Kişi Hukuku

1. KLER HUKUKU

KAVRAM:

Hak sahibine hukuk dilinde kii denir.

Kiiler hukuk kuralnn tand yetkilerden yararlanan,ykledii ykmllklerden sorumlu olan varlklardr.

Hukukun hak sahibi sayd varlklar, biri gerek kii dieri tzel kii olarak iki gruba ayrlr.

Gerek kiiler insanlardr.

Tzel kiiler ise hukukun hak sahibi sayd insan veya mal topluluklardr.

Tzel kiiler de kendi iinde dernekler ve vakflar olarak ikiye ayrlr.

Hukukun ilk tespit etmesi gereken husus hak znesinin (sjesinin) kim olaca sorusudur.

Hukukun merkezi ve varlk nedeni olan hak znesinin kim olduu belirlenmeden haklardan, ykmllklerden hukuki ilemlerden bahsetmek olana yoktur.

Kiiyi soyut bir ekilde ele alp inceleyen kiiler hukuku, dier hukuki ilikilerin rnein aile hukukunun, miras hukukunun, eya hukukunun temelini tekil eder.

KLER HUKUKUNA LKN

TEMEL LKELER:

Eitlik ilkesi

zgrlk ilkesi

Kiiliin korunmas ilkesi

GEREK KLER:

Gerek kiiler insanlardr. Hukuk dzeni insanlara kiilik tanmtr. Modern hukuk dzenlerinde insanlar,hak ve borlara ehil olabilen,yani kiilik tannm varlklardr.

TZEL KLER:

Belli bir amac gerekletirmek zere kurulmu ve bamsz bir kiilie sahip, hak ve borlara ehil olma iktidar hukuk dzeni tarafndan tannm kii ve mal topluluklarna tzel kii (hkmi ahs) denir.

KLK KAVRAMI:

Kiilikkii haklarna gre daha geni bir kavramdr. Yalnz hak ehliyetini deil,fiil ehliyeti,ahsi hal ve ahsiyet haklarn da iermektedir.

MK nn 27. maddesine gre,kiilik ocuun sa olarak tamamyla doduu andan balar.Bylece yasa kiiliin kazanlmas iin iki koulun birlikte gereklemesi koulunu aramtr:

sa ve tam olarak domak..

Sa doum ocuun ana rahminden canl olarak ayrlmasn

tam doum ise ana rahmi dnda bamsz bir varlk kazanmasn ifade eder.

Gerek kii olan insanlarn kiiliinin doal sona erme sebebi lmdr.

Doal bir olay olmakla birlikte buna eitli hukuki sonular balanmtr.

lmle birlikte kii, kiilik haklarn ve kiiye sk skya bal olan haklarn kaybeder.

Malvarl haklar ise miraslara geer.

Hukuk dzeni ahlak ve adaba aykr olduu gerekesiyle,ceset zerinde tasarruf edilmesini yasaklamtr.

ki durumda bu yasak kalkar:

1.Kiinin lmden nce kendi isteiyle organlarnn alnmasna msaade etmesi

2.len yaknlarnn adap erevesinde kamu dzenine uygun olarak ceset zerinde inceleme yapmalarna izin vermeleri.

KSEL DURUM SCL:

lmn ispat nfus sicilindeki kaytlara olur.Nfus memuru durumun kendisine bildirilmesiyle durumu nfus siciline iler.ddialar bu kaytlar yardmyla kantlanabilir.

KARNELER:

Karine bilinen olaydan bilinmeyen sonular karmak demektir.

ddiasn karineye dayandran kii iddiasn kantlamak zorunda deildir kar taraf bunun aksini kantlamaldr. Karineler lm ve birlikte lm karinesi olarak ikiye ayrlr:

LM KARNES:

MK 31. maddeye gre lmne kesin gzle baklacak bir durumda kaybolan ve cesedi bulunamayan bir kimse lm saylr.

Bu durumda mahallin en byk mlki amirinin emriyle lm kayd dlebilir.

rnein bindii uak den bir kiinin cesedi bulunamyorsa ve o kazadan hi kurtulan yoksa o kiinin lm olduu konusunda bir karine vardr bunu iddia eden kii bu karineye dayanabilir.

BRLKTE LM KARNES:

MK 29. maddeye gre hangisinin daha evvel ldnn tespiti mmkn olmakszn lenler ayn anda lm saylr.

Bu husus zellikle miras hukuku bakmndan nemlidir.

Ayn anda len kiiler birbirine miras olamazlar.

Bu durumda kiinin kaybolmasn gerektiren koullar,lm karinesinden farkl olarak lm kesin saylacak arlkta deildir.Kiinin kaybolmasna yol aan olayn zelliklerine gre,lmne kesin deil de, muhtemel gzyle baklabilmektedir.

R:Kii batan denizaltdadr, fakat kurtulan olmutur veya kiiden uzun zamandan haber alnamamtr. Buna gre gaiplik koullar:

kiinin lmn muhtemel klan koullarn varl

lm tehlikesinden en az 1,son haberinden 5 yl gemi olmas

mahkemenin gaiplik karar vermi olmasdr.

Belli bir srenin gemesi

lgililerin grevli ve yetkili hakimden gaiplie karar verilmesi iin talepte bulunmas

lan (Gaip hakknda bilgileri olan kimseleri ilan yoluyla bu bilgilerini bildirmeye davet etmek)

Gaip arkada bir malvarl brakmtr veya bu arada miras olduu iin,bir malvarlna sahip olmutur.

Mal varl resmen idare edilmektedir.

Resmen idare en az 10 yldr devam etmektedir veya gaip bu arada 100 yan tamamlamtr.

