TEMA:Semundjet i kane

rrenjet e tyre ne gjene

(Hemofilia) (Talasemia)

(Sindroma Down)

(Kanceri)

Kanceri eshte nje term i pergjithshem

qe perdoret per nje grup me me teper

se 100 semundje te cilat mund te

prekin cdo pjese te organizmit.Terma

me te cilat kanceri njihet ndryshe jane

tumori dhe neoplazma.Kanceri njihet

si rritje e pakontrolluar e qelizave qe

prodhojne 1 tumor ose neoplazme.

Qelizat e kancerizuara humbasin specializimin e indit qe I perkasin dhe nuk I pergjigjen.Mekanizmave te kontrollitqe normalisht e kufizojne ndarjen e qelizave.Kanceri mundte kaloje nga forma primare e tumorit ne formen sekondarete tij ne nje proces qe quhet mestaz.Fjala “Tumor” rrjedhnga gjuha latine,tumor-enjtje,fryerje prodhohet ngashumimi jonormal i qelizave permes procesit te ndarjesmitotike te qelizave.Tumoret zakonisht klasifikohen ne ketogrupe:1 Beninj-Kur ato kane rritje te ngadalte tumor evolucioni I vetevetishem I te cilit eshte lokal dhe nuk jepmetostoza,prandaj nuk e rrezikon shume jeten e te semuritdhe si rregull,nuk jep vdekjen e personit qe e mbart ate. Megjithate edhe ky tumor mund te rrezikoje individinnepermjet komprimimeve dhe efekteve te tjeralokale,ndryshimeve sekondave qe mund te pesoje ose teaktivitetit hormonal qe mund te shfaq.2 Malinje- Ngalatinishtja Malingneses me veprim te keq,kur ato rritenshpejt dhe formojne Metosstoza.Keto tumore shkaktojneedhe vdjekje.Njihen 4 tipe tekancerave:Karcinomat,Sarkomat,Leucemia dhe Lynfoma

-Karcinomat jane kancere qe rrjedhin nga indet

epiteliale dhe qe perfshijne kancerin e

lekures,gjendrave,gjinve dhe shume organeve te

brendshme.

-Sarkomat jane tumore te indit lidhor zakonisht keto

tumore nuk perhapen me shpejtesi ne keto inde.

-Leucemia eshte kancer I tipit qe karakterizohet me

rritje shume te shpejte te numrit te rruazave te bardha

te gjakut.Kanceri prek me teper grate se burrat.Kemi

lloje te ndryshme te kancerit ne varesi te organit ku

shfaqet psh:kanceri I gjirit,kanceri i

mushkerive,kanceri i prostates,kanceri i trurit,kanceri

i pankreasit etj.

1-Kanceri I mushkerive:eshte

kancer i trakese bronkeve ose i

alreolave.Me i shpeshte eshte

kanceri I bronkeve.Kanceri I

mushkerive eshte kanceri me i

madh vrases ne Europ dhe ne te

gjithe boten.Duhanpirja eshte

pergjegjese per afersishte 90% te

rasteve me kancer te mushkerive

2-Kanceri i prostates:eshte

kanceri I dyte me I shpeshte I

diagnostikuar te muskujt pas

kancerit te lekures.Megjithese

semundja eshte e shpeshte,jo

gjithmone eshte

vdekjeprurese.Pjesa me e

madhe e kanceave te prostsates

rriten dhe perhapen ngadale.

3-Kanceri I trurit:mund te shkaktohet

si pasoje e shtimit te pa kontrolluar te

qelizave kanceroze te cilat shkaktojne

tumore ne trurin e njeriut.Kanceri i

trurit paraqet nje shumim te indit te

trurit si dhe cipezave qe e rrethojne

trurin.Simptomat me te cilat shfaqet

tumori ne tru jane:mpirje te

njeanshme,te vjella,marrje mendesh

etj.

