Bài 2 Mô hình Keynes và Chính sách tài

khoá

Mô hình keynes và sản lượng Mô hình keynes và sản lượng cân bằngcân bằng

* * JJohn Maynard Keynesohn Maynard Keynes l là một nhà kinh tế học người à một nhà kinh tế học người Anh( 1883- 1946).Tác phẩm nổi tiếng của ông là: Lý Anh( 1883- 1946).Tác phẩm nổi tiếng của ông là: Lý thuyết tổng quát về việc làm, lãi suất và tiền tệ thường thuyết tổng quát về việc làm, lãi suất và tiền tệ thường gọi tắt là lý thuyết tổng quát.gọi tắt là lý thuyết tổng quát. * * Lý thuyết KeynesLý thuyết Keynes là một lập luận mô tả chi tiết cuộc đại là một lập luận mô tả chi tiết cuộc đại khủng hoảng thế giới 1929-1933. Giải pháp ông đưa ra đã khủng hoảng thế giới 1929-1933. Giải pháp ông đưa ra đã giúp Nước Mỹ thoát ra được cuộc đại khủng hoảng những giúp Nước Mỹ thoát ra được cuộc đại khủng hoảng những năm 1930.năm 1930. * * Theo J.M. KeynesTheo J.M. Keynes:: S Sản lượng nền kinh tế là do lượng cầu ản lượng nền kinh tế là do lượng cầu quyết định, do đó vào thời kỳ suy thoái nếu tăng lượng quyết định, do đó vào thời kỳ suy thoái nếu tăng lượng cầu bằng cách tăng đầu tư vào hàng hoá công cộng thì cầu bằng cách tăng đầu tư vào hàng hoá công cộng thì sản xuất sẽ tăng, việc làm tăng, giúp nền kinh tế ra khỏi sản xuất sẽ tăng, việc làm tăng, giúp nền kinh tế ra khỏi tình trạng suy thoái.tình trạng suy thoái. * * ThThực chất ực chất là: Theo Keynes trong ngắn hạn sản lượng là: Theo Keynes trong ngắn hạn sản lượng nền kinh tế thường được quyết định bởi tổng cầu. Mặt nền kinh tế thường được quyết định bởi tổng cầu. Mặt khác, trong ngắn hạn nền kinh tế thương có thất nghiệp khác, trong ngắn hạn nền kinh tế thương có thất nghiệp cao, vì thế để tăng sản xuất và tăng việc làm thì chính cao, vì thế để tăng sản xuất và tăng việc làm thì chính phủ phải điều chỉnh bằng chính sách tài khoá để thay đổi phủ phải điều chỉnh bằng chính sách tài khoá để thay đổi chi tiêu hoặc thuế thay đỏi tổng cầu và từ đó thay đổi chi tiêu hoặc thuế thay đỏi tổng cầu và từ đó thay đổi sản lượng cân bằng .sản lượng cân bằng .VVì thế, để nghiên cứu mô hình Keynes chúng ta bắt đầu ì thế, để nghiên cứu mô hình Keynes chúng ta bắt đầu từ các mô hình tổng cầu và xác định sản lượng cân bằngtừ các mô hình tổng cầu và xác định sản lượng cân bằng

Mô hình keynes và sản lượng cân Mô hình keynes và sản lượng cân bằngbằng

• Một số giả thiết:• Giá cả và tiền lương không đổi( trong

ngắn hạn)• Tổng cung tuỳ ý, các nhà sản xuất có

khả năng đáp ứng mọi nhu cầu của nền kinh tế và Tổng cầu quyết định sản lượng cân bằng.

• Nguồn thu duy nhất của chính phủ là từ thuế và GNP =NNP = Y

Mô hình keynes và sản lượng cân Mô hình keynes và sản lượng cân bằngbằng

• Tổng cầu trong mô hình này được hiểu là tổng khối lượng hàng hoá dịch vụ mà các tác nhân trong nền kinh tế dự kiến sẽ mua tại mức giá chung đã cho trong một thời kỳ nhất định.

• Như vậy: AD= C + I (với nền kt giản đơn)

• AD= C + I + G ( với nền kt đóng)• AD = C + I + G + NX ( nền kt mở)

