50
CVS en CVS en FIBROMYALGIE FIBROMYALGIE Kinesitherapie vanuit het bio- Kinesitherapie vanuit het bio- psycho-sociaal model: welke psycho-sociaal model: welke meerwaarde? meerwaarde?

Cvs en fibromyalgie

Embed Size (px)

DESCRIPTION

Op vraag van de CVS contactgroep mocht ik in oktober en november 2012 lezingen geven over kinesitherapie in de context van het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS) en fibromyalgie.

Citation preview

Page 1: Cvs en fibromyalgie

CVS en CVS en FIBROMYALGIEFIBROMYALGIE

Kinesitherapie vanuit het bio-Kinesitherapie vanuit het bio-psycho-sociaal model: welke psycho-sociaal model: welke

meerwaarde?meerwaarde?

Page 2: Cvs en fibromyalgie

Bio – Psycho – Sociaal ModelBio – Psycho – Sociaal Model

Psychische context

Sociale context

Biologische context

Page 3: Cvs en fibromyalgie

Persoonlijke voorstellingPersoonlijke voorstelling

OpleidingenOpleidingen

Licentiate in kine en revalidatiewetenschappen, KULLicentiate in kine en revalidatiewetenschappen, KULSpecialisatie in de psychomotorische therapie, KULSpecialisatie in de psychomotorische therapie, KULHendrickxtherapeute (ontwikkelingsbegeleiding bij Hendrickxtherapeute (ontwikkelingsbegeleiding bij

kinderen), Hasseltkinderen), HasseltTrainer in rots en water (assertiviteit), NederlandTrainer in rots en water (assertiviteit), Nederland

Page 4: Cvs en fibromyalgie

Voorgeschiedenis op vlak van werkVoorgeschiedenis op vlak van werk ::

6 jaar Inghelburch: psychologisch revalidatiecentrum, 6 jaar Inghelburch: psychologisch revalidatiecentrum, BruggeBrugge

6 jaar groepspraktijk (osteopaat, accupuncturist en 6 jaar groepspraktijk (osteopaat, accupuncturist en voedingsconsulente), Bruggevoedingsconsulente), Brugge

Sinds 2 jaar: eigen praktijk in IchtegemSinds 2 jaar: eigen praktijk in Ichtegem

Page 5: Cvs en fibromyalgie

InghelburchInghelburch

Page 6: Cvs en fibromyalgie

Sint-Jansstraat 11, BruggeSint-Jansstraat 11, Brugge www.inghelburch.bewww.inghelburch.be [email protected]@ib.gzbj.be

Page 7: Cvs en fibromyalgie

Inhoud praktijkInhoud praktijk

15% klassieke kinesitherapie (postoperatieven, 15% klassieke kinesitherapie (postoperatieven, orthopedische revalidatie, pre- en postnatale enz.)orthopedische revalidatie, pre- en postnatale enz.)

85% PMT85% PMT– Kinderen: ontwikkelingsbegeleidingKinderen: ontwikkelingsbegeleiding– Volwassen: relaxatievormen, manuele Volwassen: relaxatievormen, manuele

behandelingingstechnieken, algemene behandelingingstechnieken, algemene gezondheidsopvoedinggezondheidsopvoeding

Page 8: Cvs en fibromyalgie

Wat is PMT?Wat is PMT?

Psycho – Motorische TherapiePsycho – Motorische Therapie

– Cognitief stelsel: helder denkenCognitief stelsel: helder denken– Motorisch stelsel: normaal bewegenMotorisch stelsel: normaal bewegen– Sociaal – affectief stelsel: relationele contextSociaal – affectief stelsel: relationele context

Heel vaak overbelastHeel vaak overbelast Spanning en stress thuis of werkgerelateerdSpanning en stress thuis of werkgerelateerd

Page 9: Cvs en fibromyalgie

Cognit ief

Sociaal - AffectiefMotorisch

Page 10: Cvs en fibromyalgie

Gevolgen van dit overbelaste systeemGevolgen van dit overbelaste systeem::

