56
ANG MGA FUNDASYON NG MASINING NA PAGPAPAHAYAG O DISKURSONG ARTISTIK MASINING NA PAGPAPAHAYA G GRAMATIK A LOHIKA RETORIKA SOCRATES PLATO ARISTOTLE LONGHINUS

Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

ANG MGA FUNDASYON NG MASINING NA PAGPAPAHAYAG O

DISKURSONG ARTISTIK

MASINING NA PAGPAPAHAY

AG

GRAMATIKA

LOHIKARETORIKA

SOCRATES

PLATO

ARISTOTLE

LONGHINUS

Page 2: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

GRAMATIKA

May kinalaman sa masinop na pagforma ng lahat ng sangkap ng wika upang makabuo ng malilinaw na kaisipan bilang resulta ng paggamit nito.

Nakasalalay ang resultang efekto ng ekspresyon o ng ginawang pagtrato sa pagpapahayag ng mga ito na maaaring mag-utos, magkwento, magtanong, sumagot, manakot, makiusap at iba pa.

Sistema ng pagpapaayon o pagpapatutol sa mga ipinabatid na katotohanan ng mga ipinahahayag sa retorika ang focus o preokuspasyon.

LOHIKA

RETORIKA

Page 3: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

PANGKATANG GAWAIN

Page 4: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

PANUTOMula sa mga sumusunod na sitwasyon, PAANO NIYO ITO

IPAPAHAYAG??

Page 5: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

UNANG GRUPO

Page 6: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Natuklasan ng doktor na ang kanyang pasyente ay may sakit sa kanser. Paano ito ipagtatapat ng doktor gayung ang kanyang pasyente ay may sakit din sa puso.

Page 7: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

PANGALAWANG GRUPO

Page 8: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Pagbebenta ng isang produkto at paghihikayat sa kostumer na bumili.

Page 9: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

PANGATLONG GRUPO

Page 10: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Isang professor ang nagtuturo sa harapan ng mga estudyante, nakabukas ang zipper. Paano ito sasabihin.

Page 11: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

ANG RETORIKA TUNGO SA MASINING

NA PAGPAPAHAYG

• PAGPAPAKAHULUGAN• MGA LAYUNIN • KAHALAGAHAN• KATUTURAN• MGA SANGKAP• KATANGIAN

Inihanda ni Jonah L. Salcedo

Page 12: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

ANO ANG RETORIKA?

Page 13: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Ang RETORIKA ay isang mahalagang karunungan ng pagpapahayag na tumutukoy sa sining ng maganda at kaakit-akit na pagsusulat at pagsasalita.

(Sebastian, 1967)

Page 14: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

KAHULUGUHAN NG

RETORIKA

Page 15: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Maraming pagkakahulugan ang iba’t-ibang tao kung ano ang retorika ayon sa kanilang sariling pananaw, karanasan at lawak ng

tinamong kaalaman. Upang maiwasan ang kalituhan sa sinikap ng mga manunulat na

ihain sa Bahaging ito ang mga baryasyon sa dipinisyon ng retorika.

Page 16: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Ito ay nagmula sa salitang Griyego na “rhetor” na kapwa nangangahulugang isang “Guro” at “Mananalumpati” o tagapagsalita sa isang

pagpupulong. Matatandaan na Malaking papel ang ginagampanan ng retorika bilang isang mahalagang

sangkap ng pagpapahayag maging sa pormal na pananalumpati.

Page 17: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Ito ay isang pag-aaral sa masining na paggamit ng lenggwahe upang maimpluwensyahan ang damdamin at kaisipan ng ibang tao.

Page 18: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Ito ay nakatuon sa pagbibigay- liwanag sa

simbolo o lenggwaheng ginamit sa likod ng mga

musika, pelikula, radio, pahayagan at telebisyon.

Page 19: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Ito ay ang paggamit ng mga simbolo na may

kakayahang pumukaw sa ating kalikasan na

tumugon sa mensaheng ipinapahatid ng mga

naturang simbolo.

-Kenneth Buke.

.

Page 20: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Beeda ang Sarap!

Page 21: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg
Page 22: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg
Page 23: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Bawal Magkasakit

Page 24: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Pasalubong ng Bayan.

Page 25: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Iba ang may Pinagsamahan.

Page 26: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Isang mahalagang kaalaman sa pagpapahayag na

tumutukoy sa kaakit-akit at magandang

pagsasalita at pagsulat. Pinag-aaralan dito ang

ukol sa mga tuntunin ng malinaw, mabisa at

kaakit-akit na pagpapahayag.

-Tumangan, Sr. 13

.

Page 27: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Ang Retorika ay nauukol sa sining ng maganda

at kaakit-akit na pagpapahayag maging pasalita o

pasulat.

-Rubin 46

Page 28: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Ang retorika ay isang mahalagang karunungan ng pagpapahayag na

tumutukoy sa sining ng maganda at kaakit-akit na pagsasalita at

pagsusulat.

