ИНТЕРНЭТ ДЭХ ХҮНИЙ ЭРХИЙН ЗӨРЧЛИЙГ ТАНИН МЭДЭХ НЬ:

Фэйбүүк, твиттер дэх хүний эрхийн зарим асуудал

Л.ГАЛБААТАР

Хуульч, судлаач

• ИНТЕРНЕТ ХЭРЭГЛЭСНЭЭР ТАНД ЯМАР БОЛОМЖ, ДАВУУ ТАЛ БИЙ БОЛЖ БАЙНА ВЭ?

/ямар эрх эдэлж байна вэ?/

• ИНТЕРНЕТИЙН ХЭРЭГЛЭЭГ ХЯЗГААРЛАЖ БОЛОХ УУ?

• ХЯЗГААРЛАЛТ ЯМАР ТӨРӨЛ, ХЭЛБЭРТЭЙ ВЭ?

• ИНТЕРНЕТИЙН ХУРД БАГА БАЙХ, ТӨЛБӨР ӨНДӨР БАЙХ НЬ ЯМАР ҮР ДАГАВАРТАЙ ВЭ?

• ХҮНИЙ ХУВИЙН ОНЦЛОГООС ХАМААРЧ ИНТЕРНЕТИЙГ ЯЛГАВАРТАЙ ХЭРЭГЛҮҮЛЖ БОЛОХ УУ? /нас, хүйс, нийгмийн гарал, улс төрийн үзэл бодол.../

Үзэл бодлоо чөлөөтэй

илэрхийлэх эрх

Эрж хайх, хүлээн авах, түгээх

Мэдээлэл, үзэл

санаа

Улсын хил хязгаар

харгалзахгүй

Аливаа хэлбэрээр /интернет/

Үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрхийг хязгаарлаж болох уу?

ҮБЧИзэл бодлоо

чөлөөтэй илэрхийлэх эрх

Хязгаарлалт

Шүүхийн хяналттай

Хангалттай үндэслэлээ

р

Хуулийн дагуу

Үзэн ядах

Ялгаварлан гадуурхах

Интернет дэх эвлэлдэн нэгдэх эрхийг зохистой эдлэх

• “Газрын хуулийг эсэргүүцэж байна”

• “Цөмийн хог хаягдал хаяхыг эсэргүүцэж байна”

• “Ичтэл нь share”

• “Хужаа нарт дургүй хүмүүсийн бүлэг”

Интернет дэх хувийн орон зай, халдашгүй байдал

• Интернет дэх гэр бүл, хувийн амьдралаа нууцлах эрхтэй /шаардлагатай/

• Интернет дэх хувийн мэдээллийг гуравдагч этгээд олж авах бололцоотой юу? /юу ч устдаггүй, өөр төлөвт шилждэг/

• Ямар нөхцөлд хэн таны хувийн мэдээллийг олж авах, дамжуулах вэ? /тагнан туршуулахаас хамгаалуулах нь/

Интернет дэх хувийн орон зай, халдашгүй байдал

• Facebook 73/100

• Apple 67/100

• Telegram 67/100

• Google 53/100

• Line 47/100

• Viber Media 47/100

• Kakao 40/100

• Microsoft 40/100

• Snapchat 26/100

• Blackberry 20/100

• Tencent 0/100

Цахим орчин дахь бичиг үсгийн боловсрол

• Интернетээр соёл, шинжлэх ухаан, судалгааны контентыг албан ёсны хэл дээр үзэх, судлах /one.mn/

• Интернет дэх эрх, эрх чөлөөгөө хэрхэн хэрэгжүүлэх талаарх мэдлэг, боловсрол олж авах

Хүүхэд, өсвөр насныхныг цахим орчинд хамгаалах нь

• Интернетэд нас, сэтгэхүйн онцлогт тохирсон мэдээ, мэдээлэл олж авах, суралцах /cybersafety.mn/

• Цахим орчин дахь аюул занал /кибер гэмт хэрэг/-аас хүүхдийг хамгаалах, хүүхэд өөрийгөө хамгаалах мэдлэг, чадвартай болгох

Интернет дэх хүний эрхийн зөрчлийн эсрэг үр дүнтэй арга хэмжээ авах

• Хэн авах вэ?

- /Интернетийн үйлчилгээ үзүүлэгч; төрийн байгууллага, албан тушаалтан; хүний эрхийн байгууллага, идэвхтэн/

- Гомдол гаргах, шийдвэрлэх механизм

• Зөрчлийн шинж байдлаас хамаарах арга хэмжээ

/шинжлэн судлах; учрыг тайлбарлах, учраа ололцох; хариу өгөх; залруулах; уучлал гуйлгах; зөрчигдсөн эрхийг сэргээх; нөхөн төлбөр авах/

Интернет дэх хүний эрхийн зөрчлийн эсрэг үр дүнтэй арга хэмжээ авах

Фэйсбүүк, твиттерийн тохиргоог үр дүнтэй хэрэглэх нь

Ерөнхий Тохиргоо /General/.

Аюулгүй Байдлын Тохиргоо /Security/.

Нууцлалын Тохиргоо /Privacy/.

Он цагийн хэлхээс болон шошгын тохиргоо /Timeline And Tagging/.

Хаалт хийх Тохиргоо /Blocking/.

Мэдэгдлийн Тохиргоо /Notifications/.

Гар Утасны Тохиргоо /Mobile/.

Олон Нийтэд Чиглэсэн Бичвэрийн Тохиргоо /Public Posts/;

Програм Хангамжийн Тохиргоо /Apps/.

Дүрс Бичлэгийн Тохиргоо /Videos/.

Цаашид бодлогын хувьд хэрхэх вэ?

• Кибер аюулгүй байдлыг хангах бодлого, шийдвэр гаргах үйл ажиллагаанд хүний эрхийг хүндэтгэн, хамгаалах

• Кибер халдлагын эсрэг авах арга хэмжээ нь хүний эрхийг зөрчихгүй байх

• Интернэт дэх хүний эрхийн зөрчлийн эсрэг бүх талын оролцоог хангах

Цаашид хэрхэх вэ?

Кибер аюулгүй байдлыг хангах

Хүний эрхийг

хүндэтгэх, хамгаалах

Цахим орчинд хүний эрхийг

хамгаалах

Эх сурвалж

• Онлайн эрх чөлөө эвсэл:

An Internet Free and Secure: A human rights based approach to cybersecurity https://freeandsecure.online/

Европын зөвлөл:

Internet Users Rights http://www.coe.int/en/web/internet-users-rights

Хуульч, судлаач Л.Галбаатар

“Кибер гэмт хэргийг шүүхэд хянан шийдвэрлэх нь” ном

“Цахим эрх зүй” блог www.Galbaatar.blogspot.com

• Эмнести Интернэшнл

How private are your favourite messaging apps? https://www.amnesty.org/en/latest/campaigns/2016/10/which-messaging-apps-best-protect-your-privacy/