Verliezen van de proprioceptie: Verliezen van de proprioceptie: f i jngevoeligheidfi jngevoeligheid eigenschap die nodig is om te kunnen anticiperen, zowel eigenschap die nodig is om te kunnen anticiperen, zowel mentaal als lichamelijkmentaal als lichamelijk

Wanneer de stress te hoog oploopt en er niet op tijd Wanneer de stress te hoog oploopt en er niet op tijd spanning wordt afgezet van het lichaam…spanning wordt afgezet van het lichaam…

ADHD, psychosomatische klachten, slaapproblemen, ADHD, psychosomatische klachten, slaapproblemen, gedragsproblemen, chronische pijnengedragsproblemen, chronische pijnen

Mogelijk ook: CVS en fibromyalgieMogelijk ook: CVS en fibromyalgie

Page 11: Cvs en fibromyalgie

Methode HendrickxMethode Hendrickx

Spanningsbronnen gedurende eerste levensjaar: Spanningsbronnen gedurende eerste levensjaar: – Stress in de buik van mamaStress in de buik van mama– Moeilijke of te snelle bevallingMoeilijke of te snelle bevalling– Problemen met voeding, luchtweginfecties, enz.Problemen met voeding, luchtweginfecties, enz.– Omgevingsgebonden stressprikkelsOmgevingsgebonden stressprikkels

Deze baby’s en kinderen bouwen lichamelijke spanning Deze baby’s en kinderen bouwen lichamelijke spanning op op problemen in coördinatie, motoriek, cognitief, problemen in coördinatie, motoriek, cognitief, enz…enz…

Page 12: Cvs en fibromyalgie
Page 13: Cvs en fibromyalgie

CVS en FIBROCVS en FIBRO

Aanmeldingen op doorverwijzing van dokter, nadat Aanmeldingen op doorverwijzing van dokter, nadat mensen hun diagnose hebben gekregenmensen hun diagnose hebben gekregen

Mensen die starten owv hardnekkige en blijvende nek- of Mensen die starten owv hardnekkige en blijvende nek- of rugklachten die ik na een tijd behandelen zelf rugklachten die ik na een tijd behandelen zelf doorverwijs naar specialist voor uitgebreider onderzoekdoorverwijs naar specialist voor uitgebreider onderzoek

Page 14: Cvs en fibromyalgie

Meest voorkomende Meest voorkomende symptomensymptomen

Ernstige vermoeidheidErnstige vermoeidheid Aanhoudende pijnklachten verspreid in lichaamAanhoudende pijnklachten verspreid in lichaam KortademigheidKortademigheid Aanhoudende malaise als reactie op te zware Aanhoudende malaise als reactie op te zware

lichamelijke activiteitlichamelijke activiteit Gebrek aan energieGebrek aan energie

Page 15: Cvs en fibromyalgie

Hoe komt dit?Hoe komt dit?

Ontregelen van eigen afweersysteemOntregelen van eigen afweersysteem Reactie na inspanning ~ verandering in afweersysteemReactie na inspanning ~ verandering in afweersysteem

Slechte functie van pijndempend systeemSlechte functie van pijndempend systeem Verlaging van pijndrempel bij fysieke inspanningVerlaging van pijndrempel bij fysieke inspanning

Page 16: Cvs en fibromyalgie

Scepticisme tgo kineScepticisme tgo kine

Associatie met sport of afmattende oefenprogramma’sAssociatie met sport of afmattende oefenprogramma’s Extreme manuele technieken of manipulatiesExtreme manuele technieken of manipulaties ……

ECHTERECHTER

TE ZWARE FYSIEKE INSPANNING MAAKT TE ZWARE FYSIEKE INSPANNING MAAKT DE PATIENT NOG ZIEKER!!!DE PATIENT NOG ZIEKER!!!