GENELLK LKES:

Herkese hak ehliyeti tannmtr. Hak ehliyetine sahip olmak iin kii olmak yeterlidir. Hak ehliyetinin tannmasnda ayrm gzetilmez.

ETLK LKES:

Herkesin ayn kapsamda hak ehliyetine sahip olmasn gerekli klar.Eit olanlara eit davranma anlamndadr. Kanunda hukuk dzeninin snrlar iinde eitlikten szedilmektedir.

KAVRAM:

Fiil ehliyeti bir kiinin bizzat kendi fiilleriyle hak sahibi olabilmesi, bor altna girebilmesi yeteneidir.

Fiil ehliyeti hak ehliyetinden farkl olarak aktif bir ehliyettir.

Kii hak ehliyeti gerei fiil ehliyetine sahip olmasa da yasal temsilcisi araclyla hak ve borlar kazanabilir.

Fakat fiil ehliyetine sahip kii bizzat kendi fiilleriyle hak kazanmakta ve bor altna girmektedir.

Fiil ehliyeti bakmndan kiiler arasnda eitsizlik sz konusu deildir.

nk herkes ayn anda, ayn biim ve derecede akli psikolojik ve bedensel olgunlua eriemez.

TAAHHT LEM YAPMA EHLYET:Bir kimsenin malvarlnn pasifini arttrc ilem yapabilmesi iin fiil ehliyetine sahip olmaldr.

TASARRUF LEM YAPMA EHLYET:Bir kimsenin tasarruf ilemi yapabilmesi iin fiil ehliyetine ve tasarruf ehliyetine sahip olmas arttr.

TASARRUF EHLYET:Bir kimsenin tasarruf ilemi yapabilmesi iin sahip olmas gereken ehliyettir.

PARASAL NTEL OLMAYAN HUKUK LEMLER YAPABLME EHLYET:Kiinin parasal ynden mal varlna etki etmeyen hukuki ilemleri yapmas (nian ,evlenme,evlat edinme) iin de fiil ehliyetine sahip olmas aranr.

DAVA EHLYET:

Fiil ehliyetinin usul hukukundaki grnm eklidir.Fiil ehliyetine sahip olmayanlarn dava ehliyeti yoktur.

DAVAYI YRTME EHLYET:

Bir davada, dava konusu zerinde bir bakas adna tasarrufta bulunabilme ehliyetidir.

HUKUK LEMLER:

ki tarafl hukuki ilemler

Tek tarafl hukuki ilemler

Kararlar

HUKUK LEM BENZER FLLER

MADD FLLER(REALAKT)

Bu ilemlere ilikin rnekler:

Kiiler Hukuku: Baz kiilik haklarnn kullanmnda erginlik deil sadece ayrt etme gc olmas koulu aranr.

Aile Hukuku:Kusura dayal boanma davas amas sadece kiinin ayrt etme gcne sahip olmasna baldr.

Miras Hukuku:Miras brakann sakl pay sahibi mirassn mirastan karabilmesi iin miras brakann ayrt etme gcne sahip olmas yeterlidir.

Eya Hukuku:Bir mala zilyet olma ayt etme gcnn varln gerektirir.

Borlar Hukuku:htarla bir borcun muaccel hale getirilmesinde, kendisine ihtarda bulunann ayrt etme gcne sahip olmas yeterlidir.

Hukuka Aykr Fiiller:Ayrt etme gcne sahip olann haksz fiil sorumluluu mevcuttur.

TEMYZ KUDRET(SEZGNLK):

Fiil ehliyetinin en nemli kouludur.Bu koul yoksa kii tam ehliyetsizdir;yapt ilemler hibir hukuki sonu dourmaz ve kii sorumluluk altna girmez.

Maddi artlar:

*makul bir iradeye sahip olma yetenei

- tanma yetenei

- deerlendirme yetenei

- karar verme yetenei

*iradeye uygun davranma yetenei

Ayrt etme gcn etkileyebilecek dier durumlar ise ya,akl hastal,akl zayfl, sarholuk ve buna benzer hallerdir.

KISITLI OLMAMAK (hacir altna alnm olmamak):

Fiil ehliyetinin olumsuz kouludur. Yasada saylan nedenlerden birinin bulunmas halinde kiinin ehliyeti kstlanr ya da kendisine vasi atanr.

Bunlar fiil ehliyetinin kouluna da sahip olan yani sezgin, ergin ve kstlanmam olan kiilerdir.

Bunlarn hukuki ilem ehliyetleri ve haksz fiilden sorumluluklar tamdr.

Kendi balarna her trl hukuki ilemi yapabilirler.

Temyiz kudretine sahip olduklar iin kusur ehliyetleri de tamdr.

Bunlar temyiz kudretine sahip olmayan kiilerdir. Ne kendileri ne de yasal temsilcilerinin onayyla bir hukuki ilem yapabilirler.

Sezgin olmayanlarn yaptklar ilemler batldr.

Ancak bu kiilerin toplumsal yaama katlma gerekleri olduundan bu ilemleri yasal temsilcileri tarafndan yaplr.

Fakat yasal temsilcilerin de yapamayaca ilemler vardr.

Haksz fiilden sorumluluklar yoktur. Artdetme gcne sahip olmadklarndan kusur ehliyetleri yoktur.

Yasa baz durumlarda tam ehliyetsizin haksz fiilden sorumlu olmasn kabul etmitir.

Birincisi hakkaniyet sorumluluu,ikincisi ise geici olarak temyiz kudretini yitirenlerin sorumluluudur.

Vakf kurmak

Ba yapmak

Kefalet akdi yapmak

Temyiz kudretine sahip olmakla birlikte reit olmayan veya kstl olan kiilerdir.

