Prog Naucz Sp

1. Wprowadzenie 5

2. Założenia programu 6

3. Podstawa programowa nauczania informatyki

na drugim etapie edukacyjnym (klasy 4 – 6) 7

4. Cele edukacji w szkole podstawowej 9

5. Zadania ogólne szkoły 10

6. Materiał nauczania 13

7. Treści nauczania oraz działania uczniów 17

8. Osiągnięcia ucznia 23

9. Ocena pracy ucznia 23

10. Propozycja standardów wymagań edukacyjnych 25

11. Metody pracy 58

12. Wspieranie uzdolnień 62

Bibliografia 68

4 PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYK I W SZKOLE PODSTAWOWEJ

1. Wprowadzenie

Pomysł napisania programu nauczania informatyki dla klas 4. — 6.szkoły podstawowej zrodził się w czasie licznych dyskusji w gronienauczycieli tego przedmiotu. Decyzję o realizacji pomysłu przy-spieszyły częste wizyty w zaprzyjaźnionej księgarni, połączone z nie-udanymi próbami wyszukania takiej pozycji na rynku księgarskim,która spełniałaby moje oczekiwania. Mam na myśli podręcznik,który zawierałby opis oprogramowania alternatywnego (czyliśrodowiska systemu Linux i programu OpenOffice, a nie tylkoWindows i Microsoft Office) oraz informacje, że ten sam pro-gram (lub jego wersja) może być wykorzystywany do pracy w obuśrodowiskach zainstalowanych na tym samym komputerze (np. naoddzielnych partycjach).

Zdaję sobie sprawę, że próba zamiany środowiska Windowsna środowisko Linux może być obecnie skazana na porażkę. Jednakcoraz częściej można spotkać komputery pracujące w alternatyw-nym środowisku — uczeń powinien więc zostać tak przygotowany,by w przyszłości potrafił pracować w różnych środowiskach, nawettakich, których wcześniej nie znał. Zmiana jednego systemu nadrugi nie nastąpi w szkołach szybko i nie jestem pewna, czy jest tokonieczne. Chodzi mi raczej o to, by oba systemy współistniaływ warunkach szkolnych.

W podręczniku przygotowanym w oparciu o ten program sta-rałam się skupić uwagę ucznia na ogólnych zasadach posługiwa-nia się komputerem w zakresie grafiki komputerowej, edycji tek-stu, opracowania danych w arkuszu kalkulacyjnym, prezentacjimultimedialnej czy wyszukiwania informacji w Internecie. Ćwi-czenia w podręczniku zostały tak opracowane, by uczniowie ćwi-czyli jednocześnie korzystanie z systemów Windows i Linux orazprogramów Microsoft Office i OpenOffice. Podkreślone zostałygłównie ich elementy wspólne. Z czasem przestaje mieć znacze-nie, w jakim systemie operacyjnym i z jakim programem uczeńpracuje — może to być równie dobrze Microsoft Office, jaki OpenOffice. Moim zdaniem uczniowie kształceni dwutorowo napewno w przyszłości poradzą sobie z nowym oprogramowaniem.Ponieważ popularność systemu Linux oraz programu OpenOffi-ce rośnie, warto ich do tego przygotować.


2. Założenia programu

Aby zapewnić uczniom nabycie kompetencji przewidzianych Pod-stawą programową, w niniejszym programie nauczania zamieściłamtreści umożliwiające poznanie mechanizmów działania progra-mów komputerowych. Po zrealizowaniu prezentowanego programuuczniowie będą posiadali podstawowe umiejętności w zakresie:� obsługi i zastosowania komputerów, technologii informacyjnej

i urządzeń opartych na technice komputerowej,� stosowania różnego rodzaju programów użytkowych

i edukacyjnych,� korzystania z dostępnych źródeł informacji.

Celowo pominęłam wiele technicznych zagadnień, gdyż na tym eta-pie najważniejsze jest opanowanie niezbędnych umiejętności manu-alnych oraz zdobycie właściwych nawyków związanych z posłu-giwaniem się programami użytkowymi.

W podręczniku znajdują się przykładowe ćwiczenia, które na-leży wykonać krok po kroku na lekcji lub w domu, oraz ćwiczeniautrwalające, przeznaczone do samodzielnego wykonania. W po-radniku dla nauczyciela opisałam w skrócie zestawy zadań o pod-wyższonym stopniu trudności, które mogą być zaproponowaneuczniom bardziej zaawansowanym. Zadania i testy umieściłamna stronie http://edukacja.helion.pl.

Podręcznik powinien służyć zarówno uczniom dopiero roz-poczynającym pracę z komputerem, jak i tym, dla których jest on co-dziennością. Nie powinien jednak przerażać stopniem trudności za-dań, zniechęcać uczniów. Aby zadania nie były oderwane od treścirealizowanych w szkole, polecenia dotyczą zagadnień poruszanychna lekcjach innych przedmiotów — przyrody, języka polskiego, hi-storii, plastyki, matematyki. Służą również realizacji ścieżek mię-dzyprzedmiotowych.

Zagadnienia poruszane w programie powinny być realizowanew kolejności występowania rozdziałów. Ostateczną decyzję pozo-stawiam jednak nauczycielowi — bo tylko on wie, z jakim zespołemklasowym pracuje i jak dostosować program do potrzeb i możliwo-ści uczniów. Niektóre tematy, na przykład „Relaks z komputerem”,powinny być rozłożone na cały okres nauki — najlepiej pod konieckażdej 2. godziny lekcyjnej. Podobnie należałoby podejść do roz-

PO D S T A W A P R O G R A M O W A N A U C Z A N I A (K L A S Y 4 – 6) 7

działu „Nauka pisania na klawiaturze komputera” poruszającegotemat zawsze pomijany w podręcznikach. Wszyscy wiemy, że ucznio-wie przeważnie piszą jednym lub dwoma palcami, a złe nawykibardzo trudno wykorzenić, dlatego uznałam ten rozdział za ważny.

Należy pamiętać, by nie zmęczyć uczniów i nie zniechęcić ichdo pracy przy komputerze. Lekcje informatyki powinny być dladzieci przyjemnością, a nie koniecznością. Wiem z doświadczenia,jak łatwo przekroczyć tę granicę. Głównym celem nauczyciela jestprzygotowanie uczniów do odpowiedzialnego posługiwania siękomputerem i technologią informacyjną. Głównym zadaniem —wsparcie ich w dążeniu do pogłębiania wiedzy i umiejętności.

Nauczycielowi pozostawiam swobodę w doborze ćwiczeń orazilości czasu potrzebnego na realizację danego tematu.

Program jest przewidziany do realizacji w dwóch kolejnychlatach nauczania informatyki, w wymiarze dwóch godzin tygo-dniowo. Wtedy uczniowie będą mieli szansę zdobycia wymienio-nych kompetencji na poziomie wyższym niż minimalny. Przykła-dowe rozkłady materiału w kilku wersjach umieściłam na stroniehttp://edukacja.helion.pl.

Zakres materiału jest przystosowany do możliwości sprzętowychwiększości pracowni komputerowych polskich szkół — uwzględni-łam jednocześnie szybki rozwój komputeryzacji. Program może byćrealizowany przy użyciu dowolnego oprogramowania (MS Office,OpenOffice, Windows, Linux), jakim dysponuje szkoła. Zadaniai treści mają charakter uniwersalny.

3. Podstawa programowa nauczania

informatyki na drugim etapie

edukacyjnym (klasy 4 – 6)Podstawa programowa nauczania (klasy 4 – 6)

Przytaczam tu nieco szerzej niż się to zazwyczaj robi Podstawę pro-

gramową, ponieważ chcę zwrócić uwagę na ogólne cele i zadaniaedukacyjne w szkole podstawowej, gdyż one właśnie, na równiz podstawą programową przedmiotu, powinny wyznaczać zawar-tość przedmiotowego programu nauczania.

Fragment z Podstawy programowej [1] (www.men.waw.pl):


Nauczyciele w szkole podstawowej dostosowują sposób przekazy-wania odpowiedniej wiedzy, kształtowania umiejętności i postawuczniów do naturalnej w tym wieku aktywności dzieci, umożliwiająim poznawanie świata w jego jedności i złożoności, wspomagająich samodzielność uczenia się, inspirują je do wyrażania własnychmyśli i przeżyć, rozbudzają ich ciekawość poznawczą oraz moty-wację do dalszej edukacji. […] W szkole podstawowej szczególnieważne jest stwarzanie przyjaznej atmosfery i pomaganie dzieckuw dobrym funkcjonowaniu w społeczności szkolnej.

Cele edukacyjne

Nauczenie podstawowych zasad posługiwania się komputeremi technologią informacyjną.

Zadania szkoły

1. Umożliwienie uczniom dostępu do komputera. 2. Przygotowanie uczniów do posługiwania się komputeremi technologią informacyjną.

3. Uwrażliwienie uczniów na zagrożenia wychowawczezwiązane z niewłaściwym korzystaniem z komputerówi ich oprogramowania (w szczególności z gier).

Treści nauczania

1. Zasady bezpiecznego posługiwania się komputerem. 2. Komputer jako źródło wiedzy i komunikowania się.Zastosowania komputera w życiu codziennym.

3. Opracowywanie za pomocą komputera prostych tekstów,rysunków i motywów.

4. Korzystanie z elementarnych zastosowań komputerówdo wzbogacania własnego uczenia się i poznawania różnychdziedzin wiedzy.

5. Poznawanie zastosowań komputerów i opartych na technicekomputerowej urządzeń spotykanych przez ucznia w miejscachpublicznych.

Osiągnięcia

1. Posługiwanie się komputerem w przystosowanym dla uczniaśrodowisku sprzętowym i programistycznym.

2. Opracowywanie za pomocą komputera prostych tekstów,rysunków i motywów.

3. Korzystanie z różnorodnych źródeł i sposobów zdobywaniainformacji oraz jej przedstawiania i wykorzystania.

4. Stosowanie komputerów do wzbogacania własnego uczeniasię i poznawania różnych dziedzin.

CE L E E D U K A C J I W S Z K O L E P O D S T A W O W E J 9

4. Cele edukacji

w szkole podstawowejCele edukacji w szkole podstawowej

Ogólne cele edukacyjne� Poszerzanie i pogłębianie wiedzy.� Rozwijanie pamięci oraz umiejętności myślenia

abstrakcyjnego i logicznego rozumowania.� Kształtowanie wyobraźni przestrzennej.� Rozwijanie zdolności i zainteresowań.� Uczenie dostrzegania prawidłowości w otaczającym świecie.� Kształtowanie pozytywnego nastawienia do podejmowania

wysiłku intelektualnego oraz postawy dociekliwości.� Rozwijanie umiejętności współdziałania w grupie.� Rozwijanie umiejętności prowadzenia dyskusji,

precyzyjnego formułowania problemów i argumentowania.� Przygotowanie uczniów do pokonywania stresu w sytuacjach

konkursów, olimpiad, sprawdzianów kompetencji.

Nadrzędnym celem działań edukacyjnych szkoły jest wszech-stronny rozwój ucznia.

Cele edukacji informatycznej 1. Przygotowanie do życia w społeczeństwie informacyjnym. 2. Poznanie historii oraz zastosowań informatyki,zasad działania i sposobów wykorzystania komputera.

3. Poznanie zasad działania i sposobów wykorzystaniakomputera do realizacji określonych zadań.

4. Zdobycie umiejętności poszukiwania, porządkowaniai wykorzystywania informacji z różnych źródeł.

5. Nauczenie czytania ze zrozumieniem. 6. Zaznajomienie z normami prawa przy wykorzystaniuprogramów komputerowych oraz komputera.

7. W zakresie wychowania — przygotowanie uczniów do tego, aby:� szanowali pracę innych i własną,� przestrzegali regulaminu pracowni komputerowej,


� potrafili pracować w grupie,� znali korzyści i zagrożenia wynikające z rozwoju nauki

i techniki. 8. Przekazywanie wiadomości przedmiotowych w sposóbintegralny, prowadzący do lepszego rozumienia świata,ludzi i siebie.

5. Zadania ogólne szkołyZadania ogólne szkoły

Należy zwrócić uwagę na fakt, iż sformułowane w podstawie za-dania szkoły wymagają działań nie tylko ze strony nauczyciela,lecz również dyrekcji szkoły i jej organu prowadzącego.

Fragment z Podstawy programowej [1]:

W szkole uczniowie kształcą swoje umiejętności wykorzystywaniazdobywanej wiedzy, aby w ten sposób lepiej przygotować się dopracy w warunkach współczesnego świata. Nauczyciele tworząuczniom warunki do nabywania następujących umiejętności:

1. planowania, organizowania i oceniania własnej nauki,przyjmowania za nią coraz większej odpowiedzialności;

2. skutecznego porozumiewania się w różnych sytuacjach,prezentacji własnego punktu widzenia i uwzględnianiapoglądów innych ludzi, poprawnego posługiwania sięjęzykiem ojczystym, przygotowania do publicznych wystąpień;

3. efektywnego współdziałania w zespole i pracy w grupie,budowania więzi międzyludzkich, podejmowania indywidualnychi grupowych decyzji, skutecznego działania na grunciezachowania obowiązujących norm;

4. rozwiązywania problemów w sposób twórczy; 5. poszukiwania, porządkowania i wykorzystywania informacjiz różnych źródeł oraz efektywnego posługiwania siętechnologią informacyjną;

6. odnoszenia do praktyki zdobytej wiedzy oraz tworzeniapotrzebnych doświadczeń i nawyków;

7. rozwijania sprawności umysłowych oraz osobistychzainteresowań;

8. przyswajania sobie metod i technik negocjacyjnegorozwiązywania konfliktów i problemów społecznych.

ZA D A N I A O G Ó L N E S Z K O Ł Y 11

Nauczyciele w pracy wychowawczej, wspierając w tym zakresieobowiązki rodziców, zmierzają do tego, aby uczniowie w szcze-gólności:

1. znajdowali w szkole środowisko wszechstronnego rozwojuosobowego (w wymiarze intelektualnym, psychicznym,społecznym, zdrowotnym, estetycznym, moralnym, duchowym),

2. rozwijali w sobie dociekliwość poznawczą, ukierunkowanąna poszukiwanie prawdy, dobra i piękna w świecie,

3. mieli świadomość życiowej użyteczności zarównoposzczególnych przedmiotów nauczania, jak i całejedukacji na danym etapie,

4. stawali się coraz bardziej samodzielni w dążeniu do dobraw jego wymiarze indywidualnym i społecznym, godząc dążeniedo dobra własnego z dobrem innych, odpowiedzialność za siebiez odpowiedzialnością za innych, wolność własną z wolnościąinnych,

5. poszukiwali, odkrywali i dążyli na drodze rzetelnej pracydo osiągnięcia celów życiowych i wartości ważnychdla odnalezienia własnego miejsca w świecie,

6. uczyli się szacunku dla dobra wspólnego jako podstawy życiaspołecznego oraz przygotowywali się do życia w rodzinie,w społeczności lokalnej i w państwie,

7. przygotowywali się do rozpoznawania wartości moralnych,dokonywania wyborów i hierarchizacji wartości oraz mielimożliwość doskonalenia się,

8. kształtowali w sobie postawę dialogu, umiejętność słuchaniainnych i rozumienia ich poglądów; umieli współdziałaći współtworzyć w szkole wspólnotę nauczycieli i uczniów.

Przytoczony fragment pozwala określić te zadania edukacyjne,które muszą być rozwijane i realizowane na lekcjach. Wytłuszczo-nym drukiem wskazane zostały te, które na lekcjach informatykiw szkole podstawowej mogą być rozwinięte.

Trudno dziś wyobrazić sobie rozwijanie umiejętności poznaw-czych uczniów, poznawanie przez nich otoczenia kulturowego,technicznego i przyrodniczego bez wykorzystania technologii in-formacyjnej.

Zgodnie z przytoczonymi fragmentami Podstawy programowejmożna powiedzieć, że głównym zadaniem szkoły jest nabycie przezucznia umiejętności:


� celowego korzystania ze sprzętu komputerowegooraz urządzeń pomocniczych;

� wykonywania typowych zadań za pomocą właściwiedobranych programów użytkowych;

� opracowywania i stosowania prostych algorytmów;� rozwoju własnych zainteresowań, szczególnie informatycznych.

Ważnym zadaniem szkoły jest również:� wzbogacenie środków służących rozwojowi umysłowemu

i duchowemu ucznia,� wskazanie metod wyszukiwania informacji, poznawania

świata, opisywania i badania zjawisk,� ukazywanie sposobów rozwiązywania problemów za pomocą

narzędzi, które oferuje nam technologia informacyjna.

