Dr. Jagannath K. Dange

Department of Education

Kuvempu University

Shankaraghatta

Dist: Shimoga,

Karnataka

jkdange@gmail.com

http://jkdange.blogspot.com

±Á¯Á ²PÀët ªÀÄvÀÄÛ ¸ÀPÁðgÀzÀ

¸ÀªÁ®ÄUÀ¼ÀÄ

¨sÁgÀvÀ zÉñÀzÀ ¨sÀ«µÀå vÀgÀUÀwPÉÆoÀrAiÀÄ M¼ÀUÉ

gÀÆ¥ÀUÉƼÀÄîvÀÛzÉ.1964-66 (gÁ.².D)

• ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉAiÀÄ ¸ÁzsÀ£ÉAiÉÄà ²PÀët.

• ²PÀëtzÀ ¥ÀæªÀÄÄR GzÉÝñÀªÉÃ- eÁÕ£À,ªÀiË®å ªÀÄvÀÄÛ P˱À®UÀ¼À¨É¼ÀªÀtÂUÉ.

¸ÀA«zsÁ£ÀzÀ C£ÀÄZÉÒÃzÀ 45- GavÀ ªÀÄvÀÄÛPÀqÁØAiÀÄ ²PÀët (6-14 ªÀµÀðzÀªÀgÉUÉ).

C£ÀÄZÉÒÃzÀ 21 A - RTE. 2009

• PÉÃAzÀæ ªÀÄvÀÄÛ gÁdå ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ ¸ÁPÀµÀÄÖ ºÀt«¤AiÉÆÃUÀ.

• NPE-1986: operation Black Broad, SSA,DPEP AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ.

• ¸ÁPÀµÀÄÖ ºÉƸÀ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ

• ªÀiÁ»w¹AzsÀÄ

• ¸ÁévÀAvÀæöå §AzÀÄ 7 zÀ±ÀPÀUÀ¼ÁzÀgÀÆ 74%¸ÁPÀëgÀvÉ

¸ÀPÁðgÀzÀ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ- ©¹AiÀÄÆl, ¸ÀªÀĪÀ¸ÀÛç, ¨ÉʹPÀ¯ï, QëÃgÀ¨sÁUÀå, ±ÀÆ,

¥ÀoÀå¥ÀĸÀÛPÀ.

UNICEF ªÀgÀ¢• 9 ®PÀë ªÀÄPÀ̼ÀÄ ±Á¯ÉAiÀÄ£Éß £ÉÆÃr®è

• 2014-15 : 3 ªÀÄÆgÀÄ PÉÆÃn ±Á¯É ©lÖ ªÀÄPÀ̼ÀÄ

• 14 ¯PÀë ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ±Á¯ÉUÀ½zÀÄÝ, 11 ®PÀë ¸ÀPÁðj, 3 ®PÀë SÁ¸ÀV ±Á¯É.

• 80 ®PÀë ²PÀëPÀgÀÄ

• 39% SÁ¸ÀV ±Á¯ÉAiÀÄ°è «zÁå¨sÁ¸À.

• MAzÀÄ PÀqÉ 100% ²PÀët ¸Á¢ü¹®è, E£ÉÆßAzÀÄ PÀqÉ ±Á¯ÉUÀ¼À°è «zÁåyðUÀ¼À ¸ÀASÉå PÀrªÉÄ ?

• ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ AiÉÆÃd£ÉUÀ¼ÀÄ ²PÀëtzÀ ¸ÁªÀðwæÃPÀgÀtzÀ¸ÁzsÀåªÁV®è.

• ¸ÀPÁðj ±Á¯ÉUÀ½UÉ DyðPÀªÁV, ¸ÁªÀiÁfPÀªÁV »AzÀĽzÀ ªÀÄPÀÌ¼É ºÉZÀÄÑ EzÀPÉÌ PÁgÀtªÉãÀÄ ?