Snrl ehliyetsizlerin hukuki ilem ehliyeti ynnden durumlarn ikili bir ayrmla ele alrsak:

1-Kendi balarna yapabilecekleri ilemler;

Karlksz kazandrma salayan ilemler yapabilir,kiiye sk skya bal haklarn kullanabilirler.

2-Yasal temsilcilerinin yada yasal temsilci izniye snrl ehliyetsizlerin yapabilecei ilemler:

Kiiye sk skya bal haklarn kullanlmas dnda kalan tm ilemleri yasal temsilcileri araclyla ya da onayyla yapabilirler.

Onay ilem yaplmadan nce verildiyse izin, sonra verildiyse onam (icazet) olur.

lem onayszsa askda hkmszdr.

Snrl ehliyetsizler sezgin olduklar iin kusur ehliyetleri ve haksz fiilden sorumluluklar tamdr.

Bunlar evliler ile kendilerine kanuni mavir tayin edilmi olan kiilerdir. Aslnda bu kiiler tam ehliyetliler gibi fiil ehliyetinin her kouluna da sahiplerdir. Fakat baz ilemlerinin geerli olabilmesi iin belirli bir makamn ya da kanuni mavirin onay gerekmektedir.

R:Aile konutunun devri ya da snrl ayni hakla kstlanmas dier ein onayna baldr.

Yasal danmanlk;oy,ynetim ve karma danmanlk olmak zere e ayrlr.

KLK HAKLARININ HUKUK MAHYET:

Mutlak hak

Herkese kar ileri srlr, herkes uymak zorundadr

Malvarl hakk deildir

cra takiplerinin konusu olmaz, haczedilmez, iflas konusu olmaz, miras yoluyla gemez

Kiiye sk skya baldr

Doumla kazanlr, lmle sona erer; devredilemez, vazgeilemez, yasaya ve genel ahlaka aykr olarak snrlandrlamaz

Kiilik hakkknn konusuna giren kiisel deerler:

Maddi bedensel deerler (Fiziki kiilik /hayat, beden sal, salk.)

Manevi deerler (Deruni kiilik /his alemi)

zgrlkler-onur ve saygnlk- ad/resim zerindeki haklar giz alan

Kiinin hayat alannn eitleri:

Kamuya ak alan

zel alan

Gizlilik alan

Mesleki-Ticari manevi deerler (Sosyal kiilik )

Kiinin maddi,manevi ve iktisadi varlklar zerindeki haklarnn bakalarnn mdahalesine kar korunmas gerekmektedir.Buna d koruma da denilmektedir.

Kiiliin korunmasna dair hususlar sadece medeni kanunda deil,anayasa ve ceza kanununda da vardr.Ayrca medeni kanunun 24. maddesi de bir davrann hangi durumlarda hukuka uygunluk unsuru ierdiini belirtmitir:

zarar grenin rzas

stn nitelikte bir zel yararn varl

stn nitelikte bir kamu yararnn varl

kanunun verdii yetkiye dayanarak kiilik hakkna yaplan saldr

Maddi tazminat davas artlar:

Kiilik haklarnn ihlali

lliyet ba

Manevi tazminat davas artlar:

Saldrnn haksz olmas

Kiisel menfaatlerin saldrya uramas

Manevi bir zararn varl

lliyet ba

MK.Madde 26-Adnn kullanlmas ekimeli olan kii, hakknn tespitini dava edebilir.

Ad haksz olarak kullanlan kii buna son verilmesini; haksz kullanan kusurlu ise ayrca madd zararnn giderilmesini ve urad hakszln nitelii gerektiriyorsa manev tazminat denmesini isteyebilir.

Bu maddeden de anlalaca gibi kiiliin korunmasnda sz geen btn davalar, durdurma, nleme, tespit, maddi ve manevi tazminat davalar ismin korunmas ile ilgili olarak da alabilir.

Medeni Kanunun bu hkm genel olarak ismi korumaktadr.

sim deyince kiilerin toplumda belirtilmesine ve ayrt edilmesine yarayan varlklar anlalr. eitli isimlerle karlarz.

Bir kiinin ad -soyadndan baka lakap ve mstear ad denilen isimler de vardr.

Soyad bir aileye bal olanlarn ortaklaa kullandklar isimdir.

Kanuna gre soyad tamak zorunludur.

nad ayn soyad tayan kiileri birbirinden ayrmak iin kullanlr.

nadkullanmak da zorunludur.

Soyad kazanlma yollar ise; doutan kazanma, soyad deiikliiyle kazanma olarak ikiye ayrlr.

Soyad deiikliiyle kazanma ise:

evlenme ile,

evlat edinme ile ve

idari karar ile kazanma olarak e ayrlr.

Takma ad

Ticaret unvan

letme ad

Adn kullanlmasnn ekimeli olmas

Adn haksz kullanlmas:

haksz kullanm halinde alabilecek davalar:

tespit davas

men davas

nleme davas

maddi tazminat

manevi tazminat

vekaletsiz i grme

sim deitirilmesi talebine ilikin hkmler:

Kaydn dzeltilmesi davas

smin deitirilmesi davas:

artlar;

1)Hakl sebep

2)Mahkeme karar

Hsmlk:

Gerek kiiler arasnda ya kan bandan ya da yasada belirtilen hukuki ilemlerden doan ve hukuk dzeninin kendisine sonular balad yaknlk ilikisidir.

Hsmlk ilikisi eitli nedenlerden domaktadr.

MK 18. maddesi shri hsml dzenlemektedir.

Elerden her birinin kan hsmlar tekinin, zde dereceden shri hsmlar olur.

Kan bana dayanan hsmlktr.

