก ซงนกออกแบบจาเปนอยางยงทจะตองศกษาขอมลอยางละเอยด

2. ความปลอดภย

สงทอานวยประโยชน๑ไดมากเพยงใด ยอมจะมโทษเพยงนน ผลตภณฑ๑ทใหความสะดวกตางๆ มกจะเกดจากเครองจกรกลและเครองใชไฟฟา การออกแบบควรคานงถงความปลอดภยของผใช ถาหลกเลยงไมไดกตองแสดงเครองหมายไวใหชดเจนหรอมคาอธบายไว

ผลตภณฑ๑สาหรบเดก ตองคานงถงวสดทเปนพษเวลาเดกเอาเขาปากกดหรออม นกออกแบบจะตองคานงถงความปลอดภยของผใชเปนสาคญ มการออกแบบบางอยาง ตองใชเทคนคทเรยกวาแบบธรรมดา แตคาดไมถงชวยในการใหความปลอดภย เชน การออกแบบหวเกลยววาล๑ว ถงแก๏ส หรอปมเกลยว ลอกใบพดของพดลม จะมการทาเกลยวเปดใหยอนศรตรงกนขามกบเกลยวทวๆ ไป เพอความปลอดภย สาหรบคนทไมทรายหรอเคยมอไปหมนเลนคอ ยงหมนกยงขนแนน เปนการเพมความปลอดภยใหแกผใช

3. ความแขงแรง

ผลตภณฑ๑จะตองมความแขงแรงในตวของผลตภณฑ๑หรอโครงสรางเปนความเหมาะสมในการทนกออกแบบรจกใชคณสมบตของวสดและจานวน หรอปรมาณของโครงสราง ในกรณทเปนผลตภณฑ๑ทจะตองม

การรบนาหนก เชน โต๏ะ เกาอ ตองเขาใจหลกโครงสรางและการรบนาหนก อกทงตองไมทงเรองของความสวยงามทางศลปะ เพราะมปญหาวา ถาใชโครงสรางใหมากเพอความแขงแรง จะเกดสวนทางกบความงาม นกออกแบบจะตองเปนผดงเอาสงสองสงนเขามาอยในความพอดใหได

สวนความแขงแรงของตวผลตภณฑ๑เองนนกขนอยทการออกแบบรปรางและการเลอกใชวสด และประกอบกบการศกษาขอมลการใชผลตภณฑ๑วา ผลตภณฑ๑ดงกลาวตองรบนาหนกหรอกระทบกระแทกอะไรหรอไมในขณะใชงานกคงตองทดลองประกอบการออกแบบไปดวย แตอยางไรกตาม ความแขงแรงของโครงสรางหรอตวผลตภณฑ๑ นอกจากเลอกใชประเภทของวสด โครงสรางทเหมาะสมแลวยงตองคานงถงความประหยดควบคกนไปดวย

4. ความสะดวกสบายในการใช

นกออกแบบตองศกษาวชากายวภาคเชงกลเกยวกบสดสวน ขนาด และขดจากดทเหมาะสมสาหรบอวยวะสวนตางๆ ในรางกายของมนษย๑ทกเพศ ทกวย ซงจะประกอบดวยความรทางดานขนาดสดสวนมนษย๑ (ANTHROPOMETRY) ดานสรรศาสตร๑ (PHYSIOLOGY) จะทาใหทราบ ขดจากด ความสามารถของอวยวะสวนตางๆ ในรางกายมนษย๑ เพอใชประกอบการออกแบบ หรอศกษาดานจตวทยา (PSYCHOLOGY) ซงความรในดานตางๆ ทกลาวมาน จะทาใหนกออกแบบ ออกแบบและกาหนดขนาด (DIMENSIONS) สวนโคง สวนเวา สวนตรง สวนแคบของผลตภณฑ๑ตางๆ ไดอยางพอเหมาะกบรางกายหรออวยวะของมนษย๑ทใช กจะเกดความสะดวกสบายในการใชการไมเมอยมอหรอเกดการลาในขณะทใชไปนานๆ ผลตภณฑ๑ทจาเปนอยางยงทตองศกษาวชาดงกลาว กจะเปนผลตภณฑ๑ทผใชตองใชอวยวะรางกายไปสมผสเปนเวลานาน เชน เกาอ ดาม เครองมอ อปกรณ๑ตางๆ การออกแบบภายในหองโดยสารรถยนต๑ ทมอจบรถจกรยาน ปมสมผสตางๆ เปนตน ผลตภณฑ๑ทยกตวอยางมานถาผใชผใดไดเคยใชมาแลวเกดความไมสบายรางกายขน กแสดงวาศกษากายวภาคเชงกลไมดพอแตทงนกตองศกษาผลตภณฑ๑ดงกลาวใหดกอน จะไปเหมาวาผลตภณฑ๑นนไมด เพราะผลตภณฑ๑บางชนดผลตมาจากประเทศตะวนตก ซงออกแบบโดยใชมาตรฐานผใชของชาวตะวนตก ทมรปรางใหญโตกวาชาวเอเชย เมอชาวเอเชยนามาใชอาจจะไมพอดหรอหลวม ไมสะดวกในการใชงาน นกออกแบบจงจาเปนตองศกษาสดสวนรางกายของชนชาตหรอเผาพนธ๑ทใชผลตภณฑ๑เปนเกณฑ๑

5. ความสวยงาม

ผลตภณฑ๑ในยคปจจบนนความสวยงามนบวามความสาคญไมยงหยอนไปกวาหนาทใชสอยเลย ความสวยงามจะเปนสงททาใหเกดการตดสนใจซอเพราะประทบใจ สวนหนาทใชสอยจะดหรอไมตองใชเวลาอกระยะหนงคอใชไปเรอยๆ กจะเกดขอบกพรองในหนาทใชสอยใหเหนภายหลง ผลตภณฑ๑บางอยางความสวยงามกคอ หนาทใชสอยนนเอง เชน ผลตภณฑ๑ของทระลก ของโชว๑ตกแตงตางๆ ซงผซอเกดความประทบใจในความสวยงามของผลตภณฑ๑ ความสวยงามจะเกดมาจากสงสองสงดวยกนคอ รปราง (FORM) และส (COLOR) การกาหนดรปรางและส ในงานออกแบบผลตภณฑ๑ไมเหมอนกบการกาหนด รปราง ส ไดตามความนกคดของจตรกรทตองการ แตในงานออกแบบผลตภณฑ๑เปนในลกษณะศลปะอตสาหกรรมจะทาตาม

ความชอบ ความรสกนกคดของนกออกแบบแตเพยงผเดยวไมไดจาเปนตองยดขอมลและกฎเกณฑ๑ผสมผสานรปรางและสสนใหเหมาะสม

ดวยเหตของความสาคญของรปรางและสทมผลตอผลตภณฑ๑ นกออกแบบจงจาเปนอยางยงทจะตองศกษาวชา ทฤษฏหรอหลกการออกแบบและวชาทฤษฏส ซงเปนวชาทางดานของศลปะแลวนามาประยกต๑ผสานใชกบศลปะทางดานอตสาหกรรมใหเกดความกลมกลน

6. ราคาพอสมควร

ผลตภณฑ๑ทผลตขนมาขายนนยอมตองมขอมลดานผบรโภคและการตลาดทไดคนควาและสารวจแลว ผลตภณฑ๑ยอมจะตองมการกาหนดกลมเปาหมายทจะใชวาเปนคนกลมใด อาชพฐานะเปนอยางไร มความตองการใชสนคาหรอผลตภณฑ๑นเพยงใด นกออกแบบกจะเปนผกาหนดแบบผลตภณฑ๑ ประมาณราคาขายใหเหมาะสมกบกลมเปาหมายทจะซอไดการจะไดมาซงผลตภณฑ๑ทมราคาเหมาะสมกบผซอนน กอยทการเลอกใชชนดหรอเกรดของวสด และเลอกวธการผลตทงายรวดเรว เหมาะสม

อยางไรกด ถาประมาณการออกมาแลว ปรากฏวา ราคาคอนขางจะสงกวาทกาหนดไว กอาจจะมการเปลยนแปลงหรอพฒนาองค๑ประกอบดานตางๆ กนใหม แตกยงตองคงไวซงคณคาของผลตภณฑ๑นน เรยกวาเปนวธการลดคาใชจาย

7. การซอมแซมงาย

หลกการนคงจะใชกบผลตภณฑ๑ เครองจกรกล เครองยนต๑ เครองใชไฟฟาตางๆ ทมกลไกภายในซบซอน อะไหลบางชนยอมตองมการเสอมสภาพไปตามอายการใชงานหรอการใชงานในทางทผด นกออกแบบยอมทจะตองศกษาถงตาแหนงในการจดวางกลไกแตละชนตลอดจนนอตสกร เพอทจะไดออกแบบสวนของฝาครอบบรเวณตางๆ ใหสะดวก ในการถอดซอมแซมหรอเปลยนอะไหลงาย

8. วสดและวธการผลต

ผลตภณฑ๑อตสาหกรรมทผลตดวยวสดสงเคราะห๑ อาจมกรรมวธการเลอกใชวสดและวธผลตไดหลายแบบ แตแบบหรอวธใดถงจะเหมาะสมทสด ทจะไมทาใหตนทนการผลตสงกวาทประมาณ ฉะนน นกออกแบบคงจะตองศกษาเรองวสดและวธผลตใหลกซง โดยเฉพาะวสดจาพวกพลาสตกในแตละชนด จะมคณสมบตทางกายภาพทตางกนออกไป เชน มความใส ทนความรอน ผวมนวาว ทนกรดดางไดด ไมลน เปนตน กตองเลอกใหคณสมบตดงกลาวใหเหมาะสมกบคณสมบตของผลตภณฑ๑ทพงมยงในยคสมยน มการรณรงค๑ชวยกนพทกษ๑สงแวดลอมดวยการใชวสดทนากลบหมนเวยนมาใชใหม กยงทาใหนกออกแบบยอมตองมบทบาทเพมขนอกคอ เปนผชวยพทกษ๑สงแวดลอมดวยการเลอกใชวสดทหมนเวยนกลบมาใชใหมได ทเรยกวา รไซเคล

9. การขนสง

นกออกแบบตองคานงถงการประหยดคาขนสง การขนสงสะดวกหรอไม ระยะใกลหรอระยะไกลกนเนอทในการขนสงมากนอยเพยงใด การขนสงทางบกทางนาหรอทางอากาศตองทาการบรรจหบหออยางไร ถงจะทาใหผลตภณฑ๑ไมเกดการเสยหายชารด ขนาดของตคอนเทนเนอร๑บรรทกสนคาหรอเนอททใชในการขนสงมขนาด กวาง ยาว สง เทาไหร เปนตน หรอในกรณทผลตภณฑ๑ททาการออกแบบมขนาดใหญโตยาวมาก เชน เตยง หรอพดลมแบบตงพน นกออกแบบกควรทจะคานงถงเรองการขนสง ตงแตขนตอนของการออกแบบกนเลย คอ ออกแบบใหมชนสวน สามารถถอดประกอบไดงาย สะดวก เพอทาใหหบหอมขนาดเลกสดสามารถบรรจไดในลงทเปนขนาดมาตรฐาน เพอการประหยดคาขนสง เมอผซอซอไปกสามารถทจะขนสงไดดวยตนเองนากลบไปบานกสามารถประกอบชนสวนใหเขารปเปนผลตภณฑ๑ไดโดยสะดวกดวยตนเอง

เรองหลกการออกแบบผลตภณฑ๑ทไดกลาวมาทง 9 ขอนเปนหลกการทนกออกแบบผลตภณฑ๑ตองคานงถงเปนหลกการทางสากลทไดกลาวไวในขอบเขตอยางกวาง ครอบคลมผลตภณฑ๑ไวทวทกกลมทกประเภทในผลตภณฑ๑แตละชนดนน อาจจะไมตองคานงหลกการดงกลาวครบทกขอกได ขนอยกบความซบซอนของผลตภณฑ๑หรอผลตภณฑ๑บางชนดกอาจจะตองคานงถงหลกการดงกลาวครบถวนทกขอ เชน ออกแบบผลตภณฑ๑ไวแขวนเสอ กคงจะเนนหลกการดานประโยชน๑ใชสอย ความสะดวกในการใชและความสวยงามเปนหลก คงจะไมตองไปคานงถงดานการซอมแซม เพราะไมมกลไกซบซอนอะไร หรอการขนสง เพราะขนาดจากดตามประโยชน๑ใชสอยบงคบ เปนตน ในขณะทผลตภณฑ๑บางอยาง เชน ออกแบบผลตภณฑ๑รถยนต๑ กจาเปนทนกออกแบบจะตองคานงถงหลกการออกแบบผลตภณฑ๑ครบทง 9 ขอ เปนตน

5. ความรเกยวกบโปรแกรมทใชในการออกแบบ

ความรเบองตนเกยวกบโปรแกรม Paint tool SAI

PaintTool SAI (โปรแกรม PaintTool SAI ฝกวาดภาพการ๑ตน) : สาหรบโปรแกรมนมชอวา โปรแกรม PaintTool SAI เปน โปรแกรมวาดรป จากทมผพฒนาโปรแกรมจากแดนอาทตย๑อทย หรอจาก ประเทศญปน (Japan) มประวตการพฒนามาอยางยาวนาน ตงแตป ค.ศ. 1996 เลยทเดยว โปรแกรม PaintTool SAI นถกพฒนาขนมา เพอทจะใหคณได ปลดปลอยจนตนาการ ใหคณไดปลดปลอยจนตนาการของคณออกมาได อยางเตมท หนาตาของ โปรแกรม PaintTool SAI กใชงานงาย ไมหนกเครอง ตวโปรแกรม PaintTool SAI ทางานไดเสถยร และภายใน PaintTool SAI ประกอบไปดวยเครองมอสาหรบฝกวาดภาพ วาดรป ตางๆ นานา มากมาย อาท AirBrushePaintBrushเครองมอวาดสนา ดนสอ และยางลบ

โปรแกรม PaintTool SAI ตวน รองรบการแกไขภาพ วาดภาพ ในรปแบบของลาดบชนเลเยอร๑ (Layer) ทจะชวยใหคณไดตกแตงกราฟฟกไดอยางสมจรง และยอนหลงกลบไปแกสวนประกอบตางๆ ไดงายมากยงขนอกดวย นอกจากนโปรแกรม PaintTool SAI ยงสามารถปรบแตง แกไขภาพถาย รวมถงงานอาร๑ตเวร๑คตางๆ ไดอยางสมบรณ๑แบบมากๆ

ความสามารถของโปรแกรม PaintTool SAI

1. การทางานเปนเลเยอร๑ (Layer)เหมอนกบการวางแผนใสซอนๆกน 2. การทางานเปนแบบ Interface Enhancement คอใชไอคอนและปมคาสงตางๆ ลกษณะการโตตอบ

เปนชองสฟา 3. Action เปนการบนทกขนตอนการทางานเกบไวในกลมเดยวกน 4. Transformation Feature สามารถเปลยนรปทรงของภาพ หมน ขยาย ใหมมต 5. Select การสรางขอบเขต ไมใหสเกนออกไปจากกรอบทสราง

สวนประกอบของโปรแกรม PaintTool SAI

1. แถบเมนบาร๑ เปนทเกบคาสงตางๆ เชนsave, open, edit และอนๆ 2. Zoomใชซมเขา-ออกของชนงาน 3. 3 angle ใชสาหรบหมนกระดาษ 4. palette จานส สามารถเลอกสไดตามตองการ 5. โหมด(ควบคมเลเยอร๑)เชน mutiplay =ทาใหโปรงใส, overlay =ทาใหปรบสตามพนหลง(screen) 6. opasityคอตวปรบความหนาแนนของเลเยอร๑ทบ โปรง 7. เครองมอสรางเลเยอร๑ 8. ปมสรางเลเยอร๑ธรรมดา (Layer) 9. ปมสรางเลเยอร๑สาหรบตดเสน(Linework) 10. ปมสรางโฟลเดอร๑ ปมยางลบ ปมถงขยะ 11. เครองมอสรางซเลคชน (การสรางขอบเขต ไมใหส หรอสงของมนเกนออกไปจากกรอบทสราง ) 12. เครองมอเทรนสฟรอม หรอยาย หมนวตถในเลเยอร๑ 13. เครองมอบรส หรอพวกหวแปรง พกน ถงส ยางลบฯลฯ 14. min size ใชสาหรบทาใหหวแปรงปลายแหลม 15. density หรอคาสทออกมา

การใชแถบเครองมอ (Toolbar)

ใชงานโดยการคลกทปมเครองมอทตองการใชงานจากนนคลกเมาส๑เลอกลกษณะของเครองมอทมอยตางๆกนตามความเหมาะสมกบงานแลวใชงานโดยอาศยการทางานจากเมาส๑เพอเลอกภาพและแสดงตาแหนงของเปาหมายทอยในพนทแสดงภาพ

การสรางภาพดวยโปรแกรม PaintTool SAI

การสรางภาพดวยโปรแกรม PaintTool SAIเปนการสรางผลงานแบบเพนท๑รป ลกษณะเดนของโปรแกรมนคอความเรยบงาย อปกรณ๑และวธการใชไมยากนก แตกสามารถทาภาพใหออกสวยงามได และเปนโปรแกรมทมขนาดเลก ประหยดพนทความจา ซงโดยรวมแลวอยในระดบดมากทเดยว

ขนตอนการใชโปรแกรม PaintTool SAI

1. เมอเขาสโปรแกรม กด File เลอก New สรางขนาดภาพตามความตองการ 2. สามารถแทรกภาพโดยกด File เลอก Open เมอตองการแกไขหรอปรบแตงภาพ

การใชเครองมอตางๆ

(1) การใชเลเยอรสาหรบตดเสน (Linework) 1. Pen ใชวาดทวไป 2. Eraser ใชลบ 3.Weight ใชควบคมนาหนกของเสน 4.Color ใชเปลยนสเสน 5. Edit ใชแกไขเสน 6. Pressure ใชความคมนาหนกของเสนเฉพาะจด 7. Curve ใชสรางเสนโคง 8. Line ใชสรางเสนตรง

(2) การใช เลเยอรธรรมดา (Layer) 1. Pen ใชวาดทวไป 2.Eraser ใชลบ 3. Air Brush ใชลงสแสง-เงา มความโปรงคอนขางมาก 4. Brush ใชเกลยส 5. Water ใชลงสนา 6. Marker ใชลงสทบ(กาหนดความโปรงใสได) 7. Bucket ใชเทส 8. Binary ใชลงสทบ 9. Ink Pen ใชลงสทวไป

6. ขอมลประกอบการจดทาโครงงาน

แมว แมว หรอ แมวบาน (ชอวทยาศาสตร๑: Feliscatus) เปนสตว๑เลยงลกดวยนม อยในตระกล Felidaeตนตระกลมาจากเสอไซบเรย (Felistigrisaltaica) ซงมชวงลาตวตงแตจมกถงปลายหางยาวประมาณ 4 เมตร แมวทเลยงตามบาน จะมรปรางขนาดเลก ขนาดลาตวยาว ชวงขาสนและจดอยในกลมของประเภทสตว๑กนเนอ มเขยวและเลบแหลมคมสามารถหดซอนเลบไดเชนเดยวกบเสอ สบสายเลอดมาจากแมวปาทมขนาดใหญกวา ซงลกษณะบางอยางของแมวยงคงพบเหนไดในแมวบานปจจบน แมวเรมเขามาเกยวของกบวถชวตของมนษย๑ตงแตเมอประมาณ 9,500 ปกอน [5] ซงจากหลกฐานทางประวตศาสตร๑ทเกาแกทสดของแมวคอการทามมมแมวทพบในสมยอยปต๑โบราณ หรอในพพธภณฑ๑องกฤษในกรงลอนดอน มการแสดงสมบตทนาออกมาจากพระมดโบราณแหงอยปต๑ ซงรวมถงมมมแมวหลายตว ซงเมอนาเอาผาพนมมมออกกพบวา แมวในสมยโบราณทกตวมลกษณะใกลเคยงกน คอเปนแมวทมรปรางเลก ขนสนมแตมสนาตาล มความคลายคลงกบพนธ๑ในปจจบน ทเรยกวาแมวอะบสซเนย

