1

THĂNG BẰNG amp COcircNG BẰNG VOtilde HIẾU NGHĨA

(24052011)

Trước hết chuacuteng ta sẽ xem định nghĩa của hai từ nagravey như thế nagraveo để dựa trecircn cơ sở

đoacute magrave thảo luận

1- Thăng bằng Vật lyacute Thế của vật hay thacircn thể giữ được khocircng bị đổ Cacircn

bằng khocircng nghiecircng lệch về một phiacutea nagraveo

Giữ cho người thăng bằng trecircn dacircy

2- Thăng bằng Tacircm lyacute Trạng thaacutei tacircm lyacute giữ được bigravenh thường

khocircng bị nghiecircng ngả dao động bất bigravenh thường

Tacircm trạng mất thăng bằng

3- Thăng bằng thu chi Lagravem cho trở thagravenh thăng bằng trong caacuten cacircn thu chi

4- Thăng bằng kiềm-toan (giữa base vagrave acid) acid coacute độ pH lt7 Base coacute độ

pH gt7 Thăng bằng kiềm toan của nước cất coacute độ pH=7

5- Cacircn thăng bằng cacircn để tiacutenh trọng lượng của một vật bằng thanh cacircn bằng

ngang một becircn lagrave vật một becircn lagrave quả cacircn Người ta cũng dugraveng higravenh tượng

nagravey aacutep dụng cho caacuten cacircn cocircng lyacute

6- Thước thủy thăng bằng trong xacircy dựng nhờ vagraveo giọt nước thăng bằng hiện ở

giữa thước

7- Thăng bằng trong Y khoa nơi những người bị bệnh mất thăng bằng do viecircm

tai giữa thiểu năng tuần hoagraven nảo (cerebral anemia) hay rối loạn tiền đigravenh

(vestibular disorder) Mất thăng bằng (Imbalance hay Desequilibre) Đi đứng

khocircng vững vigrave bệnh tai trong keacutem thị giaacutec hư hao giacircy thần kinh ở chacircn bệnh

thần kinh ngoại biecircn tủy sống tiểu natildeo trong bệnh Parkinson viecircm xương khớp

do taacutec dụng của dược phẩm như thuốc trị kinh phong thuốc an thần thuốc ngủ

thuốc trị bệnh lao

2

8- Thăng bằng xatilde hội Một xatilde hội được thăng bằng dĩ nhiecircn khocircng bắt buộc phải

tuyệt đối coacute nghĩa lagrave một xatilde hội phải khocircng coacute những khaacutec biệt quaacute lớn về chất

khocircng coacute người giagraveu quaacute mức với hagraveng nghigraven tỷ bạc cũng như khocircng coacute những

người nghegraveo quaacute đoacutei keacutem khocircng coacute đến một đồng Hay về lượng caacutech biệt khocircng

quaacute lớn giữa caacutec số lượng người nghegraveo quaacute nhiều vagrave người giagraveu thiểu số nhưng lại

nắm lượng tagravei sản quaacute khổng lồ

9- Cocircng bằng xatilde hội Francois Bourguignon định nghĩa ldquoĐoacute lagrave sự cocircng bằng

trong caacutec cơ hộirdquo Đoacute lagrave sự cocircng bằng trước khi người ta coacute thể được biết một hoạt

động kinh tế sẽ đem đến kết quả gigrave Đoacute lagrave việc dacircn chuacuteng được

- Bigravenh đẳng trong caacutec cocircng cụ kinh tế như tiacuten dụng

- Được tiếp cận bigravenh đẳng caacutec dịch vụ giaacuteo dục

- Được tiếp cận bigravenh đẳng caacutec dịch vụ y tế

- Được bước vagraveo thị trường lao động magrave khocircng bị phacircn biệt đối xử

- Được cocircng bằng giữa QUYỀN LỢI vagrave NGHĨA VỤ Ở những nước khaacutec thigrave ta coacute

thể aacutep dụng cacircu ldquoAsk not what the country can do for you but ask what you can do

for the countryrdquo (khocircng hỏi Tổ quốc đatilde lagravem gigrave cho anh magrave phải hỏi lagrave anh đatilde lagravem

gigrave cho Tổ quốc) Ở nước migravenh thigrave phải hỏi ngược lại Nguyecircn bản lagrave ldquoask not what

America will do for you but what together we can do for the freedom of man ldquo trong

diễn từ của Tổng thống Mỹ John F Kennedy

Thế nagraveo lagrave sự phaacutet triển trong cocircng bằng Trước hết cần xaacutec định thế nagraveo lagrave cocircng bằng Cocircng bằng xatilde hội về phương

diện kinh tế khocircng coacute nghĩa lagrave thagravenh quả phaacutet triển của xatilde hội được chia đồng đều

cho mọi người Cocircng bằng trước hết phải được hiểu lagrave sự bigravenh đẳng trong cơ hội

(equal opportunity) cơ hội lagravem việc cơ hội đầu tư nghĩa lagrave bigravenh đẳng trong việc

tiếp cận những cơ hội magrave với cố gắng vagrave năng lực con người coacute thể đạt đến một

mức sống cao hơn hiện nay Mặt khaacutec những cơ hội như vậy phải coacute nhiều mới