Kan hsml:

baba, ocuk, torun, torun ocuu gibi birbirlerinin soyundan gelenler arasnda ise stsoy-yansoy kan hsml;

kardeler, karde ocuklar, amca, hala,day ve teyze gibi ortak soydan gelenler arasnda ise yansoy kan hsml olarak adlandrlr.

Elerden biri ile dier ein kan hsmlar, ayn tr ve derecedenkayn hsmlarolur.(MK 18)

Kan hsmlnn derecesi, hsmlar birbirine balayan doum saysyla belli olur.

Biri dierinden gelen kiiler arasnda stsoy-altsoy kan hsml;

biri dierinden gelmeyip de, ortak bir kkten gelen kiiler arasnda yansoy kan hsml vardr.(MK 17)

Medeni kanunun arad koullar yerine getirmek suretiyle kiilerin evlat edinmeleri mmkndr.

Evlat edinme evlat edinenle evlat edinilen arasnda mahkeme kararyla olur.

Bu kiiler arasndayapaybir hsmlk meydana gelmektedir. Bu, taraflar arasnda birinci dereceden, dorudan,kan hsml gibibir hsmlktr.

Evlatlk ilikisinin sona ermesiyle hsmlk da sona erer.

Kiinin yerlemek niyetiyle oturduu yere o kiinin ikametgah denir.

Bu anlamda ikametg hkiinin belirli bir yerle olan hukuki ilikilerinedenmektedir.

Kural olarak kiiler ikametg hlarn kendi istekleriyle seerler ya da kiinin ikametg hn yasa belirlemitir.

zgr iradeleri ya da yasa gerei kiilerin yerleim yeri vardr.

Bir kiinin birden fazla yerleim yeri olamaz

Eskisi ortadan kalkmadan yeni yerleim yeri seilemez

1- Psikolojik ge: Yerleme niyeti

kiinin az-ok srekli yerlemeye ynelik iradesi

2- Maddi ge: Oturma

Yerleme niyetiyle, kalc bir ekilde

Yasal yerleim yerinde kiinin yerleme niyetine baklmakszn belirli bir yer onun yerleim yeri saylr.

* Velayet altndakiler (evlatlk dahil)

* Vesayet altndakiler

Tzel kiilerin yerleim yeri tzk/ana szlemedeki yerdir. Yoksa ynetim ilerinin yrtld yerdir.

Gaiplik kararn gaibin son yerleim yeri mahkemesi verir

Evlenecek kiiler yerleim yeri nikah memuruna bavururlar

Boanma ve ayrlk davasna bakmaya elerden birinin son yerleim yeri veya son alt aydan beri birlikte oturduklar yer mahkemesi yetkilidir

Para borlarnn ifa yeri alacaklnn yerleim yeridir

Para borcunun ifa yeri borlunun yerleim yeridir.

Kural olarak davalar davalnn yerleim yerinde alr

Bir kimsenin kiisel durumunun kaydedildii siciller kiisel durum ktdr.

Dar anlamda kiisel durum: Medeni hukuk asndan nem tayan durumlar (cinsiyet, ya, ad, bekar, evli, boanm, dul, sezgin olmama, kstl olma, evlatl olma vs.)

Geni anlamda kiisel durum: Kiinin medeni ve siyasal durumunu ieren ilikiler: vatandalk, uyrukluk, seme seilme hakk vs.

Bir kimsenin doum, lm, evlenme, boanma vs.. gibi durumlar kiisel durum ktne ilenir.

Kiisel durum kt kiiler ve devlet tarafndan nem tar.

Kiisel durum sicilinin balcalar:

1-Medeni Kanunda ngrlen ktkler:

doum, lm kt, evlenme kt

2-Nfus Kanununda ngrlen ktkler:

doum,lm evlenme,nfus kayt ve ya dzeltme, evlat edinme, aile, dier ahsi deiiklikler zellikle cinsiyet, yer deitirme, boanma kt.

NUFS KAYIT VE BELGELERNN HUKUKSAL DEERLER

1- Kantlayc gce sahip olmas

2- Aleniyeti salamas

lgili kiiler asndan geerlidir

Gizlilik ilkesi geerlidir

Bildirici niteliktedir

Deiiklik ve dzeltme mahkeme kararna baldr

Ktklerin tutulmasndan doan zarar dolaysyla Devletin kusursuz sorumluluu vardr (memura rcu)

MK gerek kiiler yannda topluluklar da haklara ve borlara ehil grm ve onlara kiilik tanmtr.

TANIM:

Tzel kiilik, belli bir amaca ulamak iin bamsz bir varlk olarak rgtlenmi olup haklara ve borlara sahip olabilen, hukuk dzenince tannm, kii ve mal topluluklardr .

Belli ve srekli bir ama

Bamszlk vasf

rgtlenme unsuru

Tzel kiiliin kurulmasna ilikin sistemler:

1-zin sistemi

-Tzel kii Devlet izniyle kurulur

-Makam ynetim ya da yargmakam olabilir

-zin verip vermeme konusumakama aittir. tiraz edilemez,yargya gidilemez

rn.: A ve Ltd ti; Esn. K. San. Der.=San. Bak.

*Kurulua ilikin normlar nceden belir-lenmitir

*lgili makam, koullarn gerekleip gereklemediini inceler

*Gerekli koullara sahip bavuruyu kabul etmek zorundadr. Haksz kabul etmeme yarg yoluna bavuru sonucunu dourur.

Tzn resmi organlara sunulmas sistemi

Dernekler, siyasal partiler, sendikalar

Tzn Resmi gazetede yaynlanmasyla

Kuruluun belli bir kte yazmlanmas (tescili) sistemi

Vakflar

Tzel kiilii kuracak kiiler kurma iradelerini aklar

Tzel kii kurulmu olur

Tzel kiilik her bir tr iin yasada belirtilen unsurlarn gereklemesi ile kazanlr

Dernekler kurulu bildirimini, dernek tzn ve gerekli belgeleri en byk mlki amire verdiklerinde

Vakflar, yerleim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescille

HAK EHLYET:Tzel kiiler kendilerini oluturan kiilerden bamsz olarak haklara ve borlara sahip olabilirler.