Page 17: Cvs en fibromyalgie

Hoe dan wel bewegen?Hoe dan wel bewegen? Op een veilige manier dwz onder de pijn- of Op een veilige manier dwz onder de pijn- of

vermoeidheidsgrens!vermoeidheidsgrens! Minimale hoeveelheid fysieke inspanning is nodig om Minimale hoeveelheid fysieke inspanning is nodig om

verschillende facetten van het lichaam niet te laten verschillende facetten van het lichaam niet te laten aftakelen:aftakelen:– Hart- en bloedvatenstelselHart- en bloedvatenstelsel– AdemhalingsstelselAdemhalingsstelsel– Hormonaal stelselHormonaal stelsel– HersenenHersenen– BeenderstelselBeenderstelsel– EnzEnz

Page 18: Cvs en fibromyalgie

Op welke manier is kine een Op welke manier is kine een meerwaarde?meerwaarde?

Fase 1: stabiliseren gezondheidstoestandFase 1: stabiliseren gezondheidstoestand

– Algemene gezondheidsopvoedingAlgemene gezondheidsopvoeding– ActiviteitenmanagmentActiviteitenmanagment– StressmanagmentStressmanagment– AdemhalingskinesitherapieAdemhalingskinesitherapie– Manuele therapieManuele therapie– SlaaphygiëneSlaaphygiëne

Page 19: Cvs en fibromyalgie

Fase 2: opbouwende therapieFase 2: opbouwende therapie

– Als onderdeel van een totaalpakket (samen met pyschologische, Als onderdeel van een totaalpakket (samen met pyschologische, psychiatrische, internistische behandelingen)psychiatrische, internistische behandelingen)

– Opbouwende lichamelijke activiteitOpbouwende lichamelijke activiteit– Graduele oefentherapieGraduele oefentherapie

Page 20: Cvs en fibromyalgie

Fase 1Fase 1

Algemene gezondheidsopvoedingAlgemene gezondheidsopvoeding

– Polsen naar dagindeling, dagstructuurPolsen naar dagindeling, dagstructuur– Verdeling rust/activiteitVerdeling rust/activiteit– Polsen naar voedingsgewoontes en het belang van een gezond Polsen naar voedingsgewoontes en het belang van een gezond

voedingspatroonvoedingspatroon– Polsen naar bewegingsgewoontes en het belang van enige vorm Polsen naar bewegingsgewoontes en het belang van enige vorm

van lichaamsbewegingvan lichaamsbeweging

Page 21: Cvs en fibromyalgie

DoelstellingDoelstelling::

Verstandig in functie van de ziekte te leven en te bewegen!Verstandig in functie van de ziekte te leven en te bewegen!

!! Negeren van de ziekte en maar blijven ‘doorgaan’ !! Negeren van de ziekte en maar blijven ‘doorgaan’ ondanks toenemende klachten, helpt nietondanks toenemende klachten, helpt niet

Let op bij opzoekingswerk op internet, vaak ongegrond!Let op bij opzoekingswerk op internet, vaak ongegrond!

Page 22: Cvs en fibromyalgie

ActiviteitenmanagmentActiviteitenmanagment

– Leren om te bewegen binnen mogelijkhedenLeren om te bewegen binnen mogelijkheden Lage intensiteit, korte duur en lange rustpauzesLage intensiteit, korte duur en lange rustpauzes

– PACING:PACING: Balans tussen rust en activiteitBalans tussen rust en activiteit Pieken en dalen onder controle brengenPieken en dalen onder controle brengen

Page 23: Cvs en fibromyalgie
Page 24: Cvs en fibromyalgie

StressmanagmentStressmanagment

Stress Stress hormonale reacties bij mensen met CVS en fibro hormonale reacties bij mensen met CVS en fibro? Verminderde functie van de hypofyse – hypothalamus – bijnier as? Verminderde functie van de hypofyse – hypothalamus – bijnier as

DoelstellingDoelstelling::Leren anticiperen op stresssituaties dmv relaxatietechniekenLeren anticiperen op stresssituaties dmv relaxatietechnieken