Mô hình keynes và sản lượng cân bằngMô hình keynes và sản lượng cân bằng

Hµm tiªu dïng( C) * C¸c nh©n tè ¶nh h ëng ®Õn tiªu dïng cña d©n c : - Thu nhËp kh¶ dông (Thu nhËp sau khi ®· nép

thuÕ) - Thu nhËp l©u dµi (khi thu nhËp tăng, æn ®Þnh) - Sù giµu cã (cña c¶i n¾m giữ) - H íng sö dông l îng thu nhËp kh¶ vµo chi tiªu cho

tiªu dïng hoÆc tiÕt kiÖm. * Hµm tiªu dïng: BiÓu thÞ mèi quan hÖ giữa nhu

cÇu tiªu dïng vµ thu nhËp kh¶ dông Hµm tiªu dïng th êng cã d¹ng: C = + MPC .Yd

C

Mô hình keynes và sản lượng cân bằngMô hình keynes và sản lượng cân bằng

Đå thÞ hµm tiªu dïng

C

Cv

Yv Y

VC = + MPC.YdC

C

Trong đồ thị tiêu dùng, khi thu nhập hoặc thu nhập khả dụng thay đổi thì đường C di chuyểnKhi tiêu dùng tự định thay đổi thì đường C dịch chuyểnKhi MPC thay đổi thì đường C thay đổi độ dốc

C=Y

Mô hình keynes và sản lượng cân bằngMô hình keynes và sản lượng cân bằng

Hµm tiÕt kiÖm (S)S = YD – C

S = YD – ( + MPC. YD)

S = - + (1 – MPC). YD

S = - + MPS .YD

§å thÞ hµm tiÕt kiÖm

C;S

C

-

K Y

C = + MPC.YD

S = - + MPS.YD

C

C

C

C

C

C

Mô hình keyness và sản lượng cân bằngMô hình keyness và sản lượng cân bằng

Hµm ®Çu t ( I )* C¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn ®Çu t + L·i suÊt gi¶m, ®Çu t tăng+ ThuÕ suÊt tăng, ®Çu t gi¶m+ Nhu cÇu tiªu dïng hµng hãa vµ dÞch vô cña h·ng trªn

thÞ tr êng+ Dù ®o¸n vµo kh¶ năng kinh doanh trong t ¬ng lai * Tr êng hîp ®Çu t lµ hµm tù ®Þnh: Hµm ®Çu t cã d¹ng I = I Đå thÞ hµm ®Çu t

I

Y

I = I

Mô hình keyness và sản lượng cân bằngMô hình keyness và sản lượng cân bằng

Lý thuyÕt gia tècTèc ®é tăng ®Çu t chñ yÕu do tèc ®é thay ®æi s¶n l îng quyÕt ®Þnh (®Çu t cao khi s¶n l îng tăng vµ khi s¶n l îng gi¶m thì ®Çu t còng thÊp ®i)

I = I + MPI. Y

I

Y

I = I + MPI. Y

* Tr êng hîp ®Çu t lµ hµm cña s¶n l îng

Hµm ®Çu t theo s¶n l îng

Chi tiêu chính phủ và thuếChi tiêu chính phủ và thuế

• Chi tiêu chính phủ về hàng hoá dịch vụ:

• G = G• Thuế ròng:T = TA – Tr• T = T; T = t.Y; T = T + t.Y• Cán cân ngân sách: B = T – G• B>0: CCNS thặng dư• B<0: CCNS thâm hụt• B= 0: CCNS cân bằng

Xuất khẩu ròng ( NX )Xuất khẩu ròng ( NX )

NX = X - IM NÕu: NX = X - IM > 0 X > IM (ThÆng d c¸n c©n th ¬ng

m¹i) NÕu NX = X - IM < 0 X < IM (Th©m hôt c¸n c©n th ¬ng

m¹i) + XuÊt khÈu chñ yÕu phô thuéc vµo n íc ngoµi, cÇu vÒ

hµng hãa xuÊt khÈu ®éc lËp so víi s¶n l îng X = + NhËp khÈu: Khi thu nhËp tăng lªn thì cÇu vÒ hµng

hãa nhËp khÈu sÏ tăng lªn. NhËp khÈu lµ hµm cña thu nhËp

IM = MPM . Y

MPM =

Hµm xuÊt khÈu rßng: NX = - MPM.Y

Y

IM

X

X

Mô hình Keynes và sản lượng cân bằngMô hình Keynes và sản lượng cân bằng

• Đå thÞ chi tiªu AD

Y0 Y

E AD

AD = Y

Nền kinh tế giản đơn: AD = C + INền kinh tế đóng: AD = C + I + GNền kinh tế mở: AD= C + I + G + NX

Sản lượng cân bằngSản lượng cân bằng

• Sử dụng ĐK cân bằng của thị trường hàng hoá: AD = Y, ta có:

• Y0 = m.A + mt. T• Trong đó: m: Số nhân chi tiêu• mt: Số nhân thuế• A: tổng nhu cầu chi tiêu tự định• T: Thuế tự định• A = )( XGIC )( XGIC

Số nhânSố nhân

• Số nhân chi tiêu( m) :Nền kinh tế giản đơn: m = Nền kinh tế đóng: m(m’) = Nền kinh tế mở: m(m’’) = Số nhân thuế mt = - MPC.(m)

m+ mt = 1( số nhân ngân sách cân bằng)