Ponieważ w szkole podstawowej staramy się, aby uczniowie „oswoilisię” z komputerem i poznali sposoby wykorzystania go do wzbo-gacenia dalszej nauki, realizujemy ścieżki edukacyjne. Najlepiejwidać to na przykładzie Edukacji czytelniczej i medialnej.

EDUKACJA CZYTELNICZA I MEDIALNA

Cele edukacyjne:

1. Przygotowanie do samodzielnego poszukiwania potrzebnychinformacji i materiałów.

2. Przygotowanie do odbioru informacji rozpowszechnianychprzez media.

3. Przygotowanie do świadomego i odpowiedzialnego korzystaniaze środków masowej komunikacji (telewizji, komputerów, prasy).

4. Kształtowanie postawy szacunku dla polskiego dziedzictwakulturowego w związku z globalizacją kultury masowej.

5. Wprowadzenie w świat mediów oraz podstawowe sposobyi procesy komunikowania się ludzi. Przygotowaniedo rozpoznawania różnych komunikatów medialnychi rozumienia języka mediów.

6. Wprowadzenie do samodzielnego posługiwania sięnarzędziami medialnymi.

MA T E R I A Ł N A U C Z A N I A 13

Realizację ścieżek międzyprzedmiotowych w programie dostrzecmożna w ćwiczeniach przeznaczonych do wykonania na lekcji orazw zadaniach (projektach zespołowych), które są przygotowywaneprzez zespół klasowy na zakończenie danego cyklu kształcenia.

6. Materiał nauczaniaMateriał nauczania

Zgodnie z głównym celem nauczania informatyki w szkole pod-stawowej, proponowane w tym programie treści dotyczą możliwo-ści wykorzystania komputerów i stosowania technologii informa-cyjnej. Jest tu więc sporo tematów z różnych dziedzin.

Rozkład materiału

I rok nauki

Razem: 70 godz.= 66 godz. + 4 godz. do dyspozycji nauczycielaRozdziały I – VI

II rok nauczania

Razem: 70 godz. = 66 godz. + 4 godz. do dyspozycji nauczycielaRozdziały VII – XI

Proponowana liczba godzin potrzebnych do realizacji treścirozdziałów:

I. Wprowadzenie, czyli kilka słów o komputerze 6 godz.II. Środowisko pracy 14 godz.III. Nauka pisania na klawiaturze komputera 6 godz.IV. Podstawy edycji grafiki 16 godz.V. Podstawy edycji tekstu 16 godz.VI. Komputer w edukacji i rozrywce 8 godz.VII. Arkusz kalkulacyjny 16 godz.VIII. Prezentacja multimedialna 16 godz.IX. Internet jako źródło informacji 16 godz.X. Komputer w naszym otoczeniu 6 godz.XI. Powtórzenie i utrwalenie wiadomości 12 godz.


Treści do realizacji w drugim etapie edukacyjnym

I. Wprowadzenie, czyli kilka słów o komputerze

1. Czym zajmuje się informatyka? 2. Budowa zestawu komputerowego. 3. Prawidłowe rozpoczęcie i zakończenie pracy z komputerem:� włączenie komputera,� wyłączenie komputera (Windows 98, Windows XP, Linux).

4. Podstawowe terminy i pojęcia używane podczas pracyz komputerem.

5. Bezpieczna praca z komputerem. 6. Komputer a prawo. 7. Wirusy komputerowe i programy antywirusowe. 8. Regulamin szkolnej pracowni komputerowej.

II. Środowisko pracy

1. Podstawowe informacje o popularnych systemachoperacyjnych używanych w komputerach.

2. Opis systemów (Windows, Linux):� wprowadzenie,� uruchamianie programów,� opis okien,� praca w kilku otwartych oknach.

3. Pliki i katalogi — najważniejsze czynności:� wprowadzenie,� nośniki informacji,� tworzenie plików i katalogów,� kopiowanie plików i katalogów,� zmiana nazwy pliku lub katalogu,� usuwanie plików i katalogów,� szukanie plików i katalogów w systemie.

4. Korzystanie z wbudowanej pomocy. 5. Akcesoria komputerowe:� Kalkulator,� Notatnik.� Gry w systemach Windows i Linux.

MA T E R I A Ł N A U C Z A N I A 15

III. Nauka pisania na klawiaturze komputera

IV. Podstawy edycji grafiki

1. Edytory graficzne. 2. Program Tux Paint:� uruchomienie i opis okna programu,� wykonanie prostego rysunku,� zapisywanie i otwieranie pliku,� drukowanie,� zakończenie pracy z programem.

3. Program Paint:� uruchomienie i opis okna programu,� wykonanie prostego rysunku,� zapisanie pliku,� ustawienie wydruku, wydruk pliku,� otwieranie pliku, modyfikacja, zaznaczanie, kopiowanie,

wklejanie i inne,� wstawianie tekstu,� wykorzystanie funkcji Print Screen.

V. Podstawy edycji tekstu

1. Edytory tekstu. 2. Przykłady edytorów (Notatnik, WordPad, Microsoft Wordi OpenOffice).

3. Tworzenie dokumentu za pomocą edytora tekstu:� kursor tekstowy,� zasady poprawnego wprowadzania tekstu.

4. Zapisywanie i otwieranie dokumentu tekstowego. 5. Operacje na blokach tekstu. 6. Formatowanie i modyfikacja dokumentu tekstowego:� zmiana wyglądu czcionki: jej rodzaju, rozmiaru,

stylu, koloru,� wyrównanie tekstu,� wypunktowanie i numerowanie,� sprawdzanie pisowni — komputerowy słownik

ortograficzny,� szukanie w dokumencie tekstowym zadanego ciągu znaków,� zamiana ciągu znaków.


7. Wstawianie rysunku do dokumentu tekstowego:� galeria ClipArt,� rysunki z edytora grafiki,� napisy WordArt,� autokształty.

8. Numerowanie stron. 9. Wstawianie tabeli. 10. Ustawienia wydruku, wydruk gotowych prac.

VI. Komputer w edukacji i rozrywce

1. Co to są multimedia? 2. Multimedialne programy edukacyjne. 3. Edukacja w Internecie. 4. Relaks z komputerem:� gry w Internecie,� przygotowanie krzyżówki,� przygotowanie rebusu.

VII. Arkusz kalkulacyjny

1. Uruchomienie i opis okna programu (Microsoft Exceli OpenOffice):� uruchomienie arkusza,� budowa okna arkusza kalkulacyjnego,� wprowadzanie formuł, proste obliczenia.

2. Zapisywanie i otwieranie plików arkusza:� zapisanie plików arkusza,� otwieranie plików arkusza.

3. Proste zastosowania:� działania arytmetyczne,� funkcja SUMA,� średnia arytmetyczna, kopiowanie formuł,� zmiana wyglądu arkusza, podgląd wydruku,� porządkowanie danych.

4. Tworzenie prostego wykresu. 5. Ustawienia wydruku, wydruk gotowych prac.

TR E Ś C I N A U C Z A N I A O R A Z D Z I A Ł A N I A U C Z N I Ó W 17

VIII. Prezentacja multimedialna

1. Charakterystyka programów (Microsoft PowerPoint i OpenOffice). 2. Zasady tworzenia prezentacji multimedialnych. 3. Tworzenie prostej prezentacji:� korzystanie z szablonów,� wprowadzanie i formatowanie tekstu,� dodawanie slajdów,� usuwanie slajdów,� układ slajdu,� efekty specjalne (dodawanie obrazków),� animacja i przejścia slajdów,� uruchamianie pokazu,� zapisanie prezentacji.

IX. Internet jako źródło informacji

1. Co to jest Internet? 2. Uruchomienie i obsługa przeglądarki internetowej. 3. Adres internetowy. 4. Wyszukiwanie informacji z użyciem wyszukiwarekinternetowych.

5. Poczta elektroniczna (e-mail). 6. Netykieta.

X. Komputer w naszym otoczeniu

1. Zastosowania komputerów. 2. Urządzenia oparte na technologii komputerowej.

7. Treści nauczaniaoraz działania uczniów

Treści nauczania oraz działania uczniów

Komunikowanie się z komputerem

Treści nauczania

� Podstawowe elementy zestawu komputerowego.� Zasady bezpiecznej pracy z komputerem.


� Podstawowe zasady posługiwania się systemem:� uruchamianie programów,� operacje w oknach.

� Sposoby komunikowania się z komputerem,korzystanie z pomocy, akcesoria systemowe.

� Utrzymywanie porządku na dysku — przechowywaniewyników pracy:� tworzenie katalogów,� zasady poruszania się po strukturze katalogów,� wykonywanie operacji na plikach,� rodzaje pamięci komputera,� ochrona przed wirusami komputerowymi,� kopie zapasowe dokumentów.

� Odczytywanie i prawidłowa interpretacja komunikatów.

Działania uczniów

1. Poznają zasady bezpiecznej pracy przy komputerze. 2. Poznają regulamin pracowni komputerowej. 3. Prawidłowo uruchamiają zestaw komputerowy i kończąpracę z nim.

4. Poznają skutki działań niezgodnych z prawem. 5. Poznają pojęcie programu, oprogramowania, systemu operacyjnego,środowiska pracy, dokumentu.

6. Poznają najważniejsze elementy okienkowych systemówoperacyjnych.

7. Obsługują okno programu. 8. Poznają sposoby tworzenia i przeglądania struktury katalogów. 9. Poznają różne operacje wykonywane na plikachi katalogach.

Stosowanie programów użytkowych

Treści nauczania

� Poznanie zasad pracy grupowej.� Łączenie plików różnych typów.� Modyfikacja istniejących dokumentów.


� Przygotowanie dokumentu do druku, wybór opcjidrukowania, wydruk.

� Podstawowe sposoby tworzenia dokumentu tekstowego:� nauka poprawnego formatowania tekstu (podział

na akapity, ustalenie justowania, wyróżnienia,stosowanie śródtytułów),

� operacje na blokach tekstu, redagowanie i modyfikacja,szukanie i zastępowanie tekstu, zapisywanie i otwieraniedokumentów, wstawianie do tekstu rysunków(klipartów) i tabel, numerowanie i wyliczanie,

� tworzenie tekstów użytkowych, redagowanie gazetekszkolnych.

� Tworzenie rysunków, atrybuty obrazu, operowanie kolorem,kształtem, skalą i przekształcaniem obrazu:� odczytywanie i zapisywanie rysunków w komputerze,� kopiowanie i wklejanie,� wstawianie tekstu oraz gotowych rysunków

do tworzonego obrazu,� działanie menu okna programu.

� Tworzenie prostych prezentacji.� Przedstawianie graficzne i interpretowanie zależności

w arkuszu kalkulacyjnym:� podstawowe operacje w arkuszu kalkulacyjnym,� modyfikacja arkusza,� tworzenie wykresów,� wydruk arkusza.

� Prawidłowe zakończenie pracy programu komputerowego.� Poznanie sposobu działania programów antywirusowych.

Działania uczniów

1. Poznają układ i przeznaczenie klawiszy na klawiaturze. 2. Ćwiczą pisanie na klawiaturze — za pomocą programudo nauki pisania na klawiaturze komputera.

3. Poznają pojęcia takie, jak grafika komputerowa, edytor tekstu,arkusz kalkulacyjny, prezentacja multimedialna, program

komputerowy.


4. Poznają narzędzia wskazanych programów komputerowychi potrafią je prawidłowo zastosować.

5. Wykonują ćwiczenia sprawdzające poznane umiejętności. 6. Omawiają kolejne etapy przygotowania dokumentu do druku. 7. Drukują wykonane przez siebie prace. 8. Poznają metodę korzystania z Pomocy wbudowanejw program.

9. Wykorzystują programy antywirusowe.

Rozwiązywanie problemów

Treści nauczania

� Zbieranie, przedstawianie, odczytywanie i interpretowaniedanych z życia codziennego.

� Praca w zespole, komunikowanie się z kolegami podczaspracy nad wspólnym projektem.

� Sposoby identyfikacji różnych postaci informacji(tekstowej, graficznej, dźwiękowej, multimedialnej)i wspólnego ich wykorzystania w ramach jednej aplikacji.

� Tworzenie własnych aplikacji (projektów) na podstawietematów zaproponowanych przez nauczycieli innychprzedmiotów.

Działania uczniów

1. Poprawnie uruchamiają programy i prawidłowo kończąich pracę.

2. Poznają sposoby instalacji prostego oprogramowania— gier, programów edukacyjnych.

3. Wykorzystują narzędzia i operacje dostępne w poznanychprogramach do tworzenia własnych dokumentów.

4. Komunikują się za pomocą poczty elektronicznej. 5. Poznają komunikatory internetowe (np. WPKontakt).


Zastosowanie komputerów

Treści nauczania

� Zakres zastosowań komputerów i urządzeń technikikomputerowej.

� Podstawowe terminy i pojęcia stosowane w informatyce.� Komputer jako narzędzie wspomagające uczenie się.� Poczta elektroniczna.� Relaks i zabawa z komputerem.

Działania uczniów

1. Omawiają korzyści wynikające z zastosowania komputerów. 2. Poznają działanie programów użytkowych i systemowych. 3. Poznają przykłady urządzeń opartych na technicekomputerowej.

4. Poznają programy edukacyjne z różnych dziedzin,uruchamiają je i poznają zasady ich obsługi.

5. Wykorzystują programy edukacyjne do zdobywania wiedzyi jej utrwalania.

6. Omawiają korzyści wynikające ze stosowania programówedukacyjnych oraz wybranych gier.

7. Poznają i stosują terminologię informatyczną. 8. Poznają czasopisma i literaturę komputerową.

Poszukiwanie informacji w różnych źródłach

i ich wykorzystywanie

Treści nauczania

� Komputer jako narzędzie wspomagające uczenie sięoraz rozwój intelektualny ucznia.

� Wykorzystanie informacji z różnych źródeł — m.in.słowników, encyklopedii, zbiorów bibliotecznych.

� Wykorzystanie komputera do przesyłania i odbieraniainformacji.

� Realizacja wspólnych projektów międzyprzedmiotowych.� Tworzenie i realizacja ścieżek międzyprzedmiotowych.


Działania uczniów

1. Poznają przykłady multimedialnych encyklopedii i słowników. 2. Poznają sposoby i metody wyszukiwania informacjiz wykorzystaniem różnych narzędzi.

3. Wyszukują informacje na zadany temat z encyklopediii słowników.

4. Opracowują własną formę wypowiedzi, opierając sięna zgromadzonych informacjach.

5. Poznają sposoby przesyłania i odbierania informacji. 6. Opracowują własny dokument i realizują tematy z zakresuinnych przedmiotów nauczania, wykorzystując informacjeznalezione wcześniej w Internecie.

Zagadnienia etyczne i prawne

związane z ochroną własności intelektualnej

i ochroną danych

Treści nauczania

� Zagrożenia wychowawcze, szkodliwe gry, deprawujące treści,uzależnienie.

� Szanowanie pracy własnej i innych przy korzystaniu z tegosamego komputera.

� Poufność danych, prawo autorskie.� Poznanie zagrożeń wynikających z korzystania z Internetu.� Stosowanie licencjonowanego oprogramowania.

Działania uczniów

1. Omawiają prawa i obowiązki użytkowników szkolnejpracowni komputerowej.

2. Poznają pojęcia: licencja, prawo autorskie. 3. Poznają rodzaje licencji — freeware, shareware. 4. Poznają zagrożenia dla zdrowia i własnego rozwoju,wynikające z niewłaściwego wyboru gier komputerowychoraz stron internetowych.

5. Dowiadują się o negatywnym wpływie niektórychprogramów na psychikę dziecka.

OC E N A P R A C Y U C Z N I A 23

8. Osiągnięcia ucznia

1. W sposób bezpieczny, zgodny z prawem i przeznaczeniem,posługuje się komputerem.

2. Potrafi zachować prawidłową postawę podczas pracyz komputerem.

3. Rozwija własne zainteresowania. 4. Potrafi wybierać odpowiednie narzędzia informatycznedo wykonywania zadań.

5. Potrafi przy użyciu różnych programów wykonać pracęna zadany temat, służącą realizacji ścieżekmiędzyprzedmiotowych.

6. Umie wykonać proste obliczenia i wykresy za pomocąodpowiedniego programu. Potrafi kojarzyć związekmiędzy problemem a jego opisem matematycznym.