Page 25: Cvs en fibromyalgie

RelaxatieRelaxatie

Analyse huidige stresssymptomenAnalyse huidige stresssymptomen

Invloed van deze stressfactoren op huidig functionerenInvloed van deze stressfactoren op huidig functioneren

Behandelingsdoelstellingen (programma op maat)Behandelingsdoelstellingen (programma op maat)

Page 26: Cvs en fibromyalgie
Page 27: Cvs en fibromyalgie

Soorten techniekenSoorten technieken

Hands – on techniekenHands – on technieken

– Massage en losmaken spierenMassage en losmaken spieren– ShiatsuShiatsu– Trigger point behandelingTrigger point behandeling– Tracties en translaties: ruimte maken in de gewrichtenTracties en translaties: ruimte maken in de gewrichten– Diepe dwarse stretchtechniekenDiepe dwarse stretchtechnieken– Massage van bindweefselMassage van bindweefsel– ……

Page 28: Cvs en fibromyalgie

Hands – off techniekenHands – off technieken– Mentalisatie of imaginaire oefeningenMentalisatie of imaginaire oefeningen– JacobsonJacobson– SchultzSchultz– BodyscanBodyscan– Leren ‘dromen’Leren ‘dromen’

StretchprogrammaStretchprogramma

ZelfmassageZelfmassage

Page 29: Cvs en fibromyalgie

Tips en oefeningen voor thuisTips en oefeningen voor thuis

– Openstellen voor zintuiglijke prikkels Openstellen voor zintuiglijke prikkels leren genieten leren genieten– Warmte – applicaties: kersenpit, warmtekussen, Warmte – applicaties: kersenpit, warmtekussen,

infraroodwarmte, sauna, warme baden, …infraroodwarmte, sauna, warme baden, …– Aangeleerde stretchprogrammaAangeleerde stretchprogramma– Aangeleerde hands – off techniekenAangeleerde hands – off technieken– ……

Page 30: Cvs en fibromyalgie
Page 31: Cvs en fibromyalgie

AdemhalingskinesitherapieAdemhalingskinesitherapie

– Testing chronische hyperventilatieTesting chronische hyperventilatie– Informatie en achtergrond rond een juist adempatroonInformatie en achtergrond rond een juist adempatroon– Welke zaken kunnen het adempatroon negatief beïnvloedenWelke zaken kunnen het adempatroon negatief beïnvloeden

Spierspanning rond sleutelbeen, ribben, schouders, schouderbladen Spierspanning rond sleutelbeen, ribben, schouders, schouderbladen en neken nek

Problemen met spijsverteringsorganen die te veel ruimte innemenProblemen met spijsverteringsorganen die te veel ruimte innemen Roken of invloed van giftige stoffenRoken of invloed van giftige stoffen LongaandoeningenLongaandoeningen Locomotorische aandoeningen zoals scoliose, kyfose, …Locomotorische aandoeningen zoals scoliose, kyfose, … Verkeerd gebruik van middenrif: voornaamste ademhalingsspierVerkeerd gebruik van middenrif: voornaamste ademhalingsspier

Page 32: Cvs en fibromyalgie
Page 33: Cvs en fibromyalgie

Manuele therapieManuele therapie

– Losmaken spierenLosmaken spieren– Ruimte geven in gewrichten dmv tracties en translatiesRuimte geven in gewrichten dmv tracties en translaties– Diepe dwarse fricties op pezen (ontstekingen)Diepe dwarse fricties op pezen (ontstekingen)– Losmaken van huid en bindweefselLosmaken van huid en bindweefsel– Fibro tender points behandelenFibro tender points behandelen– ……

Page 34: Cvs en fibromyalgie
Page 35: Cvs en fibromyalgie

SlaaphygiëneSlaaphygiëne

– SlaaphoudingSlaaphouding– SlaapritueelSlaapritueel– Eten en drinken voor het slapengaanEten en drinken voor het slapengaan– Wat te doen bij wakker worden?Wat te doen bij wakker worden?– Technieken en tips voor activiteiten voor het slapengaanTechnieken en tips voor activiteiten voor het slapengaan– ……