đaacutep ứng được nhu cầu lagravem việc của mọi tầng lớp dacircn chuacuteng

Noacutei khaacutec đi nếu mọi tầng lớp dacircn chuacuteng đều coacute cơ hội tham gia quaacute trigravenh

phaacutet triển vagrave được hưởng thagravenh quả tương ứng với sức lực khả năng vagrave triacute tuệ của

họ thigrave đoacute lagrave sự phaacutet triển trong cocircng bằng Coacute thể noacutei phaacutet triển lagrave sự tạo ra khocircng

ngừng những cơ hội lagravem việc vagrave cocircng bằng khi mọi người trong xatilde hội được tiếp

cận bigravenh đẳng những cơ hội đoacute Trong trường hợp nagravey thagravenh quả của sự phaacutet triển

sẽ được phacircn phối một caacutech cocircng bằng (vagrave khocircng nhất thiết phải đồng đều) nghĩa

lagrave sự caacutech biệt về lợi tức (mức thu nhập) giữa caacutec giai tầng trong xatilde hội chỉ ở một

khoảng caacutech thoả đaacuteng phản ảnh sự caacutech biệt trong cố gắng trong khả năng vagrave triacute

tuệ của từng nguời

Cocircng bằng cần được xem như lagrave yếu tố chủ yếu của mọi saacutech lược giảm

nghegraveo vagrave lagravem cho đất nước cagraveng ngagravey cagraveng giagraveu mạnh

3

A- VỀ THĂNG BẰNG VẬT LYacute THẾ ĐỨNG TẤN TRONG VOtilde HỌC

Trong caacutec đograven thế của votilde học caacutec yếu tố sợ hatildei đau vagrave mất thăng bằng lagrave

những thagravenh phần quan trọng hơn cả

Khi ta xỉa ngoacuten tay vagraveo hai nhatilden cầu của một người tạm gọi lagrave đối thủ thigrave y

tức thời phản ứng bằng caacutech nhắm mắt theo phản xạ tự nhiecircn Yếu tố mối nguy

hiểm nỗi đe dọa gacircy ra sự khiếp đảm vagrave như thế đối thủ rơi vagraveo thế hạ phong vagrave dễ

dagraveng bị mất kiểm soaacutet bị khống chế Đacircy lagrave cơ sở cho việc sử dụng Atemi trong

Aikido tung một đograven Atemi để gacircy hoang mang hoảng loạnhellip magrave khocircng cần lagravem

tổn thương uke (BS Phugraveng Trung Hugraveng Thuyết trigravenh tại Đạo đường Đakao 10)

Yếu tố kế tiếp lagrave yacute thức về migravenh trong khocircng gian cảm giaacutec thăng bằng

Trong Aikido caacutec đograven neacutem (nage waza)

chủ yếu dựa vagraveo cảm giaacutec nagravey để thi triển

Mocircn sinh sử dụng caacutec kỹ thuật để đưa đối

thủ vagraveo tigravenh trạng mất thăng bằng vagrave neacutem

đối thủ Cơ chế giữ thăng bằng cho cơ thể

cần được hagravenh giả Aikido thấu triệt để việc thi triển kỹ thuật đạt được hiệu quả

cao

Tương tự trong Judo bạn chỉ coacute thể vật ngatilde đối thủ sau khi đatilde lagravem họ bị mất

thăng bằng rồi sau đoacute mới dugraveng đến những đograven neacutem vật như Soei Nage Ippon

Soei Nage Uchi Mata

B- VỀ THĂNG BẰNG TAcircM LYacute

THĂNG BẰNG GIỮA LYacute TRIacute VAgrave TIgraveNH CẢM

Người thigrave cho lagrave Lyacute triacute phải lagrave yếu tố quyết định Đoacute lagrave Aristotle vagrave Plato

Đối với hai ocircng lyacute triacute lagrave quan năng đặc biệt của con người noacute phaacuten xeacutet chiacutenh xaacutec

caacutei gigrave tốt vagrave hướng con người đi theo những mục tiecircu đuacuteng Nếu coacute sự tranh chấp

giữa Lyacute triacute vagrave Tigravenh cảm thigrave Lyacute triacute phải được ưu tiecircn sử dụng

Theo phaacutei khắc kỷ Epictetus vagrave Marcus Aurelius khocircng coacute gigrave được pheacutep

khuấy động tiến trigravenh chung cho sự phaacuten xeacutet của chuacuteng ta hoặc sự điềm tĩnh becircn

trong của chuacuteng ta Chuacuteng ta phải ldquokhắc kỷ chịu đựngrdquo ngay cả khi đối mặt với caacutei

chết của những người thacircn yecircu (La mort du Loup) những nỗi khổ của riecircng migravenh

thaacutei độ của thế gian đối với chuacuteng ta những thảm họa chung hay riecircng Những

người Khắc kỷ nhắm tới việc giải thoaacutet khỏi những đam mecirc chứ khocircng nhắm tới

việc lagravem chủ vagrave tham gia của họ vagraveo đời sống đạo đức

Một số người khaacutec thigrave cho yếu tố quyết định phải lagrave Tigravenh cảm Caacutec triết gia

trường phaacutei Latildeng mạn Đức ở cuối thế kỷ 18 vagrave đầu thế kỷ 19 ndash caacutec taacutec giả như

Schelling Schleiermacher vagrave Novalis ndash nhấn mạnh tiacutenh ưu trội của cảm xuacutec

4

tưởng tượng vagrave trực giaacutec trong việc thu nhận tri thức vagrave sự toagraven matilden của cuộc

sống Họ cho rằng lyacute triacute phacircn tiacutech khocircng đủ vagrave lầm lạc trong nỗ lực của con người

nhằm tigravem kiếm những chiều sacircu của sự tồn tại

Nhagrave thơ Anh William Blake trigravenh bagravey một quan điểm tương tự như lời phản

khaacuteng mang tiacutenh tiecircn tri đối với sự cắt naacutet cuộc sống nguyecircn vẹn của con người bởi

tư duy thuần lyacute vagrave bởi khoa học hiện đại cugraveng cocircng nghệ Ocircng cho thấy sự tương

phản giữa aacutenh saacuteng rực rỡ của sự thegravem khaacutet được thỏa matilden với những hậu quả khocirc

heacuteo của việc kiecircng khem

Coacute gigrave mạnh hơn Tigravenh Yecircu coacute gigrave mạnh hơn Hận Thugrave hận thugrave gia tộc Hận

thugrave xatilde hội hận thugrave giai cấp Chiacutenh Tigravenh Yecircu hay Hận Thugrave mới gacircy ra những cuộc

chiến tranh caacutech mạng caacutech mạng dacircn chủ caacutech mạnh giai cấp Họ cho rằng Lyacute

tưởng lagrave tigravenh trạng xa rời hoặc latildenh đạm hoagraven toagraven ndash sự vocirc cảm theo nghĩa đen ndash

