BAB 2

KEKAYAAN HASIL BUMI MENDORONG CAMPUR

TANGAN BRITISH

DASAR CAMPUR TANGAN BRITISH DI NEGERI-NEGERI MELAYU

• DASAR CAMPUR TANGAN BERMAKSUD BRITISH MELIBATKAN DIRI SECARA LANGSUNG DALAM PENTADBIRAN DI NEGERI-NEGERI MELAYU

• BRITISH TELAH MENDUDUKI PULAU PINANG, MELAKA DAN SINGAPURA

• MENJALIN HUBUNGAN DAGANG YANG AKTIF DENGAN NEGERI-NEGERI MELAYU

FAKTOR BRITISH MELAKSANAKAN DASAR CAMPUR TANGAN

- KEKAYAAN HASIL BUMI NEGERI-NEGERI MELAYU MENARIK PERHATIAN BRITISH – KAYA DENGAN BIJIH TIMAH, BIJIH BESI, EMAS DAN ARANG BATU

- REVOLUSI PERINDUSTRIAN MENDESAK CAMPUR TANGAN – MEMERLUKAN BIJIH TIMAH UNTUK PERUSAHAAN MENGETIN MAKANAN DAN MEMASARKAN HASIL

- TERUSAN SUEZ DAN KAPAL WAP MERANCAKKAN PERSAINGAN – MEMPERCEPATKAN PERJALANAN DAN MUATAN YANG LEBIH

- KEBIMBANGAN CAMPURTANGAN KUASA EROPAH YANG LAIN – BELANDA, PERANCIS DAN PERANCIS

- PERTUKARAN KERAJAAN MENGUBAH DASAR BRITISH – PARTI KONSERVATIF AMBIL ALIH PEMERINTAHAN DARI PARTI LIBERAL

- DESAKAN PEDAGANG MEMPERCEPAT CAMPUR TANGAN – PERTELINGKAHAN KALANGAN PEMBESAR, KONGSI GELAP DAN HURU HARA MERUGIKAN PEDAGANG

SETERUSNYA MENDESAK KERAJAAN BRITISH CAMPUR TANGAN

KEADAAN DI PERAK, SELANGOR, NEGERI SEMBILAN DAN PAHANG MEMBERI PELUANG CAMPUR TANGAN

BRITISH

KETIDAKSTABILAN DI PERAK- DAERAH LARUT KAYA DENGAN B. TIMAH (KELIAN PAUH DAN

KELIAN BHARU)- 1848, LONG JAAFAR MEMBAWA MASUK RAMAI BURUH CINA- MENCETUSKAN PERGADUHAN ANTARA KONGSI GELAP IAITU

HAI SAN DAN GHEE HIN- MEMBAWA KEPADA MELETUSNYA PERANG LARUT- JUGA BERLAKU PEREBUTAN TAKHTA KERANA SISTEM

PEWARISAN TAKHTA TIDAK DIPATUHI- ANDREW CLARKE MEMANGGIL PEMBESAR MELAYU DAN

PEMIMPIN KONGSI GELAP CINA BERUNDING- PERUNDINGAN DIADAKAN DI PULAU PANGKOR YANG

MEMBAWA KEPADA PERJANJIAN PANGKOR PADA 20 JANUARI 1824

PERJANJIAN PANGKOR1874

SYARAT PERJANJIAN:

2. RAJA ABDULLAH DIIKTIRAF SEBAGAI SULTAN PERAK

3. RAJA ISMAIL DIAKUI SEBAGAI RAJA MUDA

4. SULTAN MENERIMA SEORANG RESIDEN BRITISH

5. RESIDEN BERKUASA PENUH KE ATAS PUNGUTAN CUKAI DI PERAK

6. RESIDEN, PENOLONG RESIDEN, SULTAN DAN PEMBESAR DIBAYAR GAJI DARIPADA PUNGUTAN HASIL MAHSUL PERAK

7. NGAH IBRAHIM KEKAL SEBAGAI MENTERI LARUT DAN MENERIMA SEORANG PENOLONG RESIDEN

8. MENTERI LARUT BERTANGGUNGJAWAB MEMBIAYAI SEGALA USAHA MENGEMBALIKAN KEAMANAN DI PERAK

PERJANJIAN PANGKOR MENANDAKAN BERMULANYA PENGUASAAN BRITISH

SECARA LANGSUNG DALAM PENTADBIRANDAN EKONOMI DI PERAK

PERANG KLANG DI SELANGOR

• 1857, SULTAN ABDULLAH BERKUASA DI DAERAH LANGAT DITABAL MENJADI SULTAN SELANGOR

• KLANG PADA DIPERINTAH OLEH RAJA SULAIMAN

• APABILA MANGKAT, DISERAHKAN KEPADA RAJA ABDULLAH• RAJA MAHADI IAITU PUTERA RAJA SULAIMA TIDAK PUAS HATI• PERANG SAUDARA TELAH BERLAKU• KLANG KAYA DENGAN B.TIMAH• MENYEBABKAN PERDAGANGAN DI SELANGOR TERJEJAS• TENGKU KUDIN IAITU MENANTU SULTAN SELANGOR

DILANTIK UNTUK MENAMATKAN PERANG KLANG

• PERASAAN TIDAK PUAS HATI DIKALANGAN PEMBEAR SELANGR MENYEBABKAN TENGKU KUDIN MEMINTA BANTUAN BRITISH

PERISTIWA KE ARAH CAMPUR TANGAN BRITISH

• 1873, SEBUAH KAPAL DAGANG BRITISH TELAH DIROMPAK BERDEKATAN DENGAN LANGAT

• 1874, RUMAH API YANG DIBINA BRITISH DI TANJUNG RACHADO TELAH DISERANG

• MEMBERI PELUANG KEPADA BRITISH UNTUK CAMPUR TANGAN

• 1874, J.G. DAVIDSON DILANTIK SEBAGAI RESIDEN YANG PERTAMA MANAKALA FRANK SWETTENHAM DILANTIK SEBAGAI PENOLONG RESIDEN

PERBALAHAN DI SUNGAI UJONG, NEGERI SEMBILAN

• SUNGAI UJONG KAYA DENGAN B.TIMAH• DATO’ KELANA SYED ABDUL RAHMAN DILANTIK SEBAGAI

PEMERINTAH SUNGAI UJONG• DATO’ KELANA BERSENGKETA DENGAN DATO’ BANDAR

KULOP TUNGGAL

• PERGADUHAN TERJADI KERANA PEREBUTAN SUNGAI LINGGI YANG MENJADI JLN PERHUBUNGAN UTAMA DAN TEMPAT MEMUNGUT CUKAI

PERBALAHAN DI SUNGAI UJONG, NEGERI SEMBILAN

• DATO’ KELANA MENDAPAT SOKONGAN DARIPADA PENDUDUK TEMPATAN DAN PELOMBONG CINA – MEMINTA BANTUAN BRITISH

• 1874, DATO’ KELANA MENANDATANGANI PERJANJIAN DENGAN BRITISH- MEMPUNYAI KUASA PENUH KE ATAS PUNGUTAN CUKAI DI SUNGAI LINGGI