PÁgÀtUÀ¼ÀÄ

KPÉÆÃ¥ÁzsÁåAiÀÄ ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ -

4000

Q.¥Á.±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ »jAiÀÄ ¥ÁæxÀ«ÄPÀ ±Á¯É

• 1-10: 1 6,7,8, £Éà vÀgÀUÀwUÉ M§â

• 11-60: 2

• 61-90: 3

• 91-120;4

• 121- 250: 5 ²PÀëPÀgÀ£ÀÄß £ÉëĸÀ¯ÁVzÉ.

• 5£Éà vÀgÀUÀwAiÀĪÀgÉUÉ J¯Áè «µÀAiÀÄUÀ½UÀÆ M§â£É²PÀëPÀ

²PÀëuÉÃvÀgÀ PÁAiÀÄðUÀ¼ÀÄ: (DqÀÄ ªÀÄÄlÖzÀ ¸ÉƦà®è ²PÀëPÀ ªÀiÁqÀzÀ

PÉ®¸ÀªÉà E®è)• d£ÀUÀtw,

• eÁwUÀtw,

• ¥À¯ïì ¥ÉÆðAiÉÆÃ,

• DzsÁgÀPÁqïð,

• ZÀÄ£ÁªÀuÉ PÁAiÀÄð,

• ©¹AiÀÄÆl,

• PÉÆoÀr zÀÄgÀ¹Û,

PÉÊvÉÆÃl ¤ªÀiÁðt.

¥Á¥À

ªÉÄõÀÄÖç

«µÀAiÀÄUÀ½UÉ C£ÀÄUÀÄtªÁV²PÀëPÀj®è:

• zÉÊ»PÀ ²PÀët ²PÀëPÀgÀÄ- PÁ¥ïÖ,qÁæ¬ÄAUï.

• UÀtÂvÀ «eÁÕ£À ²PÀëPÀgÀÄ- PÀ¯Á«µÀAiÀÄ

• PÀ¯Á «µÀAiÀÄ ²PÀëPÀgÀÄ - «eÁÕ£À«µÀAiÀÄ ¨ÉÆâü¸ÀĪÀÅzÀÄ ¸ÀÆPÀÛªÉÃ?

vÀgÀ¨ÉÃw• ±Á¯Á ¥ÁægÀA¨sÀ¢AzÀ ªÀµÀð¥ÀÆtð

vÀgÀ¨ÉÃwUÀ¼ÀÄ

• ¸ÀA¥À£ÀÆä® ªÀåQÛUÀ¼À PÉÆgÀvÉ.

• ªÉÄîĸÀÄÛªÁj ¸ÀªÀÄ¥ÀðPÀªÁV £ÀqÉAiÀÄzÉEgÀĪÀÅzÀÄ.

• §¼À¸ÀĪÀ°è zÀéAzÀé

• ¸ÀjAiÀiÁzÀ ¥Àæw¥ÀĶÖPÀgÀt ¤ÃqÀ¢gÀĪÀÅzÀÄ

¸ÀPÁðgÀzÀ ¤ÃwUÀ¼ÀÄ:• RTE–ªÀÄPÀ̼À£ÀÄß SÁ¸ÀV ±Á¯ÉUÀ½UÉ vÀ¼ÀÄîªÀÅzÀÄ.- ¥Àæw

ªÀµÀð 1 ®PÀë ªÀÄPÀ̼À zÁR¯Áw.

• C£ÀÄzÁ£ÀgÀ»vÀ ±Á¯ÉUÉ ¸ÀPÁðgÀ¢AzÀ ºÀt ¥ÁªÀw (¥Àæw«zÁåyðUÉ)

• PÀqÁØAiÀÄ ²PÀët ºÀPÀÄÌ eÁjAiÀÄ ªÀÄÆ®PÀ J®èjUÀÆ ²PÀët J£ÀÄߪÀ ¸ÀA¨sÀæªÀĪÉÇAzÀÄ eÁjAiÀi°èzÉ. DzÀgÉ, SÁ¸ÀV ±Á¯ÉUÀ½UÉ ªÀgÀzÁ£ÀªÁzÀ F ºÀPÀÄÌ ¸ÀPÁðj ±Á¯ÉUÀ½UÉ ªÀÄgÀt±Á¸À£ÀªÁVzÉ.