đối với bất kỳ caacutei gigrave coacute thể kiacutech động vagrave quấy rầy chuacuteng ta

Quan điểm của Sigmund Freud khocircng tương đồng với caacutec lập trường cơ

bản trecircn Như những người Hy Lạp ocircng cho rằng cảm xuacutec phải được kiểm soaacutet để

đạt tới những mục điacutech của cuộc sống Nhưng suy nghĩ của ocircng chủ yếu coacute tiacutenh

chất sinh vật học hơn lagrave đạo đức Để hướng những đogravei hỏi của cảm xuacutec vagraveo những

điều kiện thực tế của cuộc sống ocircng noacutei ldquohứa hẹn sự an toagraven vagrave thagravenh cocircng to

lớnrdquo hơn sự nuocircng chiều buocircng thả Sự kềm chế cảm xuacutec mặt khaacutec dễ dẫn tới

những trạng thaacutei tinh thần khaacutec thường hoặc loạn thần kinh Freud khuyecircn chuacuteng ta

necircn cố gắng hết sức để coacute thể điều chỉnh những xung lực cảm xuacutec bản năng theo

những thực tại của tự nhiecircn vagrave xatilde hội Chuacuteng ta phải traacutenh cả sự nuocircng chigraveu lẫn

đagraven aacutep cảm xuacutec Tốt nhất theo Freud lagrave sự toagraven vẹn vagrave cacircn bằng chống lại những

batildeo taacutep cảm xuacutec becircn trong vagrave những aacutep lực xatilde hội becircn ngoagravei

Trong thực tế rất iacutet khi đạt

được sự thằng bằng giữa lyacute triacute

vagrave tigravenh cảm nếu coacute được thigrave đoacute

lagrave một trong caacutec sự kiện quiacute

hiếm magrave thocirci Như lagrave đaacutem cưới

mới đacircy nhất giữa hoagraveng tử

William vagrave Kate Middleton

chiacutenh thức diễn ra tại nhagrave thờ

Westminster Abbey

Nhưng khi nhớ lại quận cocircng Edward VIII lagrave baacutec ruột của nữ hoagraveng Anh

Elizabeth đệ nhị đatilde quyết định thoaacutei vị chỉ với nguyecircn nhacircn duy nhất lagrave aacutei tigravenh Đacircy

lagrave trường hợp hi hữu magrave tigravenh cảm đatilde lấn aacutet lyacute triacute

Vị hoagraveng tử latildeng mạn sa lưới tigravenh Edward VIII đẹp trai như tagravei tử điện ảnh

5

được dacircn chuacuteng ngưỡng mộ như một ngocirci sao magraven bạc bỏ ngocirci vua để lấy một phụ

nữ Mỹ Wallis Simpson đatilde coacute hai đời chồng trước

Cograven lại gồm bao nhiecircu chuyện tiểu thuyết hay đời

thường đều lấy lyacute triacute lagravem trọng vagrave sẵn sagraveng bỏ qua mọi tigravenh

yecircu tigravenh cảm Nagraveo lagrave chuyện tigravenh Lan vagrave Điệp Điệp muốn

lấy con nhagrave giagraveu con quan magrave nở phụ tigravenh Lan

Ngay trong truyện Kiều

ldquoSự đacircu soacuteng gioacute bất kigrave

Hiếu tigravenh khocircn lẽ hai bề vẹn hai

Để rồi Kiều đatilde phải nghiecircng về becircn Hiếu-Lyacute triacute để

bỏ begraven becircn tigravenh-Kim Trọng

Rodrigue trong LE CID cũng đatilde xem chữ tigravenh lagravem

nhẹ để theo becircn ndashLyacute triacute phải trả thugrave cho cha Nhưng kết

cuộc thigrave vẫn cograven coacute sum hợp vui vẻ Khaacutec với Hamlet của Shahespeare dựa theo lyacute

triacute để trả thugrave cha để cho người yecircu phải tự tử trecircn dograveng socircng đầy hương hoa vagrave kết

cuộc cacircu chuyện thật buồn thatildem

Để kết thuacutec caacutec macircu thuẩn nếu coacute giữa lyacute triacute vagrave tigravenh cảm chuacuteng ta thử dựa

trecircn khoa học hiện đại đoacute lagrave caacutec chỉ số thocircng minh IQ (Intelligence Quotient)

của lyacute triacute vagrave chỉ số cảm xuacutec EQ (Emotional Quotient) của tigravenh cảm magrave phaacuten

quyết Caacutec nhagrave tacircm lyacute thường đưa ra cacircu kết luận như sau Để tuyển một nhacircn

viecircn vagraveo lagravem việc chuacuteng ta cần những người coacute chỉ số IQ cao nhưng để thăng cấp

cao hơn chuacuteng ta cần những người coacute chỉ số EQ cao

Trong một vagravei trang giấy mong manh chuacuteng tocirci khocircng thể noacutei hết những gigrave

migravenh đatilde suy nghĩ đến Coacute những vấn đề quaacute ư phức tạp phải thảo luận hagraveng thế kỷ

cũng coacute nhiều vấn đề magrave chuacuteng tocirci khocircng hề biết đến để magrave thảo luận Lagravem sao để

thảo luận được khi đơn giản chỉ vigrave noacute khocircng coacute như lagrave vấn đề cocircng bằng xatilde hội