Bu onlarn ayr bir kiilik olmalarnn doal bir sonucudur.

MKya gre tzel kiiler cins,ya,hsmlk gibi yaratl icab olarak insana zg olanlardan baka btn haklar iktisap ve borlar ilzam edebilirler.

Bu anlamda tzel kiilerin hak ehliyetleri statlerinde gsterdikleri ama ile snrldr(ultra vires ilkesi).

Anayasal temel hak ve hrriyetlerden tzel kiiler de yaralanr

Kiisel deerlerden mahiyetleri badat oranda yararlanr

Onur, saygnlk vb.

Malvarl haklar ve kiilik haklar

Yaplarna ve amalarna uygun (parayla llebilen) her trl malvarl hakk

Nispi nitelikli alacak haklar, mutlak nitelikli nesnel (ayni haklar) , miras haklar (devlet dnda yasal miras tzel kii olmaz, iradi miras ya da kendisine belirli mal braklan kii olabilirler)

Kendi yaplarna uyan kiilik deerleri zerinde kiilik hakk

Davada taraf olma ehliyeti

Tzel kiiler baz haklardan yaplar gerei yararlanamazlar

Ya, cinsiyet, hsmlk

Baz haklardan(topluluk haklar)yaplar gerei yalnz tzel kiiler yararlanabilir

yelikten karma (ihra) hakk; aidat (denti) isteme hakk; tz deitirme hakk; kendini sona erdirme hakk

Ultra vires (zgleme ) ilkesi: Tzel kiiler ancak kurucu szlemede (tzk/ana szleme vs.) yazl konu erevesinde ilemler yapabilir.

Tzel kiiler kanuna ve kurulu belgelerine gre gerekli organlara sahip olmakla tzel kiilik kazanrlar (MK md. 49)

Organ: Tzel kiinin iradesini aklayarak, onun ilemlerini yapma ve ilerini yrtme grevini yapan kii ya da kiiler

Tzel kiinin ayrlmaz bir paras olup bamsz bir varl yoktur

Organn yapt ilem ve eylemler tzel kiiyi balar

Organ olmayan tzel kiinin eylem ehliyeti yoktur

de gerek kiiler gibi fiil ehliyetine sahiptir.Kendi fiil ve davranlaryla kendi kendilerini bor altna sokabilir ve hak sahibi yapabilirler.Bunun iin sadece bu ii yapacak organa sahip olmalar yeterlidir.ya,temyiz kudreti ve kstl olmamak gibi gerek kiilerin fiil ehliyetiyle ilgili koullar aranmaz.Tzel kiilerin baz organlar kanun emri nedeniyle olmak zorundadr,bazlar ise iradidir.Derneklerin ynetim kurulu,genel kurulu,denetim kurulu vakflarn mtevelli heyeti zorunlu kanuni organlardr.ayrca tzel kiilerin daha iyi ilemesi bakmndan kendi kendinin gerekli grerek ana szlemesinde yer verdii organa iradi organ denir.

TZEL KLN SONA ERMES:

1-KENDLNDEN (NFSAH)

2- BR KARARLA (FESH)

Sonular:

- tasfiye

- zgleme:

# tzel kiilik mahkeme karar ile sona ermise(hukuk ve ya ahlaka aykr davran)

# tzel kiilik fesh edilmise

DERNEKLER:Kazan paylama dnda yasalarla yasaklanmam belirli ve ortak bir amac gerekletirmek zere en az 7 gerek kiinin bilgi ve almalarn srekli olarak birletirmek suretiyle oluturduu tzel kiiye dernek denir.

VAKIFLAR:Belli bir amaca zglenmi mal topluluklarna vakf denir.Vakf kurma iradesi vakf senedinde aklanr.senedin ierii yasa tarafndan belirlenmitir.vakf tescil ilemiyle vakf tzel kiilik kazanr ve o andan itibaren tahsis edilen mallarn mlkiyetini kazanr.vakfn zorunlu organ ynetim organdr.

Aile hukuku medeni hukukun kiilerin aile evresindeki ilikilerini dzenleyen ksmdr.Aile kavram altnda aile farkl ekilde dzenlenmitir:

Dar anlamda aile:elerden meydana gelen topluluk.

Geni anlamda aile:eler ve ocuklardan meydana gelen topluluk

En geni anlamda aile:ev reisinin otoritesine tabi olarak ayn at altnda yaayan kimselerden meydana gelmi topluluk.

NANLANMA:Nianlanma bir evlenme vaadidir.Nianlanma akdinin tek bir muhtevas olabilir o da taraflarn birbirine evlenme vaadinde bulunmalardr. Nianlanma aile hukuku nitelikli bamsz bir akittir.Bu akit taraflarn kiiye sk skya bal haklarnn aklanmasyla doar. Nianlanma akdinin temsilci vastasyla yaplmas mmkn deildir.Kurucu unsurlar;karlkl evlenme vaadi ve nianlanacak kiilerin ayr cinsten olmalardr.

ayrtetme

kiiye bal

koullaryasal

temsilcinin

Nianlanmannonay

Geerlilik koullarahlaka ve

muhtevayaadaba aykr

balolmama

koullar

evlenme

engellerinin

varolmamas

EVLENME:Evlenme nianllarn evlilik birlii meydana getirmek iin yaptklar bir hukuki ilemdir.Baskn gre gre evlilik ayr cinse mensup kiilerin tam ve srekli hayat ortakl kurmak zere hukukun arad koullara uygun olarak birlemesidir.Evlenme akdinin koullar; maddi ve ekli koullar olarak ikiye ayrlr.