การจดจาแนก โดยทวไปมการแบงพนธ๑แมวออกเปน 2 ลกษณะใหญ ๆ คอ แมวขนยาว (longhaired cat) และ แมวขนสน (shorthaired cats) การแบงพนธ๑ดวยวธนทาใหจาแนกแมวออกไดตามลกษณะพนธ๑ทจาเพาะตาง ๆ กน การจดจาแนกแมวในยโรปและสหรฐอเมรกามการกาหนดมาตรฐานของพนธ๑แมวทเปนทยอมรบกน ทงนลกษณะมาตรฐานของพนธ๑กมการเปลยนแปลงอยบอย ๆ การใชชอเรยกพนธ๑แมวทแสดงถงลกษณะของพนธ๑ทจาเพาะมความแตกตางกนระหวางในยโรปและสหรฐอเมรกา และมบางพนธ๑มการจดจาแนกเฉพาะตางหากในสหรฐอเมรกาเทานน

แมวในโลกนมมากมายหลายพนธ๑ โดยเฉพาะแมวทเปนสตว๑เลยงไมนบรวมสตว๑ตระกลแมว พวกเสอ แมวดาว แมวปา หรอสงโต แมวเลยงหรอทเราเรยกวา Domestic cat นนมววฒนาการมาจากแมวปาในธรรมชาตจากหลายภมภาคของโลก ชอเรยกพนธ๑แมวทแตกตางกนทเรยกกนทกวนน เชน เปอร๑เซย แมวสยาม แมวบาหล แมวอะบสซเนย และแมวโซมาล นน แสดงถงถนกาเนดทแสดงถงภมศาสตร๑ทเขาถอกาเนดมา ในการจดนทรรศการทยงใหญทสดในประเทศองกฤษเมอปครสศกราช 1871 ถอเปนการเรมตนในการนาเสนอพนธ๑แมวในระดบนานาชาต ทาใหผสนใจในแมวมความตนตว แตการแสดงในครงนนสวนใหญเปนแมวเปอร๑เซยและแมวขนสนเปนหลก

สรรวทยา แมวมความคนเคยและเลยงไดงาย สรรวทยาของแมวไดรบการศกษาโดยเฉพาะ โดยทวไปจะมลกษณะคลายกบสตว๑ เลยงลกดวยนมทกนเนออน ๆ แตจากลกษณะทผดแปลกออกไปหลายอยาง อาจจะทาใหเชอวาเชอสายแมว มาจากสายพนธ๑ทอาศยอยในทะเลทราย ตวอยางเชนแมวทสามารถทนตออณหภมสงมาก. มนษย๑โดยทวไปเรมทจะรสกอดอดผวเมอมอณหภมประมาณ 38 ° C (100 ° F) แตแมวแสดงความรสก

ไมสบายผวของพวกมนเมอณหภมถงราวๆ 52 ° C (126 ° F)และสามารถทนตออณหภมสงถง 56 ° C (133 ° F ) ถาพวกมนมการเขาถงนาได แมวเกบรกษาความรอนโดยการลดการไหลเวยนของเลอดไปยงผวและระบายความรอนโดยการระเหยผานปากของพวกมน แมวมความสามารถนอยทจะขบเหงอโดยมตอมอยในองเทา และจะหอบเพอบรรเทาความรอนทอณหภมสงมากเทานน (แตอาจหอบเมอเครยด) อณหภมรางกายของแมวไมไดแตกตางกนตลอดทงวน อาจสะทอนใหเหนถงแนวโนมทจะมความกระตอรอรน ทงในเวลากลางวนและกลางคน. อจจาระแมวจะแหงและปสสาวะจะมความเขมขนสงซงทงสองอยางคอการปรบตวทจะชวยใหแมวเกบนาไดมากทสดเทาทจะเปนไปได ไตของแมวมประสทธภาพเพอใหแมวสามารถอยรอดไดในอาหารทมเฉพาะเนอสตว๑โดยทไมตองกนนาเพมเตม และยงสามารถไดรบนาโดยดมนาทะเล แมวเปนสตว๑กนเนอ สรรวทยาของพวกมนมการพฒนาในการยอยเนอไดอยางมประสทธภาพและในทางตรงกนขามพวกมนมปญหาในการยอยพช ในขณะทสตว๑ทกนทงพชและสตว๑ เชนหนซงตองการโปรตนในอาหารประมาณ 4% แตแมวจะตองการโปรตนประมาณ 20% ในอาหารของมน แมวจะผดปกตถาขาดอาร๑จนกรดอะมโนและการรบประทานอาหารทขาดอาร๑จนเปนสาเหตของอาการนาหนกลดและอาจถงแกชวตไดอยางรวดเรว อกเราสมบตทผดปกตคอการทแมวไมสามารถผลตทอรนมทอรน การขาดกอใหเกดการเสอมสภาพในจอประสาทตาของแมวทาใหตาบอดถาวร แมวจะกนเหยอของพวกมนทงหมดเพราะจะไดรบแรธาตโดยการยอยกระดกสตว๑ ดงนนอาหารทมเนอสตว๑โดยเฉพาะอาจกอใหเกดการขาดแคลเซยม ระบบทางเดนอาหารของแมวถกปรบใหเขากบการรบประทานเนอสตว๑ ดงนนระบบทางเดนอาหารของแมวสนกวาของสตว๑ทกนทงพชและสตว๑ และแมวมระดบเอนไซม๑ทจาเปนในการยอยสลายคาร๑โบไฮเดรตอยในระดบตา นจงจากดความสามารถของแมวทจะยอยสารอาหารจากพชอยางมาก เชนเดยวกบกรดไขมนบางอยางทแมวมความสามารถในการยอยจากด แมสรรวทยาของแมวจะมงเนนไปทางอาหารทเปนเนอ แตกมอาหารแมวมงสวรตทาการตลาดมการเสรมสงเคราะห๑สารเคมทอรนและสารอาหารอน ๆ ในความพยายามทจะผลตอาหารทสมบรณ๑แบบ แตบางสวนของผลตภณฑ๑เหลานยงคงลมเหลวในการใหสารอาหารทจาเปนทงหมดตอแมว และผลตภณฑ๑อาหารทมไมมสวนประกอบจากสตว๑กอใหเกดการขาดสารอาหารอยางรนแรง แมวจะกนหญาเปนครงคราวคาอธบายหนงกคอแมวใชหญาเปนแหลงของกรดโฟลก อกคาอธบายหนงกคอมนจะใชในการเปนแหลงใยอาหาร

ภาษาแมว แมวใชการสอสารตดตอระหวางพวกดวยกนหลายรปแบบ เชน การใชกลน การใชเสยงและการใชทาทางซงเรมตนเมออายได 3-4 อาทตย๑ การใชกลนของแมวกไดแกกลนขางตอมปสสาวะ กลนเหงอ และตอมตามตวทอยใตผวหนงบรเวณแกม คาง เทา และโคนหาง กลนเหลานทาใหแมวจากนไดวาตวใดเปนตวใด บอกขอบเขตถนทอย เราจะพบเหนเสมอวา เมอแมวสองตวมาเจอกนจะมกทกทายดวยการเอาจมกมาชนกนสดดมซงกนและ กน การถสมผสกบแมวอนโดยใชหว คาง สขางแกม ตลอดจนการใชลาตวไปถใตคางของอกตวหนงกเปนการสอสารแบบหนงดวย

พฤตกรรมอยางอนของแมว เชน การหาว เปนการบงบอกวามนกาลงรสกสบาย ๆ ไมใชเกดจากการงวงนอนแบบเดยวกบคนเรา สวนเสยงรองเหมยว ๆ มกจะเปนสญญาณทแสดงความไมพอใจ ไมมความสข เชน ลกแมวทกาลงหนาวหรอถกทอดทงอยตามลาพง เสยงรองยงเปนเสยงเรยกคเมอถงฤดผสมพนธ๑ โดยเฉพาะแมวตวผจะรองเสยงดงมากในชวงน

การแสดงออกของแมว ห : เปนจดทไวมาก หจะถกยกยนไปขางหลง เปนการเตอนทจะจโจมศตร ในกรณทหโคงกลบและถกดงใหตาลงขาง ๆ เปนสญญาณของการปองกนตวและพรอมทจะตอส หนวด : ใหดจากตาแหนงการกระจายของหนวด ถาหนวดแผออก แมวกาลงเครยดหรอสนใจอะไรบางอยาง แตถาหนวดดลาดและรวบไวขางแกมแมวจะอยในอารมณ๑ทสงวนทาทหรออาย และถาหนวดไปอยดานหลงเปนพม แสดงถงความสบายใจ ลกตาดา : มานตาทหดเลกลงจะแสดงถงความตงเครยดหรอสนใจอะไรอยางหนงอยางใดมาก เปนพเศษ ในกรณทมานตาเปดกวาง แสดงถงความประหลาดใจ กลวหรอเตรยมพรอมเพอปองกนตว หว : เมอแมวสองตวทไมเคยรจกกนมากอนและมาเผชญหนาจะตดตอทาความรจก กน โดยการยดหวทตงตรงไปขางหนา และเมอตวใดตวหนงรสกเดนกวาจะเชดหวสงขนไปอก สวนตวทรสกตววาดอยกวาจะกมหวตาลง ลาตว : ถาลาตวยดตรง แสดงถงความมนใจและพรอมทจะจโจมศตร ในกรณทลาตวโคงงอหรอหลงโกงแสดงถงวาแมวกลวและพรอมทจะจโจมได ทนท ขน : เมอแมวอยในภาวะกาลงกลวขนจะตงชนทงลาตว ในกรณทขหรอเตรยมตะปบเหยอ ขนจะตงขนเพยงเลกนอยตามสวนทยนออกมาจากลาตวและหาง หาง : หางเปนเครองบงบอกอารมณ๑ของแมวไดเปนอยางด ถาหางเคลอนไหวเปนเคลอนและสะบดจากทางหนงไปยงอกทางหนงแสดงถง ความรสกตนเตนมาก ๆ เมอแมวตองการแสดงความเปนมตรหรอยนดตอนรบแมวตวอนแมวจะยกหางขน และจะเขาไปดมกนของอกตวหนง แตถาแมวสะบดหางขนอยางรวดเรวแสดงถงการขและพรอมทจะจโจม

อปนสยของแมว 1. แมวชอบรองเหมยวๆ แมวจะทาเสยงน เมอรสกพอใจหรอไมพอใจในสงใดสงหนง เคาเรมรจกทจะสรางเสยงแบบน ตงแตเปนลกแมว ซงจะสงเสยงนในยามทตองการความอบอนจากแมแมว และเวลาทหวนม ซงเปนกลไกทเกดจากสมองสงการ ใหเกดเสยงรองจากการสนของกลามเนอชองคอนนเอง แมวมกจะทาเสยงนในขณะหลบซงคลายๆ กบเสยงกรน ครงตอไปหาเราไดยนเสยงนอกเราลองถามเคาสวา เคาตองการอะไร 2. แมวรกทจะนอน "แมวขเซา" เปนคาทใชเรยกแมวทรกการนอนเปนชวตจตใจ พวกเคาจะใชเวลาสวนใหญไปกบการนอนหลบอยางนอย 17 ชวโมง ตอวน ซงเปน ลกษณะทถายทอดมาจากแมวปา ทมกจะไมชอบออกลาเหยอ หรอหาอาหารสกเทาไหร ดงนนจะเหนไดวาแมวชอบทจะนอนมากกวา เจาแมวนอนหวดเอ๐ย

3. แมวชอบทจะขวนเฟอร๑นเจอร๑ในบาน พฤตกรรมการขวนของแมวนน เกดจากเหตผลหลายอยาง ประเดนแรกนนการขวนเปนการฝนเลบใหสวยงาม และแมวกมความสขทไดทาเชนนน อกทงพฤตกรรมนยงเปนการสรางอาณาเขตของตวเอง เพอปองกนผบกรก แมวมกจะขวนเปนแนวตรงกบเสาหรอตนไม ดงนน เราจงควรจดเตรยมทไวใหเปนสดสวน สาหรบการฝนเลบของแมว โดยไมตองเคลอนยายไปทอน 4. แมวชอบนอนหงายแลวกลงไปมา หลายคนมความคดทผดวาการทแมวนอนไถหลงกบพน เปนการแสดงพฤตกรรมทตองการกาจดหมด ออกจากรางกาย ในความจรงแลว อาการเชนนแสดงออกถงความไววางในในตวเรา เปนการแสดงอาการยอมรบเรา หรอทกทายเรา ครงหนาหาเราพบวาแมวทาทาเกลอกกลงตอหนาเรา ใหเรารวา เคาอยากใหเราแสดงความเปนมตรตอเคาดวยการลบทอง 5. แมวชอบคลอเคลยทขาของเรา แมวมตอมกลนทวรางกายเชน รมฝปาก , สขาง, หนาผาก, หาง เปนตน กลนจะกระจายตดตามรางกายของผทแมวเขาไปคลอเคลย การแสดงอาการเชนนของแมวบงถงความตองการทจะแสดงความเปนเจาของเรา หากแมวแสดงพฤตกรรมเชนนกบเราแลว จงภมใจไดวาเคารกเรา 6. แมวตองใชถาดทรายแมว เพราะแมวมกจะถายบนถาดทรายเสมอ ซงถอเปนพฤตกรรมทด โดยเปนสญชาตญาณในการดารงชวตในปา เนองจากในปา แมวจะมพฤตกรรมหลบซอนศตรทไมใหใครพบเหน ถอเปนพฤตกรรมทถายทอดกนมาอยาง ยาวนาน นนเปนเหตผลวา ทาไมแมวจงตองการถาดทรายไวหลบซอนของเสย อนเปนสวนหนงของพฤตกรรมน 7. ทาไมแมวจงชอบเลยขน การเลยสามารถกาจดเศษขนทหลดลวงและสงสกปรกตางๆ ซงจะชวยกระตนใหมการเจรญใหมของชนผวหนงและขน ยงกวานนนาลายของแมวยงชวยลดอณหภมในรางกายของเคาดวย ลกแมวจะรจกการเลยขนตงแตแรกเกดโดยมแมแมวเปนผจดการสอนเลยขนให

อาหารแมว อาหารสด : อาหารไดแก ปลาทนง ไกยาง(โดยเฉพาะตบไกแมวจะชอบมากแตตองระวง พยาธ) แมวไมชอบขาวทแฉะเพราะจะตดฟนและเขยวของมน อาหารแหงสาเรจรป : การใหอาหารแหงแมวตองไมลมทจะเตรยมนาไวใหมนเสมอ แมวเปนสตว๑ทคอนขางเลอกกน ดงนนอาหารทใหมนกนตองมกลนหอม(สาหรบมน)ไมวาจะเปน อาหารสด หรอ อาหารแหง ยงถาเปนอาหารแหงควรเทใหมนครงละนอยๆ แตบอยๆ เพราะถาเททงไวนานๆ กลนหอมจะหายหมด และในทสดอาหารเหลานนกกลายเปน อาหารของหนและแมลงสาป แทน ถาเปนไปไดควรใหอาหารสดสลบกบอาหารแหงแกแมว เพราะบางครงมนอาจจะเบอ อาหารทจาเจถาเราอยากเอาใจมนกนาจะลอง สบเปลยนชนดอาหารใหมนบาง

การดแลแมวเบองตน

สวนท 1 ตวแมว

- แปรงขนใหทกวนหรอหากไมคอยมเวลา อาจทา 2-3 วนครง และเชดทาความ สะอาดหและตาดวย

- อาบนาใหเดอนละครง หรอ 2 อาทตย๑ครง กอนอาบนาควรเชดและทาความสะอาดห และหนาตาทกครง - ควรปอนยาระบายขนใหดวย อยางนอยเดอนละ 1 ครง - การทาวคซนและการถายพยาธตามกาหนดของสตวแพทย๑ทกๆ ป - การตรวจสขภาพจากเลอดและจากปสสาวะของแมว อยางนอยปละ 1 ครง และอยางนอยปละ 2 ครง

สาหรบแมวทมอายมากกวา 5 ป หรอแมวทมโรคประจาตว - แมวททาหมนแลว ควรมการควบคมปรมาณการกนอาหารใหเหมาะสมกบกจกรรมในแตละวน เพอไมให

แมวมนาหนกมากเกนไป ซงจะเปนการเพมความเสยงตอโรคตางๆ ได เชน โรคนว โรคเบาหวาน เปนตน - ควรมการปองกนพยาธภายนอก เชน ตวหมด ตวไร อยางสมาเสมอ โดยเฉพาะแมวทเลยงปลอยอสระ

สวนท 2 อาหารและนา

- ลกแมวอายตงแต 1-3 เดอน ใหอาหารกระปอง 3 มอ อาหารเมด ตงไวตลอด พรอมนาสะอาด (เสรมนมจด ใหมอเยนนดหนอย) หาม เตมนมใหมาก เพราะอาจทาให แมวถายเหลวได

- ปรมาณการใหอาหารแมวขนอยกบกจกรรมในแตละวน ตามความเหมาะสมของความตองการพลงงานของแมว โดยสามารถประเมนไดจากอาย นาหนกของแมว ซงสามารถเทยบเคยงไดจากฉลากของถงอาหารแมว

- การเลยงแมวหลายๆ ตว แนะนาการใหอาหารโดยแยกอยางเปนสดสวนของแมวแตละตว ทงนเพอใหแมวแตละตวไดรบอาหารอยางเพยงพอ ทงยงเปนการปองกนโรคตดตอทเกดจากการกนของแมวแตละตวไดอกดวย

- จานวนมออาหารของแมวขนอยกบความสะดวกของผเลยง อาย และสขภาพของแมว ไมแนะนาใหทงอาหารเอาไวตลอดเวลา เพอลดการปนเปอนอาหารจากสงแวดลอม

- แมวชอบกนนาทสะอาดและใหมอยเสมอ ดงนนควรเปลยนถายนาใหบอยครง ทาความสะอาดถาดนาเปนประจา และควรทจะวางถาดนาไวหลายๆ จด ทงบรเวณทกนอาหาร บรเวณทเลน และบรเวณทนอน“ ปรมาณนาบรสทธ 210 มลลลตร ตอวน ตอแมว 1 ตว ”

- แมวทกนอาหารเมดและกนนาไดนอยในแตละวน วธทจะชวยเพมปรมาณการกนนาอยางงายๆ กคอ การเพมนาอนลงในอาหาร การเพมอาหารเปยก การเพมอาหารประปอง อยางไรกตามการปรบเปลยนอาหารจากเดม ควรจะคอยๆ ปรบเปลยน เพอลดโอกาสการเกดทองเสยดวย

- บรเวณทวางถาดอาหาร ควรเปนบรเวณทสะอาดและใกลกบบรเวณทวางถาดนา สงสาคญคอ ควรอยหางจากถาดทรายและบรเวณทแมวขบถาย

สวนท 3 การจดการสงแวดลอม

- ถาดทรายและทรายแมว เปนอปกรณ๑สาคญทขาดไมไดสาหรบการขบถายของแมว ควรทาความสะอาดทรายแมวอยางสมาเสมอ และวางถาดทรายอยางนอย 1 หรอ 2 จด

- เปลยนทรายแมวทก 2-3 วน หรอทกวนกได และควรลางกระบะทรายดวยทกครง เพอเปนการฆาเชอโรค - การเลยงแมวในบรเวณพนทจากด เชน เลยงแบบขงกรง มกสงผลทาใหแมวมความเครยดอยตลอดเวลา

วธการชวยลดความเครยดทาได โดยการเคลอนยายกรงออกมารบแสงแดดยามเชาในสถานททมแสงสองถง และการระบายอากาศทด