vậy

Sau đacircy lagrave một vagravei vần thơ gầy để đuacutec kết

6

THĂNG BẰNG

Thơ VOtilde HIẾU NGHĨA

Thăng bằng chỉ lagrave tương đối thocirci

Thăng bằng vật lyacute dễ nhất rồi

Thăng bằng tacircm lyacute điều khoacute noacutei

Cuộc đời nghiecircng ngatilde cheacuten ly bocirci

Lại cograven lắm chuyện lyacute với tigravenh

Dễ gigrave quyết đoaacuten được tinh minh

Người đời thường nghiecircng về becircn lyacute

Chỉ Edwrsquo từ ngocirci chọn chữ tigravenh

Cocircng bằng xatilde hội sao coacute được

Một người lagravem quan cả họ nhờ

Cograven đacircu chỗ đứng cho người lạ

Cơ hội khocircng coacute chỉ cograven mơ

Cocircng bằng giaacuteo dục chỉ riecircng nhoacutem

Ngoagravei nhoacutem ấy thigrave cứ ngu thocirci

Học cấm phản biện ngại đụng chạm

Chỉ một con đường hẻm đơn cocirci

Trong y tế bệnh viện riecircng thằng qủy

Cograven thắng dacircn necircn mặc chuacuteng chết đi

Sống chật đất khocircng lagravem necircn cơm chaacuteo

lagravem phiền quan khocircng hốt được caacutei chi

Thăng bằng dễ nghĩ nhưng khoacute lagravem

Cocircng bằng chỉ coacute trecircn Thiecircn đagraveng

Hatildey lecircn trecircn đấy magrave gagraveo hỏi

Bước xuống trần gian hatildey xin quan

VOtilde HIẾU NGHĨA

30-05-2011

3

A- VỀ THĂNG BẰNG VẬT LYacute THẾ ĐỨNG TẤN TRONG VOtilde HỌC

Trong caacutec đograven thế của votilde học caacutec yếu tố sợ hatildei đau vagrave mất thăng bằng lagrave

những thagravenh phần quan trọng hơn cả

Khi ta xỉa ngoacuten tay vagraveo hai nhatilden cầu của một người tạm gọi lagrave đối thủ thigrave y

tức thời phản ứng bằng caacutech nhắm mắt theo phản xạ tự nhiecircn Yếu tố mối nguy

hiểm nỗi đe dọa gacircy ra sự khiếp đảm vagrave như thế đối thủ rơi vagraveo thế hạ phong vagrave dễ

dagraveng bị mất kiểm soaacutet bị khống chế Đacircy lagrave cơ sở cho việc sử dụng Atemi trong

Aikido tung một đograven Atemi để gacircy hoang mang hoảng loạnhellip magrave khocircng cần lagravem

tổn thương uke (BS Phugraveng Trung Hugraveng Thuyết trigravenh tại Đạo đường Đakao 10)

Yếu tố kế tiếp lagrave yacute thức về migravenh trong khocircng gian cảm giaacutec thăng bằng

Trong Aikido caacutec đograven neacutem (nage waza)

chủ yếu dựa vagraveo cảm giaacutec nagravey để thi triển

Mocircn sinh sử dụng caacutec kỹ thuật để đưa đối

thủ vagraveo tigravenh trạng mất thăng bằng vagrave neacutem

đối thủ Cơ chế giữ thăng bằng cho cơ thể

cần được hagravenh giả Aikido thấu triệt để việc thi triển kỹ thuật đạt được hiệu quả

cao

Tương tự trong Judo bạn chỉ coacute thể vật ngatilde đối thủ sau khi đatilde lagravem họ bị mất

thăng bằng rồi sau đoacute mới dugraveng đến những đograven neacutem vật như Soei Nage Ippon

Soei Nage Uchi Mata

B- VỀ THĂNG BẰNG TAcircM LYacute

THĂNG BẰNG GIỮA LYacute TRIacute VAgrave TIgraveNH CẢM

Người thigrave cho lagrave Lyacute triacute phải lagrave yếu tố quyết định Đoacute lagrave Aristotle vagrave Plato

Đối với hai ocircng lyacute triacute lagrave quan năng đặc biệt của con người noacute phaacuten xeacutet chiacutenh xaacutec

caacutei gigrave tốt vagrave hướng con người đi theo những mục tiecircu đuacuteng Nếu coacute sự tranh chấp

giữa Lyacute triacute vagrave Tigravenh cảm thigrave Lyacute triacute phải được ưu tiecircn sử dụng

Theo phaacutei khắc kỷ Epictetus vagrave Marcus Aurelius khocircng coacute gigrave được pheacutep

khuấy động tiến trigravenh chung cho sự phaacuten xeacutet của chuacuteng ta hoặc sự điềm tĩnh becircn

trong của chuacuteng ta Chuacuteng ta phải ldquokhắc kỷ chịu đựngrdquo ngay cả khi đối mặt với caacutei

chết của những người thacircn yecircu (La mort du Loup) những nỗi khổ của riecircng migravenh

thaacutei độ của thế gian đối với chuacuteng ta những thảm họa chung hay riecircng Những

người Khắc kỷ nhắm tới việc giải thoaacutet khỏi những đam mecirc chứ khocircng nhắm tới

việc lagravem chủ vagrave tham gia của họ vagraveo đời sống đạo đức

Một số người khaacutec thigrave cho yếu tố quyết định phải lagrave Tigravenh cảm Caacutec triết gia

trường phaacutei Latildeng mạn Đức ở cuối thế kỷ 18 vagrave đầu thế kỷ 19 ndash caacutec taacutec giả như

Schelling Schleiermacher vagrave Novalis ndash nhấn mạnh tiacutenh ưu trội của cảm xuacutec