• DATO’ BANDAR TIDAK MENGIKTIRAF PERJANJIAN TERSEBUT

• BERLAKU PERGADUHAN- DATO’ KELANA MENDAPAT BANTUAN BRITISH DAN BERJAYA MENGALAHKAN DATO’ BANDAR

• AKHIRNYA NEGERI SEMBILAN MENERIMA SEORANG RESIDEN BRITISH YANG PERTAMA IAITU MARTIN LISTER

BRITISH BIMBANG PERTAPAKAN KUASA EROPAH LAIN DI PAHANG

• PAHANG ADALAH NEGERI MELAYU TERAKHIR YANG MENERIMA RESIDEN INGGERIS

• BRITISH INGIN MENGUASAI PAHANG KERANA MAHU MENGELAK PAHANG JATUH KE TANGAN KUASA EROPAH YANG LAIN

• SULTAN AHMAD BERUSAHA MENGELAKKAN PAHANG JATUH KE TANGAN BRITISH

• BAGINDA TELAH MEMBAWA MASUK PELABUR LUAR

• TINDAKAN INI TIDAK DISENANGI OLEH BRITISH

PERLUASAN KUASA BRITISH DI PAHANG

- 1886, FRANK SWETTENHAM DAN FREDERICK WELD, GABENOR NEGERI-NEGERI SELAT MEMUJUK SULTAN AHMAD MENERIMA RESIDEN BRITISH

- 1887, BRITISH MENDAPAT BANTUAN SULTAN ABUBAKAR DARI JOHOR UNTUK MEMUJUK SULTAN ABU BAKAR DARI JOHOR

- 1888, SEORANG WARGANEGARA BRITISH BERBANGSA CINA GOHUI DITEMUI MATI BERHAMPIRAN ISTANA SULTAN AHMAD

- BRITISH MENDESAK SULTAN AHMAD MENERIMA SEORANG RESIDEN BRITISH

- J.P. RODGER DILANTIK SEBAGAI RESIDEN BRITISH YANG PERTAMA

RESIDEN MENGUGAT KUASA SULTAN DAN PEMBESAR

5 MENGUASAI PENTADBIRAN

6 MENCAMPURI ADAT

7 MEMAKSA MENERIMA NASIHAT

8 MENGAMBIL ALIH PUNGUTAN CUKAI

PENGUKUHAN KUASA BRITISH MELALUI PEMBENTUKAN NEGERI-NEGERI MELAYU

BERSEKUTU

• SISTEM RESIDEN MERUPAKAN PEMERINTAHAN BRITISH SECARA TIDAK LANGSUNG DI NEGERI PERAK, SELANGOR, NEGERI SEMBILAN DAN PAHANG

• PELAKSANAAN TIDAK TERATUR DAN MEMPUNYAI KELEMAHAN KERANA TIADA PANDUAN YANG JELAS UNTUK MENJALANKAN TUGAS

• RESIDEN MENJADI TERLALU BERKUASA• GABENOR NEGERI-NEGERI SELAT DI SINGAPURA GAGAL

MENGAWAL KUASA RESIDEN• PENTADBIRAN DI SETIAP NEGERI TIDAK SERAGAM KERANA

MEMPUNYAI UNDANG-UNDANG TERSENDIRI• KELEMAHAN SISTEM RESIDEN MEMBAWA KEPADA PENTADBIRAN DI

BAWAH SATU PENTADBIRAN IAITU NEGERI-NEGERI MELAYU BERSEKUTU ATAU PERSEKUTUAN

FAKTOR LAIN BAGI PENUBUHAN NEGERI-NEGERI MELAYU BERSEKUTU

1. PERKONGSIAN PERKHIDMATAN PAKAR - MENJIMATKAN BAYARAN PERKHIDMATAN PAKAR SEPERTI

JURUTERA,JURUUKUR DAN DOKTOR3. KRISIS KEWANGAN PAHANG - PERBELANJAAN NEGERI MENINGKAT KERANA PAHANG

TERPAKSA MENANGGUNG BANYAK HUTANG AKIBAT KEBANGKITAN RAKYAT MENENTANG PIHAK BRITISH.

- MASALAH DAPAT DIRINGANKAN JIKA DIGABUNG DENGAN NEGERI YANG KAYA SEPERTI PERAK DAN SELANGOR

6. FAKTOR KESELAMATAN - MENGUKUHKAN KEKUATAN DAN PERTAHANAN

KETENTERAAN8. SISTEM PERHUBUNGAN - SISTEM PERHUBUNGAN SEPERTI JALANRAYA DAN LANDASAN

KERETA API ANTARA NEGERI MELAYU DAPAT DIMAJUKAN

PEMBENTUKAN PERSEKUTUAN MENCABAR KEWIBAWAAN SULTAN

• RESIDEN JENERAL TERLALU BERKUASA• JABATAN-JABATAN DITUBUHKAN – JABATAN

KEHAKIMAN,KEWANGAN, PERHUBUNGAN DAN PERKHIDMATAN AWAM

• SULTAN DIKEHENDAKI MENURUT NASIHAT RESIDEN BRITISH KECUALI BERKAITAN ADAT DAN AGAMA ISLAM

• MENIMBULKAN PERASAAN TIDAK PUAS HATI SULTAN-SULTAN NEGERI MELAYU

• 1897 DURBAR / PERSIDANGAN RAJA-RAJA MELAYU UNTUK MENGATASI MASALAH

• DURBAR PERTAMA DIADAKAN DI KUALA KANGSAR

• DURBAR KEDUA DIADAKAN DI KUALA LUMPUR PADA 1903