สขอนามย ลก แมวเกดใหมจะไมสามารถควบคมการขบถายได เพราะกลามเนอททาหนาทยงเจรญไมสมบรณ๑ ลกแมวตองไดรบการกระตนโดยใชผาขนหนนมๆ ชบนาอนลบบรเวณทวารหนก จะทาใหลกแมวปสสาวะ อจจาระภายใน 1-2 นาท โดยปกตลกแมวอาย 21 วน จะขบถายของเสยไดเอง หมนสงเกตปสสาวะและอจจาระของลกแมว ปสสาวะปกตควรมสเหลองออนหรอใส ถามนมสเหลองคลาหรอสมแสดงวาลกแมวไดรบอาหารไมเพยงพอ ปกตอจจาระจะมสนาตาลจางหรอเขม อจจาระสเขยวแสดงถงโรคตดเชอ ถาอจจาระแขงมากแสดงวาใหอาหารทละมากๆ แตใหไมบอยครง ซงเปนสาเหตทาใหทองอด มแก๏ส หายใจไมสะดวก การเลอกกระบะทราย กระบะทราย หรอหองนาแมว ทดควรมขนาดอยางนอย 1.5 เทา ของความกวางและยาวของตวแมว เนองจากเวลาขบถายแมวจะเขาไปอยในกระบะทรายทงตว ทเหนใชกนทวไปเปนถาดพลาสตก ซงแมวเรยนรทจะใชไดงาย และทาความสะอาดงาย กระบะทรายแบบมฝาครอบ เปนอกประเภททเจาของบางคนเลอกใช ขอดคอความเงยบสงบเปนสวนตว และแมวคยทรายไมกระจายออกมา มขอเสย คอ การระบายอากาศภายในไมด จาเปนตองทาความสะอาดบอยๆ และแมวบางตวอาจไมชอบทแคบทไมมทางใหหลบหน ชนดของทรายแมว แมวถอวาเปนสตว๑ทไดรบความนยมเปนอยางมากในปจจบน เพราะดวยความนารกและนาเอนดของมน แตสงทคนเลยงแมวตองรบสภาพคอ กลนอและฉ ซงหากผเลยงขาดการดแลทเหมาะสมแลว กลนมลแมวจะรบกวน สาหรบผทเลยงแมว แนนอนกวาไมมใครไมรจกทรายแมว วสดทเอาไวใชเปนหองนา และดบกลนปสสาวะและอจาระของแมว แตสาหรบใครทเพงจะเรมเลยงคงยงไมรจกทรายแมวแตละชนด ทรายแมวแตละชนดมความแตกตางกนออกไปขนอยกบสภาพการใชงาน จดเรมตนของทรายแมวกอนหนาทคนเลยงแมวจะมทรายแมวใช สงทเจาของแมวสวนใหญใชดบกลนสงปฏกลคอ ทราย (กอสราง)ซงคทตลทเทอร๑ (Kitty Litter) เปนทรายแมวยหอแรกทมการจาหนาย โดยนายเอด โลว๑ (Ed Lowe) เปนบคคลแรกททาการตลาดสนคาน เนองจากเอด โลว๑เหนโอกาสทางธรกจจากความประทบใจในวสดดดซบทเขาแนะนาใหเพอนบานทเลยงแมวทดลองใชแทนทราย ซงหลงจากเพอนบานทดลอง

ใชแลว เธอกไมเคยเปลยนไปใชของอยางอนแทนทรายแมวอกเลย ในระยะแรกของการทาตลาดวสดดดซบกลนมลแมวนน บรรดาเจาของรานขายสตว๑เลยงทองถนตางไมเชอวา จะมเจาของแมวคนไหนกลาจายเงนซอสนคาประเภทนไปใช ดงนนเอด โลว๑จงนาทรายแมวไปแจกใหทดลองใชฟรกอน หลงจากนนไมนานเขาพบวา มเจาของแมวหลายรายชอบ และยนดทจะจายเงนซอสนคานไปใช ชนดทรายแมว สามารถแบงไดหลายแบบ ขอมลบางแหลงแบงทรายแมวเปน 2 ประเภทหลก คอ ทรายแมวแบบเดม (conventional) กบทรายแมวแบบจบตวเปนกอน (clumping) แตบางแหลงขอมลแบงทรายแมวเปน 4 ชนดตามลกษณะเดนของสนคา ดงน 1.ทรายแมวชนดไมจบเปนกอน (Non-clumping conventional litter) คทตลทเทอร๑เปนผลตภณฑ๑ดบกลนมลแมวยหอแรกทวางจาหนายตงแตป ค.ศ. 1948 ทรายแมวชนดนเมอเปยกจะไมจบตวเปนกอน องค๑ประกอบหลกของคทตลทเทอร๑คอ ฟลเลอร๑สเอร๑ธ (fuller’s earth – แรทมสารแมกนเซยมออกไซด๑เปนองค๑ประกอบหลก และมสมบตดดซบนาได) จดดอยของทรายแมวนคอ ผเลยงตองหมนตรวจ และตกทรายแมวทเปอนออกทกวน มฉะนนจะสงกลนเหมนออกมา 2.ทรายแมวชนดจบเปนกอน (Clumping litter) มสารเบนโทไนท๑ (bentonite) เปนองค๑ประกอบหลก พฒนาขนโดยนกชวเคมผรกแมวชอ ดร. โทมสนลเซน (Thomas Nelson) เนองจาก ดร.โทมสสงเกตเหนวา เมอสารเบนโทไนท๑สมผสความชนหรอนา สารจะจบตวเปนกอนแขงทาใหแยกเฉพาะสวนทเปนกอนออกมางาย ปจจบนในประเทศสหรฐอเมรกาทรายแมวชนดจบเปนกอนมสวนแบงทางการตลาดมากถงรอยละ 60 (ขณะทขอมลบางเวบระบวา สวนแบงทางการตลาดอาจมสงถงรอยละ 69) และสวนใหญผลตมาจากสารเบนโทไนท๑ดวยเหตทผลตภณฑ๑มสมบตจบตวเปนกอนได ดงนนผผลตทรายแมวชนดนจงมกระบวา ไมควรเทลงในโถชกโครก เพราะจะทาใหเกดการอดตนได 3.ทรายแมวชนดยอยสลายทางชวภาพได (Biodegradable litter) ผลตภณฑ๑กลมนทาจากพชชนดตางๆ เชน กอนขเลอย (clump sawdust) เศษไมสน (pine wood pellet) ขาวบาร๑เลย๑ (barley) เปลอกสมตากแหง รวมถงกระดาษหนงสอพมพ๑ใชแลวดวย ดวยเหตทแมวเปนสตว๑เลยงทนยมเลยง และผเลยงแมวมกจะใชทรายแมวซงเปนวสดประเภทใชแลวทง ปรมาณขยะทเกดจากทรายแมวจงมมาก โดยมขอมลระบวา เฉพาะในประเทศสหรฐอเมรกาเพยงประเทศเดยว แตละปปรมาณทรายแมวทถกทงมมากกวา 2 ลานตน ซงขยะเหลานไมสามารถยอยสลายทางชวภาพได เพราะเปนสารอนนทรย๑ ดงนนผเลยงแมวสวนหนงทใสใจถงเรองสงแวดลอม จงหนมาเลอกใชทรายแมวทยอยสลายทางชวภาพได แมจะมราคาสงกวาทรายแมวทวไปกตาม นอกจากนดวยเหตททรายแมวทวไปเปนสารอนนทรย๑ทไมสามารถยอยสลายทางชวภาพ จงมบางบรษทผลตทรายแมวดวยขาวโพด เยอไม (wood pulp) ขาวสาล (wheat) รวมถงเปลอกถว (peanut shell) ออกมาเพอเปนทางเลอกแกคนรกแมว 4.ทรายแมวชนดซลกาเจล (Siliga gel litter) มชอเรยกอกชอวา ครสตลลทเทอร๑ (crystal litter) เปนวสดประเภทโซเดยมซลเกต (sodium silicate) มลกษณะเปนเมดเลก มความพรน (porous) ทรายแมว

ชนดนมสมบตดดซบสงกวา และดกกลนไดนานกวาทรายแมวชนดอน รวมถงมอายการใชงานนานมากกวาดวย ขอมลบางแหลงระบวา ทรายแมวชนดซลกาเจลหนกประมาณ 2 กโลกรม สามารถรองรบการใชงาน (ดดซบกลนและของเสย) ของแมวขนาดปกต 1 ตวไดนานถง 30 วน เปรยบเทยบกบการใชทรายแมวชนดจบตวเปนกอนซงตองใชทรายแมวปรมาณ 9-14 กโลกรม เนองจากตองตกทรายแมวเกาทง และเตมของใหมลงไปเสมอ แตสาหรบทรายแมวชนดซลกาเจล ผใชเพยงแคคนทรายแมวเบาๆ และกาจดมลแมวทกวน และคอยสงเกตวาทรายแมวเรมสงกลน รวมถงมสทเปลยนไปหรอยง หากเรมมกลนหรอสเรมเปลยน แสดงวาวสดดดซบฉแมวเตมทและไดเวลาเปลยนของใหมใสลงไปแทน การใชกระบะทรายกบแมวในปจจบนถอวาไมใชเรองแปลกอะไร เพราะนอกจากจะเปนการอานวยความสะดวกสบายใหกบแมว ในการขบถายเปนอยางดแลว ยงเปนการชวยใหผเลยงลดปญหา ในการจดเกบมลถายของแมวอยางไมยงยากอกดวย เนองจากสญชาตญาณของแมวนนเปนสตว๑ทคอนขางสะอาดในการขบถาย คนเคยกบการถายแลวกลบ ฉะนนเมอผเลยงไดสรางสภาพแวดลอมในการอยใหมใหแกแมว กจาเปนทจะตองสรางสถานทสาหรบขบถายใหแกแมวดวยโดยปรยาย กระบะทรายจงกลายเปนพระเอกของแมวไปอยางหลกเลยงไมได หลายคนอาจแยงวาบอยไปทประสบกบปญหาแมวไมยอมขบถายในกระบะทรายทเตรยมไวให กอยากใหระลกไวสกนดวา ระบบสงคมของแมวนน อาจมผลททาใหแมวแมวมพฤตกรรมตรงกนขามกบสงทเราพยายามจดหาไวให นนคอไมยอมขบถายในกระบะทราย ซงโดยธรรมชาตทวไป แมวหลายตวทเลยงในบาน อาจตอสกนเพอแสดงตนเปนเจาถน ดงนนผเลยงเองกจะตองคอยสอดสองดแล และจะตองแยกตวทสใครเขาไมคอยจะไดไปไวในททปลอดภยมากขน พรอมกบไอเจากระบะทรายพระเอกตลอดกาลทวานดวย ถามแมวสกตวในปกครองของเราเรมทจะยมยามเขามาใชบรการในกระบะทรายทเราเตรยมใหแลว (ซงจรงๆ เราจะตองเปนคนทฝกแกมบงคบ ดวยการจบแมวมานงสวมจาเปนนบอยๆ เพอใหเกดความเคยชนและคนเคย) เรากจงรเลยวา แมวตวอนๆ กพรอมทจะทาตามอยางไมมปญหา แลวเอ! ไอขนตอนตางๆ ในการจดกระบะทราย เรารวธและคนเคยกบมนดพอหรอยง ถายงกเราลองมาทาตามขนตอนตางๆ เหลานดกน ใชนาหอมขจดกลนทาความสะอาดพนททงหมดทแมวเคยอเคยฉใหสะอาด จากนนใหปดหรอจดการคลมพนททเราไดทาความสะอาดนนดวยพลาสตกหนาๆ กรรมวธนจะชวยใหแมวไมยางกรายเขาไปใชบรการในละแวกนนอก คราวนใหเราจดการนากระบะทรายหลายๆ ใบ (ซงควรมสก 2 ใบเปนอยางนอยสาหรบแมว 1 ตวในระยะเรมตน) แตนนกไมไดหมายความวาหากเรามแมว 5 ตวเราจะตองใชกระบะทรายถง 10 ใบหรอกนะ เพยงแตเราตองมสารองเพมไวอก ประมาณ 1-2 ใบเทานนเอง การใชกระบะทรายมาก จะใหผลดกวาทงแมวและตวเราเอง และเราควรวางกระบะทรายไวในหลายๆ จดดวย เมอแมวปฏบตกจเสรจ กจะมทรายทจบตวเปนกอนอยภายในกระบะนน ใหตกออกทง อยานาไปลางนาเพอนากลบมาใชอก เพราะนอกจากจะไมชวยสรางอนามยทดแกแมวแลว ทรายทถกนาไปลางกจะมเราสมบตตางๆ ดอยลง การดดซบกลนไมคอยอยและไมคอยจบตวกบสงปฏกลทแมวขบถายออกมา นนแหทจะสรางความยงยากในการจดเกบมลของแมวใหแกเราซาซอนยงขน ใหจาไวเสมอวา ทรายทจบตวเปนกอนแลว

นน ควรใชแคเพยงครงเดยวแลวตกออกทง แลวนาทรายใหมเขามาเตมอยเสมอๆ ความลกของกระบะทรายและทรายในกระบะนนขนอยกบความชอบของแมวในแตละตวแตโดยมาตรฐานแลวเราควรจดใหมทรายสงจากกนกระบะประมาณสก 3 นวเปนอยางนอยและควรนาเอากระบะทรายมาลางทาความสะอาดทกอาทตย๑หรออยางนอย 2 ครงตอเดอน โดยพยายามลางกลนออกใหหมด และอาจจะใสนาหอมเพอดบกลนเลกนอยแตไมตองมาก พยายามอยาใหกระบะทรายมกลนตดอยมน เพราะจะเปนการสรางมลพษทางกลนทงกบแมวและตวเราเอง แมวแตละตวชอบทรายไมเหมอนกน ดงนนเราควรจดเตรยมทรายไวหลายๆ ชนด (หากงบประมาณนอยมจากดกตองพยายามบงคบแมวใหยอมรบใหได โดยดษฎ) และวางไวในหลายๆ จดของบานทแมวชอบเยองกรายไป เพราะอยาลมวาแมวกชอบทจะมมมโปรดสวนตวไวเพอขบถายเหมอนกน ตองพยายามอยางยงในการทจะเปลยนกระบะทรายบอยๆ เพราะแมวสวนใหญไมชอบทรายทมกลน โดยเฉพาะกลนทรนแรงมาก ถงแมวากลนนนจะมาจากแมวเองกตาม พยายามทจะชวยเปลยนนสยทชอบขบถายสงเดชไมเปนทเปนทางของแมวลงซะ ดวยการใหความสนใจแมวใหมากขน โดยเฉพาะในเรองอนามยของแมว อยาลมชมเชยหรอใหกาลงใจแกแมวของเราในเรองการขบถายดวย ซงเราอาจทาไดโดยการนามนไปทกระบะทรายบอยๆ เฝารอและเยนยอแมวทกครงทมนใชกระบะทราย ใหระลกอยเสมอวาพฤตกรรมการขบถายนนไดถกถายทอดมาตงแตบรรพบรษของแมวนนแลว รวมถงการหาสถานททสะอาดเพยงพอในการขบถายดวย เพราะมนจะขดกลบสงปฏกลเองทกครงโดยไมตองใหใครมานงรงเกยจ บางครงเราอาจจะตองกกบรเวณแกแมวเกเรบางตวเพอกระตนใหมนหดใชกระบะทราย ถาเราใจแขงทาเชนนได เรากแนใจไดเลยวา แมวของเราจะหนมาใชบรการกบเจากระบะทรายทเราเตรยมไวใหอยางแนนอน แตในระหวางทเรากกบรเวณแกแมวนน เราอยาไดลมใหมนไดออกมาคนเคยกบสมครพรรคพวกสมาชกในบานบาง เพอใหมนคนเคย และเหนพฤตกรรมของพรรคพวกตวอนๆ ทใชบรการกระบะทรายของเราดวย เพอเปนการจงใจใหแมวเกเรหนมาใชบรการกระบะทรายอยางเจาตวอนๆ บาง ขนตอนตางๆ เหลานเปนสงทเราจะตองใหคามใสใจและดแลอยางใกลชด ซงเราอาจจะตองใชเวลาในการกกบรเวณแมวเพอฝกหดนสยการขบถายอยางนอยๆ ประมาณ 6-8 สปดาห๑ เพอใหแมวไดเรยนรในการใชบรการเจากระบะทรายทเราเตรยมไวใหนดวยความผาสก

จะทายงไงด? เมอแมวขบถายไมเปนท เคยไหมทกลบบานไปแลวพบกองปรศนาจากแมวของเราอยตามพน พรม หรอบนเสอผา นนกคอ การทแมวขบถายไมเปนทเปนทางนนเอง ทงปสสาวะ และ/หรอ อจจาระนอกกระบะทราย (ไมรวมถงการฉสเปร๑ยเพอสรางอาณาเขต ซงการทาหมนจะชวยลดพฤตกรรมการฉสเปร๑ยนลงได)

สาเหตลองมาดกนวามกขอทตรงกบแมวของเราบาง?

1. ปญหาสขภาพ : เชน โรคของระบบทางเดนอาหารททาใหอจจาระลาบาก ถายเหลว หรอถายกระปรดกระปรอย, โรคทางระบบทางเดนปสสาวะ ททาใหแมวเจบเวลาฉ และทาใหฉบอยกวาปกต , โรคไต , โรคเบาหวาน และความผดปกตของฮอร๑โมนไทรอยด๑ ทจะทาใหแมวกนนาเยอะ แลวฉบอยกวาปกต เปนตน

ปญหาในขอนจะตดออกไปไดดวยการพาแมวของเราไปพบสตวแพทย เพอตรวจสขภาพหาสาเหตเอา

2. ความสะอาดของกระบะทรายไมเพยงพอ : ควรตกทรายทจบตวเปนกอนออก วนละ 1-2 ครง รวมถงเปลยนทรายใหมทงหมดและลางทาความสะอาดกระบะทราย ทกๆ 1-4 สปดาห๑ ขนอยกบขนาดของกระบะทราย

3. จานวนกระบะทรายไมเพยงพอ : จานวนกระบะทรายทเหมาะสม คอ ใหมจานวนกระบะทรายเทากบจานวนแมวทเลยงทงหมด บวกเพมอก 1 ชด

4. กระบะทรายอยในตาแหนงทแมวเขาถงยาก หรออยในสถานทไมเงยบสงบ : ถาเลยงแมวหลายตว กควรจะตองวางกระบะทรายกระจายตามทตางๆ อยางเหมาะสม อยาใหแออด หรออยในทๆ คนเดนพลกพลาน หรอสนขอยใกล เปนตน

5. ใชทรายแบบทมกลน : แมวบางตวจะไมชอบทรายทมกลน กเลยไมใชกระบะทรายนน 6. ความหนาของทรายนอยเกนไป : ควรใสทรายใหมความหนา อยางนอยๆ 3 เซนตเมตร 7. สงแวดลอมภายในบานเปลยนแปลงไป เชน มคนแปลกหนามาทบาน หรอมสตว๑เลยงตวใหมมาเพม ทาใหแมวเกดความเครยดขนได

เมอเราหาสาเหตพบแลว กกาจดสาเหตเหลานน แลวจากดบรเวณ ไมใหแมวของเรากลบเขาไปในทๆ มนชอบไปขบถายผดทบอยๆ หรออาจวางกระบะทรายทบบรเวณนนแทน ทาความสะอาดบรเวณทมนขบถายผดทนนๆ ดวยผลตภณฑ๑ทไมมสวนผสมของแอมโมเนย และใชผลตภณฑ๑ทาความสะอาดทชวยกาจดกลน แมวบางตวอาจจะตองใชเวลาฝกเขากระบะทรายใหม แมวาจะกาจดสาเหตไปหมดแลว เนองจากแมวตวนนๆ อาจตด

นสยชอบขบถายนอกกระบะทรายไปแลว เราจะตองใจเยนๆ Tips แมวสวนใหญชอบกระบะทรายทมขนาดใหญ ไมมฝาปด ทรายแบบทไมมกลน ถายแลวจบตวเปนกอนด ความหนาของทรายประมาณ 3 เซนตเมตร ทงนความชอบเหลานขนอยกบแมวแตละตว ถาเรายงไมรวาแมวของเราชอบแบบไหน อาจจะตองลองตงกระบะทราย และใสทรายทงไวหลายๆ แบบใหแมวของเราเลอกใช เพยงเทาน กจะแกไขปญหาการขบถายไมเปนทเปนทางของแมวของเราไดแลว

กลมใจ…แมวไมยอมเขากระบะทราย

การทแมวไมยอมเขากระบะทราย อาจมปจจยหลายๆอยาง ซงแมวหลายๆตว แทบจะไมตองหดเลย กรโดยสญชาตญาณวาตองไปอในกระบะทรายทเราจดตรยมไวให แตกมแมวหลายตวทไมยอมขบถายในกระบะทรายเอง บางตวอาจจะเปนแมวเดก ซงเจาของไมรวาจะหดใหขบถายในกระบะทรายไดอยางไร แตบางตวทเคยเขาในกระบะทรายมากอน จๆวนหนงกหนมาฉเรยราดไปทวกม วนนเราจะมาพดถงสาเหตททาใหแมวไมเขากระบะทรายกนดกวา

1. แมวไมเคยใชกระบะทรายมากอน ถาเปนแมวเดก หรอแมวทไมเคยฝกใชกระบะทรายมากอนอยางแมวจรจด ในชวงแรกใหเจาของคอยสงเกตพฤตกรรมแมว ถาแมวทาทาจะขบถายในจดทไมตองการ กใหรบอมแมวไปยงกระบะทรายทเราเตรยมไว เพอใหแมวขบถายในกระบะ และควรพาแมวไปทกระบะทรายทกครงหลงจากแมวทานอาหารเสรจ เพราะแมวบางตวอาจจะปวดอหรอฉ หลงจากทานอาหารได เมอฝกไปไมกรอบ โดยมากแมวจะเรยนรไดเองวาตองไปทาธระทจดใด