4

tưởng tượng vagrave trực giaacutec trong việc thu nhận tri thức vagrave sự toagraven matilden của cuộc

sống Họ cho rằng lyacute triacute phacircn tiacutech khocircng đủ vagrave lầm lạc trong nỗ lực của con người

nhằm tigravem kiếm những chiều sacircu của sự tồn tại

Nhagrave thơ Anh William Blake trigravenh bagravey một quan điểm tương tự như lời phản

khaacuteng mang tiacutenh tiecircn tri đối với sự cắt naacutet cuộc sống nguyecircn vẹn của con người bởi

tư duy thuần lyacute vagrave bởi khoa học hiện đại cugraveng cocircng nghệ Ocircng cho thấy sự tương

phản giữa aacutenh saacuteng rực rỡ của sự thegravem khaacutet được thỏa matilden với những hậu quả khocirc

heacuteo của việc kiecircng khem

Coacute gigrave mạnh hơn Tigravenh Yecircu coacute gigrave mạnh hơn Hận Thugrave hận thugrave gia tộc Hận

thugrave xatilde hội hận thugrave giai cấp Chiacutenh Tigravenh Yecircu hay Hận Thugrave mới gacircy ra những cuộc

chiến tranh caacutech mạng caacutech mạng dacircn chủ caacutech mạnh giai cấp Họ cho rằng Lyacute

tưởng lagrave tigravenh trạng xa rời hoặc latildenh đạm hoagraven toagraven ndash sự vocirc cảm theo nghĩa đen ndash

đối với bất kỳ caacutei gigrave coacute thể kiacutech động vagrave quấy rầy chuacuteng ta

Quan điểm của Sigmund Freud khocircng tương đồng với caacutec lập trường cơ

bản trecircn Như những người Hy Lạp ocircng cho rằng cảm xuacutec phải được kiểm soaacutet để

đạt tới những mục điacutech của cuộc sống Nhưng suy nghĩ của ocircng chủ yếu coacute tiacutenh

chất sinh vật học hơn lagrave đạo đức Để hướng những đogravei hỏi của cảm xuacutec vagraveo những

điều kiện thực tế của cuộc sống ocircng noacutei ldquohứa hẹn sự an toagraven vagrave thagravenh cocircng to

lớnrdquo hơn sự nuocircng chiều buocircng thả Sự kềm chế cảm xuacutec mặt khaacutec dễ dẫn tới

những trạng thaacutei tinh thần khaacutec thường hoặc loạn thần kinh Freud khuyecircn chuacuteng ta

necircn cố gắng hết sức để coacute thể điều chỉnh những xung lực cảm xuacutec bản năng theo

những thực tại của tự nhiecircn vagrave xatilde hội Chuacuteng ta phải traacutenh cả sự nuocircng chigraveu lẫn

đagraven aacutep cảm xuacutec Tốt nhất theo Freud lagrave sự toagraven vẹn vagrave cacircn bằng chống lại những

batildeo taacutep cảm xuacutec becircn trong vagrave những aacutep lực xatilde hội becircn ngoagravei

Trong thực tế rất iacutet khi đạt

được sự thằng bằng giữa lyacute triacute

vagrave tigravenh cảm nếu coacute được thigrave đoacute

lagrave một trong caacutec sự kiện quiacute

hiếm magrave thocirci Như lagrave đaacutem cưới

mới đacircy nhất giữa hoagraveng tử

William vagrave Kate Middleton

chiacutenh thức diễn ra tại nhagrave thờ

Westminster Abbey

Nhưng khi nhớ lại quận cocircng Edward VIII lagrave baacutec ruột của nữ hoagraveng Anh

Elizabeth đệ nhị đatilde quyết định thoaacutei vị chỉ với nguyecircn nhacircn duy nhất lagrave aacutei tigravenh Đacircy

lagrave trường hợp hi hữu magrave tigravenh cảm đatilde lấn aacutet lyacute triacute

Vị hoagraveng tử latildeng mạn sa lưới tigravenh Edward VIII đẹp trai như tagravei tử điện ảnh

5

được dacircn chuacuteng ngưỡng mộ như một ngocirci sao magraven bạc bỏ ngocirci vua để lấy một phụ

nữ Mỹ Wallis Simpson đatilde coacute hai đời chồng trước

Cograven lại gồm bao nhiecircu chuyện tiểu thuyết hay đời

thường đều lấy lyacute triacute lagravem trọng vagrave sẵn sagraveng bỏ qua mọi tigravenh

yecircu tigravenh cảm Nagraveo lagrave chuyện tigravenh Lan vagrave Điệp Điệp muốn

lấy con nhagrave giagraveu con quan magrave nở phụ tigravenh Lan

Ngay trong truyện Kiều

ldquoSự đacircu soacuteng gioacute bất kigrave

Hiếu tigravenh khocircn lẽ hai bề vẹn hai

Để rồi Kiều đatilde phải nghiecircng về becircn Hiếu-Lyacute triacute để

bỏ begraven becircn tigravenh-Kim Trọng

Rodrigue trong LE CID cũng đatilde xem chữ tigravenh lagravem

nhẹ để theo becircn ndashLyacute triacute phải trả thugrave cho cha Nhưng kết

cuộc thigrave vẫn cograven coacute sum hợp vui vẻ Khaacutec với Hamlet của Shahespeare dựa theo lyacute

triacute để trả thugrave cha để cho người yecircu phải tự tử trecircn dograveng socircng đầy hương hoa vagrave kết

cuộc cacircu chuyện thật buồn thatildem

Để kết thuacutec caacutec macircu thuẩn nếu coacute giữa lyacute triacute vagrave tigravenh cảm chuacuteng ta thử dựa

trecircn khoa học hiện đại đoacute lagrave caacutec chỉ số thocircng minh IQ (Intelligence Quotient)