7. Korzysta z różnych źródeł informacji. 8. Posiada rozeznanie w zakresie podstawowych urządzeńtechniki komputerowej.

9. Potrafi uruchomić program z płyty CD, badać możliwościprogramu multimedialnego i korzystać z nich, wykorzystywaćmultimedialny program edukacyjny do nauki.

10. Zna sposoby komunikowania się przy użyciukomunikatorów internetowych.

11. Rozumie konieczność odpowiedniego zachowaniaw społeczności internetowej oraz koniecznośćprzestrzegania zasad prawa autorskiego.

12. Ma świadomość ograniczeń prawnych związanychz Internetem.

13. W trakcie realizacji złożonego zadania potrafi aktywniewspółpracować w grupie rówieśniczej.

14. Potrafi zaprezentować swoją pracę innym.

9. Ocena pracy uczniaOcena pracy ucznia

Wiem dobrze, jak trudno jest ocenić obiektywnie i sprawiedliwieucznia na lekcji informatyki. Pracujemy często w licznych klasach,podział na grupy następuje dopiero przy 25 osobach w oddziale


(ilość stanowisk komputerowych nie ma tu znaczenia). Koniecznejest jednak opracowanie jasnych i czytelnych kryteriów ocenianiaz tego przedmiotu oraz systemu oceniania zrozumiałego dla uczniai jego rodziców (opiekunów) przyjętego przez nauczyciela. Pamię-tać jednak należy, że kryteria i oceny muszą być dostosowane domożliwości intelektualnych i predyspozycji dziecka. Inne trzebaopracować dla uczniów klas integracyjnych, a inne dla klas o wy-bitnych osiągnięciach dydaktycznych, np. dla klas, w których jestwielu olimpijczyków.

Ocena pracy ucznia powinna zatem obejmować:� umiejętność wyboru odpowiedniego oprogramowania

i metody rozwiązania zadania;� znajomość pojęć i metod związanych z danym zagadnieniem;� zrozumienie treści zadania — wykonanie wszystkich

poleceń zgodnie z treścią;� świadomość wykonywanej pracy — działania planowe;� sprawność działania — umiejętność optymalizacji

metod pracy;� umiejętność korzystania z różnych pomocy jako stopień

samodzielności ucznia;� umiejętność realizacji własnych pomysłów.

Gdy wykonywane zadanie jest podsumowaniem całego działu,w ocenie powinno się uwzględnić również opanowanie wszystkichwymienionych umiejętności w odniesieniu do danego tematu, me-todologię rozwiązania, użyte narzędzia oraz efekt końcowy, któ-rego uzyskanie jest celem pracy z komputerem.

Taka selektywna metoda oceniania pozwala na zorientowaniesię, w jaki sposób została przyswojona przez ucznia wiedza w za-kresie konkretnych tematów. Moim zdaniem ocena pracy uczniapowinna zawsze odbywać się w jego obecności — należy równieżdokładnie ją omówić.

Ocena pracy ucznia oprócz zagadnień merytorycznych po-winna uwzględniać także aspekty wychowawcze, takie jak:� umiejętność tworzenia właściwej atmosfery;� umiejętność pracy w grupie;

PR O P O Z Y C J A S T A N D A R D Ó W W Y M A G A Ń E D U K A C Y J N Y C H 25

� przestrzeganie norm etycznych dotyczących poszanowaniacudzej pracy i własności;

� kreowanie postaw ucznia przeciwdziałającychwandalizmowi przejawiającemu się w postaci niszczeniasprzętu i oprogramowania;

� przestrzeganie zasad regulaminu pracowni komputerowej.

Taka metoda oceniania jest obiektywna i uniwersalna.Przedstawiam propozycję oceniania, którą opracowałam i wyko-

rzystuję na co dzień.

10. Propozycja standardów

wymagań edukacyjnychPropozycja standardów wymagań edukacyjnych

Na ocenę z informatyki składa się:� sprawdzanie wiadomości i umiejętności na podstawie:

� wypowiedzi ustnych ucznia,� ćwiczeń praktycznych,� postaw uczniów.

Ale także:� aktywność twórcza ucznia,� kreatywność,� postępy,� współpraca,� pomysłowość,� nowatorstwo,� pełnienie ról w zespole,� pomysły i ich realizacja.

Oceny dokonuję przez pryzmat tych działań. Mając na względziepowyższe, proponuję taki oto system oceniania.

Proporcje wpływu oceny z wiadomości i umiejętności oraz z po-stawy na ocenę śródroczną i roczną wynoszą:

wiadomości i umiejętności 70%postawa 30%

Wiadomości i umiejętności oceniane są według ogólnych kry-teriów przyjętych w szkolnym WSKiO.


Kryteria oceniania wypowiedzi ustnych

Ocena:

celująca

Odpowiedź wskazuje na szczególne zainteresowanie ucznia przed-miotem, spełnia kryteria oceny bardzo dobrej, wykracza poza pro-gram, zawiera własne, oryginalne przemyślenia i oceny lub treścizaczerpnięte ze źródeł pozapodręcznikowych.

bardzo dobra

Odpowiedź wyczerpująca (wiedza podstawowa + rozszerzająca +dopełniająca). Treść nie wykracza poza program.

dobra

Odpowiedź zasadniczo samodzielna, zawierająca większość wy-maganych treści (wiadomości podstawowe plus wiedza rozszerza-jąca), poprawna pod względem języka, dopuszczalne są jedynienieliczne — drugorzędne z punktu widzenia tematu — błędy,nie wyczerpuje zagadnienia.

dostateczna

Uczeń zna najważniejsze fakty dotyczące pracy z komputerem,zna klawiaturę, umie poruszać się po środowisku Windows, umieodczytywać pliki graficzne i tekstowe — wiedza podstawowa i po-trafi je zinterpretować, odpowiedź odbywa się przy niewielkimukierunkowaniu ze strony nauczyciela. Występują nieliczne błędyrzeczowe i językowe.

dopuszczająca

Wymagane przynajmniej 50% wiedzy i umiejętności. Chodzi tuo tzw. niezbędną wiedzę, konieczną z punktu widzenia realizacjicelów przedmiotu czyli uzyskania przez ucznia wiedzy i umiejęt-ności niezbędnych do korzystania z komputera jako narzędzia


pracy i rozrywki. Wiedza ta jest nieodzowna w toku dalszegokształcenia. Podczas odpowiedzi możliwe są liczne błędy, zarównow zakresie wiedzy merytorycznej, jak i w sposobie jej prezento-wania, uczeń zna jednak podstawowe fakty, umie posługiwać sięklawiaturą i przy pomocy nauczyciela potrafi zarówno poruszaćsię w środowisku Windows, jak i udzielić odpowiedzi na posta-wione pytanie.

niedostateczna

Odpowiedź nie spełnia wymagań podanych kryteriów ocen po-zytywnych.

Kryteria oceniania ćwiczeń praktycznych

Ocena:

celująca

Wykonana praca wskazuje na szczególne zainteresowanie przed-miotem, uczeń potrafi w swojej pracy wykorzystać wiadomościi umiejętności wykraczające poza program nauczania.

bardzo dobra

Praca jest samodzielna, zawiera przemyślane przez ucznia elementywyczerpujące temat. Uczeń potrafi w pełni wykorzystać możliwościprogramu, w którym pracuje.

dobra

Wykonana praca jest samodzielna, spełnia wymagania nauczyciela,lecz nie widać w niej inwencji twórczej ucznia.

dostateczna

Uczeń wykonuje zadanie na miarę swoich możliwości, zna pod-stawowe funkcje i opcje programu, w którym pracuje, wykonanapraca nie jest wyczerpująca.


dopuszczająca

Praca mało związana z tematem, uczeń nie potrafi wykorzystaćpodanych przez nauczyciela wiadomości, przejawia wręcz niechęćdo większego zaangażowania we właściwe wykonanie zadania.

niedostateczna

Uczeń nie wykonał większości zadań.

Kryteria oceniania w zakresie postaw uczniów

Ocenianie postawy poprzez analizę

działalności ucznia w obszarach takich, jak:

� aktywność,� systematyczność,� praca w grupie,� umiejętność współpracy,� prezentacja pracy,� samodzielność pracy� przygotowanie do lekcji,� praca domowa.

Ocena:

celująca

� Podczas wykonywania zadań uczeń wykazuje się dużąstarannością i sumiennością.

� Dąży do samodoskonalenia i twórczego rozwoju własnychuzdolnień.

� Przygotowuje dodatkowe informacje na zajęcia, wykonujeprace długoterminowe.

� Samodzielnie wykonuje wszystkie zadania teoretycznei praktyczne przewidziane programem oraz wykazujeoperatywność w wykorzystaniu wiadomości i umiejętnoścido rozwiązywania zadań trudnych, w nowych sytuacjach.


� Zaangażowany emocjonalnie w pracę klasy, grupy,bardzo aktywny, motywuje innych uczestników zajęćdo pokonywania trudności.

� Przestrzega wszelkich zasad bezpieczeństwa, higienyi organizacji pracy.

� Przejawia inicjatywę, nauczyciel może na niego zawsze liczyć.� Odnosi sukcesy w konkursach informatycznych.

bardzo dobra

� Podczas wykonywania zadań uczeń wykazuje się dużąstarannością i sumiennością.

� Podczas wykonywania zadań teoretycznych i praktycznychstara się być samodzielny.

� Zaangażowany w pracę klasy, grupy, stara się być aktywnyi odpowiedzialny.

� Zachęca do dobrej komunikacji w grupie, okazuje szacunekinnym jej członkom.

� Efektywnie wykorzystuje czas pracy.� Dostosowuje się do obowiązujących zasad bezpiecznej

i higienicznej pracy z komputerem.

dobra

� Podczas wykonywania zadań teoretycznych i praktycznychuczeń stara się być samodzielny, brak mu jednak starannościi systematyczności w działaniu.

� Zaangażowany w pracę klasy, grupy, stara się być aktywny.� Nie zawsze okazuje szacunek innym członkom grupy.� Niezbyt efektywnie wykorzystuje czas pracy.� Dostosowuje się do obowiązujących zasad bezpiecznej

i higienicznej pracy z komputerem.

dostateczna

� Podczas wykonywania zadań teoretycznych i praktycznychuczeń wymaga czasami mobilizacji i pomocy ze stronynauczyciela i innych uczniów.


� Mało samodzielny przy wykonywaniu ćwiczeń, wykonanezadania są nieestetyczne.

� Słabo zaangażowany w pracę klasy, grupy.� Rzadko wspiera dobrą komunikację w grupie i rzadko

okazuje szacunek innym jej członkom.� Nie zawsze przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej

pracy z komputerem.

dopuszczająca

� Podczas wykonywania zadań teoretycznych i praktycznychuczeń wymaga stałej mobilizacji i pomocy ze stronynauczyciela i innych uczniów.

� Praca cechuje się małą samodzielnością, wykonane zadaniasą nieestetyczne.

� Słabo zaangażowany w pracę klasy, grupy.� Rzadko wspiera dobrą komunikację w grupie i rzadko

okazuje szacunek innym jej członkom.� Nie zawsze przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej

pracy z komputerem.

niedostateczna

� Nie potrafi wykonać zadań teoretycznych i praktycznychnawet przy pomocy ze strony nauczyciela i innych uczniów.

� Nie wykonuje prac samodzielnie, wykonane zadaniasą nieestetyczne.

� Nie jest zaangażowany w pracę klasy, grupy, nie stara siędostosować do sytuacji.

� Rzadko wspiera dobrą komunikację w grupie i nie okazujeszacunku innym jej członkom.

� Nie przestrzega zasad bezpiecznej i higienicznej pracyz komputerem.

Poniżej przedstawiam propozycję Karty obserwacji postaw ucznia,a na stronie http://edukacja.helion.pl w wersji bezpośrednio do wy-drukowania — propozycję Karty pracy ucznia.


Propozycja karty obserwacji postaw ucznia

Okres obserwacji

Imię i nazwisko ucznia: …………………….................................................

I. Praca na lekcji data data1. Wykonywanie poleceń2. Staranność wykonywania prac3. Samodzielność podczas pracy4. Efektywność wykorzystania czasu pracy5. Aktywność na zajęciach

II. Praca w grupie1. Umiejętność pracy w grupie2. Poszanowanie cudzej pracy i własności3. Pomoc innym uczniom:

� na ich prośbę� z własnej inicjatywy

4. Kulturalne komunikowanie się:� z nauczycielem� z kolegami

III. Przestrzeganie regulaminu pracownikomputerowej

IV. Pozostałe obszary oceniania:� systematyczność� prezentacja pracy� przygotowanie do lekcji� praca domowa

Pozytywną postawę oznaczamy np. +, negatywną postawęznakiem –.

Propozycja Karty pracy ucznia składa się z dwóch części: tabeliobserwacji postaw oraz tabeli zaliczenia ćwiczeń praktycznych.

Najwygodniej na bieżąco wypełniać kartę dla jednego blokutematycznego, np. w trakcie realizacji edytora (edytorów) grafiki.Wypełniając kartę na lekcji, przy uczniach, można liczyć na ichwiększe zaangażowanie w temat i wykonywanie każdego ćwicze-nia dużo staranniej.


Przykładowa karta zaliczenia ćwiczeń praktycznych

Karta oraz Zadania Dodatkowe (również z edytora grafiki) zostałyumieszczone na wspomnianej wcześniej stronie internetowej.

Zaliczenie zadań z edytora grafiki Paint

Imię i nazwisko ucznia: ……………………..............................................................

Nr

zadaniaZestaw 1 Zestaw 2 Zestaw 3 Zestaw 4 Zestaw 5 Zestaw 6 Zestaw 7

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.*

* za zadania dodatkowe można zyskać nowe punkty

Poprawnie wykonane zadanie oznaczamy np. +, brak ćwiczenialub źle wykonane znakiem –.

Propozycja przeliczenia punktów na ocenę według tabeli:

% ogólnej liczby punktów ocena

do 45% niedostateczny

powyżej 45% do 60% dopuszczający

powyżej 60% do 75% dostateczny

powyżej 75% do 90% dobry

powyżej 90% do 105% bardzo dobry

powyżej 105% celujący


Jeśli uczeń nie odrobi zadania domowego, otrzymuje ocenęniedostateczną (chyba że ma usprawiedliwienie).Za źle zrobione zadanie domowe lub próbę odrobienia go (śladw zeszycie) nie dostaje oceny.

Jeśli uczeń nie ma zeszytu, podręcznika lub przyborów, otrzy-muje uwagę — trzy uwagi w semestrze dają ocenę niedostateczną.

Brak uwag daje na koniec semestru dodatkową ocenę bardzodobrą.

Udział w konkursach i olimpiadach przedmiotowych daje do-datkową ocenę celującą.

Uczeń ma prawo do poprawienia ocen zgodnie ze szkolnymWSKiO.

Ocena końcowa nie jest średnią ocen cząstkowych.Warto jeszcze wspomnieć o:

� samoocenie,� ocenie zespołu (klasy, grupy, zespołu projektowego).

34

Kry

teri

a o

cen

ian

ia w

zak

resi

e p

od

staw

ow

ych

i p

on

adp

od

staw

ow

ych

wia

do

mo

ści i

um

ieję

tno

ści u

czn

ia

Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Wprowadzenie, czyli kilka słów o komputerze

Win

dow

s 98, W

indo

ws X

P,

Lin

ux

Czy

m z

ajm

uje

się

info

rmat

yka?

Bud

owa

zest

awu

kom

pute

row

ego

Praw

idło

we

rozp

oczę

cie

i zak

ończ

enie

pra

cyz

kom

pute

rem

Pods

taw

owe

term

iny

i poj

ęcia

używ

ane

podc

zas p

racy

z ko

mpu

tere

m

Bez

piec

zna

prac

az

kom

pute

rem

Kom

pute

r a p

raw

o

Wir

usy

kom

pute

row

ei p

rogr

amy

anty

wir

uso

we

Reg

ulam

in sz

koln

ejpr

acow

ni k

ompu

tero

wej

Um

ieję

tno

ści:

Dok

onuj

e pr

ób o

rgan

izac

ji w

łasn

ego

stan

owisk

apr

acy

z zac

how

anie

m p

odst

awow

ych

zasa

dbe

zpie

czeń

stw

a i h

igie

ny p

racy

.

Kla

syfi

kuje

pod

staw

owe

urzą

dzen

ia w

ejśc

iai w

yjśc

ia w

zes

taw

ie k

ompu

tero

wym

(mys

z,kl

awia

tura

, mon

itor

, dru

kark

a) i

okre

śla

ich

zast

osow

anie

.