MPIMPC 1

1

MPItMPC )1(1

1

MPMMPItMPC )1.(1

1

• Đường AD dịch chuyển khi: C, I, G, X thay đổi.• Đường AD thay đổi độ dốc khi MPC, MPI, MPM, t

thay đổi

AD

AD2

AD1

AD

YYY1 Y2 Y1 Y2

AD=Y AD=Y

AD1

AD2

Khi đường AD thay đổi độ dốc Khi đường AD dịch chuyển

ChÝnh s¸ch tµi kho¸ChÝnh s¸ch tµi kho¸

ChÝnh s¸ch æn ®Þnh ho¸ C¬ chÕ truyÒn dÉn: * NÕu nÒn kinh tÕ møc Y > Y* (cã l¹m

ph¸t cao). G → AD → Y ; P ; u T → C → AD → Y ; P ; u

* NÒn kinh tÕ cã møc Y < Y* (viÖc lµm gi¶m, thÊt nghiÖp cao)

G → AD → Y ; P ; u

T → C → AD → Y; P , u

ChÝnh s¸ch tµi kho¸ChÝnh s¸ch tµi kho¸

* Ph©n tÝch t¸c ®éng cña CSTK víi môc tiªu æn ®Þnh ho¸ nÒn kinh tÕ.

AD

Y1 Y* Y2 Y

E

E1

E2 AD2

AD

AD1

Tr êng hîp Y< Y*: CS tµi kho¸ më réng

Tr êng hîp Y> Y*: CS tµi kho¸ th¾t chÆt

Liều lượng của CSTKLiều lượng của CSTK

• Thay đổi chi tiêu: ∆G = ∆Y/m• Thay đổi thuế: ∆T = ∆Y/mt

• ∆Y = Y* - Y0

Th©m hôt ng©n s¸ch Nhµ n ícTh©m hôt ng©n s¸ch Nhµ n íc

* Khái niệm:Ngân sách nhà nước là tổng thể kế hoạch

chi tiêu và thu nhập hàng năm của CP.Thâm hụt NSNN là tình trạng của NSNN

khi chi tiêu của CP lớn hơn thu thuế( G >T).

* Các loại thâm hụt NSNN: Thâm hụt thực tế Thâm hụt cơ cấu( thâm hụt chủ động) Thâm hụt chu kỳ( thâm hụt bị động)

CSTK cïng chiÒu vµ CSTK ng îc CSTK cïng chiÒu vµ CSTK ng îc chiÒuchiÒu

* CS tµi khãa cïng chiÒu Lµ CSTK khi môc tiªu cña chÝnh phñ lµ

lu«n ®¹t ® îc NS c©n b»ng dï s¶n l îng cã thay ®æi nh thÕ nµo còng ® îc.

* CS tµi khãa ng îc chiÒuLµ CSTK khi môc tiªu cña chÝnh phñ lµ lu«n ®¹t ® îc møc s¶n l îng c©n b»ng phï hîp víi møc s¶n l îng tiÒm n¨ng vµ møc viÖc lµm ®Çy ®ñ. Ng©n s¸ch cã thÓ bÞ th©m hôt do chñ quan cña chÝnh phñ (th©m hôt c¬ cÊu)

Đồ thị CSTK cùng chiềuĐồ thị CSTK cùng chiều

• Điều chỉnh G hoặc T để CCNS cân bằng tại mức Y1

G, T

Y

G’

G

T = t.Y

T’ = t’.Y

Y1 Y0

T, G

Y

T = t.Y

T’ = t’.Y

GG’

Y0 Y1

Khi NSNN thâm hụt tại Y1Khi NSNN thặng dư tại Y1

Đồ thị CSTK ngược chiềuĐồ thị CSTK ngược chiều

AD

Y

AD

YY0 Y*

AD=Y

AD0

AD1

AD2

AD = YAD0

AD1

AD2

Trường hợp khi Y* > Y0Trường hợp khi Y* < Y0

Y* Y0

Th©m hôt ng©n s¸ch vµ vÊn ®Ò tho¸i Th©m hôt ng©n s¸ch vµ vÊn ®Ò tho¸i gi¶m ®Çu t gi¶m ®Çu t

Chính sách tài khoá chủ động gây ra thâm hụt ngân sách cơ cấu thường kéo theo thoái giảm đầu tư.

Cơ chế xảy ra như sau: Khi CP tăng chi tiêu hoặc cắt giảm thuế làm cho sản kượng tăng theo mô hình số nhân, đồng thời nhu cầu về tiền cũng tăng theo. Do cung tiền ko đổi, cầu tiền tăng dẫn đến lãi suất tăng lên và đầu tư tư nhân giảm xuống, kéo theo một phần sản lượng giảm đi. Như vậy tác động của CSTK bị giảm đi.