của lyacute triacute vagrave chỉ số cảm xuacutec EQ (Emotional Quotient) của tigravenh cảm magrave phaacuten

quyết Caacutec nhagrave tacircm lyacute thường đưa ra cacircu kết luận như sau Để tuyển một nhacircn

viecircn vagraveo lagravem việc chuacuteng ta cần những người coacute chỉ số IQ cao nhưng để thăng cấp

cao hơn chuacuteng ta cần những người coacute chỉ số EQ cao

Trong một vagravei trang giấy mong manh chuacuteng tocirci khocircng thể noacutei hết những gigrave

migravenh đatilde suy nghĩ đến Coacute những vấn đề quaacute ư phức tạp phải thảo luận hagraveng thế kỷ

cũng coacute nhiều vấn đề magrave chuacuteng tocirci khocircng hề biết đến để magrave thảo luận Lagravem sao để

thảo luận được khi đơn giản chỉ vigrave noacute khocircng coacute như lagrave vấn đề cocircng bằng xatilde hội

vậy

Sau đacircy lagrave một vagravei vần thơ gầy để đuacutec kết

6

THĂNG BẰNG

Thơ VOtilde HIẾU NGHĨA

Thăng bằng chỉ lagrave tương đối thocirci

Thăng bằng vật lyacute dễ nhất rồi

Thăng bằng tacircm lyacute điều khoacute noacutei

Cuộc đời nghiecircng ngatilde cheacuten ly bocirci

Lại cograven lắm chuyện lyacute với tigravenh

Dễ gigrave quyết đoaacuten được tinh minh

Người đời thường nghiecircng về becircn lyacute

Chỉ Edwrsquo từ ngocirci chọn chữ tigravenh

Cocircng bằng xatilde hội sao coacute được

Một người lagravem quan cả họ nhờ

Cograven đacircu chỗ đứng cho người lạ

Cơ hội khocircng coacute chỉ cograven mơ

Cocircng bằng giaacuteo dục chỉ riecircng nhoacutem

Ngoagravei nhoacutem ấy thigrave cứ ngu thocirci

Học cấm phản biện ngại đụng chạm

Chỉ một con đường hẻm đơn cocirci

Trong y tế bệnh viện riecircng thằng qủy

Cograven thắng dacircn necircn mặc chuacuteng chết đi

Sống chật đất khocircng lagravem necircn cơm chaacuteo

lagravem phiền quan khocircng hốt được caacutei chi

Thăng bằng dễ nghĩ nhưng khoacute lagravem

Cocircng bằng chỉ coacute trecircn Thiecircn đagraveng

Hatildey lecircn trecircn đấy magrave gagraveo hỏi

Bước xuống trần gian hatildey xin quan

VOtilde HIẾU NGHĨA

30-05-2011

4

tưởng tượng vagrave trực giaacutec trong việc thu nhận tri thức vagrave sự toagraven matilden của cuộc

sống Họ cho rằng lyacute triacute phacircn tiacutech khocircng đủ vagrave lầm lạc trong nỗ lực của con người

nhằm tigravem kiếm những chiều sacircu của sự tồn tại

Nhagrave thơ Anh William Blake trigravenh bagravey một quan điểm tương tự như lời phản

khaacuteng mang tiacutenh tiecircn tri đối với sự cắt naacutet cuộc sống nguyecircn vẹn của con người bởi

tư duy thuần lyacute vagrave bởi khoa học hiện đại cugraveng cocircng nghệ Ocircng cho thấy sự tương

phản giữa aacutenh saacuteng rực rỡ của sự thegravem khaacutet được thỏa matilden với những hậu quả khocirc

heacuteo của việc kiecircng khem

Coacute gigrave mạnh hơn Tigravenh Yecircu coacute gigrave mạnh hơn Hận Thugrave hận thugrave gia tộc Hận

thugrave xatilde hội hận thugrave giai cấp Chiacutenh Tigravenh Yecircu hay Hận Thugrave mới gacircy ra những cuộc

chiến tranh caacutech mạng caacutech mạng dacircn chủ caacutech mạnh giai cấp Họ cho rằng Lyacute

tưởng lagrave tigravenh trạng xa rời hoặc latildenh đạm hoagraven toagraven ndash sự vocirc cảm theo nghĩa đen ndash

đối với bất kỳ caacutei gigrave coacute thể kiacutech động vagrave quấy rầy chuacuteng ta

Quan điểm của Sigmund Freud khocircng tương đồng với caacutec lập trường cơ

bản trecircn Như những người Hy Lạp ocircng cho rằng cảm xuacutec phải được kiểm soaacutet để

đạt tới những mục điacutech của cuộc sống Nhưng suy nghĩ của ocircng chủ yếu coacute tiacutenh

chất sinh vật học hơn lagrave đạo đức Để hướng những đogravei hỏi của cảm xuacutec vagraveo những

điều kiện thực tế của cuộc sống ocircng noacutei ldquohứa hẹn sự an toagraven vagrave thagravenh cocircng to

lớnrdquo hơn sự nuocircng chiều buocircng thả Sự kềm chế cảm xuacutec mặt khaacutec dễ dẫn tới

những trạng thaacutei tinh thần khaacutec thường hoặc loạn thần kinh Freud khuyecircn chuacuteng ta

necircn cố gắng hết sức để coacute thể điều chỉnh những xung lực cảm xuacutec bản năng theo

những thực tại của tự nhiecircn vagrave xatilde hội Chuacuteng ta phải traacutenh cả sự nuocircng chigraveu lẫn

đagraven aacutep cảm xuacutec Tốt nhất theo Freud lagrave sự toagraven vẹn vagrave cacircn bằng chống lại những

batildeo taacutep cảm xuacutec becircn trong vagrave những aacutep lực xatilde hội becircn ngoagravei