Okr

eśla

mie

jsce

sta

cji d

yski

etek

i n

apęd

uC

D-R

OM

w je

dnos

tce

cent

raln

ej.

Kor

zyst

a ze

wsk

azan

ych

zbio

rów

info

rmac

ji,ok

azuj

ąc sz

acun

ek d

la c

udze

j wła

snoś

ci tw

órcz

ej.

Dos

toso

wuj

e st

anow

isko

pra

cy d

o w

ymag

ańbe

zpie

czne

j i h

igie

nicz

nej p

racy

.

Potr

afi u

ruch

omić

pro

gram

ant

ywir

usow

yw

edłu

g w

skaz

ówek

nau

czyc

iela

.

Um

ie o

dróż

nić

plik

i i k

atal

ogi.

Praw

idło

wo

rozp

oczy

na i

końc

zy p

racę

z sy

stem

em.

Um

ieję

tno

ści:

Cha

rakt

eryz

uje

kons

ekw

encj

e pr

awne

pira

ctw

a ko

mpu

tero

weg

o.

Prze

wid

uje

skut

ki n

iepr

awid

łow

ego

zorg

aniz

owan

ia k

ompu

tero

weg

o st

anow

iska

prac

y.

Porz

ądku

je z

awar

tość

twor

zony

ch k

atal

ogów

.

Dok

onuj

e sp

raw

dzen

ia d

ysku

pro

gram

eman

tyw

irus

owym

.

Opi

suje

prz

ycis

ki ro

zmie

szcz

one

z pr

zodu

jedn

ostk

i cen

tral

nej.

Łącz

y el

emen

ty z

esta

wu

kom

pute

row

ego.

Ana

lizuj

e ró

żnic

e m

iędz

y pa

mię

cią

oper

acyj

ną a

pam

ięci

ami z

ewnę

trzn

ymi

kom

pute

ra.

Inst

aluj

e i u

ruch

amia

pro

gram

y z

płyt

y C

Ddo

łącz

onej

do

podr

ęczn

ika.

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Wyk

orzy

stuj

e ok

ienk

o do

zab

ezpi

ecza

nia

dysk

ietk

i prz

ed p

rzyp

adko

wym

zap

isem

.


Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Wprowadzenie, czyli kilka słów o komputerze

Wia

do

mo

ści:

Roz

różn

ia p

odst

awow

e el

emen

ty z

esta

wu

kom

pute

row

ego.

Obj

aśni

a ko

lejn

ość

uruc

ham

iani

a el

emen

tów

zest

awu

kom

pute

row

ego.

Wym

ieni

a za

sady

pra

wid

łow

ej o

rgan

izac

ji pr

acy

z ko

mpu

tere

m, d

otyc

zące

jej c

zasu

i m

iejs

ca o

raz

pozy

cji c

iała

.

Obj

aśni

a za

sady

kor

zyst

ania

z p

rogr

amów

i zbi

orów

dok

umen

tów

w sz

koln

ej p

raco

wni

kom

pute

row

ej.

Om

awia

pra

wa

użyt

kow

nika

kom

pute

ra p

odcz

asko

rzys

tani

a z

prog

ram

ów.

Oce

nia

różn

ice

prac

y w

syst

emac

h L

inux

i Win

dow

s.

Okr

eśla

na

pods

taw

ie p

ozna

nych

ikon

plik

u,z

jaką

jest

on

skoj

arzo

ny a

plik

acją

.

Zm

ieni

a w

yglą

d Pu

lpit

u.

Wyk

orzy

stuj

e na

rzęd

zia

syst

emow

e, ta

kie

jak

defr

agm

enta

tor d

yskó

w, m

iern

ik z

asob

ów,

Scan

Dis

k.

Inst

aluj

e i u

ruch

amia

nie

znan

e do

tych

czas

prog

ram

y ko

mpu

tero

we.

Zna

spos

ób d

ział

ania

pro

gram

ówan

tyw

irus

owyc

h.

Wia

do

mo

ści:

Potr

afi w

yjaś

nić,

czy

m z

ajm

uje s

ię in

form

atyk

a.

Opi

suje

bud

owę

zest

awu

kom

pute

row

ego.

Wyj

aśni

a po

jęci

a: p

lik i

kata

log,

wir

usko

mpu

tero

wy,

pir

actw

o ko

mpu

tero

we,

licen

cja,

pra

wa

auto

rski

e.

Wyj

aśn

ia p

ojęc

ia: p

rogr

amy

free

war

e, p

ubli

cdo

mai

n, sh

arew

are.

Opi

suje

zja

wis

ko u

zale

żnie

nia

od k

ompu

tera

.


36

Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Wprowadzenie, czyli kilka słówo komputerze

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Om

awia

kró

tko

hist

orię

kom

pute

rów

.

Om

awia

zas

toso

wan

ie k

arty

gra

ficz

nej

i dźw

ięko

wej

.

Wyj

aśni

a po

jęci

e dy

skie

tki s

yste

mow

ej,

defr

agm

enta

cji d

ysku

, pom

iaró

w z

asob

ów.

Wsk

azuj

e na

zad

ania

pol

ecen

ia D

odaj

/Usu

ńpr

ogra

my.

Obj

aśni

a, d

lacz

ego

nie

nale

ży m

odyf

ikow

aćka

talo

gu W

IND

OW

S.

Om

awia

poj

ęcie

kom

paty

biln

ości

kom

pute

rów

.

Środowisko pracy

(Win

dow

s 98, W

indo

ws X

P,

Lin

ux)

Pods

taw

owe

info

rmac

jeo

popu

larn

ych

syst

emac

hop

erac

yjny

ch u

żyw

anyc

hw

kom

pute

rach

Opi

s sys

tem

ów (W

indo

ws,

Linu

x)

Um

ieję

tno

ści:

Wyk

orzy

stuj

e m

ysz

do u

ruch

amia

nia

prog

ram

ów.

Okr

eśla

pod

staw

owe

elem

enty

Pul

pitu

.

Uru

cham

ia p

rogr

amy,

kor

zyst

ając

z ik

onki

skró

tu n

a Pu

lpic

ie.

Otw

iera

plik

wed

ług

wsk

azów

ek n

aucz

ycie

la.

Um

ieję

tno

ści:

Poró

wnu

je ro

dzaj

e pa

mię

ci z

ewnę

trzn

ych

kom

pute

ra w

ykor

zyst

ywan

ych

podc

zas p

racy

(dys

kiet

ka, d

ysk

twar

dy, C

D-R

OM

).

Zm

ieni

a ro

zmia

r i p

ołoż

enie

okn

aw

edłu

g po

trze

b.


Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Środowisko pracy

Plik

i i k

atal

ogi

— n

ajw

ażni

ejsz

e cz

ynno

ści

Kor

zyst

anie

z w

budo

wan

ejpo

moc

y

Akc

esor

ia k

ompu

tero

we

Zap

isuj

e pl

iki n

a dy

sku

we

wsk

azan

ym k

atal

ogu

wed

ług

wsk

azów

ek n

aucz

ycie

la.

Zak

łada

kat

alog

i tw

orzy

now

y pl

ik.

Otw

iera

okn

o ka

talo

gu.

Poru

sza

się

po st

rukt

urze

kat

alog

ów.

Kop

iuje

i us

uwa

plik

i, ka

talo

gi.

Obs

ługu

je o

kna

prog

ram

ów z

wyk

orzy

stan

iem

pozn

anyc

h el

emen

tów

.

Obs

ługu

je o

kna

dial

ogow

e i m

enu.

Uru

cham

ia p

rogr

amy,

kor

zyst

ając

z p

rzyc

isku

Sta

rt.

Wys

zuku

je p

liki i

kat

alog

i, ko

rzys

tają

c z

przy

cisk

uSt

art.

Wys

zuku

je z

apis

ane

plik

i we

wsk

azan

ych

kata

loga

ch.

Tw

orzy

now

e ka

talo

gi i

stru

ktur

y ka

talo

gów

(jedn

ym z

poz

nany

ch sp

osob

ów) n

a po

dsta

wie

wzo

ru.

Opr

óżni

a K

osz

i odz

ysku

je z

nie

go sk

asow

ane

plik

i, ka

talo

gi.

Uru

cham

ia p

rogr

amy

za p

omoc

ą ap

likac

jiM

ój k

ompu

ter.

Prze

łącz

a si

ę m

iędz

y ki

lkom

aur

ucho

mio

nym

i apl

ikac

jam

i.

Tw

orzy

skró

t do

prog

ram

u na

Pul

pici

ei z

mie

nia

jego

naz

wę.

Dok

onuj

e po

praw

ek w

pra

cy i

zapi

suje

zmia

ny n

a dy

sku.

Tw

orzy

stru

ktur

ę ka

talo

gów

wed

ług

potr

zeb.

Zm

ieni

a na

zwę

kata

logu

i pl

iku.

Wyb

iera

opt

ymal

ną m

etod

ę ko

piow

ania

i usu

wan

ia k

atal

ogów

, plik

ów z

e zm

ianą

loka

lizac

ji.

Praw

idło

wo

reag

uje

na p

ojaw

iają

ce si

ęw

pro

gram

ie k

omun

ikat

y.

Wys

zuku

je p

liki i

kat

alog

i.

Wys

zuku

je d

owol

ny p

lik lu

b ka

talo

gza

pom

ocą

funk

cji W

yszu

kaj z

men

u St

art.

Kor

zyst

a z

wbu

dow

anej

Pom

ocy

prog

ram

u.


38

Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Środowisko pracy

Uru

cham

ia a

plik

ację

Not

atni

k.

Obl

icza

war

tośc

i pro

styc

h w

yraż

eńar

ytm

etyc

znyc

h.

Wyk

orzy

stuj

e do

obl

icze

ń kl

awis

ze n

a kl

awia

turz

enu

mer

yczn

ej.

Uru

cham

ia g

ry k

ompu

tero

we

wed

ług

wsk

azów

ekna

uczy

ciel

a i p

raw

idło

wo

końc

zy z

nim

i pra

cę.

Wia

do

mo

ści:

Wsk

azuj

e pr

zyci

ski s

teru

jące

.

Poda

je p

rzyk

łady

apl

ikac

ji po

znan

ych

na le

kcji.

Roz

różn

ia k

atal

ogi o

twar

te i

zam

knię

te.

Obj

aśn

ia z

asad

y pr

zech

owyw

ania

dys

kiet

kii p

łyty

CD

.

Om

awia

spos

oby

uruc

ham

iani

a po

znaw

anyc

hna

lekc

ji ap

likac

ji.

Wyk

onuj

e pr

oste

obl

icze

nia

z w

ykor

zyst

anie

map

likac

ji K

alku

lato

r: d

odaw

anie

, ode

jmow

anie

,m

noże

nie,

dzi

elen

ie d

wóc

h lic

zb.

Prze

wid

uje

na p

odst

awie

poz

nany

chro

zsze

rzeń

plik

u (.t

xt, .

bmp,

.doc

),z

jaką

apl

ikac

ją je

st o

n sk

ojar

zony

.

Tw

orzy

now

y ka

talo

g po

dcza

s zap

isu

plik

u.

Tw

orzy

now

ą w

ersj

ę pl

iku

na d

ysku

za p

omoc

ą po

lece

nia

Zap

isz

jako

ze

zmia

nąlo

kaliz

acji

lub

nazw

y pl

iku.

Kop

iuje

i us

uwa

grup

ę pl

ików

opt

ymal

nąm

etod

ą.

Wyk

onuj

e w

ielo

krot

ne d

ział

ania

na

tej s

amej

liczb

ie.

Kop

iuje

wyn

iki o

blic

zeń

do N

otat

nika

.

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Wyk

orzy

stuj

e ap

likac

ję K

alku

lato

rdo

rozw

iązy

wan

ia z

adań

teks

tow

ych.

Wyk

onuj

e zł

ożon

e op

erac

je z

wyk

orzy

stan

iem

pam

ięci

apl

ikac

ji K

alku

lato

r.

Wyk

onuj

e dz

iała

nia:

zm

iany

zna

ku li

czby

na p

rzec

iwny

, obl

icza

nie

odw

rotn

ości

licz

by,

oblic

zani

e pr

ocen

tu z

licz

by.


Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Środowisko pracy

Wyj

aśni

a po

jęci

a ta

kie,

jak

opro

gram

owan

ie,

okno

, Pul

pit,

ikon

ka, p

rzyc

isk,

okn

o pr

ogra

mu,

pase

k za

dań,

dok

umen

t, ku

rsor

teks

tow

y, p

lik,

nazw

a pl

iku,

kat

alog

otw

arty

, Kos

z.

Om

awia

bud

owę

okna

pro

gram

u.

Wym

ieni

a ro

dzaj

e pa

mię

ci z

ewnę

trzn

ych

kom

pute

ra, w

ykor

zyst

ywan

ych

podc

zas p

racy

(dys

kiet

ka, d

ysk

twar

dy, C

D-R

OM

)

Obj

aśni

a fu

nkcj

e kl

awis

zy a

plik

acji

Kal

kula

tor

w p

osta

ci st

anda

rdow

ej.

Wia

do

mo

ści:

Wyj

aśni

a po

jęci

a ta

kie,

jak

prog

ram

,śr

odow

isko

pra

cy, w

skaz

ywan

ie, s

yste

mop

erac

yjny

, zaw

iesz

enie

kom

pute

ra,

klik

nięc

ie, p

rzec

iąga

nie

mys

zą, p

asek

men

u,ok

na

dial

ogow

e, o

kna

kom

unik

atów

,ka

talo

g, d

rzew

o ka

talo

gów

, wie

loza

dani

owoś

ć,ro

zsze

rzen

ie, p

lik w

ykon

ywal

ny, p

liki d

anyc

h,op

cja.

Om

awia

rolę

wbu

dow

anej

Pom

ocy

w p

rogr

amie

.

Om

awia

rolę

Sch

owka

pod

czas

ope

racj

iko

piow

ania

.

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Om

awia

zad

ania

syst

emu

oper

acyj

nego

.

Om

awia

poj

ęcie

wie

loza

dani

owoś

ci sy

stem

u.


40

Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Nauka pisania na klawiaturze komputera

Bud

owa

klaw

iatu

ry

Ukł

ad rą

k na

kla

wia

turz

e

Ćw

icze

nia

do n

auki

pis

ania

Um

ieję

tno

ści:

Obs

ługu

je k

law

iatu

rę.

Uru

cham

ia p

rogr

am d

o na

uki p

isan

iana

kla

wia

turz

e ko

mpu

tera

wgw

edłu

g w

skaz

ówek

nauc

zyci

ela.

Wia

do

mo

ści:

Opi

suje

prz

ezna

czen

ie k

law

iszy

.

Um

ieję

tno

ści:

Sam

odzi

elni

e ur

ucha

mia

pro

gram

do

nauk

ipi

sani

a na

kla

wia

turz

e ko

mpu

tera

wyk

orzy

styw

any

na le

kcji.

Spra

wni

e po

sług

uje

się

klaw

iatu

rą.

Prez

entu

je p

raw

idło

wy

ukła

d rą

kna

kla

wia

turz

e.

Wia

do

mo

ści:

Om

awia

bud

owę

klaw

iatu

ry.


Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Podstawy edycji grafiki

Edy

tory

gra

ficz

ne

Prog

ram

Tux

Pai

nt

Prog

ram

Pai

nt

Um

ieję

tno

ści:

Uru

cham

ia p

rogr

am g

rafic

zny

wyk

orzy

styw

any

na le

kcji

z po

moc

ą na

uczy

ciel

a.

Wyp

ełni

a ko

lore

m g

otow

e el

emen

tyw

edy

torz

e gr

afik

i.

Rys

uje

pros

te e

lem

enty

gra

ficz

nez

zast

osow

anie

m m

yszk

i.

Rys

uje

pros

te e

lem

enty

gra

ficz

nez

wyk

orzy

stan

iem

Prz

ybor

nika

.

Kop

iuje

poj

edyn

cze

elem

enty

rysu

nku.

Zap

isuj

e pr

acę

z po

moc

ą na

uczy

ciel

a.

Wyk

onuj

e sa

mod

ziel

nie

pros

te ry

sunk

iw

edłu

g ok

reśl

oneg

o w

zoru

.Ope

ruje

kol

orem

ryso

wan

ia i

tła.

Dok

onuj

e po

praw

ek w

pra

cach

gra

ficz

nych

.