evlenme ehliyeti

koullarevlenme engellerinin

Evlenmebulunmamas

Akdinin

Koullarevlenme trenine

eklihazrlk safhas

koullarevlenme treni

evlenmeden sonraki

ilemler

Olaan 17

Olaanst 16

2- Ayrdetme gc

3- Yasal temsilcinin izni

1-Hsmlk

a) stsoy-altsoy arasnda;amca,day, hala, teyze ile yeenleri arasnda

b) Kayn hsml meydana getirmi olan evlilik sona ermi olsa bile, elerden biri ile dierinin st soyu ve alt soyu arasnda

c)Evlat edinen ile evlatlk veya bunlardan biri ile dierinin altsoyu veya ei arasnda

2-nceki evlilik

nceki evliliin sona erdiinin ispat

Gaiplikte mahkeme karar

Kadn iin bekleme sresi

3-Akl hastal

Akl hastalar , evlenmelerinde tbbi saknca bulunmad resmi salk kurulu raporuyla anlalmadka evlenemezler

A- Elerin Ykmllkleri

1- Birliin Mutluluunu Salama Ykm (MK m. 185/II)

2- Sadakat Ykm (MK m. 185/III)

3- Yardm ve dayanma Ykmll (185/III)

4- ocuklarn Bakm Eitim ve Gzetimine zen Gsterme Ykmll (MK m. 185/II)

5- Birlikte Yaama Ykmll (185/III)

6- Evlilik Birliinin Giderlerine Katlma Ykmll

B- ELERN HAKLARI

1- Ortak Konutu Seme Hakk

2- Evlilik Birliini Ynetme Hakk

3- Evlilik Birliini Temsil Yetkisi (MK m. 188 vd.)

4- Elerin ve Meslek Seme Hakk (MK m. 192)

Evli Kadnn Soyad (Mk m. 187)

Vatandalk (Vat K. m. 5)

A-Genel Olarak

Kural Olarak Her Bir E 3. Kiiler ve Dier Ele Her Trl Hukuki lemi Tek Bana Yapabilir

Eler Arasndaki Hukuki lemlerden Dolay Taraflar Arasnda Cebri cra Yasa Yoktur

Eler Arasndaki Alacaklar in Evlilik Srd Mddete Zamanam lemez

deme Hakknda Yarg Sre Verilmesine vs. Karar Verebilir

1-Aile Konutu Kavram

2- Kstlanan lemler

3- erh Verebilme

4- Hakl Neden Olmadan Rzadan Kanma

a)Elerin Temsil Yetkisinin Kapsam

aa) Ailenin Srekli Gereksinimleri (Olaan Gereksinimler)

bb) Ailenin Dier Gereksinimleri (Olaanst Gereksinimler)

b) Elerin Sorumluluu

aa) Birlii Temsil Yetkisinin Varl Halinde Mteselsil Sorumluluk

bb) Birlii temsil yetkisi Yoksa Kiisel Sorumluluk

cc) yiniyetli 3. Kiilerin haklarnn Korunmas

Rzann varlnda iyiniyetli olma

Rzann gerekli olmad ayrk durumlarn varlnda iyiniyetli olma

dd) Elerin Temsil Yetkisinin Kaldrlmas veya Snrlandrlmas (MK m. 190/I).

Yarg Karar

3. kiilere kar etki dourmas: Yarg karar ile ilana)

Elerin Temsil Yetkisinin Kapsam

aa) Ailenin Srekli Gereksinimleri (Olaan Gereksinimler)

bb) Ailenin Dier Gereksinimleri (Olaanst Gereksinimler)

b) Elerin Sorumluluu

aa) Birlii Temsil Yetkisinin Varl Halinde Mteselsil Sorumluluk

bb) Birlii temsil yetkisi Yoksa Kiisel Sorumluluk

cc) yiniyetli 3. Kiilerin haklarnn Korunmas

Rzann varlnda iyiniyetli olma

Rzann gerekli olmad ayrk durumlarn varlnda iyiniyetli olma

dd) Elerin Temsil Yetkisinin Kaldrlmas veya Snrlandrlmas (MK m. 190/I).

Yarg Karar

3. kiilere kar etki dourmas: Yarg karar ile ilan

Yargcn Mdahalesi (MK m.195)

Evlilik Birliinden Doan Ykmllklerin yerine Getirilmemesi

Evlilik Birliine likin nemli Bir Konuda Elerin Anlaamamalar

E (ler)in Yargtan Mdahale Talebi (Yerleim Yeri Mahkemesi) (MK m. 200/I,II)

1-UYARI, UZLATIRMA, UZMAN YARDIMI SALAMA

2-BRLN GDERLERNE KATILMA PAYININ BELRLENMES

3-BRLKTE YAAMAYA ARA VERLMES HALNDE NLEMLER ALNMASI (m. 197)

AYRI YAAMA HAKKININ ELDE EDLMES YARGI KARARINI GEREKTRMEZ

4-BORLULARA EMR VERLMES (m.198)

5-TASARRUF YETKSNN SINIRLANMASI (m.199)