2. ขนาดกระบะไมเหมาะสมกบแมว ลกษณะของกระบะทราย ความลกความกวาง ทรงของกระบะทราย เปนอกเหตผลหนง ของการเลอกกระบะทราย แมวบางตวกชอบลกษณะของกระบะทรายทมลกษณะมหลงคาปกคลม แตสาหรบแมวอวน เลอกทจะใชกระบะทรายทโปรง กวางมากกวา กระบะทรายบางอนอาจจะมขนาดเลกไป ทาใหแมวนงปลดทกข๑ไดไมถนด หรอกระบะบางอนมขอบกระบะสงไป ทาใหแมวทอายมาก แมวทมปญหาสขภาพบางอยาง หรอแมวเดกทตวยงเลกปนเขาไปใชลาบาก จงอาจจะมการเสรมบนไดขนาดเลกเขาไป เพอเพมความสะดวกในการใชงาน

3. ทรายแมวทนามาใช ในปจจบนมทรายแมวททาจากวตถดบหลายชนด รปรางเมดทรายมหลายแบบ บางยหอมการเตมกลนใหทรายแมวหอมกวาปกตเพอชวยดบกลนอหรอฉของแมว แตบางครงกลนหอมเหลานกอาจทาใหแมวไมชอบกได แมวหลายตวจะรสกวากลนหอมๆแบบนเปนกลนแปลกปลอม ทาใหแมวไมสบายใจทจะใชทรายนนๆกเปนได ควรเลอกทรายแมวทเหมาะกบตวแมว ในเบองตนเจาของอาจจะลองเลอกทรายแมวแบบทไมแตงกลนหอม จบตวเปนกอนงาย สะดวกตอการทาความสะอาดและตกทง จะเปนตวเลอกทดกวา

4. สถานทตงกระบะทราย สถานทตงของกระบะทราย ถอเปนอกเหตผลททาใหเหมยวไมยอมใชกระบะทราย การททาใหแมวไมยอมใชกระบะทราย อาจเปนเพราะทาเลทตงนนไมเหมาระสม ไมถกโฉลก ถาเราตงกระบะทรายใกลชามนาชามอาหารมากไป แมวบางตวกจะไมยอมมาขบถายทกระบะทรายนน เพราะธรรมชาตของแมวจะเปนสตว๑รกสะอาด จะไมขบถายในบรเวณทเปนทกนอาหารของตวเอง นอกจากนถาเราตงกระบะทรายในจดทมคนเดนพลกพลานมากไป แมวบางตวจะไมอยากมาใชกระบะทรายอนนน เนองจากรสกไมเปนสวนตว หรอการเอา

กระบะทรายไปไวทสง หรอบรเวณใตถนบาน กจะทาใหแมวลาบากมากขนจนไมอยากเดนมาใชกระบะทรายเลยกได

5. ความสะอาดของกระบะทราย โดยพฤตกรรมของแมว เปนสตว๑เลยงทสะอาด มนอยมากทแมวจะอหรอขบถายไมเปนทเปนทาง โดยสาเหตสวนใหญ คอ กระบะทรายทจดใหนนสกปรก เชน ไมมการเปลยนกระบะทรายเลย หรอนานๆครงจะตกตรงทเปอนออก แตไมมการเตมทรายเพม หรอเปลยนเอาทรายใหมเขามาเลย กอาจจะทาใหแมวไมอยากทจะเขากระบะทรายอก สงทควรทาเพอไมใหกระบะทรายนนสกปรก คอการทาความสะอาดกระบะทรายอยางสมาเสมอ โดยการตกทรายแมวทจบตวเปนกอนและอออกเปนประจาทกวน และถาอยากใหทรายมกลนเหมนลดลง แนะนาวาใหมกระบะทรายอยางนอยสองอน โดยสลบกนใชกระบะละหนงวน และเอาอกกระบะไปผงแดด เพอลดกลนอบ การทาแบบนจะชวยทาใหทรายแมวเหมนจนตองเปลยนทงชาลง ทาใหไมตองเปลยนทรายบอยๆ และยงชวยรกษาความสะอาดใหทรายแมวดวย

6. การเปลยนแปลงของสงแวดลอม การเปลยนสงแวดลอมเปนอกเหตผล ททาใหเจาแมวไมยอมใชกระบะทราย โดยผลหลกจากการเปลยนสงแวดลอม คอการโนมนาใหแมวนนเกดความเครยด โดยความเครยดเปนผละกระทบหลกททาใหพฤตกรรมของเจาแมวนนเปลยนไป ซงสงทจะทาใหแมวนนเครยดไดงาย อาจเกดจากการนาแมวตวใหมเขาบาน หรอมการตอเตมซอมบานหลงใหม หรอแมกระทงทานเปลยนเวลากลบบานไป กสงผลใหแมวเครยดได

7. จานวนแมวทมากเกนไป พฤตกรรมในการสรางอาณาเขต เปนการทาสญลกษณ๑ของแมว แตละตว ไมไดเปนปญหาเกยวเนองกบปญหาอนในเรองกระบะทราย ไมวาจะเปนแมวตวผหรอตวเมย ตางกมพฤตกรรมในการสรางอาณาเขตของตวเองไดทงสน แตจะเปนกจกรรมททาใหเกดความเครยดตอแมวตวอน ซงพฤตกรรมนจะเจอไดในแมวเพศผทยงไมทาหมนมากกวาแมวเพศเมยและแมวเพศผททาหมนแลว ถาเจาของเลยงแมวมากกวาหนงตว กจะตองมการใชกระบะทรายเพมมากขน ซงโดยปกตแมวจะเปนสตว๑ทชอบสรางอาณาเขต ในสงคมของแมวจะมการเรยงลาดบขน ตวไหนทแขงแกรงกมกจะไดเปนจางฝง จะไดมโอกาสขบถายในกระบะทรายสวนตวแบบวามอทธพลสดๆ แตถาเหมยวตวอนไปทาลายอาณาเขตของจาฝง กจะเกดปญหาในการใชกระบะทรายรวมกน ทางแกปญหานคอ การหากระบะทรายใหเพยงพอกบจานวนแมวทกตวในบาน

8. แมวปวย แมวบางตวอาจจะเคยใชกระบะทรายสาหรบขบถายตามปกต แตเมอแมวเจบปวยดวยโรคบางโรคกอาจทาใหแมวไมขบถายอยในกระบะทรายตามปกต เชน แมวปวยเปนนว ทาใหฉไมคอยออก มอาการเบงฉทงวน ทาใหมอาการฉเรยราดได หรอบางตวอาจจะทองเสย ปวดทองจนเดนขบถายทกระบะทรายไมทน ใหเราลองสงเกตอาการของแมววามความผดปกตอะไรหรอไม เชน พยายามยนเบงฉอยนาน แตไมมฉออกมา หรอมอาการฉกระปรบกระปรอยซมๆออกมาเลอะตวเอง หรอวามอาการอเหลว ถาพบความผดปกตเหลานใหรบพาแมวไปพบกบสตวแพทย๑เพอทาการรกษา

ถงแมวาเราจะแกปญหาในขางตนแลวกตาม แตเรากไมควรมองขามการทาความสะอาด บรเวณทแมวไปขบถายเรยราดเอาไว เพราะเราไมตองการใหแมวไปถายยงจดนนอก เจาของควรทาความสะอาดบรเวณนนใหสะอาด ดวยนายาทมฤทธกาจดกลนปฏกลจากสตว๑ (ซงสามารถหาซอไดตามรานเพทชอป และคลนกสตวแพทย๑ทวไป) เพอลดกลนทจะดงดดใหแมวไปขบถายบรเวณนนอก

แรง (force) เปนปรมาณเวกเตอร๑ (หมายถงมทงขนาดและทศทาง) แรงทาใหวตถเปลยนแปลงรปราง เปลยนทศทาง เกดการเคลอนทหรอหยดนงได ผลรวมของแรงหลายแรงทกระทาตอวตถในเวลาเดยวกน เรยกวา แรงลพธ ผลของแรงลพธ๑ทไมเทากบศนย๑จะทาใหวตถเคลอนทดวยความเรง ถามแรงขนาดเทากนกระทาตอวตถในทศทางตรงกนขาม อาจจะทาใหเกดการเปลยนแปลงรปรางและขนาดของวตถ แตวตถนนจะไมมการเคลอนทเนองจากแรงลพธ๑เปนศนย๑ ลกษณะของแรง แรงเปนปรมาณเวกเตอร๑ มทงขนาดและทศทาง มหนวยเปนนวตน (N) ใชสญลกษณ๑ F เขยนแทนแรง การเขยนสญลกษณ๑ของแรงทบอกทศทางของแรงดวยนน จะใชความยาวของเสนตรงแทนขนาด และใชหวลกศรแทนทศทางของแรง เรยกวา เวกเตอรของแรง รปแบบของแรง แรงแตละแรงทเกดขนเปนผลจากสงทไปกระทาตอวตถแตกตางกน แรงทสาคญๆ มดงน

1. แรงสศนยกลาง เปนแรงทมทศทางพงเขาสจดศนย๑กลางของเสนทางการเคลอนททเปนวงกลมเสมอ เชน แรงทเกดจาการแกวงของลกตมนาฬกา แรงดงดดของโลกทพยามดงดดวตถเขาสศนย๑กลางของโลก ฯลฯ

2. นาหนก หมายถง แรงทเกดจากแรงดงดดของโลกทกระทาตอวตถบนโลก ทาใหเกดเปนแรงกดทบ

ของวตถบนพนผว โดยนาหนกของวตถนนเปลยนแปลงได ขนอยกบระยะหางระหวางวตถกบศนย๑กลางของโลก

3. แรงตง หมายถง แรงทเกดการดงกลบเพอตานแรงกระทาของวตถเนองจากนาหนกของวตถ เชน แรงในเสนลวด หรอแรงในเสนเชอก ฯลฯ ถาแรงตงนอยกวานาหนกมากๆ วตถจะตกลงสพนดน

4. แรงตาน หมายถง แรงทมทศทางตอตานทศทางการเคลอนทวตถ แรงตานอาจทาใหวตถไมเกดการเคลอนทหรอทาใหวตถทเคลอนทอยมการเคลอนทชาลง เชน ผวสมผสทขรขระตานการเคลอนทของวตถ อากาศตานการเคลอนทของรถยนต๑ ฯลฯ

5. แรงหมน หมายถง แรงเดยวหรอหลายแรงททาใหวตถเคลอนทแบบหมนรอบจดหมน เรยกวา

โมเมนต๑รอบแกนหมน เชน การเปดฝาขวด การเปดประต การเปดหนาตาง ฯลฯ

6. แรงยอย หมายถง แรงทประกอบดวยแรงหลายๆ แรง ถามเพยงแรงยอยแรงเดยว กจะแสดงตวเปนทงแรงยอยและแรงลพธ๑ไปในตว

7. แรงลพธ หมายถง แรงทงหมดทกระทาตอวตถ อาจเปนแรงเดยวหรอผลรวมของแรงหลายแรงในปรมาณเวกเตอร๑

8. แรงคควบ หมายถง แรงขนานสองแรงทกระทาตอวตถ โดยแรงทงสองมขนาดเทากน แนวของแรงขนานกน แตมทศทางตรงขาม

แรงกบการเคลอนทของวตถ เมอเราออกแรงกระทาตอวตถอาจทาใหวตถเคลอนทได หรออาจทาใหวตถนนหยดเคลอนทกได ขนอยกบแรงยอยอนทมารวมกระทา ลกษณะเชนนทาใหเกดการหกลางของแรงในปรมาณเวกเตอร๑ ดงนน วตถจะเคลอนทไดหรอไม จงขนอยกบแรงลพธ๑ทมากระทาตอวตถ

แรงลพธ แรงลพธ๑ หรอแรงรวม หมายถง ผลรวมของแรงยอยแบบเวกเตอร๑ของแรงทงหมดทกระทาตอวตถ ถาแรงลพธ๑มคาเปนศนย๑ แสดงวา วตถไมมการเคลอนทจากแรงทมากระทาตอวตถ แรงยอย หมายถง แรงหลายๆ แรง ทเปนองค๑ประกอบของแรงลพธ๑ การหาคาแรงลพธจากเวกเตอร

1. ถาแรงยอยมทศทางเดยวกน ใหนาแรงยอยมารวมกน เขยนเวกเตอร๑แทนแรงไดดวยเสนตรงและหวลกศร ดงรป

2. ถาแรงยอยมทศทางตรงกนขาม ใหนาคาของแรงยอยมาหกลางกน เวกเตอร๑ของแรงลพธ๑จะม

ทศไปทางแรงทมากกวา คาของแรงลพธ๑เทากบผลตางของแรงยอยทงสอง

3. ถาแรงยอยเทากน แตมทศทางตรงขาม จะไดแรงลพธ๑มคาเปนศนย๑และไมมความเรง ดงนน วตถจะคงสภาพเดมไมเคลอนทไปไหน

ในการเขยนปรมาณเวกเตอร๑ สามารถเขยนแทนดวยเสนตรงทมหวลกศรกากบความยาวของเสนตรงแทนขนาดของเวกเตอร๑ และหวลกศรแทนทศทางของเวกเตอร๑ การเขยนสญลกษณ๑ของเวกเตอร๑เขยนไดหลายแบบ เชน เวกเตอร๑ A สามารถเขยนสญลกษณ๑แทนเปน ฯลฯ การหาคาแรงรวมหรอแรงลพธจากการเขยนเปนรป

4. ใชเสนตรงแทนขนาดของแรงและใหหวลกศรแทนทศของแรง

5. เรมตนดวยแรงตวท 1 จากนน แลวนาแรงตวท 2 มาชนตอกนดานหนาของแรงตวท 1 โดยใหหางลกศรของแรงตวท 2 ชนกบหวลกศรของแรงตวท 1 ตอกนเชนนไปเรอยๆ

แรงเสยดทาน แรงเสยดทาน (friction) หมายถง แรงทตอตานการเคลอนทของวตถ 2 ชนทสมผสกน ทาใหวตถเคลอนทไดชาลง แรงเสยดทานเกดขนระหวางผวสมผสของวตถกบผวของพน เชน เมอเราเขนรถเขนเดก ลอรถเขนทสมผสกบพนผวจะมแรงเสยดทานเกดขน

ปจจยทมผลตอแรงเสยดทาน

1. นาหนกของวตถ วตถทมนาหนกกดทบลงบนพนผวมาก จะมแรงเสยดทานมากกวาวตถทมนาหนกกดทบลงบนพนผวนอย

2. ลกษณะของพนผวสมผส ผวสมผสทเรยบจะเกดแรงเสยดทานนอยกวาผวสมผสทขรขระ พนผวเรยบ

เชน กระจก กระเบอง พลาสตก ฯลฯ จะมการเสยดสระหวางกนนอย พนผวทขรขระ เชน กระดาษทราย พนหญา พนหนกรวด พนทราย ฯลฯ ดภาพการทดลองเรองแรงตานทานการเคลอนทของวตถ ดงน

สรปจากผลการทดลอง ไดวา "แรงตานการเคลอนทของวตถทเกดขนบรเวณผวสมผสของวตถทงสองขณะเคลอนท คอ แรงเสยดทาน" แรงเสยดทานจะมคาเปลยนไป เมอลกษณะผวสมผสระหวางวตถเปลยนไป โดยถาผวสมผสเปนผวหยาบหรอขรขระ แรงเสยดทานจะมคามาก แตถาผวสมผสเรยบหรอลน แรงเสยดทานจะมคานอย มวลของวตถกบแรงเสยดทาน มวลของวตถมผลกบแรงเสยดทานเชนกน เนองจากมวลมความสมพนธ๑กบนาหนก วตถทมมวลมากจะมนาหนกมาก และวตถทมมวลมากจะตานการเปลยนสภาพการเคลอนทไดมาก สวนวตถทมมวลนอยจะตานการเปลยนสภาพการเคลอนทนอย ดไดจากการทดลองตอไปน

"แรงเสยดทานจะมคาเพมขน เมอจานวนถงทรายเพมขน เพราะเมอเราเพมจานวนถงทรายจะทาใหมวลของถงทรายเพมขน แรงทถงทรายกดพนกจะมากขนตามดวย

ประเภทของแรงเสยดทาน แรงเสยดทานแบงออกเปน 2 ประเภท คอ o แรงเสยดทานสถต (static friction) เปนแรงเสยดทานทเกดขนระหวางผวสมผสของวตถ เกดขนในขณะทวตถอยนง จนถงเรมตนเคลอนท หรอขณะทวตถไดรบแรงกระทาแลวหยดนง o แรงเสยดทานจลน (kinetic friction) เปนแรงเสยดทานทเกดขนระหวางผวสมผสของวตถ ขณะทวตถกาลงเคลอนทดวยความเรวคงตว คาสมประสทธของแรงเสยดทาน เปนคาตวเลขทแสดงวาเกดแรงเสยดทานขนระหวางผวสมผสของวตถ 2 สง มากนอยเพยงใด ใชสญลกษณ๑แทนดวยตวอกษร µ (มว) สตรการหาคาสมประสทธของแรงเสยดทาน (µ) ดงน

ประโยชนและโทษของแรงเสยดทาน แรงเสยดทานมทงประโยชน๑และโทษ บางครงในชวตประจาวนเรากไดประโยชน๑จากแรงเสยดทาน การเกดความฝดชวยในการเดนไดเรวและไมลน ขณะทบางครงแรงเสยดทานกทาใหเกดโทษไดเชนกน ตวอยางเชน ความฝดทเกดจากแรงเสยดทานทาใหเกดการสนเปลองพลงงานในระบบของเครองจกรกลในระบบโรงงานอตสาหกรรม หรอการผลตชนสวนตางๆ เรามาดกนวาทงประโยชน๑และโทษมขอแตกตางกนอยางไร มนษย๑เรามความรเกยวกบแรงเสยดทานมาใชประโยชน๑เพออานวยความสะดวกในชวตประจาวน ดงน ประโยชนของแรงเสยดทาน - นาไปใชในการออกแบบยางรถยนต๑ เพอใหรถยนต๑เคลอนทไดอยางมประสทธภาพ ดวยการออกแบบดอกยางเพอใหลอรถเกาะกบถนนได ไมลนไถล

- นาไปใชในการออกแบบพนรองเทาเพอใหเดนไดไมลนไถล รองเทาทมพนเปนยางและมลวดลายขรขระ จะมแรงเสยดทานมากกวารองเทาพนเรยบ

- นาไปใชในการออกแบบสรางถนนเพอใหเกดแรงเสยดทานระหวางพนถนนกบลอรถยนต๑ - ใชออกแบบรองเทาสาหรบนกวงเรว โดยพนรองเทาจะมลกษณะคลายตะป เพอเพมแรงเสยด

ทาน ทาใหมแรงยดเกาะกบพนผวลวงชวยใหวงไดเรวขน - แรงเสยดทานชวยในการหยบจบสงของไมลนไถลไปมา

โทษของแรงเสยดทาน แรงเสยดทานทาใหสนเปลองพลงงานและทาใหเกดการสกหรอของอปกรณ๑ตางๆ ในเครองจกร ดงนน จงมการคนหาวธลดแรงเสยดทาน เพอรกษาประสทธภาพในการทางานของเครองจกรกลทงหลาย เชน - ทาใหเครองจกรกลเกดความฝด ทาใหตองสญเสยพลงงานในการขบเคลอน และอาจทาใหเครองยนต๑เกดการสกหรอจากการขดสทฝดเคองได

วธแกไข คอ ลดแรงเสยดทานนดวยการหยอดนามนหลอลนหรอจาระบ นอกจากน อาจใสลระบบลกปนเพอชวยลดแรงเสยดทาน - อากาศทตานการเคลอนทของรถยนต๑ ทาใหรถยนต๑แลนไดชาลง เนองจากเกดแรงเสยดทานขน วธแกไข คอ ออกแบบรถยนต๑ใหมรปรางเพรยวลม - กระแสนาทตานการเคลอนทของเรอใบ ทาใหเกดแรงเสยดทานเชนกน วธแกไข คอ ตองผลตเรอใบใหมรปรางเพรยวลม ไมตานกระแสนา โมเมนต โมเมนต๑ (moment) หมายถง ผลของแรงทกระทาตอวตถเพอใหวตถหมนไปรอบจดหมน ขนาดของโมเมนต๑หาไดจาก แรงคณกบระยะทางตงฉากจากจดทแรงกระทาไปยงจดหมน มหนวยเปน นวตน–เมตร

เมอมแรงภายนอกมากระทาตอวตถ โดยแนวแรงไมผานจดศนย๑กลางมวล วตถนนจะหมนรอบๆ จดศนย๑กลางมวล ผลของการเกดขนเรยกวา โมเมนตเชน การปนจกรยาน การเปดฝาขวด การเปดประต การขนนอต การเปดฝาขวด ฯลฯ