Zm

ieni

a ro

zmia

ry e

lem

entó

w ry

sunk

u.

Wia

do

mo

ści:

Naz

ywa

pozn

ane

edyt

ory

graf

iczn

e.

Wyj

aśni

a po

jęci

a: g

rafi

ka k

ompu

tero

wa,

edyt

or g

rafi

ki.

Wsk

azuj

e el

emen

ty o

kna

edyt

ora

graf

iki.

Um

ieję

tno

ści:

Sam

odzi

elni

e ur

ucha

mia

pro

gram

gra

ficz

ny w

ykor

zyst

ywan

yna

lekc

ji.

Wyk

orzy

stuj

e kl

awis

z Sh

ift p

odcz

as ry

sow

ania

lini

ipo

ziom

ych,

pio

now

ych,

pod

kąt

em 4

50, k

wad

rató

w i

kół.

Kor

zyst

a ze

Sch

owka

do

kopi

owan

ia e

lem

entó

w ry

sunk

u.

Prze

kszt

ałca

ele

men

ty ry

sunk

u (o

brac

a je

, poc

hyla

, tw

orzy

lust

rzan

e od

bici

e).

Posł

uguj

e si

ę po

lece

niem

Cof

nij d

o zm

iany

wyk

onan

ejpr

acy.

Ust

ala

atry

buty

rysu

nku

w e

dyto

rze

graf

iki.

Kor

zyst

a z

Lup

y do

likw

idow

ania

prz

erw

(szc

zelin

)w

kon

turz

e ry

sunk

u.

Doł

ącza

do

rysu

nku

napi

sy w

ykon

ane

w e

dyto

rze

graf

iki.

Świa

dom

ie p

odej

muj

e de

cyzj

ę o

zapi

syw

aniu

lub

rezy

gnac

jiz

zapi

su z

mia

n w

plik

u na

dys

ku.

Tw

orzy

pra

ce g

rafi

czne

na

zada

ny te

mat

z w

ykor

zyst

anie

mpo

znan

ych

narz

ędzi

i fu

nkcj

i pro

gram

u gr

afic

zneg

o.

Dok

onuj

e tr

afne

go w

ybor

u ko

loru

, zw

raca

jąc

uwag

ęna

est

etyk

ę i w

alor

y ar

tyst

yczn

e tw

orzo

nego

obr

azu.

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Wyk

orzy

stuj

e pr

ogra

my

graf

iczn

e in

ne n

iż p

ozna

ne n

a le

kcji.

Twor

zy n

a Pu

lpic

ie ta

pety

z w

łasn

ych

prac

lub

zrzu

tów

ekra

nów

.D

osto

sow

uje

elem

enty

okn

a pr

ogra

mu

do w

łasn

ych

potr

zeb.


42

Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Podstawy edycji grafiki

Wia

do

mo

ści:

Wsk

azuj

e in

ne n

iż p

ozna

ne n

a le

kcji

prog

ram

y do

edy

cji g

rafi

ki.

Obj

aśni

a za

stos

owan

ie e

lem

entó

w o

kna

edyt

ora

graf

iki.

Roz

pozn

aje

plik

i gra

ficz

ne n

a po

dsta

wie

ich

rozs

zerz

eń i

ikon

ek.

Wsk

azuj

e po

dobi

eńst

wa

i róż

nice

wys

tępu

jące

podc

zas p

racy

w p

ozna

nych

pro

gram

ach

graf

iczn

ych.

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Wsk

azuj

e po

dobi

eńst

wa

i róż

nice

wys

tępu

jące

podc

zas p

racy

w ró

żnyc

h pr

ogra

mac

hgr

afic

znyc

h.

Wyj

aśni

a po

jęci

a: m

apa

bito

wa,

pik

sel.


Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Podstawy edycji tekstu

(Not

atni

k, W

ordP

ad, M

icro

soft

Wor

d i O

penO

ffice

)

Edy

tory

teks

tu

Przy

kład

y ed

ytor

ów

Tw

orze

nie

doku

men

tuza

pom

ocą

edyt

ora

teks

tu

Zap

isyw

anie

i ot

wie

rani

edo

kum

entu

teks

tow

ego

Ope

racj

e na

blo

kach

teks

tu

Form

atow

anie

i m

odyf

ikac

jado

kum

entu

teks

tow

ego

Wst

awia

nie

rysu

nku

dodo

kum

entu

teks

tow

ego

Num

erow

anie

stro

n

Wst

awia

nie

tabe

li

Ust

awie

nia

wyd

ruku

,w

ydru

k go

tow

ych

prac

Um

ieję

tno

ści:

Uru

cham

ia e

dyto

r tek

stu

wyk

orzy

styw

any

na le

kcji

z po

moc

ą na

uczy

ciel

a.

Pisz

e pr

osty

teks

t z z

asto

sow

anie

m m

ałyc

hi w

ielk

ich

liter

ora

z po

lski

ch z

nakó

w.

Wys

zuku

je u

ster

ki w

got

owym

tekś

cie

i wpr

owad

za p

opra

wki

.

Wyb

iera

czc

ionk

ę i u

stal

a je

j atr

ybut

ypr

zed

napi

sani

em te

kstu

.

Zap

isuj

e pr

acę

we

wsk

azan

ym k

atal

ogu.

Pisz

e te

kst z

zac

how

anie

m z

asad

pop

raw

nego

wpi

syw

ania

teks

tu.

Posł

uguj

e si

ę po

lece

niem

Cof

nij d

o zm

iany

wyk

onan

ej o

pera

cji.

Dok

onuj

e zm

ian

w te

kści

e i z

acho

wuj

e zm

ieni

ony

plik

na

dysk

u.

Zaz

nacz

a do

wol

ny fr

agm

ent t

ekst

u w

edy

torz

ete

ksto

wym

.

Wyk

onuj

e op

erac

je n

a bl

oku

— u

suni

ęcie

,pr

zeni

esie

nie

w in

ne m

iejs

ce, k

opio

wan

ie.

Um

ieję

tno

ści:

Sam

odzi

elni

e ur

ucha

mia

edy

tor t

ekst

uw

ykor

zyst

ywan

y na

lekc

ji.

Red

aguj

e i f

orm

atuj

e pr

oste

teks

ty w

edłu

gpo

dane

go w

zoru

.

Red

aguj

e i f

orm

atuj

e te

kst n

a za

dany

tem

atz

wyk

orzy

stan

iem

różn

ych

narz

ędzi

i fu

nkcj

ipo

znan

ego

edyt

ora

teks

tu.

Dzi

eli t

ekst

na

akap

ity.

Form

atuj

e ak

apit

wed

ług

poda

nego

wzo

ru.

Um

iesz

cza

w te

kści

e ry

sunk

i, ta

bele

i in

neob

iekt

y.

Wyk

orzy

stuj

e ta

bula

tory

do

wyr

ówna

nia

teks

tu w

kol

umna

ch.

Num

eruj

e st

rony

w d

okum

enci

e te

ksto

wym

.

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Wyk

orzy

stuj

e in

ny n

iż p

ozna

ny n

a le

kcji

edyt

or te

kstu

.

Dos

toso

wuj

e pa

ski n

arzę

dzi d

o w

łasn

ych

potr

zeb.


44

Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Podstawy edycji tekstu

Dok

onuj

e po

dsta

wow

ych

oper

acji

form

atow

ania

teks

tu, t

akic

h ja

k w

yrów

nyw

anie

, zm

iana

rodz

aju

czci

onki

i je

j atr

ybut

ów.

Dru

kuje

dok

umen

t wed

ług

wsk

azów

ek.

Wia

do

mo

ści:

Naz

ywa

pozn

ane

edyt

ory

teks

tu.

Wsk

azuj

e el

emen

ty o

kna

edyt

ora

teks

tu.

Wsk

azuj

e kl

awis

ze e

dycy

jne

i kla

wis

z E

nter

na k

law

iatu

rze

oraz

kur

sor t

ekst

owy

i kur

sor

mys

zy.

Wyj

aśni

a po

jęci

a: e

dyto

r tek

stów

, blo

k, w

iers

z,ak

apit

.

Om

awia

zad

ania

edy

tora

teks

tu.

Obj

aśni

a za

stos

owan

ie el

emen

tów

okn

a ed

ytor

ate

kstu

.

Sam

odzi

elni

e us

taw

ia w

ydru

k i d

ruku

jedo

kum

ent t

ekst

owy.

Wia

do

mo

ści:

Wsk

azuj

e in

ne n

iż p

ozna

ne n

a le

kcji

prog

ram

y do

edy

cji t

ekst

ów.

Wyj

aśni

a po

jęci

a ta

kie,

jak

reda

gow

anie

i for

mat

owan

ie te

kstu

.

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Wsk

azuj

e po

dobi

eńst

wa

i róż

nice

wys

tępu

jące

podc

zas p

racy

w ró

żnyc

h pr

ogra

mac

hte

ksto

wyc

h.


Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Komputer w edukacji i rozrywce

Co

to są

mul

tim

edia

?

Mul

tim

edia

lne

prog

ram

y ed

ukac

yjne

Edu

kacj

a w

Inte

rnec

ie

Rel

aks z

kom

pute

rem

Um

ieję

tno

ści:

Obs

ługu

je p

rogr

amy

mul

tim

edia

lne

pozn

awan

ena

lekc

ji w

edłu

g w

skaz

ówek

nau

czyc

iela

.

Obs

ługu

je p

rogr

amy

mul

tim

edia

lne

bez

zmia

nyop

cji.

Uru

cham

ia w

ybra

ną p

rzeg

ląda

rkę

inte

rnet

ową.

Wpr

owad

za w

pol

u ad

reso

wym

prz

eglą

dark

ipo

dany

adr

es in

tern

etow

y.

Prze

gląd

a ot

war

tą st

ronę

WW

W.

Okr

eśla

źró

dło

info

rmac

ji ja

ko p

rogr

amed

ukac

yjny

, enc

yklo

pedi

ę, sł

owni

k, st

ronę

WW

W.

Wia

do

mo

ści:

Wym

ieni

a po

znan

e pr

ogra

my

eduk

acyj

ne,

ency

klop

edie

, sło

wni

ki m

ulti

med

ialn

e, g

ry.

Wym

ieni

a el

emen

ty z

esta

wu

kom

pute

row

ego

niez

będn

e do

pre

zent

acji

mul

tim

edia

lnyc

h.

Wyj

aśni

a po

jęci

a: m

ulti

med

ia, p

rogr

amy

mul

tim

edia

lne,

pro

gram

y ed

ukac

yjne

, Int

erne

t.

Opi

suje

cha

rakt

erys

tycz

ne c

echy

pro

gram

ówm

ulti

med

ialn

ych.

Um

ieję

tno

ści:

Sam

odzi

elni

e ob

sług

uje

prog

ram

ym

ulti

med

ialn

e po

znaw

ane

na le

kcji.

Wyb

iera

i w

ykor

zyst

uje

dost

ępne

opc

jew

pro

gram

ach

mul

tim

edia

lnyc

h.

Otw

iera

w p

rzeg

ląda

rce

stro

nę W

WW

o po

dany

m a

dres

ie.

Wyk

orzy

stuj

e pr

ogra

my

mul

tim

edia

lne

i dos

tępn

e st

rony

inte

rnet

owe

do z

nale

zien

iako

nkre

tnej

info

rmac

ji.

Tw

orzy

pro

ste

form

y w

ypow

iedz

i na

zada

nyte

mat

z w

ykor

zyst

anie

m z

grom

adzo

nych

info

rmac

ji.

Oce

nia

wyk

orzy

stan

ie k

ompu

tera

jako

źró

dła

info

rmac

ji i r

ozry

wki

.

Tw

orzy

pro

ste

krzy

żów

ki i

rebu

syz

wyk

orzy

stan

iem

edyt

ora

teks

tu i

graf

iki.

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Wyk

orzy

stuj

e in

form

acje

wys

zuka

new

zbi

orac

h m

ulti

med

ialn

ych

i Int

erne

cie

do tw

orze

nia

wła

snyc

h fo

rm w

ypow

iedz

i.


46

Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Komputer w edukacji i rozrywce

Om

awia

ogó

lne

zasa

dy p

racy

z p

rogr

amam

im

ulti

med

ialn

ymi.

Wym

ieni

a ro

dzaj

e pr

ogra

mów

mul

tim

edia

lnyc

h.

Obs

ługu

je d

owol

ne p

rogr

amy

mul

tim

edia

lne.

Prze

wid

uje

skut

ki z

agro

żeń

zwią

zany

chz

gram

i kom

pute

row

ymi.

Wia

do

mo

ści:

Om

awia

poj

ęcie

mul

tim

edió

w.

Om

awia

zal

ety

płyn

ące

z w

ykor

zyst

ania

info

rmac

ji ze

źró

deł m

ulti

med

ialn

ych.

Wyj

aśni

a po

jęci

a: p

rogr

amy

dem

o, p

okaz

mul

tim

edia

lny.

Opr

acow

uje

wła

sną

form

ę w

ypow

iedz

i,op

iera

jąc

się n

a zg

rom

adzo

nych

info

rmac

jach

.

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Om

awia

rolę

ele

men

tów

mul

tim

edia

lnyc

hpr

ogra

mów

edu

kacy

jnyc

h, e

ncyk

lope

dii

i sło

wni

ków

mul

tim

edia

lnyc

hw

prz

ekaz

ywan

iu in

form

acji.


Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Arkusz kalkulacyjny

(Mic

roso

ft E

xcel

i O

penO

ffice

)

Uru

chom

ien

ie i

opis

okn

apr

ogra

mu

Zap

isyw

anie

i ot

wie

rani

epl

ików

ark

usza

Pros

te z

asto

sow

ania

Tw

orze

nie

pros

tego

wyk

resu

Ust

awie

nia

wyd

ruku

,w

ydru

k go

tow

ych

prac

Um

ieję

tno

ści:

Uru

cham

ia a

rkus

z ka

lkul

acyj

ny w

ykor

zyst

ywan

yna

lekc

ji w

edłu

g w

skaz

ówek

nau

czyc

iela

.

Praw

idło

wo

końc

zy p

racę

z a

rkus

zem

kalk

ulac

yjny

m w

ykor

zyst

ywan

ym n

a le

kcji.

Otw

iera

now

y do

kum

ent.

Odc

zytu

je a

dres

kom

órki

.

Zm

ieni

a za

war

tość

kom

órki

.

Zaz

nacz

a ob

szar

kom

órek

.

Um

iesz

cza

w k

omór

kach

dan

e pr

zez

kopi

owan

ielu

b w

ypeł

nian

ie.

Tw

orzy

pro

ste

form

uły,

stos

ując

czt

ery

pods

taw

owe

dzia

łani

a m

atem

atyc

zne.

Potr

afi w

ykon

ać p

odst

awow

e op

erac

je w

ark

uszu

kalk

ulac

yjny

m. P

rzeg

ląda

zaw

arto

ść a

rkus

zaka

lkul

acyj

nego

.

Zap

isuj

e ar

kusz

na

dysk

u.

Zap

isuj

e ar

kusz

we

wsk

azan

ym k

atal

ogu.

Um

iesz

cza

w k

omór

kach

form

uły

prze

zko

piow

anie

i w

ypeł

nian

ie.

Um

ieję

tno

ści:

Sam

odzi

elni

e ur

ucha

mia

ark

usz

kalk

ulac

yjny

wyk

orzy

styw

any

na le

kcji.

Wyk

onuj

e w

ark

uszu

obl

icze

nia,

twor

ząc

pros

te fo

rmuł

y.

Um

iesz

cza

w k

omór

kach

ark

usza

dan

ei p

raw

idło

wo

zapi

suje

got

owe

form

uły.

Wyk

orzy

stuj

e ró

żne

spos

oby

wpr

owad

zani

azm

ian

do k

omór

ek a

rkus

za.

Wyb

iera

opt

ymal

ny sp

osób

por

usza

nia

się

po a

rkus

zu k

alku

lacy

jnym

.

Cha

rakt

eryz

uje

różn

icę

mię

dzy

odpo

wie

dnim

i typ

ami d

anyc

h.

Wyb

iera

opt

ymal

ną m

etod

ę za

znac

zani

aob

szar

u.

Wyk

onuj

e ob

licze

nia,

wyk

orzy

stuj

ącw

form

ułac

h po

znan

e fu

nkcj

e.

Dos

trze

ga p

otrz

ebę

stos

owan

ia fu

nkcj

ido

wyk

onyw

ania

om

awia

nych

ope

racj

i.

Um

iesz

cza

w k

omór

kach

seri

e da

nych

(cią

g w

arto

ści)

.