4-Kanceri I gjirit:eshte nje nga llojet me

te shpeshta te kancerit te grate,dhe

nder shkaktaret kryesor te vdekjes tek

ato.Ai mund te kurohet ne nje pjese

shume te madhe te rasteve nese

diagnostikohet ne kohe.-Vetkontrolli

mujor I gjirit,ku gjiri kontrollohet

vete me duar.-Mamografia ajo e kap

kancerin shume heret qe kur

ndryshimet nuk mund te shihet me sy

apo te preket me duar.

Hemofilia eshte nje semundje e gjakut,nete cilen gjaku nuk mpikset sinormalisht.Nese ju keni Hemofili mund tekeni gjakderdhje per nje koh me te gjatekrahasuar me njerzit e tjere pas njetraume apo demtimi.Ju gjithashtu mund tegjakoseni edhe ne brendesi te trupittuaj,vecanerisht ne artikulacionet e gjunjeve,kyceve te kembeve dhe ne berryla.Kjo gjakderdhje mund te demtojorganet tuaja dhe mund te jete edhekercenuese per jeten.

Hemofilia zakonisht eshte nje semundje e

trashegueshme.

E trashegueshme do te thote qe kjo semundje

kalon nga prindi tek femija me ane te

geneve.Njerezit e lindur me hemofili kane sasi

shume te vogel ose mungese te faktoreve te

koalugimit te gjakut.Faktoret e koalogimit te

gjakut jane proteina qe I duhen organizmit te

njeriut per nje mpiksje normale te gjakut.Ka

shum tipe faktoresh koalugimi te cilet zakonisht

nderveprojne me trompocidet per te realizuar

mpiksjen e gjakut.

Trompocidet jane fragmente te vogla

qelizore te gjakut qe formohen ne palcen e

kockes dhe luajne nje rol shume te madh

ne mpiksjen e gjakut.Kur vazat e gjakut

demtohen faktoret e koagulimit ndihmojne

trompocidet te lidhen njeri me tjetrin per

te mbyllur carjet e te prerat dhe te

ndalojne ne kete menyre gjakderdhjen ne

keto vaza.Dy tipet kryesore te hemofilis

jane Hemofilia A dhe Hemofiloia B.

Nese ju keni Hemofilin A keni munges ose nivele

shume te uleta te faktorit [VIII].Afro 9 nga 10

pacient qe kane Hemofili jane me Hemofili

A.Nese ju keni Hemofilin B atehere ju keni

mungese ose nivele shume te ulta te

faktorit[IX].Rralleher Hemofilia mund te jete e

fituar qe do te thote se ju nuk keni lindur me

kete semundje por qe ju e keni zhvilluar ate

gjate jetes tuaj.Kjo ndodh kur trupi juaj formon

antitrupa qe sulmojne faktoret e koagulimit qe

gjenden ne te duke penguar keshtu koagulimin.

Hemofilia mund te jete e lehte mesatare

ose e rende.Kjo varet nga niveli I faktorit

te koagulimit ne gjakun tuaj . Afro 7 ne 10

pacient me hemofili A kane formen e rende

te saj. Njerezit qe nuk kane hemofili e

kane aktivitetin e faktorit [VIII] 100 %

.Pacientet qe kane formen e rende te

hemofilis kane aktivitetin e faktorit [VIII]

me te vogel se 1 % . Hemofilia preke

zakonishte meshkujt .Cdo vite 1 ne 5000

meshkuj lindin me semundjen e hemofilise.

Cfar eshte hemofilia A dhe hemofilia B?

Gjakderdhjet ne artikulacione jane shume te shpeshta

ne hemofiliket . Madje pa shkak te qarte. Ne fillim

hemoragjia sjell rritje te ndjeshmerise se gjurit e pa

shenja te dukshme te hemoragjise. Por me pas gjuri

fryhet behet shume I nxehte e I dhimshem.

Artikulacioni humbe funksionin e tij levizore dhe

munde te mos ta rifitoje me kurre. Hemoragjia ne tru

munde te ndodhe sipasoje e nje goditje por edhe

spontanishte. Me dhimbje koke shume te forta qe

zgjasin me te vjella te shumta me crregullime te gjumit

humbje te papritur te funksionit levizor apo te

ndjeshmerise se anesive shikim te dyfishuar

konvulsione e atake epilepsie.