Nguyễn Cảnh BìnhCEO Alpha Books,

Đại học Luật, TP Hồ Chí Minh, 5-2010

1. Hiến pháp là đạo luật cơ bản của quốc gia; 2. HP Mỹ là bản hiên pháp lâu đời nhất trên thế

giới, so sánh với Pháp, Anh, Đức, Nga…3. Nền tảng cho một cường quốc của thế giới; cho

sự phát triển bền vững và hầu như không thay đổi, bất chấp thời gian & những biến động lịch sử

4. Những người soạn Tuyên ngôn Độc lập, cũng là thế hệ sáng lập nước Mỹ, soạn Hiến pháp Mỹ , đặt nền tảng cho nhà nước Mỹ

5. Hồ Chủ Tịch học bản Tuyên ngôn Độc lập Mỹ khi viết Tuyên ngôn độc lập của VN, vậy chúng ta có thể học hỏi gì từ bản Hiến pháp Mỹ

Nước Mỹ sau Cách mạng & giành độc lập từ Anh:Nguyên nhân chính là do thể chế đương đại yếu

kémQuốc hội không có thực quyềnĐồng tiên mất giá, Dân chúng mất niềm tinCQ không có tài chính & không có bộ máy điều

hànhNguy cơ nội chiến: mâu thuẫn bang lớn >< Bang

nhỏNguy cơ/đề xuất về nhà nước Bắc, Trung Nam

Đại diện 13 tiểu bang để sửa đổi hiến pháp đương thời

Họp tại Philadenphia, Independent HallCách thức họp:

Giữ kín, bí mậtGhi chép đầy đủThảo luận & bỏ phiếu

Mục tiêuCần chính quyền chung, đủ mạnh, Mang lại sự thịnh vượng, hạnh phúc cho cả người

giàu & người nghèoMason: “việc giành độc lập từ nước Anh không là gì

khi so với công trình kỳ vĩ trước mắt cha…”

Xuất sắc nhất trong lịch sử nước MỹTrẻ, (20 người dưới 40 tuổi); Giàu có, tinh hoa quí

tộc)Kiến thức chính trị và luật pháp (Hy Lạp, la Mã cổ

đại…Kiến thức lý thuyết: Montessquieu, John Locke2 tổng thống; 4 bộ trưởng, 19 TNS; 13 HNS; 8 thẩm

phán, 12 Thống đốc…Những nhân vật then chốt/quan trọng:

George Washington; Benjamin Franklin (uy tín)George Mason ; John Dickinson… (yêu nước, trong

sáng quyền của dân chúng)James Madison; A. Hamilton; (trẻ, tư duy, kiến thức)

Phương án Virginia:Ủng hộ bang lớnThiên về nhà nước liên bang, có chính quyền

mạnh/chungĐảm bảo quyền nhất định của các tiểu bang

Phương án New Jersey:Ủng hộ bang nhỏThiên về liên minh giữa các quốc gia/các tiểu bảngKhông có chính quyền mạnh/chung

Phương án Hamilton:Chính quyền quốc gia mạnh, thống nhấtTheo mô hình nhà nước Anh

Bang lớn ≠ Bang nhỏ Bình đẳng hay không bình đẳng?Đại diện/Bình đẳng theo Bang/Dân sốĐông dân ≠ Ít dânCó nô lệ ≠ Không có nô lệ

Thương mại ≠ Đất đaiThuế

Người giàu ≠ Người nghèo:Quyền

…

Thảo luận mô hình chung:Đưa ra các điểm chính yếuNguyên tắc thảo luận

Thảo luận từng điểm cụ thể:Lập pháp: Hai viện; cách chọn, nhiệm kỳ, quyền

hạnHành pháp: cách bầu chọn, nhiệm kỳ, quyền hạnTư pháp: cách chọn, nhiệm kỳ

Xem xét từng điểm, xét nhiều góc độ & xét về thời gian, lường trước những nguy cơ phát sinh

Thông qua tại Hội nghịThông qua các hội nghị của các tiểu bangẢnh hưởng của dân chúng & các nhân vật

khácTác phẩm Người liên bang: James Madison &

Alexander Hamilton

So sánh: Việt Nam năm 1786 là Quang Trung Nguyễn Huệ đánh quân Thanh, nước Mỹ đã có 2 viện, có tổ chức bầu cử…

Dân tộc, Xã hội:Nhu cầu cần thiết

Con người/Lãnh đạo: phẩm chất, tư duy, trí tuệkiến thức xã hội, chính trị

trung thực, thẳng thắn, trách nhiệm

thỏa hiệp; tôn trọng sự khác biệt

“Mọi xã hội văn minh tất yếu đều chia thành những tầng lớp khác nhau với lợi ích khác nhau, tất yếu sẽ tạo ra những con nợ và chủ nợ, người giàu và người nghèo, nông dân, nhà buôn hay người thợ sản xuất... Sự bình đẳng có nghĩa là các tầng lớp, phe phái và

các nhóm lợi ích khác nhau đó phải có cơ hội và điều kiện tự bảo vệ mình và để kiểm soát lẫn nhau…Ước nguyện lớn lao nhất của một chính quyền là sự cân bằng đủ để trung lập những xung đột đó, để kiểm

soát bộ phận dân chúng này không chiếm dụng quyền và áp bức các bộ phận khác, và tự kiểm soát mình khỏi việc ban thành những đạo luật đi ngược lại lợi

ích chung của toàn xã hội”.  

James Madison, Người Liên bang, năm 1787.

…mỗi chính quyền phải phù

hợp với từng quốc gia, như thể mỗi chiếc áo hợp với mỗi cá nhân. Vì

thế, điều có thể là tốt đẹp ở

Philadelphia có thể sẽ là thứ tồi tệ

ở Paris, hay trở nên lố bịch ở

Saint Petersburgh.

 Hamilton, năm

1799.