• £ÉgɺÉÆgÉ ±Á¯ÉUÀ¼ÉAzÀÄ C£ÀÄzÁ£ÀgÀ»vÀ ±Á¯ÉUÀ½UÉ ¥ÀæªÉñÀ.

• ²PÀët ¸ÁªÀðwæÃPÀgÀtPÁÌV gÀÆ¥ÀUÉÆAqÀ SÁ¸ÀV ±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ-> ºÀtPÁ¹£À GzÀåªÀĪÁUÀÄwÛªÉ.

• ±Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß G½¸ÀĪÀ §zÀ®Ä- ±Á¯É eÉÆÃr¸ÀĪÀ PÁAiÀÄð-¸ÀAAiÀÄÄPÀÛ ±Á¯É (¸ÁjUÉ ªÀåªÀ¸ÉÜ ¤ÃqÀ¢gÀĪÀÅzÀÄ)

¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ:

• PÉÆoÀr, «zÀÄåvï, ¤ÃgÀÄ, ±ËZÁ®AiÀÄ, QæÃqÁAUÀt, ¨ÉÆÃzsÀ£Á ¸À®PÀgÀuÉUÀ¼ÀÄ.

• ¸ÀPÁðj ±Á¯ÉUÀ¼À°è ªÀÄPÀ̽UÉ PÀ¼À¥ÉAiÀiÁzÀ C¨sÁå¸À¥ÀĸÀÛPÀUÀ¼À£ÀÄß PÉÆqÀÄvÀÛzÉ.

GzÁ- £À°PÀ° ªÀÄPÀ̼ÀÄ CzsÀð ¥ÀÄl §gÉAiÀÄĪÀ ºÉÆwÛUÉ¥ÀÄlªÉà ºÀjAiÀÄĪÀAvÀºÀ ¹ÜwAiÀÄ°èªÉ.

¨ÉÆÃzsÀ£Á «zsÁ£ÀUÀ¼ÀÄ:

• ²PÀëPÀ£À ¸ÀÈd£À²Ã® ¨ÉÆÃzsÀ£ÉUÉ CªÀPÁ±À«®èzÉ, ¹Ã«ÄvÀ «ÄÃwAiÀÄ°è ¨ÉÆâü¸À¨ÉÃPÁVzÉ.

• £À°PÀ° ¨ÉÆÃzsÀ£É¬ÄAzÀ ªÀÄPÀ̼ÀÄ CzÀÄâvÀªÁzÀ¨sÁµÁ¥Àæ¨sÀÄvÀéªÀ£ÀÄß ¥ÀqÉAiÀÄ®Ä ¸ÁzsÀå«zÉ. DzÀgɪÉÄðéZÁgÀPÀgÀÄ ªÀÄvÀÄÛ vÀgÀ¨ÉÃvÀÄzÁgÀCrØAiÀiÁUÀÄwÛzÉ.

• ¨ÉÆÃzsÀ£Á ±ÉÊ° (Soft approach E®è¢gÀĪÀÅzÀÄ)

vÀAvÀæeÁÕ£À §¼ÀPÉ- PÀA¥ÀÆålgï,ªÉƨÉʯï,

CAvÀeÁð®, ¹.r., ¥ÁæeÉPÀÖgï §¼ÀPÉ

¥ÀæxÀªÀiï N.G.O ¸À«ÄÃPÉë ªÀgÀ¢:

• CAPÀUÀtÂvÀ- 5£Éà vÀgÀUÀw «zÁåyðUÀ¼ÀÄ 2£Éà vÀgÀUÀwAiÀÄ «µÀAiÀĪÀ£Éß NzÀ®Ä §gÀÄwÛ®è.