48

Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Arkusz kalkulacyjny

Mod

yfik

uje

arku

sz, d

odaj

ąc lu

b us

uwaj

ąc w

iers

zei k

olum

ny.

Zm

ieni

a fo

rmat

dan

ych

wed

ług

wzo

rca.

Dru

kuje

dok

umen

t wed

ług

wsk

azów

ek.

Wia

do

mo

ści:

Potr

afi o

prac

ować

dan

e w

ark

uszu

wed

ług

wsk

azów

ek n

aucz

ycie

la.

Naz

ywa

pozn

any

na le

kcji

arku

sz k

alku

lacy

jny.

Wsk

azuj

e ch

arak

tery

styc

zne

elem

enty

okn

aar

kusz

a ka

lkul

acyj

nego

.

Roz

różn

ia w

ark

uszu

kur

sor k

omór

ki a

ktyw

nej,

teks

tow

y i m

yszy

.

Roz

różn

ia a

rkus

z ka

lkul

acyj

ny ro

zum

iany

jako

prog

ram

i ja

ko d

okum

ent.

Wyj

aśni

a po

jęci

a: a

rkus

z ka

lkul

acyj

ny, k

olum

na,

wie

rsz,

pas

ek fo

rmuł

y, k

omór

ka, o

bsza

r, p

ole

nazw

y, o

bsza

r rob

oczy

, sia

tka,

zak

ładk

a, a

dres

kom

órki

, zak

res k

omór

ek, k

omór

ka a

ktyw

na,

form

uła.

Oce

nia

wyg

ląd

i czy

teln

ość

wzo

rcow

osf

orm

atow

anyc

h ar

kusz

y.

Dob

iera

wła

ściw

y fo

rmat

dan

ych.

Nad

aje

arku

szom

odp

owie

dni f

orm

at, d

bają

co

ich

czyt

elno

ść, p

rzej

rzys

tość

i es

tety

kę.

Przy

goto

wuj

e do

kum

enty

do

wyd

ruku

.

Stos

uje

opty

mal

ne m

etod

y w

prow

adza

nia

dany

ch i

form

uł d

o ko

mór

ek a

rkus

zaka

lkul

acyj

nego

.

Tw

orzy

wyk

resy

do

wyk

onyw

anyc

h za

dań.

Ana

lizuj

e da

ne z

got

owyc

h w

ykre

sów

.

Sam

odzi

elni

e us

taw

ia w

ydru

k i d

ruku

jear

kusz

.

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Zap

isuj

e zł

ożon

e w

yraż

enia

ary

tmet

yczn

ew

pos

taci

form

uł.

Wyk

orzy

stuj

e ko

mbi

nacj

e kl

awis

zyi s

krót

y kl

awia

turo

we

w p

racy

z a

rkus

zem

kalk

ulac

yjny

m.


Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Arkusz kalkulacyjny

Obj

aśni

a za

stos

owan

ie c

hara

kter

ysty

czny

chel

emen

tów

okn

a ar

kusz

a ka

lkul

acyj

nego

.

Wym

ieni

a ty

py d

anyc

h w

prow

adza

nych

do

arku

sza.

Wyk

orzy

stuj

e po

znan

e na

rzęd

zia

i dos

tępn

ew

ark

uszu

kal

kula

cyjn

ym o

pera

cje

doro

zwią

zyw

ania

zad

ań z

różn

ych

dzie

dzin

i do

wła

ściw

ego

prez

ento

wan

ia ic

h w

ynik

ów.

Wyk

onuj

e ob

licze

nia

w in

nym

niż

om

awia

nyna

lekc

ji ar

kusz

u ka

lkul

acyj

nym

.

Wia

do

mo

ści:

Om

awia

prz

ezna

czen

ie i

zale

ty a

rkus

zaka

lkul

acyj

nego

.

Obj

aśni

a za

sady

wyk

onyw

ania

obl

icze

ńw

ark

uszu

. Mod

yfik

uje

istn

ieją

ce a

rkus

ze.

Prze

dsta

wia

gra

ficz

nie

i int

erpr

etuj

eza

leżn

ości

w a

rkus

zu.

Wsk

azuj

e, ja

kie

zmia

ny z

acho

dzą

w fo

rmul

epo

jej s

kopi

owan

iu.

Om

awia

zas

ady

twor

zeni

a i p

rzez

nacz

enie

form

uł.

Wym

ieni

a el

emen

ty fo

rmat

owan

ia.

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Wyj

aśni

a po

trze

bę st

osow

ania

w fo

rmuł

ach

różn

ego

typu

adr

esow

ania

kom

órek

.


50

Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Arkuszkalkulacyjny

Wyj

aśni

a, n

a cz

ym p

oleg

a ad

reso

wan

ie w

zglę

dne

kom

órek

.

Wsk

azuj

e in

ne n

iż p

ozna

ne n

a le

kcji

oper

acje

,kt

óryc

h w

ykon

ywan

ie w

ymag

a st

osow

ania

funk

cji.

Wyj

aśni

a po

jęci

a: fu

nkcj

a, a

rgum

ent.

Prezentacja multimedialna

(Mic

roso

ft P

ower

Poi

nt

i Ope

nOffi

ce)

Cha

rakt

erys

tyka

pro

gram

ów

Zas

ady

twor

zeni

a pr

ezen

tacj

im

ulti

med

ialn

ych

Tw

orze

nie

pros

tej p

reze

ntac

ji

Um

ieję

tno

ści

Uru

cham

ia p

rogr

am d

o tw

orze

nia

prez

enta

cji

mul

tim

edia

lnyc

h w

ykor

zyst

ywan

y na

lekc

jiz

pom

ocą

nauc

zyci

ela.

Zna

zas

ady

twor

zeni

a pr

ezen

tacj

im

ulti

med

ialn

ych.

Tw

orzy

pre

zent

ację

mul

tim

edia

lną

wed

ług

wsk

azów

ek.

Tw

orzy

slaj

d w

edłu

g w

skaz

ówek

.

Uru

cham

ia p

reze

ntac

ję w

edłu

g w

skaz

ówek

.

Wst

awia

na

slaj

d el

emen

ty te

ksto

we

i gra

ficz

nez

plik

u.

Ust

ala

tło

slaj

du.

Cha

rakt

eryz

uje

prez

enta

cję

mul

tim

edia

lną.

Ana

lizuj

e bu

dow

ę pr

zykł

adow

ej p

reze

ntac

ji.

Um

ieję

tno

ści

Sam

odzi

elni

e ur

ucha

mia

pro

gram

do

twor

zeni

apr

ezen

tacj

i mul

tim

edia

lnyc

h w

ykor

zyst

ywan

yna

lekc

ji.

Tw

orzy

pro

stą

prez

enta

cję

mul

tim

edia

lną.

Wyb

iera

spos

ób, w

jaki

maj

ą zm

ieni

ać si

ę sl

ajdy

;st

osuj

e ró

żne

efek

ty.

Dob

iera

i w

prow

adza

efe

kty

anim

acji

posz

czeg

ólny

ch o

biek

tów

slaj

dów

.

Ust

ala

kole

jnoś

ć i s

posó

b ur

ucha

mia

nia

anim

acji

elem

entó

w sl

ajdó

w.

Kor

zyst

a z

krea

tora

zaw

arto

ści l

ub z

szab

lonó

wpr

zy tw

orze

niu

now

ej p

reze

ntac

ji.

Mod

yfik

uje

goto

wą

prez

enta

cję.

Prze

gląd

a pr

ezen

tacj

ę w

różn

ych

wid

okac

h.


Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e


Zm

ieni

a w

edłu

g w

skaz

ówek

kol

ejno

ść sl

ajdó

ww

różn

ych

wid

okac

h.

Wia

do

mo

ści:

Przy

uży

ciu

goto

wyc

h sz

ablo

nów

pot

rafi

stw

orzy

ćpr

ostą

pre

zent

ację

.

Wym

ieni

a na

rzęd

zia

niez

będn

e do

opr

acow

ania

i prz

epro

wad

zeni

a pr

ezen

tacj

i mul

tim

edia

lnej

.

Wyj

aśni

a po

jęci

e sl

ajdu

w o

dnie

sien

iudo

pre

zent

acji

mul

tim

edia

lnej

.

Wym

ieni

a te

ksto

we

i gra

ficz

ne e

lem

enty

slaj

du.

Obj

aśni

a ró

żnic

ę m

iędz

y po

kaze

mau

tom

atyc

znym

i st

erow

anym

za

pom

ocą

mys

zki.

Wsk

azuj

e el

emen

ty o

kna

prog

ram

u.

Obj

aśn

ia z

asad

y pr

acy

z po

znan

ym p

rogr

amem

do tw

orze

nia

prez

enta

cji i

prz

epro

wad

zani

a je

jpo

kazu

ora

z sp

osób

obs

ługi

tego

pro

gram

u.

Gro

mad

zi i

opra

cow

uje

wsz

ystk

ie sk

ładn

iki

zapr

ojek

tow

anej

pre

zent

acji.

Spra

wni

e pr

zepr

owad

za p

okaz

wła

snej

prez

enta

cji.

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Proj

ektu

je p

reze

ntac

ję m

ulti

med

ialn

ąna

dow

olny

tem

at.

Ust

ala

pow

iąza

nia

mię

dzy

slaj

dam

iz

zast

osow

anie

m u

mie

szcz

onyc

h na

nic

hel

emen

tów

gra

ficz

nych

lub

teks

tow

ych.

Dob

iera

spos

ób st

erow

ania

prz

ebie

giem

poka

zu.

Obs

ługu

je in

ny n

iż p

ozna

ny n

a le

kcji

prog

ram

do

twor

zeni

a pr

ezen

tacj

i ipr

zepr

owad

zani

a je

j pok

azu.

Wia

do

mo

ści:

Om

awia

różn

e ro

dzaj

e pr

zejś

ć m

iędz

ysl

ajda

mi i

spos

ób ic

h us

tala

nia.

Przy

uży

ciu

goto

wyc

h sz

ablo

nów

pot

rafi

stw

orzy

ć pr

ostą

pre

zent

ację

z w

ykor

zyst

anie

mba

rdzi

ej z

aaw

anso

wan

ych

opcj

i pro

gram

u.


52

Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e


Wym

ieni

a ce

chy

dobr

ze o

prac

owan

ejpr

ezen

tacj

i.

Om

awia

różn

e ef

ekty

ani

mac

ji i s

posó

b ic

hst

osow

ania

dla

pos

zcze

góln

ych

elem

entó

wsl

ajdó

w.

Opi

suje

bud

owę

przy

kład

owej

pre

zent

acji.

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Sam

odzi

elni

e tw

orzy

wła

sny

szab

lon

do p

reze

ntac

ji.

Om

awia

ele

men

ty p

roje

ktu

prez

enta

cji.

Obj

aśni

a obs

ługę

inne

go p

rogr

amu

do tw

orze

nia

prez

enta

cji i

prz

epro

wad

zani

a je

j pok

azu.

Internet jako źródłoinformacji

Co

to je

st In

tern

et?

Uru

chom

ieni

e i o

bsłu

gapr

zegl

ądar

ki in

tern

etow

ej

Adr

es in

tern

etow

y

Wys

zuki

wan

ie in

form

acji

z uż

ycie

m w

yszu

kiw

arek

inte

rnet

owyc

h

Um

ieję

tno

ści:

Łącz

y si

ę z

Inte

rnet

em w

edłu

g w

skaz

ówek

nauc

zyci

ela.

Uru

cham

ia w

ybra

ną p

rzeg

ląda

rkę

inte

rnet

ową.

Otw

iera

w p

rzeg

ląda

rce

stro

nę W

WW

o po

dany

m a

dres

ie.

Prze

gląd

a ot

war

tą st

ronę

WW

W.

Wpr

owad

za w

pol

u ad

reso

wym

prz

eglą

dark

ipo

dany

adr

es in

tern

etow

y.

Um

ieję

tno

ści:

Wyk

orzy

stuj

e po

dsta

wow

e fu

nkcj

epr

zegl

ądar

ki d

o pr

zegl

ądan

ia st

ron

WW

W.

Kor

zyst

a z

odsy

łacz

y.

Kor

zyst

a z

różn

ych

prze

gląd

arek

i wys

zuki

war

ek in

tern

etow

ych.

Wyk

orzy

stuj

e zg

rom

adzo

ne in

form

acje

do o

prac

owan

ia w

edy

torz

e te

kstu

pis

emne

jw

ypow

iedz

i na

zada

ny te

mat

.


Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Internet jako źródło informacji

Pocz

ta e

lekt

roni

czna

(e-m

ail)

Net

ykie

ta

Otw

iera

i ob

sług

uje

wys

zuki

war

kę in

tern

etow

ą.

Z p

omoc

ą na

uczy

ciel

a ko

rzys

ta z

kom

unik

ator

ówin

tern

etow

ych.

Odp

owia

da n

a za

dane

pyt

ania

z z

akre

su w

iedz

yo

prze

gląd

arka

ch i

wys

zuki

war

kach

, kor

zyst

ając

ze z

doby

tych

info

rmac

ji.

Zna

i st

osuj

e za

sady

net

ykie

ty.

Okr

eśla

źró

dło

info

rmac

ji ja

ko p

rogr

amed

ukac

yjny

, enc

yklo

pedi

ę, sł

owni

k, st

ronę

WW

W.

Kor

zyst

ając

z o

dsył

aczy

, odc

zytu

je in

form

acje

zgro

mad

zone

na

stro

nach

WW

W.

Odp

owia

da n

a za

dane

pyt

ania

z z

akre

su n

etyk

iety

,ko

rzys

tają

c ze

zdo

byty

ch in

form

acji.

Odb

iera

i od

czyt

uje

pocz

tę e

lekt

roni

czną

wed

ług

wsk

azów

ek.

Wia

do

mo

ści:

Wyj

aśni

a po

jęci

a: h

asło

, Int

erne

t, ne

tyki

eta.

Potr

afi n

azw

ać e

lem

enty

skła

dow

e ad

resu

inte

rnet

oweg

o.

Wyj

aśni

a po

jęci

a: m

ulti

med

ia, p

rogr

amy

mul

tim

edia

lne,

pro

gram

y ed

ukac

yjne

, Int

erne

t.

Kor

zyst

a z

kom

unik

ator

a in

tern

etow

ego.

Cha

rakt

eryz

uje

elem

enty

stro

ny W

WW

.

Wyk

orzy

stuj

e po

dsta

wow

e fu

nkcj

epr

zegl

ądar

ki d

o pr

zegl

ądan

ia st

ron

WW

W.

Otw

iera

str

ony

WW

W z

dys

ku i

prze

gląd

aje

w tr

ybie

off

line.

Otw

iera

i ob

sług

uje

wsk

azan

e w

yszu

kiw

arki

inte

rnet

owe.

Tw

orzy

pro

ste

form

y w

ypow

iedz

i na

zada

nyte

mat

z w

ykor

zyst

anie

m z

grom

adzo

nych

info

rmac

ji.

Poró

wnu

je p

oczt

ę tr

adyc

yjną

i el

ektr

onic

zną.

Red

aguj

e i w

ysył

a lis

t ele

ktro

nicz

ny.

Wys

zuku

je w

Inte

rnec

ie in

form

acje

z ró

żnyc

hdz

iedz

in w

edłu

g za

inte

reso

wań

.

Opt

ymal

nie

dobi

era

spos

ób p

ozys

kiw

ania

info

rmac

ji z

prog

ram

ów m

ulti

med

ialn

ych

i Int

erne

tu n

a do

wol

ny te

mat

.

Kor

zyst

a z

różn

ych

wys

zuki

war

ekin

tern

etow

ych.


54

Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e


Naz

ywa

prze

gląd

arkę

inte

rnet

ową

wyk

orzy

styw

aną

na le

kcji.

Naz

ywa

prog

ram

poc

ztow

y w

ykor

zyst

ywan

yna

lekc

ji.

Wsk

azuj

e po

znan

e el

emen

ty o

kna

reda

gow

ania

wia

dom

ości

.

Naz

ywa

prze

gląd

arkę

inte

rnet

ową

wyk

orzy

styw

aną

na le

kcji.

Wym

ieni

a na

zwy

najc

zęśc

iej u

żyw

anyc

hpr

zegl

ądar

ek.

Om

awia

prz

ezn

acze

nie

pas

ka a

dres

oweg

ow

okn

ie p

rzeg

ląda

rki.

Roz

różn

ia c

hara

kter

ysty

czne

ele

men

ty st

rony

WW

W.