Trong thực tế rất iacutet khi đạt

được sự thằng bằng giữa lyacute triacute

vagrave tigravenh cảm nếu coacute được thigrave đoacute

lagrave một trong caacutec sự kiện quiacute

hiếm magrave thocirci Như lagrave đaacutem cưới

mới đacircy nhất giữa hoagraveng tử

William vagrave Kate Middleton

chiacutenh thức diễn ra tại nhagrave thờ

Westminster Abbey

Nhưng khi nhớ lại quận cocircng Edward VIII lagrave baacutec ruột của nữ hoagraveng Anh

Elizabeth đệ nhị đatilde quyết định thoaacutei vị chỉ với nguyecircn nhacircn duy nhất lagrave aacutei tigravenh Đacircy

lagrave trường hợp hi hữu magrave tigravenh cảm đatilde lấn aacutet lyacute triacute

Vị hoagraveng tử latildeng mạn sa lưới tigravenh Edward VIII đẹp trai như tagravei tử điện ảnh

5

được dacircn chuacuteng ngưỡng mộ như một ngocirci sao magraven bạc bỏ ngocirci vua để lấy một phụ

nữ Mỹ Wallis Simpson đatilde coacute hai đời chồng trước

Cograven lại gồm bao nhiecircu chuyện tiểu thuyết hay đời

thường đều lấy lyacute triacute lagravem trọng vagrave sẵn sagraveng bỏ qua mọi tigravenh

yecircu tigravenh cảm Nagraveo lagrave chuyện tigravenh Lan vagrave Điệp Điệp muốn

lấy con nhagrave giagraveu con quan magrave nở phụ tigravenh Lan

Ngay trong truyện Kiều

ldquoSự đacircu soacuteng gioacute bất kigrave

Hiếu tigravenh khocircn lẽ hai bề vẹn hai

Để rồi Kiều đatilde phải nghiecircng về becircn Hiếu-Lyacute triacute để

bỏ begraven becircn tigravenh-Kim Trọng

Rodrigue trong LE CID cũng đatilde xem chữ tigravenh lagravem

nhẹ để theo becircn ndashLyacute triacute phải trả thugrave cho cha Nhưng kết

cuộc thigrave vẫn cograven coacute sum hợp vui vẻ Khaacutec với Hamlet của Shahespeare dựa theo lyacute

triacute để trả thugrave cha để cho người yecircu phải tự tử trecircn dograveng socircng đầy hương hoa vagrave kết

cuộc cacircu chuyện thật buồn thatildem

Để kết thuacutec caacutec macircu thuẩn nếu coacute giữa lyacute triacute vagrave tigravenh cảm chuacuteng ta thử dựa

trecircn khoa học hiện đại đoacute lagrave caacutec chỉ số thocircng minh IQ (Intelligence Quotient)

của lyacute triacute vagrave chỉ số cảm xuacutec EQ (Emotional Quotient) của tigravenh cảm magrave phaacuten

quyết Caacutec nhagrave tacircm lyacute thường đưa ra cacircu kết luận như sau Để tuyển một nhacircn

viecircn vagraveo lagravem việc chuacuteng ta cần những người coacute chỉ số IQ cao nhưng để thăng cấp

cao hơn chuacuteng ta cần những người coacute chỉ số EQ cao

Trong một vagravei trang giấy mong manh chuacuteng tocirci khocircng thể noacutei hết những gigrave

migravenh đatilde suy nghĩ đến Coacute những vấn đề quaacute ư phức tạp phải thảo luận hagraveng thế kỷ

cũng coacute nhiều vấn đề magrave chuacuteng tocirci khocircng hề biết đến để magrave thảo luận Lagravem sao để

thảo luận được khi đơn giản chỉ vigrave noacute khocircng coacute như lagrave vấn đề cocircng bằng xatilde hội

vậy

Sau đacircy lagrave một vagravei vần thơ gầy để đuacutec kết

6

THĂNG BẰNG

Thơ VOtilde HIẾU NGHĨA

Thăng bằng chỉ lagrave tương đối thocirci

Thăng bằng vật lyacute dễ nhất rồi

Thăng bằng tacircm lyacute điều khoacute noacutei

Cuộc đời nghiecircng ngatilde cheacuten ly bocirci

Lại cograven lắm chuyện lyacute với tigravenh

Dễ gigrave quyết đoaacuten được tinh minh

Người đời thường nghiecircng về becircn lyacute

Chỉ Edwrsquo từ ngocirci chọn chữ tigravenh

Cocircng bằng xatilde hội sao coacute được

Một người lagravem quan cả họ nhờ

Cograven đacircu chỗ đứng cho người lạ

Cơ hội khocircng coacute chỉ cograven mơ

Cocircng bằng giaacuteo dục chỉ riecircng nhoacutem

Ngoagravei nhoacutem ấy thigrave cứ ngu thocirci

Học cấm phản biện ngại đụng chạm

Chỉ một con đường hẻm đơn cocirci

Trong y tế bệnh viện riecircng thằng qủy

Cograven thắng dacircn necircn mặc chuacuteng chết đi

Sống chật đất khocircng lagravem necircn cơm chaacuteo

lagravem phiền quan khocircng hốt được caacutei chi

Thăng bằng dễ nghĩ nhưng khoacute lagravem

Cocircng bằng chỉ coacute trecircn Thiecircn đagraveng

Hatildey lecircn trecircn đấy magrave gagraveo hỏi

Bước xuống trần gian hatildey xin quan

VOtilde HIẾU NGHĨA

30-05-2011

5

được dacircn chuacuteng ngưỡng mộ như một ngocirci sao magraven bạc bỏ ngocirci vua để lấy một phụ

nữ Mỹ Wallis Simpson đatilde coacute hai đời chồng trước

Cograven lại gồm bao nhiecircu chuyện tiểu thuyết hay đời

thường đều lấy lyacute triacute lagravem trọng vagrave sẵn sagraveng bỏ qua mọi tigravenh