• 20% gÀµÀÄÖ 2£Éà vÀgÀUÀw «zÁåyðUÀ½UÉ 1-9 ¸ÀASÉåUÀÄgÀÄw¸À®Ä ¸ÁzsÀåªÁV®è.

¨ÉÆÃzsÀ£Á ªÀiÁzsÀåªÀÄ: • ¥ÉÆõÀPÀgÀ ªÀÄ£À¹Üw- English - ªÀiÁzsÀåªÀÄzÀ C¥ÉÃPÉë.

• ªÀiÁgÀÄPÀmÉÖ ªÀiË®å- 100% ¥sÀ°vÁA±À-> GzÉÆåÃUÀ.

• ¸ÀªÀiÁ£ÀvÉ

– ¸ÁªÀiÁfPÀ, DyðPÀªÁV PɼÀ¸ÀÛgÀzÀ ªÀÄPÀ̼À eÉÆvɨÉgÉAiÀĨÁgÀzÉA§ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀ- ¥ÀæwµÉÖAiÀÄ CA±À.

– ±Á¯É ¸ÀÄgÀPÀëvÉAiÀÄ vÁtªÁUÀzÉ EgÀĪÀÅzÀÄ.

²PÀëPÀgÀÄ• UÉÊgÀĺÁdj, eÁÕ£ÀzÀ PÉÆgÀvÉ, P˱À®UÀ¼ÀÄ

• ºÉªÉÄä ºÁUÀÆ PÁ¼Àf.

ªÀÄPÀ̼À ¥Á°£À UÀÄgÀÄUÀ¼ÀÄ C¢üPÁj±Á»UÉUÀįÁªÀÄgÁUÀĪÀ ¹Üw §AzÉÆzÀVzÉ, EzÀjAzÀ§ºÀÄvÉÃPÀ ²PÀëPÀgÀÄ ‘¸ÁPÀ¥Àà ²PÀëPÀ ªÀÈwÛ’J£ÀÄߪÀ ºÀvÁ±À ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀzÀ°èzÁÝgÉ.

• ¨ÉÆÃzsÀ£Á ¸ÀªÀÄAiÀÄ ¸ÁPÁUÀÄwÛ®è.(UÀĪÀiÁ¸ÀÛ PÁAiÀÄð)

• ²PÀëPÀjUÉ MvÀÛqÀ-J¸ï.r.JªÀiï.¹., ¥Á®PÀjAzÀ,»jAiÀÄ C¢üPÁjUÀ½AzÀ.

• ¨ÉÃgÉ gÁdåUÀ½UÉ ºÉÆ°¹zÀgÉ PÀrªÉĪÉÃvÀ£À

• ªÀ¸Àw ªÀåªÀ¸ÉÜ, UÁæ«ÄÃt ¨sÀvÉå.

• «±ÉõÀ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ.

• «zÁåyðUÀ¼À ¸ÁzsÀ£ÉAiÀÄ DzsÁgÀzÀªÉÄÃ¯É ¸ÀA§¼À

²PÀëPÀgÀ £ÉêÀÄPÁwAiÀÄ°èzÉÆõÀ

• ºÉaÑ£À CAPÀ ¥ÀqÉzÀªÀgÀÄ ¸ÀPÁðj ±Á¯ÉUÉ£ÉêÀÄPÀ.

• eÁÕ£ÀzÀ C¼ÀvÉ- ªÀiË®åUÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛ¸ÉêÁ ªÀÄ£ÉÆèsÁªÀzÀ CUÀvÀå.

• ²PÀëPÀgÀ UÀÄtªÀÄlÖ-> ²PÀëtzÀ UÀÄtªÀÄlÖ(vÀgÀ¨ÉÃw)

GzÉÆåÃUÁªÀPÁ±À• ªÀÈwÛ ²PÀët, ªÀAiÀĸÀÌ ²PÀët, ¸ÀAeÉ

±Á¯ÉUÀ¼ÀÄ,

• UÀÄr PÉÊUÁjPÉUÀ¼ÀÄ (PÀ°AiÀÄÄvÀÛzÀÄr)

¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ DqÀ½vÀ• ªÀUÁðªÀuÉ, PÁ®PÉÌ ¸ÀjAiÀiÁV E¤ÌçªÉÄAmï,

¨sÀrÛ.