Như vậy: để CSTK phát huy hết tác dụng tới nền kinh tế thì cần phải kết hợp với CSTT mở rộng giữ cho lãi suất trên thị trường tiền cố định( i trở thành biến ngoại sinh)

C¸c gi¶i ph¸p tµi trî cho th©m hôt NSNNC¸c gi¶i ph¸p tµi trî cho th©m hôt NSNN

+ Vay nî trong n íc + Vay nî n íc ngoµi + Sö dông dù tr÷ + In tiÒn

Nợ quốc giaNợ quốc gia

Khái niệm: Tổng số nợ còn tồn của Chính phủ tính đến

một thời điểm nhất định gọi là nợ quốc gia.Nợ quốc gia gồm:Nợ trong nước và nợ

nước ngoàiNợ trong nước là khoản Chính phủ nợ dân

chúng trong nước, thông thường là dưới dạng trái phiếu chính phủ.

Nợ nước ngoài là khoản nợ CP một nước nợ CPnước khác hoặc các tổ chức quốc tế.

Giới hạn ngân sách của chính phủGiới hạn ngân sách của chính phủ

Nếu ký hiệu: CSTK hiện tại là G1 và T1. Giả sử giai đoạn này NSNN thâm hụt B = G1 – T1, CP tài trợ thâm hụt NS bằng phát hành trái phiếu với lãi suất là r.

CSTK thời kỳ 2 là G2 và T2 thì giới hạn NS của CP phải thoả mãn ràng buộc:

T1 + = G1 +r

T

12

r

G

12

CÂN ĐỐI NGÂN SÁCH VÀ NỢ CÔNG CỦA CÁC NƯỚC 2009- 2010, DỰ BÁO 2011-2016(%GDP)

  Cân đối ngân sách Nợ công  

 

2009 2010

Dự báo

2009 2010

Dự báo

  2011 2012 2011 2012 2016

Toàn cầu -6.7 -5.6 -4.7 -3.5 65.4 67.1 68.6 68.6 65.4

Các nước phát triển -8.8 -7.7 -7.1 -5.2 90.6 95.8 100.4 102.3 104.8

Mỹ -12.7 -10.6 -10.8 -7.5 84.6 91.6 99.5 102.9 111.9

Khu vực đồng EURO -6.4 -6.0 -4.4 -3.6 78.9 84.0 86.9 88.5 -

Nhật bản -10.3 -9.5 -10.0 -8.4 216.3 220.3 229.1 233.4 250.5

Anh -10.3 -10.4 -8.6 -6.9 68.3 77.2 83.0 86.5 81.3

Các nền KT mới nổi và đang PT -4.9 -3.8 -2.6 -2.2 65.4 67.1 68.6 68.6 64.5

Đang PT châu Á -4.7 -4.2 -3.4 -2.7 36.4 36.0 35.4 34.6 -

Ấn độ -10.0 -9.4 -8.3 -7.5 75.8 72.2 70.8 69.9 61.8

Trung quốc -3.1 -2.6 -1.6 -0.9 17.7 17.7 17.1 16.3 9.7

ASEAN- 5 -3.7 -2.7 -2.8 -2.4 41.2 40.5 40.4 40.0 -

Trung và Đông Âu -6.2 -4.4 -2.3 2.3 45.1 46.9 47.8 48.2 -

( Nguồn: IMF, Fiscal Monitor)

Thâm hụt tài khóa toàn cầu giai đoạn 2007-2012

Đơn vị: %

Năm 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Toàn cầu   -2,0 -6,7 -5,6 -4,7 -3,5

Các nước phát triển -1,0 -3,6 -8,8 -7,7 -7,1 -5,2

Mỹ   -6,5 -12,7 -10,6 -10,8 -7,5

Khu vực châu Âu   -2,1 -6,4 -6,0 -4,4 -3,6

Pháp -2,32 -3,3 -7,5 -7,0 -5,8 -4,9

Đức -0,3 0,1 -3,0 -3,3 -2,3 -1,5

Nhật 2,43 -4,2 -10,3 -9,5 -10,0 -8,4

Anh -2,62 -4,9 -10,3 -10,4 -8,6 -6,9

Nền kinh tế mới nổi   -0,7 -4,9 -3,8 -2,6 -2,2

Trung Quốc -1,19 -0,4 -3,1 -2,6 -1,6 -0,9

Ấn Độ -1,05 -8,0 -10,2 -9,4 -8,3 -7,5

Nam Phi -1,01 -0,5 -5,3 -5,8 -5,3 -4,4

Các Nước thu nhập thấp   -1,4 -4,2 -2,9 -2,6 -2,4

Các nước phát triển nhóm G20   -4,2 -9,4 -8,2 -8,0 -5,8

Các nước mới nổi nhóm G20   -0,4 -4,8 -3,6 -2,5 -2,1

( Nguồn: IMF, Fiscal Monitor)