Page 36: Cvs en fibromyalgie
Page 37: Cvs en fibromyalgie

Samenvatting fase 1Samenvatting fase 1

PMT

Veilig bewegen

=

Fysieke activiteitenverantwoord

uitvoeren

Correct ademen Beter slapen Correct ziekte – inzicht

Beter omgaanmet stress

Page 38: Cvs en fibromyalgie

Fase 2Fase 2

Opbouwendactiviteiten-programma

&Opbouwend

oefenprogramma

Beter functioneren

Stabieleregezondheidstoestand

Page 39: Cvs en fibromyalgie

Opbouwende lichamelijke activiteitOpbouwende lichamelijke activiteit– Dagelijkse activiteiten uitbreiden met behoud van structuur van Dagelijkse activiteiten uitbreiden met behoud van structuur van

de dagde dag– Meer huishoudelijke taken opnemenMeer huishoudelijke taken opnemen– ……

Graduele oefentherapieGraduele oefentherapie– Invoeren sportieve hobby’s naar eigen kunnenInvoeren sportieve hobby’s naar eigen kunnen– Kineprogramma thuis verder uitbouwenKineprogramma thuis verder uitbouwen– ……

Page 40: Cvs en fibromyalgie

Vernieuwde rol van kinesitherapeut Vernieuwde rol van kinesitherapeut ==

BEWEGINGSCOACHBEWEGINGSCOACH

Page 41: Cvs en fibromyalgie

Voordelen van bewegen in deze faseVoordelen van bewegen in deze fase

– Osteoporose voorkomenOsteoporose voorkomen– Cholesterol- en suikergehaltes in bloed onder controle houdenCholesterol- en suikergehaltes in bloed onder controle houden– Bloeddruk verlagenBloeddruk verlagen– Spierpercentage verhogenSpierpercentage verhogen– Vetpercentage doen dalenVetpercentage doen dalen– Positieve invloed op rugklachtenPositieve invloed op rugklachten– Endorfines komen vrij Endorfines komen vrij beter humeur beter humeur– Gezonder slaappatroonGezonder slaappatroon– ……

Page 42: Cvs en fibromyalgie

Jammergenoeg lijkt deze fase voor veel mensen soms Jammergenoeg lijkt deze fase voor veel mensen soms heel ver weg…heel ver weg…

? ? Eer een diagnose wordt gesteld, zijn mensen soms al Eer een diagnose wordt gesteld, zijn mensen soms al heel lang over hun grenzen gegaan waardoor FASE 1 al heel lang over hun grenzen gegaan waardoor FASE 1 al bij heel veel patiënten bijzonder veel tijd in beslag neemt bij heel veel patiënten bijzonder veel tijd in beslag neemt en vaak ook de grootste doelstelling blijft…en vaak ook de grootste doelstelling blijft…

Page 43: Cvs en fibromyalgie

Breed spectrumBreed spectrum

Grote variatie in ziektebeeld afhankelijk van:Grote variatie in ziektebeeld afhankelijk van:

– LeeftijdLeeftijd– GeslachtGeslacht– Medische of traumatische voorgeschiedenisMedische of traumatische voorgeschiedenis– Soort arbeid die men lange jaren heeft verrichtSoort arbeid die men lange jaren heeft verricht– Huidige gezinssituatieHuidige gezinssituatie– ……

Page 44: Cvs en fibromyalgie

Mijn ervaringen…Mijn ervaringen… Bij aanmelding:Bij aanmelding:

– Mensen die nietswetend binnenkomen met rug- en nekpijn maar Mensen die nietswetend binnenkomen met rug- en nekpijn maar bij wie ik merk dat er meer aan de hand is… bij wie ik merk dat er meer aan de hand is…

Samen op weg tijdens de onderzoeksperiode en de Samen op weg tijdens de onderzoeksperiode en de verwerkingsperiodeverwerkingsperiode

