Pećina RisovačaZnačajno arheološko i

paleontološko nalazište

Pećina Risovača nalazi se na ulazu u Aranđelovac iz pravca Topole. Zbog prirodne vrednosti,kao i velikog arheološkog i paleontološkog značaja,pećina je 1983. proglašena kulturnim dobrom od velikog značaja,a 1995. sa okolnim prostorom (oko 13 hektara) stavljena je pod zaštitu kao spomenik prirode 1. kategorije.

Dugogodišnjim arheološko - paleontološkim i speleološkim istraživanjima u Risovači je otkriveno obilje fosilizovanih ostataka faune, kao i tragovi materijalne kulture neandertalskih lovaca – artefakta od kamena i kostiju,koja potvrdjuju

paleolitsku starost ove pećine.

-porodica risovačkog lovca

Istraživanja u Risovači su počela pedesetih godina 20. veka, a otkrivena je izuzetno velika količina kostiju životinja iz ledenog doba.

• Ostaci ljudskih skeleta nisu otkriveni s obzirom da se pećina nalazila u okviru starog kamenoloma, pa je prilikom eksploatacije kamena došlo do uništenja ulaznog dela pećine sa najbogatijim kulturnim slojevima.

Tragovi životinja potiču iz poslednjeg, četvrtog ledenog doba i nihova starost se procenjuje na oko 100.000 godina.

Po broju pronađenih ostataka najzastupljeniji je pećinski medved, a zatim slede divlji konj, divlji magarac, pećinska hijena, lisica, pećinski lav.

Pećinski medved Pećinska hijena

• U Risovači su otkrivene i druge vrste sisara iz ledenog doba, sa manjim brojem osteoloških ostataka, kao što su jazavac, divlja svinja, zec, runasti nosorog,mamut.

Runasti nosorog Mamut Divlja svinja

U pećini Risovači pronađen je poludragi kamen mermerni oniks, a nastao je radom mineralnih voda koje su proticale ovom pećinom, a te su vode, danas poznate pod nazivom Knjaz Miloš.

Mermer oniks

• Pre 110 hiljada godina kada su stvarale pećinu bile su hladne, kasnije su usledile tople vode koje su se taložile i bile u fizičko-hemijskim procesima iz koga je nastao mermerni oniks. U pećini ima i aragonita, kamena koji se retko nalazi u prirodi.

Aragonit