• ²PÀëPÀ£À PÁAiÀÄðzÀ ªÀiË®åªÀiÁ¥À£À

• SÁ¸ÀV ±Á¯ÉUÀ¼À ¥ÀgÀªÁ¤UÉ- ºÉZÀѼÀ

• ¸ÀPÁðj ±Á¯ÉUÀ¼À ªÉÄðéZÁgÀuÉ- PÀrªÉÄ.

¸ÀÀ®ºÉUÀ¼ÀÄ• ¤AiÀÄ«ÄvÀªÁV £ÉêÀÄPÁw-

«µÀAiÀÄPÀÌ£ÀÄUÀÄtªÁV

• ¸ÀPÁðgÀzÀ ¤AiÀĪÀiÁªÀ½UÀ¼ÀÄ ªÀÄvÀÄÛDqÀ½vÀ-£ÉêÀÄPÁw, ¥ÁgÀzÀ±ÀðPÀ DqÀ½vÀ,²PÀëPÀjUÉ ¥ÉÆæÃvÁìºÀ ªÀÄvÀÄÛ UËgÀªÀ.,C®ºÁ¨Ázï ºÉÊPÉÆmïð wÃ¥ÀÄð.

• ¨sËwPÀ ¸Ë®¨sÀåUÀ¼ÀÄ- GvÀÛªÀÄ ¥Àr¸ÀĪÀÅzÀÄ(SÁ¸ÀV ±Á¯ÉUÀ¼ÀAvÉ) DPÁ±ï mÁå¨ï

• ¨ÉÆÃzsÀ£Á ªÀiÁzsÀåªÀÄ-

• ªÀiË®åªÀiÁ¥À£ÀzÀ ¥ÀæQæAiÉÄ- ±Á¯ÁªÀi˯ÁåAPÀ£À-ªÀ¸ÀÄÛ¤µÀÖªÁVgÀ°

• ²PÀëPÀgÀ ¸ÀA¨sÀ¼À ªÀÄvÀÄÛ ¨sÀvÉåUÀ¼ÀÄ.

• ¨ÉÆÃzsÀ£ÀUÉ ¸ÁévÀAvÀæöå PÉÆr ( EvÀgÉÃPÁAiÀÄðUÀ½AzÀ ªÀÄÄQÛ)

• ¸ÀÆPÀÛ vÀgÀ¨ÉÃw –CªÀ±ÀåPÀvÉUÀ£ÀÄUÀÄtªÁV, £ÉÊdvɬÄAzÀPÀÆrgÀ°.

• GzÉÆåÃUÀ ¥ÀÆgÀPÀ ²PÀët- ªÀÈwÛ ²PÀët,PÀgÀPÀıÀ® ²PÀët, ¸À. ±Á¯ÉAiÀÄ°è N¢zÀªÀjUÉ«±ÉõÀ CªÀPÁ±À.

• ±Á¯ÉUÀ¼À£ÀÄß zÀvÀÄÛvÉUÉzÀÄPÉƼÀÄîªÀÅzÀÄ.

• DzÀåvÉAiÀÄ ªÉÄÃgÉUÉ £ÉgɺÉÆgɱÁ¯ÉUÀ¼ÉAzÀÄ ¥ÀjUÀt¹.( ¸ÀPÁðj, C£ÀÄzÁ¤vÀ,C£ÀÄzÁ£ÀgÀ»vÀ)

• D¥ÀÛ¸À®ºÉUÁgÀgÀ £ÉêÀÄPÀ

zsÀ£ÀåªÁzÀUÀ¼ÀÄ