Wym

ieni

a ch

arak

tery

styc

zne

elem

enty

okn

apr

ogra

mu

pocz

tow

ego.

Wyk

orzy

stuj

e pr

ogra

my

mul

tim

edia

lne

i str

ony

WW

W d

o uz

upeł

nian

ia, u

trw

alan

iai w

eryf

ikow

ania

swoi

ch w

iado

moś

cii u

mie

jętn

ości

z ró

żnyc

h dz

iedz

in.

Pozy

skuj

e i g

rom

adzi

ele

men

tym

ulti

med

ialn

e z

różn

ych

źród

eł.

Kor

zyst

a ze

zgr

omad

zony

ch in

form

acji

w c

elu

opra

cow

ania

wła

snyc

h ró

żnyc

hfo

rm w

ypow

iedz

i.

Tw

orzy

dok

umen

ty m

ulti

med

ialn

ena

zad

any

tem

at.

Prze

syła

różn

ego

rodz

aju

doku

men

tyw

form

ie z

ałąc

znik

ów d

o lis

tów

e-m

ail.

Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Wyk

orzy

stuj

e w

wię

kszy

m z

akre

sie

prog

ram

ym

ulti

med

ialn

e i s

tron

y W

WW

do

uzup

ełni

ania

swoi

ch w

iado

moś

ci i

rozw

ijani

aum

ieję

tnoś

ci z

różn

ych

dzie

dzin

.

Wyb

iera

spos

ób w

yszu

kiw

ania

info

rmac

jiw

Inte

rnec

ie i

ocen

ia sk

utec

znoś

ć te

go sp

osob

u.


Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e


Wyk

orzy

stuj

e do

twor

zeni

a w

łasn

ych

prez

enta

cji i

nfo

rmac

je w

yszu

kan

ew

zbi

orac

h m

ulti

med

ialn

ych

oraz

Inte

rnec

ie.

Tw

orzy

wła

sną

stro

nę W

WW

.

Wia

do

mo

ści:

Wyj

aśni

a po

jęci

a: p

rzeg

ląda

rka,

wys

zuki

war

ka.

Wsk

azuj

e ch

arak

tery

styc

zne

elem

enty

stro

ny W

WW

.

Wym

ieni

a ro

dzaj

e pr

zegl

ądar

eki w

yszu

kiw

arek

inte

rnet

owyc

h.

Wsk

azuj

e gr

y o

duży

ch w

alor

ach

inte

lekt

ualn

ych

i ksz

tałc

ącyc

h.

Wym

ieni

a ro

dzaj

e pr

ogra

mów

mul

tim

edia

lnyc

h.

Wyj

aśni

a po

jęci

a: o

dsył

acz

(hip

erłą

cze)

, sie

ćW

WW

, str

ona

WW

W, a

dres

stro

ny W

WW

,pr

zegl

ądar

ka, w

yszu

kiw

arka

, poc

zta

elek

tron

iczn

a, e

-mai

l, pr

ogra

m p

oczt

owy,

adre

s e-m

ail.


56

Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e


Wyk

racz

ając

e po

za p

rogr

am, n

p.:

Opr

acow

uje

wła

sny

doku

men

t i re

aliz

uje

tem

aty

z za

kres

u in

nych

prz

edm

iotó

wna

ucza

nia.

Kor

zyst

a z

różn

ych

prze

gląd

arek

i wys

zuki

war

ek in

tern

etow

ych.

Kor

zyst

a z

zaaw

anso

wan

ych

opcj

iw

yszu

kiw

arki

inte

rnet

owej

.

Wyk

orzy

stuj

e w

yszu

kane

info

rmac

jeze

zbi

orów

mul

tim

edia

lnyc

h i I

nter

netu

do tw

orze

nia

wła

snyc

h pr

ezen

tacj

i.

Om

awia

cha

rakt

erys

tycz

ne e

lem

enty

okna

prz

eglą

dark

i.

Obj

aśni

a ro

lę st

rony

głó

wne

j.

Wym

ieni

a po

znan

e w

yszu

kiw

arki

.

Om

awia

zas

ady

korz

ysta

nia

z w

yszu

kiw

arki

inte

rnet

owej

.

Om

awia

ele

men

ty o

kna

reda

gow

ania

wia

dom

ości

.

Om

awia

zal

ety

i wad

y po

czty

ele

ktro

nicz

nej.


Dzi

ał

Zagad

nie

nia

Wym

agan

ia p

od

staw

ow

eW

ymagan

ia p

on

ad

po

dst

aw

ow

e

Internet jakoźródło informacji

Om

awia

kor

zyśc

i wyn

ikaj

ące

z za

stos

owan

iapr

ogra

mów

edu

kacy

jnyc

h do

zgł

ębia

nia,

rozs

zerz

ania

i sp

raw

dzan

ia sw

ojej

wie

dzy

i um

ieję

tnoś

ci.

Om

awia

his

tori

ę In

tern

etu

oraz

siec

ist

ron

WW

W.

Komputer w naszymotoczeniu

Wia

do

mo

ści:

Wym

ieni

a za

stos

owan

ia k

ompu

tera

w n

ajbl

iższ

ym śr

odow

isku

.

Wyj

aśni

a po

jęci

e ur

ządz

enia

opa

rteg

o na

tech

nice

kom

pute

row

ej.

Wym

ieni

a po

znan

e dz

iedz

iny

zast

osow

ania

kom

pute

rów

w n

ajbl

iższ

ym o

tocz

eniu

i w

skaz

uje

korz

yści

wyn

ikaj

ące

z ic

h za

stos

owan

ia.

Wia

do

mo

ści:

Om

awia

org

aniz

ację

stan

owis

ka p

racy

prz

yko

mpu

terz

e w

różn

ych

mie

jsca

ch sz

koły

.

Wsk

azuj

e za

stos

owan

ie te

chni

kiko

mpu

tero

wej

w u

rząd

zeni

ach

inny

chni

ż om

awia

ne n

a za

jęci

ach.

Prez

entu

je in

ne n

iż p

ozna

ne n

a za

jęci

ach

dzie

dzin

y ży

cia,

w k

tóry

ch st

osuj

e si

ęko

mpu

tery

.


PROGRAM NAUCZANIA INFORMATYK I W SZKOLE PODSTAWOWEJ58

11. Metody pracyMetody pracy

Lekcje informatyki odbywają się zawsze w pracowni komputero-wej, gdzie uczniowie pracują bezpośrednio przy komputerach.Materiał nauczania jest tak zróżnicowany, że niezbędne jest sto-sowanie różnych metod nauczania. Ważnym elementem jest rów-nież dobre porozumiewanie się z uczniami na każdym etapiekształcenia oraz zapewnienie im jak najlepszych warunków donauki.

W pracy z uczniami w szkole podstawowej bardzo dobrzesprawdzają się metody nauczania oparte na wykonywaniu czyn-ności praktycznych, gdyż wymagają one od ucznia zaangażowaniai działania. Dzięki temu oswaja się on z zagadnieniami i widzi, że„coś działa lub nie”, uczy się więc przez osobiste doświadczenia.

Uważam, że metody praktyczne w odniesieniu do informatykisą jak najbardziej celowe. Komputer to w końcu narzędzie, a naj-lepszym sposobem jego poznania jest używanie go w typowych za-stosowaniach. Myślę, że takie podejście jest wystarczające na eta-pie szkoły podstawowej. Na teorię przyjdzie czas później, kiedyuczeń z pewnością będzie w stanie lepiej połączyć nowe wiadomościz własnym doświadczeniem i obyciem ze sprzętem komputerowymi oprogramowaniem.

Uczenie się przez osobiste doświadczenia wdrażam dwustop-niowo. Najpierw uczniowie pod moim kierunkiem wykonują ty-powe operacje i czynności (na przykład dla programu Paint możeto być wybór określonego koloru tła i czyszczenie tym kolorem ob-szaru roboczego). Następnie otrzymują zadania w formie elektro-nicznej (np. jako dokument html), które wykonują indywidualnie.Przez cały czas mogą liczyć na moją pomoc. Zadania opierają sięoczywiście na czynnościach wykonywanych wcześniej podczasćwiczeń wprowadzających.

Tematyka przykładów i zadań jest powiązana z innymi przed-miotami i z otaczającą nas rzeczywistością. Problemy interdyscy-plinarne pokazują bardziej realny obraz otaczającego nas świata.

Uczniowie mogą dostrzec powiązania między różnymi dzie-dzinami, możliwości zastosowania podobnych rozwiązań do wieluzadań. W ten sposób pomagam również nauczycielom innychprzedmiotów i realizuję treści ścieżek międzyprzedmiotowych.

ME T O D Y P R A C Y 59

Analizuję zawsze z uczniami wyniki ich pracy, omawiam z nimimocne i słabe strony proponowanych rozwiązań. Dyskusja uczyich formułować własne uwagi i wnioski.

Bardzo ważne jest również planowanie niektórych działań jakopracy zespołowej i wspieranie współdziałania uczniów. Jest tojedna z istotnych umiejętności potrzebnych współczesnemu czło-wiekowi.

Metoda nauczania określa sposób pracy nauczyciela z uczniem.Czesław Kupisiewicz [3] przez metodę nauczania rozumie „celowoi systematycznie stosowany sposób pracy nauczyciela z uczniami,umożliwiający uczniom opanowanie wiedzy wraz z umiejętno-ściami posługiwania się nią w praktyce, a także rozwijanie zdolnościi zainteresowań poznawczych”. Dobór metod nauczania jest zależnyod wielu czynników, np.:� specyfika przedmiotu (konkretnych jednostek lekcyjnych)

wyrażona między innymi w celach i treściach kształcenia,� dotychczasowy poziom wiedzy uczniów i ich wiek,� wyposażenie pracowni w środki dydaktyczne,� stworzone uczniom warunki samokształcenia,� indywidualne predyspozycje nauczyciela.

Na lekcjach informatyki można zastosować metody wymienionew dalszej części rozdziału. W. Okoń [2], opierając się na „koncepcjiwielostronnego nauczania — uczenia się”, dokonał następują-cego ich podziału:

Metody podające to uczenie się gotowych treści poprzez stoso-wanie opowiadania, wykładu, odczytu, pogadanki, dyskusji orazpracy z książką.

Metody ćwiczeń praktycznych stosuje się na każdej lekcji infor-matyki podczas omawiania poszczególnych zagadnień oraz:� korzystania z różnych źródeł informacji;� prezentowania efektów swojej pracy.

Metody eksponujące (przeżywanie określonych wartości) mają za-stosowanie na zajęciach, podczas których za pomocą komputerawykonuje się pokaz czynności, programów, zjawisk, przebieguprocesów. Pokaz wykonanych przez uczniów prezentacji multi-medialnych i stron WWW zamieszczonych w Internecie (zadania


wykraczające poza program) to także sposób na wyeksponowanieosiągniętych przez uczniów umiejętności.

Założeniem metod problemowych jest rozwiązywanie zagadnień.Na lekcjach informatyki w szkole podstawowej może to być naprzykład poszukiwanie rozwiązania danego problemu poprzeztworzenie schematów rozwiązania.

Klasyfikację tę warto, jak sądzę, uzupełnić o metodę opartą nanauczaniu programowym, które polega na zwiększaniu trudno-ści pracy ucznia przez racjonalne zmniejszanie liczby wskazóweknaprowadzających. Przy stosowaniu tej metody nauczania obo-wiązują następujące zasady [3]:� małych kroków,� aktywizowania ucznia,� natychmiastowej oceny odpowiedzi ucznia i korekty

popełnionych błędów,� indywidualizowania tempa i treści nauczania,� empirycznej weryfikacji.

Ta metoda nauczania zmusza nauczyciela do precyzyjnego opra-cowania i dawkowania materiału lekcyjnego, a uczniowi pozwalasamemu kontrolować trafność rozumowania.

Ciekawą metodą pracy jest aktywizująca ucznia metoda pro-jektów. Ma ona za zadanie pobudzać do aktywności i zaangażo-wania. Umożliwia jednoczesne osiąganie wielu celów kształcenia.Uczniowie realizujący dany projekt mogą być podzieleni na grupy.Każda z grup może przygotowywać inne zadanie. Koordynatoremwspierającym i ukierunkowującym pracę uczniów jest nauczyciel.Praca w poszczególnych grupach kończy się zaprezentowaniemefektów przed całą klasą. Przykładem projektu może być realizacjadowolnego tematu, chociażby takiego, jak „Moja szkoła w Europie”.

Realizując projekt, uczniowie układają plan pracy, dobierajątło, grafikę, redagują teksty, tworzą animacje obiektów, przejściamiędzy slajdami, wstawiają dźwięki (zadanie wykraczające pozaprogram). Mogą korzystać z różnych źródeł oraz wykorzystywaćróżne programy. Jedne grupy mogą przygotować projekt podkątem historycznym, inne pod kątem statystycznym (z zaprezen-towaniem obliczeń i wykresów wykonanych w arkuszu kalkulacyj-nym), jeszcze inne pod kątem geograficznym itd.

ME T O D Y P R A C Y 61

Na zajęciach z informatyki można również zastosować metodędebaty, podczas której powinna wywiązać się dyskusja, prezento-wanie poglądów „za” i „przeciw”. Oczywiście, nie oznacza to, żecała jednostka lekcyjna ma być prowadzona tylko z wykorzysta-niem tej metody, szczególnie w szkole podstawowej. Zagadnie-niami, które można wykorzystać do takich zajęć, są:� zagrożenia i korzyści wynikające z zastosowania

komputerów;� różne aspekty powszechnego dostępu do informacji;� rozmowy przez Internet, czyli jak zachować bezpieczeństwo

w sieci;� prawo autorskie.

Z innych metod nauczania wspomnieć warto o [16]:� prowadzeniu pogadanki (logicznie powiązany ciąg pytań

nauczyciela i odpowiedzi ucznia),� prowadzeniu wykładu, np. temat historia komputera,� kierowaniu dyskusja, np. temat: korzyści i zagrożenia wynikające

ze stosowania gier komputerowych,� kierowaniu obserwacją, np. temat: programy multimedialne,� kierowaniu korzystaniem z materiałów źródłowych,

np.temat: wyszukiwanie informacji, łączenie informacji z różnychźródeł,

� kierowaniu kształtowaniem się wartości, np. temat: prawoautorskie,

� kierowaniu nabywaniem umiejętności praktycznych,np. temat: obsługa drukarki, czyszczenie myszki.

Uzupełnieniem podanej klasyfikacji są metody przedstawione wewzajemnej opozycji do siebie [15]:� Nauczanie pogadankowe — na początku każdego działu

podaje się „odpowiednią liczbę podstawowych pojęć. Po tymnastępują przykłady”.

� Uczenie się przez osobiste doświadczenie — ogranicza sięliczbę podawanych informacji do niezbędnego minimumi dąży do tego, aby uczeń mógł rozpocząć samodzielnąpracę.


Najczęściej jednak podczas zajęć nauczyciel wykorzystuje kilka me-tod pracy (metoda mieszana, kombinowana), dzięki czemu realizo-wany temat (a raczej wiadomości i umiejętności z danego zakresu) sąprzez ucznia lepiej przyswajane i rozwijane. Zajęcia takie są ciekaw-sze i atrakcyjniejsze dla ucznia, dzięki czemu pracuje on efektywniej.

Zasady nauczania informatykiPodczas zajęć z informatyki powinno występować stopniowanietrudności, czyli przechodzenie od zagadnień prostych, zrozu-miałych, do trudniejszych i bardziej złożonych, które wymagająwcześniejszego zaznajomienia z podstawami.

Ważną zasadą jest również łączenie teorii z praktyką. Po zazna-jomieniu z podstawowymi pojęciami dotyczącymi danego zagad-nienia należy przejść do ćwiczeń praktycznych. Uczniowie po-winni również dostrzegać celowość wykonywania danych ćwiczeń.Ważne jest, aby nie były one oderwane od rzeczywistości, lecz bydotyczyły spraw bliskich uczniom, na przykład klasowych, szkol-nych („Tworzenie klasowej lub szkolnej witryny WWW”, „Kosztywycieczki klasowej do…”).

Bezpośrednie poznawanie programów, zaznajamianie się z ichfunkcjami i rozwiązywanie konkretnych problemów to stosowa-nie zasady poglądowości. Systematyczność w nauczaniu każdegoprzedmiotu jest nie tylko zasadą, ale ważnym zadaniem.