Kung ang balarila ay nauukol sa kawastuhan-

Sa kaibahan ng tama sa maling pangungusap-

Ang retorika naman ay tumutukoy sa mga batas ng malinaw, mabisa

maganda at kaakit-akit na pagpapahayag.

-Sebastian, 1

Page 29: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Si Dr. Venacio L. Mendiola, sa isang pambansang seminar tungkol sa

retorika na ginanap sa PNU (Pebrero 6, 1998) ay nagpahayag ng mga

sumusunod:

a. Ayon kay Socrates (300 BC): “Ang Retorika ay siyensya o agham ng

paghimok o pagpapasang-ayon.”

b. Aristole: “Ang kakayahang maanino, mawari o makilala sa bawat kaso ang

makukuha o magagamit na mga paraan ng paghimok.”

Page 30: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Ang RETORIKA ay isang mahalagang karunungan ng pagpapahayag na tumutukoy sa sining ng maganda at kaakit-akit na pagsusulat at pagsasalita.

(Sebastian, 1967)

Page 31: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

KASAYSAYAN NG RETORIKA

Page 32: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Ang sayusay o retorika ay isang uri ng sining na naipapakita sa pamamagitan ng

paggamit ng wika sa paraang pasulat o pasalita. Ito rin ay maihahambing sa

linggwistikal na pananaw kung saan ito ay maaaring maipakahulugan bilang isang pag-

aaral patungkol sa kaalaman ng tao sa mga salita, o sa mas malawak na pagtukoy,

lenggwahe. Ginagamit ng isang indibidwal ang retorika upang maayos at mabisa

nitong maipahayag ang kanyang saloobin patungo sa kanyang tagapakinig na siyang

nakatakdang tumanggap ng mensaheng ipinababatid. Bukod pa rito, ang retorikal na

paggamit ng wika ay mainam upang maipakita ng isang tao ang kanyang kagila-gilalas

na kasanayan sa pakikipagtalastasan.

Page 33: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Ayon sa kanya, upang makuha ang simpatiya ng mga nakikinig kailanagan ang maayos

at sistematikong pagpapahayag ng mga katwiran. Nakasentro ang kanyang pamamaraan

sa talumpati na kakikitaan ng limang mahahalaganag elemento:

ang proem o introdusyon; ang salaysay o pahayag na historical; ang mga

pangunahing argumento; mga karagdagang pahayag (supplemental statements)

o kaugnay na argumento(supporting arguments); at ang konklusyon. naimbento nila

ang retorika sa layuning makahikayat at mapunuan ang anumang pagkukulang sa

mga konkretong katibayan (concrete evidence).

Page 34: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

KALIGIRANG PANGKASAYSAYAN

Sinasabing nagsimula ang retorika bilang isang sistema ng pakikipagtalo

sa syracuse, isang isla sa sicily noong ika-limang siglo bago dumating si kristo.

makaraang bumagsak ang kanilang pamahalaang diktaturyal, ang mga

mamamayan doon ay binigyang pagkaka-dumulog at ipagtalo sa hukuman ang

kanilang karapatan sa mga lupang inilit ng nakaraang rehimen. Ang marunong

na sicorax, isang tagaroon, ang nagpanukala sa mga tuntunin ng paglalahad ng

kanilang argumento.

Page 35: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Makikita agad dito na sadyang ginagamit ang retorika sa pag-apila sa emosyon at di

gananong binibigyang diin ang katumpakan at kalakasan ng argumento. Ayon pa sa

mga sophist, Makapal na panitik (katawagan sa pangkat ng matatalinong tao noon), ang

retorika ay angkop sa pagtatamo ng kapangyarihang political sa pamamgitan lamang ng

kanilang pagpapahalaga sa paksang ipinaglalaban at estilo sa pagbigkas. Maaring

binabatikos naman ito ni Socrates (c. 470–399 B.C.)

Page 36: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Sa pagsasabing walang hangad ang mga sophist maliban sa kabayarang kanilang

tinatanggap sa pagtuturo at ang kanilang lubhang pagbibigay diin

sa retorika bilang sining ng pakikipagtalo (debate) at hindi sustansiya

ng talumpati. Ang ganitong pamamaraan, banta pa niya, ay nagtuturo lamang sa

mga estudyanteng palabasin ang kasamaan ng isang mabuting adhikain.

Kinikilalang pinakama-impluwensiyang retorisyan noon si Isocrates (c. 436–338

B.C.).