MAL KAIRMA AMACI

ALENN EKONOMK VARLIINI GVENCE ALTINA ALMAK

1- SRENN DOLMASI

2- KOULLARIN DEMES SONUCUNDA NLEMN KALDIRILMASI TALEB

NLEMLERN TAMAMLANMASI

NLEMLERN KALDIRILMASI

NLEMLERN DETRLMES

1-KUSURLU EN UYARILMASI

DDET UYGULANMAMASI

KORKUYA YNELK DAVRANILARDA BULUNMAMASI

DER ALE BREYLERNE AT EYALARA ZARAR VERMEMES, ONLARILETM ARALARIYLA RAHATSIZ ETMEMES

KUSURLU ETEN SLAH VE BENZER ARALARINI KOLLUK KUVVETNE TESLM ETMESNN STENMES

EVE SARHO GELMEMES EVDE K UYUTURUCU KULLNMAMASI

2-KUSURLU EN MTEREK EVDEN UZAKLATIRILMASI

3- BENZER TEDBRLER

4- UYULMAMASI HALNDE CEZA YAPTIRIMLAR

MAL REJM , MALLAR DOLAYISIYLA ELER ARASINDA , ELERLE NC KLER ARASINDA ORTAYA IKAN LKLER DZENLER

1- EVLENMEDEN NCE YAZILI BAVURU (KK VE KISITLILAR N YASAL TEMSLCNN RIZASI)

2-EVLENMEDEN SONRA NOTER ONAYI YA DA DZENLEME BMNDE

3- SELMEMSE YASAL MAL REJM

1-EDNLM MALLARA KATILMA REJM

2-MAL AYRILII REJM

3-PAYLAMALI MAL AYRILII REJM

4-MAL ORTAKLII REJM

EDNLM MALLAR

HER EN EVLLN DEVAMI SRESNCE KARILIINI VEREREK ELDE ETT MALLAR

EN ALIMASI KARILII ELDE ETTKLER (bir meslein yrtlmesi ya da iletmenin faaliyeti sebebiyle elde ettii gelirler (aksine anlama yaplabilir)

SOSYAL GVENLK KURUMLARININ DEMELER

ALIMA GCNN KAYBI NEDENYLE DENEN TAZMNATLAR

EDNLM MALLAR YERNE GEEN DEERLER (AKSNE ANLAMA YAPILABLR)

KSEL MALLAR

ELERDEN YALNIZ BRNN KSEL KULLANIMINA ZG MALLAR

MAL REJM NCES ELERDEN BRNE AT MALLAR

ELERDEN BRSNN KARILIKSIZ KAZANMA YOLUYLA ELDE ETT MALLAR

MANEV TAZMNAT ALACAKLARI

KSEL MALLAR YERNE GEEN DEERLER

1- DEER ARTI PAYI ALACAININ BELRLENMES

KATILMA ALACAININ BELRLENMES

A-EVLLN GEERSZL HALLER

1-YOKEVLENMELER

AYNI CNSTEN K KNN EVLENMES

EVLENECEK KLERN EVLENDRME MEMURU NNDE KARILIKLI RADE AIKLAMASINDA BULUNMAMASI

EVLENMENN RESM EVLENDRME MEMURUNUN NNDE YAPILMAMASI

A- MUTLAK BUTLAN HALLER

1-MEVCUT EVLLK

2-EVLENME ANINDA SREKL AYIRDETME GCNDEN YOKSUNLUK

3-EVLENMEYE ENGEL DERECEDE AKIL HASTALII

4-YASAK DERECE HISIMLIK

CUMHURYET SAVCISI YA DA LGL HERKES DAVA AABLR. AYIRDETME GCNDEN YOKSUNLUU SONRADAN ORTADAN KALKAN YA DA AKIL HASTALII GEEN DAVA AABLR

MEVCUT EVLLK BUTLAN KARARI VERLMEDEN SONA ERMSE DER E YNYETL SE KNC EVLLN BUTLANINA KARAR VERLEMEZ

DAVA SONULANINCAYA KADAR GEERL BR EVLLN BTN SONULARINI DOURUR

B- NSP BUTLAN

1-GEC AYIRDETME GCNDEN YOKSUNLUK

2-RADE BOZUKLUU HALLER

A-EVLENMENN MAHYETNDE, EN KMLNDE YA DA NEML BR NTELNDE YANILMA

B-YANILTMA

C-KORKUTMA

3- YASAL TEMSLCNN ZNNN ALINMAMI OLMASI

DAVA SRES (6 AY VE 5 YIL)

DAVACI: AYIRDETME GCNDEN YOKSUN OLAN, YANILAN, YANILTILAN, KORKUTULAN E YA DA YASAL TEMSLC

SONRADAN ERGN OLMA, KISITLILIIN KALKMASI, HAMLELK HALNDE YASAL TEMSLCNN DAVA HAKKI ORTADAN KALKAR

2- YARGI KARARI

EVLENMENN FESH

BOANMA

2-CANA KAST, PEK KT, ONUR KIRICI DAVRANI

3-SU LEME, HAYSYETSZ HAYAT SRME

4-TERK

5- AKIL HASTALII

6-EVLLK BRLNN TEMELDEN SARSILMASI

BOANMA:Evlilii sona erdiren sebeplerden biri de boanmadr.Boanma sadece kanunda ngrlen sebeplerin varl halinde alacak bir dava ile ve hakim karar ile mmkndr.Boanma davasn eler aar. Boanma sebepleri ikiye ayrlr :boanmann zel ve genel sebepleri.

zel sebepler;zina,hayata kast veya pek kt veya onur krc davran,su ileme ve ya haysiyetsiz hayat srme,terk ve akl hastal olarak blmlere ayrlr.Genel sebepler ise;evlilik birliinin sarslmas,elerin boanma hususunda anlamalar ve mterek hayatn kurulmamasdr.

Miras szcnn anlamlar:

1)Geni anlamda:lenin terekesinin akbetini dzenleyen hukuk kurallar.

2)Dar anlamda:lm ile belirli kiilerin edindii haklar.