yecircu tigravenh cảm Nagraveo lagrave chuyện tigravenh Lan vagrave Điệp Điệp muốn

lấy con nhagrave giagraveu con quan magrave nở phụ tigravenh Lan

Ngay trong truyện Kiều

ldquoSự đacircu soacuteng gioacute bất kigrave

Hiếu tigravenh khocircn lẽ hai bề vẹn hai

Để rồi Kiều đatilde phải nghiecircng về becircn Hiếu-Lyacute triacute để

bỏ begraven becircn tigravenh-Kim Trọng

Rodrigue trong LE CID cũng đatilde xem chữ tigravenh lagravem

nhẹ để theo becircn ndashLyacute triacute phải trả thugrave cho cha Nhưng kết

cuộc thigrave vẫn cograven coacute sum hợp vui vẻ Khaacutec với Hamlet của Shahespeare dựa theo lyacute

triacute để trả thugrave cha để cho người yecircu phải tự tử trecircn dograveng socircng đầy hương hoa vagrave kết

cuộc cacircu chuyện thật buồn thatildem

Để kết thuacutec caacutec macircu thuẩn nếu coacute giữa lyacute triacute vagrave tigravenh cảm chuacuteng ta thử dựa

trecircn khoa học hiện đại đoacute lagrave caacutec chỉ số thocircng minh IQ (Intelligence Quotient)

của lyacute triacute vagrave chỉ số cảm xuacutec EQ (Emotional Quotient) của tigravenh cảm magrave phaacuten

quyết Caacutec nhagrave tacircm lyacute thường đưa ra cacircu kết luận như sau Để tuyển một nhacircn

viecircn vagraveo lagravem việc chuacuteng ta cần những người coacute chỉ số IQ cao nhưng để thăng cấp

cao hơn chuacuteng ta cần những người coacute chỉ số EQ cao

Trong một vagravei trang giấy mong manh chuacuteng tocirci khocircng thể noacutei hết những gigrave

migravenh đatilde suy nghĩ đến Coacute những vấn đề quaacute ư phức tạp phải thảo luận hagraveng thế kỷ

cũng coacute nhiều vấn đề magrave chuacuteng tocirci khocircng hề biết đến để magrave thảo luận Lagravem sao để

thảo luận được khi đơn giản chỉ vigrave noacute khocircng coacute như lagrave vấn đề cocircng bằng xatilde hội

vậy

Sau đacircy lagrave một vagravei vần thơ gầy để đuacutec kết

6

THĂNG BẰNG

Thơ VOtilde HIẾU NGHĨA

Thăng bằng chỉ lagrave tương đối thocirci

Thăng bằng vật lyacute dễ nhất rồi

Thăng bằng tacircm lyacute điều khoacute noacutei

Cuộc đời nghiecircng ngatilde cheacuten ly bocirci

Lại cograven lắm chuyện lyacute với tigravenh

Dễ gigrave quyết đoaacuten được tinh minh

Người đời thường nghiecircng về becircn lyacute

Chỉ Edwrsquo từ ngocirci chọn chữ tigravenh

Cocircng bằng xatilde hội sao coacute được

Một người lagravem quan cả họ nhờ

Cograven đacircu chỗ đứng cho người lạ

Cơ hội khocircng coacute chỉ cograven mơ

Cocircng bằng giaacuteo dục chỉ riecircng nhoacutem

Ngoagravei nhoacutem ấy thigrave cứ ngu thocirci

Học cấm phản biện ngại đụng chạm

Chỉ một con đường hẻm đơn cocirci

Trong y tế bệnh viện riecircng thằng qủy

Cograven thắng dacircn necircn mặc chuacuteng chết đi

Sống chật đất khocircng lagravem necircn cơm chaacuteo

lagravem phiền quan khocircng hốt được caacutei chi

Thăng bằng dễ nghĩ nhưng khoacute lagravem

Cocircng bằng chỉ coacute trecircn Thiecircn đagraveng

Hatildey lecircn trecircn đấy magrave gagraveo hỏi

Bước xuống trần gian hatildey xin quan

VOtilde HIẾU NGHĨA

30-05-2011

6

THĂNG BẰNG

Thơ VOtilde HIẾU NGHĨA

Thăng bằng chỉ lagrave tương đối thocirci

Thăng bằng vật lyacute dễ nhất rồi

Thăng bằng tacircm lyacute điều khoacute noacutei

Cuộc đời nghiecircng ngatilde cheacuten ly bocirci

Lại cograven lắm chuyện lyacute với tigravenh

Dễ gigrave quyết đoaacuten được tinh minh

Người đời thường nghiecircng về becircn lyacute

Chỉ Edwrsquo từ ngocirci chọn chữ tigravenh

Cocircng bằng xatilde hội sao coacute được

Một người lagravem quan cả họ nhờ

Cograven đacircu chỗ đứng cho người lạ

Cơ hội khocircng coacute chỉ cograven mơ

Cocircng bằng giaacuteo dục chỉ riecircng nhoacutem

Ngoagravei nhoacutem ấy thigrave cứ ngu thocirci

Học cấm phản biện ngại đụng chạm

Chỉ một con đường hẻm đơn cocirci

Trong y tế bệnh viện riecircng thằng qủy

Cograven thắng dacircn necircn mặc chuacuteng chết đi

Sống chật đất khocircng lagravem necircn cơm chaacuteo

lagravem phiền quan khocircng hốt được caacutei chi

Thăng bằng dễ nghĩ nhưng khoacute lagravem

Cocircng bằng chỉ coacute trecircn Thiecircn đagraveng

Hatildey lecircn trecircn đấy magrave gagraveo hỏi

Bước xuống trần gian hatildey xin quan

VOtilde HIẾU NGHĨA

30-05-2011