Page 37: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Nagtatag siya ng sariling paaralang magtuturo ng istilo ng pananalumpati batay sa

maindayog at magandang pagkakatugma ang mga salita sa

paraang tuluyan o prosa. Kakikitaan ang kanyang sariling prosa ng mga maikli

ngunit eleganteng nakabiting pangungusap na mayaman sa kasaysayan at 

pilosopiya. Sa Rhetoric ni Aristotle (384–322 B.C.) sinuri niyang mabuti ang

sining ng panghihikayat (Art of Persuasion), binigyan ng parehas na empasis ang

katangian ng nagsasalita, ang lohika ng kanyang kaisipan, at ang kakayahang

pumukaw ng damdamin ng mga nakikinig.

Page 38: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Inihiwalay niya ang retorika sa pormal na lohika at ang mga kasangkapang

panretorika sa siyentipikong pamamaraan ng pagbibigay katuturan dito ayon sa

maaring maganap kaysa sa tiyak na magaganap. Nilikha niya ang ideya ng

probabilidad o malamang na mangyari o maganap sa pamamagitan ng mga

panumbas na retorikal sa lohikang kaisipan: ang enthymeme kung saan ang

pansamantalang kongklusyon ay kinuha sa pansamantalang batayan, sa halip na 

silohismo na mula sa katotohanang unibersal; at ang halimbawa o analogy para

sa pangangatwirang induktibo.

Page 39: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Si Cicero (106–43 B.C.) ang batikang orador ng Roma, katulad din ni Aristotle,

ay hayagan ding nagtagubilin sa kasangkupan ng prinsipyo ng mananalumpati.

Nasabi niyang ang pagtatalakay sa anumang adhikain ay batay sa mabuting

panlasa at pagpasiya ng orador kaya’t sa isyu ng moralidad ipinahayag niyang

nararapat na maging mabuting tao ka muna upang maging mabuting

mananalumpati. Sagana ang prosa ni Cicero sa mga hugnayang nakabiting

pangungusap.

Page 40: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Ipinamana ni Aristotle sa larangan ng oratoryo ang forensic na naging batayan sa ngayon

ng mga abogado para sa kanilang legal na salaysay. Nakatuon ang forensic sa nakaraan.

Sa kaibuturan ng mga pangyayari, iniwan niAristotle ang oratoryong deliberative o 

pampolitika na nakatuon naman ang pansin sa hinaharap. Dito sinasabing nagsimula ang

malayang pagkilos at talakayan o mga pagtatalong pampubliko (public debate). Si

Aristotle din ang nagpasimula ng oratoryong panseseremonya o epideictic na kakikitaan

ng mga mabubulaklak at madamdaming mgasalita. Karaniwang binibigkas ito sa

pagbibigay ng papuri. Ito ang tinatawag natin sa Ingles na declamation.

Page 41: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

MGA LAYUNIN NG RETORIKA

Page 42: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

MGA LAYUNIN

Makapanghikayat na gumawa ng ng isang bagay na ipinadaramang tama

Makapagpabatid ng tungkol sa mga bagay-bagay na hindi pa nalalaman

Makapang-aliw para makapagbigay-kasiyahan at kabutihan sa kapwa

Page 43: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

IBA PANG LAYUNIN

Makapagfokus ng atensyon sa tagapakinig. Makapagsanay sa magilas, malinaw, angkop at may

panlasang pagpapahayag. Makapagpaintinding mabuti at maliwanag. Maikintal sa isip at at loob ang diwa o kaisipang

sinasabi. Maipagamit ang inihahayg na mensahe. Makapagtatag ng tiwala sa sarili. Makadebelop ng kritikal na pag-iisip.

Page 44: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Sangkap ngRetorika

Page 45: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Ang kaisipang gustong ipahayag-

Ito ang pangunahing dahilan kung bakit nais

nating magpahayag. May mga mahahalagang

kaisipang nais ipahayag

Ang pagbuo o organisasyon-

Ang pagkakaroon ng lohika ay mabisang

paglalahad, kumakatawan sa kahusayan ng

pagkakabuo.

Page 46: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Ang Istilo ng Pagpapahayag-

Ito ay nagbibigay diin sa ikatlong bahagdang

kaugnayan sa istilo ang anyo o kaayusan ng akda o

komposisiyon ay nakasalalay sa mga para-paraan ng

pagpapahayag, hindi lamang sa kawastuhang ng

balarila kungdi maging sa panitikan.

Page 47: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

Bakit mahalaga ang RETORIKA?

Page 48: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

DAHIL BAWAT TAO AY NAG-AANGKIN NG LIKAS

NA KAKAYAHANG MAGSALITA.

Page 49: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

MAHUHUBOG ANG INTENSIDAD NA KATANGIAN NG BOSES AT MAGILAS NA

PAGSASALITA.

Page 50: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

ANGKOP AT MASINING NA

PAGPILI NG MGA SALITANG

GAGAMITIN.

Page 51: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

PANRELIHIYON

Page 52: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

PAMPANITIKAN

Page 53: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

PANG-EKONOMIYA

Page 54: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

PANGMEDIA

Page 55: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg

PAMPULITIKA

Page 56: Ang retorika tungo sa masining na pagpapahayg