ชนดของโมเมนต

กฎของโมเมนต เมอวตถหนงถกกระทาดวยแรงหลายแรง ซงแรงกระทานนๆ ทาใหวตถอยในภาวะสมดล (ไมเคลอนทและไมหมน) พบวา

การนาหลกโมเมนตไปใชประโยชนในชวตประจาวน หลกของโมเมนต๑ถกนาไปใชประโยชน๑กบเครองกลประเภทคาน โดยแบงเปน 3 จด คอ ตาแหนงของจดหมน (F) ตาแหนงของแรงพยายาม (E) และตาแหนงของแรงตาน (W) และไดแบงตามตาแหนงของจดหมน แรงพยายาม และแรงตานทานเปน 3 ประเภท คอ o จดหมน (F) อยระหวางแรงพยายาม (E) และแรงตาน (W)

o แรงตานทาน (W) อยระหวางจดหมน (F) และแรงพยายาม (E)

o แรงพยายาม (E) อยระหวางแรงตานทาน (W) และจดหมน (F)

การเคลอนท การเคลอนทของวตถเปนการเปลยนแปลงตาแหนงของวตถจากจดเรมตนไปจนถงจดหมายปลายทาง การเคลอนทของวตถนนจะมเรองของทศทางทเปนสวนสาคญในการเคลอนท นอกจากนแลวยงมเรองของตาแหนงของวตถทเปนองค๑ประกอบทสาคญอกอยางหนงดวย ในการบอกตาแหนงของวตถนน สามารถทาไดหลายวธ แตละวธจะตองมการกาหนดตาแหนงอางองเพอใชเปนตวเปรยบเทยบวา วตถนนอยหางจากตาแหนงอางองไปในทศทางใด เปนระยะทางเทาใด เชน การบอกตาแหนงของรถยนต๑ทกาลงเคลอนทบนถนนไปทางทศใตและอยประมาณหลกกโลเมตรท 37 สมทรสาคร ฯลฯ ลองดตวอยางตามตารางตอไปน

จากตารางจะเหนไดวา เมอวตถเปลยนตาแหนง ระยะทางทวดไดตามแนวการเคลอนทของวตถซงเปนระยะทเดนทางไดจรงกบระยะทวดไดในแนวตรงจากจดเรมตนจนถงตาแหนงสดทาย อาจมขนาดเทากนหรอแตกตางกนกได ระยะทเดนทางไดตามแนวเสนทางทกาหนด เรยกวา ระยะทาง (distance) สวนระยะทวดในแนวตรงจากตาแหนงเรมตนไปยงตาแหนงสดทาย เรยกวา การกระจด (displacement) ในการเดนทางในชวตประจาวนเกยวของกบเรองนอยางไร ตวอยางเชน ลองสงเกตการเดนทางไปตางจงหวดโดยรถยนต๑เปรยบเทยบกบเครองบน เราจะพบวา ใชเวลาในการเดนทางมากกวาการเดนทางเดนทางโดยเครองบน เมอเปรยบเทยบกบจงหวดทเราเดนทางไปเปนจงหวดเดยวกน เวลาออกพรอมๆ กน แตการเดนทางโดยเครองบนจะถงจดหมายปลายทางเรวกวารถยนต๑ เนองจากเครองบนจะบนในทศทางทเรยกวา การกระจด นนเอง ดงนน การเปลยนตาแหนงของการกระจดจงจาเปนตองเกยวของกบทศทางดวย ปรมาณบางปรมาณสามารถบอกไดโดยไมตองมทศทางกากบ แตปรมาณบางชนดนอกจากจะบอกขนาดแลว ยงตองบอกทศทางดวยจงจะเกดความสมบรณ๑ ปรมาณเวกเตอรและปรมาณสเกลาร ปรมาณการกระจดเปนปรมาณทตองระบทงขนาดและทศทางจงจะไดใจความสมบรณ๑ เราเรยกปรมาณทตองระบทงขนาดและทศทางนวา ปรมาณเวกเตอร ในการเขยนการกระจดจะใชสญลกษณ๑เปนเสนตรงทมหวลกศรกากบไว โดยความยาวของเสนตรงแทนขนาดของการกระจด และหวลกศรแทนทศทางของการกระจด เชน การเดนทางจาก ก ไป ง เขยนแสดงการกระจดดวยเสนตรงจาก ก ไป ง โดยมลกศรบอกทศทาง ดงภาพดานลางน สมมตในทเสนตรง กง ยาว 5 หนวย ถาเรากาหนดให 1 หนวย แทนความยาว 100 เมตร ขนาดของการกระจดจาก ก ถง ง จะเทากบ 500 เมตร และมทศทางจาก ก ไป ง

นอกจากปรมาณเวกเตอร๑แลว เรายงคงเคยไดยนการบอกปรมาณบางชนด เชน นงรถยนต๑เปนระยะทาง 20 กโลเมตร หรอ อณหภมในหองนเทากบ 24 องศาเซลเซยส ฯลฯ การบอกปรมาณประเภทนจะบอกเพยงแตขนาด แตไมไดบอกทศทาง เราเรยกปรมาณทบอกแตขนาดเพยงอยางเดยววา ปรมาณสเกลลาร

อตราเรวและความเรวของวตถ ในการเดนทางจากจดหนงไปยงอกจดหนง นอกจากตองคานงถงระยะทางและการกระจดแลว เรายงตองคานงถงเวลาทใชในการเดนทางนนๆ อกดวย ยงกรณทมเสนทางเลอกมากกวา 1 เสนทาง คนสวนใหญจะเลอกเสนทางทสนทสดและใชเวลาในการเดนทางนอยทสด เพอใหถงจดหมายปลายทางเรวทสด

การเคลอนทแบบโพรเจกไทล คอ เปนการเคลอนทใน 2 มต มทงการเคลอนทในแนวดงและแนวระดบพรอมกน โดยท

การเคลอนทในแนวดงเปนการเคลอนทดวยความเรง เนองจากแรงโนมถวง การเคลอนทในแนวระดบ เปนการเคลอนทดวยความเรวคงท

ทาใหเสนทางการเคลอนทเปนแนวโคงพาราโบลา เมอไมคดแรงตานของอากาศ ลองขวางกอนหนหรอวตถใดๆ ออกไปไกลๆ จะพบวากอนหนจะคอยๆ ลดระดบจนตกลงสพน หรอการขวางลกบอล การพงแหลน ตองมการโยนหรอขวางวตถ เพอใหวตถพงถงเปาหมาย แนวการเคลอนทของวตถตางๆ จะเปนแนวโคงทงสน เราสามารถอธบายการเคลอนทของวตถทเปนแนวโคงไดอยางไร ลองศกษาการทดลอง การเคลอนทในแนวโคง ตามขนตอนตอไปน กจกรรม การเคลอนทในแนวโคง

1. ปลอยโลหะกลมบนรางทระดบความสงตางๆ กน แลวสงเกตแนวการเคลอนทของวตถหลงจากทหลดจากรางในแนวระดบ

2. ปลอยโลหะกลม ณ ตาแหนงหนง แลวใชทกนวางดกไวดงภาพ เนองจากทกนมกระดาษคาร๑บอนบอนตดอย จงปรากฏรอยกระแทกบนทกน ทาเครองหมายบนกระดาษกราฟใหตรงกบรอยกระแทกของโลหะกลมบนทกน

ภาพ : เครองมอสาหรบหาแนวการเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑

3. ปลอยโลหะกลม ณ ตาแหนงเดมอก 6-8 ครง ในแตละครง เลอนทกนใหหางออกไป 1 เซนตเมตร แลวบนทกผล

การเคลอนทของวตถจากกจกรรมน ความเรวของวตถสามารถแยกออกไดเปน 2 แนว คอ ความเรวในแนวดง และความเรวในแนวระดบ

เมอเรมตนเคลอนทความเรวในแนวดงจะเปนศนย๑ และเพมขนเรอยๆ จนวตถตกถงพน สวนความเรวในแนวระดบจะคงตวตลอดการเคลอนท (เทากบความเรวทจดเรมตน) ดงนน ถาวตถเรมเคลอนท ดวยความเรวเรมตน (ในแนวระดบ) มคามากกจะเคลอนทไปไดไกล

แนวการเคลอนทดงกลาว จะเปนแนวโคง และถาไมคดแรงตานอากาศจะเปนเสนโคงพาราโบลาและเรยกการเคลอนทลกษณะนวา การเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑ (projectile motion) สาเหตททาใหแนวการเคลอนทเปนแนวโคง และการทความเรวในแนวดงเพมขน กเนองมาจากแรงดงดดของโลกนนเอง

ซง โพรเจกไทล (Projectile) หมายถง วตถทขวางหรอยงออกไป ทงนในบรเวณใกลผวโลกตามปกตการเคลอนทของวตถดงกลาวจะสงเกตวามวถโคง การเคลอนทตามรปแบบทวตถดงกลาวเคลอนทไป โดยเฉพาะเมอไมมแรงตานทานของอากาศหรอแรงตานทานมผลนอยจนไมตองนามาคด จะเรยกวา การเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑ ในกรณทแรงตานทานของอากาศมผลตอการเคลอนไหวทเนองจากวตถเบา หรอเนองจากการเคลอนทเรวและมการหมน วถการเคลอนทจะแตกตางออกไปจากการเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑และไมนบเปนการเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑ เชน การเคลอนทของลกแบดมนตน ลกเทนนส

การเคลอนทแบบโปรเจกไทล๑เปนการเคลอนไหวแบบ 2 มต คอ เคลอนทในระดบและแนวดงพรอมกน ในแนวดงเปนการเคลอนททมความเรงเนองจากแรงโนมถวงของโลก ในขณะทแนวราบไมมความเรงเพราะไมมแรงกระทาในแนวระดบ

จากผลการทดลองในกจกรรม ใหลกกลมโลหะกลงลงมาตามรางเขาเปา และทาเครองหมาย บนกระดาษกราฟใหตรงกบจดทลกกลมกระทบเปา ถาเลอนเปาไปหลายตาแหนง แลวลากเสนผานจดกระทบบนกระดาษกราฟ จะไดเสนทางการเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑ของลกกลมโลหะ ดงภาพการจดอปกรณ๑เครองมอสาหรบหาแนวการเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑

สรป ผลการทดลองไดวา

1. การปลอยลกกลมโลหะทตาแหนงเดยวกนทกครงททาการทดลอง เพอใหความเรวของลกกลมโลหะหลดจากปลายรางมคาเทากน

2. แนวการเคลอนทของลกกลมโลหะทปรากฏบนกระดาษกราฟเปนแนวโคง

ตวอยาง : แนวการเคลอนทของลกกรมโลหะบนกระดาษกราฟ

3. จากกราฟระหวางการกระจดในแนวดง Y กบกาลงสองของการกระจดในแนวระดบ X2

ภาพ : 1แสดงความสมพนธ๑ระหวางการกระจดในแนวดงและการกระจดในแนวระดบยกกาลงสอง

ทาใหสรปไดวา หรอ y = kx2 (เมอ k เปนคาคงตวของการแปรผน) ซงเปนสมการของเสนกราฟพาราโบลา ถากราฟระหวาง y กบ x2 ท ทาการทดลองนน ไมเปนเสนตรง หรอไมผานจดกาเนดสาเหตอาจเกดจากการปลอยลกกลมโลหะแตละครงนน ไมไดปลอยทตาแหนงเดยวกน ทาใหความเรวของลกกลมขณะหลดจากปลายรางไมเทากน หรอเปาไมไดอยในแนวดงเหมอนกนทกครงทปลอยลกกลม หรอการทาเครองหมายบนกระดาษกราฟไมตรงกบจดดาบนเปา

ดงนน จะเหนวาการเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑มทงการเคลอนท ในแนวดงและแนวระดบพรอมกน การเคลอนททงสองแนวมความสมพนธ๑กนอยางไร และโพรเจกไทล๑เคลอนทดวยความเรง เชนเดยวกบวตถแบบเสรหรอไม ลองมาศกษาจากกจกรรมน

ภาพ : การวางเหรยญทขอบโต๏ะและบนไมบรรทด

นาเหรยญขนาดเทากนมา 2 เหรยญโดยวางเหรยญแรกไวทขอบโต๏ะ อกเหรยญหนงวางบนไมบรรทดทวางราบและยนออกนอกโต๏ะดงรป ใชมอหนงกดปลายของไมบรรทดทอยบนโต๏ะ อกมอจบไมบรรทดอกอนหนงใหอยในแนวดง ใชสนไมบรรทด ในแนวดงเคาะทสนไมบรรทดทวางบนโต๏ะ ใหเคลอนทไปในแนวระดบอยางรวดเรว ทาใหเหรยญบนไมบรรทดตกแบบเสร และเหรยญทวางบนโต๏ะเคลอนทออกไปในแนวระดบจากขอบโต๏ะ ซงเปนการเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑ดงรป

ภาพ : เหรยญตกแบบเสรและเหรยญเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑

ฟงเสยงทเหรยญทงสองตกกระทบพนวาพรอมกนหรอไม อาจทาซาโดยใชความเรวในการปดไมบรรทดขนาดตางๆ กน จะพบวาเหรยญทงสองตกถงพนพรอมกนเปนเสยงเดยวกนซงเวลาทแตกตางกนนอยมาก เหรยญบนโต๏ะทถกปดดวยขนาดแรงไมเทากน เหรยญหนงจะมความเรวเรมตนในแนวระดบตางกน เหรยญทมความเรวในแนวระดบมาก จะตกถงพนในระยะทางไกลกวาเหรยญทมความเรวในแนวระดบนอยกวา สาหรบเวลาในการเคลอนท พบวาเหรยญทตกในแนวดงแบบเสร และเหรยญทเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑ตกถงพนพรอมกนทกกรณ แสดงวาชวงเวลาทใชในการตกถงพนของเหรยญทตกในแนวดงแบบเสรกบเหรยญทเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑มคาเทากน ทาใหสรปไดวา "การเคลอนทในแนวดงของการเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑ เปนเชนเดยวกบการตกในแนวดงและไมขนกบความเรวในแนวระดบของโพรเจกไทล๑" สรปไดวา วตถทเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑ มการเคลอนทในแนวดงและแนวระดบพรอมๆ กน การเคลอนทในแนวดงเปนการเคลอนทในแนวดงคงตว สวนการเคลอนทในแนวระดบเปนการเคลอนทดวยความเรวคงตวเพราะไมมแรงลพธ๑ในแนวระดบกระทา ในการวเคราะห๑การเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑ เราสามารถพจารณาการเคลอนททงสองแนวแยกจากกนได คอ การเคลอนทแบบโพรเจกไทลในแนวระดบ การเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑ของวตถทเคลอนทดวยความเรวตนในแนวระดบ จะมเสนทางเคลอนทเปนเสนโคงพาราโบลา ดงภาพ และเคลอนทดวยความเรวในแนวระดบคงตวตลอดเวลาเพราะไมมความเรงในแนวน

ภาพ : การเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑ดวยความเรวตนในแนวระดบ

จากภาพ อธบายไดวา : ใหแกน x เปนแนวการเคลอนทของวตถตามแนวระดบ แกน y เปนแรงการเคลอนทของวตถตามแนวดง Vx เปนความเรวของวตถในแนวระดบซงมคาคงตว ถาใหวตถอยทตาแหนง B เมอเวลาผานไป t จะไดการกระจดในแนวระดบเปน

การเคลอนทแบบโพรเจกไทลในแนวดง จากภาพ อธบายไดวา การเคลอนทในแนวดง ซงเปนการตกแบบเสร วตถเคลอนทลงดวยความเรง g ความเรวของวตถในแนวดงทตาแหนง A, B, C จงไมเทากน เราสามารถหาความเรวในแนวดงทตาแหนง B คอ Vy ไดจากสมการ V = u + at และเนองจากความเรวในตอนเรมตนการเคลอนทในแนวดงเปนศนย๑ จงได Vy = gt

ระยะทางแนวระดบของโพรเจกไทล

การวเคราะห๑การเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑ทผานมานน วตถเรมเคลอนทดวยความเรวตนในแนวระดบ ตอไปจะศกษาการเคลอนทแบบโพรเจกไทล๑ทมความเรวตนของวตถอยในทศทามมกบแนวระดบ เชนการพงแหลน การทมนาหนก เปนตน ใหวตถเคลอนทจากจดกาเนดของระบบแกนมมฉาก x, y ดวยความเรว

ตน ในทศทมม θ กบแกน xหรอพนระดบการเคลอนทแบบโคงพาราโบลาควา ดงภาพ การวเคราะห๑การเคลอนทในลกษณะนจะแยกออกเปนการเคลอนทในแนวดงดวยความเรงคงตว และการเคลอนทในแนวระดบ ดวยความเรวคงตว

การเคลอนทในแนวระดบ วตถจะเคลอนทในแนวระดบดวยความเรวคงตว u cos θ ซงเปนความเรวองค๑ประกอบของ ในแนวระดบ ถาวตถเคลอนทไดการกระจดในแนวระดบ Sx ในเวลา t จะได

การเคลอนทในแนวดง ในการเคลอนทในแนวดงจะมปรมาณทเกยวของกบการเคลอนททงทศขนและทศลงในแนวดง ดงนน จงกาหนดใหปรมาณทมทศขนในแนวดงมเครองหมาย (+) และปรมาณทมทศลงในแนวดงมเครองหมาย (-)

(คลกเพอดภาพขนาดใหญ)

ภาพ : วตถเคลอนทดวยความเรวตนในทศทามม θ กบแนวระดบ

จากนน มาพจารณา t ทวตถเคลอนทขนจนกระทงตกลงถงพนระดบโดยการเคลอนทนมความเรวตน

เปน +sin θ และความเรง - g และเนองจากจดเรมตนและจดสดทายของการเคลอนทอยในระดบเดยวกนจงไดการกระจดเปนศนย๑ ดงนน

นนคอ ระยะทางทเคลอนทไดในแนวระดบหรอขนาดการกระจดในแนวระดบ Sx สาหรบขนาด

ความเรวตนคาหนงๆ จะขนอยกบมม θ ซงเปนมมทความเรวตนทากบแนวระดบ มมททาให Sx มคาไดสงสด

คอเมอ sin 2 θ มคาสงสดคอ 1 และได θ = 45˚

การเคลอนทแบบวงกลม (circular motion) เปนการเคลอนทโดยมแรงกระทาเขาสศนย๑กลางของวงกลม และจะเกดความเรงเขาสศนย๑กลาง ความเรวจะมคาไมคงท เพราะมการเปลยนทศทางการเคลอนท โดยความเรว ณ ตาแหนงใดจะมทศสมผสกบวงกลม ณ ตาแหนงนน

การเคลอนทเปนวงกลมในแนวระดบ เมอวตถมวล m เคลอนทเปนวงกลม จะมแรงกระทาตอวตถ ซงมทศเขาหาศนย๑กลางของการเคลอนทนนเสมอ เรยกวา แรงสศนย๑กลาง (centripetal force, Fc)

การเคลอนทเปนวงกลมมความเรงสศนย๑กลาง ซงสมการของแรงสศนย๑กลาง คอ

การทดลองคาบของการเคลอนทในแนววงกลมเปนการทดลองเพอหาคาบ (T) ของการเคลอนทในแนววงกลมในระนาบระดบ โดยเปลยนคาแรงดงในเสนเชอก (F) เพอแสดงความสมพนธ๑ระหวาง

กจกรรม การเคลอนทเปนวงกลมในแนวระดบ ขนตอนการทากจกรรม

1. เหวยงจกยางในชดการเคลอนทแบบวงกลม ใหเคลอนทเปนวงเหนอศรษะ ดงภาพ หนา 17 สสวท

สงเกตเสนทางเดนของจกยาง อตราเรวในการเคลอนท ความยาวของเชอก และแรงดงเชอก

2. ลองเหวยงจกยางดวยเงอนไขทตางไปจากเดม เชนเหวยงดวยอตราเรวเพมขน แตความยาวของเชอก

เทาเดม หรอเหวยงดวยอตราเรวคงตว แตเปลยนความยาวของเชอก หรอคดเปลยนเงอนไขอนๆ ตาม

ความสนใจ สงเกตและอธบายเสนทางการเคลอนทของจงยางในแตละกรณ

3. สรปผลการทดลอง ขณะทจกยางเคลอนทแบบวงกลมไปรอบมอ เราจะรสกวาเชอกออกแรงดงมอ โดยทศของแรงพงออกจากมอ และในขณะเดยวกน เชอกกจะดงจกยาง โดยทศของแรงพงเขาหามอตลอดเวลาดวย ดงภาพ