– Mensen die al jaren op zoek zijn en van de ene hulpverlener bij Mensen die al jaren op zoek zijn en van de ene hulpverlener bij de andere terechtkomende andere terechtkomen

Mensen die té overmoedig zijn en denken dat jij hen zal genezen…Mensen die té overmoedig zijn en denken dat jij hen zal genezen… Mensen die verbitterd, gefrustreerd zijn en komen omdat ze moeten van hun Mensen die verbitterd, gefrustreerd zijn en komen omdat ze moeten van hun

dokter…dokter…

Page 45: Cvs en fibromyalgie

Verschillende wegen…Verschillende wegen… Klassiekere wegenKlassiekere wegen

– Dokter Hellinckx: K.U.LeuvenDokter Hellinckx: K.U.Leuven– Dokter Van Houdenhove: UZ GasthuisbergDokter Van Houdenhove: UZ Gasthuisberg– Dokter Lambrecht:Dokter Lambrecht:– Dokter Meirleir: VUBDokter Meirleir: VUB

Alternatievere wegenAlternatievere wegen– Dokter Maes: aantal centra België maar vooral buitenlandDokter Maes: aantal centra België maar vooral buitenland

Boek: van freud tot omega-3Boek: van freud tot omega-3– Dokter Coucke: Antwerpen en VillevoordeDokter Coucke: Antwerpen en Villevoorde

Boek: CVS is een mytheBoek: CVS is een mythe

Page 46: Cvs en fibromyalgie

Mijn betrachting…Mijn betrachting…

Van bij het begin duidelijk maken dat ook kinesitherapie Van bij het begin duidelijk maken dat ook kinesitherapie niet het heilzame redmiddel is niet het heilzame redmiddel is

Wel:Wel:– Levenskwaliteit verbeterenLevenskwaliteit verbeteren– Ter ondersteuning van medische behandelingenTer ondersteuning van medische behandelingen

Het lichaam terug in een positiever daglicht stellenHet lichaam terug in een positiever daglicht stellen

Page 47: Cvs en fibromyalgie

““ DEUGDDOEND zeer”…DEUGDDOEND zeer”…

Pijn doet een mens nadenken, gedachten maken een Pijn doet een mens nadenken, gedachten maken een mens wijs, wijsheid maakt het leven draaglijk. mens wijs, wijsheid maakt het leven draaglijk.

Mensen komen binnen met negatieve pijn. Mijn eerste Mensen komen binnen met negatieve pijn. Mijn eerste betrachting is de negativiteit rond de pijn weg te betrachting is de negativiteit rond de pijn weg te nemen…nemen…

Page 48: Cvs en fibromyalgie
Page 49: Cvs en fibromyalgie

Praktisch - financieelPraktisch - financieel

Geconventioneerde kinesist!Geconventioneerde kinesist! Vastgelegde tarieven en vastgelegde therapieduurVastgelegde tarieven en vastgelegde therapieduur

– 21.08 euro per half uur met éénmaal per jaar een dossierskost21.08 euro per half uur met éénmaal per jaar een dossierskost Terugbetaling mutualiteit: ongeveer ¾ van totaalbedragTerugbetaling mutualiteit: ongeveer ¾ van totaalbedrag Toegestane beurten: onder Fb-statuut: 60 per jaar + Toegestane beurten: onder Fb-statuut: 60 per jaar +

mogelijkheid tot verlenging met 20 beurtenmogelijkheid tot verlenging met 20 beurten Voorwaarde: diagnose bevestigd door specialist en Voorwaarde: diagnose bevestigd door specialist en

dossier van kinesist dossier van kinesist

Page 50: Cvs en fibromyalgie

Van harte dank voor uw aandachtig volgen!Van harte dank voor uw aandachtig volgen!

Hannelore DemonieHannelore DemonieJagersstraat 4Jagersstraat 48480 Ichtegem8480 [email protected]@gmail.com051/24.86.42051/24.86.420475/24.87.630475/24.87.63www.kine-demonie.bewww.kine-demonie.be