Miras hukukunun temel kavramlar:

-muris

-miras:yasal/atanm

-miraslk

-miras=tereke

-lme bal tasarruf:vasiyetname/szleme

YASAL MRASILAR

A. Kan hsmlar

I. Altsoy

Madde 495-Mirasbrakann birinci derece miraslar, onun altsoyudur.

ocuklar eit olarak mirasdrlar.

Mirasbrakandan nce lm olan ocuklarn yerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoylar alr.

II. Ana ve baba

Madde 496-Altsoyu bulunmayan mirasbrakann miraslar, ana ve babasdr. Bunlar eit olarak mirasdrlar.

Mirasbrakandan nce lm olan ana ve babann yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoylar alr.

Bir tarafta hi miras bulunmad takdirde, btn miras dier taraftaki miraslara kalr.

III. Byk ana ve byk baba

Madde 497-Altsoyu, ana ve babas ve onlarn altsoyu bulunmayan mirasbrakann miraslar, byk ana ve byk babalardr. Bunlar, eit olarak mirasdrlar.

Mirasbrakandan nce lm olan byk ana ve byk babalarn yerlerini, her derecede halefiyet yoluyla kendi altsoylar alr.

Ana veya baba tarafndan olan byk ana ve byk babalardan biri altsoyu bulunmakszn mirasbrakandan nce lmse, ona den pay ayn taraftaki miraslara kalr.

Ana veya baba tarafndan olan byk ana ve byk babalarn ikisi de altsoylar bulunmakszn mirasbrakandan nce lmlerse, btn miras dier taraftaki miraslara kalr.

Sa kalan e varsa, byk ana ve byk babalardan birinin mirasbrakandan nce lm olmas hlinde, pay kendi ocuuna; ocuu yoksa o taraftaki byk ana ve byk babaya; bir taraftaki byk ana ve byk babann her ikisinin de lm olmalar hlinde onlarn paylar dier tarafa geer.

IV. Evlilik d hsmlar

Madde 498-Evlilik dnda domu ve soyba, tanma veya hkim hkmyle kurulmu olanlar, baba ynnden evlilik ii hsmlar gibi miras olurlar.

B. Sa kalan e

Madde 499-Sa kalan e, birlikte bulunduu zmreye gre mirasbrakana aadaki oranlarda miras olur:

1. Mirasbrakann altsoyu ile birlikte miras olursa, mirasn drtte biri,

2. Mirasbrakann ana ve baba zmresi ile birlikte miras olursa, mirasn yars,

3. Mirasbrakann byk ana ve byk babalar ve onlarn ocuklar ile birlikte miras olursa, mirasn drtte , bunlar da yoksa mirasn tamam ee kalr.

C. Evltlk

Madde 500-Evltlk ve altsoyu, evlt edinene kan hsm gibi miras olurlar. Evltln kendi ailesindeki mirasl da devam eder.

Evlt edinen ve hsmlar, evltla miras olmazlar.

D. Devlet

Madde 506- Sakl pay aadaki oranlardan ibarettir:

1. Altsoy iin yasal miras paynn yars,

2. Ana ve babadan her biri iin yasal miras paynn drtte biri,

3. Kardelerden her biri iin yasal miras paynn sekizde biri,

4. Sa kalan e iin, altsoy veya ana ve baba zmresiyle birlikte miras olmas hlinde yasal miras paynn tamam, dier hllerde yasal miras paynn drtte .

Eya hukuku hak sujesi olan kiinin eya zerindeki hakimiyeti ve dolaysyla ortaya kan meseleleri dzenleyen hukuk daldr.

Eya zerinde dorudan doruya hakimiyet salayan ve herkese kar ileri srlebilen haklara ayni haklar denir.Bu haklar eya hukukunun temel konusunu tekil eder.Kiinin eya zerindeki hakimiyeti bir hakka dayanmyorsa bu hak sadece fiili durumdan ibaret kalyorsa buna da zilyetlik denir.Tanr mallarda hakimiyetin d grn zilyetlik ile tanmazlarda ise tapu siciliyle salanmtr.

EYANIN UNSURLARI:

Maddi olma

zerinde hakimiyet kurma

Kiisel olmama(kii d)

Snrlanabilir olma

Tanr eya-tanmaz eya

Basit eya-bileik eya-eya topluluu-eya birlii

Misli eya-gayri misli eya

Blnebilir eya-blnemeyen eya

Tketilebilen eya-tketilemeyen eya

Kamu mallar-zel mallar

Sahipli eya-sahipsiz eya

MLKYETSINIRLI AYN

HAKKIHAKLAR

Mstakilbirlikteirtifakrehintanmaz

Mlkiyetmlkiyethakkhakkyk

Paylelbirliimspetmenfi

Mlkiyetmlkiyeti

ZLYETLK KAVRAMI:Zilyetlik iki durumda hukuken nem tar.Bunlardan biri eyann zilyetinin zilyetlie yaplan bir saldrya kar korunmasdr,dieri tanr bir eyann mlkiyetinin devrinde malike zilyetliin naklidir.

ZLYETLN UNSURLARI:Bireyin zilyetliine sahip olmak iin kanun koyucu ou zaman iki unsuru bir arada aramtr. Bunlar:(1)Eyaya fiili hakimiyet,(2)Zilyetlik iradesidir

GENEL OLARAK:Ayni haklarn herkese kar ileri srlebilir olmas zorunluluunu getirmektedir.Tanr mallarda zilyetlik bu aleniyeti salarken tanmazlarda bu grev tapu siciline verilmitir.

TAPU SCL TEKLATI:Merkez(tapu ve kadastro genel mdrl),tara(tapu sicili grup mdrlkleri) ve ile(tapu sicil mdr ve memurlar) tekilat olarak 3e ayrlmtr.