จากภาพ จกยางเคลอนทแบบวงกลม วเคราะห๑ไดดงน

1. ขณะรศมคงตว ถาขนาดของแรงสศนย๑กลางเพมขน คาบของการเคลอนทจะลดลง

2. กราฟระหวางขนาดของแรงดงในเสนเชอก F กบสวนกลบของคาบกาลงสอง

เปนกราฟเสนตรงผานจดกาเนด ซงแสดงวา F แปรผนตรงกบ

ถากราฟระหวาง และ F ไมเปนเสนตรง อาจเกดจากสาเหตตางๆ ดงน

o การจบเวลาผดพลาด เชน จบเวลาเกน

o การแกวงแตละครงอตราเรวของจกยางไมคงตว

o การแกวงจกยางไมไดทาใหจกยางเคลอนทในแนววงกลมในระนาบระดบจรง

3. เมอทราบวาคาบเปนเวลาทจกยางเคลอนทในแนววงกลมครบ 1 รอบ ดงนน

4. ขณะแกวงจกยางใหเคลอนทในแนววงกลมในระนาบระดบ จะเหนวาเสนเชอกไมอยในแนวระดบ

เพราะนาหนกของจกยาง ทาใหเสนเชอกเอยงทามมกบแนวระดบเลกนอย ดงภาพ

เรากาหนดให F เปนแรงดงของเสนเชอก แรงทกระทากบจกยางใหเคลอนทในแนววงกลม คอ แรงองค๑ประกอบในแนวระดบของ F ซงเปนแรงสศนย๑กลาง FC

ซงในการทดลองน แมวามม θ จะเปลยนไปบางเมอเปลยนจานวนนอต แตในการแกวงจกยางครงหนงๆ มม θ เปลยนแปลงนอยมาก คา cos θ ในการแกวงแตละครง จงถอไดวา เปนคาคงตว การเคลอนทแบบวงกลมในธรรมชาต เชน การโคจรของโลกและดาวเคราะห๑อนๆ รอบดวงอาทตย๑ สามารถอธบายไดดวยหลกของการเคลอนทแบบวงกลมทเรยนรไปแลว นนคอ มแรงสศนย๑กลางกระทาตอโลก จงจะทาใหโลกโคจรรอบดวงอาทตย๑ได แรงทกระทาตอโลกและทาหนาทเปนแรงสศนย๑กลาง คอแรง ? เซอร๑ไอแซค นวตน (Sir Isaac Newton)ไดเสนอกฎแรงดงดดระหวางมวล (law of gravity) ซงมใจความวา วตถทกชนดในเอกภพจะสงแรงดงดดซงกนและกน โดยขนาดของแรงดงดดระหวางวตถจะแปรผนตรงกบผลคณระหวางมวลของวตถทงสอง และแปรผกผนกบระยะทางระหวางวตถกาลงสอง ลองพจารณาแรงดงดดระหวางมวลคหนงตอไปน วตถ 1 และวตถ 2 จะสงแรงดงดดซงกนและกน โดยแรงทวตถ 1 ดงดดวตถ 2 มคาเทากบแรงทวตถ 2 ดงดดวตถ 1 แตมทศทางตรงขามกน ดงนน จงมแรงดงดดระหวางดวงอาทตย๑กบโลก นนคอ ขณะทโลก โคจรรอบดวงอาทตย๑จะมแรงโนมถวงทดวงอาทตย๑ดงดดโลก ซงมทศสศนย๑กลาง

การเคลอนทแบบวงกลมของวตถทงหมดน มลกษณะเฉพาะคอ เปนการเคลอนททวตถจะเคลอนทกลบมาซาทางเดมเสมอ ชวงเวลาทวตถใชในการเคลอนทครบ 1 รอบ เรยกวา คาบ (period) ซงมหนวยเปนวนาท และจานวนรอบทวตถเคลอนทไดใน 1 หนวยเวลา เรยกวา ความถ (frequency) ซงมหนวยเปน รอบตอวนาท หรอ เฮรตซ๑ (hertz)

การเคลอนทแบบฮารมอนก (simple harmonic motion) หมายถง การเคลอนทกลบไปกลบมาซาทางเดมตามแนวราบโดยผานตาแหนงสมดล เชน การแกวงของลกตมนาฬกา การสนของมวลทผกกบสปรง การสนของสายเครองดนตร เปนตน

จากภาพท 1 อธบายไดวา ถาวางไมบนพนราบ ผกวตถเขากบปลายสปรงโดยทอกปลายหนงของสปรงผกตดกบผนง วตถจะอยนง บนพนในตาแหนงสมดล เมอดงวตถออกจากตาแหนงสมดลแลวปลอยใหวตถเคลอนทบนพนราบวตถจะเคลอนทกลบไปกลบมาผานตาแหนงสมดลและซาเสนทางเดม การเคลอนทในลกษณะนมจานวนมาก เชน การสนของสายไวโอลนเมอถกส การสนของกลองเมอถกต การเคลอนทของวตถทตดปลายลวดสปรง การเคลอนทของโมเลกลอากาศเมอคลนเสยงสงผาน การเคลอนทของอเลกตรอนในสายอากาศของเครองสงวทย เปนตน ปรมาณทสาคญอยางหนงของการเคลอนทในลกษณะน คอ ความถ ซงหมายถง จานวนรอบของการเคลอนทใน 1 วนาท แทนดวยสญลกษณ๑ ƒ มหนวยเปนเฮร๑ตซ๑ (Hz) ซง 1 Hz = s -1 ความถจะเปนสวนกลบกบคาบ ดงสมการ ท 1

คาบ (T) คอ เวลาในการเคลอนท 1 รอบ คาบมหนวยเปนวนาท (s) การเคลอนทใดๆ ซงเคลอนทกลบไปซาทางเดม โดยผานตาแหนงสมดลและคาบของการเคลอนทคงตว ดงแสดงดวยกราฟของการเคลอนทในแนวแกน x ดงภาพท 2 เรยกวา การเคลอนทแบบพรออดก (periodic motion)

ภาพท 2 : กราฟของการเคลอนทแบบพรออดกทางแกน x

การเคลอนทแบบพรออดกชนดหนงทกราฟของการกระจดกบเวลาอยในรปของฟงก๑ชนไซน๑หรอโคไซน๑ความถคงทมคาทแนนอนคาเดยว เรยกวา การเคลอนทแบบฮาร๑มอนกอยางงาย (simple harmonic motion) นนคอ การเคลอนทแบบพรออดกอยางหนง อาจจะเรยกยอๆ วาการเคลอนทแบบ SHM การกระจดทาง x ในรปฟงก๑ชนของเวลา t ของ SHM โดยทวไปเขยนเปนสมการไดเปน

จากสมการ (1) เมอเขยนกราฟระหวางการกระจดกบเวลา โดยม Ø ตางๆ กน การกระจดทตาแหนง

เรมตนจะมคาขนกบมมเฟสเรมตน Ø ดงภาพท 3

ภาพท 3 : กราฟระหวางการกระจดกบเวลาของฟงก๑ชนรปไซน๑ Ø = 0, ¶/4 และ -¶/2

การเคลอนทแบบฮาร๑มอนกอยางงาย จงอาจเขยนไดดงน

สรปไดวา สาหรบการเคลอนทแบบฮาร๑มอนกอยางงาย คอ การเคลอนทซงมการกระจดเปน

ฟงก๑ชนของเวลาเปนฟงก๑ชนรปไซน๑

การเคลอนทแบบฮารมอนกอยางงายเทยบกบการเคลอนทเปนวงกลม

ถาเรานาดนนามนมาตดไวทขอบวงลอหรอแผนไม วงกลมซงหมนไดคลองในแนวระดบ เมอ

หมนวงลอใหมอตราเรวเชงมมสมาเสมอ ดนนามนจะเคลอนทในแนววงกลมดวยอตราเรวสมาเสมอ

ดวย เมอฉายลาแสงขนานในแนวระดบไปทดนนามน ดงภาพท 5 เงาของดนนามนจะปรากฏบนฉาก

ขางหลง โดยการเคลอนทของเงาจะกลบไปกลบมาในแนวตรงเปนแบบฮาร๑มอนกอยางงาย

ภาพท 4 : การฉายแสงผานวตถทเคลอนทเปนวงกลม ปรากฎเงาบนฉากเปน SHM

เงาบนฉากของวตถทเคลอนทเปนวงกลม กเหมอนกบการคดองค๑ประกอบทาง X ของการ

เคลอนทของจดๆ หนงเปนวงกลมบนระนาบ xy ดงภาพท 5

ภาพท 5 : จด P เคลอนทเปนวงกลมอยางสมาเสมอบนระนาบ xy

ใหทขณะหนงจดนนอยทตาแหนง θ หลงจากการเคลอนทมาแลวเปนเวลา t จากจดตงตน

บนแกน x ดงรป การเคลอนทเปนวงกลมทมอตราเรวสมาเสมอ ดงนน θ = ω t ถาวงกลมม

รศม r จะมองค๑ประกอบของตาแหนงบนแกน x คอ

สมการ (6) แสดงลกษณะสาคญประการหนงของการเคลอนทแบบฮาร๑มอนกส๑อยางงาย นน

คอ การมความเรงเปนปฏภาคกบการกระจดแตมทศตรงกนขาม เนองจาก ω มคาคงตว ทงนทศของ

ความเรงจะเปนทศเดยวกบแรง และแรงจะตองเปนแรงเขาหาจดสมดลในขณะทการกระจดมทศ

ออกไปจากสมดล

สาหรบการเคลอนทของดนนามนไปตามแนววงกลม เมอเคลอนทครบ 1 รอบ ใชเวลาท

เรยกวา หนงคาบ (T) หนงรอบหมายถงดนนามนจะเคลอนทไป 2¶ เรเดยน ดงนน อตราเรว

เชงมม ω ของการเคลอนทเปน เคลอนทเปนวงกลมจงมคาเทากบ เงาของดนนามนทเคลอนท

กลบไปกลบมารอบตาแหนงสมดลจะมความถของการเคลอนทเปน มหนวยเปนรอบตอวนาท

หรอเฮรตซ๑ ความถเชงมม (ω) ของการ เคลอนทแบบ SHM มคาเปน ซงมคาเหมอนกบ

อตราเรวเชงมม ω และหนวยเปนเรเดยนตอวนาทเชนเดยวกน

การเคลอนทแบบหมน (Rotation Motion)

1. การหมน ความเรวและความเรงเชงมม การเคลอนทแบบวงกลมของวตถทประกอบดวยหลายอนภาค หรออาจเรยกงาย ๆ วา การหมนของวตถ เชน การหมนของลกขาง การหมนของพดลมเพดานเปนตน ในบทนเราจะพจารณาเฉพาะการหมนของวตถในอดมคต คอวตถทมรปรางแนนอนสมบรณ๑ โดยไมเปลยนแปลงรปรางและขนาดเมอวตถเปลยนสภาพการเคลอนท เราเรยกวตถในอดมคตนวา วตถแขงเกรง

เชนเดยวกบกรณของการศกษาการเคลอนทแบบ 1 มต ของวตถ เราจะเรมจากการศกษาถงลกษณะ

การหมนของวตถรอบแกนนง ดงแสดงในรปท 1

โดยยงไมคานงถงสาเหตททาใหวตถเกดการหมนจากรปท 1 ถาจด p เปนจดจดหนงบนวตถและจดน

อยในระนาบ xy ตาแหนงของจด p แสดงดวย

เวกเตอร๑บอกตาแหนง เพองายตอการบอกตาแหนง ณ เวลาใด ๆ ของวตถ เราจะบอกตาแหนง

ของวตถในพกดเชงขว ซงอยในรปของ (r, )

โดยทตาแหนงอยหางจากจดศนย๑กลางการหมนเทากบ r และทามม กบแกน x มม นอาจ

เรยกวา เปนตาแหนงเชงมมของจด p

ขอควรระวง การวดคามม ทเปนธรรมชาตทสด คอการวดในหนวยเรเดยน (rad)

1 รอบวงกลม = 2 เรเดยน

ถาวตถมการหมนรอบแกน z ซงเปนแนวทตงฉากกบระนาบกระดาษ ตาแหนงเชงมมของวตถจะมการ

เปลยนแปลงไป (เมอใชจด p เปนตวแทนของวตถ)

จะทาใหเกดการกระจดเชงมม ในชวงเวลา

- ขนาดความเรวเชงมมเฉลยของวตถหาไดจาก

rad/s

- และขนาดความเรวเชงมมขณะใดขณะหนงของวตถ คอ

rad/s

ถาเราหาการเปลยนแปลงความเรวเชงมมขณะใดขณะหนง เราจะไดปรมาณทเรยกวา ความเรง

เชงมม ( อานวา อลฟา)

- ความเรงเชงมมเฉลยของวตถหาไดจาก

- และความเรงเชงมมขณะใดขณะหนง หาไดจาก

เนองจากความเรวเชงมม และความเรงเชงมมตางกเปนปรมาณเวกเตอร๑เราสามารถหาทศของ

ความเรวเชงมมไดจากกฎมอขวา

โดยกานวทงสไปในทศทวตถกาลงหมน ทศทนวหวแมมอชไปแสดงถงทศทางของความเรวเชงมม

รปท 2

เวกเตอร๑ของความเรงเชงมมจะมทศทางเดยวกบทศทางของความเรวเชงมมกตอเมอขนาดของ

ความเรวเชงมมเพมขน

และความเรงเชงมมจะมทศทางตรงขามกบทศทางของความเรวเชงมม เมอขนาดของความเรวเชงมม

ลดลง

การหมนดวยความเรงเชงมมคงตว

ถาการหมนของวตถมความเรวเชงมมตนทเวลา t = 0 เปน ทเวลา t ใด ๆ ม ม

ความเรวเชงมมเปน ในชวงเวลานน

ความเรงเชงมมคงทเทากบ จะไดสมการการเคลอนทแบบหมน เมอพจารณาขนาดของปรมาณตาง ๆ

จะได

(1)

(2)

เมอพจารณาการกระจดเชงมม โดยใชความเรวเชงมมเฉลย

(3)

เมอนา t จาก (1) แทนใน (3) จะได

(4)

เมอนา จากสมการ (2) แทนใน (4) จะได

สมการสาหรบการเคลอนทแบบหมนทมแกนหมนคงทมรปแบบคลายกนมากกบสมการการเคลอนท

ในแนวเสนตรงทมความเรงคงท เมอเปรยบเทยบกน จะไดดงน

สมการการเคลอนทแบบเสนตรง สมการการเคลอนทแบบหมน

2. ทอรกกบการเคลอนทแบบหมน

ในการเคลอนทเชงเสน เมอมการกระทาตอวตถจะทาใหวตถมความเรงในทศของแรง ในการเคลอนท

แบบหมนทอร๑กทกระทาตอวตถกเกยวของ

กบความเรงเชงมมของวตถดวย ซงจะไดศกษาเชงวเคราะห๑ดงตอไปน

เมอพจารณาชนสวนเลก ๆ ของแผนกลมทหมนดงรปท 3

รปท 3 วตถมวล เคลอนทในแนว

วงกลมรศม

ใหชนสวนเลก ๆ มมวล อยทระยะ จากแกนหมน และใหมแรงยอย กระทาตอมวลนน (ซงอาจ

เปนแรงทถายทอดมาจากชนสวนอน ๆ ของแผน)

เมอคดการเคลอนทเชงเสนของสวนมวล มวลนนจะมความเรง ในแนวตงฉากกบรศม

เปนไปตามสมการ

เราจะศกษาทอร๑กทกระทาตอมวลยอยและการเคลอนทเชงมมรอบแกนหมน โดยนยามทอร๑กท

กระทากบวตถมคาดงน

เมอ เปนเวกเตอร๑ตาแหนงของจดทแรงกระทาจากจดอางองบนแกนหมน

ในกรณน ทอร๑กทเกดจากแรง รอบแกนหมน คอ เพราะมมระหวาง และ เปน

จากการเคลอนทเปนวงกลมของ ซงจะมความสมพนธ๑ระหวางความเรงในการเคลอนทเชงเสนและ

เชงมม คอ

หรอ

ถารวมการคดเชนเดยวกนของ ทกชนใหเปนแผนกลมทงหมด จะได

(5)

ทงนความเรงเชงมม เปนคาเดยวกนทวทงแผน ปรมาณ คอคาโมเมนต๑ความเฉอย

ของวตถ(Moment of Inertia) ใชสญลกษณ๑ คา

เปนทอร๑กลพธ๑ทกระทาตอวตถ ซงอาจจะมาจากแรงเดยวกระทาทจดใดจดหนงบนวตถแขงกได

เพราะการยดกนภายในของแขงจะกระจายผลกระทาไปทวแผน

สมการ (5) จงอาจเขยนไดใหมเปนดงน

(6)

สมการ (6) เปนสมการของการเคลอนทแบบหมนเทยบไดกบ สาหรบการเคลอนทเชงเสน

นนเอง โมเมนต๑ของความเฉอยมบทบาทสาหรบ

การหมนคลายมวล หรอ อาจกลาวไดวาเปนมวลของความเฉอยสาหรบการเคลอนทเชงเสน

ทอร๑กมทศพงออกตงฉากกบกระดาษหรอตงฉากกบระนาบของ xy ในรป 3 หรออยในทศเดยวกบทศ

ของ จากสมการ (6) แสดงวาทอร๑กควรมทศเดยวกบความเรง เชงมม เชนเดยวกบแรงลพธ๑มทศเดยวกบ

ความเรง ทงนถาโมเมนต๑ของความเฉอยเปนปรมาณสเกลาร๑โมเมนต๑ความเฉอยของวตถอาจเปนปรมาณท

ซบซอนได ถาการหมนไมเปนการหมนรอบแกนของความสมมาตรของวตถในบทเรยน เราจะจากดเฉพาะการ

หมนทรอบแกนสมมาตรของวตถเทานน

สมการเชงเวกเตอร๑ของสมการ (6) จะเขยนไดวา

โดยทอร๑กและความเรงเชงมมมทศเดยวกน

3. โมเมนตความเฉอย

คาโมเมนต๑ความเฉอยของวตถรปตาง ๆ รอบแกนสมมาตร สามารถคานวณไดโดยวธแคลคลส คอ

โมเมนตความเฉอยของวตถรปตาง ๆ ทนาร มดงตอไปน

รปรางวตถ แกนหมน รป โมเมนตความเฉอย I

ทรงกลมตน มวล m

รศม R

รอบแกนผานจด

ศนย๑กลาง

ทรงกลมกลวง มวล

m รศม R

รอบแกนผานจด

ศนย๑กลาง

ทรงกระบอกตน มวล

m รศม R

ยาว L

รอบแกนของ

ทรงกระบอก

แผนกลมบาง มวล m

รศม R

รอบแกนผาน

ศนย๑กลาง

ตงฉากกบแผน

แผนกลมบาง มวล m

รศม R

รอบแกนผาน

ศนย๑กลาง

บนระนาบของแผน

แทงวตถเลก มวล m

ยาว L

รอบแกนผาน

ศนย๑กลางมวล

ตงฉากกบแทง

การหมนของวตถทงหมดในตารางขางบนเปนการหมนรอบแกนผานจดศนย๑กลางมวลและเปนแกน

สมมาตรของวตถ มหลกทสามารถพสจน๑ไดอยวา

ถาเลอนแกนหมนไปเปนระยะ ใหขนานแกนสมมาตรเดม โมเมนต๑ความเฉอยจะเพมขน

เทากบ(ตองนาคา มาบวกคาในตาราง)

4. พลงงานจลนของการหมน

วตถแขงเกรงทเคลอนทแบบหมนรอบแกนนง จะมพลงงานจลน๑ ซงพลงงานจลน๑ทงหมดจะเปนผลรวม

ของพลงงานจลน๑ของแตละอนภาค

จากรปท 4 วตถแขงเกรงกาลงหมนรอบแกน z อยางสมาเสมอ โดยมวล m ใด ๆ มความเรวในการ

หมนเปน v และระยะตงฉากจากแกนนง

ถงตาแหนงของมวลดงกลาว คอ r เพอความสะดวกเราจะใช i เปนดชนของมวล m ใด ๆ ซงสามารถ

หาคาพลงงานจลน๑รวมของวตถทกาลงหมน ไดเปน

เนองจากแตละมวลยอยตางกหมนไปกบวตถ นนคอ ทกมวลยอมมการเคลอนทในแนววงกลมดวย

ความเรวเชงมมเทากบความเรวเชงมมของวตถ

โดยใชความสมพนธ๑ วตถประกอบดวยมวลยอย ๆ จะได และ ดงนนจะ

เขยน ไดใหมเปน

นนคอ

เมอ คอ โมเมนต๑ความเฉอย หนวยของพลงงานจลน๑ของการหมน คอ จล

โปรดสงเกตวารปแบบของพลงงานจลน๑ของการหมนมลกษณะเดยวกบพลงงานจลน๑ของการเลอนตาแหนง

คอ (หมน) เทยบกบ (เลอน) ซงอยในรปแบบเดยวกน และสาหรบการเคลอนท

เชนการกลง พลงงานจลน๑ทงหมดจะประกอบดวยพลงงานจลน๑ของการเลอนตาแหนงของจดศนย๑กลางมวล

และพลงงานจลน๑ของการหมนรอบจดศนย๑กลางมวล

5. โมเมนตมเชงมมและอตราการเปลยนโมเมนตมเชงมม

หลกสมการสาคญของการหมน เปรยบเสมอนกฎของนวตนสาหรบการหมน คอ

จากการคดวา จะได ซงมคาเทากบ อนจะมความหมายเหมอนกบ อตราการเปลยนของปรมาณ ปรมาณ คอ โมเมนตมเชงมม หรอโมเมนตมในเชงการหมน เมอเทยบกบโมเมนตมธรรมดา จะเหนวามลกษณะคลายคลงกน และอาจจะเขยนสมการใหม ในทานองเดยวกบแรงเทากบอตราการเปลยนโมเมนตม คอ