12. Wspieranie uzdolnieńWspieranie uzdolnień

Uczeń ponadprzeciętnie (szczególnie) uzdolniony to chluba dlanauczyciela i szkoły. Ale często bywa kłopotliwą jednostką, po-tencjalnym źródłem konfliktu w klasie. Nauczyciel prowadzącylekcje musi umiejętnie wyważyć proporcje — wiedzieć, na ilezajmować się grupą jako całością, a na ile zwrócić uwagę na po-trzeby edukacyjne poszczególnych uczniów. Podstawowym celemkształcenia uczniów uzdolnionych jest poszerzanie i pogłębianieich wiedzy. Praca z uczniem zdolnym często wymaga od nauczy-ciela większego zaangażowania oraz rozległej wiedzy nie tylkoz jego własnej dziedziny, ale także z psychologii i pedagogiki.

WS P I E R A N I E U Z D O L N I E Ń 63

Jak pracować z uczniem zdolnym? Jakie cechy posiada uczeńuzdolniony? Jak ustalić, czy uczeń posiada określone zdolności?Jak umiejętnie prowadzić ucznia? Jak rozwinąć jego zdolności? Sąto bardzo trudne pytania i wielu nauczycieli, a nawet większość,nie zna na nie odpowiedzi. Jednak trzeba sobie na nie odpowie-dzieć, aby w pełni wykorzystać możliwości ucznia przy realizacjizadań, zarówno na lekcjach, jak i na zajęciach pozalekcyjnych.

Zdolności, to według Z. Pietrasińskiego: takie różnice indywidu-alne, które sprawiają, że przy jednakowej motywacji i uprzednimprzygotowaniu poszczególni ludzie osiągają w porównywalnych wa-runkach niejednakowe rezultaty w uczeniu się i działaniu [14].

Uczeń zdolny to taki, który w podobnych warunkach przewyż-sza innych uczniów w wykonywaniu tych samych działań; osią-gnięcia ucznia zdolnego w nauce i w innych dziedzinach są najczę-ściej wysokie, oryginalne i twórcze; legitymuje się on prawie zawszewysokim lub bardzo wysokim poziomem zdolności ogólnychi specjalnych.

Uczniowie uzdolnieni przejawiają wysokie zdolności do okre-ślonej działalności, tzn. szybkiego uczenia się pod kierunkiemnauczyciela, skutecznego uczenia się, samodzielnego, rozległegoi swobodnego przenoszenia wyników nauki na dziedziny i sytuacjepokrewne, osiąganie w wyniku nauki więcej niż przeciętnej spraw-ności działania.

Ale nie tylko. Uczeń uzdolniony może wykazywać na lekcjiinformatyki wybitne zdolności tylko w wąskim zakresie, na przy-kład rysowania lub sprawnego pisania i redagowania tekstów itd.Kiedy się już określi uzdolnienia uczniów, należy je rozwijać. Uwa-żam, że w każdym dziecku tkwią określone zdolności, trzeba je„tylko” dostrzec i umiejętnie rozwijać.

Cechy charakterystyczne uczniów zdolnych

W szkole podstawowej zdolności ucznia ujawniają się w toku pracynad materiałem nauczania. Uczniowie zdolni z reguły:� uczą się szybciej,� opanowują szerszy zakres materiału,� uczą się inaczej, swobodniej zestawiają wiadomości, sięgają

po dodatkowe informacje, potrzebują większej liczbyi lepszych argumentów,


� ich wyniki uczenia się sięgają głębiej, obejmują rozumieniemateriału,

� jeśli tylko uznają sens pracy nad danym materiałem,czytają dużo i chętnie,

� bardziej zależy im na nagrodach,� są zdolni do koncentracji i wytrwałości w rozwiązywaniu

problemów,� charakteryzuje ich bogatsze niż u rówieśników słownictwo,� są zdolni do samodzielnej i efektywnej pracy,� wcześniej niż inni (często w wieku przedszkolnym)

opanowują umiejętność czytania i pisania (i potrafią z niejkorzystać),

� wykazują zdolność wnikliwej obserwacji,� wykazują inicjatywę i oryginalność w pracy umysłowej,� wykazują wysoką sprawność umysłową i szybką reakcję

na nowe pomysły,� szybko uczą się na pamięć (zapamiętują nowe rzeczy),� interesują ich problemy natury człowieka i świata,� mają niezwykłą wyobraźnię,� z łatwością stosują się do skomplikowanych instrukcji,� charakteryzuje ich wyższy poziom wiary we własne siły,� mają większe poczucie humoru, łatwiej dostrzegają

komiczne aspekty rzeczywistości,� są na ogół lepsi od innych w matematyce.

Metody i formy pracy z uczniami zdolnymiSpecjalna opieka nad uczniami zdolnymi stale jest postrzeganajako kontrowersyjna. Budzi emocje zarówno wśród zwolenników,jak i przeciwników poglądu, że nawet najzdolniejszym potrzebnajest troska, a często wyraźna pomoc. Tymczasem z gromadzo-nych danych wynika, że wiele dzieci zdolnych pozbawionych wła-ściwej opieki i do tego jeszcze dostrzegających niechęć otoczenianie rozwija się na miarę swoich możliwości. Rozpoczynając pracęz uczniami, należy przede wszystkim dobrze rozeznać ich potrzebyi ustalić zgodny z nimi plan działania. Dobór treści, metod na-uczania, form organizacyjnych dydaktyki oraz oddziaływań wy-chowawczych jest bardzo ważny.


W zakresie pracy dydaktycznej postuluje się wprowadzeniemetod badawczych i problemowych przy uwzględnieniu indywi-dualnych możliwości, zainteresowań oraz potrzeb ucznia. Pod-kreśla się konieczność formułowania takich zadań, które miałybyoptymalny poziom trudności i motywowały ucznia dzięki od-powiednio wprowadzonej ocenie. Ważne jest, by nawiązując doindywidualnych predyspozycji ucznia, umożliwić mu pełny roz-wój zdolności.

Jeśli chodzi o warunki wychowawcze stworzone przez szkołę,należy dążyć do właściwej i bezstronnej postawy wobec dzieckazdolnego, tolerancji dla jego ewentualnej nietypowości w zacho-waniu. Warto docenić samodzielność jego myślenia i działania,oryginalność w rozwiązywaniu zadań. Trzeba też ustrzec się przedtraktowaniem go jako uciążliwego członka zespołu klasowego,który albo za dużo wie, albo za dużo chciałby wiedzieć. Wywiera-nie presji lub nadmierne chwalenie także są zbędne podczas pracyz dzieckiem zdolnym.

Najlepszą metodą jest życzliwa, poparta argumentami dyskusja i ocena.

W pracy z uczniem zdolnym można wyodrębnić kilka etapów:

� Organizacja wstępna. Pracę należy rozpocząć od wyłonieniauczniów zdolnych i wdrożenia ich do samodzielneji indywidualnej pracy. Następny etap to praca z całymzespołem podzielonym na podgrupy pracujące pod ichkierunkiem. Ważne jest, aby uczniowie od początku naukiwiedzieli, skąd i jakie informacje oraz instrukcje będą uzyskiwać,w jaki sposób będą kontrolowani i jak będą egzekwowaneod nich wiadomości. Uczniowie powinni samodzielnieproponować sposoby wykonywania pracy i podział zadań.

� Praca samodzielna i niezależna oraz w różnym stopniuindywidualna. Uczniowie realizują swój plan pracyindywidualnej i grupowej: pracują w czytelni, prowadząeksperymenty, zbierają potrzebne materiały. Pozakonsultacjami z nauczycielem, który może nadzorowaćpracę grup poprzez współpracujących z nim uczniów,odbywają się wspólne spotkania poświęcone omawianiuprzebiegu pracy i ocenie jej rezultatów.


� Podsumowanie wyników i sformułowanie wniosków— spotkanie zamykające. Przygotowując się do niego,uczniowie muszą krytycznie ocenić pracę własną i pracęinnych. Zmusza ich to do nabywania i doskonaleniaumiejętności, argumentowania, prezentowania własnegodorobku i poglądów, a co najważniejsze — nowychpomysłów.

Metody nauczania są podporządkowane celom kształcenia z uwagina to, że są zamierzonymi sposobami pracy nauczyciela. Ogólniemetody można podzielić na dwie grupy:

I — oparte na przyswajaniu gotowych informacji,II — oparte na tworzeniu wiedzy teoretycznej.

Do metod z I grupy należą między innymi wykład, pokaz, ob-serwacja, opis, pogadanka, metoda algorytmiczna, praca z lekturą,nauczanie programowane.

Wykład to metoda, której jedynie pewne elementy mogą byćwykorzystane na zajęciach w szkole podstawowej.

Pokaz w pracy z uczniem zdolnym pełni dwie role — ekspo-nującą i inspirującą.

Obserwacja to metoda podobna do pokazu. Zadaniem uczniajest analizowanie szczegółowych operacji.

Opis u uczniów zdolnych ma wyzwolić wyobraźnię i zastąpićim demonstrację omawianego obiektu.

Pogadanka uczy samodzielnego i prawidłowego pod względemlogicznym myślenia uczniów. Proces ten jest sterowany przez na-uczyciela poprzez zadawanie odpowiednich pytań.

Metoda algorytmiczna to metoda, dzięki której uczeń drogąsamodzielnej analizy dochodzi do potwierdzenia pełnej skutecz-ności i jednoznaczności algorytmu.

Praca z lekturą to metoda pogłębiająca wiadomości z zakresutematu omawianego na zajęciach. Praca z książką wyrabia u uczniównawyk samodzielnej pracy, studiowania.

Do metod z II grupy należą analiza wyników obserwacji, pro-jektowanie, sporządzanie planu rozumowania, nauczanie proble-mowe, metoda heurystyczna.


Analiza wyników obserwacji — w wyniku obserwacji uczeńjest zdolny wytworzyć swoją wizję modelu czy procesu.

Projektowanie to metoda pozwalająca uczniom przewidywaćwygląd modelu ilustrującego zależność matematyczną.

Sporządzanie planu rozumowania to stwarzanie uczniommożliwości wielokierunkowego myślenia.

Nauczanie problemowe to wykorzystywanie rozwiązania jed-nego problemu do tworzenia i rozwiązywania innego.

Metoda heurystyczna umożliwia rozwój twórczego działa-nia w zakresie formułowania zadań, wykrywania nowych faktów,związków zachodzących między nimi, budowania i weryfikacjihipotez.

Innymi metodami mającymi na celu dogłębne przyswojeniewiedzy są gry dydaktyczne i modelowanie.� Gry dydaktyczne rozwijają sprawność instrumentalną

i kierunkową.� Modelowanie wyzwala u uczniów kreatywność zarówno

w sferze teorii, jak i praktyki.

Praca z uczniem uzdolnionym wymaga od nauczyciela równieżstosowania wielu zróżnicowanych form. Do najciekawszych moż-na zaliczyć pracę w grupach, konkurs, pracę indywidualną, tur-niej, ligę zadaniową, projekt, krótki wykład, konkurs zadaniowyi konsultacje.

Praca w grupach. W grupach o składzie uczniowskim zróż-nicowanym uczeń zdolny ma do odegrania ważną rolę, która wy-maga wielu umiejętności.

Podczas konkursu funkcję kapitana w drużynie powierza sięuczniowi wybranemu przez kolegów.

Praca indywidualna to najczęściej stosowana forma pracy.Należą do niej rozmowy ucznia z nauczycielem, zadawanie pracdodatkowych, asystowanie nauczycielowi.

Turniej (mecz informatyczny lub inny) to szczególna formapracy międzyszkolnego koła.

Liga zadaniowa to cotygodniowa lista zadań do samodzielne-go rozwiązania. Rozwiązania omawiane są później przez uczniówna zajęciach dodatkowych.


Projekt to dłuższa forma umożliwiająca przeprowadzeniebadań, obliczeń i analizę ciekawego zagadnienia.

Krótki wykład jest najczęściej przygotowywany przez ucznióww oparciu o podaną przez nauczyciela literaturę.

Konkurs zadaniowy — za rozwiązanie zadań uczniowie otrzy-mują punkty, nagrody i dyplomy.

Konsultacje — nauczyciel ustala dla uczniów zainteresowa-nych stały termin, w którym uzyskują oni dodatkowe informacjeoraz odpowiedzi na nurtujące ich pytania.

Nauczyciel informatyki może wspomagać i wzbogacać wszech-stronny rozwój uczniów poprzez udział w realizacji większościzadań stawianych przed szkołą przez Podstawę programową. Może teżzwiększyć możliwości rozwijania umiejętności uczniów. Zdoby-wanie podstawowej wiedzy przez ucznia i jej utrwalenie odbywasię na zajęciach obowiązkowych, ale pogłębianie wiadomości topraca pod kierunkiem nauczyciela na zajęciach koła informa-tycznego w szkole lub praca samodzielna w domu.

Bibliografia

1. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportuz dnia 6 listopada 2003 r. zmieniające rozporządzeniew sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnegooraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół(Dz.U. nr 210, poz. 2041).

2. W. Okoń, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 1996,Wyd. "Żak"

3. Cz. Kupisiewicz, Podstawy dydaktyki ogólnej, Warszawa 1996,OW "BGW".

4. Wł. Puślecki, Dydaktyka - zeszyt 1 i 2, Warszawa Wyd. WSSE. 5. Wł. Puślecki, Superdydaktyka i jej trendy w: Człowiek i świat,Warszawa 2001, Wyd. Fundacja Innowacja.

6. T. Buzan i B. Buzan, Mapy twoich myśli, Łódź 1999,Wyd. „Ravi”.

7. R. Fisher, Uczymy się jak uczyć, Warszawa 1999, WSiP.

B I B L I O G R A F I A 69

8. Bolesław Niemierko, ABC testów osiągnięć szkolnych, WSziP,Warszawa 1975.

9. Bolesław Niemierko, Pomiar sprawdzający w dydaktyce, PWN,Warszawa 1990.

10. Andrzej E. Sękowski, Osiągnięcia uczniów zdolnych, TowarzystwoNaukowe KUL 2000.

11. Materiały XX Konferencji, Informatyka w szkole, Wrocław,6-9 września 2004.

12. Zdzisław Nowakowski, Dydaktyka informatyki w praktyce,EDU-MIKOM,Warszawa, lipiec 1996.

13. Beata Samoraj, Wewnątrzszkolny system kształcenia i oceniania.Informatyka. Szkoła podstawowa, Instytut Badań Kompetencji,Wałbrzych 2005.

14. T. Tomaszewski, Psychologia,WP, Warszawa 1978 15. Andrzej Walat, Wybrane problemy dydaktyki informatyki, OFEK,Jelenia Góra 1991.

16. Krzysztof Kraszewski, Sztuka nauczania — czynności nauczyciela,PWN, Warszawa 1995.


Program nauczania, przeznaczony dla II etapu edukacyjnegoszkoły podstawowej, na podstawie opinii rzeczoznawcówdr. Jacka Stańdo i prof. dr. hab. Józefa Pólturzyckiego.

Numer dopuszczenia: DKOS-5002-38/05

Wszelkie prawa zastrzeżone. Nieautoryzowane rozpowszechnianie całościlub fragmentu niniejszej publikacji w jakiejkolwiek postaci jest zabronione.Wykonywanie kopii metodą kserograficzną, fotograficzną, a także kopiowanieksiążki na nośniku filmowym, magnetycznym lub innym powodujenaruszenie praw autorskich niniejszej publikacji.

Wszystkie znaki występujące w tekście są zastrzeżonymi znakami firmowymibądź towarowymi ich właścicieli.

Autor oraz Wydawnictwo HELION dołożyli wszelkich starań, by zawartew tej książce informacje były kompletne i rzetelne. Nie biorą jednakżadnej odpowiedzialności ani za ich wykorzystanie, ani za związane z tymewentualne naruszenie praw patentowych lub autorskich. Autor orazWydawnictwo HELION nie ponoszą również żadnej odpowiedzialnościza ewentualne szkody wynikłe z wykorzystania informacji zawartych w książce.

Wydawnictwo HELIONul. Kościuszki 1c, 44-100 GLIWICEtel. 032 231 22 19, 032 230 98 63e-mail: [email protected]: http://helion.pl (księgarnia internetowa, katalog książek)

Drogi Czytelniku!Jeżeli chcesz ocenić tę książkę, zajrzyj pod adreshttp://helion.pl/user/opinie?pronauMożesz tam wpisać swoje uwagi, spostrzeżenia, recenzję.

ISBN: 83-246-0227-5

Copyright © Helion 2006

Printed in Poland.

Education

Prog Naucz Sp