สมการนเปนสมการทเปนจรงทวไป โดยททศของทอร๑กอาจจะเปลยนแปลงและไมจาเปนตองเปนทศเดยวกบแกนหมนแตทศของการเปลยนแปลงโมเมนตมเชงมมจะเปนทศเดยวกบทอร๑กเสมอ ซงเปนไปตามการบงคบของสมการ การสายแบบควงของลกขางเมอมทอร๑กกระทา เปนไปตามสมการนทกประการนอกจากนยงบอกอกวา หากไมมทอร๑กจากภายนอกมากระทาตอระบบ โมเมนตมเชงมมของระบบจะไมมการเปลยนแปลงหมายถงไมเปลยนทงขนาด และทศของโมเมนตมเชงมม กรณการหมนตวของนกสเกตนาแขง เมอกางแขนแลวหดแขนซงมการเปลยนแปลงโมเมนต๑ความเฉอยในทางลดลง ความเรวเชงมมจะเพมขนเพราะโมเมนตมเชงมมจะตองคงท

6. การแกวงของวตถ

การแกวงของวตถทมขนาดรอบจดแขวนทใดทหนง เชน การแกวงของแทงไมสมาเสมอยาว รอบ

จดหมน (แขวน) ทปลายขางหนง ดงรป 5 การแกวงของวตถเชนน เรยก เพนดลมฟสกส๑

รปท 5 เพนดลมฟสกส๑

การคดหาคาบของการแกวงอาจกระทาไดดงตอไปน คอ พจารณาเมอไมเอยงไปเลกนอยจากตาแหนง

สมดล และใชสมการ

จะได

ในทน เปนโมเมนต๑รอบจดทปลายแทงมคาเทากบ สาหรบมม เลก จะได

และ ซงเปนรปแบบของสมการ SHM มคา ดงนนคาบของการแกวงของแทงไม

คอ หมายเหต หากคดแบบเพนดลมอยางงายมมวลทงหมดอยทจดศนย๑กลางมวล จะไดคาบ

ไมเหมอนกน การคดเชนนนเปนวธทไมถก

หลกการ5R

1. Reduce คอ การลดการใช การบรโภคทรพยากรทไมจาเปนลงลองมาสารวจกนวาเราจะลดการบรโภคทไมจา เปนตรงไหนไดบางโดยเฉพาะการลดการบรโภคทรพยากรทใชแลวหมดไป เชน นามนก๏าซธรรมชาต ถานหน และแรธาต ตาง ๆ การลดการใชนทาไดงายๆ โดยการเลอกใชเทาทจาเปน เชน ปดไฟทกครง ทไมใชงานหรอเปดเฉพาะจดทใชงานปดคอมพวเตอร๑และ เครองปรบอากาศเมอไมใชเปนเวลานาน ๆ ถอดปลกของเครองใชไฟฟาเชน กระตกนารอนออกเมอไมไดใช เมอตองการเดนทางใกล ๆ กควรใช วธเดน ขจกรยานหรอนงรถโดยสารแทนการขบรถไปเองเปนตนเพยงเทานเรากสามารถเกบทรพยากร ดานพลงงานไวใชไดนานขน ประหยดพลงงานและอนรกษ๑สงแวดลอมอกดวย หลกการปฏบตอยางงาย 1. ลดปรมาณบรรจภณฑ๑หบหอทไมจาเปนเมอเลอกซอสนคาทเหมอนกนใหตดสนใจซอโดยมบรรจภณฑ๑ ไมจาเปนนอยทสดหรอเปนบรรจภณฑ๑ทสามารถนากลบมาใชใหมได 2. ลดการใชผลตภณฑ๑ทกอใหเกดขยะอนตรายเลอกใชผลตภณฑ๑ทไมเปนพษ หรอมพษตกคางนอยกวา เชน ปลกตนดาวเรองเพอชวยในการไลแมลงดกวาจะซอยาฆาแมลงมาใชหรอนากระดาษทรายมาขดแทนทจะหยอด นามนหลอลน

2. Reuse คอ การใชทรพยากรใหคมคาทสด โดยการนาสงของเครองใช มาใชซา ซงบางอยางอาจใชซาไดหลาย ๆ ครง เชน การนาชดทางานเกาทยงอยในสภาพดมาใสเลนหรอใสนอนอยบานหรอนาไป บรจาคแทนทจะทงไปโดยเปลาประโยชน๑ การนากระดาษรายงานทเขยนแลว 1 หนา มาใชในหนาทเหลอหรออาจนามาทาเปนกระดาษโนต ชวยลดปรมาณการตดตนไมไดเปนจานวนมากการนาขวดแกวมาใสนารบประทานหรอนามาประดษฐ๑เปนเครองใชตางๆ เชนแจกนดอกไมหรอทใสดนสอ เปนตน นอกจากจะชวยลดคาใชจายลดการใช พลงงานพลงงานแลว ยงชวยรกษาสงแวดลอมและยงไดของนารกๆ จากการประดษฐ๑ไวใชงานอกดวย

หลกการปฏบตอยางงาย 1. เลอกใชสนคาทสามารถนากลบมาใชไดสนคาหลายชนดไดออกมาสาหรบการใชงานมากกวาหนง ครงสนคาและบรรจภณฑ๑ทนากลบมาใชไดอกนนจะชวยลดปรมาณขยะลงไดซงจะชวยลดตนทนในการจดการ ขยะของแขงรวมถงปรมาณวตถดบและทรพยากรดวย 2. ดแลรกษาอปกรณ๑เครองใชภายในบานถามการดแลรกษาอยางเหมาะสมจะชวยยดอายการใชงานผลตภณฑ๑ ตางๆไดการลงทนเลอกซอสนคาทใชงานไดนานนนแมจะมราคาสงกวาแตชวยประหยดเงนเราไดเปนเวลานาน เพราะไมจาเปนตองเปลยนบอยๆ 3. ใชถง บรรจภณฑ๑ หรอสงของตางๆซาของทเราใชในชวตประจาวนสามารถใชมากกวาหนงครงกอนจะโยนทงสงของตางๆใหพจารณาสกนดกอนวาเปนไปไดหรอไมทจะนามาใชซาอก 4. ขอยมเชาของทนานๆใชทของทคณไมคอยไดใชเชนอปกรณ๑ทใชในงานปาร๑ตอปกรณ๑ขดเงาพนการไปขอยม จากเพอนบานครอบครวคณหรอเชายอมจะชวยประหยดเงนและทรพยากร ธรรมชาตได 5. ขายหรอบรจาคสงของตางๆแทนทจะโยนทงขยะของอกคนหนงอาจะเปนสมบตของอกคนกไดแทนทจะโยน ทงของทไมใชแลว ลองขาย หรอบรจาคของเหลานเลอกใชของทใชแลวเปนอกทางหนงทจะชวยลดปรมาณขยะไดเพราะของเหลานราคาไมสง และเปนการใชประโยชน๑ไดอยางเตมท

3.Recycle เรามกไดยนกนอยเสมอ กคอ Recycle การ รไซเคลขยะเปนการนาเอาวสดทใชแลวกลบไปเขากระบวนการ ผลตใหมใหเปนของใหม ทอาจเหมอนเดมหรอไมเหมอนเดมกได วสดทนาไปเขากระบวนการผลตใหม ไดแก พลาสตกโลหะ กระดาษ แกว การแปรรปของใชแลวกลบมาใชใหม มกระบวนการอย 4 ขนตอน ไดแก การเกบรวบรวม การแยกประเภทวสด การผลตหรอปรบปรง และการนามาใชประโยชน๑ขยะเมอผานการรไซเคล แลวจะอยในรปผลตภณฑ๑ใหม สามารถนากลบมาใชประโยชน๑ไดโดยผลตภณฑ๑รไซเคลจะม เครองหมายลกศรสเขยวประทบไวบนผลตภณฑ๑ ใหสงเกตกนได

หลกการปฏบตอยางงาย 1. เลอกผลตภณฑ๑ททาจากวสดรไซเคลการเขารวมโครงการรไซเคลเปนสงทด จะดยงขนหากเราเลอกซอ และใชสนคาทสามารถรไซเคลได 2. เมอมผลตภณฑ๑ บรรจภณฑ๑ทสามารถนากลบมาใชอก (Recycle) ได อยาลมนาไปรไซเคลดวยการผลต สนคาจากวสดทมา Recycle ไดมกจะใชพลงงาน และทรพยากรธรรมชาตนอยกวา 3. ทาปยดวยตวเองโดยใชเศษใบไมและเศษอาหารเมอนาสงเหลานมาจดการอยางเหมาะสมสงทเหมอนจะ

เปนขยะจะสามารถเปลยนมาเปนปยธรรมชาตใหกบสวนสวยของคณ จะชวยใหดนสามารถดดซบอากาศ และนาลดการกดเซาะพนผว และทาใหไมตองใชปยเคมมากเกนไป

4. Repair คอ การรจกซอมแซมฟนฟสงของเครองใชทสกหรอใหสามารถใชประโยชน๑ไดตวอยางเชนซอมแซมขาวของเครองใชทยงสามารถซอมแลวนากลบมาใชใหม โดยทอยางเพงทง หลกการปฏบตอยางงาย 1. ซอมแซมขาวของเครองใชทยงสามารถซอมแลวนากลบมาใชใหมได โดยอยาพงทง 2. ซอมกอนคอยซอใหม กอนทจะตดสนใจซอใหมใหลงมอซอมหรอทาการปรบปรงเสยกอน

5. Reject คอ รจกปฏเสธ หรองดการใชสงของทเหนวา เปนการทาลาย ทรพยากรและสรางมลพษ ใหเกดขนแก สงแวดลอม ตวอยางเชน การหลกเลยงการใชผลตภณฑ๑ทกอใหเกดอนตราย เชน ยาฆาแมลง นายาขดพน หรอสารเคมอนๆ หรอ รจกปฏเสธ หรองดการใชสงของทเหนวาเปนการทาลาย ทรพยากรและสรางมลพษ ใหเกดขนแก สงแวดลอม

หลกการปฏบตอยางงาย 1. การหลกเลยงการใชผลตภณฑ๑ทกอใหเกดอนตราย เชน ยาฆาแมลง นายาขดพน หรอสารเคมอนๆ 2. รจกปฏเสธ หรองดการใชสงของทเหนวา เปนการทาลาย ทรพยากรและสรางมลพษ ใหเกดขนแก สงแวดลอม

บทท 3

การเลอกวธการ/กรอบแนวคดในการดาเนนงาน

ปวรศร๑ : เกาอลนชก เกาอทรงสเหลยมขนาดยอม พรอมลนชกทสามารถเกบของใชเลกๆนอยๆได เหมาะสาหรบผทมพนทใชสอยจากด

งานเดยว สราวรรณ : ปลอกกญแจเรองแสง ปลอกสวมกญแจทสามารถเรองแสงได ชวยในการจาแนกชนดของกญแจในทมดๆ ทาใหหาไดงายขน

ณฐณชา : บานแมวเหมยว บานเลยงแมวทมอปกรณ๑สาหรบเลยงแมว ทรวมสงอานวยความสะดวก ของเลน ทถกจดวางเปนชนๆชวยประหยดพนทในการใชสอย

ธรศานต๑ : นาฬกาปลกเคลอนท นาฬกาปลกเคลอนทไดซงชวยใหผใชทขเซาตองลกขนมาไลปดนาฬกาปลกเคลอนทเพอจะไดตนขนมาทนเวลา

งานกลม กรงเลยงแมวอจฉรยะ : เปนผลตภณฑ๑ทออกแบบเพอประหยดพนทในการใชสอยภายในบรเวณทเลยงแมว เนองจากไดมการรวบรวมและจดวางอปกรณ๑การเลยงแมวทจาเปนไวเปนชนๆ ไมจาเปนตองแยกชนหรอแยกออกมาวางตามพน

ออกแบบครงท 1

การออกแบบโมเดลครงท 1

การนาเสนอผลงานครงท 1

ไดรบคาแนะนาจากครทปรกษาใหไปปรบปรงแกไขดงน - โครงสรางโมเดลไมแขงแรง - ไมสามารถทดลองไดจรง - ไมมความสวยงาม ไมนาใช - สวนประกอบแทนการจาลองภายในโมเดลมเยอะมากเกนไปจนเกนกวาทจะนามาเปนชนงานไดทงหมด - ครไดใหคาแนะนาเลอกทาชนงานทคดวานาจะสรางเปนชนงานได สามารถทดลองใชงานไดจรงนนกคอกระบะทราย

การนาเสนอผลงานครงท 1

จากคาแนะนาทไดรบจากครทปรกษาไดนามาปรบปรงชนงานโดยใชหลกการ “Reused” จากสงของเครองใชในบานโดยไดประยกต๑ใชตไมอดใสของเอนกประสงค๑มลอเลอนทาใหสามารถเคลอนท เคลอนยาย ขนยายไดงาย ซงมความแขงแรงทนทาน ประหยดคาใชจาย ซงเปนการจาลองเสมอนหองนาทมไวสาหรบแมวนนเอง

ออกแบบครงท 2

ดานหนา

ดานขาง

การออกแบบโมเดลครงท 2

การนาเสนอผลงานครงท 2

การวางแผน ( Plan ) - ปรกษาหารอกนภายในกลมวาจะทางานอะไร แบบไหน อยางไร - หาขอมลทเกยวของกบการทางานชนน - แบงงานใหสมาชกในกลมแตละคนทา - รวบรวมเนอหาและลงมอทาชนงาน

วสดอปกรณ - ตใสของอเนกประสงค๑มลกลอทไมไดใช - ถาดพลาสตกทรงสเหลยมเหลอ - ตะกราพลาสตกทรงสเหลยมเหลอใชขนาดเลก - ฝาตะกราพลาสตกสมจดเหลอใช - ฝากรงแบบตะแกรงเหลอใช - กระดาษหอของขวญ 2 แผน - เขมหมดหวแบน 3 ตว - คตเตอร๑ / กรรไกร - สกอตเทป - สนรายงานเหลอใช 2 อน - ทรายแมว - ตวลอกพลาสตก - ผาขนหนเกา 1 ผน

การสรางโมเดล Model

- เรมลงมอทาโมเดลโดยการดตามแบบทวางไวโดยเรมทาตามขนตอนทละขนตอนตามแผนทวางไว ตดตงอปกรณ๑ตางๆตามทเตรยมไว - ทาการทดสอบโดยการปลอยใหแมวเขาไปยนบนตะแกรงรองยนแลวรอใหแมวถาย แลวทดลองเขยาตะกราพลาสตกวาสามารถรอนใหทรายจบตวกบกอนมลหรอไมอยางไร

ปญหาทพบและวธการแกไข ปญหาทพบเปนปญหาเรองการลอดผานมลของแมวผานตะแกรงรองยนนนไมสามารถทาไดเมอทดสอบกบแมวพบวาขนาดของหองนานนเลกเกนไปทาใหแมวตองโนมตว อาจทาใหแมวไมสะดวกในการขบถาย เนองจากอรยาบถทไมเหมาะสม แกไขโดยถอดตะแกรงออกแลวใหแมวยนบนตะกรารอนทรายแทน

บทท 4 ผลการปฏบตงาน

ในการดาเนนงานโครงงาน “หองนาแมวเคลอนท ( KitKAt) ผจดทาไดดาเนนการตามกระบวนการเทคโนโลย 7 ขนตอน ของ สสวท. ดงน

ขนตอนท 1 การกาหนดปญหาและความตองการ (Identification the problem , need or preference) ปญหาจากการเลยงแมวทมกจะพบกบเจาของหรอผเลยงคอปญหาการทแมวขบถายเรยราดซงอาจเกดจากหลายๆปจจย ไดแก แมวไมเคยใชกระบะทรายมากอน แมวชนกบการไปขบถายดานนอกบานซงนอกบานนนเปนทโลงแจงแมวสามารถขบถานทไหนกได การทเจาของหรอผเลยงมพนทในการเลยงแมวทจากดซงอาจกอใหเกดปญหาทตามมาเชน การจดวางอปกรณ๑ทใชเลยงแมวทมากขน จนเมอนานไปสงของหรออปกรณ๑การเลยงดงกลาวไดถกวางเกลอนกลาดอาจเปนเพราะตวเจาของเองหรอแมวทเลนของเลนคาบไปมา จนเกดความแออด ซงอาจกอใหเกดความอบชนซงเปนปจจยสาคญทกอใหเกดเชอราและเชอแบคทเรยทไมด ซงเปนตวการสาคญทกอใหเกดโรงภมแพ ปญหาแมวคยทรายแมวกระเดนออกจากกระบะ ซงทาใหยากในการเกบกวาด ทาความสะอาด ปญหาทผเลยงตองเดนทางไปไหนมาไหนบอยๆ ทาใหไมสามารถดแลแมวของตนเองไดอยางใกลชด การฝากใหผอนเลยงใหจงเปนสงทผทเราขอฝากเลยงมกจะปฏเสธ เนองจากไมรจกการเลยงแมวทถกตอง เกดความราคาญทจะตองคอยดแลหรอเกบกวาดอจจาระปสสาวะของแมวทาใหยงยากในการทาความสะอาดนนเอง โดยปญหาเหลานสามารถลดไดโดย “หองนาแมวเคลอนท (KitKAt)” ซงเปนหองนาสาหรบแมวทมขนาดกะทดรด เหมาะสาหรบเจาของหรอผเลยงทมจากดในการเลยงแมวชวยใหสามารถประหยดพนทในการใชสอยได มลกลอเลอนขางใตทาใหสามารถเคลอนทเคลอนยายหรอขนยายไดอยางสะดวกอยางงายดาย สามารถพกไปกบรถและพาแมวไปในททเราอยากไป หมดหวงเรองการเกบกวาดอจจาระและปสสาวะแมวนอกสถานท สามารถนาหองนาแมวเคลอนทฝากไวกบเพอนบาน เพอขอใหเพอนบานชวยดแลไดอยางหมดหวง หมดปญหากบการทแมวคยเขยทรายเรยราด

ขนตอนท 2 รวบรวมขอมลเพอแสวงหาวธการแกปญหาหรอสนองความตองการ (Information) หลกการทนามาใชในการทาโครงงานไดจากการศกษาขอมลเกยวกบแมวเชน การดแล การเลยงดทถกวธ ทมาและแหลงกาหนด ลกษณะโดยทวไปของแมวไดแก อปนสย สายพนธ๑ สรระวทยา สภาพทอยอาศย ลกษณะการดารงชวต พฤตกรรมตามธรรมชาตของแมว การดแลรกษาความสะอาด โดยการใชทรายแมวเพอลดปญหาการเกบกวาดปสสาวะอจจาระเรยราด โดยขอมลขางตนไดนามาศกษาเพอใหเขาใจธรรมชาตของแมวมากขน ในสวนของหองนาทจาลองมานนใชหลกการ Reused ของทไมไดใชหรอเหลอใชมาเปนโมเดลจาลองโดยจดเดนอยทการใชตไมอดเอนกประสงค๑ทไมใชแลวนามาปรบแตงโดยมกลไกสาคญคอลกลอขางใตทสามารถเคลอนยายหรอขนยายไดอยางงายดายชวยในการผอนแรงไดด

ขนตอนท 3 เลอกวธการแกปญหาหรอสนองความตองการ (Selection of the best possible solution)

การเลอกวธการแกปญหาหรอสนองความตองการโดยใชหลกการ SWOT

การเลอกวธการแกปญหาหรอความตองการโดยใชหลก SWOT หลกการ กระบะทราย หองนาแมวเคลอนท

S : Strengths จดแขง - เรยบงาย - สามารถเลอกขนาดได - มพนทกวางกวา - แมวสามารถปรบอรยาบถไดอยางสบาย - ไมรสกอดอด

- สามารถเคลอนทไดไปไหนมาไหนได - มขนาดกะทดรด - ประหยดพนทในการใชสอย - แมวไมสามรถคยเขยทรายใหออกมาเลอะเทอะจากถาดได - ทาความสะอาดงาย

W : Weaknesses จดออน - มขนาดเทอะทะ - ยงยากในการทาความสะอาด - เปลองพนทในการใชสอย - เคลอนทไดยาก - แมวสามารถคยเขยทรายทาใหทรายกระเดนออกมาเลอะเทอะ ทาใหเกดความราคาญทจะตองมาคอยตามเกบกวาดทหลง

- พนทในตคอนขางแคบ - แมวไมสามารถเปลยนทาอรยาบถไดอยางเตมท - รสกอดอดเนองจากความคบแคบ

O : Opportunities โอกาส -เมอตองการใหแมวมพนทเพอใหขบถายเปนท - ตองการลดปญหาแมวขบถายเรยราด

- เมอตองการใหแมวมพนทเพอใหขบถายเปนท - ตองการประหยดพนทในการใชสอย - ตองการพาแมวไปกบเราดวย - ตองการลดปญหาแมวขบถายเรยราด

T : Threats อปสรรค - แมวมกจะคยเขยทรายเลนจนทาใหระกระเดนออกมาทาใหยากในการทาความสะอาด

- พนทมความคบแคบทาใหแมวเปลยนทาทางอรยาบถไดยาก

ขนตอนท 4 ออกแบบและปฏบตการ (Design and making)

1. จดเตรยมวสดอปกรณ๑ตางๆ

2. ตดฝาตะกราสมทดานหนงของตเอนกประสงค๑

3. ตดสนรายงานกบขอบตเอนกประสงค๑ทงสองขาง

4. นาตะแกรงฝากรงเกามาวด และตดสวนทเกนออกเพอใหสามารถวางพอดกบตะกรากระบะราย นาตะกราพลาสตกวางซอนถาดทรายทเตรยมไว

5. นาตวลอกพลาสตกเชอมระหวางตะแกรงรองยนและตะกรารอนทราย และใสไวในต

6. ตกแตงดานนอกดวยกระดาษลาย

7. นาผาขนหนมาตดดานหลงดวยเขมหมดหวแบน

8. ใชฝาตระการสมอกอนหนงสอดระหวางสนรดรายงานเพอเปนประต

9. ไดหองนาแมวเคลอนทสาเรจ

ขนตอนท 5 ทดสอบ (Testing and see if it works)

1. ทดลองใหแมวเขาหองนาแมวเคลอนท

2. ปญหาทพบคอแมวทนามาทดสอบนนมขนาดทตวคอนขางใหญเพราะฉะนนแลวแมวจงไมสามารถ ยนไดเตมตว จงนาถาดทรายแมวพอมทรอนออกมาดานนอก และรอใหแมวถาย จากนนเขยา ตะกรารองทรายเพอใหทรายจบกบอจจาระแมว

ขนตอนท 6 การปรบปรงแกไข (Modification and improvement)

1. ถอดตะแกรงรองยนออกเพราะแมวไมสามารถยนไดเตมตว และอจจาระไมสามารถลอดผานได

2. ถอดประตทางเลอนออกเนองจากยากในการเปดปด โดยตกแตงเปนทางเขาไมมประต ใชสเรยบส เดยวใหมแทนแบบลาย

ขนตอนท 7 (Assessment)

7.1 ตะกรารองทรายสามารถรอนทรายใหจบตวกบอจจาระได

7.2 หองนาสามารถเคลอนยายไดสะดวกจรง

7.3 ไมเหมาะสาหรบแมวตวเตมวย หรอแมวตวใหญ เพราะหองนาคอนขางเลกแคบ

7.4 ขนาดหองนาทคอนขางเลกจงเหมาะกบแมวตวเลกหรอลกแมวมากกวา

7.5 ยงคงไมมความนาใชจากการตกแตง ควรเพมลกเลนใหมๆเพอใหมความนาใช

7.6 ดวยขนาดของตทเลกทาใหถาดทรายตองเลกไปดวย บางครงแมวอาจรสกอดอดอาจทาใหแมวไม อยากใชหองนา

7.7 จากขอ 7.6 ทาใหเขยาตะกราไดยากเนองจากขนาดทเลกของถาดกบตะกรา

7.8 ประหยดคาใชจายในการจดหาวสดไดอยางดเพราะนาเอาของเกาหรอของทไมใชแลวมาเพมเตม เสรมแตงเขาไปใหม

7.9 เหมาะสาหรบแมวเลกๆตวเดยว มากกวาแมว 2 ตว หรอหลายๆตว

7.10 เคลอนทดวยการเลอนไดจรง แตยงขาดความสะดวกสบายในการเคลอนยายโดยใชสวนขยาย หรอสวนเตมเตมความสะดวกสบายควรใชวธ เขน ลาก หรอหหวสาหรบยก เพอผอนแรงยาย

บทท 5 สรปผล อภปรายผล และขอเสนอแนะ

สรปผลการดาเนนงาน

จากการใชกลองลงกระดาษในการสรางกรงเลยงแมว โดยอปกรณ๑ภายในกจะมกระบะทรายททาจากลองนมขนาดปานกลาง บานสาหรบใหแมวนอนทาจากกลองลงขนาดเลกโดยมเสาคาทามาจากแกนของกระดาษทชช พรมสาหรบฝนเลบแมวทามาจากเชอกนามาทากาวแลวตดกบกระดาษลง ทใหอาหารอตโนมตรไซเคลมาจากขวดนาและขวดนมเปรยวซงเมอนาไปเสนอกบครทปรกษาแลว พบวาเกดขอบกพรองและปญหามากมาย ซงมองวาถาหากทาการผลตออกมาเปนของจรงกจะไมสามารถทดลองใชงานไดจรง ไมมสสนไมมความสวยงามทาใหไมนาใชงาน เนองจากไมมการเจาะจงในสวนของอปกรณ๑ภายในตวบานแมวซงจะตองกาหนดใหชดเจนวาสงเหลานนมประโยชน๑หรอขอดอะไรทแปลกใหมทแตกตางจากของทมอยแลวซงแสดงใหเหนถงนวตกรรมทคดคนคนทสามารถทดลองใชงานไดจรง ซงพบวาอปกรณ๑ภายในบานแมวนนไมสามารถทาใหเปนนวตกรรมไดหมดจรง ครทปรกษาจงไดใหคาแนะนาวาใหกลบไปแกไขโดยไดเสนอคาความคดทวาสงทนาจะคดตอยอดไดจากอปกรณ๑การเลยงภายในบานแมวไดนนกคอในสวนของกระบะทรายนนเอง ในการรวมกนอภปรายถงปญหาขอบกพรองและคาแนะนาทครทปรกษาใหนน จงไดมการปรบปรงแกไขปญหาขอบกพรองทครทปรกษาใหคาแนะนาโดยใชการตอยอดแนวคดจากกระบะทราย โดยใชหลกการ 5 R โดยเนนการใชหลกการ Reused นาสงของเครองใชภายในบาน สงของหรอชนสวนสงของทไมไดใชตางๆภายในบรเวณรอบๆบานทมสภาพทใชงานไดอยคอยงมความแขงแรงทนทาน ยงมรปทรงเคาโครงรางเดมอย ทดแลวนาจะนามาใชงานไดนามาประยกต๑ใชตามหลกการ Reused ทายทสดจงกลายมาเปน “หองนาแมวเคลอนท (KitKAt)” โดยใชสงของเหลอใชหรอไมไดใชงานแลวทนามาประยกต๑ใชคอ ตใสของอเนกประสงค๑มลกลอทไมไดใชงานถาดพลาสตกทรงสเหลยมเหลอใชตะกราพลาสตกทรงสเหลยมเหลอใช ฝาตะกราพลาสตกสมจดเหลอใชฝากรงแบบตะแกรงเหลอใช กระดาษหอของขวญสาหรบตกแตง เขมหมดหวแบน คตเตอร๑ กรรไกร สกอตเทป สนรายงานเหลอใช ทรายแมว ตวลอกพลาสตกและผาขนหนผนเกานนเอง ซงจะสงเกตไดวาเปนอปกรณ๑ทหาไดภายในบานซงเปนสงของทเหลอใช ไมไดใช หรอไมไดใชแลวนนจง จงชวยในการประหยดคาใชจายไดอยางมาก จากการปรบปรงแกไขไดผลวาสามารถทดลองใชงานไดในสวนหนงซงยงมปญหาอยนนกคอปญหาทพบเปนปญหาเรองการลอดผานมลของแมวผานตะแกรงรองยนนนไมสามารถทาไดเมอทดสอบกบแมวพบวาขนาดของหองนานนเลกเกนไปทาใหแมวตองโนมตว อาจทาใหแมวไมสะดวกในการขบถาย เนองจากอรยาบถทไมเหมาะสม แกไขโดยถอดตะแกรงออกแลวใหแมวยนบนตะกรารอนทรายแทน

อภปรายผล

จากการทไดประดษฐ๑คดคนนวตกรรมหองนาแมวเคลอนทตองนาความรจากศาสตร๑ตางๆมาผนวกเขาดวยกน เรมตองแตการศกษาธรรมชาตของแมวทาใหทราบวาแมวรกสนโดษและชอบชวตทอสระหากเวลาทแมวขบถายกจะขบถายทงเรยราดทาใหผเลยงตองตามเกบอจจาระ องค๑ความรนไดทาใหเกดการออกแบบหองนาแมวเคลอนทขน และการศกษาของวศวกรรมศาสตร๑ ทใชในการสรางหองนาแมวในการสรางหองนาแมวโดยเรมจากการหาวสดตางๆทนามาใชประดษฐ๑นวตกรรมเพอความแขงแรงและเหมาะสมสาหรบการดารงชวตของแมว องค๑ความรใยสวนของศลปศาสตร๑ทตองใชในการออกแบบและตกแตงใหสวยงามตองมความเหมาะสมของรปทรงและเฉดสในดานของกลไกของหองนาแมวเคลอนทตองไปศกษาการทาประตและหลกการทางานของลนชกมาบรณการประยกต๑เขากบนวตกรรม โดยการเกบอจจาระแมวนนไดแบงออกเปน 2 ชนไดแก ชนแรก คอ ถาดอนใหญเพอใสทรายและใสตะแกรง สวนอกชนหนงกคอตะแกรงทกรงอจจาระแมว เราจงไดความรทางดานวศวกรรมมาผนวกเปนกลไกแยกอจจาระแมวโดยใชการเขยาและการรอนเพอใหทรายจบตวกบกอนมลเพอใหสะดวกในการนาไปทงและสามารถรอนทรายสวนเกนทไมไดจบตวกบกอนมลใหลงมาอยทถาดทรายเหมอนเดมจงชวยใหประหยดทรายแมวทใช องค๑ความรอกองค๑ความรหนงกคอ องค๑ความรทางการงานอาชพและเทคโนโลยไดแก การประยกต๑สงของมาใชในการประดษฐ๑นวตกรรม โดยการนาตไมอกเอนกประสงค๑มาดดแปลงในการทาหองนาแมวโดยทเรานาตไมอดมาใชแทนการประดษฐ๑ตขนมาดวยตนเอง ชวยลดปญหาการเหลอใชในการการประดษฐ๑ ประหยดคาใชจายไดเปนยากมาก ชวยลดปญหาขยะภายในบาน นาสงของทไมมคา ทไมไดใชงาน นามาผานกระบวนการออกแบบเทคโนโลย 7 ขนตอนของ สสวท. ไดอยางเกดประโยชน๑อยางมประสทธภาพ และอกองค๑ความรใหมทไดจากการออกแบบนวตกรรมนนกคอ การทางานเปนกลม ซงตองอาศยความสามคค ความรบผดชอบ โดยใชการระดบสมองระดมความคดทาใหสามารถแลกเปลยนแบงปนประสบการณ๑ในการเรยนร เพอเปนการปลกฝงความคดสรางสรรค๑ สงเสรมนสยการใฝรใฝเรยน สงเสรมคณลกษณะทพงประสม 12 ประการ สงเสรมการคดเปนระบบเพอใหสามารถเกดผลลพธ๑ทเปนประโยชน๑อยางมประสทธภาพ เสรมสรางประสบการณ๑ชวต ทาใหสามารถแกไขปญหาทเกดขนในชวตประจาวนในสถานการณ๑ตางๆไดอยางฉลาดโดยมเหตผลและคณธรรมทเปนปจจยสาคญในกระบวนการคดอยางมเหตผล ทาใหสามารถดารงชวตกบคนในสงคมไดอยางมความสข หากเราขาดองค๑ความรตางๆขางตนแลว เรากจะไมสามารถแกไขปญหาตางๆทเกดขนภายในชวตประจาวนไดอยางเปนระบบมประสทธภาพ และทาใหไมสามารถตอบสนองในการแกไขปญหาทเกดขนในชวตประจาวนได เนองจากการไมใฝรใฝเรยน จงทาใหขาดประสบการณ๑ชวตทจะชวยในการตดสนใจแกไขปญหาตางๆนนเอง

ขอเสนอแนะ

1. ควรทาหองนาแมวใหมขนาดใหญกวาน

2. ควรทาทจบหรอลากเพอการสะดวกในการขนยายมากยงขน

3. ควรปรบปรงในเรองของสสนในการตกแตงใหนาใชมากยงขน

4. ควรทาประตใหเปดปดไดสะดวก มความแขงแรงกวาน

5. ตะแกรงหรอตะกราใหมความแขงแรงทนทานมากกวาน

6. สาหรบตะแกรงทรองยนควรทาชองใหใหญขนเพอใหอจจาระสามารถลอดผานไปตกททรายได

7. ปรบโครงสรางใหถายเทอากาศไดดกวาน

8. ควรออกแบบใหมความกวางและความสงเพมขนอกนดเพอใหแมวสามารถเปลยนอรยาบถไดงาย

9. ควรมลกเลนตางๆเพอใหเกดความนาใช

10. ควรปรบเปลยนรปทรงใหมความแปลกใหมเพอความนาใช

11. เลอกใชวสดทแมวไมสามารถขวนใหพงเสยหายได

12. เลอกใชตะกรารอนหรอถาดดวยวสดทแขงแรง

13. ใตถาดอาจตองมการชวยยดเพอไมใหถาดนนเคลอนทไปมา

14. อาจมชนรองเพอรบทรายทกระเดนจากการคยของแมว

บรรณานกรม

Catandkittenstory. การทาความสะอาดแมว & การเตรยมกระบะทรายใหแมว. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.catandkittenstory.com/board53-53.php?id=9418. (8 กมภาพนธ๑ 2559). Myfirstbrain. การเคลอนทแบบโพรเจกไทล. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.myfirst brain.com/student_view.aspx?ID=74652. (8 กมภาพนธ๑ 2559). Myfirstbrain. แรงและการเคลอนท. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.myfirstbrain .com/student_view.aspx?id=73799. (8 กมภาพนธ๑ 2559). Myfirstbrain. การเคลอนทแบบวงกลม. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.myfirst brain.com/student_view.aspx?ID=74653. (8 กมภาพนธ๑ 2559). Myfirstbrain. การเคลอนทแบบฮารมอนกอยางงาย. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www. myfirstbrain.com/student_view.aspx?ID=74654. (8 กมภาพนธ๑ 2559). NBLOG TASKNJOY. การออกแบบ : หลกการออกแบบผลตภณฑ. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : https://tasknjoy.wordpress.com/2014/10/10/การออกแบบ-หลกการออกแบ/. (8 กมภาพนธ๑ 2559). Nivnew. นสยและพฤตกรรมแมว. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : https://thecatthacute.word press.com/category/นสยและพฤตกรรมแมว. (8 กมภาพนธ๑ 2559). Nubud01. การเลอก ทรายและหองนาใหแมว. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.we likecat.com/restroom-cat.html. (8 กมภาพนธ๑ 2559). Oknation. มาทาความรจกทรายแมว! แตละชนด กอนทจะเลอกซอ กนเถอะ!?. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.tnews.co.th/html/content/116107/ (8 กมภาพนธ๑ 2559). PERFECT COMPANION GROUP. ขอแนะนาสาหรบการดแลสขภาพของแมว. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.perfectcompanion.com/?p=4090. (8 กมภาพนธ๑ 2559). PetLoft. เลอกใชทรายแมวใหตรงใจกบสตวเลยง. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://f.ptcdn. info/627/028/000/1424418492-Howtochoos-o.jpg. (8 กมภาพนธ๑ 2559). PetHeng. วธการเลยงแมวอยางถกตอง. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.pet heng.com/index.php/dealer/cat-article/item/55-cat. (8 กมภาพนธ๑ 2559). STEM EDUCATION THAILAND. รจกสะเตม. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.stemed thailand.org/?page_id=23. (8 กมภาพนธ๑ 2559).

บรรณานกรม

Wikipedia. แมว. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : https://th.wikipedia.org/wiki/แมว. (8 กมภาพนธ๑ 2559). กานดา เดอนแจงรมย๑. การจดการขยะดวยกลยทธ 5 R. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://solidwasteweb.com/page3.php. (8 กมภาพนธ๑ 2559). คณะกรรมการสะเตมศกษา สสวท. STEM Education สะเตมศกษา นวตกรรมการศกษา วทยาศาสตรและเทคโนโลย. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.krusmart.com/ stem-education-innovation-thailand/. (8 กมภาพนธ๑ 2559). มหาวทยาลยธรรมศาสตร๑. การเคลอนทแบบหมน Rotational Motion. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://e-learning.tu.ac.th/sc133/doc_download/number11- 12_250749.pdf . (8 กมภาพนธ๑ 2559). เลยงแมว. กลมใจ...นองแมวไมยอมเขากระบะทราย. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.xn--72c6cbln4fsdm3e.com/กลมใจ-นอง-แมว-ไมยอมเขา-กระบะทราย/. (8 กมภาพนธ๑ 2559). วมลรตน๑ สขหม. อปนสยของแมวทคณควรร. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://student.nu. ac.th/kif555/wimonrat/index_อปนสยแมว.html. (8 กมภาพนธ๑ 2559). วจารน ปภสสโร. จะทายงไงด? เมอนองแมวขบถายไมเปนท. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.odaijinipet.com/read_content.php?content_id=0000067. (8 กมภาพนธ๑ 2559). สาขาออกแบบและเทคโนโลย สถาบนสงเสรมการสอนวทยาศาสตร๑และเทคโนโลย . กระบวนการ เทคโนโลย (Technological Process). [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://designtechnology.ipst.ac.th/index.php/?option=com_content &view=article&id=69&Itemid=108. (8 กมภาพนธ๑ 2559). สานกเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. การแกวงของวตถ. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www. cpn1.go.th/media/thonburi/lesson/06_RotationMotion/content06.html. (8 กมภาพนธ๑ 2559). สานกเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. การหมน ความเรวและความเรงเชงมม . [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.cpn1.go.th/media/thonburi/lesson/ 06_RotationMotion/content01.html. (8 กมภาพนธ๑ 2559).

บรรณานกรม

สานกเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. ทอรกกบการเคลอนทแบบหมน. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.cpn1.go.th/media/thonburi/lesson/06_RotationMotion/ content02.html. (8 กมภาพนธ๑ 2559). สานกเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. โมเมนตมเชงมมและอตราการเปลยนโมเมนตมเชงมม. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.cpn1.go.th/media/thonburi/lesson/ 06_RotationMotion/content05.html. (8 กมภาพนธ๑ 2559). สานกเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. โมเมนตความเฉอย. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://www.cpn1.go.th/media/thonburi/lesson/06_RotationMotion /content03.html. (8 กมภาพนธ๑ 2559). สานกเทคโนโลยเพอการเรยนการสอน สานกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐาน กระทรวงศกษาธการ. พลงงานจลนของการหมน. http://www.cpn1.go.th/media/thon buri/lesson/06_RotationMotion/content04.html. (8 กมภาพนธ๑ 2559). อธคม หมองวรรณะ. การดแลเลยงดแมว. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : https://sites.google. com/site/benzxcv085085/keiyw-kab-phu-cad-tha. (8 กมภาพนธ๑ 2559). อสรย รตนะวระวงศ๑. เรองนาร พฤตกรรมแมวไทย. [ออนไลน๑]. แหลงทมาขอมล : http://pet. kapook.com/view38378.html. (8 กมภาพนธ๑ 2559).

ภาคผนวก

ภาพถายการนาเสนอโครงงาน

แบบประเมนผลการทาโครงงาน

สรปผลการประเมน นาเสนอในรปแบบกราฟแทง